Hoe betaal jij?
Hoe betaal jij? Lesvorm Groep Thema Tijdsduur Kerndoel
Onderzoekend leren Bovenbouw (7-8) Geld, betalen, betaalmanieren 60-70 minuten (verspreid over twee lessen) 44 De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik.
Inhoud In deze les onderzoeken de leerlingen welke manieren van betalen er zijn en welke voordelen en nadelen hierbij horen. Deze les kan gebruikt worden als voorbereiding bij de “ontwerp je app les”.
Deze les sluit aan bij de onderzoek-/ ontwerpheld “Status-en-roemdoener” van WTwijzer.org.
1
Hoe betaal jij?
Kennisdoelen • De leerlingen kunnen inventariseren welke manieren van betalen er bestaan • De leerlingen kunnen tenminste één voordeel en één nadeel benoemen van de geïnventariseerde manieren van betaling • De leerlingen leren een enquête op te zetten, af te nemen en te verwerken Ontwerp-/onderzoeksdoelen Inspecteer alles • Stel vragen (Erasmus University Rotterdam). Voor meer informatie, klik hier. Attitudedoelen De leerling is nieuwsgierig • De leerling heeft initiële/brede interesse waarbij het zich verwondert over zaken, zich veel afvraagt en leergierig is De leerling wil zaken begrijpen • De leerling gaat op zoek naar de oorzaak of reden van iets (SLO Wetenschap en techniek, 2015). Voor meer informatie, klik hier. Niveau Gestructureerd: Het ontwerp/ de onderzoeksvraag geef je aan de lln. De leerkracht vertelt daarbij wat en hoe ze het moeten aanpakken (SLO, 2016). Voor meer informatie, klik hier. Voorbereiding Het is handig om voor de les de achtergrondinformatie gelezen te hebben, zodat je wat meer weet over het maken van een goede enquête. Zo kun je leerlingen beter helpen bij het maken of verbeteren van een enquête. Materialen • PowerPoint • Schrijf en tekenmateriaal • A4-vellen • Filmpje over zout, klik hier (filmpje is toegevoegd in de PowerPoint) Woordenschat Het geld, de betaling, de enquête, de respondent(en), de pinpas, de creditcard. Tip: koppel een taalles aan deze les.
2
Hoe betaal jij?
Lesverloop Fase 1: confronteren De leerlingen krijgen een filmpje te zien over het oude betaalsysteem van de Romeinen: het betalen met zout. Dit is een introductie op het thema van de les; verschillende betaalmanieren. De leerlingen krijgen verschillende vragen over deze betaalmanier, als introductie op het onderzoek dat ze moeten uitvoeren straks. Bijbehorende dia’s: 2 en 3 Fase 2: verkennen Met de leerlingen wordt het onderwerp verkend. Kennen de leerlingen nog meer betalingsmanieren? Misschien wel manieren waarop ze zelf betalen of hun ouders iets betalen? Als inleiding op het opzetten van het onderzoek, wordt er een vraag aangekaart; weten we nu eigenlijk alles over betaalmanieren? Kennen we bijvoorbeeld alle voor- en nadelen van deze betaalmanieren? Hoe kunnen we daar achter komen? Inventariseer de ideeën van de leerlingen, deze kunnen van pas komen bij een vervolgonderzoek (zie fase 7). De leerlingen gaan uiteindelijk een enquête maken, om manieren van betalen en bijbehorende voor- en nadelen te achterhalen. De leerkracht legt eerst uit wat een enquête is. Zijn er leerlingen die misschien wel eens een enquête hebben gedaan en er wat meer over kunnen vertellen? Bijbehorende dia’s: 4, 5 en 6 Fase 3: onderzoek opzetten De leerlingen gaan hun enquête opzetten in tweetallen. Er wordt eerst een aantal aandachtspunten besproken dat belangrijk is bij het maken van een enquête. Met de klas wordt ook nog besproken welke aandachtspunten zij belangrijk vinden bij een enquête. Als een enquête af is, bekijkt de leerkracht deze en geeft feedback op de vooropgestelde aandachtspunten. Bijbehorende dia’s: 7, 8 en 9 Fase 4: onderzoek uitvoeren De leerlingen voeren in tweetallen hun onderzoek uit. Respondenten kunnen ouders/verzorgers zijn, opa’s/oma’s, leerkrachten of vrienden en vriendinnen. Fase 5: concluderen De leerlingen gaan conclusies trekken uit hun onderzoek. De leerkracht kan hier eventueel bij helpen. Bijbehorende dia: 10 Fase 6: presenteren De leerlingen presenteren hun bevindingen. De leerkracht stelt een aantal richtinggevende evaluatievragen: welke manieren van betalen gebruikten mensen erg veel? Waarom? Was er een reden waarom mensen een bepaalde betalingsmethode juist heel weinig gebruikten? Welke betalingsmethoden heb je allemaal ontdekt?
3
Hoe betaal jij?
