Power + NL 11 - 2023

11.

2023

Een jaar geleden werd de Confederatie

versterkt alle bedrijven actief in de bouw.

DC-installaties: voor- en nadelen

NATIONAAL AKKOORD: WAT MET DE KOOPKRACHT? MEMBER 0F

DYNAMISCHE VERLICHTING Informatieblad Techlink voor installatiebedrijven speciale technieken • Driemaandelijks vakblad

De nieuwe mijlpaal.

De slimme laadpaal. En nog design ook.

Je hebt laadpalen. En dan heb je Smappee. Slimmer. Eleganter.

Efficiënter ook. Met Smappee combineer je designoplossingen met intelligente technologie om je energieverbruik te optimaliseren.

Wie slim wil besparen, gaat dus voor Smappee.

Officieel certificaat | Uitstekende support | Gratis training

Word Smappee Certified installateur. Schrijf je in op smappee.be

EDITO

Techlink, met baseline “Linking Techniques”, bestaat één jaar!

H

et is ondertussen ruim één jaar geleden dat Techlink fusioneerde en hierdoor de enige fede­ ratie vormt die de verschillende actoren in de sector verenigt en die representatief is voor het volledige Ecosysteem van de multifunctionele installaties.

Onze federatie omvat fabrikanten, invoerders, groothandels, installateurs en bedrijven actief in technisch onder­ houd & energie- en afvalbeheer.

Alexander Dewulf Voorzitter Techlink Linking Techniques

Onze naam "Techlink. Linking Techniques” geeft aan dat we open staan voor een verdere verruiming. Er zijn nog mogelijke synergiën mogelijk binnen het installatie-Ecosysteem.

Door een verhoging van de representativiteit kunnen we namelijk nog meer voor onze leden realiseren!

Samen staan we sterker zodat we een sleutelrol kunnen spelen in het debat over de energietransitie in België. De energietransitie leefde op Install Day (zie pagina 38). De beursvloer weerspiegelde dat en liet zien dat duurzaamheid meer dan ooit op het netvlies van de installatiewereld staat.

De fabrikanten moeten steeds energie-efficiëntere toe­ stellen produceren en degenen die deze toestellen installeren moeten hun klanten passend advies kunnen geven.

Zij staan in de frontlinie om al hun vragen te beantwoorden en hen te begeleiden bij het maken van ecologisch verantwoorde keuzes. Techlink informeert haar leden over de nieuwe duurzame technieken via ons ledenmagazine en is de uitgelezen partner voor uw opleidingsnoden. Via Techlink kan u uw netwerk vergroten op een informele manier tijdens onze events, het eerstvolgende: het Energy Transition Congress op 11 december 2023.

Daarnaast speelt het onderwerp van War For Talent ook enorm: hoe zorgen we voor genoeg handjes om al die technieken te installeren?

POWER+ • 11|2023

3

DE TOEKOMST IS DRAADLOOS! Digitaal, online & draadloos communiceren.

Draadloze (video) intercoms voor appartementen

www.intratone.nl

INHOUD

10 ● Nationaal akkoord

Op 16 oktober hebben de sociale partners van het paritair subcomité 149.01, het nationaal akkoord 20232024 voor de arbeiders afgesloten.

In dit artikel bespreken we het nationaal akkoord en gaan we ook in op het sectoraal akkoord PC 200 van de bedienden.

24 ● AC en DC

AC of DC? Nee, AC en DC! De twee systemen hebben hun voor- en nadelen. Het is aan ons, elektrotechnici, om ze verstandig te gebruiken. In dit artikel belicht Volta de voordelen én nadelen van DC.

38 ● Install Day

Install Day 2023 was een groot succes met meer dan 5.000 installatieprofessionals, waaronder bijna 900 middelbare scholieren, en zo’n 230 exposanten.

Bedankt voor jullie aanwezigheid, energie en vertrouwen in Techlink!

3 ● Edito: Techlink, met baseline “Linking Techniques”, bestaat één jaar!

30 ● Technisch dossier:

Duurzame generatie van waterstof

52 ● Actualiteit: Bezoldiging optimaliseren als bedrijfsleider

6 ● Structuur Techlink: deel 2

34 ● Familiebedrijven:

56 ● Actualiteit: ESCO’s

10 ● Wetgeving: Nationaal akkoord voor de arbeiders en de bedienden

18 ● Actualiteit: Dynamische

verlichting

22 ● E-learning: Dali en Bluetooth

24 ● Technisch dossier: DC: voordelen en nadelen

50 jaar Elektro Kamiel Smet

38 ● Install Day: Zesde editie 44 ● Groothandel aan

62 ● Lid in de kijker: Enerdeal 64 ● Actualiteit: Verpakkingen grote vrijstaande huishoudtoestellen

het woord: GROEP Alelek

66 ● Kort

46 ● E-learning: Ventilatie 47 ● Save the date: Light +

68 ● De medewerker:

Building

Project Manager Digitalisation Joris Van Bossche

48 ● Wetgeving: Werken met

70 ● Productnews

contracten – Deel 2

Proofreading

Embuild

Managing Director

Verantwoordelijke Uitgever

Publiciteit

Vertaling

Periodiciteit • Oplage

Nikka Cuypers nikka.cuypers@embuild.be

Kunstlaan 20, 1000 Brussel embuild.be Dirk De Wolf dirk.dewolf@techlink.be

Techlink vzw

Excelsiorlaan 91, 1930 Zaventem T. +32 2 720 40 80 info@techlink.be • www.techlink.be

Sofie Lapière sofie.lapiere@techlink.be

Kris Van Dingenen kris.vandingenen@techlink.be

André Verkaeren, Metaphrasis bvba

Inge De Ridder T. +32 53 80 87 47 inge.deridder@techlink.be

Vormgeving

4x per jaar • 3000 Nederlandstalig, 2000 Franstalig

POWER+ • 11|2023

5

Drukwerk

Graphius

TECHLINK

Structuur Techlink: deel 2 Op de Algemene Vergadering van Techlink gaf onze CEO Eric Piers een overzicht van de talrijke activiteiten van onze federatie in 2022 (zie september-editie). Hierbij benadrukte hij nog eens dat de energietransitie niet kan slagen zonder de bijdrage van ons Ecosysteem van multifunctionele installaties. In dit artikel gaan we dieper in op de overige pijlers van ons Ecosysteem, met name: fabrikanten/importeurs, groothandels en bedrijven actief in technisch onderhoud en energiebeheer.

6

POWER+ • 11|2023

Ecosysteem van multifunctionele installaties

De term "Ecosysteem" wordt gebruikt omdat de verschillende onderdelen ervan nauw met elkaar verbonden zijn: fabrikanten, distributeurs, in­stallateurs en bedrijven die actief zijn op het gebied van technisch onder­houd en energiebeheer. Wij spreken van "multifunctionele installaties" omdat zij verschillende segmenten omvatten: van elektrotechniek tot huishoudelijke apparaten, met inbegrip van verwarming, ventilatie, air-

conditioning, sanitaire installaties, beveiliging, verlichting en batterijen.

FABRIKANTEN VAN ELEKTRO­ TECHNISCH IN­STALLATIEMATERIAAL

Onder de naam Techlink, maar met de nieuwe baseline “Linking Techniques”, omvat onze beroepsfederatie nu 3150 bedrijven waaronder leden fabrikanten/importeurs, groothandels, installateurs en bedrijven actief in technisch onderhoud en energiebeheer. Het landschap en de wisselwerking tussen hen zal intensifiëren!

FABRIKANTEN VAN VERLICHTING

Fabrikanten

FABRIKANTEN VAN HVAC & SANITAIR

Volgende fabrikanten hebben zich ver­enigt met als doelstelling om hun belangen eigen aan hun sector te verdedigen en gesprekken te voeren hoe bepaalde problemen en onderwerpen gezamenlijk aan te pakken.

Rol Techlink in Bebat Bebat werd in 1995 opgericht door de producenten van batterijen om ervoor te zorgen dat bedrijven kunnen voldoen aan hun wettelijke aanvaardingsplicht. Techlink functioneert als waarnemend lid in het bestuursorgaan en in de algemene vergadering van Bebat.

Techlink levert zo haar bijdrage in de strategie en het algemeen beleid van Bebat. Tevens participeert Techlink in de bijzondere Commissie Thuisbatterijen.

Rol Techlink in Recupel Recupel zorgt in opdracht van de producenten voor de inzameling en verwerking van gebruikte elektrotoestellen en lampen.

Techlink is rechtstreeks lid van de algemene vergadering en van het bestuursorgaan van Recupel, waarin Techlink fabrikanten van elektroapparatuur ook kan voordragen.

Tevens levert Techlink een bijzondere bijdrage aan het beleid van Recupel door drie van de zes divisiecomités binnen Recupel aan te sturen: Temperatuuruitwisselingsapparaten, Witgoed en Building/Industry.

FABRIKANTEN EN INVOERDERS VAN ELEKTROHUISHOUD­APPARATEN

Een belangrijke activiteit bestaat in het verzamelen van marktgegevens, door de opmaak van maandelijkse statistieken, per productcategorie en per distributiekanaal. Dit doen ze al ruim 25 jaar!

Momenteel verenigt deze groep enkel de leden die actief zijn in sanitaire producten. ‘We willen deze nieuwste groep verder uitbreiden met de HVAC fabrikanten in nauwe samenwerking met het ATTB, de Belgische vereniging van leveranciers van verwarmingsmateriaal’, zegt BRUNO VAN DER STAPPEN , Member Affairs Manager bij Techlink.

Groothandels/distributie

‘Op het vlak van de groothandels cover­en we reeds het hele spectrum.

Ze verdedigen de algemene belangen van hun specifieke sector’, verduidelijkt Bruno.

GROOTHANDELAARS IN ELEKTROTECHNISCH MATERIAAL

Deze groep is momenteel nog verenigd in een aparte beroepsfederatie genaamd Fedibel.

GROOTHANDELAARS IN HVAC & SANITAIR

Deze groep is verenigd in een aparte beroepsfederatie genaamd FESAH. Een belangrijk initiatief van FESAH is de productdatabase genaamd InstallData.

DISTRIBUTEURS VAN BEVEILIGINGS­ PRODUCTEN

Deze groep omvat de distributeurs inzake inbraakdetectie, branddetectie, toegangscontrole en camerabewaking. De leden van deze groep zijn auto­matisch ook lid van ALIA.

POWER+ • 11|2023

7

Onderhoudsbedrijven FEBETEC

Febetec is de federatie die de belangrijkste Belgische ondernemingen groepeert die actief zijn in het beheer van technische installaties en de energie-optimalisatie, en dit in alle sectoren. Deze ondernemingen worden erkend als ESCO’s (Energy Service Company).

Techlink familie

Als unieke federatie komt onze kracht voort uit ons vermogen om een alles overkoepelende rol op ons te nemen: ontwerper, fabrikant, verdeler, installateur, servicetechnicus en toezicht­ houder op het gebied van ener­gie- en afvalbeheer. We creëren synergieën met het oog op echt sectoraal leiderschap, waardecreatie én een duidelijk onderscheidend vermogen.

Niet alle belangen van al onze ­leden zijn hetzelfde en dat respecteren we. We gaan enkel een positie innemen als de belangen van zowel de installateur, fabrikant en groot­ handel gelijklopen. Dit is dan het resultaat van besprekingen in thematische, transversale werkgroepen over de verschillende groepen van het Ecosysteem heen. Bijvoorbeeld de nieuwe Werkgroep AREI. Ook op het vlak van de War For Talent zijn er gemeenschappelijke interesses tussen de installateurs, fabrikanten, groothandels om scholen te onder­ steunen en materiaal ter beschikking te stellen.

Tot slot, ook in de toekomst staat de Techlink familie open voor een verdere verruiming. ‘Verdere samenwerkingen/integraties met andere federaties zouden ons in staat stellen om het Ecosysteem als geheel nog meer representatief te maken zodat we ook meer kunnen wegen op de politieke agenda. Door een verhoging van de representativiteit kunnen we nog meer voor onze leden realiseren’, zegt ERIC PIERS , CEO van Techlink.

Hoe veilig is mijn thuisbatterij?

Met een eigen thuisbatterij kunnen bewoners optimaal genieten van de zonne-energie die ze zelf opwekken. Maar hoe zit het met de veiligheid van de thuisbatterij? Binnen Huawei geldt: geen compromis op veiligheid. Dit geldt niet alleen voor de miljoenen batterijen die Huawei FusionSolar jaarlijks wereldwijd installeert voor onze zonne-energie oplossingen, maar voor álle batterijen in de producten en systemen die we al decennialang ontwikkelen. Dit betekent dat de LUNA2000 thuisbatterij is uitgerust met de sterkste veiligheidsmaatregelen die in deze productcategorie te vinden zijn.

De veiligheidsfilosofie van Huawei berust op een meerlaags verdedigingsmechanisme. Die bestaat achtereenvolgens uit: preventie, dat wil zeggen het voorkomen van calamiteiten, het vroegtijdig onderkennen van en acteren op mogelijke afwijkingen en – tot slot – het actief ingrijpen in geval van calamiteiten.

1. Preventie

2. 24/7 Detectie en Respons

LFP-batterijen scoren het beste op de twee cruciale veiligheidsvariabelen voor batterijen: de warmteontwikkeling tijdens het laden en ontladen van de batterijen, en de thermal runaway.

Omdat Huawei FusionSolar geen compromissen sluit op de veiligheid van onze gebruikers, kiezen wij voor LFP-batterijen in onze LUNA2000 batterij.

In iedere LUNA2000 heeft Huawei FusionSolar een 24/7 monitoring- en responssysteem ingebouwd, dat continu de cellen in de batterij inspecteert. Vertoont een cel afwijkend gedrag? Dan schakelt het systeem meteen de hele module uit.

Bijzonder aan het 24/7 monitoring- en responssysteem van de LUNA2000 is

it

nt

ie

-O

24/ Ex t

de hoge dichtheid van sensoren: iedere LUNA2000 bevat acht onafhankelijk van elkaar functionerende sensoren.

Hierdoor kan het systeem de batterij precies en op celniveau monitoren.

3. Extra zelfactiverende blusmodule Hoewel het heel onwaarschijnlijk is dat een module toch vlam vat, heeft Huawei FusionSolar hiervoor in de LUNA2000 een extra beschermingslaag

ili

te

e Pr

ve

p ti m

7 D et

ra z e

ale C h e m isc

he

e c ti e e n R es p o

b St a

ns

lfactiverende blusmod

ule

ingebouwd: een zelfactiverende blusmodule. Deze blusmodule werkt met een snelle vrijlating van blusgassen in de module en dooft iedere beginnende vlam binnen 15 seconden. De LUNA2000 thuisbatterij is hiermee uniek in de markt.

WETGEVING

Loon- en arbeidsvoorwaarden voor de arbeiders en de bedienden in de Elektrosector Om de twee jaar sluiten de sociale partners op nationaal niveau een interprofessioneel akkoord (IPA) af. Vervolgens onderhandelen de sociale partners op niveau van het paritair comité over de sectorakkoorden binnen de krijtlijnen van dat IPA. Die sectorale loonakkoorden bevatten de krachtlijnen op sociaal en arbeidsrechtelijk vlak voor de komende twee jaar (2023-2024). Hoewel het nationaal akkoord in de Elektrosector (PSC 149.01) door moeilijke sociale onderhandelingen op zich liet wachten, hebben deze sociale partners 16 oktober 2023 een nationaal akkoord afgesloten. Ook het Aanvullend paritair comité voor de bedienden (PC 200) bereikte eerder een sectoraal akkoord dat impact zal hebben op de loon- en arbeidsvoorwaarden in 2023 en 2024. Wij geven hieronder een overzicht van de bepalingen die van toepassing zijn voor de bedienden en arbeiders in dienst in uw onderneming.

Koopkracht en inkomenszekerheid KOOPKRACHTPREMIE

Er wordt een koopkrachtpremie toegekend aan de arbeiders en bedienden in de ondernemingen die in 2022 een hoge winst of een uitzonderlijk hoge winst hebben behaald. Het bedrag en de modaliteiten zijn evenwel verschillend voor beide categorieën.

ARBEIDERS

Hoge winst of uitzonderlijke hoge winst

Onder winst in 2022 verstaat men bedrijfsresultaat van het boekjaar 2022 (code 9901 op de jaarrekening) op ­niveau van de juridische entiteit. ● Hoge winst in 2022 = het bedrijfsresultaat in 2022 is met minimum 15% gestegen ten aanzien van het gemiddelde bedrijfsresultaat in 2019 tot en met 2021, maar minder dan 50%. ● Uitzonderlijk hoge winst in 2022 = het bedrijfsresultaat in 2022 is met minimum 50% gestegen ten aanzien van het gemiddelde bedrijfsresultaat in 2019 tot en met 2021.

In het geval van een fusie of overname wordt het bedrijfsresultaat, zowel van het jaar 2022 als het gemiddelde van de jaren 2019 tot en met 2021, van de verschillende entiteiten samengevoegd om de berekening uit te voeren. Bij het ontbreken van gegevens voor één van de entiteiten (gebrek aan neerlegging, aankoop van een bedrijfstak, enz.), wordt alleen rekening gehouden met de gegevens van de overnemer.

10

POWER+ • 11|2023

Bedrag

Het bedrag van de koopkrachtpremie bedraagt: ● € 250 indien de winststijging ­min­stens 15% bedraagt; ● € 500 indien de winststijging ­min­stens 25% bedraagt; ● € 750 indien de winststijging ­min­stens 50% bedraagt.

De som van de uit te keren premies mag slechts maximaal 15% van de winst in 2022 bedragen. Indien de som van de premies dit percentage zou overstijgen, worden de individuele premies pro rata verminderd.

Modaliteiten

De koopkrachtpremie wordt, onder de vorm van cheques, toegekend ten laatste 15/12/2023 aan de arbeider op voorwaarde dat hij 1 dag in dienst was van de onderneming in oktober 2023. De premie wordt berekend pro rata de effectieve en gelijkgestelde werkdagen in de onderneming die de koopkrachtpremie toekent, tij­ dens de referteperiode die loopt van 1/10/2022 tot 30/09/2023. (ratio = effectief + gelijk­ gestelde dagen/215).

Voor de deeltijds tewerkgestelde arbeider geldt de formule: aantal effectief gewerkte en gelijkgestelde uren/1634.

De door de onderneming reeds toegekende koopkrachtpremie wordt in rekening gebracht op de sectorale koopkrachtpremie.

BEDIENDEN

Hoge winst of uitzonderlijke hoge winst

Een onderneming heeft in 2022 een hoge winst behaald indien aan de twee volgende cumulatieve voorwaarden wordt voldaan: ● de verhouding operationele bedrijfswinst (code 9901) op balanstotaal in 2022 is minstens 1,25x het gemiddelde voor diezelfde verhouding over de jaren 2019-2021; ● de operationele bedrijfswinst in 2022 (code 9901) maakt minstens 5% uit van het balanstotaal in 2022.

Een onderneming heeft in 2022 een uitzonderlijk hoge winst behaald indien aan de twee volgende cumulatieve voorwaarden wordt voldaan: ● de verhouding operationele bedrijfswinst (code 9901) op balanstotaal in 2022 is minstens 2x het gemiddelde voor diezelfde verhouding over de jaren 2019-2021;

● de operationele bedrijfswinst in 2022 (code 9901) omvat minstens 5% van het balanstotaal in 2022.

Het vervullen van de voorwaarden wordt beoordeeld op het niveau van de juridische entiteit en dient op autonome wijze te zijn behaald, dus niet door bijzondere gebeurtenissen zoals bv. een fusie of een overname.

Met 2022 wordt verwezen naar het boekjaar waarvan de meeste maanden zich in 2022 bevinden. Wanneer het boekjaar afsluit op 30 juni, kan de werkgever kiezen.

Bedrag

Indien een onderneming in 2022 een hoge winst heeft behaald, bedraagt de koopkrachtpremie: ● € 125 indien de verhouding operationele bedrijfswinst (code 9901) op balanstotaal in 2022 minstens 1,25x het gemiddelde voor diezelfde verhouding over de jaren 2019-2021 is;

POWER+ • 11|2023

11

● € 250 indien de verhouding operationele bedrijfswinst (code 9901) op balanstotaal in 2022 minstens 1,50x het gemiddelde voor diezelfde verhouding over de jaren 2019-2021 is.

Indien een onderneming in 2022 een uitzonderlijk hoge winst heeft behaald, bedraagt de koopkrachtpremie € 375.

Modaliteiten

De koopkrachtpremie wordt, onder de vorm van cheques, uitgereikt op uiter­lijk 31/12/2023.

De premie wordt betaald aan de bedienden die op 30/11/2023 in dienst zijn, mits een anciënniteit in de onder­neming van minstens 1 maand, en dit a rato de prestaties die tussen 1/12/2022 en 30/11/2023 zijn verricht en daarmee worden gelijkgesteld (overeenkomstig de sectorale cao inzake de eindejaarspremie). De periodes van tijdelijke werkloosheid

WETGEVING

Corona worden in deze premie eveneens gelijkgesteld met effectieve prestaties.

