EB / 2013, 08 - Augustus by iMediate

ENTERTAINMENT BUSINESS

Game Mania is overtuigd van vruchtbare toekomst FAME houdt entertainment in hoofdstad in leven Het grote IGN-onderzoek: wie scoorde op de E3?

EB LIVE

Special mobiele applicaties

Special documentaires: niche wordt mainstream 37e JAARGANG /// AUGUSTUS 2013 /// NR.8

EB201308_COVER.indd 1

26-7-2013 14:45:07

VRAAG UW ACCOUNTMANAGER NAAR DE MOGELIJKHEDEN. 1388_FOX_Animatie_A3-adv_v5.indd Alle pagina's EB201308_ADVERTENTIES.indd 2

25-7-2013 16:35:46

EN VELE ANDERE...

© 2013 Twentieth Century Fox Film Corporation. All Rights Reserved. © 2013 Twentieth Century Fox Home Entertainment LLC. All Rights Reserved. TWENTIETH CENTURY FOX, FOX and associated logos are trademarks of Twentieth Century Fox Film Corporation and its TM related entities.

EB201308_ADVERTENTIES.indd 3

25-07-13 10:08 25-7-2013 16:35:47

EDITORIAL Uitgave iMediate Arendstraat 53 Postbus 2227 1200 CE Hilversum Telefoon: 035 - 646 58 00 Fax: 035 - 646 58 99 redactie@entertainmentbusiness.nl Uitgever/hoofdredacteur Frank Janssen Redactie Jeroen van Trierum, Edgar Kruize Eindredactie Thijs Jaski, Arnold le Fèbre Medewerkers Jan Meijroos Exploitatie Joost Spanjaard, Mitchel van der Heide E-mail: sales@imediate.nl Abonnementen Mitchel van der Heide Telefoon: 035 - 646 58 05 Fax: 035 - 646 58 99 Mitchel.vanderHeide@imediate.nl Als vakblad hanteren we de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan ervan uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een half jaar verlengd. Opzeggen kan via per post of per telefoon. De opzegtermijn is 30 dagen voor het einde van uw abonnementsperiode. Tarieven Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: Halfjaarabonnement: € 125,-. Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 80,- per halfjaar. Andere landen: € 180,- per halfjaar. Productie en traffic Judith Nicol, Yvonne Schouren Basisontwerp Nout Design - Lex Kaasschieter Vormgeving en dtp Rik van den Berg, Tim van den Berg, Louis Bertrand, Miquel Daale, Natalie Moorelisse

Iemand nog een mening? Tja, eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ook wij – de redactie van Entertainment Business – niet alle feiten in het faillissementsdossier van Free Record Shop Holding kennen. Er is immers maar een zeer beperkt aantal mensen van alles op de hoogte. We hebben de dossiers in ieder geval niet in mogen zien en waren ook niet uitgenodigd tijdens de besprekingen tussen de betrokkenen. We hebben evenmin de boeken mogen inzien, laat staan de privéfinanciën van Hans Breukhoven bestudeerd. Wat we wel gedaan hebben, is steeds weer contact gezocht met de verantwoordelijken. Zoals de curatoren, ProCures, directieleden, Hans Breukhoven, de inmiddels nieuwe eigenaren van Game Mania, en betrokken medewerkers zoals bijvoorbeeld Arthur ter Braak van FAME. En we hebben alle openbare verslagen bestudeerd. Steeds hebben we getracht het nieuws zonder opsmuk te brengen en ons te beperken wat we feitelijk weten en wat ons officieel wordt meegedeeld. Ondanks dat we ook in het bezit zijn van de nodige interne correspondentie. Daarmee hebben we tot op heden een helder beeld kunnen schetsen van het faillissement en de daarop volgende ontwikkelingen. De recente ontwikkelingen raken in eerste instantie alle bij FRS werkzame mensen. Het gaat om banen. Het gaat om werk en de zekerheid van een vast inkomen. En heel veel FRSmedewerkers, of ‘samenwerkers’ zoals Hans Breukhoven ze altijd noemt, zijn hun baan inmiddels kwijt. Het is de harde realiteit. Ja, er is een doorstart voor FRS. Onder bewind van ProCures, een aandeel voor Hans en met Roland van Geest als ceo. Het exacte aantal winkels in Nederland is ten tijde dat ik dit editorial schrijf nog niet bekend. Een getal tussen de 30 en de 50. Arthur gaat, met vaste waarde Jeroen de Ruiter, verder met FAME. Game Mania is terug in de handen van de originele oprichters en gaat in licht afgeslankte vorm verder. FRS België gaat eveneens door. Er moet nog heel veel gebeuren eer de organisatie de huishouding weer volledig op orde heeft. En in feite heeft Roland van Geest nu twee banen. Namelijk het reorganiseren, het opnieuw onderhandelen van alle mogelijke contracten (personeel, huurbazen, toeleveranciers) en het bepalen van de nieuwe levensvatbare strategie, alsmede het voeren van een dagelijks beleid dat er voor zorgt dat de huidige winkels blijven functioneren en de minimale norm halen. It’s a tough job! Want garanties worden er ook nu niet gegeven. Wat ik de afgelopen weken vooral opmerkelijk heb gevonden is de stelligheid waarmee velen een mening hebben over de gang van zaken bij FRS en deze ook niet bepaald onder stoelen of banken steken. Soms zeer uitgesproken meningen over wat er allemaal fout is gegaan, wat Hans Breukhoven allemaal fout heeft gedaan, en dat het nu toch echt over en uit is. Wie de goeien zijn, maar vooral ook wie de schurken zijn. Analyses over het hoe en het waarom …ik verbaas me erover als ik ze lees. Maar het hoort bij deze tijd, het hoort bij internet. Ook op onze eigen site kunnen mensen immers reacties plaatsen. Ik denk dat ik pas een begin van een mening krijg, nadat ik persoonlijk met Hans Breukhoven en de huidige ceo Roland van Geest heb kunnen spreken. Tot die tijd wens ik de directie vooral veel wijsheid om de resterende organisatie renderend te krijgen.

Frank Janssen

EB201308_EDITORIAL.indd 4

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Uitgever/hoofdredacteur

augustus 2013

26-7-2013 14:58:36

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////

INHOUD

Game Mania

FAME

IGN/EB-onderzoek

Speciaalzaak Game Mania maakt een doorstart onder leiding van de drie oorspronkelijke oprichters. Algemeen directeur Kris Lenaerts en concept manager Tom Hendrikx kijken terug op de gebeurtenissen van de afgelopen zeven weken. Ook blikt het duo vooruit op het najaar en Game Mania’s rol in die periode.

General manager Arthur ter Braak en inkoper Jeroen de Ruiter staan aan het roer van FAME 3.0. Ter Braak heeft er alle vertrouwen in dat de doorstart succes gaat brengen. “Het is goedkoper om als zelfstandige, platte organisatie te opereren dan als onderdeel van Free Record Shop Holding.”

Voor, tijdens en na de E3 peilde de website IGN Benelux en Entertainment Business de reacties van consumenten. Wie is de grote winnaar van de E3-persconferenties? Wat is de favoriete nieuwe console en welke game wil iedereen? De resultaten zijn te vinden vanaf pagina 18.

» Interview

10 14 18 » Interview

» onderzoek

38 In ’t Kort EB Live /// 40 Uitgelicht: Happinez 44 Achtergrondverhaal het nut van de app /// 47 Paylogic en

M2Mobi lanceren whitelabel app /// 49 Twoppy: de voordelige manier van app-beheer /// 51 Xaton deelt zijn visie op het gebruik

» EN VERDER

van apps binnen de (live)entertainmentmarkt /// 53 Linden Mobile biedt instapoplossingen /// 54 Achtergrondverhaal nieuwe wetgeving secondary ticketing /// 56 Previews Festivals /// 57 Personalia

05 Editorial /// 06 In ‘t Kort /// 08 Nieuwsoverzicht /// 16 Netflix komt naar Nederland /// 21 De tvcollectie van 20th Fox Home Entertainment /// 23 Interview Dirk Schweizer, managing director Splendid Films /// 25 Interview Europese ceo Sony PlayStation, Jim Ryan /// 27 Airplayanalyse /// 28 Bioscoopanalyse /// 30 Achtergrondverhaal de staat van documentaire /// 33 Dit najaar vijf documentaires voor Filmfreak /// 35 Splendid wil het documentaireschap veroveren. WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_EDITORIAL.indd 5

augustus 2013

26-7-2013 14:58:40

/ / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////////////////////////////

3.4 miljoen

The Last Of Us is de snelst verkopende PlayStation3-game in de geschiedenis van het platform. Sony Computer Entertainment verscheepte in drie weken wereldwijd 3,4 miljoen units.

Dvd-film Blu-ray

929 129

Aantallen x 1.000

Singles Albums Dvd/Blu-ray-muziek Downloads

7 512 48 921

-27,9% -23,1% -43,4%

▼ ▼

-17,2% -14,9%

▼ ▼ ▼ ▼

-30,6% -24,5% -24,9% -3,3%

Omzet x 1.000

-22,7% -19,1%

9.887 2.007

Omzet x 1.000

-35,3% -31,3% -27,6% -0,3%

34 6.462 631 2.062

33,4 -23,7%

Game Of Thrones neemt met 5,2 miljoen downloads de eerste plaats in binnen de top tien van meest gedownloade televisieshows.

(Aantallen in miljoenen)

17,9

264.6 miljoen

12,3 -31,2%

2012

Games

2013

2012

Entertainment

De totale omzet van dvd, Blu-ray en vod bedroeg vorig jaar in België miljoen euro.

Uit een marktscan van Autoriteit Consument en Markt (ACM) blijkt dat Nederlandse consumenten in 2012 ongeveer 570 miljoen euro hebben besteed aan games.

▼ ▼ ▼ ▼

▼ ▼ ▼

43,7

5.2 miljoen

570 miljoen

▼ ▼

1.227 7.234 3.818

14,3 11,9 -16,9%

11,6

9,2 -17,6% 2013

In 2012 downloadden 1,8 miljoen Nederlandse ip-adressen muziek via BitTorrent.

Aantallen x 1.000

-35,7% -26,8% -46,5%

2012

1.8 miljoen

▼ ▼ ▼

66 224 19

Muziek

Wereldwijd is de demo van Gran Turismo 6, die exclusief voor de PlayStation 3 verschijnt, een miljoen keer gedownload.

Pc games Consolegames Hardware

Omzet x 1.000

2013

1 miljoen

Aantallen x 1.000

2012

Volgens Stichting Filmonderzoek zag 19 procent van de Nederlanders vorig jaar een Nederlandse film in de bioscoop.

De Entertainment Business Branchebarometer is gebaseerd op cijfers van GfK Retail and Technology. Deze maand de gegevens van juni, afgezet tegen dezelfde maand in 2012

Video

Branchebarometer juni

2013

Cijfers

ADVERTENTIE

1 6 Micromedia-190x89mm-outlines.indd WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_IN HET KORT 1.indd 6

AUGUSTUS 2013

9/19/2012 11:48:52 AM

26-7-2013 12:31:26

IN ’T KORT

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////////////

euwsmaker - Nieuwsmaker - Nieuwsmaker - Nieuwsmaker Power Unlimited (PU) bedient al twee decennia de hardcoregamer. Hoofdredacteur Maarten Blonk geeft een verklaring voor de lange adem van PU.

“Als Spotify in 1973 had bestaan, zou Pink Floyds Dark Side of The Moon niet eens gemaakt kunnen zijn. Het album zou domweg veel te veel geld hebben gekost.” Nigel Godrich van Atoms for Peace uit via Twitter zijn onvrede over het verdienmodel achter Spotify

Hoofdredacteuren zijn toch vaak wat oudere wijze mannen? “Gezien onze doelgroep ben ik met mijn 29 jaar al oud, hoor. Ik weet niet of je gelijk hebt, maar ik zie een wijze oude man niet aan het roer staan van Power Unlimited. De hoofdredacteur hier moet namelijk ook qua inlevingsvermogen en levensstijl dicht bij onze doelgroep staan.”

Wat maakt Power Unlimited uniek? “Onze humor en de ‘tone of voice’. Dat wij als een van de eerste gespecialiseerde magazines op de markt waren, helpt ook. Wij proberen een clubgevoel bij de lezer over te brengen. Een club waar je als lezer graag bij wilt horen.”

Wat is het hoogtepunt geweest de afgelopen twintig jaar? “Ik kan er niet specifiek één noemen. Ik vond het bijzonder om het tweehonderdste nummer te mogen maken en nu is een twintigjarig jubileum ook al een behoorlijk hoogtepunt. Ik werk hier acht jaar en mijn persoonlijke hoogtepunt is de eerste keer dat ik het E3-conferentiecentrum binnenliep. Verschillende emoties gierden door mij heen en mijn onderkaak raakte de grond.”

Wat is binnen de PU-formule belangrijker: de content of de persoon die het schrijft? “Dat is een moeilijke vraag. De redacteur is belangrijk. Hij moet onze achterban aanspreken. Het een kan echter niet bestaan zonder het ander. Redacteuren zijn verantwoordelijk voor de inhoud en de stijl van Power Unlimited. Ze moeten echter wel content hebben om te kunnen schrijven.”

Gaan er nog twee decennia bijkomen? “Wij hebben een stabiel abonnementenbestand en een dito oplage (48.000). Dus ik denk het wel. Maar PU is meer dan alleen een papieren magazine. Ik durf het een merk te noemen. Een merk met een uitstekend bezochte website, een YouTube-kanaal en, heel belangrijk, een actieve community. Daarnaast zijn er samenwerkingsverbanden met de gratis krant Metro en het radiostation Slam FM. Nog genoeg kansen dus.”

euwsmaker

Nieuwsmaker

Quotes

Speel je zelf alles dat voorbij komt? “Dat probeer ik wel. Mijn bureau staat naast het hok waar collega’s de games spelen die ze reviewen. Ik zie dus wel alles. Natuurlijk probeer ik ook het grootste gedeelte zelf even uit. Mijn persoonlijke voorkeur gaat overigens uit naar voetbalgames. Als de nieuwe Pro Evolution Soccer of FIFA uitkomt speel ik ineens heel veel.”

Nieuwsmaker

Top Top 10 best gelezen onlineberichten juni 2013 tien 01

Onverwachte eerste plaats voor Maaike Ouboter in Single Top 100

Hans Breukhoven gaat bewust niet in op faillissement Free Record Shop

Free Record Shop Nederland sluit 51 winkels definitief

Frank Groenveld weg bij A-Film

Bijenkorf stopt cd- en dvd-verkoop

Hans Breukhoven verkoopt zijn aandelen in SnowWorld

Buma teleurgesteld in berichtgeving 3voor12

Curator wil verkoop Game Mania en FRS België terugdraaien

Mogelijke doorstart FAME gerealiseerd door Arthur ter Braak en Jeroen de Ruiter

Reorganisatie home-entertainment afdeling A-Film

“We verwachten dat ons internationale abonneebestand in het derde kwartaal sneller zal groeien dan in het derde k wartaal van vorig jaar, deels omdat Netflix binnen het kwartaal in Nederland wordt gelanceerd.” Netflix-ceo Reed Hastings en cfo David Wells kondigen in een aandeelhoudersbrief plannen voor Nederland aan “Ik kijk er ongelofelijk naar uit om mijn ervaringen uit mijn carrière te delen met collega's en nieuwe talenten. Laat het voor iedereen een inspirerende dag worden.” Frans Bauer reageert op het feit dat het openingspanel van Buma NL 2013 in het teken staat van de carrière van de zanger "Those franchises are going to be some of the biggest franchises in the games industry. But even then it's not without risk. When you try to create evergreen franchises you can actually screw it up." PopCap-oprichter John Vechey kijkt op gamesindustry.biz terug op het succes van Bejeweled en Plants Versus Zombies “We dachten dat gestreamde diensten als Spotify zouden werken als teaser, maar mensen blijken tevreden met de veel mindere geluidskwaliteit en kopen dus minder cd's. Dat raakt de hele bedrijfstak.” Jared Sacks van Channel Records loopt enigszins achter de feiten aan in NRC

“We voelen ons gesteund door alle sympathieke en positieve reacties online, maar zeker hier van jullie op Facebook! We gaan nu zelfstandig verder en hebben er enorm zin in.” Doorstarters Arthur ter Braak en Jeroen de Ruiter kondigen op de Facebook Fame 3.0 aan “Ik vind het geweldig dat juist jullie, het hart van Fame, deze uitdaging aangaan. Ik wens jullie ontzettend veel succes en ik weet zeker dat het jullie gaat lukken.” Hans Breukhoven reageert op Arthur ter Braak en Jeroen de Ruiter

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_IN HET KORT 1.indd 7

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 12:31:28

/ / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////////////////////////////

Week 26

24 T/M 28 JUNI

RTL Nederland gaat de concurrentie aan met Netflix. Waar de Amerikaanse videostreamingdienst zich opmaakt voor een introductie in Nederland in het derde kwartaal van dit jaar, wil RTL het eind van het najaar haar service beschikbaar maken in Nederland. RTL-ondemand gaat zowel nieuwe als oude films aanbieden.

Best gelezen week 26

Het is feest in Amsterdam. De Ziggo Dome bestaat een jaar en heeft in die tijd ruim negentig evenementen georganiseerd, met een indrukwekkend bezoekersaantal van 900 duizend mensen. Niemand minder dan Rihanna zingt op de eerste verjaardag. Nog eenmaal terug naar het digitale domein, want vanaf juli worden singles en downloads meegeteld in de GfK Dutch Charts. En dat kan

Best Verkocht week 26 » Dvd: Die Hard 5 » Game: The Last Of Us (PS3) » Single: Avicci- Wake Me Up » Album: Tom Odell – Long Way Down » Download: Avicci- Wake Me Up

heel nieuwe inzichten bieden in wat op dit moment écht populair is.

» Mogelijke doorstart FAME gerealiseerd door Arthur ter Braak en Jeroen de Ruiter » RTL gaat concurrentie aan met Netflix » Reyn Ouwehand en Strengholt gaan verbintenis aan » Ziggo Dome trekt in eerste jaar meer dan 900.000 bezoekers » Media Markt Saturn Holding en Phone House willen samenwerken

Week 28

we streams meetellen” NVPIvoorzitter Jessurun benadrukt de importantie van volledige hitlijsten

8 T/M 12 JULI

“De interactieve gameindustrie wordt hiermee gedefinieerd”

Best gelezen week 28

Sony-

» Free Record Shop gered » Toch gerichte interesse in Free Record Shop-overname » 'Investeerder ProCures weigerde beloofde miljoenenlening aan Free Record Shop' » Nog steeds onduidelijkheid rondom toekomst Free Record Shop » Inkoopstop voor Belgische tak Free Record Shop

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_IN HET KORT 2.indd 8

belangrijk dat

Martin

Nog voordat de nieuwste console verschijnt laat Sony Computer Entertainment alvast een visitekaartje achter. The Last Of Us, de nieuwste titel voor het PlayStation 3-platform, snoert de monden van de criticasters en wordt een enorm verkoopsucces. Beter nog: met 3,4 miljoen verscheepte units in de eerste weken na release

“Het is erg

president Shuhei Yoshida is trots op The Last Of Us

Best Verkocht week 28 » Dvd: Hansel & Grettel/Witch Hunters » Game: The Last Of Us (PS3) » Single: Avicci – Wake Me Up » Album: Eagles – The History Of The Eagles » Download: Avicci – Wake Me Up

is het zelfs de snelst verkopende game in de geschiedenis van het platform. In Frankrijk wordt een belangrijke wet tegen internetpiraterij door de regering afgeschaft. De omstreden Hadopi-wet weerde consumenten die gedurende langere tijd uit illegale bron van het wereldwijde web. Het hielp alleszins: de dwingende houding van de regering zorgden voor een afname in digitale verkopen en piraterij nam zelfs toe. C’est le ton qui fait la musique…

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 12:07:30

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////////////

Week 27

1 t/m 5 juli

Willen ze nu wel of niet? ProCures, de investeringsmaatschappij die al weken om het noodlijdende Free Record Shop cirkelt, laat weten dat ze niet tot een akkoord kunnen komen met de curatoren. ProCures-eigenaar Paul Dumas maakt melding van een ‘ijzige sfeer’. Warner Music Group rondt in dezelfde week de overname van het Parlophone-label af, dat Universal

Best gelezen week 27

» Binnen twee weken duidelijkheid over toekomst Free Record Shop » ProCures geeft aandelen FRS België en Game Mania onder protest terug » Free Record Shop sluit tien extra winkels » ProCures zet streep door overnameplan Free Record Shop » Rick Hartman en eOne uit elkaar

Week 29 “Vanuit Londen kan ik ze blijven adviseren” Hans Breukhoven blijft op de achtergrond betrokken bij Free Record Shop

“Dit is een beslissend moment voor Warner Music” Acces

Music op last van de Europese Commissie diende te verkopen na de overname van EMI. Warner wordt ook eigenaar van het Chrysalis- en Engine-label en krijgt de voormalige EMI Recorded Music divisies in België, Tsjechië, Denemarken, Frankrijk, Portugal, Noorwegen, Spanje, Slowakije en Zweden in handen. Het is de vraag wat Sony de komende jaren klaarspeelt, want anders ziet het ernaaruit dat

Best Verkocht week 27 » D vd: Die Hard 5 »G ame: The Last Of Us (PS3) »S ingle: Avicci – Wake Me Up »A lbum: Anouk Sad Singalong Songs »D ownload: Editors – The Weight Of Your Love

we straks verder gaan met twee majors…

Industrieskopman Len Blavatnik breidt zijn imperium uit

15 t/m 19 juli

Spotify ligt onder vuur. Radioheadzanger Thom Yorke maakt bekend dat hij zijn solowerk én het werk van Atoms For Peace van de streamingdienst verwijdert omdat hij de betalingen te laag vindt. Yorke meent dat Spotify beginnende en kleinere artiesten geen goed doet. De Zweedse dienst reageert door te zeggen dat zij in 2013 een miljard

dollar aan artiesten uitbetalen. Een bedrag dat in de toekomst enkel hoger wordt, aldus ceo Daniel Ek. Nu bekend is dat Free Record Shop alsnog een doorstart krijgt met 30 tot 40 winkels, is er ook een nieuwe directie bekendgemaakt. Aan Roland van Geest de taak om de toekomst opnieuw succesvol te laten zijn. Wij wensen hem hierbij alle succes.

