De Vlaamse Schrijnwerker 02-2023

07.

2023

De Vlaamse Schrijnwerker

#132

Dossier: Alles over binnendeuren Laureaten VLAAMSE HOUTPROEF gehuldigd

VERPLICHTE BASISVEILIGHEIDSOPLEIDING voor iedereen

Driemaandelijks vakblad Uitgave van Embuild - Afwerking Kunstlaan 20, 1000 Brussel Afgiftekantoor Gent X Post P40963

GEVELSTROKEN

Amsterdam - Donald Jansen - ADD-IT Architecten

Drieskens en Dubois

TERRASPLANKEN

Jouw partner voor gevel- en terrasafwerking D U U R Z A M E I N N O VAT I E V E V E Z E L C E M E N T P L A N K E N

Eternit nv, Kuiermansstraat 1, B-1880 Kapelle-op-den-Bos, België Tel. +32 (0)15 71 71 71, Fax +32 (0)15 71 71 79 info.benelux@cedral.world, www.cedral.world

BESTEL GRATIS EEN STAAL VIA w ww.cedral.wo

rld

INHOUD

16 ● Vlaamse

20 ● Binnendeuren

Houtproef

Begin juni werden de laureaten van de 22e editie van de Vlaamse Houtproef gehuldigd in Sint-Niklaas.

5 ● Edito

Het plaatsen van binnendeuren is een van de vaste taken van de schrijnwerker. Daarom hier enkele nieuwigheden uit de wereld van de binnendeuren.

20 ● Dossier: Binnendeuren

Door Willy Simoens

6 ● Prikbord 15 ● Onderwijs

SERV luidt alarmbel over teruglopend aantal opleidingen voor bouwberoepen

18 ● Onderwijs

opleiding

Sinds 15 april moeten alle werkkrachten die op een bouwwerf actief zijn een verplichte basisveiligheidsopleiding gevolgd hebben.

30 ● Productnieuws

21 ● Onzichtbare scharnieren en aluminium frames van Xinnix

Houthandel Vanhove: “Samenwerking met Limoco van generatie op generatie”

22 ● Stealthpivot van Portapivot:

32 ● Productnieuws

24 ● Primeur: Breen Belgium

36 ● Beursnieuws

een onzichtbaar en onderhoudsvrij scharniersysteem

introduceert SLK- en Staldeuren

‘T Saam Diksmuide algemeen winnaar van eerste editie van Wood Skills

28 ● Basisveiligheids­

26 ● Klaar voor EI1-branddeuren?

Wij alvast wel!

27 ● Solid Binnendeuren houdt

MASCOT® CUSTOMIZED: De werkkleding van de toekomst

Voorverkoop vakbeurzen Embuild loopt als een trein

38 ● Buildwise

Werkprogramma’s technische comités

succesvol info- & netwerkmoment met focus op EI1-normering

Embuild Vlaamse Schrijnwerkers Kunstlaan 20, 1000 Brussel Tel: +32 (0)2 545 57 10 Fax: +32 (0)2 545 58 59 www.vlaamseschrijnwerkers.be

Verantwoordelijke Uitgever Filip Coveliers Kunstlaan 20, 1000 Brussel filip.coveliers@embuild.be

Administratie en redactie

Bram Schittecatte Tel: 02/545 59 47; Fax: 02/545 58 59 bram.schittecatte@embuild.be

Vormgeving

Nikka Cuypers nikka.cuypers@embuild.be

Advertentieverantwoordelijke Steve Caufriez Tel.: +32 (0)2 545 57 25 GSM: +32 (0)486 58 71 91 steve.caufriez@embuild.be

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

Drukwerk Graphius

3

ISOCONFORT 32 & 35

Vernieuwde kwaliteit, zijdezacht comfort.

Interesse in een demo bij jou op de werf?

Scan de QR-code en schrijf je in.

EDITO

Beroepsbekwaamheid

B

este lezer,

Net voor het bouwverlof lazen we in de kranten het nieuws dat in de eerste vijf maanden van dit jaar niet minder dan 906 bouwbedrijven failliet zijn gegaan, een triest record. De bouw is altijd al een faillissementsgevoelige sector geweest, maar dit aantal is ongezien.

Willy Simoens Voorzitter Embuild Vlaamse Schrijnwerkers

Uiteraard zal de nasleep van de coronacrisis hierin een rol gespeeld hebben, er zijn ook de hoge rentevoeten en dure materialen die potentiële bouwers en verbouwers afschrikken, maar je kan je toch niet van de indruk ontdoen dat ook de afschaffing van de vestigingswet in Vlaanderen meegespeeld heeft.

De collega’s van Embuild Vlaanderen becijferden dat in Vlaanderen meer nieuwe bouwbedrijven failliet gaan dan in Wallonië en Bussel, waar ze wel nog een vestigingswet kennen. In Vlaanderen overleeft 9 % van de nieuwe bouwbedrijven het eerste jaar niet, terwijl dat in Wallonië en Brussel 7 % is. Bovendien blijkt dat dit percentage in Vlaanderen in stijgende lijn zit sinds de vestigingswet afgeschaft is, terwijl Wallonië en Brussel een dalende tendens kennen.

Wij zijn met onze beroepsvereniging altijd voorstander geweest van de vestigingswet. De vestigingswetgeving verplichtte de starters immers niet alleen om hun specifieke beroepskennis te bewijzen, ze moesten ook aantonen dat ze kaas gegeten hadden van bedrijfsbeheer. Door de vestigingswet af te schaffen rol je de rode loper uit voor knoeiers en avonturiers zonder kennis van zaken.

Misschien moet Vlaanderen dus maar overwegen om de vestigingswetgeving toch opnieuw in te voeren, want 906 failliete bouwbedrijven, dat zijn ook 906 keer ontevreden klanten, leveranciers en schuldeisers. Dat kan toch de bedoeling niet zijn!

Collegiale groet

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

5

PRIKBORD

Zitbank ter nagedachtenis van Geert Haest

Zondag 25 april 2021 was een donkere dag in de geschiedenis van Embuild VASPA, de Vereniging van Aannemers-Schrijnwerkers van de provincie Antwerpen. Het leek wel of de wereld stil stond.

Het bestuur van VASPA en de Vlaamse Schrijnwerkers was met verstomming geslagen. We vernamen die dag namelijk het overlijden van onze goede vriend en bezieler van de Houtproef Geert Haest. Een stom ongeluk kostte Geert het leven.

H

et verlies voor de familie en VASPA was enorm en niet te bevatten. Geert was nog zo jong nog en zat boordevol grootse plannen. Maar plots was hij er niet meer. Onze goede vriend die voor iedereen klaar stond was niet meer.

Ter nagedachtenis van Geert lieten zijn kinderen en weduwe een zitbank maken die vlakbij de plaats van het ongeluk werd geplaatst. De zitbank werd deels gemaakt met de balk die Geert noodlottig werd. Over deze balk viel hij met zijn fiets.

De fabricage gebeurde in het GITOK Kalmthout, de school waar Geert jarenlang trouw jurylid was. De uitfrezing van de tekst gebeurde in de BuSo school Kristus-Koning met de CNC machine die Geert jarenlang trouwe dienst had bewezen.

Nog steeds is het overlijden binnen het VASPA niet verwerkt en daarom organiseert het bestuur op zondag 2 juli een wandeling op het militair domein “Klein schietveld” naar de herdenkingsbank.

STRIEBIG VERTICALE PANEELZAGEN MAKEN HET VERSCHIL. Maak kennis met het nieuwe type Control 18, een verticaal opdeelcenter van de premium klasse.

NIEUW

optimalisatiesoftware, automatische beweging van de zaagbalk en labelprinter.

NOBLESSE BENELUX N.V. - INDUSTRIEPARK - NERINGSTRAAT 2 - 1840 LONDERZEEL TEL.: +32 (0)52 30 09 81 - info@noblesse.be - www.noblesse.be

6

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

PRIKBORD

West-Vlaamse collega’s bezoeken Made In Inox

E

en dertigtal leden van de WestVlaamse cluster Afwerking bracht op vrijdag 28 april een bezoek aan het inox- en metaalverwerkend bedrijf Made In Inox in Watou. Dat familiebedrijf vormde zich op enkele generaties om van een traditionele smidse (met blaasbalg)

IN MEMORIAM

tot een modern bedrijf dat maatwerk onderdelen produceert in inox, roest­ vrij staal of een ander metaal naar keuze.

De schrijnwerkers kregen een rond­ leiding door het bedrijf en maakten kennis met de moderne technieken

om metalen stukken te produceren en vorm te geven, maar de demon­stratie van de oude ambachtelijke manier om metaal te smeden kon op minstens evenveel bewondering rekenen! De avond werd afgesloten met een eten­ tje in Bar Bernard aan de brouwerij St.-Bernardus.

