PLUK - zomer 2022 - Nr 2 by emjee grafische vormgeving

GRATIS MAGAZINE | ZOMER 2022 | NR. 2

MUSEA SAAI? DEZE ZEKER NIET! MOOIE KOEIEN IN DE BETUWE HAAL MEER UIT DE STREEK

HET FEEST BEGINT BIJ BLIJDESTEIJN Life is a party, dress like it! Bij Blijdesteijn vind je een fantastische collectie voor al je feestjes groot en klein. Je bent altijd welkom voor advies en een drankje. Update je garderobe en get your sparkle on!

TIEL IS DICHTERBIJ DAN JE DENKT

MODE-TIEL

“pluk” is een uitgave van emjee | uitgevers Grotestraat 24 4064 EC Varik 0344 65 21 82 www.emjee-uitgevers

Met wie maakten we deze ? Li

W at

Teksten en redactie: Hobo tekst & communicatie, Emile Smit, Michel Lafaille, Liesbeth Wattimury, Marie-Jan Ousen

Ontwerp en vormgeving: Quinty van der Burg en Marie-Jan Ousen, emjee | vormgevers

van der Bur

ontwerper Li

secretares

To m

chior M el

nty ui

o ot

an he Jelly v

tim

Uitgever: Marie-Jan Ousen

Fotografie: Liesbeth Wattimury, Rob Melchior, Rijksmuseum Amsterdam p.8-9, M arc Venema p. 48, Shutterstock en anderen (waarvan sommige vermeld staan bij de foto’s)

t Hoofd

tie

isi

u cq

fotograaf

i Em

m le S

eken

aille Michel Laf

ke Ho

Janne

Drukwerk: Veldhuis Media b.v.

tuin- en landschapsarchitect

journalist va

Ve s

Niets uit deze uitgave mag openbaar gemaakt worden door middel van druk, microfilm of welke wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Bij het samenstellen van dit magazine is de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht. Uitgever en redactie dragen echter geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van de artikelen “ pluk in gesprek met….” en kunnen derhalve niet aansprakelijk gesteld worden voor onvoorziene gevolgen. Druk-en redactiefouten zijn voorbehouden.

laa

e ak

va van Blijdes te e-E

mode sp Ca

chef-kok

Sharon van Sterkenburg St

rin

er ek w mk oen oo r gr b t i u fru vise ad

veehouder

ièr

r ba

n Hester e r va e

ijn

historicus He nr iët te

Voor meer informatie en adverteren: emjee | uitgevers, Varik marie-jan@emjee-uitgevers.com 0344 65 21 82

VOORWOORD

Marie-Jan Ousen is grafisch ontwerper en uitgever en woont met partner en hond in Varik.

Luisterend naar de band Metallica die optreedt bij Rock Werchter schrijf ik mijn voorwoord voor de zomer pluk. Heerlijk die muziek, net zo heerlijk als de zomer tot nu toe, een prima zomer. De nachten zijn nu kort. De laatste dagen voordat pluk naar de drukker gaat schrik ik na vier uur slapen wakker. Het hoofd is meteen “aan”. “Heb ik die foto wel vervangen?, is die correctie nu al doorgevoerd?” Ik weet dat dit nog drie dagen gaat duren, dan is pluk bij de drukker. Een van de laatste dingen die ik doe is het voorwoord schrijven. Nu dus. Ik denk terug aan hoe deze pluk tot stand is gekomen. Ik denk aan de leuke verhalen, de verhalen die indruk maakten, waar was ik teleurgesteld of verbaasd over? Eén van deze ervaringen wil ik met u delen. In deze pluk hebben we een item over koeien. Enkel en alleen omdat ik zelf een zwak heb voor deze dieren, misschien wel omdat ik op een boerderij ben opgegroeid. Ik wil de lezer vertellen over deze heerlijke dikkerds. Als ik over de dijk loop en de koeien rustig zie grazen in de uiterwaarden maakt me dat altijd een beetje vrolijk en blij. Zeker nu je steeds vaker de kalfjes bij de moeders ziet lopen.

Nadat het artikel af is zie ik in dat dit beeld waar ik blij van word een misschien wel al te geromantiseerd beeld is. Ver blijf ik van de discussie die nu gaande is, daar vind ik pluk niet het platform voor. Om over koeien te schrijven ben ik op onderzoek gegaan, natuurlijk eerst op internet. Wat me aangegrepen heeft is dat ik veel kon vinden over wat beschreven werd als “dierenwelzijn”, maar als ik het artikel dan las ging het over het welzijn van ik weet niet wie maar zeker niet die van de koe. Te vaak las ik over productieverhogende middelen of omstandigheden. Meer, meer, meer….. Grrr, dit wilde ik niet lezen. Ook het woord dierenleed popte vaak op. Bah, nare teksten. Oprecht vroeg ik me af is het wel zo’n goed idee om over de koeien te willen schrijven. Samen met Janneke ben ik in gesprek gegaan met twee dierenartsen, met Sharon die een studie doet over koeien en zelf een bedrijf heeft voor koe knuffelen. Deze gesprekken had ik echt nodig om te relativeren. Uiteindelijk is het, denk ik, wel goed gekomen met dit item en geeft het inzichten en kennis voor de lezer. Dit … en nog veel meer lees je in pluk. Veel leesplezier en tot de volgende pluk.

Marie-Jan Ousen

PLUK | 5

Landgoedfair 17 T/M 21 AUGUSTUS 2022 IN BEESD 26 e E D IT IE

LE U K

VOOR JONG EN OUD!

ERVAAR HET ECHTE BUITENLEVEN!

BESTEL JE TICKETS ONLINE MET KORTING!

LANDGOEDFAIR.NL

En verder 4 Met wie maakten we deze pluk? 5

Voorwoord

10 De Betuwe in het rampjaar 1672 12 Column van Anne-Eva van Blijdesteijn

16 31 Michel Lafaille wandelt met Co Verdaas

Selma Poutsma – de basis in de zomer

13 Mode en Trends 18 Vier de zomer bij Geofort 19 Trots op onze afkomst 20 Rivierenland musea 22 Slot Loevestein: een groots avontuur 26 Een echt uniform aan, het kan in het Marechausseemuseum

28 De parels van Gerdo van Grootheest 32 Monopolyspel De Betuwe van Familie Beekhuizen

34 Leuke dingen doen bij het water 37 Tuinieren met Erik

Van wereldstad naar klein dorp

40 Iedereen doet mee! Daar geloven we in! 42 Column Manon Kroezen 46 Knuffelen met koeien werkt ontspannend en is goed voor je humeur 48 Een ronde langs verschillende koeien in de polder 49 Melksommelier Bas de Groot 50 Vlees van de boer 51 Vier het leven en nimit ervan! 52 Streekproducten

60 43 “Ik en mijn familie leven, wonen en werken óók in de B etuwe”

54 De dames bij Noordam 55 Elke dag met veel plezier naar de Primera 56 Lekker lezen

Iets voor elkaar betekenen

57 Koken met Casper 62 Jezelf verwennen 65 Een trouwring als herinnering aan een speciale dag 66 Pluk de dag in Zetten 70 Even puzzelen

Onderin staan de koeien, een schim tussen de nevel van de uiterwaard, zoekend, treffend, gevonden, onder hoge wolken, waarachter het blauw van vanmiddag. Dit is de Waal van Willem den Ouden, zijn Betuweland. Daar ben ik geweest, denk je weifelend bij het zien, je weet het niet zeker, het blijft een vermoeden.

XXXXX

DE BETUWE IN HET RAMPJAAR 1672 De Betuwe was in de zeventiende eeuw al heel wat gewend, als het om oorlog ging. Vanaf 1572 waren er al regelmatig gevechten en plunderingen geweest. Maar wat het gebied in juni en juli 1672 overkwam overtrof alles en zou tot 1944 de grootste ramp zijn, die het gebied overkwam. Op 7 april 1672 verklaarde de Franse koning Lodewijk XIV de oorlog aan de Verenigde Nederlanden. Met een leger van 110.000 man trok hij in de richting van Keulen en van daaraf volgde hij de Rijn naar de Nederlandse oostgrens. Prins Willem III van Oranje die in februari als amper 21-jarige het bevel over het Nederlandse leger had gekregen, kon daar amper 50.000 man tegenover stellen. Het plan van Willem III was om de Fransen tegen te houden aan de IJssel en aan de Neder-Rijn. Nu was het probleem, dat het water van de Neder-Rijn veel te ondiep 10 | PLUK

was voor een echte verdediging. De splitsing van Waal en Neder-Rijn lag destijds nog bij Schenkenschans en hooguit 10% van het Rijnwater stroomde daar nog naar het noorden. Toen Lodewijks leger de Neder-Rijn bereikte, kon het op 12 juni dan ook simpelweg bij Lobith door de rivier waden. Toen dat leger eenmaal op de linkeroever was, werd een schipbrug gelegd en al op de eerste dag stroomden 6000 Fransen de Betuwe in. Vooral de dorpen in de Betuwe waren volkomen vogelvrij. Al op de eerste dag werden Elst en Valburg geplunderd.

HISTORIE EMILE SMIT Franse afbeelding van de overtocht bij Lobith op 12 juni 1672. Rijksmuseum Amsterdam

Het Franse leger splitste zich in tweeën. Eén deel trok naar het noordwesten richting Arnhem. Op die route lag het oude Kleefse stadje Huissen. Toen het terugtrekkende Nederlandse leger daar zijn toevlucht wilde nemen, hielden de Huissenaren de stadspoorten gesloten. Ze waren doodsbang voor een Franse aanval, want bij een gewelddadige inname van het zwakke stadje zou dit mogenlijk worden platgebrand. De schepen Bernhard Veeren werd naar de Franse generaal Turenne gestuurd en hij kreeg een sauvegarde (vrijgeleide). Huissen gaf zich gewonnen. De Fransen vielen nu Arnhem aan. Daarvandaan vertrok op 14 juni het leger van Willem III naar het westen. De Gelderse hoofdstad kon zonder al teveel problemen op 16 juni door de Fransen worden ingenomen.

Gezicht op Huissen in 1660. Historische Kring Huessen

De stad Nijmegen en het fort Knodsenburg, 1674. Gelders Archief

Tiel als vesting in 1672. Collectie Emile Smit

Een ander deel van het Franse leger ging richting Nijmegen. Aan de Betuwse kant lag het Nederlandse fort Knodsenburg. De bezetting daarvan stak al op 13 juni het dorp Lent in brand om vrij schootsveld te hebben. De volgende dag k wamen de Fransen. Zij plunderden alles wat ze onderweg tegenkwamen. Ook de honderden Betuwenaren die naar het westen vluchtten, werden letterlijk uitgekleed, als ze in Franse handen vielen. Turenne legerde zijn soldaten in de kelders van het afgebrande Lent. Twee dagen later gaf de b ezetting van Knodsenburg zich gewonnen. Vanaf de Betuwse kant begonnen de Fransen Nijmegen te beschieten. Maar pas op 2 juli stak de vijand bij Gendt over en sloot Nijmegen ook aan de landkant in. Het moest op 9 juli capituleren.

Daarop kon ook Tiel niet meer dan een sauvegarde vragen. Buren en Culemborg volgden dit voorbeeld. Op 18 juni waren ook deze drie steden in Franse handen.

In Tiel was inmiddels de paniek groot. Veel regenten vluchtten naar het westen. De anderen stuurden een a fvaardiging naar Willem III, maar die was al verdwenen richting Holland.

Inmiddels begonnen de Nederlanders ten westen van de Betuwe het land onder water te zetten. De boeren verzetten zich fel hiertegen. Ze staakten hun verzet pas, toen de doodstraf dreigde. De inundatie had succes. Het laatste wat de Fransen veroverden, waren de schansen Voorn en Sint-Andries. Een aanval op Gorinchem, waarheen de Nederlanders zich hadden terug getrokken, mislukte op 18 augustus. Maar de Betuwe bleef tot begin april 1674 overgeleverd aan de Franse willekeur.

PLUK | 11

COLUMN Anne-Eva, eigenaresse van Blijdesteijn Mode, is een gepassioneerde vrouw die nieuwsgierig is naar alles wat de wereld te bieden heeft en enorm kan genieten van mooie ervaringen. Ze woont met twee lieve dochters en haar man in Utrecht.

Lieve PLUK Wat ontzettend leuk dat ik opnieuw een column mag schrijven. Het voelt als een hele eer jullie te mogen inspireren met de modetrends voor deze zomer. Super om mijn passie op deze manier te kunnen delen! Na twee jaar op de rem gaat deze zomer de wereld weer open. We mogen weer gezellige dingen doen met elkaar, waar we zo van genieten. Een verjaardag met vrienden en familie. Een BBQ in het heerlijk zomerse weer, uit eten met een goed glas wijn, een bruiloft waar je de liefde voelt. Allemaal momenten van geluk, die we extra intens ervaren doordat we dit twee jaar hebben moeten uitstellen. Juist voor deze fijne momenten kopen wij elk seizoen de mooiste items in; om jou blij te maken en extra te laten shinen in een outfit waar je je lekker in voelt en dat ook uitstraalt. Elk seizoen zijn er trends te herkennen in het straatbeeld. Mijn geloof is, dat iedereen aan deze trends mee kan doen maar dan op een manier die bij jou past. Juist in dit jaargetij vind ik het leuk om de ‘candy shop’ trend uit te lichten. Heel veel kleur: groen, fuchsia, kobalt, geel, oranje en rood. Alsof je in een snoepwinkel loopt. Allemaal statement colours, waarin je echt gezien mag worden. Vrolijke kleuren vol hernieuwd optimisme. Let ook op de summer suits, een mode item waar je niet zonder kan. Een pak kan je up dressen en down dressen; kies voor een sandaal om empowered mee voor de dag te komen of een sneaker voor een casual look. Ook door te combineren met een basic top of juist een opengewerkte blouse óf het colbert los te dragen van de pantalon kan je hetzelfde pak op veel verschillende momenten dragen. Daar word je toch blij van? Ook alle schakeringen van blauw zien we deze zomer voorbij komen. De kleuren die je terugziet in de zee. De blauw/wit combi is helemaal preppy, mede door het gebruik van seersucker, chambray en linnen; mooie natuurlijke materialen. Het geeft je een sportieve look en is de rustgevende tegenhanger van de felle candy trend. Smiles of nature; denk hierbij aan beige, off white, maar ook pastelkleuren. Zachte tonen die je een gevoel van luxe én rustige uitstraling geven. De neutralen zijn zeer trendy en zie je terug in diverse ensembles. Jurken, broeken en tunieken in heerlijke luchtige stoffen en snits. Door deze items ton-sur-ton te dragen kan je eindeloos combineren! Ik wens je een hele fijne zomer waarbij je straalt in iets wat jou past en waar je je helemaal thuis in voelt. Zonnige zomer!

Anne Eva

van Blijdesteijn 12 | PLUK

Overhemd van het merk Stenströms in nonchalante linnen kwaliteit met geruite pantalon van Alberto.

Statement colours

Boho chic combinatie van het merk Fabienne Chapot. Zomerse wikkelrok met unieke bladprint. Top van zachte breikwaliteit met trendy pofmouw.

Modieuze maxi-jurk van het merk Ted Baker. 14 | PLUK

“Candy-shop” trend

Mini-plissé jurk van het merk Liu Jo. De artistieke bloemenprint zorgt voor het ‘Italiaanse’ gevoel.

Daar

word je toch blij van

‘Joie de vivre’ maxi-jurk van het merk Kocca. Door de luxe verweven lurexdraad straal je in de zomer zon! PLUK | 15

XXXXX

16 | PLUK

MICHEL LAFAILLE WANDELT MET CO VERDAAS

Wie wandelt verlaat voor even de bekende wereld, schuift zorgen en besognes opzij om het hoofd vrij te maken. Een nieuw perspectief, ontspannen, inspirerend. Een ideale toestand om een ander in alle openheid te ontmoeten en te leren kennen. Wandel je mee?

OP PAD MET CO VERDAAS, DIJKGRAAF VAN HET

“We wonen hier graag, het is een soort oerplek, omgeven

WATERSCHAP RIVIERENLAND

met een stuwende dynamiek, altijd in beweging, soms

Ik had nog nooit een dijkgraaf ontmoet, laat staan er-

bedreigend. Zelfs als het water rustig is weet je dat het

mee gewandeld. Wat kon ik me daarbij voorstellen? Ik

kan veranderen. Dat spreekt me aan – als kind las ik

herinner me 1995, het hoge water, de evacuatie. In het

Arthur van Schendel – en daar ligt voor mij de uitdaging.

Journaal zag je de dijkgraven rondlopen tussen gestapel-

Bij het Waterschap is het werk gericht op de lange

de zandzakken om de dijkkruin te verhogen, met de blik

termijn, het gaat daarbij om schoon oppervlaktewater,

turend in de verte.

voldoende berging en veilige dijken. Dat moet ook voor

Zo niet Co Verdaas (55), een vriendelijke man met een

de toekomst gewaarborgd zijn en is niet iets vanzelf-

optimistisch geluid in de stem, die me blijgezind ont-

sprekends, zeker niet met het acute klimaatprobleem

vangt. Ja, hij wandelt graag, elke dag zelfs, zeker sinds hij

dat dient aangepakt. Daarom betrekken we ook de jeugd

en zijn vrouw in een verbouwde steenfabriek wonen aan

en hebben we een jeugddijkgraaf. Samen zullen we het

de oever van de Waal. Ik zie dikke muren van klinkers,

moeten oplossen.”

gemetseld om de warmte binnen te houden, ronde bogen, alles heel intiem. Er is een buurtschapje ontstaan van een

Hij kent de beverplaatsen langs de rivier, weet waar de

tiental gezinnen. Eromheen ligt een wild landschap van

steenuil te zien is en wanneer de kiekendief elke dag

rivierduinen en ooibossen, waar het water ruimte heeft

overvliegt. Hij houdt ervan zijn vaste ronde te lopen,

om te bewegen in het natuurlijk ritme van de seizoenen.

waar hij de dingen kent en weet wat hij onderweg zal tegenkomen, de dijk, de bomen, de dieren. Hij had de

Co Verdaas is dijkgraaf van een groot werkgebied met de

visarend al verwacht, zegt hij, kwestie van dagen nog,

rivieren Lek, Waal en Maas en dat loopt van het Rijk van

die is waarschijnlijk vertraagd door de kou.

