Terdege 28-10-2020 by Erdee Media Groep

brengt kleur en inhoud in het dagelijks leven

* 28 oktober 2020 * NR. 3 * € 5,50

Extra dik: themakatern trouwen

Pauline: “Mijn trouwjurk is al 50 jaar oud”

“Onze huwelijksreis ging naar een hutje aan een fjord”

Oehoe Mollie vliegt door de lucht met nepringen

en verder... *

3 AMERIKANEN OVER 3 NOVEMBER GEROEPEN TOT GETUIGEN LEREN OP LATERE LEEFTIJD VOGELVOEDERHUISJE PLEEGZORG: „VIJF KINDEREN UIT GODS HAND” MOOI MONNICKENDAM

Hoe krijg ik sfeer in mijn slaapkamer?

Vraag het Mart Magazine aan op martkleppe.nl

Vlijtseweg 206, Apeldoorn

B o e k nu e e n

gratis interieuradvies

“ De slaapkamer die bij jou past vinden we samen

Diberna, styliste

Heb jij dat ook, die Stijlstress? Je zoekt een sfeervolle slaapkamer

Wil je meer beleving en harmonie in je slaapkamer of woonkamer?

die rust uitstraalt maar weet niet waar je moet beginnen. Welke

Ik help je graag met een interieur waar jij je thuis voelt.

afspraak voor een gratis interieuradvies. Zeker weten dat we er

stijl, kleuren en materialen moet ik kiezen? Geen stress! Maak een samen uitkomen! Boek nu je gratis interieuradvies op www.mart.nl

“en Hij bracht haar tot Adam”

beeld: SARA-BUDHWANI-5J_NH3GLCVM-UNSPLASH

Genesis 3:22b

Paradijsbloem In Genesis 2 lezen we hoe God het huwelijk heeft ingesteld. De oorsprong komt uit de staat der rechtheid. De Heere gaf Adam zijn vrouw Eva en deze eerste mensenkinderen hadden God lief boven alles en elkaar als zichzelf. Door de diepe val is de mens geneigd God en zijn naaste te haten. Mochten we beseffen wat we zijn kwijtgeraakt, en mocht dat de droefheid naar God werken, en dat door ware wedergeboorte en bekering. Hem kwijt en niet meer te kunnen missen, een onbekende God achteraan te gaan schreien om geholpen te worden voor tijd en eeuwigheid beide. Het huwelijk wordt wel een paradijsbloem genoemd hoewel met vele zonden bevlekt na de val. Het huwelijk is een verbintenis tussen één man en één vrouw, en dat voor het leven. Wat God samengevoegd heeft scheide de mens niet. Wat leven we dan anno 2020 in een bange tijd. Alles wat God in Zijn Woord gebiedt, wordt met voeten getreden, als daar is het samenwonen, mannen die met mannen trouwen en vrouwen met vrouwen, het gender-zijn. Het is niet zo dat we met hen geen medelijden moeten hebben, maar dat we eens zouden verstaan wat de val teweeg heeft gebracht, dat we de zonde gaan bewenen en aan Zijn genadige voeten worden gebracht, om vergeving leren smeken, maar ook geholpen zouden worden. Ten slotte is het huwelijk een afschaduwing van Christus en Zijn bruidskerk. Als we dat door genade leren verstaan, gaan we de Bruid kennen die uitroept: „Mijn liefste is blauw en rood, in Zijn gerechtigheid en in Zijn bloedstorting.” Hij heeft de wet vervuld, het heilig recht voldaan en zo Gods heilige en heerlijke deugden opgeluisterd. Alleen daarom zal de uitverkoren zondaar zalig worden. Geestelijk getrouwd te mogen zijn met deze Hemelse Bruidegom, gaat al het schoon van deze wereld ver te boven. Daarvan zegt Psalm 25: “Wie heeft lust den Heere te vrezen, ’t Allerhoogste en eeuwig goed”. En „dat door U door U alleen, om ’t eeuwig Welbehagen” (Psalm 89: 8 berijmd).

Tekst: DS. A.F.R. VAN DE VEEN, EDE

VOORWOORD

Trouw „Voor je trouwdag kies je wie je wilt liefhebben. Na je trouwdag heb je degene lief, die je hebt gekozen.” Gedurende het jaar speur ik naar mooie en inhoudsvolle quotes. Altijd handig voor onze agenda of voor de zogeheten happy pages in Terdege. Toen ik deze uitspraak van Maarten Luther tegenkwam, hoefde ik niet lang na te denken over een bestemming. Die hoort natuurlijk thuis in de Terdege waarin we onder meer aandacht besteden aan het thema trouwen. De afgelopen maanden hebben we als redactieteam ook nagedacht over trouw in een ander verband. Al langere tijd lopen wij tegen een dilemma aan. Kranten en magazines hebben het moeilijk: de ontlezing slaat toe én de vanzelfsprekenheid om een abonnement te nemen neemt af. Gelukkig heeft Terdege erg trouwe lezers. Daar zijn we dankbaar voor! Juist voor die groep die al jarenlang een abonnement heeft en het mogelijk maakt dat wij met veel liefde een tijd-

Juist voor die groep mensen die al jarenlang een abonnement heeft, willen we graag iets extra’s doen

schrift kunnen samenstellen, willen we graag iets extra’s doen. Zoals gebruikelijk in ‘magazineland’ ontvangen nieuwe abonnees een welkomstcadeautje. Dat vinden trouwe abonnees niet altijd leuk. Daar hebben we iets op bedacht! Langer dan vijf jaar abonnee? Houd de brievenbus komende maand in de gaten...

gi gisette@terdeg gisette@terdege.nl sette@terdege.nl

terdege *

28 OKTOBER 2020

Jonge mensen moeten vol opgewektheid zijn (Maarten Luther)

COLUMNS 23 33 117 131 147 161

Arien De boer op Uit de pastorie Chris Stoffer Paul-Jan Neline

Een trouwnummer is een blad met een lach. Roze, zoet, luchtig en zacht. Maar het leven is geen macaron. Vertel de bruidsparen wat die trouwen in coronatijd. Toch zei de hervormer Luther: „De jeugd moet niet verdrietig zijn, maar vrolijk en gelukkig.”

VOLG ONS OP FACEBOOK, INSTGRAM OF KIJK OP WWW.TERDEGE.NL VOOR LEUKE DIY

Inhoud BEZINNING 04 MEDITATIE 34 BIJBELSTUDIE

Met Zacharias toeleven naar het kerstfeest 37 OGENBLIK 38 EEN KERK DIE WERFT

Ds. C.G. Vreugdenhil verwacht het meest van vriendschapsevangelisatie 139 JOUW VRAGEN

Je verjaardag vooraf vieren

MENSEN 14 OMSCHOLEN EN BIJSCHOLEN

Een leven lang leren 26 VIJF KINDEREN VAN GOD GEKREGEN

Miranda van Beek, moeder van vier pleegkinderen, raakte tegen alle verwachtingen in zwanger 48 PSYCHOLOGIE

Ligt het aan mij dat ik single ben? 118 WONEN 126 OUD GOUD 132 EEN STEM OP ”THE DON”

Geboren Amerikanen over de presidentsverkiezingen 158 ONDERWIJS

ONTSPANNING 10 45 50 53 114

CONTACT OP JACHT ONDER ONS VERVOLGVERHAAL JENTHE CULINAIR

Bruidsgebakjes 140 TOERISME

Mooi Monnickendam 148 DIY

Vogelvoederhuisje 153 PUZZELS

TROUWEN 57 BIJZONDERE TROUWJURK

„De jurk van mijn moeder bleef de ware” 67 75 80 85

IN DE MOOD VOOR EEN BRUILOFT CHECKLIST TROUWEN HANNA’S BLOG EEN DAG OM NOOIT TE VERGETEN

Over trouwen in coronatijd 94 DE LIEFDE LEVEND HOUDEN

Spreek de liefdestaal van de ander 102 OEHOE MOLLIE BRENGT DE RINGEN 108 HUWELIJKSREIS

! t c nta

POST N A T V HOUD

Kinderpraat Seth (2) vraagt aan zijn broer Bram (4): „Wat is dat; een meester?” Bram legt het hem uit: „Dat is... dat is een meneer die juf is.” Fam. Peters, Nunspeet

TROUWE ABONNEES Wij zetten drie trouwe abonnees in het zonnetje als dank voor hun jarenlange abonnement op Terdege. Dhr. J. Dukel uit Loosdrecht Dhr. T. van de Graaf uit Groot-Ammers Dhr. H.J. Zuurveen uit Bodegraven Zij krijgen een cadeau toegestuurd. Hebt u een leuke brief, wilt u iemand bedanken of gewoon iets laten weten? Stuur een mailtje naar redactie@terdege.nl. Bij huwelijk, jubilea of geboorte leven wij graag mee! Stuur een kaart en wij sturen een kleine attentie terug.