Best Verkocht week 29

» D vd: Oz/The Great And The Powerful » Game: Mario & Luigi/Dream Team Bros (3DS) » Single: Avicci – Wake Me Up » Album: Rein Mercha – Vol Passie En Emotie » Single: Avicci – Wake Me Up

Best gelezen week 29

» O vernamekandidaat Free Record Shop rept over oneerlijke handelswijze curatoren »F ree Record Shop maakt doorstart met 30 tot 40 winkels »P roCures neemt 30 tot 50 Nederlandse winkels mee in doorstart Free Record Shop »F ree Record Shop gered » 3 8 Nederlandse Free Record Shop-winkels blijven achter in boedel curator

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_IN HET KORT 2.indd 9

IN ’T KORT

augustus 2013

26-7-2013 12:07:31

Kris Lenaerts en tom hendrikx //////////////////////////////// //////////////////////

‘ Altijd geloofd in een toekomst voor Game Mania’ Game Mania maakt een doorstart. De hele Benelux game-industrie haalt opgelucht adem. In een openhartig gesprek kijken algemeen directeur Kris Lenaerts en conceptmanager Tom Hendrikx terug op de afgelopen periode. Door: Jeroen van Trierum

et recente faillissement van Free Record Shop had ook verstrekkende gevolgen voor dochteronderneming Game Mania. Investeerder ProCures kocht het bedrijf, inclusief de Belgische FRS-tak, voor het symbolische bedrag van één euro als onderdeel van een doorstart voor het Nederlandse deel van de firma. Hierdoor leek Game Mania gered. Onder dwang van de curatoren besloot de investeringsmaatschappij echter de aandelen in de takken weer terug te geven. Hierdoor konden de curatoren opnieuw aan t afel met geïnteresseerde partijen. Het was voor velen binnen de industrie een grote verrassing dat niet uitenlands bedrijf een doorstart een groot b voor Game Mania realiseerde. Uiteindelijk bleken de drie oprichters van Game Mania, Peter Bergmans, Benny Cockx en Etienne Delrue, de overnemende partij. Hoewel het trio eigenaar is, blijft de d agelijkse leiding in handen van het huidige managementteam. Alle 39 Belgische winkels, inclusief het hoofdkantoor in Oelegem, zetten de activiteiten ongewijzigd voort. In Nederland gaan in eerste i nstantie 51 van de 64 winkels verder. “Een zeer moeilijk, maar noodzakelijk besluit”, aldus algemeen directeur Kris Lenaerts (KL). “De hele firma staat echter op scherp om de achterstand zo snel mogelijk in te 10

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_INTERVIEW GAME MANIA.indd 10

lopen en we maken ons vol vertrouwen op voor het najaar”, vult conceptmanager Tom Hendrikx (TH) aan. Is het voortbestaan van Game Mania de afgelopen tijd ooit echt in gevaar geweest? KL: “Wij hebben altijd het geloof gehad dat er in de Benelux ruimte en plaats is voor een gamespeciaalzaak. Door de jaren heen is Game Mania een belangrijk onderdeel geworden in de gehele waardeketen binnen de game-industrie. Ook in de afgelopen moeilijke tijd heeft zowel de hele organisatie als ik er altijd in geloofd dat Game Mania niet zomaar van het toneel verdwijnt. Dat kan niet. Dat mag niet en dat is niet gebeurd.” Hoe hebben jullie de afgelopen periode ervaren? KL: “Er was bij iedereen de nodige emotie. Dat ging van hoog naar laag. Het was zwaar en woelig, maar iedereen is in het bedrijf blijven geloven. Wij hebben de mensen altijd zo goed en eerlijk mogelijk op de hoogte gehouden via interne communicatie. Daarbij werd al het nieuws wel gekaderd, zodat je begreep waar het over ging en wat de eventuele gevolgen zouden kunnen zijn. Hoe slecht het nieuws op

epaalde momenten ook was, niemand b heeft het opgegeven of is weggegaan. Dat zegt een hoop over de organisatie en onze medewerkers.” Hoe komt dat? KL: “Veel mensen hier hebben het managementboek Good To Grade van Jim Colins gelezen en de bijhorende cursus gedaan. Een van de dingen die daar besproken wordt, is de zogeheten Stockdale Paradox. Dit verhaal gaat over de Amerikaanse officier James Stockdale. Hij is krijgs gevangene in Vietnam en zit jarenlang vast. Om te overleven leert hij dat je moet aanvaarden wat de harde realiteit van het moment is. Tegelijkertijd moet je altijd hoop houden en vertrouwen hebben dat er uiteindelijk een einde aan de situatie komt. Die denkwijze hebben we in de hele organisatie in de praktijk gebracht en dat heeft geleid tot een nog hechtere club dan dat we al waren.” De redding, het terugtrekken van ProCures - het leek wel een soap. Hoe kijk je terug op het conflict tussen de investeringsmaatschappij en de curatoren? KL: “De afgelopen weken is het complete managementteam constant bezig geweest met de organisatie en we hebben dat hele

augustus 2013

26-7-2013 13:07:34

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////////////

gebeuren van een afstand bekeken. Daarom kan en wil ik daar geen verdere uitspraken over doen.” Heeft Game Mania reputatieschade opgelopen? KL: “Wij hebben op bepaalde momenten moeilijkheden gehad met het bevoorraden van onze winkels. Dit was relatief nog wel goed, maar niet op het niveau dat een consument van een speciaalzaak mag verwachten. Dat heeft dus wel impact gehad. We

zijn voorbij gekomen. Het grote voordeel met Peter Bergmans, Benny Cockx en Etienne Delrue is dat het mensen zijn die het concept, het bedrijf en de industrie kennen.” Zijn jullie compleet los van Free Record Shop en/of ProCures? KL: “Ja. Game Mania is een zelfstandige organisatie geworden en zo gaan we ook verder. Op dit moment zijn de banden dus doorgesneden. Onze eerste uitdaging is

'Wij hebben altijd het geloof gehad dat er in de Benelux ruimte en plaats is voor een gamespeciaalzaak' Kris Lenaerts gaan er op heel korte termijn alles aan doen om het vertrouwen van onze klanten waar nodig terug te winnen. Hetzelfde geldt natuurlijk ook voor de leveranciers en onze medewerkers.” Hoe verrast waren jullie toen bekend werd dat de oprichters weer aan het roer stonden? KL: “Dat kwam voor iedereen hier als een verrassing. Er waren veel geruchten en heel veel namen van geïnteresseerde partijen

dat we de complete organisatie weer volledig op de rit krijgen en klaar zijn voor de superbelangrijke eindejaarsperiode.” De doorstart gaat gepaard met het s luiten van winkels. Dit terwijl er vorig jaar juist een flinke uitbreiding van het aantal filialen plaatsvond. KL: “Game Mania is de afgelopen twee à drie jaar exponentieel gegroeid, vooral in Nederland. Om de twee weken werd er wel een winkel geopend. Binnen de door-

startstrategie is gekeken naar het complete winkelbestand om optimalisatie door te voeren. Daar is uitgekomen dat we jammer genoeg een aantal winkels moeten sluiten. Dat zijn moeilijke en zware beslissingen. Je neemt immers afscheid van mensen die aan de wieg hebben gestaan van het succes van Game Mania. Dat neemt niet weg dat je ook een verantwoordelijkheid hebt om als bedrijf zo gezond mogelijk de toekomst in te gaan.” Wat waren de criteria voor de sluitingen? KL: “We hebben gekeken naar diverse factoren. Ik noem toekomstperspectief. De flexibiliteit die wij binnen ons winkelnetwerk willen houden wat betreft huren, huurtermijnen en huurniveau en natuurlijk de gerealiseerde omzetten. Daar is uitgekomen dat we dertien Nederlandse winkels moeten sluiten. Dit gaat op korte termijn gebeuren.” Hoeveel banen verdwijnen hierdoor? KL: “Bij Game Mania Nederland werken 174 mensen. 138 gaan mee in de doorstart en van 36 medewerkers moeten we helaas afscheid nemen. Ik kan je vertellen dat de beslissingen en de daaropvolgende gesprekken met de mensen heel zwaar waren.” ▶

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_INTERVIEW GAME MANIA.indd 11

interview

augustus 2013

26-7-2013 13:07:38

KRIS LENAERTS EN TOM HENDRIKX /////////////////////////////////////////////////////

TOM HENDRIKX (LINKS) EN KRIS LENAERTS

Hoe zijn jullie in de afgelopen periode omgegaan met jullie franchisepartners? KL: “We hebben twintig franchisepartners die in België 34 winkels bestieren en in Nederland 10. Als je franchise in je formule opneemt, dan betekent dat vele voordelen, maar ook uitdagingen. Zo blijf je scherp op de complete formule. Het is belangrijk dat iedereen op één lijn zit en dat is zeker in periodes zoals de afgelopen weken niet altijd makkelijk geweest. Ook hier is duidelijke communicatie essentieel. De lijnen zijn altijd al heel kort geweest. Telkens als er belangrijke zaken gemeld moesten worden is er telefonisch contact geweest alsook één-op-één-sessies. De boodschap was net als bij het eigen personeel: hier staan we nu, dit is de situatie, dit gaan we er aan doen en hier werken we aan.” Zowel bij Game Mania als Free Record Shop sluiten er geen Belgische vestigingen. Is de markt in België zo anders dan in Nederland? KL: “De Nederlandse markt loopt iets vooruit op het gebied van vernieuwing en innovatie, denk aan e-commerce en digitalisering. Dat gaat sneller dan bij de wat conservatieve Belgen. We zien wel dat die achterstand snel ingelopen gaat worden. Je mag ook niet vergeten dat Game Mania 12

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_INTERVIEW GAME MANIA.indd 12

in België al meer dan twintig jaar een bijzonder sterke en betrouwbare formule is. Die geschiedenis hebben we niet in Nederland. Het voordeel van een Beneluxorganisatie is dat we trend uit Nederland kunnen toepassen in België en natuurlijk ook andersom.” Gaat de doorstart gepaard met veranderingen in de ‘look & feel’ van de winkels?

en geel valt op en met het WK in Brazilië zitten we zeker goed!” Hoe lopen de voorbestellingen voor Xbox One en PlayStation 4? Zagen jullie een daling in pre-orders toen het faillissement van de Free Record Shop Holding werd aangekondigd? TH: “Wij zijn gelijk begonnen met het aannemen van bestellingen nadat Sony en Microsoft de nieuwste consoles aankondig-

'Game Mania is in België al meer dan twintig jaar een sterke en betrouwbare formule' Kris Lenaerts TH: “Nee hoor, beslist niet. Het is niet aan de orde om onze kleuren en of logo aan te passen. We werken al jaren aan onze huisstijl en zijn heel tevreden over waar we nu met de winkels staan. Dat wil niet zeggen dat we nu achterover gaan leunen en stilstaan. We zijn nu bijvoorbeeld aan het onderzoeken hoe we meer beleving op de winkelvloer kunnen realiseren. Radicale veranderingen in ons concept zitten er echter niet aan te komen.” KL: “De herkenbaarheid van de kleuren en ons logo is groot. De combinatie van groen

den. Vanaf dat moment zagen we het aantal pre-orders stijgen. Na de E3 is het aantal consumenten dat de console bij Game Mania bestelt alleen maar groter geworden. Natuurlijk hebben we van een aantal klanten wel de vraag gehad of ze hun bestelling wel echt ontvangen. De pre-orders zijn er niet minder op geworden.” KL: “Als je het aantal ziet dat voorbesteld is en je vergelijkt dit met vorige console vooruitbestellingen, inclusief extrapolatie, dan zien we niet dat het de afgelopen weken significant minder was.”

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 13:07:53

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////////////

Het najaar staat voor de deur. Hoe k ijken jullie nu naar deze immer be langrijke verkoopperiode? TH: “Het najaar gaat twee weken v roeger dan normaal beginnen met GTA V. Dit gaat voor ons de grootste release in de geschiedenis van Game Mania worden. Het was jammer toen we het nieuws k regen dat GTA V van het voor- naar het najaar werd verschoven. Maar als je de laatste trailer ziet dan weet je dat deze game heel speciaal gaat worden. Dat zien we overigens ook terug in onze preorders. Iedereen wil GTA. Dan krijg je direct daarna de altijd superbelangrijke titel FIFA 14 gevolgd door een hele reeks triple-a-producten en ook nog eens twee nieuwe consoles. Het wordt een mooie periode.” KL: “En laten we dan de huidige generatie consoles niet vergeten. Er komt voor die platformen ook nog veel moois uit.”

Daarnaast zullen er verschillende inruil acties lopen waarbij nieuwe games met oude games aangekocht kunnen worden.” TH: “Ook onze mensen op de winkelvloer maken het verschil. Consumenten krijgen een stortvloed van informatie over de nextgen-consoles en nieuwe games. Bij Game Mania kunnen ze terugvallen op mensen die het juiste verhaal weten.”

Hoe gaat Game Mania in die periode het verschil maken? KL: “Dat gebeurt op verschillende manieren. In samenwerking met de ga meleveranciers krijgen onze klanten knappe pre-ordervoordelen op de grote game releases, en we organiseren ook unieke events waaronder nachtopeningen.

KL: “Nee. Wij gaan dit niet doen. Game Mania is een speciaalzaak op het gebied van gaming. De ambitie is om uiteindelijk te groeien naar een portaal van gaming. In welke vorm dan ook: fysiek, digitaal, free-2-play, noem het maar op. Daar zit onze kracht. Wij weten wat we kunnen en misschien belangrijker, ook wat we niet

Is het een kans om binnen het huidige assortiment ook dvd en of Blu-ray op te nemen? Zeker nu er door het verdwijnen van Free Record Shops in Nederland een stuk minder verkoopplekken daarvoor zijn.

'Onze webshop moet toegevoegde waarde hebben' Tom Hendrikx

kunnen. Het is belangrijk dat we de focus behouden. Daarnaast zie ik binnen ons segment de komende jaren nog genoeg kansen om het assortiment uit te breiden.” De website van Game Mania heeft een informatieve insteek en niet een commerciële. Waarom is er nog geen webshop? KL: “Het ontbreken van een webshop is iets waar wij onderscheidend in zijn. Dat is natuurlijk een grap. Wij zijn er ons terdege van bewust dat een moderne retailer ook een onlineaanwezigheid zou moeten hebben. Wij willen in de toekomst volop inzetten op een cross channel-benadering waarbij de consument kiest wanneer, waar en hoe hij producten bij Game Mania koopt. Het korte antwoord is: ja, we zijn bezig met een webshop. Het is een van onze belangrijkste projecten om dit te realiseren.” TH: “Het uitrollen van een webshop is geen probleem. Je bent dan de zoveelste onlineaanbieder van games. Dat past niet bij de werkwijze van Game Mania. We moeten een kloppend verhaal hebben waar w inkels, klanten, hoofdkantoor en leveranciers voordeel van hebben. Onze toekomstige webshop moet een toegevoegde waarde hebben.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_INTERVIEW GAME MANIA.indd 13

interview

augustus 2013

26-7-2013 13:07:57

ARTHUR TER BRAAK / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////

‘Er is gewoon behoefte aan een winkel als FAME Plaza’ De megastore FAME maakt een doorstart. Onder de oude naam en op dezelfde locatie opent FAME Plaza op 8 augustus weer zijn deuren. Mede-initiatiefnemer en general manager Arthur ter Braak blikt terug. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

AME kent een woelige geschiedenis. Begin 2012 sloot de eerste versie van de megastore na 21 jaar voorgoed zijn deuren in de Kalverstraat. Nog voor de officiële sluiting werd echter bekend dat de winkel een doorstart zou maken op de tweede verdieping van het Amsterdamse winkelcentrum Magna Plaza. Iets meer dan een jaar later vroeg moederbedrijf Free Record Shop Holding haar faillissement aan en dat betekende uiteindelijk ook het einde van ‘de nieuwe’ FAME. Manager Arthur ter Braak liet echter op de Facebookpagina van het bedrijf weten dat dit niet het defi nitieve einde zou betekenen. Samen met inkoper Jeroen de Ruiter werkte hij hard aan FAME 3.0. Een droom die eind vorige maand realiteit werd.

Kwam het sluiten van FAME als verrassing? “De sluiting op zich kwam niet echt als een verrassing. FAME was een verlieslatend bedrijf en voor geen enkele investeerder interessant om over te nemen. Dat we zo snel de deuren moesten sluiten was wél een verrassing. De Bijenkorf (waar FAME de muziekafdelingen verzorgde) zegde na het faillissement van de Free Record Shop Holding direct de samenwerking op. Daarna is het snel gegaan. In FAME Plaza hebben we toen een 50 procent kortingsactie gehouden en in drie weken tijd de voorraden van zowel de Bijenkorf als onszelf verkocht. Waarna we eind juni niets meer over hielden en we per 1 juli de deuren hebben gesloten.” 14

EB201308_FAME.indd 14

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Doen alle partijen mee? “Vrijwel alle leveranciers werken volledig mee en dat maakt de doorstart van FAME mogelijk.” Hoe maken jullie dit keer het verschil? “Het een stuk goedkoper om als zelfstandige, platte organisatie te opereren dan als onderdeel van Free Record Shop Holding. Keep it simpel, zei Hans altijd. Dat is precies wat we gaan doen.” ARTHUR TEN BRAAK

Wanneer is het plan voor de doorstart gemaakt? “Twee weken voor de sluiting begonnen inkoper Jeroen de Ruiter en ik te fantaseren over een overname van FAME. Er was eigenlijk maar één probleem: het startkapitaal ontbrak. Dit was natuurlijk essentieel, want om de lege bakken van de winkel te vullen was er minstens voor €400.000 aan voorraad nodig. Door ons hoofd spookte ook dat met het faillissement net achter de rug, het vertrouwen in de doorstart weleens erg laag zou kunnen zijn bij alle partijen die we nodig hadden. Vervolgens zijn we langs alle grote leveranciers gegaan en hebben ons verhaal gedaan. Gelukkig was vrijwel iedereen heel enthousiast en vonden ook zij dat een doorstart van FAME erg belangrijk is. Het is echt te gek dat zelfs in deze onrustige tijd het vertrouwen bij onze partners erg groot was.”