Nijmegen in het oosten, tot en met de Biesbosch in het

“Ik ga altijd op stap met de verrekijker, al heb ik verschil-

westen. Hun kantoor staat in Tiel.

lende vormen van wandelen, naar gelang het gemoed of

Hij was planoloog, creatief strateeg voor de gemeente

de behoefte. Soms is dat om alleen te zijn, de elementen

Zwolle, Tweede-Kamerlid, korte tijd Staatsecretaris,

te ervaren – wind, regen, zon – soms om te bewegen na

gedeputeerde van de provincie Gelderland, manager,

het vergaderen en het zoomen, soms om onderweg

directeur, voorzitter, consultant, hoogleraar

iemand te telefoneren, al ben ik me dan minder bewust

‘Gebiedsontwikkeling’ aan TU Delft, maar uiteindelijk

van waar ik langsloop.”

ontdekte hij ‘Ik ben bestuurder’ en solliciteerde als dijkgraaf, een functie die hij nu sinds drie jaar met plezier

Het Rivierenland, de dijken, de uiterwaarden, het is

en enthousiasme vervult.

Nederlands patrimonium, waar mensen van ver weg

“De dienstbaarheid van het beroep spreekt mij aan,

letterlijk met verbazing naar komen kijken, en wanneer

want het gaat niet om mij, maar om het gemeenschap-

ze voor het eerst over een dijk wandelen en het omrin-

pelijke, ikzelf blijf liever uit beeld. Dat is uiteindelijk hoe

gende landschap zien liggen beseffen hoe romantisch

ik gevormd ben, waar ik vandaan kom, onderdeel zijn

dat beeld is, en hoe vernietigend de kracht van het

van een groter geheel.” Zijn werk als hoogleraar blijft hij

water kan zijn.

voortzetten, dat is zelfs in zijn takenpakket opgenomen.

“Die balans, tussen schoonheid en veiligheid, daar moet

“Daarmee maak ik als wetenschapper de brug met de

het Waterschap over waken, dat mogen we nooit als iets

praktijk” is zijn devies. Bescheidenheid, algemeen

vanzelfsprekends aanvaarden. Het moet blijven verwon-

belang, verbinden, die woorden komen regelmatig

deren en inspireren.”

terug in ons gesprek. PLUK | 17

PLUK OP BEZOEK BIJ GEOFORT

Vier de zomer bij GeoFort Een leuk dagje uit? Daar hoef je niet ver voor op pad! In Herwijnen ligt midden in de polder het forteiland GeoFort. De perfecte plek voor kinderen van 4 tot 104 jaar om een dag te ontdekken, spelen en leren. Wat voor weer het ook is deze zomer, bij GeoFort kun je altijd terecht. Bij warm weer lekker spelen met water, op het water varen of op avontuur in de koele bunkers. Regent het? Geen probleem, ook binnen zijn er veel activiteiten en spellen te ontdekken. Minecraft activiteiten Voor kinderen die gek zijn op het computerspel Minecraft is GeoFort ook een fantastische plek. Er zijn allerlei Minecraft activiteiten, zoals een Minecraft speurtocht, de Minecraft Kubus Quiz en een Minecraft doolhof. Ook zijn er Minecraft workshops te reserveren. Deze work shops duren een uur en onder leiding van een Minecraft expert gaan de kinderen aan de slag om Nederland te ontdekken in Minecraft. Deze zomer is er ook een nieuwe workshop; de Minecraft programmeer workshop waarbij kinderen op een hele toegankelijke manier leren programmeren in Java. Speurtuin Op het forteiland ligt ook een grote Speurtuin. Hier kunnen kinderen via touwen over de bunker klimmen, kunnen ze een vleermuisspeurtocht doen, met water spelen, een eigen doolhof maken of een levensgroot schaakspel spelen. De Speurtuin is gratis toegankelijk en ligt direct naast het terras van pannenkoekenrestaurant de WereldPan. Ideaal voor als je lekkere trek hebt gekregen van een hele dag spelen!

Beleef het fort op een andere manier Wil je het fort op een hele andere manier beleven? Huur een bootje en vaar in een uur over de één kilometer lange fortgracht. Een heerlijke manier om te genieten van de natuur rondom het fort. En wil je meer weten over de historie van het fort? Sluit dan aan bij de historische rondleiding. Deze start iedere zondagmiddag om 15.30 uur. Samen met een gids maak je een wandeling over het forteiland, langs en in de gerestaureerde bouwwerken. De geschiedenis van “Fort bij de Nieuwe Steeg” van de Nieuwe Hollandse Waterlinie komt weer even tot leven in het verhaal van onze rondleider. Kijk voor het reserveren van een bootje of rondleiding op de website.

18 | PLUK

Interactief museum Op het historische forteiland uit de Nieuwe Hollandse Waterlinie ligt een interactief museum. Dit museum vertelt je alleen niet over de historie van het fort, maar juist over de toekomst van de planeet aarde! Belangrijke thema’s zijn energie transitie, klimaatverandering, watermanagement en big data. Klinkt wat moeilijk, maar door juist met interactieve spellen aan de slag te gaan, worden deze thema’s leuk en begrijpelijk voor kinderen. Zo is er een klimaatdoolhof waar je alleen uit kunt ontsnappen door middel van allerlei klimaatkaarten. Met het energietransitiespel leren kinderen over duurzame energiebronnen en ontdekken ze op de energiefiets hoeveel ze moeten fietsen om hun huis één dag van stroom te voorzien. Er is ook een lift waarmee je naar het midden van de aarde gaat, een interactieve zandbak en een aardbevingstafel. En dat is nog lang niet alles…

Fort kantie is Geo In de zomer va 0 tot .0 10 n va opend iedere dag ge t restaurant is 17.30 uur. He r. .00 tot 20.00 uu 11 geopend van en n de tij gs ele openin Kijk voor actu l t.n or of ge informatie op

PLUK IN GESPREK MET BEN BREGMAN EN RUTGER VAN STAPPERSHOEF

TROTS OP ONZE AFKOMST Rivierenland heeft veel erfgoed, van forten en molens tot de uiterwaarden, pittoreske dorpen en natuurlijk de rivieren. Erfgoed vertelt iets over onze identiteit, maakt ons verleden zichtbaar en verbindt ons daarmee. Het is dan ook de hoogste tijd dat het Verhaal van Rivierenland verteld wordt. “We mogen best wat meer trots zijn op onze afkomst.” Toen generaal Krayenhof omstreeks 1815 een ingenieus verdedigingswerk bedacht om een deel van Holland te beschermen tegen de vijand, kon hij niet vermoeden dat de Nieuwe Hollandse Waterlinie ooit de status van werelderfgoed zou krijgen. De militaire en waterstaatkundige werken zijn het grootste en duurste infrastructurele project dat ooit in Nederland is uitgevoerd. Nu zijn de forten, bunkers, sluizen en dijken onderdeel van een belangrijk stukje historie en een toeristische attractie geworden. De geschiedenis ontwikkelt zich. In het Rivierenland is nog meer cultureel erfgoed te vinden, zoals kerken, uiterwaarden en landschappen. Ze zijn dagelijks zichtbaar en houden de geschiedenis actueel. Deze monumenten vertellen verhalen over waar we vandaan komen, wie wij zijn en hoe we ons ontwikkelen. “Bij grote veranderingen in onze leefomgeving biedt erfgoed herkenning en geeft het houvast”, zegt Ben Bregman, van Erfgoed Gelderland. “Erfgoed is de drager van het verleden en dat moeten we koesteren. Ook voor de toekomstige generaties.” Om het erfgoed te behouden, hebben acht gemeenten gezamenlijk het plan ‘Inspirerend Rivierenland’ opgesteld. “De rijke historie van het Rivierenland willen we graag delen met inwoners, scholieren, passanten en toeristen”, zegt Rutger van Stappershoef, cultuurwethouder in West Betuwe. “Dat doen we door het Verhaal van Rivierenland te vertellen in verschillende musea en in het Regionaal Archief Rivierenland (RAR). De invloed van rivieren op de ontstaansgeschiedenis en historie van deze regio staat centraal. Wij vertellen ons verhaal ook buiten, bijvoorbeeld door speciale fietsroutes te maken met onderweg markeringen bij belangrijke punten. Door aansluiting met Cultuurpact heeft het RAR een speurtocht ontwikkeld die je met je smartphone kunt volgen. Kinderen gaan met hun ouders ‘Op stap met Rhijn’ en beleven de geschiedenis van de regio.

Het water loopt als een blauwe draad door dit verhaal. “De rivieren hebben in de geschiedenis telkens als grens, kans en bedreiging gefungeerd”, zegt Van Stappershoef. “Onze band met het water werkt verbindend. Zo staat het hoogwater in 1995 in ons geheugen gegrift. Er wordt nog vaak over gesproken.” De musea in de regio hebben het de afgelopen jaren moeilijk gehad. Natuurlijk door corona, maar ook door het soms stoffige imago. “Nu gaat de stofdoek erdoorheen”, zegt Bregman. “We gaan onze geschiedenis aantrekkelijk maken. Dat begint met het vertellen van een goed verhaal, maar ook de presentatie is belangrijk. Museum bezoek moet een beleving worden voor jong en oud.” Als voorbeeld noemt Bregman het Geofort in Herwijnen. Het langwerpige fort was onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Nu is het een interactief science center waar alles om de aarde draait. “Het fort is al toe aan zijn derde functie. En zo zie je dat de geschiedenis zich blijft ontwikkelen.” Van Stappershoef is geboren en getogen in het rivieren gebied en vindt dat we best wat meer trots mogen zijn op onze afkomst. “Als mensen vragen waar ik vandaan kom, zeg ik eigenlijk nooit uit Gelderland, maar altijd uit de Betuwe. Rivieren, fruitteelt, dijken en de mooie uiterwaarden, we vinden het bijna vanzelfsprekend. Pas als je erover vertelt, besef je hoe bijzonder het is.” PLUK | 19

PLUK NAAR HET MUSEUM

RIVIERENLAND

Musea

Het Rivierenland heeft een aantal prachtige musea. Hoogste tijd dat we daar aandacht aan besteden in PLUK. We hebben diverse musea bezocht en zijn onder de indruk van de betrokkenheid van de mensen die, vaak als vrijwilliger, werken bij een museum. Maar ook de diversiteit van de c ollecties heeft ons aangenaam verrast. Er is voor ieder wat wils. Er zijn musea waar je je uren kunt vermaken, in een a nder museum loop en kijk je rustig even rond. Ieder museum vertelt weer een ander verhaal en geeft je een inkijkje in het verleden. Soms zelfs op een interactieve manier, bijvoorbeeld met een VR-bril. Hartstikke leuk! Ook op bestuurlijk niveau komt er extra aandacht voor musea, hier las je al over op de vorige pagina’s. Ontzettend fijn, want (regionaal) erfgoed moet behouden worden. Duik daarom ook eens in de geschiedenis, luister naar de verhalen, wandel mee met een gids of maak een rondleiding, waan je even in de tijd van toen. Hieronder hebben we een aantal musea voor je uitgelicht. In deze rubriek hebben we nu niet de oorlogsmusea opgenomen hoewel deze zeer interessante collecties hebben. In een van de volgende uitgaven van PLUK willen we deze musea laten zien. Maak in musea kennis met het verleden van het gebied waar je werkt, woont en leeft.

Het Minidome Het museum heeft een unieke collectie van ruim 7000 verschillende miniaturen uit de hele wereld. Het begon allemaal met een echte Dinky Toy die ik op mijn zevende kreeg. De liefde voor Engelse auto’s is toen ontstaan. Het zal dan ook niemand verbazen dat het aanbod van Engelse auto’s aanzienlijk is. Maar ook andere merken komen in het museum ruim aan hun trekken zoals Peugeot, Citroën en Renault uit Frankrijk. Ook Alfa Romeo, Ferrari, Fiat uit Italië en uit Duitsland Porsche, Volkswagen en Mercedes, om er maar eens een paar te noemen. Openingstijden: Elke zaterdag- en zondagmiddag van 13.00 t/m 17.00 uur. Eerst even bellen, we zijn er namelijk niet altijd. Het museum is buiten b ovenstaande tijden alleen open na telefonische a fspraak. Kom in het museum op bezoek, u zult genieten van de collectie die ik in de loop der jaren heb opgebouwd. www.minidome.nl

Streekmuseum Baron van Brakell Het Streekmuseum staat op het landgoed Den Eng in Ommeren. Op 3 verdiepingen kunt u van alles bewonderen wat met het rivierengebied te maken heeft. Op de bovenverdieping vindt u archeologische voorwerpen. Ook wordt daar aandacht aan WOII besteed en aan de verzetsheld Johannes van Zanten. De begane grond laat het wonen en werken zien van voor 1955. Rondom een dorpspleintje vindt u compleet ingerichte winkeltjes. Op werkgebied ziet u alles wat met fruit en landbouw te maken heeft. Daarnaast ziet u hier alles over hoe men zich vroeger kleedde en woonde (bv boerenkeuken, washok, woonkamer, doopjurken enz.). In de kelder staat een unieke collectie boerenwagens, arrensleeën, een wagenmakerij en smederij. In het dorpscafeetje met terras kunt u wat nuttigen. www.streekmuseumbaronvanbrakell.nl 20 | PLUK

PLUK NAAR HET MUSEUM

Stadsmuseum ‘Hof van Hessen’ Het Stadsmuseum in Huissen is een klein, maar bijzonder museum. Er zijn vooral voorwerpen te zien uit de rijke geschiedenis van het vroeger Kleefse stadje Huissen. Huissen maakt deel uit van de Limes (Romeinse rijksgrens) die werelderfgoed is en er zijn dus veel Romeinse vondsten te zien. Als Kleefse enclave had Huissen tussen 1242 en 1816 een heel bijzondere geschiedenis, waaruit veel moois wordt getoond. De Tweede Wereldoorlog liet in Huissen diepe sporen na en daarvan is veel in het museum bewaard. Regelmatig zijn er wisselexposities, meestal over Huissense thema’s. Er is een mooie museumwinkel met bijzondere boeken en leuke souvenirs. Het museum is elke middag – behalve op maandag – van 13.00-16.30 uur geopend. www.huessen.nl/museum

Het Elisabeth Weeshuis In vier eeuwen tijd groeiden er 700 weeskinderen op in het Elisabeth Weeshuis. Kinderen als Maaike, Frans en Rika hadden een of beide ouders verloren en leefden een eenvoudig leven in een strak dagritme. Opstaan, schoolgaan en helpen bij het tuinieren en koken. Het weeshuis was een wereld op zich. Jongens en meisjes woonden gescheiden in aparte vleugels. Er was een kapel, washuis, boerderij en een grote moestuin. Vrouwe Elisabeth De weeskinderen droegen de ‘E’ van Elisabeth op de mouwen. Elisabeth (1475-1555) behoorde tot de hoogste adel in de Nederlanden. Zij stierf kinderloos en liet een grote som geld na aan de armen. Hiervan werd onder meer het weeshuis in Culemborg gebouwd. Museum Vanaf de beginjaren hing er veel kunst in het Weeshuis. Veelal schilderijen die hier in veiligheid zijn gebracht tijdens historische gebeurtenissen als de beeldenstorm en het rampjaar. Nu is de meisjesvleugel een museum en kun je naast kunst kijken ook koken in de keuken, leren in de spinzaal, luisteren in de bedjes in de slaapzaal en knutselen op zolder. www.weeshuismuseum.nl PLUK | 21

PLUK OP BEZOEK BIJ SLOT LOEVESTEIN

SLOT LOEVESTEIN: EEN GROOTS AVONTUUR! Er is zo veel te beleven in het kasteel, het soldatendorp en de voorburcht. Kom meer te weten over het slot in de Middeleeuwen, over het leven van Hugo de Groot en zijn bijzondere ontsnapping, de staatsgevangenis en over de functie van Loevestein in de Hollandse Waterlinies. Deze bijzondere historie, in combinatie met het indrukwekkende uitzicht en de prachtige natuur zorgen voor een unieke ervaring. Loevestein is een plek om te inspireren en geïnspireerd te raken! Ga op ontdekking Ontdek de meest bijzondere, interessante of verrassende verhalen. Wist je bijvoorbeeld dat er echte katapultkogels zijn gevonden in het Munnikenland? Of dat er tijdens restauraties eeuwenoude muurschilderingen zijn ontdekt? Ontdek hoe hier vroeger werd geleefd, wie hier woonden en wat zich heeft afgespeeld binnen de vestingmuren. Er zijn altijd gidsen aanwezig om je spannende verhalen en weetjes te vertellen over de geschiedenis van het kasteel.

Munikkenland Loevestein ligt in de uiterwaarden van de Maas en de Waal, waar de natuur haar gang kan gaan. Er is een prachtig rivierenlandschap ontstaan waar de kuddes van grote grazers vrij rondtrekken. De kans is groot dat je de Konikpaarden of Rode Geuzen tegenkomt op weg naar Slot Loevestein! KidsProof Goed om te weten: Slot Loevestein is al jaren op rij een KidsProof Museum. De titel Kidsproof is een publieksprijs die bepaald wordt door de doelgroep zelf: kinderen! Gastvrijheid in een groene omgeving Ontvang je gasten in stijl! Het middeleeuwse kasteel, de 17e eeuwse vesting en de unieke ligging in het Munikkenland maken Slot Loevestein tot een perfecte locatie voor ieder evenement. Van vergadering tot receptie en van zakelijke presentatie tot personeelsfeest, wij verzorgen elk evenement tot in detail. Onze boardrooms zijn uitgerust met alle moderne middelen voor een efficiënte meeting, zoals een digitale flipchart, snelle en betrouwbare wifi en luxe koffie-, en thee faciliteiten. Alle arrangementen zijn uit te breiden met eerlijke catering, zoals een lunch, koffie met friandises, vers fruit of hartige snacks.