CONTACT

Een

kaartje voor

DHR. H. TUKKER ligt in het ziekenhuis. Er mag nauwelijks bezoek komen. Tiendweg 1, 3417 VJ Montfoort. TINEKE ALTENA-LOK is op 30 oktober jarig. Zij heeft chemokuren gehad en moet nog een operatie ondergaan. Tureluur 4a, 8281 EW Genemuiden. THIMON BOEDER (7 jaar) is met zijn arm door het glas gegaan. Hij is geopereerd en moet drie maanden rustig doen. Huygenstraat 13, 4416 DJ Kruiningen. ELIZE VERHAGE (9 jaar) is aan haar heup geopereerd. Ze moet zes weken in het gips. Dwarscamp 6, 3992 RM Houten. OMA WIL PUT kreeg een nieuwe knie. Zij mag bijna geen bezoek ontvangen. ’s-Gravenweg 5, 3262 XM Nieuw-Beijerland.

Herfsttaart Geen herfstige worteltjestaart zonder frosting (Terdege nr. 2). Hier alsnog de ingrediënten van het glazuur: * 200 g roomboter * 300 g roomkaas * 1 tl vanille-extract * 200 g poedersuiker

JURRIAN VAN DE SCHEUR moet nog lang herstellen van een grote operatie. Gatherweg 15a, 8171 LB Vaassen. MEVR. P. MULDER is op 20 oktober 82 jaar geworden. Ze is weduwe (geen kinderen) en verblijft door ziekte in De Boskamp. Albert Schweitzerlaan 25, 8162 DS Epe.

Het complete recept is ook te vinden op terdege.nl/worteltjestaart. 11

Dank God in alles. beeld: HUISVANMIJN

1 Thessalonicensen 5 : 18a

CONTACT

Facebook & Instagram

In een volgend nummer aandacht voor tweedehands spullen. Wij vroegen alvast: wat is uw mooiste kringloopvondst? MIRIAMKLEURTJELEVEN: Het leukst was toch wel een oude stoel die ik kocht op een rommelmarkt. Mijn man zou hem meenemen in z’n bus, maar vergat het. Na thuiskomst scheurde hij onmiddellijk terug. En daar stond de stoel eenzaam op het verlaten terrein. Voor 2,50 euro een half uur heen en een half uur terug. Zo’n stoel doe je toch nooit meer weg? WIJVAN_NR11: Wat leuk! Zeg kringloop hier in huis en de helft stort in ; ) ZEGENWENS: Ik kocht twee jaar geleden drie lijsten. Ze waren oud en niet moeders mooiste. Thuis zette ik de lijsten onder de open trap. De volgende ochtend liet mijn dochter een knikker van de trap vallen. Die tikte het glas uit één van de lijsten. In de lijst zaten twee stukken karton. Toen ik die uit elkaar haalde, bleek een ervan een schilderij te zijn van kunstschilder Everhardus Koster! AFKES: Mijn zus kocht een gemeubileerd huis. We mochten allemaal wat uitzoeken. Wij hebben daar onze Dutch Design bank en fauteuils vandaan. Die doen we dus nooit meer weg.

Achter de schermen OP DE REDACTIE EN ONDERWEG

NUMMER 3 28 oktober 2020 FEEST

“Mama was niet op mijn fe feeest” mijn feest”

Nieuwe rubriek: De klas van...

Hiep hiep hoera! Blader maar snel door...

Veel kraaltjes SPEUREN OP URK

NIEUWE STRIP

MUST READ!

Anne Sophie Buitendijk-de Deugd uit Dordrecht maakte haar trouwjurk zelf. „Ik wilde een jurk met veel kant, waarop ik dan met de hand kraaltjes zou zetten. Mijn moeder, die al vier trouwjurken had gemaakt, waarschuwde dat dit veel werk was. Ze had gelijk. Toen heb ik alleen de sluier, de hals en een rand aan de onderkant in kant gedaan. De avond voor mijn bruiloft heb ik nog tot laat doorgewerkt om alles netjes af te krijgen. Gelukkig vond iedereen de jurk prachtig, alleen heb ik nu nog ongeveer 6,5 meter kant over. Kan ik hier een andere bruid blij mee maken? Prijs in overleg, mailen kan naar a.s.dd@ live.nl.”

Geen Terdege Vriendinnendagen, geen Terdege Zomerfair, geen ... Wacht eens even: de Kits! Dat is een project waar de redactie van Terdege afgelopen zomer eindelijk wél tijd voor had. Een paar vergaderingen later, lag er een concreet plan. Tekenaar Daan van Oostenbrugge stuurde alle leerlingen van de Kitsklas naar huis. En ergens in de bergen van Karinthie ontstonden plotjes van een nieuwe strip. Andere rubrieken volgden. En nu is het eindelijk zover: de nieuwe Kits is uit!

Volg ons ook op Facebook en Instagram.

terdege *

28 OKTOBER 2020

IK WIL EEN (ANDERE) BAAN!

Terug in de schoolbanken

Maar liefst 1,4 miljard euro steekt de Nederlandse overheid de komende jaren in de begeleiding van werk naar werk, omscholing en bijscholing. Door de coronacrisis staan veel banen op de tocht en menigeen krabt zich achter de oren met de vraag: moet ik iets anders gaan doen? Lukas Ebbers (24), Janice Ebbers (46) en Nelleke Hoogendijk (50) namen die stap al en laten zich nu omscholen. RMU-loopbaancoach Jannie van der Mark juicht dat toe. ”Bijscholen en omscholen moet normaal worden.” tekst: LEANNE VAN SPRONSEN-MONSTER beeld: TINEKE VAN DER EEMS, CEES VAN DER WAL & UNSPLASH

MAATSCHAPPIJ

e overheid zet nu echt in op een leven lang leren. Zo komen er regionale mobiliteitscentra om mensen die werkloos zijn te begeleiden naar een sector waarin grote tekorten zijn”, legt coach Jannie van der Mark uit. „Er wordt heel gericht gekeken naar wat iemand kan en welke opleiding hij of zij kan gaan volgen. Momenteel verdwijnen er vooral veel banen in de horeca en de evenementenindustrie. Ook in andere sectoren vallen ontslagen. Je wilt natuurlijk niet dat deze mensen langdurig werkloos blijven, maar dat zij bijvoorbeeld als zelfstandige aan de slag gaan of omgeschoold worden.”

WIL IK DAT WEL? De zorg is een van de sectoren waar een groot personeelstekort is en waar de overheid via omscholing meer handen aan het bed wil krijgen. Hoewel Nelleke Hoogendijk uit Krimpen aan den IJssel een achtergrond heeft in de administratie en verkoop, koos ze onlangs bewust voor een opleiding tot Verzorgende IG. „Mijn man heeft een hartafwijking en tobt de laatste jaren meer met zijn gezondheid. Ik begon me af te vragen: wat als hij zonder werk komt te zitten? Moet ik niet iets gaan doen?” vertelt Nelleke, die tot dan toe thuisbleef om voor hun vijf kinderen te zorgen. Via Agathos werd ze hulp in de huishouding. „Al snel vroegen ze: kun je niet in de zorg komen werken? Dat vond ik nogal wat, met een opleiding ernaast. En wilde ik dat wel? Toch heb ik besloten om het te gaan proberen, mits ze er thuis allemaal achter stonden.”

THUISSTUDIE Dat laatste herkent de Doetinchemse Janice Ebbers. „Als ik stage heb, koken de kinderen om de beurt en mijn man helpt ook meer in het huishouden.” Zij koos er juist voor om de zorgsector te verlaten en het onderwijs in te gaan, waar overigens ook een groot tekort aan personeel is. „De onregelmatige diensten als kraamverzorgster waren niet te combineren met een gezin. Ik zocht bewust naar

iets dat bij mijn gezin paste. Een deeltijdopleiding zag ik niet zitten, met twee dagen naar school.” Een thuisstudie via de NTI bood uitkomst en vorig jaar startte ze met de opleiding tot onderwijsassistent. Tegelijk met haar zoon trouwens, die de voltijdopleiding onderwijsassistent volgt aan het Hoornbeeck College. ,,De lesstof is hetzelfde, maar het wordt heel anders bevraagd. Ik moet echt ouderwets stampen, hij mag meer in zijn eigen woorden doen, maar de opdrachten zijn hetzelfde.”

