EB juni 2018

ENTERTAINMENT BUSINESS

Specials

Directeur Markus Bos over het 25-jarig jubileum van SENA Verbod loot boxes: wassen neus of serieuze bedreiging?

Toonaangevende gamebeurs E3 blijft zich ontwikkelen

|Kids |Advocatuur S P E C I A L

S P E C I A L

KIDS

ADVOCATUUR

Kinderen vormen een bijzondere doelgroep die om speciale aandacht vraagt. Ze zijn nog volop in ontwikkeling en mede daardoor neemt de vraag naar educatieve kinderproducten toe. Tenslotte zien ouders hun kinderen het liefste spelen met speelgoed dat hun creativiteit prikkelt en waar ze iets van opsteken.

De ontwikkelingen in de entertainmentwereld zijn haast niet bij te benen: blockchain, vraagstukken rondom intellectueel eigendom en privacy zijn slechts enkele hete hangijzers. Voor menig muzikant is het bovendien complexe materie. Mede door deze ontwikkelingen wordt de expertise van een advocaat steeds belangrijker.

Poets Farm: muzikale ontmoetingsplaats op Amsterdam CS 32 Spelenderwijs leren 35 Warner Bros. Interactive Entertainment 37 Rubinstein 39 PBM Express 41 Mindscape 43 Wim Pel Productions

41e JAARGANG |

46 51 53 55 57 59 61 63 65

De entertainmentadvocaat van de toekomst ABC Legal MusicaJuridica De Vos & Partners Advocaten Le Poole Bekema De Dance-advocaat bureau Brandeis Keyzermedia Van Kaam

JUNI 2018

COLOFON

EDITORIAL

Uitgave iMediate Arendstraat 53 Postbus 2227 1200 CE Hilversum Telefoon: 035 - 646 58 00 redactie@entertainmentbusiness.nl Uitgever Joost Driessen Redactie & medewerkers Jeroen van Trierum (hoofdredactie), Arnold le Fèbre (eindredactie) , Wally Cartigny, Edgar Kruize, Wai-Kueng Liu, Jan Meijroos, Paul van Vliet, Jasper van Vugt Fotografie Jasper Bosman - Fotostudio iMediate ishele.bueno@imediate.nl Exploitatie & abonnementen Mitchel van der Heide & Jeroen van der Lee Telefoon: 035 - 646 58 05 mitchel.vanderHeide@imediate.nl, jeroen.vanderlee@imediate.nl Als vakblad hanteren we de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan ervan uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een halfjaar verlengd.

Opzeggen kan per post, mail of telefoon. De opzegtermijn is 30 dagen voor het einde van de abonnementsperiode.

Jaarabonnement EB Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: € 125,Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 80,- per jaar.

Andere landen: € 180,- per jaar.

Halfjaarabonnement EB + EB Live Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: € 125,Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 80,- per halfjaar.

Andere landen: € 180,- per halfjaar.

Basis layout Louis Bertrand Vormgeving Louis Bertrand, Tim van den Berg, Mustafa Durmaz, Natalie Moorelisse Drukkerij Twigt GrafiMedia © Copyright 2018 ISSN: 1875-2888

2

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Wie durft?

Voor de eerste keer in lange tijd moest platenverkopend Nederland een gevoelige klap incasseren. Platenhuis ’t Oor in Almere, een zaak met meer dan twintig jaar op de teller, hield ermee op. De sluiting en bijbehorende uitverkoop werden door eigenaar Eric Stuut via Facebook aangekondigd. Een reden voor het drastische besluit werd niet gegeven. Maar die laat zich, gezien de huidige retailperikelen, raden.

Wat evenmin hielp was dat de eigenaar van het pand, Urban Invest, liever een hamburgertent dan een platenwinkel als klant had.

Dit bericht is op meerdere fronten zuur, het meest nog voor de ondernemer. Bijna een jaar na de overname in 2016 sprak ik Stuut, die toen nog heel positief en realistisch in de wedstrijd zat. “Als je zelf de baas bent, sta je er anders in dan als werknemer. Iedere dag is spannend. Je weet nooit wat die gaat brengen. Terugkijkend durf ik te zeggen dat veel zaken meevielen en sommige tegenvielen. Maar ik heb mijn draai in elk geval gevonden. Het is natuurlijk ook fantastisch werk. Mijn klanten zijn zonder uitzondering muziekliefhebbers. Daarnaast komen er dankzij de populariteit van vinyl veel jongeren naar de winkel. Het eerste jaar is redelijk goed verlopen. Laat ik het zo zeggen: ik kan er een goed belegde boterham van eten. Maar van tevoren wist ik natuurlijk ook wel dat niemand in deze markt stapt om miljonair te worden.” What a difference a year makes.

Na de aankondiging van de sluiting gebeurde er iets bijzonders. Het liep namelijk letterlijk en figuurlijk storm bij het Platenhuis. Het woord ‘drukte’ dekte de lading niet. Het stond rijen dik voor de kassa, op momenten was er zelfs een rij voor de ingang. Voor even was het kopen van vinyl en cd’s weer superpopulair in Almere. Nu zou je kunnen zeggen dat de bezoekers voornamelijk consumenten van het type aasgier waren. Je kent ze wel, die gasten die je normaal niet ziet, maar voor een fikse korting opeens graag wat bij je willen kopen. Het tegenovergestelde leek echter waar te zijn. Het gros van de mensen bestond niet uit ramptoeristen, maar uit trouwe klanten van Platenhuis ’t Oor.

Het afscheid leverde, voor en achter de toonbank, emotionele momenten op. Dat is niet zo gek, als je bedenkt dat Almere met het vertrek van ’t Oor geen ‘echte’ winkel meer heeft waar je nieuwe muziekproducten kunt kopen. De drukte na de onheilstijding laat echter zien dat er een potentiële basis is voor een platenzaak in de hoofdstad van Flevoland. De vraag is: wie durft? Benodigdheden: een zak geld, een creatieve ondernemersgeest, een flinke portie lef, uitstekend arbeidsethos en natuurlijk liefde voor muziek. Iemand met deze eigenschappen moet toch wel te vinden zijn?

JEROEN VAN TRIERUM HOOFDREDACTEUR

INHOUD

| ACHTERGROND

| ACHTERGROND

6

| ACHTERGROND

16

| INTERVIEW

20

28

Shadow of the Tomb Raider

Loot boxes

Biertje met een nare bijsmaak

Markus Bos spreekt

Lara Croft maakte in 2013 een spetterende comeback met de reboot Tomb Raider.

Daarna volgde Rise of the Tomb Raider, en de trilogie wordt afgesloten met Shadow of the Tomb Raider.

Distributeur Bigben Intertactive zet groots in op deze triple A-titel en stelt dat tegen de release in september niemand meer om Tomb Raider heen kan.

Eind april concludeerde de Kansspelautoriteit dat het aanbieden van sommige loot boxes in strijd is met de Wet op de kansspelen. Vanaf 20 juni gaat de Kansspelautoriteit handhavend optreden. Worden er boetes uitgedeeld of misschien wel bepaalde games verboden, of wordt de soep toch niet zo heet gegeten als die wordt opgediend?

Het biertje dat Mark Siera dronk om een succesvolle Record Store Day te vieren, komt de mede-eigenaar van Velvet Leiden mogelijk duur te staan.

Opsporingsambtenaren berispten hem vanwege de aanwezigheid van drank in de winkel, maar daar bleef het niet bij. Siera riskeert een flinke boete en mogelijk zelfs een gevangenisstraf.

In het jaar dat Sena 25 jaar bestaat, meldt de rechtenorganisatie met trots dat een miljard euro is geïncasseerd voor de rechthebbenden.

Directeur Markus Bos heeft grote plannen met de Stichting ter Exploitatie van Naburige Rechten. Hij verwacht dat de organisatie de komende jaren een toonaangevende rol gaat spelen binnen Europa.

| SPECIAL KIDS

| SPECIAL ADVOCATUUR

| EN VERDER

32

46 De entertainmentadvocaat van de toekomst 51 ABC Legal 53 MusicaJuridica 55 De Vos & Partners Advocaten 57 Le Poole Bekema 59 De Dance-advocaat 61 bureau Brandeis 63 Keyzermedia 65 Van Kaam

4 10

Spelenderwijs leren 35 Warner Bros.

Interactive Entertainment 37 Rubinstein 39 PBM Express 41 Mindscape 43 Wim Pel Productions

In ’t kort iMediate Cup in foto’s 12 Vooruitblik E3 19 20 jaar 3voor12 22 Interview Sharon den Adel 24 Poets Farm 26 Instores op Record Store Day WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL JUNI 2018

3

IN 'T KORT

Quotes ‘Zoals het nu geregeld is, ligt de macht bij de omroepen, het filmfonds, de distributeurs en de producenten. Die bepalen wat de kijker te zien krijgt. De scenarioschrijver en regisseur — de maker — zit eigenlijk in een ondergeschikte en afhankelijke rol. Daar willen we met FilmAmbassade iets aan doen.’

Regisseur Steven de Jong legt in de Filmkrant uit waarom hij het vod-platform FilmAmbassade is begonnen..

‘Het is bizar dat Amerikanen nu willen gaan bepalen wat voor Nederlanders aanstootgevend moeten zijn.’

Producent Klaas de Jong kreeg van YouTube te horen dat reclamecampagne van de Nederlandse film Redbad geweigerd was wegens de ‘schokkende inhoud’.

‘Ik ga er niet omheen draaien: de virtual reality-markt is nog steeds klein. Er zijn niet zoveel headsets op de markt als we een aantal jaren geleden dachten dat er zouden zijn. We willen dat VR opbloeit, daarom willen we geen exclusieve games.

Maar nu is VR nog een niche, en je wilt geen niche binnen een niche zijn. Breng software als het kan daarom op alle platforms uit: Oculus, PlayStation VR, Steam en smartphones.’

VR-bedrijven moeten samenwerken om de technologie groot te maken, zegt ontwikkelaar Matt Conte van Oculus tijdens de Reboot Develop conference.

‘Einde van een tijdperk: na het nuttigen van een biertje en wat zwijmelen over hoe het was, draaide ik om 18.00 voor de laatste maal het slot om. Lieve klanten, vrienden en zwager: bedankt voor jullie enorme inzet en hulp om deze voor mij loodzware klus te klaren. Ik ben jullie ontzettend dankbaar!’

Eind mei deed eigenaar Eric Stuut de deuren van Platenhuis ’t Oor in Almere definitief dicht. Op Facebook plaatste hij daarover een laatste bericht.

4

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Op 1 oktober vindt Buma NL, de grootste conferentie & festival voor Nederlandstalige muziek, weer plaats. In de aanloop naar het evenement gaan we in gesprek met Frank Helmink, managing director van Buma Cultuur.

INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW De vorige editie vond voor het eerst plaats in TivoliVredenburg. Hoe is dat bevallen?

“Ronduit uitstekend. Natuurlijk waren er wel wat kleine dingen en natuurlijk zal er enigszins geschaafd worden aan het programma, de schema’s en andere zaken, maar ik heb geen negatieve reacties gehoord van de bezoekers. En dat is toch het belangrijkste.”

Waarom de verhuizing?

“We proberen het evenement breder te trekken en willen een platform zijn voor alle Nederlandstalige muziek, niet alleen het volksrepertoire. We hadden daarom meer vierkante meters nodig. Inhoudelijk is die combinatie niet zomaar te regelen. Er heersen trouwens nog best veel vooroordelen over elkaars muziek, maar ik denk dat een kruisbestuiving uiteindelijk iedereen wat oplevert. Elk genre kan wel wat van een ander genre leren.”

Kun je al iets vertellen over het programma en/of gastsprekers?

“Er staan mooie dingen op het programma, maar daarover kan ik nog niet uitweiden.

Wat ik wel kan vertellen is dat we er zijn om Nederlandstalige muziek te promoten, om ervoor te zorgen dat de muziek die is geschreven door leden van Buma meer

aandacht krijgt, en vooral meer gekocht en gedraaid wordt.”

In hoeverre verschilt het programma van dat van vorig jaar?

“Er zullen altijd nieuwe onderdelen bijkomen en oude afvallen. Niets is zo dodelijk voor een conferentie als stilstand.”

Vorig jaar waren streamingplatforms en gebruik van social media een belangrijk onderwerp. Waar ligt dit keer de focus op?

“In algemene zin zal het op de conferentie veel gaan over het ondernemerschap, maar we vieren ook de successen van de afgelopen tijd. Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan de hit Zoutelande van BLØF en aan de goede prestatie van Samantha van Steenwijk in The Voice of Holland.”

Wat verwacht je van het event?

“Iets zegt me dat we samen met onze (media)partners dit jaar zullen zorgen voor de meest zichtbare Buma NL ooit. En uiteindelijk is dat de beste promotie voor Nederlandstalige muziek die er is.”

01/10/18

Business in beeld Sony/ATV Music Publishing en Two Inch Punch gaan nader met elkaar samenwerken.

Beide partijen hebben de bestaande overeenkomst verlengd.

De Engelse producer, wiens echte naam Ben Ash luidt, heeft hits geschreven voor onder meer Sam Smith, Rag’n’Bone Man, Jake Bugg, Jessie Ware en Years & Years.

VAN LINKS NAAR RECHTS: BEN PARMAR, DANIEL PARMAR – BEIDEN MANAGERS VAN TWO INCH PUNCH –, SONY/ATV UK MD GUY MOOT, TWO INCH PUNCH, SONY/ATV HEAD OF A&R UK DAVID VENTURA, SONY/ ATV UK SONG PLUGGER ALICE VAUGHAN EN SONY ATV UK VP TIM MAJOR.

IN 'T KORT

COLUMN Nieuwe hobby U heeft het misschien al gemerkt de laatste tijd, maar sommige advocaten hebben een nieuwe hobby: het opblazen van publishing deals. Geïnspireerd door rechterlijke uitspraken en het net ingevoerde auteurscontractenrecht, wordt de markt afgeschuimd, op zoek naar ontevreden auteurs. Wat? Staat dit in je contract? Dat is niet normaal hoor! En krijg jij geen kopie van alle overeenkomsten die rondom jouw syncs gesloten worden? Dat hoort wel zo! Uitgevers doen niets of bijna niets en strijken en passant geld op voor de werken die jij hebt gemaakt. Je weet toch.

Het begint met een onschuldig mailtje. Zeg Piet, zou jij mij een overzichtje kunnen sturen van wat je voor me gedaan hebt de afgelopen tijd? Daar wordt door de gemiddelde uitgever wat brommerig op gereageerd. Wat is dat nou weer voor een vraag. We hebben toch net nog contact gehad over deal zus en zo? Ik zou maar even gaan zitten voor de beantwoording van die vraag, want de volgende brief is van een advocaat. In die brief wordt een afschrift gevraagd van alle overeenkomsten die er de afgelopen jaren zijn gesloten rond vriend cliënt. En als de samenwerking al twintig jaar duurt? Tja, dan gedurende die periode. O, die heeft u niet meer, dat is nu ook onzorgvuldig. En dan wordt de juridische wapenkist opengetrokken. Er wordt buitengerechtelijk ontbonden vanwege dwaling, of er wordt opgezegd vanwege wanprestatie. In brieven als deze wordt en passant de uitgever door de plee gespoeld. Hij was geen uitgever maar een uitvreter.

Nu zijn er inderdaad uitgevers die niet al te veel doen voor hun auteurs, maar de wedloop van het afgelopen jaar is lichtelijk overdreven. En rechters geven de klagende auteurs ook nog eens regelmatig gelijk. Gelukkig met uitzondering van onze Hoge Raad. Die geeft gezegd dat overeenkomsten als de uitgeefovereenkomst niet zomaar kunnen worden opgezegd. Daar is in beginsel een zwaarwegende reden voor nodig (aldus het bakzeil halende Golden Earring tegen Nanada), om daar meteen aan toe te voegen dat aan die noodzaak om een zwaarwegende reden aan te voeren wordt geknabbeld als de overeenkomst al heel lang duurt en de uitgever in staat is geweest zijn investeringen terug te verdienen. De procedures worden bijna zonder uitzondering aangespannen door succesvolle auteurs. Wij eten er allemaal goed van, maar toch kan het anders.

Omdat rechters geneigd zijn te vinden dat publishing deals die gesloten zijn voor de duur van het auteursrecht (tot 70 jaar na de dood van de auteur) toch tussentijds mogen worden opgezegd, stel ik het volgende voor. Sluit voortaan publishing deals voor een bepaalde tijd (30 jaar?). Overeenkomsten voor bepaalde tijd laten zich niet zo makkelijk opzeggen. Advocaten en rechters staan dan buitenspel. Uitgevers weten hoe lang ze aan een track kunnen werken en de auteur krijgt uiteindelijk zijn werk weer terug. Iedereen blij en wij gaan dan wel op zoek naar een nieuwe hobby.

Hans Bousie is partner bij bureau Brandeis, een advocatenkantoor dat zich richt op het aloude ambacht van procederen. Bousie is al veertig jaar actief in de wereld van media en entertainment, waarvan de laatste twintig jaar als advocaat. Hij beschikt dan ook over een schat aan ervaring en is altijd bereid om een potje te knokken – maar dan zoals Mohammed Ali: blijven dansen. In Entertainment Business schrijft hij op persoonlijke titel over ontwikkelingen in de markt.

Cijfers

201

81 5

MILJOEN Volgens het onderzoeksbureau Digital TV Research zal het aantal Netflix-abonnees in 2023 wereldwijd zijn toegenomen tot 201 miljoen.

Een van de ‘godfathers’ van de game-industrie is niet meer.

Ted Dabney, medeoprichter van Atari, is eind mei op 81-jarige leeftijd overleden.

MILJOEN

In de eerste maand na zijn release zijn er van God of War ruim vijf miljoen exemplaren verkocht, waarmee het de snelst verkopende PS-exclusieve game ooit is.

1 MILJARD Sena heeft sinds zijn oprichting in totaal een miljard euro geïncasseerd voor de ruim 30.000 aangesloten rechthebbenden.

199 Atari is bezig met de ontwikkeling van een nieuwe console, de Atari VCS. Het project staat op crowdfundingplatform Indiegogo, en het streefbedrag is ruimschoots binnengehaald.

De Atari VCS kost 199 dollar en verschijnt halverwege 2019.

2

MILJOEN

De livestream waarmee de game Fallout 76 werd aangekondigd heefttwee miljoen unieke kijkers getrokken.

10

Rechtenorganisatie Merlin vierde in mei zijn tienjarig bestaan.

Bij de start in 2008 werkten er 3 mensen, dat zijn er nu 21. Het hoofdkantoor staat in Amsterdam; ook in London, New York en Tokyo heeft Merlin een kantoor.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL JUNI 2018

5

SHADOW OF THE TOMB RAIDER

Shadow Of The Tomb Raider Square Enix sluit met Shadow Of The Tomb Raider de reboot-trilogie af die in 2013 geïntroduceerd werd. Het slotstuk belooft op alle fronten spektakel.

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM & JAN MEIJROOS

6

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

ACHTERGROND

'De Tomb Raider-franchise heeft bewezen voor kassa-aanslagen te zorgen. Bigben doet er alles aan om van deze release ook een retailfeestje te maken' Titel: Shadow Of The Tomb Raider Release: 14 september Platform: PlayStation 4, Xbox One, pc Distributie: Bigben Interactive Uitgever: Square Enix

M

arketingmanager Wiebe van der Werk van Bigben Interactive steekt zijn hoge verwachtingen van Shadow Of The Tomb Raider niet onder stoelen of banken. “Dit is voor ons de belangrijkste release van dit jaar. Ik durf zelfs te stellen dat de nieuwe Tomb Raider een van de grootste games van 2018 gaat worden. Er zijn niet veel spellen met een dergelijke legacy. Tomb Raider is een franchise die generaties overstijgt. De serie is dan ook constant meegegroeid met het publiek door te evolueren qua techniek en uitstraling. Met Shadow Of The Tomb Raider zetten we het meest ambitieuze deel ooit in de markt. Het is een titel voor een breed publiek met een brede aantrekkingskracht. Tomb Raider ontstijgt de core-speler.”

Het nieuwste deel verschijnt op 14 september en is volgens de marketingmanager ‘de eerste grote gameblockbuster van het najaar’. ”Zo gaan we die ook in de markt zetten. Op dit moment kan ik nog niet veel over de marketing van het spel zeggen. We hebben een aantal mooie plannen, maar die zijn nog niet definitief. Wel kun je ervan op aan dat in september niemand om Shadow Of The Tomb Raider heen kan.”