Slot Loevestein www.slotloevestein.nl

Overige informatie Loevestein is in bezit van het duurzaamheidscertificaat Green Key goud. Door de centrale ligging is Slot Loevestein vanuit alle verschillende windstreken goed te bereiken. We hebben een ruime parkeerplaats waar je gratis kan parkeren. Foto’s: Kim Balster en Nadia ten Wolde

22 | PLUK

PLUK NAAR HET MUSEUM

Flipje en streekmuseum Het Flipje en Streekmuseum is gehuisvest in het fraai 18e eeuws pand “De Groote Sociëteit”. Hier wordt het verhaal van Tiel verteld. Er wordt natuurlijk aandacht gegeven aan Flipje, het reclamemannetje van jamfabriek De Betuwe. Flipje is uitgegroeid tot boegbeeld van Tiel en kom je overal in de stad tegen. Verder vind je er een overzicht vanaf de oudheid tot en met de 20e eeuw. Tiel is één van de oudste steden van ons land dankzij de ligging aan het w ater. Vanaf de prehistorie was er bewoning. Een maquette geeft een indruk hoe de stad er in de Middeleeuwen uitzag. In de Poortkamer wordt aandacht besteed aan de Tweede Wereldoorlog. Voor kinderen is de archeologische werkplaats waarin ze zelf kunnen graven en ontdekken. Openingstijden: Di t/m vr 13.30-17.00 uur, za en zo 13.30-16.30 uur, ma gesloten. www.streekmuseumtiel.nl

Museum de Oersprong Breng eens een keer een bezoek aan ons natuurhistorisch Museum De Oersprong. Een parel in het landschap. Op korte afstand van de molen in Waardenburg staat het voormalig dijkmagazijn en nu in gebruik als natuurhistorisch museum. In dit rijksmonument is een prachtige collectie fossielen en mineralen ondergebracht. Niet a lleen kijken maar ook is alles aan te raken. Ga met ons mee op ontdekkingsreis door de tijd. Elke zondag van april t/m oktober van 11.00 tot 17.00 uur geopend. Ma t/m za alleen op afspraak. www.museumdeoersprong.nl

De Maalderij In Wadenoijen kun je een bezoek brengen aan ‘De Maalderij’ waar je een verzameling uit het agrarisch v erleden vindt. Zo staan er historische tractoren en is er een diversiteit aan land- en tuinbouw machines te zien. Verder zijn er veel oude werktuigen te bekijken die soms zo verbazen omdat je geen idee hebt waar deze voor gebruikt werden. Elke zaterdag van 14.00 tot 17.00 uur is het museum open en op afspraak. Historisch Museum ‘De Maalderij’ PLUK | 23

Een buurtzame bank is een vertrouwd gezicht in de buurt. Al ruim 100 jaar. Ook buurtzaam bankieren? Kom snel langs.

Financieel Adviesburo Peramaker Palmesteynstraat 8 4158 CV DEIL T 0345-65 20 41 E info@peramaker.nl I www.peramaker.nl

PLUK NAAR HET MUSEUM

Mea Vota een toeristische aanwinst Mea Vota een land- en tuinbouwmuseum in een monumentaal tuinderscomplex. Een unieke plek waarin de land- en tuinbouwgeschiedenis van Huissen weer tot leven komt. Mea Vota is gelegen in een nieuwe woonwijk in Huissen, wat van oudsher een tuinbouwbestemming had. Midden in dit gebied bevindt zich het monumentale tuinderscomplex “Mea Vota” waar nog steeds druiven geteeld worden. Op dit complex bevinden zich nog een aantal originele druivenkassen, de oudste zelfs uit 1928. Mea Vota is open voor groepen in overleg en bezoekers zijn welkom op de zaterdagmiddag van april tot en met oktober van 13.30 - 17.00 uur. In de maand september zijn de druiven in de kassen het mooist en vindt er de druivenverkoop plaats. www.mea-vota.info

Museum Buren & Oranje Tegenover de Lambertuskerk waar in 1551 Willem van Oranje trouwde met Anna van Buren vind je, in het oude stadhuis van Buren, het museum Buren & Oranje gevestigd. In dit historische pand met 3 verdiepingen bevindt zich een mooie en bijzondere collectie waarmee het verhaal verteld wordt van de bijzondere band tussen het vestingstadje en ons koningshuis. Van serviesgoed en snuisterijen tot een kast uit 1635. Een maquette van het oude kasteel van Buren. Voor iedereen valt er genoeg te zien en kun je nog wegdromen bij het speelgoed waar zelfs prinses Juliana nog mee heeft gespeeld. Laat je door een van onze vrijwilligers rondleiden. Vragen over Anna, Willem, het graafschap Buren en waarom dat tot 1795 zelfstandig bleef in Nederland, Maria van Buren en nog veel meer wetenswaardigheden vind je in dit museum. Achter de wallen en muren ligt meer historie dan iedereen zich realiseert. www.museumburenenoranje.nl

Tempel | Kerk Museum Ontdek in het Tempel|Kerk Museum in Elst het unieke verhaal over een 2000 jaar oude cultusplaats. Beleef dit Werelderfgoed bij een bezoek onder de kerkvloer. Bekijk resten van imposante Romeinse tempels en een middeleeuwse crypte. Ervaar verhalen over Romeinen en Bataven en de Middeleeuwen tot in onze tijd! www.tempelkerkmuseum.nl PLUK | 25

PLUK OP STAP MET BABETTE EN NIELS

EEN ECHT UNIFORM AAN, HET KAN Het Marechausseemuseum in Buren is de fgelopen jaren bijna volledig vernieuwd. Je a kunt hier van alles doen en beleven, leuk voor jong en oud. Babette (6 jaar) en Niels (7 jaar) gaan een kijkje nemen. Alvast een tipje van de sluier: hun grote wens, het passen van een militair uniform, is in vervulling gegaan. De eerste indruk is goed, het imposante weeshuis aan de rand van Buren spreekt al tot de verbeelding van Niels en Babette. In dit prachtige pand is het Marechaussee museum gevestigd, een van de vier defensiemusea in Nederland. Het museum trekt jaarlijks zo’n 20.000 bezoekers die meer leren over de Nederlandse krijgsmacht die zorgt voor onze veiligheid. Onlangs is het museum bijna letterlijk afgestoft. “Vroeger vertelden we het verhaal niet, maar lieten we vooral spullen zien”, zegt museumeducator Thelma de Lang. “Nu kunnen mensen beleven, ervaren, luisteren en ontdekken wat marechaussee zijn echt inhoudt. De marechaussee krijgt een gezicht door de verhalen die verteld worden.”

Voor Babette en Niels zijn deze verhalen wat minder interessant. Ze willen juist dingen ontdekken. Daarvoor is de speurtocht ‘Sporen tellen’ geschikt. Op de benedenverdieping zijn verschillende sporen verstopt, vol enthousiasme gaan ze op zoek. “Goed kijken is een belangrijk onderdeel van de marechaussee”, zegt Thelma. “Op Schiphol kijkt de marechaussee goed naar de rijen mensen bij de paspoortcontrole. Ze zien direct als er iets niet klopt, ze zijn getraind op scherp waarnemen.” Als alle sporen gevonden zijn, is het tijd om naar boven te gaan. Daar bevindt zich het M-lab, een ruimte waar kinderen, maar ook volwassenen, allerlei activiteiten kunnen doen. Bijvoorbeeld een paspoort maken. Babette en Niels willen hun vingerafdrukken onderzoeken. Gehuld in een witte labjas gaan ze aan de slag met inkt. Zachtjes rollen ze hun kleine vingertjes over het inktkussen en onderzoeken vervolgens met het vergrootglas hun afdruk. Iedere vingerafdruk kan worden ingedeeld in één van negen patronen die op een grote kaart zijn afgedrukt. Niels twijfelt: “Ik denk dat ik een lus naar links heb.” Eindelijk is het zover, tijd om te verkleden! Daar heeft het tweetal echt naar uit gekeken. Want wie wil er nu niet een echt uniform aan? Na wat twijfelen voor het rek met kostuums zijn Babette en Niels eruit: het worden twee verschillende uniformen met veel versiersels. Natuurlijk willen ze ook nog even een kogelwerend vest aan. Dat is pas zwaar!

26 | PLUK

PLUK OP STAP MET BABETTE EN NIELS

IN HET MARECHAUSSEEMUSEUM Buiten wacht nog een grote verrassing. Hier staan vijf voertuigen van de marechaussee waar de kinderen in m ogen zitten. Van één auto kunnen zelfs de zwaailichten aan. En natuurlijk willen Babette en Niels ook even achterin zitten waar de boeven altijd plaatsnemen. Ze zien het al helemaal voor zich, zo’n grote auto is ook ideaal om mee op vakantie te gaan! Na ruim anderhalf uur komt er een einde aan het museumbezoek. De grote vraag is natuurlijk, wat vonden ze ervan? “Leuk!”, is hun gezamenlijke antwoord. In de auto op weg naar huis komen de verhalen los. Ze kunnen niet wachten om hun avonturen morgen tegen de juf te vertellen. Marechausseemuseum www.marechausseemuseum.nl

PLUK | 27

DE PARELS VAN BURGEMEESTER GERDO VAN GROOTHEEST Gerdo van Grootheest is vijf jaar burgemeester van Culemborg en voelt zich er helemaal thuis. Hij neemt ons graag mee naar zijn favoriete plekjes in de stad. Met een prachtig historisch centrum, uitgestrekte uiterwaarden en veel natuurgebieden is het lastig om een keuze te maken. Want er zijn zoveel mooie parels in Culemborg. Burgemeester Gerdo van Grootheest heeft toch een poging gedaan. Als eerste neemt hij ons mee naar een verrassende plek, de anderhalvemeterbank aan de Elisabethdreef, tegenover het oude ziekenhuis. De bank, of eigenlijk zijn het twee grote stoelen, staat er nog niet zo lang en is een herinnering aan de coronaperiode. “Een heftige tijd”, aldus de burgemeester. “We konden elkaar niet ontmoeten en dat was een groot gemis. Deze anderhalvemeterbank is daar een symbool van. Hiermee vieren we onze verbondenheid.” 28 | PLUK

De bank is ontworpen door Coöperatie van Makers. De zithoogte is precies anderhalve meter. Op de vloerplaat staat een dichtregel uit een gedicht dat Ria van Koppen speciaal voor dit bankje maakte: ‘bedankt dat je er was, en naast me zat’. De ontmoetingsplek biedt een prachtig uitzicht over de dreven. Een geliefd wandelgebied voor veel Culem borgers. “Dit is een kroondomein, de graslanden waren in gebruik als paardenweide en hoorden bij kasteel Culemborg. Een mooi stukje historie.” Wat ook mooi is om te zien is dat de bank veelvuldig wordt gebruikt. Om even op te zitten met vrienden, het gezin en zelfs de hond, of om een selfie te maken. “Ik loop er vaak langs en vraag mensen wat ze ervan vinden”, zegt de burgemeester. “De meesten zijn enthousiast, maar er zijn ook mensen die het niks vinden. En dat mag, iedereen heeft zijn eigen mening.”

DE PARELS VAN GERDO VAN GROOTHEEST

De uiterwaarden Op naar de volgende parel, een plek die hem aan zijn vorige woonplaats Maastricht doet denken. “Net als Culemborg een stad aan de rivier. De uiterwaarden, mijn favoriete plek. Ik kom hier meerdere keren per week met mijn partner en hond, een Engelse cockerspaniel. Lekker wandelen, genieten van de natuur, het mooie licht en de vrijheid.” Werk aan het Spoel Als de burgemeester wil ontspannen, gaat hij naar Werk aan het Spoel. Een culturele ontmoetingsplek met veel historie. Aan het water, waar je lekker kunt genieten op het terras van Caatje aan de Lek. Hier kruisen diverse fiets- wandel- en struinroutes elkaar vlakbij de aanlegsteiger van de Liniepont. “Hier komt eigenlijk alles samen waar Culemborg voor staat”, zegt burgemeester Grootheest. “Historie, kunst en cultuur en een eigentijdse invulling. In 2001 kwam Werk aan het Spoel in handen van de gemeente. Een groep Culemborgers kwam met het idee om het terrein volledig te herinrichten, met dit als fantastisch resultaat.” Het liefst schuift burgemeester Van Grootheest op zondagmiddag, zo rond een uur of vier, aan op het terras. “Ik kom hier regelmatig met mijn partner, maar ook met vrienden. Dan genieten we van een biertje, de sfeer en goede gesprekken. Dat zijn momenten om te koesteren.”

Twee krachtige vrouwen Als laatste wil de burgemeester een ode brengen aan twee vrouwen die voor een groot deel het aangezicht van de stad bepaald hebben. En die elke Culemborger wel kent, Barbara en Elisabeth. “Twee krachtige vrouwen, waar iedere Culemborger misschien wel een beetje verliefd op is. Ruim vijfhonderd jaar na haar dood kom je de naam en beeltenis van Vrouwe Elisabeth nog op verschillende plaatsen tegen. Rond 1500 is zij een schatrijke en machtige vrouw en geeft ze opdracht een prachtig stadhuis te bouwen. Ook laat ze kerken verfraaien en ondersteunt ze de armen. Met haar erfenis wordt in 1560 het imposante Elisabeth Weeshuis gebouwd.” Culemborg heeft ook een band met de heilige Barbara, die teruggaat tot de middeleeuwen. Zij is lange tijd beschermheilige van de stad, dat is nog op veel plaatsen te zien. Zo dragen twee kerken haar naam. “Vrouwen spelen hier een belangrijke rol, Culemborg is een progressieve stad. Zo hebben we drie vrouwelijke wethouders, daar zijn we trots op.” Met deze mooie ode zijn we aan het eind gekomen van onze ronde. Onderweg vertelt de burgemeester nog meer over de geschiedenis van de stad. “Daar ligt mijn interesse”, zegt hij. “Ik woon en werk hier alweer vijf jaar, maar ontdek nog steeds nieuwe dingen. Dat maakt Culemborg ook zo leuk.”

PLUK | 29

Afslanken

en je goed voelen begint bij PS. food & lifestyle Star!t

Maurick Janssens

Ina van Lith, voedingscoach Graafschapsstraat 2d | 4116 GE Buren Oudenhof 2F | 4191 NW Geldermalsen M: 06-45476815 info@dekrachtwacht.nl www.dekrachtwacht.nl

-19 kg

Alle tijd voor jezelf, alle tijd voor jou Bodyfashion By Marina neemt uitgebreid de tijd je te helpen bij je keuze. Met ons professioneel advies vind je de beste pasvorm, helemaal in jouw stijl. In de sfeervolle ambiance kan je in alle rust passen, bewonderen en kiezen. Geniet van de tijd en aandacht voor jezelf; wij zorgen voor de rest. Tot ziens in Herwijnen!

WWW.BODYFASHIONBYMARINA.NL

WIMPEREXTENSIONS ALLROUND BROWSTYLING HENNATREATMENT NAGELBEHANDELINGEN RUBBERBASE BEHANDELING GELLAK BEHANDELING NAILART WWW.JUSTPRETTYBYPUCK.NL

BRUIDSMAKE-UP & KAPSEL

PLUK INTERVIEWT SELMA POUTSMA

DE BASIS IN DE ZOMER Selma Poutsma behoort tot de beste shorttracksters van Nederland en won tijdens de Olympische Spelen goud op de shorttrack relay. De liefde voor het schaatsen is ontstaan in Deil waar ze tijdens haar jeugd woonde. “Daar ben ik serieus gestart met schaatsen.”

draait nog zijn rondjes op de ijsbaan in Utrecht. “Ik werd op jonge leeftijd op de schaatsen gezet en dat beviel goed. Ik volgde schaatsklasjes en gaandeweg bleek ik er goed in te zijn. Maar ik vond nog meer leuk, ik heb ook geskeelerd, geroeid en aan ballet en atletiek gedaan. Pas toen ik regelmatig begon te winnen, vond ik shorttrack echt interessant. Vanaf mijn twaalfde jaar heb ik me volop op shorttrack gericht.”

Wie denkt dat shorttrackster Selma Poutsma (23) in de

Op 15-jarige leeftijd vertrok Poutsma naar de Franse

zomer weinig te doen heeft, komt bedrogen uit. Juist nu

Pyreneeën. Een hele andere omgeving dan Deil, maar

is het knallen geblazen. Fietsen, krachttraining, droog-

ook hier had ze het goed naar de zin. “Ik leerde de Franse

schaatsen, elke dag staat er wel een pittige training op

taal en kon op hoog niveau sporten. Ik haalde zelfs een

het programma. “In de

bronzen medaille met

zomer leg je de basis

de Franse relayploeg

voor het winterseizoen.

op het EK.”

We staan nu niet op het

Ze besloot weer terug

ijs, vanaf begin juli be-

te keren naar Neder

ginnen we weer met

land en werd opgeno-

schaatsen.” Het zware

men in het Nederland

trainingsschema com-

se schaatsteam.

bineert Selma met haar

Inmiddels woont ze in

studie Liberal Arts &

Heerenveen en richt

Sciences. Daar heeft ze

ze zich vol op haar

in het schaatsseizoen

schaatscarrière.

minder tijd voor. “Ik

“Wat mijn specialitei-

probeer nu wat extra

ten zijn? Ik kan hard

vakken te halen en heb

starten, goed glijden

al wat studiepunten

en met de snelheid

verdiend.”

meegaan. Ik zou nog

Selma heeft een drukke

wel wat meer lef mo-

tijd achter de rug.

gen hebben op het ijs.

Met als hoogtepunt

Binnenkort heb ik een

Olympisch goud met

gesprek met mijn

het Nederlandse team

coach over mijn per-

op de shorttrack relay.

soonlijke doelen voor

“We waren een van de

komend seizoen.

favorieten en dat zorg-

Ik wil fit zijn en lekker

de voor spanning. Je moet het toch maar waarmaken.

schaatsen. Het afgelopen seizoen heb ik veel druk ge-

Het waren mijn eerste Spelen en ik moest heel erg wen-

voeld en dat was daardoor erg zwaar. Ook op mentaal

nen in het begin. Natuurlijk had ik al verhalen gehoord

vlak, door corona leefden we sociaal geïsoleerd. Ik sliep

van andere sporters, maar nu kon ik mijn eigen beeld

weinig in mijn eigen bed en miste mijn familie. Dit sei-

vormen. Het was een onvergetelijke ervaring met als

zoen wil ik vooral veel plezier beleven aan het schaatsen

kroon de gouden medaille.”

en minder druk voelen. Daarnaast richt ik me niet alleen

Selma groeide op in Deil. Daar is ook de liefde voor het

op het shorttrack, maar ook op het langebaanschaatsen.

schaatsen ontstaan. Ze heeft het van geen vreemde,

Samen met Suzanne Schulting wil ik een keer in de

haar opa schaatste meerdere keren de Elfstedentocht en

top-tien eindigen op de 500 meter.” PLUK | 31

PLUK KRIJGT MONOPOLYSPEL VAN FAMILIE BEEKHUIZEN

MONOPOLY DE BETUWE IS UIT:

zo bemachtig je een exemplaar van deze limited edition Vanaf nu kun je leven als een vastgoedmagnaat in de Betuwe. Je loopt van de Weverstraat in Ophemert naar de Rijnstraat in Ingen. Onderweg koop je het station van Geldermalsen of misschien wel Familie Beekhuizen in Zoelen! Tenzij je in de gevangenis belandt. Het kan allemaal in het nieuwe collector’s item Monopoly De Betuwe. Een must-have voor elke Betuwer. Monopoly De Betuwe is bedacht door Familie Beekhuizen Makelaardij in Zoelen. Deze makelaarsfamilie is geboren en getogen in de Betuwe, werkt er al bijna dertig jaar en kent naast iedere straat in de Betuwe ook bijna elke familie. Toen ze merkten dat veel mensen in de coronaperiode meer tijd thuis doorbrachten en meer familiespellen speelden, bedachten ze iets ludieks: een versie van het klassieke vastgoedspel Monopoly voor de Betuwe. Het leverde de nodige keuzestress op, omdat de Betuwe veel meer mooie plekken heeft dan op het speelbord passen. Daarom vroegen de familieleden op hun socialmediakanalen wat er in het spel moest komen. En dat hebben ze geweten! Vele buren en buurtbewoners trommelenden elkaar op om mee te stemmen over de inhoud van het spel.

