TRENDS IN ACCOUNTANCY 2011-2012
TRENDS IN ACCOUNTANCY 2011-2012
Nieuwe maatschappelijke realiteit
7301_Pom1_fc.indd 1
12-03-12 13:32
1_1_stC5_fc_A.indd 1 21933 MAES advertentie.indd 1
1000-21-1000-4262 NBA TRENDS 2011/2012
Kleur: fc
24-02-12 14:56 10:33 25-10-11
TRENDS IN ACCOUNTANCY 2011-2012
Nieuwe maatschappelijke realiteit
Trends in Accountancy 2011-2012
7301_V01_pms158.indd 1
| 1
12-03-12 13:35
Inhoudsopgave
Hoofdstuk Pagina 1 | Voorwoord
5
2 | Interviews
7
1. Peter Eimers
‘Faciliteren, niet frustreren’
2. Carel Verdiesen
‘We moeten als beroepsgroep gebaande paden verlaten’
15
3 | Trends en ontwikkelingen binnen het accountantsberoep
17
4 | Cijfers en data accountantsberoep
49
Colofon
67
Adverteerdersindex
68
Trends in Accountancy 2011-2012
7301_V01_pms158.indd 3
9
| 3
12-03-12 13:35
1 | Voorwoord ‘Nieuwe maatschappelijke realiteit’ „De accountant staat constant in de schijnwerpers, dat is ook een signaal van relevantie: we doen er kennelijk toe”, zegt Peter Eimers in zijn interview verderop in deze publicatie. Dat is belangrijk in deze tijd van economische recessie, dalend consumentenvertrouwen, leegstand in de vastgoedsector en onzekerheid rondom pensioenen. Echter, niet alleen de huidige crisis heeft impact op het accountantsberoep. Ook ontwikkelingen als verdergaande digitalisering (zoals SBR en gratis boekhoudsoftware) zal het accountancyberoep voorgoed veranderen. „De mkb-accountant zal uitdrukkelijker zijn toegevoegde waarde moeten laten zien. Helder zijn over wat je als accountant doet”, aldus Carel Verdiesen in het tweede interview. Voor de overige hoofdstukken in deze 8e editie van ‘Trends in accountancy’ zijn we letterlijk dicht bij huis gebleven. Dit keer met bijdragen vanuit de NBA zelf over wat er voor het accountantsberoep het afgelopen jaar is veranderd en misschien nog wel interessanter wat er op het beroep afkomt. Doel hiervan is om leden en stakeholders ‘bij te praten’ over de ontwikkelingen aangaande de beroepsuitoefening. Als vanouds zijn tot slot de relevante cijfers over de accountancysector opgenomen. De NBA hoopt u met deze publicatie een handzaam overzicht te bieden van de relevante informatie over het vak en de branche. Anne-Marike van Arkel Algemeen directeur NBA
Trends in Accountancy 2011-2012
7301_V01_pms158.indd 5
| 5
12-03-12 13:35
Privé reizen geheel conform uw eigen wensen
KENIA
•
TA N Z A N I A
•
OEGANDA
•
SEYCHELLEN
•
MAURITIUS
•
MADAGASKAR
•
MOZAMBIQUE
•
ZAMBIA
•
BOTSWANA
•
NAMIBIË
•
ZUID -AFRIKA
•
Safari in Afrika? Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!
Dé Afrika specialist
Vraag de gratis 228 pagina’s tellende brochure aan op www.jambo.nl tel.: 020-2012740 | e-mail: js@jambo.nl | www.jambo.nl
1_1_stC5_fc_A.indd 11 076-050.Adv.162x229.indd
06-09-11 11:05 10:52 1000- 21-1000-3855 NBA 2011/2012 kleur: fc24-02-12
Š 2011 KPMG Staffing & Facility Services B.V. All rights reserved.
1_1_stC5_fc_C.indd 1 KPMG_AD_162x229mm_CTC_FC.indd 1
03-08-11 1000- 21-1000-3789 NBA 2011/2012 kleur: fc24-02-12
11:09 16:12
1. Peter Eimers
‘Faciliteren, niet frustreren’
Sinds eind 2010 is Peter Eimers - partner bij PwC en hoogleraar Auditing aan de Vrije Universiteit – voorzitter van het nieuwe Adviescollege voor Beroepsreglementering van de NBA. De start van dit adviescollege vindt plaats in turbulente tijden waarin de nodige kritiek op het vak bestaat en waarin een hevig debat over het vak plaatsvindt. Eimers toont zich in een interview een realist. „We moeten wat met die kritiek, dat is zeker. Maar we moeten ook niet steeds maar een beeld van de accountant neerzetten als iemand die onverstoorbaar verder gaat volgens de mores van vroeger. Want er verandert veel ten goede.”
Mkb-accountants worden geconfronteerd
Hoe kijkt Eimers aan tegen de toekomst van
met snelle technologische ontwikkelingen die
de accountant?
het traditionele business model ondergraven.
