8833 bnispecial2015 by Elma Media

bn覺.

beroepsvereniging info@bni.nl nederlandse www.bni.nl interieurarchitecten

Zorginterieurs Ontwerpen vanuit de mens

8833_V01_fc_Omslag.indd 1

14-01-15 16:55

THE

MAKES IT WORK.

OOK VOOR ANDROID

+, .96;, /f-,3, 5< 67 <> ;()3,;

Al meer dan 40 jaar is De Grote H채fele het onbetwiste naslagwerk voor beslagtechniek. U kunt de catalogus nu op uw tablet krijgen, zowel voor iPad als Android. Met de gratis App heeft u gemakkelijk en mobiel toegang tot het complete productassortiment overal bij uw klanten. www.hafele.nl

8833_V01_fc.indd 2

14-01-15 16:48

www.xtor.com

Huck Torimex BV Postbus 3065 2220CB Katwijk ZH

8833_V01_fc.indd 3

T: 071-4097700 F: 071-4097701 sales@huck-torimex.com

14-01-15 16:48

Beleef de nieuwe kooksensatie PITT® cooking is een eyecatcher voor uw keuken. De subtiel geïntegreerde kookpitten passen in iedere keuken. Klassiek of landelijk, eigentijds of design: PITT® cooking kent geen grenzen. De opstelling van de branders kan naar eigen inzicht worden ingevuld. Met PITT® cooking bent u zelf de ontwerper van uw kookplek.

STIJLVOL IN UW INTERIEUR

www.pittcooking.nl

NIEUW: PITT® cooking Professional. Messing branders, inclusief wokring.

8833_V01_fc.indd 4

14-01-15 16:48

beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten

bnı.

Zorginterieurs in transitie Vergrijzing, ouderdomsziekten, oplopende kosten, harde maatregelen vanuit de regering. We moeten langer thuis blijven wonen. Zo lang mogelijk zelfstandig zijn. En als we ziek zijn mag dat niet te lang duren. Het zijn ontwikkelingen die effect hebben op het interieur. Kille, klinische interieurs maken plaats voor sfeervolle ruimtes waarin gezocht wordt naar meer warmte. Omgevingen waarin patiënten en behandelaars zich prettig voelen. Waarin bewoners en verzorgers zich thuis voelen. Het besef is doorgedrongen dat aangename omgevingen zelfstandigheid of snel herstel bevorderen en stress verlagend werken. Overall is meer menselijkheid in de zorg de trend en dat is precies de specialiteit van de interieurarchitect. De interieurarchitect denkt en ontwerpt vanuit de gebruiker. Als geen ander weet hij – rekening houdend met soms torenhoge medische eisen – in te spelen op de beleving van de gebruiker. Als specialist van de binnenruimte is hij niet alleen ontwerper, hij weet ook wat technisch haalbaar is, adviseert, coördineert en plant. Samen met een interieurarchitect ontstaat een menselijk zorginterieur. In deze special staan achttien zorgprojecten van interieurarchitecten die aangesloten zijn bij de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten. De projecten variëren van pijncentrum en fysiotherapiepraktijk tot woonzorgcentrum en herstelhotel. Samen illustreren ze in woord en beeld hoe divers het werk van de interieurarchitect is. In een viertal interviews wordt daarnaast dieper ingegaan op de ontwikkelingen in de zorg en de effecten daarvan op het vak. Marjolein van Dijl licht de eerstelijns zorg toe, Annekoos Littel vertelt over de verandering van verblijven naar wonen: van bejaardenhuis naar woonzorgcentrum, Anja Dirks weet alles van ontwerpen voor mensen met dementie en Fanny Willems en Laura Vennik zijn gespecialiseerd in healing environment. Ontwerpen voor de zorg is ontwerpen vanuit de mens.

inhoudsopgave 5

voorwoord 6

interview

Van eerstelijns tot anderhalvelijns zorg 14

projecten kinderdagcentrum, BURO M2R woonzorgcentrum, Blink pijncentrum, Frans Tauber zorgcentrum, Studio Groen+Schild tandartspraktijk, Jeroen van Dijk 24

interview

Bepalen en loslaten 34

projecten ziekenhuis,dJGA huisartsenpraktijk, Doret Schulkes woonzorgcentrum, Insight Vormgevers fysiotherapiepraktijk, grib oosterse praktijk, Irene Sein 44

interview

Keuzes onderbouwen met kennis 50

projecten woonzorgcentrum, 2eN Design huisartsenpraktijk, VASD herstelhotel, M+R woonzorgcentrum, OOST5 ziekenhuisrestaurant, rene mensink

de redactie Bureau Bax

interview

Healing environment 68

projecten recreatieruimte, Sabine Op den Kamp stilteplek, Jan Stigt bewegingscentrum, EM interieurarchitecten 74

colofon 2015

8833_V01_fc.indd 5

14-01-15 16:48

interview tekst: Ilja Meijer beeld: Chiel van Diest

Van eerstelijns tot anderhalvelijns zorg Een interieur in een eerstelijnszorginstelling zoals een huisartsenpraktijk of apotheek, vraagt om een specifieke aanpak. Kennis van de zorg is noodzakelijk. Interieurarchitect Marjolein van Dijl verdiepte zich ruim tien jaar geleden in eerstelijnszorg. Sindsdien is zij adviseur voor de Landelijke Huisartsen Vereniging en ontwerpt ze voornamelijk voor huisartsen, fysiotherapeuten en andere eerstelijnsbehandelaars.

bn覺.

8833_V01_fc.indd 6

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:48

interview

Hoe ben je in de zorgsector terecht gekomen?

Wat zijn de basisprincipes bij eerstelijnszorg?

“Samen met mijn man, architect Eric van Dijl, heb ik al dertig jaar een eigen bureau in Hilversum. De eerste twintig jaar hebben we veel gewerkt voor kantoren en de financiële sector. We doen voornamelijk herbestemming van bestaande gebouwen. Door het overnemen van een zorgproject in Hilversum zijn we ruim tien jaar geleden in contact gekomen met de bouwadviesgroep van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), waar ik sindsdien vaste adviseur ben. Naast huisartsenpraktijken ben ik ook gespecialiseerd in andere vormen van eerstelijnsgezondheidszorg, zoals apotheken, fysiotherapie- en tandartspraktijken, geestelijke gezondheidszorg, consultatiebureaus en maatschappelijk werk. Tegenwoordig zijn deze vaak verzameld in grotere gezondheidscentra.”

“Vanuit de artsen en assistenten gezien, heb je een rust- en onrustgebied. Het onrustgebied is waar de patiënten binnenkomen bij de balie en de wachtkamer. Het rustgebied is de gang daarachter waar de medewerkers rondlopen en ongestoord hun werk kunnen doen. Die scheiding is belangrijk, want als de arts vaak langs de balie en wachtkamer moet lopen kan hij of zij iedere keer worden aangeklampt door een van de patiënten. Dat is inefficiënt en onwenselijk. Net zo belangrijk is de privacy. Als mij iets stoort in veel ziekenhuizen is dat er verwacht wordt dat je bij binnenkomst je privacy aan een haakje hangt en doorloopt. Daarom zorg ik er bij mijn eerstelijnszorgprojecten voor dat er een

Wat maakt eerstelijnszorg interessant?

“Ik doe allerlei projecten, ook kantoren bijvoorbeeld. En die verscheidenheid is fijn, maar gezondheidszorgprojecten spreken me het meeste aan. Vooral omdat je direct contact hebt met de gebruiker. Met opdrachtgevers als banken en verzekeringen werk je eigenlijk alleen samen met de projectleider. Nu ga je direct met de daar werkzame apotheker, fysiotherapeut of huisarts om tafel zitten. En je kunt echt iets betekenen met het werk dat je doet. Juist in de gezondheidszorg is het belangrijk voor de mensen die er werken en de mensen die er komen, de patiënten, dat de ruimte klopt en dat ze zich op hun gemak voelen.”

2015

8833_V01_fc.indd 7

‘In veel ziekenhuizen wordt verwacht dat je bij binnenkomst je privacy aan een haakje hangt en doorloopt’

14-01-15 16:49

interview

scheiding tussen de balie en de wachtkamer is, zodat je rustig kunt overleggen met de assistent zonder dat de wachtkamer (onvrijwillig) kan meeluisteren. Ook breng ik altijd een scheiding aan tussen frontoffice en backoffice, zodat je als bezoeker aan de balie niet de telefoongesprekken met andere patiënten kan horen. Dat geeft voor zowel de patiënten als assistenten een veel prettiger gevoel.” Is gebrek aan privacy een tekortkoming in tweedelijnszorginterieurs?

“Jazeker, maar gelukkig is het wel een steeds actueler item. Ziekenhuisopdrachtgevers zijn vaak dominante opdrachtgevers. Zij vinden iedere wachtkamer zonde van de ruimte, omdat ze in diezelfde ruimte ook twee specialisten kwijt kunnen. Zij zetten het liefst wat stoelen in de gang. Je moet echt een goed verhaal hebben om ze te overtuigen van het belang van een wachtruimte en van privacy.”

krijgen. Vaak geef ik in spreekkamers de wand achter de arts of behandelaar een bepaalde kleur. Dat geeft een fijn aandachtspunt voor de patiënt.” Wat kun je nog meer doen?

“Het zoeken naar een balans tussen klinisch en rustgevend, heeft ook veel te maken met de verlichting. Aan de ene kant heeft een spreekkamer goed licht nodig, zodat de arts de patiënt goed kan onderzoeken; aan de andere kant zit je als patiënt niet op je gemak in dit felle licht. Meestal kies ik ervoor om meerdere groepen en lichtschakelaars in de spreekkamer te hebben, zodat je zelf de lichtsterkte kan bepalen, passend bij de situatie. Ik gebruik zoveel mogelijk natuurlijk licht. In bestaande bouw gebruiken we ramen die er al zitten, maar als het

Hoe creëer je een goede balans tussen functioneel en comfortabel?

“Ik werk vaak met harde vloeren, maar dat wil niet zeggen dat dit koud overkomt. Je kan met kleurgebruik, texturen of bepaalde houtmotieven voldoende sfeer

bnı.

8833_V01_fc.indd 8

Ontwerpen voor de zorg

‘Een gekleurde wand achter de arts, is een fijn aandachtspunt voor de patiënt’

14-01-15 16:49

interview

kan, proberen we ook daglicht van boven te halen door middel van dakramen of zogenaamde lichttrechters. Waar je ook aan moet denken, zeker als je op de begane grond zit, is dat je geen inkijk wilt hebben. Ramen moeten hier in ieder geval deels ondoorzichtig gemaakt worden. Licht van boven is dan een goede manier om toch daglicht naar binnen te krijgen. Dat is heel prettig.” Hoe geef je een zorginstelling de juiste identiteit?

“Het zijn vaak verschillende groepen en praktijken die in één gebouw zitten, waar wel één identiteit en gezamenlijke uitstraling voor gevonden moet worden. Daarom ga ik al vrij vroeg in het project met de verschillende disciplines om tafel zitten om te kijken wat ze willen. Vaak laat ik ze extreme voorbeelden zien, zoals een Japanse zen-inrichting of juist een inrichting met heel veel prikkels, of vraag ik ze een thema te zoeken dat hen bindt. Een groepspraktijk in Holten koos bijvoorbeeld voor de omgeving. De praktijk stond in de bosrijke omgeving van de Holterberg. Die omgeving heb ik echt naar binnen proberen te trekken.”

2015

8833_V01_fc.indd 9

Hoe heb je dat aangepakt?

“De omgeving vormde een prachtig uitgangspunt voor de kleuren en materialen. De praktijk in Holten was een bestaand pand uit de jaren ‘70 met allemaal van die typische schuine dakjes. Door het hele gebouw zat een heel laag systeemplafond, wat ontzettend leuk was om eruit te halen en om de dakjes te benutten voor daglicht van boven. De lichtval door de dakramen doet denken aan lichtstralen door het bladerdak. Een ander bijzonder project was dat in Leidsche Rijn. Het Zuwe Hofpoortziekenhuis in Woerden wilde daar een vestiging openen voor diagnostiek en polikliniek. Dat zat tussen eerste- en tweedelijnszorg in, een beetje anderhalvelijnszorg. Het was leuk de principes die ik ken uit de eerstelijnszorg – vooral die van privacy – toe te passen bij een ziekenhuisopdrachtgever.” Wat doe jij voor de bouwadviescommissie van de LHV?

“De Landelijke Huisartsen Vereniging heeft een bouwadviesgroep met een aantal adviseurs om leden te

14-01-15 16:49

interview

adviseren bij bouwactiviteiten, zowel verbouw als nieuwbouw. Vaak wordt er door de architect, die het gebouw ontworpen heeft, een indelingsvoorstel gemaakt, waarvan de artsen het gevoel hebben dat er iets niet klopt. Zij sturen die tekening dan naar de coördinator van de bouwadviesgroep, die de tekening controleert op functionaliteit en logistiek. Vaak raadt hij aan een adviesplattegrond te laten maken. Die vraag komt dan terecht bij een van de adviseurs, bijvoorbeeld bij mij. In zo’n adviesplattegrond let ik puur op functionele en logistieke aspecten. Op basis van deze plattegrond kan de (interieur)architect van de arts het definitieve ontwerp maken en verder uitwerken.”

keer word gevraagd voor een zorgproject, zijn die handboeken een hartstikke goed beginpunt. Er staat ontzettend veel informatie in – van programma van eisen tot ruimtelijke aspecten en routing – en ik denk dat je dat als (interieur)architect ook veel makkelijker leest dan een arts. Het is het doel van de LHV om deze kennis zo veel mogelijk te verspreiden en de kwaliteit van de eerstelijnszorg te optimaliseren.” www.vandijl.nl

Merk je hieraan dat eerstelijnszorg een specialisme is?

“Als je er niet bekend mee bent, is vormgeving de enige vakkennis die je meeneemt in het project, terwijl het in de gezondheidszorg belangrijk is net dat stukje extra te hebben. De LHV maakt handboeken voor huisartsenpraktijken en eerstelijnsgezondheidszorg. Als je een

bnı.

8833_V01_fc.indd 10

Ontwerpen voor de zorg

‘De balans tussen klinisch en rustgevend heeft veel te maken met verlichting’

14-01-15 16:49

Iemand zich welkom en thuis laten voelen, dat kan overal. Of je nu in de horeca zit, het onderwijs of in de zorg. Vandaar dat je soms ook bijna het verschil niet meer ziet. Dat vinden wij een mooi verschijnsel. Want dan heb je het concept, gastvrijheid in interieur, te pakken. In 2015 geeft Vervoort gastvrijheid een gezicht op de volgende beurzen: Horecava 2015: 12 t/m 15 januari NOT 2015: 27 t/m 31 januari Zorgtotaal 2015: 18 t/m 20 maart

2015

8833_V01_fc.indd 11

14-01-15 16:49

$ % $

' ( $

! ) * +

' &

( )*+, ---.

, - $

$ !) $ $ * ) * . +

! /( 01 & & # ,- --- $ 2

/ $ *

% ) 0 * $ ! +

( 3

3 (

1 .

! " # $$ % & ' ! ( ) * + , -!

8833_V01_fc.indd 12

14-01-15 16:49

CREW bench H-frame

Palmberg Crew bench op H- frame Hoogte instelbaar en hoogte verstelbaar middels 4 verschillende technieken. Zijpaneel is naar keuze en tevens individueel uitvoerbaar in diverse tinten veiligheidsglas of 20 decor kleuren.

Rietveldenweg 47 · NL-5222 AP ‘s-Hertogenbosch Tel. +31 411 689522 · Fax +31 411 689479 info@palmberg.nl · www.palmberg.nl

8833_V01_fc.indd 13

14-01-15 16:49

kinderdagcentrum tekst: Marleen Bos beeld: Roger Teunisse

Veilig, comfortabel en speels “Ons uitgangspunt was het creëren van een veilige omgeving waarin kinderen met een ontwikkelingsachterstand zich thuis voelen en zo zelfstandig mogelijk kunnen verblijven.” In opdracht van stichting Sherpa en in samenwerking met architectenbureau KAW ontwierp het Rotterdamse BURO M2R een nieuw onderkomen voor kinderdagcentrum De Boemerang in Hilversum. Interieurarchitect Roger Teunisse licht de gemaakte keuzes toe. Als zorginstelling met een breed aanbod in de regio Gooi, Eemland en Vechtstreek ondersteunt Sherpa kinderen en jongeren met een verstandelijke of lichamelijke beperking op het gebied van wonen, werken, leren en vrije tijd. De Boemerang is een dagopvangcentrum voor vijftig cliënten van 0 tot en met 18 jaar. “De kinderen en jongeren variëren van slechtziend tot autistisch, van spastisch tot lichamelijk en verstandelijk beperkt”, vertelt Roger Teunisse. “Hoe creëren we een veilige, comfortabele en uitdagende omgeving voor sterk uiteenlopende behoeften? Wat voor het ene kind wenselijk is, is voor een ander kind te weinig uitdagend. Dat maakt eisen en wensen vloeibaar.” Kindertekeningen “Bij elk ontwerp is het in kaart brengen van de gebruikersbehoeften onze eerste stap. Observeren. Praten met betrokkenen. Daar beginnen we mee. Hoe werken de medewerkers van De Boemerang? Wat is belangrijk voor hen? En wat voor de cliënten? Wat is noodzakelijk bnı.

8833_V01_fc.indd 14

en wat kan net dat beetje extra zijn waardoor het verblijf voor de kinderen prettiger en comfortabeler is?” Op zoek naar mogelijkheden nam BURO M2R samen met de gebruikersgroep van Sherpa een kijkje bij andere zorgcentra. Hoewel het bureau in dienst van de opdrachtgever ontwerpt, zoekt het altijd naar het beste resultaat voor alle betrokkenen. “Natuurlijk houden wij rekening met de wensen, specifieke eisen en regels, tegelijkertijd zoeken we naar meerdere mogelijkheden met een wellicht mooier, comfortabeler en verrassender resultaat.” “Belangrijk is de samenwerking met het complete projectteam”, zegt Teunisse. “Al na het eerste schetsontwerp van KAW zaten we met elkaar aan tafel. Architectuur en interieur lopen door elkaar heen. Licht, klimaat, techniek, alle disciplines zijn aanvullend. Zo begint een interieurontwerp al aan de buitenkant en zorgt de transparante plint ervoor dat sfeer en uitstraling je tegemoet komen nog voor je het gebouw betreedt.” De in staal gelaserde kindertekeningen op de

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:49

kinderdagcentrum

gevel stralen een warm en speels welkom uit. Speels en vrolijk zijn ook de ronde gekleurde vensters in de hal. Eenmaal binnen valt op hoe de ronde elementen zijn doorgevoerd in het hele gebouw. Ronde vensters geven een doorkijkje naar de multifunctionele ruimte en de lokalen. Rond zijn ook de lichtarmaturen en de showvitrines naast de deuren. Watersnoezel De gangen zijn de ruggengraat van het gebouw, ruim, licht en praktisch functioneren ze als extra gebruiksruimte. De eenduidige materiaalkeuze voor plafond, lambrisering en vloer begeleiden bezoekers door het gebouw. De dubbele relingen op twee hoogtes voor kleine en grotere kinderen, hebben eenzelfde dubbele functie. Het gebouw is ruim van opzet met in totaal zeven basislokalen, een gym-, fysio- en muzieklokaal, een speelotheek, kantoor- en vergaderruimtes, verdeeld over twee verdiepingen. De basislokalen hebben elk een eigen steunkleur waaruit meubilair en stoffering zijn opgebouwd. Teunisse: “Met speciaal door ons ontwikkelde scheidingskasten die voldoen aan specifieke regels en eisen, kunnen de lokalen op meerdere manieren worden ingedeeld.” Extra aandacht is gegeven aan de watersnoezelruimte: een ruimte met douches, baden en een knuffelmuur , voorzien van alle gemakken en comfort voor alle complexe zorgwensen. “Dit is een van de extra's om het de cliënten zo comfortabel mogelijk te maken. Een ruimte bovendien waar kinderen met hun ouders samen gebruik van kunnen maken. Een mooie en onderscheidende voorziening.” Toekomstbestendig Door de vele verschuivingen en onzekerheden in de zorg heeft Sherpa in haar programma van eisen nadrukkelijk gekozen voor een toekomstbestendig pand.

opdrachtgever: Sherpa, Baarn project: Kinderdagcentrum De Boemerang locatie: Hilversum oppervlakte: 2800 m² oplevering: november 2014 interieurarchitect: BURO M2R website: www.m2r.nl

De Boemerang is een gebouw dat in de toekomst vrij eenvoudig kan worden aangepast aan een eventuele nieuwe bestemming. “De terugkerende ronde vormen, de materialisatie in combinatie met de uitgesproken kleurelementen zorgen voor een aantrekkelijke uitstraling”, zegt Teunisse. “Wat is wenselijk? Wat is haalbaar? Dat zoekproces vinden wij interessant. Wat De Boemerang een specifiek M2R-ontwerp maakt? Geen kakafonie aan vormen, een heldere structuur, goed doorgevoerde elementen, natuurlijke rust maar altijd met verrassing en speelsheid. Geen ad-hoc oplossingen, keuzes zijn nooit willekeurig, over elk detail wordt nagedacht. Dat is waar onze ontwerpen over gaan.”

Jasper Dijkman Adviseur vastgoed & projecten bij stichting Sherpa

“Ontwerp een toekomstbestendig gebouw en interieur dat zich positief presenteert aan de omgeving, waarin onze cliënten graag verblijven en onze medewerkers prettig werken. Dat was kort samengevat onze vraag. BURO M2R presenteerde een verfrissend concept, het gekozen thema in combinatie met het kleurgebruik sprak ons direct aan. Verder was de positieve klik, het gevoel prettig en constructief te kunnen samenwerken en onderhandelen, doorslaggevend. En dat gevoel is bewaarheid. M2R is communicatief zeer toegankelijk, denkt gemakkelijk ‘out of the box’, neemt niet klakkeloos aan wat wij roepen, maar denkt actief mee en draagt alternatieven aan. Het meest aantrekkelijke aan het interieurontwerp vind ik de thematische aanpak. De diverse ruimtes hebben een eigen uitstraling, maar door het consequent doorvoeren van de ronde elementen door het hele gebouw, vormen ze wel een geheel. Ook specifieke materiaalkeuzes als houten lattenplafonds in combinatie met luxe systeemplafonds en warm marmoleum voor beide verdiepingen, hebben goed uitgepakt. Zo werd kort na de oplevering direct al de akoestiek als zeer prettig ervaren. En de gebruikers hebben het laatste woord, als zij tevreden zijn, zijn wij tevreden.” 2015

8833_V01_fc.indd 15

14-01-15 16:49

woonzorgcentrum tekst: Blink ontwerpstudio voor interieur en architectuur beeld: Wendy van Bree

project: nieuwbouw kleinschalig wonen opdrachtgever: Banne Binnen CV locatie: Amsterdam-Noord oppervlakte: 2845 m 2 oplevering: april 2014 interieurarchitect: Blink ontwerpstudio voor interieur en architectuur website: www.blinkstudio.nl

bn覺.

8833_V01_fc.indd 16

Collage van kleuren en prints Nieuwbouwproject Banne Centrum is kleinschalig wonen voor ouderen met dementie en begeleid zelfstandig wonen voor mensen met psychiatrische of psychosociale problematiek. Projectontwikkelaar Banne Binnen CV benaderde Blink ontwerpstudio voor het interieurontwerp voor deze specifieke doelgroep, waarbij rekening gehouden moest worden met een beperkt budget.