Familie Beekhuizen telde de duizenden stemmen, maakte speelkaarten en verzamelde monopolygeld. En nu is het uitdelen begonnen! Het brein achter dit spel is makelaar-taxateur Henriëtte van Vessem. Ze deelde de eerste spellen uit bij een overdracht van een woning in Heesselt. “Zowel de kopers als de verkopers reageerden fantastisch. De kopers bleken fans. Ze sparen alle versies van Monopoly en deze editie is de perfecte aanvulling op hun verzameling. En de verkopers stuurden een paar dagen na ontvangst een foto die ze gemaakt hebben tijdens het spelen.” Daarnaast kreeg Familie Beekhuizen honderden reacties op verschillende winacties die het team plaatste op Facebook en Instagram. Ze besloten een exemplaar weg te geven aan iedereen die aan alle winacties had mee gedaan, wel meer dan honderd. “Echt geweldig dat het spel zo enthousiast ontvangen wordt”, besluit Henriëtte van Vessem.

WIL JIJ OOK EEN EXEMPLAAR VAN MONOPOLY DE BETUWE HEBBEN? Als jij je op de woningmarkt oriënteert en je daarbij de makelaars van Familie Beekhuizen inschakelt voor een vrijblijvende waardebepaling van jouw woning, nemen zij voor jou een spel mee. Familie Beekhuizen deelt deze limited edition van Monopoly uit zolang de voorraad strekt. Dus wees er snel bij, want op=op! 32 | PLUK

PLUK INTERVIEWT FAMILIE KERSHAW

VAN WERELDSTAD NAAR KLEIN DORP, voor de familie Kershaw is het genieten in Est Van Rotterdam naar Dubai en Est, het verschil kan haast niet groter zijn. De twee wereldsteden tellen honderdduizenden inwoners, het is er nooit stil. Est daarentegen heeft nog geen zeshonderd inwoners en voor je boodschappen moet je altijd met de auto op pad. Toch zou de familie Kershaw niet anders meer willen. Ze zijn gelukkig in het kleine dorp in de Betuwe.

het derde glas wijn heb ik makelaar Henriëtte van Familie Beekhuizen Makelaardij gebeld. En nu wonen we, na een grote renovatie, alweer vier jaar op het allermooiste plekje van Est.” Het gezin is helemaal ingeburgerd. Martin draait bardiensten bij de Oranjevereniging en zat een aantal jaren in de medezeggenschapsraad van de dorpsschool. En ook de kinderen Maud (15), Stein (13), Puck (11) en Sam (10) gedijen goed in het dorp. “Een aantal jaren geleden werd de dorpsschool met sluiting bedreigd”, zegt Josje. “En als de basisschool verdwijnt, wordt de ziel uit het

Josje Kershaw (45) zal haar eerste kennismaking met Est

dorp gehaald. Wij hebben ons daar met anderen succes-

nooit meer vergeten. Het was een grauwe en regenachti-

vol tegen verzet door juist de aandacht te vestigen op de

ge februaridag toen ze met haar man Martin (46) het

mogelijkheden die een kleine school in het dorp biedt

dorp inreed. “Ik was niet direct enthousiast”, bekent ze

en door in gesprek te gaan met de burgemeester en

eerlijk. “Ik ben een

wethouder.”

echte stadse en

Dat vindt Josje dan

moest wel even

ook zo prettig aan

wennen. We kwamen

de Betuwe. “Je mag

net terug uit Dubai

hier zeggen wat je

en woonden op een

vindt, maar altijd met

appartement in

wederzijds respect.

Rotterdam. We

De bekende gemoede-

wilden graag een

lijkheid van een dorp.

gezin stichten en

En natuurlijk de rust

waren op huizen-

en ruimte. Daar ge-

jacht. Een familielid

niet ik elke dag op-

had een oude boer-

recht van.”

derij verbouwd in

Toch speelt ‘hun’

Est en zei dat we

Rotterdam nog altijd

dat konden huren

een belangrijke rol.

en eventueel konden

“Onze oudste dochter

kopen. Dat is inmid-

heeft daar haar bij-

dels 12,5 jaar

baan en veel vrienden

geleden”

en familie wonen daar. Je staat er ook

Het kwam gelukkig helemaal goed tussen Josje en Est. De uiteindelijk

zo. Ik vergeet nooit meer dat ik met Rotterdamse

gekochte boerderij is inmiddels ingeruild voor een

vriendinnen had afgesproken in het Luxor Theater.

prachtig witte boerderij aan de rand van het dorp.

Ik moest uit Est komen, zij vanuit de rand van Rotter

“Datzelfde familielid attendeerde ons daarop”, zegt Josje.

dam. Binnen 40 minuten zat ik al aan een wijntje, terwijl

“Maar we hadden net ons huis helemaal o pgeknapt.

zij appten dat ze later waren omdat de metro vertraging

‘s Avonds gingen we uiteten en bij het eerste glas wijn

had. Afstand zegt dus niet zoveel. En als ik op de snel-

zouden we er zeker niet aan beginnen. Bij het tweede

weg de afrit richting Est zie, heb ik pas echt het gevoel

glas waren we al iets enthousiaster en na

dat ik weer thuis ben.” PLUK | 33

PLUK LEUKE DINGEN DOEN

Leuke dingen doen Volop vertier deze zomer op een van vele recreatieparken van Uit®waarde Op recreatiepark De Meent in Beusichem tref je het gratis toegankelijke Jutterseiland aan. Een heel spannend speeleiland want schipbreukelingen hebben het gebouwd met gejutte (gevonden) materialen. Op Jutterseiland zijn allemaal houten dieren, je kunt er klauteren, spelen met water en een parcours afleggen over houten objecten in het water. En nog veel meer! Kinderen vermaken zich er eindeloos terwijl hun ouders zich ongestoord kunnen ontspannen. Kom je ook? www.uiterwaarde.nl

Buiten beleef je met Riverside op Strand Maaslanden (Gouden Ham) Voor de leukste, gezelligste en (ont)spannendste outdoor activiteiten ben je bij Riverside aan het juiste adres. Het maakt niet uit, er is altijd een activiteit die bij je past! Lekker het water op met een sup, kano of boot. Of kies je liever voor vaste grond onder je voeten? Dan is een prachtige dijkentocht op de fiets, tandem of mountainbike wat voor jou. Een ritje met een TukTuk behoort ook tot de mogelijkheden. Uitrusten doe je op het terras van het strandpaviljoen. Je kunt alle kanten op: alleen verhuur of een compleet dagprogramma. Voor elke leeftijd en budget. Je krijgt een geweldige dag outdoor! www.riverside.nl

Recreatiepark Gouden Ham in Appeltern Sporten op het recreatiegebied De Gouden Ham in het Land van Maas en Waal. Heb je geen zin in zwemmen en zonnen, kies dan voor een sportieve dag. De buitenfitnesstoestellen staan voor je klaar. Heb je liever iets uitdagenders, dan is er een Mudrunbaan (5 km) die je kunt gebruiken. www.uiterwaarde.nl 34 | PLUK

PLUK LEUKE DINGEN DOEN

bij het water Sup & Golf De Meent Adventure minigolfbaan is een nieuwe fantastische activiteit gemaakt van grove natuurlijke materialen, grote keien, dikke balken en zelfs een omgevallen boom ligt op een bosrijke heuvel aan het water. Sinds vorig jaar is er ook Supverhuur. Je kunt supboards huren zodat je die kunt gebruiken op de recreatieplas. Sup & Golf De Meent richt zich op arrangementen voor groepen (zoals kinderfeestjes), scholen en bedrijven. www.supengolfdemeent.nl

Wipeout

Dagje Beldert Beach

Crash, smash and splash your way through! Dit brute waterspektakel ken je vast wel van tv: van obstacle naar obstacle boven het water en op het land. Het gaat om lef, humor, actie en conditie. Maar vooral over vallen en weer opstaan. Red jij de overkant zonder een nat pak te krijgen?

Beldert Beach biedt je het állermooiste strand en lekkerste z wemwater. Heerlijk zonnen, zwemmen of spelen in het zand. Of een potje beach volley? En als je durft, kun je van de superhoge waterglijbaan! Liever chillen? Zoek een plekje uit in de Beachclub en laat je in de watten leggen. Maak er een onvergetelijke dag van! Ontdek dit strand in Zoelen, vlakbij Tiel: www.beldertbeach.nl

Met 20.000 waaghalzen per jaar is dit één van de meest populaire programma’s op evenementenlocatie De Kaap in Zoelen. Vanaf 16 jaar kun je deelnemen aan dit hilarische uitje. Are you ready? This is your chance to become a Wipeout hero! www.wipeout.nl

De natuu

VAN AALSBURG

rlijks te a f scheid ing in

Onze schuttingen zijn een sieraad en verrijking van uw tuin. Natuurvriendelijk. Plaatsing in één dag. In elke vorm en hoogte. Voor heel lang tuinplezier. Gunstige prijs-kwaliteitverhouding. Familiebedrijf Van Aalsburg bestaat sinds 1964 en plaatst meer dan 500 schuttingen per jaar. Bel voor een afspraak en laat u adviseren op onze bedrijfslocatie (4 ha.) in Hellouw, West Betuwe. Lees ook de reviews !

uw tuin!

Andere producten van wilgenhout: ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔

moestuinbakken containerbakken speeltunnels zitbankjes tuin- en speelhuisjes wilgenhutten (iglo’s) houten geluidswallen (levende) wilgentenentunnels

Wij vlechten alles wat u wilt …

Paalgraaf 11 | 4174 LC Hellouw | 0418-581229 | info@vanaalsburgbv.nl | www.vanaalsburgbv.nl

“Ik adviseer u graag over onze top-barbecues en braais”

De shop voor barbecues, braais & more in Tiel en omstreken Smokey Goose is officieel Platinum Dealer van Big Green Egg. Monolith, Everdure 4K, Blaze kamado, de HomeFires Braai en Napoleon Grills. Messen van Herder en Forged. Rubs van The Rub Club en Don Marco’s. Betuws Bier en Heeren van de Wijn wijnen. The Sauce, kookboeken en uiteraard houtskool, Meater+ en andere accessoires.

J.D. van Leeuwenstraat 15c Tiel | 06-11144637 | info@smokeygoose.nl | www.smokeygoose.nl

Tuinieren met Erik Hoi, ik ben Erik Stuurbrink, eigenaar van boomkwekerij en groencentrum de Batterijen in Ochten. Vanaf deze plek ga ik regelmatig tuintips geven. Want tuinieren is hartstikke leuk en ontspannend! En met handige tips heb je helemaal geen groene vingers nodig. Ik werk al 21 jaar bij de Batterijen en ben sinds 10 jaar de eigenaar. Drie van mijn kinderen werken hier ook, we zijn dus een echt familiebedrijf. In deze streek worden veel bomen gekweekt, maar dat zijn voornamelijk laan- en sierbomen. Wij zijn de enige fruitboomkwekerij in de regio. Op zo’n veertig hectare groeien verschillende soorten fruitbomen. Zo hebben we alleen al 165 verschillende soorten appelbomen, maar ook fruitbomen zoals perzik of pruim. En zeer veel soorten zacht-kleinfruit zoals framboos, bessen en kiwi. Alle bomen worden op een duurzame manier gekweekt, een deel zelfs biologisch. Dat vinden wij belangrijk. Zodat ook de generaties na ons nog kunnen genieten van de prachtige natuur. De fruitbomen komen hier binnen als kleine stammetjes en verlaten minimaal twee jaar later het bedrijf. Veel bomen gaan naar tuincentra of worden gebruikt bij grote landschappelijke projecten. Of ze gaan naar het buitenland. Naast de boomkwekerij hebben we ook een groencentrum. Hier vind je diverse bomen, planten en struiken voor buiten. De kracht van ons groencentrum is dat we altijd klaarstaan met advies. Soms komen mensen met een tekening van hun tuin, wij helpen dan met de inrichting. Zo geven we advies over wanneer de plant bloeit, of er juist veel of weinig zon nodig is en hoe hoog de plant wordt. Zo kun je een jaarrond genieten van je tuin. Ook tuinplanten zijn trendgevoelig. Dit jaar is de Allium populair, deze plant wordt ook wel de reuzenui genoemd. En ook de Salvia is geliefd, er zijn veel nieuwe soorten bijgekomen. Je vindt bij ons natuurlijk ook echte klassiekers, zoals de Hortensia, lavendel en verschillende soorten siergrassen. Hoe je deze en andere vaste planten het beste kunt aanplanten en verzorgen vertel ik op de volgende pagina. Veel tuinplezier!

Erik Stuurbrink

TUINIEREN MET ERIK

Juli en augustus zijn bij uitstek dé maanden om volop van je tuin te genieten. Vanuit je tuinstoel of hangmat blij worden van alle mooie kleuren en het ruiken van zoveel verschillende geuren. Kijken naar alle bedrijvigheid in je tuin: vogels, bijen en vlinders die langskomen en ook meegenieten van jouw tuin.

Een goede voorbereiding is het halve werk Voordat je begint met aanplanten, is het belangrijk dat je de grond goed bewerkt. Zorg dat de aarde een goede structuur heeft zodat de haarwortels van de plant zich straks goed kunnen vestigen. Gebruik hiervoor speciale aanplantgrond. Hier zitten bacteriën in die de grond structuur verbeteren. Je nieuwe planten krijgen direct al een boost. Hop, de grond in Heb je de juiste planten gekocht? Probeer ze dan zo snel mogelijk de grond in te krijgen. Maak een ruim plantgat en zet hier je plant in. Zorg ervoor dat de kluit vochtig is

Zaai nu tw eeja zoals stokro rigen o duizendsc s en hoon

voordat hij de grond ingaat. Een veelgemaakte fout is dat mensen het plantgat volgieten met water. De grond slibt dan dicht en het is voor de wortels extra moeilijk om te groeien. Vul het gat met losse aarde en druk deze goed aan. Let er ook op dat je niet te diep plant. Je wilt niet dat je mooie struik dreigt te stikken.

38 | PLUK

n va n bloeme Blijf de us plukken r de lathy jven ze b dan li eien doorblo

TUINIEREN MET ERIK

Oogst za bloeiende ad van plante volgend ja n voor ar

Groeien maar! Tuinieren hoeft helemaal niet veel tijd te k osten, maar je moet wel goed voor je planten zorgen. Twee keer per jaar bemesten hoort daarbij. Het liefst eind mei en begin augustus, in het groeiseizoen van de plant. Gebruik hiervoor organische mest stof, bijvoorbeeld DCM tuinmest. Let ook op de juiste dosering. De plant neemt de voeding op en zal nog beter groeien en bloeien.

Op vakantie?

Hoeveel water?

Maai het gras vlak voor je weggaat nog een keer. Knip de uitgebloeide

neiging om hun planten veelvuldig

bloemen af. Wied nog even het onkruid.

water te geven. Dat is helemaal niet

Bij terugkomst kun je nog even nagenieten van je vakantie

nodig. Sterker nog, we moeten zuinig

en hoef je niet meteen aan het werk in je tuin.

zijn op ons water. Een keer in de

Als het droog is, hebben mensen de

week is voldoende, liefst met water uit de regenton.

Een flinke regenton die aangesloten is op een regenpijp, spaart enorm veel leidingwater uit

Help, luizen of schimmels! Iedereen krijgt er wel mee te maken, luizen of schimmels in de planten. Begin niet direct te googlen op ‘Oma weet raad met luizen’, wacht het gewoon even af. De natuur herstelt zich vaak vanzelf. De luizen worden opgevreten en schimmels verdwij nen. Mocht je nu twijfelen of zien dat je plant niet meer groeit, kom dan gerust eens langs. Wij hebben biologische bestrijdingsmiddelen die kunnen helpen, maar laat eerst de natuur haar gang gaan. PLUK | 39

PLUK IN GESPREK MET WERKZAAK RIVIERENLAND

IEDEREEN DOET MEE!

40 | PLUK

PLUK IN GESPREK MET WERKZAAK RIVIERENLAND

DAAR GELOVEN WE IN! “Wie we ook voor ons hebben het is iedereen gegund om mee te doen in de samenleving!” Daar zet Werkzaak Rivierenland zich voor in. Werkzaak helpt verschillende mensen aan het werk. Ook statushouders. Mensen die vluchteling waren en nu hier mogen blijven. Songül en Rami van Werkzaak werken met deze groep. Ze helpen statushouders met het vinden van werk. Zoals bij Omar. Omar startte met een taalstage met behoud van uitkering. Zo kreeg hij de kans om de Nederlandse taal in de praktijk te verbeteren. Ook kon hij zijn vakkennis vergroten. Na drie maanden kreeg hij een jaarcontract bij Hoeksma Dental Art. Trots op Omar “We zijn trots op Omar dat hij dit zo snel voor elkaar kreeg. En blij dat Alfred, eigenaar van Hoeksma Dental Art, Omar deze kans bood. Alfred had eerder een mindere ervaring. Niet iedereen is hetzelfde, de een past beter in een team dan een ander. Alfred zag mogelijkheden en heeft hij er nu een goede werknemer bij,” vertelt Songül enthousiast.

