Uit in Tiel 2020

2 0 2 0 | G R AT I S M A G A Z I N E

BIJZONDERE ONTMOETINGEN

TIPS ∞ KIDS ∞ ACTIEF

2

UIT IN TIEL

Toeristisch Informatie Punt Het Toeristisch Informatie Punt (TIP) is in Zinder gevestigd. Hier kun je informatie krijgen over activiteiten en bezienswaardig­heden in Tiel.

Denk hierbij onder andere aan fietsen wandel­­routes door de omgeving.

Vraag bij de balie naar meer infor­ matie of ga naar www.uitintiel.nl.

Kijk voor openingstijden op www.zinder.nl/info

PARKEERGARAGE

HISTORISCH INFORMATIE PUNT Collecties uit het Flipje en Streek­ museum en het Regionaal Archief Rivierenland worden afwisselend getoond in de centrale hal van Zinder.

Nieuws­gierig? Bezoek dan het HIP in Zinder.

Je kunt parkeren in de parkeergarage Westluidense Poort, gelegen onder cultuur­gebouw Zinder. In de garage gelden dezelfde tarieven als op de parkeerterreinen rond de binnenstad.

De garage (inrijhoogte 2.10 m) is iedere dag open van 07.00 tot 01.00 uur.

Uit­rijden kan altijd. Je krijgt geen parkeerkaartje. De parkeer­garage werkt volgens het systeem van kenteken­ parkeren. Bij de ingang aan de Rechtbankstraat en de Koninginne­straat staan betaalautomaten. Ook is er een gratis fietsenstalling aanwezig.

De fietsenstalling is open tijdens de openingstijden van het cultuurgebouw Zinder.

uw Zinder Tiel Cultuurgebo at 1, 4001 JR ra st Rechtbank 0344 63 60 60 drijftiel.nl be info@cultuur

SOUVENIRSHOP TIEL Bij de Souvenirshop Tiel kun je ook veel informatie vinden over TIel. Bovendien vind je hier ook veel leuke souvenirs van Tiel en verschillende Betuwse producten. Hoogeindsestraat 8, 4001 AB Tiel.

COLOFON Copyright © 2020, emjee | uitgevers, Varik Marie-Jan Ousen

Tekst: ­Hobo tekst & communicatie, Stadspromotie Gemeente Tiel, W ­ im van Beuzekom, Marie-Jan Ousen e.a.

Gastauteurs: Jacoline Zilverschoon, Emile Smit

HET NIEUWE NORMAAL Het coronavirus haalt ons bestaan al maanden volledig overhoop.

Het virus zorgt ervoor dat ons sociale leven op een laag pitje staat. Logisch, en soms best lastig. Veel erger is dat velen van ons een familielid of een dierbare zijn verloren. Het is een schrijnende realiteit in een tijd van het jaar dat de Betuwe op haar mooist is, met volop witte en roze bloesem.

Het maakt dat ik dit voorjaar als een beetje ‘onwerkelijk’ ervaar.

Tegelijkertijd weet ik dat we met elkaar op weg zijn naar het nieuwe normaal. Vraag over een jaar aan een gemiddelde Nederlander waar Tiel om bekend staat en het antwoord zal zijn: Flipje. Tiel zal hoe-dan-ook de fruitstad blijven. Dit jaar zonder popfestival Appelpop en zonder Fruitcorso maar nog steeds als een stad die door z’n cultuurhistorie, nostalgie, waterrecreatie en bruisende binnenstad een bezoek meer dan waard is.

Er zal wat tijd voorbijgaan voordat we het ‘nieuwe normaal’ vinden.

Maar ik weet zeker dat we in onze drang naar vrijheid en inspiratie (nieuwe) manieren zullen vinden om te ontdekken, te genieten en te ontspannen.

Samen op weg naar het nieuwe normaal. Dat geldt ook voor deze ‘Uit in Tiel’.

Fris en fruitig ligt de ‘Uit in Tiel’ nieuwe stijl voor je. Nieuw is de vormgeving en de extra aandacht voor interviews en achtergrondinformatie.

Vernieuwend is ook de opzet van het magazine. Concreet betekent dit dat we ‘Uit in Tiel’ boeiend willen laten zijn voor bezoekers en bewoners van Tiel. We willen verrassen met zaken die nog niet zo bekend zijn. Over zaken gesproken: ‘Uit in Tiel’ wil een platform zijn voor lokale bedrijven om te schitteren. Blij zijn we met de ondernemers, de adverteerders, die deze uitgave mee mogelijk maken. We zullen samen het magazine nog beter laten bloeien. Op z’n Betuws.

Een belangrijke tip: voor alle in het blad genoemde datums verwijzen wij je naar de website www.uitintiel.nl. Kijk hier voor de actuele informatie.

Heel graag hoor ik van jou, de lezer, wat jij van ons nieuwe magazine vindt?

Op weg naar het nieuwe normaal: als in de herfst de vruchten rijp zijn om te oogsten, zullen we met elkaar nieuwe manieren hebben gevonden om samen te leven en te genieten. Ik hoop dat deze ‘Uit in Tiel’ daaraan bijdraagt en wens jullie veel gezondheid, inspiratie en mooie momenten toe.

Een hartelijke groet en hopelijk snel tot ziens in Tiel, Marie-Jan Ousen, uitgever bij emjee | uitgevers marie-jan@emjee-uitgevers.com

Fotografie: Jan Bouwhuis, Liesbeth Wattimury, Thea Verkerk, Raphaël Drent, Flipje en ­Streekmuseum, Seijbel Photography, Regionaal Archief Rivierenland, FEST, Fred de Langen, Emanuele Scorcelletti, Jasper Geelen, ARK Natuurontwikkeling, Els Bary-Peters IVN West-Betuwe, Uit®waarde, Anne Reitsma ­Fotografie, Shutterstock, Pixabay, privécollecties Flipje illustraties: Arie van Vliet Vormgeving en realisatie: emjee | vormgevers Drukwerk: Veldhuis Media Voor meer informatie en adverteren: emjee | uitgevers Varik marie-jan@emjee-uitgevers.com 0344 65 21 82 Overname van informatie uit deze publicatie is toe­gestaan, mits met voorafgaande toestemming en ­bronvermelding.

Bij het samenstellen van dit magazine is de grootst moge­ lijke zorgvuldigheid betracht. U ­ itgevers zijn echter niet aansprakelijk voor enige d­ irecte of indirecte schade als gevolg van de aangeboden informatie uit deze publicatie.

City Tiel app

Download de City Tie l app voor de laatste inform atie.

ftx

Op het moment van drukken van deze uitgave van Uit in Tiel zijn veel coronamaatregelen nog van kracht. Het verloop is nog onzeker. Kijk daarom altijd eerst op www.uitintiel.nl voor de meest actuele informatie.

Leuk in Tiel volgens:

Henk Driessen Henk Driessen is Heemraad bij Waterschap Rivierenland. Hiervoor was ik wethouder in Hanzestad Tiel. Besturen zit bij mij in het bloed. Naast mijn werk ben ik o.a. voorzitter bij een woonvoorziening, lid raad van toezicht welzijnsorganisatie en voorzitter van de gezelligste voetbalvereniging van Tiel, RKTVC. Als hobby heb ik reizen. In ieder geval naar mijn geliefde Griekse eiland Samos.

FAVORIETE WINKEL?

Blijdesteijn Mode

Voor mijn werk ben ik graag goed gekleed. Dit laat ik doen in mijn favoriete modewinkel Blijdesteijn Mode. Ik krijg dan goed advies van mijn “Personal Shopper” waar ik een speciale band mee heb.

INHOUD Het nieuwe normaal

3

De vele gezichten van Tiel

5

Stad van Flipje Tiel Fruitstad

6 8

Kersen plukken

12

Fruitcorso 13 Bijzonder lekker

14

Tielse Fruit Historie

15

Eylem-Aladogan 16 Een bakker met historie

19

Wees solidair, koop lokaal

21

Winkelen 22 Tielse evenementen

25

Muziek 26

LEUKSTE RESTAURANT?

∞ Een onvergetelijk jaar voor The Passengers

Buitensporig of Brownies&downieS

Stadsplattegrond 28

Tiel heeft veel leuke en goede restaurants. Vanwege het concept en de gezelligheid ga ik graag lunchen bij Buitensporig of Brownies&downieS.

GEZELLIGSTE CAFÉ?

De Beurs of Stadscafé Hexagon

Ik ga niet vaak naar een café. Als ik ga, zoek ik de gezelligheid op het Korenbeursplein in De Beurs of Stadscafé Hexagon.

Cultuur 30 Wandelen 32 Fietsen 34 Waterrecreatie 36 Uiterwaarde 38 Nautisch Tiel

40

Actief 41 MOOISTE PLEK?

Wetlands

Waar ik kan genieten in onze gemeente is het buitengebied. Bijvoorbeeld Wetlands bij Passewaaij. Natuurgebied van ca 40 ha groot. Het is een schitterend gebied waar de natuur zich volop kan ontwikkelen. Ga daar eens struinen.

LEUKSTE EVENEMENT?

Betuwse Open Kersendagen

Tiel staat bekend als evenementenstad. Bekend zijn natuurlijk Appelpop en Fruitcorso. De Betuwse Open Kersendagen in het eerste weekend van juli vind ik een buitengewoon leuk evenement voor het hele gezin.

Kids 43 Historisch Tiel

44

Frontstad 46 Hanzestad 48 Uittips 49 Overnachten 51 Eten en drinken

52

Leuk in Tiel volgens: DE VELE GEZICHTEN VAN TIEL Het coronavirus houdt Nederland al maandenlang in zijn greep.

Ook de impact ervan op de inwoners, ondernemers en zorg- en onderwijsinstellingen in Tiel en de regio is enorm. Gelukkig laten mensen zich juist in deze tijd van hun beste kant zien. Het gevoel van saamhorigheid is groot.

Ik heb er ook alle vertrouwen in dat iedereen de slogan ‘Ik koop lokaal bij een winkelier van hier’ in de praktijk zal brengen. Zo kunnen we de ondernemers in de gemeente Tiel een flinke steun in de rug geven.

Waar staat Tiel om bekend? Natuurlijk denk je meteen aan Flipje, het fruitmannetje. Dit stripfiguurtje is al sinds jaar en dag de icoon van onze stad. Generaties groeiden op met de avonturen van dit vrolijke fruitbaasje van de voormalige jamfabriek De Betuwe. Het standbeeld in ons stadscentrum heeft hij dus dik verdiend.

Tiel zou je ook vitaminestad kunnen noemen. In het centrum van de Betuwe, de fruittuin van Nederland. Hier oogsten we jaarlijks circa 500.000 kilo kersen, 500.000 kilo aardbeien en 20 tot 30 miljoen kilo hardfruit, voornamelijk appels en peren. Indrukwekkend! En wij delen ons fruit graag uit. Bijvoorbeeld tijdens de Betuwse Open Kersendagen, het jaarlijkse gratis popfestival Appelpop en het Fruitcorso. Helaas gaan deze evenementen dit jaar vanwege het coronavirus niet door. We zullen moeten wachten tot 2021.

Weet je dat Tiel tot de oudste steden van Nederland behoort? Al rond het jaar 1000 was het een belangrijke handelsstad, met zelfs een eigen munt!

Bewijzen van die rijke historie vind je nog steeds in onze Hanzestad terug.

De stoere Waal en het charmante riviertje De Linge stromen door onze gemeente. Op de fiets, te voet of op het water geniet je van het beeldschone rivierenlandschap. En Tiel is vooral ook een bijzonder gezellige en levendige stad.

Je bent welkom in de meer dan 200 winkels en de diverse horeca­gelegenheden.

Het hele jaar door organiseert de stad tal van evenementen.

In Tiel vind je het allemaal.

Ervaar onze verrassende stad zelf!

Dit magazine geeft je alvast een voorproefje.

Ellen van der Burg Ellen van der Burg, geboren en nog steeds woonachtig in Tiel. Werkzaam in de recreatiebranche bij het bedrijf Uit®waarde in Kerk-Avezaath als communicatie- en projectmedewerker.

In mijn vrije tijd dans ik bij Zinder, een van de mooiste gebouwen in Tiel. Verder breng ik met enige regelmaat een bezoek aan de Agnietenhof. Ik lees graag en ­geniet van vakanties in het buitenland.

FAVORIETE WINKEL?

Oostendorp

De kookwinkel van Oostendorp waar je werkelijk alles kunt kopen. Een echte Tielse winkel. Destijds heb ik er een koffiemachine gekocht waardoor ik er met enige regelmaat kom om weer koffiebonen te halen. Als het nodig is wordt er een vakkundige reparatie aan de koffiemachine uitgevoerd.

LEUKSTE RESTAURANT?

Taste

Het restaurant Taste springt er voor mij echt uit. Een klein modern ingericht restaurant waar je gezellig kunt eten.

GEZELLIGSTE CAFÉ?

De Merckt Eten en Drinken

Café’s bezoek ik zelden. Alleen zomers kun je me vinden op het terras van De Merckt. Wanneer er festiviteiten op het Plein zijn is het er gezellig zitten.

MOOISTE PLEK?

Zinder

Omdat ik regelmatig in Zinder te vinden ben, vind ik de mooiste plek het uitzicht vanuit de danszaal op de bovenste verdieping. Je hebt daar een prachtig zicht over de Waal en de ondergaande zon.

LEUKSTE EVENEMENT?

Appelpop en het Fruitcorso Burgemeester Hans Beenakker

Voor mij zijn Appelpop en het Fruitcorso de leukste evenementen. De beleving en sfeer die er tijdens deze evenementen is zou ik wel vaker in Tiel willen hebben.

Voor het Fruitcorso heb ik al een aantal keren meegeholpen met het leggen van een mozaïek en het opmaken van onze bedrijfswagen voor de corso-optocht.

6

UIT IN TIEL

STAD VAN FLIPJE In het Flipje en Streekmuseum vind je de geschiedenis van Tiel en omgeving, waaronder de industriële geschiedenis en Flipje, het reclamemannetje van de jamfabriek ‘De Betuwe’. Flipje is uitgegroeid tot het boegbeeld van Tiel en kom je overal in de stad tegen. Het museum en alles over Flipje vind je in een mooi historisch pand aan het Plein.

In 1885 is Maatschappij ‘De Betuwe’ opgericht, bekend bij velen vanwege Flipje en de jam. In het museum zijn veel voorwerpen te zien die betrekking hebben op de voormalige fabriek en de fabricage van jam. Natuurlijk is er een aanzienlijke verzameling voorwerpen te zien die verband houden met Flipje, het reclamemannetje van de fabriek.

Het Flipje en Streekmuseum is juist ook voor kinderen leuk en leerzaam. Vaak zijn de tentoonstellingen in het museum zeker voor kinderen interessant.

Op zoek naar Flipje?

Alles over Flipje kom je te weten in het Flipje en Streekmuseum Tiel. De hele geschiedenis van Flipje, jam­fabriek ‘De Betuwe’ en een museum­winkel met allerlei leuke Flipje-artikelen vind je aan het Plein. www.streekmuseumtiel.nl

Het Flipje en Streekmuseum maakt deel uit van ‘Reizen in de Tijd’, een doorlopende leerlijn over kunst en cultuur in Nederland. Schoolklassen kunnen bij het museum terecht voor leerzame en actieve bezoeklessen. Deze zijn te bekijken en te boeken via de website www.reizenindetijd.nl of via info@museumtiel.nl.

In het museum zijn altijd wisselende tentoonstellingen. De ene keer een overzichtstentoonstelling van een kunstenaar, een andere keer over de geschiedenis van de stad. Steeds wat nieuws en altijd weer een ­verrassing.

Tiel is één van de oudste steden van ons land. In het museum zijn onder meer archeologische voorwerpen te zien die herinneren aan de invallen van de Vikingen.

In de Stijlkamer staan veel mooie meubels uit de tweede helft van de 18e eeuw. Ook zijn hier fraaie voorbeelden van Tiels zilver en prachtig Imari ­porselein te zien. Schrik niet als je onder de pratende kroonluchter doorloopt of voor de sprekende spiegel gaat staan! Tiel was rijk aan metaalwaren­ fabrieken zoals Daalderop, Metawa en Rio Tin. Door het hele museum kun je schilderijen bekijken. Onder andere een drieluik van Wellens de Cock uit de middeleeuwen, een portret van Generaal Chassé, maar ook streekschilders en bekendere schilders zoals Johan Ponsioen.

Op de vijfde verdieping kunnen kinderen zelf aan de slag in de archeologische werkplaats. Zij kunnen hier kleuren of één van de speurtochten uitkiezen.

UIT IN TIEL

7

nieuw boekje van flipje

Flipje kostuums Flipje draagt bij elk bijzonder evenement of gebeurtenis in Tiel andere kleren. Flipje tijdens TIEL PAKT UIT in het geel/zwart. Flipje met medisch hart, handschoenen en mondkapje tijdens maatregelen in verband met Corona.

KERSTBAL

Half oktober verschijnt ter gelegenheid van Flipjes 85ste verjaardag een nieuw stripboek: Flipje en de Droge Boterhammen Planeet.

Net als de strips die tussen 1935 en 1955 zijn verschenen is het op rijm geschreven.

Het idee is uitgewerkt door Alexandra van Steen. Fred Eggink heeft net als in de oude boekjes bij elk plaatje een rijm gemaakt. Mooi om uit voor te lezen of om zelf te lezen. Je kunt een exemplaar reserveren via avsteen@museumtiel.nl

POSTZEGEL

Standbeeld

Flipje heeft een eigen postzegel.

De post­zegel is verkrijgbaar bij het Flipje en Streekmuseum.

Op de Markt in Tiel staat sinds 1993 een groot bronzen standbeeld van Flipje. Kunstenares Else Ringnalda heeft dit beeld gemaakt.

In 2019 is er een Flipje kerstbal ontworpen door Arie van Vliet.

De kerstballen zijn hand­ gemaakt en handbeschilderd.

Dit jaar worden er zelfs twee kerstballen speciaal ont­worpen.

De productie gebeurt in nauwe samen­werking met Machiel Bekker. De kerstballen zijn straks te koop bij Machiel Bekker Bloem en Interieur en in het museum.

BEWAARD Vroeger lag het fabrieks­complex van ‘De Betuwe’ aan de Grotebrugse Grintweg. Inmiddels staat hier een woonwijk. Een klein deel van de fabrieksgebouwen, de directeurs­woning en ‘De Perserij’ zijn bewaard gebleven. De straatnamen in deze wijk en een mozaïek in de toegangsweg wijzen op de fabriek en haar directeuren.

Flipje boeken Veel mensen herinneren zich nog de Flipje strips die je kon sparen bij de jam­ potjes. Die boekjes zijn niet meer te koop, maar zijn wel te zien èn te horen in het museum. Wil je toch nieuwe avonturen lezen van Flipje? Dat kan! In de loop van de jaren zijn er nieuwe stripboeken en voorlees­boekjes ver­sche­nen.

ONLINE Wil je meer over Flipje weten?

Lees dan verder op: www.flipje-tiel.nl www.streekmuseumtiel.nl

l @flipjemuseum f www.facebook.com/flipjemuseum

Museumwinkel In de museumwinkel zijn veel bijzondere souvenirs van Flipje te koop. Je vindt er een divers aanbod aan spulletjes en boeken.

Voor de verzamelaar maar ook leuk om cadeau te geven. Ongetwijfeld vind je er een origineel cadeau!

8

UIT IN TIEL

TIEL FRUITSTAD De Betuwe wordt veelal geassocieerd met fruit. In het hart van de Betuwe ligt Tiel. Veel staat hier dan ook in het teken van fruit.

Denk aan Flipje, het vrolijke fruitbaasje van de jamfabriek.

Denk aan Appelpop, het landelijk bekende gratis popfestival, of het jaarlijkse Fruitcorso dat grote bezoekersaantallen naar de stad trekt.

BuitenSporig!

Uitgelicht

rant in Tiel Een verrassend restau gen on dw ge Laat je in een on en re pu or do sen ras sfeer ver de lief De n. hte smakelijke gerec en een ken keu e rlijk tuu na voor de wij graag duurzaam milieu delen . met jou

zinvol tie van gastvrijheid en Wij bieden een combina t me ers erk rant. Meew meewerken in het restau begeleiders voor een t me n rge zo g rkin pe een be de bediening. Dat maakt en en ap tw enthousiaste, on onze r. Ook de gebruikers van BuitenSporig! bijzonde e. nc bia am ze levendige zalen genieten van de t BuitenSporig! in Tiel! ran tau res bij ns Tot zie Openingstijden .00 tot 21.30 uur - Ma t/m vrijdag van 10 uur - Za van 15.00 tot 21.30 in Bedrijf b.v.

