Trends in de live-industrie

Live-evenementen

opnieuw uitgevonden

In de coronacrisis zijn artiesten niet alleen op zoek gegaan naar nieuwe manieren om in contact met hun fans te blijven, ze hebben ook kennisgemaakt met nieuwe technieken als livestreaming, NFT, hologramtechnologie en apps. Welke initiatieven zullen ook na de coronacrisis gemeengoed blijven en zelfs verder worden doorontwikkeld?

DOOR: JEROEN NOORDELOOS & ARNOLD LE FÈBRE

LIVESTREAMING

Het afgelopen jaar hebben veel artiesten noodgedwongen hun heil gezocht in livestreaming. Deze streamingconcerten varieerden van groots opgezette concerten in lege arena’s tot intieme optredens op speciale locaties. Veel artiesten ontdekten dat livestreaming tijdens de coronacrisis een succesvolle manier is om in contact te blijven met hun fans én om tijdens de verschillende lockdownperiodes toch inkomsten te genereren. Bekende voorbeelden uit Nederland zijn O’G3NE en DI-RECT. Die laatsten hebben het afgelopen jaar verschillende streamingoptredens verzorgd vanuit verschillende prominente locaties in Den Haag, zoals het Mauritshuis en de Pier van Scheveningen. O’G3NE verzorgde streamingsessies vanuit de studio, maar ook op locatie, waaronder de Efteling. Dat heeft hen geen windeieren gelegd: vorig jaar mei maakte ticketpartner Ticketpoint bekend dat er voor het online Home Isolation Concert van O’GENE meer dan 7.000 tickets werden verkocht. Ook de festivalwereld besefte al snel hoe belangrijk streaming kon zijn om hun merk onder de aandacht te houden van fans en hun betrokken te houden na een lange reeks van annuleringen. Vorig jaar juni organiseerde Q-dance Defqon.1 at Home, waar gedurende 72 uur meer dan acht miljoen bezoekers uit 140 landen naar keken. “We hadden natuurlijk geen enkel idee wat we toen konden verwachten en we hebben alles uit de kast gehaald. Het was fantastisch om te zien hoeveel mensen hiervan hebben genoten. Deze bijzondere editie heeft dan ook al onze verwachtingen ruimschoots overtroffen”, zei creative director Jonas Schmidt van Q-dance na afl oop.

De toekomst is hybride

Het lijkt er dan ook op dat, nu het festivalseizoen van 2021 voor de deur staat, organisatoren in de toekomst steeds vaker in zullen zetten op hybride evenementen. Zo heeft Amsterdam Dance Event al aangekondigd aan een jubileumeditie te werken met een fysieke en digitale component. “Met het oog op de toenemende vaccinatiedichtheid en testcapaciteit in Nederland, verwacht ADE de heropening van de livemuziekindustrie te vieren tijdens zijn 25-jarige jubileumeditie in oktober”, zei de organisatie eind maart tijdens de bekendmaking van de plannen. Ook na corona zal streaming een belangrijk verlengstuk blijven van concerten, festivals en andere evenementen. Directeur Janneke Staarink van het Rotterdamse concertgebouw De Doelen: “Natuurlijk is het live ervaren van muziek het mooiste wat er is. Iets waar iedereen ook zo verschrikkelijk naar terugverlangt. Toch geloven wij dat het online genieten van concerten ook na de pandemie niet meer weg te denken zal zijn. Wij zijn het streamen als concertgebouw dan ook verder aan het ontwikkelen.” De komende periode organiseert De Doelen een online muziekprogramma, Breeduit De Doelen. Hierin komen registraties voorbij van verschillende concerten uit verschillende genres, zoals jazz, pop en hip-hop.

DI-RECT

Livestreams zijn ook na corona een goede manier om inkomsten te genereren en een toevoeging aan een evenement of concert

Verlengstuk

En waarom zou de livesector ook niet kiezen voor de mogelijkheden van livestreaming als verlengstuk van hun evenement? Zodra de deur weer van het slot mag, zal de capaciteit van evenementen vermoedelijk voor langere tijd gebonden zijn aan maximumaantallen bezoekers. Bovendien zal lang niet iedereen gelijk voet durven te zetten op een festivalterrein, of in een concert- of theaterzaal. Door streaming aan te bieden bied je ook die groep mensen de gelegenheid om een evenement te bezoeken. Overigens zijn online concerten niet gebonden aan een maximumcapaciteit, behalve door de bandbreedte. En die kan worden opgeschaald, in tegenstelling tot de capaciteit van een uitverkochte concertzaal. Daardoor zijn livestreams ook na corona hoogstwaarschijnlijk een goede manier om inkomsten te genereren en een toevoeging aan een evenement of concert. Als de stream namelijk is bevallen, wil de virtuele bezoeker de volgende keer zelf deelnemen aan de ervaring. Die mis je toch bij een livestream. Uiteindelijk wil iedere bezoeker de ervaring ruiken, voelen, zien, horen en de sfeer proeven. Min of meer vormt de livestream op die manier als het ware een katalysator voor de carrière van een muzikant of evenement. ▶