Embuild Vlaamse Schrijnwerkers meldt met grote verslagenheid en droefenis het overlijden van

Camiel Vanderjeugt ° 20 juli 1934 - † 7 juni 2023 Gewezen zaakvoerder van Schrijnwerkerij Vanderjeugt • Ere-bestuurder Embuild West-Vlaamse Schrijnwerkers • Voorzitter van de Imkersvereniging De Klaverbie • Ere-voorzitter Gezinsbond Boezinge • Ere-bestuurslid van de Koninklijke Handbooggilde Sint-Joris Boezinge

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

7

PRIKBORD

Onvergetelijke eerste editie van de Embuild Golf Trophy Op vrijdag 26 mei vond de eerste editie van de Embuild Golf Trophy plaats in Waregem Golf. Dit event was een initiatief van Maarten Dutry (voorzitter West-Vlaamse afdeling NaVAP), Peter Meuleman (voorzitter West-Vlaamse Schilders) en Embuild West-Vlaanderen met als missie om de bouwsector en de golfsport samen te brengen tijdens een uniek netwerkmoment.

D

e deelnemers hadden geluk, want het toernooi vond plaats onder een schitterende lentezon. Bij aankomst kregen de deelnemers een goodiebag, lunchpakket en scorekaart mee en daarmee kon het toernooi van start gaan. Maar er was niet alleen aandacht voor geoefende golfers, ook aan de beginners was gedacht.

Voor elk wat wils Bij de twee uur durende golfinitiatie konden 29 geïnteresseerden kennis maken met de golfsport en uittesten hoe het voelt om een bal af te slaan.

En dat is geen sinecure, zo bleek al snel! Met wat tips van ervaren golfers kreeg iedereen toch de basisbeginselen onder de knie.

Ondertussen werkten de 63 deelnemers de 18 holes van Waregem Golf af om uit te maken wie zich tot winnaar van het golftoernooi zou kronen. Tijdens de award ceremony, die ’s avonds plaatsvond, werden verschillende winnaars in de bloemetjes gezet:

8

● Longest drive dames: Evelin Dejonghe – Sanitair Raedt bvba uit Ledegem ● Longest drive heren: Mathieu Pissoort – Sika

Met een honderdtal aanwezigen was de eerste editie van de Embuild Golf Trophy een schot in de roos! Uiteraard zou dit niet mogelijk geweest zijn zonder de steun van de partners en sponsoren, waarvoor dank!

● Nearest to the pin: Evelin Dejonghe – Sanitair Raedt bvba uit Ledegem ● Minst aantal slagen: Kris Coussée - Coussée Bouw nv, projectontwikkelaar en aannemer uit Roeselare

SPONSORS

● Hoogste Stableford: Steve Hubrechsen – RCFAccountants uit Oostende ● Beste flight: Sabine Dewitte - Delinvest, Frederik De Zegher - Lecot , Thierry Gernay – Gecal

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

PRIKBORD

Antwerpse Schrijnwerkers bezoeken Gramaco en Van Hoecke

O

p vrijdag 17 maart organiseerde de Konink­lijke Vereniging van Aannemers-Schrijnwerkers van de Provincie Antwerpen (Embuild VASPA) bedrijfs­ bezoeken aan twee innovatieve bedrijven uit de streek om de leden kennis te laten maken met hun producten. ’s Ochtens bezochten de Antwerpse schrijn­werkers Gramaco in Londerzeel, een natuursteenbedrijf dat gespecialiseerd is in interieurwerken in na-

tuursteen. Ze konden er kennis maken met de producten die Gramaco aanbiedt en ze leerden er bij over de verwerking natuursteen en composietsteen.

Na de middag ging het naar beslagspecialist Van Hoecke in Sint-Niklaas, waar de collega’s een rondleiding kregen door het bedrijf en kennis konden maken met de scharnieren, klapdeursystemen en ladesystemen van Van Hoecke.

Eerste feest van de Limburgse Cluster Afwerking is schot in de roos

E

mbuild Limburg organiseerde op 21 maart het eerste “Feest van de Afwerking”, een gezellige bijeenkomst voor de Limburgse afwerkingsbedrijven. Een zestigtal aannemers tekende present op de feestelijke avond, die plaatsvond in de Bouwcampus in Diepenbeek.

Voor de collega’s de benen onder tafel mochten schuiven, werden ze eerst nog getrakteerd op een infosessie van Häfele, waarbij ze meer te weten kwamen over de rol van verlichting tijdens de afwerking en in het interieur, maar ook over het effect van verlichting op de menselijke psyche en ons welzijn. Aansluitend kwam een expert van Buildwise toelichting geven bij de nieuwe TV over binnenbepleistering en de impact hiervan voor schrijnwerkers en schilders.

9

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

PRIKBORD

Antwerpen is gaststad voor de voorjaarsuitstap van de Vlaamse Schrijnwerkers

I

eder jaar organiseert Embuild – Vlaamse Schrijnwerkers een voorjaarsuitstap om de leden samen te brengen en te verbroederen in een gemoedelijk kader. Deze voorjaars­ uitstap wordt telkens door een an-

dere afdeling georganiseerd, dit jaar was de organisatie in handen van ­Embuild VASPA (de Vereniging Aannemers schrijnwerkers van de provincie Antwerpen). De bestemming was, niet verwonderlijk, Antwerpen zelf. De Koekenstad heeft immers heel wat te bieden en kent vele mooie hoekjes die onbekend zijn bij het grote publiek.

De schrijnwerkers bezochten onder andere de ‘Ruien’, een middel­ eeuws rioleringsstelsel dat onder de stad loopt en ze namen een kijkje op het Eilandje en in het vermaarde ‘Schoon Verdiep’ van het stadhuis van Antwerpen. Uiteraard was er ook voldoende tijd om bij te praten met collega’s en gezellig te tafelen.

Limburgse afwerkingsbedrijven ontdekken nieuw plaatmateriaal

O

p woensdag 8 maart brachten 22 Limburgse aannemers uit de afwerkingssector een bezoek aan HDM in peer. Het bedrijfsbezoek werd georganiseerd door de Cluster Afwerking van ­Embuild Limburg.

De aannemers maakten er kennis met de nieuwe Aqua-Step panelen in SPC, Stone Polymer Composite van de Limburgse fabrikant HDM, dat zijn 100 % circulaire platen op basis van kalksteen en PVC met een klein percentage aan substraten.

De panelen kunnen onder andere gebruikt worden voor vloeren, wanden, plafonds en gevels. Het plaatmateriaal wordt ter plaatse in Peer vervaardigd. HDM opende daarvoor zelfs een nieuwe productielijn. De aannemers kregen tijdens het bedrijfsbezoek ook de kans om de mouwen op te stropen en zelf aan de slag te gaan met de Aqua-step.

10

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

Een nieuw tijdperk in gevelbekledingen.

Met het gepatenteerd Magnetude®-systeem voor inkomdeuren van FRAGER, kunnen nu ook gevelbekledingen onzichtbaar bevestigd worden.

De architect heeft alle vrijheid bij het ontwerpen van een aluminium gevelbekleding.

De combinatie van vlakke aluminiumplaten met inliggende schaduwvoeg, strakke binnenhoek- en buitenhoekoplossingen, laten een hedendaagse en minimalistische vormgeving toe.

Gevelkaders, op maat geleverd, worden aan de muur geschroefd. Daarna wordt de inliggende aluminium schaduwvoeg, plint of hoek in het gevelprofiel geschoven en kan er een volgend gevelkader worden gemonteerd. De aluminium buitenplaat, tevens op maat geleverd, wordt met magneten op het gevelkader gemonteerd.

Gevelbekledingen en sectionaalpoorten worden zo onzichtbaar bevestigd zonder lijm of silicone.

HARINCK nv/sa Heirweg 95, zone 2, B-8710 Wielsbeke, Belgium T +32 (0)56 67 40 50

www.frager.be

PRIKBORD

Aannemers aan de lippen gekluisterd van komiekeconoom Kamal Kharmach

Embuild Connect, het vroegere Embuild Afwerking, organiseerde dit voorjaar twee voorstellingen met Kamal Kharmach. Kharmach, die naast komiek ook docent bedrijfseconomie is, is bij onze aannemers goed gekend via het tvprogramma Andermans Zaken, waarin hij ondernemers in nood bijstaat. En dus was er heel wat belangstelling voor de shows.

D

e twee optredens vonden plaats in Antwerpen, begin april, en Roeselare, einde mei. Beide shows konden op heel wat belangstelling rekenen, maar Roeselare spande de kroon met meer dan 500 aanwezigen. Tijdens de

12

Voorzitter Wouter Vanderjeugt met Jelle Vanheste

voorstelling, getiteld ‘Economedy’, gaf de komiek op luchtige wijze tips over hoe je als ondernemer het verschil kan maken met je concurrenten en -niet te onderschatten- waarom je je tarieven niet mag afstemmen op die van de concurrentie of op de verwachtingen van de klant. Het publiek hing aan zijn lippen gekluisterd.

Aangrijpende getuigeniss

De drijvende kracht achter de voor­ stellingen was Wouter Vanderjeugt, de voorzitter van Embuild West-Vlaamse Schrijnwerkers. Voor de voorstelling in Roeselare begon, nodigde hij Jelle Vanheste van interieurbouwer Mivan uit Houthulst uit op het podium.