Geschiedenis Game-icoon Lara Croft bestaat 22 jaar en evolueerde de afgelopen decennia mee met de veranderingen in de industrie. Was de originele Lara een seksbom met nauwsluitende shirtjes en twee pistolen, de Lara van nu kent meerdere gedaantes. In die 22 jaar wist de licentie zowel hoogte- als dieptepunten te behalen. Een filmserie zorgde voor een wereldwijde mainstream bekendheid, waardoor de merchandise nog interessanter werd. Daarna leek ontwikkelaar Core Design nieuwe Tomb Raider-games op de automatische piloot te maken, wat resulteerde in weinig origi-

nele games. Toen het Engelse Core Design werd ingeruild voor het Amerikaanse Crystal Dynamics, herwon won Lara de afgehaakte fans opnieuw voor zich. De grootste verandering moest echter nog plaatsvinden.

Het einde van de wereld In 2013 ging het roer om met een reboot.

In Tomb Raider maakten consumenten kennis met een jonge, onzekere Lara Croft. Spelers moesten ploeteren, overleven en jagen op een onherbergzaam eiland voor de Japanse kust. De heldin kreeg het ongekend zwaar te verduren en de klim- en klauter-gameplay van weleer werd aangevuld met survival-, stealthen RPG-elementen. Daarnaast was ▶

Een persoonlijke ervaring Shadow Of The Tomb Raider werd op 27 april feestelijk en met veel bombarie aan de wereld onthuld.

In Montreal, New York en Londen vonden verschillende events plaats en konden beroemdheden, influencers en media voor het eerst ongeveer anderhalf uur met het spel aan de slag. Redacteur Jan Meijroos was aanwezig op het persevenement in de Engelse hoofdstad, dat plaatsvond in een oude kerk. Die was voor de gelegenheid volledig ingericht met het decor van het nieuwe spel, Zuid-Amerika, in gedachten. “Ik werd hier heel blij van. Net als de vorige TR-games zet ook deze weer een standaard. Het meest onder de indruk was ik van het tsunami-gedeelte. Spelers moeten letterlijk spartelen voor hun leven, terwijl een naburig dorpje en de inwoners grotendeels worden weggespoeld. Instortende huizen en bruggen, schreeuwende dorpelingen en drijvende bomen, lantaarnpalen en auto’s zorgden voor een verhoogde hartslag en zwetende handjes. Het is aan de speler om Lara te midden van het natuurgeweld in veiligheid te brengen. Het is een onderdeel dat nog lang door mijn hoofd bleef spoken.”

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL JUNI 2018

7

SHADOW OF THE TOMB RAIDER

Tomb Raider door de jaren heen Als Tomb Raider in 1996 uitkomt, slaat de game in als een bom.

Hoofdrolspeelster Lara Croft, een soort vrouwelijke Indiana Jones, is een sexy personage met een buitenproportionele voorgevel die heel wat jonge, mannelijke gamers het hoofd op hol doet slaan.

Publiek en pers zouden bijna vergeten dat de combinatie van klimmen en klauteren, actie en puzzelen op exotische locaties over de hele wereld sterk in elkaar steekt. Tomb Raider geldt dan ook snel als blauwdruk voor veel andere games: het genre action-adventure is geboren.

Het spel wordt gelauwerd door de pers en is een commerciële hit.

Ontwikkelaar Core Design brengt in een ongekend tempo de ene na de andere opvolger uit maar in 2003 gaat het mis.

Angel of Darkness flopt en Crystal Dynamics neemt de fakkel over. Deze studio brengt in 2006 Tomb Raider: Legend uit, een officieuze reboot van de franchise met nog altijd een zeer sexy Lara in strakke kleding maar met moderne graphics. Bovendien wordt Lara in het zevende deel menselijker neergezet.

Voor de grafische standaarden van toen valt Legend zeer positief op, maar ook de gameplay is verfijnd. Zo laat Lara zich een stuk soepeler besturen, maakt ze gebruik van verschillende gadgets en is het spel vergevingsgezinder. De game gaat ruim 5 miljoen keer over de toonbank.

1996

2006

Reboot In 2013 is het tijd voor een echte reboot en brengen de makers een heuse origin story. Het spel heet opnieuw Tomb Raider (zonder subtitel) en maakt deel uit van een trilogie die eind dit jaar met Shadow of the Tomb Raider afgerond wordt. In de game krijgen spelers een onzekere, bange jongvolwassen Lara Croft onder de knoppen. De heldin van weleer is niet langer een eendimensionale seksbom, maar een kwetsbare, jonge vrouw die haar angsten weet te overwinnen en boven zichzelf uitstijgt. De bekende gameplay wordt flink veranderd en aangevuld met stealth- en RPGelementen. Met succes, want Tomb Raider wordt met ruim 11 miljoen exemplaren de beste verkochte game ooit uit de hele franchise.

2013

8

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

'Tomb Raider is een franchise die generaties overstijgt' weer een grote rol weggelegd voor schietgevechten en hanteerde Lara Croft voor het eerst de pijl en boog, die uitgroeide tot haar favoriete wapen. De titel gooide daarnaast hoge ogen vanwege de pracht en praal. Niet eerder oogden Lara en de wereld waarin ze zich begeeft zo realistisch.

In Rise Of The Tomb Raider borduurden de makers hierop voort en verplaatste de actie zich naar Siberië. Voor het derde en voorlopig laatste deel van de reboot reist de avonturierster af naar Zuid-Amerika, waar een duistere Maya-profetie diverse natuurrampen aankondigt.

Positieve previews Waren de daadwerkelijke tombes in Tomb Raider kleine uitstapjes, in Rise Of The Tomb Raider hadden ze al wat meer om het lijf. In Shadow Of The Tomb Raider gooien de makers daar een flinke schep

ACHTERGROND

bovenop en doen de ruimtes denken aan de enorme ruïnes en tombes van de vroegere games. Ze zijn gevuld met boobytraps en Lara mag weer lekker klimmen en verraderlijke puzzels oplossen. Opvallend is de filmische presentatie: er is veel tijd voor dialogen ingeruimd en diverse segmenten komen bombastisch en spectaculair in beeld. Van der Werk: “We hebben anderhalf uur van de game getoond aan een internationale groep journalisten en die waren unaniem enthousiast. Dat is bijzonder, omdat zij natuurlijk alles al een keer hebben gezien. Als je dan toch al die verraste gezichten en positieve previews ziet, is dat een grote opsteker. Zeker als je nagaat dat dit niet veel meer dan een snapshot is. Op de E3 tonen we meer.”

Retailfeestje De positieve reacties kwamen niet alleen

'Was de originele Lara een seksbom met nauwsluitende shirtjes en twee pistolen, anno 2018 kent de heldin meerdere gedaantes' van de specialistische pers. Ook de retail wilde zo snel mogelijk instappen, stelt de marketingmanager. “Tomb Raider is een franchise die bewezen heeft voor kassaaanslagen te zorgen. Bigben doet er alles aan om van deze release ook een retailfeestje te maken. Een feestje dat eigenlijk al begonnen is. We hebben veel tools en voorbestelbonussen beschikbaar gesteld waarmee de winkelier een pre-order kan organiseren.”

Shadow Of The Tomb Raider verschijnt in twee verschillende fysieke versies. Naast de standaard editie is er ook de Croft Edition. Deze bevat behalve de game een

digitale soundtrack, extra dlc, zeven extra tombs en een season pass. Hiermee gaat het avontuur verder na de aftiteling van Shadow Of The Tomb Raider. Na de release verschijnen er namelijk zeven nieuwe verhalen, de zogeheten Paths. Ieder Path bevat een nieuw, op zichzelf staand verhaal met nieuwe missies, alsook een Challenge Tomb, een nieuw wapen, een nieuwe outfit en een nieuwe vaardigheid. Het meest bijzondere aan de Croft Edition is dat deze twee dagen voor de officiële release al beschikbaar is. “Echte fans kunnen dus eerder aan de slag met het nieuwste avontuur van Lara.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL JUNI 2018

9

TOERNOOI

iMediate Cup 2018 De 28e editie van de iMediate Cup was in alle opzichten geslaagd. Het was zonnig weer, spelers en supporters hebben genoten en er werd bovendien bij vlagen goed voetbal gespeeld. Een sfeerimpressie van hét voetbaltoernooi van de entertainmentindustrie.

FOTO: CHRIS VREDE VELDT

TUSSEN DE WEDSTRIJDEN DOOR GENOTEN DE SPELERS VAN HET ZONNETJE

10

DE STRAK INGESCHOTEN PENALTY

DE MANNEN VAN SOUNDAWARE ZIJN IN HUN NOPJES

IS ONHOUDBAAR VOOR DE KEEPER

NA HET BINNENHALEN VAN DE IMEDIATE CUP

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

ACHTERGROND

EN DE AWARD VOOR BESTE BOTBREUK GAAT

DE NUMMERS 1, 2 EN 3, SOUNDAWARE, FOX SPORTS EN

NAAR… NIELS VAN WIM PEL PRODUCTIONS

JUST MEDIA GROUP, STAAN SAMEN OP HET EREPODIUM.

DANKZIJ DE MENSEN VAN FC HILVERSUM IS HET TOERNOOI VLEKKELOOS VERLOPEN

STRIJD EN SPORTIVITEIT OP

DE KEEPER VAN FOX SPORTS KIJKT TOE

DE VELDEN VAN FC HILVERSUM

TERWIJL DE BAL IN HET NET VERDWIJNT

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL JUNI 2018

11

ELECTRONIC ENTERTAINMENT EXPO

E3: beurs in De Electronic Entertainment Expo is hét evenement voor de game-industrie. Toch is er in de afgelopen edities het nodige veranderd. Ook dit jaar evolueert de grootste gamebeurs ter wereld verder.

DOOR: JAN MEIJROOS & JEROEN VAN TRIERUM

D

e E3 fungeert al jaren als ijkpunt, als een gebeurtenis waar gamemakers, uitgevers, distributeurs, gamemedia en fans reikhalzend naar uitzien. Gedurende een week per jaar kijkt de hele wereld naar Los Angeles, waar in het LA Convention Center nieuwe gaminghardware en -software onthuld worden.

Niet voor niets trekt de van oorsprong zakelijke beurs iedere editie gemiddeld tussen de 60.000 en 70.000 bezoekers.

Net als in de game-industrie zijn er op de beurs flink wat zaken veranderd. Het recentelijke bezoekerssucces werd namelijk gerealiseerd door het beperkt toelaten van (betalende) bezoekers. Twee jaar geleden organiseerde The Entertainment Software Association een apart event parallel aan de beurs. Hier konden 20.000 gamefans, tegen betaling, een snufje van de E3-beleving krijgen. Het succes hiervan bracht de organisatie tot het besluit om in 2017 de deuren

12

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

van het besloten event wat verder open te zetten en consumenten te verwelkomen op de beursvloer – die voorheen alleen toegankelijk was voor inkopers, journalisten en retailers. Het veroorzaakte vele chaotische momenten en lange rijen, iets waar noch de standhouders en zakelijke bezoekers noch consumenten blij van werden. Voor de organisator bleek de openstelling evenwel een interessante inkomstenbron. Ook dit jaar worden er namelijk weer consumenten binnengelaten. Tickets waren op voorhand al uitverkocht. Hoe de vorig jaar ontstane problemen opgelost gaan worden, is echter nog niet duidelijk.

Alternatieve aandachttrekkers Een ander probleem waarmee E3 kampt en wat volgens criticasters de reden is voor het toelaten van het publiek, is het tanende enthousiasme van enkele grote game-uitgevers. Tot een jaar of vijf gele-

den was E3 dé plek om te zijn. De beursvloer was het beste te omschrijven als een op hol geslagen kermis waar uitgevers in grootse, schreeuwerige en lawaaiige stands de bezoekers probeerden te verleiden om binnen te komen. Steeds meer uitgevers

Voorpret Wat verwachten de Nederlandse retailers en uitgevers van de aankomende E3. Naar welke games kijken zij het meeste uit?

Rick Sloof, senior pr-manager, Activision Benelux “De E3 is ieder jaar weer een feestje en ook dit jaar verwacht ik er weer veel van. Als ik een titel van onszelf mag noemen, dan ga ik voor de Spyro Reignited Trilogy. En als ik terugdenk aan wat de remaster van Crash al teweegbracht, kan Spyro alleen

ACHTERGROND

transitie zagen echter dat die aandacht een stuk moeilijker te trekken was wanneer je die met veel andere collega’s moest delen.

Daarnaast zouden de kosten, die volgens insiders inmiddels zijn opgelopen voor enkele honderdduizenden dollars voor een middelgrote stand, een belangrijke reden zijn om E3 te her-evalueren. In enkele gevallen besloten sommige uitgevers daarom tijdelijk de beurs vaarwel te zeggen. Andere, zoals Electronic Arts, trokken zelf de stoute schoenen aan. De uitgever was voorheen verantwoordelijk voor grootse en indruk-

wekkende stands op de beursvloer. Een aantal jaar geleden koos de marktleider er echter voor om een eigen event buiten de E3 te organiseren. Een ‘mini-E3’ die compleet in het teken stond van EA en niet plaatsvond in het LA Convention Center, maar in een hippe venue in Hollywood. Op

nog maar beter worden. Daarnaast verheug ik me zeer op de nieuwe Spider-Man-game voor PlayStation 4. Deze ga ik samen met mijn zoontje spelen. In het verleden hebben we met Activision ook Spidey-games gedaan, maar als je kijkt wat het budget voor deze titel is…”

Het zijn toch weer vooral sequels en spin-offs van bestaande franchises. Goed voor de business misschien, maar persoonlijk wil ik graag verrast worden. Als ik games moet noemen: Super Smash Bros. wordt een hele belangrijke titel, ik denk dat Microsoft met een nieuwe Gears of War komt, en het schijnt dat Ubisoft een nieuwe Splinter Cell gaat onthullen. De meeste vragen van onze klanten gaan over Red Dead Redemption 2, maar ik vraag me af of we daarvan wat te zien zullen krijgen in Los Angeles.” ▶

Joost Bart, eigenaar BMM Games n' Vinyl “Ik zou het heel fijn vinden als er weer eens nieuwe IP’s zouden worden aangekondigd.

die manier hoefde het bedrijf de spotlights niet te delen met de concurrentie. Dit jaar kiest Microsoft voor een soortgelijke weg.

De platformhouder is aanwezig in het LA Convention Center, maar toont tegelijkertijd zijn nieuwe waar een paar honderd meter verderop in het Microsoft Theater. ▶

In enkele gevallen besloten sommige uitgevers de beurs tijdelijk vaarwel te zeggen.

'Ik zou het heel fijn vinden als er weer eens nieuwe IP’s zouden worden aangekondigd.'

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL JUNI 2018

13

ELECTRONIC ENTERTAINMENT EXPO

Het bedrijf meldt dat zij hiermee ‘meer ruimte kunnen bieden aan alle Xbox-fans’ – daarmee waarschijnlijk doelend op de consumenten, naast de media en mensen werkzaam in de industrie.

Naast die aanwezigheid van consumenten doet E3 er alles aan om relevant te blijven en met zijn tijd mee te gaan. Zo speelt dit jaar e-sports een belangrijke rol. Verschillende uitgevers organiseren voorafgaand aan en op de beurs diverse toernooien, zowel off – als online. Om dit segment extra uit te lichten sloot de ESA een deal met ESL. Die heeft gezorgd voor een heuse e-sports Arena, waar gedurende de drie beursdagen competities gehouden worden met verschillende games.

Daarnaast heeft Epic aangekondigd tijdens de E3 een speciaal event te organiseren, getiteld Fortnite Celebrity Pro-Am. Hier worden beroemdheden aan een professionele speler gekoppeld. De prijzenpot bedraagt 3 miljoen dollar en de winnaars mogen kiezen aan welk goed doel dit bedrag gedoneerd wordt.

De grote drie Ondanks dit alles blijft de Electronic Entertainment Expo het belangrijkst gameevent ter wereld. Het is de plek waar het startschot gegeven wordt voor het traditioneel belangrijke najaar. Het is dan ook niet zo vreemd dat alle grote namen, inclusief de platformhouders, de beurs aangrijpen om het beste van zichzelf te tonen. Zo heeft Sony aangekondigd zich te focussen op vier titels: Spider-Man, The Last of Us Part Two, Ghost of Tsushima en Death Stranding. Dat wil overigens niet zeggen dat het Japanse bedrijf niet enkele troeven achter de hand heeft. Ten slotte weet Sony ieder jaar wel met een paar verrassingen te komen.

Nintendo richt zich op de beurs altijd op één grote titel. In 2016 was dat The Legend of Zelda: Breath of the Wild, voor de vorige editie werd de complete

Bart Verwijst, pr-manager Bethesda Softworks Benelux “Ik hoop in Los Angeles meer informatie te krijgen over de nieuwe Pokémon-titels voor de Nintendo Switch. Ik ben al zo lang ik game fan van die spellen. Daar gaat Nintendo hoe dan ook weer mee scoren. Daarnaast ben ik heel benieuwd wat Microsoft gaat doen. Ze moeten wel groot uit gaan pakken, anders huur je geen aparte venue af.

Voor Bethesda wordt het de belangrijkste E3 sinds jaren. Met Rage 2 en Fallout 76 hebben we al twee grote titels in huis die we uitgebreid aan publiek

14

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Ondanks enkele strubbelingen blijft de Electronic Entertainment Expo het belangrijkst game-event ter wereld.

Nintendo-booth omgetoverd tot Super Mario Odyssey-wereld en dit jaar staat alles in teken van een nieuwe Super Smash Bros. In tegenstelling tot de andere twee platformhouders zal de uitgever opnieuw geen persconferentie voorafgaand aan de E3 organiseren, maar online nieuwe titels aankondigen via Nintendo Direct.

Voor Microsoft is de beurs dit jaar opnieuw een belangrijke. Het Amerikaanse bedrijf

behield zijn sterke positie in de VS, maar moest in 2017 wederom terrein prijsgeven aan Nintendo en Sony. Kenners noemen het gebrek aan grote exclusieve triple-Atitels als reden hiervoor. De kans is dan ook vrij groot dat Microsoft alle zeilen bijzet en aanwezigen verrast met nieuwe titels, oude bekenden en technologische innovaties.

Maar dat is in feite de insteek van iedereen die op de E3 staat. De uitzondering hierop

en pers kunnen tonen. En wie weet komen we met nog meer verrassingen...”

titel van het najaar. Het is een blockbuster van jewelste, die zeker tongen gaat losmaken tijdens de E3. Ten slotte hoop ik, ondanks dat Rockstar geen eigen booth heeft op de beurs, toch iets meer te zien van Red Dead Redemption 2.”

Pascal Paraskevas, marketingmanager First Party Publishing Benelux Sony PlayStation “Als ik twee titels van Sony PlayStation eruit mag lichten, dan zijn dat Spider-Man en The Last of Us Part II. Ik klink misschien niet helemaal objectief, maar ik vind The Last of Us een van de allerbeste games ooit gemaakt. Spider-Man is voor ons de grootste

Roy Swiers, rayonmanager Nedgame “Ik ben altijd fan van de shows van Ubisoft, ze hebben ieder jaar weer een mooie lineup. Daarnaast hoor ik in de wandelgangen

ACHTERGROND

is de maker van een van de grootste games van het najaar: Red Dead Redemption 2.

Rockstar is sinds jaar en dag niet aanwezig op de beurs. De controversiële en succesvolle studio kiest liever zijn eigen piekmomenten. En met games als Grand Theft Auto kan het zich dat veroorloven. De vraag blijft of RDR 2 alsnog zijn opwachting zal maken tijdens een persconferentie van een van de grote jongens. ◾

dat Sony met een revisie komt van de PlayStation 4 Pro. Het blijft dezelfde machine, maar dan met wat kleine aanpassingen onder de motorkap. Verder ben ik heel benieuwd of Nintendo tijdens zijn online persconferentie iets meer laat zien van een nieuwe Metroid, en persoonlijk spring ik een gat in de lucht als Microsoft met een nieuwe Project Gotham Racing komt. Wat was ik fan van die serie, zeg! Als Sony dan ook nog laat zien waar Team Ico momenteel mee bezig is [de makers van Ico, Shadow of The Colossus,

Verrassingseffect Een probleem waar E3 al jaren mee kampt draait om (het gebrek aan) exclusiviteit.

Tegenwoordig is het geheimhouden van content bijna onmogelijk. Dit jaar was het Walmart die per ongeluk een veelvoud aan titels vrijgaf die tot op dat moment nog niet bekend waren.

Zo werden Borderlands 3, Just Cause 3, Gears Of War 5 en Rage 2 genoemd, waarbij overigens nog moet blijken of de informatie van de supermarktketen in alle gevallen klopt. Bethesda heeft inmiddels het bestaan van Rage 2 bevestigd. Borderlands 3 daarentegen is weliswaar in ontwikkeling maar zal niet in Los Angeles getoond worden, zo heeft ontwikkelaar Gearbox laten weten.