„Er is sprake van een razendsnelle digitalise-
Immers, het opstellen van aangiften en jaar-
ring en globalisering en de onderlinge afhan-
rekeningen levert weinig waarde meer op en
kelijkheden van publieke en private partijen
volgens sommigen zal dit deel van de dienstver-
worden steeds groter, zoals ik ook in mijn
lening uiteindelijk gratis worden aangeboden. De
oratie van 2008 heb aangegeven. Het gevolg
accountant in het mkb staat dus op een breuk-
van die kleiner wordende wereld is dat er ook
vlak in de tijd. Dat geldt eigenlijk ook voor zijn
meer behoefte is aan sturing. Wie zegt me
collega die controles van grotere ondernemingen
dat iets goed is? Ik heb dat Transparantie en
uitvoert. Zeker in de nasleep van de kredietcrisis
Accountability genoemd en dat begint in de
laait de vraag steeds vaker op hoeveel waarde
business. Die wereld verandert, daarom moet
de accountant in zijn huidige vorm heeft voor
de accountant ook veranderen. Het Adviescol-
de maatschappij, en ook of een combinatie met
lege helpt bij die verandering. Een voorbeeld
adviserende taken nog wel mogelijk is.
daarvan is SBR, een belangrijke verandering
Trends in Accountancy 2011-2012
7301_V01_pms158.indd 9
| 9
12-03-12 13:35
die accountants raakt. De NBA is daarin een
faciliteren dat accountants weer met plezier
van de spelers en neemt het voortouw door
hun vak uitoefenen. Dat omvat ook stroom-
een visie te ontwikkelen op hoe de accountant
lijning van regels die elkaar soms overlappen.
in de digitale wereld moet acteren. Dat zal in
We willen in 2012 de principes duidelijker naar
2012 verder tot uiting komen in een publicatie
voren brengen door zaken duidelijk uit te
voor de leden. Die publicatie zal zich richten
leggen.”
op dienstverlening aan kleine en grote ondernemingen.”
Een van de onderdelen waar dat essentieel is: de VGC. Door de vele voorbeelden in het
Ledenenquête
hoofddeel van de bestaande VGC lijkt die
Het Adviescollege kwam in 2011 met het
ongelooflijk omvangrijk. Dat leidt in de prak-
ledenonderzoek ‘Faciliteren, niet frustreren!’
tijk tot verwarring en treffend is dat ook de
waarin 1.258 leden zich uitspraken over de
AFM kritiek heeft op de onduidelijkheid.
uitgangspunten voor de regelgeving.
Eimers: „We gaan zorgen dat de regels duide-
De meerderheid bleek zich te kunnen vinden
lijker worden waardoor de accountants, hun
in de wijze waarop de NBA kiest voor imple-
opdrachtgevers en de gebruikers van de
mentatie van de op principes gebaseerde
stukken beter weten waar ze aan toe zijn.
IFAC-regelgeving, met ruimte voor Neder-
Zodat accountants weer vol energie hun
landse aanpassingen als de situatie daarom
mooie vak kunnen uitoefenen.”
vraagt. Dat is vrij opmerkelijk, aangezien de teneur in het internetdebat vaak minder
Code of Ethics
positief is. Eimers ziet het als een teken van
De subcommissie Ethiek werkt momenteel
de tijd.
aan een herziening van de VGC.
„In de huidige internetdemocratie bepaalt een
Eimers: „Ergens deze zomer willen we een
kritische maar ook zeer betrokken minderheid
concept aan de leden voorleggen. Vrij snel
het debat. Dat levert overigens belangrijke
nadat de nieuwe accountantswet ingaat
signalen op die ons scherp houden. Maar in
willen we de herziene gedragscode hebben.
de enquête is meer nuance zichtbaar. Hoe
De internationale Code of Ethics vormt de
het ook zij, voor ons is duidelijk dat we met
basis, maar elk land bewerkt de Code naar
beroepsgenoten en stakeholders de dialoog
zijn eigen gebied. In Nederland beginnen
moeten aangaan bij de verdere ontwikkeling
we met de principes. De consequentie van
van de regelgeving.”
die benadering is dat je constant moet nadenken wat er wel en niet kan. Dat zit in de huidige
Een deel van de respondenten in het onder-
VGC maar dat mag op sommige punten wel wat
zoek meent dat de huidige regelgeving erg
strakker geformuleerd worden. Dat geldt
omvangrijk en complex is.
bijvoorbeeld ten aanzien van de bedreigingen
„Dat is voor een deel misperceptie”, reageert
van de onafhankelijkheid. Een bedreiging kan
Eimers. „Maar als de perceptie is dat de
zo sterk zijn dat er geen waarborg tegenaan
regeldruk te groot is dan heb je daar mee te
is te zetten. In dat geval kan een regel een
maken. De Engelsen zeggen: the truth lies in
nadere invulling zijn van een principe. De regel
the eyes of the beholder. Dus we moeten ons
is dan dat je iets niet mag doen. Maar ook dan
afvragen wat we kunnen doen om de mensen
moet je blijven nadenken. De regels komen
te helpen. Door ze handreikingen te geven,
immers niet in plaats van de principes, de
door in het veronderstelde woud van regels
regels zijn in sommige gevallen de grens van
meer duidelijkheid te geven. Onze rol is om te
de principes.”