HOLOGRAM VAN OPERAZANGERES MARIA CALLAS

HOLOGRAMTECHNOLOGIE

Maar hoe kunnen organisatoren en muzikanten zich blijven onderscheiden als livestreaming permanent onderdeel wordt van de livesector. Waar aan het begin van de coronacrisis nog gepionierd werd met Zoom- en Teams-sessies van wisselende kwaliteit, zullen partijen daar in de toekomst niet meer mee wegkomen. Gelukkig komen er dagelijks nieuwe technieken bij die het mogelijk maakt om je te onderscheiden van de concurrentie. Eén van die mogelijkheden is de inzet van hologramtechnologie. Die techniek is natuurlijk niet nieuw: een aantal jaar geleden trad André Hazes Jr. op met zijn vader op het podium van de Ziggo Dome. Dankzij verschillende technologische hoogstandjes werd André Hazes tot leven gebracht middels hologramtechniek. Ook bijvoorbeeld Whitney Houston, Frank Zappa en operazangeres Maria Callas werden op die manier tot leven gewekt.

HoloBox

Bovenstaande mogelijkheden zijn natuurlijk wel passief van aard – er kan na de start niet geïmproviseerd worden. De hologramtechniek staat echter niet stil en is allang niet meer alleen geschikt om overleden artiesten onder het voetlicht te plaatsen. Nieuwe technieken zorgen ervoor dat het mogelijk is om op afstand op te treden en te communiceren met je publiek. Een recent voorbeeld zijn de audities voor het SBS6-programma ‘We Want More’. De deelnemende muzikanten traden vanwege de coronabeperkingen op afstand op, maar waren dankzij de HoloBox levensgroot aanwezig in de studio. Deze HoloBox, het beste te vergelijken met een telefooncel die voorzien is van een groot scherm, is ontwikkeld door HEREweHOLO. Op het display van de box kunnen livebeelden in 4K-kwaliteit getoond worden. Deze beelden worden vanaf locatie verzonden middels 5G, zodat er ook live gecommuniceerd kan worden.

Nieuwe technieken zorgen ervoor dat het mogelijk is om op afstand op te treden en te communiceren met je publiek

Tekle

Ook het in Hilversum gevestigde Tekle timmert aan de weg met geavanceerde hologramtechnieken. Tekle is de offi ciële Europese vertegenwoordiger van het Australische miljardenbedrijf Euclideon Holographics, dat zich heeft gespecialiseerd in geavanceerde hologramtechnieken. Aanvankelijk was Euclideon vooral actief voor militaire en ruimtevaartorganisaties, nu komen al die ‘immersive’ hologramtoepassingen ook voor ‘normale’ bedrijven en organisaties beschikbaar. Michael Smink, New Business Director bij Tekle: “Het doet denken aan het holodeck dat je misschien kent van de sciencefi ctionserie Star Trek. De mogelijkheden zijn eindeloos. Niet alleen voor overheden

TEKLE-OPRICHTER MICHEL TZSFALDET

'Platenmaatschappij kunnen bijvoorbeeld een hologram op tournee sturen en wereldwijd laten optreden'

en grote gemeenten, maar ook voor festivals, pretparken en andere organisaties.” Om te laten zien wat er allemaal mogelijk is, heeft Tekle een grote showroom in Hilversum ingericht, waar klanten en belangstellenden aan den lijve kunnen ervaren hoe het is om je compleet onder te dompelen in een holografi sche wereld. “Het is onze missie om hun laten zien dat deze technologieën geen toekomst muziek meer zijn. De gedachte is nog altijd dat hologrammen een ver-van-mijn-bed show zijn.”