Voor deeltijdse bedienden wordt de premie pro rata toegekend op basis van hun arbeidsregime op 30/11/2023.

Een koopkrachtpremie, die reeds werd toegekend op het niveau van de onderneming, wordt in mindering gebracht van de hoger vermelde bedragen.

Een schriftelijke communicatie zal door de werkgever worden gericht aan de syndicale delegatie of, bij gebrek, aan de bedienden omtrent de toekenning van de premie uiterlijk op 15/12/2023.

EINDEJAARSPREMIE

Op het niveau van het Aanvullend Paritair comité voor de bedienden ­ (PC 200) zijn er wijzigingen aangebracht aan de CAO eindejaarspremie.

Er wordt een extra gelijkstelling toegevoegd, namelijk het profylactisch verlof (werkverwijdering van de zwangere vrouw). Dit wil zeggen dat het opnemen van dit verlof geen negatieve gevolgen zal hebben voor de werknemer voor de berekening van de eindejaarspremie.

Daarenboven heeft ook de bediende wiens arbeidsovereenkomst beëindigd wordt in onderling akkoord ­recht op een eindejaarspremie, mits vijf jaar anciënniteit in de onderneming.

JONGEREN

ARBEIDERS De sociale partners engageren zich om de loondegressiviteit voor jongeren niet opnieuw in te voeren, met uitzondering van jobstudenten, cfr. bestaande wetgeving.

BEDIENDEN Vanaf 1 januari 2024 wordt het specifieke jongerenbarema afgeschaft.

Dit betekent dat de degressieve percentages verdwijnen voor bedienden tussen 16 en 21 jaar en zij als een gewone bediende zullen worden betaald. Het studentenbarema blijft wel behouden.

MOBILITEIT

ARBEIDERS Het bedrag van de sectorale fietsvergoeding wordt vanaf 01 november 2023 verhoogd naar € 0,27 / km.

De jaarlijkse bruto loongrens voor de terugbetaling van kosten voor woon-werkverkeer voor een werknemer die een eigen vervoermiddel gebruikt, zal worden verhoogd vanaf 01/01/2024.

Vanaf 1/01/2024 voegt de werkgever maandelijks bij de loonfiche een detail toe van het aantal per dag afgelegde kilometers die in aanmerking komen voor de uitbetaling van de mobiliteitsvergoeding.

Werkgelegenheid en eindeloopbaan

De reeds bestaande mobiliteitsdag wordt vanaf 1/01/2024 berekend per voltooide schijf van 27.000 km per jaar. De teller wordt op 0 gezet op 1 januari van elk jaar. De opgebouwde dagen worden opgenomen in overleg binnen de 12 maanden nadat ze zijn verworven. De mogelijkheid om deze dag op ondernemingsniveau om te zetten in een terugkerend gelijkwaardig voordeel blijft van kracht.

ARBEIDERS Er wordt een verlenging voorzien van alle sectorale stelsels tot 30/06/2025, zijnde: ● algemene regeling vanaf 62 jaar; ● de bijzondere regelingen vanaf 60 jaar (lange loopbaan en “ongeschikten”); ● solidarisering SWT-stelsel vanaf 58 jaar met 35 jaar loopbaan voor werknemers met ernstige lichamelijke problemen; ● vrijstelling aangepaste beschikbaarheid.

Bij de RSZ wordt een aanvraag ingediend om het maximale vrijgestelde bedrag van de mobiliteitsvergoeding te verhogen in functie van de evolutie van de afgevlakte gezondheids­ index.

BEDIENDEN Vanaf 01/07/2024 zal de fietsvergoeding voor het woon-werkverkeer verhoogd worden naar € 0,27 per effectief afgelegde kilometer (met een maximum van 40 km heen en terug of € 10,80 per dag). Deze fietsvergoeding geldt enkel voor de bedienden die regelmatig de fiets nemen om naar het werk te komen en is niet cumuleerbaar met andere tussenkomsten in het woonwerktraject, met uitzondering van de tussenkomst voor het openbaar vervoer.

12

POWER+ • 11|2023

STELSEL VAN WERKLOOSHEID MET BEDRIJFS­TOESLAG (SWT)

BEDIENDEN Ook in het PC 200 wordt er een verleng­ing voorzien van volgende sectorale stelsels tot 30/06/2025, zijn­de: ● SWT 'nachtarbeid/zwaar beroep' vanaf 60 jaar mits 33 jaar loopbaan waarvan 20 jaar nachtarbeid of zwaar beroep en 10 jaar in de onderneming; ● SWT 'lange loopbaan' vanaf 60 jaar mits 40 jaar lange loopbaan en 10 jaar in de onderneming; ● SWT 'zwaar beroep' vanaf 60 jaar mits 35 jaar lange loopbaan zwaar beroep en 10 jaar in de onderneming); ● vrijstelling aangepaste beschikbaarheid.

eMobility by ABL

Uw wagen thuis of op kantoor opladen met opgewekte zonne-energie, uw verbruik monitoren én automatisch factureren.

Dat is ABL. Wij bieden een gepaste laadoplossing voor uw situatie.

www.vanderelst.be

WETGEVING

LANDINGSBANEN EN TIJDSKREDIET

ARBEIDERS De sectorale regeling landingsbanen vanaf 55 jaar wordt verlengd tot en met 30/06/2025.

BEDIENDEN De bestaande stelsels van tijdskrediet worden verlengd tot en met 31/12/2025. Ook de cao die het mogelijk maakt om landingsbanen vanaf 55 jaar te nemen met uitkering wordt verlengd tot en met 30/06/2025.

De bijkomende uitkering die betaald wordt door het Sociaal Fonds wordt behouden tot en met 30/06/2025 voor 1/5e landingsbaan vanaf 60 jaar en vanaf 55 jaar met uitkering bij de bij­ zondere landingsbanen. Ook de mogelijkheden om gebruik te maken van de Vlaamse aanmoedigingspremies worden verlengd.

ANCIËNNITEITSVERLOF

Vanaf 1 januari 2024 wordt een suppletief recht van 1 dag anciënniteitsverlof ingevoerd voor de arbeiders vanaf een anciënniteit vanaf 25 jaar in de onderneming.

Op het niveau van het Aanvullend Paritair Comité voor Bedienden (PC 200) gelden geen sectorale afspraken over de toekenning van anciënniteitsverlof of anciënniteitspremies. Voor de bedienden zijn dus enkel eventuele bedrijfseigen regelingen van toepassing.

BESTAANSZEKERHEID

ARBEIDERS Alle aanvullende vergoedingen worden geïndexeerd en zullen vanaf 1 januari 2024 van toepassing zijn. Om de actuele aanvullende vergoedingen te weten, kan u de website van Techlink raadplegen.

Verder wordt er voorzien in de verleng­ing van de maatregel waarbij

arbeiders aanspraak kunnen maken op een terugbetaling van de kosten voor kinderopvang die heeft plaatsgevonden in 2024 en 2025, uitbetaald door het Fonds.

Er is geen verhoging van de patronale bijdrage van de werkgevers aan het Fonds.

BEDIENDEN De bijdrage van de werkgevers aan het Sociaal Fonds bepaald op 0,23% van de brutolonen van de bedienden van de ondernemingen, wordt verlengd voor de periode van 1 januari 2024 tot en met 31 december 2025.

WELZIJN EN OPLEIDING/ ONDERWIJS ARBEIDERS

Opleidingsrecht

Voor ondernemingen tot 20 werknemers (uitgedrukt in voltijdse equivalenten), geldt er vanaf 1 januari 2024 een collectief recht op vorming en opleiding van 3 dagen per voltijds equivalent per kalenderjaar. Naast dit collectief recht, heeft elke voltijdse arbeider vanaf 1 januari 2024 een individueel en afdwingbaar recht op 1 dag vorming per kalenderjaar. Vanaf 1 januari 2026 verhoogt dit recht naar 2 dagen.

In ondernemingen met minstens 20 werknemers (uitgedrukt in voltijdse equivalanten) heeft elke voltijdse arbeider een individueel en afdwingbaar recht op vorming per kalenderjaar. Het aantal dagen wordt overeenkomstig het volgend groeipad vastgelegd: ● Vanaf 01.01.2024: 3 dagen ● Vanaf 01.01.2026: 4 dagen ● Vanaf 01.01.2028: 5 dagen Van deze opleidingsdagen mag er 1 dag per jaar opgenomen worden in uren, de andere dagen mogen opgenomen worden in blokken van minimum 4 uur vanaf 2024. Vanaf 2026 verhoogt het aantal naar 2 dagen.

14

POWER+ • 11|2023

Premiekrediet

Vanaf 1 januari 2024 verhoogt het premiekrediet van €15 naar €22 voor ondernemingen met minder dan 20 werknemers. Het bedrag verhoogt naar €18 voor ondernemingen vanaf 20 werknemers. Deze verhoging geldt tot 30 juni 2025 en wordt geëvalueerd voor 31 december 2024.

Bedrijfsopleidingsplannen

Aangezien er reeds een sectoraal bedrijfsopleidingsplan bestaat, werd er momenteel langs werkgevers­zijde voor gekozen om dit systeem te laten bestaan langs het jaarlijks opleidingsplan zoals bepaald in de wet Arbeidsdeal. Wij komen hier later op terug.

BEDIENDEN Ook het PC 200 heeft een regeling uitgewerkt betreffende de individuele opleidingsdagen zoals opgenomen in de Arbeidsdeal. ● Ondernemingen met minder dan 10 werknemers • Gemiddeld 4 collectieve opleidingsdagen per voltijds equivalent aangeboden voor een periode van telkens 2 jaar (eerste periode loopt van 1 januari 2024 tot en met 31 december 2025); • Waarvan gemiddeld 1 individuele opleidingsdag per jaar voor een voltijdse bediende. ● Ondernemingen met minstens 10 en minder dan 20 werknemers • Gemiddeld 4,5 collectieve opleidingsdagen per voltijds equivalent aangeboden voor een periode van telkens 2 jaar (eerste periode loopt van 1 januari 2024 tot en met 31 december 2025); • Waarvan gemiddeld 1 individuele opleidingsdag

DE GROOTSTE OFFICIËLE

MEAN WELL DISTRIBUTEUR

IN DE BENELUX

BESTEL EENVOUDIG ONLINE: WWW.TELEREX-EUROPE.COM België: +32 (0)3 - 326 40 00 | Nederland: +31 (0)76 - 578 20 00

ROBUUST UV- en weerbestendig Corrosiebestendig Temperatuurbestendig Sterk Hoge slagvastheid IK 09

!

uw

Nie

FLEXIBEL

w!

u

Nie

Verscheidenheid Laag gewicht Eenvoudig te verwerken

VEILIG

Behuizingen voor industrie en outdoor GEOS Lege behuizingen met deksel of deur

Afdichtingssysteem Drain-Protect Stof, regen, sneeuw, waterstralen Air-ventilatie-elementen Beschermingsgraad II en Nominale isolatiespanning 1000 V AC en 1500 V DC Hoge beschermingsklasse IP 66/IP 67

www.spelsberg.be veilig.inspirerend.groen.

WETGEVING

per jaar voor een voltijdse bediende. ● Ondernemingen met 20 werknemers of meer geldt er een groeipad • Tot 31/12/2023: behoud van 2,5 dagen individuele opleidingsdagen per jaar voor een voltijdse bediende; • Vanaf 1/01/2024: 3 individuele opleidingsdagen per jaar voor een voltijdse bediende; • Vanaf 1/01/2025: 4 individuele opleidingsdagen per jaar voor een voltijdse bediende; • Vanaf 1/01/2028: 5 individuele opleidingsdagen per jaar voor een voltijdse bediende.

OPVOLGING EN VOOR­ UITGANG BESTAANDE AFSPRAKEN

De elektrosector – arbeiders – voorziet nog steeds in de voortzetting van de werkzaamheden binnen de werkgroepen zoals functieclassificatie en ongezond en gevaarlijk werk.

Tijdens deze onderhandelingen werd eveneens een nieuwe werkgroep opgericht die het gehele spectrum van mobiliteit omvat, met inbegrip van het tijdsaspect en van de werknemers met een vaste plaats van tewerkstelling, en alle mogelijke oplossingen behandelt.

ARBEIDSTIJD­ ORGANISATIE

FISCAALVRIENDELIJKE OVERUREN Hoewel ondernemingen met arbeiders en bedienden gebruik kunnen maken van het wettelijk toegelaten 120 vrijwillige overuren, geldt er voor de arbeiders een afwijkend systeem tot 30/06/2025.

Het PsC 149 laat immers toe dat men op ondernemingsniveau, mits overleg, het aantal vrijwillige over­uren kan verhogen tot 180 vrijwillige over­ uren. Bijkomend kunnen nog 40 relance-overuren gepresteerd worden.

Indien men het aantal vrijwillige overuren niet verhoogt tot 180, kan men op ondernemingsniveau gebruik maken van 120 relance-overuren.

compensatierust gelijk aan 50% van de arbeidstijd gepresteerd op zondag.

Waar er voor de bedienden enkel de eerste 25 vrijwillige overuren niet meegerekend worden op de interne grens, heeft het PsC 149.01 dit aantal opgetrokken tot 60 vrijwillige over­ uren.

De sociale partners van het PC 200 moedigen de ondernemingen aan om, als er wordt getelewerkt, hierover in gesprek te gaan en afspraken te maken op ondernemingsniveau.

NIEUWE ARBEIDSREGELINGEN (OF GROTE FLEXIBILITEIT) Op ondernemingsvlak kunnen af­ spraken worden gemaakt omtrent nieuwe arbeidstijdstelsels, rekening houdend met de principes en regels van collectieve arbeidsovereenkomst nr. 42 van 2 juni 1987 betreffende de invoering van nieuwe arbeidsregeling­en in de ondernemingen. Deze regeling geldt voor de arbeiders en er is geen sectorale beperking wat betreft het type van arbeidsregeling dat men wenst in te voeren.

Het PC 200 heeft reeds sinds jaren een specifiek sectoraal systeem betreffende nieuwe arbeidsregelingen.

De grote flexibiliteit voorziet een arbeidsregime van 10 uur per dag op 4 dagen (tewerkstelling op zondag is dan slechts toegelaten in bepaalde gevallen) of een arbeidsregime van 12 uur op 3 dagen (in dit stelsel is tewerkstelling op zondag onbe­grensd mogelijk). Indien de werkgever nog andere afwijkende arbeidsregimes wil invoeren, kan dit enkel na overleg op ondernemingsvlak en mits goedkeuring van het paritair comité.

In elke onderneming van de sector (PC 200) mag gedurende 6 zon- of feestdagen per kalenderjaar personeel tewerkgesteld worden. Binnen deze grenzen mag elke bediende op maximaal 6 zon- of feestdagen per jaar werken, dit binnen in de onderneming geldende afspraken en bij gebrek hier­ aan op vrijwillige basis. Een tewerk­ stelling op zondag binnen het kader van deze regeling geeft enkel recht op

16

POWER+ • 11|2023

TELEWERK

STATUUT SYNDICALE AFVAARDIGING

Er werd voorzien in de mogelijkheid voor werkgevers om het heft in eigen handen te nemen om problemen van syndicale werking bij de arbeiders aan te kaarten bij hun federatie en de persoonlijke betrokkenheid van de nationale vakbondsafgevaardigden afdwingen.

SOCIALE VREDE

Tenslotte sluiten naar gewoonte zowel de sociale partners van het PsC 149.01 en het PC 200 een cao sociale vrede voor 2 jaar af. Dit houdt onder meer het engagement in van de vakbondsorganisaties om op ondernemingsvlak geen acties te ondernemen of eisen te stellen die het akkoord en de bestaande cao’s te buiten gaan.

Meer info Mocht u nog specifieke vragen hebben over de loon- en arbeidsvoorwaarden voor de arbeiders en de bedienden in de Elektrosector, stuur dan een mailtje ter attentie van Nathalie Kaniewski – Senior Legal Advisor/ Bedrijfsjuriste – en/of Geert Verschraegen – Teamleader Legal Department bij Techlink (consult@techlink.be). Ook voor vragen over individueel en collectief arbeidsrecht kan u bij hen terecht. Alweer een voordeel voor leden van Techlink!

— Horizon & Aqualux Led Light De led upgrade die tijd en geld bespaart

Ontdek de Aqualux producten

• Bespaar op energie- en onderhoudskosten • Led toestellen en renovatiemodules met uitstekende lichtprestaties • Upgrade in een handomdraai van fluorescentiebuis naar led • Renovatiemodule beschikbaar voor 1 op 1 vervanging in bestaande bouwprojecten new.abb.com/low-voltage/nl-be

Ontdek de Horizon producten

ACTUALITEIT

De magie van de feestdagen tot leven brengen Kerst is de tijd van het jaar waarin mensen samenkomen om te vieren, te versieren en te genieten van de warme sfeer die deze feestelijke periode met zich meebrengt. Een van de meest opvallende elementen van de kerstversiering is de verlichting.

Kerstverlichting speelt een cruciale rol bij het creëren van een magische sfeer en het transformeren van gewone straten, gebouwen en tuinen in betoverende kerstlandschappen. Maar niet alle kerstversiering is even professioneel te noemen.

Kwaliteit van kerstverlichting

Het verschil tussen huis- en tuin kerst­ verlichting en professionele kerstverlichting ligt in de kwaliteit, omvang en het doel van het gebruik ervan.

Professionele kerstverlichting is ontworpen om langer mee te gaan dan huishoudelijke verlichting, omdat het vaak wordt gebruikt voor commerciële doeleinden. Huis- en tuin kerstverlichting is meestal ontworpen voor kleinere oppervlakken zoals huizen, tuinen en bomen in de tuin en wordt vaak gebruikt om een gezellige kerst­ sfeer te creëren in en rondom het huis.

Professionele kerstverlichting kan worden gebruikt voor grotere opper-

lichting zijn vooral de eisen belang­ rijk die worden gesteld aan de lamp­ houders, de elektrische bedrading en de brandbaarheid van het bekledingsmateriaal.

vlakken, zoals winkel- of bedrijfspanden, openbare ruimtes en straten en met als doel een indrukwekkende kerstsfeer te creëren voor grote aantallen mensen, zoals winkelend publiek of bezoekers van evenementen.

Als fabrikanten van kerstverlichting decoratieve materialen toepassen, zoals bij een kerstkegel of kerstpira­ mide, dan moeten zij kunnen aantonen dat deze materialen niet de eigenschap hebben om snel en hevig te branden als zij in aanraking komen met hete of verhitte onderdelen. Het gebruik van professionele kerstverlichting minimaliseert het risico op kortsluiting of brandgevaar, waardoor de veiligheid van de gebruikers wordt gewaarborgd.

Professionele kerstverlichting kan daarentegen complexer zijn qua in­ stallatie en aanpassing, omdat het vaak groter en veelzijdiger is.

Daarnaast biedt professionele kerst­ verlichting een scala aan ontwerpmogelijkheden en aanpassingsmogelijkheden.

Eén van de belangrijkste voordelen van het gebruik van professionele kerstverlichting is de veiligheid.

Deze verlichting voldoet aan alle ver­ eiste veiligheidsnormen (IEC 605982-20:2022) en is ontworpen om onder alle weersomstandigheden te kunnen functioneren. Voor veilige kerstver-

18

POWER+ • 11|2023

Verschillende sturingen

In professionele kerstverlichting worden verschillende sturingen gebruikt, afhankelijk van de behoeften en functionaliteit van de specifieke installatie. Enkele van de meest gebruikte sturingen zijn:

Meer dan 100 jaar van traditie.

7 jaar LEDVANCE.

LED IS LEDVANCE PROFESSIONELE LED LAMPEN NU ONDER MERKNAAM LEDVANCE

Voortgekomen uit de algemene verlichtingsdivisie van OSRAM, heeft LEDVANCE zich in slechts zeven jaar gevestigd als een toonaangevende naam in innovatieve LED oplossingen. We zetten nu de volgende logische stap door ons professionele LED lampen assortiment aan te bieden onder onze eigen naam. Dankzij onze knowhow, gebaseerd op meer dan 100 jaar ervaring, zijn onze nieuwe LEDVANCE LED lampen indrukwekkender dan ooit. Maar het beste is dat u nu ons volledige professionele portfolio onder één merk vindt - van LED lampen, strips, drivers en armaturen tot lichtmanagementsystemen en human centric lighting. Dit maakt onze ondersteuning voor u eenvoudiger, uitgebreider en gerichter dan ooit. LED IS LEDVANCE. U kunt op ons rekenen.

Wij zetten ons in voor duurzaamheid.

Ontdek meer op: benelux.ledvance.com/duurzaamheid

ACTUALITEIT

1

DMX: “Digital Multiplex” is een veel voorkomend protocol voor het regelen van verlichtingsapparatuur. Het maakt het mogelijk om individuele lichten of lichtgroepen afzonderlijk te bedienen, inclusief het aanpassen van de helderheid, kleur, snelheid en andere parameters.

