Interview
Actie onderzoek voor verduurzaming Mama’s Garden Docent verpleegkunde en medisch antropoloog Mildred Monpellier en lector Verloskunde en Geboortezorg Hanneke Torij werken al een langere tijd samen met Mama’s Garden (MG). Samen werken ze aan het onderbouwen, verder verbeteren en opschalen van MG. De focus ligt nu op het verduurzamen van MG binnen het onderwijs. Hoe? Dat wordt uitgezocht door actie onderzoek. We stelden beide onderzoekers een aantal vragen over onze samenwerking en de voortgang van het actie onderzoek. De echte Mama’s Garden sfeer proef ik nu alleen online, maar door de partners die ik spreek krijg ik er ook echt een gevoel bij. En dat is gelukkig een heel warm oord! – Mildred Monpellier - Aan Hanneke: Toen je Mama’s Garden initieerde had je ooit verwacht dat het zoveel studenten, docenten, moeders en onderzoekers zou aanspreken/interesseren?
Ik hoopte het! De kern van Mama’s Garden is wat mij betreft dat we écht vanuit waar zwangeren, moeders en gezinnen zelf behoefte aan hebben een bijdrage leveren aan hun sociale netwerk en aan betere zorg en ondersteuning. Dat kan alleen als je echt aandacht hebt, het echt samen wilt doen en onderdeel bent van de context. Ik denk dat het iedereen die betrokken is heel erg aanspreekt dat je daadwerkelijk iets kan bijdragen aan een betere wereld en dat het ‘echt’ is; dus niet een opdracht uit een boek of een opdracht die bedacht is. Bovendien leert iedereen: moeders leren andere moeders kennen en verbreden hun sociale netwerk.
Ze krijgen bovendien antwoord op vragen die ze hebben zonder dat ze een stempel opgedrukt krijgen. Studenten leren om in gesprek te gaan met moeders, om te luisteren en om samen te werken met studenten (toekomstige collega’s) van andere opleidingen, waarbij studenten uit MBO, HBO en universiteit door elkaar lopen. En tot slot is het natuurlijk essentieel dat we monitoren en onderzoeken wat we doen. Zodat we nieuwe kennis ontwikkelen die weer bijdraagt aan het onderbouwen, verder verbeteren en opschalen van Mama’s Garden. - Aan Hanneke: Hoeveel jaar werk je al samen en hoe begon het?
Hanneke: Oei… dat is al heel lang! De programmamanager van Mama’s Garden ken ik al 10 jaar. Ik denk dat dat ook, in aanvulling op je vorige vraag, heel belangrijk is. Dat je goed samenwerkt, elkaar vertrouwt en dat je een enthousiast team hebt dat met plezier werkt. Dat straal je dan ook uit en dat heeft zijn weerslag op burgers, studenten, docenten, onderzoekers en andere samenwerkingspartners. Mama’s Garden komt voort uit een eerder programma ‘Nieuw in 010’. En dat programma hebben we opgezet nadat een student verloskunde bij mij kwam nadat ze in België een vergelijkbaar programma had gezien (Buddy bij de wieg). In dit programma ondersteunden een social work student en een verloskunde student een jaar lang een zwangere die in kwetsbare omstandigheden leefde. Ze wilde heel graag in het kader van haar afstudeeropdracht een bijdrage leveren aan het opzetten van dit programma in Rotterdam. En zo geschiedde! - Hoe ervaar je de samenwerking met MG? En wat voor impact heeft dit gehad op je onderzoek? Waar zie je nog kansen in de samenwerking en wat heb je als (on)prettig ervaren?
