EB Live mei 2019 by iMediate

ENTERTAINMENT BUSINESS

Terugblik jubileumeditie Dutch Live Entertainment Production Awards Nieuw festival eilân op Terschelling Ziggo Dome organiseert Ziggo F1 Live Achtergrond: geluidsnormering en festivals

5e JAARGANG | MEI 2019

‘We zijn liever de beste dan de grootste’ Robin de Wildt over het succesvolle eerste jaar van Friendly Fire Theater

| Specials: 50 jaar Pinkpop, Theater en Stage & Experience

LIVE ENTERTAINMENT TICKETS

HET MEEST VEELZIJDIGE TICKETINGBEDRIJF VAN CONCERT TOT THEATER

EVENTIMB2B.NL | SALES@EVENTIM.NL | 088 023 5035

COLOFON

EDITORIAL

Uitgave iMediate Arendstraat 53 Postbus 2227 1200 CE Hilversum Telefoon: 035 - 646 58 00 redactie@entertainmentbusiness.nl Uitgever Joost Driessen Redactie & medewerkers Jeroen van Trierum (hoofdredactie), Arnold le Fèbre (eindredactie), Wally Cartigny, Edgar Kruize, Jan Meijroos, Jeroen Noordeloos, Marc Simons, Marije Visser, Paul van Vliet, Jasper van Vugt Coverfoto Amy Kouwenhoven Exploitatie & abonnementen Mitchel van der Heide & Tarik Lahri Telefoon: 035 - 646 58 05 mitchel.vanderheide@imediate.nl, tarik.lahri@imediate.nl Als vakblad hanteren we de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan ervan uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een halfjaar verlengd. Opzeggen kan per post, mail of telefoon. De opzegtermijn is 30 dagen voor het einde van de abonnementsperiode. Jaarabonnement EB Live Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: € 125,Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 80,- per jaar. Andere landen: € 180,- per jaar. Halfjaarabonnement EB + EB Live Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: € 125,Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 80,- per halfjaar. Andere landen: € 180,- per halfjaar. Basis layout Louis Bertrand Vormgeving Brecht Faber, Tessa Geers, Natalie Moorelisse, Martin Wolber Drukkerij Vellendrukkerij BDU bv, Barneveld © Copyright 2019 ISSN: 1875-2888 4

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Vaker naar het theater en Pinkpop Sinds de start van EB Live is het onze ambitie om een zo breed mogelijk scala aan live-entertainmentonderwerpen uit te diepen en in de spotlights te zetten. Het is dan ook met gepaste trots dat wij in dit nummer een Theater Special presenteren. Als er namelijk één tak van live-entertainment een breder podium verdient, dan is het wel het theatersegment. De special kent acht deelnames en drie achtergrondverhalen, waarin de branche onder de loep wordt genomen en twee bijzondere voorstellingen worden uitgelicht. Daarnaast hoort de coverstory met Friendly Fire Theater eigenlijk ook bij deze special. Robin de Windt van Friendly Fire Theater vertelt hierin open hartig over het vak van impresario en de markt. Tijdens het gesprek met Robin en de overige interviews die ik deed voor de Theater Special werd mij gevraagd of ik zelf wel eens in het theater kwam. Voor concerten een paar keer per jaar, maar voor een toneelvoorstelling of musical nagenoeg niet, antwoordde ik in alle eerlijkheid. De laatste keer was in 2012 en dat was niet eens in Nederland. Op vakantie in Los Angeles had mijn vrouw tickets gewonnen voor de première van de met negen Tony’s bekroonde musical The Book Of Mormon (zie pagina 80). En ja, ik heb me daar meer dan vermaakt, maar dat zorgde er niet voor dat ik vaker naar de schouwburg ben gegaan om een ezoeken. Ik beloof beterschap. musical of theatervoorstelling te b Een ander niet te missen onderdeel van dit nummer is de jubileumspecial van een van de meest toonaangevende festivals ter wereld: Pinkpop. Onze redactie dompelde zich onder in 50 jaar Pinkpop-geschiedenis en het resultaat mag er zijn! Wanneer was ik zelf eigenlijk voor het laatst op het Pinkpop-terrein te vinden? Ik kan het me niet meer voor de geest halen. En dat heeft niks te maken desinteresse of de afstand. In de periode rond Pinksteren stap ik namelijk altijd op het vliegtuig om af te reizen naar de E3Expo in Los Angeles. Voor een gamer in hart en nieren zoals ik is dat natuurlijk een fantastisch voorrecht, al kriebelde het de laatste jaren wel als ik in de VS de livestreams bekeek van Pinkpop. Het goede nieuws (voor mij in ieder geval) is dat daar in 2020 verandering in gaat komen. Pinksteren valt het komende decennium zo vroeg dat Pinkpop definitief niet meer in het Pinksterweekend plaatsvindt. Volgend jaar ben ik er dus zeker bij in Landgraaf! JEROEN VAN TRIERUM HOOFDREDACTEUR

INHOUD

| INTERVIEW

| ACHTERGROND

8 Friendly Fire Theater

In mei is het precies een jaar geleden dat Robin de Wildt Friendly Fire Theater oprichtte. De Wildt blikt terug op een bewogen en succesvol eerste jaar. “Wij hoeven niet de grootste te zijn, maar doen er alles aan om wel de beste te zijn.”

| ACHTERGROND

16 eilân

Op het eiland Terschelling wordt in september het nieuwe festival eilân georganiseerd. Het kleinschalige, meerdaagse festival komt uit de koker van Chasing The Hihat en MOJO. “De plek en onze muzikale visie zijn de pijlers voor de komende jaren.”

| ACHTERGROND

18 DLEPA

In april vond de vijfde editie plaats van de Dutch Live Entertainment Production Awards. Tijdens deze galaavond werden verschillende awards uitgereikt aan succesvolle bedrijven en personen áchter de schermen. Een uitgebreide terugblik.

| THEMA PINKPOP

| SPECIAL THEATER

| SPECIAL | STAGE & EXPERIENCE

34 Interview Jan Smeets 40 Geschiedenis van Pinkpop 46 Legendarische concerten 52 Achter de schermen 55 Carrière maken dankzij Pinkpop 60 50 jaar vernieuwing 63 Pinkpopgangers

68 Cultuur & commercie 71 Theater de Stoep 73 De Graaf & Cornelissen Entertainment 74 Lazarus 76 Rijswijkse Schouwburg 78 Senf Theaterpartners 80 The Book of Mormon 83 DeLaMar 85 Nationale Theaterkassa 86 AT Next Theater Agency 89 Cultuurcentrum DNK

90 93 95 97

Unieke ervaring Layhgo Interal T.C. Stagebrothers

Ziggo F1 Live

in de Ziggo Dome komen op 30 juni duizenden Formule 1-fans op grote schermen naar de Grand Prix van Oostenrijk kijken. Voor het eerst kunnen in Nederland zoveel fans tegelijkertijd deze sport beleven. Welke positie heeft dit evenement in Ziggo's merkstrategie?

| EN VERDER

6 12

In ’t kort Geluidsnormen Beekse Bergen 15 Buma ROCKS! Export Award 24 Solid 28 Cupking 30 Ticketmatic 98 Het laatste woord

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

MEI 2019

IN 'T KORT

Quotes

Binnen de muzieksector is Arjo Klingens bekend als manager van De Staat en Mozes And The FirstBorn. Sinds begin april is zij de nieuwe voorzitter van de Popcoalitie, de brancheorganisatie van de popmuziek. Klingens volgt hiermee Jan van der Plas op. “Ik vond Jan altijd op zijn best, als hij dichtbij zichzelf bleef.”

“Poppodia, clubs en festivals zijn van essentieel belang voor talentontwikkeling binnen de muzieksector en wie kunnen dat beter bevestigen en uitleggen dan de artiesten zelf?” Zeggen de initiatiefnemers van What Artists INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW Say over hun nieuwe project. Hoe kwam je aanstelling tot stand? “Er waren twee kandidaten, van wie ik uiteindelijk in een vergadering ben gekozen. Ik zat al een tijdje in het bestuur, als vertegenwoordiger van de Makers. Dat was al een heel interessante positie, dit is natuurlijk nog uitdagender.”

“Ik heb al heel wat gekkigheid meegemaakt op dit feest. Maar dat mijn lieftallige bezoekers, waar ik me met hart en ziel over ontferm, straks zo hoog door de lucht vliegen is ook enorm spannend voor mij. Helaas ben ik net geen 65 kilo, anders zou ik zeker springen! Ik zeg maar zo: de breuk heelt, de daad blijft! Maak jezelf legendarisch en geef je op voor de tandembackflip!” Zwarte Cross 2019 gaat de boeken in als het jaar waarin samen met de bezoekers een spectaculaire stunt wordt uitgevoerd op een crossmotor. Een stuntman neemt een festivalbezoeker achterop voor een tandembackflip: een salto achterover. Tante Rikkie heeft er alvast zin in.

Welke visie heb je voor ogen voor de Popcoalitie? “De Popcoalitie is in mijn ogen een ronde tafel met allerlei professionele en kundige organisaties. Binnen de coalitie heb je de mogelijkheid om alle goed initiatieven die zijn onplooien nog meer armslag te geven in de verschillende dialogen binnen en buiten de sector. Die armslag wil ik verder versterken door zoveel mogelijk met één stem te spreken tegenover onze gesprekspartners. Popmuziek is een belangrijk onderdeel van onze cultuur, economie en maatschappij en dat mag meer worden erkend en in waarde uitgedrukt. Daar waar over cultuurbeleid wordt nagedacht en gepraat, daar hoort de Popcoalitie aan tafel te zitten.” Op welke manier heeft jouw voorganger, Jan van der Plas, je visie beïnvloed? ADVERTENTIE

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

“In de eerste plaats: respect voor Jan, die veel tijd en energie gestoken heeft in het besturen van dit moeilijke bootje. Want wat is dat eigenlijk, een Popcoalitie? Ik vond hem altijd op zijn best, als hij dichtbij zichzelf bleef en praatte vanuit zijn eigen praktijk en dus zijn eigen ervaringen. Wat we nogal weleens dreigen te vergeten, is dat popmuziek een heel sexy en aansprekend onderwerp is. Daar zou je de meest gesloten deuren toch mee open moeten kunnen krijgen.” Wat is de doelstelling voor dit jaar? “We hebben een volle agenda. Er ligt een cultuurnota die input en opvolging nodig heeft en waarvoor we in gesprek gaan met de Raad voor Cultuur, het ministerie, maar ook onze ‘collega-coalities’. Daarnaast gaan we verder met onderwerpen als de value gap, secundaire ticketing, Fair Practice Code versus het gebrek aan genoeg geld hiervoor in de sector. en de dubbele belastingheffing in het buitenland. De nieuwe subsidieregeling Upstream, waar we over meegepraat en -gedacht hebben, wordt dit jaar geëvalueerd en de Popcoalitie is ook nauw betrokken bij de Dutch Music Exportregeling.”

IN 'T KORT

COLUMN Live

Ooit (op 14 juli 1980 om precies te zijn) was ik bij een optreden van jazz pianiste Dorothy Donegan in de Carrouselzaal tijdens het North Sea Jazz Festival, toen nog in Den Haag. Moet u zich voorstellen, de Carrouselzaal was een zaal met een hoogte van ongeveer 1 meter 50 tot de nok. Iedereen mocht nog roken en deed dat ook en buiten was het dertig graden. Binnen was het dus 50 graden en Dorothy Donegan ‘stole the show’. Ze was toen al wel wat ouder, maar ze ging haar piano te lijf alsof ze er 45 jaar huwelijksleed uit moest timmeren. En dat enthousiasme werkte aanstekelijk, in ieder geval bij mij. Ik was toen nog ongetrouwd en geloofde werkelijk dat ik de beste artiest aller tijden aan het werk zag. Ik wist niet hoe snel ik de volgende dag naar de platenzaak moest gaan om haar laatste album te kopen. En wat bleek? Ik vond het helemaal ruk. Wat mij overkwam, overkomt de gemiddelde festivalganger met enige regelmaat (ik heb daarna nog zeker twintig keer de beste artiest op aarde aan het werk gezien). Een beleving in de zaal of op het podium is totaal anders dan thuis of in de auto (of stiekem op je werk, terwijl je net doet alsof je een pleitnota aan het schrijven bent) naar diezelfde muziek luisteren. Bij een concert word je gegrepen, vallen je dingen op die je thuis of in die auto niet mee krijgt. Wist u bijvoorbeeld dat Stevie Wonder een uitzonderlijk grote schoenmaat heeft? Daar heeft hij ooit mee voor mijn gezicht zitten zwaaien terwijl hij piano speelde. Elk jaar maak ik me klaar voor de Matthäus Passion (dat is de ouderwetse versie van The Passion, maar dan met goede muzikanten). Dat betekent op tijd kaarten regelen voor het concert, hetzij in Naarden, hetzij in het Concertgebouw en de laatste paar jaar in de Pieterskerk in Leiden. Twee keer anderhalf uur naar Bach luisteren. Meelezen met de teksten. En als ik dat doe, probeer ik me van de muzikanten die in mijn blikveld vallen voor te stellen hoe ze in het dagelijks leven zullen zijn. Gebruiken ze veel of weinig wc-papier, poetsen ze elektrisch, slaan ze hun echtgenoot, staan ze op het punt van trouwen, hebben ze die ochtend nu wel of geen seks gehad? Kortom, allemaal zaken die in het geheel niets te maken hebben met het muzikale geweld dat over je wordt uitgestort, maar die wel het nodige toevoegen aan ‘de beleving’. Ik kom elke keer ontroerd (een huilende kale man, kan het mooier?) uit het concert. Altijd heb ik het lastig met het slotkoor. Dat vind ik zo over weldigend mooi dat alle alledaagsheden, ook die van de muzikanten, als sneeuw voor de zon verdwijnen. Dan is er alleen nog maar muziek, dan zijn er alleen nog maar mijn gedachten, dan is er liefde en vriendschap, verdriet en geluk en dat allemaal door elkaar. Natural dope. En dan zit ik in de auto op weg naar huis en zet ik de Matthäus Passion op. Elke keer probeer ik het weer, en weet ik niet hoe snel ik het weer uit moet zetten. Het Leven en De Muziek vallen alleen live samen.

Hans Bousie is partner bij bureau Brandeis, een advocatenkantoor dat zich richt op het aloude ambacht van procederen. Bousie is al veertig jaar actief in de wereld van media en entertainment, waarvan de laatste twintig jaar als advocaat. Hij beschikt dan ook over een schat aan ervaring en is altijd bereid om een potje te knokken – maar dan wel zoals Mohammed Ali: blijven dansen. In EB en EB Live schrijft hij op persoonlijke titel over ontwikkelingen in de markt.

Cijfers Op 4 augustus zal het nieuwe festival Tussen De Hoge Bomen plaatsvinden in het Amsterdamse Bostheater. Er is plaats voor 1.400 bezoekers.

1.400 De Nederlandse band Kensington geeft in december twee concerten in het Ziggo Dome te Amsterdam. Hiermee geeft de band een vervolg aan de uitverkochte reeks van tien Ziggo Dome-concerten en een uitverkochte Johan Cruijff ArenA.

150 miljoen

RAI Amsterdam heeft in 2018 een succesvol evenementenjaar gehad en een omzet gedraaid van 150 miljoen euro. De organisatie behaalde zelfs het beste bedrijfsresultaat in het bestaan: 15,5 miljoen euro op genoemde omzet.

90.000 Het driedaagse festival Paaspop heeft afgelopen editie een recordaantal bezoekers getrokken. Het festival werd bezocht door 90.000 mensen.

15 35.000 Solar Weekend viert dit jaar zijn vijftiende editie. Headliners Kraantje Pappie, Fedde le Grand, De Jeugd van Tegenwoordig en Monski zijn van de partij op het jubileum.

Het festival Down The Rabbit Hole is compleet uitverkocht. Er komen 35.000 bezoekers naar het meerdaagse festival.

100%

Het festival Parkpop streeft, in samenwerking met de gemeente Den Haag, naar een 100% verduurzaamd festival in 2020. Dit wil men bereiken door middel van batterijen geladen met stroom uit windmolens en zonnepanelen. WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

FRIENDLY FIRE THEATER

Liever de beste dan de grootste In mei is het precies een jaar geleden dat Robin de Wildt startte met Friendly Fire Theater. Het bedrijf is in snel tempo uitgegroeid tot een klinkende naam in de branche. De Wildt: “Wij hoeven niet de grootste te zijn, maar doen er alles aan om wel de beste te zijn.” DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

INTERVIEW

'Ik ben dankbaar dat ik bij iedereen opnieuw over de vloer mocht komen met een nieuw verhaal'

obin de Wildt is geen onbekende in de wereld van impresario’s. Hij was onder meer een van de gezichten binnen AT Next. In 2018 maakte hij de overstap naar Friendly Fire. Het bedrijf had de ambitie om een theatertak op te zetten en zag in De Wildt de ideale persoon om dit voor elkaar krijgen. Samen richtten ze Friendly Fire Theater op. Een jaar na de oprichting heeft Friendly Fire Theater de wind in de rug. De Wildt kijkt terug op een succesvol eerste jaar en maakt zich op voor het nieuwe theaterseizoen.

Wat was het hoogtepunt in het eerste jaar van Friendly Fire Theater? “In september vorig jaar was onze eerste brochure met producties die we aanbieden aan de theaters klaar. Dat was een echt ‘do it yourself’-project zoals dat past bij een opstart. Het team was nog niet compleet, dus zelfs mijn vrouw sprong bijvoorbeeld bij om de verzending naar ruim tweehonderd theaters mogelijk te maken. De reacties van de theaters varieerden van ‘Wauw, wat een gaaf aanbod!’ tot ‘Wat een mooi debuut van een nieuwe speler’. Dat was na maanden hard werken wel een hoogtepunt. Ik heb vanaf eind september tot aan de kerst bijna non-stop in de auto gezeten om bij al die theaters langs te gaan. Ik ben dankbaar dat ik bij iedereen opnieuw over de vloer mocht komen met een nieuw verhaal.”

boden en ga je natuurlijk ook zelf op zoek. We gaan ook een stuk verder dan puur een tour boeken. Friendly Fire Theater is geen inkoop-verkoopkantoor of dozenschuiver. We gaan liever samen het avontuur aan. Een goede artiest zijn, is niet genoeg. Er is meer nodig om succesvol te zijn en daar helpen we graag aan mee, door bijvoorbeeld een tour mee te produceren. Het is ook erg leuk om zelf dingen te creëren. Een idee uitwerken tot een bijzondere voorstelling. Deze zomer verzorgen we bijvoorbeeld een tournee met André Kuipers en een twintigkoppig strijkorkest met verhalen over de maan. Het leek mij heel tof om hem met een orkest in de open lucht op te laten treden. Een astronaut onder een sterrenhemel: uit dat ideetje is uiteindelijk een tour met acht shows door heel Nederland gerold. Friendly Fire Theater is eindverantwoordelijk, op zowel productioneel als financieel vlak.”

wat vooral heeft?

commerciële

potentie

Hoe maak je de afweging tussen iets wat je zelf fantastisch vindt en iets

“Best wel lang. Na het voortraject van het boeken en regelen ben je ook bij een ▶

“Sommige projecten die ik doe zijn vooral investeringen, daarnaast is het bouwen aan carrières en in iemand geloven is belangrijk. Vijf jaar geleden ben ik zo begonnen met Danny Vera. Niemand had destijds interesse, maar ik ben toch ingestapt. We deden vijf shows in kleine zaaltjes. In de daaropvolgende jaren gaf Danny 140 theatershows en bouwde hij op alle terreinen door aan zijn carrière. Uiteindelijk stonden we afgelopen april te juichen in een uitverkocht Carré. Wanneer je instapt als het al goed gaat, zijn de uitdaging en verwachtingen anders. Bij gevestigde artiesten moet je ervoor zorgen dat zij de allerbeste theatertour onder de beste omstandigheden krijgen in de periode wanneer zij willen spelen. Maar ook daar valt nog steeds winst te behalen, door met elkaar goede plannen te maken.”

Hoe lang ben je betrokken bij een tour?

Had je die positieve reacties op een nieuwe speler verwacht? “Het was natuurlijk wel even spannend. Ik kom gelukkig al jaren bij de theaters over de vloer. En vergeet ook het merk Friendly Fire niet. Misschien weten theaters soms niet exact wat Friendly Fire doet, wel dat dit een professioneel bedrijf is en dat ik niet vanuit mijn zolderkamer tournees zou gaan boeken. En laten we ook zeker niet het aanbod vergeten. In onze stal vind je allerlei bekende, bijzondere en kwalitatieve artiesten en producties.”

Je werkt alleen met voorstellingen en artiesten waar je zelf ‘iets mee hebt’. Maakt dat het niet heel moeilijk om ieder jaar met een nieuw programma te komen? “Nee hoor. Ongeveer de helft van onze artiesten is ieder jaar wel in een theater te vinden. Daarnaast krijg je best veel aange-

ROBIN DE WILDT

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

INTERVIEW

'Sommige projecten die ik doe zijn vooral investeringen, daarnaast is het bouwen aan carrières en in iemand geloven belangrijk' repetitie en bezoek je daarna de voorstelling een aantal keer. Na afloop handel je het financiële gedeelte af. Het is een lang traject. Vorig jaar rond deze tijd waren we bezig met de plannen rondom de theatertour van Ilse DeLange. Die tour is nu geboekt en in december sluit ze de reeks – die nu nog niet eens gestart is – af. In totaal ben je dan een jaar en zeven maanden bezig geweest. Een groot verschil met het clubcircuit is dat theaters werken met seizoenen. Volgende maand gaat het theaterseizoen 2019/2020 bij bijna alle theaters in één keer in de verkoop, aangejaagd door een brochure.”

Is dat niet een ouderwets model? “Dat is voor veel theaters een gevoelig punt. In principe gaat iedereen, dus wij ook, met die brochure mee. Die zorgt voor houvast en structuur, maar ik voel mij er soms tegelijkertijd door beperkt. Je merkt ook steeds vaker dat er meerdere partijen en arties-

DANNY VERA

ten zijn die niet willen afwachten totdat die brochure verschijnt, maar bijzondere momenten willen gebruiken om de theatertour aan te kondigen. Dat deden wij bijvoorbeeld met Suzan en Freek toen zij een Platina Award ontvingen. Ilses tour kondigden we aan nadat ze begin februari een Edison won – dan ga je niet wachten tot mei. Dat begrijpen de theaters vaak ook. Zij zien de brochure als een totaalprogramma dat ze aanbieden. De impact moet je dan ook niet onderschatten. Ik zou het wel fantastisch vinden als ze de brochure verspreid door het jaar zouden uitbrengen, zodat je daar op meerdere momenten in mee kunt.”

Friendly Fire Theater houdt zich voornamelijk bezig met muziek-, jeugd- en educatieve voorstellingen. Er is dus nog genoeg ruimte voor uitbreiding? “Ja en nee. Ik ben van mening dat niet alle genres bij ons passen. Voor bijvoorbeeld

toneel, cabaret en dans is een ander soort kennis vereist. Ik mag dat soort voorstellingen graag bezoeken, maar het is niet iets om die zelf te boeken. We staan uiteraard wel open voor andere dingen. Ik ben nu bijvoorbeeld bezig met een voorstelling van keynote spreker Thijs Lindhout. Thijs is geen theatermaker pur sang, maar een ondernemer. Dat zorgt voor een andere samenwerking. Ik heb totaal geen verstand van wat hij doet of zegt, maar het is interessant dat dit soort ondernemers het theater in wil. Bijkomend voordeel is dat hij een geheel eigen publiek naar het theater brengt. Daarnaast kan hij lekker drummen en kunnen we elkaar mede daardoor vinden in onze liefde voor muziek.”

Hoe ziet de toekomst voor Friendly Fire Theater eruit? “Het eerste jaar is beter gelukt dan dat we hadden verwacht. In de toekomst zou het heel gaaf zijn én goed passen om meer eigen producties op te zetten. Nu zitten we op het punt dat het team verder gaat groeien, met extra handjes op marketing en misschien wel een boeker in de dop. Rustig verder bouwen aan een droom, samen met enthousiaste mensen. Daarbij altijd de kwaliteit voorop en de aandacht kunnen geven die artiesten en producties verdienen. Het is dus niet onze ambitie om het grootste impresariaat van Nederland te worden. Sterker nog, geef mij maar de rol van underdog. Liever de beste dan de grootste. Dat word je door goede kwalitatieve artiesten en producties te boeken en dat heeft onze focus. Ik heb momenteel de tijd van mijn leven. Samen werken in een te gek bedrijf als Friendly Fire geeft energie. En dit is nog maar het begin!” ◾

'Het zou fantastisch zijn als de theaterbrochure verspreid door het jaar wordt uitgebracht, zodat je daar op meerdere momenten in mee kunt' WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

GELUIDSNORMEN

Geluidsnormering discussie essentieel De discussie rond geluidsnormen voor muziekevenementen krijgt een nieuw hoofdstuk. De geluidsnorm voor muziekfestivals op het evenemententerrein van de Beekse Bergen wordt met 5 dB naar beneden bijgesteld en dat heeft gevolgen voor festivals als Decibel Outdoor, WOO HAH! en Best Kept Secret. DOOR: JASPER VAN VUGT

orige maand maakte de g emeente Hilvarenbeek bekend de geluids normen voor Event Centre naar beneden bij te stellen. Het eve nemententerrein van safaripark de Beekse Bergen is het op een na grootste muziekevenemententerrein van Nederland en biedt onderdak aan drie grote, meer daagse festivals: Best Kept Secret, Decibel Outdoor en WOO HAH!. Het volume gaat gedurende de dag en avond van 80 dB naar 75 dB, gemeten bij de dichtstbijzijn de woning en tot 1.30 uur. In ruil daarvoor mogen de festivals langer ’s nachts door gaan, op een volume van 60 dB.

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Iedereen wint De aangescherpte regels volgen op een uitspraak van de rechter eind december, die bepaalde dat het evenementbeleid van de gemeente Hilvarenbeek moest worden aangepast. Bewoners op zeven kilometer afstand hadden last van geluidsoverlast van Decibel Outdoor en waren naar de rechter gestapt. “We vonden het zelf ook tijd voor een aanvulling op het evenemen tenbeleid. Dat stamt nog uit 2012”, legt Mark van Doormaal uit. Als evenementen coördinator van de gemeente Hilvarenbeek was hij betrokken bij de nieuwe regels. “Sinds 2012 is er het nodige veranderd op

het evenemententerrein. Best Kept Secret is er bij gekomen, vorig jaar WOO HAH! en er is nog ruimte voor een vierde meerdaags muziekevenement. Dat betekent dat we als gemeente de belangen van de verschillen de partijen opnieuw hebben afgewogen, in samenspraak met die partijen. We willen als gemeente rekening houden met de omwo nenden, maar ook recht doen aan het eve nement. De intentie is dat iedereen wint.” Bij WOO HAH! wordt momenteel met de geluidstechnici die op het festival werken gekeken naar manieren om het geluid zo in te richten dat het festival aan de geluids normen blijft voldoen, zonder dat de be

ACHTERGROND

en festivals: voor draagvlak zoeker daar iets van merkt. “Het gaat om verschillende frequenties, om de hoge en de lage tonen. Die gaan we op een andere manier afstellen”, legt Joost van Abeelen van WOO HAH! uit. “Bastonen reiken verder dan hoge tonen. We verwachten dat de bezoeker op het festival weinig verschil zal horen. De omwonenden echter wel.”

Behoefte aan regelgeving De maatregelen passen in de discussie die de laatste jaren wordt gevoerd over geluidsnormen, als gevolg van de groei van festivals, niet-uniforme regels en de schaarse geschikte ruimte voor evenementen. Vanuit de sector is er in verband met het verkrijgen van vergunningen dringend behoefte aan duidelijke regelgeving qua geluidsoverlast bij evenementen. Die is, anders dan regelgeving om gehoorschade tegen te gaan, niet landelijk maar lokaal geregeld en valt onder het horeca- of evenementenbeleid. “We zien dat de nationale wetgeving per gemeente verschillend wordt toegepast”, legt Willem Westermann van de VVEM uit. “In de praktijk betekent dat er wordt gemeten bij de meest gevoelige gevel van een woning of ziekenhuis. Daarnaast hebben de leden van de VVEM en de Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals (VNPF) zelf een convenant opgesteld, waarin een maximum van 103 dB op de dansvloer is bepaald.”

Optelsom van ellende Evengoed komen er bij elk evenement klachten binnen. Zo extreem als onlangs in Amsterdam, de festivalhoofdstad van Nederland, komt echter zelden voor. Tijdens het paasweekend vonden twee meerdaagse dance-evenementen tegelijkertijd plaats in het dichtbevolkte gebied binnen de ringweg A10: Awakenings in de Gashouder op het Westergasterrein en DGTL op het NDSM-terrein in AmsterdamNoord. Beide zijn ervaren organisaties die al vaker op dezelfde locaties hetzelfde evenement organiseerden. Deze keer regende het echter klachten. Vermoedelijke reden voor de overlast: de wind, die het geluid

kilometers ver de stad in blies. Gevolg: de lokale afdeling van de Partij van de Dieren riep middels een ingezonden brief in Het Parool op tot herziening van het evenementenbeleid. “Evenementen in Amsterdam staan al langer onder druk”, vertelt Westermann. “Burgers roeren zich meer. Zeker in de hoofdstad, waar ze genoeg hebben van de drukte en het toerisme. Dit waren de eerste evenementen van het festivalseizoen. Mensen zaten buiten vanwege het lekkere weer en er was de wind. Dat is een optelsom van ellende, en dan klagen mensen. Het is nu een af weging van het lokale bestuur wat er geduld mag worden qua overlast.” Een beperkt aantal klachten kan al grote gevolgen hebben voor evenementen, zo ondervindt het meerdaagse festival Welcome To The Village in Leeuwarden. Vorig jaar moest het festival op de eerste avond van het evenement de stekker uit de PA trekken. Dat gebeurde nadat er eerder

te ver ging. De normering werd opgelegd in de tenten waar de muziekoptredens plaatsvinden. Geluid is niet lineair, we moeten samen in kaart brengen waar overlast echt als overlast wordt ervaren en wat dan maximaal toelaatbaar is op welk moment van de dag. Ook wij zijn gebaat bij goede afspraken.” De geboren Fries woont tegenwoordig aan het Westerpark in Amsterdam en greep de overlast van Awakenings en DGTL op de eerste avond aan om het paasweekend in Nijmegen door te brengen. Pander: “Nederland is nu eenmaal een vol land, we moeten rekening met elkaar houden. Maar we moeten ons ook afvragen wat voor stad we willen zijn. Mensen willen een levendige stad, een festival maakt een stad ook aantrekkelijker. In Leeuwarden krijgen we veel steun van bewoners en ondernemers, die staan achter ons. Als festival verdienen we niet veel, maar zetten wel veel om. Tegelijkertijd stijgen onze kosten elk jaar.