PITTIGE COMBINATIE Loopbaancoach Jannie kwam zelf ook op een bijzondere manier bij haar huidige baan terecht. „Mijn man overleed op jonge leeftijd en ik begon bij de RMU met het invoeren van de nieuwe leden, daarna heb ik achter de balie gewerkt. De uitdaging was na verloop van tijd weg. Door mijn hbo-studie Personeel en arbeid mocht ik juridische zaken oppakken en volgde ik een aanvullende opleiding arbeidsrecht.” Inmiddels kwamen er steeds meer vragen binnen bij de christelijke vakbond over loopbaancoaching. Ook die opleiding volgde ze. „Uit ervaring weet ik hoe intensief

”HET OPGEVEN VAN MIJN ZEKERHEDEN VOELDE ALS DRIE STAPPEN ACHTERUIT DOEN” terdege *

28 OKTOBER 2020

CHECK HOE WEET JE OF JE OP JE HUIDIGE WERKPLEK ‘GOED’ ZIT EN WANNEER WORDT HET TIJD VOOR EEN VOLGENDE STAP? EEN CHECKLIST: ------------------------------------------------------------! ! ! ! ! ! ! ! ! !

Ik ga over het algemeen met plezier naar mijn werk, in elk geval volgens de 70-30-regel. Ik heb geen (grote) problemen met mijn collega’s of leidinggevende. Ik haal voldoening uit mijn taken. Ik heb voldoende tijd voor mijn taken. Wat ik doe, past bij mijn kwaliteiten en kunnen. Ik heb voldoende doorgroeimogelijkheden. Ik voel me gewaardeerd. Ik kan de ontwikkelingen binnen mijn functie goed bijbenen. Als ik thuiskom uit mijn werk, heb ik voldoende energie over voor mijn privéleven. Ik lig ’s nachts niet of nauwelijks wakker van mijn werk.

------------------------------------------------------------Heb je veel aangevinkt? Dan zit je zeker op je plek. Heb je niet zo veel aangevinkt? Dien niet meteen je ontslag in, maar ga wel het gesprek met je leidinggevende aan over de knelpunten. Vraag aan familie of vrienden wat volgens hen bij jou past en waar je goed in bent. Doe een aantal beroepentesten en kijk wat daaruit komt. Welke vacatures spreken je aan en ontdek je daar een patroon in? Praat eens met iemand die in een voor jou aansprekende branche werkt en kijk een dagje mee. Een (loopbaan)coach kan je helpen om meer inzicht te krijgen in jezelf en je werk. Samen zoek je naar de juiste oplossing: een verandering in jezelf, een verandering binnen je huidige functie of zelfs een verandering van baan.

MAATSCHAPPIJ

het kan zijn om een opleiding te combineren met je gezin en daarnaast ook nog eens te werken. Dat kost vooral in het begin veel energie. Het is bijzonder om als loopbaancoach een stukje met iemand mee te lopen en denken op zijn of haar levensweg. Er komt zo veel ter sprake over privé en werk, maar ook zeker de vraag: wat wil de Heere met mijn leven, wat is Zijn plan?”

PERSOONLIJKHEIDSTEST „Uiteindelijk is er maar Eén Die je weg bepaalt”, beaamt de 24-jarige Lukas Ebbers uit Enschede (en nee, geen familie van Janice). „Ik wist: God zorgt voor mij en daarom kon ik de stap zetten en mijn vastigheid loslaten. Ik had een vaste baan, een inkomen, een auto. De stap om terug de schoolbanken in te gaan, was daardoor echt moeilijk.” Hij is nog jong, maar heeft al in een tiental bedrijven en winkels gewerkt. De opleiding tot verkoopspecialist vond hij leuk én praktisch, omdat daarin altijd werk was. Van brillenwinkel tot speelgoedwinkel: het was leuk, tot hij de producten kende en ontdekte dat hij er eigenlijk geen klik mee had. Een tussenstop bij de hbo-opleiding social work pakte verkeerd uit. „De overstap naar het hbo, een totaal andere sector en een andere manier van opleiden was voor mij te veel.” Anderhalf jaar werkte Lukas in een elektronicazaak, waar hij het op zich redelijk naar zijn zin had, voordat hij toch tot de conclusie kwam: zo kan het niet langer. „Ik zocht hulp bij een lifestyle- en jobcoach, had diverse gesprekken en deed een persoonlijkheidstest. Daaruit kwam dat ik alles leuk vond en dat was mijn probleem.”

WOEKEREN MET TALENTEN Jannie: „Er is tegenwoordig steeds meer aandacht voor gelukkig zijn in je werk. Dat brengt ook een stuk onrust met zich mee. ”Sta in je kracht” is de trend geworden, ook voor jongeren. Dat klinkt alsof je in je werk altijd volmaaktheid vindt. Ik denk zeker dat je moet kijken naar de talenten die God je gaf en daarmee woekeren, maar niet alles is maakbaar.” Haar uitgangspunt is dat je

je werk 70 procent leuk moet vinden en dat 30 procent minder leuk kan zijn. „Elke baan heeft minder leuke kanten. Maar als je merkt dat je onder die 70 procent zit, maak dit dan bespreekbaar met je leidinggevende. Geef aan dat je meer uitdaging nodig hebt of dat je meer tijd nodig hebt om je taken te kunnen doen. Werkgevers hebben ook de verantwoordelijkheid om te blijven kijken: hoe zet ik mijn medewerkers effectief in, hoe voorzie ik in hun persoonlijke behoeften en hoe voorkom ik uitval?”

OPGEVEN VAN ZEKERHEDEN Lukas zat duidelijk onder de 70 procent-lijn. Zijn coach raadde hem aan te zoeken naar iets waar hij echt een klik mee had. „Ik vond veel dingen leuk, maar niet voor de lange termijn. Het enige dat mijn hele leven al een grote rol speelt, is muziek. Ik besloot om dan maar mee te kijken met een muziekdocent. Het was fantastisch! Bij muziek moet iedereen echt meedoen in de les, anders werkt het niet. Heel anders dan bij wiskunde bijvoorbeeld.” Sinds zijn elfde speelt hij trompet, hij had zelfs enige tijd een eigen koperensemble, trad op in kerken en bij koren en nam een aantal cd’s op. Nu volgt hij de voltijdopleiding muziekdocent aan het ArtEZ Conservatorium. Waarom hij dan pas jaren later van zijn hobby zijn beroep maakte? „Muziek was het meest gevoelige in mijn leven, dat hield ik voor mezelf. Maar nu voel ik: ik moet dit delen. Het opgeven van mijn zekerheden voelde als drie stappen achteruit doen. Mijn verloofde heeft me echt gepusht om deze stap te zetten en mijn hart te volgen. Nu mag ik de hele dag muziek maken, dat is mijn lust en mijn leven. Straks mag ik dat doorgeven aan mijn leerlingen, een nieuwe generatie, om de muziek uiteindelijk te kunnen gebruiken tot eer van God.”

LEVENSERVARING „Ik heb absoluut geen spijt van deze stap”, zegt Janice stellig. „Kinderen helpen die ergens moeite mee hebben of juist verrijking nodig hebben, geeft me veel voldoening en

terdege *

28 OKTOBER 2020

Lukas Ebbers

Jannie van der Mark

Janice Ebbers

Nelleke Hoogendijk

MAATSCHAPPIJ

energie. Als collega voel ik me ook gewaardeerd en ze vinden allemaal dat ik zelfdiscipline heb door thuisonderwijs te volgen. Misschien had ik dit wel eerder willen doen, maar de gezinssituatie was er toen niet naar. We hebben pleegkinderen en ik gaf leiding aan de jeugdvereniging. Nu zie ik dat juist de cursussen die ik heb gevolgd voor de pleegzorg en de ervaring die ik heb opgedaan, mij veel heeft gebracht dat ik nu in praktijk kan brengen.”