Hoe gingen de onderhandelingen met de curatoren van Free Record Shop en de huisbaas van Magna Plaza? “Met beide partijen zijn de gesprekken eigenlijk heel soepel verlopen. Voor de huisbaas is het natuurlijk erg belangrijk dat de hele bovenverdieping van Magna Plaza niet leeg komt te staan. Wij waren de enigen die geïnteresseerd waren in FAME bij de curator, waardoor we niet de hoofdprijs voor de overname hoefden te betalen. Naast de locatie en de inventaris nemen we ook de merknaam FAME, het klantenbestand en de intellectuele rechten van FAME over van de curatoren.” Nog contact gehad met oprichter Hans Breukhoven? “De eerste persoon die ik belde toen Jeroen en ik voor het eerst hardop begonnen te dromen over een doorstart, was natuurlijk Hans. FAME is altijd zijn vlaggenschip geweest en dan is het voor ons erg belangrijk dat hij erachter staat. Gelukkig was

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 13:22:05

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////// Interview

Foto: Alphons Nieuwenhuis

hij zeer enthousiast over het plan en staat hij er voor de volle 100 procent achter. Jeroen en ik zijn de enige twee aandeelhouders van FAME Plaza bv. Wij hebben een financier gevonden die ons aan een startkapitaal heeft geholpen. Binnen een half jaar moet dit bedrag terugbetaald zijn, inclusief rente.” Hoe belangrijk is het dat Fame een doorstart maakt? “Wij hebben contact met erg veel heavy

feest open te gaan. We maken de doorstart met dezelfde 600m2. Voor onze klanten is een breed assortiment belangrijk. Opnieuw beginnen met minder vierkante meters was geen optie. We blijven ons richten op muziek en films, daarnaast gaan we een van de zes units volledig vullen met vinyl. Uitbreiden met bijvoorbeeld games of andere branchevreemde producten zie ik niet gebeuren. Schoenmaker blijf bij je leest. We hebben een enorme database met trouwe FAME-klanten en

'In Amsterdam zijn wij straks de enige serieuze aanbieder van muziek en films' users die vanuit het hele land komen om te winkelen in FAME. Als we alle reacties lezen op social media over de sluiting en de doorstart, dan weten we dat er behoefte is aan een winkel als FAME Plaza. In het centrum van Amsterdam zijn wij straks de enige serieuze aanbieder van muziek en films. Voor veel klanten hoort er naast kleding- en schoenen winkels ook een leuke entertainmentwinkel in het centrum te zitten. Ook als signaal naar de consument is het voortbestaan erg belangrijk.” Staan er met de heropening grote assortimentsveranderingen in de planning? “Op dit moment zijn we alles aan het regelen om op 9 augustus weer met een enorm

wij willen FAME weer aan hen terug geven.” Gaan jullie werken met dezelfde club mensen? “We gaan verder met een kleine compacte organisatie met heel korte lijnen tussen verkoop en management. Er zullen nog 16 man werkzaam zijn in FAME en we zullen het echt samen moeten gaan doen. De mensen komen uit het vorige FAME Plaza en medewerkers van de afdeling in de Bijenkorf. Zij worden ondersteund met een aantal parttime medewerkers. Jeroen neemt de inkoop voor zijn rekening en ik zal de verkoop en marketing van FAME Plaza aanstu-

ren. Iedereen wil van FAME Plaza weer een succes maken.” Blijft het bij de Amsterdamse winkel of zie je een soortgelijke samenwerking als eerder met bijvoorbeeld Bijenkorf? “Als FAME Plaza op de rit zit en goed draait, gaan we onderzoeken of samenwerkingen met andere winkels weer mogelijk zijn. Niet om op dingen vooruit te lopen, maar hierbij denken we dan aan een klein assortiment op een paar tafels zonder personeel. De tijd van grote afdelingen binnen bestaande winkelformules, met een breed assortiment, ligt achter ons.” Welk onlinebeleid gaan jullie voeren? “Een paar weken voor het faillissement ging onze webshop live. Het spreekt vanzelf dat we deze ook nieuw leven inblazen. In de toekomst moet het assortiment van FAME Plaza ook online beschikbaar zijn. Voor de begeleiding van al deze activiteiten hebben we expert aangetrokken. Onlineverkopen is een speerpunt voor FAME 3.0, gezien de nichemarkt waarin wij opereren.” Jullie staan te trappelen om op 9 augustus de deuren weer te openen. “Natuurlijk. Het is echt te gek dat zoveel mensen binnen de entertainmentindustrie het volste vertrouwen in ons u itgesproken en onze plannen hebben ondersteunen. Zonder deze steun zouden de deuren van FAME op 9 augustus niet open zijn gegaan.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_FAME.indd 15

augustus 2013

26-7-2013 13:22:09

NETFLIX KOMT NAAR NEDERLAND ///////////////////////////////////////////////////////

Katalysator voor de hele vod-branche Na een mediabuzz van enkele maanden is nu duidelijk dat Netflix niet alleen dit jaar nog naar Nederland komt, maar ook nog heel snel. Een verrijking van het SVoD-aanbod in Nederland? Of een bedreiging voor de markt? Door: Edgar Kruize

adat er enige tijd wat on duidelijkheid was over de start datum, is de kogel nu door de kerk. Streamingdienst Netflix zal, zo blijkt uit een brief aan de aandeelhouders, ergens in de komende twee maanden (augus tus en september) beschikbaar komen in Nederland. Dit waar de dienst eerder sprak van een lancering eind 2013. “We verwachten dat ons abonneebestand in het derde kwartaal sneller zal groeien dan in het derde kwartaal van vorig jaar, deels omdat Netflix binnen het kwartaal in Nederland wordt gelanceerd”, stellen ceo Reed Hastings en cfo David Wells in de brief, waarbij Nederland als opstap dient richting andere markten. “Nederland is ongeveer half zo groot als Canada, en biedt een goede mogelijkheid voor ons terwijl we ons voorbereiden op uitbreiding naar meer markten.”

Prijzen en snelheid De NOS meldt dat er twee abonnements vormen komen voor de Nederlandse Netflix. Voor €7,99 per maand kunnen consumenten streams op maximaal twee apparaten tegelijk bekijken. Een abon nement voor vier apparaten gaat €11,99 kosten. Nederland is het zevende land in Europa waar Netflix naar uitbreidt, na het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Noorwegen, Denemarken, Zweden en Finland. “De komst van Netflix bedreigt in feite vooral de traditionele tv-makers, maar die maken 16

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_NETFLIX BELRONDE.indd 16

wel de content”, stelde Wim Zwanenburg, beleggingsstrateeg van Stroeve & Lem berger Vermogensbeheer, naar aanleiding van zijn IEX-column ‘Netflix Netnix’ op BNR Nieuwsradio. Ook ziet hij het niet direct als concurrentie voor de kabelaars. “Je moet beseffen dat bedrijven als UPC, Ziggo en KPN het technisch platform le veren. Netflix komt juist als eerste naar Nederland omdat het dicht bekabeld is en er hier veel high speed, snelle toegang tot internet is, niet alleen via pc’s maar ook mobiel.”

Nieuwe initiatieven Hoewel Netflix om media-aandacht niet te klagen heeft, lijkt het erop dat de diverse concullega’s de komst van Netflix met ver trouwen tegemoet zien. Thomas van de Weerd, managing director Pathé Thuis, stelde eerder al in Entertainment Business dat Pathé Thuis druk bezig is met de ont wikkeling van een SVoD-dienst, waarbij men de tijd wil nemen om een en ander goed neer te zetten. “Pathé biedt nu de combinatie vod en bioscoop aan. De uit daging om dit duidelijk te communiceren wordt alleen maar groter als je daar svod bij aanbiedt. Je moet dingen goed uitleggen. Het belangrijkste is dat het product door de consument te begrijpen is. Iedereen die in de industrie werkt, snapt dat je de nieu we titels die wij nu aanbieden niet in een svod-model kunt stoppen. De consument snapt dat niet. Onze aanpak zal daarom

anders zijn dan de pure SVoD-spelers zoals Netflix.” Intussen is RTL ook bezig met de ontwik keling van een eigen svod-dienst. RTL XL (waarvan het gebruik het tweede kwartaal van 2013 met 20 procent is gegroeid ten opzichte van vorig jaar) biedt op dit mo ment al vod-diensten aan die per kijkbeurt afgerekend moeten worden, maar een ‘all you can watch’ dienst voor een vast bedrag wordt ontwikkeld. RTL onderscheidt zich op het nieuwe platform met content die eerder en exclusief aangeboden kan wor den, doordat RTL investeert in de pro ductie ervan. RTL heeft via joint-venture Film Ventures - waarin RTL Nederland en filmdistributeur Dutch FilmWorks partici peren - al in een groot aantal Amerikaanse producties geïnvesteerd en steekt ook geld in Nederlandse producties. “We gaan voor al uitbreiden op aanbod dat niet op zen der is geweest - series, films, alles wat we aan rechten kunnen verwerven. Naast de gratis en betaalde optie, denken we aan een abonnementsvorm waarmee kijkers altijd en overal toegang krijgen tot exclusieve videocontent”, aldus Arno Otto, Directeur RTL Digitaal.

Goed voor de branche Ximon ziet de komst van Netflix ook vol vertrouwen tegemoet en stelt dat diensten als deze juist goed zijn voor de volledige on-demand-branche. “Wij zien de komst van Netflix zeker niet als een bedrei

augustus 2013

26-7-2013 14:00:00

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////////// ACHTERGROND

ging. Wij verwachten dat Netflix met veel mediapower van start zal gaan en daarmee een flinke boost zal geven waarvan de volledige branche kan profiteren”, aldus Esther Frijns, manager marketingcommunicatie en pr bij Ximon. “Het publiek is alleen maar gebaat bij een goed, breed en legaal aanbod. Waarbij een partij als Ximon wat content betreft inhoudelijk weinig overlap zal hebben met het aanbod van Netflix. Wij bieden (als eerste in Nederland) sinds 2 jaar een SVoD-model aan, voor €9,50 per maand kijk je onbeperkt films bij ons. Wij hebben de afgelopen jaren juist flink geïnvesteerd in een catalogus van kwaliteitsfilms - ‘ Europese cinema en Hollywood quality’, zoals wij dat noemen ten opzichte van ‘Hollywood blockbusters’ - en veel contracten gesloten met de onafhankelijke maatschappijen. Ximon heeft dus een heel eigen profiel, waar ‘on-demand-gebruikers content kunnen vinden die een Netflix niet biedt. De vraag daarnaar is de afgelopen jaren meetbaar gegroeid. Maar we zien Netflix dus zeker niet als bedreiging, eerder als een katalysator voor de groei van vod in Nederland.”

Goed aanbod is gezond Ook HBO Nederland ziet de komst van Netflix niet als een directe bedreiging. Directeur Jaap Bruijnen stelde eerder in Entertainment Busines dat hij niet verwachtte dat Netflix dit jaar nog naar Nederland zou komen. “Niet zozeer omdat Nederland als markt niet interessant is, maar omdat ze op dit moment andere prioriteiten hebben”, zei hij destijds. “Ze komen sneller dan verwacht. Ik had zelf eerste of tweede kwartaal 2014 verwacht. Nu komen ze een aantal maanden eerder, daar kunnen nu geen misverstanden meer over zijn. Ik zie Netflix niet direct als concurrentie. Het is gewoon goed dat het digitale aanbod van films en series en de toegankelijkheid daartoe wordt uitgebreid. Ik heb dus geen enkel probleem met alle ontwikkelingen op het gebied van ‘premium pay’, of dat nu het nieuwe sportkanaal van Fox is of Netflix. Goed aanbod is gezond voor de hele markt. Wij als HBO moeten gewoon het ding doen waar we goed in zijn. Dat moesten we al en moeten we blijven doen. Daar verandert de komst van Netflix niet veel aan.” ◾

Docu’s & stand-up Om een zo groot mogelijk groep consumenten te enthousiasmeren voor haar dienst, wil Netflix op korte termijn haar assortiment naast tv-shows uitbreiden met onder meer stand-upcomedy en documentaires. “Netflix is een platform waar veel fans van deze genres, die te weinig worden gedistribueerd, zich bevinden. Wij zijn van mening dat we deze content tegen relatief lage kosten kunnen produceren en aanbieden”, aldus de directie. De uitbreiding van het assortiment kan te maken met de enigszins tegenvallende groei in thuisland Amerika. Netflix verwelkomende in het tweede kwartaal 630.000 nieuwe abonnees, in tegenstelling tot 528.000 in het tweede kwartaal van 2012. Wereldwijd heeft de dienst 33 miljoen gebruikers in 40 landen. Hoe het assortiment hier eruit gaat zien, is op dit moment nog onbekend.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_NETFLIX BELRONDE.indd 17

augustus 2013

26-7-2013 14:00:02

onderzoek entertainment business / IGN Benelux //////////////////////////////////

Het grote Entertainment Business/IGN Benelux E3-onderzoek Voorafgaand, tijdens en na de E3 gamebeurs peilden IGN Benelux en Entertainment Business consumentreacties op de nieuwe consoles en de getoonde games. Op de volgende pagina’s een beknopt overzicht van deze onderzoeken. Wie was de grote winnaar van de E3? Welke console kiest de consument en naar welke game kijkt iedereen uit? Door: Jeroen van Trierum

Afkomst deelnemers

Nederland

Duitsland

634

78%

Totaal

810

Groot Brittannië

MAN

VROUW

98%

Ierland

Verenigde Staten

796

België

171

21%

Welke console gebruik je momenteel het meest?

Welke consoles bezit je momenteel? PS3 XBOX 360 PS3 / XBOX 360 PS3 / XBOX 360 / Wii U NO ENTRY PS3 / Wii U Wii U XBOX 360 / Wii U

49 6% 29 4% 24 3% 12 1% 12 1%

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_IGN ONDERZOEK.indd 18

149 18%

232 29%

303 37%

PS3 405

Wii U 27 3%

Eindtotaal 810

NO ENTRY 88 11%

50%

XBOX 360 290 36%

Welke van de nog te verschijnen consoles ga je bij lancering kopen? PS4 474

BEIDE 34 4%

Eindtotaal 810

XBOX ONE 126 16%

59%

Eindtotaal 810

GEEN VAN BEIDE 176 22%

augustus 2013

25-7-2013 16:22:22

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / /////////////////////////////////////

20%

0 0

N E 6

16% EA

158

130

Exclusieve titels Prijs Functionaliteiten (PS Eye, Gaikai)

Mooiere console Alles

2nd hand Niet altijd online

Eindtotaal 810

Minder ristricties PlayStation Plus

SONY (PlayStation)

57%

Betere controller

460

Betere console Microsoft is arrogant

Wat was je favoriete next gen-platform voorafgaand aan de E3?

Wat is je favoriete next gen-platform na de E3?

GEEN VOORKEUR 162

GEEN VOORKEUR 75

20%

PS4 442

55%

Eindtotaal 810

73%

18%

Favoriete na de E3? PS4

PS4

424

PS4

462

78%

Alles

Geen van beide

116

20%

Synergie

96%

Beide

Heldere visie

Xbox One

Geen voorkeur

Perc.

Xbox One

442

PS4

Totaal Xbox One

590 Xbox One

111

77%

Xbox One

110

53%

Geen van beide

14%

PS4

33%*

Beide

Geen voorkeur

14%**

PS4

Totaal

206 PS4

61%*

Geen voorkeur

23%

Xbox One

16%*

Totaal

162

Totaal Geen voorkeur

Totaal

145 Geen van beide

53%

Xbox One

19%

PS4

15%

Beide

13%

Hoe staan jullie tegenover de Xbox One naar aanleiding van het nieuwe beleid? Aan deze aparte poll deden 1.735 repsonden mee

300

883

17%

385

22%

51%

Eindtotaal 1.735

167

10%

Xbox LIVE

Perc.

◾ I k was niet van plan de Xbox One aan te schaffen en ga dit naar aanleiding van het nieuwe beleid nog steeds niet doen. ◾ I k was niet van plan de Xbox One aan te schaffen en naar aanleiding van het nieuwe beleid ben ik wel van plan de Xbox One aan te schaffen. ◾ I k was sowieso van plan om de Xbox One aan te schaffen. ◾ Ik twijfel nog over de Xbox One.

Mooiere console

127

Eindtotaal

Naar welke (E3-)titel kijk je het meest uit? Watch Dogs 127 Battlefield 4 86 Tom Clancy’s: The Division 83 Destiny 69 Metal Gear Solid V: The Phantom Pain 57 Final Fantasy XV 30 Killzone: Shadow Fall 28 Assassin’s Creed IV: Black Flag 27 The Witcher 3: Wild Hunt 27 Kingdom Hearts 3 19 The Elder Scrolls Online 17 Dragon Age III: Inquisition 16 Titanfall 16 Batman: Arkham Origins 16 Call of Duty: Ghosts 16 Beyond: Two Souls 15 Dark Souls 2 14 Forza Motorsport 5 14 Mario Kart 8 14 FIFA 14 11 The Legend of Zelda: A Link Between Worlds 10 Mirror’s Edge 2 9 Infamous 9 Gran Turismo 6 9 The Evil Within 6 Divers 65 Eindtotaal 810

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_IGN ONDERZOEK.indd 19

13 13 10% 12 9% 2 2% 2 2% 1 1% 1 1%

10%

Functionaliteiten (Kinect, tv func.)

Totaal

Geen voorkeur Totaal Xbox One

Totaal

Betere controller

Welke ga je bij lancering kopen?

Wat is je favoriete next gen platform na de E3?

59 24 19%

46%

Merktrouw (heb nu ook een Xbox 360)

XBOX ONE 145

25%

Wat is de voornaamste reden dat je een Xbox One koopt? Exclusieve titels

Eindtotaal 810

125 29% 122 28% 83 19% 24 6% 17 4% 14 3% 10 2% 8 2% 8 2% 7 2% 7 2% 5 1% 1 0%

431

Eindtotaal

PS4 590

XBOX ONE 206

4 4

Merktrouw (heb nu ook een PS3)

MICROSOFT (Xbox)

NO ENTRY

Wat is de voornaamste reden dat je een PS4 koopt?

Van welke persconferentie op de E3 was je het meest onder de indruk? UBISOFT

analyse

auGustus 2013

25-7-2013 16:22:23

DE BESTE TELEVISIESERIE VAN HET JA AR

SE I Z OE N 2

D E GR O T E W INN A A R VA N D E E MM Y & GOL D E N GL OB E AWA R D S

OP B L U - R AY & D V D VA N A F 18 . 0 9 . 2 013

1387_FOX_Homeland adv_EB_210x297_v3.indd 1 EB201308_ADVERTENTIES.indd 20

23-07-13 14:48 25-7-2013 16:35:49

20TH CENTURY FOX / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////////// ACHTERGROND

Tv-series belangrijke ingrediënten voor strategie Fox Twentieth Century Fox zet dit najaar veel bekende namen binnen het televisiesegment in de markt. Naast een uitgekiende marketingcampagne per titel richt men zich ook op ‘het geluksmoment’ bij de consument. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

nderzoek van Twentieth Century Fox Home Entertainment wijst uit dat consumenten films en tv-series op dvd nog steeds zeer waarderen. Meer dan tachtig procent zegt ‘doodongelukkig te worden’ als deze niet meer verkrijgbaar zouden zijn. Reden genoeg voor senior marketingmanager Michel Roskam om zich dit najaar te concentreren op ‘het geluksmoment’ bij de consument. “Er zijn niet veel industrieën waarbij het geluksmoment zo nadrukkelijk naar voren komt. Consumenten zien of kopen een titel en creëren daar een herinnering mee. Jammer genoeg laten veel te veel studio’s zich op dit moment leidden door de P van prijs in plaats van de P van plezier. Wij gaan echter voor de toegevoegde waarde, uitstraling en dat geluksmoment.”

Draaibaar display Vanaf september is er eigenlijk geen ontkomen aan het televisieaanbod van Twentieth Century Fox. Zo staan nieuwe seizoenen van onder meer Homeland, Sons Of Anarchy, Glee, Spartacus, American Horror Story, How I Met Your Mother en Family Guy op de planning. De drie eerstgenoemde series verschijnen kort na elkaar in september. Roskam zegt daarop in te spelen met een speciale draaiende display, waar al deze releases in gepresenteerd kunnen worden. Dat de doelgroepen van deze series erg uit elkaar liggen, maakt volgens de senior marketingmanager niet veel uit. “De uitdaging die je iedere keer weer aangaat, is: hoe zorg je dat jouw producten goed zichtbaar zijn op de winkelvloer? Met andere woorden: hoe verleid je de con-

sument? Door een unieke draaiende display in te zetten is dat gegarandeerd voor deze drie series.” De focus voor deze display zal liggen op de nieuwste seizoenen, er is echter ook ruimte om eerder verschenen jaargangen te presenteren. “De display wordt de tweede week september geleverd. Homeland Seizoen 2 verschijnt een week later. Het lijkt mij dus logisch dat de retailer daar dan in ieder geval tijdelijk het eerste seizoen inzet.”

Homeland De grootste televisierelease dit najaar voor Fox is Homeland. Gedreven door het succes van het eerste seizoen trekt de distributeur alles uit de kast om dit te evenaren. “Met Homeland zitten we in dezelfde categorie als Game Of Thrones en Borgen. Dit zijn series die de consument wil hebben op dvd en/of Blu-ray. Kwaliteit en uitstraling zorgen

voor een hoog wil ik hebben-gehalte.” Deze factor wordt aangewakkerd door een flinke marketingcampagne. “In september komt de consument Homeland Seizoen 2 online tegen, in de pers en op televisie (focus op publieke omroep en een aantal commerciële zenders als extra ondersteuning). Laten we hierbij ook niet de winkelvloer vergeten. De eerstgenoemde campagne loopt door tot na de cadeauperiode. Een televisieseizoen van dit kaliber is namelijk zeer geschrikt voor Sinterklaas of Kerst.” Een televisiecampagne is in deze tijd bijzonder te noemen. “De afgelopen jaren hebben onze concullega ’s niet veel releases van tvseries laten vergezellen door televisiecommercials. Wij zien echter dat dit zich nog steeds terugbetaalt. Als de consument in de winkel staat en hij of zij loopt, in ons geval, tegen de draaibare display aan, dan is de kans groot dat de klant al enigszins is geënthousiasmeerd voor de release door de televisiecampagne.” Voor het nieuwste seizoen van Glee zet Roskam vooral in op de 50.000 Facebookers die onderdeel zijn van de Glee-community. “Als twintig procent van hen het nieuwe seizoen op dvd koopt ben ik tevreden”, grapt Roskam. “Dit is een serie met een brede basis, maar met minder nieuwe aanwas. Sons Of Anarchy is daarnaast een heel grote niche en binnen Fox een top drie franchise. Hiervoor moet je denken aan een campagne rondom de motorenprogramma’s van Discovery Channel. Wij proberen voor iedere release een passende marketingcampagne in te zetten.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_HOMELAND.indd 21

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 13:19:27

EB201308_ADVERTENTIES.indd 22

25-7-2013 16:35:51

DIRK SCHWEITZER / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////////////// INTERVIEW

‘Kansen grijpen en risico’s nemen’ Dirk Schweitzer is de nieuwe managing director van Splendid Film. Het van oorsprong Duitse bedrijf heeft grootste ambities, maar blijft trouw aan zijn grondbeginselen. “Om onze groeistrategie te realiseren, moeten we niet alleen mikken op grote films.” DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

irk Schweitzer is dit jaar begonnen bij Splendid Film als managing director. Schweitzer brengt in zijn nieuwe baan de ervaring mee die hij daarvoor opbouwde in de televisiewereld. Op zijn cv prijken verschillende leidinggevende functies bij productiehuizen, de Duitse tak van de RTL-groep en het televisiebedrijf TeleMünchen Group. “Splendid Film is misschien wat kleiner dan mijn vorige werkgevers, maar de ambitie is er niet minder om. Wij willen in alle landen waar Splendid Film opereert de beste onafhankelijke distributeur worden. Dat is volgens mij goed mogelijk. Mijn job hier is de droom van iedere ondernemer. Ik kan de toekomst van Splendid Film verder helpen uitbouwen. De algemene tendens is hier dat binnen dit bedrijf alles mogelijk is. Wij durven risico’s te nemen en buiten de gebaande paden te lopen.”