'We willen als gemeente graag rekening houden met de omwonenden, maar ook recht doen aan het evenement. De intentie is dat iedereen wint' Mark van Doormaal die week al een rechtszaak was geweest over de vergunning van het evenement, aangespannen door enkele omwonenden. “Na die rechtszaak schoot de gemeente in een kramp”, legde festivaldirecteur Bianca Pander vorig jaar uit in EB Live. “De geluidsnormen werden streng gehandhaafd. Zo streng, dat alleen het geluid van het publiek al boven de geluidsnorm uit kwam. Daarop moest ik de muziekoptredens stilleggen of annuleren.” Pander stelt alles in het werk om goede afspraken te maken met de gemeente Leeuwarden, om herhaling te voorkomen. Een kleine groep omwonenden, verenigd in een actiegroep, blijft ondertussen rechtszaken aanspannen. Pander: “We hebben naar aanleiding van vorig jaar aangegeven dat de handhaving van de geluidsnormen

Alleen al aan het verkrijgen van onze vergunningen hebben we een kostenpost van meer dan 25.000 euro, door bijvoorbeeld juridische kosten en de inhuur van ecologen. Ook huren we dit jaar adviseurs in om het geluid nog beter te kunnen richten.” In Hilvarenbeek gaan de betrokkenen om tafel. Jaarlijks is er een omgevingsdialoog waarbij de gemeente, omwonenden en de festivalorganisaties betrokken zijn. “Daar wordt heel positief op gereageerd”, vertelt Van Doormaal. “Daarin geven de drie evenementenorganisaties toelichting op wat er staat te gebeuren bij de editie van dit jaar. Daar wordt heel positief op gereageerd door omwonenden. Dat het volume dit jaar sowieso minder wordt, zal ongetwijfeld een positief effect sorteren. Evengoed kun je nooit alle klachten wegnemen." ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

WIM PEL PRODUCTIONS

Is jullie bedrijf er al helemaal klaar voor?

Of spelen jullie alleen mee tijdens de 3e helft?

Hoe dan ook, zondag 26 mei is het tijd voor de

Voor meer informatie over het toernooi en de laatste sponsormogelijkheden, check de website: www.imediatecup.nl

VOORUITBLIK

Buma ROCKS! Export Award voor Anneke van Giersbergen De Nederlandse zangeres Anneke van Giersbergen heeft de Buma ROCKS! Export Award 2019 gewonnen. De prijs wordt dit jaar voor de zesde keer op rij uitgereikt, door Frank Helmink van Buma Cultuur, tijdens het rock- en metalfestival Fortarock. DOOR: ARNOLD LE FEBRE

Welkome media-aandacht De Buma ROCKS! Export Award wordt uitgereikt op zaterdag 1 juni, tijdens het Fortarock Festival in het Nijmeegse Goffertpark. Helmink: “Fortarock is een te gek evenement, waar ze ook echt aandacht schenken aan bands uit eigen land. De award wordt ’s middags aan Anneke overhandigd en we combineren de uitreiking met een live interview, waarin we stilstaan bij haar carrière, inspiratiebronnen en toekomstplannen.” Bijkomend voordeel is dat de prijs de nodige media-aandacht genereert. “Metal is misschien geen ondergeschoven kindje in Nederland, maar alle extra aandacht voor het genre is mooi meegenomen. Nightwish-zangeres Floor Jansen, die de award vorig jaar won, was bij-

voorbeeld te gast in de talkshow M en werd uitgebreid geïnterviewd door onder meer de Volkskrant en NRC. Het gaat erom dat we onder de aandacht brengen hoe succesvol Nederlandse artiesten in het buitenland zijn met dit soort muziek én dat we het hardere segment even in de schijnwerpers zetten.” ◾

Buma ROCKS! Export Award

De Buma ROCKS! Export Award is een initiatief van (en wordt uitgereikt door) Stichting Buma Cultuur. De afgelopen jaren ging de award naar Floor Jansen (2018), Textures (2017), Within Temptation (2016), EPICA (2015) en Ad Vandenberg (2014).

FOTO: BART VAN HEEMSKERK

nneke van Giersbergen ontvangt de Buma ROCKS! Export Award als beloning voor de successen die ze behaalde met bands als The Gathering, Agua de Annique en VUUR. Buma Cultuurdirecteur Frank Helmink: “De prijs is bedoeld voor Nederlandse bands en artiesten in het harde segment, die zowel nationaal als internationaal succesvol zijn. En Anneke van Giersbergen is hier de belichaming van. Anneke is momenteel niet alleen succesvol met haar band VUUR, maar staat bijvoorbeeld ook in het theater en is daarnaast betrokken bij kindervoorstellingen. Ze is met recht superveelzijdig te noemen. Door mensen als Anneke wordt het hele genre opgetild. Leuk detail is dat zij dit jaar maar liefst 25 jaar in het vak zit. Extra reden voor een feestje dus!”

Anneke in vogelvlucht

Anneke van Giersbergen trad als 21-jarige toe tot de metalband The Gathering uit Oss, waarmee ze onder meer de succesvolle albums Mandylion (1995) en Nighttime Birds (1997) opnam. De groep was populair in binnen- en buitenland. In 2007 besloot Van Giersbergen om The Gathering te verlaten om meer tijd aan haar gezin te besteden en persoonlijkere muziek te maken. Ze startte het project Agua de Annique en werkte als gastzangeres mee aan The Devin Townsend Project van Devin Townsend. In 2011 ging Van Giersbergen onder haar eigen naam verder. Daarnaast verzorgde ze de muziek voor de Efteling-attractie Raveleijn, was ze betrokken bij de Americana-band Lorrainville en de kindervoorstelling De beer die geen beer was. In 2016 tourde Van Giersbergen door Nederland met de IJslandse band Árstíðir en was ze in de theaters te zien met een serie Madonnavoorstellingen. In 2016 startte ze de metalband VUUR, waarmee zij sinds 2017 optreedt. De formatie bracht in 2017 het album In This Moment We Are Free uit.

FRANK HELMINK OVERHANDIGT ANNEKE VAN GIERSBERGEN DE BUMA ROCKS! EXPORT AWARD.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

EILÂN

eilân moet voor een vakantiegevoel zorgen Waddeneiland Terschelling staat natuurlijk bekend om het Oerol Festival. Deze nazomer komt daar een nieuw festival bij: eilân, dat wordt georganiseerd door Chasing The Hihat en MOJO. “We hebben de muzikale visie en de plek en dat zijn de twee pijlers van het festival voor de komende jaren.” DOOR: ARNOLD LE FÈBRE

et eilandgevoel staat centraal op het bewust kleinschalig opgezette eilân, dat een strak gecureerd muziekprogramma op een idyllische plek op Terschelling neerzet. Het festival telt drie podia waar artiesten worden geprogrammeerd die zich op het snijpunt van meerdere genres bevinden. Rob Simon van dance-organisator Chasing The Hihat licht alvast een tipje van de sluier op. Kun je iets vertellen over de totstandkoming van eilân? “Het heeft een lange aanloop gehad. We hadden al geruime tijd de wens om een meerdaags festival te organiseren. Tijdens een bezoekje aan Oerol stuitten we op een prachtige plek op Terschelling, net toen we aan het rondkijken waren naar een geschikte

Eilân wordt georganiseerd op Terschelling, van 12 tot en met 15 september. Het is naast Oerol en Rock & Roll Festival het derde evenement op het Waddeneiland. Op het programma staan artiesten als Maribou State, Jungle by Night en Apparat, Colin Benders, Weval, Portico Quartet, David Vunk en Tom Trago. Daarnaast is er ruimte voor opkomend Nederlands talent als Karel, Luwten, The Mauskovic Dance Band en upsammy.

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

locatie voor een nieuw festival. We namen contact op met de gemeente Terschelling met de vraag of daar nog ruimte voor was. En die was er. Vanaf dat moment is het balletje echt gaan rollen.” Je hebt Oerol op Terschelling, Into The Great Wide Open op Vlieland, Madness op Ameland, Waves op Texel en ga zo maar door. Welke plek neemt eilân in als je kijkt naar het festivallandschap? “We zijn uitgegaan van onze eigen kracht, zonder te kijken naar de ‘festivalmarkt’. De plek en de datum hebben altijd centraal gestaan. Al in een vroeg stadium wisten we dat we begin september zouden gaan zitten, dat was de meest reële optie in combinatie met het vakantieseizoen op Terschelling. In die periode zijn de scholen

en universiteiten weer begonnen en dus kom je al snel uit bij een wat oudere doelgroep. We zijn vervolgens vanuit ons eigen gevoel en smaak gaan brainstormen. We kwamen al vrij snel uit bij een puur muziekfestival. Vanaf dat moment zijn we ook gaan samenwerken met MOJO om onze ideeën te concretiseren. eilân biedt een crossover tussen alternatieve pop en elektronische muziek. Bands om op te dansen en dj’s om naar te luisteren – dat is een beetje ons motto geworden waar we het festival omheen hebben gebouwd. Kleine, meerdaagse festivals zijn er sowieso niet heel veel in Nederland. Je hebt natuurlijk wel instituten als Into The Great Wide Open, een eiland verderop. Fantastisch festival, maar qua doelgroep, line-up en soort eiland niet te vergelijken met wat wij doen.”

ACHTERGROND

Blijkbaar vult eilân een gat in de markt, want de tickets vlogen over de toonbank… “We waren heel erg overtuigd van onze muzikale visie en van de kracht en schoonheid van het eiland Terschelling, maar dat het festival in amper 26 uur uitverkocht raakte, hadden we totaal niet verwacht. Bij het opstellen van een driejarenplan gingen we er nog van uit dat we de eerste twee edities naam moesten maken en onszelf bewijzen, om misschien het derde jaar voor het eerst uit te verkopen. Dat liep dus even anders...” Jullie hebben er bewust voor gekozen om het festival klein van opzet te houden (maximaal 5.000 bezoekers). Zijn er groeimogelijkheden? “We kunnen nog wat uitbreiden, maar streven niet naar Lowlands- of Down The Rabbit Hole-achtige praktijken. Eerst gaan we uitzoeken wat werkbaar is op Terschelling, samen met onze lokale partners en plaatselijke ondernemers. In het bos bij het festivalterrein bevindt zich bijvoorbeeld een heuvel met een soort ingebouwde tribune, dat is een plek die we nog niet gebruiken, maar die in de toekomst ongetwijfeld ingezet gaat worden. We willen niet groeien omdat we dan de Arctic Monkeys kunnen boeken bijvoorbeeld. We hebben de muzikale visie en de plek en dat zijn de twee pijlers van het fes-

tival de komende jaren. Verder hebben we ervoor gekozen om alleen weekendkaarten te verkopen, omdat we graag willen dat bezoekers de ruimte en de tijd kunnen nemen om dingen te ontdekken en van de natuur en het eiland te genieten. Mensen moeten echt een vakantiegevoel hebben tijdens eilân.”

schien meespeelde, was dat op dat moment op Netflix de documentaire over het geflopte Fyre Festival in première ging. Daar heeft elke evenementenprofessional ongetwijfeld met open mond naar gekeken. In ieder geval, onze vergunning kan elk moment worden afgegeven.”

Burgemeester Bert Wassink van Terschelling zorgde voor onrust door in de Leeuwarder Courant te melden dat eilân ‘wellicht geen draagvlak geniet onder de inwoners’ en dat de vergunningsaanvraag nog niet was afgegeven. Was dit een storm in een glas water? “Een beetje wel. In Nederland is het nu eenmaal zo dat een vergunningsaanvraag een bepaalde doorlooptijd heeft, waarbij diverse partijen worden geraadpleegd. Dat proces loopt altijd door tot vlak voor de start van het festival. Dat klinkt misschien raar. Je verwacht dat een festival pas naar buiten treedt als alles in kannen en kruiken is, maar helaas werkt dat zo niet. Je bent altijd parallel aan het programmeren, promoten én bezig met de vergunningsaanvraag. We zijn professionals en gaan niet zomaar zo’n traject in. De burgemeester heeft gezegd dat de vergunning nog niet zeker was. En feitelijk gezien klopte dat ook. Wat de meeste mensen niet weten, is dat het er zo bij veel festivals aan toegaat. Wat mis-

Waar kijk je zelf het meeste naar uit? “Moeilijke vraag. Ik kijk er vooral naar uit om te zien wat alle mensen van Terschelling gaan vinden. Je vergeet af en toe hoe mooi Nederland kan zijn en hoe mooi het op Terschelling is. Het is een prachtige pek om te zijn en het is een voorrecht om daar een festival te mogen organiseren. Je hoeft eigenlijk niet eens zoveel te doen, want het eiland zelf en de omgeving zorgen voor zoveel sfeer en beleving – daar gaan mensen heel erg van genieten. Bezoekers moeten met een open geest naar eilân afreizen. Mijn advies: blijf niet bij dat hoofdpodium staan, maar verken ook de omgeving. Ga op ontdekkingstocht, want daar is het festival echt voor gemaakt.” Tot slot: what’s next? Een extra editie? Een zustereditie op Ameland? De oversteek wagen naar het vasteland? “Laten we eerst deze eerste editie maar eens goed afronden en dat de komende jaren blijven doen!” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

DLEPA

Geslaagde jubileumeditie

Dutch Live Entertainment Production Awards Op maandag 8 april vond de succesvolle vijfde editie plaats van de Dutch Live Entertainment Production Awards. Tijdens de gala-avond zijn negen prijzen uitgereikt, waaronder de award voor Favorite Production Company en Favorite Venue. Op de volgende pagina’s vertellen organisatoren, winnaars en uitreikers over hun DLEPA 2019. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM | FOTOGR AFIE: JASPER BOSMAN, IMEDIATE

edeoprichter Marcel Albers kijkt met een tevreden gevoel terug op de vijfde verjaardag van ‘zijn’ Dutch Live Entertainment Production Awards. “Na vijf jaar zijn we volwassen geworden, de omarming van de sector voor deze avond en het hoge niveau van zowel genomineerden, winnaars en uitreikers is mijn absolute hoogtepunt. Het gehele team heeft dit jaar veel lof ontvangen voor de organisatie, de productie, de geweldige sfeer maar zeker ook de snelheid waarmee Giel Beelen alle prijzen er weer doorheen wist te jassen. Voor de aanwezige professionals mag het tenslotte allemaal niet te langdradig worden. Erkenning voor deze snelgroeiende, regelmatig hectische, maar vooral zeer professionele tak van sport binnen de Nederlandse creatieve industrie is belangrijk. De avond van de DLEP Awards is die ene avond per jaar waar we gezamenlijk eens die laptop en telefoon uitzetten om met elkaar door te nemen waar we staan. Daar gaat het om.”

Vier het succes Een van de hoogtepunten tijdens de show 18

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

was het moment dat Joop van den Ende een Special Achievement Award uit handen van Simone Kleinsma ontving. De jury noemde hem een ‘inspirator voor de hele live-entertainmentindustrie’. Na ontvangst benadrukte Van den Ende ‘onder de indruk te zijn van de progressie die de industrie de afgelopen zestig jaar heeft doorgemaakt.’ Het dankwoord van de mediamagnaat wist bij veel aanwezigen een snaar te raken. Bijvoorbeeld bij Gerrit Kusters (The Production Factory), technisch producent van de show. “De speech van Joop van den Ende raakte me diep. Hij vertelde dat hij vroeger in zijn Simca 1000 met aanhanger voor geluid en licht naar zijn klusjes reed. Dat was voor mij echt herkenbaar. Al had ik dan geen Simca 1000, maar een Opel Ascona.” Albers voelde zich trots toen Van den Ende vertelde ‘zich thuis te voelen in het gezelschap’. “Als je met én voor elkaar iets van de grond wilt krijgen, dan moet iedereen zich onderdeel voelen van zo’n avond. Als de winnaar van de Special Achievement Award daar dan blijk van geeft, is dat een compliment voor iedereen.”

Jurylid Patricia Berkhof (festivaldirecteur van New Horizons Alda Events) onderschrijft dat gevoel en verwijst naar de Heideroosjes, die de award voor Favorite Site Company aan EP Collective uitreikten. “De band gaf aan dat ze het heel mooi vonden om ‘eindelijk een keer iets terug te kunnen doen voor de mensen die zich altijd in het zweet werken om jou te laten shinen’. En dat is een belangrijk ingrediënt van de Dutch Live Entertaiment Production Awards. Als nuchtere Hollanders zijn wij vaak te bescheiden in het vieren van bijzondere successen. Dit terwijl we in deze branche op zowel nationaal als internationaal niveau juist zo succesvol zijn. Met deze Awards spreken we onze waardering uit tegen de hardwerkende mensen achter de schermen, én vieren we het succes, simpelweg omdat ze dit verdienen.” Martijn Ninkeula van producent Media Lane: “Het is prachtig om Joop van den Ende te zien spreken voor iedereen uit het vak. Daarnaast waren we onder de indruk van de wijze waarop Roel van Velzen de winnaars voor Production of the Year verwerkt had in een liedje.” ▶

TERUGBLIK

DUTC

H LIV E EN PROD TERT UC

TION

Favorite Show Company: Stagebrothers

Favorite Production Company: Friendly Fire

“We waren voor de tweede keer genomineerd en hebben nu alsnog gewonnen. Dat is te gek. Twee keer is dus scheepsrecht. Deze prijs zie ik als waardering voor het harde werken dat we al jaren doen.”

“Het is een bijzondere ervaring om een Dutch Live Entertainment Production Award te winnen. Dit betekent voor iedereen bij ons veel. Er waren veel andere goede genomineerden in onze categorie, dus vanzelfsprekend was het niet. “

Favorite Site Company: EP Collective “Dit is supergaaf, zeker omdat we pas een paar jaar bezig zijn. Genomineerd worden was eigenlijk al winnen, maar dit voelt heel erg goed. Deze award gaat ons hopelijk allerlei nieuwe dingen brengen en geeft ons misschien wel het zetje wel om meer Europa in te trekken.”

Uitgereikt door: Heideroosjes “Wij werden gevraagd en riepen gelijk: dat doen we. Artiesten ontvangen het applaus, maar de mensen op de achtergrond maken dat mogelijk. Het is goed om daar eens wat vaker bij stil te staan.” WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

Staat er een evenement op de agenda en ben je op zoek naar de juiste productiematerialen? EP Collective biedt als totaalleverancier alle materialen die nodig zijn voor een geslaagde productie. Van goten voor water, stroom en bier, brandblussers tot noodverlichting. Onze bestseller? We hebben gebruiksvriendelijke kabelgoten in allerlei soorten en maten. Ze waren al te zien op diverse grote bekende evenementen in binnen- en buitenland. Voor de inrichting van een productiekantoor vind je bij ons onder meer printercases en koelkastcases. Alle producten voldoen aan de gestelde eisen. De materialen worden schoon en volgens afspraak geleverd. En natuurlijk denken we graag met je mee, want bij EP Collective staat service voorop!

WWW.EP-COLLECTIVE.COM

TERUGBLIK Favorite Service Company: Event Medical Service “We zijn al achttien jaar werkzaam in deze industrie en als je dan voor de eerste keer genomineerd wordt en de award ook nog wint, dan voelt dat super. Dit is een kroon op het werk van al onze hulpverleners. Een waardering die ervoor zorgt dat iedereen nog beter zijn best gaat doen om de award in de toekomst een tweede keer te winnen.”

Uitgereikt door: Willie Wartaal “Ik ben niet zo van dingen uitreiken, maar dit verhaal klopt. Er is ooit heel goed voor mij gezorgd door jullie mensen toen ik van het podium viel. Mijn vriendin was erg blij toen jullie de nieuwe schoenen, die ik tof vond en zij niet, openknipten om mij te helpen.”

Production of the Year: Vliegende Vrienden van Amstel LIVE “Dit is een prachtig compliment voor een bijzonder evenement en dan in het bijzonder voor al die mensen die hier een steentje aan hebben bijgedragen. Je weet met awardshows nooit wat je kansen zijn, maar toen ik in de auto stapte, wilde ik wel winnen. Zo werkt dat nu eenmaal. Als dat dan ook gebeurt dan is dat extra leuk.”

Favorite Technical Company: Dutch7

Production

“Dit was een grote verrassing, zeker gezien de andere partijen die met ons genomineerd waren. Wij proberen in een lang bestaande markt iets nieuws nee te zetten en het is te gek dat dit beloond wordt. Wij waren de afgelopen vier keer al aanwezig bij DLEPA, een leuk netwerkevenement. Als je dan een prijs wint, is de avond natuurlijk nog leuker.”

Rookie of the Year: Frank Stechwey Backbone De winnaar was op sitebezoek in China; de award is opgehaald door zijn collega Tom van den Houdt. “Dit is een bekroning op een loopbaan die nog heel lang door zal gaan. Het winnen van een DLEPA is iets moois. Iedereen in deze industrie werkt dag in, dag uit keihard om tot het beste resultaat te komen.”

Tomeloze inzet Na vijf jaar heeft het event zijn relevantie meer dan eens bewezen. Tijdens het feest na de show werd dan ook al fluisterend gesproken over de 2020-editie. Het is te misschien te vroeg om over concrete plannen en ideeën te praten, wel hebben alle betrokkenen een rotsvast vertrouwen in de toekomst van DLEPA. Projectmanager Sonja Tabak meldt dat het fundament daarvoor goed is. “Afgelopen jaar hebben we als evenement een grote stap gezet. Met Patricia Berkhof als uitbreiding van de jury is er nog meer kennis in huis gehaald. Nu er een stevig fundament staat, is het een aardige uitdaging om te kijken waar we inhoudelijk nog kunnen groeien. Uiteraard met als doel om een nog mooier programma neer te kunnen zetten in 2020. Belangrijk om te onderstrepen is dat alle partijen belangeloos meewerken om collega’s in de spotlights te zetten. Het maakt me trots dat ik hiervan onderdeel mag uitmaken.” Patricia Berkhof: “Ieder jaar wordt het event bekender binnen de branche, waardoor het ook steeds meer door iedereen wordt

omarmd en een vast gegeven wordt in de agenda’s. Gezien de huidige groei, zowel qua professionaliteit als bezoekersaantallen, zal deze groei in de toekomst allen maar toenemen. Een jaarlijkse uitreiking als deze is belangrijk omdat de genomineerden en winnaars een uitzonderlijke prestatie neerzetten. We vergeten vaak hoe bijzonder onze branche is en hoe ver we hier voorlopen, vergeleken met de rest van de wereld. In plaats van de artiest in het

zonnetje te zetten is het belangrijk om de mensen die het mogelijk maken hiervoor te prijzen. Eindelijk erkenning en waardering vanuit de gehele branche en je collega’s voor alle passie en tomeloze inzet.”

Rooskleurige toekomst Kusters omschrijft de DLEPA-toekomst als ‘rooskleurig’. “Wel heb ik het gevoel dat het evenement voor een breder publiek toegankelijk moet worden. ▶

Het complete overzicht van alle DLEPA-winnaars: • Favorite Production Company: Friendly Fire • Favorite Technical Production Company: Dutch7 • Favorite Show Company: Stagebrothers • Favorite Service Company: Event Medical Service • Favorite Site Company: EP Collective • Favorite Venue: Afas Live

• Bart Clement Award for Favorite Creative Person: Marieke Samallo • Production of the Year: Vliegende Vrienden van Amstel LIVE • Rookie of the Year: Frank Stechwey • Spotlight Award: de documentaire ‘Mannen in Zwart’ • Special Achievement Award: Joop van den Ende

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

Onze naam als evenementenlocatie hebben wij de laatste jaren meer dan waargemaakt. Van concert tot tv-show, van bedrijfsfeest tot congres of galadiner; of het nu om een evenement van 100 of 6000 gasten gaat, vrijwel alles is mogelijk in AFAS Live. Heeft u interesse, dan kunt u mailen naar sales@afaslive.nl of neemt u telefonisch contact op via 020-4097979.

WWW.AFASLIVE.NL/ZAKELIJK

TERUGBLIK

Spotlight Award: de documentaire Mannen in Zwart “Dit is een grote eer die we niet hadden verwacht. Door deze prijs te winnen, hopen we dat nog meer mensen Mannen in Zwart gaan bekijken. Deze is immers gemaakt als hommage aan iedereen die in deze industrie werkt. Het is extra bijzonder omdat er een speciale DLEPA-categorie voor onze documentaire in het leven geroepen is. Daar zijn we blij mee en dankbaar voor.”

Het zou leuk zijn als er meer crewleden en medewerkers van de genomineerden de avond mee zouden kunnen maken.”

Kwaliteit staat voorop Albers onderstreept de uitspraak van zijn collega. “Eerder zou ik het woord rooskleurig niet in de mond durven nemen. Gesterkt door de reacties van de laatste jaren, doe ik dat nu wel. Uiteraard voeren we elk jaar intern discussie over de vraag hoe groot dit zou kunnen en mogen worden. Vooralsnog ben ik daar voorzichtig in. Succes zit 'm tenslotte niet altijd in de kwantiteit. De kwaliteit van de avond staat voorop, waarbij het een compliment is als professionals het, naast de uitreiking van de awards, ook een zinvolle en mooie avond vinden waarbij eenieder nog redelijk in staat is om met de ander te praten zonder zich verloren te voelen. Daarbij aangetekend dat we de capaciteit voor het komend jaar nog wel ietsje willen vergroten.” Volgens Martijn Ninkeula moet DLEPA vooral doorgaan op de ingeslagen weg. “De nominaties werden bijvoorbeeld op een aantrekkelijke visuele wijze gepresenteerd.” Gerrit Kusters onderschrijft het belang van een jaarlijks event: “Onze bedrijfstak groeit in razend tempo. Er komen allerlei nieuwe gezichten en bedrijven bij die in deze eredivisie willen spelen. Daarom is het belangrijk om ieder jaar de ontwikkelingen te kunnen volgen onder het genot van een hapje en een drankje en de mensen achter de bedrijven te ontmoeten en te spreken. Daar kom je in het speelveld niet snel aan toe.” ◾

Uitgereikt door: Henk Schuit “Deze docu geeft zo mooi weer wat er zich achter de schermen afspeelt. Tijdens het kijken krijg je een goed beeld van de mannen die concerten en festivals mogelijk maken. Mensen die nooit in de spotlights staan. Deze tak van de live industrie zetten wij jaarlijks in het zonnetje, en het is dan ook niet meer dan normaal dat we voor Mannen in Zwart deze aparte categorie in het leven hebben geroepen.”

Favorite Venue: AFAS Live “Dit is geweldig, we zijn hier heel erg blij mee. Dit was de derde keer dat we genomineerd waren en stiekem hoopten we dat het bekende spreekwoord zou kloppen. Deze award is een groot compliment aan het complete team en onze werkwijze. Ook zie ik dit als een bevestiging van het gevoel dat mensen het fijn vinden om evenementen bij ons neer te zetten.”

Uitgereikt door: Tjeerd Oosterhuis “Ik was bij de opening in 2001 en heb er veel mooie dingen mogen doen. Het is er altijd een feestje en je kunt met geluid en licht alle kanten op. Dit is een heel fijne zaal waar je een constante groei in mogelijkheden ziet. Het was dan ook een eer om deze award uit te mogen reiken.”

Bart Clement Award for Favorite Creative Person: Marieke Samallo “Dit is een hele dikke, vette eer. Ik zie het niet alleen als erkenning voor mij of Milkshake, maar ook voor de diversiteit in de maatschappij. Dat is iets dat ik heel belangrijk vind. De prijs zorgt er misschien ook wel voor dat ik niet meer uitsluitend gezien word als dat dolle meisje dat gay-feestjes organiseert.”

Uitgereikt door: Jeroen van den Berg “Marieke heeft haar ziel en zaligheid in haar bedrijfje gestopt. Daarom is het verdiend dat ze deze award wint. Vanmorgen sprak ik een Australische jongen op de sportclub en die vertelde mij bezig te zijn omdat hij er goed uit wil zien voor Milkshake. De hele wereld draait rond het feestje dat georganiseerd wordt door Marieke.” WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

SOLID

‘Wij brengen educatie en werkveld samen’ Het is een opvallend probleem in de evenementenbranche: enerzijds is er een enorme groep jongeren die een opleiding volgt richting Leisure en Events, anderzijds is er binnen de sector een chronisch tekort aan kwalitatief personeel. SOLID brengt deze partijen bij elkaar. DOOR: JASPER VAN VUGT

r zijn veel getalenteerde mensen die in de evenementenbranche aan de slag willen, maar niet weten waar zij moeten beginnen. Aan de andere kant is er vanwege een personeelstekort een grote vraag naar goed personeel. “SOLID vervult een sleutelrol in het bij elkaar brengen van de twee partijen”, vertelt directeur Freke Reimer enthousiast. “Daarbij scouten wij actief naar talent, bieden hen een ingang in de evenementenbranche om werkervaring op te doen en helpen mensen door te groeien binnen de branche.”