Thedinghsweert Zorg Stationsplein 1 0344 62 33 28 n.nl www.buitensporigete

Het hart van het land Tiel ligt heel strategisch, in het hart van ons land en in het hart van het rivierengebied. Via de A15 ben je bijna net zo snel aan de kust als in Duitsland. Ook met de trein is Tiel goed bereikbaar. Tiel ligt gewoon in een prachtig deel van ons land. De rivieren, de boom­ gaarden, de historie, alles maakt dat de afwisseling in het landschap groot is. Of je nu houdt van een terras in het gezellige centrum of van een rustig bankje op een kronkelende rivierdijk: je kunt het gevoel krijgen dat de tijd stil staat. Of dat in ieder geval wensen, omdat het hier zo mooi is.

Tiel zelf is een stad met een rijke historie, maar ook in de omgeving vind je authen­tieke dorpen met pittoreske straatjes en pleintjes. En aan de rivier wisselen fraaie vergezichten zich af met Wetlands en boomgaarden. Altijd verrassend, dat is de Betuwe op haar best.

DE MAALDERIJ In Wadenoijen kun je een bezoek brengen aan ‘De Maalderij’ waar je een verzameling uit het agrarisch verleden vindt. Zo staan er historische tractoren en is er een diversiteit aan land- en tuinbouwmachines en werktuigen.

F De Maalderij

UIT IN TIEL

9

Bijen

EAU-DE-VIE In het oude brandspuithuisje van Varik, vlakbij de Dikke Toren, vind je Stokerij Lubberhuizen. Hier wordt – als enige in Nederland – versgeplukt volrijp fruit geheel ambachtelijk gedestilleerd tot Eau de Vie van de allerhoogste kwaliteit. De Stokerij is te bezoeken op Open Dagen en tijdens rondleidingen met proeverij. www.stokerijlubberhuizen.nl

Bijen zijn heel belangrijk.

Ze maken niet alleen lekkere honing, maar ze zorgen ook voor de bestuiving van bloemen.

Bij bezoek aan een bloem blijven stuifmeelkorrels aan hun lijf plakken. Die brengen ze naar de volgende bloem. Daar zorgt het stuifmeel voor de bevruchting, waarna de bloem uitgroeit tot een vrucht. Steeds meer fruit­telers houden hun eigen bijen­­volk. www.bijenhouders.nl

NAPOLEON OF SPEKKERS

Educatiecentrum

Dit kersenras is over de hele wereld bekend. De kers heeft een aparte gele kleur met rode plekken. Het vruchtvlees is vast en erg sappig en heeft een aan­genaam aroma.

Deze kersen zijn al vroeg in het seizoen rijp.

Educatie en voorlichting staan bij Natuurlijk Gruun in Ommeren hoog in het vaandel. De gemiddelde Nederlander weet vaak niet wat er allemaal bij komt kijken om die gezonde, mooie appel of peer goed op de fruitschaal te krijgen. Daarom zijn er excursies en rond­leidingen op het bedrijf waarbij alle aspecten van de fruitteelt aan de orde komen. www.natuurlijkgruun.nl

De Fruitmotor

In september is er weer de jaarlijkse appelplukdag.

Op deze dag stellen veel fruitteeltbedrijven hun bedrijf open voor publiek. De fruittelers laten je dan graag zien met hoeveel zorg en deskundig­­­ heid ze het fruit telen. Je kunt op deze dag diverse soorten Hollandse appels (zoals Elstar, Delcorf of Goudreinet) en peren (zoals Conference of stoofperen) plukken en proeven in de boomgaard. Vaak organiseren de telers tijdens deze dag extra activiteiten zoals een ritje in een pluktreintje.

Jaarlijks ontvangen deelnemende fruit­bedrijven bijna 45.000 bezoekers op deze dag.

Kijk voor de deelnemende bedrijven op www.landelijkeappelplukdag.nl www.defruitigste.nl/plukdagen

Uitgelicht

LANDELIJKE APPELPLUKDAG

Puur genieten & goed doen Krenkelaar Appelcider is een echt Betuws product gemaakt van Betuwse appels.

De Krenkelaar is verkrij gbaar als alcoholvrije Appelsprankel, met Fra mboos of Kers&Bes. En natuurlijk als Appelcid er, die zich de Beste Cider van Nederla nd mag noemen.

En daar zijn we heel tro ts op!

Ze worden gemaakt do or De Fruitmotorcoöperatie, van appels met vlekje die perfect van sm een plekje of aak zijn, maar net niet mooi genoeg voor de schappen van de supermarkt.

Met de opbrengst bevo rdert De Fruitmotor de biodiversiteit in de fruitboomgaarden en de pracht van ons Betuw se landschap.Met elke slo k Krenkelaar help je de wil de bijen en draag je bij aan de totstandkoming van he t Betuwse Bijenlandschap !

Doe jij ook mee? Kijk vo or verkoopadressen en me er informatie op: www.defruitmotor.nl

10 UIT IN TIEL

TIELS FRUIT Tiels Fruit is een bedrijf dat peren­ schenkstroop maakt met een unieke smaak. We zijn gevestigd in Zennewijnen aan de rand van Tiel, midden in het fruitgebied de Betuwe.

Sinds kort maken wij een traditionele lekkernij van peren uit onze boom­ gaard. De schenkstroop wordt ambachtelijk bereid volgens eigen recept met 100% peer en natuurlijke ingrediënten. Proef de kwalitatief hoogwaardige en pure smaak.

Voor meer informatie, inspiratie en adressen www.tielsfruit.nl

Hoogstamfruit Vroeger stonden in alle boomgaarden hoogstambomen. Dat betekende dat er een ladder nodig was om bij de vruchten te komen. Sinds de jaren 70 zijn om economische redenen steeds meer hoogstamboomgaarden ver­vang­en door veel grotere laagstamboomgaarden.

Daarvan kan het fruit veel gemakkelijker geoogst worden. Voor de ontwikkeling van het landschap spannen steeds meer mensen zich in om ook de hoogstamboomgaarden te behouden. www. hoogstamboomgaard.nl

OIKE’S KERSENKRAAM Zoals de naam al doet vermoeden zijn kersen onze specialiteit.

Zoveel mensen zoveel smaken, alle kersen zijn zoet van smaak en overwegend groot en donker. Maar de ene kers is toch net iets anders van smaak dan de andere. Daarom kun je bij ons, voordat je je definitieve keuze maakt de kersen proeven. Zo maak je altijd de juiste keuze!

Daarnaast telen en verkopen wij ook pruimen, abrikozen, perziken en nectarines. Verder wordt het assortiment door collega’s uit de directe omgeving aangevuld met frambozen, aardbeien, bessen en bramen. Naast onze kersenkraam hebben wij een eigen terras waar je kunt genieten van het aangekochte fruit of van de fruitbomen om je heen. Wanneer de kersen rijp zijn is ieder jaar afhankelijk van de temperatuur in de winter en het voorjaar.

Maar normaal gesproken is vanaf juni onze kersenkraam geopend.

Kijk voor de definitieve openstelling op: www.oikesfruit.nl

NATIONAAL FRUITPARK Centraal gelegen in het Rivierenland, 15 km van Tiel, bevindt zich Fruitpark Ochten.

Hier kun je onder de bomen iets leren over de geschiedenis, de toepassing en het onderhoud van het (hoogstam)fruit. In de rondleiding wordt op enthousiaste wijze verteld over het park, de streek, het fruit en nog veel meer. www.fruitpark.nl

of – Ophemert

Wijngaard De Kruith

Uitgelicht

ten Ontmoeten en genie kbij Tiel) gsplek in Ophemert (vla tin oe tm on ijke Een heerl aal of op ok efl pro de ons verwarm waar je welkom bent in d. aar ng wij de op ht t uitzic het zonnige terras me • wijnproeverij ken • rijkgevulde tapasplan • huisgemaakte hapjes • een goed gesprek wijngaard • rondleiding door de mert he Op uit ijn sw eit • kwalit . b.v • cadeaubon voor erdag - Wijnproeverij op zat gement an arr ne White Wine - Luxe High Wi rangementen of High sar ep gro or vo ren • reserve 35 82 rion 06 44 46 Arrangementen bel Ma l open elke zaterdag Terras en proeflokaa uur tussen 14.00 – 18.00 agen Kees & Marion Kruitw Wijngaard De Kruithof, rt 61 BK Opheme Pippertsestraat 12, 40 83 10 93 06 53 thof.nl info@wijngaarddekrui of.nl ith kru de ard ga ijn www.w

p o ro st k n he sc en er p en r ee p et m Recept voor Hangop

suiker – 400 ml Benodigdheden: 2l yoghurt – 200 gr poeder

slagroom – 5 peren –

potje perenschenkstroop

t en giet de yoghurt op de doek.

vergie Leg een schone theedoek in een m: de bo ke ca e bak onder ijz sw ng idi Bere pak suiker). Zorg ook dat je een een (bv op ars zwa iets er leg ht en

. Na 8 uur haal je Draai de punten van de doek dic in de koelkast voor ongeveer 8 uur weg het Zet pt. loo in r daa ht voc e slagroom. je vergiet hebt zo dat het de poedersuiker en de opgeklopt rbij hie eng p/m Klo . kom een in p en bovenop wat vers de yoghurt uit de doek en doe het met onderin wat perenschenkstroo s gla een in r vee Ser s. kje blo Snijd de peren in kleine gehakte nootjes. gesneden peer en eventueel wat Recept: www.tielsfruit.nl

Fruit plukken KERSENTEELTBEDRIJF FAMILIE HAKKERT Kornedijk tussen Buurmalsen en Buren, naast nummer 16.

4116 CE Buren T. 06 50 97 01 15 E. info@kersen.info I. www.kersen.info

Zelf plukken: vanaf 22 juni tot eind juli, maandag t/m zaterdag van 9.00 tot 18.00 uur, zondag van 11.00 tot 18.00 uur

FRUITBEDRIJF DE HOENDERIK Lingedijk 180, 4196 HE Tricht T. 0345 57 67 10 E. info@dehoenderik-tricht.nl I. www.dehoenderik-tricht.nl

Zelf plukken: eind juni t/m eind oktober, woensdag en zaterdag van 11.00 tot 16.00 uur

FRUITSTALLETJES (SEIZOENSGEBONDEN)

• Hans & Jans Gennissen Kersenbedrijf Groenedijk 15, Tiel • Oike’s Fruit Industrieweg (hm paal 1.4), Tiel • Betuwe Kers Lingedijk 29A (afslag 31, A15), Wadenoijen • Tiels Fruit Bredestraat 7a, Zennewijnen Zie voor meer fruitverkoop­punten www.fruittuinvannederland.nl

BETUWE KERS Boomgaard d’n Kerkewaerdt Zelf plukken: tijdens het Nabij kruising Overlaat/ kersenseizoen elk weekend Lingedijk 129a, van 9.00 uur tot 19.00 uur 4014 ME Wadenoijen Vanaf Rijksweg A15: afslag 31 Wadenoijen I. www.betuwekers.nl

MORELLENBOOMGAARD VAN JAN HOL Zelf plukken: vanaf omstreeks 20 juni t/m begin juli, maandag t/m zondag van 9.00 tot 21.00 uur

FRUITAUTOMATEN Van Eldik Fruitautomaat Molenstraat 33a, 4061 AB Ophemert • Menoelongs Fruitschuurtje Bommelweg 26, 4014 PW Wadenoijen • Jan van Eck Dreef 1, 4014 MJ Wadenoijen • Cornelissen Fruit Zoelenseweg 2, Tiel •

Souvenirshop Sinds januari heeft Tie l haar eigen souvenir shop. Voor leuke en ori ginele souvenirs ben je bij de Souvenir Shop Tiel aan het juiste adres. Je hebt er een rui me keuze uit diverse Betuwse producten, spe ciale fruitchocolade en honing producten.

Daarnaast vind je er Betuwse bieren en wij nen. Natuurlijk ontbreken de Flipje sou venirs niet. Ben je op zoek naar iets specia als kom dan gerust eens kijken. Ook voor cadeau-pakketten of relatiegeschenken kun je hier terecht.

Hoogeindsestraat 8 4001 AB Tiel 06 20 26 98 01 souveniershoptiel@gm ail. facebook.com/Souven com irshopTielMargo/

Uitgelicht

Groeneweg 25, 4197 HD Buurmalsen T. 06 53 33 45 23 E. jmhol@morellen.nl I. www.morellen.nl

12 UIT IN TIEL

KERSEN PLUKKEN in betuwse boomgaard Kersen proeven, plukken en kopen: daar draait het om in boomgaard D’n Kerkewaerdt in Wadenoijen. Tijdens het kersenseizoen, van begin juni t/m half augustus, kun je bij ons terecht voor de lekkerste kersen van het land.

Zorg dat je deze kans niet mist!

Pluk ‘m zelf Na het enorme succes van vorig jaar kun je ook dit jaar in juni en juli zelf kersen plukken. Dit kan in een aangegeven gedeelte van de boomgaard. Als je hoender vol zit, wordt deze afgewogen en reken je de kersen af bij de kassa. Dat wordt smullen, want de lekkerste kersen zijn natuurlijk de kersen die je zelf hebt geplukt!

Terras Wil je even in alle rust genieten van de boomgaard?

Dat kan! Wij hebben een speciaal aangelegd terras.

Ook zijn er speelmogelijkheden voor de kinderen.

Nieuw: de Kersen Drive-In

Kersenwinkel In de kersenwinkel tref je niet alleen kersen, maar een uitgebreid assortiment van producten uit de Betuwe aan. Zo is er allerlei zacht fruit te koop, zoals aardbeien, bramen, frambozen, kruisbessen, rode bessen en pruimen. In de kersenwinkel kun je zowel contant betalen als pinnen. De winkel is van begin juni t/m half augustus geopend.

Begin juni opent de Kersen Drive-In. Vanuit de auto kun je je bestelling plaatsen, afrekenen en daarna meteen weer door. Bij aankoop van de kersen, ontvang je een wedstrijdkaart met een actiecode. Hiermee maak je kans op een gratis weekend­arrangement bij Van der Valk Hotel Tiel. Dit geldt ook voor de kersen die je koopt in de kersenwinkel.

Openingstijden De kersenwinkel is van begin juni t/m half augustus elke dag van 9.00 uur tot 21.00 uur geopend. Ook in de weekenden. Houd voor de exacte openings- en sluitingsdata onze website en/ of social media in de gaten!

Boomgaard d’n Kerkewaerdt Ter hoogte van kruising Overlaat/ Lingedijk 129a, 4014 ME Wadenoijen A15: afslag 31 Wadenoijen www.betuwekers.nl

Fruitcorso

Natuurlijk is het slikken voor alle vrijwilligers, bouwers en bestuurders dat het Fruitcorso dit jaar niet door kan gaan. En dat nog wel in een jubileumjaar (60e corso) met tal van feestelijke onderdelen op het programma. Dit jaar dus geen mooie parade van 18 wagens, geen kindercorso en geen mozaïeken aan de gracht.

Tom van Oostrom, secretaris en kartrekker van het jubileumprogramma, zit niet bij de pakken neer. Integendeel, dit pauzejaar kun je ook benutten om nog verder na te denken over tal van onderwerpen. Zoals gebruik van streek­ producten en duurzaamheid. ‘We wilden dit jaar terug naar waar we vandaan komen: de streekproducten. We willen dat als corso nog meer gaan uitdragen. Niet alleen door de producten te tonen op de wagens, maar ook met een speciale markt. Daar ligt onze kracht, en op die manier zetten we Tiel en de regio op de kaart. We noemen ons niet voor niets ‘oogstfeest van Fruitdelta Rivierenland’. Dat idee gaan we verder uitbouwen. We willen graag samenwerken met de fruitteeltsector in de regio.’

Wat betreft duurzaamheid is er dit jaar al een mooie stap gezet. Zo hebben leerlingen van RSG Lingecollege in Tiel een wagen van de toekomst gebouwd. Ontwerper Dik Kusters begeleidde de leerlingen van het Technasium: ‘De winnaars hebben een natuurvriendelijke lijm ontwikkeld en we hebben nu de tijd om dat verder te onderzoeken. We denken aan proefjes bij bepaalde clubs. Het zou een geweldige ontwikkeling zijn.’

Voorzitter Laurens Verspuij ziet ook wel mogelijkheden om dit jaar ‘toch nog wat te kunnen doen’: ‘Zodra het weer mag kan ik me voorstellen dat clubs alvast iets gaan bouwen.

Dan heb je dat maar vast af.’

Voor de rest blijft het even stil. Een stilte in juist een periode van louter positieve geluiden.

Het Fruitcorso is samen met de bloemen­corso’s in Nederland door de minister voorgedragen voor de Lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid van UNESCO. En uit onderzoek van HAN (Hogeschool Arnhem Nijmegen) bleek dat het publiek een hoog rapportcijfer gaf voor het laatste corso: een 8,1. www.fruitcorso.nl

IJssalon Daisy’s

Uitgelicht

Fruitcorso zit niet stil

UIT IN TIEL 13

Eén van Gelderlands meest favoriete ijssalons brengt je een zomers gevo el. Kom genieten van de vele soorten amb achtelijk en vers bereid schepijs, sensationele koffieen theespecialiteiten. Je kunt natu urlijk ook wegsmelten met een smoothi e van verschillende soorten fruit of een heerlijke ijskoffie. En wil je de Betuwe echt proeven dan kun je niet om ons heerlijke Flipj e frambozenijs heen.

Westluidensestraat 36 4001 NG Tiel 0344 62 52 53 www.daisys.nl

14 UIT IN TIEL

BIJZONDER LEKKER een knus lunchcafé in de binnenstad van tiel De geur van koffie dringt je neus binnen zodra je een stap over de drempel van Brownies&downieS in Tiel zet.

Het geluid van de melkopschuimer wordt overstemd door het zachte geroezemoes van de gasten aan de tafeltjes.

Er heerst al vroeg een gezellige bedrijvigheid.

Vol liefde en passie wordt deze zaak gerund door Fred en Frency van Dijk. Met allebei een achter­grond in de zorg, weten zij als geen ander hoe ze jongeren met een verstandelijke beperking volwaardig deel kunnen laten nemen aan de maatschappij.

‘Fred, mijn ogen zijn weer goed­ gekeurd door de dokter. Ik mag weer overal naar kijken’, vertelt een vrolijke jongen achter de kassa.

Zijn naam is Robbin en hij heeft het syndroom van Down. Hij komt helemaal tot zijn recht als gastheer.

Binnen enkele seconden weet hij bij iedere gast een lach op het gezicht te toveren. Ondertussen is hij bezig om een cappuccino te maken. Hierbij wordt hij geholpen door Chantalle die hem af en toe tips geeft. Ook zij werkt enkele dagen per week in Brownies&downieS. In totaal zijn er acht jongeren met een verstandelijke beperking in dienst. Zij worden aangestuurd door Fred, Frency en een vaste chef-kok.

‘We zijn hier bezig om het mensen naar de zin te maken. Gastvrijheid is belangrijk, maar het culinaire stuk speelt natuurlijk een hele grote rol. Dat wat op het bord ligt ziet er fantastisch uit en is ook super lekker. Het is niet alleen maar leuk en gezellig, het is ook top kwaliteit!’

Fred: ‘Mensen vragen weleens: is zo’n soort lunchcafé nou niet moeilijk? Dan antwoord ik dat een lunchcafé met personeel zonder een beperking me juist heel saai lijkt. Ik zou het ook niet willen.

Ik vind een lunchzaak hebben heel erg leuk, maar wel doordat ‘onze jongens’ eraan meewerken.

Dat maakt elke dag anders. Je weet nooit precies hoe een dag gaat verlopen.’

Frency: ‘We bieden een plek met mogelijkheden en het is fijn om onze jongens deze plek te kunnen geven. Ze worden hier gezien en gewaardeerd, je mag hier zijn wie je bent. Ze doen het echt ontzettend goed. Ja, daar zijn wij trots op.’

Je vindt Brownies&downieS Tiel aan de Hoogeindsestraat 6. Een knus lunchcafé met een fijn terras in de binnenstad van Tiel. Een plek om te onthaasten en te genieten van de gezelligheid, de sfeer en al het lekkers wat ze te bieden hebben.

Naast de lekkere broodjes kan je ook terecht voor huisgemaakte taartjes, Eten Wat De Pot Schaft –elke laatste vrijdag van de maand–, uitgebreide high tea of een gezellige borrel.