Vanheste was een van de aannemers die door Kamal Kharmach geholpen werden in zijn programma Andermans Zaken. In Roeselare vertelde

Jelle hoe Kharmach hem had helpen inzien dat de keuzes die hij nam vooral ingegeven werden door angst. Angst om klanten te verliezen, angst om opdrachten mis te lopen wegens een te hoge prijs, angst om de leningen niet te kunnen betalen,… Het leidde ertoe dat hij te veel opdrachten aannam tegen een te lage prijs en daardoor verzoop in het werk. En dat allemaal terwijl hij een uitstekend vakman is en dus zeker wél een correcte prijs mag vragen voor zijn werk. De getuigenis van Jelle Vanheste was voor veel aanwezigen heel herkenbaar en zorgde voor een serieuze noot tijdens de avond.

De combinatie van de ernstige getuigenis en de komische show zorgen ook voor heel wat stof om over na te kaarten. De bezoekers bleven nog tot in de late uurtjes plakken en zo werden het twee heel geslaagde avonden.

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

PRIKBORD

Recordaantal faillissementen in de bouw

U

it cijfers van het statistiekbureau Statbel blijkt dat er tij­ dens de eerste vijf maanden van 2023 een recordaantal bouwbedrijven failliet zijn gegaan. In totaal gaat het om 906 faillissementen in de bouw. Dat is 4 % meer dan het vorige record over dezelfde periode, in 2013. “De bouw is a­ ltijd een faillissementsgevoelige sector geweest. Dat heeft te maken met het hoog aantal starters in de sector als gevolg van de relatief lage op­startkosten, maar ook de lage winstmarges die kenmerkend zijn voor de bouw. Op dit moment staan ook de bouwvolumes onder druk, wat het extra moeilijk maakt voor de sector”, reageert Embuild-CEO NIKO ­DEMEESTER . Bovendien verdwenen vorig jaar de verschillende coronasteunmaatregelen, waardoor het

voor een aantal bouwbedrijven die het voordien al moeilijk hadden, einde ver­haal is geworden.

Vanwege het hoge aantal faillissementen in de sector roept bouwfedera­

tie Embuild de verschillende overheden op om te blijven investeren in woningen, gebouwen en infrastructuur. Ook op het vlak van de Europese relanceplannen moet dringend een tandje worden bijge­stoken.

Verzeker als vakman je bestelwagen bij de vakman in verzekeringen.

Als vakman betekent je bestelwagen veel voor jou. Je wil dan ook dat hij goed verzekerd is, zodat je steeds met een gerust gemoed de baan op kan. Daarvoor kan je rekenen op de persoonlijke service van Federale Verzekering, al meer dan 100 jaar de specialist – zeg maar vakman – in het verzekeren van vakmannen. Bovendien geniet je nu van een korting van 10% op je polis B.A.* lichte vrachtwagen en zelfs 20% op je polissen B.A en Omnium* als je de combinatie maakt!

Maak nu een afspraak op

federale.be/nl/actiecamionette * Actiereglement, IPID en Algemene Voorwaarden op federale.be. Federale Verzekering – V.U: Tom De Troch – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel www.federale.be. Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Maak Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s CV. Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE31 3100 0723 3155 - RPR Brussel BTW BE 0403.257.506.

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

13

PRIKBORD

Vinden van nieuwe medewerkers problematisch voor 8 op de 10 bouw- en installatiebedrijven Voor 51% van de bouw- en installatiebedrijven is het vinden van geschikte medewerkers een zeer groot probleem, voor 29% een groot probleem, zo blijkt uit onderzoek van bouwfederatie Embuild. Momenteel staan zo’n 14.000 vacatures in de sector open en dat probleem is nu al jarenlang structureel. Bouwondernemingen blijken vooral op zoek naar klassieke profielen: bouwvakkers en werfleiders. “Problematisch is dat 1/5de van de bedrijven door die krapte hun offertes beperkt”, zegt Niko Demeester, CEO van Embuild. “Het is daarom hoog tijd om het bouwvakonderwijs te herwaarderen en het arbeidsmarktbeleid nog meer te richten op activering, vorming en omscholing.”

1

4.000 vacatures staan er momenteel open in de Belgische bouw- en installatiesector. Uit onderstaande cijfers blijkt duidelijk dat de bouw met een structureel probleem zit. De bouw kampt al lang­ er met moeilijkheden om personeel te vinden.

AANTAL VACATURES BELGISCHE BOUW (X 1.000) 1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

13,3 11,5 12,6 12,2 12,5 17,2

12,6 13,9 13,4 11,5 18,5 16,2

10,8 16,5 13,8 8,7 18,2 18,2

12,5 11,1 13,8 9,3 17,7 14,1

‘Zeer groot probleem’

51% van de bouw- en installatiebe­ drijven ervaart het vinden van personeel als een zeer groot probleem, 29% vindt het een groot probleem. ­A mper 4% van de bedrijven heeft er geen moeite mee, zo blijkt uit een enquête van Embuild waaraan 200 bedrijven uit de sector hebben deelgenomen. 37% van de ondernemingen zoekt bouwvakkers, 19% werfleiders, 11% bouwtechnisch hoge profielen (calculator, tekenaar, planner, verantwoordelijke logistiek,…), 7% bouwvakkers voor projecten van ener­getische renovatie en 5% profielen voor het gebruik van nieuwe technologieën (BIM-ingenieur, 3D-specialist, dronepiloot,…) in de bouw. De sector is in volle transitie, wordt steeds meer technologisch en dat laat zich dus ook voelen in de gewenste profielen.

Bouw- en installatiebedrijven proberen dat gebrek aan personeel in eerste instantie op te vangen door met Bel-

14

gische bedrijven (24%) of buitenlandse bedrijven (20%) in onderaanneming te werken. Erger is dat 21% hun offertes beperkt omdat ze het werk niet rond zullen krijgen door een tekort aan medewerkers en dat 17% werven later opstart. “Mochten zij over meer arbeidskrachten beschikken zou dat dus niet het geval zijn. Met andere woorden: de krapte op de arbeidsmarkt leidt ertoe dat bouwwerken later of helemaal niet worden uitgevoerd”, zegt Niko Demeester, gedelegeerd bestuurder van Embuild.

De bouwfederatie wil daarom de in­ stroom in de bouw versterken. Het aantal leerlingen in de tweede en de derde graad van het voltijds bouwonderwijs is tussen het schooljaar 2016-

2017 en het schooljaar 2021-2022 met 12% gedaald. “Daarom moeten we de troeven van de bouw veel meer in de verf zetten: het gaat om gediversifieerd werk dat steeds technologischer, properder en minder zwaar is. Bovendien zijn de arbeiders uit de bouw, na die uit de chemie, de best betaalde arbeiders en genieten ze van veel sociale voordelen”, geeft de topman van Embuild nog aan.

De bouwfederatie heeft op dit moment, samen met alle sociale partners uit de sector, een tienjarige imagocampagne lopen om het beeld van de bouw te moderniseren. Onder de naam ‘De Bouw Kijkt Verder’ mikt de sector nadrukkelijk op jongeren. Deze zomer zullen we bijvoorbeeld op een aantal festivals (Couleur Café, Suikerrock, Les Ardentes,…) aanwezig zijn. Ook Embuild Vlaanderen, Embuild.Brussels en Embuild Wallonie hebben elk rekruteringscampagnes lopen. Om het tekort aan medewerkers op te vangen, zet de bouw trouwens ook meer in op automatisering en digitalisering, waardoor de productiviteit stijgt en meer bouwwerken kunnen worden gerealiseerd met de beschikbare arbeidskrachten.

Ook de overheid heeft volgens Embuild een belangrijke rol te spelen.

Iedereen die kan werken, moet stevig aangemoedigd worden om dat ook te doen. Dat gebeurt nu al voor een stuk, maar kan volgens Embuild nog beter. Het kan immers niet dat heel wat sectoren, waaronder de bouw, met een ernstig personeelstekort zitten, terwijl er anderzijds een reservoir aan talent beschikbaar is dat nu amper wordt aangesproken. Activering, vorming en omscholing moeten de kern van het arbeidsmarktbeleid vormen.

De bouwbedrijven leveren daarvoor zelf al veel inspanningen, het is belangrijk dat de overheden de inactieven aanzetten tot werken.

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

ONDERWIJS

SERV luidt alarmbel over teruglopend aantal opleidingen voor bouwberoepen In een advies aan Vlaams Minister van Onderwijs Ben Weyts luidt de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) de alarmbel over de ‘prangende tekorten aan programmatie van bouwopleidingen’ in onze middelbare scholen.

Vooral de terugval van het aantal opleidingen voor dakdekkers, stukadoors, binnen- en buitenschrijnwerkers en interieurbouwers is zorgwekkend.

I

n het schooljaar 2023-2024 wordt de specialisatierichting stukadoor nergens meer aangeboden in de Vlaamse en Brusselse scholen. In de opleiding ‘afwerking bouw’ krijgen leerlingen deze technieken nog wel aangeleerd, maar amper 40 leerlingen volgen die studierichting. Nochtans is stukadoor sinds jaar en dag een knelpuntberoep in Vlaanderen en krijgen de bedrijven uit de sector de openstaande vacatures niet ingevuld. Het onderwijsaanbod is dus duidelijk niet afgestemd op de noden van de arbeidsmarkt.

Ook met de opleiding voor dakdekkers loopt het niet goed. Momenteel tellen de opleidingen richting dakdekker of dakwerker slechts 25 leerlingen.