HET JUISTE MOMENT? Nelleke: „De opleiding en het werk neemt veel tijd in beslag, maar we lossen dat thuis samen op. Mijn man kookt nu bijna elke dag en ik heb geleerd om in het huishouden niet te krap te kijken. Wel voelde ik me in het begin schuldig omdat ik de mantelzorg voor mijn hulpbehoevende ouders deels overdroeg aan Agathos, zodat ik andere hulpbehoevende ouderen kon gaan helpen. Nu zie ik mijn ouders nog steeds vaak, hoor. Of ik dit eerder had willen doen? Nee, op mijn zeventiende was ik echt niet geschikt voor dit werk, toen was ik veel te onzeker. Later waren de kinderen er. Maar als je wacht tot het moment waarop zoiets het beste uitkomt, komt er nooit van. Ik ben nog steeds blij met deze stap, al moest ik wel erg wennen aan het weer naar school gaan. Mijn klasgenoten zijn net zo oud als mijn kinderen! Ik vind het fijn om mezelf te blijven ontwikkelen en nieuwe dingen te leren. En werken in de zorg bleek echt heel leuk te zijn!”

SOLLICITEREN IS ZWAAR Investeren in jezelf is nodig, maar soms ook moeilijk, geeft loopbaancoach Jannie aan. „Het zijn grote stappen die je doet en je kunt veel vragen hebben. Bijvoorbeeld als je geen uitdaging meer hebt, je werk te zwaar is, het niet klikt met collega’s, verveling toeslaat of je baan op de tocht staat. Dan kan het helpen om contact op te nemen met een loopbaancoach. Samen kun je zoeken naar: Wie ben ik eigenlijk? Wat zijn mijn sterke kanten en belemmeringen? Wat geeft energie en wat kost energie? Heb ik vrijheid nodig in mijn

”JE ZOU JE WERK VOOR 70 PROCENT LEUK MOETEN VINDEN, 30 PROCENT MAG MINDER LEUK ZIJN” baan of zoek ik meer verdieping?” Ze plaatst meteen een kanttekening. „Ik bezorg mensen geen nieuwe baan, maar ik help hen wel om inzicht te krijgen in zichzelf en een bij hen passende baan of opleiding te vinden. Soms vindt iemand al tijdens het traject een andere baan, maar ik begeleid nu ook iemand die na anderhalf jaar nog steeds zoekende is. In sommige sectoren ligt het werk voor het oprapen, in bijvoorbeeld artistieke beroepen is dat lastiger. Solliciteren is zwaar werk, hoor.”

VIJFTIGPLUSSERS Ook voor het oudere deel van werkend Nederland is er zeker hoop, ondanks de huidige omstandigheden op de arbeidsmarkt, denkt Jannie. Nelleke en Janice zijn daar goede voorbeelden van. „Ik zeg niet dat het gemakkelijk is als vijftigplusser, je moet er misschien nog harder voor knokken dan een jongere. Maar zeker in sectoren waar tekorten zijn, zien bedrijven steeds meer de waarde in van de ervaring die een oudere werknemer meebrengt. En ja, de technologie verandert en hoe ouder je wordt, hoe meer het kost om daarin mee te gaan. Juist daarom moet bijscholen en omscholen normaal worden.”

terdege *

28 OKTOBER 2020

Alles in huis voor jouw stijl! Persoonlijk • Deskundig • Advies

wabi sabi TMC GOES - MARCONISTRAAT 13 TMC WOONWENZ - MARCONISTRAAT 15-15B TMC KRUININGEN - ZANDWEG 1B TMC BERGEN OP ZOOM - VAN KONIJNENBURGWEG 13

WONEN

MODERN &DESIGN

BASIC &PUUR

INDUSTRIEEL &VINTAGE

WWW.TMCWONEN.NL

LIFESTYLE &LANDELIJK

STIJLVOL &KLASSIEK

COLUMN

ONKRUID „Volgens mij is dit onkruid”, wijst oma naar een weelderig groeiende plant in mijn tuin. Ik haal mijn schouders op. „Best een mooi ding toch, oma? Ziet u die leuke zwarte besjes?” Oma lacht: „Het blijft onkruid, jongen.” Vroeger, toen ik als tiener op woensdagmiddag bij de kweker werkte, wist ik wat onkruid was. Alles wat ik niet als conifeer kon identiiceren, was niet gewenst tussen de stekjes. Als ik een groene boef z’n kop uit de grond zag steken, moest ik bukken en ’m vriendelijk doch beslist met wortel en tak uitroeien. Nu, met een eigen tuin, is het lastiger om te beslissen wat gewenst is en wat niet. Coniferen laat ik natuurlijk staan. Samen met wat andere boompjes en struiken die ik regelmatig in andere, goed onderhouden tuinen zie opduiken. Distels en grassoorten verdwijnen nog altijd in de groene container. Maar tussen de conifeer en de distel zitten veel twijfelgevallen. Zo zijn er vrolijke gele paardenbloemen die als minizonnetjes het bloemperk verfraaien. Moet ik ze dan als onkruid bestempelen omdat ze in een oogwenk kunnen transformeren in een bolwerk van vijandelijke parachutisten die vastbesloten zijn de tuin van de buren te bezetten? En de boomtakken die de hele herfst en winter doods de lucht in priemen, is dat onkruid? Ook als ik weet dat ze in de lente herleven en worden bekleed met bladeren en bloemen die mooier zijn dan de chicste kleren van mensen? Zoals bijna ieder ander ga ik voor een antwoord op de vraag wat onkruid is te rade bij vriend Google. Hij linkt door naar zijn familielid Wikipedia. Die online encyclopedie geeft een heerlijk vrijblijvend antwoord dat elke plant bestaansrecht geeft. Een bloemlezing: „In principe kan elke plantensoort als onkruid worden beschouwd. Er is geen objectieve of biologische deinitie van onkruid. Het is mogelijk dat een plant in de ene omgeving als onkruid gezien wordt, terwijl deze in een andere omgeving als aantrekkelijk wordt beschouwd. De opvatting over onkruiden kan in de loop van de tijd veranderen.” Plant met de zwarte besjes, blijf jij maar lekker staan. Je mag groeien en bloeien zoals je bent, kruid.

ARIEN VAN GINKEL JOURNALIST BIJ HET REFORMATORISCH DAGBLAD

INTERVIEW

“VOOR ONS VOELT DIT ALS EEN GEWOON GEZIN”

VIJF KINDEREN UIT GODS HAND Nadat Wilco en Miranda van Beek vier pleegkinderen in huis en hart hebben ontvangen, raakt Miranda tegen alle menselijke verwachtingen in zwanger. Tot grote vreugde van beiden, maar ze zullen nooit over Bernice als hun “eigen kind” spreken. ”Dat zijn ze allemaal. De jongens hebben me mama gemaakt.” tekst: HUIB DE VRIES beeld: RENATE BLEIJENBERG-VAN LEEUWEN

INTERVIEW

et spitsuur loopt bij Wilco van Beek (46) en Miranda van Beek-Kok (37) ten einde. De kinderen liggen op bed, Wilco ruimt de kamer op, Miranda gaat kofie zetten. Met de hand op de heup loopt ze naar de keuken, vanwege de bekkeninstabiliteit die ze opliep door de bevalling van de jongste.

MEDISCH TRAJECT Het paar treedt in 2006 in het huwelijk. Binnen twee jaar is duidelijk dat de kans op een zwangerschap zelfs met vruchtbaarheidsbehandelingen minimaal is. Toch beginnen ze eraan, biddend om Gods leiding. „We wilden niets buiten Zijn wil doen”, zegt Wilco. „We zijn gestopt toen ivf in beeld kwam. Dat ging ons te ver.” De kinderwens wordt bovendien verdrongen door andere zorgen. Wilco krijgt een herseninfarct, Miranda een burn-out. „Na een gesprek met een voormalige huisarts, ouderling in onze gemeente, hebben we een punt gezet achter het medische traject.” Omdat het verlangen naar kinderen daarmee niet is verdwenen, gaan ze zich oriënteren op adoptie of pleegzorg. De keus valt al snel op het laatste, mede door het werk van Miranda. „Ik werkte destijds onder jongeren met gedragsproblemen. Dan weet je hoeveel kinderen in eigen land hulp nodig hebben.”

PLEEGZORG Ze melden zich aan bij SGJ Pleegzorg, maar daar komen ze niet veel verder. Het veroorzaakt frustratie en innerlijke verwarring. „Wanneer dingen zo lopen, denk je: is ook dit niet voor ons weggelegd?” De zaken nemen een wending als Miranda via internet op een advertentie van het Leger des Heils voor pleegzorg stuit. „De week ervoor was er net een cursus begonnen, maar we mochten nog instromen.”

