Maatregelen gehoorschade

Gemengde Gemengde gevoelens over gevoelens over maatregelen maatregelen gehoorschade gehoorschade

Met het afl open van het Derde Convenant Preventie Gehoorschade Versterkte Muziek in 2023 heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) bij de Gezondheidsraad advies ingewonnen over hoe in de toekomst met dit onderwerp om te gaan. Op woensdag 30 november publiceerde de Gezondheidsraad haar advies en dat is in de live entertainmentbranche met gemengde gevoelens ontvangen.

DOOR: EDGAR KRUIZE

Dat er iets moet gebeuren op het gebied van permanente gehoorschade is evident. Het is een wereldwijd spelend probleem, waarbij de World Health Organisation (WHO) volgens een nieuwe studie schat dat er wereldwijd zo’n 1,35 miljard mensen tussen de 12 en 34 jaar kans lopen op permanente gehoorschade door verkeerd gebruik van oortjes of hoofdtelefoons en regelmatig bezoek aan clubs, privéfeestjes, concerten en festivals waar de muziek (te) hard staat. Voor ruim 430 miljoen mensen wereldwijd is het al te laat, zij hebben permanente gehoorbeschadiging.

Geen goede cijfers

Geschat wordt dat in Nederland tussen de 1 en 2,5 miljoen mensen last van tinnitus hebben, zo stelt VeiligheidNL, dat in zijn laatste onderzoek op dit gebied (uit 2020) ook stelt dat in Nederland 1,2 miljoen veertigplussers een gehoorverlies van minimaal 35 decibel hebben. Uit ander onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de 12- tot en met 18-jarigen risico loopt op gehoorschade. Reden genoeg voor het ministerie van VWS om aan de bel te trekken. Het Derde Convenant Preventie Gehoor schade Versterkte Muziek, waarin afspraken zijn opgenomen met stakeholders over hoe gehoorbeschadiging bij hun werknemers en bezoekers/publiek tegen te gaan, zou eigenlijk in december 2022 afl open. “Door de coronamaatregelen hebben bijna alle muziekactiviteiten zo’n twee seizoenen stilgelegen en zijn de convenantpartijen zwaar getroffen. Daarom hebben de convenantpartners in juni besloten de looptijd van het convenant met één jaar te verlengen tot 6 december 2023,” aldus staatssecretaris VWS Maarten van Ooijen, met de toevoeging dat dit extra jaar zal worden gebruikt om de opgelopen achterstand in te halen, beter inzicht te krijgen in de resultaten van het convenant en om de ambities en maatregelen te bespreken van een mogelijk nieuw convenant.”

Muziekbeleving

Onder die ambities en maatregelen valt het nadenken over de wenselijkheid van een wettelijke geluidslimiet. Daar heeft de Gezondheidsraad in haar advies het volgende over gezegd: “Uit de wetenschap over het ontstaan en de preventie van gehoorschade blijkt volgens de Gezondheidsraad dat elke maatregel die bijdraagt aan het verlagen van de cumulatieve blootstelling aan harde versterkte muziek leidt tot een lager risico op gehoorschade. Daarom adviseert de raad om het

'Geen enkel professioneel optreden of festival heeft het volumeniveau continu op de nu toegestane 103dB staan'

maximale geluidsniveau te verlagen van 103 dB(A) naar 100 dB(A) en zo aan te sluiten bij omringende landen en bij het advies van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), waarin ook rekening is gehouden met het belang van muziekbeleving.” Verder adviseert de raad om ook de andere maatregelen uit het convenant, zoals het monitoren van geluidsniveaus en het geven van voorlichting, voort te zetten.

Risico lopen

Het moet hierbij gezegd dat het maximale geluidsniveau zoals in 2018 afgesproken met toenmalig staatssecretaris VWS Paul Blokhuis op maximaal 103 dB per kwartier is vastgesteld met de kanttekening dat bezoekers oordoppen zouden dragen, die 15 dB van dit niveau dempen. In de praktijk blijkt dat dit – ondanks voorlichtingscampagnes vanuit de branches zoals I Love My Ears – niet (genoeg) gebeurt. In een reactie op het recente advies van de Gezondheidsraad stelt de Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF) als een van de ondertekenaars van het convenant dat zij het tegengaan van gehoorschade toejuichen, maar zich niet in het advies kunnen vinden. “Bij 100 dB(A) (gemeten over 15 minuten) is het risico op gehoorschade niet weggenomen en is het dragen van gehoorbescherming nog steeds nodig. Bovendien zou het gevaar weleens kunnen bestaan dat mensen bij 100 dB(A) wellicht geneigd zijn om de oordoppen uit te doen, met als gevolg dat zij alsnog risico lopen.”