2

Microcontrollers: zoals Arduino of Raspberry Pi, worden gebruikt in complexere installaties waarbij programmeerbare functionaliteit vereist is. Deze kunnen worden geprogrammeerd om verschillende lichteffecten te produceren en kunnen worden aangestuurd via verschillende interfaces, waaronder DMX.

3

DIP-schakelaars: worden vaak gebruikt in eenvoudigere installaties waarbij de instellingen handmatig moeten worden aangepast.

Met DIP-schakelaars kunnen verschillende instellingen worden geselecteerd, zoals knipperpatronen, tijdsduur en andere parameters.

4

Draadloze afstands­ bedieningen: worden gebruikt om de kerstverlichting op afstand te bedienen zonder de noodzaak van bekabelde verbindingen. Deze kunnen verschillende functies bieden, zoals aan/uit-schakelaars, helderheidsregelingen en het selecteren van lichteffecten.

5

Timersturingen: worden gebruikt om de kerstverlichting op vooraf ingestelde tijden in- en uit te schakelen. Deze zijn handig voor het automatiseren van het verlichtingsprogramma en het besparen van energie.

Dali en het aansturen van professionele kerstverlichting

Hoewel Dali geschikt kan zijn voor het aansturen van professionele ver-

lichtingssystemen, is het niet specifiek ontworpen voor kerstverlichting.

Kerstverlichting wordt vaak op een meer decoratieve manier gebruikt, met verschillende lichteffecten en kleurveranderingen. Het is mogelijk om Dali te gebruiken voor het aansturen van kerstverlichting, maar er zijn mogelijk andere technologieën zoals bijvoorbeeld DMX die meer geschikt zijn voor het creëren van de gewenste effecten en functionaliteit van kerstverlichting.

We kunnen dit beter begrijpen aan de hand van onderstaande korte berekening: ● Om de snelheid van het Dali-protocol voor het aansturen van een enkel adres te berekenen, moet u rekening houden met twee hoofdfactoren: de baudrate en het aantal bits per bericht. De baudrate geeft het aantal signalen of wijzigingen in de signaalstroom per seconde aan. Deze wordt gemeten in bits per seconde (bps) of kilobits per seconde (kbps). Het Dali-protocol heeft een vaste baudrate van 1,2 kbps. ● Aantal bits per bericht: Elk Dali-bericht bestaat uit 8 bits data en 2 start-/stopbits, wat resulteert in een totaal van 10 bits per bericht.

Stel dat we met Dali 64 kleurveranderingen willen bereiken (beperking van 64 volgens het protocol), dan duurt het maar liefst 0,53s voordat al de kleurveranderingen zijn doorgevoerd. Bij snelle continue kleurveranderingen zouden we deze vertragingen visueel kunnen waarnemen.

Dit even in vergelijking met het DMX protocol dat 512 adressen kan aansturen met een snelheid van 250kbps.

Deze 512 kleurveranderingen kunnen we in ongeveer 16ms aansturen, heel wat sneller dus dan Dali!

Als we Dali willen gebruiken dan is dit zeker mogelijk maar we moeten de beperkingen van het protocol kennen.

Het is ook verstandig om zoveel mo-

20

POWER+ • 11|2023

Voorbeeld dynamische professionele sfeerverlichting op het Glow festival in Eindhoven.

gelijk armaturen in dezelfde groepen te zetten (16 groepen volgens het protocol) zodat je groepen i.p.v. individuele armaturen gaat aansturen. Als je geen snelle maar langzame kleurveranderingen wilt toepassen dan is Dali ook zeker geschikt en biedt de mogelijkheid tot bi-directionele communicatie.

DMX heeft dan weer het nadeel dat het geen bi-directionele communicatie is. Het is een eenrichtingsprotocol, wat betekent dat je geen feedback kunt ontvangen van je apparaten, zoals de status van een lamp of sensor. Ook is DMX gevoeliger voor storingen en interferentie waardoor het veel aandacht vraagt voor de installatie zoals een twisted-pair kabel met afscherming en een karakteristieke weerstand van 120ohm.

Het is belangrijk op te merken dat ondanks deze nadelen, DMX nog steeds de meest gebruikte standaard is voor het aansturen van verlichtingssystemen in de entertainment (en dus ook kerstversiering).

Laat deze kerst niet onopgemerkt voorbijgaan! Verlicht uw omgeving met professionele kerstverlichting en creëer een memorabele en magische sfeer voor iedereen om van te genieten.

Auteur: Wouter Wissink, VOLTA

Voor elk slim netwerk de perfecte oplossing van B.E.G. We hebben oplossingen voor KNX-, DALI-2-, BMS- en Casambi- netwerken

Pour chaque réseau intelligent la solution parfaite de B.E.G. Nous avons des solutions pour les réseaux KNX, DALI-2, BMS et Casambi

beg-luxomat.com

BE-NL

BE-FR

E-LEARNING

Dali en Bluetooth Het is belangrijk dat een elektro-installateur op de hoogte is van de basisbeginselen van Dali en Bluetooth. De e-learnings die Volta aanbiedt geven een inzicht over hoe u een Dali/Bluetooth project structureel moet aanpakken. Ze belichten elke stap en tonen een praktijkvoorbeeld. Daarin gaat u stap voor stap doorheen het opzetten van een Dali netwerk in een kantoor. Ze tonen ook hoe u softwarematig een Dali/ Bluetooth netwerk, bestaande uit verlichtingstoestellen/armaturen en sensoren, moet programmeren.

Voorkennis

Een goede kennis van de basisbeginselen van Dali is noodzakelijk om deze e-learning te kunnen volgen. Deze kan u bekijken op ­w ww.intel­licht.org/ lichtregelsystemen/bedraad/dali/. De gemiddelde duurtijd voor deze opleiding is 1,5u. Afhanke­lijk van uw interesse en uw voorkennis kan u evenwel bepaalde onder­delen overslaan.

Inschrijven & premie aanvragen

E-learning Dali

Steeds meer lichtsturingssystemen moeten kunnen samenwerken met beweging en daglichtsensoren voor het besparen van extra energie en flexibel genoeg zijn om zonder al te veel moeite met aanpassingen van de omgeving om te gaan. Dali heeft ondertussen bewezen hiervoor een gebruiksvriendelijke oplossing aan te bieden.

Lichtsturingen, gestuurd via het Dali protocol, zijn mede met de opkomst van Dali 2 en doordat de componenten van verschillende fabrikanten onderling uitwisselbaar zijn, breed geaccepteerd op de markt en in verschillende domeinen toe te passen.

Deze e-learning geeft u een inzicht over hoe u een Dali project structureel moet aanpakken. Vertrekkende van­ uit een bestaand lichtplan t.e.m. de implementatie en het indienststellen van het netwerk met behulp van de software programmering.

Inschrijven voor deze module doet u via https://my.volta-org.be/public/ elearning/95425, met uw e-mailadres en een aantal basisgegevens.

E-learning Bluetooth

Bluetooth is al jaren een veelgebruikte draadloze technologie. In tal van apparaten zit de techniek al ingebouwd, van telefoons tot lampen en van radiatorknoppen tot bewegingssensoren, maar bijvoorbeeld ook in muizen, headsets en speakers.

Bluetooth Mesh is de eerste grote stap richting het echt eenvoudig laten samenwerken van Bluetooth verlichtingstoestellen.

Net zoals bij een mesh Wifi kunnen Bluetooth mesh armaturen onderling met elkaar communiceren. Zo ont­ staat een groot verbonden netwerk waarmee we residentiële woningen en grotere gebouwen kunnen voorzien van een intelligent netwerk dat ook eenvoudig kan samenwerken met andere intelligente gebouwbeheersystemen en allerlei sensoren.

22

POWER+ • 11|2023

Deze e-learning geeft je inzicht over hoe een Bluetooth Mesh netwerk er kan uitzien en uit welke bouwstenen deze bestaat. Vertrekkende vanuit een bestaand lichtplan t.e.m. de implementatie en het indienststellen van het netwerk met behulp van de soft­ ware programmering.

Voorkennis

Een goede kennis van de basisbeginselen van Bluetooth is noodzakelijk om deze e-learning te kunnen volgen. Deze kan u bekijken op www. intellicht.org/lichtregelsystemen/ draadloos/bluetooth-mesh/. De gemiddelde duurtijd voor deze opleiding is 1,5u. Afhankelijk van uw interesse en uw voorkennis kan u evenwel bepaalde onderdelen overslaan.

Inschrijven & premie aanvragen

Inschrijven voor deze module doet u via https://my.volta-org.be/public/ elearning/15355, met uw e-mailadres en een aantal basisgegevens.

ALGEMEEN

Homepage

ERVAAR EINDELOZE

Eerste verdieping

Overwerktimer

Tweede verdieping

18 : 00

00000 kW

Temperatuur

00000

20.5 ºC

kWh

CENTRALE LICHTGROEPEN

MOGELIJKHEDEN MET ONZE LICHTSTURINGEN

Alle binnenverlichting Schakelt alle verlichting in het pand

Alle buitenverlichting Schakelt alle buitenverlichting

CENTRALE ZONWERING

Zonwering blokkeren

scan de QR-code voor meer informatie over onze oplossingen

kWh meter

De zonwering blokkeren voor het glazenwassen

Zonwering noord

Stuurt alle zonwering aan de noordkant van het pand

Zonwering oost

Stuurt alle zonwering aan de oostkant van het pand

0 alarmen/meldingen systeem status

OPROEP TOT HET INDIENEN VAN EEN PROJECT Techlink plaatst haar leden graag in de kijker.

Dit blijkt ook uit deze editie van Power+.

Heeft jouw bedrijf onlangs een interessant project uitgevoerd in het kader van de energietransitie: innovatie, verduurzamen en digitalisatie?

Neem dan vrijblijvend contact op met onze redacteur Dirk De Wolf (dirk.dewolf@techlink.be).

Zonwering zuid

Stuurt alle zonwering aan de zuidkant van het pand

TECHNISCH DOSSIER

DC: voordelen en nadelen Of we het nu leuk vinden of niet, DC-netwerken verschijnen steeds vaker in elektrische installaties. Nieuwe toepassingen zoals Ledverlichting, fotovoltaïsche panelen, opslag van elektrische energie met behulp van accu's, elektrische voertuigen en kleine apparaten zoals computers, beeldschermen, camera's en tv's met een klein vermogen werken allemaal op gelijkstroom. Momenteel gebruiken we AC/DC of DC/AC converters om de meeste van deze toepassingen van stroom te voorzien. Als we dan bedenken dat deze conversies energieverliezen veroorzaken, kunnen we onszelf de volgende vraag stellen: Waarom niet gelijkstroom blijven gebruiken in het hele netwerk om al deze apparaten van stroom te voorzien? Dit zou ons de energieverliezen besparen.

Voordelen van DC

De hele elektrische installatie uitvoeren in DC houdt vele voordelen in: ● Geen faseverschuiving tussen I en U want geen frequentie ● Geen cos phi of arbeidsfactor, dus meer efficiëntie ● Geen harmonischen ● Geen skin-effect in de geleiders en dus volstaat een kleinere doorsnede voor dezelfde stroom ● Voeding mogelijk op meerdere niveaus van het DC-net want geen frequentie-synchronisatie nodig ● Geen capacitieve en inductieve verliezen ● Geen piekstromen bij opstart want geen AC/DC-voeding (en obligate ingangscondensator) ● Binnen bepaalde grenzen wordt DC minder gevaarlijk geacht dan AC. AC kan al gevaarlijk zijn vanaf 25 mA terwijl DC dat slechts is vanaf 60 mA. Dus:

Afkortingen gebruikt in de tekst: ● ● ● ● ●

DC: gelijkstroom AC: Wisselstroom LS: laagspanning ZLS: Zeer lage spanning ZLVS: Zeer lage veiligheidsspanning

• Mogelijk om te werken in ZLS tot 120 Vdc in plaats van tot 50 Vac. • Mogelijk om te werken bij LS DC tot een hoger voltage dan bij LS AC en dit met behoud van de kablering, bijvoorbeeld tabel 1.

Het skin-effect

In wisselstroom geldt dat hoe hoger de frequentie, hoe groter de neiging van de stroom om door de buitenste lagen van de geleider te lopen, met als gevolg dat een groot deel van het midden van de geleider niet door de stroom doorlopen wordt. Bij de berekening van kabeldoorsneden moet rekening worden gehouden met dit elektromagnetische fenomeen door de geleidersecties te over dimensioneren. In DC, waar er geen frequentie is, bestaat dit fenomeen niet. De stroom zal daarom alle massa van de geleider doorlopen, waardoor een aanzienlijk

kleinere doorsnede kan gebruikt worden om dezelfde stroom door te laten.

Nadelen van DC

DC heeft ook enkele nadelen: ● De vlamboog bij een stroomonderbreking kan leiden tot brandgevaar ● Er is een gebrek aan componenten en normen voor DCbeveiligingsapparaten ● DC-netwerken met gedecentraliseerde bronnen kunnen onstabiel worden. ● Corrosieproblemen

Vlamboog

In wisselstroom veranderen elektronen 100 keer per seconde van richting bij een frequentie van 50 Hz. Als twee contacten worden geopend, wordt er 100 keer per seconde de vlam-

TABEL 1: Vergelijking van de spanningen bij DC en AC

Spanning DC

Spanning AC

Vermogen @ 16A

350V DC

230V AC monofasig

5,6kW (DC) / 3,7kW (AC)

700V DC of +/- 350V DC

400V AC driefasig

11,2kW (DC) / 11,1Kw(AC)

1400V DC of +/-700V DC

690V AC driefasig

22,4kW (DC) / 19,1kW (AC)

24

POWER+ • 11|2023

boog verbroken. Deze microsneden voorkomen dat de boog zich te gevaarlijk ontwikkelt tussen de 2 contacten.

Bij gelijkstroom vloeit de stroom altijd in dezelfde richting. Bij een onderbreking zal de stroom de neiging hebben om in de geïoniseerde lucht te blijven stromen, altijd in dezelfde richting, waardoor een intense vlamboog ontstaat. De vlamboog moet worden geabsorbeerd met behulp van een geavanceerde vlamboogonderbrekingstechniek en zo snel mogelijk, zodat hij geen tijd heeft om gevaarlijkere proporties aan te nemen.

Om deze redenen is een schakelaar of stroomonderbreker die ontworpen is voor wisselstroom niet noodzake­ lijk geschikt voor gelijkstroom. Je hebt een apparaat nodig dat de stroom zeer

snel kan onderbreken en tegelijkertijd de vlamboog kan absorberen. Stroom­ onderbrekers of schakelaars moeten ontworpen zijn voor DC. Soms zijn ze zelfs gepolariseerd.

Voor kleine stromen is de onderbreking relatief eenvoudig, maar niet voor hoge DC-stromen en -spanningen. In elk geval niet met de mechanische systemen die momenteel in wisselstroom worden gebruikt. Een oplossing om het ont­ staan van deze ongewenste vlamboog te voorkomen is mogelijk op een elektronische manier. Door halfgeleiders te gebruiken, kan de stroom zeer snel worden gereduceerd tot een verwaarloosbare waarde zonder mechanische opening. Het huidige probleem is dat de wetgeving (AREI 5.3.3.1. a3) elke onderbreking met halfgeleiders verbiedt.

Dat is omdat met halfgeleiders niet kan worden gegarandeerd dat de onderbreking daadwerkelijk fysiek

POWER+ • 11|2023

25

gebeurt. Een aanvaardbare LS DC oplossing zou ergens tussen deze twee technologieën in kunnen liggen. De stroom zou elektronisch (d.w.z. met behulp van halfgeleiders) en snel (halfgeleiders zijn veel sneller dan mechanische contacten) sterk gedempt kunnen worden, zodat deze een verwaarloosbare waarde bereikt. Vervolgens wordt de gedempte stroom uiteindelijk mechanisch onderbroken.

Bijgevolg zou voldaan zijn aan de wetgeving. Halfgeleiderautomaten worden al gebruikt in sommige delen van microgrids zonder problemen te ver­ oorzaken.

Daarnaast kan een onbedoelde onderbreking optreden als gevolg van bijvoorbeeld slecht uitgevoerde verbindingen, isolatiefouten tussen geleiders of gewoon een breuk. Het risi­ co bestaat dus dat er een vlamboog ontstaat die in de geïoniseerde lucht een weerstand vormt die de stroom in de leiding zodanig beperkt dat niet gedetecteerd wordt door de over­ stroombeveiligingen. De vlamboog wordt bijgevolg niet onderbroken leiden tot oververhittingsproblemen of zelfs brand.

Er zijn echter oplossingen voor vlamboogdetectie (optisch, thermisch, frequentiedetectie, enz.) die worden aangeboden door bedrijven en fabrikanten die gespecialiseerd zijn in DC-netwerken.

Corrosie

Aarde is een relatief corrosieve omgeving. Als de DC-installatie geaard is, waarbij de ionen a­ ltijd in dezelfde richting bewegen, ­ krijgt corrosie meer de tijd om haar destructieve werk te doen dan bij wisselstroom.

De schade kan tot 100 keer groter zijn dan bij wisselstroom. De belangrijk­ste oorzaken van corrosie zijn: ● lekstromen (elektrolyt, vochtige aarde), ● aardstromen ● galvanische stromen.

TECHNISCH DOSSIER

Bij galvanische stromen treedt er een potentiaalverschil op wanneer twee verschillende metalen met elkaar in contact komen. Zelfs als dit verschil heel laag is, kan dit uiteindelijk leiden tot corrosieproblemen.

Deze corrosieproblemen kunnen grote schade veroorzaken aan in­stallaties, materialen en structuren. Ze kunnen zelfs leiden tot de aantasting van betonwapening. Een stroom van 1 A kan tot 9 kg ijzer oplossen in een jaar! Er bestaan echter oplossing­ en die bij­ voorbeeld bestaan uit het plaatsen van anti-parallel diodes die verbonden zijn met de aardgeleider. Gespecialiseerde bedrijven bieden oplossingen om deze corrosieproblemen te vermijden, maar er moet rekening mee worden gehouden bij het ontwerp van de DC-installatie.

Passieve en actieve DC-netten

Een passief netwerk bestaat uit apparaten en toestellen die autonoom werken. Er is geen intelligent beheer.

Spanningspieken, spanningsvariaties (bijvoorbeeld van batterijen) of snelle veranderingen in stroom (di/ dt) worden niet gecontroleerd. In geval van een anomalie, worden de be-

veiligingscomponenten aangesproken met het risico dat de limieten van hun karakteristieken, (vooral die voor kortsluitstromen) worden overschreden.

Een actief netwerk wordt van A tot Z gecontroleerd en alle componenten van het netwerk worden bepaald.

Dit type netwerk staat bekend als een "intelligent netwerk". Er wordt vaak voorzien in congestiebeheer, gebaseerd op spanningsniveau, communicatie en gegevensbeheer. Dit beheer maakt het bijvoorbeeld mogelijk om

overspanning of plotselinge stroomveranderingen (di/dt) te voorkomen door ze in real-time op het netwerk te beperken. Het actieve netwerk zal snel en direct ingrijpen op de installatie om te voorkomen dat er anomalieën ontstaan. Het zal ook kortsluit­ stromen of overstromen voorkomen vooraleer ze gevaarlijke proporties aannemen.

Gezien hun voordelen bestaan er al verschillende gelijkstroomnetten, van laagspanning tot hoogspanning. Ook in België zijn innovatieve projecten opgezet die gelijkstroomnetwerken gebruiken om hun efficiëntie, de verschillende gebruikte componenten en hun veiligheid te testen en te verifiëren. Eén zo'n project, MIRaCCLE (https://klinkenberg. be/miraccle/) genaamd, is momenteel lopende in het industriepark van de Haut-Sarts in Luik.

Het beheer van een gelijkstroomnetwerk verschilt van dat van een wisselstroomnetwerk en vereist gekwalificeerd (BA5) of ervaren (BA4) personeel alsook specifieke gelijkstroomapparatuur. Het beschikbare kortsluitvermogen is vaak beperkt en kan soms problemen veroorzaken in gedecentraliseerde netwerken.

Als het aantal belastingen op het

26

POWER+ • 11|2023

“Voor mij komt een veilige elektrische installatie op de eerste plaats!”

Resi9 XE is de ideale oplossing: Snellere installatie Hoger beschermingsniveau Future - Ready Resi9 XE systeem

Residentiële elektrische beveiliging heruitgevonden.

Uniek en efficiënt!

se.com/be/nl

TECHNISCH DOSSIER

netwerk (apparaten, actieve componenten, enz.) niet onder controle wordt gehouden, kan het kortsluit­ vermogen worden overschreden. Een DC-netwerk moet daarom al in de ontwerpfase worden afgebakend wat betreft belastingen en componenten om problemen te voorkomen.