Vanaf volgend schooljaar wordt die richting enkel nog duaal aangeboden, maar ook dat is geen succes, want momenteel telt die duale opleiding slechts twaalf leerlingen. Nochtans zijn de dakdekkers goed voor 7,41 % van alle bouwvakarbeiders in Vlaanderen (volgens de ‘beroepenstudie’ die Constructiv en Cevora samen met onderzoeksbureau Tempera in 2018 opmaakte). Dakdekker is eveneens een knelpuntberoep.

Het advies van de SERV gaat ook dieper in op de schrijnwerkersopleidingen. Volgens het advies zijn de noden van de arbeidsmarkt en de instroom vanuit onderwijs niet in evenwicht voor de binnen- en buitenschrijn­ werkers en interieurbouwers. Voor

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

deze laatste is de driehoek Deinze, Tielt, Waregem en driehoek De Pinte, Zottegem, Oudenaarde een blinde vlek in het opleidingsaanbod. Ook hier gaat het opnieuw over beroepen die bij de VDAB gecatalogeerd staan als knelpuntberoepen.

Advies

De SERV pleit voor meer inspanningen van de scholen om de opleiding­ en levend te houden door samen te werken met lesgevers uit ondernemingen. ‘Ook samenwerking tussen scholen en sectoren kan opleidingen aantrekkelijk houden’, klinkt het in het advies. Ook imagocampagnes door de bouwsector moeten leerlingen overtuigen om voor een bouwopleiding te kiezen.

15

ONDERWIJS

Iben Sesier, Quinten Devriese en Anco Van Roosbroeck uitgeroepen tot winnaars van De Vlaamse Houtproef 2023 Iben Sesier van Campus Engineering Veurne (BSO), Quinten Devriese van BuSO De Ster Tielt (BUSO) en Anco Van Roosbroeck van het VTI Lier (TSO) zijn op vrijdag 9 juni uitgeroepen tot winnaars van de Vlaamse Houtproef, de grootste schrijnwerkerswedstrijd van ons land, die al meer dan 20 jaar georganiseerd wordt door Embuild Vlaamse schrijnwerkers.

De drie winnaars op een rij.

A

an de wedstrijd, die dit jaar op donderdag 20 april plaatsvond, namen 941 leerlingen uit 65 scholen uit heel Vlaanderen deel. De leerlingen uit de richting hout of schrijnwerkerij in de tweede en derde graad van het middelbaar onder­ wijs (BuSO / BSO / TSO) kregen één dag tijd om een werk­ stuk te maken dat ze vooraf niet kenden. Dit jaar was dat een onregelmatig houten tafel­tje. Het stuk was zo ontworpen dat de leerlingen verschillende houtbewerkingstechnieken moesten toepassen (zowel manueel als machinaal) en met verschillende houtsoorten moeten werken. Zoals de traditie het wil, bevatte het werkstuk ook dit jaar een zwaluwstaartverbin-

16

DE LAUREATEN: TSO

BSO

BUSO

1 2

Mathis Bedert Campus Engineering Veurne

1 2

1 2

3

3

3

Anco Van Roosbroeck VTI Lier

Hannes van de Vijver Richtpunt Campus Eeklo - PTI Eeklo

Iben Sesier Campus Engineering Veurne

Lore Goyvaerts Atheneum campus Louis Zimmer Lier Thijs van Goch Mosa-RT Maaseik

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

Quinten Devriese BuSO De Ster Tielt

Koen Kleuskens BuSO SintJansberg Maaseik

Bo Van Der Made BuSO KristusKoning Instituut Brecht

Alle laureaten verzamelden na afloop voor een groepsfoto.

ding die met de hand moest uitgevoerd worden. Het is niet alleen de moeilijkste verbinding van het werkstuk, het is ook hét punt waarop de sterkere deelnemers zich van de mindere goden kunnen onderscheiden.

Eerst lokaal, daarna op Vlaams niveau

Een vakjury van ervaren schrijnwerkers evalueerde vervolgens de werk­ stukken en riep per provincie een

winnaar uit. De beste werkstukken van iedere provincie stootten vervolgens door naar het tweede luik van de wedstrijd, waarbij inzendingen uit heel Vlaanderen met elkaar vergeleken werden. Aan het eind werd per studierichting (BuSO / BSO / TSO) een winnaar voor heel Vlaanderen uitgeroepen.

Alle finalisten verzamelden op vrijdag 9 juni om in de gebouwen van Embuild

in Sint-Niklaas voor de Vlaamse Hulde.

Na een welkomstwoord van voorzitter Willy S­ imoens, wees Tatjana Samaey van sectorfonds Constructiv de jongeren nog eens op het belang van vers bloed in de bouwsector, waarna het tijd was voor de bekendmaking van de winnaars.

Meer weten?

www.houtproef.be

NIEUW IN ONS GAMMA

UNIC COM : MEEST TER PACTE KR WER ELD AAN

ALLE INFO OVER DEZE UNIEKE EN PERFORMANTE KRANEN OP WWW.EUROTOPCONCEPT.BE TEL: 03/771.28.40

hij stan sve daa vanrmog rd 4,5 en Ton

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

17

ONDERWIJS

‘T Saam Diksmuide algemeen winnaar van eerste editie van Op woensdag 7 juni werden de winnaars van Wood Skills bekendgemaakt, de nieuwe scholenwedstrijd die Embuild WestVlaanderen dit jaar oprichtte voor de derde graad houtbewerking van het secundair onderwijs.

W

ood Skills werd eerder dit jaar in het leven geroepen door Embuild, het Regionaal Technisch Centrum West-Vlaanderen (RTC), Constructiv en Woodwize. Ook het Katholiek Onderwijs Vlaanderen, GO! (Gemeenschapsonderwijs Vlaanderen) en Fedustria droegen hun steentje bij. De initiatiefnemers wilden een challenge organiseren voor de WestVlaamse houtscholen, waarbij de leerlingen flink uitgedaagd worden en de opdracht perfect kadert binnen de opgelegde beroepskwalificaties. Dat betekent ook dat Wood Skills op die manier maximaal aansluit op de nieuwe

18

Wood Skills leerplannen. Dat is uiteraard mooi meegenomen voor de leerkrachten van de deelnemende scholen.

Pilooteditie

Dit jaar was de eerste editie, een pilooteditie, die gaandeweg vorm kreeg en bijgestuurd werd waar nodig. Met de ervaringen van dit eerste jaar willen de initiatiefnemers de wed­ strijd in de komende jaren gaan verder uitbreiden. Niet alleen naar meer scholen, maar ook naar meer studierichtingen. Zo is het de bedoeling dat er in de toekomst verschillende challenges komen voor bijvoorbeeld TSO en BSO, waarbij het accent in de ene richting meer op het ontwerp kan liggen, en in de andere meer op het uitwerken en vervaardigen.

Circulair, functioneel en duurzaam

Waaruit bestond de opdracht van

deze pilooteditie dan? De leerlingen van de 5 deelnemende scholen kregen de opdracht om een circulair en functioneel meubel te bedenken en ontwerpen dat ze nadien met behulp van een CNC-machine moesten vervaardigen. De jury beoordeelde de stukken vervolgens op het design en originaliteit, maar ook op circulariteit en duurzaamheid, de technische uitvoering, de communicatie tussen de betrokken partijen en de samenwerking met het peter­ bedrijf dat de scholieren hielp bij het bedenk­en en uitwerken van het werkstuk. De leerlingen mochten bovendien geen lijm, schroeven of spijkers gebruiken.

Praktische oplossing voor reële behoefte

Op de huldiging, die begin juni plaatsvond in de gebouwen van Deco­ span in Menen, werden voor al deze

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

Het winnend ontwerp: een krukje dat makkelijk in hoogte verstelbaar is.

De winnaars van 'T Saam in Diksmuide poseren met hun trofee.

punten awards uitgereikt, maar er was uiteraard ook een hoofd­ prijs voor de algemene winnaar. En die ging naar de vijfdejaars houtbewerking van ‘T Saam Diksmuide, die een in hoogte verstelbare kruk ontwierpen.

op de momenten dat je met de laptop moet werken, kan het aangenaam zijn om even te kunnen zitten. De school heeft echter geen in hoogte bestelbare stoelen en dus behelpen de leerlingen zich momenteel met bakken die ze op elkaar stapelen.

Voor het idee van het werkstuk moesten de leerlingen niet ver zoeken.

Ze werken op hun school namelijk het grootste deel van de dag achter een werkbank. Dat is handig wanneer je handenarbeid wil uitvoeren, maar

Geen ideale situatie dus. Daarom bedachten leerlingen Tim Paulo, Tibo Dufoer, Floor De Poorter, Jorden ­Herrewyn en Charles-Henri C ­ aenen de in hoogte verstelbare stoel, die ze vervaardigen met reststukken

Bona Schuurmateriaal

Serie 8600

plaatmateriaal van een nabijgelegen meubelbedrijf.

Zowel het circulaire aspect, het praktische nut van het meubel als de uitvoering vielen bij de jury in de smaak, dus riep de jury ’T Saam unaniem uit tot algemeen winnaar van deze piloot­editie van Wood Skills.

Meer weten?

www.woodskills.vlaanderen

• Mix van keramiek en aluminiumoxide • Schuurt 30% sneller en gaat 50% langer mee dan standaard schuurmateriaal • Dank zij de unieke mix van keramiek en aluminiumoxide kan er grof worden geschuurd. De kwaliteit is mild voor het hout, zonder dat houtvezels omhoog getrokken worden RESULTAAT: een zeer egaal oppervlak!