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:49

woonzorgcentrum

In de opstartfase van het project is Blink in gesprek gegaan met huurder Cordaan en heeft de wensen en eisen in kaart gebracht. Wat is belangrijk voor deze doelgroep? Hoe kan het interieur bijdragen aan de gesteldheid van de doelgroep? Hoe zelfstandig zijn de bewoners? Is er een manier waarop het interieur kan inspelen op de zelfstandigheid en het welzijn van de bewoners? En hoe werken de begeleiders van Cordaan met deze doelgroep? Met de verkregen informatie is Blink aan de slag gegaan. Collage Als thema voor het interieur is gekozen voor ‘collage’. Dit thema kent verschillende invalshoeken binnen het ontwerp, die bijdragen aan een veilige en verbeterende leefomgeving. De bewoners staan centraal in het pand. Eigenlijk vormen de bewoners al een collage op zichzelf; ieder met zijn eigen karakter, afkomst of religie. Door de doelgroep als inspiratiebron mee te nemen in de conceptontwikkeling ontstaat een interieur dat echt past bij de doelgroep. Dit is terug te zien in de gezamenlijke woonkamers. Kleur Het thema ‘collage’ is doorgetrokken in het interieur door middel van kleur en wandprints. Per verdieping is een kleur toegekend, deze kleur is terug te zien in de verkeerszone en de gemeenschappelijk ruimte.

Banne Binnen CV opdrachtgever

“Banne Binnen CV heeft samen met de eigenaar gekozen om het pand, blok 2 aan het Banne Centrum, op te leveren met een afgewerkt interieur. Hiervoor hebben we Blink benaderd. Voor ons was het van belang dat Blink ervaring heeft met projectontwikkelaars en weet wat onze behoeftes zijn en wat belangrijk is voor ons. Daarnaast vonden wij het belangrijk dat het bureau kennis heeft van de zorg. We hebben de interieurarchitect direct in contact gebracht met de huurder. Zodat het interieurontwerp goed afgestemd kon worden op de wensen en eisen van de huurder. Dit alles in samenspraak met de eigenaar en ontwikkelaar. Hierdoor ontstond een snel en vloeiend ontwerpproces met het hoogste rendement. Het eindresultaat is een gebouw wat door goede kleuren, licht en interieuradvies een functionele verbetering en meerwaarde geeft aan het gebouw. De ruimten zijn goed afgestemd op de uiteindelijke gebruiker.”

‘Eigenlijk vormen de bewoners al een collage op zichzelf’ Daarnaast is voor elke woning op de verdieping een eigen kleur bepaald. De nissen bij de voordeur, de voordeur zelf en het tegelwerk hebben deze kleur. Op deze manier zorgt de kleur voor herkenning bij de bewoner. Hiermee kan het gebruik van foto’s of naamkaartjes op de deuren beperkt blijven zodat er geen onrustig en rommelig beeld ontstaat. Wandprint Een grafische wandprint met een knipoog naar het verleden, namelijk geïnspireerd op oudhollands tegelwerk, komt terug in de gemeenschappelijke ruimtes en verkeerszones. Door het gebruik van een wandprint is meteen een functioneel aspect in het ontwerp opgelost. Dementerende mensen ervaren geen diepte meer en kunnen objecten in dezelfde kleur niet meer van elkaar onderscheiden. Door met dit gegeven in het ontwerp te spelen, heeft Blink de ruimten die algemeen toegankelijk zijn óf herkenbaar kunnen maken door de wandprint weg te laten, óf de kleur aan te passen. In de ruimten die niet toegankelijk zijn voor bewoners, loopt de wandprint door over deuren en kozijnen. De bewoner ervaart de deur niet meer. Bewoners staan zo niet langer voor deuren waar ze niet naar binnen mogen. Er is geen onduidelijkheid meer. Het idee achter de wandprint is dat de bewoners uitgedaagd worden waardoor ze elke dag actief bezig blijven in plaats van de hele dag stil te zitten. Dit draagt weer bij aan hun gesteldheid. Licht Om het interieur nog meer zijn werk te laten doen om de gesteldheid van de doelgroep te verbeteren, heeft Blink in dit project gewerkt met een externe lichtadviseur. Licht is vaak een ondergewaardeerd onderdeel in een interieur. Terwijl licht een belangrijke rol speelt in het welzijn van de mens. Door een goed doordacht lichtplan toe te voegen aan het interieur kun je mensen actief maken, rust geven, maar ook veilig laten voelen en geborgenheid geven. Een interieur kan nog zo goed ontworpen zijn, goede verlichting zorgt voor het gewenste eindresultaat. Samenwerking Blink, ontwerpstudio voor interieur en architectuur, heeft nauw samengewerkt met alle betrokken partijen in het project. Daardoor is een interieur ontstaan met een warme, lichte, veilige leefomgeving die in harmonie is en evenwicht uitstraalt.

2015

8833_V01_fc.indd 17

14-01-15 16:49

pijncentrum tekst en beeld: Frans Tauber

Van kantoor naar pijncentrum Voor een nieuw pijncentrum in een voormalig architectenbureau ontwierp interieurarchitect Frans Tauber het interieur. Uit reacties van pati禱nten blijkt dat de menselijke maat en de sfeer in het centrum zeer gewaardeerd worden.

bn覺.

8833_V01_fc.indd 18

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:49

pijncentrum

‘De originele houten structuur is in al zijn eenvoud sterk sfeer bepalend’

Heldere structuur Voor een pijncentrum zochten anesthesisten van het Medisch Centrum Alkmaar een ruimte van ongeveer 1000 m2 en bij voorkeur gelijkvloers, waarin behalve het centrum ook een revalidatie-afdeling gevestigd kon worden. Ze lieten hun oog op vallen op het voormalige kantoor van BRTA Architecten. Interieurarchitect Frans Tauber kent dit pand van binnen en van buiten omdat hij mede-eigenaar was van BRTA. Het heeft een heldere structuur met een vaste kern van steen waarin de facilitaire ruimtes zitten en hieromheen een vrij indeelbare ruimte. De ruimte is opgebouwd uit houten staanders met gelijmde houten liggers die het dak dragen. Om het pand is op eigen terrein ruim voldoende parkeergelegenheid zodat patiënten het pijncentrum makkelijk kunnen bereiken. Stenen kern De logistiek, patiëntafhandeling, is een belangrijk onderdeel in de opbouw van de plattegrond. Die opbouw bestaat uit ontvangst, behandel- en spreekkamers, bestralingsruimte, verkoeverruimte. Alle ruimtes zijn rond de centrale kern gesitueerd. Het deel dat voor revalidatie bedoeld was, een derde van het pand, is tot op heden niet ingevuld. De revalidatie-afdeling is in het MCA gebleven. Zwart systeemplafond Het uitgangspunt voor de sfeer was een frisse uitstraling met contrast. Niet klinisch. Gekozen is voor een lichte, bijna witte, vloer, een kern van blank eiken fineer en een zwart systeemplafond dat terugliggend tussen de bestaande houtenliggers geplaatst is. De deuren zijn allemaal vlak doorlopend in de houten wand van de kern opgenomen hetgeen een mooi rustig beeld geeft. De originele structuur van staanders en liggers is in het zicht gelaten. De houten structuur is in al zijn eenvoud sterk sfeer bepalend. Het hele pand is voorzien van vloerverwarming, hetgeen een sterk comfort verhogend effect heeft.

‘De originele structuur van staanders en liggers is in het zicht gelaten’ opdrachtgever: pijncentrum Noord-Holland project: verbouwing kantoorpand tot pijncentrum locatie: Alkmaar oppervlakte 1000 m² oplevering: januari 2012 interieurarchitect: Frans Tauber website: www.franstauber.nl

2015

8833_V01_fc.indd 19

14-01-15 16:49

zorgcentrum tekst en beeld: Studio Groen+Schild

A storytelling building

project: nieuwbouw GGZ-instelling locatie: Almelo oppervlakte: 10.300 m² oplevering: maart 2015 interieurarchitect: Studio Groen+Schild website: www.studiogroenenschild.nl

GGZ-organisatie Dimence heeft in het centrum van Almelo een nieuw gebouw gebouwd van ruim 10.000 m²: Westerdok. Hierin worden klinische zorg, ambulante zorg en crisiszorg onder één dak samengebracht. Dagelijks zullen er zo’n 250 mensen aan het werk zijn en komen er minstens zoveel bezoekers en cliënten. In maart wordt Westerdok opgeleverd. Studio Groen+Schild ontwierp het interieur.

Voor de ontwikkeling van het cascogebouw werkte de afdeling vastgoed van Dimence samen met de ontwikkelaar, de architect en de uitvoerende partijen. Doel was een gebouw op te leveren dat in de toekomst makkelijk andere functies kan onderbrengen. Een duurzame gedachte die bijdraagt aan de leefbaarheid van Almelo. Integraal ontwerpen Alle partijen werkten vanaf de start hun onderdelen 3d uit in BIM (Building Information Model). Zo is integraal ontworpen en zijn de faalkosten laag gebleven. Studio Groen+Schild zocht met het interieurontwerp aansluiting bij de toekomstgerichte casco-uitgangspunten. Uitdaging was een helende omgeving te creëren voor de huidige doelgroep in een gebouw dat flexibel moet kunnen worden ingezet. Met het nieuwe gebouw wil Dimence voorop lopen in de wijze van zorg verlenen. Om deze ambitie waar te maken werd het Planetree-zorgmodel geïmplementeerd. Planetree beschrijft twaalf componenten die

bnı.

8833_V01_fc.indd 20

bijdragen aan een betere zorgorganisatie. Deze componenten zijn door Groen+Schild vertaald in het concept ‘hotel’. Zowel in kleuren en materialen als in zonering van functies, is dit concept te herkennen. Kleurlint De gebruikte materialen hebben een natuurlijke uitstraling, maar zijn ook geschikt voor intensief gebruik, zoals in een hotel. Echt hout en tapijt waar de functie het toe laat, harde gladde materialen op plekken die intensief gebruikt worden. In het hele gebouw is de monolithische betonvloer gepolijst en als afwerkvloer gebruikt. Dit heeft als duurzaam voordeel dat er geen extra materiaal toegevoegd wordt, maar bovenal krijgt het interieur een stoere, eigenzinnige uitstraling. Studio Groen+Schild ontwikkelde een kleurenreeks die aansluit bij de wensen van Dimence: kleurrijk, vrolijk en licht, maar ook zacht en rustgevend. Kleuren zijn afgestemd op functies in het gebouw. Zachte kleuren in de kliniek, stevige kleuren in de publiekshal. Als een kleurlint is de binnenzijde van de buitengevel

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:49

zorgcentrum

‘at random’ in kleur gesausd, wat vooral in de klinieken consultkamers een diversiteit aan ruimtes oplevert. Omdat alle kleuren bij elkaar passen wordt zowel eenheid als diversiteit ervaren. Veel dynamiek Bij binnenkomst worden mensen door een gastvrouw ontvangen en verder begeleid. Voor zelfstandig aanmelden zijn er digitale aanmeldzuilen. De publiekshal heeft de eigenschappen van een hotellobby: verschillende mensen zitten bij elkaar, zonder dat ze last hebben van elkaar. Er is veel dynamiek, het verblijf is tijdelijk. Je kunt er komen om een kop koffie te drinken of voor een lunchafspraak. Vanuit de hal is de weg in het gebouw makkelijk te vinden. Aangrenzend is het vergadercentrum. Aan de achterzijde van het gebouw gelegen rondom de binnentuin is de kliniek. Deze is drie verdiepingen hoog. Op de verdiepingen zijn kantoren, consultkamers en een behandelcentrum. Er wordt op een nieuwe manier gewerkt. Geen verpleegposten in de kliniek en geen vaste consultkamer voor een behandelaar. Al tijdens de bouw is een nieuwe invulling gegeven aan één van de verdiepingen van de kliniek. Met een kleine aanpassingen kan Stichting Transfore een Forensische Psychiatrie Afdeling (FPA) realiseren. Een goed voorbeeld van flexibiliteit. Ankerpunten Om Westerdok persoonlijk en herkenbaar te maken voor bezoekers en cliënten van Dimence werden door acht illustratoren beelden gemaakt. Met de illustraties wil Dimence een verhaal vertellen. Onder regie van de grafisch ontwerper die ook de bewegwijzering vorm gaf, kregen meer dan honderd illustraties een plek in het gebouw. Soms groot, soms klein. Ze fungeren als ankerpunten in het gebouw. Ze dragen bij aan een heldere routing en oriëntatie. Herkenning en daardoor een veilig gevoel zijn een belangrijk onderdeel van de Planetree-gedachte.

2015

8833_V01_fc.indd 21

In materialen en sfeer is dit project zeer geslaagd. Ruimtelijk hebben heeft Studio Groen+Schild concessies moeten doen. Graag had het bureau gangen aan de gevel gelegd, zodat daglicht en uitzicht ervaren kunnen worden. Door het programma en de gewenste flexibiliteit waren de mogelijkheden hiervoor te beperkt. Ook de ambitie om de publiekshal aan de binnentuin te leggen moest worden bijgesteld. Daarom heeft Groen+Schild achterin de publiekshal een ‘groene wand’ met beplanting gemaakt, als verwijzing naar de tuin.

Arnoud Jansen en Peter Bournas regiodirecteuren Dimence Almelo

“Samen met Studio Groen+Schild hebben we als Dimence onze ambities vertaald in een gebouw. We wilden absoluut geen anoniem nieuwbouwpand, maar de realisatie van onze bezieling. Het GGZ-gebouw van de toekomst. Een gebouw waarin mensen zich goed voelen. Gerealiseerd door samen te werken met professionals uit verschillende werelden. ‘Practice what you preach’. Het gebouw van ontmoeten werd in de ontmoeting geschapen. Wij willen een statement maken in de GGZ met Westerdok. Een gebouw dat verbindend werkt voor alle gebruikers, bijvoorbeeld door het toevoegen van kunst in de bewegwijzering. Slimme logistiek maar ook warme geborgenheid. Een leefbaar gebouw dat bijdraagt aan welbevinden en herstel. De Planetree-uitgangspunten licht, kleur, water en groen zijn overal in en om het gebouw te vinden. Het nieuwe werken is zo uitgevoerd dat de werkplekken uitnodigen om te ontmoeten en kennis te delen en geen onnodige drempels tussen de gebruikers van Westerdok vormen. Westerdok beweegt organisch mee met de grote veranderingen die de GGZ-sector ondergaat. Westerdok is een gebouw van ontmoeting, gesprek en samenwerking.”

14-01-15 16:50

tandartspraktijk tekst: Jeroen van Dijk beeld: Dick Kikstra Photography

Verrassende lijnen en verbindend oranje opdrachtgever: Cobi en John van Hulst, Tandplaats project: tandartspraktijk Tandplaats locatie: Cuijk oppervlakte: ca. 235 m 2, exclusief kelder oplevering: 2012 interieurarchitect: Jeroen van Dijk website: www.jeroenvdijk.nl

bn覺.

8833_V01_fc.indd 22

Voor tandartspraktijk Tandplaats in Cuijk was door een architect al een strak basisontwerp gemaakt. Interieurarchitect Jeroen van Dijk werd gevraagd om een passend en functioneel interieur voor de wachtkamer te cre禱ren. Met een beknopt programma van eisen en een beperkt budget ging hij aan de slag. Een behoorlijke uitdaging.

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:50

tandartspraktijk

De wachtkamer is een rechthoekige, hoge ruimte met hoge ramen. Rondom veel deuren naar de vier behandelkamers, kantoor, toilet en röntgen. Juist die hoeveelheid deuren en de schijnbaar willekeurige plaatsing, vormden de basis voor het wachtkamermeubel dat Van Dijk heeft ontworpen. Het meubel is in het midden van de ruimte geplaatst en vervult alle gewenste wachtruimtefuncties. Nonchalante sfeer In het meubel is een subtiel lijnenspel verwerkt dat samen met het materiaal en de warme kleur, de harde lijnen van de ruimte verzachten. Het gehele meubel is uitgevoerd in zowel MDF als pu schuim en voorzien van een coating. De twee grote functioneel gekozen witte lampen Dear Ingo van Moooi, zorgen voor een verzachtende, nonchalante sfeer.

Oranje De kleur oranje is belangrijk in het ontwerp; de kleur speelt een verbindende rol en is ook functioneel. Verbindend omdat het oranje plafond doorloopt in het gedeelte waar de behandelkamers zijn. En ook omdat de kleur door de hoge ramen communiceert met de omgeving buiten de praktijk.

‘De kast dient als functionele scheiding tussen wachten sterilisatieruimte’

Cobi en John van Hulst opdrachtgevers

“Wij hebben Jeroen van Dijk vooraf alleen praktische richtlijnen gegeven. Het creatieve proces hebben we niet beïnvloed. We hebben enkel de kleur oranje ingebracht. Aan het uiteindelijke ontwerp hebben we nauwelijks iets veranderd. Zelfs de dingen die ons enigszins tegenstonden hebben we overgenomen. Mede daardoor is het een geheel gebleven. Wat we het meest verrassend vonden, was de indeling van de wachtkamer. Het zou niet in ons zijn opgekomen om een centraal meubel te kiezen. Zelf zouden we vanaf de muren gedacht hebben, nooit vanuit het midden. Het oranje plafond in de wachtkamer loopt door in de behandelkamers en is door de hoge ramen ook zichtbaar vanaf buiten. Het verbindt en brengt sfeer. Ook prachtig, maar veel subtieler is de kast achter de balie. Pas bij het maken van een afspraak, valt hij op. Het is een heel gelaagd ontwerp. Je ziet niet alles in een keer.” 2015

8833_V01_fc.indd 23

Het oranje is ook functioneel omdat de kleur gebruikt is in alle delen van het meubilair die niet steriel zijn. In de kastenwanden zijn de verrijdbare traykastjes met afgewerkte tray’s oranje en de traykast voor patiënten die nog verwacht worden wit. Ditzelfde schoon/vuil principe is ook doorgezet in de sterilisatieruimte. Op maat Verrassend is de strakke doch subtiel gedetailleerde kast die als functionele scheiding dient tussen wachten en sterilisatieruimte. Het gedetailleerd uitgevoerde lijnenspel loopt aan alle zijden van de kast door en was daarmee een uitdaging voor het budget en voor de interieurbouwer. Het resultaat mag er zijn.

14-01-15 16:50

interview tekst: Bureau Bax beeld: Annekoos Littel interieurarchitecten

Bepalen en loslaten Vergrijzing en stijgende zorgkosten hebben ertoe geleid dat we zolang mogelijk zelfstandig blijven wonen en zo snel mogelijk beter moeten worden als we ziek zijn. De samenleving verandert en daarmee de zorg. Annekoos Littel heeft tientallen zorgprojecten op haar naam staan. “Ontwerpen voor ouderenzorg of voor ziekenhuizen gaat veel verder dan het kiezen van een behangetje, kleur of stoel.” bnı.

8833_V01_fc.indd 24

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:50

interview

Annekoos Littel zit al ruim 27 jaar in het vak. Ze heeft projecten gedaan van elke omvang en is thuis in de meest uiteenlopende markten. Van kantoren, theaters en kerken tot winkels, restaurants en ziekenhuizen. Of het nu gaat om herbestemming, restyling, kleine aanpassingen, nieuwbouw of advies, in elk project kan ze haar creativiteit kwijt. Samen met haar team werkt ze vanuit Woerden aan omgevingen waarin optimaal gewoond, gewerkt en geleefd kan worden.

Het belangrijkste uitgangspunt bij projecten in de ouderenzorg is voor Littel het welbevinden van de vaak kwetsbare bewoners. Daarom gaat ze met hen in gesprek. Ze wil weten wat ze belangrijk vinden, wat ze voor beroep hadden en wat ze leuk vinden om te doen. “Als het gaat om mensen waarmee we niet in gesprek kunnen, omdat ze bijvoorbeeld aan dementie lijden, vragen we hun familie, buren, mantelzorgers en andere betrokkenen met ons mee te denken.”

Nieuwe woonvormen Zorgprojecten zijn een specialiteit van het bureau. Zo ontwierp Littel onder meer interieurs voor Zonnehuisgroep Amstelland en Zorggroep Elde. Ze volgt de ontwikkelingen in de zorg op de voet. “Er verandert veel in de manier waarop de zorg georganiseerd wordt en dat heeft invloed op ons vak. Vooral de ouderenzorg is onderhevig aan ingrijpende veranderingen. Het archetypische bejaardenhuis verdwijnt en maakt plaats voor nieuwe woonvormen waarin privacy en keuzevrijheid voorop staan. Het accent verplaatst zich van verblijven naar zo zelfstandig mogelijk wonen. De woonbeleving speelt hierin een zeer belangrijke rol. Ik vind het een uitdagende transitie waaraan ik als interieurarchitect graag mee werk.”

Klankbordgroep Om een aangename woonbeleving te kunnen creëren, is deskundigheid nodig: deskundigheid vanuit de gebruikers, vanuit de zorg - bijvoorbeeld over dementie - en vanuit de inrichting. Tegelijk moet het beschikbare budget bewaakt worden en de afschrijving en vervanging op termijn moeten worden opgenomen. Littel: “Bij elk project proberen we een klankbordgroep samen te stellen. Het belangrijkste doel daarbij is dat bewoners zich thuis voelen en zorg krijgen als dat nodig is. We houden rekening met culturele en sociale achtergrond en met specifieke gezondheidsvraagstukken." Alleen met een doordacht en prikkelend interieur kom je er niet. Of er daadwerkelijk reuring is in een

Hoofdentree, Zonnehof, Mijdrecht

2015

8833_V01_fc.indd 25

14-01-15 16:50

interview

woongebouw, valt of staat volgens Littel met de inzet van familie en vrijwilligers die activiteiten organiseren. "Om goed voor onze ouderen te kunnen zorgen, zullen we nog meer samen moeten optrekken." Sfeer en beleving In het vroegere bejaardenhuis had je één gezamenlijke huiskamer, een restaurant en een winkel. In het woongebouw nieuwe stijl is meer diversiteit en ruimte voor activiteiten als koken, sport, muziek, lezen of het doen van de was. “De sfeer en de beleving van de verschillende functies is belangrijk”, vertelt Littel. “Hoe deze ervaren worden is afhankelijk van persoonlijk opvattingen, verwachtingspatronen en opgewekte prikkels. Vooral de ervaringen en prikkels zijn beïnvloedbaar door vormgeving, kleur, licht en oriëntatie". Bewoners krijgen de regie meer in eigen hand. Ze bepalen zelf wanneer, wat en waar ze eten, aan welke activiteiten ze meedoen en hoe laat ze naar bed gaan. Ze hebben naast de gezamenlijke sociale-leefruimtes hun privédomein. Als ze behoefte hebben aan rust, blijven ze thuis in hun zelf ingerichte woning met eigen pantry, zithoek, slaapkamer en badkamer. Eigen stoelen, tafels, kasten en gebruiksvoorwerpen maken hun appartement persoonlijk.

‘Het archetypische bejaardenhuis verdwijnt en maakt plaats voor nieuwe woonvormen waarin privacy en keuzevrijheid voorop staan’

Woningen, Zonnehof, Mijdrecht

bnı.