Beveiliging tegen elektrische schokken door indirecte aanraking bij huishoudelijke installaties

We weten dat het AREI het gebruik van minstens één differentieel­ stroomschakelaar (beter bekend als differentieel) van max. 300 mA ver­ eist aan het hoofd van een huishoudelijke installatie. Differentieel­ stroomschakelaars voor DC zijn nog niet beschikbaar op de markt, maar zouden er zeker moeten komen. IEC 60755-1, die de "Algemene veiligheidseisen voor differentieel­ stroomschakelaars - Deel 1: differentieelstroomschakelaars voor DC-systemen" definieert, werd gepubliceerd op 24.10.22. Het definieert de standaardwaarden van lekstromen voor differentieelstroomschakelaars in DC-netwerken. Deze zijn 80 mA DC in plaats van de 30 mA bij AC en 20 mA DC in plaats van de 10 mA bij AC. Sinds 24/10/22 hebben fabrikanten dus een normatief kader dat hen in staat stelt om differentieelstroomschakelaars te fabriceren die zijn aangepast voor DC. Vergeet dus voorlopig elke huis­

houdelijke installatie die volledig ontworpen is in LV DC. Daarentegen staat niets het gebruik van DC-mininetwerken in ZLVS, zoals USB-C, in de weg. USB-C kan veilig worden gebruikt voor toepassingen tot 100 W. USB-C heeft een galvanische scheiding (en is dus niet geaard) en biedt spanningsniveaus tot 20 V DC. Apparatuur zoals stopcontacten, connectoren, voedingen, schakelaars, enz. is al beschikbaar op de markt en kan worden gebruikt om verschillende toe­ stellen rechtstreeks van gelijk­stroom te voorzien.

AREI

In België is momenteel een werkgroep actief bij de FOD Economie. Die als doel heeft de specifieke schema's voor gelijkstroom (al dan niet geaard) te bundelen en alle nodige beschermingsmaatregelen te vervolledigen, rekening houdend met de huidige stand van de technologie.

Besluit

AC of DC? Nee, AC en DC! De 2 systemen hebben hun voor- en nadelen.

Het is aan ons, elektrotechnici, om ze verstandig te gebruiken. Het ACnetwerk zal niet van de ene op de andere dag verdwijnen en de goede oude transformator is nog steeds een uitstekende manier om van het ene spanningsniveau naar het andere over te gaan. Vooral bij hoge vermogens en

28

POWER+ • 11|2023

hoge spanningsniveaus. Maar DC/DC converters worden steeds efficiënter en kunnen steeds hogere spanningsniveaus en vermogens omzetten in DC. Het zou veel te duur en zinloos zijn om de hele bestaande en relatief efficiënte infrastructuur van het huidige AC-netwerk te vervangen door DC. Het gebruik van DC-microgrids naast AC-netwerken zou echter aanzienlijke extra efficiëntie kunnen opleveren voor bepaalde toepassingen. In elk geval hebben veel apparaten nog steeds AC nodig om te werken, zoals inductiekookplaten, wasmachines, motoren, magnetrons, enz. Wat de regelgeving betreft, is de weg nog lang en traag en we zullen niet snel zien dat huishoudelijke LV-installaties volledig in DC worden uitgevoerd en wel om de veiligheidsredenen die ik heb uitgelegd. En dat is terecht, je speelt niet met de veiligheid van mensen en goederen. Laten we niet vergeten dat de geïnstalleerde apparatuur na verloop van tijd verslijt en/of degradeert.

Vanuit veiligheidsoogpunt moet je ook daarmee rekening houden.

Bronnen: Cired, NPR9090, AREI

Auteur: Ignacio Molina, VOLTA

Differentieel bewaking en beveiliging Type A, type B (AC & DC)

The Power in Elctrical Safety©

www.benderbenelux.com

FIRE+ICE VERWARMEN & KOELEN

DE LUCHT-LUCHT WARMTEPOMP MONOBLOCK, ZONDER BUITENUNIT + Comfortabel verwarmen & koelen + Minimalistisch Design. + Max. efficiëntie (COP van 3,28 bij 7 C°) + Snelle, vrijwel verliesvrije warmte + Comfortabele individuele regeling + Eenvoudig te installeren

Scan de code voor GRATIS ADVIES! www.etherma.com

TECHNISCH DOSSIER

Efficiënte energietoevoer voor duurzame generatie van waterstof Waterstof, een hype of een technologie die ons warm zal houden in een energiesysteem zonder fossiele brandstoffen? Hoewel de meningen hierover verdeeld zijn staat het vast dat de Europese Unie grote ambities heeft om deze energiedrager een rol te laten spelen in het verminderen van de broeikasgasuitstoot. Het zal dus essentieel zijn om deze grondstof op een duurzame en efficiënte manier te produceren. Door de volledige energietoevoer van dit proces te evalueren kunnen energiebesparende verbeteringen worden toegepast, zonder de technologische basisprincipes van waterstofproductie aan te passen.

D

it artikel bespreekt een aangepaste elektrische op­ stelling gebaseerd op een laagspannings-gelijk­stroom (LVDC) netwerk en een ge­specialiseerd ontwerp van een DC-DC omvormer voor deze toepassing. Door middel van enkele casestudies wordt vastgesteld dat op deze manier de efficiëntie van waterstofproductie tot 5% kan worden verhoogd.

Introductie

Het duurzaam produceren van waterstof uit water, een techniek genaamd elektrolyse gevoed door (hernieuwbare) elektriciteit, gaat gebukt onder de lage efficiëntie van dit chemisch proces. Waterstof gebruiken zal dus onvermijdelijk gepaard gaan met een verlies van waardevolle hernieuwbare energie. Desondanks zal de vraag naar duurzame waterstof in de toekomst zeker stijgen. Water­ stof is in verschillende toepassing­ en, bijvoorbeeld verwarmen op hoge temperaturen, de ideale vervanger van aardgas. Het zal dus vooral door

bedrijven gebruikt worden om deze fossiele brandstof te vervangen en zo de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Er wordt zelfs voorspeld dat tot 24% van alle energieconsumptie in 2050 in de vorm van waterstof zal zijn1,2,3. Elke verbetering in de efficiëntie van het productieproces zal dus een grote besparing van hernieuwbare elektriciteit teweeg brengen. Daarom focust dit artikel op het ontwerp van een optimale energietoevoer bestaand uit een LVDC-netwerk met geïntegreerde zonnepanelen (PV) en een gespecialiseerde omvormer voor elektrolyse op industriële schaal.

Overvloed aan omvormers

Het elektrolyseproces maakt gebruik van gelijkstroom (DC), in tegenstelling tot de gebruikelijke wisselstroom (AC) van het elektriciteitsnet. Hedendaagse industriële elektrolyse-apparaten zijn bijgevolg uitgerust met een omvormer om de beschikbare ACstroom om te zetten naar DC. Deze conversie gebeurt in een omgekeerde

30

POWER+ • 11|2023

richting voor hernieuwbare bronnen en opslagtechnieken zoals zonnepanelen en batterijen. Deze technologieën produceren DC-stroom die omgezet wordt naar AC om op het net geïnjecteerd te worden. Elk van deze omvormingen gaat gepaard met energieverliezen en dus een verlaging van de totale efficiëntie. Door het gebruik van LVDC-netwerken kan het aantal omvormingen echter sterk verminderd worden. Figuren 1 en 2 tonen respectievelijk een schematische voorstelling van de klassieke systeem­opstelling, die gebruik maakt van het AC-netwerk, en de voorge­ stelde configuratie voor elektrolyse gevoed door zonne-energie op basis van een LVDC-netwerk.

LVDC-netwerken kunnen leiden tot efficiëntieverhogingen van ongeveer 2%-9% in commerciële en residentiële gebouwen, afhankelijk van de beschikbare hernieuwbare energie en de omvang van het netwerk. In scenario’s met een grote hoeveelheid zonne-energie kunnen deze efficiëntiewinsten stijgen tot 15%4,5,6.

In industriële toepassingen, zoals de productie van waterstof, kan de efficiëntie op dezelfde manier verhoogd worden. Hiervoor is het echter belangrijk dat een geschikte DC-DC omvormer beschikbaar is om het elektrolyse-apparaat op de gepaste spanning aan te drijven.

Ontwerp van een gespecialiseerde omvormer

In deze studie werd een realistisch model van een elektrolyse-apparaat geconstrueerd, op basis van

Figuur 1: KLASSIEKE SYSTEEMOPSTELLING VAN GENERATIE TOT PRODUCTIE VAN WATERSTOF.

Figuur 2: VOORGESTELDE SYSTEEMOPSTELLING GEBASEERD OP EEN LVDC CONNECTIE MET EEN GESPECIALISEERDE OMVORMER.

wetenschappelijke studies7 en samen­­ werking met een producent van commerciële elektrolyse-apparaten8. Dit model is vervolgens gebruikt om de optimale condities voor de energietoevoer van een 1.7 MW elektrolyse-apparaat te berekenen.

Bovendien werd er een referentie vastgesteld voor de efficiëntie van de huidige AC-DC omvormer van maximaal 97%. De gespecialiseerde DC-DC omvormer dient dus een efficiëntie van minstens 97% te bereiken en moet in staat zijn om de elektrolyse aan het nominale vermogen aan te drijven. Om de toepasbaarheid van dit omvormerontwerp te maximaliseren, werd het ontwerp samengesteld op ­ basis van commercieel beschikbare componenten van online elektronicawinkels9,10. Bijgevolg kunnen producenten dit ontwerp recht­ streeks toepassen om de kost van waterstofproductie te verlagen.

Efficiëntie van gespecialiseerde energietoevoer

De efficiëntie van het voorgestelde omvormerontwerp voor industriële elektrolyse kan geëvalueerd worden op basis van twee mogelijke scenario’s, waarin de toepassing van een LVDC-netwerk vergeleken wordt met de traditionele systeemopstelling met een AC-aansluiting.

Figuur 3: GESPECIALISEERD DC-DC OMVORMER ONTWERP: ZES-FASIGE INTERLEAVED BUCK CONVERTER.

1

. Elektrolyse aan een variabel vermogen, volledig gevoed door een 1.7 MW PV-installatie (zie figuur 2)

2

Elektrolyse aan nominaal vermogen, gevoed door een LVDC-net met zowel PV als een AC-aansluiting (zie figuur 4)

Variabel vermogen

In de eerste casestudie wordt verondersteld dat een industriële PVin­ stallatie met een capaciteit van 1.7 MW volledig ingezet wordt voor de productie van waterstof. Aangezien de opbrengst van de zonnepanelen afhankelijk is van de weersomstandigheden, zullen de omvormer en het elektrolyse-apparaat aan een variabel vermogen moeten werken.

De hoeveelheid waterstof die in deze opstelling geproduceerd wordt zal dus verschillen afhankelijk van de gekozen locatie van de installatie. In België zou deze installatie in de klassieke systeem­opstelling 312.2 ton wa-

POWER+ • 11|2023

31

terstof opleveren per jaar. Wanneer er echter een LVDC-opstelling met de zes-fasige IBC wordt gebruikt levert dezelfde opstelling 327.9 ton op. Met een gemiddelde efficiëntie van 99.28% in deze toepassing overtreft de gespecialiseerde DC-DC omvormer de klassieke omvoringsefficiëntie, die in deze toepassing slechts 94.09% bedraagt vanwege de aaneenschakeling van minstens twee omvormingsstappen.

Nominaal vermogen met LVDC-net

De tweede test-case bestudeert de aansluiting van het elektrolyse-apparaat op een LVDC-netwerk dat slechts gedeeltelijk wordt gevoed door PV, zoals afgebeeld in figuur 4. De overige stroom om de elektrolyse op maximaal vermogen aan te drijven wordt via de referentie-omvormer op het LVDC-net geïnjecteerd. Door de aaneenschakeling van omvormingen zal de efficiëntie voor stroom van het AC-net in deze opstelling lager zijn dan in

TECHNISCH DOSSIER

Figuur 4: OPSTELLING VOOR ELEKTROLYSE OP MAXIMAAL VERMOGEN MET LVDC-NETWERK GEDEELTELIJK GEVOED DOOR HET AC NET.

BRON:

Thesis: ‘Design of a DC/DC Step-Down Converter for Electrolyzers Powered by LVDC Grids.’ Te raadplegen op: https:// www.scriptiebank.be/scriptie/2022/design-dcdc-step-down-converter-electrolyzers-powered-lvdc-grids.

NOTEN: 1

2 Figuur 5: TOTALE SYSTEEMEFFICIËNTIE TEN OPZICHTE VAN HET REFERENTIE­ SCENARIO AFHANKELIJK VAN HET AANDEEL ZONNE-ENERGIE OP HET LVDC-NET.

3 4

5

het referentiescenario, waar de netstroom slechts één omvorming moet ondergaan. De totale efficiëntie van deze systeemopstelling zal dus afhankelijk zijn van de hoeveelheid zonne-energie die rechtstreeks op het LVDC-net geïnjecteerd kan worden.

Aan het nominale vermogen van de elektrolyse bereikt de zes-fasige IBC een efficiëntie van 99.12%. Dit betekent dat in de opstelling afgebeeld op figuur 4 minstens 28.4% van het totale vermogen afkomstig moet zijn van lokale PV generatie om de referentie-omvormer te overtreffen, zoals geïllustreerd door figuur 5.

Conclusie

De beschouwde casestudies tonen dat het gebruik van een LVDC-net met een gespecialiseerde DC-DC omvormer ruimte biedt voor een efficiëntietoename tot 5% en een toename van 15.7 ton waterstof per jaar, wanneer het proces alleen door zonne-energie

gevoed wordt. Een LVDC-net gedeeltelijk gevoed door PV en aangevuld met AC-stroom kan tot 2.13% (36.2 kW) besparen ten opzichte van een directe netaansluiting.

De efficiëntietoenames in de beschouwde opstellingen leiden voornamelijk tot een efficiënter gebruik van de beschikbare hernieuwbare energie. Dergelijke optimalisaties zullen in de toekomst, waarin een sterk groeiende vraag naar waterstof afkomstig van hernieuwbare energie verwacht wordt, dus essentieel zijn om de kost van duurzame waterstof te verminderen en zo bij te dragen aan het reduceren van de uitstoot van broeikasgassen.

Auteur: Merijn Van Deyck, PhD student bij EnergyVille en ESAT/ELECTA KU Leuven.

32

POWER+ • 11|2023

6

7

8 9

Europese Commissie. Communication from the Commision to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee of the Regions: A hydrogen strategy for a climate-neutral Europe, COM(2020) 301 final. 2020.

Fuel Cells and Hydrogen Joint Undertaking. Hydrogen Roadmap Europe, A Sustainable Pathway for the European Energy Transition. Tech. rap. Charleroi, BE, januari 2019.

BloombergNEF. Hydrogen Economy Outlook. Key messages. Tech. rap.

Maart 2020.

Brock Glasgo, Inês L. Azevedo en Chris Hendrickson. “How much electricity can we save by using direct current circuits in homes? Understanding the potential for electricity savings and assessing feasibility of a transition towards DC powered buildings”. In: Applied Energy 180 (oktober 2016), p.

66–75. ISSN: 0306-2619. DOI: 10.1016/J. APENERGY.2016.07.036.

Vagelis Vossos, Daniel Gerber, Youness Bennani e.a. “Techno-economic analysis of DC power distribution in commercial buildings”. In: Applied Energy 230 (november 2018), p. 663–678.

ISSN: 0306-2619. DOI: 10.1016/J.APENERGY.2018.08.069.

Daniel L. Gerber, Vagelis Vossos, Wei Feng e.a. “A simulation-based efficiency comparison of AC and DC power distribution networks in commercial buildings”. In: Applied Energy 210 (januari 2018), p. 1167–1187. ISSN: 0306-2619. DOI: 10.1016/J.APENERGY.2017.05.179.

Z. Abdin, C. J. Webb en E. Maca Gray.

“Modelling and simulation of a proton exchange membrane (PEM) electrolyser cell”. In: International Journal of Hydrogen Energy 40 (39 oktober 2015), p. 13243–13257. ISSN: 0360-3199. DOI: 10.1016/J.IJHYDENE.2015.07.129.

Cummins Inc. HyLYZER Water Electrolyzers. 2021.

Farnell. Farnell België - Distributeur elektronische componenten. 2022.

URL: https://be.farnell.com (bezocht op 20-04-2022).

10 High Current Inductor High Frequency 200 uH, 600 Amps. HCS-201M-600A. Coil Winding Specialist Inc. 2022. URL: https://www.coilws.com/images/ HCS-201M-600A%5C%20REV.D.pdf (bezocht op 25-05-2022).

BY CEBEO

CEBEO, JOUW PARTNER IN DE ENERGIETRANSITIE VENTILATIE

NET RESEAU

VENTILATION

STURINGSAPP

ENERGIEDIGITALE MANAGEMENTTELLER SYSTEEM

OMVORMER

0123456

COMPTEUR DIGITAL ELEKTRISCHE WAGEN VOITURE ÉLECTRIQUE

LAADSTATION BORNE DE RECHARGE

ONDULEUR

APPLICATION DE CONTRÔLE

SYSTÈME DE GESTION DE L'ÉNERGIE

WARMTEPOMP POMPE À CHALEUR

THERMISCHE OPSLAG STOCKAGE THERMIQUE

HUISHOUDTOESTELLEN APPAREILS MÉNAGERS

THUISBATTERIJ BATTERIE DOMESTIQUE

Cebeo biedt de meest geavanceerde totaaloplossingen in renewables, HVAC en sturing van alle systemen.

Hulp nodig? Met hun expertise en kennis staan onze specialisten klaar om jou te ondersteunen.

PV I OMVORMERS I THUISBATTERIJ I E-MOBILITY I ENERGIEMANAGEMENTSYSTEMEN I WARMTEPOMPEN I VENTILATIE

FAMILIEBEDRIJVEN

50 jaar Elektro Kamiel Smet Lidbedrijf Elektro Kamiel Smet, sinds 7 jaar deel van EEG Group, bestaat dit jaar 50 jaar. Dat is een halve eeuw vakmanschap, klantgerichtheid, en vooral veel goesting om er nog heel wat jaren bij te doen! Elektro Kamiel Smet is een familiaal bedrijf met een hart voor zijn medewerkers en de maatschappij. Els Smet, vestigingsleider bij Elektro Kamiel Smet en dochter van Kamiel, is klaar voor de toekomst met een duidelijke visie met EEG Group.

Groepsfoto van het HR-partner event.

Geschiedenis

In 1973, een halve eeuw geleden, begon de zaak als een eenmanszaakje vanuit de gezinswoning van Kamiel Smet en zijn vrouw Rita. ‘Oorspronkelijk plaatste het bedrijf vooral huis­ installaties. Tegenwoordig maakt dat nog maar een klein deel uit van onze activiteiten’, vertelt Els. Wat klein begon, groeide uit tot een bloeiende zaak. Vandaag is de firma actief in diverse sectoren, van service flats tot fitnessclubs, van scholen tot brandweerkazernes. ‘Die projecten zijn zoveel meer dan alleen maar een stopcontact, een leiding en een schakelaar aanbrengen. Tegenwoordig moet een elektricien ook nog een slim hoofd hebben om oplossingen te bedenken.'

Deel van EEG Group

In 2016 kwam Elektro Kamiel Smet bij EEG Group. EEG Group is een familiale

Els Smet (Elektro Kamiel Smet) samen met Didier Vanden Broucke, Griet Delporte en Karl Neyrinck (EEG Group).

groep gespecialiseerd in gebouwentechnieken en aanwezig in heel België. Als familie van 900 werknemers werken ze vanuit dezelfde missie, waarden en kwaliteitsgarantie.

Alle bedrijven binnen EEG Group streven ernaar een positieve impact te hebben op de maatschappij. Door partners te kiezen met dezelfde waarden en een langetermijnvisie te delen met de klanten, kan EEG Group projecten realiseren die het verschil maken voor mens en maatschappij.

Viering jubileum

De feestmaand begon op zaterdag

34

POWER+ • 11|2023

9 september met een personeelsfeest voor alle medewerkers in Hotel Serwir, in thuisstad Sint-Niklaas.

Op donderdag 21 september werden een aantal partners uitgenodigd voor een rondleiding doorheen boeiende technieken zoals BIM, energiemonitoring, en de slimme technologie van 25-8 en Zumtobel. Ook de actuele technologieën van PV-installaties en laadpalen kwamen aan bod.

Op maandag 25 september volgde een netwerksessie voor de HR-partners, en op dinsdag 26 september waren de aankoop-partners van de partij.

SMA Home Storage DE KRACHTIGE BATTERIJ VOOR ONGEËVENAARDE FLEXIBILITEIT Op zoek naar flexibiliteit voor de veranderende vraag van uw klanten?

Opwekking van zonnestroom, opslag, eMobility – het gaat razendsnel. De SMA Home Storage Solution is klaar voor elke vraag. Je breidt ze probleemloos uit – en snel!. Elke batterijmodule geeft een boost van extra vermogen en maakt zonneenergie beschikbaar wanneer de zon niet schijnt. De combinatie met de nieuwe SMA Home Storage batterij maakt onze Sunny Tripower Smart Energy nog sneller en performanter. Laat je klanten het maximum halen uit elk uurtje zon.

