2020 // UITGAVE VAN ENSCHEDE PROMOTIE
Ontdek EnscheDe
DISCOVER ENSCHEDE ENTDECKE ENSCHEDE
( ADVERTENTIE )
BELEEF GROLSCH TIJDENS EEN UNIEKE BROUWERIJ TOUR
BO E K N U O P
GROLSCH .NL
OF BEL: (053
) 4 8 3 32 9 0
Tijdens de Brouwerij Tour komt alles wat je over Grolsch wilt weten voorbij: De rijke geschiedenis, het brouwen van de karakteristieke pils-smaak, het bottelen van de unieke beugelfles en de typische reclames. Na een uitgebreide rondleiding kun je in de gezellige cafĂŠs natuurlijk de heerlijke Grolsch bieren proeven.
Voor actuele openingstijden en boekingen, kijk op www.grolsch.nl/brouwerijtour of bel naar (053) 483 32 90. Minimum leeftijd 18 jaar. Personen van 12 tot 18 jaar zijn welkom onder begeleiding van een volwassene.
Met trots voor u gebrouwen. Geen 18, geen alcohol
// Gianni Romme "ALS BRABANDER WEET IK WEL IETS VAN GEZELLIGHEID, EN IK MOET ZEGGEN: IK WERD HIER AANGENAAM VERRAST. ZO’N RONDJE OUDE MARKT, DAAR WORD JE TOCH BLIJ VAN?" “Zodra het maar een beetje weer is klopt de ambiance op het plein meteen. Al ben ik eigenlijk meer op de natuur gericht dan op de stad. Het mooie van Enschede is dan dat al dat groen zo dichtbij is. Ik voel me hier zeker thuis.
' ENSCHEDE GEKNIPT VOOR (IJS)PRET'
Een voorziening als IJsbaan Twente is zo belangrijk omdat nieuwe generaties hier kunnen leren schaatsen. Schaatsen hoort bij ons, net als fietsen. Die passie moeten we doorgeven. Niet iedereen is zich ervan bewust hoe buitengewoon IJsbaan Twente is. Daar werken we aan. Dankzij de gesloten hal is de baan niet onderhevig aan invloeden van buitenaf. We willen en kunnen ons niet meten met een stadion als Thialf in Heerenveen, maar we hebben bewezen een uitstekende tweede te zijn. Tegelijk met die ambitie als wedstrijdbaan willen we zoveel mogelijk mensen uit stad en regio hier naartoe halen. Dat doen we met schoolschaatsen, maar bijvoorbeeld ook met de maandelijkse Familie Funmiddag. Als er natuurijs ligt is alles en iedereen buiten, liefst met de hele familie. Sleetje mee, glühwein en snert erbij. Die heerlijke winterse taferelen halen we hier naar binnen. De hardrijders mogen even niet op de baan, waar verder ongeveer alles is toegestaan.
Er wordt gespeeld, gelopen, je ziet sleetjes, zwembanden en zelfs skelters op het ijs, of jonge ouders schaatsend achter de buggy. We storten een berg ijsschaafsel zodat er
TIPS VAN GIANNI De fietssnelweg F35 vind ik geniaal. Het stimuleert enorm om in beweging te komen. Dat het stuk tussen Hengelo en Enschede is omgedoopt tot zangfietspad is helemaal prachtig. Ik ga van dat bordje inderdaad spontaan zingen. Ik geniet van de natuurgebieden rondom Enschede, met dorpen als Lonneker en Boekelo. De zouthuisjes, de Saksische bouwstijl met hout aan de gevel; ik houd ervan omdat ze zo karakteristiek zijn voor Twente. Ook recreatiepark Het Rutbeek vond ik een ontdekking.
sneeuwballen in het rond vliegen. Zelf rij ik er ook graag tussen. Stuntelend op mijn hockeyschaatsen ga ik tegen de rijrichting in. Want ook dat mag.” // GIANNI ROMME In 1973 geboren in Lage Zwaluwe. Tweevoudig olympisch kampioen, reed tussen 1997 en 2000 zeven wereldrecords op de vijf en tien kilometer. Werkte na zijn actieve schaatscarrière als coach en ondersteunde andere coaches. Is sinds mei 2018 operationeel manager van IJsbaan Twente. Woont in Hengelo met zijn partner, oud-schaatsster Jorien Voorhuis. IJsbaan Twente opent het seizoen op 26 september. // ijsbaan-twente.nl
3
ENSCHEDE EN HET CORONAVIRUS NET ALS IN DE REST VAN NEDERLAND ZIJN ER IN ENSCHEDE VERSCHILLENDE MAATREGELEN GETROFFEN VANWEGE HET CORONAVIRUS. IN DE BINNENSTAD GELDEN DE VOLGENDE REGELS:
! CHECK DE WEBSITE VOOR ACTUELE INFORMATIE
HOUD AFSTAND
Schud geen handen en hoest of nies in de binnenkant van je ellenboog. Zin in een hapje of drankje op of rond de Oude Markt? Dat kan! De ondernemers hebben zowel binnen als buiten maatregelen getroffen zodat je veilig kunt genieten van de Twentse gastvrijheid. Voorkom teleurstellingen en check van te voren wel even of je moet reserveren.
HANDEN WASSEN
Op het H.J. van Heekplein vind je extra stallingsruimte voor fietsen. De ontwikkelingen rondom het coronavirus worden nauwlettend in de gaten gehouden. Het kan zijn dat regels en maatregelen veranderen. Kijk voor actuele maatregelen en de laatste ontwikkelingen op de website.
VERMIJD DRUKTE
UITINENSCHEDE.NL/CORONAVIRUS 4
HET ENSCHEDE CITY MAGAZINE IS EEN INITIATIEF VAN ENSCHEDE PROMOTIE
// INHOUD ONTDEK ENSCHEDE WELKOM IN ENSCHEDE!
Gianni Romme (IJsbaan Twente) loopt warm voor de stad
GRENZEN VERLEGGEN
Textielfietsroute legt de ziel van Enschede bloot
KLOPPEND HART
De Oude Markt: huiskamer van vroeg tot laat
TIJD VOOR KOFFIE MET LEKKERS Acht van de beste adresjes
KIJKEN EN KOPEN
Winkelstad met smoel
LEKKER TWENTS
Tradities en streekgerechten van Twente
RONDJE ENSCHEDE
Laat je verrassen langs de stadsgrens
ENSCHEDE MET SCHUIMKRAAG
Het brouwambacht leeft in Enschede
SCHATKAMER VAN HET JOODSE LEVEN
Ontdek de pracht van de synagoge
03 06 10 11 12 16 17 18 21
22 25 26 29 30 32 33 34 37 38
EEN WERELD AAN CULTUUR Ervaringen op elk formaat
HOLLANDS GLORIE MET EEN TWENTSE DRAAI De Lonneker Molen
DE PADEN OP
Attracties over de (stads)grens
WIST JE DIT AL OVER ENSCHEDE? Leuke weetjes over Enschede
ACTIE VOOR GROOT EN KLEIN
De leukste uitjes met kinderen
BUCKETLIST
Afstrepen maar!
DE STAD OP JE BORD
Internationale restaurants in Enschede
VAN ALLE SMAKEN THUIS
De wereld rond in de Twentsche Foodhal
WIJK VAN DE TOEKOMST
Voel de kracht van Roombeek
EINDELOOS STRUINEN
Groene zee van ruimte op voormalige vliegbasis
Colofon // REDACTIE - Ingrid Bosman, team Enschede Promotie // CONCEPT & VORMGEVING - SPRNKL Creative Company // FOTOGRAFIE - Ebo Fraterman, Annina Romita, Rob Baas, Laurens Kuipers, Marjo Baas, Enschede Promotie, coverfoto: Ebo Fraterman // VERTALINGEN ARTIKELEN - Henriette Brouwer (Eng), Sabine van Vugt - Passie voor Talen, Eric Venohr (D) // DRUKKERIJ - Lulof // CONTACT - info@enschedepromotie.nl Dit magazine is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Voor eventuele onjuistheden is Enschede Promotie niet aansprakelijk. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen en/of openbaar gemaakt worden zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. ©2020
5
// Textielroute Enschede-Gronau: op de fiets langs rode priester en witte dame
OUDE SPOREN EN NIEUWE ENERGIE IN EEN OUDE TURBINEHAL MAAK JE EEN REIS DOOR DE POPMUZIEK EN WAAR OOIT WEEFGETOUWEN RATELDEN KUN JE NU ZELF AAN DE SLAG MET LASERSNIJDER OF 3D-PRINTER. STAP OP DE FIETS EN ONTDEK HOE ENSCHEDE EN GRONAU HUN GEDEELDE TEXTIELGESCHIEDENIS EEN NIEUWE DRAAI GAVEN. Hij kijkt hem met de nek aan. Alsof Gerrit Jan van Heek het niet kan aanzien, dat hij gezelschap heeft gekregen van een wereldberoemde oproerkraaier. De gevelsteen met de streng kijkende textielfabrikant herinnert aan de tijd dat hij met zijn gezin deze witte villa achter de Grote Kerk bewoonde. Nu kun je daar chorizokroketjes of gefrituurde puntpaprika eten. En dient het portret van revolutionair Che Guevara als uithangbord voor het tapas-restaurant.