Het Leger des Heils blijkt ook beter aan te sluiten bij hun wensen. „Wij hadden een voorkeur voor buitenkerkelijke kinderen. Die kun je in aanraking brengen met het christelijk geloof, indirect ook de ouders.” Begin 2013 krijgen ze te horen dat ze weekend- en vakantieopvang kunnen gaan bieden aan drie meisjes, afkomstig uit één gezin. „Ze kwamen om de week op vrijdagmiddag, zondagavond brachten we ze weer thuis. Later kwamen ze ook in de vakanties. We hebben ze tien weken fulltime in huis gehad, omdat moeder toen was opgenomen om aan zichzelf te werken.” Het is zwaarder dan verwacht, vooral voor Miranda. „Ik werkte nog voor 80 procent bij ’s Heeren Loo en had onregelmatige diensten. In mijn vrije weekend kregen we die meiden. Op vrijdag kwamen ze

”Zeggen jullie ja, dan komen ze morgenochtend” opgefokt binnen, zaterdag zag je ze wat rustiger worden, zondagmorgen liep de stress alweer op. Ook bij ons, want het was zacht uitgedrukt geen plezierig milieu waar we ze op zondagavond weer achterlieten.”

PITTIG „Regelmatig kregen we appjes van de moeder dat de situatie bij haar erg onveilig was”, maakt Wilco concreet. „Wij voelden ons ook voor haar verantwoordelijk, maar konden nauwelijks invloed uitoefenen. Toen we eind 2014 bij het Leger des Heils melding maakten van onze ervaringen, heeft vader de pleegzorg van het ene op het andere moment afgezegd. Dat vonden we heel pittig. We wisten intussen dat pleegzorg ons hart had, maar zochten naar een andere invulling.” In januari 2015 zullen ze met het

Leger des Heils bespreken hoe verder te gaan. Ze overwegen zich op te geven voor langdurige pleegzorg. Op 10 december 2014, ’s middags om kwart over vier, wordt het echtpaar onverwachts gebeld. Of ze bereid zijn twee broertjes in huis te nemen: Keano en Delano. „De gedragswetenschapper zei: „We weten niet of het voor even of voor een heel leven is. Zeggen jullie ja, dan komen ze morgenochtend.” Op dat moment leefden de jongens met hun ouders op straat. We hadden drie kwartier om te beslissen.” „Dat is niet lang”, bevestigt Miranda, „maar we hadden al besloten dat we perspectief biedende pleegzorg wilden gaan bieden.” De volgende dag worden de jongetjes, een en twee jaar oud, gebracht. Ze hebben niet meer bij zich dan een speen en een knuffel. Medewerkers van het Leger des Heils brengen bedjes, kleertjes en ander onmisbaar goed voor de eerste dagen mee. „We moesten er meteen keihard tegenaan, want de jongens hadden het dag-nachtritme volledig omgedraaid. ’s Nachts waren we nog drukker dan overdag.”

HECHTING „Je moet er allebei voor 100 procent achter staan, anders red je het niet”, zegt Wilco. „Kijken we terug, dan beseffen we dat het echt niet gemakkelijk was, maar we vonden het mooi en we gingen ervoor.” Voor Miranda —„een echte meidenmama”— is het omgaan met de broertjes even schakelen. „Ik wilde heel geforceerd meteen van ze houden, dat lukte niet. Ze wilden niet geknuffeld worden en kropen in een hoekje van de kamer. Ik ben juist heel fysiek aangelegd, dus het was ingewikkeld om contact te maken. Gelukkig kregen we goede adviezen van de begeleiders van het Leger des Heils. Daar namen ze me heel serieus. Geleidelijk ontdooiden de jongens.”

terdege *

28 OKTOBER 2020

Om de hechting te bevorderen, volgt het echtpaar een cursus van organisatie Basic Trust. Mede op basis daarvan vragen ze de kinderen hen “papa Wilco” en “mama Miranda” te gaan noemen. Ze doen dat onmiddellijk en vergissen zich geen keer. „Misschien raar”, zegt Wilco, „maar dat deed me heel veel. Vanaf dat moment ging ik me echt hun vader voelen. Voor de ouders was het in het begin lastig, op een gegeven moment hebben ze het geaccepteerd. Nu noemen de kinderen ons mama en papa, hun ouders mama en papa met de voornaam erbij. Voor ons is er geen onderscheid, ze hebben twee papa’s en twee mama’s.”

AANVAARDING Na Delano en Keano krijgt Miranda alsnog haar meisjes: Veerle en Chantal. Naast de zorg voor de kinderen vraagt de omgang met de biologische ouders de nodige aandacht en energie. „Het mooie daarvan is wel dat onze kinderen weten waar ze vandaan komen. De eerste twee jaar is het contact met de ouders altijd complex, omdat ze niet willen accepteren dat de kinderen zijn weggehaald. Wanneer er aanvaarding komt, wordt de relatie soepeler. We vinden het heel mooi als we zien dat de kinderen ook met hun eigen ouders een band krijgen. Dat geeft ons totaal geen gevoel van concurrentie.” Het contact met de ouders van een van de meisjes blijft moeizaam. Aanvankelijk is er zelfs een reële dreiging van ontvoering en geweld.

ZWANGER De problemen nemen af als de ouders naar het buitenland verhuizen. Miranda: „We proberen nu contact op te bouwen met een opa. Anderen zeggen tegen ons: „Fijn dat die ouders uit beeld zijn”, maar wij vinden het heftig. Hè, ik raak er emotioneel van. Het blijft toch je kínd?” Dat leeft nog sterker sinds de komst

INTERVIEW

van Bernice. Tegen alle menselijke verwachtingen in blijkt Miranda begin 2019 zwanger te zijn. Het gevoel dat het niet waar kan zijn, houdt ze de hele zwangerschap. „Ik kreeg het vermoeden tijdens onze wintersportweek. Omdat de moeder van een van de meiden weer zwanger was, hielden we er rekening mee dat er opnieuw een pleegkind zou komen. In plaats daarvan kreeg zij een miskraam en raakte ik zelf zwanger. Heel onwerkelijk, al werd ik er continu aan herinnerd. Al die maanden was ik kots-beroerd.” De kinderen vinden het een eindeloos lange periode. „Ze waren gewend dat er van de ene op de andere dag een kindje bij kwam.” Ook voor Wilco is het onwennig, zowel tijdens de zwangerschap als na de geboorte. „Bij de andere kinderen had ik het vadergevoel sneller dan bij Bernice, heel raar. Misschien omdat je er bij pleegkinderen zo bewust mee bezig bent. Die hebben echt hulp nodig. Bernice kwam in een veilige omgeving. Na de geboorte kon ik nauwelijks aandacht aan haar besteden. Ze werd

het echtpaar is de doop van de jongens, in augustus 2017. Voorwaarde is voor de kerkenraad dat de biologische ouders erachter staan en dat de pleegzorg van blijvende aard is. De kinderrechter heeft al bepaald dat de jongetjes tot hun eenentwintigste jaar in het gezin zullen blijven. De ouders reageren vanuit hun rooms-katholieke achtergrond meteen positief op het voorstel de kinderen te laten dopen. Ze wonen de dienst bij en worden persoonlijk toegesproken door de predikant. Binnenkort zullen Veerle en Chantal het teken en zegel van Gods genadeverbond ontvangen. Ook hun ouders hebben daarvoor toestemming gegeven. „Veerles vader zei: „M’n moeder draait zich van vreugde om in ‘t graf als ze het hoort.” Ook hij is van huis uit rooms.” Wilco’s vragen bij de kinderdoop verdampten in de achterliggende jaren. „Er was een periode dat de volwassendoop me meer aansprak. Je geeft daarmee persoonlijk aan dat je de Heere wilt volgen. Door de doop van de kinderen ging ik veel

”Die doop is een roepstem van God, waarvan de kinderen de rest van hun leven gebruik mogen maken” verzorgd door Miranda, ik was van vroeg tot laat bezig met de andere kinderen en mijn werk. Zonder zorgverlof had ik het niet gered.” Ze weten zich bovendien gezegend met een netwerk van vrienden en familieleden die zo nodig bijspringen. Ook voor de begeleiding van het Leger des Heils hebben ze niets dan lof. „In het begin was het contact intensief, nu loopt alles wel. Maar zitten we met iets, dan staan ze voor ons klaar.”