Ontdek alle voordelen van de SMA Home Storage Solution met de Sunny Tripower Smart Energy op SMA-Benelux.com

Foto’s: Stefaan Achtergael

Thuiskomen in de toekomst Wago heeft onlangs zijn kantoor in Zaventem gerenoveerd tot een hedendaagse werkplek waar inspiratie en efficiëntie centraal staan. Verschillende oplossingen van Hager droegen bij tot de boeiende symbiose van welzijnsgericht ontwerp en technologische innovaties die het vernieuwde kantoor vandaag de dag typeert.

Aan de Excelsiorlaan 11 in Zaventem, op een boogscheut van Techlink, bevindt zich het kantoor van Wago. Het kantoorgebouw vormt al 25 jaar het kloppende hart van de activiteiten in België en in Luxemburg van de toonaangevende fabrikant van elektrische aansluitings- en automatiseringscomponenten.

Kabelgoten van Hager • • • • • •

Eenvoudige installatie Beschikbaar in verschillende materialen Beschikbaar in wit, zwart, geanodiseerd alu Inclipsbaar schakelmateriaal : ecoline, app.

45 mm,...

Keuze uit verschillende afmetingen Stabiele en robuuste profielen

Ademruimte voor het Wago-team “Met de renovatie van het kantoorgebouw wilden wij niet alleen excelleren op energetisch vlak, met een EPC-waarde van 35 tegenover de standaard EPC 50, maar ook – en vooral – een modern werkcomfort bieden aan ons team. Want zelfs in een tijdperk waarin thuiswerken gemeengoed is, blijft samenwerking en onderlinge communicatie van essentieel belang in een technische wereld”, legt Marc Cortois, de gedreven General Manager van Wago Belux, uit.

Visitekaartje Naast een nauwe samenwerking met Prisma Architecten, die vlekkeloos verliep, was de samenwerking met het hoofdkantoor in Duitsland essentieel bij het opstellen van het lastenboek.

Partners in vooruitgang Hager is in relatie tot Wago zowel klant als leverancier. En dat is een relatie die al een heel eind teruggaat.

“Hager en Wago zijn inderdaad al langer partners in technologische vooruitgang”, bevestigt Patrick Macharis, Product Manager bij Hager. “Zo passen we Wago’s klemmentechniek al sinds jaar en dag toe in ons quickconnect-systeem voor de modulaire beveiliging. Bovendien hebben we ook de WINSTA-aansluittechniek van Wago geïmplementeerd in onze ecoline-stopcontacten die rechtstreeks in onze installatiegoten kunnen worden geklikt.

Met de renovatie van het Wagokantoorgebouw, zijn we nu ook partners in design. Want Wago koos er als eerste in België voor om onze nieuwe RAL-kleur 9016 (“verkeerswit”) toe te passen om

een moderne uitstraling te creëren die harmonieerde met de ramen en de ventilatiepanelen in het gebouw.”

Thuismatch met WINSTA De WINSTA-technologie van Wago wordt toegepast in de ecoline-stopcontacten van Hager. Deze kunnen direct in de installatiegoten van Hager worden geclipst. Dit biedt niet alleen snelheid in de installatie, maar ook modulariteit, omdat de stopcontacten eenvoudig in elkaar kunnen worden geclipst. De bijbehorende design afwerkingsplaatjes, ook in de kleur RAL 9016, maken het geheel compleet.

WINSTA is een modulair en plug-and-play aansluitsysteem waarbij gebruik wordt gemaakt van een steekverbindingssysteem om elektrische verbindingen op een snelle en flexibele manier tot stand te brengen. Stuk voor stuk voordelen waarvan Wago ook bij de renovatie van het eigen kantoorgebouw heeft kunnen genieten.

Graag meer informatie over de Hager kabelgoten? Contacteer ons.

Een blik op de

duurzame toekomst tijdens Install Day 2023 De zesde editie van Install Day vond 13 oktober jongstleden plaats in Brussels Gate.

Deze “hoogmis voor de installateur”, een initiatief van Techlink en praktisch mogelijk gemaakt door Embuild, was opnieuw een schot in de roos.

Er waren dit jaar meer dan 5000 bezoekers.

Reden te meer om volgend jaar een zevende editie te organiseren op 18 oktober 2024.

G

een energietransitie zonder de installatiesector.

‘Installateurs zullen finaal verantwoordelijk zijn om een meer duurzame toekomst op het (installatie)terrein te realiseren. De technologie staat niet stil, de nieuwste installatietechnieken (elektro, sanitair, verwarming, ventilatie, airco, …) brengen (energie)oplossingen op maat’, zegt CAROLE METZMACKER, Marketing en Communication Manager bij Techlink. ‘Nooit was de vraag naar duurzame energie groter dan nu, en daarom moet de installateur mee blij­ven met het ver­haal.’

Meer dan 230 standhouders presenteerden dan ook hun nieuwste producten, technieken, software, di-

38

POWER+ • 11|2023

“Installateurs zijn de ambassadeurs van de energietransitie!”

INGE EN CAROLE

INSTALL DAY

gitale tools, … met vol enthousiasme op Install Day. Deze professionele beursdag was de ideale gelegenheid om snel, op één dag tijd een overzicht te krijgen van de nieuwste producten en ontwikkelingen in de installatiesector. ‘Daarnaast was het ook een gelegenheid om collega’s en andere vakmensen uit onze sector tegen het lijf te lopen en de nodige contacten te leggen’, zegt INGE DE RIDDER, Commercial Account Manager bij Techlink.

‘Voor sommigen is een beurs een succes als ze aantal potentiële nieuwe klanten gesproken hebben, anderen willen met een tevreden gevoel naar huis gaan: het is vooral netwerken uw relaties ontvangen in een sfeervolle omgeving. Install Day biedt daar alle mogelijkheden voor.’

Aan Managing Director

KRIS

VAN

DINGENEN stelden we de vraag wat hem

was bijgebleven vandaag? ‘Naast de geweldige groei van Install Day, blijven de studenten me bij vandaag. Waar we vorig jaar een 400-tal studenten mochten verwelkomen, heb­ben we dit jaar de inschrijvingen moeten stoppen op 900 om het nog haalbaar te houden.

De studenten bezoeken immers niet zomaar de beurs. Techlink heeft voor hen een programma van niet minder dan 10 verschillende workshops in beide landstalen: VR, BIM, digitale fabricage, duurzaamheid, … . We hebben vandaag de spreekwoordelijke groene loper uitgerold voor de jongeren die

de duurzame installaties van morgen zullen ontwerpen, realiseren en onder­houden.

Als federatie zet Techlink volop in op het onderwijs en met onze campagne “Install Tomorrow” willen we de in­stroom in de sector verhogen.

En niet te vergeten, we zorgen ook voor aantrekkelijke loon- en arbeidsvoorwaarden in de installatiesector.’

Fototentoonstelling

Naast workshops heeft Techlink ook beslist om de jonge talenten die

POWER+ • 11|2023

39

deelnemen aan onze campagne “In­ stall Tomorrow” in de kijker te zetten door een prachtige fototentoonstelling aan hen te wijden tijdens de hele beursdag.

De tentoonstelling liet het publiek kennismaken met de 14 persoon­ lijkheden door middel van 28 totems van 2 meter hoog (één in elke taal voor elk profiel). Op de eerste zijde stelt een portretfoto de jonge installateur voor met zijn of haar naam en functie. De tweede zijde vertelt het verhaal van de installateur, met enkele citaten en prachtige foto's die ter plekke

INSTALL DAY

Kenniscentra waren aanwezig

Professionals uit de installatiesector konden bij onze kenniscentra terecht voor wat meer diepgang.

Ook dit jaar was de stand van Buildwise op Install Day een bezoekje waard. Tijdens deze editie gaf Buildwise demonstraties over hoe u als installateur het best omgaat met het inregelen van ventilatiedebieten en met het installeren van warmtepompen bij renovatie. Buildwise deelde de stand met Volta, die een laadpaal toonde die de weg wijst naar hun talrijke opleidingen, zowel de klassikale als de E-Learnings.

Innovaties in de installatiesector zijn genomen. Tot slot vertelt de laatste zijde de achtergrond van de campagne en nodigt bezoekers uit om de campagne te volgen op Instagram en Tik Tok. De jonge talenten in de

campagne werden vereeuwigd door Sarah Van Looy, een freelance fotograaf uit Antwerpen, die de passie vastlegde in de precieze gebaren van deze jonge installateurs.

De maatschappelijke en technologische omgeving heeft een enorme impact op de sector van multifunctionele installatietechnieken. Het Ecosysteem bundelt de krachten van fabrikanten, distributeurs,

Buildwise en Volta deelden een stand die op veel belangstelling kon rekenen.

40

POWER+ • 11|2023

MET TROTS BOSEC GECERTIFICEERD. Terwijl Comelit een steeds belangrijkere rol speelt in de productie en het ontwerp van branddetectiesystemen, is het trots om aan te kondigen dat het BOSEC-goedkeuring heeft verkregen voor het LOGIFIRE-assortiment. Dit is een belangrijke mijlpaal die getuigt van het engagement en de aandacht van Comelit om technologisch geavanceerde producten te produceren die voldoen aan de meest stringente eisen, aangezien BOSEC de kwaliteitsnorm is voor brandbeveiliging in België, maar ook in andere Europese landen en het Midden-Oosten.

De BOSEC-certificering voegt zich bij de reeds verkregen SS645-certificering (voorheen CP10) voor Singapore en het Zuidoost-Aziatische gebied.

PV CYCLE BELGIUM vzw is het enige beheers­ organisme voor fotovoltaïsche zonnepanelen dat werd opgericht in het kader van de Milieubeleidsovereenkomst Zonnepanelen.

www.pvcycle.be

Volg ons op LinkedIn om op de hoogte te blijven van al ons nieuws.

DE BESCHERMING VAN HET MILIEU BEHOORT TOT DE KERNACTIVITEIT VAN ONZE BUSINESS Totaaloplossing voor de regelnaleving, ophaling en recyclage van fotovoltaïsche zonnepanelen

INSTALL DAY

in­ stallateurs en bedrijven die instaan voor onderhoud en ener­ giebeheer. Samen zorgen zij voor de installaties van morgen. Deze in­ stallaties zijn multifunctioneel en gebruiken de nieuwe energievormen die ont­staan door de energietransitie.

Net als alle gebouwtechnieken, is ook de installatiesector onderhevig aan constante verandering. Digitalisatie, slimme gebouwen en duurzaamheid zijn enkele van de grootste uitdagingen voor de toekomst. Niet te verwonderen dus dat de energietransitie nieuwe kansen biedt voor installatiebedrijven. Het aanbod van de standhouders speelde hier ruim op in. Afhankelijk van de eigenschappen

van het gebouw en de noden van zijn klant, is de installateur genoodzaakt om de beste oplossing voor elke situatie te selecteren.

De vraag naar vernieuwende systemen neemt toe, denk maar aan slimme opslag voor PV-panelen, intelligente energiemanagementsystemen (EMS) of laadinfrastructuur die handig gebruik maakt van “Load ba-

42

POWER+ • 11|2023

lancing”, warmtepompen, … . Installateurs dienen hierop te anticiperen op die stijgende vraag en hun klanten overtuigen van het nut (lees: meer comfort) ervan.

www.installday.be installtomorrow.be/nl/

WIJ MAKEN VAN ELK GEBOUW EEN SMART BUILDING. ONTDEK EEN NIEUWE SMART HOME WERELD!

Om het even welke toepassing of gebouw waarin u dit wenst te installeren, Eltako Professional Smart Home maakt het mogelijk. Wij bieden intelligente individuele complete pakketten aan en geen losstaande oplossingen. Overtuig uzelf van Eltako Professional Smart Home en wij overtuigen u door echte profkwaliteit, uitbreidbare producten en een evenwichtige prijs/ kwaliteit verhouding. Op die manier wordt elk gebouw een slim gebouw en wordt u de held van uw klanten.

GROOTHANDEL AAN HET WOORD

War For Talent zet een rem op de groei Van oudsher komt technisch materiaal via de groothandel bij de installateur terecht.

Maar elke sector is onderhevig aan veranderingen. Ook groothandels ontkomen daar niet aan. Met welke opportuniteiten en uitdagingen dienen ze rekening te houden?

Hoe gaat de sector verder evolueren?

O

ns Ecosysteem van multi­ func­tionele installaties omvat sinds de fusie ook Fedibel. Fedibel is de Belgische beroepsfederatie van de groothandelaars in elektrotechnisch materiaal. Ze staat in voor de verdediging van de algemene belangen van de sector.

Power+ ging langs bij GROEP Alelek, lid van Fedibel, waarbij HEIN DE BRUYN ons te woord stond.

Elektrosector staat nog altijd op zonnig

‘2023 is voor de Belgische bouwsector een moeilijk jaar. De vraag naar nieuwbouw is gedaald’, steekt Hein van wal. ‘Onze sector voelt dit niet zo hard. Wij hebben een zeer uitgebreid gamma (>1 Mio referenties), een grote voorraad en een performante distributie waardoor we er minder last van hebben. Er zijn enkele productgroepen die wat onder druk zijn komen te

staan, maar tegelijkertijd zijn er ook productgroepen met een sterk groeipotentieel.

We zien een steeds belangrijkere rol weggelegd voor alles wat met hernieuwbare energie te maken heeft. Dat gaat verder dan de echte solar-producten of laadpalen; ook ­ de afgeleide producten delen steeds meer in dit succes. Ik denk dan in de eerste plaats aan de meer voor de hand liggende artikelgroepen zoals klein installatiemateriaal en kabel.

Maar ook de verdeelborden, automaten en differentieelschakelaars profiteren mee van dit succes. Het monitoren van het energieverbruik krijgt duidelijk ook meer aandacht waardoor kWh-tellers vlot verkocht worden. Wil men echter iets doen met die verkregen informatie (loadbalancing, verbruik verminderen/optimaliseren, piekbelasting vermijden, …), dan is de stap naar automatisatie of domotica snel gezet. We zien dan ook een duidelijk stijging in deze productgroep. Daar waar vroeger die domotica een extra kost was, gaat die domotica nu voor extra opbrengst zorgen omdat de energiefactuur niet zal stijgen. De elektro-installateur dient dit te verkondigen aan de eindklant: kies voor domotica bekabeling en niet meer gewone bekabeling. Energie gaat beschikbaar zijn op bepaalde tijd­stippen.

Residentiële verlichting staat dan weer onder druk. Echter, alles wat kan helpen om energie te besparen en piekbelasting te vermijden vindt vlot een koper. Denk hierbij aan: relight­ ing­/relamping bij bedrijven.

Met de zogenaamde ‘’Green Deal’’ zal

44

POWER+ • 11|2023

“De Green Deal zorgt ervoor dat wij in een “goede” sector zitten waarin er wel nog steeds groeimogelijkheden zijn, maar de War For Talent vormt hier een uitdaging.”

HEIN DE BRUYN

de elektrificatie van alle auto’s ook in een verdere stroomversnelling raken.

Door de elektrificatie van de markt doet onze sector het goed. Bovendien zullen vele ondernemingen de komende jaren hun wagenpark vergroenen en eigen laadpalen installeren. In vele gevallen zal het niet alleen gaan om het ophangen en aansluiten van de laadpaal, maar zullen er ook bijkomende werken mee gepaard gaan.

Er zal al eens een kabel extra moeten getrokken worden of een verzwa­ ring uitgevoerd worden en zo zullen de laadpalen ook onrechtstreeks nog

is doenbaar. Het vergt enige kennis en voorbereiding om de aansluiting van de warmtepomp in uw elektrische installatie te realiseren. Wij als groot­ handel in elektrotechniek maakt in­ stallateurs door middel van infoavonden – waar onze eigen mensen en diverse gastsprekers komen spreken – wegwijs in de mogelijkheden van het hernieuwbare energielandschap.

In 2017 gingen we reeds op zoek naar een modern ERP-systeem met geïntegreerde webshop en mobiele app voor onze installateurs. Zo proberen we de kennis in de organisatie te houden zodat mensen die de taal niet beheersen ook het werk van bv. een magazijnier zouden kunnen doen.’

Creatief zijn

extra werk met zich meebrengen. Bovendien zal energiemonitoring essentieel zijn om de laadprocessen voor al die auto’s verstandig te sturen.’

War for Talent heeft op vele vlakken een impact

Op het vlak van de “nieuwe” hernieuwbare technieken houdt GROEP Alelek graag de vinger aan de pols en bouwde ondertussen een ruime expertise op.

‘In 2022 besloten we het gamma van hernieuwbare energie nog verder uitbreiden met warmtepompen en ventilatiesystemen. De verordening­ en voor verwarming worden elk jaar strenger en daar zal de warmtepomp

een uitweg voor bieden. Dit zal dus een product worden wat in elke woning terug te vinden zal zijn. Dit kan men dan weer perfect combineren met een koelinstallatie die in de zomer perfect kan “profiteren” van de energie opgewekt via de zonnepanelen. Het is dus een productgroep waarvan we makkelijk kunnen meeprofiteren, maar men dient toch over een basiskennis HVAC te beschikken om hieraan te beginnen. We merken dat steeds meer bedrijven aan multi­ techniek (elektro én HVAC) doen.

De grootste uitdaging is het aantal handen die de warmtepompen gaan plaatsen. Er zijn onvoldoende pure HVAC-installateurs om deze te gaan plaatsen. De stap van elektro-in­ stallateur naar een warmtepomp

POWER+ • 11|2023

45

Uit ons gesprek met Hein blijkt dat de arbeidskrapte nog op te vangen is mits men als groothandel creatief uit de hoek komt. Er is een enorme afstand tussen de technische school en het werkveld, iets dat niet snel zal veranderen. Dus als werkgever helpt branding hierbij, maar ook het warme, menselijke, familiale gelaat door als baas de sollicitanten zelf te interviewen, een traject van opleiding (met interne als externe specialisten), aantrekkelijk loonpakket, … aan te bieden. Daarnaast is er vanuit de werkgever de verwachting dat ze willen werken en willen meedenken met het bedrijf. Doorgroeimogelijk­ heden zijn er voldoende!

E-LEARNING

Introductie tot ventilatie Het is belangrijk dat een installateur op de hoogte is van de ventilatiesystemen die in woningen worden gebruikt. Het herkennen van de componenten en toepassingen kan de kwaliteit van de werkzaamheden op de werf alleen maar bevorderen. Kent men de eigenschappen van een ventilatiesysteem? Dan kan hij/zij ook meedenken over de keuze en/of sturing van zo’n systeem. Daarom biedt Volta de e-learning “introductie tot ventilatie” aan.

W

il je klanten advies geven en wil je ventilatie gaan sturen, dan is het belangrijk dat je werking van de systemen begrijpt: mechanische ventilatie met natuur­ lijke toevoer (Systeem C) en balansventilatie (Systeem D) zijn twee belangrijke methoden om verse lucht in een woning te brengen en vervuilde lucht af te voeren..

Ventilatiesysteem C is een methode om verse lucht in een woning te brengen. Dit kan gebeuren via roosters in ramen, ventilatieroosters of ventilatieopeningen in de gevel of dak. De afvoer zal voorzien worden via een ventilator.

Bij balansventilatie (Systeem D) zal de verse lucht binnen gebracht worden via een WTW-unit. Bij dit systeem zal er gebruik worden gemaakt van 2 ventilatoren om de lucht te verplaatsen binnen de woning.

EPB verplicht de aanwezigheid van een ventilatiesysteem en/of van ventilatievoorzieningen voor de toe- en afvoer van lucht. De eisen van de in­stallatie, de noodzakelijke debieten, … verschillen: ● voor woningen ten opzichte van niet-residentiële gebouwen en industrie; ● voor nieuwbouw en ingrijpende energetische renovatie (IER) ten opzichte van renovatie.

Bij het installeren van ventilatie in woningen hou je alvast rekening met een aantal belangrijke aandachtspunten: ● Ventilatieopeningen en kanalen zijn voldoende groot om een goede performante installatie te garanderen. ● De installatie van de componenten gebeurt volgens een gedetailleerd ontwerp. ● Mechanische ventilatiesystemen hebben regelmatig onderhoud nodig om een goede werking te garanderen en de luchtfiltering te handhaven. ● Installatie van het systeem in over­ eenstemming met de systeemtechnische specificaties (STS) zijn om de veiligheid en betrouwbaarheid te garanderen.

Wil je gefundeerd meedenken met je klant? Schrijf je dan gratis in voor de e-learning op de website van Volta:

Deze module maakt ook deel uit van het blended leertraject “installateur dirigent van energiestromen”; meer informatie daaromtrent vind je hier:

Auteur: Jim Wallens, VOLTA

46

POWER+ • 11|2023

SAVE THE DATE

Techlink reist af naar Light + Building Light + Building is een begrip in onze sector. De focus ligt deze editie op verlichtingstrends in al hun facetten, de elektrificatie en digitalisering van woningen gebouwtechnologie én netwerkbeveiligingstechnologie. Jullie beroepsfederatie Techlink brengt samen met haar leden een tweedaags bezoek op 7 en 8 maart 2024.