Van Heek en Guevara samen op een pui: het kan verkeren. Het is een klein voorbeeld van hoe Enschede het textielverleden wel van zich heeft afgeschud, maar niet is vergeten. Niet kán vergeten ook, want daarvoor heeft de textielindustrie een te groot stempel op de stad en haar inwoners gedrukt.
BEDRIJVIGHEID
De invloed strekte zich uit tot over de grens: ook bij de ontwikkeling van de
6
textielnijverheid in de Duitse buurgemeente Gronau waren Enschedese fabrikanten betrokken. Die gedeelde historie wordt zichtbaar wanneer je op de fiets stapt voor de Grensoverschrijdende Textielfietsroute. Het station van Enschede is een toepasselijk startpunt: de aanleg van de spoorlijn naar Münster en Dortmund via Gronau deed de bedrijvigheid vanaf 1875 aan weerszijden van de grens exploderen.
Gronau
Al is van de twee textielfabrieken pal naast het Enschedese station niets terug te vinden. Ze werden in de jaren 70, geheel in de geest van die tijd, gesloopt. Des te meer glans heeft het industriële erfgoed dat drie decennia later in de wijk Roombeek wél bewaard is gebleven. Op de plek waar zich in 2000 de vuurwerkramp voltrok ontvouwt zich nu een spectaculaire mix van oud en nieuw. Temidden van hedendaagse architectuur steelt menig fabriekspand de show, als kunstacademie, expositieruimte, school, mediacentrum of appartementencomplex. Waar ooit poetskatoen werd gemaakt kun je nu in De Museumfabriek zelf aan de slag met technologische snufjes als 3D-printer of lasersnijder.
GEDURFD
Even verderop lonkt Rijksmuseum Twenthe, met een rijk overzicht van de kunst van de Middeleeuwen tot nu. Het museum is tegelijk een levend monument voor het textielverleden, want grondlegger van het museum was fabrikant en kunstverzamelaar Jan Bernard van Heek. Bouwend op diens erfenis vangt het het museum nu de tijdgeest in gedurfde tentoonstellingen. De route voert terug naar het centrum, via het gebied waar zich het fabriekscomplex van Van Heek ooit over anderhalve kilo-
meter langs het spoor uitstrekte. Om een paar overgebleven stoere gevels hangt nog een zweem van die tijd, hoe ver de nieuwe woonfunctie ook af staat van de omstandigheden waaronder vroeger in deze spinnerij en het aanpalende pakhuis werd gezwoegd. Om vuil en zweet van zich af te wassen konden de arbeiders terecht in het overdekte zwembad annex badhuis dat Van Heek voor de Enschedeërs liet bouwen. Het stond op de plek waar nu het naar hem vernoemde (markt)plein een nieuw winkelhart vormt. De in 1892 geopende ‘zweminrichting’ had een interieur met een gewelfd koepeldak en gietijzeren pilaren. Die grandeur straalt nu alleen nog van oude foto’s. In 1972 vaagde de slopershamer het complex tot de laatste baksteen weg.
7
Het was de tijd die Willem Wilmink indringend wist te vatten in zijn gedicht Textielstad (1976), nu te lezen op de gevel van boekhandel Broekhuis. De periode van neergang en verval na het ineenstorten van de textielindustrie. Toen ‘de burchten van de nijverheid’ waren verworden tot ‘spelonken, hol en afgeleefd, waar nu de wind vrij spel in heeft’.
HERREZEN
Al in 1987 schreef Wilmink een versie waarin het sombere beeld werd bijgesteld. ‘Wat eens een droevig schouwspel was, is als een phoenix herrezen uit de as’. Want Enschede was ondertussen onherkenbaar veranderd. Het is mooi dat niet het ronkende lofdicht maar het melancholische origineel een plek heeft gekregen op kruispunt De Graaff. Zo kan iedere lezer met eigen ogen vaststellen hoe groot het contrast is tussen de stad van toen en die van nu.
( ADVERTENTIE )
HOLLAND CASINO ENSCHEDE O P V ER TO O N VA N D EZE A DV ER T EN T I E O N T VA N GT U G R AT I S EN T R EE EN EEN D R A N K J E VO O R 2 P ER S O N EN. Deze actie is geldig t/m 31 december 2020
Met Wilmink kun je je op deze plek ook afvragen waar al die fabrikanten zijn gebleven; de Van Heeks, Ter Kuiles, Blijdensteins. Het befaamde hotel De Graaff verloor zijn bestaansrecht toen zij hun fabrieken sloten en is in de tijd opgelost. De fraaie villa Baurichter op hetzelfde pleintje, eens ook woonhuis voor een van de loten aan de Van Heek-stam, is nu een Mexicaans restaurant. Maar kijk, een straatlengte verder stuit je ineens toch op hun aanwezigheid. Al is het een bescheiden bordje waarop de familienaam prijkt. ‘Van Heek Holding en Beheer’, staat tussen de namen van andere kantoorfirma’s. Boven de deur verwijst het familiewapen van de familie Blijdenstein naar bankier B.W. Blijdenstein, grondlegger van De Twentsche Bank die hier was gevestigd, als knooppunt in het handelsverkeer van de textielondernemers. Op een steenworp afstand van dit monumentale pand staat Alfons Ariëns, in gedachten verzonken. Het standbeeld eert de ‘rode’ priester als voorman en stuwer van de katholieke arbeidersbeweging. Achter hem maakt een enorm spandoek gewag van de zoveelste transformatie in de Enschedese binnenstad: het vroegere ziekenhuis Stadsmaten wordt ‘the most funky place to meet, learn and live.’
MACHTIGE OMVANG
In Gronau voltrekken de ontwikkelingen zich in een minder hoog tempo, lijkt het. In het gebied rondom het station staan nog verschillende fabriekscomplexen te wachten op een nieuwe bestemming. Hier en daar roept dat onvermijdelijk het beeld van vergane glorie op uit het gedicht van Willem Wilmink, maar aan de andere kant krijg je hier nog wel een goed beeld van de machtige omvang en invloed die de bedrijfstak ooit had. Staand op de moderne Bogenbrücke zie je textielfabrieken zo ver het vizier reikt. Van het vroegere kantoor van de firma Mathieu van Delden - nu een trots innovatiecentrum - tot De Witte Dame, de bijnaam van wat eens een spinnerij van Gerrit van Delden was. Ontworpen door Arend Beltman uit Enschede, huisarchitect van de textielfabrikanten. Nog altijd ligt de dame er met haar prachtige watertoren majesteitelijk bij. Maar het verval grijpt om zich heen, terwijl de particuliere eigenaren
blijven broeden op een metamorfose die wel genade vindt in de ogen van het stadsbestuur.
GROENE PIRAMIDE
Op andere plekken kwam die al wel tot stand. Zoals op het terrein van de Baumwoll Spinnerei Gronau BSG, nu een enorme groothandel in levensmiddelen en horecaproducten. Het uitgestrekte fabrieksterrein van Mathieu van Delden is een park, sinds in 2003 de Landesgartenschau Gronau/Losser hier werd gehouden. De groene piramide die boven de perken, waterpartijen en speelplekken uitsteekt werd aangelegd met puin van de gesloopte fabriek. Bovenop heb je ook weer een mooi uitzicht. Voor wie meer uitdaging wil is er de trappentoren van het spinnerijgebouw, die gespaard bleef en een klimwand kreeg.
ROCK’N’POPMUSEUM
Maar het meest opvallend is de transformatie van het voormalige turbinehuis tot rock’n’popmuseum. Een logische bestemming,
als je weet dat de kleurrijke rockmuzikant Udo Lindenberg in Gronau werd geboren. In het recent vernieuwde museum maak je een multimediale reis door de geschiedenis van de rock- en popmuziek. Van een afstandje ziet de in brons gegoten Mathieu van Delden het aan, op zijn sokkel in het park. Hij heeft geen keus, net als Gerrit Jan van Heek in Enschede. Hun tijd is voorbij, maar hun namen leven voort.
// De Grensoverschrijdende Textielfietsroute Enschede-Gronau (35 kilometer) is samengesteld door Enschede Promotie en Stadtmarketing Gronau. Routebeschrijving verkrijgbaar bij de Tourist Info Punten in de stad (o.a. Langestraat 41) en online via www.uitinenschede.nl/locaties/textielroute. Tip voor wie niet kan of wil fietsen: je kunt ook de route in beide steden wandelen en dan voor het deel tussen Enschede en Gronau de trein nemen.
9
HUISKAMER VAN VROEG TOT LAAT Het is de huiskamer van de stad. Wie aan de Oude Markt voorbij gaat is niet in Enschede geweest. Een plein als een podium van levenslust. Dat we hier liever praktiseren dan benoemen, want we blijven nuchtere Tukkers. Maar kom ons gezelschap houden op een van de vele terrassen en je vergeet vanzelf de tijd. Ook al houdt de klok van de Grote Kerk haar onverstoorbaar bij. ‘Baken van eeuwenlang vertrouwen’, zoals oud-stadsdichter Bob Boswinkel ooit schreef.