Hoogeindsestraat 6 0344 84 71 78 06 53 788 988 tiel@browniesanddownies.nl www.browniesanddowniestiel.nl

UIT IN TIEL 15

Tielse Fruit Historie Overal in de Betuwe vind je prachtige fruitboomgaarden.

Ongeveer een derde deel van al het fruit dat in ons land wordt geteeld, komt uit het rivierengebied. Daarom noemt men deze regio ook wel de fruittuin van Nederland. En in het hart van dit gebied ligt Tiel. Maar wist jij dat fruitbomen Romeins erfgoed zijn?

Goede grond

1908

1935 Aanvoer van fruit

De Romeinen brengen verschillende fruitsoorten naar het rivierengebied: appels, peren en kersen. De oeverwallen, opgebouwd uit klei en zand, zijn heel geschikt voor fruitteelt.

Het zand zorgt dat de wortels goed kunnen hechten. En de klei is vruchtbaar door het water wat er inzit. Ook latere bewoners van de streek vinden dat de rivierklei een goede bodem vormt voor de fruitteelt. In de 19e en 20e eeuw ontstaat een bloeiende fruithandel.

Veilingzaal met elektrisch afmijntoestel (afmijnzaal)

Het resultaat van de inspanningen van toen en daarna zien we nu terug. Rechte rijen boompjes, waarvan het makkelijk plukken is.

Een rijke opbrengst aan fors, gaaf fruit zonder enig vlekje!

De Betuwe

Pomona

In 1885 wordt Maatschappij ‘De Betuwe’ opgericht. In het begin wordt er azijn en koffiestroop gemaakt, later jams en sappen.

In het hoogseizoen werken er bijna 1000 mensen! Vrouwen komen in de zomer­ maanden helpen om de grote hoeveelheden fruit te verwerken. Later in het jaar wordt van het fruit jams en sappen gemaakt.

Nu herinnert alleen het huis met de naam Pomona (godin van het fruit) in de Burgemeester Meslaan aan de proeftuin van 1 ¼ hectare, die tot 1947 tegen het spoor aan heeft gelegen.

Maar dat er resultaat geboekt is, is in de wijde omtrek te zien.

De Pomologische Tuin Ca. 1925

1936

In 1897 is de ‘Vereeniging tot Oprichting en Instandhouding van den Pomologischen Tuin’ opgericht in Tiel. Het doel was het vernieuwen van verouderde fruitteeltmethoden door middel van onderwijs en demonstraties aan kwekers. Maar ook verbetering van fruitrassen en verkoop van goede enten.

De eerste veiling in Tiel In 1904 krijgt Tiel zijn eigen veilingvereniging.

Aan de Stationsweg wordt een magazijn gebouwd. Hier kunnen fruittelers partijen van minstens 1000 kilo verkopen. Het magazijn groeit uit tot de veiling Tiel en Omstreken (T&O). De veilingmeester krijgt in 1910 ruzie met T&O en begint zijn eigen veiling, de Tielsche Veilingvereniging. En zo heeft het fruitrijke Tiel tientallen jaren twee fruitveilingen.

Ca. 1935 Jamkeuken

Ca. 1935 Appels schillen

Ca. 1900 Pomologische Tuin

Ca. 1900

16 UIT IN TIEL

Eylem Aladogan Woont in Amsterdam, hiervoor 12 jaar in Rotterdam en woonde tot haar negentiende in Tiel Privé Heeft een latrelatie en een zoontje van 5 jaar Opleiding LEAO in Tiel, MDGO Mode & Kleding in Utrecht, Willem de Kooning Academie Rotterdam, Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam Carrière Installatiekunstenaar, beeldhouwer en tekenaar. Haar werk was onder andere te zien in het Kröller Müllermuseum, Museum Boijmans van Beuningen en Museum De Pont.

Heeft in binnen- en buitenland geëxposeerd. Hoofddocent keramiekafdeling Gerrit Rietveld Academie, mentor bij stichting Cultuur+Ondernemen Fanbase en website Haar werk is te zien op eylemaladogan.com en ze heeft een eigen Wikipedia-pagina Awards ABN AMRO Kunstprijs (2005) Volkskrant Beeldende Kunst Prijs (2009), Stimuleringssubsidie (categorie Beeldende Kunst) Amsterdams Fonds voor de Kunsten (2004) Toekomstdroom ‘Een atelier in de natuur waar ik meer tijd kan besteden aan vrij werk en nog veel inspirerende reizen maken.’

Wens voor Tiel ‘Mijn wens is voor de mensen in Tiel.

Volg je hart en blijf je interesses voeden. Kies niet voor de veilige weg maar luister naar wat je echt voelt.

Ervaar meer levensgeluk!’

UIT IN TIEL 17

MIJN JEUGD IN TIEL HEEFT MIJ VOOR EEN GROOT DEEL GEVORMD Tiel voelt nog altijd als thuis, als een veilige haven.

Maar haar geboortestad doet haar ook denken aan opgroeien met een achterstand, aan een verlegen meisje dat het liefst zit te tekenen op haar kamer. Beeldend kunstenares Eylem Aladogan woont inmiddels al jaren in Amsterdam maar haar jeugd in Tiel, als dochter van eerste generatie Turkse gastarbeiders, heeft haar voor een groot deel gevormd.

Niet alleen als persoon, het heeft ook invloed op haar werk.

Eylem maakt tekeningen, sculpturen, installaties en werkt met verschillende materialen. Ze is gefascineerd door natuur, techniek, de psyche van de mens en ambachtelijke processen. Haar werk is al in verschillende Nederlandse musea tentoongesteld en ze wordt regelmatig gevraagd om werk in opdracht te maken.

Veertig jaar geleden had ze van deze carrière alleen maar kunnen dromen. ‘Mijn ouders zijn in 1971 in Tiel-West komen wonen. Ook al waren we een progressief gezin, ik heb altijd een achterstand ervaren. Niet alleen door mijn Turkse achtergrond waardoor ik bijvoorbeeld een taalachterstand had, maar vooral ook omdat ik een meisje ben. Dat betekende in ons gezin dat ik veel minder mocht dan mijn twee broers.

Ook werd van mij verwacht dat ik mijn ouders, die gebrekkig Nederlands spraken, hielp met het voeren van telefoon­ gesprekken of het opstellen van brieven.

Ik voelde me al op jonge leeftijd verantwoordelijk om ze helpen. Ik wilde meer uit mijn leven halen en in mijn jeugd had ik het gevoel dat ik minder bewegingsvrijheid had.’

in Geldermalsen en haar moeder in een pluimveefabriek in Ingen en nu werkt ze al jaren bij Metaglas. ‘Ik was een verlegen en onzeker meisje, las veel boeken of zat te tekenen op mijn kamer. Ik creëerde een fantasiewereld op papier en was me totaal niet bewust van het talent dat ik had. Ook speelde ik graag buiten met vriendjes en vriendinnetjes. Langs de Papesteeg stonden veel bomen en daar bouwden we hutten en gingen we fikkie stoken. Mijn Turkse vriendinnetjes werden al jong uitgehuwelijkt, gelukkig was daar in ons gezin geen sprake van. Mijn ouders zijn progressief, wij gingen niet naar de moskee en ik hoefde ook geen hoofddoek te dragen.

Toch had ik, net zoals de meeste meisjes uit immigrantengezinnen, al vroeg een plan.

Omdat wij niet veel mochten, keken we reikhalzend uit naar de toekomst. Ik wilde de wereld ontdekken maar wist nog niet hoe.’

‘Langs de Papesteeg stonden veel bomen en daar bouwden we hutten en gingen we fikkie stoken’

Toch denkt Eylem met veel warmte terug aan haar jeugdjaren in de flat aan de Maurikstraat.

Ze komt uit een hecht gezin. Haar vader werkte in een glasfabriek in Tiel en later bij een zeefdrukkerij

18 UIT IN TIEL

Na haar middelbareschooltijd ging Eylem naar Utrecht om mode en kleding te studeren. Daarna volgde ze op de Willem de Kooning Academie in Rotterdam de studie Grafische Vormgeving. Ze kwam er al snel achter dat toegepaste kunst niets voor haar was, ze had meer vrijheid nodig. Pas in Rotterdam kwamen haar dieper liggende interesses tot ontwikkeling. Haar eindexamenwerk werd goed ontvangen en was te zien in Museum Boijmans en van Beuningen. Eylem toonde geboetseerde geabstraheerde vogels van natte klei. Om de zoveel tijd werden de vogels besproeid door een sprinklerinstallatie om de klei goed te houden. ‘Pas na de lovende reacties drong het tot me door dat ik talent had. Dat mijn vriendinnen en familie vroeger niet zomaar zeiden dat ik goed kon tekenen of mooie dingen maakte met fimo-klei.’

In 2009 won Eylem de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs. ‘Eylem Aladogan bevindt zich als beeldhouwer in Nederland op eenzame hoogte’, zei Wilma Sütö, tentoonstellingsmaker bij het Stedelijk Museum Schiedam, toentertijd. ‘Ik ken geen beeldhouwer die zo ambitieus is en tegelijkertijd zo precies werkt als zij.’

Twee keer per maand gaat Eylem, samen met haar zoontje, terug naar Tiel. Als ze afslag 33 op de A15 nadert, komt er een soort rust over haar heen. ‘Tiel voelt niet aan als een grote stad, iedereen groet elkaar hier. Ik kom regelmatig in de binnenstad om wat te drinken met mijn moeder.

Of ik bezoek met mijn zoontje een voorstelling van Riv the Kids in de Agnietenhof. We gaan naar het hertenparkje en ook een bezoek aan Zinder staat hoog op mijn verlanglijstje. Het Tiel van vroeger is niet meer, er is veel veranderd.

Maar dat is in elke stad zo. Er mag ook wel wat meer aandacht voor kunst komen, bijvoorbeeld in de openbare ruimte. Of een goede galerie. Toch voelt het nog steeds als thuis. Terug naar Tiel wil ik niet, maar als het leven ophoudt, wil ik hier wel begraven worden.’

‘Terug naar Tiel wil ik niet, maar als het leven ophoudt, wil ik hier wel begraven worden’

Eylem woont en werkt sinds acht jaar in een atelierwoning in Amsterdam.

Ze heeft besloten zich voorlopig alleen maar op eigen werk te richten, in combinatie met haar werk als docent op de Gerrit Rietveld Academie. ‘Het is hard werken, inspiratie komt nooit vanzelf.

Ik verzamel veel afbeeldingen en ga vaak op reis. De confrontatie van tegengestelde krachten vormt een rode draad in mijn werk.

Zo komt wilskracht vaak voort uit angst, twee krachten die elkaar ook kunnen voortstuwen. En die wilskracht die ik altijd voel, komt voort uit mijn jeugd.’

UIT IN TIEL 19

EEN BAKKER MET HISTORIE Tielsche Kermiskoek en Flipje-koekjes Een metershoge Flipje heet bezoekers hartelijk welkom vanaf de zijgevel van bakkerij Van Ooijen aan de Westluidensestraat. De bekende fruitige ambassadeur van de stad promoot de Tielsche Kermiskoek van de bakker.

Wie op zoek is naar het allerlekkerste van Tiel, is hier aan het goede adres. Naast de kermiskoek zijn ook het lekkerste ijsje van de Betuwe van naast­ gelegen ijssalon en talrijke restaurants te vinden in deze buurt. Dat maakt deze buurt, samen met cultuurcentrum Zinder en de parkeergarage, de belangrijkste toegangspoort voor de binnenstad.

En wat is er mooier dan flaneren over de eeuwen­ oude stadsmuren, de mooiste wandelroute van Tiel? Wandel vervolgens van het Flipje en Streekmuseum naar Patisserie Chocola Brood G. van Ooijen. Van Ooijen is Koninklijk Hofleverancier en heeft een van de mooiste winkels in het centrum van Tiel. Kleurrijke gebakjes en heerlijke bonbons liggen te lonken in de patisserievitrine. Het zijn net kleine kunstwerkjes, met veel liefde gemaakt door de patissiers.

Sinds 1840 komt de geur van versgebakken brood je hier tegemoet. Bakker Gerard van Ooijen is trots op deze rijke historie en wil dat ook graag laten zien. Daarom is het steegje naast de bakkerij opgeknapt, met vijf grote raamstickers.

Wandelaars en fietsers gaan ruim een eeuw terug in de tijd en zien hoe het brood toen gebakken werd.

‘Ik gebruik nog altijd hetzelfde recept als mijn opa’, zegt Gerard. ‘Daarnaast hebben we een zeer breed assortiment, van speltbrood tot koolhydraatarm- of lactosevrij brood.’

Ook zijn vrouw Magda vertelt bezoekers enthou­ siast over de historie van de bakkerij en de stad.

In de winkel zijn verschillende plaatselijke lekker­ nijen en souvenirs verkrijgbaar, zoals Flipjekoekjes en Flipje-chocolade, Tielbonbons en Tielse zwerfkeien.

Maar waar bezoekers van heinde en verre echt voor naar Tiel komen is de Tielsche Kermiskoek.

Deze lekkernij staat sinds 2015 op de lijst van Nederlands immaterieel cultureel erfgoed. Het is een luxe kruidkoek, gemaakt van biologische roggebloem, honing uit de streek en zeven geheime kruiden die bakker Gerard elke zondag achter gesloten deuren mengt. Vervolgens moet de koek zes weken rijpen voordat het in de winkel verkocht wordt. ‘Als je tijdens de kermis een oogje op iemand had, gaf je haar een stukje koek’, zegt Magda. ‘En nog steeds wordt de koek gegeven als een vriendelijk gebaar.’

Ook iets lekkers mee naar huis nemen na een bezoek aan Tiel? De Tielsche Kermiskoek is het hele jaar door verkrijgbaar in de winkel van bakkerij Van Ooijen.

Westluidensestraat 43 4001 NE Tiel 0344 61 21 60 www.bakkerijvanooijen.nl www.kermiskoek.nl

BLIJDESTEIJN HEEFT AANDACHT VOOR JOU

Met meer dan 3500 m² shopplezier, kleding voor dames, heren en Van den Assem schoenen, kun je bij Blijdesteijn voor alles terecht. Wil je hulp bij het samenstellen van de perfecte outfit, dan kun

je altijd gratis een afspraak maken met een van onze personal shoppers. Zij nemen alle tijd voor je en geven eerlijk en persoonlijk advies.

Zien wij jou ook snel in Tiel?

WIST JE DAT... k op

je ons oo

Instagram kan volge n?

�B L I J D

ESTEIJN

AAIKO

STENSTRÖMS

EDUARD DRESSLER

3 ONE STOP SHOPPING 220 modemerken én schoenen onder 1 dak

PERSONAL SHOPPER Gratis, eerlijk en kundig advies

OP MAAT MAKEN Wij hebben een naai-atelier in huis

STOMERIJ SERVICE Met onze stomerij service is uw kleding snel weer als nieuw

MODE-TIEL

EXCLUSIEVE MODE EVENTS Elk seizoen organiseren wij feestelijke modeshows en events

GRATIS WIFI Tijdens het winkelen kunt u gebruik maken van onze gratis WIFI

UIT IN TIEL 21

WEES SOLIDAIR, KOOP LOKAAL ook in de toekomst Steun de lokale ondernemers want ze hebben het hard nodig.

Dat is de boodschap van de campagne ‘Ik koop lokaal, bij een winkelier van hier’ van de gemeente Tiel.

De aanleiding voor deze campagne was de corona­ crisis, die de middenstand hard heeft getroffen.

‘Er zijn ondernemers die hun omzet met meer dan de helft zagen teruglopen’, zegt Ben Brink, wethouder van economische zaken. ‘Maar ook na de crisis heeft de middenstand onze steun hard nodig. Daarom is het noodzakelijk dat we met z’n allen de lokale winkeliers ondersteunen.

We helpen ze zo te herstellen van de gevolgen van de coronacrisis en zorgen ervoor dat de stad, de wijken en dorpen leefbaar en gezellig blijven.’

Wethouder Brink wandelt graag door de stad.

Hij doet alle boodschappen in Tiel en eet regel­matig een broodje bij de horecagelegenheden. ‘Voor een stad met ruim veertigduizend inwoners heeft Tiel goede voorzieningen. De stad heeft eigenheid, met gezellige pleinen en levendige winkelstraten.

Een mooie mix van lokale onder­nemers en grote winkelketens. Dat zien we in de binnenstad, maar ook in buurtwinkelcentra en op de bedrijventerreinen. Als we dit in stand willen houden, is het belangrijk om inkopen bij lokale ondernemers te blijven doen en niet alleen online via landelijke webshops. Ook in de toekomst.’

AAL IK KOOP LOK van hier bij een winkelier

IK KOOP LOKAAL Voor ondernemers en bewoners is campagnemateriaal ontwikkeld om te delen op social media of op te hangen voor (winkel)ruiten.

De posters zijn gratis te downloaden. Voor informatie kun je terecht op www.uitintiel.nl

Naast levendigheid en gezelligheid, zorgt de midden­stand ook voor veel banen. ‘Als de midden­ stand goed draait, profiteert daar de hele samenleving van. Ook het verenigingsleven. Houdt de konijnen­ fokvereniging een bingo, dan is het fijn als ze prijzen gesponsord krijgen van winkeliers uit de buurt. Het gaat dus veel verder dan een gezellige winkelstraat.’

Wethouder Brink merkt dat ondernemers steeds creatiever worden. ‘Bijna elke winkelier heeft tegenwoordig een webshop waar ze hun spullen verkopen. Er komt ook steeds meer maatwerk, dat zie je aan de vele speciaalzaken in de stad.

Het aanbod is divers, je hoeft echt niet uit te wijken naar Utrecht om je boodschappen te doen.

In Tiel is het allemaal te vinden.’

Voor de campagne ‘Ik koop lokaal’ zijn posters ontworpen die winkeliers in hun etalage kunnen hangen. ‘Ik zie steeds meer posters hangen, de actie wordt gewaardeerd’, zegt Brink. ‘Niet alleen door de middenstand in de binnenstad maar ook door de buurtsupers en de wijkwinkels. Want ook voor hen is deze campagne bedoeld.’

22 UIT IN TIEL

WINKELEN Kom heerlijk shoppen

Lekker eten en drinken

Met meer dan 200 winkels en restaurants is het heerlijk verblijven in het centrum. Je vindt er een uitgebreid en gevarieerd winkelaanbod. In het mooie historische stadsgedeelte zijn er unieke winkels en speciaalzaken die je zeker nergens anders tegenkomt in de regio. Ook kun je lekker eten en drinken op één van de vele terrasjes.

Tiel heeft twee horecapleinen. Het Plein, bij de Waterpoort en het Korenbeursplein. Niet alleen op deze pleinen, maar ook in de directe omgeving daarvan zijn vele restaurants en cafés te vinden.

Evenementen binnenstad In 2020 zijn veel evenementen afgelast of verplaatst naar andere data. Kijk voor actuele informatie over evenementen op: www.winkelenintiel.nl/evenementen

KOOPZONDAGEN 2020 7 juni 5 juli 2 augustus 6 september 20 september 4 oktober

1 november 29 november 6 december 20 december 27 december

Tijdens de koopzondagen is parkeren gratis (m.u.v. vergunningshoudersplaatsen).

UIT IN TIEL 23

City Tiel app Download de City Tiel app voor de laatste informatie.

ftx

WEEKMARKT De weekmarkt op zaterdag op het Plein en de Varkens­markt is gezellig druk. Ontspannen snuffelen langs de kramen waar de marktkooplieden hun waren aanprijzen.

Je koopt er fruit en groenten, kaas- en zuivelproducten, stoffen, stroopwafels, beenmode, vrijetijdskleding, loempia’s, olijven, Franse worst, noten en zuidvruchten, aardappelen, eieren, Turkse pizza’s, brood en banket, bloemen en planten, telefoons, fournituren, kappers­benodigheden, dames- en herenkleding, horloges, ondermode en fietsonderdelen.

De zaterdagmarkt is van 9.00 tot 17.00 uur.

Op vrijdagmiddag kun je tussen 12.00 en 18.00 uur terecht op de markt in winkelcentrum Passewaaij.

Winkeltijden maandag 11.00 - 17.30 uur dinsdag 09.30 - 17.30 uur woensdag 09.30 - 17.30 uur donderdag 09.30 - 21.00 uur vrijdag 09.30 - 17.30 uur zaterdag 09.30 - 17.00 uur zondag op koopzondag van

12.00 - 17.00 uur

Lekkernijen uit Tiel Flipje’s ijs Bij Daisy’s Ice, Coffee & More kun je de hele zomer genieten van zelfgemaakt Flipje’s ijs.