Full-service Het bedrijf is in de twee jaar dat het bestaat snel gegroeid. Dankzij haar jarenlange ervaring binnen de evenementenwereld en werkzaamheden in de verschillende onderdelen van de operationele tak binnen ID&T, was Reimer de aangewezen persoon om SOLID op te zetten. Inmiddels telt het bedrijf, gevestigd boven het legendarische pand van Multigroove aan de Elementenstraat in Amsterdam-Sloterdijk, negen fulltime medewerkers. Lag aanvankelijk het zwaartepunt nog op het leveren van horecapersoneel voor evenementen, twee jaar later is SOLID doorgegroeid tot

'full-service back of house bureau' dat het juiste personeel koppelt aan evenementen. Reimer: “In ons tweejarige bestaan is SOLID flink gegroeid. Ons portfolio is toegenomen, het aantal medewerkers meer dan verdubbeld en we krijgen veel mooie, nieuwe aanvragen van evenementen en vaste locaties binnen. Dat betekent dat onze medewerkers tijdens het festivalseizoen verzekerd zijn van minimaal één evenement per weekend. Deze continuïteit zorgt ervoor dat wij meer medewerkers aantrekken die we ook extra werk kunnen bieden, waardoor ze meer ervaring op kunnen doen op verschillende vlakken. Zo levert SOLID komend seizoen naast barpersoneel ook medewerkers voor op het productiekantoor, crewen guestbalies, hostessen op VIP-decks en open afbouwcrew. Ons barpersoneel is deze zomer op meer dan vijftig festivals aan het werk, waarbij wij in het drukste weekend maar liefst 1.300 bardiensten op één dag vullen. We zijn actief op onder meer Amsterdam Open Air, Awakenings Festival, Latin Village, Defqon, Mysteryland en Decibel.”

Event Operations Omdat SOLID het eerste aanspreekpunt wil

zijn voor bedrijven die op zoek zijn naar ervaren personeel, heeft Reimer de focus al snel verbreed met twee nieuwe afdelingen: Event Operations en Site Crew. Dit geeft opdrachtgevers de mogelijkheid om op piekmomenten flexibel op te schalen en biedt SOLID de optie om medewerkers breder op te leiden. De afdeling Event Operations neemt de backoffice van een evenement uit handen en kan in de voorbereiding of op locatie projectondersteuning bieden. Tijdens de preproductie wordt SOLID onderdeel van een projectteam, door ook een aantal dagen per week op kantoor van de organisator mee te draaien. Daarnaast verzorgt deze afdeling ervaren productieassistenten die op locatie het productiekantoor bemannen. “Omdat SOLID vrijwel alle leveranciers binnen de evenementenbranche kent en veel ervaring heeft op productiegebied, zal dit de producent altijd direct ontlasten. Voor onder meer Mysteryland, Awakenings Festival en Welcome To The Future wordt de gehele backoffice tijdens de pre-productie door SOLID opgepakt en daarnaast bemannen wij deze zomer op locatie de productiekantoren van meer dan vijftien festivals”, vertelt Reimer niet zonder trots.

De kracht van samenwerken De afdeling Site Crew zet ervaren open afbouwmedewerkers in op evenementen als Defqon.1, Wildeburg, Dance Valley, Latin Village en Into The Woods. Ook bij deze afdeling geldt dat de positie die SOLID inneemt binnen de branche uniek is. Als onderdeel van The Support Group is het voor Site Crewmedewerkers bijvoorbeeld mogelijk om door te groeien tot producent bij bedrijven als Backbone, Your Productions, Brok Decor, the Good Guyz of de Loods. Hier worden medewerkers intern opgeleid, waarbij gekeken wordt naar persoonlijke kwaliteiten en ambities. Reimer: “Het netwerk dat wij hebben opgebouwd zetten wij graag in om vraag en aanbod met elkaar te

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

ACHTERGROND

FOTO: GERMAN VILL AFANE

'Wij zorgen voor de nieuwe generatie evenementenmedewerkers'

FREKE REIMER

verbinden. Daarbinnen geloven wij sterk in de kracht van samenwerken. Wij vinden persoonlijk contact, betrokkenheid en open en eerlijke communicatie heel belangrijk.”

Talent Matching Sociaal en duurzaam ondernemerschap is duidelijk terug te zien in de doelstellingen van SOLID. Belangrijke pijler is het verder op weg helpen van gemotiveerde jongeren die in de evenementenbranche willen werken. Om gemotiveerd talent en de sector dichter tot elkaar te brengen heeft SOLID verschillende mogelijkheden, zoals werkervaringsplekken en vacatures, die samenkomen in het programma Talent Matching. “Daarbij kunnen bedrijven kosteloos vacatures op onze website plaatsen”, zegt Reimer. “Die lichten wij onder meer uit tijdens #jobmonday in onze Instagram stories. Indien gewenst kunnen wij leveranciers ook de voorselectie of recruitment uit handen nemen.” Daarnaast is er binnen de holding het School of House-programma en is SOLID

samenwerkingen aangegaan met verschillende evenementenopleidingen in Nederland. Zo lopen er programma’s met onder meer het ROC van Amsterdam, het TIO en Breda University. Reimer:“Wij denken graag mee met opleidingen om werkveld en educatie beter op elkaar aan te laten sluiten. Zo bieden we studenten een platform om werkervaring op te doen. Voor bedrijven is het een meerwaarde om via SOLID stagiaires te zoeken of vacatures uit te zetten, omdat wij in staat zijn talent te matchen en ook weten wat iemand wel of niet moet kunnen om een bepaalde functie te vervullen. Geregeld worden er winacties uitgedacht die kennisverbreding bieden, zoals een rondleiding bij het preppen van een vuurwerkshow op een festival via Pyrofoor. Of we organiseren een fieldtrip naar de Loods. waar veel podia en andere decorelementen tot leven komen via Brok Decor. Door samen met onze jonge medewerkers aan de slag te gaan met kennisverbreding, samenwerkingen aan te gaan met opleidingen en een inhoudelijk interessante

bijbaan te bieden, zorgen wij voor de nieuwe generatie evenementenmedewerkers.”

Doorgroeimogelijkheden Bijzonder is ook het ‘buddysysteem’, waarin personeel van SOLID mee kan lopen bij een andere discipline en zich zo kan verbreden qua werkzaamheden en ervaring. Doel is deze mensen niet alleen in te zetten bij de evenementen waarvoor SOLID personeel levert, maar ook voor de sector in de volle breedte, legt Reimer uit. “We willen een springplank zijn voor jong talent. Daarbij streven wij naar een gezonde doorstroom van personeel; het is niet ons doel om werknemers jarenlang vast te houden. Het is heel leuk om mensen verder te helpen, daar krijg ik veel energie van. Wij stimuleren ambitie en creëren doorgroeimogelijkheden en kansen voor jong talent om een mooi netwerk op te bouwen en werkervaring op te doen binnen de evenementenbranche. Als wij met ons netwerk mensen op mooie posities weten te krijgen en zij daar goed presteren, wint iedereen.” ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

ZIGGO F1 LIVE

‘Formule 1 tot in je poriën’ Op 30 juni komen duizenden Formule 1-fans samen in de Ziggo Dome om op grote schermen naar de Grand Prix van Oostenrijk te kijken. Het is voor het eerst dat in Nederland zoveel fans tegelijkertijd deze sport kunnen beleven. Welke positie heeft dit evenement in de merkstrategie van Ziggo? DOOR: JEROEN NOORDELOOS

l heb je niets met de autosport, dan nog is de kans groot dat de volgende namen je bekend in de oren klinken: Ayrton Senna, Niki Lauda, Lewis Hamilton en Jos Verstappen. De eerste drie zijn wereldkampioenen Formule 1, de laatste is een oud F1-piloot en de vader van Max Verstappen. Zijn zoon is een van de smaakmakers van de Formule 1. De jonge Limburger maakte op 17-jarige leeftijd zijn debuut in de koningsklasse van de autosport en weet vandaag de dag tienduizenden mensen op de been te krijgen voor de racesport. Zo zijn de Jumbo Racedagen op het circuit van Zandvoort inmiddels uitgegroeid tot een jaarlijks evenement met meer dan 100.000 bezoekers. Dit jaar start Ziggo haar eigen event in de Ziggo Dome: Ziggo F1 Live. Tijdens Ziggo F1 Live kunnen klanten van de provider op een levensgroot scherm de Grote Prijs van Oostenrijk bekijken, een van de races die Max Verstappen vorig jaar won. Het evenement biedt racefans voor het eerst de mogelijkheid om een Formule 1-race op één locatie te beleven. In de Amsterdamse venue wordt een speciaal podium opgebouwd, waarvan het scherm het middelpunt is. Het programma om de race heen is volledig gericht op de Formule 1 en de presentatie ligt in handen van sportjournalist en presentator Jack van Gelder. Danny Damman, directeur Ziggo Dome: “Ziggo is samen met de Ziggo Dome al langer dan een jaar bezig om dit evenement vorm te geven. De prestaties van Max Verstappen zijn enorm goed en in een paar jaar tijd is Nederland uitgegroeid tot een

racegek landje. Ziggo heeft de uitzendrechten in handen en de kijkcijfers van de sport zijn geweldig. Daarnaast is Ziggo vorig jaar begonnen met het sponsoren van Max Verstappen. Dat biedt mooie kansen om een evenement als Ziggo F1 Live te organiseren. De optelsom – 1 + 1 = 3 – is dan snel gemaakt.”

‘Voel Formule 1 tot in je poriën’ Will Moerer, directeur Ziggo Sport: “Formule 1 is zo ongelooflijk populair, dat we ieder jaar weer bekijken hoe we ons aanbod kunnen verbeteren en afstemmen op de wensen van onze kijkers. En dat slaat aan: de eerste race van 2019 in Australië is wederom beter bekeken dan afgelopen jaren. Dat stimuleert ons om zondag 30 juni onze klanten uit te nodigen om in een unieke setting bij elkaar te komen en de Formule 1 tot diep in hun poriën te voelen.” Het nieuwe concept lijkt nu al een succes. Danny Damman: “De kaartverkoop voor Ziggo F1 Live is meer dan uitstekend verlopen. In eerste instantie hadden we gerekend op het vullen van de eerste ring, maar al snel werd ook de verkoop voor de tweede ring gestart. Eind april gingen de laatste kaarten over de toonbank. ” Heeft Ziggo zijn oog misschien ook al laten vallen op andere races? Damman: “De GP in Oostenrijk was altijd het uitgangspunt voor Ziggo F1 Live, al hebben we naar meer races gekeken.” Tijdens het uitwerken van de plannen zijn volgens hem ook de races van Monaco en Barcelona

'Ziggo F1 Live is een logische vervolgstap in de koppeling van de sport met het merk Ziggo' Raoul van Wijk, Marketing & PR Director Vertigo 6 26

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

overwogen, maar die pasten niet in de planning van Ziggo Dome. “En een race in China die om 8:15 uur ’s morgens begint, trekt zonder twijfel weinig bezoekers. Niemand komt zo vroeg naar een

ACHTERGROND

'We rekenden alleen op het vullen van de eerste ring, eind april zijn de laatste kaarten voor de tweede ring over de toonbank gegaan' Danny Damman, directeur Ziggo Dome

evenement. De eerste editie van Ziggo F1 Live is weliswaar uitverkocht, maar pas na afloop wil ik spreken over een succes. Succes wordt namelijk niet alleen bepaald door de kaartverkoop, maar hangt van meerdere factoren af.”

Oranjegevoel neemt toe Al vanaf het begin probeert Ziggo de fans bij de sport te betrekken met evenementen erom heen. Een van die evenementen is de Ziggo eBattle F1, waar marketing- en prbureau Vertigo 6 nauw bij betrokken was. In deze competitie namen fans het tegen elkaar op in een racesimulator met de officiële F1-games van Codemasters en Koch Media, waarna zij in de televisiestudio verder streden tegen coureurs als Robert Doornbos en Tom Coronel. Raoul van Wijk, Marketing & PR Director Vertigo 6: “Ziggo F1 Live is een logisch vervolg in de koppeling van de sport met het merk Ziggo. Je ziet het oranjegevoel met iedere race toenemen en dit evenement is qua activatie superslim. Ziggo heeft met de uitzendrechten van de sport, de Ziggo Dome en het tv-kanaal Ziggo Sport enorm sterke kanalen om het eigen merk op de

kaart te zetten. Tegelijkertijd is het tof om te zien dat de fans zo nog nauwer bij de sport en het merk Ziggo worden betrokken.”

Pionieren voor meer beleving Voor Mart Roumen, projectleider Ziggo F1 Live bij VodafoneZiggo, is het evenement belangrijk om naast het uitzenden van de races meer beleving te bieden aan haar klanten. “De populariteit van Formule 1 draagt er absoluut aan bij dat de zender Ziggo Sport goed gewaardeerd wordt, en daarmee ook het merk Ziggo. Het Formule 1-weekend is een van de grote trekkers van de zender.” Maar het nieuwe evenement is ook een vorm van pionieren. Roumen: “Bij voetbal heb je een cultuur waarbij vriendengroepen samen een wedstrijd beleven in sportkantines, kroegen en via WhatsApp. Nu Formule 1 in recordtempo de tweede sport van Nederland is geworden, willen we de liefhebbers graag eenzelfde beleving kunnen bieden. In een immense zaal, met bijpassend programma en met een Formule 1-sfeer, van binnenkomst tot weglopen.” Natuurlijk zijn er bepaalde verwachtin-

gen, weet Roumen. “Internationaal zijn dergelijke evenementen, met meer dan tienduizend mensen die naar een race gaan kijken, uniek. Mijn verwachting is dat Formule 1-fans wellicht eerst wat huiverig zijn; wat gaan we precies beleven en werkt dit wel? Maar als ze die zaal inlopen, de sfeer proeven en gelijkgestemden zien… Als de lichten uitgaan en de Formule 1 op alle mogelijke manieren hun zintuigen inknalt, willen ze denk ik nooit meer anders. Wij gaan echt ons best doen om ze dát gevoel te bezorgen.” Raoul van Wijk: “Wanneer Max op 30 juni de race van Oostenrijk wint, staat de Dome helemaal op z’n kop. Een feest waarvan de fan een paar jaar later denkt: daar was ik bij. En mocht de race in Zandvoort inderdaad op de kalender komen, dan kan de Formule 1 wel eens uitgroeien tot het grootste sportevenement van het land. Veel bedrijven gaan daarop inspringen.” Danny Damman sluit af: “De populariteit van Formule 1 zal met een Nederlandse race alleen maar groter worden. Zo’n evenement is niet alleen goed voor Ziggo, maar voor de gehele Nederlandse evenementenbranche.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

CUPKING

Cupking maakt een einde aan de plastic festivalsoep De plastic bekers die in duizendtallen na afloop van een festival achterblijven, zijn veel consumenten en organisatoren een doorn in het oog. Een harde beker wordt door veel organisatoren omarmd als oplossing. Iets waar Cupking maar wat graag aan mee werkt. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

idden maart was het wereldnieuws. Op de Filipijnen spoelde een dode potvis aan en in de maag van het dier werd veertig kilo plastic gevonden. Volgens het Wereldnatuurfonds is dit eerder regel dan uitzondering. Jaarlijks komt er 10 miljard kilo plastic in de zee terecht. De dood van deze potvis droeg bij

aan het besef dat er milieuvriendelijker en vooral beter met plastic afval moet worden omgegaan. Dat realiseerde Paul van Berlo, een van de eigenaren van boekings- en evenementenkantoor Loud Noise, zich vier jaar geleden al. Het Eindhovense bedrijf organiseert zelf festivals en de plastic soep die achterbleef, stoorde Van Berlo enorm.

'We zijn hier al jaren mee bezig en kennen de klappen van de zweep' 28

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

“Als ik op het einde van het festival over het terrein liep, was de gigantische hoeveelheid achtergebleven plastic bekers mij een doorn in het oog. Het opruimen daarvan was iets dat anders moest kunnen.” Daarvoor lanceerde Loud Noise het nieuwe bedrijf Cupking.

Regelgeving Inmiddels is Cupking één van de grootste leveranciers van hardcups in Nederland. Het bedrijf blijft flink aan de weg timmeren en het aantal nieuwe opdrachtgevers stijgt.

ACHTERGROND

Ook is het mogelijk de hardcups in te zetten als collectors item, door deze bijvoorbeeld te bedrukken met het logo van een festival of optredende artiest. “Waar een klant goed over na moet denken, is hoe het terugbrengen van de bekers wordt geregeld. Statiegeld is het meest logisch en interessant. De speciale logocups worden door bezoekers vaak gezien als mooie souvenirs. Ze nemen de 2,50 euro statiegeld die ze betaald hebben voor lief en nemen de hardcup mee naar huis. Daarnaast wijzen tests uit dat zodra de bezoeker heeft betaald, hij of zij de beker vaker naar de bar terugbrengt. Dat gaat om grofweg 99 procent.”

50.000 bekers per dag

Binnen de festivalmarkt werkt het samen met evenementorganisators als Elevation Events, (Soenda, Duikboot, en Smeerboel) Apenkooi (DGTL, Pleinvrees/De Zon, Strafwerk), ID&T Air Events (Amsterdam Open Air, Milkshake, Elrow) en Greenhouse Talent (Once In a Blue Moon). “We hebben met deze klanten meerjarige afspraken gemaakt zodat we zo duurzaam mogelijk kunnen werken. We merken dat ook iedereen in de festivalwereld er inmiddels achter is gekomen dat we niet op deze manier met plastic bekers door kunnen gaan. De feiten spreken voor zich: achtergelaten plastic bekers zijn goed voor tachtig procent van het afval op festivalterreinen. Ik verwacht dan ook dat de regelgeving in de toekomst nog strenger zal worden en steeds meer festivals en evenementen de overstap naar hardcups gaan maken.”

Statiegeld De harde bekers van Cupking zijn recyclebaar en in verschillende configuraties beschikbaar. De standaard bekers zonder logo worden na gebruik opgehaald, afgewassen, gedroogd en op een ander festival of event ingezet. Verder zijn er bekers met logo’s van bijvoorbeeld brouwerijen.

Het inzamelen van de teruggebrachte bekers was in het eerste jaar één van de uitdagingen waar Cupking mee werd geconfronteerd. “We hebben een buizensysteem ontworpen, waar lege cups in gedeponeerd worden. Als deze vol is, kan het systeem worden geleegd in een krat. Die kratten halen we op voor reiniging en hiervoor hebben we een speciale wasmachine gekocht. Cupking kan hiermee per dag zo’n 50.000 bekers reinigen. Het aantal keer dat hardcups hergebruikt kunnen worden, is volgens onze fabrikant zo’n 300 keer. Dat is een behoorlijk aantal. Wij zijn hier in 2017 mee begonnen en onze hard cups zijn kwalitatief nog steeds goed en bruikbaar.” Cupking is niet de enige speler in de arena van recyclebare harde bekers. Bang voor de concurrentie is Van Berlo niet. “De markt hiervoor is gigantisch groot. Naast festivals en venues moet je ook denken aan voetbalkantines, straatfeesten en andere zalen. Het is dus niet zo vreemd dat meer en meer partijen hierop inspringen. Zeker toen de gemeente Amsterdam bekendmaakte vanaf 2020 de plastic beker in de ban te doen. De voorsprong die wij hebben, is dat we hiermee al jaren bezig zijn en het klappen van de zweep kennen. Wij hebben de oplossing voor opslag, verwerking, vervoer en schoonmaak. Dat moet de concurrentie vaak nog uitvinden.” ◾

DE MENING VAN PAUL VAN BERLOO:

Hardcups zijn beter dan pla-bekers “In Duitsland zijn hardcups de normaalste zaak van de wereld. Maar Nederland zou Nederland niet zijn, als er hier toch niet ook andere initiatieven zijn. Bijvoorbeeld de pla-beker, gemaakt van mais. Dat zou al een eerste bezwaar kunnen zijn tegen de pla-beker. Terwijl er hongersnood is in Jemen, zijn er maisbekertjes om bier te drinken op festivals. Dat voelt krom. Maar ook de beperkingen van de pla-beker als het gaat om afvalscheiding en -verwerking, en de hoge productiekosten, maken dit systeem ongeschikt voor de meeste evenementen. Daarnaast is ook de impact van het produceren, verzamelen en verwerken op het milieu groter dan die van hardcups, waar sprake is van een relatief simpel en schoon reinigingsproces nadat de beker eenmaal geproduceerd is. Wij vinden dat een beker niet het hele jaar bij ons op de plank moet staan om vervolgens één keer op een festival gebruikt te worden. Wij proberen te werken met (merk)generieke bekers zodat die op zoveel mogelijk events kunnen worden ingezet. Daarmee kan de hardcup per jaar wel 20 tot 40 keer worden ingezet en is de totale levensduur nog veel langer. Hierdoor wordt de duurzaamheid bij ieder gebruik groter. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk evenementen overstappen op hardcups, zodat er sprake is van maximale milieuwinst. Twee of meerdere ‘bekersystemen’ dragen daar niet aan bij. Er is nog een belangrijker argument tegen het gebruik van de pla-beker: bewustwording. Het milieu is er bij gebaat dat iedereen zich bewust is van het de gevolgen van bepaalde acties voor datzelfde milieu. Toenemende regelgeving en een verbod op single use plastics als rietjes, tasjes en binnenkort ongetwijfeld ook bekertjes, laat zien dat ons koop- en consumptiegedrag een keerzijde heeft. Juist daar draagt de pla-beker niet aan bij, want het blijft een single use plastic. Daar komt bij dat de gebruiker niet ziet of het een pla-beker of een ‘gewoon’ plastic bekertje is en dat moet dus juist wel. Want dat levert niet alleen winst voor ons milieu op, maar ook een schoon festivalterrein. Daarnaast ziet dat er veel prettiger uit dan een veld bezaaid met bekertjes, of ze nu van mais of plastic zijn.”

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

TICKETMATIC

Gedoseerde groei van Ticketmatic staat al ruim tien jaar lang bekend als specialist op het gebied van theaterticketing. Tot de Nederlandse klantenkring behoren zo’n 70 theaters, waaronder Koninklijk Theater Carré, De Doelen en de Zwolse Theaters. Managing director Marco de Bruijn: “We gaan met onze Ticketmatic-app nog meer inzetten op veiligheid en gebruiksvriendelijkheid.” DOOR: JEROEN NOORDELOOS

ls het Belgische Ticketmatic in 2006 begint met haar eigen ticketingsysteem voor theaterkaarten, groeit het bedrijf al snel uit tot marktleider binnen eigen land. Ook in Nederland wordt het Belgische systeem al snel opgemerkt, dat zich volgens het bedrijf kenmerkt door efficiëntie en stabiliteit. Theaters als De Doelen en de (toenmalige) Rotterdamse Schouwburg vragen het bedrijf daarom het Belgische systeem ook in hun theater uit te rollen. Dat gebeurt, waarna eind 2011 een kantoor in Nederland wordt geopend.

Focus op innovatie Sinds de oprichting heeft Ticketmatic altijd de focus gehad op de culturele sector, en op theaters in het bijzonder. Volgens managing director Marco de Bruijn is dat een bewuste keuze: “Ticketmatic is al ruim tien jaar succesvol in ticketingsoftware voor podia en podiumkunsten en heeft zich als toonaangevend leverancier van ticketing-

software binnen deze sector bewezen met een focus op innovatie.” De Bruijn ziet dat theaters hun ticketverkoop op een andere manier zijn gaan organiseren. “Theaters worden steeds creatiever met hun verkoopmomenten. We zien dat er gedurende het theaterjaar meer verschillende verkoopmomenten worden ingelast en dat zij meer de samenwerking met hun gasten opzoeken. Denk aan de zogenoemde Vrienden-, en Gouden Vrienden-verkoop. Vroeger startte het seizoen in mei met de bekendmaking van het programma en begon op dat moment de verkoop. Tegenwoordig zijn er meerdere piekmomenten per jaar. Dat vraagt om een flexibel, betrouwbaar en schaalbaar systeem, zodat ook onder zware pieken een probleemloze werking gegarandeerd is. Deze piekmomenten worden opgevangen en verwerkt door de volledig automatische wachtrij in de Ticketmatic Software.”

Constant in ontwikkeling De volledig web-based versie TM3 van het Ticketmatic-systeem deed zijn intrede in 2015 en wordt continu voorzien van nieuwe updates en ontwikkelingen. Hiervoor wordt goed geluisterd naar de gebruikers. “Ticketmatic ontwikkelt en innoveert voortdurend en geeft prioriteit aan de ontwikkelingen in lijn met de vragen van de klanten. Door goed naar de klanten te luisteren proberen wij zo goed en generiek mogelijk te ontwikkelen zodat iedereen er profijt van heeft.” Maar van een versie 3.5 of 4.0 wil de Bruijn niet spreken. “Er zijn zeer regelmatige upgrades. Doorgaans zijn er jaarlijks een honderdtal releases. De nieuwe ontwikkelingen worden aan alle klanten ter beschikking gesteld zodra ze grondig zijn getest. Per release worden ongeveer 100.000 testen uitgevoerd. De releaseprocedure garandeert ‘zero-downtime-deployment’. Dat wil zeggen dat de ticketverkoop nooit wordt onderbroken door een release, zelfs al zit een consument midden in een aankoopproces.”

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Extra veiligheidsmaatregelen Naast het TM3-systeem dat draait bij de theaters, kunnen gasten hun tickets kopen én opslaan in de Ticketmatic-app op hun smartphone. Deze zijn direct met elkaar gekoppeld en alle tickets verschijnen automatisch in zijn of haar app. Via de app kunnen gasten entreekaarten reserveren en deze ook direct betalen. Op termijn wordt een zaalplattegrond toegevoegd, waardoor ook geplaceerde tickets aangekocht kunnen worden. Dat vraagt om extra veiligheidsmaatregelen, waaronder op het gebied van cross-ticketing. De Bruijn: “We hebben kortgeleden een update van het TM3-systeem uitgerold waarmee cross-ticketing eigenlijk niet meer mogelijk is. Gasten zien hun reservering terug in hun wallet van de Ticketmatic-app, maar pas kort voor aanvang worden de QRcodes zichtbaar, die dynamisch zijn en om de paar seconden veranderen. Hierdoor is het uitgesloten dat een ticket kan worden doorverkocht middels een screenshot, want tegen de tijd dat de bezoeker in de rij staat bij het theater is de barcode al meerdere malen veranderd. Daarnaast kan er per voorstelling door het theater zelf ingesteld worden dat het Smart Ticket niet doorgestuurd kan worden.” Op korte termijn volgt de upgrade van de app met daarin verificatie via SMS en de koppeling aan het device waar de app op draait. “Op die manier is cross-ticketing helemaal uitgesloten, aangezien je echt het fysieke device en de Ticketmatic-app in handen moet hebben.”

Wachtlijst voor tickets Ondanks de nieuwe en strengere manieren van beveiliging draait het systeem van Ticketmatic vooral om gemak. Zo heeft een theater direct de beschikking over bezoekersgegevens en kunnen zij in één oogopslag zien wie hun voorstellingen bezoekt en welke interesses zij hebben. Dat is cruciaal voor de marketing van een voorstelling. “Stel dat je erover nadenkt om een

ACHTERGROND

Ticketmatic last-minute actie te doen met een voorstelling, dan kun je deze direct activeren. Je bent dan niet meer afhankelijk van derden. Je hebt zelf het beheer over je stoelen en direct inzicht in de systemen. Kan een show dus een extra impuls gebruiken, dan is een kortings-, of promotieactie zo opgezet.” Dat werkt in principe ook andersom, wanneer een show is uitverkocht. “Mensen kunnen zich op dat moment inschrijven op de wachtlijst. Op het moment dat er dan alsnog kaarten beschikbaar komen voor de voorstelling van hun keuze, vanwege annuleringen of no-shows, dan kunnen zij direct kaarten bemachtigen. Indirect wordt daarmee ook de bezettingsgraad verhoogd. In sommige gevallen wordt er juist een extra show geprogrammeerd. Ook in dat geval worden bezoekers daarop geattendeerd. Zo kunnen zij alsnog de voorstelling van hun keuze bezoeken.”

Uitbreiding naar het buitenland Sinds de oprichting van Ticketmatic hebben ruim 150 theaters de TM3software in gebruik. Zeventig daarvan zijn afkomstig uit Nederland. Daarnaast is het bedrijf ook actief in Duitsland, Frankrijk, Luxemburg en sinds kort in Singapore. “Ons project voor The Star in Singapore is heel bijzonder. Deze prestigieuze locatie heeft maar liefst 5.000 stoelen. Een prachtig project.” Maar ook dichter bij huis blijft het bedrijf haar markt verbreden. “Vrij recent hebben we ons eerste theater in Duitsland getekend en is er een nieuw kantoor geopend in Berlijn. Iedere markt vraagt namelijk om zijn eigen aanpak. Wij willen daarom graag lokaal aanwezig zijn, met mensen die de markt kennen en de taal spreken. Daarom blijven we gedoseerd groeien”, aldus de managing director. Natuurlijk zijn er altijd dromen: “Het hangt af van de gevolgen van de Brexit, maar uitbreiding naar het Verenigd Koninkrijk zou zomaar een volgende stap kunnen zijn. De theatermarkt in London is natuurlijk prachtig!” ◾

'Het hangt af van de gevolgen van de Brexit, maar uitbreiding naar het Verenigd Koninkrijk zou zomaar een volgende stap kunnen zijn' WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

S P E C I A L

50 JAAR PINKPOP Pinkpop is het oudste nog lopende festival ter wereld. In deze special staan we stil bij de vijftigste verjaardag van het Limburgse evenement. We spreken met Jan Smeets en zijn rechterhand Niek Murray en blikken terug op de Pinkpopgeschiedenis. Verder passeren legendarische hoogtepunten de revue en vertellen bands en fans over de rol die het festival speelt in hun carriĂ¨re en leven.