The Last Guardian, red.], dan kan mijn E3 niet meer stuk.”

Ruud Oomens, pr- & social media-manager Ubisoft “Ik kijk enorm uit naar Transference, omdat deze game echt iets nieuws lijkt te gaan doen.

Het is een mysterie: een kruising tussen een film en een game, het kan gespeeld worden in VR én zonder V en heeft voor iedereen wat wils. Daarnaast hoop ik The Elder Scrolls VI te zien in Los Angeles. Ik ben sinds Morrowind

groot fan van de serie en kan niet wachten om met een gloednieuw deel aan de slag te gaan. Tot slot is het altijd gaaf als er nieuwe hardware wordt onthuld op de E3, maar ik ben bang dat 2018 nog te vroeg komt voor de nieuwe generatie.”

'Spider-Man wordt een blockbuster van jewelste.'

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL JUNI 2018

15

LOOT BOXES

Verbod loot boxes: wassen neus of serieuze bedreiging?

Zowel de Nederlandse als de Belgische kansspelautoriteit uit dreigende taal tegen uitgevers en makers van games met loot boxes. Gaan ze boetes uitdelen of – nog rigoureuzer – komen ze straks met een verbod op games als FIFA en Overwatch?

DOOR: JAN MEIJROOS

T

wee nummers geleden schreven we over de diverse onderzoeken tegen producenten van games die loot boxes bevatten. Aanleiding voor die onderzoeken was de controverse rondom Star Wars: Battlefront II, en in de slipstream daarvan kwamen ook diverse andere spellen onder een vergrootglas te liggen.

Inmiddels zijn de onderzoeken afgerond en heeft zowel de Nederlandse als de Belgische kansspelautoriteit ferme taal gesproken.

Boetes, gevangenisstraffen & verbod De Belgische Kansspelcommissie onderwierp FIFA 18, Counter-Strike: Global Offensive, Overwatch en Star Wars Battlefront II aan een inspectie. Volgens de commissie overtreden drie van deze vier

16

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

spellen de wet. De loot boxes in Star Wars Battlefront II zijn alweer een tijdje geleden aangepast. Tegenover Nu.nl zei directeur Peter Naessens het volgende: “Nu duidelijk is dat in het bijzonder kinderen en kwetsbare personen hier ongemerkt aan worden blootgesteld, worden de spelfabrikanten en betrokken partijen opgeroepen deze praktijk een halt toe te roepen.” Potentiële boetes kunnen oplopen tot 1,6 miljoen euro. Ook gevangenisstraffen van meerdere jaren dreigen.

Nederland onderzocht tien populaire games en concludeerde dat vier daarvan loot boxes aanbieden, die daarna weer verhandelbaar zijn. De Nederlandse Kansspelautoriteit wil niet zeggen om welke games het gaat omdat het “in gesprek is met de bewuste producenten en aanstuurt

op een gedragsverandering en ingameaanpassingen.” Het is echter een publiek geheim dat het hier draait om FIFA 18, Dota 2, PlayerUnknown's BattleGrounds en Rocket League.

Bezinning?

Waarom wil de Nederlandse Kansspelautoriteit eigenlijk geen namen en rugnummers noemen? “De bewuste partijen hebben van ons een periode gekregen om zich te bezinnen”, vertelt medewerker Rob Edens. “Wij hebben de markt duidelijkheid verschaft door bovengenoemde norm [het verhandelen van loot boxes, red.] uit te dragen. Bij het uitblijven van gedragsverandering kan de Kansspelautoriteit overgaan tot het nemen van handhavingsmaatregelen.

Die mogelijkheid is geen papieren tijger,

ACHTERGROND

zou zijn als de games in kwestie strenger worden behandeld dan de concurrenten. In België lijkt de nadruk eerder op consumenten te liggen: door die namen wel te noemen, weten gamers welke spellen riskante gokelementen bevatten.”

Tom Henderikx, marketingmanager van Game Mania, dat zowel in Nederland als België opereert: “Op dit moment hebben we van producenten nog geen signaal gekregen dat er een verbod komt, of dat games uit de rekken zouden moeten. Als er een verbod komt zullen we ons daar – allicht – net als iedereen aan moeten houden. Maar wat de impact hiervan is en hoe we daarmee om zullen gaan, kan ik nu nog niet zeggen.”

Op de vingers getikt De vraag is of grote Amerikaanse bedrijven zoals Electronic Arts en Blizzard zich daadwerkelijk iets zullen aantrekken van twee kleine landen uit Europa. Toch verwacht Vroegop dat de autoriteiten het niet bij woorden alleen laten: “Als de vier games van de Kansspelautoriteit niet voor de deadline aanpassingen doorvoeren [zie kader, red.], zal men wel degelijk tot actie overgaan. Dat zal in eerste instantie alleen een verbod zijn. Honoreren ze dat verbod niet? Dan worden er boetes uitgedeeld. Dat is geen loos dreigement, maar simpelweg het handhaven van de wet. In Nederland

microtransacties overigens heel goed. Er wordt nu eenmaal flink extra mee verdiend.

Tegelijkertijd zoeken ze de randen van het toelaatbare op en worden ze daar nu voor op de vingers getikt.”

Zichtbare impact Retailers, deskundigen, media en andere werkzaam in de industrie houden de ontwikkelingen nauwgezet in de gaten, al is het lastig inschatten wat er precies na 20 juni gaat gebeuren. Toch is de impact van de loot box affaire wel degelijk voelbaar.

Monolith Productions bekende recent kleur door de mogelijkheid om met echt geld te betalen in de game Middle Earth: Shadow of War uit de game te verwijderen. Die maatregel gaat per 1 juli 2018 in. Sinds begin mei was het al niet langer mogelijk om ‘gold ' te kopen met echt geld. Ook de War Chests en de Market verdwijnen begin juli voorgoed uit het spel. Electronic Arts heeft de impact eveneens gevoeld. Star Wars Battlefront II verkocht één miljoen exemplaren minder dan verwacht, verklaarde chief financial officer Blake Jorgensen aan de Wall Street Journal. Het Star Wars schietspel ging negen miljoen keer over de toonbank in het vierde kwartaal van 2017. Tijdens de recente onthulling van Battlefield V werd bovendien meerdere keren gemeld dat er geen loot boxes voor in de Tweede Wereldoorlog shooter beschikbaar komen. De aanwezige

'Als een van EA's grootste titels niet meer verkocht mag worden, is dat een probleem.

Maar zover komt het waarschijnlijk niet' Bas Vroegop, techjournalist bij NU.nl maar direct terug te voeren op artikel 35 van de Wet op de kansspelen. Er kunnen bestuurlijke boetes worden uitgedeeld van maximaal 810.000 euro en 10% van de omzet van het boekjaar. Daarnaast kunnen we in samenwerking met het Openbaar Ministerie naar strafrechtelijke middelen grijpen.”

Concurrentievervalsing vs. consumentenbescherming De verschillen in wetgeving tussen Nederland en België geven aan hoe complex de materie is, en hoe het lastig het is om met een eenduidig oordeel te komen.

Bas Vroegop, techjournalist bij NU.nl: “Het lijkt erop dat de Nederlandse organisatie niet de markt wil beïnvloeden door namen te noemen, omdat het wellicht oneerlijk

heeft EA ook een klein kantoor dat de sales regelt. Als een van hun grootste producten niet meer verkocht mag worden, is dat zeker een probleem. Ik acht de kans echter groter dat de ontwikkelaars kleine aanpassingen doorvoeren en het nooit zo ver komt.”

Joost Bart van BMM Games n' Vinyl, tevens initiatiefnemer van Independent Gamestores, deelt die mening: “Ik denk niet dat de soep zo heet gegeten wordt als ‘ie nu wordt opgediend. Met kleine aanpassingen kunnen producenten dergelijke verhandelbare elementen makkelijk omzeilen. Als retailer van het fysieke product hebben wij sowieso geen zicht en invloed op digitale uitbreidingen, en de markt daarachter. Vanuit het perspectief van de uitgevers snap ik de implementatie van

microtransacties zullen puur cosmetisch van aard zijn, zo benadrukte ontwikkelaar DICE met klem.

De hamvraag blijft of andere uitgevers blijven wegkijken totdat er daadwerkelijke juridische stappen volgen, of dat er een wel degelijk een mentaliteitsverandering is ingezet. Wordt vervolgd… ◾

Deadline: 20 juni De Kansspelautoriteit heeft aanbieders van games met loot boxes opgeroepen op zich te houden aan de norm die de Nederlandse wet stelt en hun spellen hierop aan te passen. Vanaf 20 juni 2018 kan de Kansspelautoriteit handhavend optreden tegen aanbieders van dergelijke kansspelen die zich niet houden aan deze norm.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL JUNI 2018

17

01/10/18 Buma NL is dĂŠ conferentie en hĂŠt festival voor de Nederlandstalige muziek.

Buma NL is een eendaags evenement dat met panels, discussies, masterclasses en showcases het professionele middelpunt is voor iedereen die werkt voor en met het Nederlandstalige repertoire.

Kaarten voor Buma NL zijn online te bestellen via www.buma.nl/tickets Buma NL is een gezamenlijk initiatief van

en

en wordt mede mogelijk gemaakt door

ACHTERGROND

3voor12 viert 20-jarig jubileum In mei bestond VPRO’s muziekplatform 3voor12 20 jaar. Die hele maand pakte de omroep flink uit, met onder meer een jubileum top 100 en een lijst met de 50 invloedrijkste Nederlandse muzikanten van de afgelopen twee decennia. 3voor12-eindredacteur Niels Aalberts: “We zijn een kraamkamer voor nieuwe artiesten en bands.”

DOOR: ARNOLD LE FÈBRE

H

oewel de relatie tussen de VPRO en 3FM momenteel inniger dan ooit is, ging het er 20 jaar geleden een stuk minder liefdevol aan toe. De VPRO leed destijds onder het muzikale juk van de zendercoördinator van 3FM. De voorgeschreven playlists en de horizontale programmering werden begin 1998 ingevoerd en de vrijzinnige VPRO kon niet uit de voeten met dit keurslijf. Toen Gerard Walhof, het toenmalige Hoofd Radio 3FM van de VPRO, aan zendercoördinator Paul van der Lugt vroeg waar hij nog plek zag voor de VPRO op de nationale popzender, antwoordde deze: “Bij voorkeur nergens. En als het echt niet anders kan, dan na middernacht.” Walhof en presentator Erwin Blom kwamen met een oplossing: non-stop ‘radio op internet’. En zo was op 15 mei 1998 de geboorte van Radio 3voor12 een feit.

Luis in de pels “We begonnen ooit als luis in de pels”, vertelt Niels Aalberts, sinds 2016 eindredacteur van het platform. “3voor12 was vooral een reactie op het toenmalige ‘horizontaliseringsbeleid’. In de loop der jaren zijn we uitgegroeid tot een crossmediaal muziekplatform, zoals dat zo mooi heet. Ik beschouw 3voor12 graag als smaakmaker voor alternatieve muziek in

al zijn verschijningsvormen. En misschien nog wel belangrijker: als kraamkamer voor nieuwe artiesten en bands. We richten ons op de breed geïnteresseerde liefhebber, die niet alleen op de hoogte wil blijven van nieuwe muziek en ontwikkelingen, maar ook op zoek is naar verdieping. De kern is natuurlijk muziek, maar het is een bewuste keuze om af en toe ook de diepte in te gaan, met stukken over bijvoorbeeld auteursrecht in de dancewereld en gendergelijkheid. Verder hebben we sinds kort de tweewekelijkse podcast De Machine, waarin 3voor12’s Atze de Vrieze en ik het hebben over actuele thema’s in de muziekindustrie, zoals de beursgang van Spotify.”

Lokaal 3voor12 beschikt daarnaast over 17 lokale varianten, verspreid over heel Nederland.

“De lokaalsites zijn erg belangrijk voor ons.

We beschouwen ze als onze voelsprieten in het land. Wij bieden hen een gereedschapskist aan en zij kunnen daar redelijk vrij uit putten. Voor ons is die plaatselijke betrokkenheid heel belangrijk; de lokaalsites zijn immers geworteld in de regio. En wie weet waar een en ander toe kan leiden; er zijn genoeg mensen bij ons in dienst met een verleden bij een lokaalsite.”

Vorm & inhoud In mei mag dan ruimschoots zijn stilgestaan bij het 20-jarige jubileum, Aalberts heeft zijn blik alweer op de toekomst gericht.

“Vorig jaar hebben we de site een makeover gegeven, vooral op technisch gebied.

De komende tijd gaan we aan de slag om de vorm en de inhoud beter op elkaar aan te laten sluiten.”

Goedkoop is dat allemaal niet. “Wat wij doen is een dure hobby”, lacht Aalberts.

“Maar zonder gekheid: budget is inderdaad een issue. Het blijft een uitdaging om de muziekliefhebber zo goed mogelijk te bedienen met onderscheidende artikelen, opvallende radio en de beste liveopnamen van festivals en clubs. De muziekjournalistiek mag dan onder druk staan – getuige de dalende oplagecijfers van papieren muziekbladen en het verdwijnen van een platform als MusicFrom.

NL – er is wél een toekomst weggelegd voor gespecialiseerde sites zoals Puna, 101Barz en The Daily Indie. Voor 3voor12 kiezen we bewust voor een bredere blik: wij delen de beste nieuwe muziek uit alle genres, van hiphop tot pop, dance tot rock, elektronische muziek en avant-garde. En samen met 3FM hopen we een deel daarvan ook onder de aandacht te brengen bij een breder publiek.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL JUNI 2018

19

MARK SIERA

Velvet Leiden voor de rechter na biertje op Record Store Day Elke retailer heeft weleens een biertje of een wijntje gedronken bij een instore of voor, tijdens of na Record Store Day. Grote kans dat die alcoholische versnapering uit de winkel in kwestie afkomstig was. Moet kunnen toch? Nou, daar denken sommige handhavers net wat anders over, zo leert een opmerkelijk voorval bij Velvet Leiden.

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM & JASPER VAN VUGT

R

ecord Store Day. De dag in het jaar die voor platenverkopers synoniem staat met rinkelende kassa’s, blije klanten en natuurlijk muziek. Die laat zien dat succes komt met een prijs, die betaald wordt met hard werk. Net als veel speciaalzaken keek ook Velvet Leiden terug op een extreem goede dag. De verkopen waren uitstekend, de instores (onder anderen van Case Mayfield, Bettie Serveert en Gruppo Sportivo) verliepen perfect, het weer was uitstekend en de klanten talrijk.

BOA-bezoek De dag werd na sluitingstijd afgesloten met een biertje, wijntje en een pizza in de zon, voor de winkel. De kleine afterparty werd echter verstoord door drie Buitengewoon opsporingsambtenaren. Zonder er beleefde of vriendelijke doekjes om te winden

werd er gevraagd waar het bier vandaan kwam. Mede-eigenaar Mark Siera antwoordde dat die uit de winkel kwam, en werd terechtgewezen.

“Het probleem was niet dat er een biertje werd gedronken, dat doen de studenten hiernaast ook, maar dat dit uit de winkel afkomstig was. Als ik zelf een kratje had meegenomen zou er geen probleem zijn geweest”, vertelt Siera. “Dat er overdag bier geschonken werd ook niet, want dat hadden deze BOA’s niet geconstateerd. Achter de kassa stonden enkele kratten bier, volle en lege. Die moesten weg uit het pand.”

Vermanend vingertje Liever liegen Siera besloot niet in discussie te gaan en ruimde samen met zijn collega’s de kratten bier op. Deze werden echter niet buiten de winkel geplaatst, maar op de zolder. “Ik heb

'Ik werd in mijn eigen winkel gedegradeerd van gewaardeerde muziekkenner en platenzaakmedewerker tot crimineel' Mark Siera 20

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

geen rijbewijs en had bovendien gedronken, daarom zetten we die paar kratten bier op de zolder, een plek waar alleen personeel komt.” Een beslissing die volgens de letter van de wet niet de juiste was, zo zou blijken uit de nacontrole die de BOA’s deden op de maandag na Record Store Day. Dit keer waren er vijf controleurs. Op de vraag of het bier nog in het pand was, zei Siera dat hij de kratten naar zolder verplaatst had. “Ik geloof in eerlijkheid”, zegt Siera. “Maar volgens mijn advocaat had ik op dat moment beter kunnen liegen.”

De vijf ambtenaren haalden het bier van de zolder. Siera stond samen met de aanwezige klanten met open mond toe te kijken hoe de BOA’s het bier in de achterbak van hun auto laadden. Hij wordt weer woedend als hij aan het voorval terugdenkt. “Ik werd in mijn eigen winkel gedegradeerd van gewaardeerde muziekkenner en platenzaakmedewerker tot beruchte crimineel die meer dan vermanend werd toegesproken, compleet met wijzende vingers. De boodschap was dat zij hadden gezegd dat het bier het pand uit moest en en dat dat nu net niet gebeurd was. Op mijn repliek dat er in

ACHTERGROND

HET TEAM VAN VELVET LEIDEN, MET MEDE-EIGENAAR MARK SIERA (TWEEDE VAN LINKS)

elke winkel een koelkast met alcohol te vinden is, antwoordden de heren dat dat niet het punt was. Ze dreigden zelfs met een gevangenisstraf van een halfjaar en een boete van twintigduizend euro. Het was pure intimidatie, heel Kafkaësk.”

cliché verworden gedachte ‘Ga boeven vangen!’ niet onderdrukken.”

Siera's sentiment wordt gedeeld, zo blijkt uit de reacties die het voorval in de lokale media op Facebook oplevert. Sommige sympathisanten brengen als steunbetuiging kratten bier naar de winkel.

Trage rechtsgang Siera is ook actief in een stichting waarmee hij in Leiden concerten en het festival Peel Slowly and See organiseert voor opkomend talent. Een deel van de alcohol die in zijn winkel aanwezig was – een kratje bier en vier flessen wijn – was overgebleven van een etentje in de winkel met deze stichting. Saillant detail is dat het etentje en de drank waren betaald door de gemeente.

Daarnaast schakelde Siera in januari zelf de politie in, na een grove diefstal rond kerst met een schade van zo’n vijfhonderd euro.

Siera: “Aan de hand van videobeelden kon ik bewijzen wie de diefstal gepleegd heeft.

Na bijna vier maanden heb ik nog steeds niets gehoord. Dieven komen weg met – bewezen – diefstal, een winkel kan fluiten naar zijn recht, maar drink een biertje voor de deur van de zaak en er komen vijf man langs die behandelen als een crimineel en allerlei dreigementen uiten. Ik kan de tot

Tenlastelegging Een woordvoerder van de gemeente Leiden meldt in het Leidsch Dagblad dat de eigenaar van Velvet Leiden een waarschuwing kreeg vanwege de aanwezigheid van (sterk) alcoholische drank in zijn zaak, een verkoopverbod en alcohol drinkende mensen. Een nacontrole was aangekondigd, waar werd geconstateerd dat mijnheer nog in overtreding was omdat er in de winkel nog alcoholhoudende dranken aanwezig waren.”

Een paar dagen na de nacontrole ontvangt Siera een brief van de gemeente. Die is niet opgestuurd naar de winkel, maar persoonlijk op zijn woonadres afgeleverd. In de brief wordt gemeld dat Siera op donderdag 30 mei moet voorkomen wegens het overtreden van artikel 25 in de Dranken Horecawet. De tenlastelegging: ‘het aanwezig hebben van alcoholhoudende dranken en het op voorraad hebben van

alcoholhoudende drank.’ Opvallend is het aantal onjuistheden dat de brief telt; naast de datum (30 mei viel dit jaar op een woensdag) is ook het adres verkeerd gespeld en zijn er meerdere spelfouten te vinden. Siera probeert tevergeefs contact op te nemen met Handhaving. “Het levert allemaal veel stress op. De dwang, de bureaucratie, het niet-bereikbaar zijn; ik ben er helemaal klaar mee.”

Huiszoekingsbevel?

Siera neemt met het oog op de rechtsgang een advocaat in de arm. Die adviseert hem op zijn beurt om de BOA’s aan te klagen wegens huisvredebreuk; bij het in beslag nemen van de kratten bier op zolder is geen huiszoekingsbevel getoond. Siera: “Het is triest dat het allemaal zo ver moet komen.