Mildred: Actie onderzoek kenmerkt zich door samenwerking. De onderzoeker werkt echt samen met de deelnemers binnen het programma. Door de huidige situatie hebben wij nooit een fysieke gezamenlijke start gehad en ik heb sommige medewerkers van
het programma bijvoorbeeld nog nooit in het echt ontmoet. Maar bij de gesprekken die we wel hebben gehad merk ik dat je online veel kunt bereiken! Een opbouw van een onderlinge relatie – wat erg belangrijk is binnen actie onderzoek – is er zeker. Deze is denk ik alleen wel oppervlakkiger dan als we elkaar vaker fysiek hadden ontmoet. De gesprekken waarmee je elkaar echt leert kennen zijn er eigenlijk niet, denk aan de wandelingen samen naar de metro of tram en de gesprekken in de lift. Ik denk ergens wel dat dit invloed heeft op het onderzoek, omdat je de kleine dingen niet echt meemaakt. Je moet echt bewust mensen benaderen om te vragen “wat ben je nu aan het doen?”. Dat gaat minder organisch dan als je elkaar in het echt ziet. De echte Mama’s Garden sfeer proef ik nu alleen online, maar door de partners die ik spreek krijg ik er ook echt een gevoel bij. En dat is gelukkig een heel warm oord! Ik denk dat het iedereen die betrokken is heel erg aanspreekt dat je daadwerkelijk iets kan bijdragen aan een betere wereld en dat het ‘echt’ is; dus niet een opdracht uit een boek of een opdracht die bedacht is. – Hanneke Torij
Hanneke: Er zit veel energie in het team van Mama’s Garden. Ze zijn heel toegankelijk, zijn creatief en hebben een groot netwerk in de wijken. Er is een nauwe samenwerking tussen Mama’s Garden en mijn lectoraat. Dat ‘hangt’ niet alleen op de programmamanager, Wietske Willemse, en mij, maar is veel breder. Collega’s van Mama’s Garden kennen de collega’s van mijn lectoraat en vice versa. We sluiten regelmatig aan bij elkaars overleg, vragen elkaars input bij nieuwe ontwikkelingen en nieuw onderzoek, inspireren elkaar en ondernemen gezamenlijk initiatieven. Mama’s Garden is als het ware onderdeel van het lectoraat en het lectoraat is onderdeel van Mama’s Garden. Ik ervaar de samenwerking als heel plezierig en inspirerend! - Aan Mildred: Wat is precies actie onderzoek, kun je meer vertellen over deze methode en hoe jij dit in de praktijk hebt gebracht?
Actie onderzoek geeft een bepaalde aanpak van onderzoek aan. Centraal hierbij staat dat er echt wordt samengewerkt, juist ook met de doelgroep(en) van onderzoek. Binnen de methodiek van actieonderzoek worden verschillende onderzoeksmethoden gebruikt, zoals bijvoorbeeld interviews, focusgroepen en/of surveys. Actie onderzoek omvat een cyclus die telkens verschillende fasen doorloopt. Plannen, actie, observeren en reflecteren. De interviews, focusgroepen en bijeenkomsten hebben in ons onderzoek allemaal online plaatsgevonden. Ik heb wel één interview live gedaan! Maar ik ben daarin niet de enige,
ook niet in de actie onderzoek wereld. Daar kan ik informatie en tools vinden die je kan gebruiken bij het online organiseren van een bijeenkomst/focusgroep. Bij iedere vraag bedenk ik een bepaalde werkvorm. Voor houvast en om iedereen erbij te houden. Daarnaast heb ik ook dingen fysiek toegepast zoals whiteboards, post-its en meer met beeld gewerkt. Om het levendig te houden. - Aan Mildred: In je vorige interview geef je aan dat door corona het onderzoek een nieuwe vorm zal krijgen, welke vorm is dit geworden?
Mildred: Eerst was het doel van het actie onderzoek inzicht krijgen in de behoeften en wensen van de doelgroep van MG om daarmee een bijdrage te leveren aan een stevige en duurzame positie van het programma. Doordat de fysieke bijeenkomsten gestopt zijn, ligt de focus nu meer op het verduurzamen van MG binnen het onderwijs. En daarnaast is het echt een online onderzoek geworden via Teams. - Aan Hanneke: Wat is jouw rol (als lector) precies bij het actie onderzoek dat momenteel wordt gedaan? En kun je een voorbeeld noemen van hoe je daarin hebt samengewerkt met MG?
Ik ben vooral op afstand betrokken. Ik hou de voortgang in de gaten, werk nauw samen met de onderzoekers, stem af met de programmamanager en ben betrokken op de momenten dat we besluiten nemen over het vervolg. Zo heb ik in de beginfase een rol bij de opzet van het actie-onderzoek, geef ik input voor het plan van aanpak dat we vervolgens samen vaststellen en ben ik betrokken bij bijeenkomsten die bepalend zijn in hoe we verder gaan in het actieonderzoek. De uitvoering wordt echt primair vanuit mijn lectoraat gedaan door Mildred Montpellier
en Eva Wingelaar – Loomans en natuurlijk door het team van Mama’s Garden. - Aan Mildred: Wat is de status van het actie onderzoek? Wie heb je gesproken en waarom?
Binnen dit actieonderzoek willen we ons vooral richten op het verduurzamen van Mama’s Garden binnen het onderwijs. Om dit te realiseren, kijken we naar de ervaringen van de moeders en de ervaringen die al uit het onderwijs zijn opgedaan. “Welke bijdragen hebben die geleverd?” en “Hoe kunnen we die verstevigen?” en “Wat hebben we daarvoor nodig?” Het onderzoek loopt nog. Het gedeelte interviews is voorbij en het is nu tijd voor de fase reflectie en evaluatie. Dat wat ik heb gevonden, ga ik reflecteren in de praktijk. Met het team (de kern) van Mama’s Garden zelf. En daaruit komt een actie voort! - Aan Hanneke: Geneeskunde studenten van het Erasmus MC hebben de moeders als onderdeel van het actie onderzoek ondervraagd. Hoe vond je dit gaan en hoe ging de begeleiding/ samenwerking met de studenten?