Trends in Accountancy 2011-2012
7301_V01_pms158.indd 11
| 11
12-03-12 13:35
antwoorden. Ook is allerlei ‘educational mate-
Andere behandeling van leasecontracten in de jaarrekening
rial’ beschikbaar gesteld. Landen als Enge-
Er wordt al jaren gediscussieerd over een
land, Denemarken en Zweden zijn overigens
goede standaard voor leases. De huidige
ondanks het uitblijven van Europese goedkeu-
lease-accountingregels worden door sommi-
ring van plan IFRS for SME’s in een enigszins
gen beschouwd als te soepel, met de moge-
gewijzigde vorm in te voeren.
lijkheden die er zijn om contracten voor de
van IFRS for SME’s, in de vorm van vragen en
lessees buiten de balans te houden. Anderen
Herformulering Exposure Draft over revenue recognition
wijzen erop dat de huidige accountingregels
Medio 2010 publiceerde de International
is dat de grenzen vaak worden verkend met
Accounting Standards Board een Exposure
als doel de contracten buiten de balans te
Draft (ED) voor een nieuw model om omzet te
houden.
verantwoorden in de jaarrekening. Het nieuwe
In augustus 2010 kwam de IASB met een
model had gevolgen voor het moment waarop
antwoord: een ontwerpstandaard die de
een onderneming haar omzet verantwoordt.
bestaande standaard over leases moest ver-
Kernbegrip hierin is dat er sprake moet zijn
vangen. Het nieuwe ontwerp wil schoon schip
van ‘transfer of control’. In veel gevallen zal
maken: voortaan dienen alle leasecontracten
opbrengstverantwoording niet afwijken van
(waaronder gewone huur) als gebruiksrecht op
de huidige praktijk, maar in sommige geval-
de balans te worden opgenomen. Dit maakt
len juist wel. Een voorbeeld daarvan is de
een einde aan de worsteling over de vraag hoe
toepassing van de veel gebruikte Percentage
een goede grens te trekken tussen financiële
of completion (POC)-methode die alleen nog
lease (de facto verwerving) en operationele
maar mogelijk is als de opdrachtgever ook
lease (echte huur).
gedurende de bouw de ‘control’ heeft over een
Ook hier heeft de IASB ‘outreach’-bijeenkom-
onderhanden project.
sten gehouden om visies in het veld in kaart
een overdaad aan regels kennen. De praktijk
te brengen. Als uitvloeisel hiervan lijkt er toch Er is veel kritiek gekomen op deze ED. Transfer
een onderscheid tussen financiële en opera-
van control werkt immers wel bij goederen,
tionele lease te komen, maar dan louter voor
maar is bij diensten en onderhanden projecten
de methode van afschrijving: bij operationele
met een lange doorlooptijd minder logisch.
lease vindt afschrijving annuïtair plaats, zodat
In bepaalde sectoren, zoals de telecom- en
de totale kosten gelijk zijn aan de leaseter-
transportsector blijken partijen grote moeite te
mijn. Omdat de conceptuele basis voor een
hebben deze standaard operationeel te maken
annuïtaire afschrijving ontbreekt, wordt hierop
en dat geldt ook in gevallen van gecombineerde
waarschijnlijk weer teruggekomen.
contracten. De IASB heeft zich deze kritiek – onder meer gehoord tijdens zogeheten
De nieuwe verwerkingsmethode zal een einde
‘outreach’-bijeenkomsten in het land – aange-
maken aan veel discussiepunten over de ver-
trokken en standpunten geherformuleerd.
werking van leases in de jaarrekening, en dat is voor veel accountants een prettig gevolg.
In juni 2011 is besloten tot een nieuw ontwerp
Er zijn verschillende punten die nog gladge-
(re-exposure), in plaats van de wijzigingen
streken moeten worden, daarom heeft de
meteen in de definitieve standaard te verwer-
IASB aangekondigd dat er een nieuw ontwerp
ken. Het nieuwe ontwerp is in oktober 2011
komt, volgens het werkplan van de IASB komt
gepubliceerd.
deze re-exposure in het 2e kwartaal van 2012
Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants
7301_V01_pms158.indd 28
| 28
12-03-12 13:35
uit. Pas daarna zal er een definitieve nieuwe
aan een goed proces. Zo zijn de vergaderingen
standaard volgen.
openbaar geworden en op afstand te volgen en verschijnen verslagen in periodieke publica-
Trage aanvaarding van nieuwe standaarden speelt IFRS parten
ties (IASB update).