34 40 46 52 55 60 63

Interview Jan Smeets Geschiedenis van Pinkpop Legendarische concerten Achter de schermen CarriĂ¨re maken dankzij Pinkpop 50 jaar vernieuwing De Pinkpopgangers en hun herinneringen

INTERVIEW

Pinkpop klaar voor de toekomst Met vijftig aaneengesloten edities is Pinkpop â&#x20AC;&#x2DC;s werelds langst lopende jaarlijkse festival. Organisator Jan Smeets heeft het festival uit zien groeien van een lokaal evenement tot het immense miljoenenproject dat het heden ten dage is. Zijn rechterhand Niek Murray heeft het, sinds hij begin deze eeuw voor het festival ging werken, zien groeien. Over de impact zijn ze het beiden eens: Pinkpop is een Limburgs festival dat door heel Nederland in het hart is gesloten. DOOR: EDGAR KRUIZE

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

SPECIAL

ie niet beter zou weten, zou denken dat bij de vijftigste editie van een evenement de routine erin is geslopen. Niets is echter minder waar. Elke editie is anders, elke editie kent zijn eigen uitdagingen en het organiseren is ieder jaar weer alsof er met een schone lei begonnen moet worden. “In de beginjaren bouwden we een podium en daar speelden artiesten op, dat was allemaal nog best overzichtelijk”, aldus ‘mister Pinkpop’ Jan Smeets. “Als we nu met een vast podium toe konden, hadden we dat wel aangeschaft. Anno 2019 is het echter veelal andersom. Je boekt de artiesten en dan begint de puzzel. De riders van de headliners komen binnen, die wil een catwalk, een ander wil vuurwerk, weer een ander heeft een bepaald lichtplan, dan is er nog een artiest die een breed podium wil… Met die wensen in het achterhoofd moeten wij ieder jaar de podia bestellen bij podiumbouwer Stageco. Dat betekent dus dat het terrein er op het oog ieder jaar hetzelfde uitziet, met een hoofdpodium, een noordpodium en een tent. Maar in de praktijk staat daar steeds wat nieuws.”

Gevoeligheden Niek Murray beaamt dat en de puzzel die Smeets benoemt strekt zich uit tot op de festivaldagen. “Producties worden steeds ingewikkelder, de eisen van zowel de optredende artiesten als de bezoekers worden steeds hoger. Het is ieder jaar weer een enorme klus om dit festival zo gestroomlijnd mogelijk te organiseren. Ook al ziet het er voor de bezoeker bij elke editie vrijwel hetzelfde uit, voor ons is het nog nooit voorgekomen dat we het draaiboek van een jaar eerder één op één opnieuw konden gebruiken.” Het zijn op Pinkpop de drie headliners die de contouren van het podium bepalen om zo hun shows optimaal tot hun recht te laten komen. De overige artiesten op het podium werken binnen dat grotere geheel. De volgorde van spelen is echter niet de volgorde waarop zij op de poster staan, zo vertelt Smeets enerzijds licht geamuseerd,

'Ik ben ervan overtuigd dat Pinkpop de komende jaren legendarische momenten zal blijven voortbrengen' maar anderzijds enigszins geïrriteerd. “Het is allemaal politiek, want je wil met die managements blijven werken. De headliners staan vast, maar daaronder wordt daadwerkelijk onderhandeld door de boekers bij MOJO Concerts over hoe groot en waar de naam van een artiest op de poster staat. Dat is ieder jaar weer een circus. Dit jaar hebben we Armin van Buuren geprogrammeerd staan op de zondag. Hij mag – en dat is de eerste keer in de Pinkpopgeschiedenis – tot half twee ‘s nachts optreden en is daarmee dus dagafsluiter. Een Lenny Kravitz, die eveneens op zondag speelt, maar nog voor headliner The Cure, wil echter boven Armin op de poster. Dat zijn gevoeligheden waar je mee te maken krijgt.”

Rompslomp Bij het organiseren van een evenement als Pinkpop komt steeds meer rompslomp kijken, en dat is iets waaraan Smeets zich weleens stoort. “Neem bijvoorbeeld de avondvergunning die we hebben gekregen voor Armin van Buuren. In het verleden zei de burgemeester als je zo’n aanvraag deed: ‘Dat gaan we doen’ of ‘Dat gaan we niet doen’. Nu komt daar een heel bureau bij kijken dat betaald moet worden, wordt er een rapport van 26 pagina’s opgesteld, et cetera. Het is een heel gedoe geworden, want dit is slechts een van de vergunningen die je als festival aanvraagt. Uiteraard is het goed dat er regels zijn en wil je als festival voor zo min mogelijk overlast zorgen door je aan die regels te houden. Maar als je kijkt naar alle bureaucratie rondom het aanvragen, dan zijn we wellicht iets te ver doorgeslagen met z'n allen.”

Muziekhistorie Buro Pinkpop is een klein en hecht team, dat het hele jaar met het festival bezig is. Naarmate het evenement dichterbij komt,

gaat de organisatie opschalen. Volgens Murray staat Pinkpop na al die jaren nog volledig met beide voeten middenin de Limburgse maatschappij. “We leunen enorm op het lokale verenigingsleven, want ieder jaar weer helpen duizenden vrijwilligers mee op de festivaldagen. Ook beschikken we over een vaste crew waarvan sommige mensen al dertig of veertig jaar meehelpen met opbouwen en afbreken. Mensen die jaarlijks vrij nemen van hun werk om op en aan Pinkpop te kunnen werken en daar heel trots op zijn. Het is een wisselwerking die maakt dat wij als festival enorm geworteld zijn in Limburg en je ziet dat ook terug in de bezoekerscijfers. Gemiddeld komt zo’n dertig tot veertig procent van de Pinkpop-bezoekers uit de regio. Maar dat betekent nog altijd dat ruim zestig procent uit de rest van Nederland komt. We zijn dus in feite een lokaal festival, met een landelijke uitstraling.” Volgens Smeets is de media-aandacht voor het landelijke draagvlak van groot belang geweest. “Wij zijn vanaf 1976 structureel op televisie te zien. Dat jaar werden onder meer Uriah Heep en Little Feat gefilmd. Maar in latere jaren bijvoorbeeld ook acts als The Police en U2, beiden op een doorbraakmoment. Zo is de festivalbeleving van Pinkpop al vrij vroeg landelijk op tv te zien geweest. We hebben net weer een overeenkomst met de NPO gesloten voor wederom drie jaar aan Pinkpop-registraties op radio, tv en internet. Het archief dat op die manier is opgebouwd, is immens. Ik ben er heel trots op dat men vijftig dagen lang tot aan Pinkpop 2019 elke dag op NPO2 Extra historische Pinkpopoptredens uitzendt. Als je de lijst met namen ziet, is dat een prachtig stuk muziekhistorie.”

Saamhorigheid Hoewel de vijftigste editie als jubileum een moment is waarop wordt teruggeblikt, ▶

1971

16.000 bezoekers

GOLDEN EARRING RINUS

SHOCKING BLUE.

GERRITSEN

MARISKA VERES

1970

10.000 bezoekers

GOLDEN EARRING BARRY HAY

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

Pinkpop 50 jaar! Gefeliciteerd met dit fantastische jubileum! thepowershop.eu

SPECIAL

kijken Smeets en Murray toch vooral naar de toekomst. Pinkpop is een instituut, maar zo’n instituut moet onderhouden worden. “Pinkpop is een heel traditioneel festival, dat om de drie P’s is gebouwd: publiek, popmuziek, podium”, aldus Murray, die daar zelf het liefste met een knipoog nog een extra ‘p’ aan toevoegt. “Pils.” Hij stelt dat die identiteit behouden moet blijven, maar dat je niet ontkomt aan de wensen van het publiek. “Als je een traditioneel festival wilt blijven, zijn headliners heel belangrijk. Het is dus zaak om ieder jaar precies de juiste namen te boeken. Er passen tenslotte 70.000 mensen op het terrein en die trek je niet met een matig programma. Het samenstellen van een aantrekkelijke line-up wordt de komende jaren een uitdaging. Beleving wordt echter ook steeds belangrijker. Pinkpop zal nooit een Lowlands worden, maar sinds 2008 hebben we wel de Kalm Aan Laan waar foodtrucks staan, vorig jaar een silent disco stond en nog meer te beleven is. Je merkt dat bezoekers dit waarderen, het is een populaire plek. Toch ligt de focus van het gros van de bezoekers op de podia en dat is een sterk punt. Op Pinkpop is iedereen gelijk en die saamhorigheid is een verworvenheid die behouden moet blijven.”

Vaste datum Smeets beaamt dat het samenstellen van een breed aantrekkelijk programma steeds lastiger wordt. Dat heeft meerdere oorzaken. Enerzijds stijgen de kosten, anderzijds zijn de absolute headliners steeds minder beschikbaar. “Het programmabudget wordt noodgedwongen hoger en hoger”, aldus Smeets. “Het heeft niet eens meer alleen te maken met een artiest die het wegvallen van cd-inkomsten wil compenseren met live-optredens, het is vooral dat er nu zo enorm veel mensen rondom zo’n artiest zweven die ook allemaal iets willen verdienen. Daardoor vragen sommige artiesten soms gages die ze op basis van hun populariteit niet waard zijn. Dit is wel iets waar ik me zorgen over maak voor de toekomst, ook omdat je ziet dat de écht grote

SINDS 1988 VINDT PINKPOP PLAATS OP MEGALAND IN LANDGRAAF

'Het is nog geen enkel jaar voorgekomen dat we het draaiboek van een jaar eerder één op één opnieuw konden gebruiken' headliners steeds ouder worden. Neem de Stones, McCartneys en Springsteens van deze wereld. Hoeveel gaan we er de komende jaren verliezen? Nieuwe acts hebben amper de tijd gekregen om te rijpen en zullen dus nooit zo’n status bereiken. Tel daarbij het nog altijd wereldwijd groeiende aantal festivals die allen in dezelfde vijver vissen op, en je ziet dat er een situatie ontstaat die op de lange termijn lastig houdbaar zal zijn. Om hierop te anticiperen, hebben we besloten in ieder geval de komende tien jaar het Pinksterweekend links te laten liggen. Pinksteren valt de komende jaren te vroeg en is daardoor ongunstig met het oog op grote toerende acts. Daarnaast is het voor management van artiesten lastig rekening houden met een evenement waarvan de datum steeds verschuift. We hopen door vaste dagen in juni te kiezen, heel duidelijk onze plek in te nemen in het wereldwijde festivallandschap.”

Lange termijn Pinkpop houdt ook op andere fronten focus op de lange termijn. Vorig jaar is de overeenkomst met de gemeente Landgraaf over het gebruik van het Megaland-terrein (een overeenkomst die liep tot 2020) met nog eens twintig jaar verlengd. Dat betekent dat Pinkpop op zijn minst tot 2040 in Landgraaf zal blijven. “Hoewel we natuurlijk een lange geschiedenis hebben op meerdere locaties, zitten we al 32 jaar hier en kunnen we stellen dat Pinkpop bij Landgraaf hoort en Landgraaf bij Pinkpop”, zo zegt Smeets. “Dat betekent dat we de komende tijd zullen gaan investeren in het terrein, dat klaargemaakt moet worden voor de toekomst. De zekerheid dat we voorlopig niet weg zullen gaan, maakt die investeringen de moeite waard. Ook zullen we in conclaaf moeten met de gemeente over de ontwikkeling rondom het terrein. We hebben er in de loop der ▶

1973

ALQUIN

26.000 bezoekers AANKONDIGING

1972

26.000 bezoekers

DOOR SJEF VAN OEKEL MICHAEL CHAPMAN THIJS VAN LEER

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

WE LOVE Bedankt dat wij er elk jaar weer bij mogen zijn. Op naar de volgende 50!

www.dutchband.com

ADDING VALUE TO EVENTS

SPECIAL

jaren al Snowworld bij gekregen en nu is de gemeente bezig met de doorontwikkeling van de Wilhelminaberg, naast het terrein. Wat wij echter niet willen, is dat er belangen gaan botsen. Door Pinkpop is Snowworld ieder jaar een weekend slechter bereikbaar dan normaal. Je wil niet dat een naastgelegen nieuwe toeristische trekpleister last van ons heeft, of andersom.”

Flexibiliteit Ook de komende jaren blijft het doel om van elke Pinkpop-editie de beste uit de geschiedenis te maken, zo stelt Murray. “Soms lukt dat heel goed en als Pinkpop in de loop der jaren ook iets heeft laten zien, is dat het niet altijd lukt. Waar het festival echter altijd heel sterk in is geweest, is zelfreflectie. Omdat we met zo’n klein kernteam werken, is het heel snel schakelen en kunnen we snel beslissingen nemen over de te volgen strategie of over creatieve ideeën die iemand heeft. Kernvraag blijft altijd ‘voor wie doe je het?’ en vanuit dat oogpunt neem je beslissingen.” Volgens Smeets heeft die flexibiliteit ervoor gezorgd dat voor de 2019-editie tijdig een koerswijziging ingezet kon worden. “Het oorspronkelijke plan was om vanwege het jubileum een vierde festivaldag aan Pinkpop toe te voegen. Door de krapte op de festivalmarkt konden we geen hoofdact strikken die een vierde dag zou rechtvaardigen. Dan kun je zeggen ‘we gaan het toch doen’, of bedenken hoe we zo’n jubileum op een andere manier van een meerwaarde kunnen voorzien. Zo is de nachtvergunning ontstaan.” Murray: “Nu het programma rond is, heeft iedereen er zo zijn mening over. Positief of negatief, dat doet er niet zo heel veel toe. Wat er wel toe doet, is dat je ziet dat mensen betrokken zijn bij Pinkpop, dat ook de mensen die geen ticket hebben gekocht en het via radio of televisie volgen, een gevoel hebben bij Pinkpop. Het festival leeft door alle lagen van de bevolking heen, bijna iedereen kent het. Ik ben heel trots op wat Jan heeft neergezet, want met dat brede draagvlak en de hoge naamsbekendheid, is Pinkpop uniek te noemen.”

'Sommige artiesten vragen soms gages die ze op basis van hun populariteit niet waard zijn' Golf van energie

Legendarische momenten

Met het oog op ‘de beste Pinkpop in de geschiedenis’, blikken Murray en Smeets elk terug op hun favoriete edities. Voor Murray geldt de 2008-editie als een absoluut hoogtepunt. “Wat veel mensen vergeten, is dat je op zo’n festivalzelf nauwelijks de tijd hebt om een band te zien. Je bent continu bezig met het blussen van brandjes of het regelen van dingen. Dat kan gaan van een ontbrekend item op de rider van een artiest tot aan een overleg met hulpdiensten. Maar als het even kan probeer ik altijd een momentje te pakken om vanaf het podium het publiek te bekijken. Hebben zij het naar hun zin, dan hebben wij het goed gedaan. Toen in 2008 Rage Against The Machine het podium opliep, gehuld in oranje Guantanamo Bay-overalls, voelde je een golf van energie vanuit het publiek komen. Machtig was dat. Een ander moment, meer voor mij persoonlijk als muziekliefhebber, was de eerste keer dat Biffy Clyro op het podium stond. Dat is het mooie van Pinkpop. Ieder heeft zo zijn eigen momenten.”

Voor Jan Smeets is het aanwijzen van een hoogtepunt lastiger, daar hij al zo lang meedraait. “Van terugkijken word je enigszins weemoedig. Er hangen hier nu 49 posters aan de muur, de vijftigste volgt een dezer dagen. Als ik dan naar de optredende artiesten kijk en zie wie er allemaal al niet meer zijn.... Neem 1987 en 1988… Joe Cocker, Herman Brood, Lou Reed… Om dan te bedenken wat de hoogtepunten zijn? Het zijn er zo veel. Eddie Vedder die uit de camerakraan het publiek in dook, toen kon dat nog. De eerste keer Springsteen, de Stones, McCartney, we hadden gewoon een Beatle op Pinkpop! Toch ligt mijn hart het meest bij de edities van 1979, 1980 en 1981 in Geleen. Simpeler tijden, een festival zonder al te veel rompslomp, maar waar wel veel gebeurde. Zeker de 1979-editie was heel speciaal. Mick Jagger backstage, The Police brak door, Elvis Costello gaf een prachtoptreden, Dire Straits deed het fantastisch. Maar er gebeurt nog steeds heel veel. Ik ben ervan overtuigd dat Pinkpop de komende jaren legendarische momenten zal blijven voortbrengen.” ◾

1975

32.000 bezoekers

RORY GALLAGHER LAUNDROMAT

1974

COCKNEY REBEL

30.000 bezoekers

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

GESCHIEDENIS

1988, EERSTE KEER OP DRAF- EN RENBAAN IN LANDGRAAF

1992, PEARL JAM

1985, BEZOEKERSAANTALLEN VALLEN ERNSTIG TEGEN

1970, RINUS GERRITSEN, GOLDEN EARRING

‘Er gebeurt nóóit iets in Limburg…’ Een klaagzang van journalist Wim Wennekes in zijn jeugdrubriek NU in De Nieuwe Limburger doet eind jaren zestig flink wat stof opwaaien. Dat mag ook wel, want Wennekes beklaagt zich over het totale gebrek aan assertiviteit en ondernemersgeest in de regionale muziekscene. DOOR: MARC SIMONS

erwijl Amerika eind jaren zestig na Monterey Pop (1967) en Woodstock (1969) het hoogtepunt van de hippiecultuur al bijna achter de rug heeft, en veel Nederlandse steden in het kielzog volgen met actieve hippiecommunities, luisteren Limburgse jongeren nog steeds naar rock-’n-roll. Op een enkele verdwaalde underground-kelder na valt er weinig te beleven. "Er gebeurt nóóit iets in Limburg", klaagt Wennekes. De Maastrichtse onderwijzer Hans van

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Beers, directeur van het jongerencentrum Trajectum, is het met hem eens. Wennekes en Van Beers steken de koppen bij elkaar om er iets aan te doen. Het resultaat is Pinknick, een gratis popfestival op Tweede Pinksterdag 1969. De naam van het festival is een kruising van Pinksteren en het hippe muziekprogramma ‘Piknik’, van de VPRO. De line-up van het lokale festival omvat uitsluitend Limburgse bands zoals Keem en The Sharons. Als bonus zijn er gratis appels

en hangt er een varken aan het spit. Het festival, gehouden op het campingterrein Gulperberg in Gulpen, wordt een groot succes met duizenden bezoekers. De meningen verschillen over of Pinknick een directe voorloper van Pinkpop mag worden genoemd. Twee zaken zijn in ieder geval wél zeker. Ten eerste komt Pinkpop voort uit het succes en het animo dat er anno 1969 blijkt te zijn voor Pinknick. Daarnaast worden beide festivals georganiseerd door gedeeltelijk dezelfde

SPECIAL

1976

40.000 bezoekers

1977

STREETWALKERS GEORGE KOOYMANS

45.000 bezoekers

GOLDEN EARRING

mensen. Voor de oprichting van Pinkpop sluiten organisatoren Frits van Reysen en Jan Smeets zich aan bij ‘pinknickers’ Wennekes en Van Beers. De eerste editie van het festival vindt plaats op 18 mei 1970, en komt eigenlijk voort uit een noodgreep. Oorspronkelijk is het de bedoeling om enkel een concert van de dan bekende internationale artiest Melanie te houden, maar zij ziet wegens ziekte af van een optreden. Door de annulering schakelt men over naar plan B: een tweede editie van Pinknick. In de praktijk wordt dit een geheel nieuw festival, met een nieuwe naam, nieuwe opzet en nieuwe locatie: het Burgemeester Damen Sportpark in Geleen.

De redder van Pinkpop

De eerste editie van Pinkpop heeft met Livin’ Blues en Golden Earring zeker niet de minste namen. Het totale budget voor de artiesten bedraagt zo’n tienduizend gulden. Bij de schouwburg in Sittard worden spotjes en steigerpijp vandaan geplukt, en de geluidsinstallatie bestaat uit wielrentoeters. Zeker die geluidsinstallatie blijkt niet toereikend voor een publiek van tienduizend man. Gelukkig heeft Golden Earring zelf een zogenoemde ‘PA’ meegenomen, gebouwd door een bevriende timmerman naar Amerikaans voorbeeld. De band is de beroerdste niet om deze voor weinig geld uit te lenen aan het jonge festival. Zelfs nu nog wordt Golden Earring als de ‘redder van Pinkpop’ gezien. Ongeacht de penibele geluidssituatie en organisatorische kinderziektes wordt het festival een doorslaand succes. Met tienduizend bezoekers, die elk twee gulden

vijftig neerleggen voor een kaartje, boekt het evenement een winst van vijftienduizend gulden.

Internationale artiesten

De succesvolle eerste editie smaakt naar meer. Al in 1971 is er een indrukwekkende line-up samengesteld, ditmaal met internationale namen zoals Fleetwood Mac en Hardin & York. De komst van dergelijke acts betekent een verdubbeling van de ticketprijs naar vijf gulden. In totaal ko-

Hij zou naar eigen zeggen in die periode zelfs het podium niet beklimmen als hij toevallig een verkeerd shirt aan had. Het maakt de pijn er niet minder om. Eind jaren zeventig is het hippietijdperk al enige tijd definitief ten einde. Pinkpop verbreedt dan ook zijn horizon. Onder andere punkbands en new wave-artiesten verschijnen op het programma. Inmiddels manifesteert Jan Smeets zich meer en meer als ‘Mr. Pinkpop’. De geluiden om ‘te stoppen op het hoogtepunt’ mogen dan

'Golden Earring werd tijdens de eerste editie gezien als de ‘redder van Pinkpop' men er zestienduizend bezoekers af op de tweede editie. In de jaren die volgen, groeit de omvang van het festival gestaag door. Op de tiende editie, in 1979, komen 50.000 bezoekers af. Het is dat jaar bovendien de vierde keer op rij dat Pinkpop is uitverkocht. Hoewel het festival nog steeds één dag duurt, heeft de camping drie jaar daarvoor al zijn intrede gedaan. Natuurlijk zijn er eind jaren zeventig buiten alle hoogtepunten ook een aantal dompers. Voor Jan Smeets is die van Mick Jagger in 1979 ongetwijfeld een van de grootste. Net als Jagger het podium op wil om met Peter Tosh een duet te zingen, ergert hij zich aan de tv-camera’s die hem volgen en maakt hij rechtsomkeert. Met een simpel ‘See you’ laat hij zijn optreden voor wat het is. Smeets blijft verbouwereerd achter en huilt uit bij medeorganisator Wennekes. Decennia later zegt Jagger in een interview met Leo Blokhuis zich het voorval niet meer te kunnen herinneren.

in 1979 steeds sterker worden bij enkele organisatoren, Smeets heeft hier geen boodschap aan. Volgens hem is het einde van Pinkpop nog lang niet in zicht.

Een nieuw begin

Even lijkt het alsof hij daar ongelijk in heeft. Het begin van het nieuwe decennium staat te boek als de ‘zware jaren’ van het festival. Zo daalt het aantal bezoekers in 1982 naar dertigduizend. Drie jaar later reizen nog slechts vijftienduizend man af naar Geleen. De dalende populariteit kan wellicht gedeeltelijk worden verklaard door een te trage aanpassing van het festival aan nieuwe muziekstromen. Een andere reden is de concurrentie met grote stadionconcerten, die in deze periode aan omvang en aandacht winnen. De bands die stadions kunnen vullen drijven hun prijzen op. Een band als U2 vraagt in 1985 al snel 800.000 gulden, het dubbele van het totale programmabudget ▶

1979

THE POLICE

50.000 bezoekers ROBERT GORDON

1978

ELVIS COSTELLO

42.000 bezoekers

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

kapneo.com

197

CONG R

AR S YE

ATIONS | L 50 U AT

O P FE

V S TI

>2.700.000 VISITORS TILL 2018 28x SOLD OUT THE MOST POPULAR POP FESTIVAL IN THE NETHERLANDS 1190 ARTISTS NO. 1 POLLSTARâ&#x20AC;&#x2DC;S EUROPEAN MAGNA CHARTA GUINNESS WORLD RECORD HOLDER THE OLDEST AND ONLY NEVER-INTERRUPTED ANNUAL OPEN-AIR POP FESTIVAL IN EUROPE

Congrats to Jan Smeets and the Pinkpop Family from your friends at MOJO Barriers and MOJO Rental. We are proud to be a part of this unique event for many years.

EXCLUSIVE RENTAL COMPANY

www.mojorental-allareas.nl MOJO RENTAL ALL AREAS - VELDZIGT 3 - 3454 PW DE MEERN - +31 (30) 242 82 00 PROUD MEMBER OF THE

GROUP

SPECIAL

Pinkpop Classic

Om de lange geschiedenis van Pinkpop te vieren, werd er tussen 2007 en 2013 zesmaal het eendaagse festival Pinkpop Classic georganiseerd. Het evenement, dat eveneens op het Megalandterrein plaatsvond, bood een podium aan oude bekenden. De eerste editie was met 10.000 bezoekers een succes. Onder meer Status Quo en Marillion traden toen op. Latere edities bleken minder succesvol. In 2013 bezochten slechts 3.000 festivalgangers Pinkpop Classic. Sindsdien is het extra festival niet meer georganiseerd.

MICK JAGGER ERGERT ZICH AAN TV-CAMERA’S DIE HEM ACHTERVOLGEN EN MAAKT NET VOOR ZIJN OPTREDEN RECHTSOMKEERT

van Pinkpop. En dat is niet het enige probleem van de organisatoren. Zo klagen omwonenden steeds meer over overlast, waarna de burgemeester van Geleen een limiet wil op het bezoekersaantal. De programmering is bovendien moeilijk rond te krijgen omdat artiesten niet voor één optreden naar Nederland willen komen. In 1986 luidt Pinkpop de noodklok om de financiële situatie. Er wordt een samenwerking opgezet met Mojo Concerts, met aandacht voor een uitgebalanceerde programmering en professionele visuele effecten. Daarnaast moet er een nieuw podium komen en grotere artiesten worden vastgelegd. De samenwerking blijkt een schot in de roos: de editie van 1986, met The Cure als hoofdact, raakt snel uitverkocht. Jan Smeets betaalt hier wel een prijs voor, want hij moet de programmering uit handen geven. De organisator behoudt overigens een vetorecht.

Landgraaf

Met de succesvolle heropleving krijgt Pinkpop een nieuwe start op een nieuwe locatie. Vanwege renovaties wijkt het festival in 1987 uit naar het dorp Baarlo, waar tijdens een stormachtige achttiende editie weer en wind worden getrotseerd. De terugkeer naar Geleen wordt echter nooit werkelijkheid, door problemen met vergunningen. Een voormalige draf- en renbaan in Landgraaf, waar Pinkpop flink kan groeien, biedt uitkomst. Vanaf 1988 wordt het festival hier gehouden.

Pinkpop in vogelvlucht P INK N

IC K

P INK P GUL P

OP L A ND

EN MIC K

GEL E

JA GGE

R TRE

ED T N

IE T O

GR A A

BA AR

ING D

OE T Z

IJN IN

'70

T R ED

R NA

ZIJN P

INK P O

SL ECH

3 DAG E

2 DAG

1 DAG C A MP

35 JA A

P INK P P -DEB

T S 20

ACLE

.0 0 0 B

EINDE OP CL

T R EE E ZOE

NAAM FESTIVAL PLAATS AANTAL DAGEN EXTRA FESTIVAL ENKELE HIGHLIGHTS P INK P

A SSIC

D T MIC

OP CL

K JA G

K ER S

A SSIC GOUD

GER A

L SNO

EN JU

B IL EU

G OP

'75

'80

'85

'90

Aanvankelijk leent Pinkpop het terrein van de gemeente Landgraaf voor een ton per jaar. Van de draf- en renbaan, waar de gemeente in de loop der jaren tientallen miljoenen guldens in heeft gestopt, blijft al snel weinig meer over. Toch voert het lokale besef van het belang van een groot festival de boventoon, en de gemeente biedt het terrein aan. Mojo en enkele andere partijen betalen er drie miljoen gulden voor. De locatie wordt omgedoopt tot ‘Megaland’, dat ook dient als terrein voor uiteenlopende andere evenementen. In de loop van de jaren worden riolering, waterleiding, zendmasten en bekabeling toegevoegd als fundamenten voor een modern festival.

Met vallen en opstaan

In de jaren negentig ontwikkelt Pinkpop zich tot een meerdaags festival, van twee

'95

'00

'05

'10

'15

'20

dagen in 1994 en 1995 naar drie dagen in 1996. Ook de omvang blijft groeien, met als hoogtepunt de 72.000 bezoekers die in 1994 het 25-jarige jubileum meemaken. 25.000 hiervan blijven overnachten op de camping. Daarnaast komen er twee buitenpodia en een stage in een grote tent. Met de verandering van het aanzicht krijgt ook de programmering een groeispurt. Voortaan staan er minimaal dertig acts op het programma. Rond de millenniumwisseling is Pinkpop steevast uitverkocht. Inmiddels ligt de capaciteit van Pinkpop per dag op 60.000. Maar net zoals begin jaren tachtig eindigt het succes vrij plotseling. 2003, 2004 en 2005 staan te boek als zwakke edities. Dat geldt zeker voor 2005, wanneer slechts 20.000 bezoekers naar Landgraaf reizen. Al tijdens het boeken zijn er veel problemen. ▶

1981

UB 40

50.000 bezoekers J.GEILS

BAND

1980

50.000 bezoekers

RAYMOND VAN HET GROENEWOUD AND THE CENTIMETERS

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

50 JAAR PINKPOP GEFELICITEERD!

SPECIAL

1982

SAGA

30.000 bezoekers GARY MOORE

1983

LINKS: MINK DEVILLE

40.000 bezoekers

RECHTS: ZZ TOP

Doordat het festival niet samenvalt met Rock Am Ring, is het lastig om bands te regelen. Robert Smith van The Cure, Tears For Fears en System Of A Down zeggen laat af. Het gevolg is een relatief zwakke line-up. In een interview met 3voor12 zegt Smeets destijds dat hij er even aan dacht het festival af te blazen. “Maar volgend jaar is iedereen 2005 weer vergeten.” Inderdaad wordt de volgende editie helemaal uitverkocht, als Pinkpop de portemonnee trekt voor headliner Red Hot Chili Peppers.