Dit bestaat uit frambozenijs met een vleugje rode bessen. In het kersenseizoen (van begin juni tot eind juli) wordt er natuurlijk ook heerlijk kersenijs verkocht. www.daisys.nl Bierlap Bruusk In een gezellige hobbybrouwerij in hartje Tiel wordt ambachtelijk bier gebrouwen. Geuko en Albert delen graag hun kennis en vaardigheden.

Op aanvraag bieden zij je een gezellige workshop waarbij je kennis maakt met alle aspecten van bierbrouwen.

F Bruusk Tielsche Kermiskoek Vroeger werd deze traditionele koek één keer per jaar gebakken. Sinds enkele jaren wordt de koek het hele jaar door verkocht. Deze streekspecialiteit, met royaal kandij gebakken honingkoek, is een ware lekkernij. www.bakkerijvanooijen.nl

24 UIT IN TIEL

FIETS- EN BROMMERSTALLING

FLIPPAS

Kom je met de fiets of brommer naar Tiel? Dan kun je deze bewaakt stallen bij de Oude Haven tegen een kleine vergoeding.

Voor andere fietsinformatie, zoals oplaad­punten voor de elektrische fiets en fietsverhuur zie Fietsen, pagina 35.

Winkelen in Tiel = Sparen in Tiel Tiel heeft een eigen spaarpas, de FlipPas. Met deze pas spaar je punten bij de ruim 55 deelnemende winkeliers, vervolgens kun je ze daar ook weer inwisselen bij acties of aankopen. En uniek in Nederland: je kunt in Tiel ook bij bepaalde parkeer­automaten betalen met je FlipPas-punten. Voor meer informatie: www.flippas.nl

Parkeren Op loopafstand van het centrum liggen grote parkeerterreinen: • Parkeergarage Westluidense Poort, 588 parkeerplaatsen, onder het Zinder gebouw • Poort van Santwyck, 166 parkeerplaatsen, nabij De Santwyckse Poort • Oude Haven, 117 parkeerplaatsen, nabij De Santwyckse Poort • Waalkade, 200 parkeerplaatsen, vlakbij de Waterpoort en het Flipje en Streekmuseum, nabij het Plein • Taluud, 279 parkeerplaatsen, achter de Rabobank, Stationsstraat • Burgemeester Hasselmanplein, 64 parkeer­plaatsen, vlakbij de Veemarkt • Brugstraat/Nieuwe Tielseweg, ca. 100 parkeerplaatsen, gratis parkeren tot max. 4 uur (met parkeerschijf), tegenover Total Tankstation/Nieuwe Tielseweg In het centrum geldt betaald parkeren.

Op zondagen en officiële feestdagen kan men gratis parkeren evenals in de weekenden van december (m.u.v. vergunningshoudersplaatsen).

ELEKTRISCH RIJDEN Enkele oplaadpunten in Tiel voor elektrische auto’s vind je op de volgende locaties: • Parkeerterrein Ziekenhuis Rivierenland • Achterweg (stadhuis) • J.S. de Jongplein • Kloosterstraat • Parkeerterrein Oude Haven • Parkeerterrein Burgemeester Hasselmanplein • Marconistraat • Hoogkellenseweg (Betuwe restaurant) • Laan van Westroijen (Van der Valk Hotel Tiel) • Lingedijk 10 • Parkeergarage Westluidense Poort Een snellaadpaal voor elektrische auto’s is te vinden bij tankstation Van Dijkhuizen, Medelsestraat Oost 13 en in de parkeergarage Westluidense Poort. Oplaadpunten voor elektrische fietsen vind je op pagina 49. Bekijk alle oplaadpunten op: www.oplaadpunten.nl

HOFLEVERANCIERS IN DE BINNENSTAD Blijdesteijn Mode - Voorstad 24 Patisserie G. van Ooijen - Westluidensestraat 43 Kookwinkel Oostendorp - Waterstraat 100-104

Tielse evenementen

UIT IN TIEL 25

6 september

MODE & BEAUTY EVENT Tijdens de koopzondag van september wordt de binnenstad van Tiel omgetoverd tot één grote mode- en beauty-­ show. Tielse ondernemers tonen tijdens dit evenement de nieuwste trends op het gebied van kleding, schoenen, schoonheid en accessoires. De perfecte dag om de garderobe van het hele gezin aan te vullen met de nieuwe herfst- en wintercollectie.

april + oktober

TIEL PAKT UIT! Tweemaal per jaar, het eerste weekend van april en het eerste weekend van oktober, vindt Tiel Pakt Uit! plaats. Hét koopevenement georganiseerd door de Tielse binnenstad ondernemers; de aanbiedingen vliegen u om de oren!

Daarnaast is door de hele stad van alles te zien en te beleven, springkussen, spellen, draaimolen, kraampjes, schminken en muziek.

We maken er een echt feestje van!

20 december

DICKENS FESTIJN Het Dickens festijn is ondertussen een begrip in Tiel en een belangrijk evenement voor de Tielse binnenstad én samenleving. Weken voorafgaand is de werkgroep al druk met het maken van kleding en het organiseren van pasavonden voor de ruim 150 figuranten die deze bijzondere dag mogelijk maken. De Tielse binnenstad wordt op koopzondag 20 december omgetoverd tot een levende kerstkaart; strobalen in de straten, vuurkorven, een kerstmarkt, koren zingen kerstliederen en dieren vermaken de kinderen. Een ware beleving om deze dag uw kerstinkopen te komen doen!

Doorgang van de evenementen is afhankelijk van de corona ontwikkelingen.

Bezoek voor actuele informatie de website www.winkelenintiel.nl

26 UIT IN TIEL

MUZIEK Of je nu tijdens een mooie zomeravond naar een festival gaat of regelmatig horeca met een liveband of dj bezoekt, overal in Tiel is wel muziek te horen. Festivals, bands, verschillende podia en muzikale initiatieven geven de stad kleur. Muziek verenigt en zorgt voor sfeer. Laat je meevoeren op de klanken van de muzikaalste stad van de Betuwe.

SMARTLAPPENFESTIVAL

JAZZY TIEL Vanaf 2 november staat de Tielse binnenstad voor de dertiende keer een maand lang in het teken van jazzmuziek. De Agnietenhof heeft in november extra aandacht voor jazz. Veel cafés en restaurants bieden deze maand een podium voor jazzmusici.

Op 10 en 11 oktober is er in de binnen­stad het Smart­lappen­­festival.

Op verschillende plaatsen laten smartlapkoren het levenslied horen.

De zondag is daarbij uitgegroeid tot ‘meezingdag’ met de leukste liederen van de afgelopen eeuw.

Appelpop Appelpop slaat een jaartje over. De volgende editie staat gepland op 10 en 11 september 2021.

UIT IN TIEL 27

Een onvergetelijk jaar voor The Passengers Op muzikaal gebied valt er genoeg te beleven in Tiel.

Smaakmakers zijn festivals zoals Appelpop, Woodstock aan de Waal en Jazzy Tiel. Ook cultuurcentrum Zinder en verschillende horecagelegenheden bieden bands regel­matig een podium.

Maar nu is het stil in de stad, festivals en optredens zijn afgelast vanwege de coronacrisis.

De agenda van vele Tielse bands is tot september leeggeveegd. Ook die van The Passengers, een akoestische coverband bestaande uit Maarten Willemsen, Thomas Kroon, Fabian van der Linden, Tim Damhuis en Maartje Meijssen. Ze spelen hedendaagse hits van bijvoorbeeld Avicii en Katy Perry in een folkachtige stijl. ‘We maken muziek waar je blij van wordt’, zegt bandlid Fabian van der Linden. Vorig jaar stond de band nog op het podium tijdens Appelpop en speelde tijdens een kerstconcert De Beurs plat.

Op 5 september wordt dit gratis festival voor de 5e maal georganiseerd op het terrein van Minicamping Tussen de Dijken in Tiel. Optredende bands zijn: Down by the Jetty - Undercover Joost de Lange en The Volatist. www.minicamping-tussendedijken-tiel.nl

PLEINPOP Geen Woodstock aan de Waal, geen Jazzy Tiel en geen Appelpop dit jaar.

Om dit enigszins goed te maken wordt er tijdens het Appelpopweekend een feestje gebouwd op het Plein.

PleinPop, 11, 12, en 13 september. www.demerckt.nl

Toch houden de bandleden de moed erin.

Zo speelden Maarten Willemsen en Maartje Meijssen voor de bewoners van verzorgingstehuis Walstede die noodgedwongen binnen moesten blijven. En ging het duo langs bij zorgboerderij Thedinghsweert. The Passengers kijkt ook voorzichtig vooruit, naar 31 oktober. Dan staat er een jubileumconcert gepland in Zinder om het vijfjarig bestaan in de huidige bezetting te vieren.

‘Het oorspronkelijke plan was om zelf de avond te openen en ook nog een set te spelen met muzikanten waar we veel mee samenwerken’, zegt Fabian. ‘Omdat we niet kunnen repeteren, is het nog onzeker of dat door kan gaan. En of het concert überhaupt plaats kan vinden. Dit wordt sowieso een onvergetelijk jaar voor ons.’

Minicamping Tussen de Dijken

Ben je er aan toe om er even een paar dagen lekker tussenuit te gaan en tot rust te komen?

Minicamping Tussen de Dij De camping ligt midden ken Tiel is daarvoor de ideale plaats. in mooie natuurlijke omge de Betuwe vlak aan de Waal in een ving. Deze gezellige cam plaatsen voor tenten, car pin avans en campers, gezel g heeft ruime terras en kampvuurplaa lige kantine, ts. Wanneer je uitgerus t bent kun je vanuit de camping via de divers e fiets- of wandelroutes rivierengebied ontdekke het prachtige n of je bezoekt Tiel me t de vele terrassen, restaurants en beziensw aardigheden.

Ook wanneer je niet op de camping verblijft be n je natuurlijk van harte welkom in onze kantine of op ons terras voor een kleine versnapering.

Uitgelicht

ROCK- BLUES TUSSEN DE DIJKEN

Dit jaar zouden ze hun vijfjarig jubileum vieren met diverse mooie optredens. ‘Het ging net lekker, we hadden wekelijks wel ergens een optreden. We keken uit naar een toekomst op landelijke podia en festivals. Nu kunnen we niet eens repeteren.’

Inundatiedijk Zuid 3 4006 PD Tiel 06 48 31 24 86 minicamping-tussende dijken-tiel@live.nl www.minicamping-­t ussendedijken-tiel.nl

28 UIT IN TIEL

STADSPLATTEGROND GR

Het Taluud

Station STATIO

NSS

DE

TRA

AT

OR

KO

NENW

AL

15

HA ST. WALB

PAD

20

AT

ACHTER

KRO

SH

UW

T

AC

WEG

OLIE-

21

Stadhuis

Agn

KAST

23 ANJE

H1 ST. St. Maartenskerk W TJE

ALB UR GB

EG

KERK-

LAAN

UITE NSIN G

EL

PL

EIN

24 KASTANJELAANTJE

EERS VELDTE STR

WETHOU

HUCHT

ADAMSW EG

BRUGS

PLEIN

W.G. MR. F.J. T GSTRAA IN R E PI S

Lutherse Kerk

Burgerweeshuis

EW

TRAAT

BADHUIS-

19

Ambtmanstuin

1E

E LAND

F

ADAMSHO

NIE

STRAA

ACHTER

NIEUW

BI N NEN SIN GEL ST. W A LBUR BUIT G ENS ING EL

OLIEMOLE N AAT

HTE

TWEEDE

M

A

OF

LBU

RG

SING STRA ELAT

BINNEN MOLENSTR.

AN D RE

G BOO LE

EL

AMBTMANSTR

18

17

E M

RAAT

ISSTRAA T

ST. WALBURGKERKPAD

Dominicuskerk

WATER ST

GASTHU

URGSTRA

ST .W

Parkeerterreinen

H2

14

AAT

SCHOOLSTRAATJE

ST. WALBURG ST. WALBURGBINNENSINGEL

NIEUWEWEG

ST. WALBURGBUITENSINGEL

16

KALVERBOS

C

WAL

D

HOOGEINDE

VE

OLEN

SCHEIDIN GSSTRAATJE

E EM

IERS

R AAT

ATJ

T

K AR

LOO

WATERSTR

RST

TRA

HOOGEINDSESTR .

SSÉSTR.

.

NS

Veemarkt

B

H

OLIEM WALSTRAA TJE

Burgemeester Hasselmanplein G UR

B

HOF VAN AR KEL

A SSE LMANP LEIN

BOTERKAMPSTEEG

A

arkeergarage Westluidense Poort P Poort van Santwyck Oude Haven Taluud Burgemeester Hasselmanplein Brugstraat/Nieuwe Tielseweg Havenkade

N

KONIJ

VO

LE MO

1 Zinder/Toeristisch Informatie Punt in Zinder 2 Kantongerecht 3 Joods Monument 4 Traditie van de Tielsche Kermiskoek 5 Gotisch huis 6 Stadswal 7 Waterpoort 8 Flipje en Streekmuseum 9 Plein 10 Visafslag 11 Waterpomp 12 Standbeeld Flipje 13 Winkelpromenade 14 Oliemolenwal 15 Vogeleilandje 16 Kalverbos 17 Sint Dominicuskerk 18 Ambtmanshuis 19 Stadstuinen van Zocher 20 Oud Burger Mannen en Vrouwenhuis 21 Sint Caeciliakapel 22 Schouwburg & Filmtheater Agnietenhof 23 Burgerweeshuis 24 Sint Maartenskerk

OE ST NLA RA N AT DS JE -

KIJKU IT

Stadswandeling ‘historische binnenstad’

STERREBOS

TER

TINNEGIE

OT

CACHEP

Brugstraat

NIE

E TIELS UWE

WEG

Kleine Plantage

UIT IN TIEL 29

BINN ENHO

0

100

AL

W

EN

FAB

AL

STRA

A

T .

G.J STRAA ERS

PET

.

J .W

RT

O NT PO SA KS E C Y W

ENW

E NTJ

SLA

RIEK

JN NI

OLIE MOL

150 m

EK

HOVENIERSWEG

50

Poort van Santwyck

HUY

EN IEUW

N

JK

EDI

TR ITE RS

LEN

WEG

AL

VEER

UISW

TOLH

ND

IJK END HAV

er VE

Paard

enwat HA

EG

T STRAA

BANK

Zinder Westluidense Poort

W

RECHT

1

ER

V. B

E

AAT

WAALSTR

AD

LK

AA

AT

W

INNEKONING STRAAT STRA URE N

IJK END HAV

E AD LK

HO

H3

4

AA

KLOM P STRA ATJE

RU

STRAAT

6

VE

WESTLUID E NSESTR.

MO

W

LEIN RSP BEU

REN

7 8 Flipje en Streekmuseum

IJK

Voetveer naar Wamel

W

Kantongerecht

aa l

AT

STRA KERK KO

KADE

3

2

-

G

TOLHUIS-

STRA AT

22

HUF

N

VE

.

ESTR

EK

BLE RAAEKT

UDERSKADE

HA

nietenhof

Havenkade

G

ERGS

HGAN

BORC

ST .

IETEN

IJK

AT TRA

5

N

E KLEIB

AGN

ND

ERS

KT

Vluchthaven

A

PL

WE

AR

T-

EI

EN JOD AATJE STR

AT

NM

EE

9

STRA

KOO R

ZO UT K

STRAATJE

DAM

F2

11

F5 10

GANG

E

VE

AT

MARKT-

W

EU

NI HA

KEN MA SRKT

MARKT

F1

STRA

F4

VAR

12 VLEES

AA T

VOO RSTA D

MOLE NS

G

Oude Haven

EN AV EH

KOR T NIE E UW STEE

TE ECH

D OU

T.

LDS

13

F3

TR.

SES

AT

C

Stadswandeling ‘rijk handelsverleden’

RTSE EME

EL

KW

OPH

K

E AD

DIJK

e

Cartogra

© EMK, www.emk.nl

A Het gebied rond het Plein, hier staat ook het bronzen beeld van een koggeschip (Gerry van der Velden). Dit beeld herinnert rechtstreeks aan het Hanze­­ver­leden van Tiel.

B Aan de Oliemolenwal konden vroeger schepen aanleggen. Dit stuk van de stadsgracht stond in verbinding met de Dode Linge en vervolgens met de rivier de Linge.

C Waar de Kerkstraat uitmondt op de wal stond vroeger een houten kraan, die de goederen uit de schepen aan wal tilde.

D Langs dezelfde Oliemolenwal lopend kun je in de wal twee oude kelders met gemetselde togen zien. Hier kon men goederen aan land brengen en in de kelders opslaan, bedoeld voor b.v. bedrijven of winkels in de Waterstraat.

E Het zogeheten Gotische Huis op de hoek van de Weerstraat/ Kleibergsestraat is een top­ monument en dateert uit de 16e eeuw.

F Wat betreft handel en dan met name agrarische handel zijn er nog genoeg aanknopingspunten te vinden. Dit zie je vooral in de namen: 1 Groenmarkt 2 Koornmarkt 3 Korenbeursplein 4 Varkensmarkt en 5 Vismarkt.

G Bezoek aan Flipje en Streekmuseum Tiel H Het verleden van Tiel is heel rijk.

Er zijn nog prachtige monumenten te zien zoals de 1 Maartenskerk 2 het park Kalverbos en 3 de stadswal aan de Waalzijde van de stad.

Voor meer informatie over deze stadswandelingen kijk op www.uitintiel.nl

30 UIT IN TIEL

CULTUUR CULTUURGEBOUW ZINDER

Toeristisch en Historisch Informatie Punt

In de binnenstad van Tiel, vlak naast de Waal, is cultuurgebouw Zinder gevestigd. Hier loopt jong en oud binnen om te genieten van alles wat met kunst en cultuur te maken heeft. Het gebouw is een lust voor het oog en er worden veel activiteiten en evenementen georganiseerd.

Bij het Toeristisch Informatie Punt (TIP) in Zinder krijg je informatie over de activiteiten en bezienswaardigheden in Tiel. Denk aan fiets- en wandel­ routes door de omgeving en Flipje-artikelen. Naast het TIP is er ook het Historisch Informatie Punt: een digitale tafel met een schat aan foto’s, filmpjes en informatie over Tiel en omgeving. De bijbehorende vitrinekast is gevuld met materiaal uit het Flipje en Streekmuseum en het Regionaal Archief Rivierenland (RAR).

Wat kun je doen in Zinder?

Alleen al voor de mooie architectuur is een bezoek aan Zinder de moeite waard. Het gebouw is dan ook in trek bij fotografen en won onlangs de Steden in Beweging Award (StiB).

Na een heerlijke fietstocht over de dijken geniet je bij Zinder Café van een smakelijke lunch met verse streekproducten, gratis WiFi en een warme kop koffie/thee of een fris biertje van de tap. In de zomermaanden kun je van de zon genieten op het ruim opgezette terras.

Je kunt een kijkje nemen in Zinder Expo, waar altijd een wisselende expositie van kunstenaars uit de regio hangt. Op de agenda staan ook concerten en voorstellingen van Zinder Podium. Of breng een bezoek aan de bibliotheek.

Kijk voor meer informatie op www.zinder.nl

OPENINGSTIJDEN & ADRES Maandag Dinsdag t/m vrijdag Zaterdag Koopzondag

13.00-22.30 uur 09.00-22.30 uur 10.00-17.00 uur 12.00-17.00 uur

Kijk voor de meest recente openingstijden op www.zinder.nl

Zinder Rechtbankstraat 1 4001 JR Tiel 0344 63 60 60 info@cultuurbedrijftiel.nl

UIT IN TIEL 31

SCHOUWBURG & FILMTHEATER AGNIETENHOF Een ontspannen middag of avond uit begint in Schouwburg & Filmtheater Agnietenhof. Met een bruisend aanbod van theatervoorstel­lingen en films is er vrijwel altijd iets te beleven: van cabaret tot muziek en van familievoorstellingen tot musicals. Ook kun je er elke week genieten van films uit alle windstreken.

Maak je bezoek compleet met een diner in het Theaterrestaurant.

Last minute naar de voorstelling? Met een CJP-pas of Cultuurkaart kun je vanaf 30 minuten voor aanvang van de voorstelling een last minute kaartje kopen voor de helft van de prijs (niet geldig voor films).

OPENINGSTIJDEN KASSA & ADRES Maandag t/m vrijdag 12.00-16.00 uur Zaterdag 14.00-16.00 uur De Agnietenhof is ook altijd een uur voor aanvang van een voorstelling en een half uur voor aanvang van een film geopend.