8833_V01_fc.indd 26

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:50

interview

Kaders en structuren Woonzorgcomplex Zonnehof in Mijdrecht dat waarschijnlijk nog in 2015 gerealiseerd wordt, heeft appartementen en kleinschalige woningen verdeeld over drie bouwlagen. Littel is verantwoordelijk voor het ontwerp van de afwerking zoals vloeren, wanden, plafonds en verlichting vanaf de ruwbouw. Ze maakt het ontwerp voor maatwerk als keukens en entreepartijen van de woningen. En ook ontwerpt ze het meubilair- en stylingconcept voor de inrichting van de gezamenlijke ruimtes. Hierbij houdt ze rekening met eventuele toekomstige behoeftes zodat indien nodig elke vorm van zorg geboden kan worden. De Luwte, Amstelveen

“Ook in de sociale leefruimtes voelen bewoners, begeleiders en direct betrokkenen de behoefte een persoonlijk stempel te drukken op het interieur”, vertelt Littel. “Bovendien hebben we - vanwege kostenbesparingen en duurzaamheid - steeds vaker te maken met meubilair afkomstig uit andere locaties. We willen voorkomen dat de zorgvuldig vormgegeven ruimtes onrustig en daarmee onaantrekkelijk worden. Door een sterk maatwerk-inrichtingsconcept neer te zetten, houden we grip op de situatie. Binnen de kaders en structuren die wij bieden, is ruimte voor persoonlijke invulling. Het is

altijd een enorme uitdaging om de juiste balans te vinden tussen bepalen en loslaten. Om structuur te brengen in de ‘chaos’.” Specialisme Een goed voorbeeld is de museum- en expositieruimte in woonzorgcomplex Zonnehof. Littel kiest binnen het totaalplan de lijsten uit en bepaalt de afwerking van de wanden. Ze bedenkt kasten en vitrines waarin mooie stukken geëxposeerd kunnen worden. Ze bepaalt waar de getoonde stukken het meest tot hun recht komen; waar en hoe ze worden opgehangen en neergezet. “De structuur moet niets te wensen overlaten, zodat men de vrijheid voelt er iets moois van te maken.” Littel benadrukt het belang van het vak. “Interieurarchitectuur is een specialisme”, zegt ze. “Als geen ander is de interieurarchitect in staat het geheel te overzien en de eenheid te bewaken. Het is bij dit soort gecompliceerde projecten zaak dat de interieurarchitect al in het beginstadium wordt betrokken en samen met de andere adviseurs en partijen optrekt: 1+1=3! Dit is echt een meerwaarde voor de opdrachtgever. Het spaart onnodig tijd- en geldverlies. Hoe vaak zie je niet dat de inrichting van een gebouw alleen een bonte verzameling van kleurtjes, materialen en meubelen is. Kennis, visie, sfeer en beleving ontbreken en de hulp van een interieurarchitect wordt alsnog ingeroepen.”

2015

8833_V01_fc.indd 27

14-01-15 16:50

interview

Geborgen sfeer Sfeer en beleving geven een interieur identiteit en karakter. Ook in ziekenhuizen die vaak een klinische uitstraling hebben, dringt dit steeds meer door. Patiënten, bezoekers, artsen en verpleegkundigen moeten zich prettig voelen en stellen steeds hogere eisen aan de inrichting. “Ziekenhuizen zijn soms kil en klinisch en de inrichting is vaak veel van hetzelfde”, zegt Littel. “Dit heeft onder meer te maken met de torenhoge eisen die gesteld worden aan een medische omgeving. Toch is het mogelijk meer sfeer en diversiteit te creëren. Bijvoorbeeld door alle verblijven en behandelruimtes niet in te richten met stereotypen, maar door meer variatie te creëren. Voor ieder wat wils, zodat keuzevrijheid mogelijk is."

richt je stoel naar ‘buiten’. Om een geborgen sfeer te creëren zijn we uitgegaan van bekleding in warme kleuren. En ook door de verlichting wordt een intieme sfeer gecreëerd. Als iedere gebruiker z'n plekje kan vinden en aansluiting heeft met de vormgegeven omgeving, zal dit zeker bijdragen aan het welbevinden of het herstelproces.” www.annekooslittel.nl

Patiënten die behoefte hebben aan privacy -omdat ze bijvoorbeeld net een slecht bericht hebben gehad- kunnen vaak nergens privé zitten. Er is vaak weinig keus: je kunt op een harde stoel plaatsnemen of aan een leestafel in een open niet afschermde ruimte. “In Ziekenhuis Westeinde hebben we onderzocht hoe aan deze wens voldaan kon worden. In het ontwerp voor de entresol kregen tweepersoons bankjes en draaibare stoelen met een hoge rug een plaats. Hierin voel je je veilig en kun je zelf je positie bepalen. Draai je je stoel naar ‘binnen’ of

‘In het woongebouw nieuwe stijl is ruimte voor activiteiten als koken, sport, muziek, lezen en de was doen’

Inrichting entresol, MCH Westeinde Ziekenhuis, Den Haag

bnı.

8833_V01_fc.indd 28

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:50

9–13 FEBRUARI 2015 JAARBEURS UTRECHT

#MX2015

EDITIE

Material Xperience 2015 – The Five Senses –

Material Xperience, het jaarlijkse materiaalevenement voor architecten en andere creatieve professionals, staat dit jaar in het teken van ‘The Five Senses’. Hoe smaakt kleur? Welke geur hoort bij een school? Is het ene zintuig dominanter dan de ander? Zou laminaat met de geur van hout beter verkopen? Kortom: gedurende het vijfdaagse evenement kom je alles te weten over de wonderbaarlijke wereld van de zintuigen!

Haal je gratis toegangskaart op www.materialxperience.nl

Hoofdsponsor

In samenwerking met

Mediapartners

VAN IDEE TOT REALISATIE

2015

8833_V01_fc.indd 29

14-01-15 16:50

THE ART OF LIGHTING

FERROLIGHT.NL info@ferrolight.nl

8833_V01_fc.indd 30

14-01-15 16:50

P H : Zo ë G h e r t n e r OK BY KO N STA N T I N G R C I C

2014 F LO S .C OM

8833_V01_fc.indd 31

14-01-15 16:50

Designed with Passion, crafted with Love! IYO®

SOL® Sea of Light

Ø 17mm

ultra slim: 3cm

FERROLIGHT.NL

Perfect in balans “Ik zag een Youtube video van een jongleur. Hij had deze draaiende ballen bewegend in de rondte. Ze draaide zo perfect en gebalanceerd dat je bijna niet zag dat ze bewogen. Dit was mijn uitgangspunt.” — Michael Anastassiades Deze serie ‘IC-Lights’ bestaat uit tafel- wand- vloeren pendelarmaturen. Frame verkrijgbaar in geborsteld gebronsd koper en geborsteld koper. Bol van geblazen opaal glas. Vloer- en tafellamp uitgevoerd met snoer-dimmer.

Bezoek onze nieuwe website! www.palmberg.nl

Kleine details, groot effect! Kast met zwevende deuren.

bnı.

8833_V01_fc.indd 32

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:50

SENTIDO

www.basalte.be | info@basalte.be

Esper i enza CIRCO DELLA STRUTTURA

Decoratief plaatmateriaal van Italiaans Design

2015

8833_V01_fc.indd 33

14-01-15 16:50

ziekenhuis tekst: dJGA beeld: Iemke Ruige

Humaan ontwerp voor complexe organisatie

De nieuwbouw van ziekenhuis Bernhoven is een groot complex, dat bestaat uit separate gebouwen rond een groen binnenterrein. Deze gebouwen zijn onderling verbonden. Efficiency en menselijk contact gaan hand in hand binnen een healing environment.

In Uden in Noord-Brabant is ziekenhuis Bernhoven gebouwd, ontworpen door De Jong Gortemaker Algra. Binnen het bureau wordt multidisciplinair gewerkt in teams met architecten, interieurarchitecten en bouwkundigen. Aan ziekenhuis Bernhoven is dat goed af te lezen. Een geïntegreerd ontwerpconcept gericht op de mix van welbevinden voor patiënten, strakke financiële kaders en gebruiksgemak voor medewerkers. Het interieur en het gebouw zijn als een geheel ontworpen en dat ervaar je zodra je er binnen stapt. bnı.

8833_V01_fc.indd 34

Ontwerpen voor de zorg

opdrachtgever: ziekenhuis Bernhoven project: nieuwbouw ziekenhuis Bernhoven locatie: Uden oppervlakte: 54.527 m² oplevering: oktober 2013 interieurarchitect: De Jong Gortemaker Algra BV (dJGA) website: www.djga.nl

Logisch Karakteristiek voor de zorg van ziekenhuis Bernhoven is aandacht voor de patiënten. Het maken van een omgeving die daar op aansluit, betekent dat de ontwerpers zich voor elke plek in het gebouw hebben ingeleefd in de patiënt en de ‘universele’ behoeftes in hun ziekenhuissituaties. Het resultaat voelt logisch en vanzelfsprekend, zonder afstandelijk te zijn. Keuzevrijheid in de wachtruimtes (uitzicht, zitvorm), weinig extra prikkels in de spreekkamers, maar juist afleiding in de 34

14-01-15 16:51

ziekenhuis

ruimtes waar onderzoeken plaatsvinden en een herkenbare ‘horecasfeer’ met uitzicht op het entreeplein in de brasserie. Hospitality en design (‘look and feel’) van de omgeving dragen bij aan het welbevinden van patiënt en medewerker. Schillenmodel Het ontwerp is opgebouwd rondom drie samenhangende concepten. Het gebruiksconcept is dat van het schillenmodel. Dit betekent dat elke functie is ondergebracht in een eigen gebouw. Daarin onderscheiden zich het hotelgebouw (het klassieke beddenhuis), de hotfloor, het onderzoeksgebouw, de consultomgeving, de publieksomgeving en het logistiek, facilitair en medisch ondersteunend centrum. In de toekomst is het mogelijk het ziekenhuis te laten groeien of krimpen zonder dat dit tot grote ingrepen in de structuur van het gebouw leidt. Belangrijk voor de emotionele ervaring van de patiënt is dat hij nauwelijks direct wordt geconfronteerd met allerlei ondersteunende functies: door het schillenmodel spelen deze zich op de achtergrond af. Uitzicht Het tweede concept, dat van de oriëntatie en wayfinding, is gebaseerd op het gebruiksconcept. De materialen, kleuren en verlichting vormen een eenheid als totaal, maar tussen de gebouwen zijn in het interieur verschillen gemaakt. Dit geeft je een gevoel van een overzichtelijke maat. De ‘eenheid in verscheidenheid’ zorgt voor herkenbaarheid van elke zone in het ziekenhuis en ondersteunt daarmee de oriëntatie. Natuurlijk is een ziekenhuis een complexe organisatie, maar voor de mens die het gebouw gebruikt hoeft dat niet meteen ervaarbaar te zijn. De belangrijkste publieke en private ruimten zijn herkenbaar door hun schaal en eigenheid in materiaal en karakter. Zo is de hal een lichte ruimte die je niet meteen helemaal overmant maar je wel overzicht biedt. Veel wachtruimten hebben een rustgevend uitzicht op de tuin. De gastvrijheid van het hotelgebouw ervaar je al bij binnenkomst op de afdeling, een lounge met cateringfaciliteiten in een aangename, ontspannen omgeving. Weefstructuur Het derde concept is dat van de menselijke zintuiglijkheid en maat, hoe moeilijk dat binnen ‘ziekenhuismaterialen’ ook te bereiken is. Het is gelukt om binnen het geheel een kleinere, menselijke interieurschaal toe te passen met letterlijk voelbare kwaliteiten. Dat vind je terug in balies met een plantenreliëf in gecoat MDF, glanzende glazen spatschermen, gordijnen met een weefstructuur en behang met een grafische vertaling van medicinale planten en een nis bij het bed voor persoonlijke spullen. Op deze manier staat de patiënt centraal en minimaliseren we het gevoel overgeleverd te zijn aan een intimiderend, medisch systeem. Juist in deze tijd moet het ontwerp inspelen op de behoefte van de patiënt tot zelfbeschikking en autonomie.

Marion van Zoom projectmanager nieuwbouw ziekenhuis Bernhoven

“Ik blijf het een prachtig ontwerp vinden en een fantastisch interieur. Met het interieurontwerp is aansluiting gezocht bij de wens van het ziekenhuis om anders te zijn in sfeer en uitstraling dan andere ziekenhuizen. Dat is goed gelukt. Het eigen karakter voor de nieuwbouw past bij ons en bij onze omgeving en patiënten. De consultomgeving met de landschapsfoto’s is een groot succes. Die is sfeervol en met mooie kleuren en sluit aan op de groene omgeving, zoals het natuurgebied De Maashorst. Patiënten die in de kliniek verblijven, degenen die hier worden opgenomen, geven ons terug dat ze echt het gevoel hebben dat ze in een hotel terecht zijn gekomen. Mensen noemen dan vooral de ‘houten’ vloer, donkere gordijnen en de badkamer. De rooming-in mogelijkheid is natuurlijk heel fijn. Ze waarderen de warmte in de centrale hal. De gebruikers zijn structureel in het interieurontwerpproces betrokken en herkennen zich in het resultaat. Onze medewerkers kwamen uit twee verschillende oude locaties. Vanaf dag één levert het ontwerp winst op voor de organisatie en de Bernhovencultuur. Het is en blijft prachtig.”

Voor het ontwerp van afwerkingen en vaste inrichtingen heeft dJGA rekening gehouden met hygiëne, logistiek, looplijnen en een goede ergonomie voor alle werkprocessen rondom het bed. Kennis over ziekenhuisgebruik maakt dat de interieurarchitecten van dJGA de ontwerpconcepten tot op detailniveau hebben kunnen doorvoeren.

‘Het gebouw moet de werkprocessen ondersteunen en niet in de weg zitten’ Heidevelden Thematisch refereren kleuren, afbeeldingen en motieven aan het fraaie landschap in de omgeving van Uden. De heidevelden, plassen en vennen zijn soms letterlijk als wandvullende afbeeldingen gebruikt. Met het vele daglicht, gerealiseerd middels vides en grote glaswanden in het gebouw, roept dit een sfeer op die weinigen met een ziekenhuis associëren.

Functioneel Als basis is het ziekenhuisontwerp functioneel. Onderlinge relaties tussen afdelingen en de lay-out van de afdelingen zelf zijn functioneel bepaald. Functionaliteit is in een ziekenhuis van groot belang, omdat de dokter, verpleegkundige, facilitair medewerker en beheerder er elke dag mee te maken hebben. Het gebouw moet de werkprocessen ondersteunen en niet in de weg zitten. 2015

8833_V01_fc.indd 35

14-01-15 16:51

huisartsenpraktijk tekst en beeld: Doret Schulkes

Eenheid door kleur en materiaal

opdrachtgever: de heer Wout project: afwerking verbouwing voormalige pastorie tot huisartsenpraktijk locatie: Neerkant (gemeente Deurne) oppervlakte: 300 m² oplevering: november 2012 interieurarchitecten: Doret Schulkes en Evelien Takken website: www.doretschulkes.nl

Hoewel ze pas ingeschakeld werd toen de ruwbouw al stond, wist Doret Schulkes met zeven typen behang, diverse tex kleuren, drie kleuren deuren en twee soorten linoleum eenheid te creëren in een rommelig ogende toekomstige huisartsenpraktijk.

In 2012 werd de pastorie in Neerkant, een plaatsje op de grens van Brabant en Limburg), verbouwd tot huisartsenpraktijk. Aan het gebouw uit de jaren ‘50 kwam een groot stuk nieuwbouw. De afbouw was in handen van de huisarts die er zijn praktijk in ging vestigen. Omdat hij met Doret Schulkes al goede ervaringen had bij de verbouwing van zijn woonhuis werd - op het laatste moment - haar hulp ingeroepen. Schulkes: “De huisarts wilde graag dat ik langskwam, want in zijn nieuwe praktijkpand moesten de kleuren en de vloerafwerking bepaald worden. Het pand was in aanbouw en hij had in eerste instantie gedacht de kleuren met zijn vrouw uit te kiezen, maar ze kwamen er niet uit. En de tijd begon te dringen. ’s Middags zijn we dus maar meteen samen naar de bouw gaan kijken.” Sfeer van de pastorie Door de vragen die Schulkes hem stelde, werd al snel duidelijk dat de huisarts over een aantal belangrijke zaken niet had nagedacht. De uitgangspunten voor de vormgeving en de uitstraling van de praktijk kwamen boven tafel, zodat een beknopt programma van eisen alsnog werd geformuleerd. De door de verbouwing reeds ontstane routing moest voor patiënten en personeel logisch aanvoelen. Extra aandachtspunt hierbij was de weg naar de uitgang vanaf de spreekkamer van de arts. Die was vrij ingewikkeld en voerde langs de wachtkamer. Patiënten die van de arts afkomen zouden niet geconfronteerd moeten worden met wachtende patiënten. Andere wens was dat patiënten zich in het gebouw op hun gemak voelen, zowel in de wachtkamer als in de spreekkamers. Daarnaast moesten de huisarts en zijn personeel op een prettige en logische manier kunnen werken en maximaal profiteren van het binnenvallende daglicht. En de sfeer van de oude pastorie moest in ere hersteld worden en doorgetrokken worden naar de nieuwe aanbouw. bnı.

8833_V01_fc.indd 36

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:51

huisartsenpraktijk

Verberne bouw + meubel interieurbouwer

“Verberne bouw + meubel heeft in samenwerking met Doret Schulkes de inrichting van de huisartsenpraktijk gemaakt en geplaatst. Door gebruik te maken van expertise en creativiteit is het de interieurbouwer gelukt het ontwerp om te zetten naar een inrichting geheel naar wens en smaak van Schulkes. Het interieur is zo ontworpen dat de karakteristieke kenmerken van het bestaande gebouw behouden zijn. Gekozen vormen, houtstructuren en diverse kleuren vloeien samen met de bestaande bouwstijl en materialen. De uitstraling en positionering van de balie zorgen voor een bijzondere aantrekkingskracht. Ook de huiselijke sfeer in de dokterskamer is een sterk punt in het ontwerp van Schulkes. Nauwe samenwerking, doordacht ontwerp en snel schakelen hebben gezorgd voor een succesvol eindresultaat met enthousiaste gebruikers.”

Zeven typen behang Het was voor Schulkes een uitdaging om zonder aanpassingen in de gerealiseerde bouw de besproken punten te realiseren. Omdat de kleuren en materialen nog moesten worden toegevoegd, moesten hier de gewenste oplossingen vandaan komen. Met name de keuze voor zeven kleuren Vescombehang verdeeld over twee structuren bood oplossing. Daarnaast droegen ook linoleum en schilderkleuren hieraan bij. Het centrum van de praktijk is de receptiebalie waar patiënten zich melden en de telefoon wordt aangenomen. Deze bevond zich midden in het gebouw op enige afstand van de toegangsdeur. Door de achterwand te voorzien van een rood behang en de vloer van rode linoleum, kreeg dit hart het gewenste accent. De balie werd verlengd over de muur zodat vanaf de toegangsdeur een natuurlijke geleiding naar dit centrale punt ontstond. De wachtkamer die veel hoekjes en penanten bezat, werd door het toepassen van twee kleuren en typen behang logischer. De kleuren verschaffen de patiënt rugdekking en de patiënt heeft een keuze waar en hoe hij wil wachten. Ook in de spreekkamers heeft de patiënt een plek die overzicht geeft en rugdekking. Er is telkens met kleurig behang gewerkt om de gevraagde sfeer te realiseren. En om een onderscheid te maken tussen onderzoeksruimte en spreek-kamer. In de backoffice staan voldoende tafels om aan te werken, maar ook om te kunnen pauzeren met een mooi uitzicht naar buiten en zonlicht dat binnenvalt. Voor het vinden van de weg vanaf de spreekkamers, werd in de gangen de binnenwand een afwijkende kleur getext waardoor visueel een blok ontstond waaromheen de patiënt terugloopt naar de balie of uitgang. De al aanwezige ruiten in de wachtkamer werden hier voorzien van een matterende folie met print in structuur van een van de gebruikte behangtypen. Verder zijn er drie verschillende kleuren toegepast op de deuren. Dit lijkt misschien de eenheid niet te bevorderen maar doet dat juist wel. Voor de bezoekers is duidelijk tot welke ruimtes zij toegang hebben.

Voor bezoekers is duidelijk hoe de structuur van het pand in elkaar zit. Het geheel ademt een prettige sfeer die zeer gewaardeerd wordt door patiënten maar ook door de huisarts en zijn team. Dit dankzij de inspanningen van betrokken partijen als de interieurbouwer, de behanger, de vloerenlegger, de stoffeerder en de schilders. En dankzij het vertrouwen van de huisarts in de interieurarchitect die in zijn ogen met wel heel opvallende voorstellen kwam! Schulkes: “De praktijk is al bijna twee jaar in gebruik. We zijn er trots op dat er een fijne sfeer hangt, die past bij het gebouw maar ook bij wat de arts en zijn team willen uitstralen.”

‘Door de vragen die Schulkes stelde, werd duidelijk dat over een aantal belangrijke zaken nog niet was nagedacht’

Speciaal kastje Omdat patiënten zich vaak ongemakkelijk voelen wanneer zij een containertje met urine moeten inleveren, is in de balie een kastje gemaakt waar aan de voorzijde het potje onopvallend in geplaatst kan worden. Aan de achterzijde is dit kastje open zodat de assistente het urinemonster kan zien staan en kan aannemen. Zo hoeft de urine niet over of op de balie te worden aangereikt. 2015

8833_V01_fc.indd 37

14-01-15 16:51

woonzorgcentrum tekst en beeld: Insight Vormgevers

opdrachtgever: GGNet project: woonzorgcentrum De Meent locatie: Warnsveld oppervlakte: 9600 m² oplevering: juni 2014 interieurarchitect: Insight Vormgevers website: www.insight.nl

Helder gebouw voor psychiatrische patiënt GGNet, een organisatie voor geestelijke gezondheidszorg, realiseerde voor mensen met een psychiatrische indicatie nieuwbouwcomplex De Meent. Het complex biedt passende woonruimte aan 102 cliënten met verschillende behoeften. Vanuit de architectonische basis, ontworpen door Ebbens Architecten, gaf Insight Vormgevers De Meent kleur en sfeer. bnı.