Het volledige gedicht staat op een onopvallend bord tegen het zandstenen schip. Loop een rondje om de kerk om het op te zoeken. Dan vallen je vast meer details op, zoals de fraaie zonnewijzer. Want horeca voor elke smaak is het handelsmerk van de Oude Markt, maar je vindt hier ook historie en kunst en cultuur. De stad op haar best, van vroeg tot laat. Duik in het rumoer. Of onderga juist de stilte, wanneer het plein nog ligt te wachten op wat komen gaat. En ervaar ‘Gewoon Enschede’. In de woorden van Margót Veldhuizen, een andere oud-stadsdichter:
De oude markt met haar cafés de bomen op het plein kleine straatjes erom heen daar wil ik lopen, daar wil ik zijn.
10
7 KEER KOFFIE EN THEE MET LEKKERS
!
MRS. BROWN, WALSTRAAT 8-10
Wat er bij Mrs. Brown uit de oven komt heeft geen poespas nodig. Tartelettes, carrotcake, appeltaart of triple chocolatecake: alles ziet er puur en ongekunsteld uit. De perfectie schuilt in de smaak.
NIENKE’S CUPCAKES, MUFFINS & MORE, KORTE HAAKSBERGERSTRAAT 15
Cheesecake op een stokje, icing cookie of mojito-cupcake: bij Nienke is het motto ‘voor elk wat wils’ geen loze kreet. Macarons? Check. Tip voor als je met meer bent: de sweet tea of chcoladefondue.
DE BRANDERIE, H.J. VAN HEEKPLEIN 35
Een knus adres temidden van het stadsgewoel. De steeds wisselende zoetigheden komen allemaal uit eigen oven. Net als het brood voor ontbijt en lunch trouwens. Kersttip: de glittercappuccino.
STOET, PIJPENSTRAAT 15
Stoet is Twents voor brood en Stoet is méér dan brood. Op de kaart staan behalve stevige broodjes ook wraps, salades en soep. Het Zoetplankje biedt uitkomst voor twijfelende zoetekauwen.
ROSY’S FOOD, VAN LOENSHOF 86
Een hip koffietentje waar je kunt smullen van homemade taarten en lunch. Hier wordt met liefde en passie gebakken met verse producten. Het gezellige huiskamergevoel doet de rest.
SPRAKEL IN ‘T BOS, OVERMAATWEG 45 (LONNEKER)
Een sprookje, op een steenworp afstand van de stad. Een klassiek theehuis waar je de seizoenen nog proeft; binnen, buiten én op je bord. De ideale mix van Engelse romantiek en Twentse nuchterheid.
HET PARADIJS, NICOLAAS BEETSSTRAAT 48
Een natuurkunstwerk, zo kun je de inrichting van Het Paradijs het beste noemen. Geniet van de vegetarische keuken in de binnentuin en verwonder je over de bijzondere wereld die je bent binnengestapt.
11
KLOF VOOR MANNEN
De naam is afgeleid van kloffie, maar vergis je niet: KLOF is allesbehalve doorsnee. ‘Echte kleding voor echte mannen’ is hier het motto. Daarnaast vind je er schoenen en accessoires, zoals horloges, tassen en riemen. Ook voor je interieur hebben ze stoere (vintage)items. // Haverstraatpassage 17
SOOCO FOOTBAR ENSCHEDE
Je hebt schoenenwinkels en je hebt Sooco Footbar Enschede. “Waar schoenen worden verkocht alsof het hippe cocktails zijn”, aldus vakblad Tred, dat Sooco in de nationale top 50 van schoenenzaken plaatste. Of je nou high heels xzoekt of sneakers: hier helpen ze je vooruit. // Langestraat 27a
WINKELEN ZOALS HET IS BEDOELD MATOU BYOUX
Aan gewoon doen ze niet in deze schatkamer, waar al bijna 30 jaar originele sieraden over de toonbank gaan voor eigenzinnige dragers. Opsmuk zonder overbodige opsmuk. // Stadsgravenstraat 38
FIER
Neem je man of vriend gerust mee naar Fier. Behalve van bijzondere damesmode hebben de vier vrouwen die deze zaak runnen namelijk ook verstand van voetbal. Zo heb jij alle tijd om te neuzen in de collectie met merken als Drykorn, Modström, Jacky Luxury en Summum. // Van Loenshof 14
BOEKHANDEL BROEKHUIS
Dat het boek springlevend is voel je zodra je hier de drempel over stapt. Van roman tot kookboek of tijdschrift, je slaagt altijd. Dankzij 150 jaar ervaring is een goed advies hier vanzelfsprekend. // Marktstraat 12
12
SCOOTER DAMESKLEDING EN ACCESSOIRES
In een van de oudste winkelstraten van Nederland is de damesmode van Scooter al meer dan 30 jaar een begrip. Met die ervaring adviseren Ellen Schepers en haar team vrouwen die zich graag kleden zoals ze zijn: stijlvol, eigenzinnig en een tikje opvallend. // Haverstraatpassage 60
STUDIO SPITSBAARD
Via de webshop weten klanten van over de hele wereld Studio Spitsbaard te vinden. In Enschede kun je gewoon de winkel aan de Zuiderhagen binnenstappen en grasduinen in het uitzonderlijke aanbod van vintage kleding, interieuritems en zelfs planten. Jacky en Conny hebben een neus voor exclusieve designstukken, maar weten ook in het gangbare vintage aanbod de items te vinden die eruit springen. // Zuiderhagen 24
ROSEE FASHION & STYLING Na een reizend bestaan als styliste doet eigenaresse Hermie nu vanuit Enschede waar ze ijzersterk in is: de eigen stijl van vrouwen het beste laten uitkomen. Ze combineert haar persoonlijke aanpak met een onderscheidend aanbod. // Haverstraatpassage 84
MANCHET
Deze combi kom je niet vaak tegen: kunst en accessoires voor mannen. Kijken, genieten en kopen is hier het parool. Manchetknopen, pennen, hoeden, leren tassen en handschoenen worden net zo zorgvuldig gepresenteerd als schilderijen en beelden. Manchet is galerie en winkel ineen, maar vooral een ode aan de schoonheid. // Haverstraatpassage 58
TOFF KIDSWEAR
Scoor een toffe outfit voor je tiener. Er is keuze uit vele bekende merken zoals Scotch R'Belle, Scotch Shrunk, Tommy Hilfiger en McGregor. Ook voor jongere kids natuurlijk. // Van Loenshof 6
13
( ADVERTENTIE )
#shopspot
Klanderij-Twentec de Shopspot van Enschede
In Klanderij–Twentec kun je inspiratie opdoen op modegebied, de nieuwste elektronica trends beleven, de allerleukste snufjes vinden en natuurlijk ook gezellig een kopje koffie drinken. In het winkelcentrum vind je een goede combinatie van bekende brandstores en unieke lokale winkels. Klanderij–Twentec is goed bereikbaar met zowel het openbaar vervoer als met de auto. Met de aansluitende Van Heekparkeergarage, de grootste parkeergarage van Enschede, is er altijd wel een
14
parkeerplek te vinden!
SO FIFTIES
Een winkel als een tijdmachine. Met Marlies en Raymon aan de knoppen. Zij bestiert de winkel in kleding en accessoires, hij is heer en meester in de barbershop. Hier gaan de jaren 50 nooit voorbij. // Korte Haaksbergerstraat 14c
HOUSE OF SNOBS
Exclusief is het sleutelwoord. Een mini-warenhuis, al dekt die vlag de lading amper. Van high end kleding of een cosmetische behandeling tot geuren en diamanten. Voor wie het zich kan permitteren. // H.J. van Heekplein 1
GOODS4HOME
Bij Goods4Home draait het om interieur en lifestyle. Hier houden ze ervan trends en stijlen te mixen. Kleurrijk Afrikaans met strak Scandinavisch bijvoorbeeld. Het buitengewone assortiment varieert van loungebank tot sieraad. // Haverstraatpassage 40
OPENINGSTIJDEN WINKELS BINNENSTAD Ma: 11.00-18.00 uur Di, wo, vr, za: 09.30-18.00 uur Do: 09.30-21.00 uur
! WARENMARKT
KOOPZONDAG
Iedere dinsdag en zaterdag van 8:00-17:00 uur is er markt op het H.J. van Heekplein. Gedurende coronatijd ook op het Ei van Ko. Met een groot aanbod verse producten zoals vis, kaas, brood en bloemen, maar ook kleding, stoffen, accessoires en huishoudelijke artikelen is het de grootste markt van het Oosten van Nederland. De markt, die al ruim 500 jaar bestaat, trekt bezoekers vanuit de regio en van ver over de Duitse grens.
Elke zondag zijn de winkels geopend van 12.00-17.00 uur. Met uitzondering van: 12 april, 19 april, 31 mei, 25 december, 1 januari.
15
LEKKER TWENTS
WAAROM ER MET PASEN MANNEN IN REGENJASSEN DOOR OOTMARSUM TREKKEN EN JE OP OUDEJAARSDAG EEN ANDER KOEKJE BIJ DE KOFFIE KRIJGT DAN OP 1 JANUARI. EEN KLEINE INTRODUCTIE IN TRADITIES EN STREEKGERECHTEN VAN TWENTE. VAN HUMKESSOEP TOT RULLEKES
Pasen kent in Twente een aantal speciale tradities. Redelijk bekend zijn de paasvuren (boakes). Uniek is het vlöggeln in het stadje Ootmarsum. Een ritueel waarbij acht vrijgezelle katholieke mannen hun stap naar volwassenheid demonstreren. Als Poaskearls trekken ze zingend door het centrum, met inwoners en bezoekers in een sliert achter zich aan. De Poaskearls dragen een regenjas en hoed. Net als het vlöggeln zijn ook de paasgebruiken in Denekamp tot immateriëel erfgoed uitgeroepen. Centraal staat hier de paasstaak, een boom die uit het bos van landgoed ‘t Singraven naar het dorp wordt gesleept. In de boom hangt een ton die tegelijk met het paasvuur in band wordt gestoken.