Holo-Room

Tekle werkt aan diverse holographics producten. Zo is er een volledige holografi sche ruimte, de Holo-Room genaamd. “Deze ruimte kan bijvoorbeeld worden ingezet door een pretpark als De Efteling of vakantieparkketen als Center Parcs”, legt Smink uit. “Deze ruimte heeft een afmeting van 5 meter breed, 4.5 meter diep en 2,9 meter hoog, maar is naar wens uit te breiden, tot maximaal 25 bij 10 meter. Op dit moment bieden we onder meer een holografi sche dinosaurus-experience aan, maar de technieken gaan zo snel dat ik verwacht dat binnen afzienbare tijd ook bijvoorbeeld een hologramconcert tot de mogelijkheden behoort. De uitdaging zit ‘m niet zozeer in de techniek, als wel de rechten. Als je bijvoorbeeld een de ‘Michael Jackson hologram experience’ wil lanceren, dan zijn de technische aspecten redelijk behapbaar; de uitdagingen liggen meer bij het verkrijgen van de benodigde licenties. Maar ook dat lijkt me niet onoverkomelijk.” Een Holo-Room zou bijvoorbeeld perfect geschikt zijn uitbreiding van een expositie (denk aan de David Bowie- of Rolling Stones-tentoonstellingen Groningen) of promotiemiddel. Wie echter verder denkt, ziet ook mogelijkheden om de komende tijd in het buitenland op te treden. Voorlopig zullen we vermoedelijk nog wel beperkt zijn in onze reisbewegingen. Bovendien zullen veel artiesten er weinig voor voelen om telkens bij aankomst voor langere periode in quarantaine te moeten gaan. Voor hen bieden technologische oplossingen als de HoloBox mogelijkheden om ook in het buitenland op te treden. Bovendien is het mogelijk om pre-recorded shows af te spelen, zodat artiesten op meerdere locaties tegelijkertijd kunnen ‘optreden’. Smink: “Platenmaatschappij kunnen bijvoorbeeld een hologram op tournee sturen en wereldwijd laten optreden. Je kunt het zo gek niet bedenken; de mogelijkheden zijn eindeloos.”

Gemeengoed

Tekle heeft verder een Holo-Wall ontwikkeld, die binnen een half uur is op te zetten. De Holo-Wall geneert hologrammen die uit de muur lijken te komen en in de kamer zweven. Projecties kunnen zowel interactieve als op zichzelf staande animaties zijn. Het slechts een kwestie van tijd voordat holographics gemeengoed zijn geworden, aldus een enthousiaste Smink. En hoe zit het met prijskaartje? “Met de holografi sche projecties van bijvoorbeeld Tupac Shakur of André Hazes waren miljoenen gemoeid, wij bieden een veel betere beleving en een veel scherper beeld, en dat voor een fractie van dat bedrag.” ▶

OPTREDEN IN HOTEL HIDEAWAY

GAMES EN VIRTUELE HANGOUTS

Een andere vorm van digitaal optreden zijn de shows die in game werelden plaatsvinden. De Canadese producer dj Deadmau5 was samen met collega’s Dillon Francis en Steve Aoki vorig jaar te zien in de spelwereld van Fortnite waar zij back-to-back livesets organiseerden. De optredens werden door Fortniteontwikkelaar Epic Games opgezet omdat de populaire game meer dan 350 miljoen geregistreerde games wereldwijd had behaald. Een maand eerder nog was Travis Scott te zien met een liveshow die maar liefst 12,3 miljoen virtuele bezoekers trok. Fortnite heeft al een langere traditie met het organiseren van concerten in zijn spelwereld. Het eerste grote evenement in de game was het Showtime concert van Christopher ‘Marshmello’ Comstock op 2 februari 2019. De show duurde slechts 10 minuten en trok destijds ruim 10 miljoen bezoekers. Tijdens het concert was er door Epic Games een virtueel podium gebouwd

'Ik wil ook in tijden waarin ik niet op de podia kan staan, daar zijn waar mijn fans zich

bevinden' Luuk van Dijk

met veel visueel spektakel, zoals vuurwerk, lichteffecten en natuurlijk de gamers zelf die voor het podium dansten.