Uitdagingen Splendid Film is actief in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en de Benelux. Het bedrijf werd vooral bekend door het in de mark zetten van nicheproduct

DIRK SCHWEITZER

rol. Je kunt daar niet alleen triple-a-titels aanbieden. Je moet ook een fl inke catalogus aan genrefilms hebben. Het een versterkt het ander.” De managing director kijkt niet met argusogen naar de toekomst van de filmindustrie. Sterker nog, hij spreekt het volste vertrouwen uit over deze tak. “Natuurlijk veranderen businessmodellen en zijn er veel uitdagingen. Dit zorgt echter ook voor kansen. Die moet je echter wel grijpen. Hoe de industrie er over een

'De toekomst ziet er niet zo somber uit als sommige partijen ons willen doen geloven' binnen het Aziatische, actie- en horrorgenre. Splendid Film staat op het punt om een nieuwe stap te maken. De komende jaren staat een aantal grote triple-a-titels op de plank. Titels als Machete Kills, Sin City’s vervolg A Dame To Kill For en I, Frankenstein moeten Splendid Film naar een hoger niveau tillen. “De titels die ons groot hebben gemaakt vergeten we echter niet”, stelt Schweitzer. “Televisie en vod spelen in de toekomst een steeds grotere

paar jaar uitziet? Dat kan niemand zeggen. Wel dat diensten als vod en Netfl ix steeds belangrijker worden. Dat gezegd hebbende verkopen wij ook nog steeds veel fysiek product. De toekomst ziet er in ieder geval niet zo somber uit als sommige partijen ons willen doen geloven.”

De Duitse markt De positieve insteek heeft overigens niets te maken met de mentaliteit van Splendid

Film in thuisbasis Duitsland. Hier koopt de consument nog steeds massaal fysiek product. Year-to-date kent de markt nu een verdubbeling qua percentage. “Duitsers zijn daar zeker een uitzondering in vergeleken met de rest van de wereld. Een wetenschappelijke verklaring kan ik niet geven. Ik denk dat Duitsers verzamelaars zijn. Consumenten die dingen willen bezitten. Daarnaast is de piraterijwetgeving hier streng. Maar vergis je niet. Iedereen heeft het er al een jaar of vijf over dat er een daling komt. Dat gaat natuurlijk ook eens gebeuren. Ik ben er zeker van dat er dan ook weer kansen zijn om deze business op een gezonde wijze voort te zetten.” Uiteindelijk komt het beoogde succes volgens Schweitzer neer op het verzilveren van kansen en het nemen van risico’s. “Wij zijn ondernemers die constant op zoek zijn naar nieuwe kansen. Hierin moet je naast de verzamelde data ook op je gevoel af gaan. Dat doet Splendid Film. Laat ik een voorbeeld geven. Expansie naar België en Nederland lag misschien niet voor de hand. Maar vijf jaar later staat daar een goed draaiende organisatie.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_SPLENDID.indd 23

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 12:28:18

IN FE R N AL HE L M *Pre-Ordering Diablo III guarantees that your game copy will include the Infernal Helm in-game item on launch day. This in-game item can only be used with the console version of the Diablo III game, for which the pre-order has been made. Internet connection required to redeem the in-game item. ÂŠ 2013 Blizzard Entertainment, Inc. All rights reserved. Diablo is a registered trademark of Blizzard Entertainment, Inc. in the US and/or other countries. All other trademarks referenced herein are the properties of their respective owners.

D3_POP_Ads-210x297_EN.indd 241 EB201308_ADVERTENTIES.indd

04/06/13 16:35 25-7-2013 16:35:52

Jim Ryan / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////// Interview

‘Wij willen met de PS4 een significant momentum creëren’ De gamebeurs E3 is uitermate succesvol geweest voor PlayStation 4. De nieuwe console kent een vliegende start en lijkt het momentum te behouden. Jim Ryan, president Sony Computer Entertainment Europe, blikt terug en kijkt vooruit. Door: Jeroen van Trierum

e PlayStation4 krijgt een consumentenadviesprijs van bijna vierhonderd euro. Honderd euro goedkoper dan concurrent Xbox One. Jim Ryan noemt het tot stand komen van die prijs een ‘holistische beslissing’. “Wij wilden een vliegende start en significant momentum creëren. Dat was het doel. Daarna is er gekeken de games, de zakelijke proposities en services. 399,99 bleek een mooie prijs om enerzijds de PS4 op de kaart te zetten en anderzijds onze interne ambities en verplichtingen waar te maken.” Met een cap van 399,99 hoopt Sony ook in te spelen op het economische klimaat. Ryan noemt deze ‘moeilijk’. “We moeten nog beter ons best doen om ervoor te zorgen dat we nog meer waar voor het geld bieden.” Bang dat retail, gezien het huidige klimaat, minder instapt op PS4, is Ryan beslist niet. “Onze boodschap is: kijk wat de vorige PlayStation-consoles hebben gedaan. Dat gaan we zeker evenaren. Dat, de prijs en het feit dat de PS4 gewoon tweedehands product accepteert, zijn natuurlijk goede argumenten om eventueel twijfelde retailers te overtuigen van ons succesvolle businessmodel.”

Exclusiviteit Tijdens de E3-persconferentie werd bekendgemaakt dat de filmtak van Sony exclusieve content gaat maken voor PS4gebruikers. Het is voor het eerst dat de twee afdelingen met elkaar werken. Details over hoe deze content eruit komt te zien, is onbekend. De innige samenwerking sluit de deur echter niet voor verbanden met de rest van de filmindustrie. Ryan: “Natuurlijk staan wij open voor nieuwe niet-game-partnerships. Sony Pictures brengt exclusieve content, maar is geen exclusieve partner op het gebied van film.” Exclusiviteit blijft

echter wel belangrijk. “Je moet je als console onderscheiden als het gaat om andere producten die in de markt staan. Dat kan onder meer met exclusieve content. Tijdens de E3 werd bekend dat wij voor verschillende grote gametitels met levels komen die enkel op PlayStation-consoles verkrijg-

genoeg grote titels aan die het verschil kunnen maken. Ik noem bijvoorbeeld de nieuwe Killzone.” Opvallend was dat tijdens de E3persconferenties niet werd cloud gaming. Sony maakte wel bekend volgend jaar een cloudservice te introduceren in de VS. “De cloud is een belangrijke factor in onze alge-

baar zijn. Op dit moment wordt er binnen Sony alleen aan 30 games gewerkt. Twintig daarvan verschijnen in het eerste jaar, twaalf zijn ook nog eens nieuwe ip’s.”

hele strategie. Dit gaat in de toekomst een heel belangrijke rol spelen. Welke rol kan ik nog niet vertellen. Dat we lanceren in Amerika heeft te maken met de verschillende landen en regels in Europa. Hierdoor is het opzetten van een dergelijke service veel moeilijker. Het staat in de planning, maar wanneer dat gebeuren, ik weet het niet.” Ryan sluit het interview af door grappend te melden dat het – hypothetisch gezien – eigenlijk veel logischer zou zijn om cloud gaming in Nederland te starten dan in bijvoorbeeld Italië of Portugal. “Zeker gezien de breedbandpenetratie en onlineadaptie in jullie land.” ◾

Cloud gaming PS Vita heeft sinds de lancering de nodige tegenslagen gekend. Ryan is er echter zeker van dat de handheld niet afgeschreven wordt als mislukt project. “Zeker niet. Sterker, met de komst van de PS4 gaat de Vita een belangrijke rol vervullen door de connectiviteit. Consumenten kunnen games beginnen op de televisie en doorspelen op de Vita. Daarnaast komen er nog

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_SONY JIM RYAN.indd 25

augustus 2013

26-7-2013 12:17:58

HOT STREAK MUSIC PRESENTS

NIEUW ALBUM IN SEPTEMBER

PECHVOGEL

EMMA HEWITT MET ARMIN VAN BUUREN 'FOREVER IS OURS' EB201308_ADVERTENTIES.indd 26

NIEUWE SINGLE 'DIFFERENT'

WWW.HOTSTREAKMUSIC.COM

25-7-2013 16:36:02

MUZIEK/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////// AIRPLAY CHARTANALYSE

NEDERLAND

VLAANDEREN

AIRPLAY CHARTAANDELEN JUNI 2013 DM VM MAATSCHAPPIJ 1 1 Universal 2 2 Sony 3 3 Warner 4 4 Armada 5 5 Pacemaker 6 7 Spinnin´ Records 7 N Grandmono 8 8 Cloud9 9 N V2 Records 10 10 Overig

DM # titels 32.1 30 24.7 24 15.6 14 3.1 1 3.0 2 2.7 3 2.5 2 2.3 3 2.2 3 11.9 18

AIRPLAY CHARTAANDELEN JUNI 2013 VM 34.6 27.7 16.2 2.7 2.3 1.7 1.4 1.7 1.4 10.3

DM VM MAATSCHAPPIJ 1 1 Universal 2 2 Sony 3 3 Warner 4 7 CNR 5 4 Parlophone 6 5 NEWS 7 6 PIAS 8 8 V2 9 9 LCM 10 10 Overig

AIRPLAY TOP 10 JUNI 2013 Points 92,604 90,803 79,906 77,796 67,577 66,248 64,140 59,876 59,351 54,965

Plays 1,175 1,218 981 917 1,061 724 705 647 594 660

NEDERLANDSTALIGE AIRPLAY TOP 5 JUNI 2013

DM: DEZE MAAND VM: VORIGE MAAND N: NIEUW POINTS: CUMULATIEVE AUDIENCE IN DUIZENDEN (NL-LEEFTIJD: 10+, BE–LEEFTIJD:12+) T100 POS: POSITIE IN DE TOP 100 AIRPLAY CHART

VM 28.7 27.4 13.5 3.6 6.5 4.5 3.6 2.5 1.9 6.1

AIRPLAY TOP 10 JUNI 2013

Maatsch DM VM ARTIEST/TITEL 1 4 Daft Punk ft. Pharrell Williams - Get Lucky SME 2 1 Robin Thicke ft. T.I. & Pharrell - Blurred Lines UNI 3 6 Van Buuren ft. Trevor Guthrie - This Is What It Feels Like ARM 4 3 Michel Buble - It’s A Beautiful Day WEA 5 N Nielson & Miss Montreal - Hoe PAC 6 10 Emeli Sandé - Read All About It (pt III) UNI 7 2 The Lumineers - Ho Hey UNI 8 8 Train - Mermaid SME 9 N Krystl - Circles UNI 10 5 Rihanna ft. Mikky Ekko - Stay UNI

DM VM ARTIEST/TITEL 1 1 Nielson & Miss Montreal - Hoe 2 N Guus Meeuwis - Zeeën van tijd 3 N Glennis Grace - Ondanks alles 4 N Maaike Ouboter - Dat ik je mis 5 5 BLØF - Zo stil

DM # titels 30.4 28 28.4 23 11.8 10 5.3 6 4.4 3 4.3 6 4.3 6 1.9 3 1.6 3 7.8 12

DM VM ARTIEST/TITEL 1 2 Robin Thicke ft. T.I. & Pharrell - Blurred Lines 2 1 Daft Punk ft. Pharrell Williams - Get Lucky 3 4 Bastille - Pompeii 4 3 Ozark Henry - I’m Your Sacrifice 5 N Calvin Harris ft. Ellie Goulding - I Need Your Love 6 N Chris Malinchak - So Good To Me 7 5 Macklemore & Ryan Lewis - Can’t Hold Us 8 N Bruno Mars - Treasure 9 6 Paulien Mathues - There’s Some Place I’ve Got To Be 10 10 Maitre Gims - J’me tire

Maatsch UNI SME UNI EMI SME SME WEA WEA UNI SME

Points 70,797 67,340 48,959 45,075 40,105 37,367 37,331 36,536 36,508 33,050

Plays 1489 1251 954 645 1106 986 1117 489 355 669

NEDERLANDSTALIGE AIRPLAY TOP 5 JUNI 2013 Maatsch PAC UNI CMM VAR EMI

T100 pos 5 20 33 48 54

DM VM ARTIEST/TITEL 1 3 Slongs Dievanongs - Lacht nor mij 2 N Bakermat - Vandaag 3 N Maaike Ouboter - Dat ik je mis 4 N Arno Vanhaecke - Vallen en weer opstaan 5 N Gene Thomas - Dan gaan we dansen

Maatsch SME DLC VAR LCM GEN

T100 pos 14 23 32 69 77

UNI: UNIVERSAL ART: ARTIST & COMPANY SME: SONY MUSIC ENTERTAINMENT PET: PETROL WEA: WARNER ELEKTRA ATLANTIC

De Airplay-chartaandelen zijn gebaseerd op de gegevens van Nielsen Music. Meetperiode: 1 juni t/m 30 juni 2013

Eindelijk weer een Nederlandse entry in de maandelijkse airplaylijsten. Nielson en Miss Montreal komen met hun zomerhit Hoe binnen op een vijfde plaats in de Nederlandse top 10. Het nummer groeide binnen enkele weken uit tot een onvervalste zomerhit, die door vrijwel alle radiostations werd omarmd. In de airplaycharts over de maand juni is nog een Nederlandse artieste te vinden. Krystl komt met Circles binnen op de negende plek. In de Vlaamse lijst geen Nederlandse en/of Nederlandstalige artiest. Hoogste nieuwe binnenkomer: Calvin Harris ft. Ellie Goulding met het nummer I Need Your Love. WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_AIRPLAY.indd 27

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 12:16:31

BIOSCOOPCHARTANALYSE //////////////////////////////////////// /////// FILM

Niet vaak is een sequel succesvoller dan zijn voorganger. De olijke mannetjes uit Despicable Me 2 hebben het echter voor elkaar gekregen. De film rond de voormalige slechterik Gru en zijn trouwe, klunzige hulpjes is in Nederland goed voor de hoogste box office van de maand juni.

TOP 20 FILMS MET HOOGSTE BOX OFFICE JUNI

TOP 5 FILMS MET HET HOOGSTE DOEKGEMIDDELDE JUNI TITEL WORLD WAR Z NOW YOU SEE ME MAN OF STEEL 3D THE INTERNSHIP DESPICABLE ME 2 3D

DIST. UPI eOne WB WB(FOX) UPI

WEKEN 2 3 4 1 3

TOTAAL 6.628 6.219 4.844 4.000 3.831

TOP 3 LOKALE FILMS MET HOOGSTE BOX OFFICE JUNI TITEL SPIJT! DAGLICHT TULA: THE REVOLT

DIST. DFW BFD AFD

WEKEN 4 12 2

BOX OFFICE JUNI 4.148 977 2.044

Bron: NVF Meetperiode: 1 juni t/m 30 juni

TOP VIJF 01 02 03 04 05

Op dvd en Blu-ray Safe Haven A-Film >> 8 augustus Spartacus seizoen 2 20th Century Fox HE >> 28 augustus Iron Man 3 Walt Disney HE >> 28 augustus The Walking Dead seizoen 3 Entertainment One >> 28 augustus The Tower Splendid >> 29 augstus

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_BIOSCOOPCHARTANALYSE.indd 28

BOXOFFICE TOT. 2.052.528 1.876.002 45.019

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

TITEL DIST. DESPICABLE ME 2 3D UPI MAN OF STEEL 3D WB NOW YOU SEE ME eOne WORLD WAR Z UPI THE HANGOVER PART III WB AFTER EARTH UPI FAST & FURIOUS 6 UPI STAR TREK: INTO DARKNESS UPI EPIC 3D WB(FOX) THE INTERNSHIP WB(FOX) MONSTER’S UNIVERSITY 3D WDS THE GREAT GATSBY 3D WB LOVE AND HONOR DFW ONLY GOD FORGIVES CNA DISCONNECT LUM BEFORE MIDNIGHT WBU FRANCES HA AFB NIGHT TRAIN TO LISBON PAR HUMMINGBIRD DFW THE CROODS 3D WB(FOX)

TIP VIJF 01 02 03 04 05

WEKEN 3 4 3 2 7 5 8 6 7 1 1 9 2 3 3 5 3 12 1 14

BOX OFFICE JUNI 2.954.080 2.187.846 1.599.936 1.497.998 1.332.136 966.725 648.359 444.620 330.634 328.031 293.673 270.664 178.158 141.154 111.023 108.640 85.691 82.987 79.375 66.187

TOTAAL 3.854.123 2.190.179 1.671.405 1.699.729 4.919.220 1.629.079 5.201.912 1.484.548 1.217.507 373.640 499.456 2.371.958 206.417 329.569 138.609 222.431 88.761 565.713 113.523 3.519.297

Bioscooptips voor augustus The Heat WB >> 1 augustus The Lone Ranger WDS >>8 augustus Elysium UPI >> 15 augustus Kick-Ass 2 UPI >> 22 augustus This Is The End UPI >> 29 augustus

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 12:14:39

// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////// BIJ DE VOORPAGINA

Grand Theft Auto V Het gamenajaar van 2013 zou wel eens succesvoller dan ooit tevoren kunnen worden. Rockstar Games brengt namelijk op 17 september het langverwachte GTA V uit. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

e geschiedenis van Grand Theft Auto is makkelijk in een woord te vangen: succesvol. Sinds 1999 verbreekt ieder nieuw uitgebrachte game het record van het vorige deel. Toen de franchise in 2002 de overstap maakte naar de populaire PlayStation2, was het hek van de dam. GTA III, GTA Vice City, GTA San Andreas en GTA IV inclusief uitbreidingen The Lost And Damned en The Ballad Of Gay Tony waren kaskrakers. Een kort overzicht van de successen. Grand Theft Auto: Vice City werd wereldwijd in drie maanden tijd 8,5 miljoen keer verkocht. Opvolger San Andreas verbrak in de Benelux ieder verkooprecord. In 2004 noemde Onno Bos, productmanager Rockstar bij Take Two Interactive Benelux, de game ‘misschien wel de grootste entertainmentrelease ooit’. Er werden 120.000 stuks voorgenoteerd, waarvan er na twee dagen al ongeveer 80 procent doorverkocht werd aan de consument. Vier jaar later verscheen GTA VI. Voor de eerste keer in de geschiedenis van de serie was deze niet meer enkel alleen verkrijgbaar voor PlayStationconsole. De nieuwste GTA verscheen ook voor Xbox 360. In de eerste verkoop week bezette de game de koppositie in de All Formats Top 10 van GfK en de eerste plekken in de PS3- en Xbox 360-lijst. Tot op de dag van vandaag zijn de games in de top tien van GFK terug te vinden. Dit alles zorgt ervoor dat de verwachtingen voor GTA V bij zowel retail als de industrie hooggespannen zijn.

Marketing & PR Rockstar Games is al in 2011 gestart met een uitgekiende marketing en

pr-campagne. Druppelsgewijs werd er steeds meer bekend over GTA V. Dit gebeurde door bescheiden previews, artikelen, interviews en verhaaltrailers. De tot nu toe grootste pr-klap werd midden juli gegeven. Wereldwijd ging er een trailer in première met gameplay-beelden. Het bijna vijf minuten durende filmpje was een doorslaand succes. In een week tijd werd de trailer op YouTube wereldwijd meer dan 20 miljoen keer bekeken. Take Two Interactive/Rockstar start rondom de release met een flinke marketingcampagne. De titel zal het hele najaar ondersteund worden met tv, outdoor, bioscoop, online en print advertenties. Bos: “Het belooft een ware blockbustercampagne te worden, die ervoor zal zorgen dat niemand deze titel kan missen dit najaar.”