Humkessoep is een soep van gesneden snijbonen, worst en/of vlees en soms aardappel (tuffel of earpel). Bakleverworst is een Twentse specialiteit. Bestanddelen zijn kopvlees, lever, spek en vet dat overblijft bij het slachten. Hete bliksem heet in Twente ook wel Hemmel en Earde, naar de appels die uit de hemel komen en de aardappels uit de aarde. Krentenwegge wordt gegeten bij de koffie. Het is ook een populair kraamcadeau. Soms krijgen jonge ouders een wegge van meer dan een meter lang.
Met Pinksteren dansen en zingen in Borne nog altijd de Pinksterbruidjes: in witte jurkjes geklede meisjes met een bloemenkroon in het haar.
Knieperkes en nijjoarsrullekes zijn twee verschillende koekjes van hetzelfde deeg. De platte knieperkes staan voor het jaar dat achter ons ligt. De opgerolde variant symboliseert het nieuwe jaar, waarvan we moeten afwachten wat het brengt.
In de periode van advent tot en met Driekoningen (6 jan.) kun je overal in Twente het klaaglijke geluid van de midwinterhoorn horen. Tip: doe mee aan een van de wandelingen die rondom deze traditie worden gehouden.
16
// Rondje Enschede
VERRASSINGEN LANGS DE STADSRAND Op de grens van bebouwing en buitengebied vind je het Rondje Enschede. Een fiets- en wandelroute van in totaal 52 kilometer, die je langs unieke plekjes in het buitengebied van Enschede en Boekelo leidt. Je slingert door een gevarieerd landschap met attractieve pleisterplaatsen. Van theetuin tot kunstatelier en van speelbos tot bosbessenkwekerij. Rondje Enschede voert
over nieuw aangelegde en bestaande paden. De route is te herkennen aan een witgroene pijl. Rondje Enschede is geïnspireerd op de ronde vorm die al eeuwenlang de historische stadsrand van Enschede markeert. De eerste herkenbare stadsrand van Enschede dateert van omstreeks 1800. De singels zijn rond 1930 aangelegd en markeerden toen, als nieuw ‘rondje’,
17
de toenmalige stadsgrens. De huidige stadsgrens is bepalend geweest voor de wandel- en fietsroute.
PLATTEGROND EN ROUTEBOEKJES
De plattegrond en routeboekjes van Rondje Enschede zijn gratis verkrijgbaar bij Tourist Info Enschede, bij horeca en ondernemers langs de route. Rondje Enschede is ook te vinden op uitinenschede.nl.
ENSCHEDE MET SCHUIMKRAAG
18
AL SINDS 1895 WORDT ER IN ENSCHEDE BIER GEBROUWEN. VANDAAG DE DAG GIST HET NOG STEEDS. NIET ALLEEN IN DE TROTSE BROUWERIJ VAN GROLSCH, MAAR OOK BIJ DE AL EVEN FIERE AMBACHTELIJKE BROUWERS. VRIJ NAAR DE MEEZINGER VAN DE BAND DE DIJK: ALS HET IN ENSCHEDE SCHUIMT, DAN SCHUIMT HET GOED.
Keuzestress is er om weg te drinken. Bij Stanislaus Brewskovitch is er een eenvoudige manier om je als onervaren speciaalbierdrinker een weg te banen door het onwaarschijnlijke aanbod. Stap één: kies een biertje van de tap. Stap twee: beperk je tot de specialiteiten uit de eigen brouwerij. Dan blijft er nog een uitdagend rijtje over om uit te kiezen, maar daar roep je dan de hulp bij in van een van de goedgeluimde medewerkers. Zoals Jamal, die ons meetroont naar de bar voor tekst en uitleg bij het krijtbord.
BIERORGEL
Hij stelt wat vragen over smaak en voorkeur, geeft van elk huisgebrouwen biertje een paar karakteristieken en zo zijn we er snel uit. Met de donkere Winterblues (winterale), de ‘rode’ Tukr (IPA) en de goudblonde Smugglers Gold (golden ale) hebben we een smakelijke dwarsdoorsnede te pakken van wat er bij Stanislaus Brewskovitch in het vat zit. Het brouwproces is hier zichtbaar: je zit met je neus bovenop de aluminium ketels. Er lopen pijpleidingen direct naar de bar, die daarom ook wel bierorgel wordt genoemd.
STOERE UITSTRALING
Een verwijzing naar de vroegere functie van dit monumentale kerkje, waar ooit de menisten (mennonieten of doopsgezinden) voor de eredienst in de banken schoven. Een enkele kerkbank en fraaie glas-inloodvensters herinneren nog aan die tijd, maar verder heeft het interieur vooral een stoere uitstraling. Al even ‘no nonsense’ is de menukaart, met een bescheiden keuze aan prettig geprijsde gerechten. Aan de achterkant vind je een deels overdekte
biertuin en naast het brouwerijgedeelte is een winkel, waar onafzienbare rijen bierflesjes in het gelid staan. De liefde voor ambachtelijk gebrouwen bier wordt bij Stanislaus Brewskovitch niet als een religie beleden, maar wel met hart en ziel uitgedragen. Regelmatig ook met live-muziek erbij, zoals tijdens de Church Sessions. // stanislausbrewskovitch.nl
!
In The Performance Factory huist Brouwerij Eanske, waar op de lokale historie geïnspireerde specialiteiten in eigen huis worden geproduceerd. Zoals Area053, een blond stadsbier dat alleen in de regio Enschede is te verkrijgen. Ook rondleidingen en proeverijen. // brouwerijeanske.nl In het vroegere hoofdkantoor van textielfabriek Van Heek draait het nu om bier en nog eens bier. Biercafé De Beiaard heeft 25 bieren op de tap en 150 soorten uit de krat. Van Straffe Hendrik tot Lellebel: hier vraag je niet mis. Ze schenken ook bieren van de buren (Stanislaus). Een hapje eten kan eveneens. Voor wie dat liever in een echt restaurant doet is Beiaards Bistro een aanrader. Hier proef je het huisbier Zwarte Ros in het brood, of Mongozo Banana in de Bieramisu – jawel, een dessert. // beiaardenschede.nl Bij Proeflokaal België ligt de focus op de speciaalbieren van de zuiderburen. Maar dan wel met Twentse gastvrijheid geserveerd. Ontdek ‘het mooiste stukje België van Enschede’. Let ook op de pubquizzen die hier regelmatig op het programma staan. // proeflokaalbelgië.nl/enschede
19
( ADVERTENTIE )
a
Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 11.00 uur - 17.00 uur
Lasondersingel 129-131 7514 BP Enschede T +31 (0)53 201 2000
www.rijksmuseumtwenthe.nl
volg ons:
GÖe
ZE HOORT THUIS IN HETZELFDE RIJTJE ALS DE DOM IN UTRECHT EN DE ONZE LIEVE VROUWE BASILIEK IN MAASTRICHT. DE SYNAGOGE IN ENSCHEDE IS ÉÉN VAN DE DERTIEN BEELDBEPALENDE KERKEN DIE SAMEN HET GROOTSTE MUSEUM VAN NEDERLAND VORMEN. DE MOOISTE SYNAGOGE VAN HET LAND EN VOLGENS VELEN VAN WEST-EUROPA.
Het ruikt er verleidelijk naar gebak. “Appeltaart en boterkoek”, verklapt een vrijwilligster. Koosjer, oftewel bereid volgens de joodse spijswetten, dat spreekt voor zich. Een gezelschap dat net een rondleiding heeft gehad laat het zich in de feestzaal goed smaken. Naast de overrompelende architectuur is dat wat de synagoge in Enschede zo bijzonder maakt: het is meer dan een gebedshuis alleen. Het complex omvat een grote sjoel (gebedsruimte), de kleine dagsjoel, een badhuis, kerkenraadskamer, feestzaal en joodse school, en is daarmee een monument van het joodse leven. Alles is bovendien even gaaf bewaard gebleven, wat gezien de bewogen geschiedenis een wonder mag heten.
SCHATKAMER VAN HET JOODSE LEVEN
SCHOONHEID
Met een audiotour kun je de belangrijkste - en soms verborgen - schatten in een half uur ontdekken. Maar trek vooral meer tijd uit voor je bezoek. Alleen al de grote sjoel, de gebedsruime die alleen op hoogtijdagen nog wordt gebruikt, eist vanzelf ruime aandacht op. Grote kans dat de uitleg over de joodse getalssymboliek een beetje langs je heen gaat, want bij zoveel schoonheid in oriëntaalse stijl staat je verstand even stil.
De stem van de audiotour loodst je langs de meest prominente ruimtes van dit totaalkunstwerk, dat in 1928 werd gebouwd naar het ontwerp van architect Karel de Bazel. Het loont om daarna nog wat verder te dwalen door het complex. Om te eindigen in het koosjere sjoelcafé beneden. Want net als in de feestzaal wordt ook daar appeltaart geserveerd.