Got my mojo workin’

Door de boekingsproblemen van 2005 vindt het festival steeds vaker niet in het

Pinksterweekend plaats. Als Pinksteren te vroeg in het jaar valt, blijkt het lastig om een programmering op niveau samen te stellen. In 2008 is het weer eens zover: Pinksteren valt dat jaar al in het weekend van 10 mei. Dat is veel te vroeg voor de aansluiting bij andere festivals. Om 2005-achtige taferelen te voorkomen, besluit Mojo daarom om een einde te maken aan de Pinkstertraditie. Met een goede planning, een breed aanbod aan genres en de bereidheid om artiesten meer te betalen, lukt het Pinkpop om grote namen te (blijven) trekken. Zo treedt Beatle Paul McCartney op en is de show van Bruce Springsteen tijdens de 40ste jubileumeditie een hoogtepunt uit de geschiedenis van het festival. In 2014 volgt een

nieuw hoogtepunt, zeker voor Jan Smeets: 35 jaar na zijn Pinkpop-debacle beklimt Mick Jagger dan toch het festivalpodium, met The Rolling Stones. Met Jagger weet je het pas op het allerlaatste moment zeker, maar na de openingsriff van Jumpin’ Jack Flash begint hij wel degelijk met zingen. En nu staat het gouden jubileum voor de deur. Een jubileum met Fleetwood Mac, Armin van Buuren én Golden Earring, redders van het eerste uur. Dat uur ligt inmiddels vijftig jaar achter ons. Pinkpop kan terugkijken op een veelbewogen, maar ook veelgeprezen verleden. Vijftig jaar na de klaagzang uit 1969 is er veel veranderd: in Limburg gebeurt altijd wel iets. ◾

Het logo door de jaren heen

Het logo van Pinkpop is overal meteen herkenbaar: een meisje met zwarte krullen in een roze jurk. De pop in het logo is in 1973 ontworpen door reclametekenaar Bert Abell op verzoek van Jan Smeets, die in de jaren ervoor zelf de affiches ontwierp. De pop werd in 1974 het officiële logo. Tot 1999 waren de armen en benen zichtbaar, maar tegenwoordig is alleen het hoofd van de pop te zien.

2016

1973

1985

JASON & THE SCORCHERS

15.000 bezoekers

1984

20.000 bezoekers

KING

LINKS: BIG COUNTRY RECHTS: JIMMY CLIFF

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

HIGHLIGHTS

Hoogtepunten in beeld “You brought out the best in us today”, roept Eddie Vedder halverwege Pearl Jams Pinkpop-concert in 1992. Het beste is dan nog niet eens geweest. Niet veel later maakt Vedder tijdens het nummer Porch een spectaculaire stagedive vanaf de camerakraan. DOOR: MARC SIMONS

et legendarische, bevlogen optreden van Pearl Jam betekent de definitieve doorbraak van de grungeband in Nederland. Iets dat de band overigens zelf ook lijkt te erkennen. Tijdens de afgelopen editie, dus 26 jaar later, vertelt Eddie Vedder op het podium over zijn herinneringen aan de stagedive. Jarenlang blijkt hij in de veronderstelling geleefd te hebben dat de schreeuwende cameraman, bij wie hij op de kraan klom, furieus is

geweest. Na een meeting voorafgaande aan Pinkpop blijkt niets minder waar: hij schreeuwde naar eigen zeggen tegen zijn collega’s om de kraan te balanceren. “So thank you, Rob!”, besluit Vedder. Pearl Jam ‘92 is een begrip geworden. Het wordt gezien als misschien wel het beste Pinkpop-optreden ooit. Maar een festival met een dergelijk lange geschiedenis kan terugkijken op meer gedenkwaardige optredens – zowel in positieve als in negatieve zin.

1981 Een onbekend U2 Anno 1981 lijkt U2 zich nog niet bewust van de gouden toekomst die in het verschiet ligt. “You’re not supposed to know us”, aldus een verbaasde Bono tegen het publiek dat de Ierse band enthousiast begroet. Op dit moment heeft U2, dat voor slechts 6.000 gulden naar Pinkpop is gekomen, eigenlijk nog te weinig materiaal voor een volledig optreden. I Will Follow wordt daarom twee keer ingezet.

1995 Van het podium Het optreden van Shane McGowan is een van de dieptepunten uit de geschiedenis van Pinkpop. De trillende, alcoholverslaafde artiest ziet er slecht uit, staat stijf tegen zijn microfoon aangeklemd en is tijdens de show vrijwel onverstaanbaar. Uiteindelijk wordt hij door zijn manager van het podium gehaald. Het publiek én de bandleden kijken verslagen en wanhopig toe. De band speelt nog twee nummers zonder de zanger, en druipt dan af.

1986

1988 1989

1989,FISHBONE

36.000 bezoekers

50.000 bezoekers

1987

32.000 bezoekers

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

36.000 bezoekers 1987, IGGY POP

SPECIAL

1990 1991

1991 ,LENNY KRAVITZ

1992 1993

42.500 bezoekers

36.000 bezoekers

53.500 bezoekers 1993, BOB FORREST

36.000 bezoekers

2000 Krezip breekt door Weinig bands hebben zoveel te danken aan één optreden als Krezip aan hun show op Pinkpop 2000. Vooraf zijn er wel de nodige twijfels over de keuze voor deze band. Maar met slechts een handjevol eigen nummers staat Krezip toch op het grootste festival van Nederland. En het concert maakt van het nummer I Would Stay vervolgens dé zomerhit van 2000.

1992 Smeets trekt de stekker eruit In 1992 is The Cult de afsluiter van Pinkpop. Hoewel de band veel te laat op het podium verschijnt, eist men het hele optreden te mogen doen. Jan Smeets, die zijn vergunning al ziet worden ingetrokken, heeft andere plannen. Hij beëindigt eigenhandig de show om 00:00 uur. Voor de lenzen van alle tv-camera’s volgt een ongemakkelijk moment, waarin The Cult zijn frustratie uit en Smeets de microfoon woedend op de grond gooit. Een jaar later stelt Smeets: “Het is natuurlijk niet goed, zo’n reactie van mij, maar nog nooit heeft iemand zo erg het bloed onder mijn nagels vandaan gehaald. Verschrikkelijk. In 23 jaar zijn we voor het eerst geëindigd na twaalven, wie had dat ooit kunnen bedenken. En dat door zo’n waardeloze groep.”

1993 Kom van dat dak af

2009 The Boss maakt het waar Dat een grote naam als Bruce Springsteen op Pinkpop staat, is bij voorbaat al bijzonder. Maar het optreden van The Boss in 2009 is des te specialer omdat hij vrijwel nooit op festivals speelt. En Springsteen maakt het meer dan waar op de 40ste editie van Pinkpop. In 2012 doet hij het nog eens dunnetjes over, en laat hij zelfs een 13-jarig jongetje met hem meezingen.

De grens tussen gewaagd en idioot is niet altijd even duidelijk. Toch voelen de meeste mensen meteen aan dat Vedders sprong in het diepe in de eerste categorie hoort, en de actie van Bob Forrest (Thelonious Monsters) in de laatste. Duidelijk onder invloed van allerlei substanties, klimt Forrest tijdens zijn optreden in de luidsprekertorens omhoog en gaat op het dak van het podium liggen. Vervolgens durft hij echter niet naar beneden. Een roadie klimt achter de zanger aan om hem van het dak af te coachen. ▶

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

ADVERTENTIES

FELICITEERT PINKPOP MET HET 50-JARIG JUBILEUM!

WWW.MICHELBIJLEVELD.NL

Al vijftig jaar een veilig festival. Pinkpop, vijftig jaar jong en vijftig jaar veilig. Van harte gefeliciteerd. We zijn trots op deze samenwerking! www.heras-mobile.nl

Feliciteert Pinkpop met het 50-jarig jubileum!

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

SPECIAL

1979

2015

We want more

Koffie en bier

In 1979 heeft The Police nog maar één album uitgebracht, en is het een vrij onbekende naam. Het indrukwekkende concert maakt hier in één klap een einde aan. Tot tweemaal toe wordt The Police terug het podium op geroepen door het ‘We want more!’ schreeuwende publiek.

Tijdens een optreden van de inmiddels gestopte band John Coff ey gooit iemand een bekertje bier naar zanger David Achter de Molen, die midden in het publiek op de handen van toeschouwers staat. Op miraculeuze wijze vangt hij de beker, waarna hij deze casual leegdrinkt. Het fragment wordt gefilmd en gaat viral. Inmiddels is het vele miljoenen keer bekeken.

2014 Mick Jagger treedt op En dat is bijzonder, want het heeft precies 35 jaar geduurd. In 1979 zou Jagger een duet zingen met Peter Tosh, maar besluit hier op het allerlaatste moment vanaf te zien, naar verluidt vanwege te opdringerige cameramannen. Het is een trauma dat Jan Smeets decennialang achtervolgt. Maar dat wordt beëindigd tijdens de perspresentatie van Pinkpop 2014, als Leon Ramakers van Mojo Smeets via een roze telefoon live belt op het podium: The Rolling Stones, inclusief Mick Jagger, staan officieel op Pinkpop 2014. De hele zaal juicht.

1998 Het ei van Columbus

1994 Aardbeving In 1994 schudde Pinkpop op zijn grondvesten – letterlijk. Tijdens het concert van Rage Against The Machine neemt het KNMI een aardbeving waar van 1 op de schaal van Richter, en dat allemaal door de springende menigte.

1994

Anouk en het Pinkpoppubliek van 1998 blijken geen goede match. Tijdens haar optreden wordt ze bekogeld met eieren. De pas 22-jarige zangeres laat zich met haar gewaagde oplossing ook dan al van haar stoerste kant zien: ze trekt haar vieze shirt uit en maakt het optreden af in haar rode BH. ◾

1996 1997

1996, SKUNK ANANSIE

59.000 bezoekers

64.300 bezoekers

1995

49.000 bezoekers

49.200 bezoekers

1995, JAN SMEETS

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

ACHTER DE SCHERMEN

2014, NOODWEER OP PINKPOP

2014, ROLLING STONES

‘Pinkpop toont dat het ook Jan Smeets mag dan het gezicht van Pinkpop zijn, hij tovert uiteraard niet elk jaar eigenhandig het volledige festival uit de hoge hoed. Voor het programma is MOJO Concerts al jaren verantwoordelijk, voor de productie schakelen vele professionals bij. DOOR: EDGAR KRUIZE |

innen de organisatie van Pinkpop is Sierk Janssen hoofd productie. Ook veiligheid zit in zijn portfolio. “Het is leiden en lijden”, lacht hij. “Waarbij het de twee weken voor het evenement de variant met de lange ‘ij’ wordt.” Janssen haast zich erbij te zeggen dat hij wat overdrijft, maar dat het wel enorm aanpoten is. “Het is Jan Smeets’ onverwoestbare en onvermoeibare perfectionisme dat ons voortstuwt. Productioneel is elk festival tenslotte een immense klus. Mijn takenpakket is enorm breed en groeit in de aanloop naar het festival alleen maar meer. Het gaat letterlijk van de plek van de toiletten tot de planning van de artiesten. Zo trad Metallica hier ooit aan, met een strikte curfew, omdat ze direct na het optreden richting de volgende show moesten. Dan is het mijn taak om alles zo in te richten dat ze na de show direct van het veld af richting vliegveld worden vervoerd. Terwijl zich intussen andere zaken aandienen als ze van het terrein vertrokken zijn, krijg je dan ineens het bericht: ‘Ze zijn in de lucht’. Dat is dan zo’n kick! En vervolgens sta je weer bij een paar verstopte toiletten, want het festival gaat gewoon door.”

Investeren Het zijn acts van het kaliber Metallica waarop Pinkpop leunt sinds de editie van 2005, toen de bezoekersaantallen wat tegenvielen. Grote namen, met dito producties. “Dankzij dat soort acs verkopen we uit”, aldus Niek Murray, event manager van Pinkpop. “Tegelijk zijn het ook zulke namen die in Nederland op vrijwel geen enkel ander festival kunnen spelen omdat niemand onze 52

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

schaalgrootte heeft. Dat maakt Pinkpop juist zo uniek.” Rob Trommelen is binnen MOJO Concerts eindverantwoordelijk voor dat programma. “Die headliners moet je rond de kerstdagen wel zo goed als rond hebben, anders krijg je een probleem. Daarna kun je het festival verder aankleden op basis van het resterende budget. De concurrentie op festivalgebied is enorm. Je moet wel mee in die ontwikkeling om grote namen te boeken. Pinkpop 2005 toonde aan dat de destijds ingeslagen weg dood liep. We hebben Jan ervan moeten overtuigen dat je – zelfs met

alweer aan de poort met achttien trucks om zijn podium op te bouwen. Het publiek krijgt niks mee van dat soort nachtelijke change overs, maar voor ons is dat enorm stressen, omdat je al die producties naast elkaar moet laten bewegen en ze elkaar niet in de weg moeten zitten. Op het podium is het dan net een mierennest. Je werkt met een groot team om alles voor elkaar te krijgen. Als hoofd productie ga je met een adrenalinerush door zo’n nacht heen. Je valt in de dagen na afloop echt even in een gat, dat zal iedereen hebben die zo intensief aan Pinkpop werkt.”

'Ook dit jaar weer komen er andere festivals kijken hoe wij het hebben geregeld’ Sierk Janssen een enorm bekende merknaam - moet investeren in dure acts.”

Adrenalinerush Die acts zorgen, juist vanwege de groeiende schaal van hun tournee, voor de nodige productionele hoofdbrekens. Volgens Sierk Janssen was het toppunt wat dat betreft de editie van 2016, toen achtereenvolgens Rammstein op zaterdag en Paul McCartney op zondag headliners waren. “Rammstein had 50.000 kilo aan materiaal in het podium hangen en had 24 trucks mee om dat allemaal te vervoeren. Het afbreken begon om middernacht, maar om drie uur ’s nachts stond de crew van Paul McCartney

Geen paniek Naast productionele ‘rushes’ heeft Pinkpop in 2014 een ‘veiligheidsrush’ gehad in verband met het noodweer dat over Landgraaf trok. Pinkpop besloot de communicatie met de menigte op te schalen. De vakken rondom het hoofdpodium werden ontruimd in verband met overslag van bliksem. Bezoekers werden verzocht om afstand te bewaren tot de metalen masten en om niet te schuilen onder bomen of in tenten, maar op het terrein gehurkt verdere instructies af te wachten. Het terrein is niet geëvacueerd. Dankzij het gebruik van een ‘crowdmanagement’ scenario kon er van een openbare ruimte (in dit geval

SPECIAL

2008, METALLICA

2009, BRUCE SPRINGSTEEN

anders en efficiënter kan’ Megaland) een ‘herkenbaar territorium’ worden gemaakt, wat ervoor zorgde dat bezoekers zich beschermd en veilig voelden en obstakels en schuilplaatsen vermeden. Tussen 20:04 uur en 20:19 uur waren er 1.600 bliksemontladingen boven het terrein, maar het 67.000 koppige publiek bleef uiterst kalm. Janssen: “Er steeg zelfs gejuich op bij elke bliksemflits. Bizar, achteraf. Op zulke momenten heb ik als hoofd productie te maken met de vraag of headliners Metallica nog wel aantreden, tegelijkertijd heb ik die veiligheidspet op. De band zei: ‘Natuurlijk treden we op, maar pas als het noodweer is gaan liggen’. Dat is een geruststelling, waardoor je jezelf volledig op de veiligheid kunt richten. De hulpdiensten stonden paraat op de ring backstage. Waar ik me wel erg druk over heb gemaakt, is dat er ambulances met draaiende zwaailichten gingen staan, alsof er al iets was

gebeurd. Terwijl het doel juist was: geen paniek zaaien.”

Innovatief blijven Uiteindelijk heeft Pinkpop veel geleerd van die potentiële noodsituatie, die goed is afgelopen. Janssen stelt dat communicatie op zo’n moment essentieel is en dat de verantwoordelijke partijen veel efficiënter samen moeten kunnen werken. Met het oog daarop is een jaar later, op zijn initiatief, het Pinkpop Control Center opgericht. Hier worden alle diensten die met veiligheid te maken hebben, samengebracht in één ruimte. “Het is heel belangrijk gebleken dat de diverse specialismen in zo'n samenstelling blijven opereren vanuit hun eigen kennis, om zo complementair te kunnen opereren”, aldus Gerard van Duykeren, CEO van The Security Company. “Het is dan ook goed om te zien dat de crowdmanagementken-

nis van The Security Company kan worden aangewend om andere aanwezige diensten direct te laten zien wat er wordt beoogd met ondernemen of juist nalaten van acties. Hoe diensten worden uitgevoerd zie je meestal wel, niet het uitvoerige proces dat daaraan voorafgaat.” Janssen beaamt dit en stelt dat het Control Center een echte innovatie is in festivalland. “Ook dit jaar komen er andere organisatoren kijken hoe wij het hebben geregeld. Het unieke aan de situatie is dat hier zowel publieke als private partijen in dezelfde ruimte zitten en open en transparant communiceren, met als doel de veiligheid van de bezoekers te borgen. Ik werk de rest van het jaar ook voor andere evenementen in Nederland en België en daar heerst vaak nog een strikte scheiding tussen publiek en privaat. Pinkpop toont dat het anders en efficiënter kan. Ik vind het prachtig dat een festival met zo’n historie blijft innoveren.” ◾

ADVERTENTIE

WIJ FELICITEREN PINKPOP MET 50 JARIG JUBILEUM! TROTSE PARTNER IN TIJDELIJKE WATERVOORZIENINGEN

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

50 YEARS OF LEGENDARY MUSIC CONGRATS PINKPOP FROM ALL@MOJO

SPECIAL

2012, THE SPECIALS

Pinkpop: ijkpunt in menig carrière

In vijf decennia Pinkpop zagen verschillende carrières het levenslicht. Pearl Jam was lang zo groot niet geweest zonder de legendarische duik van Eddie Vedder in 1992, de ‘stadionband’ U2 werd in 1981 op het Pinkpop-podium geboren en de aardbeving die Rage Against The Machine opwekte in 1994, dreunt nog altijd na. De impact van ’s werelds langst lopende popfestival valt niet te ontkennen. DOOR: EDGAR KRUIZE | FOTO'S: ESTHER SCHULTING

e eerste Pinkpop ooit werd ‘audiotechnisch’ gered door een band die er ook op de 50ste editie bij is: Golden Earring. Tijdens die eerste editie in 1970 ontbraken nog een infrastructuur en een festivalcultuur. Het bedrijf Radio Europa zou het geluid verzorgen. Op die tweede Pinkstermaandag, 18 mei, kwam men aanzetten met speakers waarmee normaliter het geluid van een wielerkoers werd versterkt. En daar was het publiek op het Burgemeester Damen Sportpark in

Geleen niet bepaald mee geholpen... “Wij hadden toen al door Amerika getoerd en hadden daar gezien hoe ze professionele PA’s hadden. Die hebben we na laten maken”, vertelt Golden Earring-frontman Barry Hay. “Aan ons is toen gevraagd of alle bands op die eerste editie van ons geluid gebruik konden maken. Daar dachten we verder niet over na, dat deden we natuurlijk gewoon. Terugkijkend kun je zeggen dat wij toch ook een beetje aan de basis van het succes staan.”

Warm bad Volgens Hay was de eerste Pinkpop niet bepaald een doorbraakmoment voor de band. Hay: “We waren al een bekende naam.” Voor andere bands geldt het festival wel als een stap naar het grote publiek. Gary Lightbody, frontman van Snow Patrol, kan erover meepraten. Zijn eerste Pinkpop was in 2007, in 2009 sloot zijn band een festivaldag af en in 2018 maakten zij er na jaren afwezigheid hun rentree. “Dat festival, het publiek... op een of andere manier ‘snapt’ ▶ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

FELICITEERT PINKPOP MET HUN 50-JARIG JUBILEUM

PRODUCTION BROTHERS: SPECIALIST IN SIGNAGE VOOR EVENEMENTEN

• WINKELSWEG 2D • 7255 PN • HENGELO (GLD) • TELEFOON: 0575 74 32 54 • INFO@PRODUCTIONBROTHERS.NL

WWW.PRODUCTIONBROTHERS.NL

SPECIAL

1998

2000 2001

2000, KANE

66.300 bezoekers

51.500 bezoekers

1999

64.200 bezoekers

61.250 bezoekers

Pinkpop Snow Patrol”, aldus Lightbody. “Ik weet niet hoe ik het anders uit moet l eggen. De eerste keer waren we vrij nerveus, maar de manier waarop we welkom werden geheten voelde als een warm bad. Dat is daarna gebleven. Ondanks dat enorme veld, voelt optreden op Pinkpop heel intiem.” Dat laatste heeft Stefan de Kroon, voormalig bassist bij Racoon, ook ervaren. Racoon stond in 2002, 2006, 2008 en 2012 op het festival en Kroons persoonlijke hoogtepunt was Pinkpop 2012. “We hebben altijd hard gewerkt om het niveau van onze optredens zo hoog mogelijk te krijgen. Maar in dat perfectionisme schuilt ook een gevaar. Je moet altijd de spontaniteit behouden op het podium, maar nooit zo dat het voor het publiek vervelend wordt. Die balans, daar blijf je eeuwig naar op zoek. Tijdens die show viel alles samen en waren we rustig

1998,SMASHING PUMPKINS

genoeg om ook van het optreden voor die grote mensenmassa te genieten.”

Fijne mix Wie dat warme bad vol laat lopen, is niet zo makkelijk te omschrijven. Want de Pinkpopbezoeker is veel lastiger te definiëren dan bijvoorbeeld een Lowlands-ganger, een Fortarock-fan of een Defqon.1-devoot. Het is een festival waar inmiddels bezoekers van alle leeftijden en liefhebbers van alle soorten muziek rondlopen. “Voor ons was Pinkpop juist door die mix aan mensen zo’n fijn festival”, zegt voormalig Linkin Parkrapper Mike Shinoda, die met die band in 2003, 2007 en 2012 Pinkpop aandeed. “Wij hebben zelf ook altijd naar artiesten geluisterd als Björk en Aphex Twin, maar ook naar bands als Slayer. Het een hoeft het ander helemaal niet uit te sluiten. We wilden voor onszelf muziek maken die alle muziekstijlen

'Als we iets groots moeten doen als een Pinkpop, dan schijten we collectief een beetje in de broek’

die wij leuk vinden combineert. En zeker op breed geprogrammeerde festivals als deze hebben we gemerkt dat we niet de enigen zijn.” Ook Adam Duritz van Counting Crows, in 1997, 2000, 2003, 2008 en 2015 op het festival, beaamt dat het publiek op Pinkpop als van nature voor veel verschillende stijlen open lijkt te staan. “Wij doen het daar als band altijd heel goed. Eenmaal merkten we het verschil juist omdat we niet op het festival stonden. Terwijl Pinkpop bezig was, speelden wij niet daar maar in het voorprogramma van Santana in het GelreDome. Dat publiek stond dus helemaal niet open voor ‘andere genres’ en achteraf hadden we toch liever op Pinkpop gestaan.” Horace Panter, bassist van The Specials, concludeert dat het festival in de loop der jaren wat gemoedelijker is geworden. “Wij stonden in 1980 op Pinkpop en toen was ▶ 2005, GOLDEN EARRING

Barry Hay, Golden Earring

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

rental, sales & solutions

Uw partner in mobiele communicatie

PinkPop 50JAAR GEFELICITEERD!!

portofoons I

netwerken I

installatie

ADVIES NODIG VOOR UW EVENEMENT? WE DENKEN GRAAG MET U MEE!

088 - 77 101 77

www.rscomm.nl

SPECIAL 2007, SNOW PATROL

het muzikaal echt een tegenbeweging. Voor het podium ontstonden opstootjes en zagen dranghekken door de lucht gaan. Ruim dertig jaar later was het een uiterst familievriendelijk festival. De mensen die jaren eerder de boel afbraken, stonden ditmaal met hun kinderen en kleinkinderen in een gemoedelijke sfeer mee te zingen.”

Iconisch moment Een naam die vergroeid lijkt met Pinkpop, is Krezip. De band is ontstaan dankzij het festival, vertelt Jacqueline Govaert. “De Pinkpop-show van K’s Choice was een ‘dat willen wij ook’-momentje.” Als de band op Pinkpop 2000 aantreedt, is dat op het punt dat normaal de tienduizenden festivalbezoekers even richting frietkot en biertent gaan om een bodem te leggen voor de avondprogrammering. Maar Krezip trekt eigenhandig de mensen de rijen voor de eetkramen weer uit en overtuigt vooral met de ballad I Would Stay. Jacqueline Govaert achter de piano, bandlid Annelies Kuijsters ernaast voor de tweede stem, aangevuld met een cellist. Verder niets, behalve de massale bijval van het aanwezige publiek dat tegen het einde van het nummer lijkt te ontploffen van enthousiasme. De ontlading als de laatste noot wegsterft, is net zo’n iconisch Pinkpop-moment als de sprong van Vedder of de Rage Against The Machine aardbeving. Daarna staat Krezip nog in 2001, 2003, 2007 en 2009 op het festival. “Maar vergis je niet, die laatste twee keer waren we eigenlijk niet geboekt”, aldus Govaert. “En in 2005 ook al niet. Toen en in 2007 waren onze albums net te laat klaar. Ik snap het wel, Pinkpop wil zekerheid en weten wat er gebeurt met een plaat voordat ze een band boeken. Maar ik was echt pissig hoor. Toen onze boeker liet doorschemeren dat het niet ging lukken, zei ik: ‘Maakt me geen snars uit, ik wil daar weer staan!’, dat festival is echt een soort thuisbasis. Uiteindelijk vielen we in 2007 last minute in voor Amy Winehouse en in 2009 konden we optreden omdat Depeche Mode moest afzeggen.”

2002

'Ondanks dat enorme veld, voelt op Pinkpop optreden heel intiem’ Gary Lightbody, Snow Patrol Zenuwen

2009, KREZIP

De vijftigste editie van Pinkpop is nu een reden voor de reünie van Krezip, die daarmee het record van ‘meest geboekte groep op Pinkpop’ vestigt. Alleen Anouk stond er even vaak (zij heeft het record van meest geboekte soloartiest op Pinkpop). Voor Golden Earring wordt het de vierde, of vijfde keer, afhankelijk hoe je telt. De band stond naast de eerste editie in 1970 ook in 1977 en 2005 op het festival en deed nog een bonusronde op Pinkpop Classic in 2008. Ondanks decennia aan ervaring, is een optreden als dit nog steeds een moment om zenuwachtig te worden. Hay: “De Earring is zo'n… 'ding'. Waarin we allemaal vrij bewegen en weten dat we een trefzekere en genadeloze muziekmachine zijn. Eigen shows zijn een vertrouwde omgeving, dan durf je ook meer. Tegelijk hebben we allemaal de zenuwen als we iets groots moeten doen als een Pinkpop. Dan schijten we collectief een beetje in de broek. Ik vind dat het een band siert als dat onzekere er na al die jaren nog steeds is.” ◾

2004 2005

2005,

36.000 bezoekers

KAISER CHIEFS

63.345 bezoekers

2003

47.530 bezoekers

20.000 bezoekers

2002, LENNY KRAVITZ

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

LINE-UP

50 jaar vernieuwing Als er één ding is waar zowel fans als critici van Pinkpop nooit over raken uitgepraat, dan is het wel de line-up van ’s werelds oudste popfestival. Zo wordt Pinkpop dit jaar afgesloten met dancemuziek van Armin van Buuren, terwijl vorig jaar Bruno Mars als laatste optrad. Er komt dus meer ruimte voor dance en popmuziek, zo lijkt het. Maar is dat ook zo? DOOR: JEROEN NOORDELOOS |

‘

protten Smeets, je bent veel te oud’. Het was een van de kreten die Jan Smeets na de presentatie van de programmering in 2016 had verwacht, maar die toch uitbleef. Wel maakte het programma van Pinkpop vele tongen los, vanwege de grote variatie. Zo stond Doe Maar op het affiche, maar reisden ook Rammstein, The Red Hot Chilli Peppers, Douwe Bob en Lionel Richie af naar Landgraaf. Smeets liet toen weten dat voor Pinkpop de kwaliteit belangrijker is dan kwantiteit. “Daarnaast vergeten mensen nog wel eens dat je als programmeur rekening moet houden met een aantal vaste waarden. De belangrijkste is het aanbod. Je kunt die ene supergroep nog zo graag op je festival willen, als de band in kwestie niet op tournee is, heb je pech. Wij werken altijd ‘top down’. Eerst de drie headliners, daarna de secundaire headliners, waarna de rest volgt”, legde Smeets destijds uit in Entertainment Business.

Boe-geroep in Paradiso Als Guus Meeuwis een jaar later wordt aangekondigd voor de mainstage, klinkt er zelfs boe-geroep in de Amsterdamse Paradiso. En dan moesten de namen van Justin Bieber en Martin Garrix nog worden aangekondigd. De fans roeren zich op social media, evenals de aanwezige pers in Paradiso. Toch is de dag waarop zowel Justin Bieber als dj Martin Garrix optreden de enige uitverkochte festivaldag. Smeets: “Ik trek me niet zoveel van deze kritiek aan. Deze namen zijn ‘the next generation’. En Guus Meeuwis hebben we al tien jaar lang proberen te strikken. Na het succes van Doe Maar in 2016 wist ik ook dat dit zou gaan lukken.” De programmering van Pinkpop en de kritiek erop lijken hand in hand te gaan. Dit was al het geval in de jaren zeventig, maar ook na de presentatie voor de jubileumeditie van dit jaar. Zo kopt NRC Handelsblad: “Jubileumeditie Pinkpop mist klinkende headliner”. Volgens het dagblad zijn

Mumford & Sons, The Cure en Armin van Buuren niet de artiesten die voor uitverkochte edities gaan zorgen, zoals Bruce Springsteen en de Rolling Stones dat in het verleden wel hebben gedaan.