Iedereen vindt het bizar, alleen Handhaving zelf lijkt het normaal te vinden. Ik kijk uit naar het moment waarop ik moet voorkomen [vrijdag 8 juni – red.]. Hopelijk is het daarna allemaal snel achter de rug. Ik hoop op verontschuldigingen en de teruggave van ons bier. Ook hoop ik dat het niet vervelend afloopt voor Velvet. Wat mij betreft drinken we volgend jaar gewoon weer een biertje na Record Store Day.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL JUNI 2018

21

SHARON DEN ADEL

'Onze fanbase groeit nog steeds' Sharon den Adel zit al ruim twintig jaar in het vak. De frontvrouw van Within Temptation, die onlangs onder de naam My Indigo haar eerste soloplaat uitbracht, heeft in die periode de muziekindustrie van dichtbij zien veranderen. “Radio is nog steeds belangrijk, maar online streaming nog belangrijker.”

DOOR: JASPER VAN VUGT

22

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

INTERVIEW

W

ithin Temptation is Nederlands populairste metalband en een van onze belangrijkste muzikale exportproducten. Sinds de oprichting van de groep in 1996 hebben vocalist/songschrijver Sharon den Adel en haar partner, gitarist/songschrijver Robert Westerholt, het muzieklandschap zien veranderen van een markt die door de cd wordt gedomineerd, daarna door downloads en nu door streaming. Dit jaar verschijnt er een nieuw album en gaat de band op een uitgebreide Europese tournee. Ook maakte Den Adel (43) een solo-album onder de naam My Indigo. “Ik vind het leuk dat ik weer naar de basis mag: klein beginnen en ervoor vechten”, zegt ze.

Kun je het verschil schetsen tussen het moment dat je deze soloplaat uitbrengt en de release van Within Temptations eerste plaat?

“Destijds hadden we nog cassettebandjes, al was het tijdperk van de cd al aangebroken. Het was een heel andere wereld dan nu, fysiek versus digitaal. De radio en de platenzaak speelden een grote rol. Het was de vraag of je gedraaid ging worden en op de juiste manier gedisplayed werd in de winkel. Nu zijn Spotify en Apple Music veel belangrijker.”

Hoe voelt dat?

“Soms als een verademing, en soms kijk je met nostalgie terug. Je hebt nu minder controle over wat er met je muziek gebeurt, Spotify is een black box. Je bent afhankelijk van wat zij ermee willen, wat voor strategie en commercieel belang zij hebben. Bij een platenzaak was zichtbaar welke posters er werden opgehangen, waar de cd werd neergezet. Radiomedewerkers vertelden wat zij van je muziek vonden en of ze er wel of niet iets mee gingen doen.”

'Je hebt nu minder controle over wat er met je muziek gebeurt' Sharon den Adel (Within Temptation)

ziek horen, probeer je dat ook voor elkaar te krijgen.”

Hoe speel je in op die veranderende markt?

“We zorgen er bijvoorbeeld voor dat we op Spotify en Apple Music te vinden zijn.

En ook al is het een krimpende markt, we zien dat er nog steeds cd’s verkocht worden. Die inkomsten wegen niet op tegen die van streaming, maar er is wel vraag naar. Mensen willen nog steeds een fysiek product. My Indigo heb ik zelfs op cassette uitgebracht. Ook vinyl wordt steeds belangrijker. Verder merken we dat bijzondere edities heel goed verkopen. Daar spelen we op in door bijvoorbeeld een box-set met een gaaf en bijzonder t-shirt en een gesigneerde plectrum en cd uit te brengen. Fans kunnen die via onze webshop bestellen, hij wordt wereldwijd bezorgd.”

Hoe zetten jullie social media in?

“Ik ben erg actief op social media en plaats zelf berichten. Het is tenslotte mijn muziek, ik kan zelf het beste verwoorden wat er mooi aan is. En onze fans waarderen het dat we zelf reageren. Ik vind het ook leuk om die feedback te blijven volgen – directer dan dat kun je het niet krijgen.”

Ik kan mij voorstellen dat je qua inkomsten even moest slikken, toen streaming opkwam.

“Dat klopt. Toch zijn we niet heel ontevreden, al levert streaming ten opzichte van cd’s nog niet veel op. Het wordt wel langzaam meer. En er komt vast wel weer een nieuwe verandering in de markt.”

Wat doen jullie aan fanbinding?

“Signeersessies, soms bij platenzaken, soms na een show. Het is leuk om contact te hebben met retailers en fans. Naast de extra cd’s die je zo verkoopt, krijg je ook feedback. Wat willen mensen graag, wat vinden ze belangrijk? Sommigen komen speciaal uit het buitenland voor zo’n signeersessie. In Parijs speelden we voor 6.000 man in de Zenith. Na afloop deden we een signeersessie waar werkelijk geen einde aan kwam. Drie uur nadat we de zaal verlieten, stonden er nog honderd fans. En iedereen krijgt een handtekening, dus....”

Hoe blijf je op de hoogte van alle ontwikkelingen?

“Door ernaar te vragen bij de mensen met wie ik werk en zelf op onderzoek uit te gaan.

Welke nummers vind je op playlisten, en hoe kom je op zo’n playlist? Om de kans zo groot mogelijk te maken dat mensen je mu-

Dance en hiphop zijn de populairste genres. Hoe merk je dat, als gitaarband?

“Nou, dat we de Exportprijs niet meer winnen [lacht]. Al groeit onze fanbase nog steeds, evenals het soort zalen waar we spelen. In Engeland doen we het extreem goed, en in Rusland en Polen zijn we echt bizar

groot. In die zin hebben we dus geen last van hiphop en dance. Wel merk ik dat het lastiger is om op de radio te komen. Vroeger was Nederland in dat opzicht vooruitstrevender.

Op de BBC hoor je op vrijdagavond dat punk en metal weer terugkomen. Engeland is wat dat betreft minder behoudend.”

Laten jullie je muziek nog pluggen bij de radio?

“Natuurlijk! Je wilt toch laten weten dat je er bent en radio is nog steeds belangrijk, maar online streaming is inmiddels nog belangrijker. Daarnaast zijn er natuurlijk de online radiostations. Die worden steeds groter, zijn onafhankelijker en werken wereldwijd.

We merken wel dat de radio ons een labeltje heeft gegeven en dat we daardoor niet in het format passen, terwijl we onze sound altijd ontwikkeld hebben. We maken niet meer het soort muziek waar we twintig jaar terug bekend mee werden. Dus is het een beetje raar dat ze Nirvana wel draaien, maar iets vernieuwends wordt afgekeurd omdat er een gitaar in zit.”

Wat leer je van de muziekconsumptie van je drie kinderen?

“Die zijn al veel verder dan ik. Ze kijken vanuit een ander perspectief naar muziek, en dat vind ik mooi. Zij lezen veel blogs en kijken naar allerlei vlogs over games, daar zijn ze heel gevoelig voor. Twintig jaar geleden zagen we zelf al dat gamers heel belangrijk waren voor onze muziek. Die delen van alles internationaal. We merken ook dat als vlogs onze muziek gebruiken, we heel andere doelgroepen bereiken, waaronder de jeugd.

We hebben fans tussen de dertien en 65 jaar, waarbij de grootste groep tussen de 23 en 42 jaar zit. En dat vind ik best jong.” ◾

My indigo Met haar eerste echte soloproject wilde Sharon den Adel een andere kant van zichzelf laten horen.

De muziek op My Indigo is volgens haar kleiner, persoonlijker en kwetsbaarder. Goed nieuws voor de fans: als het aan de zangeres van Within Temptation ligt, blijft het niet bij dit ene album.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL JUNI 2018

23

POETS FARM

Muzikale ontmoetingsplaats op Amsterdam CS Met het faillissement van Free Record Shop verdween ook de platenzaak op de Nederlandse treinstations. Tot voor kort dan. Op Amsterdam Centraal kun je Poets Farm vinden, een ontmoetingsplaats voor de muziekliefhebber.

DOOR: JASPER VAN VUGT

M

uziek en reizen gaan samen, net zoals lezen en reizen”, zegt Daniel Doornink, mede-directeur van Poets Farmer, het moederbedrijf van Poets Farm. Hij begon in september vorig jaar met zijn concept waarin horeca, livemuziek, radio en vinylverkoop bij elkaar komen. In de IJ-passage, die de noordkant van het station met de zuidkant verbindt en waar ook zaken als Victoria’s Secret, Sissy Boy en Kiko te vinden zijn, kunnen forensen, toeristen en muziekliefhebbers nu terecht voor eten en drinken, vinyl en livemuziek.

Hoe kwam je op het idee een platenzaak in een station te beginnen?

“Het ging ons erom een plek te creëren waar

24

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

mensen het fijn vinden om te vertoeven, waar ze nieuwe muziek kunnen ontdekken en nieuwe artiesten leren kennen en ontmoeten. Daarbij richten we ons specifiek op muziek van Nederlandse bodem, en waar mogelijk aanstormend talent.”

Eerder zat Free Record Shop op dit station. Wat maakt Poets Farm anders?

“Zeven jaar geleden deed ik de NS Try Out Festivals, een meerdaags festival op stations in Nederland. Daarbij werkten we samen met Free Record Shop en organiseerden we bijvoorbeeld een signeersessie met Di-rect in het Free-filiaal op Leiden Centraal. Het mooie van die opzet was dat artiesten op een openbare plek

publiek konden ontmoeten, bijvoorbeeld tijdens een albumlancering. Dergelijke ontmoetingen heb je nu niet meer, behalve hier. We voelen ons daarmee de nieuwe Free Record Shop van het station. Maar het is wel een andere tijd, met nieuwe muziek en een andere vorm van promotie.

Bovendien bestond het primaire verdienmodel van Free Record Shop uit de directe verkoop van muziek. Dat van ons is op horeca-activiteiten gebaseerd.”

Sommige platenzaken proberen klanten met een kopje koffie langer in de winkel te houden. Doen jullie dat ook op die manier?

“Platen slijten is zoals gezegd niet onze core

INTERVIEW

business. We willen hier vooral mensen muziek laten ontdekken, via het live-podium en de radiostudio waarmee we uitzendingen willen gaan maken en podcasts opnemen.

Daarmee trekken we muziekliefhebbers aan die ook iets willen eten en drinken. Ons biologische horeca-assortiment lijkt op de muziek die we aanbieden: we werken met onbekende, jonge merken. Met dit format zijn wij echt van toegevoegde waarde op Amsterdam CS.” Welke klantbeleving wil je hier creëren?

“Het belangrijkste is de sfeer. Poets Farm is een rustpunt op het station, waar je je welkom voelt en relaxt aan de bar, aan een tafeltje of op de bank gaat zitten. Daarbij voel je dat de muziek hier leeft. Door wat er uit de speakers klinkt, door de bakken met vinyl. Door de albumhoezen aan de muur en de studio, waar je kunt zien dat hier iets wordt gecreëerd, dat er een verhaal wordt verteld. En natuurlijk is er het podium. Ik nodig artiesten uit om hier hun albumrelease te doen en onze zaak een week lang in hun stijl aan te kleden. Op die manier maken we ze maximaal zichtbaar.”

verkrijgbaar is, staat hier. Ook verkopen hier veel optredende singer-songwriters platen die ze in eigen beheer hebben uitgebracht.

Zoals gezegd gaat het ons erom nog onbekende artiesten een podium te bieden, zodat we als ze beroemd zijn kunnen zeggen: ‘ze begonnen hier.’

Door die keuzes sluit je een grote klantengroep uit. Is je doelgroep niet te beperkt?

“Ik denk dat er veel mensen zijn die jong talent leuk vinden en iets nieuws willen horen. Al zijn de platen die het meest verkopen die van bekende artiesten, zoals van Anouk, Bløf en Acda en de Munnik. Het doel is om de artiest maximaal zichtbaar te maken, niet om zoveel mogelijk vinyl te verkopen. Dat zorgt voor nieuwsgierige muziekliefhebbers als klant.”

Wat voor klanten komen hier?

“Grofweg kun je twee soorten onderscheiden: de mannelijke, muziekliefhebbende vijftigplusser die platen verzamelt en weet wat hij koopt. En de dertiger, die veel meer

op artiest koopt en juist iets koopt wat hij niet kent op basis van een tip.”

En toeristen?

“Naast Nederlandse dagjesmensen komen hier veel internationale toeristen. Die laatste waarderen de optredens net zo goed.

De meeste artiesten die hier optreden spreken om die reden het publiek toe in het Engels. Buitenlandse bezoekers zijn ook goed voor de horeca, maar op hen richten we ons niet voor de vinylverkoop.

Nederlandse muziek zegt ze tenslotte niet zo veel.”

Welke plannen heb je voor de toekomst?

“Wij zijn niet het promotiebureau van de Nederlandse muziek, maar willen wel dé plek zijn waar je interessante nieuwe artiesten kunt ontdekken en naar muziek kunt luisteren. Deze maand starten we met de verkoop van draaitafels van het merk Crosley. En klanten krijg bij het inleveren van een oude plaat een surprise-lp cadeau.

Na de zomer gaan we podcasts maken, en live radio voor reizigers tijdens de spits.” ◾

Belangrijk onderdeel van het concept is het podium, waar minimaal één keer per week een artiest optreedt.

“Er is niets leukers dan te kunnen zeggen: ‘die heb ik ooit gezien toen ze nog onbekend waren. En kijk nu eens.’ Het geeft een kick om mensen zo’n verrassing te kunnen geven en ze iets te laten ontdekken. Ik heb er speciaal een programmeur voor in de arm genomen. Zo hopen we hier een permanent festivalgevoel te creëren, zonder dat we een Hardrock Café worden.”

In de winkel verkopen jullie uitsluitend vinyl. Waarom?

“Omdat ik verwacht dat er straks geen cdspelers meer worden verkocht. De cd heeft geen toegevoegde waarde ten opzichte van streaming en is niet zo sexy als vinyl. De behoefte om iets te verzamelen dat je mooi vindt, zoals vinyl, zal blijven bestaan. Platen zijn leuk en geven je een fijn retrogevoel. Er gaat een grote aantrekkingskracht uit van de lp-hoes. Daarom hangen ze hier ook aan de muur, ze zijn het visitekaartje van de artiest. Ik denk dat het succes van vinyl daar mede door bepaald is.”

Je verkoopt alleen lp’s van Nederlandse artiesten, van na 2000. Waarom?

“De artiest staat centraal en nieuw en recent werk is dan belangrijk. Daarbij willen we binnen die kaders wel volledig zijn; alles wat

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL JUNI 2018

25

RECORD STORE DAY

Record Store Day trekt volle zaken De dag waarop de onafhankelijke platenwinkel gevierd wordt, Record Store Day, beleefde dit jaar zijn elfde editie. De instore speelt een belangrijke rol op dit muziekfeestje. Dit jaar waren er meer dan 300 gratis optredens te zien.

DOOR: JASPER VAN VUGT

W

aylon, Racoon, Wende, Blaudzun, Johan, Claw Boys Claw en Tim Knol. Het zijn niet de minste artiesten en bands die zich dit jaar inzetten voor Record Store Day. De dag waarop de onafhankelijke platenzaak gevierd wordt, beleefde zijn elfde editie. In Nederland werd de dag voor de negende keer georganiseerd. Record Store Day betekent naast exclusieve, limited edition releases ook talloze instores. Van de Waterput in Bergen op Zoom en Wim’s Muziekkelder in Doetinchem tot Sounds in Venlo en Coco in Zaandam: iedereen had

26

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

winkeloptredens op het programma staan.

En dat is niet voor niets.

Platform voor talent “Instores leveren een enorme bijdrage aan de feestvreugde van deze dag. Ze zijn er dan ook vanaf de allereerste editie geweest”, vertelt Esther Vollebregt, projectleider van Record Store Day Nederland.

“Elk jaar zien we mensen die hiervoor speciaal een dagje naar de stad trekken. Ze kijken vooraf wie waar speelt en maken zelf een blokkenschema. Tussen de optredens door zoeken ze in de platenbakken naar

interessante releases.” Volgens Vollebregt doen er elk jaar meer artiesten belangeloos mee. En dat zijn echt niet alleen beginnende bands, zoals bovenstaande voorbeelden bewijzen. “Veel grotere artiesten doen het jaar daarop weer mee. Omdat ze het belang van deze dag inzien, en omdat het leuk is natuurlijk. Daarbij ondersteunen de winkels zelf de dag in grote mate. Ze vragen bijvoorbeeld één of twee grote namen om op te treden, aangevuld met talent uit de regio. In Groot-Brittannië heeft die aanpak inmiddels gezorgd voor een apart platform voor nieuw talent.”

ACHTERGROND

PAUL DE MUNNIK

Positieve vibe Met meer dan driehonderd optredens, verspreid over zo’n honderd winkels, is Record Store Day uitgegroeid tot een heus festival. Coördinator Stijn Blokker neemt begin december contact op met platenmaatschappijen en managers om te kijken welke artiesten of bands er in april en mei een album gaat uitbrengen en wie beschikbaar is.

Die informatie wordt gedeeld met alle deelnemende winkels, waarna de puzzel gemaakt kan worden. “Gelukkig hoeven de retailers en artiesten niet te worden overtuigd van het nut van instores”, weet Vollebregt.

Metersdikke rij De Hilversumse platenzaak ’t Oor, die dit jaar onder meer Claw Boys Claw en Yori Swart verwelkomde, doet sinds het prille begin mee aan Record Store Day. “Elk jaar staan hier een stuk of vijf á zes artiesten die net een nieuwe plaat hebben uitgebracht”, zegt medewerker Berry Calis. “Die instores horen er echt bij, het maakt de dag extra feestelijk en leuk. Zo betrek je de klanten bij het feestje, spreek je verschillende artiesten. Het staat hier al snel vol; met veertig man binnen kun je er nauwelijks meer in. Een paar jaar terug speelde Spinvis, om tien uur ’s morgens. Toen stond er een metersdikke rij voor de winkel. Maar we hebben ook een toffe lokale act zoals Robbin’ Banks

SINGER-SONGWRITER CASE MAYFIELD

geboekt, dat voor twintig man optreedt. We zien graag een divers programma in onze winkel, met singer-songwriters, indiepop en wat stevigere bands.”

Lopende-bandwerk Volgens Calis was de editie van 2018 de beste tot nu toe. Zowel in bezoekersaantallen als in de verkoop. “Om negen uur ’s ochtends stond er al een rij. Sommige releases waren al binnen een halfuur weg, zoals die van Bruce Springsteen en Frank Zappa. Het was bijna lopende-bandwerk. Zo vol als bij het optreden van Claw Boys Claw hebben we nog nooit meegemaakt.” De grootste opbrengst van de optredens zit ‘m volgens Calis echter niet in de omzet. “Instores leveren qua verkoop praktisch niets op; veel van onze bezoekers waren anders ook wel gekomen. De winst zit ‘m in de extra klanten die je naar de winkel trekt, de extra publiciteit die de instores opleveren. Het is een investering in de toekomst.”

Recordpoging Singer-songwriter Case Mayfield deed ditmaal voor de tweede keer mee. In 2012 ondernam hij een recordpoging met maar liefst dertien instore-optredens. Dit jaar hield hij met het vier optredens bescheiden.

Mayfield: “Ik heb altijd een persoonlijke band gehad met platenzaken. Ook toen ik nog bij PIAS onder contract stond, bezorgde ik ze

zelf mijn platen. Zo ontmoet je de mensen die jouw werk verkopen, proef je de bijzondere sfeer in een zaak. Het lijkt soms alsof de medewerkers minder bevooroordeeld zijn over je muziek. Ze zijn ook altijd erg blij als je langs komt en interesse toont. Daar spreekt waardering uit. Er is een wederzijds begrip, als muziekliefhebbers onder elkaar drink je samen een pilsje. Daardoor voelt zo’n bezoekje aan een platenzaak en instore soms net alsof je in je stamkroeg bent.”

Biertje erbij Maar wat levert de dag nu op voor de muzikant zelf? Bij ’t Oor mogen artiesten een plaat of cd uitzoeken als dank voor hun optreden, daarnaast kunnen ze rekenen op een paar biertjes, aldus Calis. “De relatie die een artiest met een winkel opbouwt, zie je direct terug in de verkoop. Hoe beter die is, hoe meer de medewerkers hun best voor hem gaan doen, en vice versa.” Vollebregt zegt tevreden te zijn over de jongste editie. “Ik hoorde van de retailers dat ze rond lunchtijd al een omzet hadden behaald waar ze vorig jaar een hele dag voor nodig hadden. De instores waren top geregeld, artiesten, winkels en bezoekers waren blij. Ook het gratis biertje voor bezoekers van hoofdsponsor Leffe viel in de smaak.

We kijken nu al uit naar ons tienjarige jubileum in 2019. Maar eerst staat Black Friday nog op het programma, op 23 november.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL JUNI 2018

27

SENA

jaar

25Sena

Sinds in Nederland in 1993 de Wet op de naburige rechten (WNR) is ingevoerd, heeft Sena (Stichting ter Exploitatie van Naburige rechten) de opdracht om voor de rechthebbenden die zij vertegenwoordigen de vergoedingsrechten te regelen. In die kwarteeuw zijn de ambities er niet minder op geworden. De stichting verwacht de komende jaren binnen Europa een toonaangevende rol te kunnen spelen.