T

ijdens Light + Building laten verlichtingsspecialisten zien hoe elegant design kan worden gecombineerd met intelligente technologie. Tegelijkertijd presenteren fabrikanten van innovatieve gebouwentechniek hun oplossingen voor duurzaamheid en ener-

giebeheer, veiligheid en comfort in de gebouwde omgeving.

Be Electrified” is het motto. Dat klinkt ongetwijfeld vertrouwd in de oren van een elektrotechnieker. Zo’n reis zal het groepsgevoel tussen de aanwezige elektro-leden verder aanwakkeren,

tevens worden er contacten gelegd met toonaangevende verlichtingsfabrikanten. Zo wordt de meerwaarde van ons Ecosysteem van multifunctionele installaties ook direct in de praktijk omgezet.

Het programma is onder voorbehoud van aanvullingen en wijzigingen. Let op, de plaatsen zijn beperkt. Dus vlug inschrijven is de boodschap!

Praktisch

DATUM: 7 en 8 maart 2024 PAKKET: € 350 (éénpersoonskamer) -

€ 420 (tweepersoonskamer) INBEGREPEN:

● Toegangsticket tot Light + Building ● Donderdag 7 maart: vrij bezoek aan de beurs en om 16u30 verzamelen voor een gezamenlijke drink ● Hotel: overnachting bij NH Collection Frankfurt Spin Tower (incl. ontbijt en city tax) ● Diner in het hotel (3-gangen menu) ● Vrijdag 8 maart: internationale vrouwendag, om 10u30 - The Women in Lighting (WIL) Project op de beurs Schrijf je nu in via volgende QR-code:

VRAGEN?

POWER+ • 11|2023

47

consult@techlink.be

WETGEVING

Techlink houdt steeds de ogen open voor kennis en evoluties die haar leden aanbelangen. Anno 2023 is het nuttig om de blik te richten op de wetgeving rond het afsluiten, uitvoeren en stopzetten van contracten.

Er is de laatste jaren immers heel wat veranderd.

Zo voerde de B2B-wet sinds 1 december 2020 een nieuw wettelijk kader in voor onrechtmatige bedingen in contracten tussen ondernemingen. Op 1 januari 2023 werd door de inwerkingtreding van Boek 5 van het Burgerlijk Wetboek ook een nieuw algemeen verbintenissenrecht van kracht. Bruno Thoen en Wibo Van Poeck, van het kantoor De Langhe Advocaten, zijn gespecialiseerd in het contractenrecht en geven een actueel overzicht en een aantal nuttige tips. De publicatie van dit artikel gebeurt in twee delen: in het vorige nummer verscheen reeds een eerste deel over het sluiten en uitvoeren van contracten, in dit nummer vindt u het tweede deel, over het niet uitvoeren en het beëindigen van contracten.

Werken met contracten Een contract niet uitvoeren

ONTOEREKENBARE NIET-NAKOMING OVERMACHT

Overmacht vormt een excuus om een contract niet na te komen. Wanneer de overmacht slechts tijdelijk is, wordt de verplichting geschorst. Is ze daarentegen definitief, dan wordt de schuldenaar bevrijd van zijn verplichting. Boek 5 bepaalt voortaan dat wie zich op overmacht wil beroepen, de andere partij daarvan binnen een redelijke termijn moet verwittigen.

Vergeet dus niet om dit te doen, bij voorkeur schriftelijk zodat u het achteraf ook kan bewijzen.

De voorwaarden van overmacht zijn echter zeer streng: de uitvoering moet werkelijk onmogelijk zijn, zonder dat u daar zelf schuld aan heeft en zonder dat u de reden van deze onmogelijkheid had kunnen voorzien of

vermijden. Zo vormen bijv. een louter personeelstekort of een leverancier die het door u bestelde materiaal niet levert, in principe dus geen overmacht. Als het personeelstekort of de leveranciersproblemen echter het gevolg zijn van een onvoorspelbare ingrijpende situatie zoals Covid-19 en de werken daardoor niet tijdig konden worden uitgevoerd, kan dit wel overmacht vormen. Het zal dan wel vereist zijn dat deze werken niet door het nemen van andere maatregelen konden worden voortgezet, bijv. door beroep te doen op een andere (zelfs duurdere) leverancier. Ook diefstal op de werf zal niet automatisch overmacht uitmaken, doch enkel indien u als aannemer kan bewijzen geen fout of nalatigheid te hebben begaan. U dient dan ook voldoende veiligheidsmaatregelen in acht te nemen, door bijvoorbeeld voldoende bouwhekkens te plaatsen of zelfs een alarm- en camerasystemen te installeren.

48

POWER+ • 11|2023

Niettemin kan overmacht contractueel worden geregeld. U kan de toepassing ervan voor uzelf of voor de andere partij dus gemakkelijker of moeilijker maken. TIP: het is zeker interessant om hier in uw contracten afspraken over te maken. Zo kan u bijv. in het algemeen bepalen dat omstandigheden buiten uw redelijke controle die het u niet onmogelijk, maar wel onredelijk moeilijk maken om het contract (tijdig) uit te voeren, toch reeds overmacht vormen. U kan ook specifieke voorbeelden opnemen daarvan, bijv. tekorten van personeel of materiaal, brand, machinebreuk, hacking, enz.

TOEREKENBARE NIET-NAKOMING OF “WANPRESTATIE” ALGEMEEN

Wanneer de andere partij haar contractuele verplichtingen niet nakomt, kan u uit verschillende sancties kiezen: (i) uitvoering in natura, (ii) schadever-

in 2023 – Deel 2 goeding, (iii) ontbinding, (iv) prijsvermindering en (v) opschorting. Dit keuzerecht moet u binnen de grenzen van de goede trouw uitoefenen.

TIP: in principe moet u altijd eerst een duidelijke ingebrekestelling sturen (tenzij dat nutteloos zou zijn of tenzij het contract voorziet dat dit niet ver­ eist is).

UITVOERING IN NATURA (EN AANVULLENDE SCHADEVERGOEDING)

De uitvoering “in natura”, dus het effectief leveren van de beloofde dienst of het beloofde goed, is steeds het uitgangspunt. Indien de uitvoering in natura onvolledig of laattijdig plaatsvond, kan dit gepaard gaan met een “aanvullende” schadevergoeding.

De schuldeiser kan dus niet steeds zomaar voor ontbinding kiezen, indien de schuldenaar nog kan en wil uitvoeren in natura (en dit nog nuttig is). Omgekeerd, kan de schuldeiser ook uitvoering in natura eisen zelfs als de

schuldenaar niet meer wil presteren.

De schuldeiser kan daartoe aan de rechtbank een dwangsom vragen, of het recht vragen om de verbintenis te laten uitvoeren door een derde partij, maar op kosten van de schuldenaar.

Boek 5 voorziet nu dat dit laatste, nl. de vervanging van de schuldenaar door een derde partij, uitzonderlijk zelfs kan zonder toelating van de recht­ bank, onder de volgende voorwaarden: (i) er zijn uitzonderlijke omstandig­ heden (bijv. hoogdringendheid), (ii) u heeft vruchteloos een ingebrekestelling gestuurd met toekenning van een redelijke remediëringstermijn, (iii) u heeft voorafgaand (tegensprekelijk) bewijs vergaard van de tekortkoming door uw schuldenaar én (iv) u brengt de vervanging schriftelijk en gemotiveerd ter kennis van uw schuldenaar.

VERVANGENDE SCHADEVERGOEDING

U kan ook een “vervangende” schadevergoeding eisen voor de door het ge-

POWER+ • 11|2023

49

brek aan uitvoering geleden schade.

Het bedrag daarvan kan op voorhand forfaitair bepaald worden, in een zgn. schadebeding. In dat geval kan u als schuldeiser in principe geen hogere vergoeding eisen dan het c­ ontractuele forfait (tenzij het schadebeding zelf expliciet stelt dat u nog steeds het ­recht heeft om hogere schade te bewij­ zen), maar kan de schuldenaar ook niet argumenteren dat de werkelijke schade lager ligt dan het forfait. Een schadebeding mag wel niet manifest onredelijk hoog zijn, anders kan de rechtbank het matigen tot een meer redelijk bedrag. Als het schadebeding daarentegen onredelijk laag was, dan kan de rechtbank het beschouwen als een “exoneratiebeding”. Dit is een beding dat de schuldenaar volledig of gedeeltelijk bevrijdt van zijn aansprakelijkheid, bijvoorbeeld voor bepaalde soorten fouten, voor bepaalde soorten schade, of voor schade boven een bepaald plafond.

WETGEVING

TIP: Een exoneratiebeding of bevrijdingsbeding is ongeldig indien het de aansprakelijkheid beperkt of uitsluit: (i) voor een opzettelijke fout van de schuldenaar of zijn hulppersonen, of (ii) voor een fout van de schuldenaar of zijn hulppersonen die het leven of de fysieke integriteit van personen aantast of (iii) op enige andere wijze die het contract werkelijk uitholt. Zorg er dus voor dat uw contract daar niet mee in strijd is.

bieden voor de goede uit­voering, zijn verbintenissen toch niet tijdig zal nakomen én (iii) voldoende ern­stige gevolgen van de niet-nakoming voor de schuldeiser. Als u bij­voorbeeld weet dat uw onderaannemer op andere werven reeds geruime tijd niet meer opdaagt, en u nog tijdig een andere partij wil kunnen inschakelen in zijn plaats, dan kan u hem in gebreke stellen om u de nodige waarborgen te bieden, en als hij dat niet doet, derge­lijke ontbinding toepassen.

tie heeft begaan, indien het voldoende duidelijk is dat deze haar verplichtingen niet zal hebben uitgevoerd tegen het einde van de uitvoeringstermijn, en de gevolgen voor u als schuldeiser voldoende ernstig zullen zijn (dit heet de “exceptio timoris”). U moet daartoe een schriftelijke kennisgeving sturen naar uw schuldenaar, met vermelding van de reden van uw opschorting en de rechtvaardigende omstandigheden.

ONTBINDING (EN AANVULLENDE SCHADEVERGOEDING)

PRIJSVERMINDERING

Uit het bovenstaande overzicht kan u opmaken, dat er in het nieuwe Boek 5 van het Burgerlijk Wetboek meer plaats werd gemaakt voor de eenzijdige toepassing van contractuele sancties, dus zonder voorafgaande procedure voor de rechtbank (bijv. de ontbinding van het contract, de vervanging van de schuldenaar door een derde en de prijs­ vermindering). Deze eenzijdige sanctiemogelijkheden zijn geen dwingende wetgeving, dus u kan ze contractueel aanpassen of zelfs uitsluiten.

TIP: gelet op het verregaand karakter van deze eenzijdige sancties, is een duidelijke contractuele regeling ervan van groot belang. Anders kan de andere contractspartij zich immers naar eigen inzicht op deze sancties beroepen indien deze meent dat u wanpresteert, waarna u dan zelf een procedure zou moeten opstarten indien u meent dat dit onterecht was.

Omgekeerd biedt een contractuele regeling u ook meer zekerheid indien u zelf een sanctie wil toepassen. Bij alle eenzijdige sancties kan de andere partij immers nog steeds achteraf naar de rechtbank trekken om te laten controleren of er wel aan de (wettelijke of contractueel aangepaste) voorwaarden voldaan was en of de toepassing ervan geen misbruik uitmaakte.

Een andere mogelijke sanctie is de ontbinding van uw contract (evt. samen met een aanvullende schade­vergoeding). U kan de ontbinding vragen aan de rechtbank, maar u kan ze ook zelf toepassen via een eenzijdige schriftelijke kennisgeving met vermelding van de verweten tekortkoming. Dergelijke eenzijdige ontbinding kan op voorwaarde dat (i) de tekortkoming ernstig is, (ii) u de andere partij in gebreke had gesteld én (iii) u nuttige maatregelen heeft genomen om de tekortkoming te kunnen bewij­ zen. Een contractueel “uitdrukkelijk ontbindend beding” is dus niet meer nodig om het contract te kunnen ontbinden zonder voorafgaande toelating van de rechtbank. Dergelijk beding kan wel nog steeds nuttige omkadering bieden (bijv. de vereiste van ingebreke­ stelling uitsluiten, bepaalde tekortkomingen sowieso als ernstige reden voor ontbinding aanduiden, de formaliteit van een aangetekende brief opleggen, enz.). Boek 5 voorziet ook een echte nieuwigheid, nl. de mogelijkheid van het eenzijdig (laten) ontbinden van een contract louter op grond van de ernstige signalen of verwachting dat de andere partij in de toekomst een wanprestatie zal begaan (de andere partij begaat dan een zgn. “anticipatory breach of contract”). Wegens het verregaand karakter van zo’n ontbinding “op voor­ hand”, gelden er strenge voorwaarden: (i) uitzonderlijke omstandigheden, (ii) duide­lijkheid dat de schuldenaar, na te zijn aangemaand om binnen een rede­ lijke termijn voldoende waarborgen te

Boek 5 voerde ook de sanctie in van de prijsvermindering: indien de andere partij haar verbintenissen niet correct nakomt, maar deze niet-nakoming onvoldoende ernstig is om de ontbinding te rechtvaardigen, dan kan u voortaan een evenredige prijsvermindering toepassen. Daarvoor moet u een schriftelijke en gemotiveerde kennisgeving sturen. Net zoals vele van de andere contractuele sancties, kan u deze mogelijkheid echter ook contractueel beperken of uitsluiten.

TIP: aannemers zullen er alle belang bij hebben, om deze wettelijke sanctie contractueel uit te sluiten, als zij niet (nog vaker) geconfronteerd willen worden met een slotfactuur waarvan de klant een deel afhoudt voor aller­ hande (beweerde) kleinere gebreken, en de aannemer dan zelf het initiatief moet nemen tot een procedure.

“EXCEPTIE VAN NIET-UITVOERING”

Ten slotte kan u de nakoming van uw eigen verplichtingen tijdelijk opschorten indien de andere ­ partij haar eerdere verplichtingen niet correct nakomt. Hiertoe is geen voor­ afgaande ingebrekestelling vereist.

Dergelijke opschorting is in de praktijk een belangrijk wapen voor de aannemer: het kan hem behoeden tegen (verder oplopende) wanbetaling door de opdrachtgever en het kan helpen om vervallen facturen betaald te krij­ gen. Boek 5 erkent nu zelfs het recht om uw eigen verplichtingen reeds “op voorhand” op te schorten, zelfs indien de andere partij nog geen wanpresta-

50

POWER+ • 11|2023

EENZIJDIGE SANCTIES

Tot slot

Na dit alles durven we besluiten dat het de moeite loont om te investeren in een duidelijk contract dat rekening houdt met de actuele wetgeving, aangezien dit uw positie bij discussies sterk kan verbeteren.

ACTUALITEIT

Bezoldiging optimaliseren als bedrijfsleider In het kader van de “War for Talent” hebben meer en meer ondernemers aandacht voor de organisatie van een flexibel loonbeleid voor hun werknemers, met als doel een aantrekkelijk verloningspakket waar mogelijk te koppelen aan fiscale optimalisatie. Wat daarentegen vaak uit het oog wordt verloren, is de bezoldiging van de bedrijfsleider zelf. In onderstaand artikel bespreken we de spelregels van de verschillende alternatieven die een vennootschap heeft om haar bedrijfsleiders te belonen.

V

oor dit artikel beschouwen we een bedrijfsleider als een natuurlijk persoon benoemd tot bestuurder binnen een vennootschap. Als vennootschapsmandataris wordt wettelijk vermoed dat hij/zij met zijn/haar beroepsactiviteit onder het sociaal statuut voor zelfstandigen valt.

Zowel de nationale als de sectorale bepalingen van het arbeidsrecht zijn

niet van toepassing op deze vorm van samenwerken, waardoor er geen beperkende regels zijn met betrekking tot de verloning ervan (bv. geen minima, geen verplichte indexatie, geen sectorale pensioenen, …). In principe kan het mandaat dus ook onbezoldigd worden uitgevoerd.

Het bepalen van de hoogte en/of uitbetalingsmodaliteiten van de be­ drijfs­leidersbezoldiging is in principe

­5 2

POWER+ • 11|2023

de bevoegdheid van het orgaan dat de bedrijfsleider benoemd heeft (wellicht de algemene vergadering van aandeelhouders, in een NV kan dit ook de Raad van Bestuur zijn).

Aan de ene kant van het ondernemingsspectrum worden deze bevoegd­ heden allemaal door één en dezelfde persoon uitgevoerd, waarbij deze dus volledig vrij zelf kan bepalen hoe zijn verloningspakket eruit ziet. Aan de an-

Er kan worden gekozen om deze recht­streeks door de vennootschap te laten betalen. In dit geval worden deze belast als bijkomend voordeel alle aard, waardoor het in principe geen verschil maakt of de vennootschap de sociale bijdragen rechtstreeks betaalt, dan wel hetzelfde bedrag toekent onder de vorm van wedde. Zij blijven immers voor de werknemer aftrekbaar in de personenbelasting.

Een rechtstreekse tenlasteneming door de vennootschap vermijdt in hoofde van de bedrijfsleider grote afrekeningen in min of in plus van de sociale bijdragen en gezien het bij­ komend voordeel alle aard ook meetelt als een regelmatige bezoldiging voor de bepaling van de 80%-grens (cf. infra), wordt betaling via de vennootschap toch geregeld toegepast. dere kant is dit het voorwerp van onderhandelingen met de vertegenwoordigers van de vennootschap.

Bruto bezoldiging

In principe is elke uitkering van een vergoeding vanuit een vennootschap aan een bedrijfsleider beroepsinkomen, onderworpen aan sociale bijdragen en belastingen. Dit geldt niet alleen voor het vaste maandloon, maar bijvoorbeeld ook voor tantièmes (boni toegekend aan de bedrijfsleider op basis van de winst van de onderneming), zitpenningen (vergoedingen ontvangen voor bijwonen bepaalde raden), …

Als zelfstandige moet de bedrijfsleider in principe op kwartaalbasis sociale bij­dragen betalen. Deze worden voorlopig berekend op het inkomen van drie jaar terug, om dan ongeveer 2 jaar na datum definitief te worden berekend op basis van de fiscale aangifte.

Sociale bijdragen (en regularisaties) zijn steeds fiscaal aftrekbaar in het jaar van betaling en verminderen de berekeningsbasis van de sociale bijdragen van dat jaar.

Een cruciaal verschil tussen bedrijfs­ leidersbezoldiging en de bezoldiging van een werknemer, is de hoogte van de sociale bijdragen. Daar waar deze voor een werknemer op het volledige loon onbeperkt +/- 40% bedragen (13,07% werknemersbijdrage, +/- 25% werkgeversbijdrage), worden deze voor de zelfstandige bedrijfsleider wel geplafonneerd. Voor 2023 bedragen deze 20,5% op een eerste schijf tot een jaarlijks belastbaar netto inkomen van € 70.857,99. Erboven nog 14,16% voor een netto belastbaar jaarinkomen tot € 104.422,24. Op inkomen boven dit bedrag betaalt een zelfstandige geen bijkomende sociale bijdragen meer.

Fiscaal wordt dit inkomen belast cf. het loon van een werknemer, volgens de progressieve tarieven van de personenbelasting (tot 50%, vanaf een belastbaar inkomen van € 42.370). Het forfait aan beroepskosten dat in aftrek kan worden genomen, is evenwel beperkter dan bij de werknemer.

Er mag dan wel geen verplichte minimumbezoldiging zijn, vanuit fiscaal oogpunt kan het interessant zijn

POWER+ • 11|2023

53

om minstens € 45.000 toe te kennen aan een bedrijfsleider – natuurlijke persoon. Dit is immers één van de voorwaarden om voor de bepaling van de vennootschapsbelasting te kunnen genieten van het KMO-tarief, wat impliceert dat er een verlaagd belastingtarief van 20% in plaats van 25% wordt toegekend op de eerste € 100.000 winst van de vennootschap.

Opmerking: als alternatief voor de toekenning van bruto loon (tantième) kan er ook gedacht worden aan de uitkering van dividenden. Dit is evenwel enkel mogelijk indien de bedrijfsleider eveneens aandeelhouder is van de vennootschap, en binnen de grenzen afgebakend door de statuten. We gaan er hier dan ook niet verder op in.

Voordelen in natura

Bij wijze van alternatief kan in eerste instantie gedacht worden aan voordelen in natura, ofwel bepaalde producten/diensten die door de vennootschap worden gefinancierd, en dan ter beschikking gesteld worden van de bedrijfsleider, die ze vrij privé mag gebruiken. In principe moeten deze belast worden – en onderworpen aan sociale zekerheidsbijdragen – op basis van hun werkelijke waarde.