Special en Collector’s Edition Naast de reguliere editie zet Take Two gelijktijdig twee uitgebreide configuraties in de markt. De special edition van GTA V wordt geleverd in een steelbook en bevat naast exclusief artwork ook een landkaart van Los Santos en Blaine County. Daarnaast geeft de game toegang tot een zogeheten ‘special ability boost’ voor alle drie de hoofdrolspelers in GTA V. Hiermee loopt de meter voor speciale moves 25 procent sneller vol. Ook zitten er extra dlc-uitdagingen in, extra kleding, tatoeages en drie exclusieve wapens (Pistol .50, Bullpup Shotgun en Melee Hammer). De collector’s edition bevat al het bovenstaande inclusief een fysieke geldtas en cap. Daarnaast krijgen consumenten die deze editie kopen ook de mogelijkheid om bekende personages uit de GTA-reeks te gebruiken in de onlinemodus en staan er vanaf het begin van de game een auto en een motor in de garage. Deze versie is inmiddels uitverkocht. ◾

GTA V » VANAF LEEFTIJD: 18 » ONTWIKKELAAR: ROCKSTAR » UITGEVER: TAKE TWO INTERACTIVE » RELEASEDATUM: 17 SEPTEMBER » PLATFORM: PS3, XBOX 360

De redactionele aandacht op deze pagina is exclusief voorbehouden aan de titel op de cover van Entertainment Business.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_BIJ DE VOORPAGINA.indd 29

AUGUSTUS 2013

7/26/13 3:27 PM

/ / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////////////////////////////

Documentairemarkt bevindt zich in een spagaat Documentaires zijn populairder dan ooit. De productie ervan staat in Nederland echter enorm onder druk vanwege de geplande overheidsbezuinigingen. Bij het wegvallen van een documentairemarkt, zou de Nederlandse filmindustrie meegetrokken kunnen worden. Door: Edgar Kruize

e populariteit van documentaires en ‘special interest’ komt in alles tot uiting. Van kijkcijferrecords die worden gebroken door een documen tairereeks als Earthflight (ruim 2 miljoen kijkers) tot de mededeling van het later dit jaar startende Netflix dat ze flink gaan in zetten op zelf geproduceerde documen taires. Themakanaal Cultura24, het digitale kanaal van de publieke omroep waarvan een groot deel van de programmering uit documentairemateriaal bestaat, trekt zo’n 900.00 kijkers per maand. Ook de NVPI Jaarcijfers laten zien dat er groei zit in het ‘special interest’ product. Waar dat qua units in 2011 nog 4,8 procent van de fy sieke markt uitmaakte, was dat in 2012 5,2 procent. De omzet steeg van 5,6 procent van de totale markt naar 5,8 procent. Het internationale documentaire festival IDFA ziet ook al jaren stijgende bezoe kersaantallen. In 2011 voor het eerst boven de 200.000, in 2012 wederom een lichte groei tot 205.000. De ambities van het festival reiken verder. “Met behoud van de artistieke kwaliteit ambieert IDFA in 2013 verdere groei van het aantal bezoekers door meer voorstellingen door het jaar te organiseren, de onlineactiviteiten te in tensiveren en samen te werken met meer satellietlocaties in heel Nederland”, stelde 30

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_INTRO DOCUSPECIAL.indd 30

de organisatie na de 2012-editie. Dat is de afgelopen maanden onder meer gedaan door de prijswinnende documentaires van de laatste editie onder de noemer The Best Of IDFA On Tour een landelijke tournee langs 37 theaters te laten maken en afge lopen maand vond een openlucht zomereditie van IDFA plaats: IDFA by Night. Voor de komende editie (20 november tot en met 1 december) voert IDFA on derhandelingen met een aantal nieuwe

tijdens de jongste editie dat de productie kosten van zo goed als alle 64 Nederlandse documentaires die er in 2012 werden ver toond in meerdere of mindere mate zijn ondersteund door het Mediafonds. Dit fonds, opgericht in 1988, is bedoeld om ‘de ontwikkeling en productie van artistiek hoogwaardige programma's van publieke landelijke en regionale omroepen te be vorderen’. En dat Mediafonds staat op het punt wegbezuinigd te worden per 2017,

'Op de langere termijn zou de complete documentairesector om kunnen vallen' Suzanne van Voorst, Documentary Producers Netherlands satelliet locaties in zowel Amsterdam als daarbuiten, om de c apaciteit tijdens het festival uit te breiden.

Domino-effect Het vreemde is dat Nederlandse docu mentairemakers tegelijkertijd voor een heel groot deel afhankelijk zijn van een opdracht van/vertoning op een publieke omroep en dus voor de productie van hun werk voor een groot deel steunen op steun vanuit de overheid. Zo stelde Cees van ’t Hullenaar, zakelijk directeur van het IDFA

of al eerder. “'Het eerder aangekondigde ediafonds wordt heroverwogen. Alleen m het Stimuleringsfonds voor de Pers blijft bestaan. Dit levert een besparing op van 16 miljoen”, stond er in het regeerakkoord dat vorig jaar werd gepresenteerd. Mediafonds-directeur Hans Maarten van den Brink stelde in een reactie dat het Mediafonds jaarlijks 8 miljoen euro, de helft van het beschikbare budget, aan documentaires besteedt. “Wij zijn ver antwoordelijk voor 70 tot 80 procent van de financiering van documentaires. Als

augustus 2013

26-7-2013 13:11:14

SPECIALXXXXX

documentaire

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /////////////////////////////

n. IDFA 2012 IN TUCHINSKI

dat stopt dan worden er heel veel makers werkloos en vallen er links en rechts productiebedrijfjes om.” Die geluiden kwamen uit de hele branche voort. Suzanne van Voorst, secretaris van Documentary Producers Netherlands, de belangenvereniging waarin een grote groep documentairemakers is verenigd, stelde tegenover Filmkrant dat het effect zelfs nog groter is in het licht van de omroepbezuinigingen die hiernaast gepland zijn. “De bezuinigingen op de zogeheten 2.42-omroepen zoals IKON, RKK en de Humanistische Omroep zijn minstens net zo desastreus, die zijn traditioneel het sterkst op documentairegebied”, stelde ze. “Op de iets langere termijn valt de hele documentairesector om. En dan treedt het domino-effect in werking: ook bedrijven in post-productie, cameraverhuur, casting enzovoorts gaan failliet. In korte tijd wordt zo de hele Nederlandse fi lmindustrie om zeep geholpen.”

Gevolgen voor de financiën De opheffi ng van het Mediafonds is vooralsnog alleen een voornemen van het kabinet, daar hiervoor een wetswijziging nodig is die door de Tweede en Eerste kamer heen moet. Momenteel wordt ook daar gesteggeld over de voortgang. Begin dit jaar

liep de door de Tweede Kamer geïnitieerde filmtop, waar onder meer bovenstaande werd behandeld, op weinig concreets uit. In juli besloot de Tweede Kamer op voorstel van de PvdA en D66 dat drie ministeries moeten gaan uitzoeken op welke manier de Nederlandse filmindustrie in zijn totaliteit economisch het meest efficiënt gestimuleerd kan worden, waarbij gekeken moet gaan worden naar hoe de filmsector in andere landen geregeld is,

voorgelegd. Hoeveel, dat is niet duidelijk. Het plan om binnen de omroep een nieuwe, onafhankelijke structuur op te tuigen ter vervanging van het Mediafonds heeft ook nog geen uitwerking gekregen. De Raad voor Cultuur plaatste hier een kant tekening bij: waarom zou je dat doen als er een volledig ingericht fonds is dat goed functioneert, een heldere beoordelingssystematiek heeft en beschikt over een netwerk in de (nieuwe) media-

'Het Mediafonds functioneert goed en efficiënt. Waarom zou je het vervangen?' De Raad voor Cultuur naar belastingvoordelen en naar de gevolgen voor de fi nanciën van de overheid. Intusssen heeft het Mediafonds recent op haar website een statement geplaatst over de voortgang. “De Raad van Bestuur van de publieke omroep heeft toegezegd om – na het eventuele verdwijnen van het Mediafonds – de aanvullende fi nanciering van hoogwaardig drama en artistieke documentaires over te nemen. In de periode tot 2017 bezuinigt de omroep echter nog op deze categorieën, blijkt uit de plannen die aan regering en parlement zijn

en cultuursector? Bovendien werkt het fonds efficiënt: de overhead daalde vorig jaar opnieuw en bedraagt nu 7,8 procent. Het Mediafonds dient het belang van zowel cultuurproducerende organisaties als het in cultuur geïnteresseerde publiek. Alom wordt erkend, ook door het huidige kabinet, dat de taken die het fonds vervult belangrijk en nodig waren, zijn en blijven. Wij zullen ons daar dan ook onverminderd voor inzetten. In ieder geval de komende vier jaar. En hopelijk, op welke manier dan ook, nog langer.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_INTRO DOCUSPECIAL.indd 31

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 13:11:17

WWW.REMAININLIGHT.NL Docu advertentie.indd 1 EB201308_ADVERTENTIES.indd 32

DISTRIBUTIE: WWW.FILMFREAKS.NL

WWW.REMAININLIGHT.BE 22-07-13 22:04 25-7-2013 16:36:22

SPECIALXXXXX

// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////////// /

documentaire

Filmfreak wil kijker vanaf het eerste moment pakken Filmfreak Distributie stapt dit najaar groots in het documentairegenre. Het filmbedrijf brengt in de periode augustus tot en met november vijf bijzondere producties uit. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

FEU

ilmfreak Distributie is een verdeler van een fl ink aantal labels. Om haar eigen titels te onderscheiden heeft de distributeur dit jaar een aparte uitgeverij Remain In Light opgericht, die opereert vanuit Antwerpen. Onder de noemer RiL (Remain In Light) verschijnen speelfilms en docu’s, onder RiD (Remain In Dark) genrefi lms. Remain In Light brengt dit najaar Jason Becker Not Dead Yet, Blackfish, The Human Scale, Comic-Con en Feu uit. Stuk voor stuk titels die niet in een documentairegenre te vangen zijn. Directeur Bert Trentels zegt dan ook dat diversiteit belangrijk is. “Als wij documentaires en films zoeken, dan selecteren we op een aantal zaken. Producties moeten vooruitstrevend en relevant zijn. Bij documentaires moet daar nog eens een maatschappelijk thema aan verbonden zijn. Ook niet onbelangrijk, de fi lms moeten cinematografisch uitstekend in elkaar zitten. Onze missie is om de kijker vanaf het eerste moment te pakken.”

Diversiteit Met de vijf releases moet dat haast wel lukken. Jason Becker Not Dead Yet vertelt het verhaal van rockgitarist Becker. Net voor

zijn grote doorbraak krijgt hij problemen met zijn hand. Dit blijkt de beginfase van de spierziekte ALS te zijn. Een doodsvonnis. De rocker weet echter constant zijn levensverwachting te overtreffen. Not Dead Yet is een meeslepend human interest-verhaal met een scherp randje. Iets compleet anders is Blackfish. Deze aangrijpende documentaire, die komend najaar eerst in de bioscoop verschijnt, gaat over

'Producties moeten vooruitstrevend en relevant zijn' Directeur Filmfreak Bart Trentels orka’s in gevangenschap. In Amerika ging de trailer eind juli in première via iTunes. In twee weken wist het voorfilmpje van Blackfish meer dan twee miljoen views te scoren. The Human Scale laat zien hoe de hedendaagse samenleving steeds meer verstedelijkt en hoe de mens daar mee omgaat. Dit is een documentaire die een blik werpt op de wereld waarin we leven. Aan de andere kant van het spectrum bevindt zich

Comic-Con A Fan’s Hope. Deze fi lm over bezoekers van de grootste stripbeurs ter wereld. De docu werd geregisseerd door Morgan Spurlock. Tot slot is er Feu. Deze film is een liveregistratie van een show gehouden in de Parijse sexy nachtclub Crazy Horse. Dans staat hier centraal. Feu maakt daarnaast gebruik van indrukwekkende 3D-technieken.

Blu-ray Opvallend is dat Remain In Light alle vijf releases in drie configuraties uitbrengt. Naast het reguliere fysieke en vod-product, verschijnen de films ook op Blu-ray. Op het eerste gezicht een niet alledaagse keuze binnen het documentairegenre. Trentels ziet het echter als een investering. “Films die wij uitbrengen moeten het algemene stempel kwaliteit hebben. Dat weten retailers en consumenten. Nu is het zo dat kwaliteit het beste uitkomt op Blu-ray. Hierdoor was het voor ons een logische keuze om alle RiL-releases ook in high defi nition uit te brengen. Zie het als een investering in de toekomst. Wij hebben het volste vertrouwen dat al deze fi lms als dvd, Blu-ray of vod hun weg vinden naar de fans.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_FILMFREAK.indd 33

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 13:04:26

Untitled-1 1 EB201308_ADVERTENTIES.indd 34

24-7-2013 15:17:09 25-7-2013 16:36:23

SPECIALXXXXX

documentaire

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////// //////////////////////////// / / / / / / / / / / //

Splendid wil het documentairesegment veroveren Splendid Film Benelux zet komend najaar de eerste stap binnen het documentairegenre. Het filmbedrijf sloot hiertoe contracten af met de BBC en het nieuwe label Terra Mater Factual Studios (Red Bull Media House). DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

it najaar bestaat Splendid Film vijf jaar in de Benelux. Voor managing director Andrew Ernster het uitgelezen moment voor een volgende stap. “Wij zijn begonnen met film en zijn een speler in die markt geworden. De stap naar documentaire wordt dit najaar gezet.” Dit segment is volgens Ernster niet de spreekwoordelijke vreemde eend in de bijt. “Splendid Medien AG is een internationale organisatie, waartoe ook Polyband GmbH behoort. In de Duitssprekende landen (Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland) is deze distributeur de grootste als het gaat om documentaires en special interest. Het is dus een logische stap om al die expertise toe te passen in de Benelux-organisatie.”

Blu-ray Splendid Film Benelux start dit najaar met twee documentairelabels. Films worden uitgebracht onder de BBC-vlag en onder die van Red Bulls Terra Mater. “Klinkende namen”, aldus Ernster. Terra Mater is een nieuw label van Red Bull Media House. De focus ligt op onder meer wildlife, natuur, science, history en landendocumentaires. “Binnen het genre praat je hier over topproducties. Films van Terra Mater staan gelijk aan de grote BBC- natuurdocumentaires. De ambitie is om ook net zo groot te worden op het gebied van distributie en

naamsbekendheid. Polyband heeft een vierjarige outputdeal met het bedrijf gesloten voor de Benelux met Splendid Film als distributeur.” Binnen het BBC-label gaat het niet om de eerdergenoemde natuurdocumentaires. Splendid Film zet BBC-producties over verschillende onderwerpen in de markt. De eerste verschijnt in oktober en luistert naar de naam Seven Ages Of Starlight. Dit is een twee uur durende documentaire over het ontstaan van het heelal en de rol van de mensheid. Ernster omschrijft de documentaire als indrukwekkend en mysterieus. Splendid Film brengt dit najaar iedere maand een nieuwe productie binnen het documentairesegment uit. Deze verschijnen op zowel dvd als Blu-ray. “Een bewuste keuze”, zegt Ernster. “We lopen qua releases gelijk met Duitsland, en dan is het makkelijker en interessanter om direct de HD-versie in de markt te zetten. Daarnaast zijn documentaires uitermate geschikt voor Blu-ray. Bijkomend voordeel is dat er volgend jaar bij Terra Mater een aantal grote Real 3D-films in de planning staat.”

Verpakkingen De documentaires worden in de markt gezet voor een consumentenadviesprijs vanaf 15

euro voor dvd en vanaf 20 euro voor Blu-ray. Prijsverschillen hebben te maken met de speelduur van de films en het aantal discs. Belangrijk voor Splendid Film is dat de potentiele koper moet weten dat het om kwalitatief hoogstaand product gaat. “We hebben dan ook niet bezuinigd op de verpakkingen. Seven Ages Of Starlight wordt geleverd in een digipack en een slipcase. Per project kijken we welke verpakking het beste werkt. Ook hierin profiteren we van de expertise van Polyband.” Iedere release gaat gepaard met een eigen marketingcampagne. “Een label als BBC is bekend bij de consument. Voor Terra Mater moet echter nog veel worden opgebouwd. We gaan dan ook niet alleen op titelniveau adverteren, maar ook het label als een merk in de markt zetten.” ◾

Releases: » 31-10-2013 » 12-12-2013 » Januari 2014 » Februari 2014

Seven Ages Of Starlight Plants Behaving Badly Rise Of The Continents The British

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_SPLENDID DOCUSPECIAL.indd 35

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 13:20:56

ONBETWIST DE BESTE TV-SERIES DIT NAJAAR HOMELAND

SONS OF ANARCHY

SEIZOEN 2

SEIZOEN 5

Ook verkrijgbaar op

18 September 2013 De beste tv-serie van 2013. • Zwaar bekroonde kwaliteitsserie o.a. Golden Globe Beste Drama TV-serie. • Kijkcijferhit op BNN. • Alle 12 afleveringen op 4 DVD’s.

GLEE SEIZOEN 4

11 September 2013 De ongekend populaire televisieserie met grote fanbase geniet nog altijd veel aandacht in het nieuws. • één van de best verkopende TV franchises op DVD. • winnaar van talloze Emmy en Golden Globe Awards. • Alle 22 afleveringen op 6 DVD’s.

MODERN FAMILY SEIZOEN 4

16 Oktober 2013 Geweldige komedie op niveau over een onconventionele moderne familie. • Winnaar van 11 Emmy Awards & 1 Golden Globe. • Succesvolle franchise blijft hoge kijken doorverkoopcijfers scoren. • Alle 24 afleveringen op 3 DVD’s.

11 September 2013 IJzersterke dramaserie over de meedogenloze onderwereld van de motorrijders. • Alle 13 afleveringen op 4 DVD’s.

NEW GIRL SEIZOEN 2

16 Oktober 2013 • Bekroond met 5 Emmy nominaties. • New Girl Zooey Deschanel is verkozen tot meest begeerde actrice van het jaar. • Alle 24 afleveringen op 3 DVD’s.

AMERICAN HORROR STORY SEIZOEN 2

23 Oktober 2013 De meest perverse & provocerende tv-serie ooit. • Bekroond met maar liefst 17 Emmy Award nominaties. • Ongeëvenaarde Psychoseksuele Thrillerserie. • Alle 12 afleveringen op 4 DVD’s.

ZORG DAT JE DEZE SERIES BREED IN JE ASSORTIMENT PLAATST www.foxb2b.nl 1387_FOX_TV-series adv_EB_210x297_v3.indd 1 EB201308_ADVERTENTIES.indd 36

23-07-13 14:24 25-7-2013 16:36:27

EB201308_EB LIVE COVER.indd 37

26-7-2013 11:53:33

/ / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////////////////////////////

Cijfers

Prijscheck Europese concerten

De shows van De Vrienden Van Amstel staan de komende vijf jaar in de Rotterdamse Ahoy.

Cocorosie 14-Sep La Case à Chocs, Neuchâtel Live Nation € 32 € 32 15-Sep Kauflauten, Zürich Live Nation € 40 € 45 16-Sep Paradiso, Amsterdam Live Nation € 25 € 25 19-Sep Mousonturm, Frankfurt Live Nation € 32 € 32 Spin Doctors 25-Sep The Garage, Londen Live Nation € 26 € 26 27-Sep Het Depot, Leuven Live Nation € 16 € 16 28-Sep Melkweg, Amsterdam Live Nation € 17 € 17 30-Sep New Morning, Parijs Live Nation € 23 € 23 Ed Kowalczyk 15-Sep Poppodium 013, Tilburg Live Nation € 35 € 35 18-Sep Schouwburg, Rotterdam Live Nation € 34 € 34 19-Sep De Oosterpoort, Groningen Live Nation € 30 € 30 29-Sep Stadsschouwburg, Nijmegen Live Nation € 29 € 29 Jay-Z (foto) 25-Oct Ericsson Globe, Stockholm Live Nation € 62 € 107 27-Oct O2 World, Hamburg Live Nation € 62 € 150 28-Oct Lanxess Arena, Keulen Live Nation € 45 € 80 29-Oct Ziggo Dome, Amsterdam Live Nation € 40 € 79 MGMT 8-Oct Olympia, Parijs Live Nation € 44 € 55 9-Oct Docks Konzerte Disco, Hamburg Live Nation € 35.50 € 35.50 € 27.50 € 27.50 10-Oct Vredenburg Leidsche Rijn, Utrecht Live Nation O2 ABC, Glasgow Live Nation € 26 € 26 12-Oct

Datum

De verkoopstijging in procenten van onafhankelijke Britse platenzaken in 2013. Mede te danken aan het succes van Record Store Day 2013.

800

Kraftwerk geeft op 17 en 18 oktober vier shows in het Eindhovense Evoluon. Per optreden waren 800 kaarten beschikbaar.

1.200

Zo’n 1.200 Nederlanders reisden midden juli af naar het Exit Festival in het Servische Novi Sad.

53.621

Een recordaantal bezoekers in 2013 voor het rondreizende theaterfestival De Parade in het Westbroekpark in Den Haag.

Locatie, plaats

Promotor

Goedkoopst

Duurst

75.000

De 2013-editie van North Sea Jazz trok in totaal 75.000 bezoekers.

100.000

Het aantal bezoekers van de eerste editie van De Wereld Draait Buiten.

168 miljoen

De Born This Way Ball Tour van Lady Gaga bracht 168 miljoen dollar op.

advertentie

Bescheiden campagnebudget?