DOOR: EDGAR KRUIZE

H

et jubileum valt zo ongeveer samen met het moment dat Sena meer dan een miljard euro voor de rechthebbenden heeft geïncasseerd. “Dat is een mooie mijlpaal”, vindt Sena-directeur Markus Bos. “Maar die prestatie betekent niet dat we op opze lauweren kunnen gaan rusten. Het is een mooi moment, maar het leidt ons niet van onze ambitie af. We willen nog steeds op meerdere gebieden de beste zijn.”

Niet de grootste Bos is realistisch, omdat Sena de Nederlandse markt bedient, zal internationaal nooit de grootste hoeveelheid incasseringen gerealiseerd worden.

Desalniettemin staat Sena na Engeland, Frankrijk en Duitsland op een vierde plaats in Europa en wereldwijd op de achtste plek.

Bos: “Daar zijn we dan ook heel trots op.

Maar we zullen vanwege de schaalgrootte van ons werkgebied niet veel meer omhoog schuiven op die ranglijst. Daar is het

ons ook niet om te doen. Onze rechthebbenden moeten continu bevestigd krijgen dat wij er alles aan doen om de gelden die wij innen zo snel en zo goed mogelijk uit te betalen. Daar werken we met een team van goed gekwalificeerde en gemotiveerd collega’s continu aan. Ook vervullen we graag een technologische voortrekkersrol. Zeker op dat vlak willen we verder groeien.”

Voorop lopen De afgelopen jaren heeft Sena in meerdere opzichten internationaal opzien gebaard.

De stichting was in 2015 de eerste CBO in Europa die nog gedurende het lopende jaar op basis van binnengekregen playlists rechthebbenden begon uit te betalen. Dat heeft pas sinds kort navolging gekregen in andere landen. “Met veel bombarie hebben PRS for Music en PPL in het Verenigd Koninkrijk een joint venture gelanceerd waarbij ze gezamenlijk optrekken in het verstrekken van licenties voor openbaar gebruik”, zo lacht Bos. “Zo’n samenwer-

'Onze rechthebbenden moeten continu bevestigd krijgen dat wij er alles aan doen om de gelden die wij innen zo snel en goed mogelijk uit te betalen' 28

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

king hebben wij in Nederland al tien jaar met Buma/Stemra. Vooropgesteld, het is hartstikke goed dat dit gebeurt, voor zowel de klanten als onze rechthebbenden.

Maar een dergelijke constructie is verre van nieuw, zo hebben we laten zien. En er zijn wel meer dingen waarvoor de collega’s uit het buitenland naar ons kijken en langskomen om van onze werkwijze te leren. De laatste troef is onze recent gelanceerde Sena-app.”

Technologische doorontwikkeling Sena speelt een actieve rol in de totstandkoming van de wereldwijde Virtual Repertoire Database, die ertoe gaat leiden dat alle leden van SCAPR, de internationale koepelorganisatie van Collectieve Beheersorganisaties voor uitvoerende kunstenaars, gebruik gaan maken van een gestandaardiseerd uitwisselingsprotocol.

In samenwerking met Buma/Stemra, collega’s in Spanje en Zweden en de Universiteit van Amsterdam wordt gekeken naar de inzet van kunstmatige intelligentie en blockchain-techniek om tot meer accurate doorbetaling te komen. Tijdens de recente jaarvergadering is de eerdergenoemde nieuwe Sena-app gelanceerd die ervoor zorgt dat leden nog beter inzicht kunnen krijgen in de uitbetalingen, maar vanuit die app ook direct repertoire kunnen claimen.

INTERVIEW

SENA-DIRECTEUR MARKUS BOS

“Het zijn slechts enkele voorbeelden van de manier waarop we technologisch blijven doorontwikkelen. Het werkt overigens twee kanten op. Onze buitendienst heeft bijvoorbeeld een app waarmee men kan zien welke bedrijven welk soort licenties hebben. Het is ook mogelijk vanuit die app ter plekke licenties aan te maken. Ook zijn we aan het nadenken hoe we muziekherkenningssoftware actief kunnen gaan inzetten om tot een nauwkeuriger beeld te kunnen komen voor de licentieverstrekking. Dat zou de doorbetaling aan de juiste rechthebbenden alleen maar meer ten goede kunnen komen. Om al dit soort dingen adequaat te kunnen doen, blijven we dan ook op zoek naar goede IT’ers, developers en data-analisten die ons hierbij kunnen ondersteunen.”

'Omdat we een organisatie zonder winstoogmerk zijn, stellen we onze innovaties ook beschikbaar aan onze buitenlandse collega’s' Balans vinden Bos erkent dat er een spanningsveld bestaat tussen accuratesse, snelheid en efficiency. “Wij willen de verschuldigde gelden snel innen en deze ook snel doorbetalen aan de rechthebbenden. Het zit niet in ons DNA om daar lange tijd bovenop te gaan zitten. Tegelijkertijd wil je ervoor zorgen dat de bedragen bij de juiste rechthebbenden terechtkomen. Daar zo accuraat mogelijk in zijn, gaat ten koste van de snelheid en leidt tot hogere kosten. Die balans probe-

ren we zo goed mogelijk te bewaren. Omdat we een organisatie zonder winstoogmerk zijn, stellen we onze innovaties op dit vlak ook gewoon beschikbaar aan onze buitenlandse collega’s. Op te veel plekken wordt nu nog opnieuw het wiel uitgevonden. Door als CBO’s intensiever met elkaar samen te werken, zowel in Nederland als in het buitenland, valt er nog veel meer te behalen. Dat is in het belang van zowel onze klanten als onze rechthebbenden en biedt mooie kansen voor onze medewerkers.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL JUNI 2018

29

ALL THINGS INDIE

WIJ ZIJN BLIJ Indieplant verwelkomt Bernard Gieskes in ons team!

Bernard Gieskes Vice President Publishing and Business Development www.indieplant.com/bernard bernard@indieplant.com 06 396 265 66

WWW.INDIEPLANT.COM

S P E C I A L

KIDS Kinderen vormen een bijzondere doelgroep die om speciale aandacht vraagt. Ze zijn nog volop in ontwikkeling en mede daardoor neemt de vraag naar educatieve kinderproducten toe. Tenslotte zien ouders hun kinderen het liefste spelen met speelgoed dat hun creativiteit prikkelt en waar ze iets van opsteken.

32 Spelenderwijs leren 35 Warner Bros. Interactive Entertainment 37 Rubinstein 39 PBM Express 41 Mindscape 43 Wim Pel Productions

Spelenderwijs leren Kinderen geven tegenwoordig steeds meer de voorkeur aan de iPad boven hun ‘gewone’ speelgoed. Ouders hebben gemengde gevoelens bij deze ontwikkeling en willen het liefst dat hun kinderen lezen, of spelen zonder beeldschermen. Vooral educatieve kinderproducten worden steeds populairder.

H

et is een vaak gehoorde bewering: kinderen komen op steeds jongere leeftijd in aanraking met tablets en andere beeldschermen en besteden hier ook meer tijd aan. Dat zegt bijvoorbeeld Jan Pieter Ellerbroek, directeur van PBM Express, een bedrijf dat popcultuurartikelen en speelgoed distribueert. Volgens hem moet het gewone speelgoed steeds meer concurreren met iPads en smartphones. Die bewering is onlangs met cijfers gestaafd. In april publiceerde Mediawijzer het rapport Iene Miene Media: Mediagebruik door kinderen van 0 t/m 6 jaar.

Uit het jaarlijkse onderzoek kwam naar voren dat 57 procent van de groep 0- t/m 2-jarigen al eens in aanraking kwam met smartphones en tablets. In 2017 was dat nog 50 procent.

32

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

De cijfers uit het onderzoek laten inderdaad zien dat tablets aan populariteit winnen ten koste van het traditionele speelgoed, maar toch worden van alle media de (voor)leesboekjes nog steeds het meest gebruikt. In 84 procent van de gezinnen met kleine kinderen wordt geregeld tot vaak gelezen. De televisie volgt met 79 procent, op de derde plaats komt de tablet met 64 procent. Hoewel kinderen vaak voor de televisie zitten of met een tablet in de weer zijn, is het ouderwetse voorleesboek nog steeds favoriet.

Liever 'gewoon' speelgoed Voor aanbieders van kinderproducten liggen daar kansen: ouders vinden boeken voorlezen aan hun kinderen kennelijk nog

steeds de leukste media-activiteit. Dat verklaart deels waarom uitgeverij Rubinstein boeken van Nijntje, het Muizenhuis en luisterboeken van Disney-sprookjes met succes uitgeeft. Er is een grote behoefte aan (voor)leesboeken, en Rubinstein is al 35 jaar een toonaangevende uitgever op dat terrein. Boeken, evenals speelgoed, hebben bij ouders de voorkeur ten opzichte van een tablet, en dat zal waarschijnlijk nog een tijd zo blijven. Ze willen namelijk niet dat hun kinderen te lang naar beeldschermen staren, blijkt uit het onderzoek. Op de vragen 'Gewoon speelgoed is beter dan beeldschermmedia' en 'Ik zie liever dat mijn kind met andere dingen bezig is dan met media' antwoordt respectievelijk 60 procent en 54

KIDS

procent bevestigend. De vraag 'Waar heeft u vooral moeite mee?’ kwam de respons dat hun kinderen te lang bezig zijn met media. Dat antwoord stond, net als vorig jaar, zelfs op de eerste plaats van de ergernissen-top vijf.

Logisch denken Het liefst laten ouders hun kinderen dus spelen met speelgoed, en dan vooral van het soort waarvan ze iets kunnen opsteken.

Educatieve producten zijn erg in trek, iets wat ook Ellerbroek signaleert, met name STEM-speelgoed, wat staat voor Science, Technologie, Engineering en Mathematics.

Niet alleen biedt deze productlijn betaalbaar speelgoed, vaak is dat medeontwikkeld door wetenschappers of experts. Het doel ervan is om kinderen te stimuleren om logisch te denken en problemen op te lossen. Dit type speelgoed is voor zowel jongens als meisjes interessant. De Project Mc² Perfume Science Kit, bijvoorbeeld, is een handige scheikundedoos waarmee kin-

deren hun eigen parfums kunnen maken.

Ook uitgevers van games die gericht zijn op een jonger publiek weten dat ze meer moeten doen dan alleen entertainen. In het door Warner Bros. Interactive Entertainment uitgegeven LEGO The Incredibles worden spelers aangespoord om samen te werken. En Mindscape brengt komende periode maar liefst zes titels uit voor de Nintendo Switch, een platform dat de nadruk legt op het sociale aspect van gaming.

Interactief Om kinderen goed te kunnen bedienen met relevante producten, is het belangrijk om ze niet als één generieke doelgroep te zien. Mindscape weet dat en brengt daarom de komende tijd verschillende Nintendo Switch-games uit, waarbij er voor elk wat wils is. Max: The Curse of Brotherhood en Panda Hero gaan het vermoedelijk goed doen bij de jongens, terwijl titels als Mijn Paardenwereld en Whisper: Vrij als de Wind

SPECIAL

titels gericht zijn op jonge meisjes. Natuurlijk speelt ook de prijs een rol. Voor de Switchgames hoeft niet het volle pond te worden betaald, omdat "geconcurreerd moet worden met het aanbod op de iPad aldus Mindscape-directeur Mark Huijmans.

Juist omdat kinderen steeds vaker om de iPad vragen, is het des te belangrijk dat ze in aanraking komen met producten waarmee ze actief aan de slag kunnen gaan. Dat kan STEM-speelgoed zijn, maar ook games zijn al een stuk interactiever dan swipen op een tablet. Wat dat betreft is Nintendo Labo een gouden vondst van de ontwikkelaar. Met een zogeheten Nintendo Labo-pakket, dat bestaat uit kartonnen platen, touw, elastiekjes en plastic dopjes, kunnen accessoires in elkaar worden gezet. Die zijn vervolgens te gebruiken in combinatie met de Nintendo Switch. Kinderen knutselen dus eerst de bouwpakketten in elkaar en gaan er daarna met bepaalde games mee aan de slag. Leuk, innovatief en de kinderen steken er ook nog iets van op. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

JUNI 2018

33

KIDS

SPECIAL

Lego-franchise blijft belangrijk voor Warner Bros. Interactive Lego is niet meer weg te denken uit de schappen en inmiddels een vaste waarde voor Warner Bros. Interactive Entertainment. Komende zomer is de nieuwste Incredibles-film aan de beurt voor een bewerking.

H

et geheim achter de Lego-spellen is makkelijk te verklaren en tegelijkertijd bijna onmogelijk te vangen.

Ontwikkelaar TT Games weet sinds jaar en dag de games zo te maken dat zowel de jongere als volwassen speler er plezier aan beleeft. Daarnaast is de humor in de games aanstekelijk en bepaald niet kinderachtig, zonder ooit over de rand te gaan.

Wat natuurlijk ook helpt, is dat de ontwikkelaar gebruik weet te maken van aansprekende triple-a-licenties. Zo zagen we in het verleden digitale Lego-versies van filmsuccessen als Harry Potter, Star Wars, The Avengers en Batman. De strategie die Warner Bros. Interactive Entertainment hierbij voert is bijzonder te noemen. Iedere titel verschijnt namelijk op ieder relevant platform. Dat deze manier van werken de makers geen windeieren legt, blijkt uit de verkoopcijfers. Iedere Lego-game die verschijnt is een succes en heeft, mede dankzij een slimme prijsstelling, een lange adem.

Samen sterker Deze zomer lift Warner Bros. Interactive mee op het te verwachten succes van de Pixar-film Incredibles 2. De release staat gepland op dezelfde dag als de première van de film. Het spel zal niet alleen de bioscoopverhaallijn aanhouden, er is ook inspiratie geput uit de eerste film rond de familie Parr. De leden van dit gezin, beter gezegd

hun alterego’s – de superhelden Elastigirl, Mr. Incredible, Violet en Dash – strijden samen met hun vriend Frozone tegen superschurken en allerlei onrecht. De game kent een co-opmodus voor twee spelers die samenwerken stimuleert. Zo moeten de krachten van hun personages vaak gecombineerd worden om verder te komen. Het verhaal en de missies zijn in nauwe samenwerking met Pixar ontwikkeld.

World Hub Bij de twee meest recente releases, Ninjago en Marvel Superheroes, werd duidelijk dat TT Games flink wat werk had verricht op het gebied van graphics, uitstraling en game-

woond door misdaadbazen. Als de gamer gebieden in de hub heeft vrijgespeeld, dan kan hij het daar opnemen tegen de gangsters. De gameplay bestaat daarnaast uit de vertrouwde ingrediënten vechten, bouwen en puzzelen.

Prachtige aanvulling De doelgroep voor Lego Incredibles is groot. Geholpen door de aantrekkingskracht en de bekendheid van de licentie zal Warner Bros. Interactive Entertainment zich richten op Lego-fans, bioscoopbezoekers en gamers. Die bereiken ze vooral via social media en previews in gespecialiseerde bladen en op websites. Dolf Hartman,

Iedere Lego-game is een succes en heeft bovendien een lange adem play. Zo zag alles er mooier en realistischer uit, zonder de specifieke Lego-sfeer te slachtofferen.

Meest in het oog springende toevoeging was de Hub Wereld, vanwaar spelers aan het avontuur konden beginnen, (de wereld bevat onder meer de bekende steden Municiberg en Nomanisan Island). Deze lijn is doorgetrokken in Lego Incredibles.

Daarnaast doet TT Games iets compleet nieuws. De Hub Wereld wordt namelijk be-

sales director video & games bij Warner Bros. Interactive Benelux ziet de nieuwe loot aan de Lego-stam als een ouderwets leuke en goede game. “The Incredibles is natuurlijk een toplicentie die uitstekend past binnen dit genre. Wij gaan er alles aan doen om deze titel bij de doelgroep onder de aandacht te brengen. De kwaliteit en deze licentie zorgen ervoor dat ook dit spel een prachtige aanvulling op onze Lego Games-catalogus is.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

JUNI 2018

35

© RUBINSTEIN MEDIA BV & DE LEVITA PRODUCTIONS BV. LICENSED BY RUBINSTEIN, AMSTERDAM.

GROOT NIEUWS!

IN BIOS DE DEC COOP EMB 2018 ER

De fabeltjeskrant is jarig en dat vieren we met: + een gloednieuwe bioscoopfilm (december 2018) + expositie 50 jaar Fabeltjesland (Rotterdam, vanaf september 2018) + nieuwe televisieserie + speelgoed, boeken & feestartikelen en nog veel meer mooie spullen!

Meefeesten?

Bel of mail en vraag naar de mogelijkheden: 020 4200772 / licensing@rubinstein.nl

KIDS

SPECIAL

Fabeltjeskrant voor een nieuwe generatie Een geliefde tv-serie keert terug. Op 29 september is het vijftig jaar geleden dat de Fabeltjeskrant voor het eerst op tv kwam en dat wordt op gepaste wijze gevierd.

Licentieagent Rubinstein pakt de komende tijd groot uit met een nieuwe serie en bioscoopfilm van het populaire kinderprogramma.

G

ezien alle aandacht van de media, vijf maanden voor de vijftigste verjaardag van de Fabeltjeskrant, is het veilig om te stellen dat het jubileum landelijk groots wordt opgepakt. Rubinstein bestaat uit een uitgeverij, filmproductiehuis en rechtenbeheerafdeling, wat het tot de ideale partner maakt om de Fabeltjeskrant zo goed mogelijk op de markt te herintroduceren. De uitgeverij komt met een serie kinderboeken en een jubileumboek, terwijl de filmproductietak bezig is met de ontwikkeling van een bioscoopfilm en een nieuwe tv-serie. “Alles schuift bij voorkeur in elkaar”, verklaart mede-eigenaar Adrienne

Hak de synergie van het bedrijf. “Van alle merken die we als licensing agent vertegenwoordigen, hebben we doorgaans ook de (luister)boekenrechten in handen. Dat gaat eveneens op voor animatiefilms.”

Het was dan ook dankzij de expertise van Rubinstein op het gebied van kinderboeken dat het bedrijf aan de slag kon met de film en serie van de Fabeltjeskrant. “Jaren geleden hebben we al boeken en cd’s van de Fabeltjeskrant uitgebracht”, vervolgt Hak. “Het contact was er dus al, evenals de wens om de Fabeltjeskrant te animeren. Toen merkeigenaar De Levita er klaar voor was, stonden wij als eerste op de stoep.”

Warme uitstraling

Film, serie en expositie De filmversie van de Fabeltjeskrant heeft een lengte van 75 minuten en draait vanaf 20 december in de bioscopen. In aanloop naar de filmrelease is er vanaf 29 september een expositie op de Wilhelmina Pier in Rotterdam.

De tv-serie, die bestaat uit 52 afleveringen van 7 minuten, zal vanaf volgend jaar te zien zijn.

De Belgische studio Grid is verantwoordelijk voor de bioscoopfilm en serie. De Fabeltjeskrant-poppen hoeven niet uit de kast te worden gehaald, want ditmaal er is gekozen voor animatie. “De Fabeltjeskrant is een fantastische IP, maar als je de oude afleveringen bekijkt, dan zie je toch wel erg de beperkingen van een poppenserie”, licht Mark Mertens toe. Mertens is mede-eigenaar van Grid en tevens mede-eigenaar

van Rubinstein. “Eigenlijk zat er weinig actie in de oude serie. De jonge kijkers zijn gewend aan Pixar-films en wij willen dat ook zij van de nieuwe reeks kunnen genieten.

Maar hoewel we volop gebruikmaken van moderne technieken, blijven we trouw aan de originele look en feel van de oorspronkelijke serie.” Hak vult aan: “De personages hebben dezelfde warme uitstraling, maar zijn veel levendiger. Meneer de Uil kan nu bijvoorbeeld zijn vleugels gebruiken alsof het armen zijn. De film wordt heel herkenbaar, dus ook voor de ouders is het een plezier om mee te kijken.” De belangstelling vanuit het buitenland liegt er niet om.

Verwonderlijk is dat niet: de oorspronkelijke tv-serie werd ooit aan 48 landen verkocht.

“We zijn met verschillende internationale partners aan het praten”, zegt Mertens.

“Er is echt concrete interesse getoond.

Binnenkort gaan we de knoop doorhakken.”

Hak vult aan: “De Fabeltjeskrant heeft zoals gezegd veel internationale potentie. Dit is een hele interessante kans voor licentienemers om in te haken. Het kan haast niet anders dan dat de Fabeltjeskrant wereldwijd wederom heel groot gaat worden.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

JUNI 2018

37

F R IE N D LY - RELI A BLE - COLLECT IB L E

MERCHANDISE

PBM Express B.V.