“Omar werkt aan de toekomst!“ Snel en zelfstandig aan de slag “Omar is een rustige jongen en leert snel. Het is duidelijk dat hij in Syrië dit werk ook deed. Hij is andere technieken gewend, maar de materialen kent hij. Dat werkt prettig. Vóór Omar heb ik in samenwerking met Werkzaak ook een statushouder gehad. Deze man paste minder goed in het team. Daar hebben we van geleerd. Omar past perfect in ons team. Hij laat steeds een beetje meer van zich horen en werkt steeds zelfstandiger. Hij heeft het duidelijk naar zijn zin. En dat is wederzijds. De patiënten én wij zijn blij met Omar!” vertelt Alfred.

Een voorbeeld voor velen “De doelgroep statushouders is bijzonder. Niet iedereen staat te popelen om aan het werk te gaan. We zijn dan dubbel zo blij met mensen als Omar. Omar werkt aan de toekomst. We zien dat hij een positieve invloed heeft op de mensen om hem heen. Zo is ook Omar’s vrouw gestart met de B1taalcursus. En er zijn meer mensen als Omar die kansen grijpen. Ze zijn voorbeelden voor andere statushouders. Zo proberen we mensen te motiveren om op eigen benen te staan. We begrijpen dat de stap soms groot en spannend is. Maar deze stap is de enige manier om een zelfstandige plek in de samenleving in te nemen.”

OVER WERKZAAK RIVIERENLAND Iedereen doet mee. Daar geloven wij in! Werkzaak Rivierenland begeleidt mensen bij het vinden van werk en biedt inkomensondersteuning. Ook helpen wij werkgevers bij inclusief onder nemerschap. Talent werkt voor Rivierenland! Meedoen met de samenleving brengt je zelf vertrouwen, zelfstandigheid en sociale contacten. Wij versterken werkzoekenden, werkgevers en onze medewerkers bij het ontdekken, benutten en vergroten van talenten. Vrijblijvend contact opnemen met een adviseur? Bel 088 9375 000.

Werkzaak Rivierenland Postbus 321, 4190 CH Geldermalsen T 088 9375 000 E werkgevers@werkzaakrivierenland.nl W www.werkzaakrivierenland.nl

PLUK | 41

COLUMN

Manon Kroezen is cabaretière en woont met haar vriend in een Betuws dorp.

Laatst ben ik op mijn kont gelikt door een kalf. Naast dat ik graag aandacht krijg van mijn nog net niet verloofde, hij gaat mij nog ten huwelijk vragen, of eigenlijk, ik verwacht dat hij mij tussen nu en 3 maanden ten huwelijk vraagt, anders doe ik het. Goed, dat parkeren we even. Ik kan dit makkelijk publiekelijk opschrijven, mijn nog net niet verloofde leest toch niets van wat ik schrijf, en als die er naar luistert valt hij in slaap. Goed, dat parkeren we ook even. Dat kalf. Ik krijg graag aandacht van dieren. Ik ben een dierenmens. En ik merk dat ik net zo jaloers kan zijn op een mens dat aandacht krijgt van een dier als dat een normaal mens jaloers wordt omdat je man bij de buurvrouw in bed ligt. Een goede vriendin van mij heeft een kalverhouderij. Oftewel een plaats waar de kalfjes gevoed, dik en lekker gemaakt worden voordat ze op transport gaan. Op vakantie naar de hemel. Zelf ben ik geen vegetariër, maar als je daar dan staat en je al die oogjes ziet dan smelt je en ga je het zielig vinden. Ik heb vervolgens heel erg mijn best gedaan om ze dè ‘middag van hun leven’ te geven. Het enige probleem is; ze moeten mij niet. In een blauwe overall, die ik expres heb aangetrokken omdat die al stinkt naar de kalfjes, klom ik over het hek heen en sprong ik in de stal waar ongeveer 6 à 8 kalfjes stonden.

Op dat moment lijkt het wel alsof ze op hol slaan, gillend springen ze naar de andere kant, wat maar een meter verder is, dat geheel terzijde, ze zijn bang. Mijn nog net niet verloofde springt vervolgens in een andere stal, en al die kalfjes: geïnteresseerd, nieuwsgierig, snuffelend, knuffelend, koppies bij elkaar. En ik begin te gloeien, van binnen en van buiten. Daar kan ik dus niet tegen. Ik hou meer van dieren dan hij. Ik hou meer van deze kalfjes, dan hij. Mijn nog net niet verloofde zegt nog: ‘Als je te graag wilt dan komen ze nooit.’ Met gefronste wenkbrauwen klim ik uit de stal en draai ik mij om. De mokkert die ik ben. En dan voel ik het. Mijn rug is klaarblijkelijk minder eng. Drie snuiten voel ik tegen mijn enkels aan, ik beweeg niet. Aan de rechterkant loopt een heel klein kalfje mijn kant op. Zijn bek gaat open en er komt een reusachtige tong uit. Slurp! Van mijn kuiten tot en met mijn billen. Mijn nog net verloofde is niet jaloers. Hij ziet het niet eens. ‘Wessel kijk!’, roep ik. Hij kijkt op en ziet dat de kalfjes mijn benen onder likken. Eentje is er bij gaan liggen, en de ander is op zijn voorste knieën gaan zitten. ‘Kijk,’ zegt Wessel, ‘pas als je niets verwacht gaat ie op z’n knieën!’

Manon Kroezen

“IK EN MIJN FAMILIE LEVEN, WONEN EN WERKEN ÓÓK IN DE BETUWE!”

PLUK IN GESPREK MET SHARON VAN STERKENBURG

Koeien horen in het landschap van Nederland! Dit vinden niet alleen boeren maar heel veel Nederlanders. Koeien (eigenlijk moet je spreken over runderen) zijn interessante dieren maar wat weten we eigenlijk over ze? PLUK ging op onderzoek. Ze zijn best wel groot, ze zijn mooi en hebben prachtige ogen. En… ze zijn allemaal verschillend, er zijn er geen twee hetzelfde. We vroegen het aan Sharon van Sterkenburg (veerhouder). Wat eten koeien eigenlijk? Dat verschilt enorm. Koeien die kleinschalig worden gehouden hebben voldoende aan het gras en hooi in de zomer. In de winter eten ze veel meer hooi omdat er dan minder voedingswaarde zit in het gras. Drachtige koeien en koeien die melk moeten produceren worden bijgevoerd met krachtvoer (bierborstel, mais, en suikerbietenpulp). Dit is ook wel afhankelijk van het ras. Is een koe een kuddedier? Koeien zijn echte kuddedieren. In hun eentje functioneren ze minder. Meestal leven runderen samen met anderen in een kudde in een rangorde. Ze kunnen ongeveer 50 tot 70 andere koeien herkennen. Binnen de kudde worden vriendschappen gesloten tussen dieren die graag dicht bij elkaar grazen of slapen. Ze sluiten vriendschappen voor het leven.

eft Een koe ge liter 5 2 ld e d gemid ag melk per d

44 | PLUK

Koeien vertonen synchroon Een koe w o gedrag: samen grazen, samen gemiddeld rdt herkauwen, samen rusten. da gen pe 315 r jaa Opgroeiende kalveren krijgen gemolken r gedurende de zoogperiode en sociaal integreren de rang die afhangt van eigen leeftijd en karakter. De verhoudingen tussen stieren zijn vaak minder stabiel dan die tussen koeien. Waarom loeit een koe? Met loeien zegt de koe eigenlijk: “Hier ben ik”. Het bevestigt de sociale band tussen twee of meerdere dieren. Kun je iets vertellen over grazen en herkauwen? Koeien grazen, meestal samen, tussen de zes en elf uur per dag, verdeeld over vier tot vijf maaltijden. Een hoofdmaaltijd rond zonsopkomst en rond zonsondergang. Ze snijden het gras af met hun tong en een korte kopbeweging. Herkauwen doen ze bijna ook altijd gezamenlijk. Ze herkauwen ongeveer vier tot zes uur en verdelen dit over verschillende periodes. Hoe slaapt een koe? Een koe ligt zo’n 10 tot 15 uur per dag, ze is dan aan het herkauwen, rusten en dommelen. Ze slaapt slechts één uur per 24 uur. Ze legt dan haar kop op de grond, gaat op haar zij liggen, zo ontspannen zich alle spieren.

Een vrouweli jk ru wordt een ko nd e g e n o e m d, h et mannelijke ru nd een stier

PLUK IN GESPREK MET SHARON VAN STERKENBURG

Bewegen koeien veel? Een derde van de tijd overdag en de helft van de nacht liggen koeien. In de tijd die overblijft bewegen ze graag. Om in conditie te blijven moeten ze dagelijks drie tot vier kilometer lopen. Langere afstanden is voor de koeien geen probleem. In natuurlijke omstandigheden kunnen runderen wel tot 40 km in twee dagen afleggen naar een drinkplaats.

Hoe oud worden koeien? Koeien die een goede voeding en verzorging krijgen, kunnen zo’n 15 tot 25 jaar oud worden. Meestal halen ze die leeftijd echter niet. De gemiddelde Nederlandse koe wordt slechts 8 jaar oud. Er zijn twee manieren om aan een koe te zien hoe oud ze ongeveer is: via de tanden en via de horens.

De taal van koeien Elke koe heeft een eigen stemgeluid waarmee ze emoties kunnen uiten. Dit eigen stemgeluid wordt hoogstwaarschijnlijk door de andere koeien herkend. Dat blijkt uit onderzoeken naar geluiden, positief of negatief. Zoals bij wachten op voer, hitte en kou. Onderzoek bevestigt dat koeien niet alleen worden gestuurd door kuddegedrag. Ze laten zich in de kudde ook als individu gelden. Daarom is het belangrijk dat de kudde niet al te groot wordt, ze moeten zich wel verstaanbaar kunnen maken.

Hoe vaak krijgt een koe een kalfje? Elk jaar wordt er een kalf geboren. De koe geeft zelf aan als ze klaar is om weer drachtig te worden. Soms worden er twee- of drielingen geboren, dit is min of meer genetisch bepaald. De kalfjes zijn dan wel kleiner. Een koe is 9 maanden drachtig. De melkproductie start op na de Een os is ee geboorte. De eerste koemelk heet n gecastreerd e biest. Hier zitten stoffen in die het stier kalf beschermen tegen ziektes tot het afweersysteem van het kalf zelf op gang komt.

Behalve met hun stem communiceren koeien ook met hun lichaam. De staarthouding kan veel zeggen. Een staart die losjes hangt wijst op een tevreden en ontspannen koe. Als ze vrolijk en speels is draagt ze de staart ver van zich af zelfs soms als een vlaggenmast omhoog. Als koeien bang of ziek zijn klemmen ze de staart tussen de achterpoten.

Waarom worden koeien ingezet voor natuurbeheer? Door koeien te laten grazen in natuurgebieden kun je spreken van een klein eco-systeem bij deze gebieden. De koeien houden het gras kort, hun mest zorgt dat alle plantjes blijven groeien. Zo bespaar je natuurlijk veel mankracht.

Hoe zit het met het geheugen van koeien? Koeien hebben een uitstekend geheugen als het gaat over voeding. Als ze kuilvoer hebben gegeten met daarin een schimmel of een giftig plantje in de wei merkt de koe dat niet direct. Maar na enige tijd krijgt de koe last van haar maag of darmen. De koe legt dan het verband tussen de kwaal en het voer wat hieraan voorafging. Daarna zal niet graag meer het merk of type voer gegeten worden waar iets mis mee was.

Kun je koeien iets leren? Moeilijk, ze zijn behoorlijk eigenwijs. Het zijn gewoonte dieren. Je kunt ze wel iets aanleren zoals zelf de pomp van water bedienen zodat er water in de bak komt.

PLUK | 45

PLUK IN GESPREK MET SHARON VAN STERKENBURG

KNUFFELEN MET KOEIEN WERKT ONTSPANNEND EN IS GOED VOOR JE HUMEUR Het staat in de wei, weegt zo’n achthonderd kilo en je kunt er mee knuffelen: een koe! Steeds meer mensen gaan koe knuffelen bij de boer. En dat is niet voor niets, het werkt ontspannend en is ook nog eens leuk. De hoogste tijd om koeien te gaan knuffelen in Erichem. In het weiland staan twee koeien en twee kalfjes, ze kijken belangstellend naar de gasten. Koe Pip is het meest nieuwsgierig en ook het grootst. Co heeft door haar zachte vacht een hoog knuffelgehalte en is erg geïnteresseerd in schoenen. Maar de twee kalfjes zijn toch wel het schattigst, Marieke is het jongste van het stel en heeft een prachtige kleur. Jelle is de enige stier in het gezelschap en is erg nieuwsgierig.

Deze prachtige veestapel is van Sharon van Sterkenburg (21), een echte dierenliefhebster. “Ik studeer veehouderij en werk op een melkveebedrijf. Daar zag ik Pip, die toen nog een kalfje was. Het was liefde op het eerste gezicht en ik besloot haar te kopen. Ze kon zolang terecht in de achtertuin en het tuinhuisje van mijn schoonouders. Even later kwam ook Co daarbij. De tuin werd te klein, nu hebben we een weiland waar de koeien in de zomermaanden kunnen lopen. In de winter huur ik een stal waar ze kunnen verblijven.” De verzorging en stalling van de koeien kost geld. “Waarom ga je niet koeknuffelen”, opperde iemand. “Eigenlijk was ik direct enthousiast over het idee. Pip en Co zijn erg mak en houden van aandacht. Ik besloot vorig jaar een folder neer te leggen op een nabijgelegen camping en zo is het begonnen. Met de opbrengst van het knuffelen betaal ik de stallingskosten, medicijnen en soms een extraatje voor de koeien.” De koeknuffelaars krijgen een overall en laarzen aan. Sharon vertelt eerst wat over de karakters van de koeien. “Als een koe geen zin heeft, laat ze dat ook duidelijk merken. Ze staat gewoon op of loopt weg. Het is altijd de koe die beslist hoe haar pet staat, het zijn geen circusdieren. Een koe die geen zin heeft, draait haar kop een andere kant op of loopt weg.” Pip vindt knuffelen meestal geen probleem. Ze laat het graag toe als iemand tegen haar aan komt hangen of haar zachtjes aait. “Een koe is van nature een stuk slomer dan wij”, zegt Sharon. “Grazen, herkauwen, ze doen alles op hun gemak. Dat is heerlijk rustgevend. En ook de omgeving zorgt voor ontspanning. Je hoort de vogels fluiten en ruikt het gemaaide gras. Je laadt weer even helemaal op.” Sommige mensen vinden zo’n grote koe best een beetje eng. Zij gaan liever eerst bij de kalfjes Marieke en Jelle kijken.

PLUK IN GESPREK MET SHARON VAN STERKENBURG

“In het begin kan het best een beetje spannend zijn. Ik vertel altijd dat ze mee moeten gaan in de flow van de koe, dan kom je pas echt tot rust.” Na afloop krijgen de koeknuffelaars nog wat lekkers. Het is ook mogelijk om oud-Hollandse spelletjes te spelen, leuk voor een vrijgezellenfeest. “Ik merk dat bijna negentig procent van de gasten uit de stad komt”, zegt Sharon. “Van Rotterdam tot Utrecht en Arnhem. Ze hebben vaak nog nooit een koe in het echt gezien. Ik vertel ze hoe de melk van de koe in de supermarkt komt en dat dierenwelzijn bij ons voorop staat.” Sharon heeft nog genoeg dromen, ze wil ooit met haar vriend, zoon van een slager, op een boerderijtje wonen. “Natuurlijk met de koeien, maar ook met kippen, geiten en alpaca’s. En dat we dan ook in de winter door kunnen gaan met koeknuffelen.”

Pip

De kracht van kleur Vroeger was de rode Holstein niet weg te denken uit de Gelderse streekgebieden. Zo was de rode kleur het kenmerk van de Gelderse rundveehouderij. Deze kleur had te maken met de kracht welke in dit dier verborgen zat. De roodbonte koe stond bekend om zijn sterke bouw en was goed bestand tegen weer en wind, de zwartbonte koe stond bekend om de vele liters melk. Nu zien we veelal de zwartbonte koe in de Betuwse wei. Door de jaren heen zijn er ook meer rassen bijgekomen. Door de verbetering van de infrastructuur is er veel meer mogelijk. Van Angus tot Lakenvelders en van Schotse Hooglanders tot Belgisch Blauw, ieder heeft zijn eigen unieke karakter en kwaliteiten en we zien ze allemaal. Naast verschillen in kwaliteit en productie van de koeien, zijn er ook karaktereigenschappen van de koeien waar veehouders hun keuze op baseren. Wanneer er een duidelijke voorkeur ontstaat voor een bepaald ras dan ontstaat er een band met dat bepaalde ras en is deze ook niet meer zo maar te doorbreken. Wanneer ik elke boer in Gelderland zou vragen wat het perfecte ras is krijg ik daar nooit maar één antwoord op. Geen ras is ‘’het’’ perfecte ras, die voorkeur is namelijk voor iedereen anders. Zo zijn er veel verschillen in karakters en kleuren van de dieren waar ieder persoon zijn of haar voorkeuren voor heeft. Dat is te vergelijken met de voorkeur ras welke je misschien hebt voor jouw hond of kat. Waarbij de een zweert bij het houden van een Labrador kan de ander zijn Teckel niet meer wegdenken uit zijn of haar huishouden. Ondanks dat de roodbonte koe uit de regio grotendeels verdwenen is, willen sommige veehouders deze kleur weer terughalen in de Gelderse omgeving. Je ziet ze dan ook weer steeds vaker in het Gelderse landschap.