Kijk voor openingstijden op feestdagen en in de vakantie op www.agnietenhof.nl

Schouwburg & Filmtheater Agnietenhof Sint Agnietenstraat 2 4001 NB Tiel 0344 67 35 00 kassa@cultuurbedrijftiel.nl

Bereikbaarheid

Op het moment van schrijven van deze uitgave heeft het coronavirus ons dagelijks leven overgenomen. Dit heeft ook gevolgen voor de openstelling en activiteiten van Schouwburg & Filmtheater Agnietenhof en Zinder.

Kijk voor de meest actuele informatie op www.zinder.nl / www.agnietenhof.nl

Zowel Zinder als de Agnietenhof zijn goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Beide locaties bevinden zich op maximaal 15 minuten lopen vanaf het NS-station. Kom je met de auto?

Er is voldoende parkeergelegenheid in parkeer­ garage Westluidense Poort. De parkeer­garage werkt volgens het systeem van kentekenparkeren. Betaal via de betaalautomaat of maak gebruik van een parkeerapp (code 4002).

32 UIT IN TIEL

WANDELEN Je kunt veel mooie en boeiende wandelingen door Tiel maken: een compacte stadswandeling door de historische binnenstad, een afwisselende route deels door het buitengebied van de stad, een inspirerende beeldenroute of een stevige struinwandeling door de uiterwaarden.

IZI.TRAVEL Met deze app maak je gemakkelijk een stadswandeling.

Je leest over de bezienswaardigheden en via audio kun je deze ook beluisteren.

Sinds 2020 is een stadswandeling van Tiel toegevoegd aan dit internationale platform.

Klompenpaden

WANDELEN DOOR DE WETLANDS De Wetland Passewaaij is zeker de moeite waard om door heen te wandelen. Een verrassend gebied van ruim 40 hectare veelzijdige natuur. Je kunt er urenlang struinen tussen een verscheidenheid aan planten, wild, vogels en grote grazers. Laarzen zijn aan te raden!

De ingang van het terrein is langs de Ophemertsedijk, tegenover het oude dijkmagazijn. Dat is de ingang het dichtst bij de Inundatiedijk Zuid. www.ivn.nl/afdeling/west-betuwe/activiteiten/wetlandpassewaaij

Wil je het boerenland van Tiel en omgeving beleven? Bewandel dan eens een van de klompenpaden.

Klompenpaden zijn cultuurhistorische wandelpaden over, zo veel mogelijk, onverharde paden. Wandel door boomgaarden, weilanden, langs s­ loten, dijken en beleef de rust, natuur en cultuur van de buitengebieden.

Trek je wandelschoenen aan en ontdek het landschap in de omgeving optimaal! www.klompenpaden.nl

UIT IN TIEL 33

STRUINEN DOOR DE UITERWAARDEN Wie het rivierenlandschap echt wil ontdekken gaat struinen door de uiterwaarden met routes van 20 tot 42 km. Zo is de struinroute Tiel-Druten een uitdagende route langs de varië­ rende land­schappen van de Waal. www.rivieractief.nl www.gelderseroutes.nl www.struingids.nl

TUINEN EN PARKEN TIEL Route langs verborgen pareltjes: de tuin bij het stadhuis, het park bij de Sint Maartenskerk, het Kalverbos en de Kleine Plantage zijn allen zeer de moeite waard.

Buiten de binnenstad telt Tiel nog een aantal groene oases, zoals de parken Elzenpach en Groenendijk.

Nabij de wijk Passewaaij liggen het Linge-Waalpark, het Vuadabos en de Wetlands. Nieuw is park Vijverberg, een Cool Nature plek, grenzend aan Tiel Oost.

Wandelnetwerk Rivierenland Vanuit Tiel kan men gebruik maken van het regionale wandelnetwerk Rivierenland. Dit netwerk van 1000 kilometer aan routes ontsluit de mooiste wandelgebieden in Rivierenland. Maak een stadswandeling of ga avontuurlijk struinen door de Wetland Passewaaij. Kortom: voor ieder wat wils! www.uiterwaarde.nl/sporten-spelen/actieve-routes

Historische stadswandeling Geïnteresseerd in de geschiedenis van Tiel? Je kunt verschil­lende mooie historische stadswandelingen maken.

Eén tocht die voert langs bijzondere plekken vind je op pagina 28 naast de stadsplattegrond.

Meer wandelingen kun je vinden op: www.tiel-bijzonder-verleden.nl

WELKOM IN DE KLEINE WILLEMSWAARD Oostelijk van het centrum van Tiel, tussen de haven en het Amsterdam-Rijnkanaal, ligt de Kleine Willemswaard.

Het is een mooie uiterwaard waar je kunt genieten van de natuur, kunt wandelen langs de Waal en kunt ontspannen in de frisse lucht.

Sinds 2018 is er geen landbouw meer. De Kleine Willemwaard is nu een kruising tussen een natuurgebied en een park. Hier gaan voortaan hoogwaterveiligheid, natuurontwikkeling en recreatie hand in hand.

Beheer Tot 2022 beheert ARK Natuurontwikkeling dit gebied, waarbij natuurlijke processen een hoofdrol hebben. We betrekken zoveel mogelijk lokale partijen en bewoners.

Zo hebben VWO5 leerlingen van het Lingecollege ideeën ontwikkeld. Regelmatig worden activiteiten georganiseerd.

Deze zomer is er een natuurspeurtocht, zodat kinderen in hun eigen omgeving op ontdekking kunnen.

Vanaf september komt hier een kleine groep Schotse Hooglanders leven. Het natuurlijke proces van begrazing zorgt voor meer soorten planten, insecten, vogels en andere dieren. We hopen dan ook weer een feestelijke middag in het gebied te kunnen organiseren.

Toekomst Het streven is om het beheer in 2022 over te dragen aan een liefst lokale beheerder. Wil jij actief betrokken zijn bij dit gebied, dan horen we dat graag via info@ark.eu.

34 UIT IN TIEL

FIETSEN Tiel is een prachtige uitvalsbasis voor fietstochten.

De recreatieve fietser, maar ook de fanatieke wielrenner kan vanuit Tiel een geweldige tour maken. Een prachtig fietsrondje met het pontje, of meedoen aan Flipjes Toertocht, er is voor ieder wat wils.

FIETSROUTES IN HET RIVIERENLAND Pak de fiets en geniet van de mooiste routes.

Je kunt je hart ophalen in het rivierengebied.

Maak gebruik van het Fietsroutenetwerk Rivierenland zodat je eenvoudig overal komt.

Meer informatie over routes vind je op www.gelderseroutes.nl www.uiterwaarde.nl

Ervaar het fraaie rivierenlandschap in al z’n ­facetten: pittoreske dorpjes, boomgaarden, ­kastelen, buitenhuizen en Betuwse boerderijen.

Geniet onderweg van de heerlijke terrasjes en natuurlijk van de prachtige vergezichten langs de rivieren in de omgeving.

De routes starten alle bij knooppunt 82 op de Waal­kade. Een eigen route maken met behulp van het fietsknooppuntensysteem is natuurlijk ook mogelijk.

EMMI FONDÜTOCHT Op zondag 25 oktober kun je deelnemen aan de Emmi Fondütocht. De route loopt dwars door de Betuwe, over de dijken, door boomgaarden en langs de rivieren. Kortom een schitterende route.

De afstand van deze fietstocht is ongeveer 70 km. De start en finish zijn in Tiel. www.batauwers.nl

TOP’s Toeristische Overstap Punten (TOP’s) zijn fietsvriendelijke servicelocaties die speciaal zijn ingericht om een fiets- of wandeltocht te beginnen. Met de mogelijkheid van gratis parkeren en het opladen van de elektrische fiets. De TOP’s zijn ­inmiddels geplaatst op veertien locaties in Rivierenland. www.rivierenland.nl/informatie

UIT IN TIEL 35

Tiel, een beeld van de stad

Facebookactie ‘Uit in Tiel’ *

LIKE, DEEL & WIN DEZE HIPPE OMA-FIETS!

(Tiel, Buren, Geldermalsen)

De Betuwe is een prachtige omgeving om te fietsen en er zijn vele fietsroutes. Volg je ons al op Facebook, Twitter of Instagram?

Nee? Dan is nu het moment om ons te ‘liken’! Want dan maak je kans op deze fantastische, kersenrode oma-fiets! Ga naar Facebook.com/uitintiel en laat ons in een reactie weten wat jij zo mooi vindt aan Tiel!

Tiel, mooi gelegen aan de Waal, is absoluut de moeite waard om eens naar toe te fietsen. Zeker wanneer je van kunst houdt: Tiel heeft 65 beelden in de ruimste zin van het woord.

Van het standbeeld van Flipje van Else Ringnalda tot Mary Dresselhuijs van Jesualda Kwanten. Een gedenk­ steen uit 1528 van een onbekende kunstenaar of het Paard van Riesjart Bus.Ook in Buren en Geldermalsen kom je beeldende kunst tegen.

De Facebook-winactie loopt van 15 juni t/m 15 september 2020.

De uitreiking zal plaatsvinden op de verjaardag van Flipje, 3 oktober 2020.

Ga naar onze Facebookpagina en win!

ca. 34 km

De gewonnen fiets is niet in te ruilen voor contant geld of voor een andere maat, kleur of uitvoering. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd. * Kijk voor de actievoorwaarden op www.uitintiel.nl

Start: Grotebrugse Grintweg 158,

4005 AM Tiel

Knooppunten:

Fietsverhuur

Fietsoplaadpunten • Van der Valk Hotel Tiel Laan van Westroijen 10 0344 62 20 20 • Restaurant ‘De Betuwe’ Hoog Kellenseweg 7 0344 63 60 30 • Rijwielshop Tiel (alleen met OV-kaart) Stationsplein 1 • Fietsenstalling Tiel Parkeerterrein Oude Haven

Kijk op www.oplaadpunten.nl voor alle oplaadpunten.

83

68

01

66

64

62

60

26

59

43

42

41

44 82

83

Zie pagina 38 voor een kaart met de knooppunten.

Style Cycles Nieuwe Tielseweg 69, 0344 61 21 96 Fietspoint Tiel Stationsplein 4, 06 28 59 86 73 GEJO Cycle World Lutterveldweg 7, 0344 61 30 54 Aan de Linge Lingeweg 18b , 0344 66 12 36

HANDIGE FIETSSITES • www.nederlandfietsland.nl • www.uiterwaarde.nl • www.rivierenland.nl

StyleCycles Fietsple

Uitgelicht

•

•

•

•

Alles voor je fiets vind

zier

je hier Wij zijn een klantgerich t team, dat service­­geric ht werkt en staat voor pu ur fietsplezier. We besch ikken over de juiste expertise op fietsgebied en staan 5 dagen per week voor je klaar met onze servic adviezen op maat. Wi e en j hebben meerdere hu urfietsen en types; E-bikes en da me -fietsen, tandem en spe sfietsen. Maar ook; kinder­cials. Zie ook onze we bsite voor andere opties.

Wij zitten op slechts 1 km afstand van station Tiel.

Wil je reserveren, stuur dan een e-mail naar info@stylecycles.nl Nieuwe Tielseweg 69 4001 JT Tiel 0344 61 21 96 info@stylecycles.nl www.stylecycles.nl

36 UIT IN TIEL

WATERRECREATIE Tiel is omgeven door water. Aan de zuidkant stroomt de Waal, ten noorden meandert de Linge. Oostelijk sluit het Amsterdam-­Rijnkanaal aan op de Waal en het Inundatiekanaal aan de westkant. Aan waterrecreatie heeft Tiel veel te bieden.

Varen, vissen, zwemmen of duiken.

OEVERLOOS GENIETEN Vanuit Tiel kun je over de ‘wilde’ Waal genieten van een gezellige oversteek naar Wamel met de Pomona.

Volgend jaar zijn de pontjes van Uit®waarde weer in de vaart om de mooie rondjes te maken. Meer info: www.veerponten.nl

Kanoën op de Linge Bij ‘Aan de Linge’ recreatie zijn onder meer kano’s te huur voor een vaar­ tocht over de Linge. Al varend geniet je van watervogels, begroeide oevers en fruit­bomen. Onder­weg zijn er ­diverse stopplaatsen voor een hapje of drankje. www.aandelinge.nl

In het water overdekt …

Zwembad Groenendaal/Sportplaza Tiel heeft wedstrijd- en recreatiebaden met stroomversnellingen.

Verder zijn er een Finse- en infraroodsauna, een Turks stoombad, zonnestudio en whirlpool. www.sportplazatiel.nl

… in de open lucht …

Recreatiegebieden genoeg in de buurt van Tiel.

Het dichtst bij de stad ligt Beldert Beach, www.beldertbeach.nl Enkele kilometers verderop liggen het Eiland van Maurik, www.eilandvanmaurik.nl, www.uiterwaarde.nl en multisportresort Eiland van Maurik 19. www.eilandvanmaurik19.nl Recreactieoord ‘In den Boomgaard’ beschikt over een grote zwemplas. Aan de zwemplas is een ruime ligweide met plek voor 250 personen. U kunt er lekker dobberen op uw luchtbed of lekker varen in uw rubberboot. Voor de kinderen is er een klein zandstrand waar ze naar hartenlust kunnen spelen.

Op het terrein is ook een aquapark. www.indenboomgaard.nl

… of onder water Duik- en kanocentrum ‘De Beldert’ ligt op een unieke locatie en biedt alle mogelijk­heden om optimaal te genieten van de duiksport. www.beldert.nl

UIT IN TIEL 37

OP HET WATER Hendrikus Sinds januari 2020 ligt HENDRIKUS weer in de haven van Tiel. Je gaat met je eigen fiets aan boord en vaart heerlijk een stuk over de Waal.

Er zijn diverse pleister­plaatsen, waar fietsers kunnen op- en afstappen.

Ook is het mogelijk het schip te huren voor familie­bijeenkomsten of bedrijfsvaarten. www.hendrikus-tiel.nl

Neeltje Jantje Lekker uitwaaien op de Waal? Dat kan met een van de laatst overgebleven Waal­schokkers. De Neeltje Jantje is een origineel visserschip uit 1931. Het schip heeft het predicaat ‘Varend Monument’ gekregen. www.neeltjejantje.nl

Jachthaven De Tielse jachthaven heeft alle nodige voorzieningen zoals een bunkerplaats, sanitair, vuilwaterinname, elektra en wifi. Ook is er een gezellig clubhuis. De jacht­haven is opgedeeld in een binnenhaven – voor boten tot 9 meter – en buiten­haven – voor boten van 9 tot 16,5 meter, samen goed voor zo’n 80 ligplaatsen.

De binnen­stad ligt op 2 minuten loopafstand.

De haven is gunstig gelegen aan de Waal, halverwege tussen Nijmegen en Gorinchem, vlakbij het Amsterdam-Rijnkanaal en via de sluis St. Andries is er verbinding met de Maas. www.twvdewaal.nl

Lazy Afternoon op Linge, Waal of Maas Een luxe motorjacht met een vleugje kunst voor een minicruise of om een dag met familie of vrienden door te brengen. www.navigart.nl

Varen op de Rijn en op de Lek

AAN HET WATER Vissen Vissen is altijd boeiend, zowel voor jong als voor oud. Heb je zin om te leren vissen of wil je graag nòg meer leren dan kan je terecht bij Johan Caneel. Hij heeft Tiel als vertrekpunt maar op verzoek komt hij ook naar andere locaties.www.visgidsjohan.nl

Vissen in de Linge Voor recreatievissers, snoekvissers, vliegvissers en wit­vissers biedt de Linge prachtige stekjes. Via de website www.anglermaps.nl zijn de beste locaties te vinden.

Nog meer vissen aan de Linge Bij ‘Aan de Linge Receatie’ zijn maar liefst 7 vissteigers. Een ideale plek om te genieten van de omgeving.

Meer ­informatie vind je op www.aandelinge.nl

Hengelsport Tiel Hengelsportartikelen, gespecialiseerd in het vissen op witvis, roofvis en karpervissen. www.hstiel.nl

Waterrecreatie In de directe nabijheid van Tiel liggen verschillende prach­ tige (water) recreatiegebieden. Zoals het dagrecreatiestrand Het Eiland van Maurik bij Maurik, recreatiepark De Meent bij Beusichem en iets verder weg recreatiepark de Gouden Ham bij Maasbommel en Appeltern. Allemaal plekken waar je heerlijk kunt zonnen, zwemmen of sportief bezig zijn. www.uiterwaarde.nl

Uitgelicht

De Blauwe Bever is gericht op natuur­beleving en vaart op de Rijn en Lek met dagvaarten van april tot in de herfst­ vakantie. Het schip heeft een bovendek vanwaar de natuur optimaal beleefd kan worden. www.deblauwebever.nl

Aan de Linge Recrea

tie

Geniet op ons windvrije terras van een consumptie vo or of na een kanotocht of solext oer. Alle consumpties kosten € 1,50.

Breng deze Uitgelicht mee en krijg 25% korting op de kan o-dagprijs met maximaal 4 personen (gelieve van tevoren reserveren).

Kanovaren met de hele klas vanaf € 100,-.Ook voor kinde rfeestjes met (bijvoorbeeld) ‘Can-sho oting’.

Wij verzorgen ook comp lete tochten en arrangementen.

Lingeweg 18b 4006 MA Tiel 0344 66 12 36 www.aandelinge.nl

VIANEN

DUURSTEDE

54

06

Hagestein

18

14 15

Ri

74

jn

51

52 R ij

42 dingerdijk

41

33

14

Die fdij k

Beusichem 35

19

0

Zijderveld

jk

ss tra at w

73

34 weg

33

peldijk Ap

ms

49

ew

eg

Lin ge

Fort 82 Asperen

Asperen 99

53

Ling

e

Deil

60

26

30

43

51 eg

GELDERMALSEN

Gellicum

Detsteeg

N484

des

Pols tee

tr.

Passewaaij

40 Zij

ve

gs

es

72

Est we g

Zennewijnen

lin

58 50

73

tra

at

23 raat nst ole M

Ste

en

De Steendert

ijk

WA AL

aa

s-W aa

36 raat sest wijn Del

eg

Delwijnen 23

UIT®WAARDE NederhemertNoord

65

62

80

Wijk en Aalburg

81

MAAS

82

D ri

45 Dichtbij huis vind je de rust en de ruimte om onbe83 Hedikhuizen zorgd te kunnen wandelen en fietsen.

Denk aan 85 Hoogveld 46 Herpt historische stadjes, het dijkenlandschap met de uiterwaarden in het gebied dat zich kenmerkt door eeuwenoude kastelen, forten, pittoreske boerderijen en fruitboomgaarden. Verschillende wandel- en fietsroutes voeren je langs alle hoogtepunten. Zo bestaat het wandelnetwerk uit rondwandelingen die bewegwijzerd zijn met gekleurde pijlen en plan je dankzij het fietsroutenetwerk gemakkelijk je eigen fietsroute, door de Betuwe, Bommelerwaard en het Land van Maas en Waal. Of je kiest voor een Struinroute langs de Waal. Beleef zelf hoe mooi het is in je eigen regio.

Je voelt je thuis in Rivierenland. Kijk voor inspiratie op: www.rivierenland.nl of www.gelderseroutes.nl

10 Recreatiegebied De Zandmeren

e ls

ew

eg

AS

k

dij

lse

rie

d za

en

Ho

97

Bokhoven

Kerkdriel

22

14

41

23

21

Hedel

k

Heesbeen

Be

Well

Ontdek Rivierenland!