DOOP Een zeer bijzonder moment voor

beter zien hoe belangrijk het is dat de Heere Zelf als Eerste spreekt. Dat geeft een geweldig houvast. „Die doop is een roepstem van God, waarvan de kinderen de rest van hun leven gebruik mogen maken.” „Ook om praktische redenen vind ik het belangrijk”, vult Miranda aan. „Als ze straks naar catechisatie gaan, zijn ze geen buitenbeentje tussen gedoopte kinderen.”

GEZONDE KIDS Voor de omgeving blijven ze het bijzondere gezin met vier pleegkinderen en een eigen kind. Zelf zullen

ze dat nooit zo zeggen. „We hebben vijf eigen kinderen, Bernice is de jongste”, benadrukt Miranda. „De weg ernaartoe is bij een zwangerschap anders, en het baren en borstvoeding geven vond ik geweldig, maar de jongens hebben me mama gemaakt. Door hun komst werd ik moeder, niet pas door de geboorte van Bernice. Het lijkt me ingewikkelder om eerst natuurlijke kinderen te krijgen en daarna pas pleegkinderen.” „Misschien speelt ook mee dat we zowel bij de komst van de pleegkinderen als de komst van Bernice wisten dat we ze van God kregen”, zegt Wilco. „Wat dat betreft is er geen verschil.” Hoewel ze nog steeds behoorlijk gehandicapt is, wil Miranda niet klagen. „Sinds een paar maanden hebben we niet meer continu hulp nodig. Geweldig dat die ondersteuning er was, want ik kon bijna niks, maar we vinden het heerlijk dat we het nu weer grotendeels zelf aankunnen. En ik mag moeder zijn van vijf gezonde kids.” Ook de kinderen ervaren onderling geen verschil. „Bernice is echt hún zusje, Veerle loopt het liefst de hele dag met haar te sjouwen.” „Natuurlijk is er wel eens wat”, relativeert Wilco, „maar volgens mij niet vaker dan in een doorsnee gezin. Voor ons voelt dit als een gewoon gezin. Het enige is dat Bernice straks minder cadeaus krijgt, omdat zij maar één paar ouders heeft.” „En het avondgebedje van onze kinderen is wat anders”, lacht Miranda. „Op een gegeven moment gingen de jongens uit zichzelf voor hun ouders en die van hun zusjes bidden, omdat ze ons dat in het vrije gebed horen doen. Delano noemt in dat rijtje tegenwoordig ook ”de papa en mama van Bernice”, terwijl juist hij zich voor 100 procent ons kind voelt. Zó grappig. Ja, daar kunnen we echt van genieten.”

terdege *

28 OKTOBER 2020

r e n j i Wij z lie vor ju om de mooiste dag van je leven te maken... om elkaar het JA-woord te geven... als je samen de bruidstaart aansnijdt... voor een smaakvol en intiem verzorgt bruidsdiner... om er een sfeervol feest van te maken...

www.landlust.nl (Zeeland) www.wevershoeve.nl (Zuid Holland)

COLUMN

Ik mag een stagiair begeleiden. Best een vreemde gewaarwording, omdat mijn eigen studietijd nog vers in m’n geheugen ligt. Het voordeel is dat ik me goed kan indenken hoe een dierenarts in spé zich voelt tijdens een stage. Je krijgt nogal wat nieuwe indrukken op je bordje. Aan mij de taak om mijn stagiair op geschiktheid te beoordelen. Een pittige klus is dus zeer welkom. En jawel, die dient zich al rap aan. „Een koe heeft last van pensverzuring”, vertel ik, zodra we onderweg zijn naar een boerderij. Een vervelende aandoening is het: de pH-waarde in de pens —een maag die functioneert op de werking van bacteriën— is te laag geworden. De bacteriën kunnen slecht overleven in het zure milieu en dus raakt de pens van slag. En dat is zichtbaar. De koe voelt zich niet lekker, heeft weinig eetlust en krijgt diarree. We geven haar pillen die ervoor moeten zorgen dat de overgebleven pensbacteriën ondersteund worden. De koe knapt niet op, hoor ik enkele dagen later. Ik geef haar extra middelen die eraan bijdragen dat de pens minder zuur wordt; hopelijk krijgen de bacteriën zo een goede oppepper om hun werk te kunnen hervatten.

Ook deze behandeling heeft helaas geen effect. Een week later is de situatie van de koe onveranderd. Wat nu? Met mijn stagiair overleg ik een alternatieve behandelmethode: een transfaunatie. De zieke koe zal een paar liter pensvloeistof krijgen die bij een gezonde koe uit de pens worden gehaald. De inname van gezonde, levende pensbacteriën zal de werking van de pens kunnen herstellen. We gaan aan de slag. Via een dikke plastic sonde van zo’n 6 centimeter doorsnee halen we bij een gezonde koe vloeistof uit de pens. Deze koe is er uiteraard niet van gediend dat ze ongevraagd als donor is geselecteerd. Ze schudt haar kop heen en weer en op en neer. Wij deinen met haar mee en weigeren om op te geven. Ik zie dat de veehouder wisselende gevoelens heeft. Hij krijgt de slappe lach en wordt tegelijk onpasselijk van het schouwspel. Kokhalzend maakt hij zich uit de voeten. Mijn stagiair houdt zich kranig. Samen lukt het ons om wat vloeistof uit de pens te krijgen. Als we het vocht bij de zieke koe ingebracht hebben, kijken we elkaar tevreden aan. Na zo’n twee weken krijgen we een goed bericht: de koe is weer gezond. En mijn stagiair? Die krijgt een dikke tien.

HENRIËTTE BRUGGINK landbouwhuisdierenarts

terdege *

28 OKTOBER 2020

week 1

Zacharias (1) Lezen: Lukas 1:1-7

Driemaal staan we stil bij de persoon van Zacharias, de man van Elizabeth, een van de vele priesters uit de stam van Levi. Aan de hand van zijn persoon leven we toe naar het Kerstfeest.

Over Zacharias’ achtergrond is weinig be-

vandaag van betekenis. Ook in de kerk is het

kend. Binnen de stam van Levi behoort hij

goed om een leeftijdsgrens te trekken. De

tot de zogenaamde priesterfamilie. Hij en

gedachte dat iemand voor het leven tot het

zijn mannelijke familieleden zijn verkoren

ambt is geroepen en dus automatisch tot het

om God en Israël te dienen in de tempel.

einde van zijn leven in actieve dienst staat,

Wanneer wij Zacharias in Lukas 1 ontmoe-

klopt niet. Om nog een reden is de gedachte

ten, is hij oud. Bij het bereiken van de leeftijd

”een roeping geldt voor het hele leven” twij-

van vijftig jaar werd een Leviet van zijn taak

felachtig. Wat te denken van de ambtsdrager

ontheven. Of dit voorschrift ook voor een

die om wat voor reden dan ook zijn ambtelij-

priester geldt, zegt de Schrift niet expliciet.

ke werk vroegtijdig moest beëindigen?! Wat

Het ligt in de rede om dit te veronderstellen.

kun je geweldig klemlopen met die gedachte!

Waarom zou een leviet op Gods bevel wel op

Was ik wel geroepen? Was ik een huurling?

deze leeftijd moeten stoppen en een priester

Juist daarom is Bijbelse nuchterheid van be-

uit de levitische familie van Eleázar niet?

lang. Een roeping tot een ambt is verbonden

Het priesterambt is niet een op een gelijk te

met het ambt. God roept tot Zijn dienst. Op

stellen met ons ambt. In Israël waren leviti-

Zijn tijd ontheft Hij iemand van deze taak.

sche mannen door hun afkomst voorbestemd

Het ambt blijft. Dat is niet van mij, maar van

om priester te worden. In de gemeente wordt

mijn Koning. Wie in dat besef ambtsdrager

een man tot het ambt geroepen. Toch is het

is, vraagt zich soms in verwondering af:

Bijbelse gegeven van een leeftijdsgrens ook

„Heere, mag ik van U toch weer bijtekenen?”

Zalig de ambtsdrager die in zijn gemeente zijn God dient door mensen te dienen met de houding: „Ik blijf onbekwaam, maar ik ben niet onbevoegd!”

week 2

Zacharias (2) Lezen: Psalm 128

Zacharias behoort tot het geslacht van Abía, de achtste van de vierentwintig priesterklassen die de tempelorde telt. Elisabeth is een verre nazaat van Aäron. Ze komen uit de stam van Levi en wonen in een stad in Juda.