!
Open dinsdag, woensdag, donderdag en zondag van 11.00 tot 15.00 uur. Op zondag en woensdag om 14.00 uur zijn er rondleidingen met begeleiding van een gids. Elke laatste zondag en tweede woensdag van de maand vanaf 12.00 uur een wijkwandeling langs sporen van het joodse verleden. Tip: zolang begeleide rondleidingen niet mogelijk zijn is een audiotour tijdens je bezoek een goed alternatief. // Prinsestraat 16, synagogeenschede.nl
21
// Kunst en cultuur in Enschede: ervaringen op elk formaat
AANBOD VAN TOPKLASSE IN GEMOEDELIJKE SFEER NOEM HET TWENTSE NUCHTERHEID. VOOR KUNST EN CULTUUR GELDT HIER: DAAR MOET JE NIET GEWICHTIG OVER DOEN, DAAR MOET JE VAN GENIETEN. DIE VANZELFSPREKENDHEID VIND JE TERUG IN DE MANIER WAAROP JE OVERAL WORDT ONTVANGEN. VAN THEATER TOT CONCERTZAAL OF MUSEUM: JE VOELT JE METEEN THUIS. Het Muziekkwartier aan de Wenninkgaarde is het vlaggenschip van de podiumkunst in Enschede. Onder één dak vind je daar het riante Wilminktheater, het om zijn akoestiek geprezen Muziekcentrum en zalen van Metropool, poppodia Twente. Samen met de Hengelose vestiging draait Metropool mee in de eredivisie van Nederlandse poppodia.
de Nederlandse Reisopera. Enschede behoort met Amsterdam en Maastricht tot de enige steden in het land die zowel een symfonieorkest als een operagezelschap, en ook nog een conservatorium in huis hebben. Het aanbod is er naar: hier leiden dirigenten uit binnen- en buitenland het orkest naar grote hoogten en presenteert de Nederlandse Reisopera haar grensverleggende producties.
Het Wilminktheater en het Muziekcentrum zijn tevens de thuisbasis van Phion, Orkest van Gelderland en Overijssel en
Op een steenworp afstand liggen nog twee locaties van het Wilminktheater. De Kleine Willem, een charmante kleine zaal, geknipt
22
voor cabaret, jeugd- en muziektheater. En de Grote Kerk op de Oude Markt, behalve icoon van Enschede ook een sfeervolle concertzaal. // wilminktheater.nl // reisopera.nl // phion.nl // metropool.nl
Rijksmuseum Twenthe is het kunstmuseum van Enschede. Van middeleeuwse pronkstukken tot digitale kunst, van grote namen tot rijzende sterren: in 36 zalen mengen oude en moderne kunst zich op prikkelende wijze. Ars Longa Vita Brevis is de actuele opstelling van de vaste collectie, met werk van Armando tot Anne Wenzel. Een topper onder de tentoonstellingen in 2020 is Beauty is a line, rondom werk van Picasso en Matisse (tot en met 13 september). Ander verwacht hoogtepunt is het eerste overzicht in Nederland van Italiaans futurisme (van 18 oktober tot en met 14 maart). Vanaf 5 juli is Claudy Jongstra prominent aanwezig in het museum, met haar project Inner Vitality. Jongstra is wereldwijd bekend van haar monumentale kunstwerken van gevilte wol en zijde, geverfd met natuurlijke pigmenten. Zij presenteert een betoverende installatie, waarin kruiden en planten zijn verwerkt uit de mede door haar vernieuwde binnentuin van het museum. // rijksmuseumtwenthe.nl Een familiemuseum waar je verbeelding op hol slaat en je handen gaan jeuken? Welkom in De Museumfabriek, een spannend gebouw waar je ervaart hoe natuur, cultuur, wetenschap en techniek met elkaar samenhangen. In de zomer (4 juli tot en met 30 augustus) worden de geheimen van het vliegen ontrafeld in De Vliegfabriek: een tentoonstelling met doeprogramma. Gloednieuwe Wunderkammer bieden samen een ontdekkingsreis, en er komen bovendien steeds van deze themakabinetten bij. Wanneer je dan
bent aanbeland in de Makerspace wil je nog maar ĂŠĂŠn ding: zelf aan de slag. Dat treft, want in de Makerspace mag je alles uitproberen, van oud gereedschap tot de nieuwste apparatuur. // museumfabriek.nl Tetem is eeen onderzoekend presentatieplatform in een rijk netwerk van creatieve makers en denkers. Het is een van de weinige presentatieplekken in Nederland waar digitale cultuur een hoofdrol speelt. Met interactieve tentoonstellingen en de randprogrammering daaromheen vertelt Tetem het verhaal van een maatschappij in ontwikkeling. Tetem werkt vanuit de beeldende kunst, digitale media, techniek, wetenschap en design. // tetem.nl Enschede biedt ook tal van kleinere podia met karakteristieke kwaliteiten. Neem
23
Theater Concordia, een snoepje van een bonbonnière aan de Oude Markt. De barokke zaal is een warm bad, of je nou komt voor theater, muziek of een film. Want Concordia biedt behalve theater ook film in drie zalen en - op een tweede locatie aan de Langestraat - hedendaagse beeldende kunst in verschillende expositieruimtes. Tip: neem aan de Langestraat een kijkje in de winkel kunst en design, ook uit Twente. Dat kan tevens online: webshop.concordia.nl // concordia.nl Klein, kleiner, kleinst. Het Vestzaktheater aan de Walstraat biedt een groot aanbod op huiskamerformaat, van toneel en cabaret tot muziek. Tip: de serie van de Twentse Kunst Alliantie, waarin beeldende kunst, theater en muziek elkaar ontmoeten. Of de kinderreeks Zin in zondag (6+). // hetvestzaktheater.nl
Willem Wilmink waart hier nog altijd rond. // cafehetbolwerk.nl Voor een kijkje in de toekomst is WARP Technopolis aan het Stationsplein de aangewezen plek. Een proeftuin in ontwikkeling, met creatieve technologie, kunst, vernieuwing en experiment. Sickhouse programmeert exposities, lezingen, films en games, maar je vindt er ook werkplekken. Beneden is een bar met een terras. // sickhouse.nl Theater Sonnevanck maakt toonaangevend jeugdtheater, dat al regelmatig werd bekroond. Het gezelschap brengt voorstellingen door het hele land, maar ook regelmatig in het eigen, sfeervolle theater aan de Walstraat. Sonnevanck neemt haar publiek serieus, of het nou peuters zijn of pubers. // sonnevanck.nl In de voormalige Spinnerij Oosterveld biedt Mystiek Theater behalve dinnershows en ander feestelijk vermaak ook een divers aanbod muziek en cabaret. Zo is er de maandelijkse Crazy Sunday, met optredens van twee bands. Voor Nixtiek strikt het theater spraakmakende acts in samenwerking met het voormalige bluespodium NixEnMeer. Cabarettalent krijgt een podium via Het Verborgen Theater, dat bij Mystiek is ingetrokken. Mystiek Theater biedt bovendien voorlopig onderdak aan jazzpodium De Tor. Ook op deze tijdelijke locatie houdt De Tor haar naam en faam als vermaarde jazzclub hoog. // mystiektheater.nl // jazzpodiumdetor.nl // verborgentheater.nl De Vrijhof is het culturele hart van de Universiteit Twente, met onder
meer verschillende theaterzalen en een theatercafé. Ook niet-studenten zijn welkom. Vrijhof Cultuur presenteert professionele voorstellingen, concerten, lezingen, exposities. Tip: er is ook een fraai openluchttheater. // utwente.nl In Tankstation Enschede kun je jezelf volgooien met een flinke portie cultuur, een goed gesprek en (elke dinsdag en donderdag) een vegetarische of veganistische maaltijd (reserveren verplicht). Een huiskamer in het groot met een internationale sfeer. Er zijn exposities, concerten en open mic-avonden. // tankstationenschede.nl Villa De Bank is een kunstruimte in een monumentale villa in een park. Ooit buitenhuis van een textielfabrikant, nu een expositieruimte voor kunstenaars uit binnen- en buitenland. // villadebank.nl Een culturele parel van de buitencategorie is café Het Bolwerk, anno 1904. Zoals oudstadsdichter Moes Wagenaar ooit schreef: ‘Iedereen kan zijn eigen Bolwerk hebben.’ De geest van schrijver, dichter en stamgast
24
Tip: kijk voor een uitgebreid overzicht van exposities in Enschede (en omgeving) op kunstnonstop.nl
!
Alles over uitgaan in Enschede: uitinenschede.nl
VEEL HOLLANDSER WORDT HET PLAATJE IN TWENTE NIET. GEEN WONDER DAT DE LONNEKER MOLEN BEZOEKERS VAN OVER DE HELE WERELD TREKT.