PLUK | 47

PLUK IN GESPREK MET RONALD BOSCH EN MICHIEL STURKENBOOM

EEN RONDE LANGS VERSCHILLENDE KOEIEN IN DE POLDER In de Betuwse weilanden en uiterwaarden zijn tientallen verschillende koeienrassen te vinden. Van de overbekende zwart- en roodbonte melkkoeien tot vleesrunderen, we maken een rondje door de p older. Je hebt ze vast weleens gezien, de grote grazers die de u iterwaarden kaal houden. Rode geuzen, Galloway, Schotse hooglander en Hereford zijn robuuste koeienrassen die zichzelf het hele jaar door kunnen onderhouden. Ze zijn herkenbaar aan hun stoere uitstraling en vaak grote hoorns. Dit zijn hele andere beesten dan de melkkoeien die we vooral kennen. “Koeienrassen zijn globaal onder te verdelen in drie groepen: dubbeldoel rassen (melk en vlees), vleesrassen en melkrassen”, zegt de Tielse dierenarts Ronald Bosch. “De grote grazers zijn een nieuwe categorie, runderen die specifiek worden gehouden voor natuurbegrazing. Dit zijn vooral dubbeldoel koeien.” In de Betuwe was lange tijd Maas-Rijn-IJsselvee (MRIJ) superieur, naast de Fries Hollandse koe. Totdat in de jaren zeventig de Holstein Friesian (HF), een koe van Amerikaanse afkomst, haar intrede deed. “Dit zijn voor Nederlandse begrippen enorme koeien met weinig vlees op de botten”, zegt dierenarts Michiel Sturkenboom. “Ze kunnen erg veel melk geven, soms wel zeven- tot achtduizend liter per jaar. Met goede voeding kan dat zelfs oplopen naar tienduizend liter.” Opvallend is dat er in de Betuwe relatief veel vleeskoeien gehouden worden. “Dat komt waarschijnlijk omdat deze regio van oudsher een fruitstreek is”, zegt Ronald. “Vroeger zag je vaak een combinatie van fruitteelt en v eeteelt op één bedrijf.” Veel voorkomende vleesrassen zijn Blonde d’Aquitaine, Belgische witblauwe, Limousin, Piemontese en Aberdeen Angus. “Anders dan bij melkkoeien, blijven de kalfjes bij vleeskoeien bij de moeder”, zegt Michiel. “Omdat het hier niet om de melk, maar om het vlees gaat.” Na een tijd worden de koeien geslacht. Wanneer dat precies is, hangt van een aantal factoren af. Sommige vleesrassen zijn wat later rijp. “De runderrassen hebben allemaal hun eigen specifieke smaak”, zegt Ronald. “Daarnaast is de omgeving waar het rund leeft belangrijk, net als de voeding.” Rundvlees van Aberdeen, Black Angus en het Waygu rund heeft een mooie marmering, in het spiervlees is sprake van een dooradering van streepjes vet. Het vet zit echt in het vlees, niet eromheen. “En vet zorgt voor smaak”, zegt Ronald. “Het maakt vlees malser en zachter. Een misverstand is dat alleen biefstuk lekker is. Alle delen van een koe zijn te gebruiken, als je maar weet hoe je het klaar moet maken. Ik vind dat wij de plicht hebben om alles op te eten van een dier. Letterlijk van kop tot staart.” In deze streek zie je steeds vaker dat boeren vlees aan huis verkopen. “Een mooie ontwikkeling waar toekomst in zit”, denkt Michiel. “Vlees rechtstreeks van de producent, op een kleinschalige manier. Dat zou de ideale situatie moeten zijn.” 48 | PLUK

Piemontese

Black Angus

Schotse hooglander

Hereford

Galloway

PLUK IN GESPREK MET BAS DE GROOT

MELKSOMMELIER BAS DE GROOT:

‘ER VALT NOG VEEL MEER UIT MELK TE HALEN’ Melksommelier? Ja, het bestaat echt. Melkliefhebber Bas de Groot wil mensen laten proeven dat melk verschillende smaken heeft. Niet de melk uit het supermarktpak, maar verse melk, rechtstreeks van de koe. Zijn liefde voor melk is ontstaan op achtjarige leeftijd, op vakantie bij boer Bertus. Daar proefde melksommelier Bas de Groot (45) voor het eerst melk met zo’n karakteristieke smaak, dat hij daar meer van wilde weten. Op een gegeven moment dronk hij zelfs vier liter melk per dag. “Dat is nu een stuk minder hoor, maar ik kan nog steeds niet zonder melk. Fris met een zoetje, de smaak verveelt nooit.” Bas is een van de weinige melksommeliers van Nederland. Hij wil mensen laten proeven dat de ene melk de andere niet is. Dat je wel degelijk kan proeven waar de melk vandaan komt. Sterker nog, de melk die koe Annetje 36 ‘s ochtends geeft, smaakt weer heel anders dan haar avondmelk. “Verreweg de meeste Nederlandse melk gaat vanaf de boerderijen in tankwagens naar een van de grote zuivelverwerkers van ons land. Hier wordt de melk ‘uit elkaar gehaald’. Vetten, eiwitten en lactose worden gescheiden

Guus Schoonewille

Rik van Linden

z odat ze afzonderlijk als ingrediënt kunnen dienen voor andere producten. Daarnaast worden de melk gehomogeniseerd. Door dit proces krijgt het een egale textuur. En als laatste wordt het gepasteuriseerd om bedervende bacteriën uit te schakelen. Dan krijg je de melk in het pak die wij voornamelijk kennen.” En dat is juist zo jammer, vindt Bas. “Er valt zoveel meer uit melk te halen. De genen, het ras, de voeding en de bodem hebben allemaal invloed op de smaak van melk. Ik pleit voor meer melkdiversiteit. Elk bedrijf heeft zijn eigen melk. Je proeft de grond, het terroir van melk. Ik ben tuinder, dus ik weet hoe belangrijk de grond is voor producten. Daarom vind ik melk van volledig grasgevoerde koeien het lekkerst. Het is frisser, fruitig met een frambozenaroma.“ Van melk van koeien die mais hebben gegeten is Bas minder fan. “Als een koe mais eet, waar hij vaak mee wordt bijgevoerd, proef je dat. Die melk neemt je hele mond in beslag, vanwege het zetmeel in de mais.” Maar hoe krijg je meer diversiteit in melk als de schappen in de supermarkten vol staan met slechts een paar soorten melk? Bas zou het wel weten. “Mijn doel is dat er meer verschillende melkproducten op de markt worden gebracht. Een mooi voorbeeld is ElkeMelk, binnen tien minuten na het melken wordt de melk verwerkt en verpakt zodat de unieke smaak en versheid direct de fles in gaat. En je kunt in de winkel kiezen van welke koe je melk wilt drinken, dat wordt aangegeven op de fles.” En zo ziet de melksommelier nog meer mogelijkheden om melk te vermarkten. Bijvoorbeeld regiogebonden of op basis van het ras. “Dat is ook goed voor de boer. Er moet iets gebeuren met de huidige stikstofcrisis. Als de boeren weer teruggaan naar het product waar het om draait, de melk, kunnen ze weer beter ondernemen. Vertel het verhaal, want elk bedrijf, ja zelfs elke koe, heeft een eigen smaak en verhaal.” PLUK | 49

PLUK IN GESPREK MET BOERDERIJ VERMEULEN

VLEES VAN DE BOER Het begon kleinschalig, maar is inmiddels uitgegroeid tot een winkel aan huis. Bij de familie Vermeulen in Ophemert kun je Black Angus vlees kopen. Van een heerlijk sappige hamburger tot een tomahawk steak, allemaal afkomstig van hun eigen runderen.

De Black Angus runderen lopen zo veel mogelijk in de uiterwaarden. Ze kunnen het gehele jaar door buiten lopen en onderhouden zichzelf. Deze manier van leven zorgt ervoor dat de dieren langzaam opgroeien in een natuurlijke omgeving. ”De runderen worden bij ons op de boerderij geboren en groeien verder in onze uiterwaarden”, zegt André Vermeulen. “Als ze slachtrijp zijn, zo rond een jaar of twee, gaan ze naar een lokale slager. Zo leveren wij een goed en eerlijk product dat bovendien erg smakelijk is”. Al meer dan een eeuw lang heeft de familie Vermeulen een melkveebedrijf aan de Pippertsestraat in Ophemert. “Het is ooit begonnen met opa en inmiddels runnen mijn neef René en ik de boerderij”, zegt André. “Bovendien zit de volgende generatie ook al in het bedrijf. Sinds vorig jaar zijn we naast melk ook Black Angus vlees gaan leveren”. “Het is klein schalig begonnen”, vult Ellie Vermeulen aan die samen met Caroline (vrouw van René) de verkoop doet. “De eerste keer hebben we slechts één koe geslacht om te kijken of het zou lopen. Maar al snel bleek het vlees zeer gewild te zijn en waren we zo door onze voorraad heen.” Inmiddels is de productie opgeschaald en ligt er voorraad in de vriezer. “Maar het zal absoluut geen massaproductie worden. We verkopen vlees van kop tot staart zodat er niets van het dier verloren gaat. Je kunt niet een biefstuk uit de koe halen en de rest van het dier verspillen. Lever, hart, picanha (staartstuk), het is bij ons allemaal verkrijgbaar.

“Soms krijgen we speciale verzoeken. Als iemand bijvoorbeeld een staartstuk van drie kilo wil hebben, dan kunnen we dat doorgeven aan onze slager. We bieden sinds kort ook droge worst aan, heerlijk bij een glas wijn.” De Black Angus is van origine een robuust Schots runderras met een sociaal en rustig karakter. Het vlees is mals en heerlijk van smaak. “Het vlees is gemarmerd, het vet loopt als fijne adertjes tussen de spieren door. Dit geeft het vlees niet alleen een prachtige marmerachtige structuur, maar het komt de smaak ook nog eens ten goede”. Black Angus vlees wordt dan ook steeds p opulairder. “Je merkt dat mensen bewuster eten. Ze willen weten waar hun voedsel vandaan komt en dat het op een eerlijke manier geproduceerd wordt.” “Wij hebben als melkveebedrijf ervoor gekozen zelfvoorzienend te zijn. Dat betekent dat we zoveel mogelijk regionaal werken en zo min mogelijk geïmporteerd krachtvoer gebruiken. We gebruiken producten van ons eigen land. Onze uiteindelijke doelstelling is dat binnen enkele jaren al het diervoeder van onze eigen boerderij afkomstig is.”

Boerderij Vermeulen www.boerderijvermeulen.nl

50 | PLUK

PLUK IN GESPREK MET NIMIT BIER

VIER HET LEVEN EN NIMIT ERVAN! Bier brouwen is een grote passie van Tom van Doorn. Wat begon met zelf bier brouwen op het gasfornuis is uitgegroeid tot een kleine en ambachtelijke brouwerij. Inmiddels is Nimit, een heerlijk en echt Tiels biertje, bij verschillende lokale ondernemers te koop. Bier brouwen, Tom van Doorn wilde het weleens proberen. Een aantal jaren geleden waagde hij zijn eerste poging, samen met zijn vader en broertje. Op een gasfornuis met verschillende pannen. “We hebben toen tien liter bier gemaakt”, zegt Tom. “Na de eerste keer brouwen en proeven was ik verkocht. Dat wilde ik meer gaan doen. In de afgelopen jaren heb ik mij steeds meer verdiept in de wereld van het bierbrouwen. Veel boeken gelezen, uren doorgebracht op het internet maar uiteraard ook heel veel geëxperimenteerd en dat smaakte naar meer. Soms ook niet hoor, dan ging het mis. Maar dat hoort bij het proces.” Brouwerij Nimit heeft Tom naast zijn dagelijkse werk. Zijn hele werkzame leven is hij al bezig met eten en drinken, dus raakvlakken met het brouwen zijn er zeker. Het brouwproces is volledig ambachtelijk, en bijna alles is handwerk. Met passie voor het brouwen zorgt Tom ervoor dat de mout wordt omgetoverd tot heerlijke bieren. Iedere moutsoort zorgt weer voor een andere smaak en kleur. Hier gaat veel uitzoekwerk aan vooraf. Door tijdens het brouwen een specifieke samenstelling van mouten en hopsoorten te selecteren, krijgt ieder bier zijn unieke smaak. Ongeveer zes tot acht weken na het brouwen kan het bier gedronken worden. Na goedkeuring van de brouwer gaat het richting de Nimit-fans. Een echt Tiels biertje Nimit is een microbrouwerij in Tiel waarbij het hele proces in eigen beheer wordt uitgevoerd. De bieren zijn laag in alcohol en vol van smaak, dit kan in het begin even wennen zijn omdat veel bieren in de markt 7% of meer alcohol bevatten. Nimit bier is verkrijgbaar bij lokale ondernemers in de regio die een band hebben met de regio en een passie hebben voor lokaal, ambachtelijk en mooie producten. Je vindt de verkooppunten op nimitbier.nl

Nimit Bier www.nimitbier.nl

PLUK | 51

PLUK STREEKPRODUCTEN

Streekproducten (H)eerlijke Betuwse koffie Als afleiding tijdens de Corona-lockdowns begon Arnout met het experimenteren met koffie. Zo ook het branden ervan. Al snel kwam hij erachter dat het verkrijgen van goede, eerlijke rauwe koffiebonen lastig was. De koffieketen is schimmig en ontransparant. Koffieboeren krijgen een onrealistisch lage prijs. Onleefbaar laag zelfs. Van deze koffie wilde hij geen bakkie drinken. Daarom is hij ‘Betuws Bakkie’ gestart, met als doel heerlijke, eerlijke koffie te maken die een positieve bijdrage levert aan de gehele koffieketen. Van koffieboer tot en met de Betuwse koffieleut. Een Betuws Bakkie is een heerlijke kop koffie, waarvoor de koffieboer een eerlijke en goede prijs heeft gekregen. Daarnaast zijn de koffiebonen op verantwoorde manier verbouwd, waar mogelijk biologisch. Ook wordt 5% van de winst aan lokale maatschappelijke doelen in de Betuwe gedoneerd. Geniet jij al een (h)eerlijk bakkie? Kijk voor een proefpakket en info over het toekomstige proeflokaal op www.betuwsbakkie.nl

Wijngaard De Kruithof Ontmoeten en genieten Een sfeervolle ontmoetingsplek in Ophemert waar je welkom bent in ons verwarmde proeflokaal of op het zonnige terras met uitzicht op de wijngaard voor: • • • • • • •

een mooi glas wijn of een wijnproeverij rijkgevulde tapasplanken huisgemaakte hapjes verhalen en gedichten rondleiding door de wijngaard verkoop wijn uit Ophemert

Terras, proeflokaal en wijnwinkel zijn open elke vrijdag en zaterdag van 12.00 – 18.00 uur. Wijngaard De Kruithof Kees & Marion Kruitwagen www.wijngaarddekruithof.nl 52 | PLUK

• cadeaubon voor b.v. - Wijnproeverij - High Wine Arrangement • reserveren kan via info@wijngaarddekruithof.nl of bel Marion 06 44 46 82 35

PLUK STREEKPRODUCTEN

Boerderijwinkel Peek & Fokker In het Betuwse Herveld vindt u Boerderijwinkel en Melkveebedrijf Peek & Fokker. Hier zorgen Sjon, Corine, Herman & Ellen, als trotse boeren, met veel liefde en passie voor hun 250 zwart- en roodbonte melkkoeien, de meisjes. De romige weidemelk van hun meisjes vormt de basis voor het ambachtelijk zuivel en ijs. En dat proeft u! Het boerenschepijs en de vla, diverse smaken yoghurt, hangop, karnemelk, echte boter en diverse pappen zijn verkrijgbaar in de met automaten uitgeruste boerderijwinkel. Tevens kunt u in de winkel de prijswinnende kaas van De Graafstroom kopen of rauwe melk tappen uit de melktap. Bij Peek & Fokker houden ze van melk en alles wat ze daarvan kunnen maken! Bovendien kunt u op het terras genieten van een kopje koffie en een kijkje nemen in de stal. Voor de kids is er een zandbak en skelterbaan om heerlijk te spelen. Kijk voor meer nieuws op de socials of de website www.peekenfokker.nl peekenfokker

Proef de smaak van het landgoed Heerlijkheid Mariënwaerdt is een eeuwenoud familielandgoed van 1.000 hectare in Beesd. Een landgoed dat ruim 280 jaar in handen is van dezelfde familie en vrijwel ongewijzigd is gebleven, moét wel duurzaam worden beheerd. Dit uit zich in de respectvolle manier waarop wordt omgegaan met de natuur, het land en alles wat daarop leeft. De akkerbouw en veeteelt gebeurt geheel op biologische wijze, zonder het gebruik van onnodige chemicaliën of medicatie. Volgens geheime familierecepten worden (h)eerlijke jams, curds, dressings en andere delicatessen bereid. De rijke oogst van de monumentale hoogstamfruitbomen wordt verwerkt in sappen en van het graan wordt bier gebrouwen. En de biologische melk van de kudde Holstein-Friesian koeien? Die wordt verwerkt tot smakelijke landgoedkaas. Het gehele assortiment is verkrijgbaar bij de Landgoedwinkel (Oude Waag 21, 4153 RC Beesd) en online te bestellen via www.marienwaerdt.nl PLUK | 53

PLUK IN GESPREK MET ZUIVELBOERDERIJ NOORDAM

DE DAMES BIJ NOORDAM In het prachtige dorpje Hellouw aan de Waal is Zuivelboerderij Noordam te vinden. Een melkveebedrijf waar van alle melk van eigen koeien, kaas en zuivelproduc ten worden gemaakt. Een echt familiebedrijf waar Peter & Ariët met zoon Luuk en Johan & Ivonne het bedrijf runnen. Samen met hun medewerkers en andere kinderen zorgen ze met veel passie en liefde voor het welzijn van hun koeien. Veel voer voor de koeien wordt dichtbij huis geteeld. Zo wordt ervoor gezorgd dat de dames in de stal melk geven van hoge kwaliteit. Al sinds de jaren ’80 worden van deze verse melk op a mbachtelijke wijze bijna dagelijks heerlijke kaas van de boerderij en zuivelproducten gemaakt. Dat proef je terug in de producten, ervaring, puur en (h)eerlijk! In de boerderijwinkel worden eigen producten verkocht en heel wat streekproducten van collega’s uit de Betuwe. Bijvoorbeeld Black Angus vlees van Familie Vervoorn uit Hellouw, heerlijk boerenijs van ijsboerderij De Oude Schuur uit Vuren, meel van de Molen uit Beesd, Lingevlees, Sap van De Vitaminemuur uit Hellouw. Producten verkopen in de korte keten vindt de familie erg belangrijk. Zo hoeft de prijs van de producten niet enorm hoog te worden en is het betaalbaar voor veel consumenten. Gezonde voeding is belangrijk en moet daarom betaalbaar zijn. En wat is er dan lekkerder dan de producten kopen bij de producent die ook het verhaal achter het product kan vertellen. Het is altijd ge zellig in de boerderijwinkel waar Ariët en Ivonne tijd nemen voor elke klant. Vragen staat vrij is hun motto en ze leggen graag alles uit over het wel en wee op de boerderij. Ze vin den het noodzakelijk om transparant te zijn over de agrari sche sector, zodat de burger begrijpt wat er speelt op het boerenerf. Ook aan de jonge consument wordt gedacht. Ze zijn aangesloten bij Boerderij e ducatie Rivierenland.