SCAN DEZE QR-CODE voor meer informatie

Leuvensesteenweg 542 C.3 - 1930 Zaventem 02/721 27 59 - infobelgium@bona.com www.bona.com

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

19

THEMA BINNENDEUREN

Binnendeuren: enkele opvallende nieuwigheden en trends Het maken en plaatsen van binnendeuren is van oudsher een van de taken van de schrijnwerker.

En hoewel binnendeuren een klassiek product zijn, zijn ze ook onderhevig aan trends en evoluties.

Bovendien duiken ook regelmatig nieuwe fabrikanten op.

Daarom stellen we hieronder enkele nieuwigheden voor.

20

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

ONZICHTBARE SCHARNIEREN EN ALUMINIUM FRAMES VAN XINNIX

D

e vereisten voor binnendeuren in openbare gebouwen worden steeds strenger. Xinnix zou Xinnix niet zijn als ze niet met een designwaardige oplossing zouden komen. Ze willen komaf maken met klassieke, logge branddeuren en hebben daarom deursystemen op de markt gebracht die functionaliteit en esthetiek combineren.

De afwezigheid van storende omlijstingen en het gebruik van onzichtbare scharnieren zorgt voor een visuele rust in bijvoorbeeld een lange gang vol deuren in een hotel. Door de toevoeging van toegangscontrole, ingebouwde deurdrangers en verschillende types sloten, zijn de frames bruikbaar

in elke situatie en kan een pakket volledig op maat van de klant worden samengesteld.

Meer weten?

Aan de kernwaarde van Xinnix wordt niet geraakt: aluminium frames die een naadloze integratie in de wand mogelijk maken, zowel standaard als op maat. Door de toevoeging van branddeuren aan het gamma, kunnen alle binnenhuisdeuren in dezelfde stijl voorzien worden. Fans van een tijdloos interieur moeten dus geen compromissen meer sluiten op vlak van design.

Zowel enkele als dubbele deuren zijn leverbaar volgens de Europese normering EI130 in combinatie met een ruim gamma aan beslag. Ook maatwerk is mogelijk, zo kunnen enkele deuren tot 3000mm hoog gaan. Om de kwaliteit te onderstrepen behaalde de firma de nodige certificaten en onderging het beslag duurzaamheidstesten met cycli van 200.000 open- en sluitbewegingen volgens de EN 1191 standaard.

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

21

www.xinnixdoorsystems.be/

THEMA BINNENDEUREN

STEALTHPIVOT

S

tealthpivot is een compact en innovatief Pivot/Taats scharniersysteem, dat in vrijwel elk deurpaneel (hout, staal, aluminium…) kan ingebouwd worden. De scharnieren zijn uitgerust met een comfortsluiting en worden volledig geïntegreerd in uw deurpaneel waardoor er niets op voor­hand in de vloer of het plafond voorzien dient te worden. Na montage is de scharnier onzichtbaar, vandaar de naam "Stealthpivot".

Het scharniersysteem is ontworpen vanuit het oogpunt van een binnendeurenfabrikant en niet vanuit het oogpunt van een beslagfabrikant zoals bij de traditionele aanbieders.

Voordelen:

● Identieke scharnier boven en onder (geen fouten bij voorbereiding of installatie)

Meer weten?

● Kan overal in de breedte van de deur worden geïnstalleerd (géén vaste positie) ● Configureerbaar 180° of 360° openen ● Minimale verankering 4,5 cm (ideaal voor vloerverwarming)

22

● Vereist minimale kracht om te openen in vergelijking met traditionele hydraulische systemen (geïntegreerde gasdempers zijn uitwisselbaar)

www.portapivot.com

● Kleine NL versie tot 75 kg en grotere XL variant die tot 150 kg ondersteunt ● Specifiek ontworpen voor gebruik binnenhuis.

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

“All you need is skills, we supply the rest.”

Stealthpivot is een compact en innovatief pivot/taats scharniersysteem, dat in vr�wel elk type deurpaneel (hout, staal, aluminium…) kan ingebouwd worden.

De scharnieren z�n uitgerust met een comfortsluiting en worden volledig geïntegreerd in uw deurpaneel waardoor er niets op voorhand in de vloer of het plafond voorzien dient te worden.

Na montage is de scharnier onzichtbaar, vandaar de naam “Stealthpivot”.

-

NL versie tot 75 kg (max. H 300 x B 125 cm)

-

XL variant tot 150 kg (max. H 300 x B 220 cm)

-

Identieke scharnier boven en onder

-

Modulaire positie t.o.v. de deurbreedte

-

Configureerbaar 180° of 360° openen

-

Minimale verankering

www.portapivot.com

THEMA BINNENDEUREN

PRIMEUR: BREEN BELGIUM INTRODUCEERT SLK- EN STALDEUREN

Het zijn tegenpolen: een ranke SLK binnendeur en een robuuste Staldeur. De overeenkomst tussen beide series is dat er sprake is van eik, maar daarmee houdt alle vergelijk op. Smaken qua woonstijl zijn divers en evolueren. Vandaar dat Breen Belgium de reeds aanzienlijke collectie binnendeuren aanvult met SLK- en Staldeuren.

S

LK biedt een programma van 16 verschillende modellen. Massieve constructie in Eik 1-bis in een massieve constructie met ranke stijlen, regels en glaslatten. Alle afwijkende maten kunnen op bestelling geproduceerd worden en er zijn verschillende mogelijkheden qua meubelafwerking.

Standaard wordt SLK voorzien van helder Securit glas, maar optioneel kan ook worden gekozen voor mat- of zwart glas (rookglas). Een sierlijke en subtiel ogende binnendeur van hoge kwaliteit.

oppervlakte- en meubelafwerking en kunnen alle afwijkende maten op bestelling worden geproduceerd. Met een volspaan vulling en eiken parketfineer van 3,5 mm dik is er sprake van een hoogwaardige kwaliteitsdeur.

Voor meer informatie neemt u best contact: info@breen-belgium.com of tel. 03 312 90 80.

Meer weten?

Staldeuren ogen daarentegen juist zeer robuust! Binnen 6 verschillende modellen kan veel worden gevarieerd. Zo kunnen deze deuren worden voorzien van klampen en schoren aan één deurzijde of aan twee zijden. Er is keuze uit verschillende eiken fineerkwaliteiten, met of zonder groeven. Daarnaast bestaan er verschillende mogelijkheden qua

24

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

www.breen-belgium.com

“Gids doorheen brede waaier aan binnendeuren.”

Binnendeuren zijn allesBehalve eenheidsworst.

vernieuwde ei1-norMerinG vollediG in de vinGers

De verschillende technische vereisten, esthetische voorkeuren en afwerkingen zorgen voor een brede waaier aan mogelijkheden. Deuren De Groote, adviseur en leverancier van binnendeuren, maakt die waaier bevattelijk en toont de weg richting een concept op maat.

een eigen productiesite en een ruim voorraadmagazijn. De voordelen?

Het Oost-Vlaams bedrijf beschikt over een grote opgefriste showroom, Een duidelijk en tastbaar beeld op het aanbod en een snel en flexibel antwoord op de noden van professionele klanten en projectonwikkelaars. Daarnaast zet het volledige team – dat de vernieuwde EI1-normering ondertussen volledig in de vingers heeft – graag haar tanden in technische dossiers van uiteenlopende types projecten.

Kortom, het bedrijf fungeert als een kompas en klankbord rekening houdend met de verwachtingen over technische functionaliteiten, zoals akoestiek, inbraakwerendheid, brandwerendheid, en de gewenste esthetiek.

AFSPRAAK MAKEN? Samen met de klant streeft het naar een realistisch én-én-verhaal met een concreet, afgelijnd voorstel als eindresultaat. www.deurendeGroote.Be

VEILIG BOUWEN: EERST DENKEN, EN DAN DOEN!

Doe mee en signeer het charter op safetymypriority.be

THEMA BINNENDEUREN

KLAAR VOOR EI1-BRANDDEUREN? WIJ ALVAST WEL! Als leidinggevende fabrikanten van brandwerende houten binnendeuren en metalen omlijstingen bereidden De Coene Products & Mecop zich jarenlang voor op de overgang naar de EI1-wetgeving.

T

eneinde ook binnen de nieuwe Europese brandwetgeving een hele brede waaier aan brandwerende oplossingen te kunnen aanbieden, werd fors geïnnoveerd en geïnvesteerd in nieuwe EI1 proeven.