HOLLANDS GLORIE MET TWENTSE DRAAI De molen is de trots van het dorp Lonneker, onder de rook van Enschede. Dat blijkt ook uit de inzet van tientallen vrijwilligers. Twentenaren hebben de naam nuchter te zijn, maar de gedrevenheid waarmee de molen in bedrijf wordt gehouden maakt tijdens rondleidingen en de wekelijkse openstellingen steevast indruk. De Lonneker Molen is de enige molen in Nederland met een rieten mantel rondom de stenen romp. Het zorgt voor een mooi aanzicht, maar overbodige luxe is het niet. Het riet heeft de molen in haar bijna 170-jarige bestaan verscheidene keren voor verval en ander onheil behoed. De laatste keer in februari 2016, toen de molen door brand werd getroffen. Het rieten dek ving de meeste vlammen op. Inmiddels staat de beltmolen weer te pronken op de verhoging waaraan ze die naam heeft te danken. In volle glorie, en tot in de puntjes maalvaardig. Dat is ook te zien in de winkel, waar een royaal assortiment producten van eigen meel te koop is. Van pannenkoekenmeel tot mix voor de legendarische Lonneker Stoet: hier ga je altijd met een smaakvol souvenir naar huis. Kijk op de website van de Lonneker Molen voor actuele informatie over toegankelijkheid voor publiek en eventuele andere activiteiten.
!
Tip: de Lonneker Molen heeft ook een webshop waar je meel kunt kopen! // Lonneker Molenweg 80, lonnekermolen.nl
25
!
ONTDEKKINGEN OVER DE (STADS)GRENS DUITS SPROOKJE
KASTELEN TE OVER
Met twee torens, kantelen en een weergang is de burcht in Bad Bentheim een kasteel uit een sprookjesboek. Een spannende combinatie van geschiedenis en avontuur, op een half uurtje rijden van Enschede. De grootste hoogteburcht van Noordwest-Duitsland torent ver boven het stadje uit. Aan de voet vind je behalve een sfeervol centrum en een kasteelpark ook een modern kuuroord voor wellnessplezier. // kasteel-bentheim.nl
Waarom Twente wel het Landgoed van Nederland wordt genoemd? In Hof van Twente wordt het je op slag duidelijk. Zes landgoederen met kasteel of havezathe telt die gemeente. Zoals Twickel, met rondom het trotse kasteel fraaie tuinen. Op loopafstand ligt het nieuwe particuliere kunstmuseum No Hero. Even verderop combineert Diepenheim kastelen met een ongekend aanbod aan hedendaagse kunst. // twickel.nl // kunstvereniging.nl // museumnohero.nl
ETALAGE VAN NATUUR
HET SUCCESRECEPT VAN GROLSCH
Natura Docet Wonderryck Twente is het oudste natuurhistorisch museum van het land, gevestigd in een modern architectonisch hoogstandje. Het vormt de poort naar het omliggende Nationaal Landschap Noordoost Twente. Welke rijkdom daar op je ligt te wachten, en hoe die is ontstaan, laat het museum je op een vaak interactieve manier ervaren. Uniek voor Nederland is Funky Forest, waar kinderen hun eigen (digitale) natuur scheppen. // wonderryck.nl
Met de karakteristieke pilssmaak, de unieke beugelfles en spraakmakende reclames is Grolsch een toonaangevend biermerk dat in Enschede wordt gebrouwen. Wil je meer weten over de rijke geschiedenis - die teruggaat tot 1615 - en de hypermoderne brouwerij van nu in werking zien, boek dan een tour. Natuurlijk kan er ook worden geproefd. // grolsch.nl
KUNSTSTADJE OOTMARSUM
DICHT BIJ DE STERREN
In Ootmarsum rijgen de galeries zich aaneen, maar proef je ook nog steeds de sfeer van de historische vesting die het ooit was. Het kunststadje heeft een reputatie onder liefhebbers uit het hele land, onder meer dankzij het museum Ton Schulten en de kunstmarkt in augustus. Aan de rand van het stadje laat het openluchtmuseum Het land van Heeren en Boeren zien waar de regio die (bij)naam aan dankt. // ootmarsum-dinkelland.nl
Bij het rustieke dorpje Lattrop trekt Cosmos Sterrenwacht de blik naar boven. Het is een van de grootste sterrenwachten in het land, met behalve een planetarium ook een observatorium. Daar staat de grootste telescoop van Nederland. Elke zaterdag is er sterrenkijkavond. // cosmossterrenwacht.nl
ONTDEKKEN EN SPELEN
Is het een attractiepark? Een speeltuin? Een natuurgebied? Speelpark Ketteler Hof nabij het Duitse Haltern am See is het allemaal. Klimparcoursen, glijbanen, waterbanen (droge kleding mee!), een rodelbaan, een natuurbelevingspad, speelplekken met water en zand en ook nog een grote indoor speeltuin: dit is een grenzenloos pretpark voor alle leeftijden. // kettelerhof.de
GOLFEN EN GENIETEN
Geroemd om zijn gastvrijheid en de fraaie omgeving: golfbaan Het Rijk van Sybrook biedt het beste van Twente. Gelegen op een oud landgoed net buiten de stad is de 27-holes golfbaan geliefd bij golfers uit het hele land. De holes bieden uitzicht op het typisch Twentse coulisselandschap, worden omsloten door bos of zijn gecombineerd met een uitdagende waterpartij. // golfenophetrijk.nl
26
// (Met de klok mee) burcht Bad Bentheim, Natura Docet Wonderryck Twente, Ootmarsum, Grolsch Brouwerijtour, Het Rijk van Sybrook.
27
( ADVERTENTIE )
Op onze entertainment boulevard is ontzettend veel te beleven, je vindt hier onder andere:
Bowling Enschede Bowlen, borrelen, poolen en eten onder ĂŠĂŠn dak. Diverse all-in arrangementen mogelijk voor elk budget! www.bowling-enschede.nl
Monkey Town Enschede Kom rennen, spelen, springen en lasergamen in het tofste en nieuwste speelparadijs van Enschede en omstreken! www.monkeytown.eu/enschede
ZERO55 Enschede Kom elektrisch karten, lasergamen of ontsnap uit een van de escape rooms! Are you ready? www.zero55.nl/enschede
Go Planet Parc, gelegen tussen Hengelo en Enschede, heeft 1500 gratis parkeerplaatsen en is eenvoudig bereikbaar met auto, fiets of trein.
www.go-planet.nl 28
enschede
WIST JE DIT AL OVER ENSCHEDE? > D e bijnaam van Enschede is Krekkelstad. Naar de krekkel, het
brosse koekje dat vroeger met een strik om de arm van een jarig kind werd gespeld.
> D e vele parken in de stad zijn aangelegd door textielfabrikanten voor hun arbeiders.
> A nno nu blijft de textielindustrie onderdeel van het DNA van de stad: • Op maat gemaakte jeans van Paul Kruize gaan de hele wereld over. • Annemieke Koster runt een duurzame weverij. • O ver de hele wereld maken slaapzakken/jassen van Sheltersuit leven v an daklozen en vluchtelingen een beetje draaglijker.
> E nschede telt bijna 160.000 inwoners, van 160 nationaliteiten. > E nschede telt zo’n 26.000 studenten en is in 2018 uitgeroepen tot de beste studentenkamerstad van Nederland.
> E nschede heeft nauwe banden met haar partnersteden, dit zijn Palo
Alto in de VS (sinds 1980), Dalian in China (sinds 2009) en Münster in Duitsland (2020).
> J aarlijks worden er circa 400 evenementen georganiseerd in en rond de stad.
> I n Enschede is het goed fietsen, zowel in het buitengebied als in de
stad. Vanwege onder andere de fietsvriendelijke voorzieningen als ‘meer groen licht voor fietsers bij regen’ en fietssnelweg F35 is de stad in 2020 uitgeroepen tot de beste Grote Fietsgemeente van Nederland.
> O p innovatiecampus Kennispark Twente vind je, naast de honderden bedrijven, zeven onderzoeksinstituten met wereldfaam. MESA+ is bijvoorbeeld het grootste nanotechnologisch instituut in Nederland. 29
!