8833_V01_fc.indd 38

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:51

woonzorgcentrum

De Meent bestaat uit zes afzonderlijke gebouwdelen. Hierin zijn drie verschillende verblijfsvormen gerealiseerd: appartementen, semi-appartementen met een groepsruimte en woongroepen. De drie vormen zijn op elkaar afgestemd en opgebouwd uit dezelfde modules (legoconcept). Dit maakt het mogelijk combinaties van verblijfsvormen te maken zodat op de juiste plek aan de juiste persoon, de juiste geborgenheid en zelfstandigheid wordt geboden. Herkenning Een van de belangrijkste doelen van Insight Vormgevers was inzicht bieden in het gebouw en zijn ligging, de indeling van het complex en de logistieke lijnen. De gebruikers moeten zich niet alleen prettig voelen in hun leef- of werkomgeving, maar zij moeten er ook hun weg kunnen vinden. Een gebouw 'begrijpen' geeft een gevoel van veiligheid en heeft een positieve weerslag op de gebruikers. Een ander doel was ervoor te zorgen dat de bewoner zichzelf in het gebouw kon vinden. Herkenning is erkenning en geeft een gevoel van eigenwaarde. Vanuit de gestelde doelen ontstond een concept waarin voor elke groep bewoners een eigen identiteit werd gecreëerd. Zo kreeg elke woonvorm een eigen kleur. Het gebouw werd ‘begrijpbaar’ gemaakt zonder een overvloed aan bewegwijzering aan te brengen. Door onderscheid te maken bijvoorbeeld tussen de buiten- en de binnenkant van het gebouw middels de positie van verlichting en kleur (onder meer het kleurgebruik van vloeren en wanden). En door de verschillende bewonersgroepen een thema te geven. Alles bij elkaar is er een gebouw ontstaan dat door de gebruikers gemakkelijk gelezen kan worden. Bewuste keuzes Insight heeft samen met de architect én samen met de bewoners, medewerkers en bouwpartners, invulling gegeven aan afwerking en interieur. Met name de inbreng vanuit de gebruiker was een essentiële, het moest hún gebouw worden. Daar is dan ook veel aandacht aan besteed. Samen met een groep medewerkers en bewoners bezocht Insight referentieprojecten. Ook werden

de eigen woonen werkomgeving bekeken om meer inzicht te krijgen in de mogelijkheden, wensen en eisen. Er werden bovendien regelmatig bijeenkomsten georganiseerd waarop de gebruikers hun ideeën en meningen konden geven. Om bewuste keuzes te kunnen maken, hield Insight verschillende presentaties waarin kleuren materiaalkeuzes werden uitgelegd en 3d-beelden werden getoond voor het ruimtelijke gevoel. Ook konden bewoners in een 'proefkamer' de verschillende keuzes bekijken, aanraken en ervaren. In hun eigen tijd en in hun eigen tempo. Zelfredzaamheid Wat voor de bewoners natuurlijk het dichtst bij stond was het eigen plekje met de eigen tafel en stoel. Het meubilair was dan ook belangrijk. Om de creativiteit van de bewoner en hun naasten, maar ook van de projectinrichter te prikkelen, heeft Insight heel bewust ‘alleen’ een concept neergelegd met een ruwe vertaling van de sfeer en het gevoel. Het was aan projectinrichter W2-wonen om de juiste brug te slaan van concept naar concrete producten. Dit gaf aan hun werk een extra dimensie wat resulteerde in grote betrokkenheid. Door de eigen kracht en verantwoordelijkheid aan te spreken, is de toewijding van alle betrokkenen optimaal geweest. Het resultaat is een bijzonder gebouw waar het goed werken en wonen is. De diversiteit aan gebruikers en gebruiksdoelen is vertaald naar diversiteit in inrichting. En dat op een manier die de zelfredzaamheid van de bewoner bevordert en eigenheid, herkenbaarheid, sfeer en praktisch gebruik garandeert.

Han Brinkman Projectinrichter W2-Wonen

“Het idee voor de vormgeving van het interieur werd door Insight gebaseerd op het sprookje van De Kleine Prins. In het boek van Antoine de Saint-Exupéry bezoekt een jeugdige prins een aantal planeten waaronder de aarde waar hij archetypische figuren tegenkomt die hij voor het eerst ziet en daarom geheel buiten hun normale context kan beschouwen. Diverse figuren uit dit Franse sprookje (de geograaf, de zakenman, de filosoof en de ijdeltuit) komen dan ook in De Meent tot leven. Wij vonden het erg mooi deze gedachten om te zetten in concrete producten, juist omdat daar de grote uitdaging in schuilt; meubels leveren die voldoen aan veel traditionele zorgeisen maar die door hun uiterlijk zo normaal mogelijk overkomen. Het zijn meubels voor thuis. De keuzevrijheden van de cliënten zijn behoorlijk geweest; iedereen heeft op een speciaal gearrangeerde proefplaatsing zelf een tafel, salontafel, fauteuil, stoelen, TV meubel, bed, nachtkast en linnenkast kunnen kiezen waardoor de individuele uitstraling gewaarborgd is.” 2015

8833_V01_fc.indd 39

14-01-15 16:51

fysiotherapiepraktijk tekst en beeld: grib

Praktijk met eigen gezicht “Wanneer je denkt dat je alle facetten van zorg onder handen hebt gehad, word je toch weer verrast door iets nieuws: triggerpoints, die menschliche Muskulatur en the pelvic floor.” Voor bekkenfysiotherapeuten zijn dit de hulpmiddelen om hun behandeling te kunnen toelichten. Annieke Postma van grib licht het interieurontwerp van praktijk Pelvicum toe.

opdrachtgever: Pelvicum Fysiotherapie project: verhuizing en uitbreiding van fysiotherapiepraktijk locatie: Universitair Medisch Centrum Groningen oppervlakte: 122 m² oplevering: januari 2013 interieurarchitect: Annieke Postma van grib website: www.groningerinterieurburo.nl

bnı.

8833_V01_fc.indd 40

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:51

fysiotherapiepraktijk

Met ons ontwerpburo grib (groninger interieurburo) hebben we een verleden dat gekenmerkt wordt door projecten in de zorg. We staan dicht bij de ontwikkelingen in deze sector, die vaak samenhangen met veranderingen in de politiek. Het is dan ook verfrissend om geconfronteerd te worden met een praktijk die los van alles haar eigen koers bepaalt. De zelfstandig opererende bekkenfysiotherapiepraktijk Pelvicum binnen het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Tomeloze energie Deze praktijk ging verhuizen naar een andere vleugel van het UMCG en wilde een bescheiden uitbreiding. We werden verwelkomd door vijf gespecialiseerde fysiotherapeutes met een tomeloze energie. Hun verhuizing stond al gepland: de intrek in de nieuwe vleugel moest binnen vier maanden plaatsvinden. Dat betekende dat bouwpartijen en afdelingen binnen het UMCG zo snel mogelijk op de hoogte gebracht moesten worden. De nieuwe locatie lag aan een gang die gedeeld werd met andere disciplines van het UMCG. Hoe voorkom je dat bezoekers de gang oplopen en bij de andere afdelingen terechtkomen? De gang mocht niet afgesloten worden en er was geen receptie om je te melden. Een rigoureuze scheiding door specifiek kleuren materiaalgebruik was noodzakelijk. Een duidelijke route naar de ‘wachtkeuken’ was essentieel en de drie behandelkamers moesten helder aangeduid worden. De patiënten moesten al bij binnenkomst het gevoel krijgen dat er aandacht voor hen is, zonder dat het een kostbare zaak werd.

Pelvicum Fysiotherapie opdrachtgever

“Wij van Pelvicum Fysiotherapie waren zeer verheugd met het beschikbaar komen van ruimte vlakbij onze oude werkplek, die wij mochten verbouwen tot een grotere praktijk dan wij op dat moment tot onze beschikking hadden. Maar hoe pak je dat aan als je druk bent met je eigen werk en geen verstand hebt van verbouwzaken en ook nog allemaal een andere smaak hebt. Gelukkig kwamen de interieurarchitecten van grib ons redden. Zij hebben met ons een plan gemaakt waarbij de persoonlijke smaak van alle fysiotherapeuten werd meegenomen, rekening houdend met onze niet al te ruime financiële mogelijkheden. Onze wensen van een vrolijke wachtruimte en niet al te klinisch ogende behandelkamers werden gerealiseerd. Zaken als vergunningen, aannemer en inrichting zijn ons geheel uit handen genomen. Niet alleen zijn wij zeer tevreden, ook onze patiënten geven ons complimenten. Ze zijn vaak positief verrast door onze ‘wachtkeuken’. Ze komen soms zelfs wat vroeger om er een kopje koffie te drinken. De sfeer in de behandelkamers wordt plezierig gevonden. Dat was ons nooit gelukt zonder grib. Wij van Pelvicum Fysiotherapie zijn blij met het resultaat.”

2015

8833_V01_fc.indd 41

Blauw Na werktijd, terwijl de fysiotherapeuten nog druk overleggend de perikelen van de dag doornamen, kwamen wij hen lastig vallen met vragen over manieren van werken, routing, behandeling, wachten, kleur en materiaal. De kleur blauw is een kleur die zij als prettig ervaren in hun praktijk. Deze kleur is ook terug te vinden in hun logo. Op basis van hun wensen hebben we een ontwerp gemaakt opgebouwd uit een helder kleurgebruik en zonder nodeloze toevoegingen. De posters van triggerpoints, die menschliche Muskulatur en de pelvic floor evenals de fantomen (modellen van een lichaamsdeel) die de therapeuten gebruiken om patiënten de oorzaak of plaats van klachten uit te leggen, krijgen in dit bewust sober gehouden interieur alle aandacht. Het blauw in de gangen accentueert de behandelkamers. Uitsparingen in het blauw geven de nummers van de kamers weer. Het blauw loopt deels de behandelkamers in en gaat rücksichtslos door over de tafels en de kasten. Geen bureaustoelen maar een huiselijke stoel, die ze nog hadden staan. Om de afstand met de bezoeker te verkleinen is hun werken ontvangstplek geen bureau maar een eenvoudige kleine tafel. Naast de aanwezige tl-verlichting hebben we nog enkele pendelarmaturen kunnen toevoegen voor sfeerverlichting.

‘Om de afstand tot de bezoeker te verkleinen is de werken ontvangstplek een eenvoudige tafel’ Huiselijk De ‘wachtkeuken’ heeft een andere kleur om zo het onderscheid weer te geven met de niet vrij toegankelijke behandelkamers. Deze keuken, gesitueerd aan het begin van de gang, is de enige ruimte waar we een wand weggehaald hebben. Het appelgroene wandvlak op de gang met de uitgespaarde koffiebeker leidt de wachtkeuken in, waar deze kleur deels wordt doorgezet en daarbij dwars over de lampenkappen heen loopt. Er is geen receptie; de bezoeker kan plaatsnemen in de wachtkeuken en zelf koffie of thee nemen. Het is een huiselijke plek waar patiënten kunnen wachten tot ze opgehaald worden. Hergebruikt en nieuw meubilair zijn gecombineerd waarbij de uitvoering grotendeels door de praktijk zelf is verzorgd. Het was een bijzonder project waarbij vooral door veel eigen inzet, met beperkte middelen en zeer minimale ingrepen een praktijk is neergezet met een eigen gezicht.

14-01-15 16:51

oosterse praktijk tekst en beeld: Irene Sein

opdrachtgever: Dick Spruit project: verbouwing van restaurant tot praktijkruimte locatie: Den Haag oppervlakte:125 m簡 oplevering: april 2013 interieurarchitect: Irene Sein website: www.interieur-disein.nl

Oase van oosterse rust Hoe maak je in een donker souterrain een sfeervolle praktijk? Interieurarchitect Irene Sein liet zich inspireren door de vijf elementen van de oosterse geneeskunde en maakte een uitgebalanceerd ontwerp waarin licht een belangrijke rol speelt. bn覺.

8833_V01_fc.indd 42

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:51

oosterse praktijk

Daglicht en verlichting waren belangrijke aandachtspunten voor interieurarchitect Irene Sein. Licht is in haar ontwerp niet alleen sfeer bepalend, maar verhoogt ook het gevoel van ruimtelijkheid. Zo heeft ze, om het donkere souterrain van daglicht te voorzien, aan de achterzijde van het pand horizontaal glas toegepast op de plaats van de roosters van drie ventilatieschachten. Deze ‘buitenruimtes’ werden zo aan de binnenruimtes toegevoegd en dragen zorg voor indirect daglicht. Chinese muur Fotobehang op de achterwand van de alkoven met vergezichten van de Chinese muur bieden ‘uitzicht’ en daardoor een enorm gevoel van ruimte. Voor de vier behandelruimtes is indirect licht achter oosterse panelen ontworpen. Het lijkt hierdoor alsof achter de ‘vensters’ daglicht is. De ruimtelijke beleving van de relatief kleine ruimtes wordt hierdoor vergroot. Dimbare wandlampen dragen er verder zorg voor dat liggende patiënten niet verblind worden door felle plafondverlichting. De gekozen materialen en kleuren dragen bij aan de gewenste oosterse uitstraling van de praktijk. Alle wanden werden warm wit gesausd, vertaling van de vijf elementen waarop de oosterse geneeskunde stoelt hout, vuur, water, aarde en wind – resulteerde verder in een rustige en warme sfeer.

Grote spiegels Het element hout is toegepast in de vorm van bamboestroken van 10 mm breed op de vloer van de gehele praktijk. Vuur wordt vertegenwoordigd door de rode kleur van de pantry, werkbladen en accessoires. Water

‘Licht is niet alleen sfeer bepalend, maar verhoogt ook het gevoel van ruimtelijkheid’ is terug te vinden in de grote spiegels. Aarde refereert aan de locatie van de praktijk in het souterrain en de kleur zwart, wind is het aspect dat beweging in zich heeft, de wisselende patiëntenstroom. De praktijk draagt veel elementen van een healing environment in zich: kunst, zicht op ‘buiten’, groen, licht, goede akoestiek en luchtcondities. Een praktijk die de zintuigen prikkelt en die tegelijk een oase van rust en harmonie is.

Dick Spruit opdrachtgever

“Onze praktijk voor fysiotherapie en manuele therapie kreeg de kans om uitgebreid te worden met een belendend pand waar uitsluitend complementaire geneeskunde toegepast zou worden. Deze discipline vraagt om rust en harmonie daar patiënten meestal een behandeling van een uur ondergaan. Hierbij dienen zij comfortabel te liggen zodat zij optimaal kunnen ontspannen. Hoewel ik zag dat de ruimte potentie had, had het souterrain de uitstraling van een ‘grafkelder’. Voor mij dus bijna een onmogelijkheid om hiervan een sfeervolle praktijk te maken. De plannen van onze interieurarchitect Irene Sein spraken mij echter gelijk aan; met name de mogelijkheid om drie alkoven met glas te realiseren zodat daglicht toetreding mogelijk werd. Ook de andere oplossingen met licht zagen er in de visualisatie goed uit. Van materialen en kleuren heb ikzelf niet veel verstand, en dus waren de verrassende voorstellen van de interieurarchitect bijzonder welkom. Omdat ik eerder werk van haar gezien heb vertrouwde ik op haar professionele kennis, en verwachtte ik onconventionele, verrassende ontwerpen. En die verwachtingen zijn naar tevredenheid uitgevoerd. Ook was haar samenwerking met aannemer Rabb-bouw bijzonder succesvol. Onverwachte problemen werden snel en fantastisch opgelost.”

2015

8833_V01_fc.indd 43

14-01-15 16:51

interview tekst: Bureau Bax beeld: Interieur + Dementie

Ontwerpkeuzes onderbouwen met kennis Het aantal mensen met dementie neemt door de vergrijzing alsmaar toe. En daarmee ook het aantal woonzorgcentra met een speciale dementie-afdeling. Een interieurontwerp voor deze doelgroep moet voldoen aan specifieke eisen. Interieurarchitect Anja Dirks deed samen met Marielle Wetzels onderzoek naar de beleving van ruimtes door mensen met dementie. “De ziekte verandert hun waarneming. Een fotowand met bomen kan aangezien worden voor een echt bos.”

bnı.

8833_V01_fc.indd 44

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:52

interview

Hoe zag jullie onderzoek eruit?

Wat gaat vaak mis?

“We hebben de vraag gesteld: Wat doet dementie precies met je waarneming en hoe kun je dat ondervangen met je gebouw? Dus hoe kun je de negatieve effecten van de ziekte met een goed interieurontwerp zoveel mogelijk verminderen? Daar hebben we in verschillende fases aan gewerkt. Eerst hebben we literatuurstudie gedaan. Daarna hebben we bezoeken gebracht aan 15 tot 20 locaties. Aan de hand van de thema’s licht, waarnemen en bewegen hebben we de vertaalslag gemaakt naar het interieur middels ontwerptools. Dat hebben we laten toetsen door een team van experts. Waaronder een lichtwetenschapper, een omgevingspsycholoog, een zorglocatiemanager, een geurexpert, een akoestiekdeskundige, een bewegingswetenschapper.”

“We hebben veel situaties gezien en ondervonden die voor dementerende mensen lastig zijn. Bij mensen met dementie worden de hersens aangetast waardoor de waarneming verandert. Bloemetjesbehang kan bijvoorbeeld gaan bewegen. Of een fotowand met bomen kan aangezien worden voor een echt bos. Als je ouder wordt, gaat de lichtopbrengst van het oog achteruit waardoor een slecht verlichte gang veel donkerder waargenomen wordt. Voor iemand met dementie is dit heel beanstigend. Zo iemand kan niet beredeneren wat zich in een donkere gang bevindt. Dat maakt angstig.

Wat waren jullie bevindingen?

Interieur + Dementie

“Mensen met dementie hebben altijd hulp en ondersteuning nodig en dus gaan ze vaak naar een woonzorgcomplex. Maar nu zie je dat mensen snel achteruit gaan als ze eenmaal in zo’n complex wonen. Terwijl je natuurlijk wil dat het gebouw ondersteunt en helpt om de kwaliteit van leven zo lang mogelijk op peil te houden. Voorheen was het gebouw geen onderdeel van de zorg, maar slechts een jasje. Langzaam komt het besef dat gebouw en interieur kunnen bijdragen om de zorgvraag te verminderen.”

Interieur + Dementie is een samenwerkingsverband van interieurarchitect Anja Dirks en Marielle Wetzels. Ze zijn gespecialiseerd in onderzoek, advies en ontwerp voor zorgprojecten in het algemeen en projecten voor ouderen met dementie in het bijzonder. In 2012 kregen zij subsidie voor het ontwerpend onderzoek naar aanpassingen in een gebouw die de kwaliteit van leven van iemand met dementie verbetert. Op dit moment werken ze onder andere aan een omvangrijk woonzorgproject voor dementerende ouderen in Alphen aan de Rijn.

2015

8833_V01_fc.indd 45

14-01-15 16:52

interview

Een ander voorbeeld is kleurgebruik. Ouderen met dementie zien weinig contrast. Niet alleen door hun ziekte, maar ook door veroudering van het oog. Een gele bank tegen een gele muur ziet een dementerende niet. We hebben gezien dat dit vooral in badkamers vaak fout gaat. Witte tegels, witte wastafel, witte doucheruimte. Iemand met dementie kan dat niet goed zien. De badkamer wordt daarom vaak niet goed gebruikt, met alle gevolgen van dien.”

‘Omdat de andere zintuigen achteruit gaan, vallen veel dementerenden terug op de tast’

Hoe kun je een gebouw zo aanpassen dat het bijdraagt aan het welzijn van deze groep?

“Het moet huiselijker, minder instellingsgericht. Dan voelen mensen zich meer thuis en hebben ze minder drang om weg te willen. Er zijn allerlei punten om rekening mee te houden in een interieurontwerp voor deze doelgroep. Denk bijvoorbeeld aan de routing. Als we meer intuïtief ontwerpen, ofwel de functies zo situeren dat ze logisch te vinden zijn, raken mensen minder snel verdwaald en verward. Een ander punt is beweging. Zelfstandig bewegen zonder hulpmiddelen is lastig, maar wel heel goed voor mensen. Bewegen heeft een

bnı.

8833_V01_fc.indd 46

relatie met de cognitieve functies van de hersenen. Dus is het belangrijk dit te stimuleren. Dat kun je doen door de opstelling van de meubels en ondersteuning zoals lambrisering. Ook goed om te noemen is de verminderde werking van de biologische klok. Die raakt ontregelt. Het dag en nachtritme is vaak verstoord. Dit kun verbeteren met licht. Door hogere verlichtingssterktes aan te houden en die aan te passen aan het ritme van de dag. In de avond een schemerlamp en geen felle tafellamp.

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:52

interview

Zicht, kijken, heb je genoemd. Welke andere zintuigen spelen een rol?

“Denk bijvoorbeeld aan horen. Te veel geluid kunnen mensen met dementie moeilijk filteren. Alles komt hard binnen. Daar kun je in de akoestiek rekening mee houden. Geluiden uit de keuken, laten we juist wel horen zodat de associatie met etenstijd ontstaat. Datzelfde geldt voor geur. Wij ontwerpen vaak een open keuken zodat de etensgeuren bij de bewoners komen. Ook dan heb je weer dat tijdsbesef. De tastzin is ook een goede om rekening mee te houden. Omdat de andere zintuigen achteruit gaan, zien we dat veel dementerenden terugvallen op de tast. Tactiliteit is wel lastig in de zorg in verband met hygiëne en veiligheid, maar we stimuleren wel divers materiaalgebruik. Juist zachte stoffen op meubels of een tapijtvlak waar mogelijk. Maar een wandpaneel kan bijvoorbeeld ook een oplossing zijn. Dementerenden leven steeds meer in het verleden. In stoffering en aankleding kun je daar op inspelen.” Passen zorginstellingen hun gebouwen al aan?

“In veel woonzorgcomplexen geldt nu nog ‘zorg met wonen’. Het moet toe naar ‘wonen met zorg’. We zitten nu op een omslagpunt. Veel zorginstellingen zijn bezig met het up to date maken van hun gebouwen. Er is een stijgende vraag naar gespecialiseerde woonzorgafdelingen. Maar sinds januari stimuleert de overheid het langer thuis wonen, waardoor ook mensen met dementie langer thuis blijven. Woningcorporaties en zorgaanbieders denken nu na over deze zorgvraag.” Kan een vervolgonderzoek van jullie daar nog een rol in spelen?

“Wij willen zeker nog meer onderzoek doen naar hoe je het interieur voor mensen met dementie kunt optimaliseren. Dit willen we doen met subsidie of in opdracht van een zorginstelling. Onderzoek is belangrijk omdat je dan je keuzes in een ontwerp met kennis kan onderbouwen.”

2015

8833_V01_fc.indd 47

Woonzorgcentrum Koekoek

In Veenendaal zijn in een nieuw gebouw zes woongroepen voor ouderen met dementie gerealiseerd. Interieur + Dementie is verantwoordelijk voor het interieurontwerp waarin ze hun specifieke kennis hebben toegepast in de praktijk. Op iedere woongroep wonen zo’n zes tot zeven bewoners. Ieder met een eigen kamer en eigen sanitair. Daarnaast is er een gemeenschappelijke woonkamer met keuken. Ondersteuning van de autonomie en bewegingsvrijheid van de bewoners was voor de ontwerpers een belangrijk uitgangspunt. Bij de eigen kamer hangt een vitrine om persoonlijke spullen in te zetten. Door de eigen spullen kunnen de bewoners hun eigen deur makkelijk terugvinden. In de gangen is lambrisering als een leuning tegen de wanden aangebracht. Dit geeft sfeer en stimuleert beweging. In de lambrisering zit verlichting. Wanneer bewoners ’s nachts de gang op gaan, worden ze niet overvallen door een grote hoeveelheid licht, die ze te wakker maakt. Dat is belangrijk voor hun dag-nacht ritme. Er is veel gewerkt met kleur. Zo staat in de woonkamer een grote kast. Delen met felgekleurde vlakken zijn bedoeld voor de bewoners, de niet-contrasterende gedeelten zij bestemd voor de medewerkers.

14-01-15 16:52

8833_V01_fc.indd 48

14-01-15 16:52

ALLES UIT ÉÉN KRAAN QUOOKER FUSION

De kraan die alle andere overbodig maakt. Met dubbel-druk-draai bedieningsknop voor volmaakte veiligheid. De Fusion is een mengkraan en kokend-water-kraan in één. Met alle voordelen van de vertrouwde Quooker. Energiezuinig, veilig, waterbesparend, ruimtebesparend en vooral tijdbesparend. De Quooker Fusion wisselt direct van koud naar kokend water en andersom. In een simpele handomdraai dient de Fusion elk gemak in het huishouden. De Quooker Fusion is er in twee modellen: met een rechte of ronde uitloop, en in drie finishes: chroom, steel en roestvrij staal. Stel ook een Quooker samen voor jouw keuken op quooker.nl en vind een dealer bij jou in de buurt. Of kom naar onze fabriek in Ridderkerk om alle kranen te zien en te proberen.