Met succes, want we zijn trots te kunnen beschikken over > 120 officieel ge­ slaagde EI1 proeven. Om deze EI1-oplossingen te commercialiseren, bundelen we de EII1-attesten in 7 nieuwe EI1 Benor/ATG certificaten:

→ ATG 3244 - EI130 draaideur → ATG 3245 - EI160 draaideur → ATG 2498 - EII130 draaideur (Deco Vision) → ATG 3227 - EI130 zwaaideur → ATG 3228 - EI160 zwaaideur → ATG 3234 - EI130 schuifdeur → ATG 3261 - EI160 schuifdeur Enkele interessante troeven van ons EI1 productgamma zijn: ● Grote afmetingen • EI1 30 draaideuren tot 3200x1565 mm (enkele deur), 2420x1495 mm (dubbele deur) • EI1 60 draaideuren tot 1230x2115 mm (enkele deur), 1230x2315 mm (dubbele deur) • EI1 30 zwaaideuren tot 2700x2000 mm (enkele deur), 2700x1700+1700 mm (dubbele deur) • EI1 60 zwaaideuren tot 3130x1320 mm (enkele deur), 2800x1245+1245 mm (dubbele deur) ● Standaardspelingen onder de deur mogelijk tot 10 mm ● Veel mogelijkheden met zowel houten als metalen omlijstingen.

26

Mecop omlijstingen droge plaatsing zowel bij EI1 30 als EI1 60 ● Brede waaier aan beslagkeuze: (on) zichtbare scharnieren, een­punt/ meerpunt- of motorsloten Met onze uitgebreide kennis & ervaring op het gebied van brandveiligheid, innovatief denken, strenge kwaliteitseisen en onze bibliotheek aan brandwerende EI1-attesten blij­ven De Coene Products & Mecop ook in de toekomst partners waarop u kunt rekenen voor uw projecten met technische houten binnendeuren en metalen omlijstingen!

Meer weten?

www.decoeneproducts.be

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

SOLID BINNENDEUREN

HOUDT SUCCESVOL INFO- & NETWERKMOMENT MET FOCUS OP EI1-NORMERING

Foto's: ©Alpha Photography

Solid Binnendeuren, een van de weinige producenten van branddeuren in België, organiseerde op donderdag 15 juni een informatief en interactief netwerkmoment in Antwerpen over de EI1-normering voor binnendeuren. Die timing was niet toevallig, het is immers een jaar geleden dat deze nieuwe regels in werking traden.

M

et het organiseren van dit netwerkmoment toonde organisator Solid Binnendeuren haar inzet om professionals uit de bouw- en architectuurwereld samen te brengen en hen bewust te maken van de belangrijke rol die de EI1 normering speelt bij het waarborgen van de brandveiligheid.

Solid EI1 branddeur

Tijdens het info- en netwerkmoment gaven verschillende experten op het gebied van brandveiligheid toelichting bij deze materie. Een honderdtal belangstellenden kreeg eerst wat uitleg over het ontstaan en de historiek

van Solid, waarna de transitie van de Rf-branddeuren naar EI1 toegelicht werd. Uiteraard kwamen ook de wettelijke en technische aspecten aan bod, in combinatie met de specificaties van de Solid EI1 30 branddeur.

Welke toepassingen zijn vandaag de dag voorhanden met de Solid EI1 branddeur? Wat zijn de mogelijkheden op het vlak van afwerking, beglazing, omlijsting, hang- en sluitwerk enzovoort? Het werd stuk voor stuk haarfijn uitgelegd.

Een geslaagd evenement

Ten slotte konden deelnemers waar­de­

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

volle contacten leggen en samenwerkingen verkennen, wat de groei en ontwikkeling van de industrie als geheel stimuleert. Kortom, een ongetwij­ feld waardevol en succesvol initiatief van Solid Binnendeuren op een prachtige locatie, in een unieke setting.

Ontvang je graag meer info omtrent de presentatie? Vraag ernaar via communication@solidintl.com

Meer weten?

27

www.solidintl.com

KB IS GESIGNEERD

Basisveiligheidsopleiding voortaan verplicht voor IEDEREEN die werkzaamheden verricht op een bouwwerf Op 1 april 2022 trad een cao in werking die aan alle werknemers van het paritair comité 124 de verplichting oplegde om een (minimale) veiligheidsopleiding van 8 uur te volgen. Het heeft even geduurd, maar midden april verscheen in het Staatsblad dan het koninklijk besluit dat vanaf 15 april 2023 deze verplichting uitbreidt naar werkkrachten van alle andere paritaire comités die op onze tijdelijke en mobiele bouwplaatsen actief zijn.

atelier of magazijn actief zijn (onderhoudstechniekers, magazijniers, poetshulpen, bedieners van een betoncentrale …) vallen evenmin onder het toepassingsgebied. Behalve als er een tijdelijke betoncentrale zou worden geïnstalleerd op de werf zelf. Dan geldt de verplichting weer wel.

at geldt onder meer voor het PC 111, PC 145 en PC 149.01. Maar daar blijft het niet bij. Ook alle zelfstandigen en alle vanuit de buitenlandse sociale zekerheid gedetacheerde arbeidskrachten (zowel zelfstandigen als werknemers) zullen voortaan onder de opleidingsplicht vallen!

Alleen arbeidskrachten (zowel zelf­ standigen als werknemers) die voor het eerst op een bouwwerf aan de slag gaan, zullen al binnen de maand de opleiding moeten gevolgd hebben.

Transitieperiode

Toepassingsgebied

In de cao waren twee vrijstellingsgronden ingebouwd om de opleiding niet te moeten volgen. De eerste op basis van minstens 5 jaar ervaring binnen het PC 124 in het blok van de laatste 15 jaar.

Maar het KB wijzigt hier de spelregels, want het heeft het over 5 jaar in de laatste 10. En aangezien de wetgeving prevaleert, zal de cao op dit vlak moeten worden aangepast …

D

Om een stormloop op de opleidingscentra te vermijden en de bedrij­ ven de gelegenheid te geven om zich in regel te stellen, was er in de cao van het PC 124 een overgangstermijn voorzien van 6 maanden, die op initiatief van het bedrijf en na overleg met de syndicale delegatie of - bij gebreke daaraan - na melding aan Constructiv, voor een tweede keer met 6 maanden kon worden verlengd. Deze overgangsperiode liep op 31 maart 2023 definitief ten einde.

Ook in het zopas gepubliceerde KB van minister Dermagne wordt een transitieperiode van 1 jaar voorzien. Dat betekent dat tegen uiterlijk 15 april 2024 iedereen van de nieuw gevatte categorieën zich in regel zal moeten stellen.

28

Tijdens de overgangsperiode van 1 jaar zullen de Inspecteurs van TWW in de eerste plaats begeleidend optreden.

De verplichting zal voortaan dus voor iedereen gelden die op een tijdelijke of mobiele bouwplaats “werkzaam­ heden uitvoert met betrekking tot het realiseren van een bouwwerk”, zoals opgesomd in artikel 2 van het originele KB over tijdelijke en mobiele werkplaatsen van 25 januari 2001. Met andere woorden: manuele arbeid. Intellectuele tussenkomsten zoals van architecten, techno-commerciële vertegenwoor­ digers of externe adviseurs die een werfvergadering bijwonen of van werf- of projectleiders, vallen buiten de scope.

Maar als diezelfde werfleider een paar uur zou bijspringen om te helpen metselen of beton te storten, moet hij de opleiding wél gevolgd heb­ben!

Werknemers die uitsluitend in het

KB strenger voor vrijstelling op basis van ervaring

Voor op de payroll ingeschreven werknemers valt die 5 jaar ervaring makkelijk te bewijzen. Hoe zelfstandigen dit moeten doen, staat niet in het KB ge­ stipuleerd maar makkelijkst lijkt ons via een uittreksel uit de Kruispunt­ bank Ondernemingen.

Al een evenwaardige opleiding gevolgd?

Tweede vrijstellingscriterium in de cao is al een opleiding Basisveiligheid VCA of gelijkwaardig gevolgd hebben. En in het PC 124 werd op dit vlak een belang­ rijke rol weggelegd voor het sectoraal preventie-instituut Constructiv, dat de voorbije maanden ondertussen al 12 opleidingen als equivalent verklaarde.

Een overzicht is beschikbaar op www.constructiv.be.

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

Uiteraard beschikt niet elk paritair comité over een eigen preventie-instituut en onder meer daarom bevat het KB geen dergelijke nominatieve lijst.

De tekst zegt wel dat de bouwvakkers een attest moeten kunnen voorleggen van een opleiding die hen voldoende skills heeft bijgebracht in volgende vijf domeinen (Toezicht Welzijn op het Werk zal dit later ook controleren): 1 beschikken over een basiskennis van de rol en de taken van de actoren betrokken bij tijdelijke of mobiele bouwplaatsen; 2 beschikken over een basiskennis betreffende de organisatie van een efficiënte samenwerking op een tij­ delijke of mobiele bouwplaats, met het oog op de veiligheid en gezondheid op de bouwplaats en het wel­ zijn op het werk; 3 beschikken over een basiskennis van de algemene preventiebeginselen bedoeld in artikel 5 van de wet; 4 kennis hebben van de toepassing van de passende preventiemaat­ regelen; 5 inzicht hebben in en toepassen van veilig en gezond gedrag op een tijdelijke of mobiele bouwplaats.

Specifiekere regels rond de basisveilig­ heidsopleiding en bepaalde gelijkstellingen van opleidingen kunnen altijd vastgelegd worden in een cao binnen de betrokken paritaire comités, zoals dat ook in het PC 124 gebeurd is. En niet onbelangrijk: sectoraal erkende vormingsinstellingen zijn verplicht om ook zelfstandigen in hun basisveiligheidsopleiding toe te laten.