Een due process wordt van groot belang
Toepassing IFRS in VS lijkt nog ver weg
geacht bij de de ontwikkeling van nieuwe en
De IFRS pretendeert een wereldwijde stan-
gewijzigde standaarden (en interpretaties)
daard te zijn, maar is niet toegelaten voor
binnen de EU. Alle stappen dienen op de juiste
beursgenoteerde ondernemingen in de
wijze te worden doorlopen. De EFRAG (een
Verenigde Staten. Deze dienen US GAAP toe
samenwerkingsorgaan van Europese werk-
te passen, standaarden die worden uitgevaar-
gevers-, accountants-, verzekerings- en
digd door de Amerikaanse FASB. De Ameri-
bankenorganisaties) speelt hierbij een
kaanse beurscommissie SEC is voorstander
vaktechnische adviserende rol en de ARC
van toelating van IFRS in de VS en commis-
(samengesteld uit vertegenwoordigers van
saris Casey pleit hier publiekelijk voor. Er is
de lidstaten) buigt zich er vanuit een poli-
een schema opgesteld voor toelating van IFRS,
tieke invalshoek over, alvorens de Europese
maar gezien de vele beslismomenten lijkt dit
Commissie tot besluitvorming komt. Is ook de
nog geen gelopen race.
Europese Commissie akkoord, dan hebben twee maanden om bezwaar te maken. Dat is
Conceptueel raamwerk IFRS grote uitdaging in komende jaren
tot nu toe slechts eenmaal gebeurd, name-
De IASB staat de komende jaren nog voor een
lijk bij een standaard voor de verwerking van
grote uitdaging om het conceptueel raamwerk
financiële instrumenten. Toen werd besloten
te moderniseren en de strategische vraag te
tot een uitzonderingsbepaling.
beantwoorden wat men er precies mee wil.
Vooral in het Europees Parlement heerst onte-
In de afgelopen jaren heeft een verschuiving
vredenheid over de (in hun ogen) vloedgolf van
plaatsgevonden van een grotendeels histori-
nieuwe en gewijzigde standaarden en inter-
sche kostenbenadering (onder Knorr) naar een
pretaties. Die ergernis leidt tot steeds meer
grotendeels reële waardebenadering (onder
vertraging in het goedkeuringsproces.
Tweedie). Deze verandering van filosofie achter
het Europees Parlement en de Europese Raad
de standaarden heeft zich voltrokken zonder Overigens is de governance-structuur in de
dat het conceptueel raamwerk is veranderd.
loop der jaren sterk verbeterd bij de IASB.
Dit leidt tot veel inconsistenties in IFRS, vooral
Naast de ‘board’ die de inhoudelijke beslis-
ten aanzien van verplichtingen. Het is nog
singen over verslaggeving neemt, is er de
onduidelijk op welke termijn hier concrete
IFRS-trust die het goede proces bewaakt, een
actie is te verwachten.
monitoring board die zich bezighoudt met de sight committee’ dat zich eveneens met het
Overeenstemming over micro-ondernemingen
proces bezighoudt.
Er is overeenstemming tussen de Europese
Het lijkt erop dat de IFRS-trust hier wel
Raad en het Europees parlement om een
tevreden mee is. In de strategische review (uit
nieuwe categorie te creëren van zogenaamde
april 2011) voor de komende tien jaar blijkt dat
micro-ondernemingen, met vooral verlichting
de trustees geen wijziging in de governance-
op het gebied van de inrichting van de jaar-
structuur willen. De board draagt ook zelf bij
rekening.
governance review en een ‘due process over-
Trends in Accountancy 2011-2012
7301_V01_pms158.indd 29
| 29
12-03-12 13:35
Geef uw declaratie meer waarde!
Bent u de adviseur van uw relaties?
De accountant profileert zich steeds meer als dé adviseur van de ondernemer in het MKB. Voor de ondernemer zijn de financiële privésituatie en bijbehorende wensen belangrijk in relatie tot de financiële positie van zijn bedrijf. Financiële planning is het middel om inzicht te krijgen in de ondernemer en zijn onderneming.
Voor ons uitgebreide opleidingsaanbod gaat u naar onze website!
Bij Dukers & Baelemans staat de deelnemer centraal. Wij richten ons op de persoonlijke groei van de financieel adviseur en de ontwikkeling van uw talenten. Wij bieden u: - Diverse verdiepende/verbredende leergangen. - Uitgebreide mogelijkheden voor Incompany en maatwerktrajecten - Permanente Educatie
Tijdens de ‘Leergang Financiële Planning voor de accountant’, worden de volgende onderwerpen behandeld: - Toekomstvoorzieningen - Bedrijfsopvolging - Belastingen - Sparen en beleggen - Juridische aspecten van financieren
Het kiezen van een opleiding die past bij uw ambitie is niet altijd eenvoudig. Wilt u een gericht studieadvies? Bel ons op: 013-5802714.