Ruimte voor variatie Ironisch genoeg is The Cure juist een van de redenen dat Pinkpop in 1986 uit een diep dal weet te kruipen. Het festival heeft dan al enkele jaren te maken met teruglopende bezoekerscijfers. Redenen zijn er te over. Zo staat pas in 1978 voor het eerst een donkere artiest op het podium en weigert Smeets in die tijd om populaire punkbands te contracteren. Hun muziek zou namelijk ‘te agressief’ zijn. Dergelijke keuzes blijven niet zonder gevolgen: in 1982 is het festival voor het eerst niet uitverkocht. In deze jaren is het grootste probleem van Pinkpop dat de muziek niet meer aansluit op de wensen van het publiek. Het festival blijft qua muziekstijl breed, maar de kwaliteit ont-

ADVERTENTIE

GEFELICITEERD MET HET 50-JARIG JUBILEUM VAN PINKPOP 60

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

SPECIAL

ARMIN VAN BUUREN

breekt. Smeets is zich hiervan bewust, maar slaagt er niet in om de juiste bands op zijn podium te krijgen. Dit heeft ook te maken met geld. Midden jaren tachtig constateert De Volkskrant: "De vraag dringt zich op of een opzet als die van Pinkpop met een brede en bovendien zwakke programmering nog in deze tijd past. Het geloof in een homogene jongerencultuur uit het hippie-tijdperk toen Pinkpop ontstond bestaat al lang niet meer. Het publiek is in verschillende subcultuurtjes uiteengevallen." Door een samenwerking met Mojo Concerts lukt het Pinkpop om in de tweede helft van de jaren tachtig toch grote namen aan te trekken. Pinkpop verkoopt volledig uit in 1986, met The Cure als headliner. Ook in de volgende jaren weten Pinkpop en Mojo Concerts het succes verder uit te bouwen door het boeken van grote hoofdacts. In jaren waarin er, door welke redenen dan ook, minder grote namen op het programma staan, voelt het festival dit echter meteen. Dit heeft ongetwijfeld te maken met de verscheidenheid aan genres dat te horen is op Pinkpop. Ondanks tegenslagen heeft het festival altijd een breed publiek willen aanspreken, waardoor grote namen een must zijn. Voor niche-festivals lijkt het in die zin

2006

THE CURE

gemakkelijker om de juiste snaar te raken en kaarten te verkopen. De brede opzet maakt Pinkpop wel een familiefestival bij uitstek, zeker de laatste jaren. Bovendien is het festival daarom ook voor veel artiesten een bijzondere ervaring geworden (zie ook het artikel 'Pinkpop: ijkpunt in menig carrière').

Volgen van trends Dat brede aanbod aan genres is door de jaren heen opgebouwd. Traditiegetrouw heeft Pinkpop een bijzondere binding met rock, dat aanvankelijk de jongerencultuur domineerde, maar het festival bood al snel een podium aan andere muziekstijlen toen deze opkwamen. Al in 1983 vertelt Smeets aan een journalist van de NOS: “Ik denk dat je anders niet zoveel publiek kunt krijgen. Alleen soms helt het over naar een bepaalde muziekstijl, zoals hardrock. Dat heeft dan met de trend te maken.” Van deze zienswijze, het volgen van muzikale trends, is Jan Smeets eigenlijk nooit afgestapt. Dat is ook duidelijk terug te zien op de de festivalaffiches. Rockmuziek blijft alom vertegenwoordigd in Landgraaf. Niet voor niets draagt Pinkpop al jarenlang de bijnaam ‘het festival van de gitaren’, want de afgelopen vijf jaar reisden

Rammstein, Foo Fighters, Pearl Jam en de Red Hot Chilli Peppers af naar Limburg. Het aanbod van rock, metal en punk blijft al die tijd alom aanwezig. Daarnaast boort het festival met artiesten als Pharrell Williams, Justin Bieber, Krezip en Robbie Williams ook een nieuw publiek aan, met een grotere nadruk op popmuziek. Waarbij vooral de komst van Bieber door fans met argusogen wordt bekeken. De criticasters dopen Pinkpop zelfs cynisch om tot ‘Lollypop’. Het festivalterrein staat in 2016 dan ook vol met jonge tieners die voor hun idolen naar Landgraaf zijn gereisd, het publiek dat over een paar jaar de toekomst van het festival in handen heeft. Welke kant Pinkpop opgaat, weet niemand. Wat wel zeker is, is dat er ook in 2020 genoeg te doen zal zijn over de lineup. Te veel dance en pop, te weinig gitaren. Of juist andersom. Eén ding staat als een paal boven water: Pinkpop is onlosmakelijk verbonden met de Nederlandse muziekgeschiedenis. Jan Smeets en zijn partners beschikken over een eindeloos doorzettingsvermogen en de kwaliteit om het festival te blijven vernieuwen. Daar kunnen vriend en vijand het alleen maar over eens zijn. ◾

2008 2009

2008, QUEENS OF THE

94.000 bezoekers

STONE AGE

68.000 bezoekers

2007

62.500 bezoekers

90.000 bezoekers

2007, LINKIN PARK

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

SPECIAL

‘Pinkpop hoort gewoon bij mij’ Al jaren trekt Pinkpop publiek van jong en oud. Wat zijn de leukste herinneringen van die de verschillende generaties? Wat maakt het festival nu zo bijzonder voor hen? Wij vroegen het aan vijf Pinkpopfans. Cor van Wees 67 jaar

68 jaar “Als professional heb ik de meeste Pinkpop-edities wel bezocht. Het evenement is ieder jaar weer een feestje, waar altijd wel iets bijzonders gebeurt. De 1979-editie, met onder meer Average White Band, Peter Tosh en Dire Straits, was speciaal. Ter promotie van die laatste band hebben we roze sweaters laten maken, daar hadden ze het jaren later nog over. Ik was er uit hoofd van de labels waarvoor ik werkte met Dio en Marillion in 1984, Eels, Live, Counting Crows en Bush in 1997, Kyteman in 2009, Handsome Poets in 2013 en ga zo maar door. Voor Pinkpop moest er altijd iets gaande zijn rond een artiest die ze wilden boeken. Maar als men erin geloofde, kreeg je alle steun. Dat maakt het tot een festival waar je succes kunt continueren en uitbouwen. Een band als Bush stond er vier keer, Counting Crows en Live vijf keer. Als platenmaatschappij plukte je daar enorm de vruchten van. Live heeft bijvoorbeeld zo’n 800.000 albums in Nederland verkocht en hun zichtbaarheid op Pinkpop heeft daar zonder meer aan bijgedragen. Als ik puur persoonlijk aan Pinkpop denk, staat vooral het relaxte karakter me bij. Het is altijd goed geregeld, al kwam ik ooit rondom het terrein met mijn auto ineens tussen de opbouwende campinggasten terecht. En ik heb me er in de 45 jaar dat ik in de business zit altijd opperbest vermaakt. Het is behalve een voor de industrie heel belangrijk evenement echt een jaarlijks uitje. Daarom zeg ik: gefeliciteerd Jan en je team, op naar de volgende vijftig edities!”

2010

FOTO: ESTHER SCHULTING

Kees van Weijen

“Sinds 1978 ontwerp ik de festivalposters voor Pinkpop. De vormgeving maakt een belangrijk onderdeel uit van de beleving van een evenement en de herinnering die de bezoeker er daarna aan heeft. Het is mooi om daar een beetje aan bij te kunnen dragen. De relatie die ik met Pinkpop heb opgebouwd in de loop der jaren geeft me veel vrijheid in de ontwikkeling van het idee. De reden dat ik het al zo lang kan doen, is dat er elk seizoen een streep door het vorige gaat en ik weer met een schone lei kan beginnen. Je moet het loodzware anker van de geschiedenis ook niet met je mee willen slepen. Voor je het weet, raak je daarmee los van de tijdsgeest en loop je achter. Wat opvalt als je naar het merk Pinkpop kijkt, is dat het een constante kwaliteit heeft gekregen. Daardoor kun je er makkelijk mee communiceren en er van alles onder hangen, zonder daarmee afbreuk te doen aan de identiteit van het festival. Dat merk zorgt er ook voor dat er een heel eclectisch palet aan artiesten kan optreden zonder dat de naam Pinkpop daarmee wordt verzwakt. Sterker nog, die koppeling met Pinkpop komt de merknaam van veel artiesten die op het podium staan alleen maar ten goede. En zolang ik de kernwaarden van het merk blijf respecteren, geeft die kracht mij op het gebied van vormgeving meer ruimte en vrijheid. Uiteraard is het programma het meest belangrijk, maar een pakkende affiche kun je zien als de slagroom op de taart.” ▶

2012 2013

2012, MUMFORD & SONS

59.000 bezoekers

64.300 bezoekers

2011

49.000 bezoekers

49.200 bezoekers

2011, COLDPLAY

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

ADVERTENTIES

Feliciteert Pinkpop met het 50-jarig jubileum! 50 JAAR PINKPOP, 50 JAAR LEGENDARISCHE OPTREDENS

WARNER MUSIC BENELUX FELICITEERT PINKPOP MET HET 50-JARIG JUBILEUM!

FELICITEERT

MET HAAR 50-JARIG JUBILEUM! 64

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

SPECIAL

2014 2015

2015, ROBBIE WILLIAMS

134.000 bezoekers

ILSE DE LANGE, THE COMMON LINNETS

2016

112.500 bezoekers RED HOT CHILI PEPPERS

116.750 bezoekers

Gino Haverkamp

Geert Heldens

20 jaar

57 jaar

“Ik ben in 2017 en 2018 naar Pinkpop geweest. In 2017 was ik er op de zondag, in 2018 het hele weekend. In 2017 keek ik enorm uit naar Imagine Dragons en Green Day. Het jaar daarop ging ik vooral voor BLØF, Donnie en Pearl Jam. Mijn Pinkpop-hoogtepunten draaien vooral om gezellig samenzijn met je vrienden én specifieke momenten bij optredens. Dat Imagine Dragons iedereen compleet omverblies en zich bij het Nederlandse publiek introduceerde als dé nieuwe wereldband, bijvoorbeeld. Of toen Green Day ‘Do You Know the Enemy’ speelde, waarbij iedereen uit zijn dak ging. Het moment dat ik Eddie Vedder in real-life zag of toen het hele veld uit volle borst BLØFs ‘Harder dan ik hebben kan’ meebrulde. Je hebt het idee dat je op iets groots bent als je op het terrein rondloopt. Bij mijn ideale Pinkpop moeten de drie headliners bands of artiesten van formaat zijn. Voor mij zouden dat Pearl Jam, Red Hot Chili Peppers en Bruce Springsteen zijn. Artiesten als Imagine Dragons, Green Day, BLØF en Live mogen evenmin ontbreken. Jongere artiesten als Billie Eilish zijn ook meer dan welkom.”

“De vijftigste Pinkpop wordt mijn 39ste. Het bezoek van het festival is een traditie geworden. In 1980 had je als muziekliefhebber nog niet zo veel te kiezen, tegenwoordig kun je – als je zou willen – ieder weekend naar een festival. Toch blijft Pinkpop mijn favoriet, vanwege het fijne karakter en de overzichtelijkheid. Een festival met tweehonderd acts op de poster is leuk, maar wat heb je eraan als je er op een dag hooguit zeven à acht kunt zien? Mijn favoriete editie is Pinkpop 2014, met mijn favoriete band ooit, The Rolling Stones. Het was zo’n editie waarin alles klopte. Mijn favoriete optreden ooit op Pinkpop was Bruce Springsteen in 2012, al was zijn komst in 2009 ook heel bijzonder. Dat ineens een artiest van dat kaliber naar Landgraaf kwam, was een omwenteling, toen wist je: vanaf nu kunnen we echt alles verwachten. Tijdens Pinkpop 2000 heb ik een sticker meegenomen. Vanaf dat moment heeft het nog zes jaar geduurd voor ik de stap heb gewaagd, maar uiteindelijk is het die stickerafbeelding geworden die als tatoeage op mijn arm staat. Ik ben er nog elke dag blij mee. Pinkpop hoort gewoon bij mij.” ◾

Tristan Lewinksy 19 jaar

FOTO: ESTHER SCHULTING

“Als beginnende Pinkpopganger het ik het festival twee keer bezocht, in 2016 en 2017. Ik ben groot fan van Red Hot Chili Peppers, Imagine Dragons en Green Day. Daar keek ik dus erg naar uit, en die stelden zeker niet teleur! Pinkpop is een heel sfeervol festival. Ik vond het allebei de jaren fijn om het park te verkennen en mensen te spreken die ik daar ontmoette. Er is voor ieder wat wils, dus je kunt op muziekgebied uit je comfortzone treden. Zo heb ik Gary Clark Jr in 2016 voor het eerst gezien. Hij is nu een van mijn favoriete artiesten. Mijn ideale editie? Lastige keuze. Maar ik zou het al heel leuk vinden als er klassieke (hard)rock-bands komen, of ik ze nu ken of niet. Want nieuwe artiesten ontdekken tijdens Pinkpop is wel het allerleukste.”

2019

2017 2018

113.500 bezoekers

TIJDLIJN FOTO'S EN HIS TORISCH BEELDMATERIA AL (C ) BURO PINKPOP

FLEETWOOD MAC, MUMFORD & SONS, THE CURE, ARMIN VAN BUUREN, JAMIROQUAI, BASTILLE, LENNY KRAVITZ, ELBOW, GEORGE EZRA, TENACIOUS D, BRING ME THE HORIZON, MAJOR LAZER, ANOUK, BAZART, THE KOOKS, KRAANTJE PAPPIE, SLASH FT. MYLES KENNEDY & THE CONSPIRATORS, THE 1975, JETT REBBEL, JACOB BANKS, CAGE THE ELEPHANT, GOLDEN EARRING, SYML, DIE ANTWOORD, J. BALVIN, ROWEN HÉZE, WHITE LIES, DROPKICK MURPHYS, THE BOSSHOSS, SAN HOLO, HALESTORM, DAVINA MICHELLE, YUNGBLUD, MARK RONSON, MILES KANE, JACK SAVORETTI, BLOOD RED SHOES, MICHAEL KIWANUKA, FIRST AID KIT, THE PRETENDERS, SAM FENDER, INDIAN ASKIN, KREZIP, JACIN TRILL & LEAFS, HIPPO CAMPUS, BLADFLOWER, GRACE CARTER, BOEF, BARNS COURTNEY, CONFIDENCE MAN, AU/RA, THE MARCUS KING BAND, PALAYE ROYALE, COELY, COLDRAIEN, SOHAM DE, NANA ADJOA, DAVID KEENMAN 89.500 bezoekers EN MT.ATLAS

2018, JESSIE J

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

S P E C I A L

THEATER Het gaat goed met de Nederlandse theaters. Uit de meest recente cijfers van het CBS blijkt dat voorstellingen en concerten op Nederlandse podia in 2017 18,5 miljoen bezoekers trokken, 1 procent meer dan een jaar eerder. De grootste stijging (12 procent) zat in de belangstelling voor het muziektheater (musicals en operaâ&#x20AC;&#x2122;s). Deze trend lijkt zich voorlopig nog wel even voort te zetten, met voorstellingen als Lazarus, The Book of Mormon en We Will Rock You. In deze special komt een groot aantal Nederlandse theaters aan bod en staan we stil bij producenten en impresariaten.

68 71 73 74 76 78 80 83 85 86 89

Huwelijk tussen cultuur en commercie Theater De Stoep DG Theater/De Graaf & Cornelissen Entertainment Lazarus Rijkswijkse Schouwburg Senf Theaterpartners The Book of Mormon DeLaMar Theater Nationale Theaterkassa AT Next Theater Agency DNK

Huwelijk tussen cultuur en commercie Jaarlijks worden er in Nederland bijna tien miljoen theaterkaartjes verkocht voor ongeveer 29.000 voorstellingen. Vooral musicals, klassieke muziek en jeugdtheater zijn in trek, hoewel er ook steeds meer animo is voor popconcerten. De meer dan tweehonderd theaters die ons land telt mogen dan van elkaar verschillen, één ding hebben ze gemeen: de passie van de medewerkers voor hun vak.

en theater bestieren is in ons land niet altijd even makkelijk. Met het nieuwe theaterseizoen in zicht spraken we met verschillende theaters en impresario’s over het Nederlandse speelveld en de jongste uitdagingen .

Nieuw publiek Om een nieuw en vooral jonger publiek aan te zich te binden, is het theaterpodium steeds vaker de plek waar genormeerde en populaire popartiesten hun kunsten vertonen. Artiesten als Suzan en Freek zijn daar een goed voorbeeld van. Op streamingdiensten verbreekt het Nederlandse duo op dit moment flink wat records. 68

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Hun populariteit wordt in het komende seizoen niet alleen verzilverd in de popzalen, maar ook in het theater. Deze ‘nieuwe’ aanwas hoeft zeker niet ten koste te gaan met het klassieke aanbod. Dat zegt ook Rob van Wijk van Theater De Stoep. “Wij hebben niet alleen theater op het programma staan, maar ook shows van artiesten als Waylon, Jett Rebel en een show van YouTuber Nienke Plas. Hiermee binden we een nieuw publiek aan onze theaters. Ook hebben we met Kinky Boots in december een show van internationale allure binnengehaald. Om dat voor elkaar te krijgen, investeren we veel tijd in onze relatie met het bedrijfsleven en producenten.

We hebben een gezamenlijk belang en dat houden we voor ogen. Die tijd en aandacht, die leiden tot mooie resultaten.”

Lokaal en nationale successen De zoektocht naar een nieuw publiek en een andersoortige programmering betekent echter niet dat de traditionele culturele of lokale rol van een theater uit het oog wordt verloren. John Koster van de Rijswijkse Schouwburg: “Een theater is de trots van de gemeente. We willen altijd een substantiële reguliere programmering. Daarom hebben we ons ten doel gesteld om initiatieven te nemen voor de rest van de stad, en samen te werken met verenigin-

THEATER

gen en instellingen. We huren ook andere locaties voor voorstellingen. Zo zijn we vorig jaar begonnen met voorstellingen in het plaatselijke verzorgingstehuis.” Volgens Jetze Dam van het Assense theater DNK profileert het cultuurcentrum zich als een plek waar lokale en nationale succesen samenkomen. “Veel bezoekers en partijen kiezen voor ons omdat wij de kwaliteit hebben van een grote stad, met goede accommodaties en bereikbaarheid, en wij beschikken over de voorzieningen. Maar qua prijs en klantvriendelijkheid hebben wij een bescheiden provinciale houding. We horen daarnaast altijd dat onze Drentse gastvrijheid opdrachtgevers verrast. We denken mee en met een optimale bediening willen we mensen echt het gevoel geven dat ze gewaardeerd worden.”

Commercieel beleid Om ervoor te zorgen dat de exploitatie makkelijker rendabel gemaakt kan worden, voeren veel theaters ook een commercieel beleid. Het Amsterdamse theater DeLaMar

was bijvoorbeeld de afgelopen twee jaar de thuisbasis van Amsterdam Dance Event. Verder werden er Michelin-sterren uitgereikt, is het Amsterdamse theater de plek waar uitgevers en journalisten jaarlijks het Mercurs tijdschriftengala vieren en worden er onder meer congressen georganiseerd. Maud Uilenreef, manager zakelijke markt bij DeLaMar: “Naast de faciliteiten en onze ex-

SPECIAL

zorgen ervoor dat wij beter in staat zijn om in de toekomst nog meer mooie dingen te programmeren en te maken. Zo realiseren wij een mooie samenhang tussen de commerciële en culturele kant van ons theater.” John Koster van de Rijswijkse Schouwburg voegt daaraan toe dat ‘een seizoen pas geslaagd is bij een divers aanbod in zowel de reguliere als de commerciële program-

'Een theater is de trots van de gemeente' John Koster, Rijswijkse Schouwburg pertise bieden we ook iets anders aan: die heerlijke, warme theatersfeer. Je hebt hier niet dat kille van een standaard congrescentrum. Daardoor krijg je een ander soort ontmoetingen.” Een mooie bijkomstigheid is dat het geld dat DeLaMar Theater ophaalt met evenementen voor de zakelijke markt wordt gebruikt voor de culturele exploitatie. Directeur Andreas Fleischmann: “De zakelijke klanten steunen de culturele sector, en

mering’. “Afgelopen jaar hadden wij zo’n tweehonderd reguliere voorstellingen en 120 andere diverse activiteiten, waaronder productpresentaties, personeelsfeesten, symposia en andere evenementen, maar bijvoorbeeld ook uitvaartdiensten. In totaal kwamen er 90.000 bezoekers, waarvan 25.000 voor events naast de reguliere programmering. We zien het aandeel van de commerciële evenementen groter worden.” ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

MEER DAN ALLEE N THE ATER

WWW.THEATERDESTOEP.NL

THEATER

SPECIAL

THEATER DE STOEP

‘We spelen op Champions League-niveau’ Rob van Wijk, directeur van Theater De Stoep, is naar eigen zeggen een tevreden mens. Daar is alle reden toe. Vorig jaar won het podium in Spijkenisse de prijs voor Theater van het Jaar 2018 en er staat alweer een nieuw, interessant seizoen voor de deur.

raag je directeur Rob van Wijk wat de kracht is van Theater De Stoep, dan raakt hij niet uitgepraat. “Die komt voort uit een aantal factoren. Allereerst hebben we een fantastisch pand”, vertelt hij. “Het theater is ontworpen onder architectuur van Ben van Berkel. Hij heeft ook de Erasmusbrug ontworpen. Voor mij is De Stoep dan ook een van de mooiste theaters van het land. Het is een hele fijne plek om binnen te komen. Maar nog belangrijker is de wijze hoe wij met onze bezoekers omgaan. We bieden een hoge mate van gastvrijheid. Niet alleen aan onze bezoekers, maar ook aan producenten, technici én spelers. Dat maakt in theaterland nog wel eens het verschil, maar voor ons is dat vanzelfsprekend.”

Erkenning vanuit het vak Na twee keer op rij genomineerd te zijn voor de titel ‘Theater van het Jaar’, wint Theater De Stoep in 2018 tenslotte de prestigieuze titel. “Het is echt is een erkenning door vakgenoten. De prijs wordt uitgereikt door de Vereniging van Theaterproducenten en die zien theaters door het hele land. Als je dan van hen een prijs krijgt, omdat je het beste theater bent, dan is dat een enorme eer en een beloning voor het harde werk dat de organisatie heeft verzet. Onze gastvrijheid wordt ook opgemerkt. Om een parallel te trekken met de voetbalsport: op dit moment spelen we op Champions League-niveau in het Nederlandse theaterlandschap en we gaan er alles aan doen om op dit niveau te blijven presteren.” Volgens de directeur wordt het dankzij de toekenning van de prijs makkelijker om shows te programmeren. Van Wijk: “Ik denk dat dit zeker meespeelt, maar het gaat er in theaterland ook om dat je netwerk goed

ROB VAN WIJK

is. Vanuit de theaterwereld krijgen we terug dat Theater De Stoep een plek is die artiesten graag op de speellijst hebben staan. Niet alleen vanwege de prijs die we hebben ontvangen, ook omdat de zalen vaak vol zitten. Bovendien weten gezelschappen dat het facilitair en qua hospitality bij ons goed geregeld is.”

Ruimte voor groei De bezettingsgraad van De Stoep ligt boven het landelijk gemiddelde. “Jaarlijks komen er zo’n 70.000 bezoekers naar ons theater. Een prachtig aantal, maar ik zie voldoende mogelijkheden om de komende jaren verder te groeien. 75.000 bezoekers per jaar behoort zeker tot de mogelijkheden. Als

dat lukt, zijn we een van de best bezette theaters van het land.” Om deze groei te realiseren, wordt er veel tijd geïnvesteerd in de programmering voor een breed publiek. “Zo hebben we niet alleen theater op het programma staan, maar ook shows van Waylon, Jett Rebel en een show van YouTuber Nienke Plas. Hiermee binden we een nieuw publiek aan ons theater. Ook hebben we met Kinky Boots in december een show van internationale allure binnengehaald. Om dat voor elkaar te krijgen, investeren we veel tijd in onze relatie met het bedrijfsleven en producenten. We hebben een gezamenlijk belang en dat houden we voor ogen. Die tijd en aandacht, die leiden tot mooie resultaten.” ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

THEATER

SPECIAL

DE GRAAF & CORNELISSEN ENTERTAINMENT

Slim inspelen op wensen en trends Door goed in te spelen op de ruimte in de markt en de vinger aan de pols te houden bij het publiek is DG Theater/De Graaf & Cornelissen Entertainment uitgegroeid tot een van de grootste spelers in de Nederlandse theaterwereld.

anuit de theaters en het publiek is er behoefte aan grote - reizende - internationale musicals”, vertelt Fred de Graaf, commercieel directeur van DG Theater en De Graaf & Cornelissen Entertainment, “maar niet elke producent is bereid daar alle energie in te steken en een financieel risico te nemen. Om dat toch voor elkaar te krijgen, hebben we met dertig Nederlandse Theaters onder de naam Nationale Musical Tour een samenwerkingsverband gesloten. Zo kunnen we ervoor zorgen dat ook de komende jaren Broadway- en West End-musicals te zien zijn in de Nederlandse theaters. Evita was een groot succes met 110.000 bezoekers, daarom volgt dit najaar de Broadway-hit Kinky Boots en het seizoen daarop Titanic.”

Grote speler Het bedrijf uit Utrecht is, met in het aankomende theaterseizoen 30 producties, meer dan 1.000 voorstellingen en ruim 450.000 bezoekers, een van de grotere spelers in de Nederlandse theaterwereld en werkt met verschillende labels. De Graaf & Cornelissen Entertainment profileert zich met de genoemde internationale musicals en er worden sinds 2002 eigen Nederlandse producties ontwikkeld. DG Theater brengt een keur aan internationaal aanbod. Naast de productietak is het bedrijf ook eigenaar van impresariaat Impact Entertainment, dat voor 20 andere theaterproducenten tournees verwezenlijkt. De driekoppige directie wordt gecompleteerd met Hans Cornelissen (artistiek directeur) en Ruud de Graaf (algemeen directeur). “En dan is er ook nog ons productiekantoor in Johannesburg waar we Afrikaanse shows speciaal voor de Nederlandse markt produceren’ vertelt De Graaf trots.

Dynamiek van de kaartverkoop Afkomstig van ticketingbedrijf Eventim viel

FRED DE GRAAF, HANS CORNELISSEN EN RUUD DE GRAAF

De Graaf met zijn neus in de boter, toen hij in 2017 commercieel directeur werd bij DG Theaterproducties BV. “Er zijn meerdere interessante ontwikkelingen gaande in de sector” legt hij uit. “Kijk alleen al naar de veranderende dynamiek van de kaartverkoop. Ook in de theaters worden steeds meer kaarten online en in een laat stadium verkocht. De traditionele theaterbrochures zijn nog steeds belangrijk en leidend voor de lokale voorverkoop, maar producenten nemen steeds meer zelf het initiatief om publiciteit te generen voor hun producties om zo de kaartverkoop te stimuleren. Dit betekent ook dat producties eerder in verkoop gaan en dat vereist flexibiliteit van theaters.” DG Theater speelt snel in op trends en wensen van het publiek. “We hebben momenteel een theatercollegetour met advocaat Gerard Spong waarbij hij zijn visie op het strafrecht in Nederland geeft en dit aankleedt met smakelijke anekdotes. Zo’n theatercollege is een relatief nieuwe vorm in het theater, waar veel vraag naar is. Tevens zijn ‘memorylane’ producties populair. Mensen hebben een hang naar

FOTO: ROBIN K AMPHUIS

sentiment en de muziek van hun jeugd. Succesvolle voorbeelden zijn The Simon & Garfunkel Story en CCR (Fortunate Sons) waarin het verhaal van de band wordt verteld en hun muziek live te horen is. En met de Graaf & Cornelissen Entertainment brengen we ook toneel en muzikale theatershows rond sterren als Sven Ratzke, Brigitte Heitzer en Renée van Wegberg.”

Trouwe bezoekers “Dankzij online campagnes en mediapartnerschips zoals met Sanoma, dat onder meer de titels Libelle, Nu.nl en Margriet uitgeeft, bereiken we nieuwe doelgroepen voor onze theaterproducties", aldus De Graaf. “Ervaringen hiermee hebben we opgedaan bij My Fair Lady en Evita waardoor we nu nog beter in staat zijn Kinky Boots onder de aandacht van het grote publiek te brengen. Uiteindelijk is dat wat we willen bereiken: een grote schare van trouwe bezoekers die bewust kiezen voor de reizende musicalproducties van De Graaf & Cornelissen Entertainment of een van de vele andere internationale producties van DG Theater.” ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

SPOTLIGHT

Muzikaal testament van David Bowie Na triomfen te hebben gevierd in New York en Londen komt de psychedelische rockmusical Lazarus naar Nederland. De voorstelling is vanaf oktober drie maanden te zien in DeLaMar Theater in Amsterdam. In Lazarus neemt David Bowies alter ego Thomas Newton ons mee door zijn leven, dromen en obsessies. Een reis die wordt omlijst door hits als Absolute Beginners, Changes en Heroes. DOOR: ARNOLD LE FÈBRE

e hadden het natuurlijk wel een beetje verwacht, maar dat het zó’n storm zou lopen, was een grote verrassing. Een uur voordat de nieuwe voorstelling Lazarus in december 2015 in première zou gaan, stonden er voor de onopvallende entree van New York Theatre Workshop aan 4th Street vele honderden mensen te wachten achter de dranghekken - in de hoop nog een kaartje te kunnen bemachtigen. Een missie die gedoemd was te mislukken. Niet alleen telt het New Yorkse theatertje slechts tweehonderd stoelen, alle 13.000 kaartjes voor de voorstelling waren in de voorverkoop binnen amper een uur verkocht. Dat had niet zozeer te maken met de Vlaamse regisseur Ivo van Hove, die hier al acht keer eerder een voorstelling regisseerde, als wel met de man die de desbetreffende voorstelling samen met de Ierse scenarist Enda Walsh had geschreven: David Bowie.