8833_V01_fc.indd 49

14-01-15 16:52

woonzorgcentrum tekst en beeld: 2eN Design

Dorpse ontmoetingen centraal 2eN Design verwierf najaar 2009 de opdracht het interieur van het nieuwe woonzorgcentrum De Vijverhof te ontwerpen. Het ontbreken van een oudhollands stadsplein in Capelle aan den IJssel inspireerde het bureau tot het creëren van een centrale ontmoetingsruimte.

Eind 2013 werd een nieuw hoofdgebouw opgeleverd voor woonzorgcentrum De Vijverhof dat plaats biedt aan 120 intramurale verpleeg- en zorgappartementen en 129 comfortabele seniorenappartementen. De Vijverhof richt zich op de zorgvrager in zijn totale menszijn. Dit betekent dat de instelling niet alleen oog heeft voor de lichamelijke aspecten van een bewoner, maar ook voor psychische en sociale aspecten. De Vijverhof biedt alle vormen van zorg: van permanente verzorging en verpleging, tot zorg op afroep voor de huurders. Daarnaast heeft het woonzorgcentrum een belangrijke wijkfunctie en helpt het mee om een sociaal isolement van oudere buurtbewoners te voorkomen. Lindeboom Naast de schaalvergroting hecht De Vijverhof veel belang aan het aantrekken van nieuwe doelgroepen, echter zonder de wensen van de huidige bewoners uit het oog te verliezen: ouderen die de leeftijd van tachtig jaar ruimschoots gepasseerd zijn. Het interieur moest dus ook aansluiten bij de smaak van deze bewoners. Veelal traditioneel met donkere eiken meubels en Perzische kleden op tafel. Een belangrijke eis van De Vijverhof was het waarborgen van de toekomstbestendigheid en bnı.

8833_V01_fc.indd 50

Ontwerpen voor de zorg

Sjaak Immerzeel manager vastgoed en facilitair van De Vijverhof

”Het samenwerken met een interieurarchitect betekende voor ons kwaliteit, keuzevrijheid, flexibiliteit en een sterkere onderhandelingspositie bij aanbestedingen. Een goed voorbeeld hiervan is de toegepaste stoel in het restaurant. We hadden hierover heel uitgesproken ideeën. Zo mocht het geen typische zorgstoel zijn, maar de stoel moest wel stabiel, goed te reinigen, duurzaam, sterk en licht zijn. Uit een aantal alternatieven is gekozen voor de Hussl stoel, een prachtige stoel die na uitgebreid testen en proefzitten zelfs op veel punten is aangepast, zodat het een perfect voor onze bewoners op maat gemaakte stoel is geworden. In zo’n proces is het advies en de steun van een onafhankelijk interieurarchitect onontbeerlijk. De grote kracht van 2eN Design was empatisch vermogen. Door goed te luisteren, in gesprek te gaan met ons en de bewoners en vooral dóór te vragen is het eindresultaat een interieur als een maatpak geworden waarin iedereen, zowel bewoners als werknemers, zich thuis voelen.” 50

14-01-15 16:52

woonzorgcentrum

duurzaamheid van het interieur zowel op het gebied van de toegepaste materialen, meubilair en detaillering als op praktische zaken bijvoorbeeld onderhoud en schoonmaak. De ruimtelijke inspiratie vond 2eN Design in het oudhollandse dorpsplein met de lindeboom. Dit ontbreekt in Capelle aan den IJssel volledig. Het is een vooral uit nieuwbouwwijken bestaande groeikern aan de rand van Rotterdam met weinig zichtbare historie. 2eN Design heeft het idee van het dorpsplein als ontmoetingsruimte en herkenningspunt tot uiting laten komen in het entreegebied van de Vijverhof. Na binnenkomst bevindt de bezoeker zich op een centrale, deels omsloten ruimte met duidelijke zichtlijnen waaromheen notenhouten elementen als gevels gesitueerd zijn. Achter deze ‘gevels’ bevinden zich de verschillende functies zoals de receptie, de kapsalon en de lifthal.

Huiselijk Ondanks de schaal van het complex heeft het interieur een kleinschalige karakter: bezoekers en bewoners ervaren het nieuwe interieur als huiselijk en uitnodigend. Het eindresultaat kenmerkt zich door de begrippen robuust, traditioneel, herkenbaar en warm. Dit komt op alle niveaus terug in het ontwerp. In de stevige en duidelijke vormen van de brasserie met zijn lijstwerk en panelen en het donkere notenhout tot de indeling van de multifunctionele ruimte. Deze doet denken aan de traditionele kamer-en-suite en krijgt hiermee de intimiteit van een huiskamer.

De lindeboom die vaak te vinden was op het dorpsplein, heeft uiteindelijk symbolisch vorm gekregen in het eveneens door 2eN Design ontworpen logo van De Vijverhof. Dit logo verbindt in kleur alle acht overige locaties van De Vijverhof tot één organisatie. Het zijn de kleuren die ook terugkomen in de ontworpen bewegwijzering en overige huisstijluitingen. Warme aardetinten Voor het welzijn van de grote en groeiende groep bewoners met dementie en andere psychogeriatrische problematiek heeft 2eN Design een rustige, prikkelarme en vooral huiselijke omgeving gecreëerd. Er is gezorgd voor een logische indeling en vormgeving met duidelijke structuren. Het accent is gelegd op heldere zichtlijnen en een open en overzichtelijk interieur. Er zijn warme aardetinten toegepast en er is gebruik gemaakt van notenhout. Kleuren en materialen zijn zodanig op elkaar afgestemd dat er geen contrasten ontstaan maar een ingetogen, intiem, warm en homogeen beeld. Vrij kort na de ingebruikname van het gebouw werd al duidelijk dat het interieur een positieve invloed heeft op deze groep bewoners; ze voelen zich veilig en zijn rustiger. Extra aandacht is besteed aan oriëntatie en herkenbaarheid. De bewegwijzering en het interieur zijn, door het ontwerp tot een geheel geworden en versterken elkaar. De oriëntatie wordt gevormd door een duidelijke bewegwijzering, uitgevoerd in digitaal bedrukte aluminium panelen. Alle gebouwonderdelen hebben een eigen kleur, die behalve in de bewegwijzering, terugkomt op de verdiepingen; bijvoorbeeld in de vorm van grote kleurvlakken. Daarnaast is de herkenbaarheid van de entrees tot de appartementen en huiskamers vergroot door vloervlakken in een afwijkende kleur en plaatselijk een hoger verlichtingsniveau toe te passen.

opdrachtgever: Hervormde stichting bejaardenzorg De Vijverhof project: interieur nieuwbouw woonzorgcentrum locatie: Capelle aan den IJssel oppervlakte: 12.900 m 2 oplevering: december 2013 Interieurarchitect: 2eN Design Interior Branding + Identity website: www.2en-design.nl 2015

8833_V01_fc.indd 51

14-01-15 16:52

huisartsen- en fysiotherapiepraktijk tekst en beeld: VASD

Een beter gevoel bij de dokter Aan de Maasstraat in Amsterdam is huisartsen- en fysiotherapiepraktijk De Grote Rivieren opnieuw geopend. De praktijk zat er al jaren, maar sinds de renovatie en uitbreiding door VASD ziet het er heel anders uit. Artsen en pati禱nten ervaren het positieve effect van een prettige ruimte. bn覺.

8833_V01_fc.indd 52

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:52

huisartsen- en fysiotherapiepraktijk

“De patiënten voelen zich hier meer op hun gemak sinds de verbouwing,” vertelt Petra Elders, een van de artsen van De Grote Rivieren. “Ondanks het toegenomen aantal patiënten, is er nu meer rust.” VASD architecten nam de praktijk het afgelopen jaar grondig onder handen. Toen de bakkerij ernaast vertrok, kon de praktijk worden uitgebreid met drie nieuwe behandelkamers voor artsen en fysiotherapeuten. Het oude pand dat was opgebouwd uit aaneengeschakelde winkeltjes werd opengebroken, gerenoveerd en opnieuw ingericht. Een logische routing, heldere zichtlijnen en een warme aankleding laten de praktijk weer ademen. Huiselijke wollen bank Patiënten zien bij binnenkomst meteen de balie in een kader van warm rood vilt, met op de achtergrond de groene tuin. De wachtkamer is een overzichtelijke plek met een grote rode houten leestafel en huiselijke wollen bank. De crosslights boven tafel en de pillenlampen aan het plafond zijn een knipoog naar de medische context. Overal zijn inbouwkasten op maat gemaakt, waardoor de praktijk letterlijk is opgeruimd. “Het was een kwestie van opruimen in de breedste zin van het woord,” vertelt architect Branko Vlamings. “De lange gang waaraan alle behandelkamers liggen, zat vol knelpunten en obstakels. Door daar een heldere, lichte en zo hoog mogelijke gang van te maken met strak gestucte wanden, ervaar je de weg naar de behandelkamer als veel aangenamer.” Kunstzinnige stippellijn Anne van Abkoude, de beeldend kunstenaar van VASD, gaf de witte gang een bijzonder accent met een opvallende en toch subtiele wandschildering. Mooi afgeronde vormen in een palet van tertiaire kleuren trekken een kunstzinnige ‘stippellijn’ over de hele lengte van de gang. “Iedereen kan er wel een van zijn lievelingskleuren in vinden. Dat werkt geruststellend en geeft de gang karakter.” Het vormenspel sluit aan bij de nieuwe huisstijl van de praktijk, die gemaakt werd door grafisch

project: huisartsen- en fysiotherapiepraktijk locatie: Amsterdam oppervlakte: 301 m², uitbreiding 2014 tot 375 m² oplevering: november 2011, uitbreiding 2014 interieurarchitect: VASD interieur & architectuur website: www.vasd.nl

‘Een logische routing, heldere zichtlijnen en een warme aankleding laten de praktijk weer ademen’

vormgever Annelies Frölke. De combinatie van bouwkundige ingrepen, meubels, kleuren, kunst en grafische vormgeving zorgt voor een heel nieuwe sfeer. Van Abkoude: “Eerst zag je niet goed dat dit een artsen- en fysiotherapiepraktijk was. De nieuwe uitstraling is veel helderder.” De Grote Rivieren is de derde artsenpraktijk die door VASD werd aangepakt. Een daarvan, een praktijk in een rijksmonument in Den Haag, werd opgenomen in het recent verschenen boek ‘Doctors Practices’ van Michelle Galindo. Daarnaast verbouwde VASD eerder ook twee verloskundigenpraktijken en een tandartspraktijk.

2015

8833_V01_fc.indd 53

14-01-15 16:53

herstelhotel tekst: Rutger van Oldenbeek beeld: Fotografie Studio de Winter | Herman de Winter

Healing hotel In herstelhotel Udens Duyn kunnen patiënten in een rustgevende omgeving herstellen. Het hotel biedt 24 uur per dag verpleging en zorg op maat. Ook mensen die geen zorg nodig hebben, kunnen in het viersterrenhotel verblijven. M+R interior architecture ontwierp het ontvangstgebied, het restaurant en de huiskamer voor de hotelgasten.

Udens Duyn ligt op het terrein van het nieuwe ziekenhuis Bernhoven in Uden, net als het herstelhotel ontworpen door De Jong Gortemaker Algra (dJGA). Het gebouw wordt gekenmerkt door een arcade van donker gemetselde penanten en daarboven een gemetseld volume in een rode steen. Grote blikvanger in Udens Duyn is de 'canyon', die van buiten door de arcade al duidelijk zichtbaar is en de bezoeker als het ware naar binnen trekt.

‘Om intimiteit en overzicht te verkrijgen, is de begane grond verdeeld in drie zones’

Huiselijk De canyon was een van de elementen die al vast lagen toen M+R werd gevraagd, net als de leistenen vloer en de plaats van de entree. Hans Maréchal: "Omdat al veel vast lag, waren we iets beperkter in de mogelijkheden. De vraag was hoe we zaken konden veranderen zonder afbreuk te doen aan het ontwerp van de architect, en zonder te veel extra kosten voor de opdrachtgever te veroorzaken. We hebben de canyon geadopteerd als hoofdsculptuur, maar hebben bijvoorbeeld wel een zijde daarvan aangepast voor betere aansluiting op het programma." Dat programma had als belangrijkste doel het creëren van een aangename omgeving met een huiselijke, warme sfeer, die ook rekening houdt met gebruikers met een fysieke beperking. "Het restaurant moet bijvoorbeeld kunnen worden gebruikt voor het ontbijt, de lunch en het diner zoals in een hotel. Maar ook geschikt zijn voor rolstoelen, zonder dat het een ziekenhuisuitstraling heeft", aldus Maréchal. Natuurtinten Om intimiteit en overzicht te verkrijgen, is de begane grond verdeeld in drie zones: een foyer met ontvangst, een huiskamer en een restaurant. Het restaurant is ingedeeld in een aantal door vaste banken gemarkeerde zones met verschillende soorten zitmogelijkheden voor grote en kleine groepen.

bnı.

8833_V01_fc.indd 54

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:53

herstelhotel

De leistenen vloer is prachtig, maar stelt Maréchal: "Alleen leisteen zou wat kil zijn voor deze omgeving en daarom hebben we op een aantal plaatsen stroken met eikenhouten parket en kleden in warme natuurtinten ingebracht." Om rolstoelen niet te hinderen, liggen de kleden in inlays. Het parket en de kleden geven een mooie afwisseling en dragen bij aan de warmte en geborgenheid die in deze healing environment gewenst is. Ook is er een openhaard in de canyonwand geplaatst, meer voor de huiskamersfeer dan voor de warmte, want de vlammen zijn niet echt en de 'rook' wordt verkregen door zeer fijne waterdamp. De open keuken van Udens Duyn is zichtbaar via een brede sleuf met uitgiftebalie in de canyon. Voor het ontbijt ontwierp M+R een tweetal hoge tafels waarin onzichtbaar een lift met displays voor warme en koude gerechten is weggewerkt. Na het ontbijt verandert het buffet in een handomdraai weer in een hoge tafel en worden er krukken geplaatst. Indirecte verlichting Bij het buffet staat tevens een 'buffertafel' met in het midden een magnolia met kunstbloemen op echte stam. Om de tafel kunnen stoelen worden geplaatst die bij een andere tafel worden weggehaald als daar een rolstoel komt te staan. Ook de fauteuils bij de vaste banken in de foyer kunnen eenvoudig worden verplaatst wanneer iemand met een rolstoel wil aanschuiven. M+R ontwierp tevens en receptie en bar, die direct aan elkaar aansluiten zodat beide door één persoon kunnen worden gerund. Onderin de bar is indirecte verlichting, net als in de ovalen in het plafond. Deze zaten al in het ontwerp van dJGA, maar werden door M+R gemodificeerd voor een betere akoestiek. Achter een deel van de canyonwand ligt de back office, dat eveneens direct aansluit op de receptie. Voor hotelgasten die meer intimiteit wensen is er op de begane grond ook een aparte huiskamer door M+R ontworpen in dezelfde vormentaal als het restaurant, met een grote internettafel, boekenkast en pantry.

2015

8833_V01_fc.indd 55

opdrachtgever: BrabantZorg, BrabantWonen, ziekenhuis Bernhoven en revalidatieorganisatie Tolbrug project: openbare ruimtes Hotel Udens Duyn locatie: Uden oppervlakte: 450 m² oplevering: 2013 interieurarchitect: M+R interior architecture website: www.mplusr.nl

14-01-15 16:53

woonzorgcentrum tekst: Paul Spendel beeld: Fort Fotografie & Video Producties

Van droom naar daad

opdrachtgever: Zorgspecttrum het Zand project: verbouw algemene voorzieningen van locatie Zandhoven locatie: Zwolle oppervlakte : ± 1500 m² oplevering : oktober 2014 interieurarchitect: OOST5 Architectuur website: www.oost5.nl

Patrick Belderink van OOST5 Architectuur werd in 2012 benaderd door de Raad van Bestuur van Zorgspectrum het Zand voor een uitdagend project: de renovatie van locatie Zandhove in Zwolle. Gevraagd werd om een visie op de algemene voorzieningen. Uiteraard in overleg met de zorgmanager en de manager inkoop en interne dienst. De opdrachtgever noemde het project ‘de droom’. De toon was gezet. De opdrachtgever voorzag deze droom van concrete handvatten: renoveer de hal, de gang naar het restaurant, de gang naar ontmoetingsplein de Zanderij en de Zanderij zelf. Kies voor een chique uitstraling en goede toegankelijkheid voor cliënten, bezoekers en medewerkers. Plus de realisatie van flexibele werkplekken en vergaderboxen. Tijdens de interieuraanpassingen moest het zorgproces bovendien zorgeloos door kunnen blijven gaan. Ontvangstmeubel Het project ging gepaard met veel vrijheid om de droom daadwerkelijk van plan tot praktijk te realiseren. Belderink: “Het uitgangspunt was helder. Bezoekers en familie van cliënten moeten voelen dat ze in een bijzondere omgeving komen. Zonder een directe associatie met een verzorgingshuis. De term ‘verzorgingshuis’ hebben we losgelaten, evenals de daarbij horende en gedateerde receptiebalie. Gericht en bewust kozen wij voor een gastvrij ontvangstmeubel waar de bezoeker open en vol aandacht wordt ontvangen door een medewerker die hiervoor is vrij gemaakt.”

bnı.

8833_V01_fc.indd 56

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:53

woonzorgcentrum

Op de begane grond trof OOST5 Architectuur allerlei obstakels zoals branddeuren en garderobes. Patrick: “Zichtlijnen ontbraken, terwijl de structuur wel genoeg potentie bood om een ‘straat’ te creëren voor winkels.” De hal van het verpleeghuis onderging een totale renovatie. De gangen werden een een oase van rust. Door een marmerlook pvc-vloer ontstond een mooie, klassieke hal. De gehele gang werd gerenoveerd en voorzien van straatlantaarns waardoor een ‘straateffect’ ontstond. De buitenwereld wordt als het ware naar binnen gehaald. Vanuit de straat kan men de winkel binnenlopen, de kapper bezoeken of een behandeling ondergaan bij de schoonheidsspecialiste. “We hebben ervoor gezorgd dat er meer licht is middels lichtkoepels en we hebben gekozen voor rustige en tijdloze kleuren en materialen. De aankleding met de juiste stoffen en niet voor de hand liggende kleuren en patronen borgen de rustige uitstraling.” Sfeervol restaurant De entree naar het restaurant is verbijzonderd door een poort te maken van glas en licht met daarop de Nachtwacht. Het restaurant biedt een versafdeling en een buffet. Voorzien van rustieke pvc-vloeren, mooie stenen muren en rustige warme kleuren. Als eyecatcher is het plafond uitgevoerd in een spanplafond met daarachter led verlichting en een afbeelding van een klassiek plafond. Vooral in de avonduren genereert dit een serene sfeer. Belderink: “De bewoners en cliënten krijgen in het restaurant het gevoel dat ze een avond uit zijn op sterrenniveau. En dat is ook zorg!” Open en transparant De afdeling Zanderij kon in onze visie meer bieden dan alleen gebruiksruimte. Met lichtkoepels in het plafond

2015

8833_V01_fc.indd 57

werd de ruimte een stuk aangenamer. In de Zanderij kwamen verblijfsboxen voorzien van intieme zitjes. “Alle voorzieningen zijn geschikt voor rolstoelgebruikers”, vertelt Belderink. “ De Zanderij is een belangrijke verkeersader tussen de verschillende gebouwdelen. Een houten lamellen afscheiding tussen de werkplekken en de gang zorgt voor rust terwijl openheid en transparantie geborgd blijven.” De voormalige kapsalon werd internetcorner en flexplekruimte. Een boekenkast geeft het geheel een klassieke touch. De manager bouwprojecten begeleidde de bouw. Hij was een belangrijke spil in het geheel. Doordat de bouw in korte tijd werd gerealiseerd, konden bewoners er blijven wonen én gingen de dagelijkse (zorg)zaken gewoon door. “Wij kunnen trots terugkijken op een bijzonder project waarbij de opdrachtgever ons de kans en vrijheid gaf onze gezamenlijke visie en schetsen te realiseren”, zegt Belderink. “De opdrachtverstrekking aan ons als interieurarchitect droeg eraan bij dat alles binnen de geplande tijd gereed was, met weinig tot geen strubbelingen met de onderaannemers.” Belderink: “Het mooiste compliment dat wij mochten ontvangen, kwam van mensen die ons - niet wetend wat onze functie was - aanraadden eens te gaan kijken bij het restaurant van Zorgspectrum Het Zand!”

Drs. J.A. Bakker Voorzitter Raad van Bestuur Zorgspectrum Het Zand

“De opdracht was ingewikkeld. Het lastige was dat de cliënten van het verpleeghuis, gebruik moesten kunnen blijven maken van alle te renoveren faciliteiten. Reden om deze opdracht aan een interieurarchitect te verstrekken. De hal van het verpleeghuis ( een gebouw uit 1855 ) onderging een totale renovatie. De gehele gang werd gerenoveerd en voorzien van straatlantaarns waardoor het geheel een ‘straateffect’ kreeg. De buitenwereld werd als het ware naar binnen gehaald. Het restaurant werd ook geheel gerenoveerd en moest een haute-cuisine uitstraling krijgen. In de Zanderij werden verblijfsboxen gerealiseerd voorzien van intieme zitjes. Het lastige was dat ook rolstoelgebruikers gebruik moeten kunnen maken van alle voorzieningen. Door deze opdracht te verstrekken aan een binnenhuisarchitect was alles binnen de geplande tijd gereed. Er waren weinig tot geen strubbelingen met de onderaannemers. Een top prestatie!” 57

14-01-15 16:53

ziekenhuisrestaurant tekst: Esther de Hek (Zinenzo) beeld: rene mensink

‘Je vergeet in een ziekenhuis te zijn’ De opdracht van het Radboudumc aan interieurarchitect rene mensink was even simpel als uitdagend: richt ons nieuwe restaurant zo in dat de bezoeker los komt van de ziekenhuisomgeving. Samen met onder andere een zorgomgevingsdeskundige zette rene mensink eind 2013 in het Nijmeegse ziekenhuis een geheel vernieuwd restaurantconcept met 460 zitplaatsen neer. “Warmte, gezelligheid en gastvrijheid moesten sfeerbepalend zijn, maar ook overzicht en duidelijke routing waren van belang”, vertelt de Utrechtse meubelen interieurarchitect rene mensink. “Patiënten, bezoekers en een groot deel van het verplegend personeel komen in het restaurant. Zo kwamen we uit op een concept dat we ‘Zitten aan het plein’ hebben genoemd.” Potentieel slooppand ‘Zitten aan het plein’ geeft de belangrijkste intentie weer van het conceptidee dat in 2013 gerealiseerd werd in het monumentale A-gebouw van het Radboud. Dit uit 1953 stammende verpleeggebouw van architect Pieter Dijkema, ontworpen in de Bossche Stijl, werd de afgelopen twee jaar door EGM architecten geheel gerenoveerd. Oorspronkelijke wilde de Raad van Bestuur van het ziekenhuis de betonnen kolos slopen, maar in 2012 bnı.