Schrijf nu in op www.dukers-baelemans.nl Postbus 9232
1_1_stC5_fc_A.indd 1 20111523_DB_adv_NBA2011_162x229_V7.indd 1
5000 HE Tilburg
Tel: 013-5802714
Fax: 013-5439579
info@dukers-baelemans.nl
www.dukers-baelemans.nl
1000- 21-1000-3799 NBA 2011/2012 kleur: fc24-02-12 11-11-11
11:13 14:08
Richard Tan accountant en golfer
Kansberekening vind ik leuk, maar niet als het om mijn gezondheid gaat Speciaal voor Richard: Movir biedt onder meer effectieve preventie afgestemd op Ăşw beroepsgroep. Niet voor niets kiezen veel van uw collega-accountants voor de beste inkomensverzekeraar van Nederland! Bovendien zijn onze tarieven voor accountants sinds 1 januari 2011 met gemiddeld 18% verlaagd. U hoeft dus niet meer te kiezen tussen prijs of kwaliteit. Kijk voor meer informatie op www.movir.nl of vraag ernaar bij uw adviseur.
1_1_stC5_fc_B.indd 1
een vrij beroep een zeker bestaan
1000- 21-1000-3655 NBA 2011/2012 kleur: fc24-02-12
11:44
Veelheid van aanpassingen IFRS IFRS blijft zich op diverse fronten ontwikkelen. Daarbij speelt onder meer de gewenste convergentie met US GAAP een rol, evenals druk vanuit de politiek (financiële instrumenten), de wens om de standaarden meer principles based te maken en onderling meer consistentie te bereiken. Naast de in dit hoofdstuk behandelde onderwerpen ging het afgelopen jaar onder meer om de volgende zaken: In oktober 2010 kwamen twee gewijzigde standaarden uit: IFRS 7 werd aangepast om meer toelichting te eisen terzake van financiële instrumenten die niet in de balans zijn opgenomen (vooral bijzondere vehikels); IFRS 9 werd aangepast voor ondernemingen die financiële verplichtingen tegen reële waarde waarderen: de waardeaanpassing die betrekking heeft op de eigen kredietwaardigheid wordt voortaan rechtstreeks via het eigen vermogen verwerkt. In december 2010 lanceerde de IASB een ontwerp voor gewijzigde hedge accounting (behandeling van financiële instrumenten die waardewijzigingen van andere financiële instrumenten moeten neutraliseren). De bestaande standaard is geheel gebaseerd op regels; de gewijzigde standaard moet dit wijzigen in normen gebaseerd op de risicoaanpak door ondernemingen. In januari 2011 kwam een voorstel uit voor gewijzigde regels voor saldering van financiële activa en passiva. Deze gewijzigde regels hebben met name gevolgen voor US GAAP toepassers, die zich moeten aanpassen aan bestaande IASB regels. In dezelfde maand volgde een update voor waardevermindering (impairment) van financiële instrumenten. Deze wijziging is afgedwongen door de Europese Commissie.
Deze categorie blijft wel onderworpen aan
Er blijken grote verschillen te zijn in de wijze
de EU-jaarrekeningrichtlijnen. De grootte is
waarop beursfondsen in het jaarverslag rap-
bij compromis vastgesteld op 700.000 euro
porteren over hun strategie en over het al dan
omzet, 350.000 euro activa en 10 werknemers.
niet bereiken van de doelstellingen. Gemiddeld wordt 72 procent van de door IASB
Onderzoek jaarverslagen
genoemde onderdelen in het jaarverslag opge-
In opdracht van de NBA werden in 2011 de
nomen. AEX-bedrijven doen het gemiddeld
jaarverslagen van beursfondsen onderzocht.
beter dan Midkap- en Smallcap-bedrijven. Het
Uit het onderzoek onder 73 Nederlandse
onderzoek toont verder aan dat de helft van de
beursgenoteerde bedrijven in 2011 blijkt dat in
bedrijven zijn strategie vertaalt in prestatie-
jaarverslagen weinig aandacht wordt besteed
indicatoren als omzetgroei of winstmarge.
aan de strategie. Geen van de onderzochte
Eenderde zet de behaalde resultaten af tegen
beursfondsen voldoet geheel aan de hand-
vooraf bepaalde doelstellingen. Het jaarver-
reiking van de IASB over het opnemen van
slag van AkzoNobel geldt daarbij als ‘best-
strategische informatie in het directieverslag.
practice’.
Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants
7301_V01_pms158.indd 30
| 30
12-03-12 13:35
In mei 2011 lanceerde de IASB 4 nieuwe standaarden: IFRS 10 gaat over consolidatie en vervangt grotendeels IAS 27. Het bouwt verder op het concept van ‘control’ als beslissend criterium voor consolidatie. ‘Control’ omvat ook potentiële stemrechten en van ‘control’ is ook sprake bij een minderheidspositie als door spreiding van het aandelenbezit feitelijk control wordt uitgeoefend. IFRS 11 gaat over ‘joint arrangements’ voor zowel joint ventures als voor gezamenlijke activiteiten en vervangt IAS 31. De optie voor proportionele consolidatie verdwijnt en alles moet worden gewaardeerd tegen het zichtbaar eigen vermogen dan wel de aandelen in de respectievelijke activa, passiva, opbrengsten en kosten. De praktijk zal moeten leren of deze nieuwe IFRS leidt tot een eenduidige toepassing, daar niet alleen de juridische structuur, maar ook de contractuele afspraken en alle feiten en omstandigheden in ogenschouw moeten worden genomen voor de verslaggeving. IFRS 12 gaat over de toelichting van belangen in andere entiteiten. Het gaat erom een alomvattend overzicht te geven van die belangen, in welke vorm ook. Op aandringen van de G20 worden ook toelichtingen vereist over de risico’s van niet in de balans opgenomen vehikels. IFRS 13 omhelst het bepalen van de reële waarde en brengt alle fair value regels samen in één standaard. Aanvullende toelichting wordt vereist voor reële waarde van niveau 3 (bepalen van reële waarde door middel van modellen zoals geschatte toekomstige kasstromen). In juni 2011 kwam de gewijzigde IAS 19 pensioenen uit, een lang gekoesterde wens van IASBpresident David Tweedie. Het uitstellen van actuariële resultaten buiten de bekende corridor van 10% is afgeschaft; alle wijzigingen moeten meteen worden verwerkt, zij het dat ze niet in het resultaat, maar in other comprehensive income terechtkomen.
3.4 Integrated reporting en mvo ‘Inzetten op een bredere verantwoording’ De hoeveelheid verantwoordingsinformatie van zowel publieke organisaties als private ondernemingen groeit de afgelopen decennia sterk. Dit is ingegeven door maatschappelijke verandering zoals de vraag naar meer transparantie en het groeiende belang dat aan niet-financiële informatie – zoals informatie over risico’s, duurzaamheid of sociale thema’s – wordt gehecht. Het leidt ook tot nieuwe eisen voor de externe verantwoording. Het succes van ondernemingen – en daarmee
andere factoren – zie ook kadertekst. Orga-
ook hun waarde – wordt steeds afhankelij-
nisaties kunnen dan ook niet langer volstaan
ker van wat ook wel ‘zachte’ factoren wordt
met het verantwoorden over alleen financiële
genoemd: de manier waarop ze talent weten
zaken in de jaarrekening.
te organiseren, hun innovatiekracht, hun
Ze informeren de omgeving en eigen werk-
ethische standaarden, de manier waarop ze
nemers ook steeds meer over de impact die
met mens en milieu omgaan, de wijze waarop
hun activiteiten hebben op de maatschap-
ze zorgen voor ‘aarding’ in hun omgeving en
pij en over hoe zij werken aan een duurzame
Trends in Accountancy 2011-2012
7301_V01_pms158.indd 31
| 31
12-03-12 13:35
4.1 Aangekondigde fusies, overnames en samenwerkingsverbanden in 2011 en vooruitblik 2012 2011 laat een aanmerkelijke stijging zien van het aantal fusies en samenwerkingsverbanden aangegaan door accountantskantoren. Dit jaar steeg het aantal naar 25, terwijl vorig jaar het aantal bleef steken op 13. Hiermee lijkt een eind te komen aan de trend van een afnemende fusie- en overnamemarkt . Veel gehoorde reden voor een fusie is dat de nieuwe samenwerking het eenvoudiger maakt in te spelen op de vele veranderingen in de accountancyregelgeving. Schaalvergroting maakt het eenvoudiger hierop in te spelen. Ook is het makkelijker om als kantoor investeringen te doen voor opleiding en ict. Bron: Accountant.nl en Full Finance S&P, ATD en Aertssen fuseren met CapsNobel BerbersKlerkx Accountants | Adviseurs gaat samenwerken met CONTOUR Accountants Horlings en Cox draaien na twee jaar fusie terug Zirkzee-groep werft belang in YKV accountants & adviseurs Baker Tilly Berk neemt Bluestone accountants & belastingadviseurs over Fusie Schipper Accountants en ORZ Accountants & Belastingadviseurs Mazars gaat samenwerking aan met Bron Registeraccounts en Kop of Munt Koenen en Co neemt Heuskes & Van der Heijde over Accountants + Adviesgroep Los neemt Accountantskantoor Van Meerveld over AccountAbilities neemt Fabo over Lodder & Co samen met GBA Accountants Pleiter & Tulen sluit zich aan bij Ten Kate & Huizinga Fusie RSM Niehe Lancée en RSM Kooij + Partners Hermans Accountants & Belastingadviseurs sluit zich aan bij NBC Nederland DRV neemt Mazars Terneuzen over Dieleman&Schipper accountants en fiscalisten en Accountantskantoor Wernsen Accon avm neemt Nicolai & Tabak over Bos & Partners Accountants en Adviseurs en EFC Franchise Accountants & Adviseurs Samenwerking ESJ en Van der Staal Accountantskantoren ABIN en SH&P samen verder ROZA neemt Van ‘t Verlaat & de Rooij over BGH Accountants & Adviseurs fuseert met ZNAB Accountants & Belastingadviseurs Castelein & Basmaci Accountants Adviseurs uit Huizen en Accountantskantoor Oost uit Huizen Samenwerking Blaak & Breederveld en Acclevisie AAC gaat samen met Ruitenburg