Jacobus Lipsweg 5 3316 BP Dordrecht

Tel: +31 78 6316453 Fax: +31 78 6316474

www.pbmexpress.nl E-mail: sales@pbmexpress.nl

KIDS

SPECIAL

PBM Express kent Europese markt voor kinderspeelgoed Al twintig jaar is PBM Express distributeur van popculture-artikelen, collectibles en gelicenseerd, exclusief speelgoed in Europa. Het bedrijf beweegt mee met de veranderingen in de markt. “De invloed van Disney is met de acquisitie van Marvel en Star Wars alleen maar toegenomen.”

K

inderen zijn een uitdagende doelgroep”, weet Jan Pieter Ellerbroek, directeur van PBM Express. Het distributiebedrijf uit Dordrecht heeft al bijna dertig jaar ervaring in de verkoop van speelgoed aan de jeugd. “De behoeften van kinderen zijn de afgelopen paar decennia enorm veranderd. Dat komt onder meer door de tijd die ze besteden aan spelen en de dingen waarméé ze spelen. Schermen zoals die van een smartphone of tablet nemen steeds meer ruimte in. Daar moet het ‘gewone’ speelgoed mee concurreren.”

Tussen de verschillende Europese markten zijn grote verschillen zichtbaar, aldus Ellerbroek. “De Anglo-Saksische landen laten een totaal ander beeld zien dan bijvoorbeeld Duitsland. Waar in het Verenigd Koninkrijk licenties de ‘charts’ aanvoeren – nu zijn dat Star Wars en Paw Patrol – scoren in Duitsland juist Lego en Playmobil. Dat geeft wel aan hoe behoeftes van elkaar afwijken in verschillende landen.”

Educatief verantwoord Tot de grootste veranderingen die Ellerbroek waarneemt, behoren een toename van diversiteit en de opkomst van STEM-speelgoed. STEM staat voor Science, Technologie, Engineering en Mathematics, educatief verantwoord speelgoed gebaseerd op thema’s uit de exacte wetenschappen. Als betrouwbare, klantvriendelijke en veelzijdige leverancier heeft PBM toegang tot een wereldwijd netwerk van leveranciers, waardoor het een gevarieerd aanbod van dit soort speelgoed kan aanbieden. Ellerbroek: “Ouders vinden het geweldig. Ze kopen hiermee een betaalbaar product waar kinderen ook nog iets van kunnen leren. De kinderen zelf vinden het ook leuk om er mee in de weer te gaan. De productlijn Geoworld die wij bijvoorbeeld aanbieden, is ontworpen door een paleontoloog en een geoloog. Al spelende leren kinderen over steensoorten en dinosaurussen, onder meer door een dinosaurusskelet in elkaar te zetten.”

'Tussen de verschillende Europese markten zijn flinke verschillen zichtbaar' Superhelden PBM Express kan door zijn contact met verschillende leveranciers een breed assortiment aan STEM-speelgoed aanbieden.

Ook van de meer traditionele licenties zoals Disney, Marvel en Star Wars heeft PBM Express een zeer ruime keuze. “De invloed van Disney op de markt was al enorm, en die is met de acquisitie van Marvel en Star Wars alleen maar toegenomen”, stelt Ellerbroek. “Games, tv-kanalen, Netflix en theater vormen samen een gigantisch marketinginstrument waarmee kinderen goed worden bereikt. Leveranciers vechten om een licentie voor een Disney-thema. En dat zie je ook terug in het speelgoed. De indrukwekkende opmars die Marvel in tien jaar tijd heeft gemaakt, is belangrijk voor de retail.

Wanneer je mensen tien jaar geleden vroeg om enkele personages uit dat universum te

noemen, kwamen ze vaak niet verder dan Spiderman. Nu is er een enorme database van superhelden die kinderen vaak allemaal kennen.”

Grote diversiteit Hoewel behalve de fysieke ook de online retail zo zijn uitdagingen kent, staat speelgoed te boek als een constante. Het jaarlijks terugkerende Sinterklaasfeest en de kerstdagen blijven voor omzet zorgen.

Toch verandert het soort aanbod dat op de markt komt. Ellerbroek: “De diversiteit is veel groter geworden. Waar je vroeger flink wat exemplaren van een handvol producten verkocht, verkoop je nu veel meer verschillende producten, die elk minder opbrengen. Ook dat gegeven maakt onze doelgroep tot een uitdagende: welke producten vinden kinderen Interessant?” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

JUNI 2018

39

DE LEUKSTE KIDSGAMES VOOR 2018

Vanaf €24,99

3D Mini golf Max: The Curse of Brotherhood Panda Hero Mijn Paardenwereld Whisper / Stormwind Super Chariot

Voor meer informatie neemt u contact op met E-mail: Mark.huijmans@mindscape.nl of Tel: 020 260 02 04

KIDS

SPECIAL

Mindscape komt met Nederlandstalige Switch-games Het succes van de Nintendo Switch is evident. Mindscape speelt daarop in met enkele kidstitels voor de console, gericht op een doelgroep die er tot nu toe wat bekaaid vanaf kwam.

M

indscape werd groot door in te zetten op educatieve games voor kinderen. De belangrijkste successen van weleer zijn Robbie Konijn en Junior Detectives. Het Mindscape van tegenwoordig presenteerde zich enkele jaren geleden als full service distributeur met een divers assortiment aan titels voor een brede doelgroep. Dit jaar keert het bedrijf terug naar de bron door met een zestal Switch-titels te komen. Het gaat om games voor een jongere doelgroep, die in sommige gevallen ook de oudere speler aanspreken. Ze luisteren naar de namen Mini Golf, Max: Curse Of The Brotherhood, Super Chariot, Panda Hero, Mijn Paarden Wereld en Whisper Vrij Als De Wind.

Speciaal voor meiden Volgens eigenaar Mark Huijmans is de nieuwe leg geselecteerd door goed te kijken naar het aanbod voor de Switch.

“Daar zagen we best nog wat kansen.

Op de Mario-titels na zijn er haast geen Nederlandstalige, laagdrempelige kinderproducten, om nog maar te zwijgen over games die speciaal bedoeld zijn voor meiden. In die wetenschap hebben we verschillende titels aangekocht. Mindscape heeft in het verleden enkele paardengames succesvol in de markt gezet. Die deden het onder meisjes altijd erg goed. Het was dus een logische stap om te gaan praten met ontwikkelaars van het genre. Daaruit is onder meer de game Mijn Paarden Wereld uit voortgekomen. Daarnaast zocht de ontwikkelaar van Whisper Vrij Als De Wind een distributeur voor de Benelux. Wij brengen deze twee mooie titels naar de Switch en introduceren zo de console bij een nieuwe groep. Daar zijn vervolgens klassiekers als Max: Curse Of The Brotherhood en Super

Chariot bijgekomen, die het volgens ons goed doen binnen de doelgroep.”

Concurrerende prijs Mindscape is niet over één nacht ijs gegaan. Huijmans meldt dat er eerst een verkooptest is gedaan met Mini Golf. “Die was zeer succesvol. Je moet denken aan verkochte aantallen, vergelijkbaar met die van LEGO-games voor de Switch. Die cijfers hebben ons vertrouwen in het aanbieden van laagdrempelige kidsgames gesterkt.”

Om de propositie nog interessanter te maken, kiest de distributeur niet voor de maximale opbrengst. De consumentenadviesprijs voor deze games begint bij 24,99 euro en stopt bij 39,99 euro. “Een bewuste keuze. Je concurreert namelijk niet alleen met andere Switch-games, maar ook met het aanbod van bijvoor-

beeld de iPad. Daarnaast zorgt een lagere prijs ervoor dat een game meer kans maakt als impulsaankoop.”

Om de nieuwe titels onder de aandacht te brengen, zet Mindscape groot in op Facebook, Instagram en SnapChat. “We richten ons daarbij op zowel de gebruikers als de opvoeders die de game voor het kind gaan kopen. Omdat wij ervan overtuigd zijn dat dit soort titels een lange adem in het winkelschap hebben, duren deze socialemedia-acties minstens acht maanden. Hoe ik retailers ervan ga overtuigen dat zij deze producten moet opnemen? Met de doorverkoopcijfers van Mini Golf in de hand is dat niet zo moeilijk.

Daarnaast is onze boodschap: pak deze titels mee in de zomer en rond de cadeauperiode. Voor de Switch is er geen beter bijverkoopproduct.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

JUNI 2018

41

KIDS

SPECIAL

Wim Pel Productions slaat internationaal zijn vleugels uit Vod-platforms willen zo veel mogelijk kinderfilms en -series kunnen aanbieden, in zo veel mogelijk talen. Die ontwikkeling is koren op de molen van Wim Pel Productions, dat gespecialiseerd is in dubbing.

D

e laatste jaren zijn er meer contentaanbieders bijgekomen, constateert Jeroen Pel, directeur van Wim Pel Productions. Ook ziet hij dat het medialandschap is veranderd: naast de bestaande tv-zenders zijn het steeds vaker vod-platformen die kidscontent afnemen.

Deze platforms opereren in verschillende landen, waardoor Wim Pel Productions steeds meer buitenlandse klanten krijgt.

Hoewel het bedrijf zelfstandig is heeft men de samenwerking gezocht met de VSI Group, waar internationale dubbingstudio’s onder vallen. “De Netflixen en de Amazon Primes van deze wereld willen een film of serie in twintig verschillende talen hebben”, legt Pel uit. “Binnen de VSI Group kunnen we snel aan hun wensen voldoen.” De aangesloten studio’s profiteren bovendien van elkaars expertise. “Je krijgt een breder zicht op de marktontwikkelingen en je kunt relaties beter helpen”, gaat Pel verder. “Daarbij zijn Nederlandse films en series steeds meer in trek in het buitenland. Via de VSI Group is deze content snel in andere talen te dubben. Het werkt dus twee kanten op.”

Kwaliteit gewaarborgd Wim Pel Productions krijgt daarnaast steeds meer opdrachten om bioscoopfilms te nasynchroniseren. Pel constateert wel dat de releasetijden korter zijn geworden. “Vroeger was het eerst Amerika en daarna kwam Europa pas aan de beurt, nu liggen de windows veel korter op elkaar.

Om toch de kwaliteit te kunnen waarborgen, richten we ons op het creatieve proces en hebben we andere processen zo veel mogelijk geautomatiseerd. Alles wat niet taalafhankelijk is, wordt centraal geregeld.

Verder werken we alleen met geschoolde acteurs en regisseurs. En omdat we zo’n goed personeel tot onze beschikking heb-

ben, benutten we de studiotijd optimaal.

De creatieve mensen werken daarnaast in een vast team en kunnen daardoor sneller schakelen en zo efficiënt mogelijk werken.”

Wim Pel Productions bedient verder de gamesmarkt met het lokaliseren van spellen. “Qua omvang is de werkstroom niet te vergelijken met die voor films en series, maar dat komt ook omdat er veel minder gamereleases zijn. Het proces is echter precies hetzelfde. Games worden steeds realistischer, lijken bijna een film en dat maakt de verhaallijn belangrijker. Ook de markt voor luisterboeken groeit trouwens.”

Veranderd consumptiegedrag Iets om rekening mee te houden is dat kinderen content op andere manieren tot zich nemen dan hun ouders en grootouder. “De nieuwe generatie is het niet meer gewend

om tegelijk ondertitels te lezen, beeld te bekijken en audio te luisteren”, legt hij uit.

“Dat zie je terug in de mediaconsumptie van kinderen. Ze doen meerdere dingen tegelijk en zitten niet meer een halfuur lang voor de tv. Terwijl de televisie aanstaat, spelen ze op de iPad of zijn ze iets anders aan het doen. Als er een spannende scène is, dan wordt hun aandacht getrokken, maar daarna is het weer voorbij. Omdat ze hun ogen niet meer constant op het scherm gericht hebben, moeten we ervoor zorgen dat de film of serie op audioniveau te volgen is. Uit onderzoek is gebleken dat een onder titelde film of serie minder kijkers trekt dan de nagesynchroniseerde versie.

De kijker is gewend geraakt aan nasynchronisatie en dus is er meer nagesynchroniseerde content nodig. Dat toont aan dat er een principiële behoefte is aan ons werk.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

JUNI 2018

43

HAALT MEER UIT MUZIEK

NO VALLEY TOO DEEP, NO MOUNTAIN TOO HIGH NO NO LIMITS, WE’LL REACH FOR THE SKY. NO LIMIT, 2 UNLIMITED, 1993.

Geen dal te diep, geen berg te hoog – zo voelt het voor ons. Geheel overeenkomstig de lyrics van deze Nederlandse hit uit ons geboortejaar vertegenwoordigen wij al 25 jaar met hart en ziel de naburige rechten van artiesten, muzikanten en platenmaatschappijen. Zij hebben recht op een vergoeding als hun muziek in het openbaar gebruikt wordt. Daar maken wij ons dagelijks hard voor. Zo halen we samen meer uit muziek. www.sena.nl

S P E C I A L

ADVOCATUUR De ontwikkelingen in de entertainmentwereld zijn haast niet bij te benen: blockchain, vraagstukken rondom intellectueel eigendom en privacy zijn slechts enkele hete hangijzers. Voor menig muzikant is het bovendien complexe materie. Mede door deze ontwikkelingen wordt de expertise van een advocaat steeds belangrijker.

46 51 53 55 57 59 61 63 65

De entertainmentadvocaat van de toekomst ABC Legal MusicaJuridica De Vos & Partners Advocaten Le Poole Bekema De Dance-advocaat bureau Brandeis Keyzermedia Van Kaam

De advocaat van de toekomst Juristen spelen een belangrijke rol in de dynamische entertainmentwereld. In deze special stellen acht advocatenkantoren zich voor en gaan ze dieper in op actuele zaken en ontwikkelingen. We vragen ze ook in onze glazen bol te kijken. Hoe gaat het vak de komende jaren veranderen? Wat is de rol van de entertainmentadvocaat in de (nabije) toekomst en waar krijgt hij of zij mee te maken?

46

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

ADVOCATUUR 'De blockchaintechnologie lijkt goed geschikt voor een universeel watermerksysteem'

SPECIAL

Mauritz Kop MusicaJuridica “De toekomst ziet er rooskleurig uit. Het is uitdagend om te anticiperen op technologische innovaties. Neem blockchain. Het lijkt er sterk op dat die technologie in de nabije toekomst een significante rol gaat spelen binnen de rechtspraktijk. Juristen dienen zich bijvoorbeeld op de komst van het smart contract voor te bereiden.

Dat is een stukje software dat werkt als een juridisch bindende overeenkomst. Deze vorm van blockchaintechnologie is geschikt voor het registreren van eigendomsrechten op muziekwerken door collectieve rechtenorganisaties, of de rechthebbenden zelf. En voor de ticketverkoop bij concerten. Daardoor wordt fraude veel moeilijker. Blockchain zal de advocatuur echter niet zo snel vervangen: bij ingewikkelde kwesties die ruimte voor interpretatie laten, zullen er altijd mensen nodig blijven die een contract juridisch kunnen duiden.”

Hans Bousie bureau Brandeis “Ik blijf gespitst op alle ontwikkelingen in de branche, zoals ik eigenlijk al jaren doe. Het consumeren van muziek zal nog meer dan nu het geval is online plaatsvinden; de value gap – waarbij online diensten profiteren van de content die gebruikers uploaden, zonder dat de makers daarvoor worden gecompenseerd – is de komende tijd een aandachtspunt. Het grote probleem is dat er geen universeel watermerksysteem is voor audiobestanden. Zowel bijvoorbeeld YouTube als Buma/Stemra hanteert een eigen fingerprintsysteem om muziek te identificeren. Dit werkt aardig, maar een deel van de muziek glipt tussen de mazen van het net door. Ik heb hoge verwachtingen van de blockchaintechnologie, die goed geschikt lijkt voor een universeel watermerksysteem. Over dit onderwerp hebben wij dan ook een artikel geschreven in het komende jaarboek van de IAEL, the International Association of Entertainment Lawyers, dat deze week traditioneel zal worden gepresenteerd tijdens Midem.”

'In de toekomst worden zogeheten smart contracts steeds populairder, ook in de muziekindustrie'

'Het is uitdagend om te anticiperen op technologische innovaties' Margriet Koedooder De Vos & Partners Advocaten “Is er een negatieve markt, dan sta ik vaker in de rechtszaal. In de huidige, positieve muziekmarkt is zowel talent als de gevestigde orde weer bezig met het maken van deals. Daar komen veel contracten bij kijken. Maar het is relatief duur om die op te laten stellen. In de toekomst worden zogeheten smart contracts steeds populairder, ook in de muziekindustrie. Ik wil natuurlijk geld verdienen als advocaat, maar zie wel dat voor kleinere bedrijven of artiesten advocaten vaak te duur zijn voor het type en aantal contracten dat ze nodig hebben. Dat kan hopelijk opgelost worden met nieuwe technologieën. Ik hoop dat ik daar eveneens een bijdrage aan kan leveren, bijvoorbeeld met een goede ICT-partner en blockchaintechnologie.

Eigenlijk weet niemand nog hoe dat precies moet gaan werken, maar in theorie is het zo dat alle tussenpersonen uiteindelijk zouden kunnen verdwijnen. Of ik dat als een bedreiging zie? Beslist niet. Ik wil als advocaat een hoog kwaliteitsniveau blijven leveren met moderne middelen. Daar komt bij dat de muziek- en creatieve industrie altijd een ‘people industry’ is geweest. Dat gaat echt niet veranderen. De menselijke factor blijft heel erg belangrijk, evenals je netwerk.” ▶

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL JUNI 2018

47

'Advocaten die moeite hebben om de nieuwe technologische mogelijkheden bij te benen hebben het moeilijker' Sander Petit “De toekomst ziet er voor de nieuwe generatie advocaten heel goed uit. Er is steeds meer sprake van persoonlijke advocatuur, door mensen die zich specialiseren. Advocaten die moeite hebben om de nieuwe technologische mogelijkheden bij te benen en de ouderwetse advocatuur hebben het moeilijker. De ontwikkelingen in artifi cial intelligence en blockchain verlopen heel snel, en op het gebied van automatisering en digitalisering is voor wat betreft efficiëntie en dus kostenreductie veel te halen. Daardoor verandert de vraag van de markt en daar moet je in mee kunnen gaan. Het maakt je dienstverlening anders, en de wijze waar op je met cliënten omgaat ook: sneller, transparanter en efficiënter.”

FOTO: WOUTER WOLFKAMP (NORTOIR)

De Dance-advocaat

Jurian van Groenendaal

'Er zal altijd behoefte zijn aan gespecialiseerd juridisch advies'

Van Kaam “Wij zijn gespecialiseerd in mediarecht, intellectueel eigendom en privacyvraagstukken. Binnen deze rechtsgebieden blijven wij zowel nu als in de toekomst een nichekantoor, om onze cliënten optimaal te kunnen bedienen. Het is niet ondenkbaar dat een deel van ons werk over een tijdje ten prooi valt aan robotisering en dat we niet meer op de klassieke manier procederen.

Daarom zijn er voor de advocatuur niet alleen maar klassieke vaardigheden vereist, maar ook een dosis creativiteit en sociale vaardigheden, om zo de steeds complexer wordende maatschappij van juridische bijstand te kunnen voorzien.”

Bas Le Poole Le Poole Bekema “Er zal altijd behoefte zijn aan gespecialiseerd juridisch advies, met de nadruk op gespecialiseerd. De algemene juridische vragen zullen door steeds meer mensen beantwoord kunnen worden, misschien zelfs geautomatiseerd of door middel van openbare informatie.

Maar er zullen altijd juridische geschillen blijven die alleen dankzij gespecialiseerd advies op te lossen zijn. Dat was voor ons ook de reden om ons 3,5 jaar geleden af te splitsen van advocatenkantoor Houthoff en ons te gaan richten op bepaalde rechtsgebieden.”

48

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

'Voor de advocatuur zijn niet alleen maar klassieke vaardigheden vereist, maar ook een dosis creativiteit en sociale vaardigheden'

ADVOCATUUR

SPECIAL

Eric Keyzer Keyzermedia “Vijf jaar geleden had ik wel bedacht en besproken dat lineair tv-kijken zou verminderen en video-on-demand belangrijk zou worden.