Via deze stichting worden er lessen gegeven op de boerderij aan basisscholen en voortgezet o nderwijs. Zo proberen we de jeugd te leren waar hun eten nu eigenlijk vandaan komt. We verwonderen ons elke keer weer over de onwetendheid onder jeugd en kinderen. Zo vroeg een basisschoolleerling ons een tijd geleden: “Leggen jullie koeien ook die eieren? “Of “Boerin, kunt u me zeggen of dit een koe of een stier is?” vroeg een meisje van 16 jaar. Er bestaan geen domme vragen, dus wij leggen elke keer maar weer uit hoe het nu precies zit. Want hoe mooi zou het zijn als de consument gaat besef fen dat de boer zorgt voor hun eten. En hoe korter de keten, hoe minder energie er verspild wordt voor hun voeding. Maar ook dat het veel goedkoper is om je eten te kopen bij een boerderij of bij een teler, omdat er veel minder mensen geld aan hoeven te verdienen. Maar voor al ook om de burger uit te leggen hoeveel een boer en boerin van hun dieren houden en daarom 24 uur per dag voor ze zorgen en ze van alle gemakken voorzien. Zuivelboerderij Noordam www.zuivelboerderijnoordam.nl

PLUK IN GESPREK MET ANDRÉ BAARS

ELKE DAG MET VEEL PLEZIER NAAR DE PRIMERA André Baars gaf zijn goede baan bij de Rabobank op en startte een eigen Primera in Lienden. Hij houdt van het contact met zijn klanten, het ondernemen en een grapje tussendoor. “Ik ga elke dag met plezier naar mijn hobby.“ Een grapje uithalen met personeel of een klant in de maling nemen, daar houdt André Baars (58 jaar) van. Inmiddels kent hij veel van zijn vaste klanten in de Primera. En de klanten kennen hem. “Als iemand een staatslot koopt, krijgt hij van mij garantie tot aan de deur. Er zijn klanten die dan zogenaamd tot aan de trekking bij de deur blijven staan. Daar kan ik hartelijk om lachen.“ Nog een veelgehoorde grap van André: “Pasfoto, wilt u die met of zonder gezichtsbalkje?” André gaat al vier jaar elke dag met veel plezier naar z’n hobby, zoals hij dat zelf zegt. Want het voelt nog steeds niet als werk. Ruim vijf jaar geleden maakte hij een enor me carrièreswitch. “Ik werkte al 33 jaar bij de Rabobank, de laatste jaren als ICT’er. Ik had het goed naar mijn zin, maar op een gegeven moment kom je op een leeftijd dat je gaat nadenken over wat je écht wilt. Maar je hebt ook opgroeiende kinderen en toch ook een leuke baan. Totdat ik bij de Rabobank de keuze kreeg om door te gaan in een andere functie of te vertrekken. Dat was net het duwtje dat ik nodig had.“ Hij ging tijdelijk aan de slag als taxichauffeur voor hulp behoevenden, maar diep in zijn hart wilde hij graag een eigen winkel. “Ik vond het altijd al leuk om te snuffelen in boeken- en tijdschriftenwinkels. Mijn neef heeft een winkel met boeken, tijdschriften en gifts, dat leek mij wel wat. Toen ik hoorde dat er in Lienden een nieuw winkelcentrum zou komen, nam ik contact op met de vastgoedbeheerder en Primera. En zo is het begonnen.“ Sinds de opening van zijn Primera bruist hij van de goede ideeën. Want naast het contact met klanten, houdt hij ook van ondernemen. Zo is de winkel sinds kort uitgebreid met nostalgische art-artikelen. Razendpopulair om de serre of buitenbar mee te versieren. “Tijdens corona hebben veel mensen een overkapping gemaakt en die willen ze nu gezellig maken. De bordjes lopen hartstikke goed.“ Een ander voorbeeld: vanaf juli zijn brandmelders verplicht. En daar zijn weer batterijen voor nodig. “Zoiets hoor ik dan en probeer daar op in te spelen als ik vind dat het in mijn winkel thuishoort. En natuurlijk luister ik naar wat de klant wil.

Achter de toonbank ligt een briefje waarop we noteren waar klanten naar vragen. Zo kun je binnenkort bij ons kopiëren, daar is veel behoefte aan.“ Door alle goede ideeën kampte de Primera na twee jaar al met ruimtegebrek. De winkel is toen een stuk groter geworden. “Een grote wens is om nog meer uit te breiden, maar daar is op dit moment geen ruimte voor. Ik ben al erg blij met deze plek. Het winkelcentrum in Lienden heeft een regionale functie en je kunt hier alle dagelijkse bood schappen doen. Er komen zelfs mensen uit Tiel en de Utrechtse Heuvelrug hiernaartoe om te winkelen.“ André is een echte doorzetter. “Ik heb een levens bedreigende ziekte gehad en dat heeft mij veranderd. Eerst bleef ik vaak op de achtergrond, nu ben ik veel opener en directer geworden, iets wat je wel nodig hebt in deze branche. Ik geniet van het contact met mensen en vind een goede service verlenen erg belangrijk. Dat onthouden klanten, daarvoor komen ze naar je winkel.“ PLUK | 55

PLUK LEKKER LEZEN

Lekker lezen Van boven in het wild – Yvette van Boven

Lessen in chemie – Bonnie Garmus

Een prachtig boek over al het lekkers, eetbaars en nuttigs dat de wilde natuur ons te bieden heeft. Yvette van Boven heeft al jaren een voor liefde voor koken met verse ingrediënten en nu laat ze ons zien hoe je dit met wild plukken kan verzamelen. Er zijn twee boeken een mooie grote versie met prachtige foto’s, een herbarium, eet bare-plantengids en een receptenboek ineen en een klei ner zakboek, handig voor onderweg. Het zakboek bevat geen recepten maar daarmee kan je gemakkelijk de plan ten die je onderweg tegenkomt determineren. Met ruimte voor eigen notities en tekeningen. Dus met deze boeken, die apart te verkrijgen zijn, weet u straks alles van de hondsdraf, vlier, braam, wilde rucola, munt, smeerwortel en nog veel meer. Waar vind je ze, wat kan je gebruiken en wat kan je ermee maken?

In de jaren zestig is het ge bruikelijk dat een vrouw na haar opleiding gaat trouwen en zich aan haar gezin en huishouden wijdt. Zo niet Elisabeth Zott. Zij is een ambitieuze scheikundige, een doorzetter, een wetenschap per die tot de top van haar vakgebied behoort. Haar leidinggevenden verbergen dat zij een vrouw is maar strijken met haar onderzoe ken wel de donaties op. Haar enige recht was het aanrecht, maar Elisabeth neemt het recht in eigen hand en blijkt te beschikken over girlpower.

Zen & de kunst van zorgeloos leven – Shunmyo Masuno

Heerlijke feelgood van Nederlandse bodem. Agaath is 78 als ze, na het overlijden van haar man, haar villa wil gaan ontrui men. Ze krijgt hulp van de vriendelijke Karim, nog maar net 18 jaar en geen idee wat hij wil gaan doen met zijn leven. Het klikt goed tussen die twee. Bij het opruimen van het huis komt Karim een stapel liefdesbrieven tegen die Agaath heeft geschreven. Wie, maar vooral waar is die Jeppe die Agaath zo aanbad?

Heb je “geestelijke rommel”? Masuno versimpelt en vereen voudigt, zoals Marie Kondo je helpt om de rommel in huis op te ruimen. Soms maak je je zorgen over dingen die achteraf helemaal niet zo moei lijk waren. Shunmyo Masuno geeft met dit boek inzichten op basis van Zen waarmee je jezelf kan bevrijden van onnodige stress of zorgen. Ga opgeruimd de zomer in.

Zeg maar Agaath – Margot Ros & Jeroen Kleijne

Boekhandelaar Gerard Tomey heeft voor ons boeken gelezen en in deze rubriek deelt hij zijn favorieten. Boekhandel Tomey | Markt 8, 4101 BX Culemborg | T. 0345 522 544 | E. info@boekhandeltomey.nl | www.boekhandeltomey.nl

De zomer is het ideale seizoen voor salades maar salades zijn eigenlijk het hele jaar door lekker. Een salade is makkelijk te bereiden en ideaal voor lunch of diner maar ook altijd lekker als bijgerecht. Er zijn dan ook eindeloos veel recepten te vinden. Met salades kun je volop variëren en verrassende combinaties maken. Voeg ook eens fruit toe, lekker fris maar net anders. Appel, mango en perzik maken een salade erg smakelijk. Durf te experimenteren en voeg aan je basissalade ook eens iets toe waaraan je niet onmiddellijk denkt. Zwarte bonen? Met een eigengemaakte dressing maak je je s alade helemaal af.

Salade & Dressing x

KOKEN MET CASPER

Vinaigrette

Pak een potje (bijvoorbeeld een jampotje) en doe hier azijn, water, mosterd en wat peper en zout in. Schud de ingrediënten goed door elkaar, voeg de zonnebloemolie toe en schud alles door elkaar zodat een mooie lobbige vinaigrette ontstaat. Voeg eventueel nog wat peper en zout naar smaak toe, de vinaigrette mag best wat zout hebben. Deze klassieke vinaigrette is heel n eutraal en kun je eigenlijk voor iedere salade gebruiken. Gebruik voor je basissalade een krokante slasoort zoals ijsbergsla, en als extra smaakmaker kun je een kant en klare groentemix nemen. Deze kun je gemakkelijk bij de groenteboer of supermarkt kopen. Voeg je basisdressing uit het potje toe en klaar! Gebruik je vinaigrette lekker royaal (droge sla is voor konijnen) maar ook niet te veel. Als je je salade oppakt en de vinaigrette loopt er onderuit, dan ben je te royaal geweest!

Ingrediënten 70 ml

Witte wijnazijn

1 el

Franse mosterd

1 el

Poedersuiker

200 ml Zonnebloemolie

58 | PLUK

Peper en zout

KOKEN MET CASPER

Balsamico dressing

Ingrediënten 200 ml Extra vergine olijfolie 100 ml Balsamicoazijn 1 el

Honing

1 tl

Grove mosterd

Peper en zout

Doe alle ingrediënten in een potje en schud de dressing door elkaar en breng op smaak met peper en zout. Deze dressing vormt een p erfecte combinatie met een Italiaanse salade. Voeg aan je basissalade wat veldsla, tomaatjes en groene asperges uit de oven toe. Schaaf grote vlokken Parmezaanse kaas eroverheen. Dan alleen nog je topdressing uit eigen pot eroverheen, heerlijk

Citroen dressing met sesamolie

Ingrediënten 1

Citroen (sap en rasp)

20 ml

Witte wijnazijn

1 tl

Mosterd

200 ml Zonnebloemolie 2 el

Sesamolie

50 ml

Lichte sojasaus

200 ml Zonnebloemolie

Pak een potje, voeg alle ingrediënten toe. Schud alles goed door elkaar en breng op smaak met de rasp van de citroen en peper & zout. Durf die p epermolen te gebruiken!! Een topper in Aziatische salades. Met een dergelijke dressing gaan we iets speciaals maken. Gebruik een rauwe paksoi en snijd deze van kop tot kont op voor je salade. Voeg verse avocado toe en net gebakken kippendijblokjes. Deze mogen zo warm uit de pan over je salade. Dressing uit het potje erbij en klaar ben je met je maaltijdsalade. PLUK | 59

PLUK IN GESPREK MET PREZZENT

IETS VOOR ELKAAR BETEKENEN Prezzent, midden in het mooie Rivierenland, is er voor mensen met een ondersteuningsvraag. We bieden fijne woonlocaties, begeleiding aan huis en een breed scala aan werk en dagbesteding. Samen met onze cliënten dragen we graag een steentje bij aan de samenleving. Doet u mee? We staan overal voor open!

W ERK DAT ERTOE DOE T Prez

zent is een kleine, eigenwijze zorgorgani satie. Wil jij écht gezien wor den in je werk? Wij zi jn benieuw d naar jou! Mail naar w erkenbij@p rezzent.nl

Zinvol werk en dagbesteding zijn heel belangrijk in het dage lijks leven van onze cliënten. Het biedt structuur, ontmoeting en een voldaan gevoel aan het einde van de dag. Patricia Kraan, projectleider Innovatie & maatschappelijke participatie bij Prezzent: “De meeste cliënten willen volop meedoen in hun dorp of buurt en zo zelfstandig mogelijk leven. Daarom zoeken we steeds aansluiting bij lokale organisaties, zoals gemeenten, scholen, natuur-, wijk- of sportverenigingen en nog veel meer. Samen bedenken we initiatieven op het ge bied van werk en dagbesteding, sport, cultuur en vrijetijds besteding. Ook willen veel cliënten vrijwilligerswerk doen. Zoals zij zelf aangeven: ‘we willen niet alleen hulp ontvangen, maar ook iets teruggeven’. We gaan bijvoorbeeld geregeld met de bus op pad om organisaties of buurtbewoners te helpen.“ Van alles te doen Op dit moment heeft Prezzent drie eigen werken dagbeste dinglocaties in Beesd, Zaltbommel en Culemborg en een ambulante tak in de gemeente Maasdriel. ‘Aan de Notendijk’ in Beesd heeft een productieruimte, werkplaats en winkel, midden in de natuur. Ziezzo in Pand 9 in Zaltbommel is een veilige plek om te leren en werken, ook voor mensen die langere tijd niet gewerkt hebben. Met een houtwerkplaats, handwerkatelier, winkeltje en een grote moestuin. De cliënten verlenen ook diensten aan andere organisaties in Pand 9, zoals de verhuur van zorgmiddelen samen met Vegro. In het centrum van Culemborg vind je onze winkel ‘Op de Markt’, waar de cliënten zelf producten maken en verkopen. Met Groen & Doen bieden we een nieuwe, ambulante vorm van werk en dagbesteding; de cliënten helpen met het groen onderhoud in verschillende dorpen in de gemeente Maasdriel. Partner van Prezzent Patricia Kraan: “We willen onze dienstverlening uitbreiden om álle Rivierenlanders met een ondersteuningsvraag passend werk of dagbesteding te bieden. We staan overal voor open. Lokale bedrijven en organisaties kunnen Partner van Prezzent worden. Op basis van gelijkwaardigheid en wederkerigheid willen we diensten aanbieden en terugvragen. Er is van alles mogelijk. Cliënten kunnen eenvoudig productie- of servicewerk doen, producten testen op begrijpelijkheid, adviseren over een voudig taalgebruik, maar ook meedenken over beleid en open bare voorzieningen.” Patricia noemt twee mooie voorbeelden. “Zo zocht collega Sylvia Bezuijen van het handwerkatelier bij Ziezzo contact met Leonie Roeffen van Meubelstyling in Tiel.

60 | PLUK

PLUK IN GESPREK MET PREZZENT

WORD OOK PARTNER VAN PREZZENT

voor Kunnen onze cliënten iets ? nen eke uw organisatie bet ne klei een om u En mogen wij ? gen vra atie rest enp teg zoek We gaan graag samen op ch! mat naar een mooie

Naast haar stoffeer- en stylingwerk maakt Leonie producten van stof en leer. De restjes daarvan doneert ze aan ons Atelier, waar Sylvia er samen met de cliënten bijvoorbeeld tasjes en knuffels van maakt. Maar dat niet alleen: Leonie adviseert Sylvia over het gebruik van gereedschappen en materialen én verzorgt een workshop voor de cliënten. Als tegenprestatie helpen zij Leonie bij het maken van kleinere onderdelen, zoals het stansen van vormen uit leer.” Ook in de gemeente Maasdriel vonden verschillende partners elkaar. De gemeente, Natuurmonumenten en de beheerders van het Slingerbos in Rossum verzorgen gastlessen binnen onze Brancheopleiding Assistent Groenbeheer. Denk aan prak tijklessen snoeien en planten, kennis van planten en het veilig vervoeren van groenafval. In ruil voor deze gastlessen helpen we vanuit Groen & Doen bij het onderhoud van alle speeltui nen in de gemeente, de uiterwaarden van Natuurmonumenten, en het Slingerbos in Rossum. Een prachtige samenwerking!

Past Prezzent ook bij jou? Kijk op onze website www.prezzent.nl, bel 0418 68 02 00. Er is nog plaats bij de groen opleiding. Meld je aan via groenendoen@prezzent.nl.

PLUK | 61

PLUK TE GAST BIJ FRUITPARK HOTEL & SPA

JEZELF VERWENNEN Een lekker dagje uit met vriendinnen naar het Fruitpark Hotel & Spa in Ochten, midden in de Betuwe. We laten ons heerlijk verwennen. Een witte wijn op het terras met de koppies in de lentezon. Een wandeling door het park laat ons kennis maken met fruitnamen van appels, kersen en peren waar we nog nooit van gehoord hebben en… alle drie wonen we toch al heel erg lang in de Betuwe. Onderweg trekken we onze sokken en schoenen uit en proberen even het blotevoetenpad uit. Op de kinderboerderij scharrelen ezeltjes, kalkoenen en a lpaca’s allemaal gezellig rond. ’s Avonds dineren we in het sfeervolle restaurant. Eerst een lekker frambozenlikeurtje, je bent tenslotte in het Fruitpark Hotel! We gaan voor een smakelijk sateetje en de heilbot. Alles is goed verzorgd en lekker. De badpakken zijn mee en als je dan belandt in een hotel met een wellness, ligt een saunabezoek voor de hand. De wellness is niet groot, maar erg compleet met finse sauna, stoombad, infrarood sauna, zwembad en voetenbaden. Het is er fijn. Het is te fris om gebruik te maken van het buiten terras maar je kunt je wel voorstellen hoe fijn het is als je in de wellness bent je lekker naar buiten kunt lopen en je op een ligstoel laat zakken. We zijn natuurlijk nieuwsgierig welk idee er achter het fruitpark en het pas drie jaar oude hotel zit. Dominic, de hotelmanager, praat ons vol enthousi asme bij. Ook zijn moeder en vrouw werken in het hotel. Floor en Marieka (vader en moeder) zijn samen gestart met de aanleg van het park. Altijd in voor nieuwe uitdagingen en met passie voor bomen, startte zij zo’n 14 jaar geleden met de aanleg van het park en bouwde een centrum voor de fruitteelt. In het centrum w erden cursussen gegeven en bijeenkomsten gehouden. Als eigenaar van boomkwekerij De Batterijen had hij een passie voor de fruitteelt en in het bijzonder voor oude rassen die hij w ilde behouden voor het nageslacht. In het park plantte hij 500 oude fruit rassen met het doel een soort databank te maken. 62 | PLUK

PLUK TE GAST BIJ FRUITPARK HOTEL & SPA

Drie jaar geleden liet de familie het oorspronkelijke idee om een B&B te starten varen: het werd een hotel. Niet zomaar een hotel, maar één waar rust, luxe en gezelligheid hoog in het vaandel staan, waar de gas ten gekend worden en met graagte terugkomen. Als je bij gezelligheid denkt aan ouderwets en kneuterig, heb je het goed mis. Het hotel is een prachtig modern, duurzaam gebouw met een chique, sfeervolle aankleding. In de vakanties en weekends strijken op het ruime terras veel fietsers neer voor een koel glas bier of andere verfrissing. Door de week zijn het vooral zakenmensen uit alle windstreken en ook uit het buitenland die het hotel weten te vinden. De centrale ligging is zeker een pre. En mocht je met de trein komen, dan is een belletje genoeg om opgepikt te worden op het station. De avond valt en we drinken nog een slaapmutsje bij de open haard. Vanuit onze stijlvolle kamers kijken we nog even de nacht in. De stilte omringt ons. Het zit er weer bijna op. Ook de dieren op de kinderboerderij ontwaken. De ezeltjes balken en de ganzen hebben het druk met hun ochtend ritueel. Beneden wacht ons een superlekker ontbijtbuffet. Heerlijk! We komen zeker terug.