Gekwelde alien Voor de theaterproductie Lazarus stak Bowie bestaande nummers in een nieuw jasje en schreef hij vier nieuwe songs. Centraal in deze psychedelische rockmusical staat de gekwelde alien Thomas 74

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Newton. Een personage dat Bowie dierbaar was. Hij kroop zelf in de huid van Newton in de SF-film The Man Who Fell To Earth uit 1976. In die film speelde Bowie een buitenaards wezen dat naar de aarde komt in een poging zijn eigen planeet te redden, maar uiteindelijk gedoemd is om zijn dagen op de onze te slijten. Hij belandt in een neerwaartse spiraal van depressies en drankverslaving. Lazarus is te beschouwen als het vervolg en speelt zich dertig jaar later af. Zijn grote liefde Mary Lou heeft hem verlaten en Newton verliest zich in hallucinaties, slechte tvprogramma’s en alcohol. Deze keer was het acteur Michael C. Hall (Dexter, Six Feet Under) die in de huid kroop van de desolate alien. Muzikanten achter een glazen wand brachten Bowies muziek ten gehore, waaronder bekende nummers als Changes, Life On Mars, This Is Not America en Heroes.

Testament Lazarus groeide uit tot een immens succes. Muziekblad Rolling Stone omschreef Lazarus als ‘Wild, fantastisch, waanzinnig. Een surrealistische tour de force. Lazarus is in feite een twee uur durende meditatie over verdriet en verlopen hoop, maar

het neemt zo veel wilde, fantastische en verbluffende wendingen dat het nooit verveelt. […] Lazarus mag op papier alle kenmerken bevatten van een slecht idee, het plot is samenhangend, de liedjes fantastisch en het acteerwerk meeslepend.” De recensent van The Daily Beast schreef: “Als David Bowie het idee had om het publiek te verwarren, dan heeft hij dat met zo veel visuele flair gedaan gedaan dat het niet uitmaakt dat het stuk verre van conventioneel is. Tegen het einde waren mijn ogen aan het dansen.” Op de zwarte markt gingen kaartjes voor de rockmusical van de hand voor prijzen van tussen de 1.000 en 3.000 dollar. Maar toen gebeurde er iets wat niemand had verwacht. Op 10 januari 2016 overleed David Bowie op 69-jarige leeftijd aan de gevolgen van kanker, waardoor Lazarus veranderde in een testament, zijn artistieke afscheid. De belangstelling voor de voorstelling was al groot, maar zwol nu helemaal op tot astronomische proporties.

Engelse reprise Het was dan ook niet meer dan logisch dat Lazarus de Atlantische oceaan over-

FOTO: MART BOUDESTEIN

THEATER

GIJS NABER

stak en te zien was in het Londense Kings Cross Theatre. “Bowie wilde per se een alternatieve ruimte. Dat was in New York zo en is ons nu in Londen ook gelukt. Dit is een superplek”, aldus regisseur Ivo van Hove. De 100.000 kaartjes waren wederom in een oogwenk verkocht. De voorstelling werd iets ingekort, terwijl het decor werd aangepast aan de grootte van het podium. Was Lazarus in New York te zien in een zaaltje voor amper tweehonderd man, in Londen pasten er ruim duizend bezoekers in de theaterzaal. Hoofdpersoon Thomas Newton doolt rond in een nog ruimer en nog leger appartement. Volgens regisseur Van Hove wordt op deze manier de eenzaamheid van Bowies alter ego nog nadrukkelijker in beeld gebracht. Ook in Engeland gaan bezoekers overstag voor deze Lazarus. Of, zoals Van Hove het verwoordt in een interview met NRC: “In New York was Bowie een held, in Londen is hij een God.”

SPECIAL

'Lazarus is een heel bijzondere voorstelling, een van Bowie’s laatste projecten en een muzikaal totaalkunstwerk' Naar Nederland En nu is Nederland aan de beurt. Stage Entertainment Nederland brengt de voorstelling naar het DeLaMar Theater in Amsterdam. Albert Verlinde, producent en algemeen directeur van Stage Entertainment Nederland: “We kijken ongelofelijk uit naar Lazarus. Ik ben al een paar jaar in gesprek met Ivo van Hove. Nadat de voorstelling in New York en Londen volle zalen trok, mogen wij de voorstelling nu naar Amsterdam brengen. Lazarus is een heel bijzondere voorstelling, een van Bowie’s laatste projecten en een muzikaal totaalkunstwerk. Het is fantastisch dat Ivo van Hove ook de Nederlandse productie gaat regisseren.”

De gedroomde Newton Gijs Naber, Gouden Kalf-winnaar en bekend van onder meer de serie Penoza en de films De Heineken Ontvoering, Majesteit en Redbad, kruipt in de huid van

Thomas Newton. Albert Verlinde: “De musical is een onvergetelijke theatertrip door Bowie’s geniale geest. Dat vraagt veel van een acteur, dus ik ben er buitengewoon trots op dat Gijs Naber dit avontuur met ons aangaat. Hij is een gedroomde Thomas Newton.” Naber noemt zijn rol in Lazarus een ‘enorme klus, waar hij met vertrouwen aan begint’. “Het zal net als in New York geen gepolijste musical worden, maar een rauwe vorm van muziektheater”, aldus Naber in de Volkskrant. Lazarus is vanaf 13 oktober drie maanden te zien, exclusief in DeLaMar. De kaartverkoop startte in december en binnen een maand werden er al ruim 30.000 tickets verkocht, meer dan helft van het aantal beschikbare kaarten. Momenteel is er nog een beperkt aantal tickets verkrijgbaar. En voor wie overigens bang is dat de Bowieklassiekers een Nederlands sausje krijgen: alle Bowie-songs worden, net als het origineel, in het Engels gezongen. ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

RIJSWIJKSE SCHOUWBURG

The show must De uitdagingen voor een schouwburg zijn divers. Er is druk op subsidies, er zijn veeleisende bezoekers en onophoudelijke investeringen in onder meer theatertechniek. Toch bieden deze uitdagingen ook kansen voor het theater om zich te ontplooien als een breder platform, vertelt John Koster van de Rijswijkse Schouwburg.

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

THEATER

Schouwburg: “Een moderne bezoeker kan dat kaartje voor Tineke Schouten overal vandaan halen. Hij eist andere dingen van de schouwburg die te maken hebben met de beleving om de voorstelling heen. Zaken zoals goede horeca, een mooie ontvangst, een stukje bereikbaarheid. De Rijswijkse Schouwburg ligt om de hoek van de A4 en op loopafstand van divers openbaar vervoer. Tevens zijn we het enige theater in de regio met vrij parkeren, een USP voor onze steeds belangrijkere zakelijke doelgroep.”

Bredere programmering

go on W

aaraan moet een moderne schouwburg voldoen? Het antwoord op die vraag begint bij de eisen van de moderne theaterbezoeker. Voor hem draait de schouwburg niet alleen meer om de show zelf. John Koster, Hoofd Hospitality, Sales & Events bij de Rijswijkse

Naast de ‘typische theaterbezoeker’ brengen steeds meer andere mensen een bezoek aan de Rijswijkse schouwburg. Dit heeft te maken met de steeds bredere programmering en een groeiende focus op de zakelijke markt, een oplossing voor een andere uitdaging: het volbrengen van een sluitende begroting. “We moeten steeds meer onze eigen broek ophouden. Wij zoeken opbrengsten in horeca, extra arrangementen, dinnershows en eigen producties in de breedste zin van het woord. Maar juist ook in commerciële sferen liggen veel mogelijkheden. Voor mij is een seizoen geslaagd als we een divers aanbod hebben in zowel de reguliere als de commerciële programmering. Afgelopen jaar hadden wij zo’n 200 reguliere voorstellingen en 120 andere diverse activiteiten, zoals productpresentaties, personeelsfeesten, symposia en andere evenementen, maar bijvoorbeeld ook uitvaartdiensten. In totaal kwamen er 90.000 bezoekers, waarvan 25.000 voor events naast de reguliere programmering. We zien het aandeel van de commerciële evenementen groter worden.” Het brede aanbod van de Rijswijkse Schouwburg betekent in eerste instantie echter nog meer investeringen. “Afgelopen zomer hebben we de gehele foyer in-

SPECIAL

grijpend verbouwd en gekozen voor een nieuwe, frisse huisstijl. Het meest ingrijpende onderdeel is onze Kleine Zaal. De oude tribune heeft het veld geruimd. We hebben besloten om hier geen vaste tribune meer te hebben. Zo is er meer ruimte voor evenementen. Bovendien is de Kleine Zaal door middel van een flexibele wand bij de foyer te trekken, waardoor de capaciteit van de foyer aanzienlijk groter is geworden. We wilden ruimte en flexibiliteit de kracht laten worden van de Kleine Zaal. Deze zaken werpen het huidige seizoen al hun vruchten af. De zaal heeft nu veel meer waarde voor onze zakelijke doelgroep en evenementen.”

Investering in de toekomst Een breder aanbod aan shows betekent niet alleen meer soorten bezoekers, maar ook veel verschillende opdrachtgevers. Voor de Rijswijkse Schouwburg blijft het uitgangspunt achter hetzelfde. “Transparantie is voor ons heel belangrijk. Transparantie naar opdrachtgevers toe, zodat zij weten waar ze aan toe zijn, maar ook andersom. Opdrachtgevers waarderen dat. Dankzij die communicatie zijn er veel partijen die zich aan ons binden.” Hoewel het theater altijd zijn traditionele culturele rol in de stad (en omgeving) zal vervullen, is juist de commerciële programmering in de toekomst cruciaal. Kozter: “Een theater is de trots van de gemeente. We willen altijd een substantiële reguliere programmering. Daarom hebben we onszelf als doel gesteld om initiatieven te nemen voor de rest van de stad, en samen te werken met verenigingen en instellingen. We huren ook andere locaties voor voorstellingen. Zo zijn we vorig jaar begonnen met voorstellingen in het plaatselijke verzorgingstehuis. Harstikke leuk om te doen, en we krijgen veel positieve reacties!” ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

SENF THEATERPARTNERS

Kwaliteit in de volle Senf Theaterpartners staat al 45 jaar bekend om zijn kwalitatief hoogstaande theaterproducties. Als het aan directeur Huub van den Heuvel van het impresariaat Senf Theater ligt, komen daar nog minstens 45 jaar bij: “Senf heeft hart voor theater.”

walitatief hoogstaand theater brengen voor een breed publiek, dat is wat wij al ruim 45 jaar doen en zullen blijven doen’ valt er te lezen op de site van Senf Theaterpartners. Het is zowel een uitleg van de activiteiten als een toekomstmissie van het bedrijf uit Delft, dat al bijna een halve eeuw meedraait in de top van de Nederlandse theaterbranche. Als het impresariaat van Senf Theaterpartners is Senf Theater gespecialiseerd in tourneeplanning van theaterproducties en representeert het meer dan vijftig producenten, gezelschappen en artiesten in alle genres van de podiumkunsten. Die breedte, met musical, toneel, muziektheater, cabaret, kleinkunst, dans, variété, ballet, kinder-

theater, is een bewuste keuze, vertelt directeur Huub van den Heuvel: “We zitten in de volle breedte. Niet alleen qua genres, ook in de grootte van de zalen. Dat heeft er voor gezorgd dat er geen theater in Nederland is waar we niet komen. We spreken iedereen en weten precies wat er gebeurt in de markt. Dat maakt ons werk ontzettend interessant. We hebben op elk vakgebied een specialist, want elke discipline werkt net even anders.”

Bemiddelaars De afgelopen jaren heeft Senf Theaterpartners verschillende wijzigingen in de bedrijfsstructuur doorgevoerd om mee te gaan in de veranderingen in de

markt en de tijdsgeest. Als onderdeel van Senf Theaterpartners, waar naast Senf Theater ook het impresariaat AT Next onder valt, zijn er verschillende gespecialiseerde bedrijfsonderdelen met een eigen identiteit en expertise. Tegelijkertijd zijn de lijntjes kort. “We zien de rol van een impresariaat als bemiddelaars tussen artiest en theater” legt Van den Heuvel uit. “We kennen beide kanten en belangen goed en zijn in staat om voor beide partijen het beste er uit te halen. Daardoor wint iedereen.”

Bijzondere projecten Toch ziet Van den Heuvel de rol van Senf Theater als breder, impresariaat of niet. Bij bijzondere ideeën of projecten denkt FOTO: LOTTE BRONSGEEST

‘

HUUB VAN DEN HEUVEL

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

STEFANO KEIZERS

THEATER

SPECIAL

breedte en grootte Senf graag mee over manieren om een productie mogelijk te maken of helpt actief mee, waardoor ze in een aantal gevallen zelf producent of coproducent worden. Van den Heuvel: “We beschikken over veel kennis, hebben de juiste medewerkers en een groot netwerk. Er komen geregeld mensen naar ons toe met goede ideeën. Die kunnen en willen we helpen; we gaan graag de samenwerking aan en zoeken daar ook actief naar. We vinden dat bijzondere projecten een podium verdienen. Hoe maken we de ambitie waar, zonder het idee af te slanken? Dan gaan we met andere partijen kijken wat de mogelijkheden zijn om het voor elkaar te krijgen.”

Samenwerken

Talentontwikkeling Speciale aandacht is er ook voor talent. Onder anderen de Ashton Brothers en Van der Laan & Woe zijn als talenten binnengekomen en in korte tijd doorgegroeid tot publiekstrekkers. Er is zelfs een speciaal label voor de talenten: De Bogen Theaterproducties. Van den Heuvel: “De kracht daarvan is dat we daarmee de kleine zalen met beperkte budgetten kunnen bedienen, en talent de kans bieden in de luwte te groeien. Door ze onder een apart label onder te brengen, verzuipen ze niet onder de grote namen en krijgen ze de aandacht die ze verdienen. Uiteindelijk is het de bedoeling dat ze doorgroeien. Want zelfs de grote namen stoppen een keer.” ◾

'Er komen geregeld mensen naar ons toe met goede ideeën. Die kunnen en willen we helpen'

FOTO: STEPHAN VANFLETEREN

Als voorbeeld van een samenwerking waarin Senf niet alleen als boeker, maar ook als ontwikkelaar van modellen en

als risicodragende partner investeert, is King Lear van Toneelgroep Maastricht. De productie, met rollen van Huub Stapel en Wilfried de Jong, werd gerealiseerd in samenwerking met de producent en het Theater aan het Vrijthof. Deze productie trok 23.000 bezoekers naar de theaters. “Of neem The Incredible Dr. Pol, een internationale titel die we naar Nederland hebben gehaald en waar we zelf de productie voor op poten hebben gezet”, vertelt Van den Heuvel. “Die productie heeft 13.000 kaarten verkocht binnen twee weken. Het is zonde als een gaaf idee niet gerealiseerd kan worden vanwege de financiële risico’s. Dit soort samenwerkingen willen we in de toekomst vaker opzetten.”

KING LEAR

THE INCREDIBLE DR. POL

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

SPOTLIGHT

The Book Of Mormon neemt iedereen op de korrel In New York en Londen trekt The Book Of Mormon avond na avond volle zalen. Bijzonder, want dit is geen standaard musical. Medebedenker Matt Stone noemt het ‘een liefdesbrief van een atheïst aan het geloof’. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

he Book of Mormon komt uit de koker van het duo Trey Parker en Matt Stone, de bedenkers van de animatiereeks South Park. Net als deze populaire tekenfilmserie schopt ook de musical tegen de nodige heilige huisjes. In The Book Of Mormon worden onder meer het Mormoonse geloof, God, Afrika, aids en liefde op de korrel genomen. En dat valt niet bij iedereen in goede aarde. Desondanks is The Book Of Mormon wereldwijd een doorslaand succes. Het verhaal draait om de twee Mormoonse jongens Kevin Price en Arnold Cunningham, die vanuit Salt Lake City erop uitgestuurd worden om vrijwilligerswerk te doen en het goede woord te verkondigen in Afrika. Hun missie is om de lokale bevolking te bekeren tot de kerk van Jezus Christus van de Heiligen Der Laatste Dagen. Al snel ontdekt

het duo dat dit niet echt gemakkelijk gaat... Arnold Cunningham heeft daarnaast een grote fantasie en combineert het mormoonse geloof met allerlei eigen verzinsels die vaker wel dan niet te maken hebben met zijn Star Wars-obsessie. Gedurende hun missiewerkzaamheden komt het duo in contact met markante personages als Elder McKinley, de leider van de zendingspost die met opgekropte homoseksuele gevoelens kampt, en General Butt-Fucking Naked, een waanzinnige krijgsheer die gefascineerd is door vrouwenbesnijdenissen.

Controverse Het script, de muziek en de (lied)teksten zijn van de hand van Trey Parker, Robert Lopez en Matt Stone, die niets en niemand ontzien. Een van de controversiële songs in de musical is getiteld Hasa Diga Ebowai,

dat, zo blijkt later in de song, Fuck God betekent. Het nummer klinkt als een moderne versie van Hakuna Matata, inclusief een aanstekelijk dansje. Maar terwijl het origineel benadrukt dat je je geen zorgen moet maken, gaat Hasa Diga Ebowai over aids, de dood en het harde leven in Afrika. Het mag duidelijk zijn dat The Book Of Mormon niet bedoeld is voor tere zieltjes. Parker, Stone en Lopez maken namelijk niet alleen korte metten met het mormoonse geloof maar ook met onder meer homoseksuelen, christenen en joden. Dit gebeurt allemaal op een manier die zo overdreven en hysterisch is, dat het niet serieus genomen kan worden. Tegenover de Amerikaanse nieuwszender ABC liet Stone na de première in 2011 dan ook weten dat de musical niet bedoeld was om uitsluitend het mormoonse geloof te beledigen, maar alle religies die

Waar was The Book Of Mormon te zien? In 2011 maakte The Book Of Mormon zijn debuut op het New Yorkse Broadway. Hieronder de plekken die de musical heeft aangedaan en nog aan zal doen: 2012 Eerste Amerikaanse Tour 2012 Chicago 2013 West End 2013 Tweede Amerikaanse Tour 2017 Stockholm 2017 Australië Tour 2017 Oslo 2018 Kopenhagen 2019 Manchester 2019 Amsterdam

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

THEATER

SPECIAL

Hoe om te gaan met slechte reviews Hoewel het overgrote gedeelte van het publiek The Book Of Mormon in zijn armen sloot, gebeurde dat niet bij de Britse recensenten toen de musical Engeland aandeed. The Mail noemde de musical laf, grof, cynisch en een verspilling van tijd. The Times omschreef de show als moreel verwerpelijk en zeer racistisch. Op de aankondigingsposters in Londen waren dan ook geen quotes uit reviews te zien, maar tweets van bezoekers.

er zijn. “Dit is een liefdesbrief van een atheist aan het geloof. Voor een buitenstaander is welke religie dan ook maf. Wij vinden het hindoeïsme of het christendom echt niet minder maf dan het mormoonse geloof.”

Box office hit Sinds de wereldpremière (24 maart 2011) in het Eugene O’Neill Theatre in New York, werd The Book of Mormon op drie continenten opgevoerd en won de show ruim dertig internationale onderscheidingen. De musical verbrak verkooprecords in New York, Londen, Melbourne en Sydney. Volgens Thewrap.com is het de zesde meest succesvolle musical ooit die op Broadway te zien was. Sinds zijn premi-

ère wist de show 592,7 miljoen dollar op te halen. Dit resultaat werd berekend tot eind vorig jaar en de productie is nog steeds te zien in het New Yorkse theaterdistrict. Broadwayworld.com becijferde dat The Book Of Mormon in 2019 tot nu toe goed was voor een recette van bijna zestien miljoen dollar. De absolute nummer één in New York is overigens The Lion King. Deze musical opende in 1997 en is ook nog steeds op Broadway te zien. De recetteteller hiervoor stond eind 2018 op 1,6 miljard dollar.

Prijzenregen The Book Of Mormon is niet alleen een commercieel succes, ook het grootste ge-

deelte van de critici loopt ermee weg. De musical werd veertien keer genomineerd voor een Tony Award en won er negen, waaronder de Tony voor beste musical en beste originele muziek. Ook verzilverde het vijf Drama Desk Awards uit twaalf nominaties, ging het met vier awards naar huis tijdens de 2014-uitreiking van de Olivers en won het de prijs voor beste musicalalbum bij de 54e Grammy Awards. Het einde van het succesverhaal is nog niet in zicht. De musical trekt in Amerika en Engeland onverminderd volle zalen en steeds meer Europese steden maken kennis met het fenomeen. Vanaf 26 september tot 20 oktober is de musical te zien in Koninklijk Theater Carré in Amsterdam. ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

Zakelijke evenementen met een vleugje theater

Met twee prachtige theaterzalen en meerdere sfeervolle foyers is DeLaMar Theater de perfecte plek voor een uniek zakelijk evenement. Voor meer informatie kijk op delamar.nl/zakelijk, bel 020 - 5552680 of mail naar events@delamar.nl

THEATER

SPECIAL

DELAMAR THEATER

Zakelijke evenementen in een warme theatersfeer In hartje Amsterdam, vlakbij het Leidseplein, staat DeLaMar Theater. Behalve voor populaire musicals, toneelstukken en andere voorstellingen wordt deze plek gebruikt voor zakelijke evenementen zoals congressen, filmpremières en presentaties. “Je hebt hier hele andere ontmoetingen dan in een standaard congrescentrum.”

e directie van DeLaMar Theater ziet zakelijke evenementen echt als een meerwaarde voor de organisatie. “De zakelijke markt stelt hoge eisen aan je gebouw en personeel”, aldus directeur Andreas Fleischmann. “Er wordt van je verwacht dat je alles perfect geregeld hebt en dat houdt je als organisatie scherp.”

Expertise in huis Behalve dat de zakelijke markt interessant is voor DeLaMar, kan het team van hetTheater kan ook van grote meerwaarde zijn voor een zakelijk evenement, aldus Maud Uilenreef, manager zakelijke markt. “Wij willen onze klanten ontzorgen op alle vlakken. Sowieso hebben wij natuurlijk alle expertise in huis om een congres of event te organiseren. Op het gebied van catering, licht, geluid, techniek en specialisten hoeven we niets uit te besteden. Daarnaast denken we graag al in een vroeg stadium mee over de beste uitvoering of aankleding van een evenement en kunnen we op de dag zelf snel schakelen, mocht er toch iets niet geheel lopen zoals gepland.”

Warme theatersfeer Het is zeker niet zo dat DeLaMar Theater de zakelijke markt ‘er even bij doet’. Dat dit een professionele en belangrijke tak is, toont de diversiteit van het klantenbestand.

Zo was het theater de afgelopen twee jaar de thuisbasis van Amsterdam Dance Event, worden de Michelin-sterren er uitgereikt en vieren uitgevers en journalisten jaarlijks in DeLaMar Theater het Mercurs tijdschriftengala. Daarnaast organiseert het theater congressen voor diverse partijen als Hogeschool van Amsterdam en het AMC. “Naast de faciliteiten en onze expertise bieden we ook iets anders aan: die heerlijke, warme theatersfeer”, aldus Fleischmann. “Je hebt hier niet dat kille van een standaard congrescentrum. Daardoor krijg je een ander soort ontmoetingen. Daarnaast past een theater als setting uitstekend bij de zakelijke markt. Op de meeste congressen wordt, net als bij een voorstelling, namelijk gewoon een verhaal verteld.”

Grote én kleine partijen Uilenreef ontkracht de aanname dat DeLaMar Theater prijzig is en alleen geschikt voor grote partijen. “Als je ons naast vergelijkbare locaties legt, dan zie je dat we niet zo hoog in de markt zitten. Daarnaast kunnen we onze zalen goed schalen naar

de wensen van een partij. Het is dus zeker niet zo dat enkel grote bedrijven en/of groepen hier terechtkunnen. In onze twee zalen is plek voor respectievelijk 949 en 601 man. Door het balkon niet te gebruiken, is een congres met minder bezoekers ook uitstekend mogelijk. Het voelt nooit te vol of te leeg, want die intieme sfeer blijft altijd.”

Culturele exploitatie Een mooie bijkomstigheid is dat het geld dat DeLaMar Theater ophaalt met evenementen voor de zakelijke markt, wordt ingezet voor de culturele exploitatie van het theater. “Het is voor onze klanten goed om te realiseren dat het geld hier niet verdwijnt in de zakken van een belegger of directeur”, aldus Fleischmann. “Wij zijn een ANBI-stichting en geen bv. De zakelijke klanten steunen de culturele sector, en zorgen ervoor dat wij beter in staat zijn om in de toekomst nog meer mooie dingen te programmeren en te maken. Zo realiseren wij een mooie samenhang tussen de commerciële en culturele kant van ons theater.” ◾

'Wij realiseren een mooie samenhang tussen de commerciële en culturele kant van ons theater.' WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

STANDING OUT IN

THE CROWD!

Ticketmatic combineert uitgebreide ticketing expertise en een sterke focus op gebruiksgemak in alle apps, allemaal een plezier om mee te werken; betrouwbaar, helder, snel en intuitief. MARKTLEIDER

COLLECTIE APPS

MET INNOVATIEVE TICKETING EN MARKETING SOFTWARE

MET DE ALLERNIEUWSTE SMART TECHNOLOGIEËN

Met meer dan 150 aangesloten theaters en culturele centra is Ticketmatic marktleider in de Benelux op het gebied van innovatieve ticketing en marketing software.

Wij bieden een uitgebreide collectie apps met alle voordelen van de nieuwste technologieën, zoals smarttickets die wederverkoop vrijwel onmogelijk maakt.

Ticketverkoop zoals het hoort Meer informatie? Ga naar ticketmatic.nl of neem contact met ons op via 088-335 08 45 en/of info@ticketmatic.nl

THEATER

SPECIAL

NATIONALE THEATERKASSA

Dé insourcingspartner voor theaters De afgelopen jaren heeft de Nationale Theaterkassa zich ontwikkeld tot de ticketing insourcingspecialist van Nederland. “De theaters waar wij mee samenwerken maken direct meetbaar sprongen met hun website, klantbeleving en kaartverkoop.”

D “

e Nationale Theaterkassa (NTK) kan alle ticketing-activiteiten uit handen nemen, maar het theater blijft wel zelf aan het stuur zitten”, zegt directeur Stefan Stolk. “De uitstraling van een theater is leidend, wat wij daaraan toevoegen is een perfect ticketingsysteem met perfecte integratie, een slim contentmanagementsysteem (CMS) en een fantastische backoffice.” “Ticketing is een heel specifiek onderdeel dat veel kennis en inzicht vergt”, vervolgt Stolk. “Door daarin samen te werken met theaters is er meer specialisme, worden die theaters volledig ontzorgd en hebben zij de handen vrij om zich te kunnen toeleggen op andere activiteiten, zoals het vermarkten van de voorstellingen of het vervullen van de cultuurfunctie binnen een stad of een regio.”

80 uur per week Door de samenwerking wordt de bereikbaarheid van het theater in veel gevallen verdrievoudigd. De NTK is namelijk 80 uur per week bereikbaar voor interactie met de klant. Servicemedewerkers zijn zeven dagen per week beschikbaar om via de telefoon, chat of WhatsApp vragen te beantwoorden voor de klanten van het theater namens het betreffende theater. “De klant bepaalt het communicatiekanaal”, legt Stolk uit. “Vooral de wat oudere doelgroep vindt de ruime openingstijden prettig. Daarnaast is persoonlijk contact essentieel.” De medewerkers van de NTK kennen de theaters waar ze voor werken. Ze weten hoe de zalen eruit zien en weten waar de garderobe is of tot hoe laat een voorstelling duurt. “Alle servicemedewerkers snappen dat zij het theater vertegenwoordigen, een avondje uit begint tenslotte bij de reservering van je kaarten.” De kaartverkoop en alles wat daarbij komt kijken kan volledig worden overgeheveld

naar de NTK, zonder dat de bezoeker daar iets van merkt of dat het theater hier extra voor betaalt. Stolk:“Denk daarbij aan iets eenvoudigs als het versturen van fysieke kaarten, met het desbetreffende theater als afzender, het ondersteunen van mailingen of het nabellen van klanten bij een gecancelde voorstelling.” Een bijkomend voordeel is dat het theater direct de beschikking krijgt over een goed werkend ticketingsysteem, een slim contentmanagementsysteem en een geheel vernieuwde website. Door de hoeveelheid theaters waar de NTK inmiddels voor werkt, kunnen de marges per order laag blijven. Daarbij zorgt de schaalgrootte voor verschillende voordelen, aldus Stolk. “Wij meten vrijwel alles. Waar de data-analyse bij veel theaters in de kinderschoenen staat, hebben wij vaak samen de beschikking over veel meer data. Een best practice die bij het ene theater werkt, werkt ook vaak bij het andere. Op die manier kunnen we profiteren van de schaal waarop we werken. En

daar profiteren de theaters zelf ook van; de kaartverkoop neemt meetbaar toe.”

Samen meerwaarde bieden Voor de toekomst ziet Stolk nog meer mogelijkheden om de kaartverkoop te vergroten en de bezettingsgraad te verhogen. “De customer journey en gebruiksvriendelijkheid zijn voor bezoekers enorm belangrijk. Daarin kunnen wij onze kracht tonen ten opzichte van de individuele theaters. Met een paar muisklikken heeft de bezoeker een kaartje gekocht.” Stolk ziet daarbij kansen om te differentiëren met kaarten. “Er zijn nog zoveel meer mogelijkheden op het vlak van e-commerce die we in de nabije toekomst willen uitrollen. Een betere upsell, waarbij je direct met je kaartje een pauzearrangement, parkeerkaart of inleiding koopt, is bijvoorbeeld een goede toevoeging.” Het hangt allemaal af van de wensen van het theater. Want dat is en blijft de baas over wat er gebeurt. “Maar één ding staat vast: samen kunnen we meer”, besluit Stolk. ◾

STEFAN STOLK

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

AT NEXT THEATER AGENCY

Gefocust op kwaliteit en rendement Een grote portefeuille aan namen staat indrukwekkend, maar zegt niet zoveel als de zalen niet goed gevuld zijn. AT Next Theater Agency is daarom selectief en kiest voor kwaliteit én rendement.

ntstaan in 2014 uit een fusie tussen AT Theater en Next Theater, is AT Next in slechts vijf jaar tijd uitgegroeid tot een van de belangrijkste spelers in de theaterbranche. Het bedrijf uit Delft verzorgt de tourneeplanning, financiële afhandeling en marketing en publiciteit voor verschillende producenten en artiesten. Het begeleidt, adviseert en inspireert zijn klanten in de ontwikkeling van een succesvolle theatertournee. AT Next werkt onder meer voor Van Hoorne 86

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Entertainment, Edwin Evers Band, Rick Engelkes Producties, ISH Dance Collective, VanVelzen en Ellen ten Damme.