Heusden

84

81

ijk

Kasteel Ammersoyen

dij

58

40

aasd rgse M

13

15

03

81

12

24

Ammerzoden

71

Maren 01

61

N3

se

N283

97

60

Bern

rdijk

chte

lena

Mo

ell W

NederhemertZuid

Genderen

Wellseind

Strandbad Well

32

31

16

98

Alem

Velddriel ew eg

66

98

02

60

25

eg

Berm

11

Kerkwijk

Maren-Kessel

aw

Pr ov inc ial

N267

lw

str

eg

M

A2 E25

82

Natuurgebied Fort Sint Andries

He

em

63

Bruchem

N832

BOMMELERWAARD

Veen

68

33

Kessel 67

Va n

eg

Maas-Waalweg

09

17

Lith Rossum

e t ng raa La eist W

18

62

72

10

De Lieskampen

99 64

64

gw Veilin

Aalst

eg

emstraw

Van He

N322

Poederoijen

Gameren

34

k dij

elw

Van H eem stra weg

al Wa

ZALTBOMMEL

idd

22

N3

07

an alb Wa

Hurwenen

N322

08

raweg

Recreatiegebied De Neswaarden

21 84

Heerewaarden

66 65

k dij

M

Nieuwaal

eg

aw

str

em

He

69

Varik

Ma asd ijk

jk ersedi Gam

eemst

19

70

W a

78

Waalbandijk

Zuilichem

Waal ban dijk

Nieuwe Steeg

ijk

Heesseltse Uiterwaarden

Natuurgebied Neerijnen Hurwenense Uiterwaarden

ld

06 Van H

Haaften

n Va

ijk

Slot Loevestein

0

W aa

d

24

Zandstraat

sd

90

Brakel

an

L

AA W

aa

lb aa W

77

Tuil

71

M

05

75

76

79

Grobsche Waard

Opijnen

N

22

Neerijnen

ijk and alb

AA

g

L

Graaf Reinaldw eg

N830

Herwijnen

74

91

Bo

Dreumel N3

13 at

estra mmels

14

Waardenburg Hellouw

01

Ophemert

N830

92

03 04

ald Wa

93

56 rwe

A15 E31

N830 ijk

94

A2 5 E2

Este

95

Meikampgraaf

Wetland Passewaaij

41

57

Laarweg

02

82

44

N327

Meteren

Nieuwen Dijk

30

TIEL

42

Wadenoijen

Bre

g

Bulk gra a

GeoFort (Fort Nieuwe Steeg)

96

e

83

KapelAvezaath

59

f

ed rling

Nie

ogelswerf uurtschap

52

31

Enspijk

Provinc iale w

ge

Lin 97

Zuid

47

Rumpt

16

22

98

ijk

uwe

Rhenoy

15

Tricht

55

54

KerkAvezaath

5 A1 1 E3

34

31 32 Heukelum

81

dijk

Acquoy

Beesd

Erichem

Buurmalsen

68

34

N8

Waa ldi jk

48

14

De B

7

rda

71 Rec

al

N32

Lee

na

69 01

h we ems g e-

Molen

57

ka

Zoelen

ijk

Eric

80

ijn

sed

ren

Bu

69 64

32

Landgoed Mariënwaerdt

33

BUREN

65

62

N8

66

LEERDAM

-R

trieweg Indus

BETUWE

84 59

am

t

Kruis

w Buster

A2 E25

rd

aa

21

15

83

le w

str

45

ste

89

Ze

16 46

Am

70

eg

oek

cia

ge

85

47

Pro vin

Ho

Schoonrewoerd

t -Wes edijk

Natuurgebied Beesdse Veld

el

N8

Asch

87

delkoop

uv

eeg

17

58 Overheicop

Maurik

He

ijksest

eg

20 N3

86

De

Rijksw

0 N32

Zoelmond

Ri

44

ij k

Ravenswaaij

36

outenweg

Weth. Sch

01

Overboeicop

39

2 N3

Hei- en Boeicop

30

94

K

and

Rijswijk

37

LE

Lekdijk-O ost

N320

CULEMBORG

Werk aan het Spoel 02

38 43

straat

Goilber

73

Tielse

40

nb

Mo len str aat

Everdingen

03 04

Recreatiegebied Eiland van Maurik

96

K

Lin ge

Fort Everdingen L E

38 UIT IN TIEL

N2 29

05

MA

Wil je meer informatie?

20

30

96

49 dan naar de officiële TOP’s en toeristische Ga Empel 19 informatieposten.

Je vindt deze TOP’s en infoposten Rosmalen ’S-HERTOGENBOSCH verspreid door Rivierenland: ze zijn gevestigd in hotels, restaurants, campings, attracties en jachthavens. www.rivierenland.nl/informatie

48

Op zoek naar inspiratie, tips, prachtige routes en de leukste recreatieparken? Ontdek het op www.rivierenland.nl en kijk op www.uiterwaarde.nl

63

Nula

Elst

34

30

d ij k

08 09

N233

24

Lienden 07 Hoo f d straat

inciale

weg

m

m

04

O

20 N3

03

33

05

pe

rw

51

eg

Dr

32

33

straat

Tolse

Opheusden Bro

en

rd spe

Ge

52

at

ra sest

Lin

ge

56

57

6

N83

weg

55

Zetten

53

23 24

54

Linge

18

egt s Lo traat s

Lingemeer

19

Parallel

k dij

ek

N2

op

A15 E31

creatiegebied Beldert

Kn

Hemmen

94

Kesteren

90

Heteren

Randwijk

91 92

93

e

v en er

26

aat gstr Lan

5 N83

g

we

e lds

50

76

A50

Boven-Leeuwen BenedenLeeuwen

Rijkse

ing

N32

f

graa

Dijk

26 25

Greffelingen

eu

Le

de Berg hu iz

Waterrecreatiegebied De Gouden Ham

66

89 Appeltern 55

04

Hernen

Heerlijkheid Batenburg

62

Macharen

Teefelen

Haren

14

52 55 53

NIJMEGEN

WIJCHEN 54

De Berendonck

66

18

72

42

Alverna

88 74

Niftrik

06

22 24

A73 E31

63

Leur

Maasband ijk

41

Deursen

23 51

N847

64

43

3 07

65

56 61

67

01

57 50

69

Demen

Lithoijen

60

68

Batenburg 73

Dieden 13

straat

Heerlijkheid Hernen

Megen

08

Ficary

0

i jk sed den

S

AA

M

A1 E3 5 1

59 A5

70

4

97 58

72

Lie n

28

De Groene Heuvels

43

sdijk

09

46

Weurt

26

34

89

94

11 31

Maa

35

Van Heems traw eg

A3

Maasbommel

BEUNINGEN

95

56

Oijen

Alphen

38

98

96

Bergharen 90

Tuinen van Appeltern

ijk

99

Ewijk

87

71

49

Wa ald

WAAL

Dijk

Kasteel Doddendael

91

92

40

Slijk-Ewijk

83

88

Horssen 10

e ww

86

Winssen

eg Waalw

Maas en

53 41

Dij de Le kgraaf euw w e g

en

Gr o

14

29

48

g

g rin ete W

9

Altforst

46

20

85

39

80

82

at

eg eW

r

57

Walst ra

uw

te We ense Leeuw

Nie

te

jk

ing Weter

N322

54 Noord-Zuidweg

N322

Nie

45

t

Deest

Van Heemstraweg

raat

79

84

Afferden

88

47

aa

i

16

Puiflijk

58

LAND VAN MAAS EN WAAL

str

nd

Mo lenw eg

eg

Heerlijkheid Landgoed Loenen Akkerst

Waa ldijk

eg

V ee an m st ra w

emstr aw

H

Van H e

80

uw

a al b Wa

27

23 25

12

81

15

kan

86

ijk

and

lb Waa

Wamel

Afferdense en Deestse Waarden

DRUTEN

87

75

Ma

59

76

77

A73 E31

3

2

aat

78

13

Valburg

Herveld

Tielsestr

N836

67

WAAL

ijk

nd Waalba

85

22

17

43

44

52

Andelst 58

Welystraat

16

r

50

Dodewaard

albandijk

ke

Echteld

eweg

graafs

Bone

02 Wa

ak

Ochten

51

en

IJzendoorn

ho

Molenstraat

25

Sc

Cu ne raw eg

Kasteel Wijenburg

N836

25

63

Wa al

Tielseweg

95

32

52

e Rijndij k w i j ks Rand

N837

Ommeren

P ro v

UIT IN TIEL 39

81

35

13

06

37

75 36

79

09

06

53 31

RHENEN

r s d ijk

78

Ingen

weg

37

02

20

WAGENINGEN

Doorwerth

as-

75

Ma

28

Achterberg

10

RENKUM

Uilenburgsestraat

an

80

08

11

97

N8 37

jn b

Eck en Wiel N835

11

NE DE RR IJN

Ri

Rijn stra

n

77

Heelsum 07

12

33

38

at

ba

nd

ij k

Veerweg

76

Heerlijkheid Wijchen

80 86

87

Ravenstein 02

Loonse Uiterwaarden

Dru

ten

49

75

79

76

sew

40

eg

Overasseltse

05

81 A50

16

76

Overangel

73

Vennen

Nederasselt

MAAS

Berghem

Hatertse

84

Balgoij

Toeristisch Overstappunt 19

61

Herpen

41

82 Maasd

ijk

03

83

Sch

oon

17

Burg

42

sew

eg

OSS 59

31

0

1

2 km

60

43

Grave

23 22

77

70

21

71

31

66

Reek

Schaijk

35

27

Avonturen beleven!

Gelfen

30 29

01

9

Vlakbij Tiel tref je het Jutterseiland De Meent34aan.

29 Heesch Hier zijn kinderen de hele dag bezig. Het speeleiland 65 32 33 met natuurlijke materialen waar je kunt klimmen, klauteren en spelen met water. Toegang en parkeren is gratis. Info op www.uiterwaarde.nl

Recreatieparken in Rivierenland Vier vakantie in eigen land en bezoek een van de mooie recreatieparken van Uit®waarde. Hier is volop vertier om te zonnen, zwemmen, varen en sporten. Kijk voor de locaties en bijbehorende faciliteiten met voorschriften op www.uiterwaarde.nl

raat

Valkst

Overasselt

20 04

A5

and

Infopost

15

74 De tips op deze kaart zijn mogelijk gemaakt door Uit®waarde en het Regionaal Bureau voor Toerisme32(RBT) Rivierenland.

12

en

78

Neerloon

77

Knooppunt Fietsroutenetwerk Rivierenland

01

85

44

N329

25

24

26 28

Escharen

67

Gassel

05

10 45

66

67

44

40 UIT IN TIEL

Nautisch Tiel HENDRIKUS WEER IN DE VAART Sinds januari 2020 ligt HENDRIKUS weer in de haven van Tiel. De Stichting tot behoud HENDRIKUS heeft het schip in beheer, met als doel het schip te bewaren voor het nageslacht door het organiseren van vaartochten.

De HENDRIKUS heeft een capaciteit tot max.

50 passagiers.

Historie De motorveerboot HENDRIKUS is in 1959 gebouwd door de werf J. van der Molen in Zaandam, waarna het schip werd ingezet als veerpont in Alblasserdam. Vanaf 1985 was HENDRIKUS als fiets- en voetgangersveerpont 30 jaar lang het vertrouwde beeld tussen Tiel en Wamel. Eind 2015 is HENDRIKUS vervangen door de nieuwe kleinere veerpont POMONA. Fiets- en vaartocht Je komt met je eigen fiets aan boord en vaart heerlijk een stuk over de Waal.

We doen diverse pleisterplaatsen aan, waar fietsers kunnen op- en afstappen.

Struintochten Hierbij beleef je maximaal de rivier, de flora en fauna aan de Waal. Samen met een struingids vaar je naar een plaats waar je aan land gaat om door de uiterwaarden te struinen.

Familie- of vriendentocht Hoe leuk is het om met familie of vrienden te varen en ergens voor anker te gaan en met elkaar te picknicken.

Tiel Maritiem De editie van Tiel Maritiem kon dit jaar niet plaatsvinden. Begin dit jaar was het water in de Waal te hoog om de renovatiewerkzaamheden aan de kade op tijd af te krijgen voor de volgende editie van Tiel Maritiem.

In het voorjaar van 2021 is Tiel Maritiem weer hĂŠt nautische festival, waarmee met Pinksteren weer duizenden bezoekers naar de haven van Tiel komen. Het evenement wil zich specialiseren als regionaal evenement, waarbij de Waal in Rivierenland centraal staat; met name voor de bewoners van Rivierenland maar zeker ook voor de bezoekers van Tiel en de regio.

Meer info op onze site: www.hendrikus-tiel.nl of mailen naar info@hendrikus-tiel.nl

itje? ndenclub? Bedrijfsu Familie-reĂźnie? Vrie twaaien op de Waal?

Of gewoon lekker ui s. ebleven Waalschokker

Uitgelicht

de laatst overg Dat kan met een van serschip uit Jantje, een origineel vis aronder asJe vaart op de Neeltje wa n nte me ge an chten, arr l.

1931. Voor vrije vaarto Tie van al vanuit de haven verstrooiing op de Wa Boek een vaartocht!

Waal, Want al varend over de Jantje op verhaal. je elt Ne de t me je m ko

en vaartochten Voor boekingen, info www.neeltjejantje.nl Lingedijk 10 4001 XJ Tiel info@neeltjejantje.nl www.neeltjejantje.nl

UIT IN TIEL 41

ACTIEF Ben je op zoek naar een leuke activiteit of sportieve bezigheid?

Tiel en de directe omgeving hebben hiervoor veel te bieden.

Er zijn veel mogelijkheden om individueel te sporten maar er is ook volop keus om met een groep iets te ondernemen.

Kijk voor nog meer mogelijkheden op www.uitintiel.nl

KICKBIKEkickbike

Met een sportieve een ga je op pad voor tiegebied rondje om Recrea ’.

‘De Gouden Ham n overee er is eg w Onder tspontje. steek met een fie je diverse Op de route kom or een terrasjes tegen vo ide.nl stop. www.rivers

Pitch & Putt Pitch&Putt Golf is golf voor iedereen. Dit maakt Pitch&Putt Golf uniek, want ook zonder golfervaring mag je er golfen. De golfbaan bestaat uit een kleine 18 holes en is voor elk niveau een uitdaging. www.pitchenputtmaurik.nl

EILAND VAN MAURIK Lekker actief op het water of zomaar een eindje dobberen op de 4-persoons waterfietsen.

Er is van alles te doen; van zonnen tot zeilen, waterskiën en vissen.

Zwemmen kan in het meer aan het ligstrand of in het overdekte zwembad op de camping. www.eilandvanmaurik.nl

WIPEOUT!

de instructeur Onder begeleiding van de parcoursen onderneem je een van W) in groeps(RED, BLUE of YELLO stakels een ob de verband en ga je dus niet nt be Je voor een langs. de obstakels n; ne ren t continue aan he ctaculair. Ook zijn uitdagend en spe out met pe Wi is het mogelijk de . en 2 personen te do l www.beldertbeach.n

QR-PUZZELTOCHT MET TUKTUK Een spannende puzze ltocht in een TukTuk. Tijdens de QR -puzzeltocht kom je QR-code’s teg en. Wat zou de nieuwe opdracht zijn ? Via het inscannen van de QR code’s komen de opdrachten via de mobiel binnen. www.r iverside.nl

SKATEN tsen In Tiel kun je op verschillende plaa bij: om welk skaten. Skaters zijn eg) ∞ Park de Baan (Predikbroederw id) k-Zu ndij ene (Gro k ∞ Park Groenendij rg) erbe (Vijv ∞ park Vijverlaan aij) ∞ het Linge-Waalpark (wijk Passewa

Retro Trimbaan

In een rondje van circa 2 km rondom plas ‘De Meent’ in Beusi chem zijn 17 stations verwerkt me t daarbij de keuze voor een makke lijke of moeilijke oefening. www.u iterwaarde.nl

Voetgolf Je speelt met een voetbal en loopt, net zoals bij golf, een 18 holes baan (óf 27 holes als je ze allemaal wilt spelen). Je schiet de voetbal vanaf de aftrap in de richting van de vlag. Het is de bedoeling om de voetbal in zo min mogelijk schoten in de hole te krijgen. De hole is een gat in de grond van 40 cm diameter. www.pitchenputtmaurik.nl

Tandemtocht

Tandemfietsen is toch net weer even iets anders dan op de gewone fiets. Een leuke manier om de mooie omgeving te verkennen.

Omgeving Tiel: www.stylecycles.nl Omgeving Maas en Waal: www.riverside.nl

42 UIT IN TIEL

MARECHAUSSEEMUSEUM HET MUSEUM DAT OVER GRENZEN GAAT Wie door Buren loopt kan het niet missen: het Koninklijk Weeshuis, in 1613 gesticht door Maria, de dochter van Willem van Oranje en Anna van Egmond, gravin van Buren.

Het pand nodigt op zich al tot bezoeken uit, maar wat het extra bijzonder maakt is dat je achter die prachtige gevel in de dynamische wereld van de marechaussee stapt.

Marechaussees zijn militairen, maar treden vooral in de burgermaatschappij op, bijvoorbeeld als grenspolitie en bij het beveiligen van belangrijke personen en objecten.

Naast internationale en militaire taken verleent de marechaussee bijstand aan de politie, onder meer bij terreur­dreiging of in gespecialiseerde rechercheteams. In het Marechausseemuseum kom je met al die taken van dit bijzondere krijgsmachtdeel in aanraking. Leer meer over de mens achter het uniform. Bekijk wapens, uniformen, rijdend materieel en nog veel meer. Wel eens een slikkerstoilet gezien bijvoorbeeld?

Je kunt je ook verdiepen in de geschiedenis van de Koninklijke Marechaussee, vanaf de oprichting in 1814 tot de wereldwijde inzet van vandaag de dag. Zo is er een speciale tentoonstelling over de Bende van Oss en de rol van de marechaussee bij de bestrijding daarvan.

Openingstijden Dinsdag tot en met zondag, 10.00 - 17.00 uur.

In de schoolvakanties ook op maandag open.

Sfeervolle locatie In ons museum vertellen we niet alleen het verhaal van de marechaussee, maar voel je ook de geschie­denis van het weeshuis, waar tot 1971 pupillen ­gewoond hebben. Daarnaast is het historische pand zeer gewild voor rondleidingen, ­recepties, verjaardags­feestjes en vergaderingen. Wist je dat onze grote hal ook een geliefde trouwlocatie is?

Altijd wat te doen Het Marechausseemuseum is dé plaats om zelf op onderzoek uit te gaan. Een misdaad oplossen op een plaats delict, sporen zoeken in alle hoeken van het museum, gehuld in uniform op de foto of wat dacht je van in een echt marechausseevoertuig kruipen en dan zwaailicht en sirene aanzetten? Bij ons kan het allemaal. In schoolvakanties is er bovendien altijd wat extra’s te doen.

Voor meer informatie of boekingen: reserveringen@marechausseemuseum.nl

Weeshuisstraat 9 4116 BN Buren 0344-571256 info@marechausseemuseum.nl www.marechausseemuseum.nl

UIT IN TIEL 43

KIDS Voor de kinderen is er een groot aanbod aan activiteiten in Tiel en de directe omgeving. Is het nu mooi weer of is er regen er is altijd wel iets leuks te doen.

Er zijn diverse speeltuinen, een dierenpark, een bioscoop, een zwembad en nog veel meer.

L

SPEURTOCHT DOOR TIE

Smartphone t een nieuwe ar st li eju f na Va ilies met kind Tiel, voor fam in ht oc rt et eu m Sp p stap 8 en 12 jaar. ‘O ren tussen de zzels en pu et m eurtocht sp n ee is ren ’ ijn Rh naar de verlo gaat op zoek Je . s. en al eu rh fr ve een graa Rhijn. Rhijn is n va j en hi al t rh ef ve Wally he jn graafbroer zi et m en m de t Sa Hij heef jn gegraven. de rivier de Ri rzameld. ve en ige verhal ht ac pr st ee m zijn verhalen mwind heeft ?

Maar een stor rug te vinden . Help jij ze te et m ga meegenomen l app en gratis izi.trave Download de rzoek uit. jn Rhijn op onde renland.nl/rhi alarchiefrivie na www.regio

JUTTERSEILAND KIBOWA Op kinderboerderij de Grote Gemeente in Wamel kun je niet alleen naar dieren kijken zoals geiten en koeien, maar je mag ze ook aaien. Zelfs de cavia’s krijg je op schoot om te knuffelen, heel erg leuk voor de kleintjes! www.kibowa.nl

Zoek de schat

ten…

Voor de echte waterrat in Appeltern n de an asl Op Strand Ma n schat. kun je op zoek naar ee en een t aar atk Je krijgt een sch t 2 of 3 Me . nd via pro rugzakje met trekken jullie kinderen per kano ver op zoek naar de schat. www.riverside.nl

Jutterseiland De Meent.

Een prachtig speeleiland waar je je prima kunt vermaken. Geniet van een gezellige dag rondom en in het water.

(Water)sportmogelijk­ heden en horeca aanwezig. Gehele jaar gratis parkeren en toegang. www.uiterwaarde.nl

PANNEKOEKENBAKKER BUREN Bij de Pannekoe kenbakker kun je kiezen uit wel 300 soorten pannenkoeken.

Zowel binnen als buiten is een speeltuin.

Ook kun je gesc hminkt worden en je verkleden als piraat of prinses. www.pannekoek enbakker.nl

GlowGolf

overdekte Speel op één van de minigolfglow-in-the-darkr dat wordt co de n banen in ee lights. uitgelicht met black oit zo no g no is Midgetgolf t! es we ge spectaculair rumtiel.nl www.bowlingcent

Hertenkamp

Dit dierenpark heeft diverse soorten dieren. Er is een volière met vogels, er zijn schapen, geiten en natuurlijk hertjes.