Maar niet dat het zo hard zou gaan als de afgelopen twee jaar. Wie kon vermoeden dat het Amerikaanse Netflix nu ook zo’n sterke positie op de Europese vod-markt zouden hebben? Op het gebied van muziekstreaming zijn er vergelijkbare ontwikkelingen geweest. Als advocaat moet je trends kunnen zien en volgen. Je hoeft niet de visionair te zijn die weet in welk tempo de markt verandert. Het is, zo blijkt telkens, moeilijk om vooruit te kijken in deze dynamische sector. De enorme snelheid waarin technologische ontwikkelingen het speelveld kunnen veranderen is even spannend als onvoorspelbaar. Ik verwacht voor het vak dat blockchain en smart contracts de komende jaren een vlucht nemen. Juristen moeten daardoor rekening houden met minder werk aan eenvoudige contracten. Ervaring, inzicht en persoonlijke service worden denk ik nog belangrijker als toegevoegde waarden. Evenals kennis van essentiële zaken in de markt, zoals technologie, rechtenafdracht en bescherming van data. Een advocaat moet meer dan ooit mee met de veranderingen, dat maakt het vak extra interessant. En geen commodity-diensten meer leveren, want die worden toegankelijk voor iedereen. Boeiend blijft het sowieso!”

'Ik voorzie dat ervaring, inzicht en persoonlijke service nog belangrijker worden als toegevoegde waarden'

ABC Legal Jan Luijkenstraat 92 P/R 1071 CT Amsterdam www.abc-legal.com

Keyzermedia Stationsweg 2 1251 KC Laren www.keyzermedia.com

'In de mediabranche zullen wij ons vooral gaan bezighouden met cybersecurity, content security en content exploitation' Allon Kijl ABC Legal “Toen wij begonnen, zag de advocatuur er heel anders uit dan nu het geval is. Wij hebben niet de illusie dat wij de toekomst naar onze hand kunnen zetten. Om toch een tipje van de spreekwoordelijke sluier op te lichten: wij zien dat iedereen zich nu vooral druk maakt over privacygerelateerde vraagstukken, maar denken zelf dat dat een modeverschijnsel is. Belangrijke thema's die ons in de mediabranche zullen bezighouden zijn cybersecurity, content security en content exploitation. Het speelveld van de retail wordt vooral gedomineerd wordt door alle grote internationale merken. De traditionele retail is helaas ter ziele, de markt beweegt daarvan weg in de richting van de e-commerce. Er zal een nieuw soort MKB ontstaan, en de bedrijven die daar deel van uitmaken zullen ook begeleiding nodig hebben als ze terechtkomen in het woud van regelgeving op het gebied van e-commerce-recht, intellectueel eigendomsrecht en ICT-recht.

Maar dat geldt eigenlijk voor de gehele entertainmentindustrie.” ◾

bureau Brandeis Sophialaan 8 1075 BR Amsterdam www.bureaubrandeis.com

Le Poole Bekema Spaarne 2 2011 CH Haarlem www.lepoolebekema.com

De Danceadvocaat

De Vos & Partners advocaten

p/a Advocaten van Oranje Joan Muyskenweg 22 1096 CJ Amsterdam www.danceadvocaat.nl

MusicaJurica Vestesingel 78 6049 LC Herten www.musicajuridica.nl

Van Miereveldstraat 13 1071 DW Amsterdam www.devos.nl

Van Kaam advocaten Oosteinde 3 1017 WT Amsterdam www.van-kaam.nl

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

JUNI 2018

49

www.abc-legal.com

ADVOCATUUR

SPECIAL

Dat je als ondernemer in de mediabranche snel, gericht en adequaat moet reageren op nieuwe technologische ontwikkelingen, weten ze bij ABC Legal. Door hun achtergrond als ondernemer weten de advocaten van het kantoor waar hun cliënten precies tegenaan lopen.

W

ij zijn het meest atypische advocatenkantoor van Nederland”, stelt Allon Kijl, mede-eigenaar van het Amsterdamse advocatenkantoor ABC Legal niet zonder trots. “Je treft bij ons geen grijze muizen aan, maar uitsluitend professionals die 24/7 voor hun zakelijke cliënten door het vuur gaan.” Dat is nodig ook, in een snel veranderend medialandschap, waar technologische ontwikkelingen continu vragen om nieuwe wetten en jurisprudentie en snel maar doelgericht schakelen vereist is.

Het vraagt ook om juristen die constant op de hoogte blijven van alle veranderingen op zowel technologisch als juridisch vlak en weten wat er speelt in de mediawereld.

Medeoprichter Babette Aalberts is zo iemand. Kijl: “Zij heeft een ruime en intensieve geschiedenis in het Hilversumse. Babette kent daar echt iedereen, en iedereen kent haar. Als een soort wandelende encyclopedie van de Mediawet geeft zij veel adviezen aan bijvoorbeeld de publieke omroepen en de aan hen gelieerde ondernemingen.”

diensten voor ondernemingen, non-profit instellingen en individuen binnen de media- en entertainment branche, ICT, sport, fashion, reclame, evenementen, architectuur, kunst en cultuur. Het kantoor is gespecialiseerd in zaken die betrekking hebben op de exploitatie van auteursrechtelijk beschermde content. Niet alleen wordt er steeds meer content gemaakt, ook het aantal manieren waarop die wordt aangeboden groeit. En dat heeft weer gevolgen voor omzetten, de verdeling van inkomsten en afspraken over de ontsluiting en vergoe-

'Naast de juridische werkelijkheid is er ook een zakelijke en persoonlijke werkelijkheid' ding die daarmee gepaard gaan. “Wij zijn baanbrekend in onze benadering van de Mediawet. Maar ook de uitonderhandeling en het vastleggen van alle mogelijke exploitatievormen in commerciële contracten verzorgen wij graag”, zegt Kijl.

Baanbrekend Het advocatenkantoor onderscheidt zich van andere kantoren door zich te richten op de advocatuur én op business- en consultancy-gerelateerde vraagstukken.

Zo biedt ABC Legal onder meer juridische, business-, strategische en beleidsmatige

wel de kunst van het 'oorlogvoeren' als het begeleiden van de commerciële uitbouw van een onderneming. Kijl zelf kent zowel de markt als de wet en weet uit eigen ervaring waar je allemaal mee te maken krijgt bij het opstarten van een onderneming.

“Wij beseffen dat er meer is dan de juridische werkelijkheid. Er is ook nog zoiets als de zakelijke en persoonlijke werkelijkheid van de cliënt. Alleen als je al die factoren meeweegt, kun je een gewogen advies geven. Dat uitgangspunt maakt dat wij in staat zijn om ons te verplaatsen in een Raad van

Gewogen advies De medewerkers van het kantoor kunnen zonder uitzondering bogen op een achtergrond als ondernemer, of zijn actief geweest voor de grotere mediaconcerns.

Dankzij die ervaring beheerst ABC Legal zo-

Bestuur én in ondernemers, en vraagstukken heel goed van a tot z kunnen managen.”

Vanwege die achtergrond weet zowel het MKB als de publieke sector al een decennium lang ABC Legal te vinden – of het nu om juridisch sparren gaat, het vertalen van juridische adviezen naar een praktische strategie of om in te spelen op nieuwe technologische ontwikkelingen of regelgeving.

Dat alles tot groot plezier van Kijl zelf. “Met een stevig team aan medewerkers mag ABC Legal heel prijsconcurrerend de mooiste cliënten van Nederland bijstaan.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

JUNI 2018

51

MUSICAJURIDICA

EXPERTS IN MUSIC LEGAL ADVICE

Juridisch Advies Inhouse Workshops Lezingen Gastcolleges MuziekenRecht.nl

Legal solutions for the entertainment industry Muziekrechten - Muziekcontracten - Auteursrecht Naburige Rechten - Bedrijfsrecht - Internationaal Recht Arbeidsrecht - Huurrecht - Algemene Voorwaarden Privacy - Levensmiddelenrecht - Cosmeticarecht Intellectueel Eigendomsrecht - Webwinkelrecht Mediarecht - Gamerecht - Entertainmentrecht Platenlabel - Publisher - Management - Artiest - DJ Boekingskantoor - Festival - Online Platform - Startups Muziekapp - Licenties - Internationaal Zakendoen Bedrijfsstrategie - Maximalisatie IE-rechten Portfolio

Contact: mr. Mauritz Kop info@musicajuridica.com +31 (0) 475 212 786

ADVOCATUUR

SPECIAL

MusicaJuridica verbindt muziek en recht Met zijn drie gespecialiseerde bedrijfstakken kan rechtskundig adviesbureau MusicaJuridica heel klantgericht werken. Het helpt daarbij dat oprichter Mauritz Kop behalve jurist ook muzikant is. "

M

uziek en recht worden al generaties lang door onze familie beoefend”, vertelt meester Kop. “Ook ik combineer deze twee in onze adviespraktijk. Zo speelde ik vorige maand nog Mozart, Beethoven en Bach in het Concertgebouw samen met de President van de Hoge Raad, terwijl ik een cursus Muziekrechten & Muziekcontracten gaf aan rechters, advocaten en bedrijfsjuristen.”

Musiceren (Kop speelt piano, synthesizer, gitaar en es- en besklarinet en is producer en componist) en het doorgeven van kennis aan collega’s, studenten en partijen werkzaam in de entertainmentbranche staan dus aan de basis van adviesbureau MusicaJuridica. Dankzij die achtergrond is het makkelijk levelen met artiesten en producers die het kantoor inschakelen, verzekert Kop ons. “Je spreekt dezelfde taal en hebt sneller een klik. Dat is nodig ook, we willen immers graag dat onze cliënten volledig begrijpen wat we voor ze kunnen doen.

En het gaat in de muziekindustrie om complexe materie, we hebben te maken met een regenboog aan rechtenlagen. Zo onderscheidt alleen Buma/Stemra al 22 soorten vergoedingsrechten in vijf categorieën.”

muziekrechten, mediarecht en entertainmentrecht. De derde pijler, MusicaJuridica. nl, houdt zich bezig met Europees en internationaal recht. Door deze onderverdeling kan het adviesbureau cliëntgericht opereren. De focus ligt daarbij op proactive lawyering, dat wil zeggen zelf contracten opstellen of deze screenen, bedrijven helpen oprichten en zaken op een solide manier juridisch dichttimmeren.

“Tussen de drie bedrijfstakken bestaat wel een bepaalde mate van overlap”, legt Kop uit. “Dat komt doordat rechtsgebieden vaak onderling met elkaar verweven zijn en doordat de samenleving buitengewoon complex is. Zo krijg je bij de oprichting van een webwinkel van een platenlabel al gauw te maken met bedrijfsrecht, handelsnaamrecht, merknaamregistratie, algemene voorwaarden, consumentenrecht en privacywetgeving.”

Door de opzet met verschillende specialisaties kan MusicaJuridica zich richten op een groot deel van de entertainmentbranche, met cliënten in binnen- en buitenland.

Kop: “We werken voor online muziekplatforms, dj’s, platenlabels, publishers en artiesten, maar vertegenwoordigen ook

'Dankzij onze achtergrond in de muziek is het makkelijk levelen met artiesten en producers' Drietrapsraket Dankzij de verschillende pijlers waarop MusicaJuridica BV rust, mag het zich een fullservice boutique law office noemen. De dienstverlening van JuridischAdviesVoorBedrijven.nl bestaat uit een bedrijvendesk voor juridisch advies aan bedrijven, startups, het MKB en multinationals. MuziekenRecht.nl is het bedrijfsonderdeel dat zich richt op intellectueel eigendom, zoals auteursrechten,

managers, boekingskantoren, festivals, orkesten, dirigenten en internationale bladmuziekuitgeverijen. Daarnaast helpen we graag startups en managementbureaus met bijvoorbeeld hun bedrijfsstrategie en het maximaliseren van hun intellectuele eigendomsrechten-portfolio. Dat geeft een heel positieve energie.”

Die energie krijgt het kantoor ook door kennisdeling. Op de website worden regelmatig actuele kwesties juridisch toegelicht.

RAADSMAN EN MUZIKANT MAURITZ KOP

Verder organiseren Kop en de zijnen workshops over contractonderhandelingen en internationaal zakendoen, en doceert de jurist op conservatoria en universiteiten, onder meer ten behoeve van de permanente postdoctorale opleiding voor de advocatuur.

Nieuwe EU-richtlijn Ook de politiek weet MusicaJuridica te vinden. Zo werd het kantoor vorig jaar door een afvaardiging van Europees Parlement gevraagd mee te denken over de nieuwe regelgeving rond auteursrecht. Kop: “Men wilde graag onze input over het wetgevingsproces rond de nieuwe Europese Copyright-richtlijn, ter bevordering van de Digital Single Market. Het doel was om een innovatievriendelijk en toekomstbestendig legal framework te bouwen voor zowel auteursrechtbelanghebbenden en startups/scale-ups als consumenten, met gestroomlijnde vergoedingsmechanismen en evenwichtige compensatiesystemen.

Die directe invloed in Brussel op dergelijke democratische processen is erg belangrijk voor de entertainmentbranche, dus ook voor onze cliënten.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

JUNI 2018

53

THERE ARE NO RULES TO CREATIVITY.

Margriet Koedooder is our most experienced lawyer in Music & Creative Industry Law.

For queries we recommend that you contact her directly.

A

Van Miereveldstraat 13 1071 DW Amsterdam Netherlands

T

+31 (0)20 20 607 55

M

mkoedooder@devos.nl

W

www.devos.nl

linkedin.com/in/margrietkoedooder

Where there are rules we will take care of them.

CREATIVE INDUSTRY LAW

MUSIC LAW

Copyright • Contracts • Entertainment Law • Advertising • Film &

Publishing • Labels • Booking Agencies • (Inter)

Television • Internet & Ecommerce Law • Litigation • Media Law

National DJ’s & Artists • Intellectual Property

Music Law • Education Law • Trademark & Competition Law • Privacy

Protection • Internet & Webshops • Licensing •

Telecommunication Law • Business & Corporate Operations &

Reputation Management • Selling & Buying •

Transactions • Food Law • Restructuring • Labour Law • ICT Law.

Employment Law • Agents & Franchising.

ADVOCATUUR

SPECIAL

De Vos & Partners Advocaten houden de lijntjes kort Margriet Koedooder, partner bij De Vos & Partners Advocaten, heeft ruim dertig jaar ervaring in de muziek- en creatieve industrie. Haar nieuwsgierige aard maakt dat ze wil blijven leren. 'Kunstmatige intelligentie is een waanzinnig interessant onderwerp.'

D

e focus van De Vos & Partners Advocaten ligt op het full-service bedienen van klanten binnen de creatieve industrie en het MKB. Daarom heeft het kantoor ook een relatief grote sectie intellectueel eigendomsrecht. Maar het label dekt de lading eigenlijk niet, omdat het kantoor in feite alle juridische problematiek van de klanten oplost. Je doet Margriet Koedooder, die “al 32 jaar sectorgericht werkt”, dan ook te kort als je zegt dat haar specialiteit muziek is. “Dat is weliswaar de rode draad, omdat ik dat het langste doe.

Tot de creatieve sector behoren echter ook media en entertainment, en die drie zijn door de jaren heen naar elkaar toegegroeid.

Wat ze met elkaar gemeen hebben, is dat iedereen met intellectueel eigendomsrecht en contracten te maken heeft, als gebruiker of als rechthebbende. Dat zijn voor mij – naast procederen – de twee belangrijkste juridische terreinen.”

neelsbestand, maar wordt eerder lastig als je werkt met meer dan honderd man of bijvoorbeeld maar met z’n vijven.”

Nieuwsgierig Koedooder heeft binnen de muziekindustrie al veel innovaties meegemaakt, van de opkomst van de cd en rap tot het internet en EDM en de bijzondere uitdagingen die deze nog steeds met zich meebrengen.

De advocaat heeft nooit moeite gehad om daarin mee te gaan “Ik heb al die beweging altijd heel aantrekkelijk gevonden. Door mijn nieuwsgierige aard vind ik het leuk te blijven leren. Neem kunstmatige intelligentie: dat is een waanzinnig interessant

onderwerp dat juridisch enorm veel vragen oproept en een ontwikkeling die mijn collega’s en ik graag volgen.” Koedooders nieuwsgierigheid komt ook naar voren in haar publicaties, die vaak gaan over actuele zaken en zijn opgesteld in duidelijke en voor iedereen begrijpelijke taal. “Ik zou dit meer willen doen, maar door de drukte lukt dat niet altijd. Mede daarom is een nieuwe editie van mijn boek Artiest & Recht er nog niet van gekomen. Terwijl schrijven toch een mooi uithangbord is voor je kennis en ervaring. Ik probeer mijn collega’s daarom te stimuleren ook wat vaker te publiceren. Dat geeft je een voorsprong en dwingt je om alle nieuwe ontwikkelingen bij te houden.” ◾

Full service op civielrechtelijk gebied Het Amsterdamse De Vos & Partners telt 28 advocaten. “Veel mensen vinden zo'n omvang niet toekomstbestendig. Het zou of groot en op de Zuidas moeten zijn, of klein en een niche moeten bedienen. Voor ons is die 28 echter een behapbaar aantal dat zich uitstekend leent voor het werken in teams. Ik kom zelf uit een nichekantoor.

Door de lagere overhead konden wij hoge kwaliteit voor relatief weinig geld leveren.

Maar dat kan bij deze omvang ook. Het voordeel van een middelgroot kantoor is dat de lijntjes heel kort zijn en je niet elders hoeft aan te kloppen als iets op je bureau belandt dat niet bij je expertise aansluit.

Een arbeidsrechtelijk probleem van cliënt kan ik bijvoorbeeld intern oplossen door het bij de afdeling Arbeidsrecht neer te leggen. Bovendien kan ik dan zelf een en ander aansturen en coördinator van de zaak blijven. We zijn dan ook full service op civielrechtelijk gebied; de klant moet centraal staan en die wil niet van de ene naar de andere collega worden doorgeschoven. Zo'n aanpak werkt uitstekend met ons perso-

MARGRIET KOEDOODER: 'DE KLANT MOET ALTIJD CENTRAAL STAAN.'

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

JUNI 2018

55

MEDIA INTELLECTUAL PROPERTY PRIVACY & COMMERCIAL LAW Le Poole Bekema heeft ruime ervaring in de entertainment branche en werkt voor (inter-)nationale mediabedrijven zoals film- en televisieproducenten, omroepen, uitgeverijen, collectieve rechtenorganisaties en (inter-)nationale artiesten.

Wil je meer weten over onze zaken, aanpak en werkwijze of heb je een andere vraag neem dan contact met ons op via: info@lepoolebekema.com of bel +31 23 303 4640

ADVOCATUUR

SPECIAL

Le Poole Bekema groeit met ontwikkelingen mee Het Haarlemse advocatenkantoor Le Poole Bekema heeft zich in enkele jaren tijd ontwikkeld tot een van de leidinggevende advocatenkantoren op het vlak van intellectueel eigendomsrecht, mediarecht, privacyrecht en entertainmentrecht.

M

ag je lookalikes van BN'ers gebruiken voor commercieel gewin, bijvoorbeeld in een online commercial? Het is een discussie over portretrecht die Bas Le Poole, medeoprichter van advocatenkantoor Le Poole Bekema, aan het hart gaat. “Zij hebben een verzilverbare populariteit. De vraag of je daarvan, al dan niet met lookalikes, gebruik mag maken vind ik vanuit mijn vakgebied een interessante.”

Sterke groei in platfoms Het gebruik van lookalikes is een van de ‘bijwerkingen’ van de vele technologische ontwikkelingen die mediabedrijven de laatste jaren hebben doorgemaakt. Die ontwikkelingen hebben directe gevolgen voor zaken als auteurs- en portretrecht, aldus Le Poole. “Het recht hobbelt altijd achter de technologische ontwikkelingen aan. Waar vroeger een foto alleen in de krant werd gepubliceerd, wordt deze nu ook openbaar gemaakt in een app, feed of op een andere manier. Dat heeft direct auteursrechtelijke consequenties, zoals andere tarieven en rechten. Hetzelfde zie je bij films. Die verschenen vroeger alleen in de bios voordat ze op video uitkwamen. Nu komen ze online beschikbaar, voor mobiel, via video on demand en dat zorgt weer voor verschillende vergoedingsstromen. Het maakt ons werk behalve ingewikkelder ook leuker.“

BAS LE POOLE EN ANNE BEKEMA

Nederlandse film- en tv-producenten vertegenwoordigt, is Le Poole Bekema in actie gekomen om voor hun cliënt schadevergoeding te eisen en de overheid te dwingen het illegaal downloaden van films actief te bestrijden. Vlak voor het verschijnen van dit nummer heeft de rechter uitspraak gedaan.