8833_V01_fc.indd 58

opdrachtgever: Radboudumc Nijmegen project: ontwerp en inrichting restaurant Radboudumc locatie: Nijmegen oppervlakte: ca. 1750 m² oplevering: december 2013 interieurarchitect: rene mensink website: renemensink.nl

kreeg het de status van gemeentelijk monument waardoor sloop onmogelijk werd. Mensink: “Wat je toen zag gebeuren is interessant: van potentieel slooppand werd de renovatie van het A-gebouw een voorbeeld van hoe oude panden een essentiële plek krijgen voor de toekomst.” In het A-gebouw zetelt inmiddels de ziekenhuisstaf. Verder neemt het nieuwe restaurant een centrale plaats in, ontworpen volgens het ‘pleinconcept’. Bij binnen-

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:53

ziekenhuisrestaurant

komst in de metershoge voormalige patio van het ziekenhuis domineren licht en ruimte, onderbroken door een variatie aan zitplekken in het restaurant. In het midden staat een grote sierlijke ronde middenbank. Mensink: “Het gevoel dat we hiermee willen oproepen is die van een binnenplein in Italië. Daar zie je ook vaak ronde banken, om een grote plataan bijvoorbeeld. De ronde banken in het restaurant zijn deels groen, de andere gebruikte kleuren zijn zwart en antraciet. Het zijn natuurlijke en warme kleuren, gecombineerd met houten accenten die rust en ruimte accentueren.” De ronde bank is een heel geschikte plek om als familie even bij elkaar te zitten, op korte afstand van de espressobar. Het idee is dat zo een plek ontstaat waar mensen elkaar ontmoeten, kunnen ontspannen en loskomen van de indrukken van een ziekenhuis. Loungehoeken Het restaurant telt 460 zitplaatsen in afwisselende zitstijlen en zitplekken, elk met een eigen functie en stuk voor stuk passend binnen het pleinconcept. Zo is er rondom het centrale deel een tweede ring zitplaatsen met grote witte tafels en neutrale stoelen van Kembo, hier en daar voorzien van een kleuraccent. Ze markeren het plein als ‘bloemenveld’. De ruime loungehoeken, in de uithoeken van het plein, bieden rust en privacy, verder weg van het rumoer in het midden. Langs de ramen kunnen gasten aan een groot werkblad rustig werken of de lunch gebruiken, en er zijn een aantal werken overlegplekken te vinden. Aantrekkingskracht Sinds de oplevering toonden diverse andere grote ziekenhuizen belangstelling voor ontwerp en inrichting van het Radboud-restaurant. “Het idee spreekt aan om een restaurant in een ziekenhuis tot plek te maken waar je vergeet in een ziekenhuis te zijn”, zegt Mensink. Dat het restaurant tegelijkertijd ook de eet- en ontmoetingsplek voor het personeel is, maakt de aantrekkingskracht alleen maar groter. “Als ontwerpteam hebben we ons het hoofd gebroken over hoe we dit kunnen bereiken, want gemakkelijk is het niet. De gemiddelde bezoeker van een ziekenhuisrestaurant zit daar met andere gedachten en gevoelens dan een bezoeker die ergens wat eet in de stad. Toch moeten zij zich op hun gemak voelen, zittend naast een verpleegkundige die haar pauze houdt.” Hoe dit gelukt is? Volgens rene mensink zijn hier verschillende redenen voor, waarvan een hele belangrijke ‘het ultieme streven naar gastvrijheid’ is. De persoonlijke benadering van medewerkers en vrijwilligers maakt het verschil. Ook de ‘look and feel’ van het restaurant is zodanig dat mensen er zich snel op hun gemak voelen. “We hebben heel goed gekeken naar wat de diverse bezoekers willen zien, horen, ruiken, proeven en voelen. Daar is qua materiaalkeuze en sfeerconcept op ingespeeld. In het restaurant van het Radboudumc vind je mooie en duurzame materialen die inspelen op het ‘thuisgevoel’.” Goede analyse Mensink werkte met samen met Hospitality Design. “Een goed ontwerp begint met een goede analyse, daar hebben we als projectteam veel tijd in gestoken. Wat we wilden bereiken was innovatief voor de zorgwereld en dat triggerde ons om door te zetten. Het ging ons om het creëren van maximale gastvrijheid voor een variëteit aan 2015

8833_V01_fc.indd 59

‘Het ging ons om het creëren van maximale gastvrijheid voor een variëteit aan bezoekers’ bezoekers, van patiënten tot en met personeelsleden. Dat was een uitdagende opgave, maar juist een uitdagend concept leidt vaak tot het meest succesvolle en functionele resultaat.” Laatst bezocht rene mensink het Radboud-restaurant om foto’s te maken. “Ik kwam in gesprek met een bezoeker. Ze vond het restaurant erg mooi, zei ze, en had niet het gevoel in een ziekenhuis te zijn. Kijk, dat hebben we dus beoogd. Ik vond het prachtig om dit van haar te horen.” 59

14-01-15 16:54

interview tekst: Ilja Meijer beeld: FLint Interieurarchitecten, Piet Gispen (Hospice Beukenrode)

Healing environment

Schets van familiekamer voor het concept van de Levenseindekliniek. De kliniek werkt inmiddels met mobiele teams door heel Nederland.

Fanny Willems en Laura Vennik van FLint interieurarchitecten baseren zich bij de zorginterieurs die zij ontwerpen veelal op wetenschappelijke kennis en onderzoek naar het effect van de omgeving op het welbevinden van de gebruiker. “Wij willen met onze ontwerpen bijdragen aan het herstel en welzijn van kwetsbare groepen in de samenleving. Met onze zorginterieurs willen we een verschil maken.” bnı.

8833_V01_fc.indd 60

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:54

interview

Wat is een healing environment?

Vennik: “Een healing environment is een omgeving die op een positieve manier bijdraagt aan het welbevinden van mensen in een zorgomgeving. Uit onderzoek is gebleken dat je in een comfortabele omgeving sneller herstelt, minder (pijn-)medicatie nodig hebt en minder stress ervaart, waardoor je misschien zelfs sneller uit het ziekenhuis ontslagen kunt worden. Daarmee is het onderwerp interessant geworden voor veel partijen. Voor veel mensen is het een eyeopener. Zij zijn zich er niet van bewust dat een omgeving zo veel invloed kan hebben.”

‘In een comfortabele omgeving herstel je sneller, heb je minder medicatie nodig en ervaar je minder stress’ Welke factoren bepalen of een omgeving ‘healing’ is?

Het interieurontwerp voor het kantoor van de Levenseindekliniek in Den Haag biedt medewerkers en bezoekers een ontspannende werkplek.

Willems: “Invloedrijke factoren zijn privacy, autonomie en controle. Denk aan het zelf kunnen instellen van de kamertemperatuur, aanpassen van verlichting en kiezen van de muziek op je kamer. Maar eigenlijk begint de healing environment al buiten een gebouw bij de oriëntatie en de ontvangst: Kun je goed parkeren? En makkelijk je weg vinden? Een fijne binnenkomst zonder stress, in bijvoorbeeld een ziekenhuis, heeft een groot effect op de behandeling of het verblijf. Een andere belangrijke factor is akoestiek, zeker in een zorgomgeving waar je bent om te herstellen of waar je woont omdat je hulpbehoevend bent. Rammelende karren door de gangen, sleutelbossen, overleggend personeel, telefoongesprekken aan de balie of een luidruchtige buurman of -vrouw zijn allemaal geluiden waar je geen controle over hebt. In de materialisatie van het ontwerp is het van groot belang hier rekening mee te houden en de overlast zoveel mogelijk te beperken. Ook (dag)licht en uitzicht zijn essentieel.” Zijn deze ideeën wetenschappelijk onderzocht?

Vennik: “In onze ontwerpen maken wij veel gebruik van de kennis en de wetenschappelijke onderzoeken die er gedaan worden. Wij maken evidence-based design. De afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het welzijn en welbevinden van mensen sterk wordt beïnvloed door hun omgeving. In de jaren ’80 kwam Roger Ullrich met de eerste opzienbarende onderzoeken in Amerika. Een van de dingen waar Ullrich achter kwam was dat een patiënt in een kamer met uitzicht op natuur minder pijnmedicatie en kortere opnameduur nodig heeft dan een patiënt in een kamer met uitzicht op een blinde muur. Dat was een grote 2015

8833_V01_fc.indd 61

Kunstwerk voor de Levenseindekliniek bestaande uit koperen vlinders die symbool staan voor alle mensen die door de kliniek geholpen zijn. 61

14-01-15 16:54

interview

‘Als je rust wilt maar niet alleen wilt zijn, is het fijn wanneer er een plekje met een beetje rugdekking is’

doorbraak. Maar uiteraard blijft een ontwerp altijd maatwerk en is elke situatie en elke doelgroep weer anders.” Heeft kleur genezende eigenschappen?

Vennik: “Helaas is er nog geen wetenschappelijk bewijs voor de effecten van kleur op mensen, dit zijn vooral aannames. Kleur is heel subjectief en gebaseerd op ervaringen van vroeger en culturele achtergrond. Bij het toepassen van kleuren kun je wel rekening houden met het waarnemingsniveau. Van ouderen weten we dat ze minder zien, dus zijn grotere kleurcontrasten belangrijk. Een badkamer, bijvoorbeeld, is vaak helemaal ‘hygiënisch’ wit. Het gevolg hiervan is dat bij een verslechterd zicht, de witte tegels op de muur, de witte toiletpot en lichte vloertegels moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. Je moet hier dus zorgen voor contrast tussen vloer, wand en toilet. Bij vloeren moet je

Interieurontwerp voor Hospice Beukenrode in Naaldwijk in samenwerking met Het Interieur Collectief.

bnı.

8833_V01_fc.indd 62

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:54

interview

Hospice Beukenrode werd een 'bijna-thuis-huis' waar patiënten, familie en vrijwilligers zich op hun gemak voelen.

juist weer opletten met het gebruik van contrasterende kleuren, omdat een donker vlak in de vloer juist als een zwart gat gezien kan worden.” Wat zijn de belangrijkste uitgangspunten bij het ontwerpen van een zorginterieur?

Vennik: “Dat niet iedereen hetzelfde is. Niet iedereen zit bijvoorbeeld lekker op dezelfde stoel, dus waarom zou je overal dezelfde stoelen neerzetten? Je kunt een woonkamer zo ontwerpen dat mensen hun eigen stoel mee nemen, want die zit het allerlekkerst, en dat er toch één geheel ontstaat. Wij vinden het ook belangrijk dat er verschillende prikkelniveaus zijn. Mensen moeten keuzevrijheid en controle hebben. Ze moeten zelf omgeving en aantal prikkels kunnen bepalen. Als je rust wilt, maar niet stilletjes op je eigen kamer wilt zitten, is het fijn wanneer er een plekje met een beetje rugdekking is, zodat de prikkels van één kant komen. Of dat je juist in de drukke doorgang kunt gaan zitten waar iedereen langs komt, wanneer je zin hebt in een praatje. Als je hiermee speelt, kun je voor iedereen een plek creëren waar hij of zij op dat moment behoeft aan heeft.”

‘De afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het welzijn en welbevinden van mensen sterk wordt beïnvloed door hun omgeving’

Hoe zorg je ervoor dat bewoners of patiënten zich thuis voelen?

Willems: “Huiselijkheid en herkenbaarheid zijn erg belangrijk. Zeker een woonzorgomgeving moet aanvoelen als een thuis, niet als een instelling. Momenteel zijn we, samen met een architect, bezig met een opdracht voor dementerende ouderen. Voor deze doelgroep is een vertrouwd aanvoelende omgeving van groot belang. Door bijvoorbeeld de plattegrond op een 2015

8833_V01_fc.indd 63

14-01-15 16:54

interview

traditionele manier op te bouwen, help je mensen bij hun oriëntatie. De meeste Nederlandse huizen zijn zo opgebouwd dat je binnenkomt in de gang waar de kapstok en het toilet zijn, vervolgens heb je de keuken en de woonkamer en pas later de slaapkamers. In veel zorginstellingen kom je op een afdeling binnen bij de slaapkamers, dat werkt vervreemdend.” Zijn de principes van healing environment alleen geschikt voor zorginterieurs?

Willems: “Het nieuwe werken is gestoeld op dezelfde ideeën. Ook bij het nieuwe werken kan je een werkplek en prikkelniveau kiezen. Er zijn stilteplekken, concentratieruimtes, overleg- en ontmoetingsplekken. Uitzicht, natuur en akoestiek zijn belangrijk. Ook hier moet het wel op de juiste manier gedaan worden, anders bereik je het tegenovergestelde effect en werkt de werkomgeving eerder negatief dan positief.”

‘Door de plattegrond op een traditionele manier op te bouwen, help je dementerende ouderen bij hun oriëntatie’ Vennik: “Het grootste verschil is de doelgroep, die in de zorg veel kwetsbaarder is. Maar de principes van healing environment gelden overal en zijn ook zeker toepasbaar in werk- of privé-omgevingen.” Willems: “Er is een tijd geweest dat alles werd doorgebroken, zodat je één grote woonen eetkamer kreeg. Maar in een gezin heeft iedereen behoeftes en zijn verschillende plekken voor verschillende functies of activiteiten nodig. Interieurarchitecten zoeken naar manieren waarop je met het hele gezin bij elkaar kunt zijn in een aangename omgeving, zonder dat het een kakofonie aan geluiden en prikkels wordt.”

Praktijkcentrum de Morgenster in Den Haag. De donkere sfeer zorgt voor een overgang van de drukte buiten naar ontspanning binnen.

Hoe ziet de toekomst van healing environment eruit?

Vennik: “Bijna niemand komt uitgerust uit het ziekenhuis na een opname. Iedereen wil er zo snel mogelijk weer weg, want je herstelt beter en rust beter uit in je eigen omgeving. Zolang dat nog zo is, is er nog een hoop te winnen. Een zorgomgeving waarin de zelfredzaamheid wordt gestimuleerd, kan de zorgkosten ten goede komen. In verzorgingstehuizen worden bijvoorbeeld mantelzorgers steeds belangrijker. Die moeten zich daar dan ook welkom voelen en hun bijdrage kunnen leveren, zonder het gevoel te hebben in de weg te lopen. Daarin staan we nog helemaal aan het begin.” bnı.

8833_V01_fc.indd 64

Ontwerpen voor de zorg

FLint

FLint Interieurarchitecten bestaat uit Fanny Willems en Laura Vennik. Een gezamenlijke interesse voor het interieur van zorgomgevingen en voor healing environments heeft hun samenwerking tot stand gebracht. Vanuit hun studio aan de Stadhouderslaan in Den Haag ontwerpen zij ‘met zorg voor mens en leefomgeving’. Zij hebben onder meer gewerkt voor opdrachtgevers als GGZ Breburg, GGZ Drenthe, HWW Zorg, Ronald McDonaldhuis in Den Haag en hospice Beukenrode. Een uniek project waar zij momenteel mee bezig zijn, is de Levenseindekliniek in Den Haag. www.flintinterieur.nl

14-01-15 16:54

. / *0

1 2 3 1 4 / $ - - 0 1 - 1 5

! " # $$ % & ' ! ( ) * + , -!

Nieuw gebruiksvriendelijk en veilig verticaal 3D-keersleutelsysteem Het is de eerste verticale 3D-keersleutel die CES Nederland introduceert op de markt en is een technisch hoogstandje die aan de nieuwste technieken en laatste normeringen (bijv. SKGÂŽ***) voldoet. Tot nu toe heeft CES op het gebied van mechanische sleutels hoofdzakelijk horizontale keersleutelsystemen op de markt gebracht. De nieuwe verticale keersleutel is gebruiksvriendelijker, omdat de sleutel recht in de cilinder gestoken kan worden en dat geeft ergonomisch gezien minder problemen met draaien.

Het systeem WD biedt een actieve beveiliging tegen kopiĂŤren, manipuleren en inbraakpogingen. Alle cilinders uit het systeem WD zijn standaard voorzien van een basisbescherming tegen uitboren. Dit innovatieve verticale keersleutelsluitsyteem is geschikt voor het midden- en kleinbedrijf, maar ook bedrijven en instellingen met complexe sleutelplannen, zoals bijv. ziekenhuizen en verzorgingsinstellingen. www.ces.eu/nl

DecoLegno Structuur Ares - Corrosie GeĂŻnspireerd door de ruwe textuur van de industriĂŤle architectuur binnen de stedelijke context, ideaal in hun vertegenwoordiging van essentiĂŤle hedendaagse architectuur en interieur design. De ruwheid van de textuur lagen wordt levend gehouden en in reliĂŤf gebracht om zo een nog uitgesprokenere relatie met licht mogelijk te maken. Ares â&#x20AC;&#x2DC;ruw oppervlak speelt met licht, die leven brengt van steeds wisselende en verrassende visuele effectenâ&#x20AC;&#x2122;. www.decolegno.nl

by FB47

2015

8833_V01_fc.indd 65

14-01-15 16:54

Professional storage solutions

Industrieweg 19A NL-5753 PB Deurne T + 31 493 316 855 info@quispel.com www.quispel.com

www.kika.nl Giro 8118 Voortleven in de harten van anderen Begunstig levensreddend wetenschappelijk onderzoek in de toekomst via uw nalatenschap. Bel 070 - 3155620 voor informatie of kijk op www.nalatenschap.hartstichting.nl

bn覺.

8833_V01_fc.indd 66

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:54

IN & OUT

UNLIMITED DESIGN INDOOR & OUTDOOR FURNITURE FABRICS 2015-2017

ALLES UIT ÉÉN KRAAN QUOOKER FUSION

De kraan die alle andere overbodig maakt. Met dubbeldruk-draai bedieningsknop voor volmaakte veiligheid. De Fusion is een mengkraan en kokend-water-kraan in één. De Quooker Fusion is er in twee modellen: met een rechte of ronde uitloop, en in drie finishes: chroom, steel en roestvrij staal. Stel ook een Quooker samen voor jouw keuken op quooker.nl en vind een dealer bij jou in de buurt.

2015

8833_V01_fc.indd 67

14-01-15 16:54

recreatieruimte tekst en beeld: Sabine Op den Kamp

De huiskamer van Born opdrachtgever: woningcorporatie Woningbeheer Born-Grevenbicht project: interieurontwerp ontmoetingsruimte wooncomplex Born locatie: Born (gemeente Sittard-Geleen) oppervlakte: 72 m簡 oplevering: juli 2014 interieurarchitect: Sabine Op den Kamp website: opdenkamp.eu

In de oude dorpskern van Born werd op een groene locatie een bestaand wooncomplex uitgebreid met een aantal woningen en een ontmoetingsruimte. Deze ontmoetingsruimte moest een gezellige en praktische ruimte worden voor de bewoners en omwonenden. Interieurarchitect Sabine Op den Kamp maakte een ontwerp. Eind 2013 werd begonnen met de uitbreiding van het bestaande wooncomplex van 36 seniorenwoningen met 14 appartementen en een gemeenschappelijke ruimte. De nieuwbouwvleugel en de gemeenschappelijke ruimte zijn gelegen rondom een prachtig aan te leggen private binnentuin. De gemeenschappelijke ruimte is gesitueerd in het halfronde kopgebouw, een moeilijk in te delen ruimte. Tijdens de bouw heeft woningcorporatie Woningbeheer Born-Grevenbicht interieurarchitect Sabine Op den Kamp gevraagd een passend ontwerp te maken voor deze ruimte.

bn覺.

8833_V01_fc.indd 68

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:54

recreatieruimte

Beleving van de binnentuin De wensen van de opdrachtgever en zorgaanbieder zijn gebruiksgemak, een praktische indeling en geborgenheid. Naar aanleiding van deze wensen en het programma van eisen heeft Op den Kamp een ontwerp voor de ruimte gemaakt. Tevens heeft zij enkele bouwkundige aanpassingen geadviseerd, die tijdens de bouw uitgevoerd zijn. De secundaire functies, zoals het toilet en de garderobe, werden voorzien in één bouwkundig element. Ook zijn de buitendeuren verplaatst, waardoor er een betere routing ontstond.

‘Ronde tafels met centrale poot zijn ideaal voor rolstoelgebruikers’ De ontmoetingsruimte is omgeven door hoge raampartijen, die uitkijken op het aan te leggen groengebied. De beleving van de binnentuin moet in de ontmoetingsruimte voelbaar zijn. Daarop zijn de gebruikte materialen met zorg uitgezocht en op de natuur geïnspireerd. De vloerbekleding is een marmoleum dat uitermate geschikte is voor de zorg: duurzaam, makkelijk in onderhoud en goed begaanbaar met rollators en rolstoelen. Op den Kamp heeft gekozen voor gemêleerd marmoleum van Edward van Vliet. Er zitten veel kleuren in, die allemaal terug te vinden zijn in de natuur en in de rest van het interieurontwerp. Een perfect uitgangspunt voor het ontwerp waardoor alle interieurelementen met elkaar zijn verbonden. Donker walnoot Doordat het een halfronde ruimte betreft met veel hoge raampartijen, oogt de ruimte heel licht en statig. Een nadeel hiervan is dat de ruimte moeilijk is in te delen en er in eerste instantie weinig opbergruimte mogelijk lijkt te zijn, omdat er weinig wandoppervlak is. Deze relatief kleine ruimte is dan ook gebaat bij maatmeubelwerk. Tussen de hoge ramen zijn halfhoge maatmeubels geplaatst om de verticale belijning te doorbreken en om opbergruimte te creëren. In het midden is een mediameubel ontworpen waarin de tv en aanverwante apparatuur in zijn weggewerkt. In de twee andere meubels zijn plantenbakken voorzien om de natuurlijke sfeer naar binnen te halen en geborgenheid te creëren. De meubels zijn uitgevoerd in donker walnoot, wat zorgt voor een speelse wisselwerking met de statige raampartijen. Rustige uitstraling Aan de rechterzijde van de ruimte zijn alle secundaire functies voorzien, zoals het toilet, de werkruimte, berging en garderobe. Doordat deze functies zijn onderbracht in één element met terugliggende nissen, krijgt het geheel een rustige uitstraling. In één nis vindt men de toegang naar de toiletruimte en een maatwerk computerwerkplek voor het personeel en in de andere nis is een 2015

8833_V01_fc.indd 69

garderobemeubel gesitueerd. Achter de garderobe is van een nutteloze ruimte een afsluitbare opbergkast gemaakt waar de zorgaanbieder spullen in kan opbergen. Het element waar alle secundaire functies in verwerkt zijn, is uitgevoerd in Eijffinger Natural Wallcovering: een natuurlijke wandbekleding met een horizontale belijning. Hierdoor krijgt het element een warme uitstraling en wordt het een echte eyecatcher. In de nissen is gekozen voor een subtiele lichtoplossing van onder andere led-strips. Dimbare inbouwspots Ronde tafels zijn ideaal voor de ruimte en de functie van de ruimte. De tafels geven intimiteit en er ontstaat ruimtelijkheid. Door de centrale poot en de afwezigheid van hoeken zijn ze bovendien handig in gebruik voor mensen met rolstoelen die hierdoor meer bewegingsvrijheid krijgen. De stoelen hebben een brede zit en armleuningen, de skaibekleding is onderhoudsvriendelijk. De petrolblauwe accentkleur van de stoelen geeft het interieur een chique uitstraling die naadloos overgaat in de architectuur van het nieuwbouwproject. De basisverlichting van de ontmoetingsruimte bestaat uit dimbare inbouwspots. Daarnaast zorgen stoffen kappen voor sfeer en intimiteit. Op de buitenwanden tussen de raampartijen zijn sfeervolle wandarmaturen geplaatst, die de wand subtiel aanlichten en waardoor de plantenbakken nog meer aandacht krijgen. Sinds afgelopen september is de ruimte in gebruik genomen. Een prettige ontmoetingsruimte, die 'de huiskamer van Born' wordt genoemd.