Hotel Hideaway

Ditzelfde recept past Habbo Hotel toe in hun virtuele hangout Hotel Hideaway (zie ook het artikel op pagina 56). Onder meer artiesten als Gorillaz, Justin Bieber, Selena Gomez en Lady Gaga hebben de afgelopen jaren optredens verzorgd in de interactieve 3D-wereld. Maar ook Nederlandse artiesten claimen de virtuele ruimte in Hotel Hideaway: op 26 februari draaide de Amsterdamse dj en producer Luuk van Dijk als eerste een liveset op het virtuele podium. Van Dijk: “We kunnen elkaar op dit moment niet meer ontmoeten zoals voorheen, we kunnen niet met zijn allen in de club of op een festival uit ons dak gaan. Corona doet je dan ook beseffen dat het maken van nieuwe vriendschappen lastiger gaat en je ziet dat mensen toch manieren zoeken om samen te komen. Hotel Hideaway is een van de plekken waar steeds meer leeftijdsgenoten samenkomen. Ik wil ook in tijden waarin ik niet op de podia kan staan, daar zijn waar mijn fans zich bevinden. Hotel Hideaway is voor mij dus de perfecte plek om toch die connectie met het publiek te hebben.”

NIEUWE STREAMING- EN BETAALMODELLEN

In de basis verdienen artiesten met twee producten hun geld: liveoptredens en de verkoop van albums in streams. Deze kunnen deze dan ook niet los van elkaar worden gezien: zonder muziek, geen liveperformance. Maar de traditionele liveshows zijn vanwege de coronacrisis nog niet mogelijk en daarom moeten artiesten voorlopig blijven uitwijken naar online opties. Afhankelijk van de artiest met wisselend succes. Veel artiesten bieden ook hun muziek aan op streamingdiensten als Spotify en Apple Music. Maar van alleen streams kan een artiest niet leven, dat is namelijk weggelegd voor slechts een kleine groep artiesten.

Safe harbour

In vergelijking met 2001 is de omzet van de Europese muziekindustrie gehalveerd. Gecorrigeerd naar infl atie, is de omzet zelfs met 65% afgenomen. Volgens branchevereniging IMPALA heeft deze afname vooral te maken met de safe harbour-regelingen, waarbij (tech)diensten minder royalty’s afdragen en artiesten niet zelf kunnen bepalen op welke manier hun muziek wordt gebruikt en hoeveel royalty’s zij hiervoor ontvangen. IMPALA pleit ervoor om de safe harbour-privileges te beëindigen. Platenlabels zouden verder hun (digitale) royaltytarieven moeten herzien, waardoor artiesten een eerlijke vergoeding krijgen – ook degenen die nog royalty’s van slechts 4% in hun contract hebben staan. IMPALA roept de muziekindustrie bovendien op voortaan om niet meer in te gaan op voorstellen van streamingdiensten voor extra aandacht in de vorm van bijvoorbeeld een prominente plek in een playlist of een aangepast algoritme in ruil voor verminderde royalty’s (de zogenoemde ‘payola’). Vooral de kleine labels kunnen zich dat voor hun artiesten niet veroorloven.

Tien punten

Om dit te bewerkstelligen, heeft IMPALA tien punten gedefi nieerd die moeten zorgen voor een betere en eerlijkere verdeling. Zo zou ook het gedrag van de luisteraar op streamingdiensten (denk aan het ‘liken’ van een track of deze toevoegen aan een playlist) moeten worden meegenomen bij het bepalen van de ‘waarde’ van een artiest. Verder zouden langere muziekstukken (denk aan klassiek of ambient- of new age-muziek) op een andere manier worden vergoed – nu worden ze op dezelfde manier beoordeeld als standaard poptracks van 3 minuten. Ook zouden er aanvullende abonnementsmodellen kunnen worden geïntroduceerd, waarbij gebruikers gepersonaliseerde of exclusieve content krijgen voorgeschoteld, en moeten lokale artiesten beter worden geprofi leerd.

Van alleen streams kan een artiest niet leven, dat is slechts weggelegd voor een kleine groep artiesten

Non Fungible Token

Wie echter nog een stap verder gaat, is Don Diablo. De Nederlandse dj verkocht in april zijn digitale concert ‘Destination Hexagonia’ voor ruim 1 miljoen als Non Fungible Token. Dit recordbedrag werd al binnen vier minuten opgehaald. Een NFT is een digitaal voorwerp dat nergens anders voor uit te wisselen is. De koper van het digitale concert is bovendien de enige eigenaar van het concert. Eerder verkocht Don Diablo al een niet-uitgebrachte track, GENESIS voor een bedrag van ruim 200.000 euro. “Dit is nog maar het begin. Mijn GENESIS-druppel overtrof al mijn verwachtingen, en dat heeft me echt geinspireerd. Binnenkort staan er een aantal opwindende samenwerkingen op de agenda en ik kan niet wachten om deze binnenkort met de wereld te delen.” Zie de volgende pagina’s voor een uitgebreid verhaal over NFT en de mogelijkheden hiervan. ◾