In Tiel zijn er voldoen Op woensdag­middag kunnen de speel­tuinen.

Speeltuin, Hertog Arn de kinderen zelfs de wei in bij de oldstraat, Tiel Speeltuin Dierenpark, Nieuwe Tielseweg, Tie dieren. Verder worden er voor de l kind Cool Nature speeltuin eren allerlei leuke activiteiten (in ontwikkeling), Vijverberg, Tiel georganiseerd. Kijk daarvoor op Speeltuin ‘De speelboo de website. Kortom een leuke en mgaard’, Zoelensestraat, Kape educatieve plek voor kinderen. l-Avezaath www.hertenkamptiel.nl

Speeltuinen

44 UIT IN TIEL

Historisch Tiel Tiel is trots op haar geschiedenis.

Nog niet eerder heeft het zo’n actieve rol gespeeld in deze stad, met alle ontdekkingen en opgravingen van de afgelopen jaren.

Maar de historie is altijd aanwezig geweest en is een belangrijk onderdeel gebleven van de identiteit van Tiel. Op deze pagina’s vind je een overzicht van een aantal instanties die zich bezig houdt met de historie van Tiel.

REGIONAAL ARCHIEF RIVIERENLAND Ook zo benieuwd naar de geschiedenis van jouw familie, huis, straat, dorp, stad, vereniging, kerk, stichting of gemeente? Grote kans dat je de antwoorden vindt bij het Regionaal Archief Rivierenland (RAR)!

Het RAR bewaart de historische archieven, afbeeldingen, boeken, kranten en documen­tatie van de gemeenten Buren, Culemborg, Maasdriel, Neder-Betuwe, Tiel, West Betuwe en Zaltbommel, van het Waterschap Rivierenland en van particulieren, verenigingen en stich­ tingen.

ruim 14 kilometer archief

Heel veel informatie is al op onze website te vinden. Je kunt er zoeken naar je voorouders, oude kranten lezen, oude foto’s bekijken en zoeken in de archieven. Ook kun je er veel scans van oude stukken bekijken. Voor stukken die je niet online kunt bekijken, ben je van harte welkom in onze studiezaal. Er is altijd een archivaris aanwezig om je te helpen.

Het RAR is van dinsdag tot en met vrijdag van 9.00 tot 16.30 uur geopend. Een afspraak maken is niet nodig. De toegang en het kopje koffie, thee of chocomelk zijn gratis!

Wil je een voorproefje van wat er allemaal bij het RAR te vinden is? Ga dan eens kijken bij het Historisch Informatie Punt in Zinder. Daar vind je elke twee maanden een nieuwe greep uit de collecties van het RAR en het Flipje en Streekmuseum.

J.S. de Jongplein 3, Tiel 0344 61 22 30 www.regionaalarchiefrivierenland.nl L @RARivierenland

meer dan 6 miljoen beschrijvingen online

Breng geschiedenis tot leven Op de glazen wand van onze studiezaal staan archiefstukken met QR-codes.

Als je deze codes scant, komt een stukje geschiedenis tot leven. Meer weten?

Kijk eens op www.studiezaalwand.nl

UIT IN TIEL 45

FLIPJE EN STREEKMUSEUM TIEL Het museum neemt je mee naar de wondere wereld van Flipje, de jam, de Romeinen en de complete geschiedenis van de stad Tiel.

Het Flipje en Streekmuseum vind je in een historisch pand aan de Waal uit 1789.

OUDHEIDKAMER De OKT, al 119 jaar actief OKT betekent voluit ‘Vereniging Oudheidkamer voor Tiel en Omstreken’. Het is een hele oude vereniging (opgericht in 1901), maar nog heel actief.

Wat doet die vereniging?

Ook als je geïnteresseerd bent in archeologie of streekgeschiedenis heeft het museum veel te bieden. Voor kinderen is de archeologische werkplaats waarin ze zelf kunnen graven en ontdekken.

In het museum zijn ook altijd wisselende tentoonstellingen. De ene keer een overzichts­ tentoonstelling van een kunstenaar, een andere keer weer over de geschiedenis van de stad.

Steeds wat nieuws en altijd weer een verrassing.

Er is een lift om alle verdiepingen te kunnen bereiken. Alleen de Poortkamer is niet toegankelijk met een rol­lator, rolstoel of kinderwagen.

We organiseren regelmatig lezingen en workshops.

De OKT houdt zich bezig met de geschiedenis van Tiel en omgeving. Er wordt materiaal verzameld en daarover worden dan Plein 48, Tiel verhalen gemaakt. Een deel van het verzamelde materiaal bestaat uit 0344 61 44 16 www.streekmuseumtiel.nl bodemvondsten. Daarmee houdt BATO, de archeologische werk­ Check bovenstaande website i.v.m. de corona ontwikkelingen. groep zich bezig. Een ander deel bestaat uit geschreven stukken en dat is het werkgebied van de Historische Werk­ groep Tiel (HWT).

TENTO Oorspronkelijk richtte de vereniging zich op de ON STE opzet van een eigen museum, maar sinds 1988 Tentoonstellingen LLING is dat niet meer het geval. Een klein deel van haar collectie bevindt zich in het Flipje en Van 1 juni tot en met 20 september is Streek­museum in Tiel, het overgrote deel in de tentoonstelling WO2Tiel te zien. het Baron van Brakellmuseum in Ommeren.

Bijzondere objecten uit de privé collectie van Maarten Meijer, en uit de gracht Jaarlijks reikt de vereniging een Erfgoedprijs opgedoken oorlogs­stukken van BATO. uit.Ook reikt de OKT de OKT-prijzen uit voor Schilderijen van Moos Cohen, een het beste profielwerkstuk van het HAVO en het Joods schilder geboren in Tiel 1901 VWO. Tenslotte wordt jaarlijks de VanderCapelen vermoord in Auschwitz in 1942 uit len-lezing gehouden in de raadszaal van de de collectie van het Joods Historisch gemeente Tiel door een gerenommeerde Museum, uit de privé collectie van spreker met als thema ‘democratie’.

Daarnaast ondersteunt de Oudheidkamer tal Gert F. Dekker en uit eigen collectie. van initiatieven op het gebied van Tielse historie en erfgoed.

Vanaf 16 oktober tot en met 4 juli 2021 is er een speciale Flipje tentoonstelling te zien. Bekende tekenaars van kinderboeken De OKT organiseert jaarlijks een aantal lezingen hebben voor Flipje’s 85ste verjaardag een tekening gemaakt over Tielse onderwerpen. Driemaal per jaar bij het verhaal van Flipje en de Droge Boterhammen Planeet. verschijnt er een tijdschrift en regelmatig verEen spannend verhaal over Flipje en zijn vrienden die gevangen schijnen er boeken. Twee keer per jaar is er een worden genomen op deze duistere planneet. Ben je benieuwd excursie. Het lidmaatschap kost € 20,- per jaar. hoe het af zal lopen? Kom dan naar de tentoonstelling kijken!

Er is werk te zien van Yvonne Jagtenberg, Kamagurka, Marieke Nelissen, Ted van Lieshout, Marije Tolman, Ludwig Volbeda, Meer weten?

Marieke van Ditshuizen, Daan Remmerts de Vries, Fleur van Ga dan naar www.oudheidkamer-tiel.nl of stuur een e-mail naar der Weel, Annette Fienig, Martijn van der Linden, Ingrid en secretaris@oudheidkamer-tiel.nl Dieter Schultz, Alice Hoogstad en Michiel van der Pol.

TIEL WO2

Schilderijen van Moos Cohen

Bijzondere objecten uit de particuliere collectie van Maarten Meijer en BATO

Met dank aan: Joods Historisch Museum, Maarten Meijer, Gert F. Dekker en BATO

VOOR LEZINGEN EN RONDLEIDINGEN ZIE WWW.STREEKMUSEUMTIEL.NL

20072 Flipje- en Streekmuseum

1 JUNI 2020 TOT EN MET 20 SEPTEMBER 2020

- Poster WO2 [def].indd 1

07-05-20 13:44

46 UIT IN TIEL

Frontstad Tiel ligt aan de Waal en in oorlogen zijn rivieren vaak belangrijk.

Een aantal malen – bijvoorbeeld in 1794 en 1813 – was de Waal de scheidingslijn van twee legers. Maar het ergste op dat punt maakte Tiel mee in 1944-1945.

Tijdens Operatie Market Garden bereikten de Britten op 20 september de rivier de Waal. Vanaf dat moment werd de rivier de grens tussen het bevrijde zuiden en het bezette noorden van Nederland. Nadat de geallieerden in oktober-november nog Noord- Brabant en Zeeland hadden bevrijd, bleef de frontlijn tot 5 mei 1945 bij Tiel en de Tielerwaard de Waal volgen.

15 november 1944 Door de Duitsers opgeblazen Waterpoort.

De Duitse posities trokken natuurlijk de aandacht van de geallieerden aan de overkant. Vanaf 11 november kwam er elke dag een verkenningsvliegtuigje over de stad Tiel, dat de Duitse posities bekeek en het vuur van de sterke artillerie aan de zuidkant richtte op die plaatsen. Daarbij werd dan het centrum van Tiel het zwaarst bestookt. Natuurlijk moest ook vooral de kerktoren het ontgelden.

Er werd een groot gat in geschoten, waardoor de Duitsers hun uitkijkpunt niet meer anders dan via een touw konden bereiken.

1945 De (Groen)markt. Het pand in het midden was Hotel Corbelijn.

Nu is daar de HEMA gevestigd.

Alleen wat mensen die in de fabrieken van De Betuwe en Daalderop werk voor de Duitsers moesten doen, bleven achter. Intussen werd de stad Tiel dagelijks beschoten.

Soms met fosforgranaten, waardoor hevige branden ontstonden. Daardoor werd het gebied rond de Markt volledig verwoest.

In november 1944 bouwden de Duitsers met hun nog beperkte middelen de binnenstad van Tiel om tot een vesting. Zij lieten huizen en de Waterpoort springen om met het puin barricades te maken.

Op de toren van de SintMaartenskerk plaatsten zij uitzichtposten.

juli 1945 Het smalspoorlijntje (de ‘puinexpres’) in de Waterstraat.

Een geallieerde aanval over de Waal vond nooit plaats en daarom bleven de Duitsers baas in Tiel tot 5 mei 1945.

Op die dag plantten enkele arbeiders vlaggen op de gebouwen van de fabrieken aan de Grotebrugse Grintweg, maar Duitse soldaten haalden die weer weg.

Pas op 7 mei kwamen er Belgische militairen die aan Café De Hamsche Brug de Duitsers ontwapenden.

Op 8 mei werd Tiel weer vrij verklaard en kon burgemeester N.F. Cambier van Nooten de stad weer betreden.

10 mei 1945 De toren van de Sint-Maartenskerk, vier dagen later stortte de spits in.

Al op 18 november bevalen de Duitsers de burgerbevolking te evacueren. Maar de dienst, die dat moest organiseren – het Bureau Afvoer Burgerbevolking (BAB) – werkte de Duitsers tegen en de mensen wilden hun bezittingen niet in de steek laten. Pas midden januari 1945 waren de meesten weg. Velen moesten in de ijzige vrieskou tot in Friesland vluchten.

De bevolking keerde merendeels pas later in mei en in juni terug. Zij trof een zwaar verwoeste stad aan. Met een smalspoor­ treintje werd in de zomer van 1945 het puin geruimd.

Het zou tot na 1970 duren vóór alle gaten in de binnenstad weer waren opgevuld.

Een affiche met een schreeuw om hulp.

UIT IN TIEL 47

De roeier

De Roeier is een gedenkteken in Tiel ter herinnering aan de prestaties van de verzetsmensen die in de Tweede Wereldoorlog. Tijdens heimelijke roeitochten brachten zij onderduikers, vluchtelingen en geallieerde piloten naar bevrijd gebied aan de overkant van de Waal. De roeiers brachten wapens, medicijnen en informatie mee terug.

Het bronzen beeld staat sinds 1995 aan de Waalbandijk in Zennewijnen op de plaats waar het huis van Leen Papo, een van de roeiers stond.

Het gedenkteken is een creatie van de kunstenaars Willem den Ouden en Willem van Toorn. Op de plaquette aan de sokkel staat de tekst: “Toen lag de vrijheid aan de overkant voor wie de moed hadden over te steken.

Van hen staat een nu hier – waarschuwend teken voor wie ze aantast in dit vrije land: de geest van vrijheid, de vrijheid van spreken.”

Zondag 13 september:

Tielse Open Monumentendag

STOLPERSTEINE

12.00 - 17.00 uur

In Tiel liggen 21 ‘Stolper­steinen’ (struikel­stenen). Hiermee gedenkt Tiel zijn stads­genoten die door de nazi’s zijn vervolgd en vermoord.

De stenen liggen voor de huizen waar de slachtoffers destijds woonden.

Iedere steen geeft een verdwenen stadgenoot een plek terug in de gemeenschap. www.stolpersteinen-tiel.nl

De Oudheid­kamer organiseert samen met Stichting Stadsherstel, Waardevol Tiel en Stichting Ter Navolging de Tielse Open Monumentendag. Je kunt dan ruim 20 monumenten bezoeken.

Voor de wandel- en fietsliefhebbers zijn er ook wandelroutes en is er een fiets­ tocht. Kijk voor actuele informatie op www.openmonumentendag.nl

STICHTING TER NAVOLGING TIEL De Stichting richt zich op het behoud en het dagelijkse beheer van de rijksmonumenten Ter Navolging (1786) en de Joodse Begraafplaats (1827) in Tiel. Daarnaast wordt ingezet op het behoud en het herstel van tientallen grafmonumenten op Ter Navolging, het documenteren van graven en mensen die daar begraven liggen en het geven van voorlichting in de vorm van ‘open dagen’, rondleidingen en een fietsroute.

Programma Vrijdag 11 september Joodse begraafplaats

NL DOET 10.00 - 14.00 uur

Zaterdag 12 september NL DOET 10.00 - 14.00 uur Ter Navolging: Op beide dagen gaan vrijwilligers en professionals aan de slag met het behoud van het kostbare funerair erfgoed in Tiel.

Zondag 13 september Open Monumentendag 12.00 - 17.00 uur Ter Navolging: Rondleidingen en een expositie in het baarhuisje over de historie van deze begraafplaats en hen die daar liggen 12.30 uur: Presentatie herstelde grafkelder en graftombe alsmede enkele grafmonumenten 13.00 uur: Wandeling met bezoek aan 3 historische begraafplaatsen. Ter Navolging (1786), Rooms-Katholieke Begraafplaats (1836) en Joodse begraafplaats (1827) Joodse Begraafplaats: Rondleidingen en expositie in het metaheerhuisje over de historie van deze begraafplaats, hen die daar liggen, het Joodse verleden van Tiel en gebruiken bij Joodse begrafenissen 15.00 uur: Start Wandeling Ontdek Joods Tiel Zaterdag 26 september Burendag 11.00 - 14.00 uur Ter Navolging: Elkaar ontmoeten op Ter Navolging met rondleidingen en een kleine expositie Maandag 2 november Ter Nagedachtenis 19.00 uur Ter Navolging: In woord, met muziek en door een wandeling over de begraafplaats wordt stilgestaan bij hen die het afgelopen jaar overleden. Waar dan ook overleden dan wel begraven Meer informatie: www.ternavolgingtiel.nl

48 UIT IN TIEL

Hanzestad Rond de 13e eeuw gaan steden in Noord-Duitsland en rond de Oostzee op het gebied van handel samenwerken in de Hanze. De Hanze was bedoeld om de handelsbelangen van de leden te beschermen. De leden verleenden elkaar vaak ook diensten en (tol)vrijheden.

Rond 1400 breidt de Hanze zich ook uit in Nederlands gebied.

In 1402 wordt Nijmegen lid en korte tijd later ook Tiel. Het Hanzeverbond omvatte in de bloeiperiode ruim 200 steden.

Middeleeuwse Tielse munt.

Lijst van genodigden in 1596.

Tiel behoort tot de 10 oudste steden van Nederland. Tiel was ver voor de Hanze, rond het jaar 1000 al een zeer belangrijke handelsstad. Zo had het als een van de weinige plaatsen tolrecht en had het een eigen munt. Deze munten worden tot ver in Scandinavië en zelfs Rusland teruggevonden. Bij vrijwel alle opgravingen in Tiel zijn vondsten gedaan die verwijzen naar een rijk handelsverleden, zoals munten, weegschalen, scheepsfragmenten en nog veel meer. Ook uit de tijd van de Hanze zelf zijn er vondsten uit opgravingen bekend. Een mooi voorbeeld is een muntgewicht, gevonden aan de Voorstad. Dit muntgewicht werd gebruikt om te bepalen wat het gewicht van een nobel (een gouden munt) was.

Vanaf 1357 worden in Duitsland de ‘Hanze tagungen’ gehouden, oftewel de jaarvergade­ringen van de Hanze. Tiel wordt hierbij ook genoemd. In de jaren 1451, 1557 en 1559 heeft Tiel in ieder geval meegedaan aan de Hanzevergaderingen.

Tiel is vrijwel gelijktijdig met Nijmegen lid geworden. De macht van Tiel als handelsstad nam snel af. Hierdoor moest Tiel zich later laten vertegen­woordigen door Nijmegen op de Hanzeverga­deringen. Tiel is tot in de 17e eeuw lid gebleven.

Vanaf de 14/15de eeuw raakte het oude Hanzeverbond langzaam zijn leidende positie in de internationale handel kwijt aan grote handelssteden zoals Antwerpen, Amsterdam, Hamburg en steden in Italië en Spanje. In 1669 werd de laatste zogenaamde Hansetag, de jaarlijkse samenkomst van de Hanzesteden, gehouden.

Op het munt­gewicht is een koggeschip afgebeeld.

Deze afbeelding is typerend voor de hanzesteden in die tijd.

Het muntgewicht op tekening uitgewerkt.

UIT IN TIEL 49

UITTIPS De Tuinen van Appeltern Appeltern, www.detuinenvanappeltern.nl

Uilen- en dierenpark de Paay

Marechausseemuseum Buren, www.marechausseemuseum.nl

Uilen- en dierenpark de Paay is een particuliere dierentuin.

Vanaf 1992 is de eigenaar van het park begonnen met het huisvesten van allerlei uilen en andere vogels in de grote tuin rond zijn huis. In de loop der jaren zijn hier steeds meer diersoorten bijgekomen. F Uilen-dierenpark de Paay

GeoFort Herwijnen, www.geofort.nl Nationaal Fruitpark Ochten, www.fruitpark.nl ilen- en dierenpark de Paay U Beesd, www.depaay.nl Landgoed Heerlijkheid Mariënwaerdt Beesd, www.marienwaerdt.nl Moeke Mooren Appeltern, www.moekemooren.nl Ouwehands Dierenpark Rhenen, www.ouwehand.nl Midgetgolf op camping de Vergarde Erichem, www.devergarde.nl

OUWEHANDS DIERENPARK

Stadskasteel Zaltbommel Zaltbommel met vaste Jip en Jannekeexpositie, www.stadskasteelzaltbommel.nl Speeltuin Wamelland (overdekt), Wamel, www.wamelland.nl

ogte ndert op tien meter ho Of je nu gorilla’s bewo t de os iep vanuit de observat in Gorilla Adventure of s iet ijd alt Berenbos. Er valt beren bespiedt in Het rk! pa ren in Ouwehands Die nieuws te ontdekken nog niet uitgekeken?

En ben je na een dag r terug.

Kom dan snel een kee www.ouwehand.nl

Bezoek delen van de Hollandse Waterlinie bijvoorbeeld: Fort Asperen of Inundatiekanaal Tiel, www.hollandsewaterlinie.nl Glasblazerij en Glasmuseum Leerdam, www.nationaalglasmuseum.nl Elisabeth Weeshuis Culemborg Culemborg, www.weeshuismuseum.nl Safarischip De Blauwe Bever Vaart op de Rijn en Lek. Rhenen, www.deblauwebever.nl

Kanoën en meer Tiel, www.aandelinge.nl Bowlingcentrum Tiel, www.bowlingcentrumtiel.nl Dierenpark (Hertenkamp) Tiel, www.stichtingdierenparktiel.nl Golfcentrum De Batouwe Zoelen, www.golfcentrumdebatouwe.nl Beldert Beach Zoelen, www.hollandevenementengroep.nl

Bioscoop Metro Tiel, www.bioscooptiel.nl

Flipje en Streekmuseum Tiel, www.streekmuseumtiel.nl

Nationaal Glasmuseu

m

Op twee unieke locatie s in Leerdam, glasmuseum en glasblazerij, beleef je de magie van glas. In het museu m vind je dé glazen schatkamer van Nederla nd. In de glasblazerij maak je mee hoe van vloeibaar, gloeiend heet glas de prachtigste voorwerpen worden gemaakt! www.nationaalglasmuse um.nl

50 UIT IN TIEL

CAMPINGPARK ZENNEWIJNEN Kamperen in Gelderland

Uniek overnachten in de Betuwe

Wij zijn een familiecamping voor alle generaties.