Michiel L.H. Sluijsmans directeur Woningbeheer Born-Grevenbicht

“Door woningcorporatie Woningbeheer Born-Grevenbicht is in 2014 het bestaande wooncomplex van 36 seniorenwoningen aan de Putstraat in Born uitgebreid met 14 appartementen en een gemeenschappelijke ruimte. Het is een ruimte waar bewoners een kopje koffie kunnen drinken, een praatje maken of een kaartje kunnen leggen. De ontmoeting en het versterken van de sociale cohesie van bewoners en buurt staat in de functie van de ruimte centraal. Voor de inrichting en aankleding van de ruimte hebben wij Sabine Op den Kamp als interieurarchitect ingeschakeld. Samen met ons, de bewoners en de zorgaanbieder heeft zij de behoeften en wensen in kaart gebracht en vertaald naar een programma van eisen. Gebruikersgemak en veiligheid waren onze belangrijkste eisen. In de keuze van de interieurarchitect voor tafels en stoelen is dit duidelijk zichtbaar. Praktische ronde tafels, stoelen met een brede zit en armleggers. Om zo optimaal mogelijk gebruik te maken van de ruimte, heeft de interieurarchitect gekozen voor een aantal praktische en innovatieve oplossingen. Zo zijn aan de ronde zijde van de ruimte, tussen de verschillende raampartijen, enkele maatwerkmeubels geplaatst die zorgen voor voldoende opbergruimte en een plek bieden waar de tv netjes en veilig kan staan. Verder is gebruik gemaakt van een duurzame en makkelijk te onderhouden vloerbedekking. Sinds 1 september 2014 wordt de nieuwe ruimte, beter gezegd de huiskamer, naar volle tevredenheid van de bewoners gebruikt.” 69

14-01-15 16:54

stiltecentrum tekst en beeld: Jan Stigt

Bezinning en inspiratie Het Groeiende Geheugen is een stiltecentrum, dat groeit dankzij bijdragen van haar bezoekers. Het stiltecentrum is een levend onderdeel van een verpleeghuis. Met een gedachtenis, kleine heugenissen, een beschrijfbare wandschildering, fotokubussen en woordentrommels worden bewoners uitgenodigd tot bezinning, herdenking en contact. In verpleeghuis De Die in Amsterdam-Noord bestond al langere tijd de behoefte aan een stiltecentrum. Dus maakten een geestelijk verzorger, een activiteitenbegeleider en een ontwerper een plan. Zij vonden dat het stiltecentrum ook een ruimte moest zijn ter contemplatie en bezinning, maar noteerden ook interactiviteit en verbinding als kernwoorden. Met dit plan wonnen zij de Cordaan Stimuleringsprijs. Vervolgens ontstond in nauwe samenspraak met bewoners, medewerkers en mantelzorgers Het Groeiende Geheugen van het huis. Het Groeiende Geheugen is een ruimte geworden voor bezinning, herdenking én contact. Bezinning Voor een aantal bewoners en medewerkers is de ruimte een vast onderdeel in hun spirituele en religieuze beleving. Zij komen er regelmatig om te bidden. Voor één bewoner voelt de ruimte als heilige grond. Dagelijks bezoekt hij de ruimte voor gebed en laat met enige regelmaat religieuze teksten achter in de groeiende inspiratieboom. Medewerkers met een islamitische achtergrond hebben eveneens de weg naar de ruimte gevonden. Zij hebben er hun eigen gebedskleed aan toegevoegd, zodat zij er de salat, het rituele gebed, kunnen verrichten. Voor moslims is de gebedsrichting (‘qibla’) in de ruimte zichtbaar gemaakt door middel van een in gips gegoten vorm. Deze vorm verwijst naar de mihrab. In moskeeën is de mihrab een gebedsnis in een muur. bnı.

8833_V01_fc.indd 70

project: stiltecentrum in verpleeghuis opdrachtgever: Cordaan locatie: Amsterdam oppervlakte: 9 m2 oplevering: december 2012 interieurarchitect: Jan Stigt in samenwerking met beeldend kunstenaar Esther Sluiter en geestelijk verzorger Bart Niek van de Zedde website: www.janstigt.nl

Inspiratieboom De mogelijkheid tot het achterlaten van hartekreten, religieuze boodschappen of andere inspirerende teksten behoorde tot de nadrukkelijke wens van de geestelijk verzorgers. Er wordt in de ruimte dan ook op meerdere wijzen tot schrijven uitgenodigd. Aan het groeiende aantal teksten in de inspiratieboom valt te zien dat hier in een behoefte wordt voorzien. De inspiratieboom is een schildering op een houten paneel, waarop in de wortels, stam en takken geschreven kan worden. De boom staat symbool voor groei en leven en tevens voor spirituele wijsheid. De vorm van de boom is geïnspireerd door een bodhi-boom, de boom waaronder Boeddha verlichting vond. Tijdens het ontwerpproces ontstond bovendien een jonge boom in de grote moederboom. Veel mensen herkennen in de jonge boom het symbool voor nieuw leven en hoop. Herdenking De gedachtenis hangt centraal in de ruimte, dit object functioneert zoals een altaar in verschillende tradities:

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:54

stiltecentrum

als focus voor gebed of meditatie. In de gedachtenis worden actuele memorabele gebeurtenissen uitgelicht. Er kunnen rouwkaarten, geboortekaarten, trouwkaarten, bloemen of andere persoonlijke en dierbare verwijzingen in geplaatst worden. Daarnaast biedt de gedachtenis ruimte voor het achterlaten van boodschappen: in de uitsparingen kunnen briefjes worden gestopt. Dit idee is gebaseerd op de klaagmuur In Jeruzalem. De stilteruimte speelt eveneens een rol bij herdenkingsbijeenkomsten. De namen van de te herdenken overledenen worden in de gedachtenis aangekondigd. Familieleden worden door de geestelijk verzorger uitgenodigd Het Groeiende Geheugen te bezoeken om de overledene te herdenken. Heugenis Bewoners kunnen iets van zichzelf laten zien in de heugenissen die als kleine satellieten om de gedachtenis heen hangen. Deze open doosjes kunnen gevuld worden door bewoners, samen met een medewerker of een familielid. Het bijbehorende verhaal wordt opgetekend in het boek dat in Het Groeiende Geheugen aanwezig is. Voor de bewoners met een ‘eigen’ heugenis krijgt Het Groeiende Geheugen een persoonlijke betekenis. Zij nemen er graag hun bezoek mee naar toe om hun zichtbaar gemaakte verhaal met hen te delen. Na overlijden blijft er een tastbare herinnering aan hen achter in huis. Door deze persoonlijke bijdragen groeit het collectieve geheugen van bewoners, bezoekers en medewerkers. Kubussen De geestelijk verzorgers en ook andere medewerkers nemen bewoners mee naar de ruimte om samen stil te zijn of om er een gesprek te voeren. Met woorden

beeldcombinaties nodigen de objecten uit tot associëren en vormen de aanleiding tot verrassende gesprekken. Er is een wand met kubussen die beplakt zijn met 96 foto’s. Deze beelden zijn zorgvuldig uitgezocht op hun associatieve kwaliteiten. Er is bewust gebruik gemaakt van afbeeldingen uit verschillende culturen en deze bestrijken uiteenlopende thema’s zoals familie en relaties, het dagelijks leven, religie, dieren, wonen, werken, en natuur. De beelden roepen bij elk mens andere associaties op. Eén combinatie van alle zestien kubussen samen vormt afbeelding van een boom. Trommels De drie boven elkaar draaiende woordentrommels worden ook als associatief instrument gebruikt om contact te bevorderen. Deze trommels verwijzen naar gebedstrommels zoals die onder meer binnen het boeddhisme voorkomen. Ze functioneren hier op geheel eigen wijze. Op de bovenste trommel worden bijvoeglijke naamwoorden geschreven. Op de middelste trommel komen de zelfstandige naamwoorden en op de onderste trommel de werkwoorden. Wanneer er aan de trommels een slinger wordt gegeven draaien er nieuwe woorden voor. De nieuwe combinatie van woorden vormen poëtische zinnetjes. Een aantal onderdelen van Het Groeiende Geheugen kunnen worden meegenomen om op andere plekken in het huis gebruikt te worden. Bart Niek van de Zedde geestelijk verzorger

“De ruimte waarin Het Groeiende Geheugen gestalte heeft gekregen is klein te noemen. Sommige mensen verwachten dat de ruimte te klein is voor de verschillende functies die ze herbergt. Ik zie juist dat de kleine schaal verbindend werkt omdat mensen elkaar bezig kunnen zien en elkaar hierin kunnen inspireren. Ik vind het mooi dat het altaar zonder verdere uitleg functioneert. Mensen gaan er zelf en vanzelf mee aan de gang. Dat de objecten mobiel zijn heeft een grote meerwaarde, omdat veel bewoners niet zelfstandig door het huis kunnen bewegen. Ik kan de ruimte meenemen naar hén toe. Bijkomend en onvermoed effect zijn de gesprekken onderweg, als mensen de fotokubussen zien in de lift of op de gang. Tijdens de wekelijkse huiskamervieringen neem ik altijd een fotokubus op een klein draaibaar statief mee. De afbeeldingen zijn groot genoeg om van een afstandje de nieuwsgierigheid te wekken. Meerdere beelden passeren vanzelf de revue door het draaien. Het snijden van een rode kool en een stoepkrijttekening riepen associaties op van sterfelijkheid (‘als er gesneden wordt’) en kwetsbaarheid (‘een krijttekening is na een regenbui zo weer weg’). Het beeld kan ook in stilte een gedeelde ervaring zijn, niet alles hoeft verwoord te worden. Mobiele objecten verdwijnen soms ‘als hadden zij pootjes’ een tijdje uit de vaste ruimte, maar weten toch steeds hun weg terug naar de ruimte te vinden. Dat is voor mij een teken dat de objecten én de ruimte aanleiding geven om er zorgvuldig mee om te gaan.” 2015

8833_V01_fc.indd 71

14-01-15 16:54

bewegingscentrum tekst en beeld: EM interieurarchitecten

Duikbrilramen en kleureffecten De Duiker is een belangrijk gebouw in woonen leefgemeenschap Swetterhage, onderdeel van de Gemiva- SVG groep. Hier wonen, werken en recreëren ruim driehonderd mensen met een verstandelijke handicap. Architectenbureau Kokon uit Rotterdam heeft het ontwerp gemaakt voor renovatie en uitbreiding. EM interieurarchitecten werd gevraagd voor het complete interieur.

project: interieur bewegingscentrum De Duiker opdrachtgever: Gemiva SVG-Groep locatie: Zoeterwoude oppervlakte: 1100 m² oplevering: februari 2014 interieurarchitect: EM interieurarchitecten website: www.interieur-architecten.nl

De Duiker wordt gebruikt door de bewoners van Swetterhage als bewegingsruimte met een sportzaal, fitness, fysiotherapie en zelfs een zwembad. Omdat maar weinig bewoners gebruik kunnen maken van maatschappelijke accommodaties buiten het terrein, was het aspect beleving een belangrijk uitgangspunt voor EM interieurarchitecten. Het realiseren van een aangename, comfortabele en inspirerende omgeving, vooral eigen aan de gebruiker, dat was de doelstelling van de ontwerpers. Beleving Door een conceptmatig interieur te ontwikkelen, wil de interieurarchitect de beleving van de bewoners prikkelen. Het concept ‘de wandeling van land naar zee’ loopt als een rode draad door het gehele project. Via ‘het bos’ loop je over ‘een zandpad door de duinen’, richting ‘het strand’ en zo naar ‘de zee’, of terwijl het zwembad. Het interieur bevat enkele bijzondere en vrolijke elementen die goed aansluiten bij de behoeften van de doelgroep, zoals ‘duikbrilramen’ naar de kantoren, lichtvlakken in de gangen, kleurtherapie en kleureffecten in het zwembad, een hydrobad met sterrenhemel en een grote familieschommel in de oefenzaal. Groen Door subtiel met kleurschakeringen te spelen, gebruik te maken van lichteffecten en wandprints heeft EM interieurarchitecten een rustige en verrassende omgeving gecreëerd. Bouwkundig gezien is er zo groen mogelijk gerenoveerd. De keuze voor de verschillende gebruikte materialen zijn waar mogelijk duurzaam of cradle to cradle. bnı.

8833_V01_fc.indd 72

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:54

bewegingscentrum

Rita Bakker locatiehoofd

“De luxe van een opgeknapt en gerenoveerd gebouw is fantastisch. De Duiker is nu een warm en sfeervol gebouw waar cliënten graag vertoeven en waar medewerkers met veel plezier werken. Het is licht en ruim. Het gebouw straalt veel rust uit door de kleuren die gebruikt zijn, maar is niet saai. Hier en daar zijn verrassende elementen ingebracht zoals de duikbril bij binnenkomst.”

‘Het concept - de wandeling van land naar zee - loopt als een rode draad door het project’

Lars Opdam fysiotherapeut

“Voor de verbouwing werden wij, de gebruikers van het gebouw, door de architecten steeds betrokken in de keuzes die gemaakt werden. Hierbij werd goed naar ons geluisterd en waar mogelijk werd er echt iets met onze wensen gedaan. Door de betrokkenheid kregen we voor en tijdens de verbouwing al een beeld van hoe het uiteindelijke gebouw er uit zou gaan zien. Het eerste dat onze medewerkers opvalt als ze de duiker binnenlopen is het licht en de hoeveelheid ruimte. Door de gekozen stijl is in elk deel van het gebouw eenzelfde sfeer van licht en ruimte aanwezig. Dit is vooral te merken in de fitness/gymzaal en in het kantoor. Iedereen is erg te spreken over de gekozen thema’s en de verwerking hiervan door het hele gebouw. De cliënten die gebruik maken van het gebouw vinden het vooral erg mooi. Door een doordachte indeling hebben ze nu meer ruimte in de diverse kleedkamers en beweegruimtes. Ook erg prettig: door het gebruik van verschillend gekleurde deuren, is het nu duidelijk waar zwembad en beweegzalen zich bevinden.”

2015

8833_V01_fc.indd 73

14-01-15 16:54

colofon

adverteerders

uitgave ‘Zorginterieurs. Ontwerpen rpen vanuit de mens’ is een speciale uitgave van de BNI met een oplage van 4000 exemplaren. et ee

67, 84 Baars & Bloemhoff 33 Basalte omslag 3, 65 CES Nederland B.V. 33, 65 DECO Legno 82 Dometic Benelux B.V. 30, 32 Ferrolight 66 Fiat Lux Design 31, 32 Flos Architectural B.V. omslag 2 Häfele Nederland 76 Van Hoecke 3 Huck Torimex B.V. 78 Knauf AMF Plafondsystemen B.V. 80 Lumick BV insteker Materia omslag 4 Output Professional Audio, Video & Lighting 13, 32 Palmberg 4 PITT cooking 48 Project Design Lighting BV 66 Quispel Deurne B.V. 49, 67 Quooker 12, 65 Techcad Interior Software 67 Vyva Fabrics

BNI R.J.H. Fortuynplein 6, 1019 WL Amsterdam rtuyn +31[0]20.73 362, info@bni.nl, www.bni.nl 3 72 3 redactie Bureau Bax, Amsterdam, info@bureaubax.nl, www.bureaubax.nl dam, i aan deze uitgave schreven mee Anne van Abkoude, Marleen Bos, Wendy van Bree, Anne-Marie van Bueren, en Bos Oette van Dael, Chiel van Diest, Jeroen van Dijk, Marjolein van Dijl, an Die Anja Dirks, Piet Gispen, Esther de Hek, Geerke Huever, Sabine op den , Est Kamp, Dick Kikstra, Mariëlle iëlle van Kuijk, Annekoos Littel, Ilja Meijer, Rene Mensink, Rutger van Oldenbeek, Annieke Postma, Iemke Ruige, O Frans Tauber, Ester Schreibelt, Doret Schulkens, Irene Sein, Paul hreib Spendel, Jan Stigt, Marloes Swijnenburg, Roger Teunisse, Laura Marlo Vennik, Fanny Willem, Herman de Winter. coverbeeld project: Tandplaats : tandartspraktijk tan interieurontwerp: Jeroen van Dijk ieuron foto: : Dick Dic Kikstra Photography concept Kummer ummer & Herrman, Utrecht advertenties, verzorging en druk es, , grafische g E Media Broek op Langedijk ia Groep, Gro +31[0]226.33 16 00, info@elma.nl ]226. branded content br Op pagina 76 t/m 85 staat branded content. /m pagina pa disclaimer Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande wo schriftelijke toestemming ing van va de BNI. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.

bnı.

8833_V01_fc.indd 74

Ontwerpen voor de zorg

14-01-15 16:54

lid worden

Vereniging voor professionals met passie voor het interieur

Word lid van de BNI BNI voor interieurarchitecten en architecten. BNI voor startende ondernemers op het gebied van interieurarchitectuur. BNI voor interieurvormgevers. BNI voor studenten. Word partner van de BNI BNI voor bedrijven werkzaam in de interieurarchitectuur. Word vriend van de BNI Ondersteun het vak interieurarchitectuur.

Wil jij ook deel uitmaken van de Beroepsvereniging voor Nederlandse Interieurarchitecten? Meedoen met workshops, lezingen, debatten en werkgroepen? Gratis advies en standruimte op beurzen? Meld je dan aan als BNI-lid. De BNI behartigt de culturele en maatschappelijke belangen van interieurarchitecten, architecten werkzaam in de interieurarchitectuur en interieurvormgevers. De BNI bevordert de ontwikkeling en beoefening van het vak interieurarchitectuur. Dit doet de vereniging door samen te werken met onderwijsinstellingen, zusterverenigingen, overkoepelende organisaties als FDCI, ECIA en diverse culturele instellingen; door vier keer per jaar het informatieve magazine Intern te publiceren; door een goede beroepsopleiding te bevorderen; door vakdagen, lezingen, netwerkbijeenkomsten en evenementen te organiseren; door jaarlijks de felbegeerde BNI-prijs toe te kennen; en meer. Kijk op www.bni.nl.

‘Bel, mail of kom langs bij de BNI’ Voordelen Als BNI-lid profiteer je van een groot netwerk en ben je vindbaar voor opdrachtgevers via de website van de vereniging. BNI staat voor professionaliteit. Voor startende ondernemers gelden start up tarieven. Als BNI-lid kun je gebruik maken van gratis advies, aantrekkelijke kortingen en gratis standruimte op beurzen als ‘Eigen Huis (Ver)Bouwen en Inrichten’. Door deel te nemen aan bedrijfsbezoeken, werkgroepen, workshops, lezingen en debatten houd je je vakkennis op peil en vergroot je je netwerk. BNI-leden kunnen kennis delen via het BNI-netwerk.

2015

8833_V01_fc.indd 75

14-01-15 16:54

interview Van Hoecke Nieuwe ruimte voor creatief design

D Design met oog voor de praktijk

Blum staat wereldwijd bekend als kwaliteitsmerk op het gebied van laden-, scharnieren- en klepsystemen voor de keuken. Het Oostenrijkse bedrijf wordt in de Benelux vertegenwoordigd door Van Hoecke. In hun showroom kunnen klanten ervaren waar Blum voor staat. Nieuw is dat Van Hoecke een aantal producten heeft ontwikkeld die verder gaan waar Blum stopt.

Blum ontwikkelt producten die vrijheid van design geven aan interieurarchitecten ■ greeploos ■ werken met brede oppervlaktes ■ lades kunnen verbergen achter hoge fronten ■ perfecte voegbeelden manueel in te stellen ■ meubels die personaliseerbaar zijn (ladezijkanten) ■ van een functioneel object (een keukenlade) naar een designobject (LEGRABOX) ■ unieke opbergoplossingen (ORGALUX en TA'OR CUBICS)

Wie de showroom van Van Hoecke in Zaltbommel verlaat, weet aanzienlijk meer dan toen hij binnenstapte. Niet alleen qua informatie, maar ook qua gevoel. Dat is ook precies het idee achter het concept dat directeur Arjan Glas hier heeft neergezet. “De hedendaagse klant wil goed geïnformeerd worden. Onze insteek is dat de klant alles gezien, gevoeld en gehoord moet hebben, zodat hij weloverwogen zélf zijn keuzes kan maken.” De showroom in Zaltbommel wordt met name bezocht door interieurbouwers en architecten. Geregeld komen zij terug met hún klanten. Project- en architectenadviseur Martijn Holsderver: “Voor de eindgebruiker is het belangrijk dat alles tot in detail wordt aangegeven. Welk scharnier, welk klepsysteem. Zo voorkom je onaangename verrassingen. Want daar is niemand bij gebaat.” Boodschappen Even terug naar het begin: een strakke witte showroom, spaarzaam ingericht, verdeeld in drie ruimtes die samen één geheel vormen. Om te beginnen een ruimte waar kasten staan opgesteld. Kasten die een verhaal vertellen van hoe het vroeger was (klappende deurtjes en onbereikbare voorraad die achterin de kast stilletjes over de datum gaat) en hoe het beter kan. In oplopende graad van comfort: via apothekerskast naar de Blum space tower: een voorraadkast met grote uitschuifbare laden, waarbij de deuren via nul-inspring-scharnieren open en dicht gaan. Voordeel: minder ruimteverlies. Leuk detail is dat je dat letterlijk terugziet in de hoeveelheid boodschappen die opgeborgen zijn in de verschillende kasten: wat er niet inpast is erbovenop gezet. In dezelfde ruimte staan ook ladenblokken en bovenkasten opgesteld. Mooi design: klepkasten die even breed zijn als de brede ladenblokken eronder. En het blijft niet bij mooi. Zo sluiten alle deuren en 76

8833_V01_fc.indd 76

14-01-15 16:54

interview

lades vloeiend met blumotion, kunnen lades openen met elektrische ondersteuning en draaien de kastdeurtjes dankzij speciale scharnieren verder dan de reguliere 90 graden (zodat je niet je hoofd stoot als je de vaatwasser uitruimt). Nieuw is de Legrabox-lade, die er met zijn smalle stijlen en rechte zijkanten strak uitziet én meer ruimte biedt. En dan zijn er nog handigheidjes voor ín de lades en kasten. Die combinatie van design en oog voor de praktijk tekent Blum, aldus Arjan Glas: “Blum ontwikkelt producten vanuit het oogpunt van de eindgebruiker. Ergonomie, opbouwruimte en comfort vormen wat ons betreft voor iedere keuken de kapstok.” Ergonomie In ruimte twee is een complete keuken opgesteld. Hier wordt het concept Dynamic Space verbeeld. Arjan Glas: “Keukens gaan een jaar of twintig mee. Hoe vaak gaat in die tijd een kast open en dicht? Niemand die het wist. Daarom is Blum 15 jaar geleden onderzoek gaan doen: bij 100 gezinnen werd een teller op ieder kastje en iedere lade gehangen en er werden camera’s geïnstalleerd om de bewegingen in de keuken te registreren. Zo werd duidelijk dat iedere keuken vijf zones kent: voorraad, opbergen, spoelen/ afval, voorbereiden en koken/bakken. En dat mensen tussen deze zones heen en weer lopen, volgens ‘vaste’ looplijnen: van opbergen naar voorbereiden naar koken, bijvoorbeeld. Op basis hiervan werd het Dynamic Space concept ontwikkeld: optimale ergonomie in de keuken.”

“Onze insteek is dat de klant alles gezien, gevoeld en gehoord moet hebben, zodat hij weloverwogen zélf zijn keuzes kan maken.”