Kwaliteitsborgings-systeem

Het KB stipuleert dat de opleiding gevolgd moet worden bij organisatoren die een kwaliteitsborgingssysteem toepassen en dat (eens de transitieperiode voorbij zal zijn) bij voorkeur vóór het aanvatten van de werkzaamheden en uiterlijk binnen de maand erna.

Zonder verder te specifiëren, bepaalt het KB ook dat “de veiligheidsopleiding op regelmatige tijdstippen dient herhaald, tenzij de werkgever kan

29

aantonen dat de kennis van de werknemers actueel blijft, door middel van regelmatige of continue opleiding of informatieverstrekking (bijvoorbeeld via toolboxmeetings) en via praktijk­ ervaring.”

De bepalingen rond deze basisveilig­ heidsopleiding doen geen afbreuk aan eventuele strengere regels die van toepassing kunnen zijn in een bepaalde sector (bijvoorbeeld de chemie of petrochemie) of onderneming; of op de werknemers van een opdrachtgever die werkzaamheden verrichten op een tijdelijke of mobiele bouwplaats die zich bevindt op de terreinen van die opdrachtgever.

Controleplicht hoofdaannemer

Wat de naleving van de opleidingsverplichting betreft, zal het in de eerste plaats iedere zelfstandige zijn die zowel voor zichzelf als voor zijn eventueel personeel verantwoordelijk is en bij niet-naleving van de regels, een proces-verbaal en boete riskeert. Maar … daar zal het niet bij blijven. De Inspectie van Toezicht Welzijn op het Werk wijst er nogmaals op dat in geval van onderaanneming, ook de hoofdaannemer mee verantwoordelijk kan worden gesteld als er lager in de keten inbreuken worden vastgesteld. En dat op basis van artikel 29 van de Welzijnswet, dat stelt dat wanneer de bouwdirectie belast met de uitvoering van de werken, “kon weten” dat een onderaannemer de welzijnswetgeving niet respecteert, zij deze firma onmiddellijk had moeten weren.

Buitenlandse ondernemingen

De gedetacheerde werknemers en zelfstandigen vallen dus ook onder de verplichting. Tenzij ze kunnen aantonen dat ze reeds voldoen aan vergelijkbare voorwaarden inzake basisveiligheidsopleiding voor veilig en gezond werken op tijdelijke en mobiele bouwplaatsen in een andere lidstaat

van de Europese Unie.

In geval van twijfel over buitenlandse attesten, kunnen ondernemingen uit het PC 124 deze laten checken door het sectoraal preventie-instituut Constructiv, dat daarvoor over een ­lijst met erkende opleiders, alsook over contacten met vergelijkbare preventie-instituten binnen de Europese Unie beschikt.

Indien de gevolgde basisopleiding in ander EU-land niet voldoet aan de voorwaarden, het bewijs ervan niet is voorgelegd of niet voldaan wordt aan de vrijstellingsvoorwaarden, zullen de gedetacheerde werkkrachten de basisveiligheidsopleiding hier moeten volgen.

Communicatie

Anticiperend op de trend van steeds meer anderstalige bouwvakkers op de Belgische werven, nam het kabinet Dermagne in het KB ook een passage op die het belang benadrukt van een betere verbale en non-verbale communicatie. Vooral met betrekking tot het verstrekken van informatie, (veiligheids)instructies en bevelen. Elkaar niet begrijpen, leidt immers tot onveilige toestanden en meer arbeidsongevallen.

In dit verband verwijzen we nog eens naar de website www.buildingyourlearning.be, de databank van Constructiv, met tal van interessante publicaties over veiligheid. In een aantal gevallen ook al vertaalde tools zoals de Gids voor Welzijn in de Bouw, die intussen beschikbaar is in meer dan 10 talen!

Ook de basisveiligheidsopleiding zelf, zoals uitgewerkt door Constructiv, kan naast in onze drie officiële landstalen, inmiddels ook al worden aangeboden in het Engels, Pools, Roemeens, Russisch en Oekraïens. Voor de verplichte opleiding kun je uiteraard ook terecht in de erkende opleidingscentra van de lokale Embuild-entiteiten.

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

PRODUCTNIEUWS

Houthandel Vanhove:

“Samenwerking met Limoco van generatie op generatie” Eigenlijk is de benaming 'Houthandel' een understatement voor hetgeen waar Houthandel Vanhove voor staat. Ontstaan als boomzagerij en gegroeid, generatie na generatie, tot wat het bedrijf nu is: een gerespecteerde speler in de houtsector, die bovendien gespecialiseerd is in maatwerk voor professionals en het toeleveren van nicheproducten voor verschillende industriële sectoren.

Z

aakvoerder van de derde generatie, MARTIJN VANHOVE vertelt: “Een eerste pijler in ons ­bedrijf zijn de houten verpakkingen ten behoeve van transport, zoals kisten en kratten. Ze worden volledig op vraag en op maat voor de klant geproduceerd.

Vervolgens zijn er de betonbekistingen voor betonbedrijven. Bestellingen die 's morgens binnenkomen worden nog dezelfde middag uitgeleverd, alles is 100% maatwerk.

30

Pijler drie is gericht op de bouwsector. Daken worden volledig op maat gemaakt in ons atelier om ze ver-

volgens kant-en-klaar te leveren op de werf. Dit type van product leent zich voornamelijk voor hellende

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

daken. Een goede communicatie tussen de dakwerker en de houthandel is cruciaal. Alles moet immers perfect passen. In dit segment zien we potentieel om te groeien, omdat we ervan overtuigd zijn dat we de dakwerkers kunnen ontzorgen.

In de 'Boomkamer' maken we houten bijgebouwen op maat, voor professionals, zoals zwembadbouwers en tuinaannemers. Dankzij onze producten en materialen kunnen zij een totaalconcept aanbieden aan hun klanten. Wij bouwen het poolhouse of het bijgebouw in ons atelier. Het afgewerkt materiaal wordt kant-enklaar geleverd op de werf, waar enkel nog de montage moet gebeuren.

Tot slot is er nog het magazijn waar particuliere klanten terecht kunnen

voor alles wat men in een 'klassieke' houthandel vindt.”

Verdubbeling afzuigcapaciteit

In ons atelier wordt dus heel wat hout bewerkt en verwerkt. Wij kennen een enorme groei en daardoor was de capaciteit van onze stofafzuiging niet meer voldoende. Onze enorme groei dwong ons om te investeren in stofafzuiging. Limoco plaatste een grote installatie met capaciteit van 44.000 m³/u, ter vervanging van onze twee kleinere installaties. Doordat ons machinepark nóg verder wordt uitgebreid, is ondertussen alle reservecapaciteit ook alweer benut. Een tweede installatie van 44.000 m³/u is besteld bij Limoco, waarmee we de totale capaciteit dus verdubbelen.”

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

Samenwerking van generatie op generatie

“Net als de groei in ons bedrijf, loopt de samenwerking met Limoco van generatie op generatie, al meer dan 30 jaar. Ik herinner me dat ik als jonge kerel samen met mijn vader aan tafel zat bij Limoco. Vroeger was dat met Jan, nu met Tim. Het wederzijds vertrouwen is zeer groot, onze samenwerking is eigenlijk een vanzelfsprekendheid. Wij weten dat we op hen kunnen rekenen als we hen nodig hebben. En zij weten dat wij daar geen misbruik van maken,” vat Martijn Vanhove het mooi samen.

Meer weten?

31

www.limoco-industries.be

PRODUCTNIEUWS

MASCOT® CUSTOMIZED:

De werkkleding van de toekomst

M

ASCOT® CUSTOMIZED, de nieuwe collectie van MASCOT, is samen met professionals ontworpen zodat de kleding past bij wat u nodig hebt. Zowel qua functie als qua design kunt u mooie nieuwe producten kiezen die zijn getest voor uw dagelijkse werk.

Comfortabele werkkleding met enorme slijtvastheid

Een kenmerk van de nieuwe werkkleding van MASCOT is dat ze nog lichter is, nog sterker is en nog meer stretch heeft. Zo bent u zeker van een grote bewegingsvrijheid bij uw werk, zonder dat er iets in de weg zit. Meerdere nieuwe producten zijn net zo licht en comfortabel als u gewend bent van sportkleding, en tegelijkertijd net zo slijtvast en met net zo'n lange levensduur als werkkleding.

Spijkerzakken waar u wil

Samen met de nieuwe collectie introduceert MASCOT nieuwe spijkerzakken die u op uw werkbroek kunt klikken waar u ze nodig heeft met het nieuwe Click Pocket System.

U kunt zelf kiezen welke van de nieuwe spijkerzakken u voor uw werkbroek wilt kopen en hoeveel u er op uw broek wilt hebben. Of u nu veel of weinig

32

ruimte nodig heeft, er is altijd een spij­kerzak voor u. Met het Click Pocket System van MASCOT kunt u bovendien zelf kiezen waar op de broek u de spijkerzakken wilt aanbrengen.

Als het weer verandert, klikt u de spij­ kerzakken gewoon op een kortere of langere broek uit de MASCOT® CUSTOMIZED-collectie.