Fase 7: verdiepen en verbreden Ga nog eens terug naar dia 5. Hadden de leerlingen nog andere manieren bedacht om de onderzoeksvraag te onderzoeken? Kunnen die uitgevoerd worden? Of hebben de resultaten van de enquête nog bepaalde vragen bij de leerlingen opgeroepen? Stimuleer een vervolgonderzoek. Bijbehorende dia: 5 Didactische ondersteuning • Les aanpassen aan middenbouw: geef wat minder eisen aan de enquête • In musea zijn zo nu en dan exposities te vinden die te maken hebben met geld. Het is leuk om deze met de leerlingen te bezoeken zodat ze nog meer betaalmanieren ontdekken • Zijn er leerlingen die thuis buitenlands geld hebben? Laat de leerlingen dit meenemen en laat de leerlingen het geld bekijken. Een goed begin voor een les over verschillende valuta Bijlagen • Achtergrondinformatie en weetjes • PowerPoint Bronnenlijst De geschiedenis van het geld. (sd). Opgehaald van InfoNu: https://financieel.infonu.nl/geld/160025-de-geschiedenis-van-het-geld.html De juiste vraag stellen. (sd). Opgehaald van Survalyzer: http://www.survalyzer.com/nl/dejuiste-vraag-stellen/?_ga=2.50523817.1409361964.15161849791445317091.1516184979\ Erasmus University Rotterdam. (sd). Didactiek onderzoekend leren. Opgehaald van EUR: https://www.eur.nl/scholen/wetenschapsknooppunt/onderzoekend_leren/ Goede vragenlijst maken. (sd). Opgehaald van Survalyzer: http://www.survalyzer.com/nl/goede-vragenlijstmaken/?_ga=2.8954421.1409361964.1516184979-1445317091.1516184979 Hoe maak ik een enquête? (sd). Opgehaald van Survalyzer: http://www.survalyzer.com/nl/hoe-maak-je-een-enquete/ SLO. (2016, Maart). Wetenschap en technologie in het basis- en speciaal onderwijs. Opgehaald van SLO Natuur & Techniek: http://natuurentechniek.slo.nl/Paginas/Publicatie.aspx?pubid=1622 SLO wetenschap en techniek. (2015, Oktober 1). Uitwerking bij W&T - Aspecten van houdingen. Opgehaald van SLO Wetenschap en techniek: http://wetenschapentechnologie.slo.nl/componenten-van-w-ent/houding/uitwerking 4
Hoe betaal jij?
Top 10: wat je nog niet wist over geld. (sd). Opgehaald van Catawiki: https://www.catawiki.nl/stories/1487-wat-je-nog-niet-wist-over-geld
5
Hoe betaal jij?
Achtergrondinformatie en weetjes Enquêtes Bij het maken van een enquête is het belangrijk het doel duidelijk in zicht te hebben, zodat er geen afwijkende vragen worden gesteld. Uit het doel komt meestal een aantal vragen. Vervolgens is het belangrijk om de vragen te schrappen die niet belangrijk genoeg zijn. Bij het stellen van de vragen is het belangrijk dat de lezer gelijk snapt wat er bedoeld wordt. Het is ook belangrijk dat de lay-out van de enquête aansprekend is en duidelijk, eventueel met afbeeldingen (Hoe maak ik een enquête?, sd). Aan het begin van een vragenlijst moet het duidelijk zijn wat het doel/onderwerp is, hoe lang het invullen van een enquête duurt en hoe het verwerkt en teruggekoppeld wordt (Goede vragenlijst maken, sd). Een vraag moet zo kort en bondig mogelijk zijn. Taal moet toegankelijk zijn en het is wenselijk om afkortingen te vermijden. Als er toch afkortingen gebruikt moeten worden, is het handig om van tevoren uit te leggen wat de afkorting betekent. Voorkom dubbele ontkenning in vraagstellingen en stel geen suggestieve vragen waarmee antwoorden worden gesuggereerd. Vragen moeten juist heel neutraal zijn. Het is belangrijk om geen vragen te stellen die respondenten moeilijk kunnen inschatten of weten. Bovendien is het belangrijk om maar één vraag te stellen in een zin. Als het laatste is het erg belangrijk om een vragenlijst niet al te lang te maken en open vragen zoveel mogelijk te vermijden (De juiste vraag stellen, sd). Zout als betaalmiddel Zout is vroeger lang als betaalmiddel gebruikt. Het was vroeger namelijk erg zeldzaam en daardoor heel waardevol. Zout werd vroeger gebruikt om te zorgen dat het eten niet bedierf en om het meer smaak te geven. Romeinse soldaten werden vroeger ook uitbetaald in zout. Het woord salaris komt zelfs van het Latijnse woord voor zout; sal (De geschiedenis van het geld, sd). Wist je dat… • Het eerste papiergeld 1400 jaar geleden in China werd gebruikt? • Er elk jaar meer Monopolygeld wordt geprint dan echt geld? • Dat er op 90% van alle Amerikaanse bankbiljetten drugs terug te vinden is? • Dat 94% van het papiergeld vervuild is met bacteriën? (Top 10: wat je nog niet wist over geld, sd)
6