Nieuwe posities in EB bieden de uitkomst. Neem contact op met Joost Spanjaard: Telefoon: 035-6465804 • mail: joost.spanjaard@imediate.nl

Banners.indd 1 38 180x69_EB WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_EB LIVE IN HET KORT.indd 38

augustus 2013

17-04-13 15:52

26-7-2013 13:31:46

IN ’T KORT

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////////////

euwsmaker - Nieuwsmaker - Nieuwsmaker - Nieuwsmaker ‘De aanschaf van een ticket voor een evenement hoeft geen beleving te zijn. Maar ook geen frustratie. Ticketpunk biedt een service waarbij de prijs waarmee een evenement wordt gepromoot, ook de prijs is die de bezoeker zal afrekenen. Zonder verrassingen achteraf!’ Aldus het team van Ticketpunk op de onlangs gelanceerde Ticketpunk.nl website. Daniël Lugtmeier legt namens de nieuwe ticketer uit wat de plannen zijn.

Quotes ‘Ik erger me enorm aan dat gesjacher met kaarten. Als je al dat gefraudeer kan voorkomen door alleen dat nummer af te geven...’ Willem Venema van Double Vee Concerts reageert op de reacties van mensen die boos zijn omdat ze hun burgerservicenummer moeten opgeven als ze kaartjes willen kopen voor de Kraftwerk-concerten in het Eindhovense Evoluon ‘Ik kreeg zijn vader aan de lijn zaterdag en vroeg of hij het normaal vond dat zijn zoon dat met zijn creditcard deed. ‘Ja, zo verdient hij wat zakgeld bij en leert hij handelen', was het antwoord. Ik noem dat een mislukte opvoeding.’ Willem Venema spoort via Marktplaats iemand op die zijn Kraftwerk-kaartje voor probeert te verkopen voor 120 euro, terwijl de normale prijs 59,95 bedraagt

Wat is er mis met het aanbod aan ticketers dat jullie zelf een systeem in de markt gaan zetten? “Er is op zich niets mis mee, maar wij vinden dat het anders kan. Beter. Het is toch gek dat als je vier tickets voor een festival koopt, je er met alle bijkomende kosten vijf betaalt. Wij ervaren dat als een groeiende frustratie en willen dat transparanter aanpakken. De prijs die op het kaartje staat, is de prijs die je betaalt.”

worden. Door ze in de kaartprijs mee te nemen, komt de consument niet voor verrassingen te staan en dat scheelt frustratie.” Wat zijn jullie ambities? “We hebben een laagdrempelig, makkelijk in te zetten en veilig ticketingsysteem ontwikkeld, dat vooral interessant is voor de kleinere evenementen en popzalen, die zonder poespas tickets willen aanbieden aan hun bezoekers. Waarbij we zo veel mogelijk ‘paperless’ werken en tickets op de smartphone worden geleverd. We hebben niet de ambitie om heel snel heel groot te worden. Dat doen alle anderen al. Met onze ‘punk attitude’ willen we wel de gevestigde orde opschudden door de kosten laag te houden. Wij willen een dienst leveren aan de kleinere evenementen voor welke de traditionele ticketingpartijen te groot geworden zijn.”

Voor niets gaat de zon op, wat is jullie verdienmodel? “Het team achter Ticketpunk bestaat uit drie personen die banden hebben met de live-industrie in en om Deventer. Zelf werk ik bijvoorbeeld voor het Burgerweeshuis. Geld verdienen is niet onze grootste drijfveer. Met drie man heb je stukken minder overhead dan als groot bedrijf met een callcenter. Natuurlijk zijn er kosten verbonden aan het gebruik van ons systeem. Alleen hebben we het zo ingericht dat alle kosten in de kaartprijs verrekend zitten, zodat de consument hier niets van ziet.”

Heeft Ticketpunk al klanten? “Op 28 september wordt in Deventer het evenement Lekk3r georganiseerd. Dat is voor ons een pilot. Daarna gaan we het systeem verder uitrollen, want we hebben gemerkt dat de frustratie over servicekosten niet alleen bij ons leeft. We zijn pas net gestart om onszelf zichtbaar te maken, maar ontvangen al uit diverse hoeken interesse.”

Vandaar de tagline ‘tickets & service without the cowcrap’… “Precies, een consument heeft geen boodschap aan bijkomende kosten, ook al zijn die kosten er wel en moeten die ergens gedekt

euwsmaker

Nieuwsmaker

‘Hier kunnen de mensen, nadat de normale optredens afgelopen zijn, nog even samenzitten, socializen en chillen alvorens ze slapengaan.’ Rock Werchter krijgt volgend jaar een extra podium. Organisator Herman Schueremans legt tegenover Gazet Van Antwerpen uit waarvoor deze gebruikt gaat worden ‘Het was verschrikkelijk. Het was geweldig. Het was verschrikkelijk geweldig.’ De recensent van het Belgische Humo over The Wall van Roger Waters "Bij ons is het 'vrijheid en blijheid' en iedereen moet kunnen doen wat hij of zij wil" Zwarte Cross-organisator Hendrik Jan Lovink legt tegenover Nu.nl uit waarom het festival dit jaar aandacht vraagt voor de situatie in Rusland “Gravity can't begin to pull me out of the fan again. I felt my hair was yankiiiiiiiin from the fan that always hatiiiin.” Beyoncé herschrijft via een Instagram-foto de tekst van Halo nadat het haar van de zangeres tijdens het zingen van deze track vast kwam te zitten in een ventilator “Ik ben ontzettend blij dat we nu met Ziggo een strategische samenwerking hebben. Wij hebben in de afgelopen jaren met veel plezier aan een aantal projecten samengewerkt, maar dit voelt veel beter aan. Wij kunnen nu samen met Ziggo gaan bouwen en synergie creëren tussen de vele afzonderlijke activiteiten.” Chris Havinga, directeur Brand New Live, over de samenwerking met Ziggo Dome

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_EB LIVE IN HET KORT.indd 39

augustus 2013

26-7-2013 13:31:47

UITGELICHT / / / / / / / / / / / / / / / / //////////////////////////////////////// //////////////////////

Happinez Festival Het Happinez Festival (6, 7, 8 september 2013) is een relatieve nieuwkomer. De tweede editie vindt wederom plaats op het eiland Fort Voordorp, dat van oorsprong geen festivalterrein is. Namens het organiserende magazine Happinez, wijst uitgever Lim Olsthoorn Entertainment Business op de unieke eigenschappen van het evenement en de locatie.

Fort Voordorp

“We hebben toen we op zoek gingen naar een festivallocatie eerst diverse standaardlocaties bekeken, het Westerpark bijvoorbeeld. Happinez is gevestigd in Naarden-Vesting, we hebben ook hierbinnen gekeken of het geschikt was. Uiteindelijk zijn we via een eigen medewerker op Fort Voordorp gewezen, een voormalige vesting bij Utrecht. Deze plek bleek vanwege de centrale ligging in het land, de goede bereikbaarheid pal naast de A27 en de oppervlakte uitermate geschikt. Het terrein bleek zelfs zeer praktisch omdat deze locatie van zichzelf al over verschillende overdekte ruimtes beschikt, zodat we geen tenten hoefden te plaatsen voor alle podia. Daarnaast lijkt het terrein op Naarden-Vesting, waardoor we dat ‘gevoel’ van onze vestigingsplaats vast hebben weten te houden.”

Ticketing “De prijs van het ticket is inclusief gegarandeerde toegang tot twee lezingen uit het programma. Na de aanschaf van tickets, krijgen de kaartkopers een reserveringsformulier waarmee men uit het programma twee lezingen kan reserveren. Na het invullen van het formulier ontvangt de bezoeker een e-mail met een persoonlijk e-ticket, dat geldt als entreebewijs voor zowel het terrein als de gereserveerde lezingen. We hanteren deze methode om zo de bezoekersstroom te kunnen reguleren en om de bezoeker ‘waar voor hun geld’ te kunnen garanderen. Bij elke lezing of workshop houden we naast de gereserveerde plekken ook een beperkt aantal vrije plekken beschikbaar voor geïnteresseerden. Op deze manier weet iedereen waar hij of zij aan toe is en voorkomen we teleurstellingen.”

Routing

“Wat we van de eerste editie geleerd hebben, is dat het terrein eerder open moet om de publieksstroom in goede banen te leiden. De eerste dag stonden er tegelijkertijd dusdanig veel mensen voor de deur, dat het dringen was bij de entree, bij de koffiepunten, de toiletten en bij de diverse podia. We hadden er geen rekening mee gehouden dat alle bezoekers ook op het moment van openen zouden arriveren. Daar hebben we vorig jaar overigens al direct de tweede dag op geanticipeerd door eerder open te gaan. Een ander punt van aandacht bleek de plattegrond van het terrein. Er zijn grote niveauverschillen, met veel hoekjes en mooie plekjes, direct heel sfeervol. Het bleek echter dat daardoor mensen soms moesten zoeken naar de diverse podia. Dit jaar hebben we de routing en de plattegrond zo aangepast, dat het terrein voor de bezoekers overzichtelijker is.”

Doelgroep “Het festival is op programmagebied – zowel muzikaal als wat sprekers en workshops betreft – een doorvertaling van de bladformule naar een live-omgeving. We kennen onze doelgroep en zorgen voor een programma dat daar op aansluit. De communicatie rondom het festival gebeurt op dit moment dan ook via de diverse kanalen rond ons magazine; het blad zelf, de website en via sociale media. De 2012-editie was met twee dagen en 2.200 bezoekers per dag uitverkocht en er was veel vraag naar kaarten. Dit jaar is er een extra dag aan het festival toegevoegd.”

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_EB LIVE HAPPINEZ.indd 40

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 14:05:11

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / //////////////////////////////////////// /////////

FACTS & FIGURES

Beleving

“Een festival als dit steekt voor een groot deel in op beleving. Het in de ‘Happinez-wereld’ terechtkomen, opgaan in de sfeer van het blad. Dat doen we door naast lezingen en workshops die aansluiten op de bladformule ook livemuziek te programmeren, van onder anderen DJ Kareem, Wood & Winds, percussionist Marnix Stassen en harpiste Femke Bloem. Maar ook door samenwerkingen met partners. Zo zal bijvoorbeeld de KRO van het programma De Wandeling een programmaonderdeel maken door een loopband op het terrein te plaatsen voor de bezoekers en de presentator.”

Happinez Festival 6, 7 en 8 september 2013 Fort Voordorp, Groenekan (bij Utrecht) 10:00 - 18:00 uur Ticket: € 49,95 (abonnees)/ € 52,95 (niet-abonnees) Organisatie: Happinez Regie, communicatie met standhouders en ticketing: Pino Aantal bezoekers: 3x 2200 Aantal podia: 10 Podiumbouw, security en techniek: Fort Voordorp Styling en decorontwerp: Happinez Catering: Van Dam Catering Line-up: Rajshree Patel, Lorna Byrne, Lucia Rijker, Geert Kimpen, DJ Kareem, Wood & Winds, Susan Smit, Marnix Stassen, Jill Satterfield e.v.a. Partners: KRO, Renault Z.E., Piramide, Zenza, Yoga Styles e.a.

Catering

“We kennen onze doelgroep. Dat is voor het overgrote deel vrouw. De doelgroep drinkt graag verse sappen en koffie en is qua voedsel veeleisend. Het moet vers en goed zijn en voor een belangrijk deel vegetarisch. Het voedselplein is daar volledig op aangepast. Vorig jaar bleek er vooral een tekort aan koffiepunten. Die zijn dit jaar uitgebreid. Evenals het aantal toiletten, overigens.”

G K I J

M H

L A

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_EB LIVE HAPPINEZ.indd 41

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 14:05:14

EUSTA-VOORZITTER KEJE MOLENAAR ////////////////////////////////////////////////////

‘Wet woekerprijzen zal secondary markt amper raken’ De wetgeving rond de doorverkoop van evenementkaarten begint niet alleen in Nederland maar binnen heel Europa steeds vastere vormen aan te nemen. Namens de EUSTA reageert voorzitter Keje Molenaar op de ontwikkelingen. DOOR: EDGAR KRUIZE

egin dit jaar werd in Engeland wetgeving doorgevoerd die het in de toekomst onmogelijk maakt dat administratiekosten voor de verkoop van onlinetickets verschillen per (reguliere, dan wel secundaire) verkopende website. Het Office of Fair Trading, de Britse evenknie van de Autoriteit Consument en Markt, heeft bepaald dat voor een transactie vanaf 100 pond de administratiekosten niet hoger mogen zijn dan 2,10 pond, Voor bedragen daaronder geldt een tarief van maximaal 1,16 pond per transactie. Afgelopen maand volgde België, waar de Kamer van Volksvertegenwoordigers een wetsvoorstel heeft goedgekeurd dat de doorverkoop van concerten sporttickets voor woekerprijzen tegen moet gaan. Als het door de regering wordt ondertekend, kan het daar dit najaar van kracht worden.

Reguleren In het Belgische wetsvoorstel staat dat doorverkopers in het vervolg alleen nog maar de prijs mogen vragen die op een kaartje vermeld staat. Daarnaast komt er een verbod op het aanbieden van tickets nog voor de officiële verkoop is gestart. Wel kunnen er nog ‘servicekosten’ worden gerekend over de verkochte secondary tickets. Partijen die zich niet aan de nieuwe regels houden, dienen de gedupeerden het te veel betaalde bedrag plus een extra boete terug betalen. Weigeren zij dit, dan kunnen er strafrechtelijke stappen worden 42

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_SECONDAY TICKETING.indd 42

KEJE MOLENAAR

ondernomen. In Nederland is een dergelijk wetsvoorstel inmiddels ook in behandeling. Aanjager van het wetsvoorstel is Tweede Kamerlid Jasper van Dijk (SP), die samen met Tjeerd van Dekken (PvdA) het initiatief nam tot de Hoorzitting Popmuziek die de Tweede Kamer eerder dit jaar hield. Binnen die hoorzitting kwam het uit 2008 stammende initiatiefvoorstel Van Dijk & Van Toorenburg ter sprake, dat ontworpen was om woekerprijzen bij doorverkoop van tickets en secondary ticketing een halt toe te roepen en daarbij ook de servicekosten die op een ticket gerekend mogen worden te reguleren, zodat deze niet alsnog voor hoge doorverkoopprijzen kunnen zorgen. Het door de Tweede Kamer al aangenomen

wetsvoorstel ligt sinds 2008 bij de Eerste Kamer. Van Dijk stelde dat nu er vaart achter zit, hij hoopte dat de wet nog voor de zomer door de Eerste Kamer zou zijn.

Zelfregulerend mechanisme Dat laatste lijkt op het moment van schrijven echter nog niet gelukt. Als de regel door de kamer komt, zal het voor de daadwerkelijke marktsituatie helemaal niet zo heel veel uitmaken, denkt Keje Molenaar, woordvoerder van de European Union Secondary Ticketing Association (EUSTA), de belangenvereniging voor secondary ticketers waarbij PepeTickets, Budgetticket, Tickets4u, Worldticketshop en Rang1Tickets zijn aangesloten. “Het

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 12:26:43

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////// INTERVIEW

’ is symboolpolitiek. Grote partijen zoals Mojo Concerts en de KNVB hebben een fl inke lobby gehouden in Den Haag en dat wetsvoorstel erdoorheen gekregen. Een wetsvoorstel dat volgens mij een volkomen overtollige poging is om een marktmechanisme te reguleren dat zichzelf ook al reguleert. Het is nog even afwachten wat er gaat gebeuren en als de wet erdoor komt, dan werpt dat zeker wel wat obstakels op voor de secondary markt. De vraag is echter of dit in de praktijk ergens toe zal leiden.”

Geen beroep doen Onderdeel van het wetsvoorstel is onder meer dat er maximale opslagen zijn waarvoor een ticket doorverkocht mag worden. Gaat de wederverkoper daar overheen, dan heeft de consument het recht om een zaak aan te spannen. “De praktijk is dat de partijen die ik vertegenwoordig hun tickets ook kopen van anderen, die er op hun beurt ook weer een marge op willen. Dus, stel een ticket heeft een nominale waarde van 100 euro en zeg men mag straks maximaal 20 procent meer rekenen, dan kan zo’n ticket dus maximaal 120 euro kosten. Met de kosten die echter al extra betaald zijn, is dat voor een secondary ticketer niet haalbaar. Maar ik vraag mij ten zeerste af als zo’n ticket dan voor 150 euro wordt aangeboden, of er daadwerkelijk een consument is die voor die drie tientjes een procedure start. Zeker als je weet wat de griffierechten zijn en wat je van de overheid

vergoed krijgt wil je een advocaat inhuren. Het is niet rendabel en zal dus waarschijnlijk niets uithalen in de praktijk. Daarnaast denk ik – al ben ik nog bezig dit uit te zoeken, dus ik weet dit nog niet zeker – dat het mogelijk moet zijn om zaken te doen met een consument en daarbij een clausule in te bouwen dat de consument aangeeft de wet te kennen, dat hij bij de aankoop akkoord gaat met de verkoopprijs en geen beroep zal doen op de genoemde wet.”

burgerlijk wetboek hier in voorziet overigens, het is onze gedragscode. Natuurlijk hoor je veel: ‘Die partijen creëren bewust schaarste’ en ik kan niet spreken over de partijen die niet bij ons zijn aangesloten. Maar er is onderzoek geweest dat het aantal tickets dat in een ‘secondary’ omgeving terechtkomt zo’n twee procent is. De Consumentenautoriteit zit erbovenop en heeft ervoor gezorgd dat de boel in goede banen wordt geleid. Op de sites van

'Als de consument meer wil betalen voor een kaartje, waar bemoeit de overheid zich dan mee?' EUSTA-woordvoerder Keje Molenaar Kapitalistische economische vrijstaat Volgens Molenaar is dat laatste namelijk een factor die in alle regelgeving over het hoofd wordt gezien. Er is een grote groep kopers die heel bewust de afweging maakt om zaken te doen met een secondary ticketer omdat zij bij de voorverkoop achter het net visten of omdat zij pas op het laatste moment willen beslissen al dan niet naar een evenement te gaan. “Die groep mensen wordt vooral bediend door de partijen die bij EUSTA zijn aangesloten. Die partijen bieden ook al geen tickets meer aan voordat deze officieel in de verkoop gaan, om hiermee de officiële ticketers niet in de wielen te rijden. Niet eens omdat het

EUSTA-leden staat heel duidelijk dat het wederverkopers zijn, er zijn dwangsommen en boetes betaald. De consument ziet – tenminste, bij EUSTA-leden – heel goed waar hij of zij aan toe is. We leven met zijn allen in een kapitalistische economische vrijstaat. Als de consument meer wil betalen voor een kaartje en bewust die afweging maakt, waar bemoeit de overheid zich dan mee? Het komt op mij wat vreemd over dat een wetsvoorstel van jaren geleden nu met veel tamtam weer onder de aandacht wordt gebracht. Totale onzin. Symboolpolitiek die in de praktijk amper effect zal hebben. Waarna er over enkele jaren gewoon weer een streep door gaat.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_SECONDAY TICKETING.indd 43

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 12:26:51

Het Hoogtepunt van Het najaar:

ENTERTAINMENT BUSINESS

Game Special 2013

verkrijgbaar vanaf begin september. De eB Game Special 2013 Bereikt alle BelanGriJke retailkanalen Deelnemen?

neem contact op met JooSt SpanJaarD (JooSt.SpanJaarD@imeDiate.nl 035 6465804)

EB201308_ADVERTENTIE GAMESPECIAL.indd EB201308_ADVERTENTIE GAMESPECIAL.indd 44 44

25-07-13 15:00 25-7-2013 15:55:44

SPECIAL

apps

Drie cases

Festivals en evenementen kunnen niet meer zonder een goede app. Toch is nog niet iedereen ingestapt. We belichten drie cases, waarin op een andere manier een festivaldoelgroep wordt bediend.

EB201308_COVER APP SPECIAL.indd 45

Playlogic

Paylogic en M2Mobi hebben de Let’s MEET-app ontwikkeld. Deze whitelabel-app stelt de evenementhouder in staat om rechtstreeks met de bezoekers te communiceren. Ook is het mogelijk om het ticketingproces ‘in-app’ aan te kunnen bieden.

Twoppy

Het onderhouden van een app hoeft niet moeilijk of duur te zijn. Twoppy is een concept waarin de app-omgeving kant-en-klaar wordt opgeleverd en de gebruiker zelf zijn content kan uploaden.