Dit was ontzettend leuk! Voor ons was de samenwerking met de universiteit natuurlijk niet nieuw, maar het was wel de eerste keer dat we studenten geneeskunde in het kader van hun bachelor these hebben betrokken bij Mama’s Garden. Ook hier valt of staat de kwaliteit van de begeleiding bij goede samenwerking, juist ook tussen ons als begeleiders. Er was steeds nauwe afstemming tussen de begeleider vanuit de EUR, de programmamanager van Mama’s Garden en mij. Daardoor konden we ook snel schakelen naar de studenten toe die geen verschillende boodschappen kregen, maar echt gebruik konden maken van onze gezamenlijke expertise. De studenten hebben bovendien hele waardevolle nieuwe kennis opgehaald die we ook echt gaan gebruiken bij het verder verbeteren van Mama’s Garden! - Kun je een kleine sneakpeak geven over de resultaten van je onderzoek, bijvoorbeeld wat veel je het meest op in de resultaten? En wat kan je daaruit opmaken?
Mildred: In het veld merk ik dat men heel positief is over MG. MG heeft een soort vastberadenheid en die blijft zich laten zien. Daardoor staat het programma echt in Rotterdam-Zuid en ook bij partners in het veld, merk ik. Zij vinden dat MG ook echt potentie heeft om een vaste plek te krijgen in het onderwijs. Maar dat is er nog niet. Ergens ontbreekt nog net dat ene stapje. Ik heb een Mama’s Garden 2.0 in gedachte. Die gedachte is voortgekomen uit de resultaten van de interviews en bijeenkomsten. Daar wil ik het team letterlijk in plaatsen tijdens onze laatste
sessie, zodat zij echt de nieuwe MG kunnen ervaren. En de stap die ontbreekt samen zullen ontdekken. Hanneke: Het is nog te vroeg om iets over de resultaten te zeggen. Wat ik wel zie, is hoe positief iedereen is over het concept van Mama’s Garden. De bereidheid om deel te nemen aan dit onderzoek is ook groot. Dat is best bijzonder, omdat we zien dat moeders in kwetsbare omstandigheden vaak minder makkelijk te bereiken zijn en ook minder bereid zijn om mee te doen aan onderzoek. - Hoe gaat het onderzoek nu verder? En zie jouw toekomstige samenwerking met MG?
Mildred: Ik zou graag verbonden willen blijven! Door deelname aan de fysieke bijeenkomsten van MG en het uitvoeren van kwalitatief onderzoek gericht op de meerwaarde van peergroups en de meerwaarde van moeders die elkaar op deze manier ondersteunen. Hier is al wel onderzoek naar gedaan, maar weinig vanuit Nederland. Daar zou ik graag naar willen kijken en daarmee zou ik graag bijdragen aan het nog beter en breder op de kaart te zetten van MG. En dan zou ik nog graag een stapje verder willen zetten. Door de cirkel weer rond te maken. Iets wat MG al doet. Hiermee doel ik op het feit dat sommige studenten die afstudeeronderzoek komen doen, ook moeders of al eerder verbonden zijn geweest aan MG. En dat is gewoon fantastisch! Ik zie ook helemaal voor me dat een ervaringsdeskundige ook weer als een professional wordt ingezet. Hanneke: Het actie-onderzoek is een van de vele dingen die we samen doen en ook na afronding van het actie-onderzoek blijven we samenwerken aan het verder ontwikkelen en bestendigen van Mama’s Garden. Er is gelukkig veel aandacht momenteel voor initiatieven waarbij mensen in hun context echt centraal staan, zoals bij Mama’s Garden. Voor mij is Mama’s Garden bovendien een heel mooi voorbeeld van hoe je preventie in wijken met elkaar kan vormgeven. Door met echte aandacht voor elkaar, interesse in elkaars verhaal en samenwerking een bijdrage te leveren aan een steviger sociaal netwerk, ben je ook met elkaar verbonden en voel je je medeverantwoordelijk voor wat er binnen dat netwerk gebeurt. Ik hoop dat we daar vanuit het lectoraat met ons onderzoek blijvend een bijdrage aan mogen leveren en dat studenten deze leeromgeving blijvend kunnen benutten!
Meer informatie: www.mamasgarden010.nl of volg het programma @mamasgarden010 op Facebook, Instagram en Twitter.