Trends in Accountancy 2011-2012
7301_V01_pms158.indd 51
| 51
12-03-12 13:35
De eerste maanden van 2012 laten vooralsnog enige terughoudendheid zien aan het fusieen overnamefront. Wel lijkt er een trend waarneembaar waarbij accountantskantoren die in dezelfde sector werkzaam zijn elkaar opzoeken. Getuige de fusie van Avivos Accountants & Belastingadviseurs en Fortuin Belastingadviseurs Heijselaar Accountants tot Zorgaccountants, werkzaam in de medische sector en overname van EFC door Bos + partners die zich richt op de markt van franchisenemers. Uiteindelijk wordt voor 2012 een toenemende consolidatie onder accountantskantoren verwacht, vooral middelgrote kantoren. Overzicht fusies, overnames en samenwerkingsverbanden 2007-2011 Aantal aankondigingen
2007 22
2008 35
2009 16
2010 13
2011 25
4.2 Krimpende omzet zakelijke dienstverlening 2010-2012 Uit het in februari uitgebrachte kwartaalbericht van het ING Economisch Bureau over de omzetontwikkeling in de zakelijke dienstverlening blijkt dat de accountancy en administratieve dienstverlening in 2011 te maken kreeg met een verdere omzetdaling van gemiddeld 2 procent. De dalende vraag naar diensten heeft volgens ING naast conjuncturele oorzaken ook meer structurele redenen, zoals verdergaande automatisering en digitalisering en de opkomst van Standard Business Reporting (SBR). As gevolg van de verdergaande standaardisatie zullen kantoren blijven investeren en dit leidt tot stijgende kosten voor ICT en afschrijving. Alhoewel de groei van de personeelskosten mede door teruggang van het aantal fte’s per kantoor afneemt, stijgen de totale kosten wel degelijk. Dit resulteert bij een dalende kantooromzet automatisch tot een dalende winst, ook voor 2012. Gezien de noodzaak tot verdergaande ICT-investeringen lijkt besparen op personeel de enige optie voor een herstel van de winstgevendheid, stelt ING Economisch Bureau. 2010 -1,1%
Accountancy- /administratieve dienstverlening
2011 -2,0%
*2012 -3,0%
* Ramingen ING Economisch Bureau Bron: CBS, ING Economisch Bureau In tegenstelling tot het ING Economisch Bureau verwacht Rabobank (Cijfers & Trends oktober 2011) voor 2012 (nog) een stijging van de omzet met 1 procent. Debet hieraan zijn de in 2012 verwachte schaalvergroting onder middelgrote kantoren en een verdere aanpassing van de dienstverlening.
Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants
7301_V01_pms158.indd 52
| 52
12-03-12 13:35
OOk VOOr praktijkgerichte perManente educatie en cursussen
Vraag de studiegids aan of kijk op www.mvp.nl
Maak werk van uw carrière! Met de grootste opleider voor financiële professionals Een goede basis is essentieel als u carrière wilt maken. De studies van Markus Verbeek Praehep leiden op tot erkende diploma´s die u ondersteunen in uw persoonlijke en professionele groei. Of het nu gaat om een opleiding op MBO-, HBO-, Post HBO- of Masterniveau, u legt hiermee een basis voor de toekomst. Enkele van onze opleidingen: HBO SPD Bedrijfsadministratie (fiscaal voordeel mogelijk) HBO Accountancy (fiscaal voordeel mogelijk) Post HBO Accountant-Administratieconsulent Masterclass Accountant-Administratieconsulent MKB Master Finance & Control Masterclass Belastingadviseur Quickstart Pensioen voor financiële professionals Internationale accountantsopleiding ACCA Voor meer informatie over deze en andere studies kijk op www.mvp.nl Vragen? Mail naar info@mvp.nl
Trends in accountancy 2011-2012.indd 1 1_1_stC5_fc_B.indd 1
11/10/2011 9:02:19 AM 11:25
1000- 21-1000-4403 NBA 2011/2012 kleur: fc24-02-12
Periodieke zelfbeoordeling De rol van commissarissen binnen de corporate governance is belangrijker geworden. Ook het functioneren van commissarissen staat in de schijnwerpers. Zelfbeoordeling is een proces dat de Raad van Commissarissen in staat stelt om zijn eigen functioneren op gestructureerde wijze te beoordelen onder leiding van een voorzitter. In de praktijk blijkt het een uitgelezen mogelijkheid om de manier waarop de Raad van Commissarissen opereert voortdurend te verbeteren.