26-7-2013 14:52:11

/ / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////////////////////////////

‘ Een innovatieve festivalapp zorgt absoluut voor een meerwaarde’ Met een groeiende groep bezoekers die het sociale leven via de smartphone leeft, kunnen ook festivals niet meer zonder een eigen app. Festivals en evenementen kijken in veel gevallen echter nog de kat uit de boom. Entertainment Business belicht drie cases, waarin elk op een andere manier een festivaldoelgroep wordt bediend. Door: Edgar Kruize

e manier waarop (grote) publieksfestivals met apps omgaan verschilt enorm. Aan de ene kant zijn er tot in de puntjes uitgewerkte apps als die van Best Kept Secret en PITCH, aan de andere kant heb je de festivals die ervoor kiezen om met minimaal (of geen) budget en redactionele opvolging een app van bijvoorbeeld Twoppy in te zetten. Ook zie je dat grote festivals na jarenlang voorop te hebben gelopen op app-gebied ineens geen eigen applicatie meer aanbieden aan hun bezoekers. “Veel festivals weten nog niet zo goed hoe een app in te zetten, maar willen wel een app ‘omdat het er nu eenmaal bij hoort’. Waarna ze voor de goedkoopste optie kiezen. Als je niet actief met je app omgaat, kan je het beter niet doen”, aldus Michiel Munneke van app-ontwikkelaar M2Mobi. “Want uiteindelijk leidt dat ertoe dat niemand blij is. De bezoeker niet omdat hij een app heeft gedownload die geen meerwaarde biedt, de evenementorganisator niet omdat het publiek niet tevreden is. Het afbraakrisico is hoog. Je moet het goed doen. Of niet.” Munneke stelt dat veel partijen de boot bewust afhouden. “Dat is een direct resultaat van het te veel geïnvesteerd hebben in websites in de jaren hiervoor. De natuurlijke reactie is dat men nu terughoudend is. Terwijl een app een festival zeker een meerwaarde kan bieden. Zolang men er maar innovatief mee omspringt.” 46

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_APP VERHAAL.indd 46

App als showonderdeel

Dancefestival Extrema Outdoor, 'XO', maakte half juli via de app Showbile het aanwezige publiek onderdeel van de openingsshow. Een wereldprimeur, waarbij de telefoons van de app-gebruikers over werden genomen en onderdeel van de lichtshow werden. Waar Extrema Outdoor tijdens de vorige editie een reguliere festivalapp had, is ditmaal een app gebouwd die deze meerwaarde kon bieden. “Na XO Live 2012 is besloten om een XO-app niet alleen als communicatiemiddel in te zetten, maar ook als showonderdeel. Ik wilde dichter bij de bezoeker komen en de eindshow of openingsshow 'opfrissen' en vernieuwen”, aldus Siem Nozza, communication manager bij Extrema. Het resultaat was Showbile, een NoordBrabantse samenwerking tussen technologische bedrijven zoals het Bredase productiebedrijf Plugged Productions en creatieven als Design Academy Eindhoven en Extrema. “De invulling van de app is een samenwerking en bundeling van ideeën van al die partijen”, aldus Nozza, die het effect van de app goed heeft kunnen zien. Van de 27.000 bezoekers hebben zo’n 6000 de app gedownload. “Boven verwachting veel. Het betekende ook dat het publiek al vroeg op het terrein was voor de openingsshow. ’s Middags om 12:45 uur was onze Quartz Arena ramvol. Dat is onder meer de verdienste van de app, die alleen daarom zijn meerwaarde al heeft bewezen.” De app was gratis voor zowel iPhone- als Android-gebruikers en bevatte verder onder meer de timetable en de festivalplattegrond. Bezoekers die de app downloadden, maakten kans op onder meer een reis naar Ibiza, een upgrade naar een XO Plus-ticket en kaarten voor het festival in 2014. “Voor die editie gaan we wat we hebben staan doorontwikkelen. We hebben heel vette ideeën.”

augustus 2013

26-7-2013 13:35:22

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /////////////////////////////

SPECIALXXXXX

apps

Onafhankelijke festival-app

Binnen de onafhankelijke Festivalinfo-app wordt de informatie ontsloten die ook op de gelijknamige site te vinden is. Rob van der Zwaan, hoofdredacteur Festivalinfo, stelt dat de app zich nog in bètafase bevindt, maar aan populariteit wint. “Als onlineplatform informeren wij festivalbezoekers traditioneel voor – door middel van agenda’s - en na – met verslagen - een evenement. We zochten een manier om onze bezoekers ook tijdens het evenement van dienst te zijn en kennen de frustratie van op een festival zonder goede internetverbinding zitten. Vanuit die gedachte is onze app ontstaan. We hebben hiervoor aanvankelijk off ertes opgevraagd bij professionele ontwikkelaars en deze off ertes liepen op tot meer dan een ton. Dat kunnen wij als platform niet opbrengen en als zodanig zijn we zelf gaan bouwen. We zijn nog niet uitontwikkeld - binnenkort verschijnen er bijvoorbeeld ‘native’ versies voor iOS en Android - en her en der zijn er nog kinderziektes. We willen in de toekomst ook wel iets ‘flashier’ functies, maar daarvoor hebben we echt een investeerder nodig. Wat er nu staat is heel basic, maar werkt goed.” Van der Zwaan stelt dat momenteel op een goed festivalweekend ongeveer duizend tot tweeduizend mensen de app actief gebruiken. “Inhoudelijk zijn er veel kruisbestuivingen tussen de app en de content op de site. Grote festivals met een eigen app zijn doorgaans niet heel meewerkend en weigeren bijvoorbeeld af en toe het gebruik van hun logo. We merken echter dat vooral middelgrote festivals die zelf geen app hebben enthousiast zijn en in sommige gevallen zelf hun bezoekers op de app wijzen. Zodra een festival er achter gaat staan, merk je dat het aantal gebruikers zienderogen toeneemt.”

App als integraal onderdeel festivalconcept

Volgend jaar organiseert Stichting Loods4 haar eerste eigen publieksfestival. Recent deed Loods4 een oproepje voor app-bouwers, aangezien de app een wezenlijk onderdeel van het evenement wordt. “Wij willen de app gaan inzetten om de beleving van het festival te versterken. Voor sommige programmaonderdelen zal de bezoeker de app nodig hebben op het festival”, vertelt Olmo van Kranen namens Loods4. “We willen een applicatie waarmee bezoekers invloed uit kunnen oefenen op het verloop van het evenement. Dat betekent dat we het programma en de te ontwikkelen app gelijktijdig aan moeten varen. We hebben veel ideeën en denken goed na over een basis, waarop we de komende jaren kunnen bouwen. Ter ondersteuning zoeken we voor de WiFi/3Gdekking op het terrein een samenwerking met een telecomprovider. Een kostenpost, maar mensen die op sociale media actief zijn tijdens je evenement zorgen voor reclame die je niet kunt kopen. Een goede verbinding is een eerste levensbehoefte voor bezoekers geworden.” Van Kranen beseft zich terdege dat door het festival met app op deze manier in te zetten, de verzamelde data waardevol kunnen zijn. “De stap om daar commercieel iets mee te doen, ligt voor de hand. Persoonlijk vind ik dat je daar niet direct in mee moet gaan en de bezoeker heel duidelijk moet laten weten wat je met alle info al dan niet doet. Wij zijn geen commercieel festival waarbij geld verdienen de drijfveer is, maar hebben wel winstoogmerk omdat we binnen vijf jaar zonder subsidie willen kunnen bestaan. Tot die tijd is onze belangrijkste doelstelling om een unieke ervaring te bieden en de app die we voor ogen hebben helpt daarbij.”

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_APP VERHAAL.indd 47

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 13:35:36

EB201308_ADVERTENTIES.indd 48

25-7-2013 16:36:29

// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////

SPECIAL

apps

Let’s MEET maakt ticketingproces mobiel Ticketer Paylogic en M2Mobi hebben de Let’s MEETapp ontwikkeld. Deze whitelabel-app stelt de evenementhouder in staat om rechtstreeks met de bezoekers te communiceren. Ook is het mogelijk om het volledige ticketingproces ‘in-app’ aan te kunnen bieden. DOOR: EDGAR KRUIZE

et’s MEET staat voor ‘Mobile Event Experience Tool’, een hoogwaardige, goed werkende app die evenementhouders een volledig pakket biedt. De app werd eerder dit jaar gelanceerd op Eurosonic Noorderslag en stelt festivals, venues, sportevenementen en beurzen in staat om tegen relatief lage kosten een app in te kunnen zetten met een eigen look & feel. Hierop is alle voor de gebruiker relevante informatie te vinden, zoals evenementinformatie, een live event map en een multifunctioneel eventprogramma. Voor de evenementhouder zijn er binnen de oplossing mogelijkheden tot het promoten van partners en sponsoren beschikbaar, zodat de app tevens ingezet kan worden als verdienmodel. De app heeft als eerste evenementapplicatie in Nederland

de mogelijkheid tot het ‘in-app’ aanschaffen van tickets. Tot grote tevredenheid van evenementhouders. “Door een erg fijne samenwerking met Paylogic hebben we in korte tijd een goede functionele app kunnen realiseren, wat een toevoeging gebleken is voor onze bezoekers van het RTL Viert De Zomer Concert”, aldus Fleur Haen, projectmanager Live Entertainment RTL Nederland.

Waarde toevoegen Jan Willem van der Meer, commercieel directeur Paylogic, stelt dat de ontwikkeling van de app onder meer voortkomt uit

de langdurige relatie die Paylogic met de klanten aangaat, waardoor gezamenlijk met een heel gericht mobiel plan gekomen kan worden. “Apps blijven een flinke kostenpost, waarbij tot voor kort de mogelijkheid tot inapp ticketverkoop er niet was. Ons idee was om ticketing op een goede manier te integreren in een whitelabel-app. Hiermee kunnen wij onze klanten tegen relatief lage kosten laten beschikken over een stabiele eigen app, van hoge kwaliteit. Dat zit in ons DNA, Paylogic is ooit gestart als e-commerceoplossing met exact hetzelfde uitgangspunt. M2Mobi had dezelfde ideeën over hoe een event-app er uit zou moeten zien en zo is de samenwerking geboren.” Van der Meer stelt dat Paylogic heilig gelooft in mobiele apps als enorme kans voor evenementen. “Niet alleen voor festivals en concerten, maar voor beurzen en musea geldt ook dat ze de beleving van hun evenement aantrekkelijker willen maken. De partijen die de app inzetten weten exact wie de app heeft, wie er dus aanwezig is en hoe je voor die personen waarde kan toevoegen. Waarde die men ook richting partners en sponsoren kan inzetten. Een app is in onze ogen dan ook geen kostenpost, maar een verdienmodel. Een kans.”

Band opbouwen Dat laatste beaamt Michiel Munneke, general manager van M2Mobi. “Je bindt mensen niet alleen tijdens, maar ook voor en na het evenement aan je, waardoor een app ook voor sponsors interessant wordt. Waar een web-

DE LET'S MEET-APP COMBINEERT THEMA, MARKETING EN FUNCTIONALITEIT: TIMETABLES, PLATTEGROND, INFORMATIE, TICKETSALE; ALLES IS SAMENGEVOEGD IN ÉÉN APP.

site doorgaans niet dagelijks bezocht wordt, staat een app op een mobiele telefoon, met alle mogelijkheden van dien. Een app kun je dan ook zien als een vertrouwensband met de bezoeker. Ze kiezen er bewust voor om jouw app op de telefoon te plaatsen. Er ontstaat een band, die vanaf de ‘in-app’ aanschaf van de tickets tot na het evenement voortduurt. De app die we hebben ontwikkeld met Paylogic, heeft alle mogelijkheden in zich om die band verder uit te bouwen. Waarbij wij er voor optimale stabiliteit en gebruikersgemak voor gekozen hebben om deze app als ‘native’ app te ontwikkelen. Zodat alle belangrijke informatie beschikbaar blijft, ook op de momenten dat er op het evenement even een minder goede internetdekking is. Een app is een interactief medium. Als evenementhouder moet je dus goed nadenken wat je er mee wil, hetgeen wij ook altijd heel duidelijk communiceren. Is die vertaalslag gemaakt, dan zijn de mogelijkheden eindeloos en wij denken graag mee over de creatieve toepassingen. De Let’s MEET-app is naargelang de wensen van de evenementhouder volledig op maat in te zetten en door te ontwikkelen. Hierdoor kunnen creatieve oplossingen volledig op maat gemaakt worden en kan de app zich zonder probleem meten met andere apps op de markt.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_PAYLOGIC.indd 49

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 13:23:44

Maak in 3 stappen jouw gratis mobiele programmaboekje! Via twoppy.com maak je eenvoudig zelf een compleet mobiel programmaboekje inclusief tijdschema, achtergrondinformatie van performers, algemene informatie en interactieve plattegrond(en). Het systeem vereist geen technische kennis en is bovendien volledig gratis te gebruiken!

Meld je event aan op twoppy.com

Voer de informatie in van het event

Publiceer je guide en klaar ben je!

CreĂŤer een twoppy account en krijg direct toegang tot het beheersysteem. Kies een unieke naam voor het event en ga verder met stap twee.

Voer eenvoudig onder andere sessies, performers en algemene info over het evenement in en maak het eventueel interactief met een plattegrond.

Kies zelf je twoppy evenementnaam en je programmaboekje is klaar voor gebruik. Zo hebben bezoekers altijd alle juiste informatie in hun broekzak.

.a. op: twoppy werkt o iPhone, Android

& BlackBerry

www.twoppy.com Social Event Experience

twoppy_AD_210x297_EB_AppSpecial.1 1 EB201308_ADVERTENTIES.indd 50

19-07-2013 16:40:51 25-7-2013 16:36:31

SPECIAL

/ / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / //////////////////////////////////

apps

Twoppy helpt iedereen aan een app

Als volwassen evenement of festival kun je tegenwoordig niet meer zonder mobiele app. Maar wat als het budget en bijvoorbeeld de tijdsdruk dit niet toelaten? Dan biedt Twoppy de uitkomst: de dienst die organisatoren in staat stelt hun eigen app te maken. DOOR: THIJS JASKI

oe snel kan het gaan. Luttele jaren geleden nog betaalde je als festivalorganisator makkelijk tienduizenden euro's om een fatsoenlijke app te laten ontwerpen. En dan was het nog maar de vraag of de inhoud van de app ten tijde van het evenement actueel was. Bij de minste of geringste afzegging of programmawijziging werden alle app-gebruikers het bos ingestuurd. Jasper van Blerk en Derrick Stomp bezochten vanuit hun eigen ondernemingen diverse seminars en congressen en merkten al in 2009 dat de informatievoorziening ter plekke vaak tekortschoot. Wegens het feit dat het ontwikkelen van een mobiele applicatie (in die tijd) al snel in de tienduizenden euro's liep, bedachten beide heren een concept waarin de organisator middels een CMS-systeem zelf zijn content, timetables, plattegronden en achtergrondinformatie kan invoeren.

Gratis Het leidde tot Twoppy. Een concept waarin de app-omgeving kant en klaar wordt opgeleverd en de gebruiker zelf zijn content kan uploaden. En dat in een paar uurtjes tijd. En ook gratis? Van Blerk: “Ja, we bieden Twoppy in vijf varianten aan. Vanaf een gratis versie, die alle functionaliteiten bevat, tot betaalde varianten waarmee gebruikers de app qua look & feel op hun evenement kunnen aanpassen. De hogere pakketten bieden onder meer pincodebeveiligingen en statistieken over het gebruik van je app.” Twoppy komt voort uit een toenemende vraag uit de markt, zegt Van Blerk. “Waar een app vroeger een nice to have was, is het inmiddels een must have. Maar tegelijkertijd slinken de budgetten, voor zowel popzalen, congressen als festivals. Niet iedereen heeft een zak met geld liggen om een app te laten ontwikkelen. Wij willen wél iedereen de kans geven om een goede app in de markt te zetten.”

In het Freemium-model kiest 10 procent voor een betaalde app. Voordelen hiervan zijn vooral een unieke look & feel: het landingsscherm is met een eigen wallpaper aan te kleden en het gebruik van een huislogo wordt mogelijk. “Maar belangrijkste voor ons is dat we zoveel mogelijk partijen aan een app helpen”, benadrukt Van Blerk. “We raden partijen dan ook aan om te beginnen met een gratis variant en te ervaren wat de voordelen van ons platform zijn.”

breiden met achtergrondinformatie, verwijzingen naar een plattegrond en koppelingen met social media-platformen. Ook kun je als gebruiker op de hoogte worden gehouden van welke andere bezoekers bij een evenement aanwezig zijn. In het geval van een congres kun je de app dan gebruiken om contact te leggen met een andere aanwezige en bijvoorbeeld een afspraak te maken tijdens de netwerkbreak.”

Geen wachttijden

Sinds de start in 2011 heeft Twoppy inmiddels liefst 4.000 evenementen aan een app geholpen. Naast vele kleine festivals zijn toch ook de grote festivals gecharmeerd van Twoppy (o.a. Zwarte Cross en de Bevrijdingsfestivals). Ook onder congressen (o.a. TEDx) dierentuinen en pretparken wordt Twoppy geroemd. Aangezien het een toegankelijk internetplatform is, blijft het gebruik niet beperkt tot Nederland. Inmiddels is eenderde van apps afkomstig van een evenement van over de grens. Twoppy is in totaal liefst 137 verschillende landen gebruikt. Om ook voor evenementenlocaties toegevoegde waarde te bieden, willen Van Berk en zijn partner Stomp in de tweede helft van 2013 deze locaties een licentie aanbieden waarmee ze de betaalde variant onbeperkt kosteloos kunnen aanbieden aan alle evenementen die op hun locatie worden georganiseerd.

Twoppy werkt via een do-it-yourself-concept. Gebruikers maken een account aan en vervolgens kunnen zij via het CMS content toevoegen. “Enorm eenvoudig”, aldus Van Blerk. “Ben je een digibeet? Helemaal niet erg, binnen een paar uurtjes is er een app.” Omdat Twoppy werkt via een webbased systeem, is het niet nodig om weken lang te wachten op goedkeuring van de app via Apple (AppStore) of Google (Play). Van Blerk: “Wanneer de organisator ervoor kiest om de app te publiceren, is de app live. Het betreffende evenement krijgt een URL waarnaar zij vervolgens bezoekers kunnen doorverwijzen.” Dankzij de webbased variant, die overigens op een smartphone volledig als een app aan voelt en functioneert, is het live bijwerken van de data een kwestie van secondes. “En dat biedt weer heel andere voordelen”, aldus Van Berk. “Mocht er iets in je programma veranderen of zijn er andere sprekers dan aangekondigd, dan kun je dit direct aanpassen. Deze data is vervolgens weer uit te

Evenementenhouders

Voor meer informatie of om direct een event app te maken: www.twoppy.com ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_TWOPPY.indd 51

AUGUSTUS 2013

7/26/13 4:10 PM

Custom Event Apps Highly customizable

Create a unique and innovative mobile app that ďŹ ts your brand identity. Ask for our integration with live streams, e-wallets and online ticketing

Get full insight into your event

Get advanced user proďŹ ling and statistics

Dynamic sponsor exposure

Increase revenues by offering in-app advertising

Full native apps

Give the audience apps that work smoothly on their devices

Social connect

Maximize the potential of your event by using social media and create a social buzz around your event

Empower The Crowd! E: Info@xaton.com T: 020-404 3982 www.xaton.com More information about the Custom Event App: www.xaton.com/solutions/mobile-event-app

EB201308_ADV MAK Xaton.indd 52

24-7-2013 16:57:40

/ / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////

SPECIAL

apps

Xaton richt zich op beleving Mobiele app-ontwikkelaar Xaton heeft een heel sterke visie op het gebruik van apps binnen de (live) entertainmentmarkt. Een visie die verder gaat dan het bereiken van evenementbezoekers op de dag van het event zelf en die vooral beleving als insteek heeft. DOOR: EDGAR KRUIZE

ls een evenementenorganisator een app alleen inzet op de dag van zijn festival of concert, is dat een gemiste kans. In het meest ideale scenario is het een communicatiemiddel vanaf het moment dat een potentiële bezoeker zich begint te oriënteren, tot de dagen na het evenement als die bezoeker thuis aan het nagenieten is”, aldus Paul Arkenbout, business development director bij Xaton. “Wij noemen het zelf de ‘user journey’. Natuurlijk is het niet heel voor de hand liggend dat men direct al de oriëntatiefase ingaat via een app. Die fase wordt veelal ondersteund met een goede website. Op het moment dat de keuze ‘ik ga’ is gemaakt, begint de voorpret voor een bezoeker. Die voorpret kan over langere periode gedoseerd vastgehouden worden door via de app al dan niet exclusieve content los te laten tot op de dag van het evenement zelf. De ‘user journey’ kan dus van begin tot eind door een app ondersteund worden en zelfs al ingezet worden om de gebruiker te verleiden een ticket voor een volgende editie aan te schaffen.”

Livestreams Binnen de (live)entertainmentmarkt heeft Arkenbout gezien dat veel faciliterende partijen ‘een appje erbij’ aanbieden. “Waardoor een organisator die niet sterk in zijn schoenen staat, meerdere appjes heeft die

allen slechts een deel van het totaalplaatje invullen. Dat is niet hoe Xaton werkt. We ontwikkelen juist met het volledige traject in het achterhoofd en denken actief na over de gebruikers. Dat zijn niet alleen bezoekers. Middels een app kunnen bijvoorbeeld ook thuisblijvers de evenementbeleving meekrijgen. Of deze kan dienstverlenend zijn richting optredende artiesten of medewerkers.” Het binden van het thuisfront kan bijvoorbeeld door het aanbieden van mobiele streams. Xaton heeft daar ervaring mee. Voor Ziggo heeft het bedrijf de Ziggo

TV-app ontwikkeld, waarmee het optreden van Bløf in de ZiggoDome werd gestreamd voor mensen die daar niet bij konden zijn. “Het blijft natuurlijk altijd een rechtenkwestie in hoeverre het mogelijk is, maar de techniek is er. Dat werkt tweeledig. Een bezoeker zit bijvoorbeeld op een evenement bij een bepaald podium en kijkt via de app wat er gelijktijdig op een ander podium gebeurt. Of een thuisblijver kijkt via de app mee. Een andere mogelijkheid is om mobiele video’s die een vriendenclubje maakt via de app beschikbaar te maken voor vrienden die niet aanwezig konden zijn.”