DROMEN, DURVEN OF DOEN MET JE KROOST TRAMPOLINEPARADIJS
Uitgekeken op die ene trampoline in de (speel)tuin? Krazy Kangaroo is andere koek. Dit eerste indoor trampolinepark van Enschede is een jump-walhalla voor beginners en gevorderden. En als toeschouwer kijk je je ogen uit. Er zijn de standaard aaneengesloten trampolinevelden voor wie het simpel wil houden, maar ook aangepaste ruimtes voor speciale technieken als freejumping en bounceboard. // De Reulver 120, krazykangaroo.nl
SPRINGEN EN BUITELEN
Zelfs aan de allerkleinsten heb je geen kind in de overdekte speeltuin Ballorig. Dit ruim opgezette ravotparadijs heeft een apart gedeelte voor peuters, inclusief een overzichtelijke ballenbak. Op hetzelfde terrein nog meer actie voor jong en wat ouder, zoals glow in the dark-golf, Starworld paintball en lasergame en klimcentrum Arque. // J.J. van Deinselaan 30, ballorig.nl/enschede
TREINREIS VAN TOEN
Haast is er niet bij en hoe voller de trein zit, hoe beter de stemming. De hedendaagse spoorstress is in de treinen van Museum Buurt Spoorweg in Haaksbergen ver te zoeken. Hier reis je als het ware terug in de tijd. De historische stoomtreinen, piekfijn onderhouden door vrijwilligers, rijden tussen de museumlocaties in Haaksbergen en Boekelo. MBS belooft iedereen een eersteklas uitje. Let ook op de speciale activiteiten. // Stationsstraat 3 Haaksbergen, museumbuurtspoorweg.nl
30
PRETBOULEVARD
Je bent op zoek naar vermaak maar niet iedereen wil hetzelfde doen. Op naar Go Planet Parc! Een amusementsboulevard waar je kunt schaatsen, duiken, naar de bios gaan, bowlen, indoor voetbal spelen, (e-)karten, lasertaggen, een highscore neerzetten in escaperoom Space Exit of virtual reality racing ervaren. Uitblazen kan bij verschillende restaurants. // Colosseum 64, go-planet.nl
DE DROOM VAN WATERRATTEN
Schatduiken, glijbaanrace, watervoetbal: Aquadrome is veel meer dan een zwembad. Natuurlijk mag je baantjes trekken als je dat wilt, maar de verleiding van de glijbanen en de activiteiten is groot. Word jij kampioen bommetje? Pauzeren kan in het Aqua CafĂŠ. // J.J. van Deinselaan 2, aquadrome.nl
KLAUTERWOUD
Je hebt bos, en je hebt ’t Klauterwoud. Op het landgoed Hof Espelo, aan de rand van Enschede, is een speelbos aangelegd waar je uren zoet kunt brengen. Een verzameling boomstammen ligt er op te wachten om beklommen te worden en huttenbouwers vinden hier alles wat ze nodig hebben. Verstoppertje spelen in de struiken kan ook. Of probeer de boomstoel te bereiken: je waant je de koning van het woud. // Weerselosewerg 259, landschapoverijssel.nl
ONTDEKKEN EN MAKEN
Het familiemuseum van Twente: dat is De Museumfabriek. Waar je in maar liefst 25 gloednieuwe Wunderkammer het spoor volgt van ontdekkingsreizigers, de magie van wit ervaart, leert hoeveel robots op dieren lijken of de sterrenhemel kunt verkennen. In de Makerspace kun je zelf aan de slag met 3D-printer, lasersnijder en nog veel meer. Check ook de agenda voor coole workshops en colleges. // Het Rozendaal 11, demuseumfabriek.nl
31
// Benieuwd naar de volledige bucketlist? Check uitinenschede.nl/bucketlist of scan de QR code!
ENSCHEDE VAN EEN ANDERE KANT ZIEN? STREEP DEZE ITEMS AF VAN DE ULTIEME ENSCHEDE BUCKETLIST! HAAL EEN IJSJE BIJ VAN DER POEL
lekkerste Het ijs van Van Der Poel is een begrip in Enschede (en daarbuiten). Proef de kplein. Wilmin Het aan of Markt Oude smaken bij de ijssalon op de
GA BARBECUEËN BIJ DE FORELDERIJ
erij. Leef je uit in de fruit-, Ga barbecueën bij forellenvisserij, rokerij en tuinderij De Forelden koffieschenkerij. kruiden- en bloemenplukkerij en geniet van lekkers in de thee-
PLUK BOSBESSEN BIJ LA FRANCAISE
sen plukken bij La Francaise.
Ga tijdens de zomermaanden onbeperkt mooie dikke bosbes Leuk voor groot en klein!
ORLD geschikt voor n van DiveWorld. Zowel DUIK IN HET DIEPE BIJ10DIVmeEW ter diepe indoor duiktore ng. Maak een duik in de der professionele begeleidi een introductieduik als on
T HARTENBANK JE je voor het stadhuis. Het beroemde bankje is MAAK EEN FOTO OP HEkle urrijke Hartenbank 24 jaar. binnenstad al Maak een foto op het usje Beverdam en siert de Gu res ena nst ku or do t gemaak
32
Internationaal
!
DE STAD OP JE BORD AROY-D
MAZZA
Gasten die het land ooit bezochten melden in reviews dat ze zich bij Aroy-D weer even terug wanen in Thailand. Heel vreemd is dat niet, want in dit knusse restaurant worden veel ingrediënten uit Thailand geïmporteerd en staan Thaise koks achter het fornuis. Onder aanvoering van eigenaresse Jessy laten ze je zoveel mogelijk smaken van Thailand proeven. Neem er een Changbiertje bij en wens jezelf ‘Thaan hoi aroy’: eet smakelijk! // Noorderhagen 20
Mazza, dat zijn tapas zoals ze in het Midden-Oosten worden gegeten. In dit Libanese restaurant kun je de kleine (warme en koude) gerechtjes combineren tot een hoofdmaal, als voorgerecht eten of bestellen bij een grillschotel of salade. Zelfs van de desserts kun je in mazza-vorm genieten, met vier toetjes op een schotel voor twee. Tip: vraag of de Gazel Albanat er zeker bij zit: zoete Libanese engelenharen met slagroom, vanille-ijs en pistache. // Walstraat 1
BIG BELLY’S
LOS SUEÑOS
Wat is er Iers aan baklever met appel? Niets, maar het staat wel op de kaart in de Ierse taverne Big Belly’s. Proef zelf hoe goed Twentse kost past bij de stoere Ierse keuken. Specialiteiten als Sheperds Pie en Bangers and smash (verse worst met uien) staan gebroederlijk op de kaart met stamppot andijvie en de Big Boerengehaktbal. Nog ruimte voor een toetje? De Chocolade Guinness Cake is hier al zeven jaar een hit. // Van Lochemstraat 230a
Dromen van Spanje? Proeven van Spanje! Bas Linders en Daniël Haarman delen hun liefde voor het Iberisch schiereiland met je in restaurant Los Sueños (Spaans voor dromen). ‘Tapas en meer’ is hier het motto: behalve de bekende warme en koude gerechtjes serveren ze bijvoorbeeld paella die zo vers is dat je er misschien een tikkie langer op moet wachten. Er zijn ook tapasmenu’s. Tip voor na: de chocodroom met ijs, mousse en… chocoladeworst. // Walstraat 41
CARLINA’S
TENTJE TEMAN²
Natuurlijk kun je bij Carlina’s van de kaart bestellen, maar wie zich wil onderdompelen in de Latijns-Amerikaanse keuken kiest voor de Culinaire Reis. Dit vernieuwde concept laat je kennismaken met streetfood, gerechten waarin je de jungle en het Amazonegebied proeft en specialiteiten uit kleine dorpen. De Colombiaanse Sandra Vasquez Burbano is je sympathieke gids. Tip: de huisgemaakte Agua de Panela, ijsthee gemaakt van oersuiker. // Walstraat 69
In dit nieuwe eethuis zijn Turkije en Indonesië buurlanden geworden. Vriendschap ligt aan de basis van deze bijzondere combinatie. Dat verklaart ook de naam, die je uitspreekt als Tentje teman teman: teman betekent vriend in het Bahasa Indonesia en lijkt op het Turkse tamam wat goed betekent. Met hun Indonesische, Twentse en Turkse wortels schotelen Iet, Henk en Ahmet je met liefde gemaakte specialiteiten voor, van besengeh tot hambal. Tip: je kunt hier ook terecht voor je (meeneem)lunch. // Korte Haaksbergerstraat 46
33
// Heel veel smaken onder één stoer fabrieksdak
DE WERELD ROND IN TWENTSCHE FOODHAL ROBUUST ‘COUNTRY STYLE’ VLEES, SOULFOOD UIT SURINAME, OF TOCH LIEVER IETS PITTIGS UIT DE INDONESISCHE KEUKEN? IN DE TWENTSCHE FOODHAL HOEF JE NIET TE KIEZEN.
34
Wat drink je op een plek waar duurzaamheid hoog in het vaandel staat? Een lokaal gebrouwen biertje natuurlijk. Twentsche Streken is het nieuwe huisbier van de Twentsche Foodhal. Dicht bij huis gebrouwen maar met een avontuurlijke smaak.
hier niet, maar de open keukens garanderen bedrijvigheid en warmte. Bij Omma’s Kitchen komt daar dan ook nog een graadje Koreaanse pit bij. De kip blijkt precies zo spicy en crispy als de kaart belooft, dankzij het gefrituurde jasje van gochujang: gefermenteerde chilipasta.
Terwijl het bier zich in het glas ontpopt tot een amberkleurige dorstlesser met toch een stevig karakter, gaan we voor het voorgerecht richting Italië. Foodbar Holy Pasta is een nieuwe aanwinst voor de Twentsche Foodhal. Lizz Dubbelman (33) en Johanna Holstege (22) uit Hengelo zijn bekend van hun foodtruck, maar hebben daarnaast nu vaste voet onder de grond in Enschede. Lizz: “Hier kunnen we ons op een andere manier laten zien. Dit is net iets meer restaurantwaardig.”