Lukas typeert hun levenswandel voor God en

heid niet te zien als een straf van de Heere.

onder de mensen. „Beiden zijn rechtvaar-

Om het natuurlijk en legitiem verlangen naar

dig voor God, wandelende in al de geboden

een kindje in Gods hand te leggen. Om dan

en rechten des Heeren onberispelijk.” Twee

toch nog de Heere uit liefde te blijven dienen.

godvrezenden mensen, die binnen het hu-

Onberispelijk zelfs! Dus ook zonder tegen-

welijk de Heere dienen. Ondanks de belofte

spraak, opstand of verbittering.

van Psalm 128 is hun huwelijk kinderloos

Wat een verdriet! Zo ervaren ze dit ook, blijkt

gebleven. Elisabeth is onvruchtbaar. Daarbij

later. Elisabeth beschouwt haar onvrucht-

komt dat beiden nu te oud zijn om vader en

baarheid als „schaamte onder de mensen

moeder te worden. Twee oorzaken waar-

(Luk. 1:25)”. Of mensen haar aangesproken

door de kinderzegen definitief uitgesloten is.

hebben op haar kinderloosheid? Wie zal het

Opmerkelijk is de tegenstelling tussen vers 6

zeggen? Het venijn van een Peninna die

en vers 7. Vers 6 getuigt van godsvreze, vers

Hanna sarde, is van alle tijden. Ook vandaag

7 van kinderloosheid. De vanzelfsprekend-

lijden veel vrouwen aan deze pijn die an-

heid waarmee bijvoorbeeld Psalm 128 spreekt

deren hun aandoen. Juist daarom is het een

over de kinderzegen voor die man en vrouw

groot wonder dat Zacharias en Elisabeth God

die God vrezen, staat haaks op het leven van

onberispelijk vrezen. Ook in deze onbegrepen

deze twee godvrezende mensen.

weg durven ze zichzelf aan Hem toe te ver-

Er is genade voor nodig om hierin Gods

trouwen. Ze hebben Hem lief om Wie Hij is,

soevereiniteit te eerbiedigen. Om kinderloos-

zonder Hem ter verantwoording roepen.

Waarom spreekt het huwelijksformulier zo stellig over ”de kinderen die zij krijgen zullen”?

Ds. C.P. de Boer is christelijk gereformeerd predikant te Sliedrecht.

...wij kiezen voor vakfotograaf

JONGMAN FOTOGRAFIE Tel. 06 - 19 07 58 04 w w w . d e t r o u w f o t o g r a a f . o n l i n e

COLUMN

TROUWRING l draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding. Wie dat spreekwoord verzonnen heeft, weet ik niet. Lelijk blijkt echter op aap te slaan. Zijn apen wel zo lelijk? Salomo kocht ze graag aan voor zijn persoonlijke diergaarde, en in de dierentuin hebben ze veel bekijks. Persoonlijk kijk ik liever naar apen dan naar ringen. Desondanks draag ik er één, een trouwring. Waar komt de trouwring vandaan? De eerste trouwringen meent men bij de Nijl gevonden te hebben. Ze waren nota bene gemaakt van riet, later gevolgd door ringen van bot, ivoor en ten slotte edelmetaal. De getrouwde Egyptenaren droegen deze aan de ringvinger van de linkerhand omdat men meende dat een ader vandaar direct naar het hart liep. Ze noemden dat een liefdesader. Tevens wees de cirkel op de zon die men daar aanbad. Bij de Romeinen was de cirkel het symbool van voortdurend, eeuwig. Hoewel onbekend met Gods geboden ging men uit van trouw voor het leven. In voor- en tegenspoed sta je elkaar bij. De Romeinse trouwringen waren soms gewoon van ijzer om de sterkte van de trouw uit te drukken. Echter, ijzer roest. Dat is contradictoir ten opzichte van de uitdrukking ”oude liefde roest niet”. Vandaar dat de ijzeren plaatsmaakten voor zilveren en gouden ringen. Bij de Romeinen gold dat wanneer de vrouw een ring kreeg van de man, zij zijn eigendom was. Later werd het meer het symbool van trouw

jegens elkaar. Dat het als teken van rechtzinnigheid wordt gezien wanneer een gehuwde predikant geen trouwring draagt is absurd. Het dragen ervan zou van ijdelheid getuigen. Men hoeft zich toch niet te schamen getrouwd te zijn? Wij verwerpen het verplichte celibaat. Wij belijden met het klassieke huwelijksformulier „hoe eerbaar de huwelijkse staat is, en dat hij een inzetting van God is….” Dat een ambtsdrager getrouwd is, mag gerust zichtbaar zijn. Daar hoeft hij zich niet voor te generen. Tenzij men met de Engelse filosoof Herbert Spencer beamen moet: „het huwelijk is een plechtigheid waarbij de ring aan de hand van de vrouw en door de neus van de man wordt gedaan.” Zeker kan er arbeid zijn waarbij het dragen van een ring gevaarlijk is. Er zijn heel wat vingers gesneuveld doordat de ring ergens achter bleef haken. Mijn vader, die metselaar

was, droeg zijn ring op het werk nooit. Deze bewaarde hij in zijn portemonnee. Hij was bang dat de ring zou doorslijten vanwege het schuren over de harde stenen. Wanneer hij zich opgeknapt had na noeste arbeid ging de ring uit aan de rechter ringvinger. Dat was namelijk lange tijd de gewoonte bij protestanten. Ik heb een zakenman gekend die zijn trouwring van rechts naar link verwisselde wanneer hij met rooms-katholieken handel bedreef. Of dat de manier van zaken doen, is lijkt me dubieus. Toen het in de Gouden Eeuw in zwang kwam dat mannen in voornamelijk de steden de ring aan de wijsvinger gingen dragen, dichtte Jacob Cats: „Waerom is dit gebruyck, een spore tot de seden, / Waerom is dit gebruyck gebannen uit de steden? / Wel, sooje niet te nieuw of niet te los en zijt, / Soo draeght het trougemerk gelijck in ouden tijt. Blijkbaar hield Cats graag oude tradities in ere. Soms kan een herbezinning op een gewoonte goed zijn. Ik las eens van een stel dat niet al te veel geld wilde spenderen aan een trouwring en dus niet voor gouden, maar eenvoudige zilveren exemplaren koos. Toen ze dit tegen de buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand zeiden, riep hij uit: „Wat bijzonder, want je kent het gezegde: Spreken is zilver, zwijgen is goud en jullie weten wat er nodig is in een goed huwelijk.”

Ds. M. van Kooten, Elspeet terdege *

28 OKTOBER 2020

PASTORAAL

“Als je de vrede met God mag kennen, gun je die iedereen en wil je daarvoor op stap”

GEROEPEN TOT GETUIGEN Een kerk die niet werft, sterft. Die overtuiging bracht oud-zendeling en emeritus predikant ds. C.G. Vreugdenhil tot het schrijven van zijn jongste boek. “Waar Jezus tussen de gouden kandelaren wandelt, daar schijnt het licht van de mensen die met Hem wandelen.” tekst: HUIB DE VRIES beeld: ANTON DOMMERHOLT

terdege *

28 OKTOBER 2020

et idee om een boek over het belang van getuigen te publiceren, lag er al jaren, maar door andere activiteiten kwam het er niet van. Uiteindelijk kreeg het een andere vorm dan ds. C.G. Vreugdenhil in eerste instantie van plan was. De emeritus predikant van de Gereformeerde Gemeenten gaf zijn nieuwste pennenvrucht een plek in de serie dagboeken die hij eerder schreef, oorspronkelijk bestemd voor de zeven lijdensweken. In 2007 verscheen ”Borgtocht”, in 2009 ”Intocht” en ”Triomftocht”, in 2012 ”Pelgrimstocht”. Na acht jaar is er het vervolg ”Hartstocht. Toerusting en aansporing om te getuigen”. Aan de hand van tien stellingen, ontleend aan het boek, zet de auteur zijn gedachten over dit onderwerp uiteen.