Kijk voor meer informatie op www.ey.nl Prof. dr. Auke de Bos RA • +31 (0)88 -407 50 09 • auke.de.bos@nl.ey.com
1
1_1_stC5_fc_B.indd 1
9/22/2010 8:56:01 AM
1000-21-1000-4548 NBA trends 2011-2012
24-02-12 11:27
Kleur: fc
Colofon ISBN/EAN: 978-90-75103-73-1 Trends in Accountancy is een uitgave van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) NBA Antonio Vivaldistraat 2-8 Postbus 7984, 1008 AD Amsterdam Telefoon 020 301 0 301, fax 020 301 0 302 E-mail: nba@nba.nl Internet: www.nba.nl Tekst NBA Eindredactie NBA, afdeling Ledenservice Advertentie-acquisitie en grafische verzorging: Elma Multimedia B.V. Keizelbos 1, 1721 PJ Broek op Langedijk Postbus 18, 1720 AA Broek op Langedijk Telefoon 0226 33 16 00, fax 0226 33 16 01 E-mail: info@elma.nl Internet: www.elma.nl
Deze publicatie is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Voor eventuele onjuistheden in de tekst zijn de NBA en ELMA Multimedia niet aansprakelijk. Niets uit deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, worden verveelvoudigd zonder voorafgaande toestemming van de NBA en ELMA Multimedia. Trends in Accountancy 2011-2012
7301_V01_pms158.indd 67
| 67
12-03-12 13:35
Adverteerdersindex Adelaer B.V. – pagina 60 Autoriteit Financiële Markten– pagina 2 BasWare – pagina 14 Caseware IDEA B.V. – omslag 4 CaseWare Nederland – omslag 3 Dukers & Baelemans – pagina 22 Erasmus Universiteit Rotterdam ESAA – pagina 4 Ernst & Young Nederland LLP – pagina 54 Fontys Hogeschool Financieel Managemen – pagina 56 HAN Expertisecentrum Economie en Management – pagina 66 Helderberg – pagina 44 Maes & Partners – omslag 2 ITsec – pagina 19 Jambo Safari Club – pagina 13 Kluwer – pagina 8 Management Kompasgroep B.V. – pagina 10 KPMG – pagina 18 Markus Verbeek Praehep – pagina 50 Marsh Nederland B.V. – pagina 4 Movir – pagina 37 NBA – pagina 26 Pensioenfonds Accountancy – pagina 48 The Perfect Match Corporate Finance B.V. – pagina 34 PricewaterhouseCoopers – pagina 64 Resources Global Professionals – pagina 14 Rousch Breda B.V. – pagina 6 RSM Nederland – pagina 40 Scansys – pagina 32 Sman Register Valuators – pagina 56
Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants
7301_V01_pms158.indd 68
| 68
12-03-12 13:35
Wij hebben Smart Analyzer gemaakt om u te helpen bij de analyse werkzaamheden ten behoeve van de jaarcijfers van uw clientèle. Een bibliotheek vol elektronische tests en controles staat tot uw beschikking ter verlichting van standaard en terugkerend werk. Tests en controles zijn beschikbaar voor debiteuren, crediteuren, grootboek, voorraad en vaste activa administraties.
4
In slechts eenvoudige stappen heeft u de analyses uitgevoerd en staan de resultaten voor u klaar ter beoordeling.
1
Importeer de gegevens van uw klant. IDEA ondersteunt het importeren van rapporten, Pdf’s, maar ook de XML Auditfile van de Belastingdienst
2
Selecteer de controles die u wilt uitvoeren.
3
Definieer de relatie van alleen de verplichte velden voor de analyses. Voer optioneel additionele parameters in.
4
Klik op OK en bekijk de conclusies en de resultaten.
IDEA Smart Analyzer is intuïtief, eenvoudig en snel. U zult de toegevoegde waarde voor u en uw organisatie onmiddellijk zien. Meer informatie? www.caseware-idea.nl/smart-analyzer CaseWare IDEA B.V. Amalialaan 39 3743 KE Baarn The Netherlands
Tel. 035-5280450 Fax. 035-5280459 www.caseware-idea.nl infobv@caseware.com
smartanalyzer_flyer2012_final_dim.indd 1 1_1_stC5_fc_A.indd 1
9:43:0711:47 AM 1000- 21-2000-1001 NBA 2011/2012 kleur:2/9/2012 fc24-02-12