Breed portfolio Muziekproducties zoals die van Hadewych Minis, Ed Struijlaart, Van Dik Hout, Johan Derksen en Dutch Eagles, verraden de ontstaansgeschiedenis van AT Next. Het bedrijf komt voort uit AT Theater, dat werd opgericht om de artiesten die destijds bij AT Bookings zaten naar de theaters te

brengen. “Nog steeds staan we bekend om de muziek”, vertelt directeur Mark Wilmer. “Het succes van bijvoorbeeld de Edwin Evers Band, Dutch Eagles en de bluesshow van Johan Derksen dragen daaraan bij. Maar ons portfolio is breder. We staan namelijk ook bekend om de familieproducties die wij namens onder meer Van Hoorne Entertainment naar de theaters brengen. Het familieaanbod is de laatste jaren enorm gegroeid, met succesvolle titels als Peppa Pig, Woezel en Pip, Brandweerman Sam en

SPECIAL

FOTO: ROBERT COOIJMANS

THEATER

DE DUTCH EAGLES

FOTO: HANS GULDEMOND

MARK WILMER EN GEERT HOES

de familiemusical De Kleine Zeemeermin. We vinden het een uitdaging om meer rendement uit zulke producties te halen en samen met de producent te kijken hoe we succesopties kunnen verzilveren en welke extra marketinginspanningen we daarvoor kunnen inzetten. Zo creëer je niet alleen een succesgevoel bij de theaters, maar ook bij het publiek en de artiesten.”

Kort op de bal Doordat AT Next vorig jaar met de komst

van verkoper/planner Geert Hoes een nieuwe impuls heeft gekregen en met de uitbreiding van de marketingafdeling flink heeft ingezet op het extra onder de aandacht brengen van producties, krijgt AT Next het steeds vaker voor elkaar om samen met de producenten en theaters meer kaarten voor voorstellingen te verkopen. “Theaters hebben de behoefte aan meer ondersteuning bij de marketing van voorstellingen”, verduidelijkt Wilmer. “We breiden deze ondersteuning steeds verder uit en kunnen snel schakelen. Zo hebben we de planning en marketingondersteuning van de productie van Dennis van Aarssen, de laatste winnaar van The Voice Of Holland, verzorgd. Binnen twee weken waren er liefst dertig voorstellingen geboekt, creëerden we in samenwerking met de producent een volledige contentbase met alle promotiematerialen én hebben onze marketingmedewerkers voor elkaar weten te krijgen dat Dennis bij 538 en talkshow M zijn theatertournee mocht lanceren. We zitten kort op de bal!”

Specifiek Een ander succesnummer op dat vlak is de bluestheatershow van Johan Derksen. Zijn het normaal vrouwen van middelbare

leeftijd die kaarten kopen voor voorstellingen en hun man meenemen, met deze productie was dat precies andersom. Wilmer: “Onze marketingafdeling verzorgt de complete marketing van de bluesshow en krijgt daardoor steeds meer gegevens in handen rondom zijn muziekdoelgroep. Door dit in eigen beheer te houden, kan de marketing voor zijn tournees steeds specifieker ingericht worden. Daardoor is deze productie een nog groter succes dan zijn eerste, de Pioniers van de Nederpop. En dat terwijl blues een lastig genre is om aan theaters te verkopen.”

Diversiteit en rendement Met zo’n veertig producties per jaar heeft AT Next niet als voornaamste doel nog groter te wordien. “Het is altijd leuk om te zeggen dat je wilt blijven groeien, maar we zijn vooral gefocust op het halen van meer rendement uit onze bestaande producties”, legt Wilmer uit. “Uiteindelijk willen we een grotere diversiteit kunnen bieden qua talenten en grote namen, en ervoor zorgen dat de zalen per productie voller zitten. Met onze betrokken medewerkers lukt het steeds beter om tot het laatste kaartje te gaan en het rendement te verhogen.” ◾

'Ons familieaanbod is sterk gegroeid' Mark Wilmer WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

Breng ervaringen tot leven op een bijzondere locatie. 22 ruimtes | 17.000 m2

Grote Zaal | zitplaatsen 859

Podium 362 m2 | aantal personen 500

Ontmoet elkaar in DNK; een prachtige en hoogwaardige locatie in Assen, midden in het Drentse landschap en haar robuuste natuur. Hier deel je ideeĂŤn, doe je inspiratie op en vier je heuglijke momenten. Met een combinatie van theater, bioscoop en bibliotheek zijn de mogelijkheden bijna eindeloos.

dnk.nl/events

THEATER

SPECIAL

CULTUURCENTRUM DNK

Randstedelijke allure met Drentse gastvrijheid Cultuurcentrum DNK is op meerdere fronten een ontmoetingsplek van voorzieningen. Zo omvat het complex een theater, bioscoop én bibliotheek, en combineert het de faciliteiten van de randstad met een provinciaal karakter.

et multifunctionele complex van DNK kenmerkt zich door zijn moderne technologie en uiteenlopende doeleinden. Als theater, bioscoop en bibliotheek lijkt het cultuurcentrum zich op meerdere scheidslijnen te bevinden. Toch zijn deze grenzen niet altijd even duidelijk. Zo komen de verschillende expertises vaak samen bij evenementen die in het complex worden gehouden, vertelt marketingmanager Jetze Dam. “Een evenement kan plaatsvinden in een deelruimte, maar de combinatie is erg mooi omdat de voorzieningen elkaar versterken. Zo hadden wij laatst een groot ondernemersevenement van 2.500 bezoekers, waarbij wij ook de productie deden. Dit begon met een plenaire opening in de Grote Zaal, en vervolgens waren

er deelsessies waarbij de kleine bioscoopzalen werden gebruikt voor multimediaprojectie. In de bibliotheek organiseerden we debatten met gebruik van de tv-studio en live-streaming.” Er zijn veel mensen die niet verwachten dat dergelijke moderne faciliteiten in de provincie te vinden zijn. Een imagoprobleem, dat achterhaald is en waar DNK vanzelfsprekend vanaf wil. Ook met de bereikbaarheid blijkt het in de praktijk wel mee te vallen. “De afstand Amsterdam – Assen is vaak langer dan Assen – Amsterdam. Mensen uit de Randstad denken vaak: Assen? Dat zal wel ver weg liggen. Maar vanuit Utrecht is het slechts anderhalf uur met de trein.”

Beste van beide werelden Volgens Dam is Assen een plek waar organi-

'Mensen uit de Randstad denken vaak: Assen? Dat zal wel ver weg liggen...'

satoren hun bezoekers én zichzelf kunnen verrassen. Zodoende krijgt DNK steeds meer klanten uit de randstad. “Veel organisatoren komen bij ons uit als ze op zoek zijn naar een bijzondere locatie. Ze hebben dan bijvoorbeeld de vorige editie van hun evenement in de Jaarbeurs in Utrecht gehouden, maar willen dan weer eens iets anders. Sommigen verwachten niet dat het kan in de provincie, maar als ze de stap durven te zetten blijkt het vaak een schot in de roos. Verrassen doe je in Assen!” Toch is DNK niet van plan om alle provinciale eigenschappen los te laten voor Randstedelijke allure. Sterker nog, het cultuurcentrum profileert zich als een plek waar het beste van beide werelden samenkomen. “Veel bezoekers en partijen kiezen voor ons omdat wij de kwaliteit hebben van een grote stad, met goede accommodaties en bereikbaarheid, en wij beschikken over de voorzieningen. Maar qua prijs en klantvriendelijkheid hebben wij een bescheiden provinciale houding. We horen daarnaast altijd dat onze Drentse gastvrijheid opdrachtgevers opvalt. We denken mee en met een optimale bediening willen we mensen echt het gevoel geven dat ze gewaardeerd worden.” Met dergelijke faciliteiten en technologie lijkt het fundament gelegd voor de toekomst. Een toekomst met grote plannen. “We hebben een accommodatie om grote producties te organiseren. We zijn een theater en een deel van onze bezoekers wil ook weleens een weekendje Scheveningen met The Lion King, dan zijn ze er voor hun gevoel écht even uit. Dit werkt ook andersom. Zo zijn er veel mensen uit de rest van het land die ook wel eens écht verrast willen worden. Je kunt je voorstellen dat er organisatoren zijn die producties willen huisvesten in Assen. Met mooie hotels, mogelijkheden voor leuke arrangementen zoals bijvoorbeeld fietsen over de hei en andere unieke activiteiten voor nevenprogramma’s. Deze stad is hiervoor perfect.” ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

S P E C I A L

STAGE & EXPERIENCE Niets is te gek als het gaat om festivaldecors. Hoe uitbundig organisatoren het ook willen hebben, de decorbedrijven krijgen het voor elkaar. Niet enkel het publiek wil beleving, ook de artiest gebruikt het podium om de songs en de concertbeleving meer kracht bij te zetten.

Alles in het een unieke

FOTO: KOEN PETERS

90 93 95 97 90

Alles in het teken van een unieke ervaring Layhgo Interal T.C. Stagebrothers MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

n 2017 vierde U2 het 30-jarig jubileum van hun album The Joshua Tree met een wereldtournee. De band stond altijd al bekend om hun extravagante en opvallende podiumontwerpen, maar voor deze tour deed de groep er een schepje bovenop. Het middelpunt was een videoscherm van 61 bij 14 meter met een resolutie van 7,6K. Hierop was het silhouet te zien van de karakteristieke boom die een belangrijke rol op de cover van het album speelde. Een zogeheten b-stage had de vorm van die boom. Tijdens de show werden films en foto’s getoond van Anton Corbijn, waardoor de nummers van het klassieke album extra lading kregen. Ook zangeres Beyoncé biedt haar publiek een ‘once in a lifetime experience’ Tijdens haar Formation World Tour konden bezoekers zich vergapen aan verschillende podia, een 18,2 meter hoge led-constructie, een runway stage met een lopende band en een secondaire stage waarvoor 7.600 liter water werd gebruikt.

Generatie Z Deze ontwikkeling is - vooral in het dancegenre – al jaren aan de gang. Voor een

relatief korte periode worden spectaculaire podia uit de grond gestampt, die maar één doel hebben: het bieden van een onvergetelijke experience. Festivals als Awakenings, Tomorowland of Intens sparen kosten noch moeite om de bezoeker te verrassen. Hoewel dit alles voor oplopende kostenposten zorgt, is dit een essentieel onderdeel. De huidige festival- en concertbezoeker verwacht meer dan enkel muziek. Dat geldt zeker voor de huidige generatie. Generatie Z (iedereen die geboren is tussen ruwweg 1995 en 2010) wil worden ondergedompeld in ‘unieke ervaringen’. Ervaringen die zij gelijk willen delen met de buitenwereld. Sociologen voorspellen dat in 2020 veertig procent van de grootste wereldmarkten uit deze groep bestaat.

Totaalbeleving Robin de Rijk, oprichter en eigenaar van Stagebrothers, begrijpt deze ontwikkeling maar al te goed. “Mensen verwachten steeds meer. En terecht, een kaartje voor De Vrienden van Amstel LIVE! of Groots met een Zachte G is niet goedkoop. Als mensen veel geld hebben betaald voor een avondje uit, moet alles kloppen.

STAGE & EXPERIENCE

SPECIAL

Artiesten en producenten moeten wel onderscheidend zijn. Muziek, licht, decor dragen bij aan de totaalbeleving.” Dat organisatoren daar op inspelen is logisch, meldt creatief directeur Eric van de Pas van decorbouwer Layhgo. “Het doel blijft hetzelfde, de eisen worden steeds hoger. Decoratie van stages en andere plekken op evenemententerreinen moeten beter worden afgewerkt, mooier en strakker worden vormgegeven en natuurlijk altijd veilig zijn. Ook wordt het geheel omvangrijker. Waar we eerder dachten dat de max was bereikt, wordt alles toch weer veel groter. Vijfentwintig meter decor wordt vijftig meter enzovoort. En dan ook met veel meer oog voor detail dan in het verleden.” Ook general manager Jan Verheijen van Interal T.C. ziet dat de markt op zoek is naar ‘groter, mooier en meer beleving’ en speelt daar natuurlijk op in. “Als organisatoren om die ambitie te realiseren custom made truss-systemen nodig hebben, kunnen ze die bij Interal T.C. laten maken en kopen. De grotere festivals werken met goede tekenaars die precies aangeven wat ze willen. Zij zijn heel creatief en kunnen beschikbaar materiaal anders positione-

FOTO: KOEN PETERS

teken van ervaring ren en combineren, zodat er een nieuw soort constructie ontstaat. Soms moet er een element worden bijgeplaatst om bijvoorbeeld een draaiend mechanisme te kunnen toevoegen. Uiteindelijk lukt het altijd om een uitgewerkt product te leveren. Als wij het op een veilige manier kunnen maken, kan het ons niet gek genoeg zijn.”

De trend De ‘experience-trends’ voor de komende jaren hebben volgens het Amerikaanse productiebedrijf Endless te maken met innovatieve technieken als 3D-projectie en het creatief gebruik van licht. De afgelopen tijd zag je al hologramconcerten van iconische sterren als Amy Winehouse, Roy Orbison, Frank Zappa en operazangeres Maria Callas. Het is niet de vraag óf er meer van deze optredens worden georganiseerd, maar welke artiest virtueel tot leven wordt gewekt. Verder verwacht Endless dat er de komende jaren duidelijke thema’s worden gedefinieerd die terugkomen in het design van het podium. Ook het inzetten van bijzondere podia blijft een belangrijk onderdeel van een succesvol festival en of concert. En het publiek? Dat laat zich graag nog meer verrassen.◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

dec or *

s tem di se

s ale

* print * C NC ental r *

LAYHGO - epic -

- est.2017 -

O ri

gin al D u tc h

o D ec

You can do your decor online www.layhgoshop.com

Or just hire

decor | design | production | rental | sales www.layhgo.com

STAGE & EXPERIENCE

SPECIAL

LAYHGO

Decor overal groter en belangrijker ‘Met Layhgo kun je alles maken.’ Deze knipoog naar de wereldberoemde blokjesfabrikant prijkt op de website van decorbouwer Layhgo. Menig festivalorganisator zal het lezen met een gevoel van opluchting. De vraag naar mooi en innovatief decormateriaal is groter dan ooit en vormt een specialiteit van dit Nijmeegse bedrijf.

r moet veel worden bedacht en gemaakt en niets is meer te gek, weet creatief directeur Eric van de Pas van Layhgo. “Het doel blijft hetzelfde, de eisen worden steeds hoger. Decoratie van stages en andere plekken op evenemententerreinen moeten beter worden afgewerkt, mooier en strakker worden vormgegeven en natuurlijk altijd veilig zijn. Ook wordt het geheel omvangrijker. Waar we eerder dachten dat de max was bereikt, wordt alles toch weer veel groter. Vijfentwintig meter decor wordt vijftig meter enzovoort. En dan ook met veel meer oog voor detail dan in het verleden.”

Branchebreed meer decor Layhgo merkt dat decor een steeds belangrijkere functie krijgt in het bieden van beleving voor bezoekers en uitstraling van evenementen. “Het is een ontwikkeling die in de breedte van de markt plaatsvindt. Dus ook bij de kleinere festivals en in alle genres. Bij rockfestivals was het in het recente verleden nog niet zo gebruikelijk om met uitgebreide, mooie podia te werken. Maar sinds een paar jaar werken wij bijvoorbeeld ook samen met het Vlaamse Graspop Metal Meeting waarvoor we grote, decoratieve oplossingen bedenken en maken.”

Nog perfecter Layhgo groeit, maar dat is volgens Van de Pas geen doel op zichzelf. “Wij willen vooral nóg beter worden in wat we doen. Je kunt bij Layhgo al terecht voor het beste in design, productie en decorbouw. We willen de perfectiegraad verder verhogen zodat we ook de meest chique evenementen kunnen voorzien van het gewenste decor. Dat is niet per se gemakkelijk. Er is geen specifieke opleiding die je kunt volgen om evenementendecormaker te worden. Wij bedienen een custom markt door constructies te bedenken, visuele wensen uit te voeren en rekening te houden met planningen. Het komt vaak neer op het wiel opnieuw uitvinden, maar dat is ook juist wat ons vak interessant en spannend maakt.”

Trend is 3D Layhgo bedient vooral de Nederlandse evenementenmarkt met technisch en visueel design, verhuur van universeel decor en hulpstukken, verkoop van decormateriaal en ondersteunend personeel.

Naast de groeiende vraag zijn er inhoudelijke verschuivingen. Van de Pas: “Een jaar of tien geleden hadden we een periode waarin evenementen dol waren op flaneldecor. Daarna raakten natuurlijke materialen in zwang en vervolgens kwam circusachtige decoratie opzetten. Nu zijn we veel bezig met het maken van grote 3D-logo’s uit hout: namen, woorden, losstaande letters. Die dragen bij aan het onderscheidend vermogen van evenementen. Tevens wordt er veel meer op details ingegaan. Ik denk dat we gezien de vraag wel mogen spreken van een trend.”

Eyecatcher Layhgo zorgt er overigens voor dat er elk jaar wel ergens een baanbrekend decor te zien is. “Ik kan meerdere evenementen noemen,” lacht Van de Pas, “maar houd zeker Awakenings Festival in gaten. Daar verzorgen we decor voor twee mainstages en verschillende buiten areas. Het wordt nog gebouwd, maar het design is geweldig en zal velen verrassen.” ◾

'Decortrend: namen, woorden, losstaande letters in 3D uit hout' WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

TRUSSEN-MOOI-MAKERS VAN HUIS UIT......

WWW.INTERAL.NL +31 (0) 478 542018

T H E D U T C H T R U S S C O M PA N Y

STAGE & EXPERIENCE

SPECIAL

INTERAL T.C.

Slim combineren met bestaand truss-materiaal Steeds grotere podia met veel decors en spectaculaire lichtshows op evenementen zijn niet te realiseren zonder betrouwbare truss-systemen. Interal T.C. is een bekende leverancier in die sector en ziet de aanvragen groeien.

Creatieve tekenaars De creatieve uitdaging is volgens Verheijen geen last. Groter, mooier, meer beleving, dat is waar de markt naar op zoek is. Als organisatoren daarvoor custom made trusssystemen nodig hebben, kunnen ze die bij Interal T.C. laten maken en kopen. Festivals maken volgens Verheijen vooral gebruik van bestaand materiaal dat te huur is. Ook dan is er veel mogelijk. “De grotere festivals werken met goede tekenaars die precies aangeven wat ze willen. Zij kunnen heel creatief zijn en beschikbaar materiaal anders positioneren en combineren zodat er een nieuw soort constructie ontstaat. Soms moet er dan een element worden bijgeplaatst om bijvoorbeeld een draaiend mechanisme te kunnen toevoegen. Uiteindelijk lukt het altijd om een uitgewerkt product te leveren. Als wij het op een veilige manier kunnen maken, kan het ons niet gek genoeg zijn.”

Zeker en betrouwbaar Veiligheid is een van de belangrijkste as-

pecten bij de levering van truss-systemen. “De tijd van ‘we maken iets en we hangen het gewoon op’ is voorbij. Ongelukken worden op alle mogelijke manieren vermeden. Interal T.C. beschikt over alle vereiste certificaten en staat voor topmateriaal dat in Nederland wordt geproduceerd. Daardoor zijn we misschien niet de goedkoopste speler in de markt, maar wel een van de beste. Zekerheid en betrouwbaarheid is voor veel klanten belangrijker dan de laagste prijs. Vooral als ze snel over goede oplossingen kunnen beschikken.”

Groter werkgebied Ook buiten Nederland en directe omgeving wordt de kwaliteit van Interal

T.C. gewaardeerd. Het bedrijf levert met regelmaat truss-systemen voor grote producties in andere windstreken. Het Eurovisie Songfestival van vorig jaar is daar een mooi voorbeeld van. “Wij groeien wij in Europa ook in de branche voor onder meer beurzen en bedrijfsevenementen”, vertelt de general manager. “En we hebben onze specialiteiten, zoals cirkel-truss-systemen. Daarin zijn wij tot ver buiten Nederland een heel grote speler. Leveringen in Azië, Zuid-Amerika, het Midden-Oosten en Rusland zijn voor ons de kersen op de taart. Ze zorgen er evenwel voor dat ons vertoningsgebied groeit en daardoor wordt ons werkgebied steeds groter.” ◾

FOTOCREDIT: BART HEEMSKERK

nteral T.C. verhuisde vorig jaar naar een werkomgeving met 4.000 m² extra ruimte. Dat was hard nodig, aangezien de opgeslagen truss-systemen van het bedrijf inmiddels zo’n 20 kilometer omvatten. Volgens general manager Jan Verheijen zit de groei voor een belangrijk deel in de festivalmarkt. “In Nederland, België, Duitsland en een klein stukje Frankrijk. Die markt groeit en vormt een wezenlijk onderdeel van vooral onze verhuurtak.” Het is ook een uitdagende markt volgens Verheijen. “Festivals zijn best bewerkelijke klussen. Veel aanvragen hebben een korte deadline, maar vergen de nodige voorbereiding omdat er net even iets anders dan standaardmateriaal wordt gevraagd. En het weer is ook een factor om rekening mee te houden. Als we vies materiaal terugkrijgen dat in regen en wind de grond heeft gekust, dan zijn wij wel even zoet met het schoonspuiten daarvan.”

'Als wij het op een veilige manier kunnen maken, kan het ons niet gek genoeg zijn' WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

Great shows need the perfect setting.

STAGE & EXPERIENCE

SPECIAL

STAGEBROTHERS

‘Wij creëren een onvergetelijke beleving’ Met 23 dienstjaren is Stagebrothers een bekende en bewezen naam in de wereld van decorbouw en live-entertainment. “Wij krijgen vaak te horen van klanten: ‘Als Stagebrothers het maakt, dan komt het goed’.” We werken hard, we zeggen nooit dat iets niet kan, maar blijven daarbij altijd goed naar de kwaliteit en de veiligheid kijken. Verder werken we altijd voor een goede, eerlijke prijs. We zorgen ervoor dat we binnen het budget blijven, zonder afbreuk te doen aan de uitstraling. Wij horen vaak terug van klanten: ‘Als Stagebrothers het maakt, dan komt het goed’.”

Altijd uitdagend, nooit hetzelfde Stagebrothers werkt met een ploeg van twintig vaste krachten, aangevuld met freelancers. “De grote uitdaging in dit vak zit 'm niet in het vinden van extra handjes, maar om het aantrekken van extra vakkundige handjes”, stelt Robin de Rijk. Toch kan hij rekenen op een grote groep ZZP-ers die graag voor Stagebrothers aan de slag gaat. “Wij zijn goed voor onze mensen, en dan krijg je daar ook wat voor terug. We bieden ons personeel uitdagend werk, in een prachtig vak waarin geen klus hetzelfde is. Terwijl de ene liveshow nog draait, zijn we

elders alweer aan het af- of opbouwen.” Zijn er nog andere uitdagingen waar hij zich weleens druk om maakt? “De werkdruk is soms erg hoog. Neem bijvoorbeeld De Vliegende Vrienden van Amstel LIVE!. Toen moesten we voor drie locaties met een relatief korte voorbereidingstijd drie sets bouwen. Dat was wel heftig. Maar als alles dan samenkomt, is het genieten en zijn we trots op wat we hebben afgeleverd.”

Alles moet kloppen In de afgelopen twee decennia is er veel veranderd in de wereld van liveoptredens en evenementen. “Mensen verwachten steeds meer”, stelt De Rijk. “En terecht, een kaartje voor De Vrienden van Amstel LIVE! of Groots met een Zachte G is niet goedkoop. Als mensen veel geld hebben betaald voor een avondje uit, moet alles kloppen. Muziek, licht, decor - alles draagt bij aan de totaalbeleving.” Stagebrothers is op het moment van schrijven druk bezig met de voorbereiding

'Mensen die binnenkomen met een lach op hun gezicht, dat is het mooiste dat er is'

FOTO: JOOST LOUISBERG

et bedrijf uit Amersfoort mocht recent tijdens de Dutch Live Entertainment Production Awards de prijs voor Favorite Show Company in ontvangst nemen. Niet zo vreemd, want Stagebrothers is al jarenlang hofleverancier van Nederlands grootste live-evenementen, concerten en televisieshows. Robin de Rijk, oprichter en eigenaar van Stagebrothers: “Wij maken onder meer al jaren het decor voor De Vrienden van Amstel LIVE! en The Voice of Holland. Het is iedere keer weer een feest om daar aan mee te mogen werken. Decors maken voor shows waar zoveel mensen naar kijken en van genieten, geeft enorm veel voldoening.” Stagebrothers doet echter veel meer. Zo verzorgt het ook stands en interieurs voor bedrijven, beurzen en evenementen in binnen- en buitenland. Toch blijven producenten van grote liveshows en concerten steevast bij het bedrijf aankloppen. De Rijk: “Wat ons unieke karakter is?

van de concerten van Marco Borsato in de Kuip. “Dat wordt wel een dingetje”, lacht Robin de Rijk. “Na vijftien jaar treedt hij voor het eerst weer op in het Rotterdamse stadion.” Toch maakt Stagebrothers geen onderscheid tussen grote en kleine producties, tussen beurzen of concerten van grote artiesten. “Iedere klant is even belangrijk, en binnen het budget leveren wij het best mogelijke. Mensen die binnenkomen met een lach op hun gezicht, dat is het mooiste dat er is. Wij willen voor iedereen een onvergetelijke beleving creëren.” ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL MEI 2019

HET LAATSTE WOORD EB Live staat ieder nummer vol interviews met professionals die (meestal) over hun werk praten. In deze rubriek zetten we de spotlights op het persoonlijke leven van die prominenten. Dit keer de man achter Dutchbands plastieken munten: Michiel Fransen.

MICHIEL THEODOOR FRANSEN Wat wilde je vroeger worden? “Nadat ik erachter was gekomen dat ridder niet echt een beroep was, heb ik een blauwe maandag dolfijnentrainer willen worden. Ik zag ooit in een documentaire hoe die beesten ingezet werden om mijnen op te ruimen. Dat leek mij fantastisch."

Speel je zelf een instrument? “Ik zing wel eens onder de douche maar een instrument bespelen doe ik zelf niet. Wel vind ik het te gek om naar mensen die dat wel kunnen te kijken."

Welke boeken liggen er op je nachtkastje? “Een heel mooi boek over mijn hobby – wijn – genaamd Wine Folly van Madeline Puckette. Daarnaast veel strips en graphic novels. Ik houd heel erg van de Amerikaanse variant."

Koffie of thee? "Tegenwoordig thee. Ik was in China voor werk en kreeg van een relatie een mooie box met verschillende soorten Chinese thee. Sinds de eerste kop ben ik compleet van de koffie af.”

Voetbalwedstrijd of concert? “Daar hoef ik niet lang over na te denken: concert. Al is het even geleden dat ik er een 98

MEI 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

bijwoonde. Afgelopen jaar heb ik weliswaar veel festivals bezocht, ik liep daar voornamelijk met mijn Dutchband-pet op. Hoewel muziek live fantastisch is, kan ik er thuis of in de auto meer van genieten. Je hoort dan alles op de manier zoals het bedoeld is en niemand zit er doorheen te kwekken.”

Wat is het leukste aan je werk? “Dat ik een klein onderdeel mag zijn van deze supergave industrie, waar voor een festivals in een paar dagen tijd een complete stad uit de grond wordt gestampt. Het is mooi dat we daar een kleine maar essentiele aanvulling voor kunnen bieden.”

Wat stel je het vaakst uit? “Als eerste het invullen en indienen van mijn onkostendeclaraties. Iets wat niet gewaardeerd wordt door onze administratie. Als tweede het op vakantie gaan. Ik ga weleens wat weekendjes weg, maar de laatste echt lange vakantie is twee en half jaar geleden.”

Beatles of the Stones? “Dat is een moeilijke. Beide groepen zijn fantastisch. Ik neig toch meer naar de laatste. The Beatles zijn muzikaal interessanter, maar de passie die de Stones iedere keer weer laten zien, is onnavolgbaar.”

Apple of Android “Met pijn in mijn hart heb ik afscheid moe-

ten nemen van mijn Windows-telefoon. Privé is het nu 100 procent Apple en zakelijk Windows, met uitzondering van mijn telefoon dus.”

Ben je een ochtend- of avondmens? “Ik sta om zes uur op en ben dan gelijk aan. Je mag me gerust een ochtendmens noemen.”

Welk beroep zou je uitoefenen als je dit niet deed? “Toen ik net in de business begon, droomde ik er weleens van om een eigen festival te organiseren. Ondertussen weet ik dat je dat beter aan de echte professionals kunt overlaten. Maar als de sky the limit is, zeg ik: festivalorganisator.”

Wat weten de meeste professionele relaties niet van Michiel Fransen? “De dinsdagavond is voor mij echt heilig. Dan speel ik namelijk met een groep vrienden allerlei bordspelletjes. Daarnaast speel ik op de iPad al jaren de game Wazhack en slinger ik de Xbox One nog weleens aan voor een potje Players Unknown Battleground.” ◾

Volledige naam: Michiel Theodoor Fransen Geboortedatum: 29 januari 1971 Functie: managing director bij Dutchband

Het afscheid van een icoon

Je bent gehaald, vaak vol verlangen. Hing aan onze lippen. Je bent gegooid, maar ook gevangen. Waar jij was, daar was feest. Maar wat ooit was... ..is nu geweest! Rust in vrede Wegwerpbekertje

www.cupking.nl

Weten wat jij bespaart met het gebruik van de bekers van Cupking? Ga dan naar www.cupking.nl

PINKPOP TH

ANNIVERSARY

CROWD MANAGEMENT

Krommewetering 21 3543 AP Utrecht (NL)

Postbus 1012 3600 BA Maarssen (NL)

T. +31 (0)30 303 19 03 F. +31 (0)30 303 19 04

info@tsc.nl www.tsc.nl