Spijkerzakken verlengen de levensduur

Vaak zijn het uw spijkerzakken die het eerst verslijten, omdat die aan de grote belasting van uw gereedschap worden blootgesteld. Met het nieuwe Click Pocket System van MASCOT kunt u gewoon de spijkerzakken vervangen in plaats van de hele werkbroek te moeten vervangen als de zakken versleten zijn. Dat betekent dat u uw werkbroek langer kunt houden.

Als uw werkbroek in de was moet,

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

DE WERKKLEDING VA N D E TO E KO M ST Nog LICHTER, nog STERKER en nog meer STRETCH.

Nu verkrijgbaar bij de MASCOT® CUSTOMIZED Preferred Partners.

Lees meer op www.mascot.be/nl/customized-workwear

PRODUCTNIEWS

hoeft u bovendien niet het gereedschap uit alle zakken te halen.

U kunt nu voordat u de broek in de wasmachine doet, snel en gemakke­ lijk de spijkerzakken eraf klikken.

Voor een persoonlijke look

Met veel nieuwe bovenstukken en een groot kleurenpalet voor alle producten kunt u een persoonlijke look creëren met uw nieuwe werkkleding.

Er zijn veel combinatiemogelijkheden en MASCOT introduceert voortdurend nieuwe trendy bovenstukken in de collectie die niet alleen mooi zijn

34

maar ook unieke functies hebben die zijn getest voor uw dagelijks werk.

Lange levensduur en gerecyclede materialen

Als het om werkkleding gaat, is een lange levensduur essentieel. Maar als er werkkleding gemaakt kan worden van gerecyclede materialen die net zo slijtvast zijn als nieuwe materialen, kunt u net zo goed verantwoord winkelen.

Bij MASCOT® CUSTOMIZED vindt u verschillende producten die gemaakt

zijn van gerecyclede materialen – meestal in het hoofdmateriaal – en die een slijtvastheid hebben die vergelijkbaar is met die van producten die niet van gerecyclede materialen zijn gemaakt.

De werkkleding van de toekomst is MASCOT® CUSTOMIZED en is nu verkrijgbaar bij de MASCOT® CUSTO­MIZED Preferred Partners!

Meer weten?

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

www.mascot.be/nl/ customized-workwear

SAMEN BOUWEN, SAMEN GROEIEN 16.000 AANNEMERS, VAKMANNEN & INSTALLATEURS IN BELGIË www.buildyourhome.be

Wij zorgen ervoor dat jij op een eenvoudige manier in contact komt met de juiste vakmannen voor jouw project.

Samen bouwen, samen groeien.

BEURSNIEUWS

Voorverkoop vakbeurzen Embuild loopt als een trein Oktober lijkt nog veraf, maar achter de schermen is het eventsteam van Embuild al volop bezig met de voorbereiding van de nieuwe edities van Install Day, de Dag van de Afwerking en Belgian Roof Day. En daar valt goed nieuws te melden!

De verkoop loopt goed en we zijn druk aan het werk om onze beurzen nog dynamischer en interactiever te maken.

Goed gevulde beurzen

In 2022 wisten niet minder dan 10.000 aannemers uit de verschillende bouwberoepen de weg te vinden naar

onze drie vakbeurzen. Dat is ook bij de standhouders niet onopgemerkt gebleven, want de standenverkoop voor de edities van 2023 loopt als een trein. Install Day is goed zes maanden op voorhand al volledig uit­ verkocht, ook voor Belgian Roof Day gaat de standenverkoop heel goed.

95 % van de beschikbare standen zijn op dit ogenblik reeds uitverkocht. Voor de Dag van de Afwerking zijn wel nog heel wat plaatsen beschikbaar.

Publiek van vakmensen

Gezien het succes van de edities in 2022 verwachten we opnieuw een g­ oede opkomst naar onze vakbeurzen. Onze beurzen lokken traditioneel een publiek van installateurs en aannemers van overal ten lande.

Ze zijn bovendien gratis toegankelijk voor alle professionals uit de bouw.

Ook niet-leden van Embuild zijn dus welkom. We willen met onze vak-

beurzen immers de volledige sector bereiken!

Meer praktische demonstraties

In 2022 verzorgden we tijdens de Dag van de Afwerking en Belgian Roof Day reeds enkele demonstraties in de nieuwe beurshal. Dit jaar willen we die demostratiezone een flink stuk uitbreiden. We merken immers dat de vakmensen erg geïnteresseerd zijn door praktijkgerichte, concrete demonstraties. Dit jaar wordt de demon­stratiezone dus heel wat groter. Niet alleen worden de fabrikanten van machines en bouwmaterialen aangemoedigd om zelf demonstraties te organiseren in dit gedeelte van de beurs. Omdat we vakmanschap en vakkennis willen promoten, hebben we ook een partnership afgesloten met kenniscentrum Buildwise. De Technische Comités van Buildwise hebben voor ieder bouwberoep enkele gerichte demonstraties geselecteerd, waarbij goede praktijken en nieuwe bouw­methoden getoond worden op maat van de aannemer.

Tijdens Belgian Roof Day betekent dit dus zowel demonstraties voor de platdak- als hellend dakspecialisten.

Tijdens de Dag van de Afwerking komen er uiteraard demonstraties van technieken en materialen voor de schrijnwerkers, maar ook voor schilders, stukadoors en de andere afwerkingsberoepen zal Buildwise die nieuwste technieken en regels van goed vakmanschap demonstreren.

Meer weten?

36

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

www.dagvandeafwerking.be

DAG VAN DE AFWERKING

17 OKT 2023

U wil kijken, ontmoeten en bijleren?

Geen betere gelegenheid dan een vakbeurs en netwerkevent om alle nieuwe trends en technieken op het vlak van interieur en afwerking te ontdekken.

Wat valt er precies te beleven?

Er zijn ruim 140 standen en een demotent. En je geniet er van een gemoedelijke sfeer met gratis buffetten en drank.

Voor wie is het?

Alle professionals die bezig zijn met afwerking.

Van plaatser tot ontwerper.

Meer informatie en inschrijvingen als standhouder voor dit unieke evenement via steve.caufriez@confederatiebouw.be.

Waar is het te doen?

In de ruime hallen van de Brussels Kart Expo in Groot-Bijgaarden, van 9u30 tot 19u00.

L

STRUC

BUILDWISE

TECHNISCH COMITÉ

‘Glaswerken’: werkprogramma Buildwise heeft onlangs de werkprogramma’s van al zijn Technische Comités (TC) voor 2023 en de daaropvolgende jaren gepubliceerd in een document dat voor iedereen toegankelijk is op de website buildwise.be (rubriek ‘Technische Comités’).

Het werkprogramma 2023 van het Technisch Comité ‘Glaswerken’ bevat twee hoofdthema’s: ● uitvoering van glaswerken, door de opstelling en valorisatie van TV’s

In het werkprogramma vind je ook meer details over de verschillende acties, de manieren om deze te valoriseren en hun verwachte impact op de bouwsector.

Er wordt ook dieper ingegaan op de toekomstige thema’s waarover het TC zich zal buigen met het oog op komende concrete acties.

● uitvoering en prestaties van beglazingen, door de goede keuze, dimensionering en uitvoering van beglazingen te verzekeren.

TECHNISCH COMITÉ

‘Schrijnwerk’: werkprogramma Buildwise heeft onlangs de werkprogramma’s van al zijn Technische Comités (TC) voor 2023 en de daaropvolgende jaren gepubliceerd in een document dat voor iedereen toegankelijk is op de website buildwise.be (rubriek ‘Technische Comités’).

Het werkprogramma 2023 van het Technisch Comité ‘Schrijnwerk’ bevat vier hoofdthema’s: ● buitenschrijnwerk, door de herziening van de aanbevelingen voor de plaatsing ● houtbouw, door een duidelijk referentiekader op te stellen ● trappen, door de referentiedocumenten te actualiseren ● buitenafwerkingen (gevelbekledingen en terrassen), door een goede uitvoering te verzekeren.

38

In het werkprogramma vind je ook meer details over de verschillende acties, de manieren om deze te valoriseren en hun verwachte impact op de bouwsector.

Er wordt ook dieper ingegaan op de

toekomstige thema’s waarover

het TC zich zal buigen met het oog op komende concrete acties.

DE VLAAMSE SCHRIJNWERKER • 07|2023

Open-source CNC freesmachines voor uw atelier Groot of klein, als eerste CNC ervaring of om uw productie efficienter te maken, wij hebben de freesmachine die bij u past !

5 JAAR GARANTIE

SCHAALBARE MACHINES

INTUÏTIEVE INTERFACE

Made in Belgium

SCAN SCAN ME ME

www.mekanika.io

BINNENDEUREN PORTES INTERIEURES

ALLES ROND

EI1 NORMERING BIJ SOLID BINNENDEUREN

Bij Solid Binnendeuren werd de afgelopen jaren heel intensief gewerkt om als fabrikant een aandeel te hebben in de uitrol van de nieuwe EI1 brandnormering. De attesten voor een standaard houten draaideur, volgens de EI1 normen, werden intussen succesvol binnengerijfd.

In 2023 laten we niets meer aan het toeval over.

Een project van lange adem waarbij het hoogtepunt dichterbij komt.

Wij bieden als team graag een ondersteunende rol en voorzien onze partners van technische toelichting waar nodig.

Ontdek de meerwaarde voor jouw organisatie via

www.solidintl.com sv@solidintl.com 050 31 36 80