Internationale exploitatie Aanpak illegaal downloaden Le Poole is met Anne Bekema de oprichter van Le Poole Bekema, dat zich 3,5 jaar geleden losmaakte van advocatenkantoor Houthoff om zich te specialiseren op terreinen als intellectueel eigendomsrecht, mediarecht en privacyrecht. Sindsdien is het van drie naar acht medewerkers gegroeid en neemt de internationale clientèle toe. Het jonge bedrijf werd vorig jaar door de Nederlandse film- en televisieproducenten in de arm genomen om namens hen een procedure tegen de Nederlandse staat te starten. Als vertegenwoordiger van SEKAM, de rechtenorganisatie die ruim 1.400

Dat Le Poole Bekema in de arm is genomen voor deze procedure, is geen toeval. Het advocatenkantoor volgt al jaren de trends en ontwikkelingen in de audiovisuele wereld op de voet en werkt veel voor omroepen en organisaties zoals de NCP (Nederlandse Content Producenten). Dankzij internet krijgen veel openbaarmakingen ook sneller een internationaal karakter, reden waarom er intensief contact is met buitenlandse cliënten en collega’s. “Media- en entertainmentbedrijven zoeken ook naar extra manieren om succesvol auteursrechtelijk beschermde werken internationaal te exploiteren”, legt Le Poole uit. “Zo zijn we on-

der meer bezig met de uitzendrechten van sportevenementen, zoals de Olympische Spelen en voetbalwedstrijden.”

Naast de snelle technologische ontwikkelingen wordt de internationalisering van het recht steeds relevanter. De besluiten die in Brussel op Europees niveau en door het Europese Hof in Luxemburg worden genomen, hebben direct invloed op de situatie in Nederland. Le Poole Bekema houdt de vinger aan de pols bij de ontwikkelingen die relevant zijn voor de terreinen waar het advocatenkantoor zich op begeeft. Een daarvan is de onlangs ingestelde regelgeving rond de Algemene Verordening Gegevensbescherming (GDPR). “Alles wordt internationaler”, aldus Le Poole. “Het begint met een verordening in Brussel, die doorwerkt in Nederland, zoals deze privacywetgeving. Maar dat geldt ook voor nieuwe methoden zoals programmatic advertising en blockchain. Wij assisteren mediabedrijven met de juridische aankleding van de toepassingen daarvan.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

JUNI 2018

57

ADVOCATUUR

SPECIAL

FOTO: WOUTER WOLFKAMP (NORTOIR)

De Dance-advocaat slaat brug tussen dance en recht Binnen de advocatuur en dancewereld is Sander Petit alias De Dance-advocaat een opkomende naam. De in media- en entertainmentrecht gespecialiseerde advocaat wordt ook steeds vaker buiten de dance-scene ingeschakeld.

S

ander Petit wordt inmiddels herkend op straat. Niet direct als de jurist van zijn eigen bedrijf Petit Legal, maar als ‘De Dance-advocaat’. Die bijnaam geeft aan waar zijn muzikale hart sneller van gaat kloppen. “Ik merkte dat er binnen de dancewereld weinig kennis was van de juridische aspecten van de muziekindustrie”, vertelt Petit. “Begrijpelijke informatie over publishing- en platendeals was niet echt voorhanden en wat een artiest bijvoorbeeld met een merk kan doen, bleef ook onderbelicht. De informatie die online te vinden was, was vooral geschreven vanuit de advocaat en niet vanuit de positie van de artiest, manager, boeker of bijvoorbeeld uitgever.

Daarom ben ik in 2015 op Facebook als De Dance-Advocaat gaan bloggen. Overigens schreef ik al langere tijd juridische columns voor DJ Mag NL en Dancefair. Dance is de muziek waar ik sinds mijn zesde levensjaar naar luister. Het vormt een rode draad in mijn leven omdat ik zelf ook feesten heb georganiseerd en in binnen- en buitenland heb gedraaid als dj. Die wereld ligt dus dicht bij mij. Ik spreek de taal.”

Kenniskloof Zijn liefde voor muziek en affiniteit voor het genre en de dance-scene combineert Petit

met juridische kennis op de terreinen intellectueel eigendom, contracten- en mediarecht. En vanuit die achtergrond staat hij niet alleen partijen in de dance-scene bij, maar de muziekindustrie in de volle breedte: “Er is een groot verschil in kennis tussen enerzijds professionele exploitanten zoals publishers en platenlabels en anderzijds artiesten. Die laatste groep is vooral bezig met muziek, terwijl de exploitanten constant bezig zijn met het sluiten van deals.

Daarnaast gaapt er een kenniskloof tussen de juridische wereld en die van de creatieveling. Door mijn achtergrond en kennis kan ik een brug slaan tussen die twee werelden en de afstand verkleinen. Ik weet wat er speelt en maak mijn kennis tastbaar, zodat artiesten het in één keer snappen.”

Crossmediaal benaderbaar De klantenkring van Petit is divers: van een website voor ghostproducers tot talentvolle promotors en van labels, publishers, boekers en managers tot partyfotografen en natuurlijk een paar internationaal tourende topartiesten. Ook de Nederlandse hiphopwereld weet hem steeds beter te vinden. En dat is mede dankzij zijn online aanwezigheid. Zo blogt hij op social media over belangrijke muziekgerelateerde ju-

ridische kwesties en onderwerpen, deelt hij zijn kennis in diverse nieuwsbrieven en artikelen, op websites en op conferenties als Amsterdam Dance Event, International Music Summit en Dancefair en staat daarnaast geregeld voor studenten van muziekopleidingen. “De cliënt moet altijd centraal staan. Ik ben daarom crossmediaal benaderbaar op de platforms waar de artiesten zelf ook te vinden zijn. Dat verlaagt de drempel voor mogelijke cliënten.”

Gatekeepers Petit werkt veel samen met startups en jonge, ambitieuze muzikanten. Dankzij de technologische mogelijkheden die ook binnen het bereik van undergroundartiesten zijn gekomen, is er een professionaliseringsslag gaande die zijn weerslag heeft op de groeiende vraag naar zijn werk. Petit ziet zijn rol daarbij als die van dienstverlener en teamspeler. “Ik beschouw ons advocaten als gatekeepers voor én van de partijen. Wij hebben de kennis in huis om in te schatten of iets een goede of slechte deal is, door onze businesskennis, een gevoel voor de verhoudingen in een bepaalde markt en het begrip van de wet. Hetzelfde geldt voor het opstellen en beoordelen van een contract: ook dat is een vak apart.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

JUNI 2018

59

‘When the shit hits the fan’

Hans Bousie Christiaan Alberdingk Thijm Lex Keukens

_____

Sophialaan 8 1075 BR Amsterdam The Netherlands +31 (0)20 7606 505 info@bureaubrandeis.com bureaubrandeis.com

ADVOCATUUR

SPECIAL

‘Door iets weg te geven, krijg je meer terug’ Als een van de weinige Nederlandse advocatenkantoren heeft bureau Brandeis zich gespecialiseerd in litigation, oftewel procederen. Founding partner en advocaat Hans Bousie staat steeds vaker muziekuitgeverijen bij in geschillen over contracten. “De oplossing is gelukkig relatief eenvoudig: pas de duur van de overeenkomst aan.”

D

e toename in geschillen tussen publishers en hun auteurs is goed te verklaren, vertelt Hans Bousie. “Die heeft onder andere te maken met de Wet Auteurscontractenrecht, die in de zomer van 2015 in werking is getreden. Tot nu toe tekenen publishers auteursrechtcontracten voor het leven. Dit model staat onder druk. Steeds meer auteurs willen hun contract openbreken en eisen dat inzichtelijk wordt gemaakt wat de publisher de afgelopen jaren voor hen heeft gedaan en wat dit heeft opgeleverd. En natuurlijk heb je het als publisher dan nooit goed genoeg gedaan.”

Dit is een onhoudbare situatie, aldus de advocaat. “De oplossing is gelukkig relatief eenvoudig. De uitgevers moeten hun contracten aanpassen. De duur van het auteursrecht moet niet langer levenslang zijn, maar bijvoorbeeld dertig jaar. Een contract voor bepaalde tijd (ook al gaat het om een lange periode) laat zich immers veel moeilijker opzeggen dan een contract voor onbepaalde tijd. De ervaring leert dat de investering in die bijvoorbeeld dertig jaar wel wordt terugverdiend. Publishers lijken er in eerste instantie op achteruit te gaan, maar in de praktijk is dit een goede constructie.

Door iets te weg te geven, krijg je uiteindelijk meer terug.”

Groener gras Bousie hekelt hen die auteurs – veelal dj’s, aangezien in de EDM momenteel het grote geld wordt verdiend – opjutten om in het geweer te komen tegen hun uitgevers. “Het zijn in de meeste gevallen alleen de succesvolle auteurs die besluiten om te procederen. Zij horen verhalen van collega’s en denken dat het gras altijd groener is aan de overkant. De Wet Auteurscontractenrecht, die in feite is bedoeld om artiesten te beschermen, wordt ingezet om het onderste uit de kan te halen.

Deze auteurs procederen tegen degenen die hen groot hebben gemaakt. Maar het stereotype beeld van de platenbaas die meer

HANS BOUSIE

verdient dan de artiest is al lang achterhaald.

Juist de artiesten zijn de grootverdieners, de bobo´s hobbelen daar bescheiden achteraan. Helaas heeft de muziekindustrie in de rechtszaal nogal eens de schijn tegen.”

Universeel watermerk In verlengde hiervan pleit Bousie voor een eerlijker verdeling van het geld dat wordt verdiend aan muziekgebruik op internet.

De advocaat verwijst naar de zogenoemde value gap, die ertoe leidt dat diensten waar de gebruikers content uploaden wel profiteren van muziek, maar dat de makers daarvan hier niets of heel weinig van terugzien. De cijfers spreken voor zich. Een platform als YouTube kent 900 miljoen gebruikers en verschuilt zich achter de ‘safe harbour’ met de bewering niet verantwoordelijk te zijn voor de content die gebruikers plaatsen. Zodoende is aan de 900 miljoen YouTube-gebruikers in 2016 553 miljoen dollar verdiend. Ter vergelijking: de 212 miljoen betalende en gratis (advertentiegedreven) streamingdienstgebruikers ge-

nereerden ruim 3,9 miljard dollar. Bousie: “Het grote probleem is dat er geen universeel watermerksysteem is voor audiobestanden. Zowel YouTube als Buma/Stemra hanteert bijvoorbeeld een eigen fingerprintsystemen om muziek te identificeren.

Dit werkt aardig, maar een deel van de muziek glipt tussen de mazen van het net door en daarvoor wordt dus niet betaald. Ik heb hoge verwachtingen van de blockchaintechnologie, die uitermate geschikt is voor een universeel watermerksysteem.” ◾

Over Brandeis Bureau Brandeis is ontstaan uit een samenwerking tussen Bousie Advocaten (entertainment), SOLV (ICT en intellectueel eigendom) en Spigt Litigators (corporate litigation). Bousie: “Onze dertig advocaten houden zich onder meer bezig met geschillen tussen aandeelhouders onderling of met de onderneming zelf, of met externe partijen die inbreuk maken op iemands auteursrecht. Procederen is een vak, en wij procederen om te winnen.”

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

JUNI 2018

61

ADVOCATUUR

SPECIAL

Branchegerichte focus met hoofd én hart Tot de klantenkring van Keyzermedia behoren producenten, uitgevers, broadcasters, artiesten en tegenwoordig ook technologiebedrijven.

Want, zegt eigenaar Eric Keyzer: “Als sectoradvocaat groei ik met alle ontwikkelingen in de branche mee.”

E

ric Keyzer mag aardig wat bekende gezichten tot zijn cliënten rekenen.

Voor veel mensen in de media- en entertainmentbranche is de advocaat zelf ook een bekende. Niet omdat hij vaak op de voorgrond treedt, integendeel zelfs, wel omdat hij op persoonlijke wijze zijn kennis van de media- en entertainmentbranche inzet om zijn cliënten te adviseren. “Het is mijn doel om mensen ervoor te behoeden in juridische valkuilen te stappen, of ze waar nodig er weer uit te helpen. Dat doe ik op basis van persoonlijk advies, met hoofd en hart. Die band tussen verstand en gevoel vind ik belangrijk en zal ik dus nooit doorsnijden.”

Vinger aan de pols Keyzer begon eind jaren 70 als advocaat.

Sindsdien zijn er andere spelers verschenen en zijn de businessmodellen in de media- en entertainmentbranche veranderd.

Keyzer is met alle ontwikkelingen meegegroeid. “Ik heb de overgang van vinyl naar cd meegemaakt, wat een bijzondere tijd was.

De branche floreerde, ook economisch.

Totdat de digitale revolutie pas echt begon.

Die werd binnen de industrie aanvankelijk vooral als bedreiging gezien. Het heeft lang geduurd voordat partijen de omslag maak-

ten naar digitale distributie, on demand en non-lineaire tv. En de markt evolueert natuurlijk nog steeds. Als advocaat houd ik de veranderingen bij voor cliënten, zodat zij daar voor wat betreft de juridische implicaties tijdig en goed op kunnen anticiperen.”

Strategisch advies Keyzer heeft eerder voor een groot internationaal kantoor gewerkt. Zo’n tien jaar geleden is hij onder eigen naam begonnen, om zich volledig toe te leggen op de media- en entertainmentbranche. “Ik werk autonoom en bekijk per geval of ik alles zelf oppak of waar nodig samenwerk met specialisten.

begin strategisch kan adviseren. Inmiddels is dat aspect een belangrijk onderdeel van mijn dienstenpakket.”

Bruggen bouwen Voor de specifieke diensten die Keyzer verleent is hij deels afhankelijk van de conjunctuur in de branche. “Dat houdt verband met mijn keuze om te werken als sectoradvocaat en niet als bijvoorbeeld procesof mededingingsadvocaat. Daardoor dein ik met de golven mee. In slechte tijden zijn er veel bedreigingen waar bedrijven zich tegen willen wapenen. In betere tijden zoekt men eerder de samenwerking op

'Als je zoals ik al langer meeloopt in het vak, wint strategisch meedenken aan belang' Eén ding staat in elk geval voorop: als ik een cliënt toezeg persoonlijk te adviseren, dan kan hij daar voor honderd procent op rekenen. Ik schuif niets door. Mijn aanpak is gebaseerd op kennis van de industrie. Als je zoals ik al langer meeloopt in het vak, wint strategisch meedenken aan belang. Het liefst word ik dan ook vroeg bij ontwikkelingen betrokken zodat ik een cliënt vanaf het

en zie je meer joint-ventures, transacties, overnames en fusies ontstaan. En door mijn betrokkenheid op het strategische vlak kan ik als advocaat bij problemen snel een oplossing bedenken. Die kan eventueel bestaan uit een rechtsgang, maar ik ben vooral gericht op bruggen bouwen. Daar bereik je in deze branche vaak meer mee dan door iets af te breken.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

JUNI 2018

63

ADVOCATUUR

SPECIAL

Specialisten met een passie Het in 1998 opgerichte Van Kaam IP, Media en Privacy heeft zich gespecialiseerd in het intellectuele eigendoms-, media- en privacy-recht. Jurian van Groenendaal: “Wij richten ons op de entertainmentsector: televisieproducenten, uitgevers, uitzendorganisaties, theaterproducenten en filmdistributeurs. Binnen al deze sectoren vertegenwoordigen wij de belangen van één of meerdere grote spelers.”

O

“

ns team bestaat nu uit vijf advocaten, waarvan twee partner, en een paralegal. We zijn allemaal gespecialiseerd in het intellectuele eigendomsrecht, media- en privacy-recht”, vertelt Jurian van Groenendaal, senior medewerker bij het Amsterdamse advocatenkantoor. “We pakken de zaken altijd als team aan. Twee weten meer dan één, waardoor wij een goede inschatting kunnen maken van de verweren van de wederpartij en daarop kunnen voorsorteren. We hebben een jong, ondernemend team van advocaten en kunnen ons goed inleven in de wereld van de cliënt.”

Snel en effectief Van Groenendaal omschrijft het kantoor als allesbehalve doorsnee. “‘Meedoen’ past niet in ons straatje. ‘Doen’ is de juiste werkmentaliteit. Waar anderen stoppen, kijken wij altijd verder. Voor wat betreft onrechtmatige perspublicaties nemen wij een unieke positie in. We staan cliënten aan beide zijden bij: de ene keer de media of de journalist, en de andere keer de benadeelde. We kennen daarom alle in en outs van de verweren en we kunnen ons op die manier goed voorbereiden en de strategie bepalen. Door onze ervaring kunnen we snel en effectief handelen. Het record is de aankondiging van een kort geding om 11.00 uur in de ochtend, een mondelinge behandeling om 15.30 uur en

een kort geding vonnis (kop en staart) om 18.30 uur, anderhalf uur vóór uitzending van het televisieprogramma.”

Van Kaam profileert zich bewust als nichekantoor. “Wij zijn bewust geen generalisten. Een advocaat kan niet alle ins en outs weten van een hele lijst aan rechtsgebieden. We zijn specialisten met een gedeelde passie voor de rechtsgebieden waarin wij werken en cliënten herkennen dat”, aldus Van Groenendaal.

De marktvraag is de afgelopen jaren veranderd en Van Kaam beweegt zich vanzelfsprekend mee met de ontwikkelingen.

“Cliënten verwachten een heldere uiteenzetting en analyse en dat de problematiek waarmee zij kampen effectief en doeltreffend wordt opgelost”, legt Van Groenendaal uit. “Wij werken met hele korte lijnen om elke vorm van kwaliteitsverlies en inefficiëntie tegen te gaan.

Omdat wij gespecialiseerd zijn en als advocaat onafhankelijk zijn, kunnen we de cliënten exact bieden waar zij behoefte aan hebben.”

Inbreuken “In hoeverre onze werkzaamheden de afgelopen vijf jaar veranderd zijn? Op het gebied van intellectueel eigendom zien we dat merken handelsnaaminbreuken zich grotendeels verplaatst hebben naar het internet. Verder krijgen we te maken met verwijderingsverzoeken voor verschillende zoekmachines,

'Omdat wij gespecialiseerd en onafhankelijk zijn, kunnen we cliënten exact bieden waar ze behoefte aan hebben'

JURIAN VAN GROENENDAAL

privacy-gerelateerde vraagstukken, social influencers en alle nieuwe technologieën, zoals cryptocurrency's en blockchain.”

Verder lijken mensen zich op internet vrijer en anoniemer te voelen dan in de traditionele media, merkt Van Groenendaal op, waardoor de aard van de publicaties ook is veranderd. “Publicaties worden veel makkelijker en sneller gedeeld, waardoor de potentiële (reputatie)schade van een betrokkene alleen maar oploopt. Denk maar aan de diverse bekende Nederlanders die op een negatieve wijze in het nieuws zijn geweest. Iets wat eenmaal op internet staat, is daar heel moeilijk vanaf te krijgen. Gelukkig hebben wij alle kennis en expertise in huis om de eventuele schade tot een minimum te beperken.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

JUNI 2018

65

FOTOMOMENT

FOTOCREDIT: JORN BAAS VLNR: BEAU D. SCHAEPMAN, ALEX SIMU, ZANILLYA FARRELL EN HANS NIEUWENHUIJSEN

Buma Music In Motion Buma Music in Motion ontving ook dit jaar weer zo’n 500 mediacomponisten, producenten en creatieven uit binnen- en buitenland in de Amsterdamse Tolhuistuin. Voor het eerst werden er twee dagen uitgetrokken voor het event. Op de avond voorafgaand aan de conferentie vond de uitreiking plaats van drie nieuwe Buma Awards.

D

e Buma Award Beste Originele Compositie in Documentaire, Korte Film en Telefilm ging naar Alex Simu voor Back to the Taj Mahal Hotel. Producer en artiest Zanillya Farrell ontving de Buma Award Best Sync (in Reclame, Televisie, Trailers, Film,

66

JUNI 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Online) voor de UEFA Girls Football campagne Together #WePlayStrong. En voor de trailer van CinemAsia Film werd componist Beau D. Schaepman onderscheiden met de Buma Award Beste Originele Compositie in Trailer (voor Film, TV, Games).

Traditiegetrouw zette Buma Music in Motion ook opkomend talent in de schijnwerpers met de BMIM New Talent Award. Die ging naar componist Hans Nieuwenhuijsen, die verder onder meer de muziek verzorgde voor de tv-serie Fenix, voor zijn score voor de korte film Catastrophe. ◾

iMediate Cup iMediate bedankt iedereen die heeft bijgedragen aan het realiseren van het toernooi.

Ook gaat onze dank uit naar de sponsors, de teams, de supporters en de bezoekers.

Tot volgend jaar!

Special thanks FC Hilversum Wim Pel Productions Born4Jobs Mediastages Sony Music Cloud 9/Armada OD Media Universal Music TVT/DMC Just Media Group Mindscape Bethesda Media Tornado Triple P Entertainment Warner Bros. Int. Entertainment