KLEINE STAP
Lizz en Johanna zijn als Twentse foodies eigenwijs genoeg om Italiaanse klassiekers een twist te geven. Klein voorbeeld: in de pesto gaan geen parmezaanse kaas en basilicum, maar geitenkaas en koriander. Of het nog pesto mag heten laten we graag in het midden maar smaken doet het zeker. De antipasti komen hier op een borrelplank. Fijn om te delen met tafelgenoten. Naast de pasta’s waarmee ze naam hebben gemaakt, zoals de pasta al parmigiano, serveren Lizz en Johanna in de Twentsche Foodhal ook pizza rechtstreeks uit de steenoven. Onze tip: de pizza tartufo, die niets meer nodig heeft dan crème fraîche, knoflook en truffel. De ambachtelijke sfeer van de Twentsche Foodhal past bij de industriële functie die dit complex ooit had. Aan poespas doen ze
Met sla, rijst en wat kimchi (gefermenteerde groenten) kun je er een wrap van maken. Stokjes krijg je er ook bij en anders brengen de bestekbakjes op de tafels redding. Van Korea naar de Achterhoek is hier een kleine stap, zodat we kunnen afsluiten met een fris zuiveltoetje van eigen bodem, van De Melkbus uit Eibergen.
man Johnny en zoon Herwin twijfelen nog, net als schoondochter Annemarie. De Twentsche Foodhal “past bij de ontwikkeling die Enschede doormaakt”, vindt Herwin. Het ongedwongen karakter spreekt de familie aan. Terwijl baby Ties alles langs zich heen laat gaan komt de kleine Teun net uit de speelhoek gelopen. Zusje Saar is nog op onderzoek uit. Opa Johnny: “Ik denk dat ze bij de Koreaan aan het bestellen is.”
Even verderop moeten de drie generaties van de familie Ter Riet uit Enschede nog aan de reis beginnen. “Ik denk dat ik voor Indonesisch ga”, zegt moeder Marion. Haar
Alle keukens zijn geopend op donderdag en vrijdag van 16.00 tot 22.00 uur, zaterdag van 14.00 tot 22.00 uur, zondag van 14.00 tot 21.00 uur. Van maandag tot en met vrijdag ook open voor werken en lunchen van 9.00 tot 17.00 uur. Het culinaire aanbod wisselt regelmatig. Check de website voor actuele openingstijden en maatregelen.
!
De Twentsche Foodhal is gevestigd in de Performance Factory, een voormalig fabriekscomplex. Waar ooit weefgetouwen stonden en later de instantcamera’s van Polaroid van de band rolden gonst het nu van nieuwe bedrijvigheid in kunst, cultuur, ambacht, recreatie, sport en meer. Ook de naam Polaroid staat weer op de gevel, want de oud-werknemers die de productie op kleine schaal een doorstart gaven voeren de oude bedrijfsnaam. performancefactory.nl
35
( ADVERTENTIE )
WORDT HET HUMPHREY’S VANDAAG?
Bourgondisch genieten!
Om de ultieme Moulin Rouge sfeer te beleven, hoef je niet ver te reizen. Zodra je Humphrey’s aan de Oude Markt in Enschede binnenstapt, waan je je even in het Parijs van vroeger. Luxe pluche stoelen, romantisch kaarslicht, kroonluchters en veel gouden en rode elementen. Bij Humphrey’s Enschede kun je genieten van een heerlijk seizoensgebonden driegangen keuzemenu voor een vaste scherpe prijs. Daarnaast is het ook mogelijk om te lunchen en te borrelen. Heerlijk eten, gastvrijheid, goede service en een gezellige sfeer staan bij ons voorop. Speciaal voor groepen is er een private dining, waar men gezellig met z’n allen kan dineren in een aparte ruimte. Humphrey’s is kortom de ideale plek voor een gezellige en lekkere middag of avond uit!
Humphrey’s Enschede | Oude Markt 3A | 7511 GA Enschede | 053-4837763 | www.humphreys.nl
36
HET NIEUWE GEZICHT VAN ROOMBEEK Je kunt er de vitaliteit en inspiratie bijna aanraken. De wijk Roombeek, vlakbij het centrum van de stad, is een toonbeeld van elan. Op 13 mei 2000 werd Roombeek getroffen door de vuurwerkramp. Er kwamen 23 mensen om, meer dan 1000 mensen raakten gewond en 42,5 hectare stad werd verwoest. Roombeek is
herbouwd tot een eigentijdse, dynamische en inspirerende wijk die bekend staat om haar hoogwaardige architectuur en aansprekende openbare ruimtes. Typerend is de bijzondere mix van oud en nieuw, gedurfd en traditioneel en van ruime en intieme architectuur.
Met het grote aantal culturele instellingen is Roombeek een echte culturele hotspot binnen Enschede. Combineer een wandeling door de interessante wijk met een bezoek aan de uiteenlopende musea, galeries en ateliers die hier gevestigd zijn.
// RONDLEIDINGEN ROOMBEEK Diverse gidsen, die elk om hun eigen reden een band hebben met de wijk, nemen u mee in het verhaal rond Roombeek. Een enerverende wandeling. Huis van Verhalen, huisvanverhalenenschede.nl, T. 053 - 4316288, info@huisvanverhalenenschede.nl // Robin Pater, T. 06 - 14154969, stadswandelingenschede.nl, info@stadswandelingenschede.nl // Titia Boitelle, T. 06 - 27170769, rondleidingenroombeek.nl, titiaboitelle@gmail.com
37
LUCHTRUIM VOL VERHALEN Ze zijn vleugellam, al zie je dat er niet aan af. Keurig achter elkaar staan een Boeing 747 van KLM en een Airbus A340 van Air France op de baan. Alsof ze elk moment kunnen vertrekken. In werkelijkheid staan de toestellen op wat je hun laatste rustplaats zou kunnen noemen. Het bedrijf Aircraft End-Of-Life-Solutions zal ze ontmantelen. Een bord aan een hek (‘landingsterrein streng verboden toegang’) maakt duidelijk
dat de afgedankte vliegtuigen niet uit de lucht zijn komen vallen. Onder de naam Twente Airport blijft het terrein bovendien gedeeltelijk in gebruik voor zakelijk en recreatief vliegverkeer.
IMMENS GEBIED
Die landingsbaan moet je dus links laten liggen, maar verder kun je voet zetten op wat lang verboden terrein was. Er opent zich een immens gebied waar van alles te
38
OP DE VOORMALIGE VLIEGBASIS TWENTHE DELEN WANDELAARS EN FIETSERS DE ZEE VAN RUIMTE NU MET VELDLEEUWERIK EN GRASPIEPER. OUDE SPOREN EN NIEUWE KUNST LATEN DE RIJKE GESCHIEDENIS VAN DIT GEBIED SPREKEN. ontdekken valt aan natuur, landschapskunst en historie. Neem alleen al de klinkers die je naar het zogenoemde Belevingspad leiden: in de oorlog gebruikten de Duitsers dit als rollerbaan. En deze loopt weer langs de allereerste luchthaven, die in 1931 werd geopend. Nu is de 130 hectare van de militaire vliegbasis toegevoegd aan de waardevolle natuur die zich in de loop der tijd rondom
dit gebied heeft ontwikkeld. Je kunt er vogels en dus ook nog steeds (zweef )vliegtuigen spotten, wandelen en fietsen, genieten van landschapskunst, op zoek gaan naar zeldzame flora en fauna of de geheimzinnige (militaire) historie van het gebied ervaren. Alleen maar de eindeloze ruimte op je laten inwerken kan ook. In voorjaar en zomer verandert de vlakte dankzij het maaibeheer in een bloemenzee. De veldleeuwerik houdt je bij dit alles wel buiten de deur, voorzover dat hier kan: zijn leefgebied is afgebakend met bordjes die je manen om niet van de paden af te gaan.
SPANNENDE BLIK
Een mooie plek om ze te observeren is de uitkijkpost die bijna als een ufo uit de vlakte oprijst. Kunstenaar Paul de Kort toverde een oude brandstofopslag om tot ‘Parallax’. Bovenop de opengewerkte
brandstoftanks heb je een weids uitzicht op het omringende gebied, waarin nieuwe kikkerpoelen - aangelegd in de vorm van bomkraters - als blauwe ogen oplichten. In de jonge eikenaanplant beneden scharrelen twee Amerikaanse staffords; hun bazin trekt zich niks aan van het aanlijngebod. Aan de voet van de heuvel biedt een tunnel je op ander niveau een spannende blik op het landschap. Parallax is een van de plekken waar (landschaps)kunstenaars sporen van de militaire geschiedenis voor de bezoeker tot leven brengen. Daarnaast vormen wachthuisjes, hangars en de bij vleermuizen geliefde bunkers met recht stille getuigen. Maar aan het eind van het pad klinkt ineens een kakofonie. In gebouw C-26 werden ooit de motoren van F-16 straaljagers getest, nu is het stalen karkas het geluidskunstwerk Doppler. Hier wisselen het geronk van een oude Messerschmidt en de zangvlucht
39
van een graspieper elkaar af en hoor je een vroegere bewoner vertellen hoe hij met zijn familie door de Duitse bezetter uit het gebied werd verdreven. Meer verhalen zijn te vinden op het Herinneringspad, op de baan waar vroeger de boordwapens werden afgesteld. En niet ver van de parkeerplaats aan de Grefteberghoekweg ligt een luistersteen. Met je mobiele telefoon luister je hier naar een hoorspel in het Twents of Nederlands.
// Er zijn routes voor wandelaars, fietsers, mountainbikers en ruiters. Kijk voor alle informatie (ook over begeleide excursies) op www.vliegbasistwenthe.info
( ADVERTENTIE )
h
Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 11.00 uur - 17.00 uur
Het Rozendaal 11 7523 XG Enschede T +31 (0)53 201 2099
www.demuseumfabriek.nl
volg ons:
GÖe