Vanaf de camping kun je prachtige fiets- en wandeltochten maken. Vlakbij de camping, langs de Waal loopt een struinroute, een mooie manier om van de natuur en de omgeving te genieten. Voor de kleine kampeerdertjes hebben we naast veel waterpret ruimte om heerlijk buiten te spelen. Kortom, volop ontspanning en plezier voor iedereen.

We bieden ruime, zonnige kampeerplaatsen tussen de fruitbomen. Daarnaast zijn tien plaatsen verhard, zodat ook campers met een gerust hart kunnen vertoeven! Wel het kampeergevoel maar geen kampeermiddel? Kies dan voor een trekkershut of een sfeervolle Pipowagen!

Op Campingpark Zennewijnen kun je tijdens warme dagen heerlijk afkoelen met een frisse duik.

We beschikken over een peuterbad en een groot openluchtzwembad met een aangelegen terras.

Hier heb je ook de mogelijkheid iets te drinken of eten. Alles bij de hand voor een ontspannen vakantie.

Bistro Zen & Zo In onze nieuwe bistro bereidt onze chef-kok diverse maaltijden voor betaalbare prijzen. In de zomer kun je natuurlijk buiten eten op het gezellige terras.

Hermoesestraat 13 4062 PP Zennewijnen 0344 65 14 98 info@campingzennewijnen.nl www.campingzennewijenen.nl

UIT IN TIEL 51

JACHTHAVEN

CAMPINGS

HOTELS

De Tielse jachthaven ligt op loopafstand van het historische stadscentrum. De haven biedt alle nodige voor­zieningen, zoals een bunkerplaats, schoon sanitair, vuilwater­inname, elektra en wifi.

AAN DE LINGE RECREATIE

VAN DER VALK HOTEL TIEL

Lingeweg 18b, Tiel 0344 66 12 36/06 38 08 03 64 www.aandelinge.nl

Laan van Westroijen 10, Tiel T. 0344 62 20 20 I. www.hoteltiel.nl

MINICAMPING TUSSEN DE DIJKEN

HOTEL & RESTAURANT ’T VEERHUIS

Inundatiedijk Zuid 3, Tiel 06 48 31 24 86 www.minicamping-­tussendedijken-tiel.nl

Veerweg 2, Wamel T. 0487 50 12 54 I. www.hotelveerhuis.nl

CAMPINGPARK ZENNEWIJNEN

HOTEL & RESTAURANT DE PRINS

Hermoesestraat 13, Zennewijnen 0344 65 14 98 www.campingzennewijnen.nl

Weeshuiswal 1, Buren T. 0344 57 12 61 I. www.restaurantdeprins.nl

RECREATIEOORD ‘IN DEN BOOMGAARD’

HOTEL & RESTAURANT DE TWEE LINDEN

De havenmeester is bereikbaar op T. 0344 61 48 34/06 41 35 15 50

CAMPERPLAATSEN Tiel heeft vier camperplaatsen op de Waalkade op loopafstand van het centrum. De plaatsen zijn niet gratis en niet beschikbaar bij evenementen.

De afstand tot het voetveer Tiel-Wamel is slechts 50 meter.

De gps-coördinaten zijn: N 51.8846339, O 05.4415420 Zie ook plattegrond pagina 28-29

Lingesteeg 12, Kapel Avezaath 0344 66 15 16 www.indenboomgaard.nl

Overige camper­plaatsen zijn: • Campingpark Zennewijnen,

Hermoesestraat 13, Zennewijnen (10) • Restaurant De Betuwe,

Hoog Kellenseweg 7, Tiel (10) • Minicamping Tussen de Dijken, Inundatiedijk Zuid 3, Tiel (10) • Recreatiepark ‘De Vergarde’, Erichemseweg 84, Erichem (5)

RECREATIEPARK DE VERGARDE Erichemseweg 84, Erichem 0344 57 20 17 www.devergarde.nl

BOERENBED – LOCATIE ‘HOEVE DE PIPPERT’ Pippertsestraat 3, Ophemert 0528 22 94 40 www.boerenbed.nl/ locatie/hoeve-de-pippert

Zandstraat 100, Beneden Leeuwen T. 0487 59 12 34 I. www.detweelinden.nl

HOTEL & RESTAURANT VAN BALVEREN Voorstraat 8, Echteld T. 0344 64 32 70 I. www.hotelvanbalveren.nl

en

Twee Lind Hotel & Restaurant de

Uitgelicht

m plek oudsher een samenko De Linde boom is van ag de da van k e mensen. Oo voor allerlei verschillend k. ple ze de op g din bin g ver dag vinden mensen no en inn nd vrie dat komt eten, Of het nu een gezin is rukkelijke high tea of ver n ee van ten ar die genie op hun route zoeken na die rs tse wandelaars en fie t. ch na de voor een fijne verblijfplaats Een tweede thuis n voor gastvrijheid. Gaste De Twee Linden staat dering na be e lijk on rso pe Door voelen zich snel thuis. ats pla de en terug komen willen de gasten graag en familie. Gasten en nd vrie aan en aanbevel eid’, ‘perfecte service’ rijh stv ga hte spreken over ‘ec ’. ht g ec verwend wordt en ‘een plek waar je no Zandstraat 100 uwen 6658 CX Beneden-Lee 34 12 59 0487 l info@detweelinden.n l n.n de lin ee etw www.d

FRUITPARK HOTEL & SPA Bonegraafseweg 59, Ochten T. 0344 60 77 85 I. www.fruitparkhotel.nl

52 UIT IN TIEL

RESTAURANTS 3 zussen Ophemertsedijk 2 0344 62 01 00 www.3zussentiel.nl

Anadolu Weerstraat 45 0344 61 05 05 www.restaurant-anadolu.nl

Brasserie Nu

Domino’s Pizza

La Cubanita

Daver 2, Kerk Avezaath 0344 68 25 14 www.brasserie.nu

Plein 53 0344 61 00 04 www.dominos.nl

Kalverbos 1a 0344 20 59 09 www.lacubanita.nl/tapas-tiel

Cafetaria De Boom

Eeterij de Poort

Lotus (Japans, Indisch)

Hoogeindsestraat 1 0344 61 94 25

Plein 36 0344 75 13 32 eeterij-de-poort.business.site

Waalstraat 3 0344 61 57 02 www.lotustiel.nl

Efes

McDonald’s Tiel

Cafetaria DT Twins

Westluidensestraat 37 0344 63 35 68 www.efestiel.nl

Bergakker 11, Kapel-Avezaath 0344 66 14 10 www.mcdonalds­restaurants.nl

Veerweg 2 0344 66 72 71

Gaia (Israëlisch)

Olijf

Plein 43 0344 65 43 34 www.restaurantgaia.nl

Korenbeursplein 4 0344 62 79 59 www.olijftiel.nl

Grillroom Caïro

Orizaba (Mexicaans)

Weerstraat 5 0344 61 19 63

Plein 12-14 0344 61 42 42 www.cairotiel.nl

Plein 40 0344 70 10 60 www.orizaba.nl

Da Sergio (Italiaan)

Golden Kebab

Plein 51

Damstraat 11 0344 62 14 41 www.dasergiotiel.nl

Chasséstraat 19 0344 65 48 54 www.goldenkebab.nl

Plein 51 0344 60 87 45 www.plein51tiel.nl

De Pyramide

Van der Valk Hotel Tiel

Restaurant De Betuwe

Koninginnestraat 15a 0344 69 55 07 www.pyramidetiel.nl

Laan van Westroijen 10 0344 62 20 20 www.hoteltiel.nl

Hoog Kellenseweg 7 0344 63 60 30 www.debetuwe.nl

De Pankoekhoek

Il Mondo Tiel (Pizza & Grill)

Restaurant De Merckt

Westluidensestraat 30 0344 66 32 33 www.pankoekhoek.nl

Kamperfoelie 4 0344 62 23 37 www.ilmondotiel.nl

Plein 29 0344 75 08 74 www.demerckt.nl

Cafetaria Bullies Voorstad 3 0344 76 70 07

Annam (Vietnamees) Plein 5 0344 62 14 33 www.annamtiel.nl

Bistro Bar Jus

Cafetaria Passewaaij

Korenbeursplein 2a 0344 62 79 59 www.justiel.com

Kamperfoelie 13 0344 62 74 22

Cafetaria Take Five Buitensporig! (Biologisch) Stationsplein 1 0344 62 33 28 www.buitensporig­eten.nl

Buurvrouws bistrobar Plein 44 0344 66 74 48 www.buurvrouwsbistrobar.nl

Brasserie fifty 5 Lingedijk 55, Wadenoijen 0344 66 26 66 www.brasseriefifty5.nl

Restaurant Twins (halal) Graaf Waltgerlaan 12-14 0344 84 95 29 www.twinstiel.nl

Brasserie NU

Uitgelicht

ds 1764 Hamsche Brug) is al sin Brasserie NU (vroegere andschap, erl rivi ge hti rac ilde sch t een markante plek in he kamer, herinnert de koperen ren net buiten Tiel. In de He woners van ooit. schouw nog aan de be ede bt u onverwacht een go he of eg Bent u onderw ren en wilt u vie te iets u bt He n? ete aanleiding om te gaan d diner? Laat u len op een tongstrelen familie of vrienden ontha koks! verwennen door onze toeven voor aan de Linge is het goed ras ter heerlijke Op ons gezellige n ee t u ook genieten van lunch of diner. Hier kun ’s ijs. sorbet bereid met Daisy parkeer­probleem. Een invaliden Parkeren is bij ons geen t aanwezig. Ook is er een ran plaats is voor het restau rs. oë kan or aanlegplek vo Daver 2 h 4017 BB Kerk Avezaat 0344 68 25 14 info@brasserie.nu www.brasserie.nu

Rhodos Vleesstraat 10 0344 61 66 55 www.rhodostiel.nl

UIT IN TIEL 53

Rossetti Plein 15 a-b 0344 68 33 51 www.ristorante-rossetti.nl

Samen eten & drinken Varkensmarkt 7 0344 63 02 94 www.samen-tiel.nl

CAFÉ’S 3 Zussen Ophemertsedijk 2 0344 62 01 00 www.3zussentiel.nl Café Adam Plein 26 06 19 83 82 72

San Tiago Grill Plein 59 0344 65 48 21 www.santiagotiel.nl

Café Boemerang Plein 8 0344 62 50 25

Taste Asian Fusion Restaurant

Café de Ambtenaer 1e Bleekveldstraat 8 0344 62 26 13

Weerstraat 23 0344 22 81 14 www.tastefusion.nl

Café De Burgemeester 1e Bleekveldstraat 12 0344 61 45 04

Theaterrestaurant Agnietenhof

Café Fame Plein 7 0344 62 77 11 Café Jam Inn Jodenstraatje 15 0344 61 71 41 Gasterij Flipje Plein 45 0344 61 00 70 De Beurs borrelen, eten en cultuur Korenbeursplein 2 0344 62 79 59 www.debeurstiel.nl Café La Liberté Plein 10 06 48 23 05 26

Sint Agnietenstraat 2 0344 67 35 75 www.agnietenhof.nl

Café De Kikker Plein 24 06 51 96 45 94

Café Q-Billiards Walstraatje 5 0344 65 58 08 www.qbilliards.nl

The Spot Kitchen & Bar

Café De Koning 1e Bleekveldstraat 6 06 38 10 12 27

Café Wendela Kerkstraat 5a 06 48 11 79 51

Café De Havik Oliemolenwal 83

Lunch Café Royal Markt 13 0344 63 00 22 www.lunchcafe­-royal.com

Korenbeursplein 3-5 0344 60 60 19 www.thespotkitchenandbar.nl

Tres tapas en winebar Tiel Plein 2 0344 62 20 88 www.trestiel.nl

Tokyo Lounge (Japans)

Café De Merckt Plein 29-37 0344 75 08 74 www.demerckt.nl

Kleibergsestraat 6 0344 68 37 77 www.tokyolounge.nl

Shisha Lounge Hubbly Bubbly Plein 11-13 06 24 74 42 02

Stadscafé Hexagon Korenbeursplein 1 0344 61 14 74 www.hexagontiel.nl Stadskroeg Van Geffen Weerstraat 49 06 48 01 84 45 www.stadskroeg.nl SIXX Skybar Hotel Van der Valk Hotel Tiel Laan van Westroijen 10 0344 62 20 20 www.sixx.nl Zinder Café Rechtbankstraat 1 0344 67 35 73 www.zinder.nl Café De Tol Moleneind 11, Kapel-Avezaath 0344 66 20 16

Wijngaard De Kruithof, wijn en tapas Terras en proeflokaal open elke zaterdag tussen 14.00 – 18.00 uur Pippertsestraat 12, Ophemert 06 53 93 10 83 www.wijngaarddekruithof.nl

Yip & Yang’s Goya Plein 21-25-27 0344 62 14 48 www.sushirestaurant-goya.nl

Taste Asian Fusion Re

staurant

Uitgelicht

Bij Taste Asian Fusion Re staurant ontdek je de ver smaakpaletten van het schillende Verre Oosten. De verse ingrediënten van de Indonesische, Korea anse, Chinese, Japanse en Vietnamese keuken vormen samen een nie uwe sensatie van gerec hten. Met de variatie in Aziatische bereidingen, de van wok tot oven, van ‘slow cooking’ tot gegri creëren wij onze prach ld, tige fusion gerechten!

Heeft u vragen en/of spe wensen, neem dan co ciale ntact met ons op of be zoek onze website.

Taste Asian Fusion Re staurant Weerstraat 23 0344-228114 www.tastefusion.nl

54 UIT IN TIEL

BED & BREAKFAST D’ESSEBROECK Essebroek 2, Ingen 0344 60 21 73/06 19 59 27 85 www.bedandbreakfast­essebroeck.nl

VEERHUIS Waalbandijk 8, Varik 0344 60 56 40 www.veerhuis.nl

AAN DE LIMES Rijkbandijk 113, Maurik 06 28 64 95 25 www.bedandbreakfastmaurik.nl

VAN BUREN Rodeheldenstraat 24, Buren 0344 57 27 53 / 06 48 57 61 85 www.bbvanburen.nl

BED & BROODJE Kerkstraat 72, Wamel 0487 50 10 90/06 54 63 89 40 www.renkenswamel.nl

HILVERSHOF Bredestraat 8a, Wadenoijen www.hilvershof.nl

DE UILENSTEE Uilenburgsestraat 39, Ophemert 0344 65 20 06 www.uilenstee.nl

DE REMISE Culemborgseweg 3, Buren 06 33 90 68 06 www.deremise.nu

BLIJPLAATS Dorpsstraat 90, Wamel 0487 50 16 72/06 51 36 09 10 www.bijplaats.com

VAKANTIEHUISJE ‘T WAALHUISJE Ophemertsedijk 40, Tiel 06 10 13 53 35 www.waalhuisje.nl

KASTEEL OPHEMERT DE WOERDSE HOEVE Woerd 2, Kerk-Avezaath 06 53 26 07 17/06 27 50 19 39 www.woerdsehoeve.nl

Dreef 2, Ophemert 0344 65 19 24 www.kasteelophemert.nl

Lunchrooms Bij Erik en Haar Markt 10 0344 22 81 11 www.bijerikenhaar.nl

Brownies&downieS Tiel Hoogeindsestraat 6 0344 84 71 78 www.browniesand­downies.nl

De Pankoekhoek Westluidensestraat 30 0344 66 32 33 www.pankoekhoek.nl

3 Zussen Ophemertsedijk 2 0344 62 01 00 www.3zussentiel.nl

Enjoy!

Waterstraat 42a 0344 62 06 85 www.enjoy-tiel.nl

Ethem’s Hoogeindsestraat 9 0344 65 34 07 www.ethems-tiel.nl

HOOIBERG HET STEENUILTJE

Hart van de Betuwe

Kapelstraat 56, Ophemert 0344 65 11 03/06 29 11 25 11 www.steenuiltjeophemert.nl

IJSSALONS

Markt 2 0344 61 35 40 www.hartvande­betuwetiel.nl

DE BATAAF

Daisy’s Ice & More

Hema

Mauriksestraat 7, Zoelen 06 52 83 86 20/06 55 80 49 06 www.bbdebataaf.nl

Westluidensestraat 36 0344 62 52 53 www.daisys.nl

Markt 3a 0344 61 37 77 www.hema.nl

DREEFLOGIES

Rossetti

Kulinaria

Dreef 17, Est 0345 56 81 00/06 20 45 08 08 www.dreeflogies.nl

Plein 15a-b 0344 68 33 51 www.ristorante-rossetti.nl

Weerstraat 11 0344 65 50 27 www.kulinaria.nl

DE HUISGARDEN

Swirls Ice Cream

Subway Tiel

Langesteeg 25, Zoelen 06 33 10 50 11 www.huisgarden.com

Markt 2 0344 61 35 40 www.swirlsicecream.nl

Hoogeindsestraat 13 0344 61 78 00 www.subway.nl

STELTENBERG BIJ ONS OP ZOLDER!

Jamin

Burensedijk 17, Zoelen 06 57 88 35 47 www.bijonsopzolder.nl

Waterstraat 91a 0344 20 01 08

OPENINGSTIJDEN

GROENEDIJK 3A TIEL

M.U.V. FEESTDAGEN

ONZE LOCATIE

Maandag Di / Wo Do / Vr Zaterdag

T 0344 626 118 M 06 123 456 78 info@fengsierbestrating.nl www.fengsierbestrating.nl

07.00 - 17.00 uur 07.00 - 17.00 uur 07.00 - 17.00 uur 07.00 - 14.00 uur

F&G SIERBESTRATING U bent zich aan het oriënteren op een nieuwe tuin of op een “metamorfose” van uw bestaande tuin? F&G Sierbestrating in Tiel is al meer dan 10 jaar een begrip in Nederland op het gebied van tuininrichting! Wij bieden u een uniek assortiment terrastegels, gecoat of voorzien van een kleurechte toplaag en bestrating voor uw oprit. Ook voor tuinelementen of muurelementen, keramische terras tegels, en grind, split en zand bent u bij F&G Sierbestrating aan het juiste adres. Kom langs voor vrijblijvend advies en een concurrerende offerte.

F&G VERHUUR Wij bieden een totaalconcept voor uw tuin, bij ons kunt u ook terecht voor de huur van gereedschap en machines. Neem dan ook eens een kijkje op www.fengverhuur.nl

SIERBESTRATING

GRIND, SPLIT & ZAND

TUINTEGELS

GELEVERD OP LOCATIE

SHOWTUIN 1200m2!

ADVISERING

Met onze eigen bezorgservice

Groenedijk 3a, in Tiel!

De juiste keus voor uw tuin

A-MERKEN VOOR UW TUIN

WWW.FENGSIERBESTRATING.NL

DE BETUWE

Het gastvrije hart van Nederland

Hart van de Betuwe

Restaurant De Betuwe

Wij nodigen u uit om te genieten. Heerlijk op het terras in het zonnetje met vers gebak of een goed glas wijn! Eigenlijk teveel om op te noemen…

Een HARTelijk welkom in het Hart van de stad!

Waar anders dan IN de Betuwe!

Gelegen op een steenworp afstand van de A15, maar dichtbij het centrum. Een familierestaurant waar ook de zakelijke gast zich thuis voelt. Men weet al b­ ijna 45 jaar de weg te vinden, voor leuke privé feestjes, een romantische bruiloft met een geweldige feest of super thema­ feesten met vaak bekende artiesten of DJ’s!

Genieten wordt extra leuk op het sfeervolle en deels overdekte en verwarmde terras.

Traditionele gerechten waarbij de streek- en seizoenproducten met smaak voor u bereid worden. Waar anders dan IN de Betuwe!

Gratis en voor de deur parkeren!

Restaurant de Betuwe Hoog Kellenseweg 7 4004 JB Tiel

Grand café Hart van de Betuwe Markt 2 4001 AS Tiel

T. 0344 - 63 60 30 E. restaurant@debetuwe.nl I. www.debetuwe.nl

T. 0344 - 61 35 40 E. hart@debetuwe.nl I. www.hartvandebetuwetiel.nl