In de derde ruimte gaat de klant zelf aan de slag. Hier kan hij op schaal zijn keuken van tekening nabouwen. In poppenhuisformaat. En dan: levensgroot. Zo kun je beleven of je keuken inderdaad zo handig is als hij op tekening lijkt. Martijn Holsderver: “Dit is een extra service die wij ons klanten bieden. Omdat we weten hoe belangrijk het totale plaatje is voor de tevredenheid. Dat reikt verder dan een goed lopende lade.” Het geeft aan hoe Van Hoecke interieurarchitecten kan ondersteunen het ontwerpproces. Er zijn ook online bestekteksten beschikbaar. Meerwaarde Vermeldenswaardig tot slot is een recent geopende vierde showroom, in de vorm van een compleet ingerichte loft, met open haard, een schuifpui naar de tuin en een keuken die gewoon gebruikt wordt door de medewerkers. Tegen de wand staat een garderobekast die de nieuwste producten van Van Hoecke herbergt: lades van houtfineer, de TA’ORBOX, speciaal ontworpen voor de Blum ladegeleiders. En systemen voor ladeverdeling, zoals TA’OR CUBICS en hebbedingetjes zoals een vilten slang voor stropdassen. Arjan Glas: “Ons motto is dat alles wat wij ontwikkelen en verkopen meerwaarde geeft aan de producten van Blum. Met TA’OR bieden wij klanten de mogelijkheid om de kwaliteit van Blum ook te ervaren in hun slaapkamer of woonkamer.”

Meer informatie: www.vanhoecke.nl en (speciaal voor interieurarchitecten): www.blum.com/interiordesigners 77

8833_V01_fc.indd 77

14-01-15 16:54

interview MAS Architectuur Duurzaam is de trend

Ak Akoestische panelen

Eind 2013 leverde MAS Architectuur de nieuwe hoofdlocatie op van Sophia Revalidatie - een modern ziekenhuis aan de Haagse Vrederustlaan. In het ontwerp is veel aandacht besteed aan veiligheid en het gebruik van duurzame materialen. Op zoek naar geschikte plafondafwerking viel de keuze op de akoestische panelen van Heradesign. “De combinatie van kwaliteit, uitstraling en prijs-kwaliteitverhouding maakte de beslissing vrij eenvoudig.” Tijdgeest Bij de keuze voor bouwmaterialen was duurzaamheid telkens een zwaarwegende factor. Berger: “Er is gekozen voor materialen die recyclebaar zijn en weinig onderhoud nodig hebben. Bij elk product is zorgvuldig gekeken hoe het zit met de milieubelasting. En we hebben geprobeerd een sfeer neer te zetten die geen sterk verloop in de tijd heeft. Je moet voorkomen dat je de tijdgeest te veel oppakt. Als je dat doet, heb je kans dat mensen na twee jaar alweer

Specificaties:

project: Sophia Revalidatie Den Haag architect: MAS Architectuur Rotterdam plafondbedrijf: Simonse Afbouw B.V. Hendrik-Ido-Ambacht fabrikant: Heradesign / Knauf AMF GmbH. & Co. KG.

de behoefte voelen om bepaalde kleuren weg te schilderen omdat ze uit de mode zijn. We hebben dus zo veel mogelijk voor natureltinten gekozen.” Mede dankzij de keuze voor naturelkleuren kreeg Sophia Revalidatie een residentiële uitstraling. “In een regulier ziekenhuis verblijven mensen gemiddeld een dag of vier, vijf,” aldus Berger. “Hier is dat gemiddeld 60 dagen. Dan moet de omgeving niet te klinisch zijn. We wilden een sfeer creëren die enigszins afstaat van een ziekenhuisomgeving. Waar mensen zich toch een beetje thuis kunnen voelen.” Opmerkelijk Voor grote delen van de plafondafwerking koos MAS Architectuur voor de akoestische panelen van Heradesign. Best opmerkelijk, vindt Berger. “Dit is een product dat van oudsher niet de naam heeft om ruimtes mooier te maken. Plafondpanelen zijn doorgaans kwetsbaar. Als je ze van hun plek haalt – bijvoorbeeld voor onderhoud aan technische installaties die erachter zijn weggewerkt – breken er snel stukjes af of blijven er vieze vingerafdrukken achter. Heradesign heeft dit product echter uitstekend doorontwikkeld. De plafondpanelen hebben een fijnere structuur gekregen en de randafwerking is verbeterd. Dit product is minder kwetsbaar geworden en ziet er veel mooier uit.” De akoestische panelen van Heradesign zijn samengesteld uit houtwol, met magnesiet en water als ecologisch bindmiddel. “Sinds de introductie van de eerste houtwolpanelen in 1908 heeft de ontwikkeling van het product niet stilgestaan,” vertelt Mischa Straver, Specifications Manager bij Heradesign. 78

8833_V01_fc.indd 78

14-01-15 16:54

interview

“Dankzij nieuwe technologieën kunnen we een constante kwaliteit waarborgen en zijn we zeer flexibel als het gaat om de maatvoering.” Meerwaarde Bij de nieuwbouw van Sophia Revalidatie was het gebruik van duurzame materialen een belangrijk speerpunt. “We hebben MAS Architectuur in een vroeg stadium kunnen overtuigen van de meerwaarde van onze producten,” zegt Straver. “Onze panelen dragen het officiële Duitse milieukeurmerk ‘Der Blaue Engel’. Dit geeft aan dat ze op de belangrijkste milieuaspecten minder belastend zijn dan soortgelijke producten. We bieden bovendien uitgebreide kleurmogelijkheden met de hoogste verfdekking en de toepassing boven het zwembad was geen probleem. Het mooie is dat onze panelen ook de luchtvochtigheid reguleren en zodoende bijdragen aan een gezond binnenklimaat. Dat gaf de doorslag.” Grote schaal Heradesign leverde ruim 8000 vierkante meter aan panelen voor de bouw van Sophia Revalidatie. De panelen zijn toegepast voor de afwerking van gangzones, openbare ruimtes, toiletten, kleedruimtes en dus zelfs het zwembad. Berger kan zich niet herinne-

ren dat hij eerder op zo'n grote schaal akoestische panelen heeft gebruikt voor plafondafwerking in een van zijn projecten. “En het is ook zeker niet voor het laatst. Dit product voldoet aan alle eisen als het gaat om brandveiligheid en akoestische kwaliteiten. Het materiaal is stevig en het product scoort goed als het gaat om milieubelasting. Qua look herken je het uit duizenden en het is prijstechnisch een stuk interessanter dan veel andere afwerkingsmaterialen. We zijn er zeer content mee.” Duurzame architectuur is de trend

Duurzaamheid is de nieuwe standaard in moderne architectuur, zegt Joost Berger van MAS Architectuur in Rotterdam. “Alles wordt tegenwoordig ingezet om de levenscycluskosten van gebouwen verder terug te brengen. Het energieverbruik gaat steeds verder omlaag. Qua onderhoud en schoonmaak wordt rekening gehouden met de belasting voor het milieu. De lijn is om integraal te ontwikkelen: meer samenhang creëren tussen vorm en ligging van een gebouw en de gebruikte producten daarbinnen. We ontwerpen met de gedachte: wat als deze functie van het gebouw er over twintig jaar niet meer inzit. Je hebt het dus over hergebruik op gebouwniveau.”

8833_V01_fc.indd 79

14-01-15 16:54

interview Lumick Create your own sky

Bl Blauwe lucht onderdeel van zorgomgeving

Lumick is in West-Europa een van de grootste spelers op het gebied van het buitengevoel naar binnen halen met behulp van LED. In tientallen ziekenhuizen en zorginstellingen ervaren patiĂŤnten, artsen en medewerkers de positieve gevolgen van de blauwe luchten van Lumick. Het Nederlandse maatwerkconcept vindt zijn grondslag in de zorgwereld.

Meer informatie www.lumick.nl - info@lumick.nl 010 50 300 28

8833_V01_fc.indd 80

14-01-15 16:55

interview

“Drie jaar geleden werd ons de vraag gesteld om iets te ontwikkelen, dat de saaie witte plafonds kon vervangen waar zoveel patiënten elke dag naar liggen te kijken.” aldus directeur Lars Klootwijk. “Het antwoord op deze vraag hebben we Lumick Care genoemd en inmiddels leveren wij de mooiste LED fotoplafonds op de Europese markt. Ultra dun en haarscherp beeld voor een concurrerende prijs. Door het gebruik van Lumick Care krijgen zorgverleners het gevoel dat ze buiten aan het werk zijn en patiënten het idee dat ze onder een zonnige blauwe hemel worden behandeld.” Het concept van Lumick Care is niet te vatten in een naam zoals fotoplafond of wolkenplafond. Het concept gaat verder: door het gebruik van de speciale LED verlichting en hoge resolutie foto’s wordt er een echt buitengevoel gecreëerd op plaatsen waar dit normaal niet mogelijk is. Een helende zorgomgeving (Healing Environment) bevordert het welzijn door negatieve stress te voorkomen en positieve afleiding aan te bieden. Dit geldt voor zowel zorggebruikers, zorgverleners als bezoekers. Een helende zorgomgeving ondersteunt de gewenste processen en gedragingen, zodat verspilling en fouten tot een minimum beperkt worden. Op deze manier heeft de omgeving directe invloed op het zorgproces, de zorgvraag en zorgkosten. De aanwezigheid van LED panelen wordt ervaren als positieve afleiding met een kalmerend effect. Het simuleren van natuurlijk licht en het contact met de natuur maken donkere ruimtes warm en uitnodigend.

•Elke soort afbeelding is mogelijk •Door het gebruik van Lumick kunt u, qua gevoel en beleving, de illusie creëren dat u en uw klanten echt buiten zijn. •Met Lumick breekt u iedere donkere of kleine ruimte open en creëert u een prettige werkomgeving. •Lumick LED panelen zijn zo dun dat ze zelfs op de moeilijkst mogelijke plekken te plaatsen zijn. •De inrichtingen architectuurconcepten als “Evidence Based Design” en “Healing Environment” passen perfect bij Lumick.

“Wij werken volledig volgens het Healing Environment concept”, aldus Lars Klootwijk. De vormgeving en beleving van de zorgomgeving speelt een belangrijke rol bij het zorgproces en is bepalend voor het imago van de zorgaanbieder. Het systeemplafond en de witte saaie wand zijn nog steeds de standaardoplossingen binnen de Nederlandse zorginstellingen, maar het gebruik hiervan draagt niet bij aan het creëren van een helende zorgomgeving. Gelukkig worden steeds meer wachtruimtes, scanruimtes en behandelkamers verfraait voor de patiënt en krijgt het concept Healing Environment meer voet aan de grond.

“Waar het draait om mensen, is alleen het beste goed genoeg. Daarom produceren wij zelf alles hier in Nederland. Hierdoor kunnen wij snel handelen, houden we de transportkosten laag en garanderen we dat al onze producten van de hoogste kwaliteit zijn.” Met behulp van Lumick Care LED panelen kan op een duurzame manier zowel extra licht, als positieve afleiding worden toegevoegd aan de zorgomgeving. Lumick Care biedt u de mogelijkheid om door een levensecht venster naar buiten te kijken. Mocht de Lumick beeldbank niet het beeld hebben wat bij uw wensen past, dan gaan ze graag op zoek naar een beeld wat wel past. Daarnaast kunt u ook uw eigen afbeeldingen aanleveren. Lumick houdt rekening met de eisen en wensen die een zorginstelling stelt aan de producten die zij aanschaffen. Lumick Care is antibacterieel, energiezuinig en geheel naar uw wensen te maken. Uit jarenlange ervaring weten we dat de zorgwereld specifieke eisen en wensen heeft. Neem daarom contact met ons op om uw specifieke vragen beantwoord te krijgen. Voor uw eigen zorgomgeving kunt u bij Lumick terecht voor deskundig advies en een ontwerp op maat. 81

8833_V01_fc.indd 81

14-01-15 16:55

interview Dometic Group Service en gastbeleving

A Alles voor de gast

Voor hotels en de zorgsector ontwikkelt Dometic Group onder andere minibars en kluisjes. Het bedrijf combineert kwaliteit, service en betrouwbaarheid met design. “Wij merken dat service en gastbeleving steeds belangrijker worden.” Wat maakt dat je je als gast thuis voelt in een hotel? Voor een groot deel hangt dit samen met de ontvangst: vriendelijke mensen, goede voorzieningen. In zijn column in NRC Handelsblad van 3 januari 2015 beschrijft Youp van ’t Hek dit beeldend. “Doorgaans slaap ik in tenten waar ’s nachts de sfeer van een crematorium hangt. Je krijgt je sleutel van een chagrijn die je met een droeve blik naar je kamer kijkt. Daar wacht een treurig minibarretje dat tegenwoordig steeds vaker leeg is.”

Het was vooral het lege minibarretje dat aankwam bij Dennis Huizer, account manager Lodging & Hospitality bij Dometic, leverancier van onder meer deze koelkastjes. Huizer is betrokken bij de inrichting van vele hotels en ziet dat de treurige tendens die Van ’t Hek beschrijft aan het keren is. “Onze ervaring is dat gastbeleving, samen met service, steeds belangrijker wordt. Wij spelen daar op in door kwalitatief goede, gebruiksvriendelijke en betrouwbare apparatuur te leveren, die voldoet aan de eisen van de klant. Dat kan een hotelier zijn die duurzaamheid nastreeft, die via een volautomatische koelkast iedere geconsumeerde cola direct op de hotelrekening wil zien, of die met een mooie, goed gevulde minibar gastvrijheid wil uitstralen. Ook in de zorg zien wij deze ontwikkeling. Wij kunnen daarin adviseren. Kijk naar het GeboorteHotel Haga in Den Haag. Mensen kíezen ervoor om daar een paar dagen te verblijven, maar dat doen ze alleen als ze zich er thuis voelen. Om dat ‘thuis-gevoel’ te realiseren vind je in iedere kamer één van onze minikoelkastjes. Voor het GeboorteHotel is het daarbij belangrijk dat onze koelkasten betrouwbaar zijn en de temperatuur halen die aangegeven wordt. Dat is de kwaliteit waar wij voor staan.” Innovatie Dometic Group, in Nederland gevestigd in EttenLeur, komt voort uit Electrolux. Het bedrijf, met een hoofdkantoor in Zweden, heeft 7.100 medewerkers, is vertegenwoordigd in 121 landen, beschikt over 28 eigen fabrieken en heeft een omzet van 1,5 miljard euro. “Wij leveren 450.000 verschillende producten”, vertelt Han Artz, account manager Retail & Special Devices, “zoals diverse producten om te koelen (van minibar tot airconditioning voor de camper), kluisjes en achteruitrijd-videosystemen. De meest recente ontwikkeling is een thermo-elektrisch koelsysteem, dat een koeling tot 21 graden onder de omgevingstemperatuur behaalt, met een minimum van 4 graden én dat 100% geruisloos is. Wij zijn hiermee 82

8833_V01_fc.indd 82

14-01-15 16:55

interview

wereldwijd de eerste. De vinding maakt het mogelijk deze energiezuinige apparaten in te bouwen in hotelkamers en ziekenhuiskamers. Iets heel anders zijn de deursluitsystemen die wij ontwikkelen. Met deze innovatie spelen wij in op zorgen rondom privacy en beveiliging. Het systeem biedt namelijk pasjes met verschillende autorisatieniveaus, waarmee je kunt bepalen wie waar mag komen.” Advies Op de vraag waar Dennis Huizer en Han Artz het meest trots op zijn kijken ze elkaar even aan. “Op de kennis die wij verzameld hebben”, zegt Huizer dan. “En op onze collega’s”, vult Artz aan. Huizer: “Het een kan niet zonder het ander. Mensen werken hier lang omdat ze het goed naar hun zin hebben. En zo kunnen we de kennis in ons bedrijf houden. En delen. Informeel, op onze vaste kantoordagen, en formeel via onze interne academie. En daar profiteert de klant weer van. Hoe eerder hij ons betrekt in een traject, hoe beter wij hem kunnen adviseren. Want je hebt niets aan een prachtige design-minibar als die na twee jaar stuk gaat omdat de ventilatie niet goed geregeld is. Dat soort fouten willen wij voorkomen door goed advies op maat te geven. Dat vormt onze meerwaarde.”

Meer informatie: www.dometic-facilities.nl Auteur: Jacqueline Kuijpers

8833_V01_fc.indd 83

14-01-15 16:55

interview Baars & Bloemhoff Comfort voor de patiënt

Tijdloze Zorg Tij

De officiële opening staat nog niet gepland, maar de eerste partijen hebben sinds 3 december 2014 hun deuren reeds geopend. De Zuid-Hollandse kustplaats Katwijk heeft met het vernieuwde Medisch Centrum De Coepel er een modern gezondheidscentrum bij, een verrijking gericht op de comfort van de patiënt.

8833_V01_fc.indd 84

14-01-15 16:55

interview

Locatie Door gezonde groei van het gezondheidscentrum werd er al enkele jaren gezocht naar een nieuwe locatie voor de toekomst. Diverse scenario's als opbouw, aanbouw en verbouw voldeden niet aan de vraag van de zorgverleners en in overleg met de gemeente Katwijk is de oude Calvijnschool, een gebouw vol lokale historie, aangekocht als huisvestiging van een modern gezondheidscentrum gericht op de toekomst. De nieuwe locatie van Medisch Centrum De Coepel bevindt zich 50 meter van de oude locatie waar De Coepel in 2000 de eerste AHOED (Apotheek en Huisarts Onder Een Dak) realiseerde. Hiermee blijft De Coepel op een centraal punt in Katwijk en vindbaar voor haar trouwe patiënten en de nieuwe generatie Katwijkers. Naast een Apotheek en Huisarts zal de Coepel ook huisvestiging bieden aan een tandartspraktijk, fysiotherapeut, pedicure, diëtiste, bekkenbodem specialist en een balie van stichting Scal, Diaconessenhuis Leiden. Interieur Het interieur voor De Coepel is gerealiseerd door Technoplanning, interieurbouwer en ontwerper met een scherp oog voor design en die in haar ontwerpen de gebruiker centraal stelt. De juiste partij voor het realiseren van een modern, tijdloos en duurzaam interieur waar de patiënt zich op zijn gemak voelt en de kwaliteit van zorgverlening verbetert. Technoplanning heeft in opdracht van Apotheker Piet Ooms al eerder een dergelijk interieurontwerp gerealiseerd in het in 2013 geopende Zeehos Gezondheidscentrum ook gelegen in Katwijk. Door de goede ervaringen uit het verleden is er opnieuw voor samenwerking gekozen. Zowel Apotheker Ooms als tandartsen Paul en Martine Haasnoot hadden voor de vernieuwing van De Coepel een gelijkwaardige stijl en uitstraling in gedachten. Technoplanning gaf hier invulling aan door het interieur te ontwikkelen uit Hi-Macs waarmee de gewenste stijl en uitstraling gerealiseerd is. Vormgeving Apotheker Piet Ooms hecht veel waarde aan goede vormgeving en ziet dit echt als een meerwaarde van zijn dienstverlening. Mensen voelen zich prettiger in een vriendelijke omgeving en keren terug naar een plek die met oog voor detail is vormgegeven. Technoplanning houdt gedurende hun ontwerpproces ook rekening met aspecten die naast vormgeving en uitstraling van belang zijn voor een zorgverlener zoals routing en functionaliteit. Zo wordt er een ruimte gecreëerd die niet alleen de kwaliteit van de zorgverlening verbeterd voor de patiënt maar ook de medewerkers van Medisch Centrum De Coepel ondersteunt. Materiaal Het materiaal is essentieel binnen het interieurontwerp van De Coepel. Hi-Macs biedt als Solid Surface materiaal ongekende ontwerp mogelijkheden waarmee spraakmakende ontwerpen gerealiseerd

kunnen worden. Doordat het materiaal thermisch vervormbaar en nagenoeg naadloos te verlijmen is wordt het mogelijk om spectaculaire in het oogspringende balies zoals zichtbaar binnen het ontwerp van De Coepel te realiseren. Hi-Macs is door de gesloten porie een uiterst hygiënisch en goed reinigbaar materiaal wat belangrijk is bij het interieur van een gezondheidscentrum. Deze eigenschappen zorgen er ook voor dat het een duurzaam materiaal is wat niet snel slijtage laat zien. Hiermee sluit het goed aan op de wensen van de zorgondernemers en staat er een duurzaam, modern en tijdloos resultaat gericht op de toekomst. 85

8833_V01_fc.indd 85

14-01-15 16:55

Informatieplatform en sociaal netwerk voor (ex)patiënten en naasten samen weten we meer

8833_V01_fc.indd 86

•

Vind betrouwbare medische informatie

•

Kom in contact met (ex)patiënten of naasten

•

Stel vragen, praat mee en deel ervaringen

•

Ontdek organisaties die je verder kunnen helpen

14-01-15 16:55

Sluitsystemen waarbij vormgeving en functionaliteit samengaan

CES brengt sluitsystemen op de markt waarbij vormgeving en functionaliteit samengaan. Dat geldt in het bijzonder voor het elektronische sluitsysteem OMEGA FLEX. CES OMEGA FLEX is een modern, innovatief en elektronisch toegangscontrolesysteem dat flexibel toepasbaar is in tal van uiteenlopende situaties. Esthetica en functionaliteit gaan prima samen. Dankzij de geringe inbouwafmetingen en de doorsnede van de elektronicaknop van amper 30 mm kunnen OMEGA FLEX cilinders zelfs in deuren met een kleine doornmaat (25mm) worden ingebouwd. De binnenkant is hightech. De buitenkant is van hoogwaardige materialen zoals mat geborsteld roestvrij staal en hoogwaardig koperberyllium. De CES OMEGA FLEX is SKG®*** goedgekeurd en ook in IP65 leverbaar.

probleemloos voor medewerkers, bezoekers en onderhoudsmedewerkers worden beheerd. Mocht een transpondersleutel verloren gaan, dan wordt deze gewoon gedeactiveerd. Indien nodig wordt er een nieuwe transpondersleutel verstrekt. Het sluitsysteem blijft veilig en de gebouwenbeheerder beschikt steeds over een overzicht wie wanneer toegang heeft tot welke ruimten.

De elektronische cilinder is heel gemakkelijk in het slot van een nieuwe en bestaande deur te zetten. Door het montagegemak kan binnen ‘no time’ de elektronische cilinder zonder draadjes, in het slot van de deur gemonteerd worden.

De smart Phone als digitale sleutelbos Met een smart Phone toegang tot een zorgwoning. Het is een ideale toegangsoplossing om thuiszorgmedewerkers veilig en efficiënt toegang te verlenen tot de woning van zorgcliënten. Een ICT-oplossing zonder uitwisseling van fysieke toegangsmiddelen, gebruik van onveilige sleutelkluisjes en/of kans op verlies van sleutels en lopers. Door een sleuteloplossing met een ICT-oplossing te koppelen, verbind je het beste van twee werelden. Door gebruik te maken van de CES OMEGA FLEX cilinder in combinatie met een app gebaseerd op NFC technologie kan een medewerker van de thuiszorg de deur veilig en snel openkrijgen. CES doet ook met dit systeem geen concessies aan de veiligheid!

De transpondersleutel is oneindig flexibel programmeerbaar. Door eenvoudig te regelen toegangsrechten kunnen transpondersleutels

www.ces.eu/nl

8833_V01_fc.indd 87

14-01-15 16:55

8833_V01_fc.indd 88

14-01-15 16:55