Artistieke prestaties

Ook de mededeling dat er ‘rekening is gehouden met het belang van muziekbeleving’ schiet veel betrokken partijen in het verkeerde keelgat. Effectief betekent het voorgestelde terugschroeven een halvering van het geluid van een optreden. “Dat levert artistieke beperkingen op, die wat ons betreft niet zomaar eenzijdig aan een branche opgelegd kunnen worden,” zo zegt Willem Westermann, woordvoerder van de Vereniging van Evenementenmakers (VVEM). “Liveoptredens zijn artistieke prestaties die baat hebben bij dynamiek. Geen enkel professioneel optreden of festival heeft het volumeniveau continu op de nu toegestane 103dB staan, optredens bestaan nu eenmaal uit hardere en zachtere stukken. Wat ons betreft moeten hogere volumes tijdelijk – de gemiddelde waarde over een kwartier – zeker kunnen met het maximum dat momenteel geldt. Waardoor een gemiddelde, over een uur genomen, alsnog onder de 100dB uitkomt.”

Beter onderzoek noodzakelijk

Waar genoemde branchepartijen vooral een bezwaar tegen hebben, is dat de maatregelen exact de branche treffen die ook door de coronamaatregelen het hardst getroffen is, zonder dat er een afdoende reden is gegeven waarom. Zeker de ‘risicogroep’ 12 tot 18 jaar is er eentje die nog niet frequent het concertzalen, festivals of het nachtleven bezoekt. Dat binnen deze groep (beginnende) al gehoorschade regelmatig voorkomt, moet dus andere oorzaken hebben dan te hard geluid in de livebranche. “Uit het rapport blijkt dat er geen duidelijk wetenschappelijk bewijs is of andere maatregelen om schade aan het gehoor te beperken ook daadwerkelijk effect hebben,” zo stelt de VNPF. “Om dan de hele sector zo’n ingrijpende maatregel op te leggen, is in het advies te eenzijdig afgewogen en niet proportioneel. De VNPF is van mening dat eerst meer en beter onderzoek nodig is naar de oorzaak van langdurige gehoorschade en welke passende maatregelen de maatschappelijke problematiek écht oplossen.” De VVEM heeft een soortgelijke mening. Westermann: “Het is inmiddels duidelijk dat bij mogelijke andere maatregelen om schade aan het gehoor te beperken niet helder is of die maatregelen daadwerkelijk effect hebben. Eenzijdig een branche in een bepaalde hoek duwen terwijl er nog vele andere variabelen te onderzoeken zijn, vinden wij niet eerlijk. Het lijkt de coronaperiode wel… Wat de VVEM betreft is er dan ook meer en beter onder-

zoek nodig naar oorzaak van langdurige gehoorschade en mogelijke maatregelen. Maatschappijbreed en conform het advies van de Gezondheidsraad.”

'Eenzijdig een branche in een bepaalde hoek duwen terwijl er nog vele andere variabelen te onderzoeken zijn, vinden wij niet eerlijk'

‘Coalition of the willing’

Beide brancheverenigingen zijn echter wel voor het maken van stappen en een focus op preventie, goede voorlichting, landelijke campagnes en het blijven stimuleren van het gebruik van gehoorbeschermers op plekken waar geluid op luid volume klinkt. Iets wat vanuit het convenant al wordt gedaan middels campagnes als I Love My Ears. Westermann: “Wat ons betreft is het goed te blijven werken met wat wij de ‘coalition of the willing’ noemen, de partijen die het belang inzien van het tegengaan van gehoorschade en daartoe welover wogen stappen blijven nemen, zoals wij dat doen met de partijen in het convenant. De mogelijkheid om daar meer partijen bij te laten aansluiten, zien wij ook als goede kans en verbetering voor de komende jaren.” ◾