Naar analogie met het werknemers­ statuut zijn er evenwel diverse voordelen waarvan de waarde van het privégebruik forfaitair (op een voordelige ­wijze) worden vastgelegd. Het voorbeeld bij uitstek is de bedrijfswagen, maar ook voor telefonie, woning, werden forfaits vastgelegd.

Omgekeerd zou je als bedrijfsleider ook een inkomen kunnen genieten door privémiddelen – tegen betaling – ter beschikking te stellen van de vennootschap, bijvoorbeeld door: ● onroerende goederen te verhuren

aan de vennootschap. Dit heeft een financieel voordeel (huurinkomsten worden immers minder zwaar belast dan beroepsinkomen en er zijn geen sociale bij­

ACTUALITEIT

dragen verschuldigd), maar moet binnen de perken blijven (wanneer de huur­inkomsten, verkregen uit een vennootschap hoger zijn dan 5/3de van het gerevaloriseerde kadastraal inkomen, dan zal het overschrijdend gedeelte geherkwalificeerd worden als een beroeps­ inkomen voor de bedrijfsleider). ● Roerende

goederen (bv. bureau, bureaustoel, …) te verhuren aan de vennootschap. Deze worden belast als roerende inkomsten en zijn eveneens vrijgesteld van sociale bijdragen.

● Geld te lenen aan de vennootschap

via een rekening-courant. Het is hierbij mogelijk om intresten aan te rekenen op de terbeschikkingstelling van deze geldsom.

Voor de vennootschap zijn de betaalde intresten een aftrekbare kost, terwijl er in hoofde van de bedrijfsleider 30% roerende voorheffing verschuldigd is op de ontvangen intresten. Bovendien werden enkele grenzen vastgelegd, om een onderkapitalisatie van de vennootschap te vermijden (Het ontleende bedrag mag niet hoger uitvallen dan de som van de belaste reserves bij het begin van het boekjaar en het fiscaal ge­stort kapitaal op het einde van het boekjaar en de gehanteerde rente mag de marktrente niet overschrijden.

Voor inkomstenjaar 2023 geldt er een marktconforme intrestvoet van 5,7%.

Aanvullend pensioen

Een andere manier om de vergoeding te optimaliseren, is via de opbouw van een aanvullend pensioen. Een eerste optie kan zijn om, analoog met de betaling van de persoonlijke sociale bijdragen van de bedrijfsleider, ook de premies in een vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ) ten laste te nemen. Deze toekenning wordt evenwel eveneens belast en onderworpen aan sociale bijdragen.

De zelfstandige blijft zelf de fiscale voordelen genieten die met dit stelsel gepaard gaan.

hebben, dan is deze vergoeding aftrekbaar in de vennootschap.

Daarnaast kan er rechtstreeks door de vennootschap worden voorzien in een individuele pensioentoezegging op naam van de bedrijfsleider (IPT).

Uitgaven in dit kader kwalificeren niet als loon, maar zijn wel aftrekbaar in hoofde van de vennootschap onder twee voorwaarden:

Naar analogie en onder dezelfde voorwaarden als voor hun werknemers, kunnen bedrijfsleiders in principe ook maaltijd- en ecocheques aan zichzelf toekennen. Er moet evenwel rekening gehouden worden met enkele bijkomende voorwaarden:

● Er moet een vaste maandelijkse be-

zoldiging worden toegekend;

● De 80%-grens moet worden na-

geleefd. Deze regel impliceert dat het extralegale pensioen maximaal 80% van je brutoloon van het laatste jaar mag bedragen.

In dit kader gestorte bedragen worden niet beschouwd als loon door de sociale zekerheid. Ze worden enkel aan een bijzondere premietaks van 4,4% onderworpen. Daarnaast geldt er ook een gunstig belastingregime: indien de bedrijfsleider beroepsactief blijft tot aan de wettelijke pensioenleeftijd en de uitkering dan pas plaatsvindt, dan geldt een bevrijdende voorheffing van 10% (+ gemeentebelasting). Indien niet aan beide voorwaarden voldaan wordt, gelden hogere tarieven tot 20% (+ gemeentebelasting).

Onkosten

Net zoals bij werknemers is een vennootschap gehouden de kosten die door de bedrijfsleider privé worden gedragen voor zijn beroepsactiviteiten terug te betalen. Dit kan vrij van belastingen en sociale bijdragen. Er kan evenzeer worden afgesproken om ver­ antwoordbare kosten op forfaitaire basis te laten terugbetalen, waarvoor er geen bewijsstukken moeten worden voorgelegd (parkeertickets, carwash, de kostprijs van maaltijden tijdens dienstreizen, de aankoop van klein kantoormateriaal, …). Wanneer de vennootschap kan aantonen dat de kosten een beroepsmatig karakter

54

POWER+ • 11|2023

Maaltijd- en ecocheques

● Een bedrijfsleider kan enkel maal-

tijdcheques aan zichzelf toekennen indien zijn medewerkers ook maaltijdcheques krijgen.

● Het bedrag van de maaltijdcheques

mag ook niet hoger liggen dan het bedrag van de cheques die de werknemers krijgen.

● Het

aantal toegekende maaltijd­ cheques aan de bedrijfsleider mag niet meer zijn dan het aantal dagen dat een voltijdse werknemer in het desbetreffende bedrijf mag werken.

Conclusie

Ook voor de bedrijfsleider zijn er mogelijkheden om het pakket te optimaliseren. Het loon van de bedrijfsleider wordt echter net als dat van een werknemer onderworpen aan de progressieve PB-tarieven en vormt tot een bepaald plafond de basis om de sociale bijdragen als zelfstandige te berekenen. Wenst de bedrijfsleider zijn vergoeding verder te optimaliseren dan kan de oprichting van een managementvennootschap soelaas bieden.

De belasting op de winst in de vennootschapsbelasting is nu eenmaal een stuk lager dan de PB-tarieven en de sociale bijdragen verschuldigd op een bedrijfsleidersbezoldiging. Via diverse technieken kan de winst vervolgens aan uzelf worden toegekend.

Auteurs: Valerie Devos, Sofie Matthys, Samuel Herreman en Falko Naessens, allen werkzaam bij Deloitte Belgium.

WARMTEBEELDCAMERA MET TWEE CAMERA’S

NIEUW

Ingebouwde IR-camera en zichtbare camera geven je verbeterde details en 3 beeldmodi

ECOV

DE HANDHELD THERMISCHE CAMERA VOOR IEDEREEN Zichtbare camera Thermisch/Fusie/Visueel SuperIR resolutie (240x240) Laseraanwijzer • 2,4” LCD-scherm • -20°C tot 550°C • 8 uur continue runtime

E D

3

R ARRAN

CCI_VG_181020231428_A

YE A

Y T

T

IE

W

G AR A N

• • • •

Visueel

Fusie

NAUWKEURIGE EN BREDE TEMPERATUURMETING OP VOLLEDIG SCHERM

Ondersteunt het vastleggen van radiometrische beelden en het automatisch volgen van spots om temperatuurafwijkingen in één oogopslag te lokaliseren.

Cold Spot

BRUTOPRIJS

Center Spot

€

Hot Spot

249,00

- A NS

CCI nv, Louiza-Marialei 8/5, 2018 Antwerpen T: +32 (0)3 232 78 64 | info@ccinv.be | www.ccinv.be

Doe de

Da’s 1 keer checken en … weer volop voor uw zaak gaan!

Een brand of ongeval in uw zaak, uw inkomen bij ziekte… Uw zaak evolueert constant. Maar uw verzekeringen… evolueren die mee? Contacteer uw adviseur en doe samen de polis check.

federale.be

Thermisch

AUTOMATISCHE SPOT-TRACKER

Zijn uw verzekeringen nog up-to-date? Zeker?

Check op

federale.b e polischec / k

volg ons op

Federale Verzekering – V.U.: Tom De Troch. Federale Verzekering – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel. www.federale.be - Gemeenschappelijke Kas voor Verzekering tegen Arbeidsongevallen Vereniging van Onderlinge Levensverzekeringen - Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s CV - RPR Brussel BTW BE 0407.963.786/BE 0408.183.324/BE 0403.257.506.

Polis check NL B2B paysage 185x130.indd 1

04-10-23 11:25:12

ACTUALITEIT

ESCO’s: schakel in een circulaire economie Mits een duidelijk kader is “Energy-as-a-service” (EaaS) een goed instrument om duurzame en innovatieve technologieën versneld in de markt te krijgen.

Het model kan verschillende vormen aannemen, maar de basis is dezelfde: een garantie van energie- en kostenbesparing.

Belang van de circulaire economie

Een circulaire economie is niet in strijd met economische groei, maar kan integendeel beschouwd worden als een grote “business opportuniteit” voor duurzame groei en voor een grotere veerkracht tegen externe schokken. De Europese Commissie argumenteert dat de transitie naar een circulaire economie het BBP van Europa tegen 2030 kan doen toenemen en onze bedrijven kan beschermen tegen grote prijsfluctuaties.

Europa heeft het potentieel van een circulaire economie gezien. Haar ambities op dat vlak zijn niet min: ze streeft naar een volledig circulaire economie tegen 2050. Dit staat beschreven in het “Circular Economy

Action Plan”, als onderdeel van de Green Deal.

Het regelgevend werk dat hiervoor nodig is, is volop aan de gang.

Producten aanbieden als dienst in plaats van te verkopen

In de huidige lineaire economie koopt een klant een product en wordt hierdoor eigenaar en eindverantwoordelijke voor onderhoud en afdanking van een product. In dit systeem heb­

56

POWER+ • 11|2023

ben producenten een incentive om producten te produceren met een korte levensduur zodat de terugkerende verkopen gemaximaliseerd worden, zonder hierbij rekening te houden met het materiaalverbruik.

Die levensduur durven producenten ook bewust verkorten. Dit heet “geplande veroudering”.

In een circulaire economie, daarentegen, keren materialen en producten terug naar de producent. Hierbij worden producenten gemotiveerd om

kwalitatieve en duurzame producten aan te bieden die gemakkelijk kunnen hersteld/herbestemd worden en waarbij die gemakkelijk kunnen teruggenomen worden op het einde van de gebruiksduur van een product. Op deze manier worden ketens gesloten.

Om materialen terug te krijgen kunnen productiebedrijven eigenaar blijven van de producten die ze aanbieden door, in plaats van producten te verkopen, diensten, prestaties of functies te verstrekken op basis van die producten. Er vindt dus geen eigendomsoverdracht plaats van producent of importeur, hier de “aanbie-

der” genoemd, naar klant, oftewel de “gebruiker”. De aanbieder blijft ver­ antwoordelijk voor het onderhoud en afdanking van het product. In ruil voor het gebruik, doet de gebruiker een periodieke betaling (“service fee”) aan de aanbieder. Het gaat hier over de zogenaamde verdienstelijkingsmodellen. Deze modellen worden ook wel “Product-as-a-Service” (PaaS), “Product Service Systems” (PSS), “product-dienstcombinaties” (PDC) of “Product-als-dienst modellen” genoemd.

Verdienstelijkingsmodellen kunnen financiële prikkels creëren om producten zo te ontwerpen dat ze lang

POWER+ • 11|2023

57

meegaan, energiezuinig zijn en dat materialen bij einde levensduur eenvoudig weer opnieuw gebruikt kunnen worden. Een aanbieder heeft als producteigenaar immers alle belang bij waardebehoud van materialen.

Tijdens het gebruik van producten vermindert dit namelijk de onder­ houds- en reparatiekosten en bij einde gebruik levert dit waardevolle producten/grondstoffen op. Daarenboven biedt dit mogelijkheden om klanten te binden, om sneller feedback van klanten te ontvangen, beter tegemoet te komen aan de noden van de klanten én biedt dit een constante stroom van inkomsten, nl. de “service fees”. Immers, klanten

ACTUALITEIT

betalen bij de producttransactie niet de volledige marktwaarde ineens, maar verspreid over een langere periode.

Diensten in verschillende vormen

Omdat producten en diensten op verschillende manieren kunnen gecombineerd en aangeboden worden, spreken we van product-dienst combinaties. Dit kan gaan van modellen waarbij diensten (bv. onder­ houdscontract) of advies (bv. consultancy) worden gekoppeld aan de verkoop van een product. Deze modellen kunnen bijdragen aan meer waardebehoud als hier bijvoorbeeld een contractuele mogelijkheid aan gekoppeld is tot terugkoop, waarbij een koper de mogelijkheid krijgt om een gekocht goed na gebruik en onder bepaalde voorwaarden terug te verkopen aan de oorspronkelijke verkoper.

Andere modellen focussen op het gebruik van producten waarbij het eigenaarschap bij de aanbieder b­ lijft.

Concreet kan het gaan over 1) het exclusief gebruik van een product over een langere termijn (bv. leasing), 2) over verhuur op korte termijn aan verschillende opeenvolgende gebruikers (bv. vakantiehuis), 3) over het delen van goederen die eigendom zijn van één van de gebruikers (bv. autodeelsysteem Dégage), 4) over het tegelijkertijd gebruiken van goederen (bv. carpooling) of 5) over het betalen op basis van de intensiteit van gebruik (bv. de strijkservice van een wassalon betaal je per gestreken item).

Nog andere modellen focussen op het resultaat van een dienst, zonder dat daarbij een specifieke belofte wordt gemaakt op vlak van welk product hiervoor gebruikt zal worden. Het is de functie, het gebruik en het nut van een product dat de toegevoegde waarde vormt voor een klant. Energy Service Companies (ESCO’s) zijn hier een mooi voorbeeld van.

Diensten van ESCO’s

ESCO’s zijn organisaties die energieoplossingen leveren aan hun klanten. Typisch bieden zij lange termijn contracten aan waarbij het soort aangeboden product van ondergeschikt belang is aan het resultaat, nl. de energieprestatie van het contract. Het kan hierbij gaan over het verbeteren van de energie-efficiëntie in bestaande gebouwen of op de garantie op een bepaald comfort in nieuwbouw.

Het leveren van een gegarandeerd comfort of een gegarandeerde energiebesparing, op vlak van koeling, verwarming en ventilatie, over een termijn van 15 tot 25 jaar, heeft verschillende voordelen voor de gebruiker van deze diensten. Zo zal de gebruiker ontzorgd worden en zal het energieverbruik dalen door een zuinigere installatie, liefst in combinatie met voldoende isolatie en zonnewering.

Door de lange looptijd van het contract

58

POWER+ • 11|2023

heeft een ESCO er alle belang bij om kwalitatieve materialen te kiezen die zo efficiënt mogelijk werken en zo weinig mogelijk stukgaan. Zij heeft er, met andere woorden, alle belang bij om de “Total cost of ownerschip” (TCO) te minimaliseren. Dit is de totale kost bekeken over de volledige looptijd van het contract. Dit gaat van de aankoop, tot het onderhoud tot de buiten gebruikstelling. De ESCO draagt immers de onderhoudskosten en garandeert een minimaal energieverbruik. Hoe hoger het effectieve energieverbruik, hoe minder de ESCO verdient. Tegelijkertijd blijft deze dienst toch betaalbaar voor een gebruiker omdat de investeringsuitgave nu gespreid wordt over een lange termijn.

Ook voor de ESCO, de aanbieder, houdt dit model voordelen in. Het ­ biedt nieuwe business opportuniteiten, ze kan haar concurrentiepositie verbeteren en ze heeft een langdurige relatie met haar klant. De cashflow wordt voorspelbaar door de lange

Kom op 11.12.2023 naar Bel.Brussels voor de tweede editie van het Energy Transition Congress.

Op weg naar een duurzame toekomst…

De editie van 2022 was een inspiratiebron waar experten uit de energiesector hun visie gaven op de energietransitie – in de context van de Green Deal en REPowerEU – door concrete acties te formuleren.

Tijdens het Energy Transition Congress 2023 zullen we debatteren over de impact van deze acties en zoveel mogelijk concrete aanbevelingen doen aan de regeringen en partijen in aanloop van de verkiezingen van 2024.

DEBATTEN & KEYNOTES Bel.Brussels Havenlaan 86C 1000 Brussel Maandag 11.12.2023 van 8.30 tot 18.30 u GRATIS parking Info en ticketing energy-transition.be

Een gezamenlijk initiatief van

BEDANKT AAN ONZE SPONSORS

ACTUALITEIT

termijncontracten, bedrijven die dit model aanbieden kunnen in­ spelen op een stijgende vraag naar meer duurzaamheid en kunnen het ecologische motief uitspelen in de “War For Talent”.

De diensten van de ESCO kunnen dus een groter waardebehoud (en dus meer circulariteit) koppelen aan economische voordelen bij zowel aanbieder als gebruiker.

Uitdagingen … en oplossingen

Hoewel dit model een aantal voordelen heeft, zijn er ook heel wat uitdagingen. Zo worden, bij de resultaatsverbintenis van de ESCO’s, risico’s overgedragen van de gebruiker naar de ESCO. Belangrijk is dan ook om goed na te denken over welke risico’s spelen. Denk bijvoorbeeld aan operationele risico’s die voortvloeien uit toekomstige kosten voor onder­ houd en herstellingen, maar ook de inschatting van de restwaarde, de terugnamekost (de kost van “end-oflife management”), extra administratie, de financieringskost en, belang­ rijk, het risico dat een gebruiker tijdens de looptijd van het contract stopt met betalen (debiteurenri­ sico).

Bij het aanbieden van een service-contract, zou een ESCO al deze risico’s kunnen overnemen, maar dat is niet nodig en in vele gevallen ook niet wenselijk. Risico’s kunnen beter daar gelegd worden waar ze het beste kunnen gedragen worden.

ESCO’s kunnen de risico’s spreiden door er bijvoorbeeld voor te kiezen om de installatie toch te verkopen, terwijl ze zelf een bepaald comfort of energiebesparing garanderen en de daarbij horende diensten leveren.

Het risico dat gepaard gaat met het end-of-life management of de financiering, liggen in dit geval bij de gebruiker. Het operationele risico, de inschatting van kosten voor onder­

houd en herstellingen, wat de core business is voor een ESCO, blijft bij de ESCO. Op die manier worden risico’s gespreid. Deze constructie heeft verder als voordeel dat de complexiteit van contracten beperkt blijft én dat klanten in vele gevallen sneller overtuigd zullen zijn.

Ook al is het inschatten van operationele kosten de core business van ESCO’s, toch houdt dit evenzeer een risico in voor hun rendabiliteit. Heel concreet waren de grote prijsstijg­ ing­en voor reserve onderdelen van de afgelopen jaren bijvoorbeeld niet te voorzien.

Operationele risico’s kunnen enigszins ingedekt worden door de vergoeding voor de overname van deze risico’s te indexeren. Daarnaast kan best een risicopremie doorgerekend worden naar de gebruiker voor de overname van dit risico. Die wordt verrekend in de huurprijs. Verder kunnen investeringen in ICT-toepassingen zoals cloud computing (CC) en Internet of Things (IoT) helpen met het inschatten van deze toekomstige onderhouds- en herstellingskosten.

Tenslotte kan het risico omtrent het energieverbruik beperkt worden door enkel het risico van verbruik in kWh over te nemen voor een vooropgesteld niveau van comfort (o.b.v. koeling, warmte en ventilatie) in plaats van de totale energiekost. De toekomstige energiekost bestaat namelijk uit een hoeveelheid energie én uit de prijs per eenheid energie. De prijs per eenheid wordt meestal uit het contract gelaten omdat het zeer moeilijk is om hiervan een inschatting te maken.

Omdat de looptijd van de contracten lang is, speelt het debiteurenrisico sterk. ESCO’s kunnen dit op verschillende manieren opvangen of vermijden. Dit risico kan bijvoorbeeld bij een andere partij gelegd worden door een kredietverzekering af te sluiten bij een gespecialiseerde verzekeraar.

Daarnaast kan ook een bankwaar-

60

POWER+ • 11|2023

borg gevraagd worden aan de gebruiker. Indien de gebruiker stopt met betalen, dan zal de bank van de gebruiker betalen aan de ESCO. Verder kan ook een pand of de huurinkomsten van de gebruiker gevraagd worden. Als een ESCO niet meer betaald wordt, door bijvoorbeeld een Vereniging van Mede-eigenaars (VME), dan kan de ESCO haar inkomsten rechtstreeks verhalen bij de eindgebruiker.

Door de focus op het resultaat van een installatie, over een lange termijn, zal de focus van een ESCO liggen op waardebehoud en energie-efficiëntie.

De activiteiten van een ESCO dragen daarom bij aan een meer circulaire economie terwijl dit ook financiële voordelen oplevert voor zowel ESCO als gebruiker. Wie eigenaar van de installatie blijft, is in de specifieke context van een ESCO zelfs minder relevant.

Dit artikel is gebaseerd op onderzoek aan Arteveldehogeschool. Wilt u hier meer over weten, ga dan naar de webpagina van dit project. Daar vindt u de beknopte booklet en het uitgebreide rapport “Verdienstelijkingsmodellen in een circulaire economie: een handleiding voor de ondernemer”.

Auteurs: Veronique Vermoesen en Simon Van Beveren, verbonden aan Arteveldehogeschool

OPROEP TOT HET INDIENEN VAN EEN PROJECT Techlink plaatst haar leden graag in de kijker. Dit blijkt ook uit deze editie van Power+.