“We wilden een hotel waar we zelf graag naar toe zouden gaan.” Dominic Peters

Fruitpark Hotel & Spa www.fruitparkhotel.nl PLUK | 63

Maak nu een afspraak om op uw gemak de mooiste trouwringen uit te zoeken!

Hoofdstraat 54 Zetten 0488-452745 • www.juweliervanschaik.nl

allerspanninga.com

PLUK IN GESPREK MET MARTIJN VAN SCHAIK

EEN TROUWRING ALS HERINNERING AAN EEN SPECIALE DAG Samen trouwringen uitzoeken is een speciaal moment. Met een mooie trouwring laat je zien dat je voor elkaar kiest. Als het goed is draag je de ring de rest van je leven. Niet alleen het uiterlijk, maar ook het draagcomfort is dus belangrijk. Juwelier Van Schaik in Zetten helpt al 28 jaar jonge stellen bij het kiezen van de perfecte ring. Een klassieke of juist trendy ring? Met of zonder steen? Een trouwring uitzoeken is niet eenvoudig. Zeker niet als de keuze enorm is. Bij juwelier Van Schaik komen regelmatig stellen binnen, op zoek naar een ring. Ze weten niet wat ze willen, of hebben juist precies in hun hoofd welke ring het gaat worden. “Ze zijn vaak verrast door het grote aanbod”, zegt Martijn van Schaik (51 jaar), eigenaar van de juwe lierszaak. “Wij hebben 250 paar ringen waaruit ze kunnen kiezen. Toch valt er al snel veel af en blijven er slechts een aantal ringen over. Het is mooi om te zien als het aan staande bruidspaar uiteindelijk blij de winkel verlaat.” Martijn van Schaik volgde de opleiding tot goudsmid en startte op zijn 23ste een eigen zaak. “Ik heb eerst bij een juwelier gewerkt, maar wilde graag voor mezelf beginnen en een eigen zaak oprichten. Ik begon slechts met een werkbank en zou wel kijken wie er kwam. In het begin was het veel reparatiewerk, van het repareren van sieraden tot

TIPS VOOR HET KIEZEN VAN DE IDEALE TROUWRING ereid je goed voor. Bespreek samen wat je mooi B vindt. Gaan jullie bijvoorbeeld voor een set of ieder voor iets unieks? Bepaal het budget. Dat klinkt niet romantisch, maar is wel belangrijk. Denk goed na over wat jullie maximaal willen spenderen om teleurstellingen te voorkomen. De perfecte ring is gekozen, maar heb je al nagedacht over de gravure? Traditioneel wordt vaak de trouwdatum en de naam in de ring gegraveerd. Of ga voor een vingerafdruk of een quote uit je lievelingsnummer.

batterijen vervangen. Maar ik kreeg ook steeds vaker de vraag om een sieraad te maken. Langzaam groeide de zaak uit tot hoe die nu is.” Hij kan een trouw- of verlovingsring ontwerpen en op maat maken, maar er zijn ook bruidsparen die kiezen voor een ring van Aller Spanninga. Dit Friese bedrijf maakt al 150 jaar op traditionele wijze trouwringen. “Ze hebben nog een machine uit 1864 die ringen maakt, maar je kunt je ring hier ook laten lasergraveren.Wij hebben een uitgebreide collectie ringen van Aller Spanninga.” Naast trouwringen zijn er ook verlovings- en aanzoeksringen verkrijgbaar bij Juwelier Van Schaik. “Het is ook mogelijk om je verlovingsring later als trouwring te gebruiken en bijvoor beeld de datum aan te passen. Trouwringen hoeven ook niet te matchen, soms hebben stellen een andere smaak. De ring moet wel bij je passen, je draagt ‘m tenslotte je hele leven.”

Juwelier van Schaik www.juweliervanschaik.nl PLUK | 65

PLUK DE DAG IN ZETTEN

PLUK de dag in

Zetten

Zetten, een mooi en rustig Betuws dorp met ruim 5.000 inwoners, heeft een opvallend groot winkelbestand. Rondom het Julianaplen liggen tal van winkels met een leuk en gezellig karakter, die de bezoekers uitnodigen een kijkje te nemen. Sterker nog: een onderzoek van een aantal jaren geleden wees uit dat Zetten het hoogste winkelbestand had in ons land, gekoppeld aan het aantal inwoners. Waarin een klein dorp groot kan zijn. Het geeft ook de regionale betekenis aan met veel bezoekers uit omliggende dorpen. Bovendien is het fraai gelegen tussen Waal en Rijn met het pittoreske Hemmen als ‘naaste buur’.

Perlina Lingerie Vol trots run ik al 25 jaar Perlina lingerie in Zetten. We verkopen lingerie en badkleding van de merken Marie Jo, Mey, Felina en Triumph. Voor de groteren cup maten hebben wij de merken Prima Donna en Prima Donna Twist. Met veel passie en vakkundigheid helpen wij onze klanten. Naast lingerie verkopen we panty’s van Oroblu en nachtkleding van Mey en Pastunette. Kom eens langs en ervaar onze klantvriendelijke service! Perlina Lingerie

Puur slagersambacht met een eigen gezicht De Vleeschhouwerij in het mooie dorpje Zetten kent een uniek gedachtengoed. Al jaren ben ik gepassioneerd bezig met het pure slagersambacht. Vlees is ons gegeven tot onderhoud van de mens, maar dan wel vlees met een eerlijk verhaal. Ik ben opgegroeid in een slagersgezin en mijn ouders hadden naast de slagerij ook een boerderij in het dorpje Rumpt aan de Linge. Liefde voor de dieren is mij met de paplepel ingegoten. Op 20-jarige leeftijd begon ik in Herwijnen een eigen slagerij en daarna verhuisden wij naar Tiel. Inmiddels zitten wij al ruim 9 jaar in Zetten. Alles wat we doen gebeurt live. Van het uitbenen, uitsnijden en vliezen maar ook de worstmakerij is live te zien door een openwerkplek met een kleine toonbank erin. Verrassend anders. www.vleeschhouwerij.com 66 | PLUK

PLUK DE DAG IN ZETTEN

Kaas van Kees Bij Kaas van Kees is het altijd weer volop genieten van al die soorten kazen; tapas en nog veel meer. Er wordt ge zorgd voor de beste kwaliteit van alle soorten kaas. Zowel de boeren / hollandse kazen als de buitenlandse kazen. Echte boerenkazen staan aan de top! Ook de lekkerste tapas en noten vindt je hier! Daarnaast is er een ruim aanbod aan cadeau artikelen en (kerst) pakketten welke steeds vernieuwd worden en naar wens ter plekke ook gemaakt worden. Ook gevulde borrelplanken voor een feestje worden naar wens gemaakt. Nieuw is de kaas taart! Voor een feest of bruiloft kan in overleg naar wens een prachtige kaastaart gemaakt worden!

Neem eens een kijkje op onze website voor meer info. www.kaasvankees.nl Wil je als bedrijf ontzorgd worden? Bestel de complete borrelplank, of alvast de nieuwste kerstpakketten! WELKOM! www.kaasvankees.nl

JARI dierenspeciaalzaak Dierenliefde op het eerste gezicht! De winkel is opgericht in 2006. Wij zijn gespecialiseerd in voer en diverse artikelen voor honden en katten. Maar ook knaagdieren, buitendieren, vogels en vissen worden zeker niet vergeten. Ook voor hen hebben wij een groot assorti ment. Wij zijn ook rijk gesorteerd in natuurlijke voeding en snacks. Verder verkopen wij outdoorschoenen (Blundstone). Onze filosofie is de juiste kwaliteit voor de juiste prijs voor u te hebben. www.jari-zetten.nl

Wijnhandel Slijterij Van der Poorte Bij wijnhandel Slijterij Van der Poorte vind je een geweldig assortiment aan wijnen, whisky’s en speciaal bieren. Natuurlijk kun je ook voor andere dranksoorten bij ons terecht. Bij ons vind je voor een ieder wat wils. De klant staat bij ons centraal en wij hechten grote waarde aan hun tevredenheid. Wij begroeten u graag in onze winkel. www.vanderpoorte.nl

Bij Lieve damesmode Bij Lieve vind je diverse merken dameskleding, van vrouwelijke jurken tot sportieve jeans en travelmode van: Minus, Peppercorn, Modström, Transfer, Elvira, Noella, Freebird, Aīme balance, Jhenit. Accessoires verkrijgbaar van: Meet CoCo, Qoss, Elvy bags and belts. De openingstijden van Bij Lieve zijn dinsdag tot en met zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur en vrijdagavond tot 20.00 uur. bijlieve.damesmode PLUK | 67

PLUK DE DAG IN ZETTEN

Welkom bij Meeuwsen Wonen Slapen Bij ons vindt u een bijzondere collectie op het gebied van wonen en slapen. Mooie kwaliteitsproducten en een goed advies. De consument vormt onze inspiratie. Samen met u en met onze ervaring vinden we de juiste inrichting. – Bij Meeuwsen Wonen Slapen worden we constant op de hoogte gehouden van alle nieuwe ontwikkelingen. – We hebben een mooie en unieke collectie vloeren, – tapijt, vinyl, laminaat, pvc – gordijnen, inbetween, binnenzonwering, horren en h ordeuren. – Wij leveren alles op maat. – Onze vakkundige medewerkers staan met raad en daad voor u klaar. Kom vrijblijvend bij ons langs in de winkel/showroom om alles voor uw woning, kantoor of winkel te bezichtigen. Koffie staat klaar!! www.meeuwsenwonenslapen.nl

Chocolaterie Alberdeco Onze winkel is zeker een bezoekje waard. De toonbank in oude stijl en kasten in oud-groen zorgen voor een sfeervolle nostalgische winkel. Wie bij ons in de winkel komt, wordt onthaald op de heerlijke geur van chocolade. In 2010 zijn wij Chocolaterie Alberdeco gestart in Zetten. Wij zijn trots dat onze winkel een echt familiebedrijf is. Henny en dochter Laura staan samen met een aantal medewerkers in de winkel. Dochter Evelien zorgt voor online ondersteuning. Onze passie is het maken van een mooi verrassend cadeau tegen een betaal bare prijs! Een verpakking moet er niet alleen mooi, maar ook feestelijk uitzien. Onze chocolade verdient daarom dan ook een handgemaakte strik. www123chocolade.nl

Marizette Mode Bij Marizette Mode vind je stoere, eigentijdse mannen mode en natuurlijk damesmode voor ieder moment, van casual tot stijlvol & elegant! Laat je verrassen door de wekelijks vernieuwde collecties van onze merken waaronder Street One, Helena Hart, Juffrouw Janssen en Zoso voor dames en Tom Tailor, BlueFields en A Fish Named Fred voor mannen. Ook hebben wij een uitgebreide jeans collectie van o.a. Para Mi en MAC. De nieuwste collecties & acties vind je op onze social media en shoppen kan ook in onze webwinkel met gratis verzending vanaf 50 euro. 68 | PLUK

Voor het meest uitgebreide aanbod en persoonlijk advies kom je naar onze winkel in het hart van Zetten. Wij staan voor je klaar! www.marizettemode.nl

PLUK DE DAG IN ZETTEN

Tip

Brave Hendrik Heb jij Brave Hendrik al ontdekt? Aan de voet van het gezelli ge dorpscentrum van Zetten vind je ons altijd gastvrije restau rant. De ideale locatie als je op zoek bent naar een lekkere lunch, gezellige borrel of een heerlijk diner. Heb je iets te vie ren? Dan zorgen wij graag voor een passende invulling. We hebben mogelijkheden tot 300 personen in ons restaurant maar komen desgewenst ook graag op locatie. Nieuwsgierig geworden? Bekijk dan eens onze website. www.bravehendrikzetten.nl

“Brave Hendrik, ouderwetse kwaliteit in een moderne jas”

Aalbers Dier & Tuin Sinds de oprichting in 1935 is ons bedrijf van meelmalerij uitgegroeid tot dierenspeciaal zaak. In drie generaties hebben we een specialisme opgebouwd op het gebied van voeding, opvoeding en gedrag. In ons pand bevindt zich ook een trimsalon en een dierenarts.

In 1840 te lde Zetten 5 10 inwoners , nu ongevee r 4990 inwoners

Ook kunt u bij ons terecht voor tuinartikelen, tuingereedschappen, p otgronden en planten. www.de-meelmuis.nl DSZ.Aalbers

Five Stars Schoenen Wie modieuze schoenen in de juiste pasvorm zoekt is bij Five Stars in Zetten aan het juiste adres. Wij staan bekend om onze grote collectie kinderschoenen, maar ook om onze deskundigheid. We nemen altijd de tijd voor onze klanten en bij de kinderen meten altijd eerst de voeten op. Een fijne sfeer, gastvrij, persoonlijk, een eerlijk advies en service dat is waar we voor staan. Ook voor de dames en heren hebben we een uitgebreide collectie staan. Wij zijn altijd weer op zoek naar de nieuwste trends, om je bij ieder bezoek aan onze winkel te verrassen. Van baby, dreumes, peuter, kleuter, tiener, puber, diva, dame, stoere vent en heer. Voor ieder is er wel iets leuks en goeds in onze winkel te vinden. Ook mensen met een smalle beurs kunnen bij ons goed slagen, we hebben een vaste outlethoek in de winkel met super kortingen. www.fivestars-schoenen.nl PLUK | 69

XXXXX

Filippine

Prijs!

Vul de goede antwoorden in. Gelijke getallen zijn gelijke letters. Bij de juiste invulling lees je in de gearceerde kolom de oplossing.

Puzzel mee en maak kans op € 25,00 korting bij de Pannekoekenbakker in Buren of één van de drie boeken “van boven in het wild” (grote versie). Geef de oplossing voor 31 augustus door via: jelly@emjee.com Één inzending per mailadres. Prijswinnaars krijgen persoonlijk bericht. Druk- en spelfouten voorbehouden.

5 2

2 4

3 4

2 4

6 7

1 2 3 4 5 6 7

9 10

Zomerschoeisel Luchtaanjager Zomerkleding Badhanddoek Kampeergerei Zomerkledingstuk Auteur/schrijver met Zomer in zijn naam 8 Beschutting tegen de zon 9 Vrijetijdsbesteding 10 Zomerbloem met pit 11 Frisse maat in de auto

2 5

3 3

P UZ Z EL & W IN

De Pannekoekenbakker Buren Aan de rand van de oranjestad Buren worden al ruim 25 jaar de lekkerste pannenkoeken gebakken. Van een kaas of spek variant tot pannenkoeken met shoarma of beef teriyaki. Tijdens mooie dagen is het op het terras heerlijk vertoeven en kan er als tussenstop bij een wandel- of fietstocht de innerlijke mens verwend worden met koffie en huisgemaakte gebaksvarianten. Voor kinderen zijn er piraten- of prinsessenpannenkoeken en tijdens het wachten op deze traktatie kunnen ze heerlijk spelen in de binnenspeeltuin. Ook zijn er verschillende mogelijkheden om je verjaardag met je vrienden en vriendinnen bij de Pannekoekenbakker te vieren. Van alleen pannenkoeken versieren en eten tot een compleet feestje met verkleden, schminken, een high-ranja of gps-speurtocht; voor iedereen is er iets te vinden. 70 | PLUK

Ook voor grotere gezelschappen is het mogelijk om onder het genot van een drankje te genieten van een van de 250 pannenkoeken op onze menukaart. Kortom: De Pannekoekenbakker Buren, altijd een feest!! www.pannekoekenbakker.nl/vestigingen/buren

You & EYYE, a perfect match.

Laat u inspireren en ontvang bij aankoop van een EYYE product een gratis accessoire!*

Techniekweg 8 • 4143 HV Leerdam • 0345 – 630 459 • info@vanderwal-interieurs.nl Openingstijden: ma 13.30–18.00 • di/wo/do 10.00–18.00 / vr 10.00–21.00 / za 10.00–17.00 * Vraag naar de actievoorwaarden in de winkel.

Advertentie Van der Wal.indd 2

05-12-2019 18:26

PLUK - zomer 2022 - Nr 2

Articles inside

Jezelf verwennen

Een trouwring als herinnering aan een speciale dag

Pluk de dag in Zetten

Koken met Casper

Lekker lezen

Elke dag met veel plezier naar de Primera

De dames bij Noordam

Streekproducten

Melksommelier Bas de Groot

Vier het leven en nimit ervan

Vlees van de boer

Een ronde langs verschillende koeien in de polder

Column Manon Kroezen

Iedereen doet mee! Daar geloven we in!

Knuffelen met koeien werkt

Tuinieren met Erik

De parels van Gerdo van Grootheest

Leuke dingen doen bij het water

Monopolyspel De Betuwe van Familie Beekhuizen

Een echt uniform aan, het kan in

De Betuwe in het rampjaar 1672

Met wie maakten we deze pluk?

Trots op onze afkomst

Vier de zomer bij Geofort

Column van Anne-Eva van Blijdesteijn

Rivierenland musea

Slot Loevestein: een groots

Mode en Trends