Effectieve inzet Arkenbout erkent dat die mogelijkheden door evenementhouders absoluut nog niet volledig worden benut. “Maar dat filmen door bezoekers gebeurt toch wel, waarna het ook zijn weg wel vindt. Dan kan je er voor kiezen om het dan tenminste nog in eigen hand en binnen de eigen evenementbeleving te houden.” Xaton is met het oog op de ontwikkelingen en mogelijkheden dan ook net zo goed consultant als mobiele app-ontwikkelaar. “Wij hebben bouwblokken klaar staan, waarbij we ieder evenement van een passende app kunnen voorzien en waarbij de mogelijkheden tot uitbreiding op maat, het toevoegen van sponsorinformatie of livestreams allemaal mogelijk is. Momenteel zijn we bezig met de implementatie van een ‘e-wallet’ in een app. In dit geval voor een supermarktketen, maar uiteindelijk kan dit ook in de evenementenbranche worden ingezet als manier om op een evenement te betalen. Natuurlijk betekent het dat als je van de standaardfunctionaliteiten afwijkt, het kostenplaatje hoger wordt. Echter, er zijn genoeg manieren om een app rendabel te maken. Indien je het effectief inzet, als je goed kijkt naar de sociale context van je evenement en op basis van de kennis die je van de gebruikers hebt een verdienmodel opzet, hoeft een app geen kostenpost te zijn en kan het zelfs veel opleveren.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_XATON.indd 53

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 12:20:47

Apps voor onder andere: Events, Festivals, Artiesten, Beurzen, Congressen, Horeca, Media, Musici

Platform apps Native iOS en Android App Volledig CMS Binnen 3 weken live Lage investering

Maatwerk Apps iOS Android Windows phone HTML 5

Branded games Apps ter versterking van uw merknaam

Responsive Webdesign EĂŠn website voor elk device Multiplatform

GeĂŻnteresseerd? Bel ons voor het plannen van een persoonlijk gesprek.

020 - 80 80 472 EB201308_ADVERTENTIES.indd 54

E: T: W:

info@lindenmobile.com +31 20 8080 472 www.lindenmobile.com

25-7-2013 16:36:37

SPECIAL

/ / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / //////////////////////////////////

apps

Linden Mobile denkt vanuit de klant Het jonge Amsterdamse bedrijf Linden Mobile is van alle app-markten thuis en biedt zowel maatwerk als instapoplossingen. “Linden Mobile denkt vanuit de klant”, vertelt directeur Gerbert Jan Valk. “We zijn betrokken bij het hele ontwikkelproces en kunnen snel en makkelijk inspelen op de behoeften van onze klanten.” DOOR: ARNOLD LE FÈBRE

inden Mobile is in december 2012 opgericht door Gerbert Jan Valk, die eerder onder meer commercieel directeur was van ict-bedrijf PeakIT. Verder is hij medeorganisator van het Nederlandse app-platform Appril, dat jaarlijks een app-festival organiseert. “Ik merkte vanuit de markt een toenemende vraag naar zakelijke apps, terwijl er op dit vlak weinig aanbieders zijn. Vanuit die gedachte is Linden Mobile ontstaan”, vertelt Valk. “Wij leveren zakelijke applicatieoplossingen, ongeacht platform, device of interface, aan diverse organisaties in Nederland en daarbuiten.” Linden Mobile voorziet in het complete ontwikkeltraject van een app. “Het is een relatief nieuwe markt en je merkt dat veel bedrijven een development-achtergrond hebben. Wij benaderen het anders en creëren een zakelijke app (en site) vooral vanuit een sales- en marketingoogpunt. Wij zijn betrokken bij de hele cyclus, van het bedenken van het concept, de strategie en de ontwikkeling, tot de pr-campagne, beheer en de nazorg.”

Linden Mobile App Platform Linden Mobile biedt zowel maatwerk als instapoplossingen. “Veel bedrijven willen wel een app omdat ze graag meewillen gaan met nieuwe ontwikkelingen. Ze staan er vaak echter niet bij stil wat hun uiteindelijke doel met de app is en of de kosten opwegen tegen de baten. Soms volstaat bijvoorbeeld ook een goede mobiele site. Om hen op een laagdrempelige manier van dienst te kunnen zijn, hebben wij het Linden Mobile App Platform ontwikkeld. Zo kunnen we snel een app voor de klant bouwen. Men denkt soms dat een app net zo snel en goedkoop is te maken als een

site, maar onderschat dat er veel meer bij komt kijken. Je moet bijvoorbeeld varianten maken voor de iPad, de iPhone en het Android-besturingssysteem.”

Evenementen Linden Mobile zette apps in de markt voor onder meer Hogeschool InHolland, de AVRO en de Christelijke Agrarische Hogeschool in Dronten, maar heeft daarnaast ook diverse festivals en artiesten in zijn klantenbestand. Zo maakte het Amsterdamse bedrijf speciale evenementen-apps voor bijvoorbeeld het hiphopfestival Appelsap en het Grachtenfestival. “Dergelijke apps zijn onmisbare tools voor organisatoren die hun bezoekers graag willen ondersteunen”, aldus Valk. “Onze festival-apps bevatten onder meer informatie over de optredende artiesten, links naar iTunes en Spotify en opties om foto’s te uploaden. Verder is het mogelijk om kaartjes te bestellen en is er een chat- en Twitter-functionaliteit. Organisaties kunnen de gebruikers desgewenst pushberichten sturen, zodat zij direct op de hoogte zijn van bijvoorbeeld wijzigingen in het blokkenschema, en hebben de beschik-

king over uitgebreide rapportages over het gebruik van de app. Je kunt al een appcontract afsluiten voor drie maanden – gedurende deze periode verzorgen wij het beheer en de hosting. Op deze manier kun je als festival op een makkelijke manier je bezoekers een hoogstaande app bieden.” Valk: “En wil je als bedrijf echt opvallen bij de doelgroep, dan lanceer je een branded game. Dankzij onze samenwerking met Luna Games hebben we een breed scala aan games tot onze beschikking, die snel te rebranden zijn voor een relatief laag bedrag en voor elk gewenst platform.”

Toekomst De toekomst ziet er zonnig uit voor Linden Mobile. Het Amsterdamse bedrijf heeft al een kantoor in Düsseldorf en onderzoekt de mogelijkheden om vaste voet aan de grond te krijgen in Zweden “We zijn voortdurend bezig om onze product range uit te breiden” vertelt directeur Gerbert Jan Valk. “Hoe Linden Mobile er over drie jaar uitziet? Ik ga ervanuit dat we dan zijn uitgegroeid tot een stabiele, belangrijke speler in de app-markt waar niemand omheen kan!” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_LINDEN MOBILE.indd 55

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 12:58:18

Mysteryland » DATUM: 24 AUGUSTUS » LOCATIE: TERREIN VOORMALIGE FLORIADE, HAARLEMMERMEER, AMSTERDAM » EDITIE: 20 » AANTAL PODIA: 14-18 » ACTS: 143 » CAPACITEIT: 60.000 » ORGANISATIE: ID&T » TICKETER: PAYLOGIC

Het voormalige Floriadeterrein in Haarlemmermeer vormt het decor van het grootste dancefestival van Nederland. Tijdens Mysteryland geven ongeveer 150 artiesten acte de présence. Tot de headliners behoren dit jaar Steve Aoki, Steve Angello, Porter Robinson, Fake Blood, Fedde Le Grand en Joris Voorn. Bijzonder is de Totem Stage, waar ‘culturen elkaar ontmoeten’ en live deephouse, jazz en hiphop wordt vermengd met onder meer booty, carribean, cumbia en Chileense pop. Daarnaast is er ruimte voor kunst en theater en worden er workshops en lezingen georganiseerd. De eerste editie van Mysteryland werd in 1993 georganiseerd op het Midland Circuit in Lelystad. Na een aanvankelijk roerige start en de nodige financiële problemen, vond het festival in 2003 een vaste locatie op het voormalige Floriade-terrein in Vijfhuizen. Dit had direct gevolgen voor het aantal bezoekers. Werd Mysteryland in 2002 bezocht door 20.000 mensen, een jaar later was dit aantal verdubbeld. Anno 2013 reizen jaarlijks ruim 60.000 danceliefhebbers af naar Amsterdam. Overigens kreeg de Mysteryland-organisatie in 2012 de zogenoemde Industry Green certificering (2 sterren) voor zijn duurzame inzet en betrokkenheid. Deze certificering is ontwikkeld door Julie’s Bicycle, een organisatie die zich inzet om evenementen te helpen verduurzamen. Kaartjes kosten 69,75 (exclusief reserveringkosten), de minimum leeftijd bedraagt 18 jaar.

A Campingflight to Lowlands » DATUM: 16, 17 EN 18 AUGUSTUS » LOCATIE: EVENEMENTENTERREIN WALIBI HOLLAND » EDITIE: 21 » AANTAL PODIA: 12 » ACTS: 200+ » CAPACITEIT: 55.000 » ORGANISATIE: MOJO CONCERTS » TICKETER: MOJO CONCERTS 56

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_PREVIEWS FESTIVALS.indd 56

Behoeft Lowlands (of A Campingflight to Lowlands Paradise, zoals het festival voluit heet) nog enige introductie? Sinds het festival in 1993 werd gelanceerd, is het onverminderd populair. Op het programma van de 21ste editie staan onder anderen Editors, Alabama Shakes, Franz Ferdinand, James Blake, Nick Cave and The Bad Seeds, Kendrick Lamar, Nine Inch Nails, Seasick Steve, Slayer en Tame Impala. Traditiegetrouw wordt er tijdens het festival ook ruim aandacht besteed aan duurzaamheid, literatuur, politiek en wetenschap. In 2012 waren de Lowlands-optredens niet alleen op tv, maar ook via videodienst YouTube te bekijken. Iets dat dit jaar wederom mogelijk is. Lowlands experimenteert tevens met RFID-chips in de polsbandjes. Bezoekers kunnen op vrijwillige basis een extra polsbandje aanvragen bij sponsor Nedap, waarmee ze kunnen inchecken tijdens concerten en deze data bijvoorbeeld kunnen delen op sociale media.

Magneet Festival » DATUM: 23 AUGUSTUS TOT EN MET 15 SEPTEMBER » LOCATIE: OOSTPUNT, AMSTERDAM » EDITIE: 3 » AANTAL PODIA: WISSELEND » ACTS: 200+ » CAPACITEIT: 22000 » ORGANISATIE: STICHTING MAGNEETBAR » TICKETER: PAYLOGIC

Ooit begonnen als onderdeel van Lowlands is het Magneet Festival inmiddels toe aan zijn derde editie. Magneet Festival is een evenement waarbij bezoekers zelf creatieve ideeën kunnen indienen en daarmee het festival vorm en inhoud geven. ‘No spectators, only participators’, aldus de organisatie. Magneet Festival wil een verbinding leggen tussen bestaande festivaltradities en hedendaagse trends en middelen (crowdsourcing, co-creatie en online delen). Decor vormt een zandvlakte langs de ring A10,

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 11:05:53

Cultura Nova

Festival

» DATUM: 23 AUGUSTUS TOT EN MET 1 SEPTEMBER » LOCATIE: HEERLEN EN OMGEVING » EDITIE: 23 » AANTAL PODIA: 18+ » ACTS: 120+ » CAPACITEIT: 30-10.000 (VERSCHILT PER SHOW) » ORGANISATIE: STICHTING CULTURA NOVA

zondag 1 september vinden ruim 150 activiteiten en presentaties plaats in Heerlen en omgeving, veelal in de buitenlucht. Met onder anderen Beans and Fatback en Eins, Zwei Parallel Cinema.

» TICKETER: PARKSTAD LIMBURG THEATERS

Het jaarlijkse festival Cultura Nova biedt theater, film, muziek, dans en beeldende kunst. Van vrijdag 23 augustus tot en met

Strandfestival ZAND » DATUM: 24 AUGUSTUS » LOCATIE: ALMEERDERSTRAND, ALMERE » EDITIE: 11 » AANTAL PODIA: 1 » ACTS: 8 » CAPACITEIT: 35000 » ORGANISATIE: TRIBE COMPANY » TICKETER: PAYLOGIC

en op het programma staan dit jaar Nielson, Acda en de Munnik, The Originals, Guus Meeuwis, BLØF, JURK!, Gers Pardoel en Racoon. ZAND is verder vermaard vanwege de Mega BBQ die op het strand plaatsvindt.

Sinds 2008 is Strandfestival ZAND een terugkerend popfestival op het strand bij Almere. Het festival richt zich op Nederlandse en Nederlandstalige artiesten

Huntenpop » DATUM: 23 EN 24 AUGUSTUS » LOCATIE: DRU PARK, ULFT » EDITIE: 24 » AANTAL PODIA: 6 » ACTS: 30 » CAPACITEIT: 20.000 » ORGANISATIE: STICHTING HUNTENPOP BELANGEN

georganiseerd. De organisatie programmeert zowel bekende namen als aanstormend talent. Tot de publiekstrekkers behoren dit jaar Guano Apes, Ilse DeLange, BLØF en Kensington.

» TICKETER: STICHTING HUNTENPOP

Het Dru Park in de Achterhoekse plaats Ulft vormt het decor van het tweedaagse Huntenpop Festival, dat al sinds 1989 wordt

ADVERTENTIE

muntjesfabriek.nl

www. polsbandjes fabriek.nl

polsbandjesfabriek.nl

www. polsbandjes fabriek.nl

waar bezoekers tussen 23 augustus en 15 september elke vrijdag, zaterdag en zondag kunnen genieten van muziek, theater, beeldende kunst en installaties. De winnaars van het Amsterdams Studenten Festival krijgen op vrijdag 30 augustus een eigen podium. Verder is het festival gastheer voor Shoeless (31 augustus), Wilde Renate (7 september) en Magneet Electric (14 september).

VOORBEELD BANDJE

IDReaders.nl TEL: 0800-1234567 WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_PREVIEWS FESTIVALS.indd 57

NDJE

VOORBEELD BA

AUGUSTUS 2013

26-7-2013 11:06:08

personalia / / / / / / / / / / / / / /////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / /

Business unit director home entertainment Rick Hartman heeft distributeur Entertainment One verlaten. Een verschil van inzicht over het te voeren beleid wordt gegeven als reden voor het vertrek. Hij was sinds 2009 werkzaam bij eOne. Daarvoor werkte hij bij A-Film als chief commercial officer en marketing director. Op moment van schrijven is er nog niets bekend over zijn opvolging. Hartman meldt te hopen dat hij spoedig kan laten weten wat hij in de toekomst gaat ondernemen. Senior productmanager Xbox Thijs van Doorn heeft Microsoft na elf jaar verlaten. Hij is zijn eigen consultancy-bedrijf Fullduplex begonnen. Hiermee wil hij een breed palet aan diensten aanbieden. Van consultancy tot business development . Daarnaast richt hij zich op het soort projectmanagement waarbij een brug wordt geslagen tussen marketing en techniek. Van Doorns specialiteiten zijn naar eigen zeggen on-demand-diensten, apps, interactieve televisie en alles waarbij content en interactie centraal staat. General manager theatrical Cynthia Ophorst (foto) verliet vorige maand Benelux Film Distributors. Per 1 september gaat ze aan de slag bij Wild Bunch Benelux. Volgens eigenaar Pim Hermeling zal Ophorst ‘een substantiële rol’ gaan vervullen in de plannen van Wild Bunch Benelux op het gebied van productie, distributie en exploitatie. 58

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201308_PERSONALIA.indd 58

Grandmono heeft Bert Meyer aangesteld als commercial director. Hij treedt hiermee officieel toe tot het managementteam. Meyer was al sinds augustus 2009 actief als consultant internationale exploitatie voor Grandmono en Caro Emerald. Als commercial director zal Meyer zich niet alleen bezig gaan houden met internationale exploitatie maar zich ook richten op nieuwe commerciële kansen voor het bedrijf. De dagelijkse leiding van het bedrijf blijft in handen van David Schreurs, maar zijn focus zal meer verschuiven naar het creatieve vlak. Bas Bloemendaal verruilt zijn baan als senior product manager bij Roadrunner Records voor de functie international productmanager bij Mascot Label Group Consultant entertainment Ronald Zitvast (foto) heeft na bijna vijf jaar afscheid genomen van GfK Retail and Technology. Zijn werkzaamheden worden overgenomen door Maikel Verhaaren, director retail & entertainment Benelux. Zitvast heeft een nieuwe baan gevonden bij game-uitgever Ubisoft Benelux. Hier wordt hij als business intelligence manager onder meer verantwoordelijk voor het v erzamelen, analyseren en presenteren van data. Jacqueline Smit (foto) verlaat de Nederlandse v estiging van Microsoft. Smit was als directeur consumentenmarkt verantwoor-

delijk voor Xbox, Of indows en fice, W Windows Phone. Ze werkte zeven jaar bij Microsoft Nederland en vervulde onder meer de functies countrymanager online service group en consumer & online marketing officer. Voor haar carrière binnen Microsoft was Smit managing director bij mediabureau Starcom. Roland van Geest is de nieuwe ceo binnen Free Record Shop. Eerder was hij al interim directielid en in verschillende functies, zoals marketing-, district- en projectmanager, werkzaam bij het bedrijf. Nieuwe eigenaar ProCures meldt dat Van Geest de dagelijkse leiding krijgt over de nieuwe Free Record Shop. De investeringsmaatschappij heeft 75 procent van de aandelen in handen. De andere 25 procent is van oprichter Hans Breukhoven. De oprichter zal echter niet meer naar buiten treden, aldus ProCures, maar krijgt een adviserende rol. Uitbreiding voor de Nederlandse tak van independent Splendid Film. Deze maand nam het filmbedrijf een salesmanager en een productmanager in dienst. Iain Howitt en Remon van Baren zijn op 1 augustus in dienst getreden. Zowel Howitt als van Baren is geen onbekende binnen de industrie. Beiden waren eerder werkzaam bij Dutch FilmWorks. Howitt wordt binnen Splendid salesmanager voor het complete home-entertainmentaanbod van het bedrijf. Van Baren zal productmanagement op zich nemen van fysieke content tot video-on-demand.

augustus 2013

7/26/13 4:32 PM

19|

SEPTEMBER 2013

’S-HERTOGENBOSCH

19| SEPTEMBER 2013 ’S-HERTOGENBOSCH

Programma BUMA NL 2013: • Seminars • Mediaparade • Podium voor Nieuw Talent • BUMA NL Awardshow

s p an el g n i n e p o s Me t al f c a r r i è re r e i s u l c x e e en an s B aue r F t e m w i n te r v i e

BUM A NL Aw ar dshow pt . op 21 en 28 se

SEMINAR- EN MUZIEKFESTIVAL VOOR DE HOLLANDSE MUZIEK KAARTEN NU VERKRIJGBAAR VIA WWW.BUMA.NL

EB201308_ADVERTENTIES.indd 59 Untitled-2 1

25-7-2013 7/25/1316:36:40 2:18 PM

YouTube and the YouTube logo are trademarks of Google Inc. Intel, the Intel logo, and Intel Core are trademarks of Intel Corporation in the U.S. and/or other countries. “2”, “PlayStation”, “PS3”, “ ” and “À” are trademarks or registered trademarks of Sony Computer Entertainment Inc.

The F1 FORMULA 1 logo, F1 logo, F1 FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP logo, FORMULA 1, FORMULA ONE, F1, FIA FORMULA ONE WORLD CHAMPIONSHIP, GRAND PRIX and related marks are trade marks of Formula One Licensing BV, a Formula One group company. Licensed by Formula One World Championship Limited. All rights reserved. All other copyrights or trademarks are the property of their respective owners and are beingused under license. Developed and published by Codemasters.

© 2013 The Codemasters Software Company Limited (“Codemasters”). All rights reserved. “Codemasters”®, “Ego”® and the Codemasters logo are registered trademarks owned by Codemasters. “Codemasters Racing”™ and “RaceNet”™ are trademarks of Codemasters. An official product of the FIA FORMULA ONE WORLD CHAMPIONSHIP.

PRE - ORDER NOW COMING AUTUMN 2013

“HET IS DUIDELIJK DAT DE MENSEN BIJ CODEMASTERS OPRECHT EEN PASSIE HEBBEN VOOR FORMULE 1 EN DAT IS IN ELK OPZICHT AAN DE GAME TE MERKEN” XGN

PROVISIONAL

EB201308_ADVERTENTIES.indd 60

Also Available

INCLUDES EXTRA PREMIUM CONTENT

1980s 1 980s CONTENT

C L A S S I C

VISIT:

BESTEL NU

F O R M U L A 1- G A M E

1990s 1 990s CONTENT

DAAN HERMANS E-mail: dhermans@namcobandaigames.eu Phone number: +31 (0)610610849

E D I T I O N

CLASSIC TRACKS

PC available as digital download only

F O R M U L A 1- G A M E . C O M

MARVIN KOK E-mail: mkok@namcobandaigames.eu Phone number: +31 (0)6 533 21 61 2

25-7-2013 16:36:45