Heeft jouw bedrijf onlangs een interessant project uitgevoerd in het kader van de energietransitie: innovatie, verduurzamen en digitalisatie?

Neem dan vrijblijvend contact op met onze redacteur Dirk De Wolf (dirk.dewolf@techlink.be).

LID IN DE KIJKER

E

nerdeal levert kant-en-klare PV-installaties en integreert alle aspecten om zijn klanten zonne-energie als een dienst aan te bieden. Door de klanten zo veel mogelijk te ontlasten van de verschillende administratieve, technische en ook financiële aspecten (Enerdeal zorgt voor de financiering van ongeveer de helft van de projecten), stelt het bedrijf de installatie beschikbaar in de vorm van een lease, zodat de klanten kunnen profiteren van zonne-energie als een all-inclusive dienst.

‘In 2009, toen we Enerdeal lanceerden, waren we slechts een paar utopische dromers die dachten dat fotovoltaïsche energie zo'n veelbelovende toekomst kon hebben’, legt GRÉGOIRE DE PIERPONT uit. ‘In tegenstelling tot fossiele brandstoffen is de zon overal!

De zonne-energiesector heeft zich dus

Enerdeal: “De toekomst zal vast en zeker solar zijn”

In de afgelopen maanden is het imago van energie bij de consumenten fundamenteel veranderd; door de oorlog in Oekraïne en de “energieblokkade” van Rusland zijn bedrijven zich gaan realiseren dat energie een kritieke hulpbron is. Terwijl vroeger gas de wonderoplossing was en fotovoltaïsche systemen als bijkomstig werden gezien, zijn ze nu van strategisch belang geworden voor klanten wier energiefacturen zijn verdubbeld, verdrievoudigd, verviervoudigd en zelfs soms vervijfvoudigd! De fotovoltaïsche sector doet het beter dan ooit.

Focus op een toekomst die “solar” belooft te zijn met Grégoire de Pierpont, CEO van Enerdeal. geleidelijk aan ontwikkeld rond deze mogelijkheid om lokaal elektriciteit te produceren, waardoor een korte keten mogelijk wordt tussen opwekking en verbruik op bedrijfsschaal.

Dan zijn er nog de grote klimaatuitdagingen, die zullen worden aangegaan door de implementatie van een reeks oplossingen en gedragingen die op grote schaal worden overgenomen door gemeenschappen, bedrijven en

particulieren. Onder deze oplossingen is de integratie van fotovoltaïsche energie en elektromobiliteit voor de hand liggend.’

Grégoire de Pierpont voegt hieraan toe: ‘De energiecrisis als gevolg van het Russisch-Oekraïense conflict heeft de bezorgdheid over het klimaat misschien naar de achtergrond gedrongen, maar heeft duidelijk ge-

62

POWER+ • 11|2023

maakt hoe extreem noodzakelijk het is dat we in onze eigen energiebehoeften voorzien. De behoefte aan autonomie op energiegebied is nog nooit zo groot geweest als nu. Het is nu tijd om ons consumptiemodel te veranderen. Met onze geïntegreerde zonne-energie­oplossingen helpen we bedrijven hun energieautonomie te vergroten door een totaaloplossing te bieden, inclusief installatie,

"Als je elektrisch rijdt, laad dan fotovoltaïsch op!”

Grégoire de Pierpont

onderhoud en financiering. Daken, terreinen, carports en zelfs gevels.

Elk oppervlak dat kan worden benut, wordt gebruikt voor geoptimaliseerde lokale productie.’

Hoofdkwartier in Zaventem

Aangezien je je waarden moet waarmaken, heeft Enerdeal een geïntegreerd fotovoltaïsch project geïmplementeerd binnen zijn eigen gebouw in Zaventem, waardoor de haalbaarheid van het concept kon worden aangetoond. Ongeveer 300 zonnepanelen werden geïnstalleerd op het dak, samen met 12 laadpalen in het parkeerterrein, een 130 kWh batterij en een smart beheersysteem. Na 6 maan-

den werking was een autonomie van 92% bereikt, met voorziening van stroom voor de elektrische auto’s en het gebouw. Tegelijkertijd verving het bedrijf zijn volledige wagenpark door elektrisch aangedreven voertuigen, waardoor de totale eigendomskosten met 30% daalden. ‘De installatie betaalt zichzelf terug in minder dan 5 jaar, waarna de door het systeem geproduceerde energie volledig gratis wordt’, voegt de CEO van Enerdeal toe.

Groei versnellen

‘De markt voor hernieuwbare energie groeit snel en zonne-energieprojecten worden steeds groter en tal­ rijker. Deel uitmaken van een grote internationale energiegroep was een strategische stap om onze groei te ver­ snellen, vandaar onze beslissing om toe te treden tot de EDP Groep’, aldus Grégoire de Pierpont.

Het bedrijf zal zich daarbij concentreren op de ontwikkeling, financiering, bouw en exploitatie van gedistribueerde zonne-energieoplossingen in de Benelux en daarmee stoppen in Afrika. De lokale expertise van Enerdeal in pv-projecten vormt volgens EDP voor business-to-businessklanten een ideale aanvulling op de activiteiten van EDP op het gebied van hernieuwbare energie.

POWER+ • 11|2023

63

Sinds de oprichting van het bedrijf in 2009 heeft Enerdeal meer dan 2 miljoen m2 zonnepanelen (daken en vloeren) geïnstalleerd. Elk jaar kunnen deze panelen: ● 100 GWh per jaar opwekken, gelijk aan het gemiddelde jaarverbruik van 30.000 huishoudens in de Benelux. ● Virtueel 500 miljoen km elektrische auto’s van stroom te voorzien (op basis van een verbruik van 20 kWh/100 km) ● 50 miljoen ton CO2 per jaar besparen, wat gelijk staat aan de CO2-uitstoot van 25.000 auto’s.

Eén van de grootste zonnecentrales in WaalsBrabant

In 2022 installeerde Enerdeal een zonnecentrale van 1 MWp (10.000 m2, 2.500 zonnepanelen) op het dak van het Monnet Innovatiecentrum, in het hart van het wetenschapspark van Louvain-La-Neuve, dat onderdak biedt aan bedrijven waarvan de activiteiten laboratoria vereisen en/of gericht zijn op onderzoek en ontwikkeling. Het project wekt 900 MWh/jaar op, wat overeenkomt met een besparing van ongeveer 420 ton CO2 per jaar - ge­lijk aan het verbruik van 200 huishoudens of 4,5 miljoen km gereden met een elektrische auto! Het project werd gefinancierd door Smart Energy Invest 2, Enerdeals joint venture met In BW en BW Invest, die leasingoplossing­ en voor zonnecentrales aanbiedt aan bedrijven in BW.

ACTUALITEIT

Verpakkingen grote vrijstaande huishoudtoestellen voortaan als bedrijfsmatig beschouwd Fabrikanten en invoerders van elektrohuishoud­ apparaten zetten zich samen in om de ­belangen van hun sector te verdedigen en gemeenschappelijke acties te ondernemen, dit alles binnen de krijtlijnen van de mededingingswetgeving.

Op initiatief van Techlink werd er opdracht gegeven tot een studie en dit leidde uiteindelijk tot een concrete actie met een positieve uitkomst!

D

e Interregionale Verpakkingscommissie (IVC) heeft op 13 juli 2023 de aanpassing van de “Grijze Lijst” goedgekeurd. Die lijst bepaalt welke verpakkingen bij Fost Plus dienen aangegeven te worden en welke bij Valipac.

De IVC heeft beslist dat de verpakkingen van grote vrijstaande huis­ houdtoestellen (koelkast, diepvries, wasmachine, droogkast, afwasmachine en fornuis) voortaan als bedrijfsmatige verpakkingen worden beschouwd en dus bij Valipac dienen te worden aangegeven. De wijziging zou retroactief gelden vanaf 1 januari 2023.

Volgens eerdere berekeningen vertegenwoordigt de bijdrage van deze

verpakkingen vandaag ongeveer € 2,4 miljoen op jaarbasis voor de hele sector (tarieven Fost Plus 2022).

Wetende dat de tarieven van Valipac ongeveer 1/20ste bedragen van de tarieven van Fost Plus, betekent de nieuwe regeling een besparing van ongeveer € 2,3 miljoen op jaarbasis.

Initiatief van Techlink

De betrachting om een aanpassing te bekomen startte ongeveer 2,5 jaar geleden met een grondige studie (EY) in opdracht van de F.E.E., later Techlink.

‘Op basis van de resultaten hebben wij veelvuldige gesprekken gevoerd met Fost Plus en Valipac, met de bedoeling om minstens een belangrijk deel van de tonnages te kunnen over­

64

POWER+ • 11|2023

hevelen van Fost Plus naar Valipac. De laatste fase was het overtuigen van de overheid (IVC) en daarbij vermijden dat ons dossier zou verdronken worden in een alomvattende herziening van de Grijze Lijst.

De uitkomst is de best denkbare: een volledige overheveling van huis­ houdelijk naar bedrijfsmatig en een retro­ actieve toepassing vanaf 1 januari 2023’, legt CEO ERIC PIERS uit. ‘Ik wil in dit dossier dan ook uitdrukke­ lijk Johan Goossens bedanken die als consultant in opdracht van Techlink dit project heeft begeleid en mede dankzij hem en ook met de steun en medewerking van Christian Van den Bogaert, wij een succesvol resultaat hebben kunnen realiseren voor onze leden fabrikanten van elektrohuis­ houdtoestellen.’

, w o r r o m o T ll a t s In e Follow, like en shar ldig e w e g e z n o m o f ie t een initia n bij e t o m o r p e t r o t c e s boeiende jonge talenten! ne voeren ook!

En campag . n e m sa je e o d n re Want installe

Installeer jij morgen mee?

→installtomorrow.be TechlinkBE installtomorrow installtomorrow

Install Tomorrow

Een initiatief van

www.techlink.be

KORT

Techlink Brussel Vlaams-Brabant ontdekte het prachtige Puglia Om aan te knopen met een goede traditie van vóór Covid, organiseerde Techlink Brussel Vlaams-Brabant van 26/08/2023 tot 02/09/2023 opnieuw een seminarie met een 8-daagse rondreis door Puglia. Deze prachtige streek, gelegen in de hak van de Italiaanse laars, staat bekend om zijn typische trulli, schilderachtige historische steden, pittoreske vissersdorpen en zoveel meer. Tijdens deze rondreis maakten de deelnemers onder andere kennis met de havensteden Bari en Brindisi, het typische Alberobello en Lecce, de “hoofdstad van de Barok”.

Sfeerbeeld van Matera, wereldwijd bekend als "Grottenstad" (“Sassi”), Unesco Werelderfgoed en Europese Cultuurstad in 2019.

66

POWER+ • 11|2023

TechBiM stand op Digital Construction Brussels Op 17 oktober kon men TechBiM ontdekken op Digital Construction Brussels, de vakbeurs rond digitalisering in de bouw van Embuild.

TechBiM is er niet enkel voor de grote installateurs (met een eigen BIM-dienst), maar ook voor de groothandels, fabrikanten en natuurlijk onze kleinere installateurs!

De bezoekers konden terecht bij Joris Van Bossche, Project Manager Digitalisation bij Techlink, voor meer informatie en hij ging dieper in op welke voordelen TechBiM voor u te bieden heeft!

SAVE THE DATE!

TECHLINK AWARDS NIGHT La Grande Abbaye de la Ramée, Jodoigne

31.05.2024

www.techlinkawardsnight.be Event en kandidatuur uitsluitend voor Techlink leden.

DE MEDEWERKER

De werknemers van Techlink staan dagelijks voor jou op de barricaden. Ze vertegenwoordigen onze sector in heel wat vergaderingen, beantwoorden al jouw vragen en doen zoveel meer. Toch verschuilt zich achter de façade ook gewoon een mens met zorgen en dromen.

JORIS VAN BOSSCHE

→ Geboren op 25 april 1985 → Sterrenbeeld: Stier → Functie: Project Manager Digitalisation → In dienst sinds 6 februari 2023 → Lievelingseten: Pasta met scampi’s → Favoriete serie: Friends → Favoriete film: Actiefilms

68

POWER+ • 11|2023

PROJECT MANAGER DIGITALISATION JORIS VAN BOSSCHE

“Ik krijg er energie van anderen te helpen of te coachen”

O

m de groeiende uitdagingen rond BIM en digitalisering in onze sector op te vangen, heeft Techlink sinds februari een nieuwe dynamische medewerker erbij. Joris behaalde zijn diploma van Industrieel Ingenieur Bouwkunde aan de KaHo Sint-Lieven. Sindsdien heeft BIM geen geheimen meer voor Joris en staat hij te popelen om zijn kennis te delen met anderen. In het begin van zijn carrière heeft hij gewerkt als Application Consultant BIM bij een Autodesk Reseller. Nadien heeft hij nog ervaring opgedaan als BIM Manager en als Digital Construction Proces Manager bij grote aannemersbedrijven. Hij is nu het aanspreekpunt voor al jullie vragen rond BIM en digi­talisering.

‘Als Project Manager Digitalisation wil ik een brug bouwen tussen innovatie en het succes van onze leden. Mijn meerwaarde ligt in het kunnen sturen en implementeren van digitale transformaties zonder de behoeften en doelen van onze leden uit het oog te verliezen. Met mijn ervaring wil ik onze leden een naadloze overgang naar de digitale wereld bezorgen. Samen werken we aan het realiseren van digitale transformaties die het verschil maken en onze leden een concurrentievoordeel bieden in de installatiewereld van vandaag.’

Sportieveling

Joris is een echte sportieveling. Hij heeft 20 jaar basket gespeeld en al drie keer meegestapt in de Dodentocht. In zijn vrije tijd gaat hij vaak lopen, speelt wekelijks paddel, … . Onlangs heeft onze sportieveling, die graag zijn

grenzen verlegt, voor de tweede keer een marathon uitgelopen.

Ongeveer 7 jaar geleden ontdekte Joris het genot en bevrijdende gevoel van lopen. ‘Het lopen beviel me zo goed, dat ik steeds een paar stapjes verder ging. Ik voel mij veel beter, ik ben beter gezind, ik kan beter om met de werkdruk... Het is gewoon bevrijdend.’

Als gepassioneerd loper met het hart op de juiste plaats loopt Joris dan ook wedstrijden waarbij hij regelmatig goede doelen steunt. Zo heeft hij al twee keer deelgenomen aan de 100km-run ten voordele van de strijd tegen kanker. Daarnaast nam hij deel aan de Roparun (estafetteloop van Parijs en Hamburg naar Rotterdam) waarmee hij geld inzamelde voor VAKLO, een organisatie die gezinnen met een familielid met kanker de kans biedt om samen een weekend of midweek te ontspannen.

Gezinsman

Tijdens zijn vakantiewerk in Zele als perenplukker leerde Joris zijn vrouw (Ilse) kennen. ‘Ik heb haar op dezelfde locatie en tussen de peren ten huwelijk gevraagd in 2011’, zegt Joris. (knipoogt) Ondertussen hebben ze twee kinderen: Elias (10 jaar) en Ella (8 jaar). Het meeste plezier haalt Joris uit de kleine dingen, zoals met het gezin erop uittrekken richting de bergen. ‘De knusse dorpen, de schone berglucht, de ongerepte natuur en de fantastische uitzichten maken het steeds de moeite waard’, besluit Joris.

POWER+ • 11|2023

69

PRODUCTNEWS

Siemens stelt software voor actief beheer van laagspanningsnetten

Siemens zet opnieuw een belangrijke stap om de energietransitie te versnellen: Als primeur in de sector presenteerde het bedrijf vandaag zijn nieuw ontwikkelde software voor laagspanningsnetten. LV Insights X software, onderdeel van het Siemens Xcelerator portfolio, stelt distributienetbeheerders (DSO) in staat om hun meest urgente uitdaging aan te pakken: de noodzaak om de netcapaciteit aanzienlijk te verhogen terwijl de netten al tot het uiterste worden gedreven door de snelle toename van decentrale aanvoer van hernieuwbare energie en extra verbruikers zoals EV-opladers of warmtepompen. Om te voorkomen dat elektriciteitsnetten de bottleneck van de energietransitie worden, moeten nutsbedrijven dringend hun netcapaciteit verhogen en het laagspanningsnet actief beheren.

LEDVANCE LED buizen portfolio uitgebreid

Het lampverbod van 2023 treft vooral traditionele fluorescentielampen. Het LEDVANCE LED buizen assortiment heeft het juiste LED-alternatief voor compatibele E-VSA’s, C-VSA of direct op netspanning. Met de online LEDVANCE lamp finder kan snel en gemakkelijk de juiste LED-buis worden gevonden ter vervanging van traditionele fluorescentielampen. Het sterk uitgebreide T8 EM portfolio is niet alleen opgesplitst in drie productklassen, maar heeft ook een indrukwekkende verscheidenheid. Zo zijn alle typen verkrijgbaar in de lichtkleuren 3.000, 4.000 en 6.500K. Alle lampen zijn van glas. Bovendien bieden lampen van de ­SUPERIOR CLASS en PERFORMANCE CLASS splinter­ bescherming. www.benelux.ledvance.com

LV Insights X is ontwikkeld als onderdeel van het Siemens Xcelerator-portfolio en is beschikbaar als Software as a Service (SaaS). In vergelijking met on-premise software garandeert SaaS de snelst mogelijke time-to-operation en verlaagt het de instapkosten en risico's aanzienlijk, terwijl de schaalbaarheid hoog is en cyberbeveiligingsnormen gegarandeerd zijn.

Schneider Electric maakt zijn innovatief gamma Resi9 XE compleet in België

✓ Grote detectiezone van 78m²(!!) / 2,5m montagehoogte ✓ Laag stroomverbruik, slechts 4,5 mA ✓ Plug-in systeem ✓ Interne en externe lichtsensor ✓ DALI-2 gecertificeerd ✓ Verkrijgbaar in zwart (art. 93354) en wit (art. 93358)

In het constant streven naar de beste residentiële elektrische beveiliging, introduceerde Schneider Electric™ het nieuwe productgamma Resi9 XE in oktober 2021. In het begin waren het enkel 2P apparaten.

Nu wordt het aanbod vervolledigd met 3P en 3P+N apparaten.

Dit baanbrekend distributiesysteem biedt installateurs meer flexibiliteit en gebruiksgemak dankzij een revolutionaire manier van installatie: het laat namelijk zeer eenvoudig toe om apparaten 2P,3P en 3P+N te mengen op eenzelfde distributiemodule. Zo zijn er dus geen kopzorgen meer voor de elektricien. Tegelijkertijd biedt het een optimale verdeling en extra bescherming door zijn IPxxB isolatie. Dit betekent dat er vanaf nu met Resi9 XE een complete oplossing is voor één- en meergezinswoningen.

www.beg-luxomat.com/nl-be

www.se.com/be/nl

www.siemens.be/infrastructure

B.E.G. presenteert de nieuwe PD5NLAMELLA

Deze speciaal ontworpen melder voor lamellen plafonds, heeft veel in zijn mars. Hij past naadloos tussen twee lamellen en is in een handomdraai gemonteerd d.m.v. een clipsluiting.

70

POWER+ • 11|2023

Energie besparen met de draadloze bridge voor Niko Home Control Breid een installatie op busbekabeling uit met Zigbee® producten voor traditionele bekabeling en koppel rechtstreeks aan de digitale meter. Zo krijgen je klanten toegang tot heel wat energiebesparende functies: • inzicht in energieverbruik en -productie via de koppeling met de digitale meter • slimme meldingen in de app bij overproductie of pieken in het verbruik • automatische zelfconsumptie van zonne-energie via de solar mode • automatisch pieken afvlakken en verbruik spreiden om extra kosten door het capaciteitstarief te vermijden www.niko.eu/energy

PA-1191-01

Nieuwe 5SV3+6mA-schakelaar, kostengunstig alternatief voor elektrische laadpalen Nu steeds meer gezinnen en bedrijven steeds vaker 2 of meer elektrische laadpalen installeren, meestal parallel tegenover elkaar, komt de veiligheid van gebruikers bij onbedoelde verliesstromen steeds hoger op de agenda.

Om hier de beveiliging te garanderen bij een verliesstroom boven de 6mA, blijkt een schakelaar type B met 2 spoelen (1 zoals in de klassieke schakelaar en 1 elektronische) – bijzonder duur.

Probeer dit kwalitatief, goedkoper alternatief: de gloednieuwe 5SV3+6mA-verliesstroomschakelaar, een klassieke, makkelijk te installeren verliesstroomschakelaar mét een geïntegreerde 6 mA DC-detectie.

Zo vermijd je een dure type B verliesstroomschakelaar op kop, terwijl je nog steeds meerdere laadpalen kan aankoppelen: een win-win.

De nieuwe 5SV3+6mA-verliesstroomschakelaar is beschikbaar bij de elektrogroothandel. www.siemens.be/infrastructure