1. PRIKKELING IS IN HET GETUIGEND GESPREK HEEL BELANGRIJK. „Dat zeg ik in het gedeelte dat gaat over de ontmoeting tussen Jezus en de Samaritaanse vrouw. Hij zegt tegen haar: „Indien gij de gave Gods kende, en Wie Hij is Die tot u zegt: Geef mij te drinken, zo zou gij van Hem hebben begeerd en Hij zou u levend water gegeven hebben.” Daarmee prikkelt hij haar belangstelling en haar gedachten, ons tot lering. Laten we mensen nieuwsgierig maken, door een sprekend voorbeeld of door een vraag die tot nadenken aanzet. Bij een echtpaar in Almere dat ik mocht dopen, begon de zoektocht naar waarheid met een vraag die iemand stelde. „Is dit nu alles wat het leven jullie te bieden heeft?” Deze mensen hadden het goed, een eigen huis en een dubbel salaris, maar door deze opmerking gingen ze nadenken over de zin van het leven. Tot eeuwige zegen.”

2. GETUIGEN IS ZEGGEN WAT JE ZELF GEZIEN EN GEHOORD HEBT. „Ja, dat geldt al in het natuurlijke. Denk aan het getuigenis voor een rechtbank. Als je nooit Jezus’ stem persoonlijk hoorde en niets van Zijn heerlijkheid zag, wat wil je dan doorgeven aan anderen? Datgene waarvan je getuigt, moet door jezelf heengegaan zijn. Dat levert vaak de vraag op: „Kun je pas evangeliseren als je weet dat je een kind van God bent?” Mijn antwoord is dan: „Je kunt in ieder geval een folder uitdelen of doorgeven wat in de 40

terdege *

28 OKTOBER 2020

Bijbel staat. Maar houd er wel rekening mee dat iemand je mogelijk vraagt: „Hoe ging dat nou bij jou?” Dan is het wel triest als je met een mond vol tanden staat.” Dat is geen reden om niet mee te doen, het moet een aansporing zijn om niet te rusten voordat je vanuit je innerlijk kunt vertellen wie God voor je is. Getuigen is delen wat je zelf hebt gehoord en gezien.”

3. OM HET EVANGELIE ALS BLIJDE BOODSCHAP TE AANVAARDEN, IS ZONDEBESEF NODIG. „Dat is vandaag een geweldig probleem. Omdat de band met het transcendente is doorgesneden, voelen mensen zich geen zondaar. Daarvoor is nodig dat ze zich geplaatst weten tegenover een heilig God, maar de mens werd zelf de maatstaf voor alle dingen. Dat maakt evangeliseren dubbel moeilijk. Binnen het referentiekader van de moderne mens moet je op zoek naar wegen om duidelijk te maken waaróm Jezus naar deze wereld moest komen. Je kunt bijvoorbeeld aansluiten bij de discussie over rassendiscriminatie. Waarom ging de een zich boven de ander verheffen? Vervolgens zul je de brug moeten slaan van intermenselijke schuld naar onze schuld ten opzichte van God, in het licht van Zijn heilige wet. Uit ervaring weet ik dat dit niet eenvoudig is. Overtuiging van zonde is uiteindelijk het werk van de Heilige Geest. Maar daarbij wil Hij mensen inschakelen.”

4. DE NOTIE VAN HET GERICHT LAAT PAULUS NIET WEG; DAT MOGEN WIJ OOK NIET DOEN. „Paulus houdt ons hiermee een spiegel voor. Hebben we onszelf over voor het brengen van een eerlijke boodschap? „Als je niet geborgen bent in Christus, ga je verloren.” Daar hoef je niet mee te beginnen. Een deel van mijn boek wijd ik aan Paulus op de Areopagus. Die zoekt eerst een landingsbaan voor het Evangelie, die hij in Athene vindt in het altaar voor de onbekende God. Daarbij gaat hij heel ver, door te zeggen: „Die God, Die gij niet kennende dient.” Maar hij blíjft niet aansluiten bij het denken van de mensen voor hem. De Grieken meenden dat de menselijke ziel uit de kooi van het lichaam moet worden bevrijd; daartegenover begint Paulus over de opstanding en het gericht. Hij is geen filosoof onder collega’s,

PASTORAAL

maar een heraut van de levende God. Het is een reëel gevaar dat we te lief zijn en mensen voorhouden dat God ze aanvaardt zoals ze zijn. De Bijbel leert ons echt iets anders.”

schapsband is het ook gemakkelijker mensen te vragen eens mee te gaan naar de kerk. Het bezoeken van een dienst levert vanzelf nieuwe gespreksstof over de Bijbel op.”

5. ALLEEN GETUIGEN VAN GODS GENADE IN CHRISTUS IS IN ONZE WERELD NIET MEER VOLDOENDE.

7. WE MOETEN ZO LEVEN DAT WE NIET TE BERISPEN ZIJN DOOR MENSEN VAN BUITENAF, MAAR OOK NIET DOOR GOD EN ZIJN WOORD.

„Ik zeg dat in de context van de moderne mens die niet gelooft in absolute waarheid. Dat betekent dat je in het evangeliseren soms gebruik moet maken van apologetiek; argumenten om aan te tonen dat het Woord van God wel boven het verstand uit, maar niet tegen het verstand in gaat. Dat is vooral van belang in het gesprek met hoger opgeleiden. Die zitten vaak met allerlei kritische vragen, die eerst beantwoord moeten worden voor er bij hen de bereidheid ontstaat om te luisteren

naar de kern van het Evangelie. In het evangelisatiewerk bereiken we in de praktijk vooral de maatschappelijke onderlaag, maar laten we de hoger opgeleiden niet vergeten. In contacten met deze mensen komt vaak de vraag naar de geloofwaardigheid van de Bijbel naar voren, is mijn ervaring. Dan is kennis van de apologetiek heel nuttig.”

„Dat is een hoge norm. Die reik niet ik, maar die reikt de Bijbel ons aan. Denk aan het woord van Paulus in Filippenzen 2 vers 15: „Opdat gij moogt onberispelijk en oprecht zijn, kinderen Gods zijnde, onstraffelijk in het midden van een krom en verdraaid geslacht, onder welke gij schijnt als lichten in de wereld.” Bij het bezoek aan een vuurtoren ontdekte ik dat de stralenbundel niet ontstaat door een enorm sterke lamp, maar door alle spiegels eromheen. Die vangen het licht op en dragen het verder. Dat is de roeping van de gelovigen. Christus is de Lichtbron en zij zijn de lichtdragers. Christenen schijnen alleen wanneer zij in de juiste verhouding tot Christus en tot elkaar staan. Vandaar Paulus’ oproep. Heiliging is geweldig belangrijk, niet alleen om Gods wil te kennen, maar ook om tot voorbeeld voor anderen te zijn en zielen te winnen voor Christus. Daarin kunnen we veel leren van de Russisch-Duitse baptisten. Die zijn heel missionair en leven zelf heel stipt. De geloofwaardigheid van de boodschap wordt zeker bij vriendschapsevangelisatie voor een groot deel bepaald door de geloofwaardigheid van de boodschapper.”

6. JE MOET NIET TE VEEL IN ÉÉN KEER WILLEN ZEGGEN.

8. HET EVANGELIE VAN DE VREDE MAAKT ONS MOBIEL.

„Als je dat wel doet, overspoel je de mensen. Met het risico dat ze vertrekken en niet meer terugkomen. Daarom verwacht ik zeker in deze tijd het meest van zogeheten vriendschapsevangelisatie. Dat is niet alleen een heel goedkope methode, het is ook de meest effectieve, leert onderzoek. Als je mensen regelmatig ontmoet, heb je de mogelijkheid de boodschap te doseren. Naarmate de vertrouwensband groeit, kun je meer duidelijk maken en de diepte ingaan. Over de zondeval en de gevolgen daarvan, de heiligheid en rechtvaardigheid van God, de noodzaak van verzoening door Christus. Door een ontstane vriend-

„Dat zeg ik in het kader van de tekst dat we onze voeten moeten schoeien met de bereidheid van het Evangelie des vredes. Schoenen hebben te maken met jezelf verplaatsen, de bereidheid anderen op te zoeken. Als je de vrede met God mag kennen, gun je die iedereen en wil je daarvoor op stap. Je ziet dat heel duidelijk bij Priscilla en Aquila. Ze hebben Rome gedwongen verlaten, maar zijn later nog eens vrijwillig verhuisd, om dienstbaar te zijn in het Evangelie. Ik heb groot respect voor gezinnen die fraaie huizen in rustige dorpen verwisselen voor een woning in een grote stad, om daar het Evangelie present te stellen.

“Heiliging is geweldig belangrijk bij zielen winnen”

terdege *

28 OKTOBER 2020

Je passie volgen. Daar gaat het om. Onze instrumenten maken dat voor jou mogeljk. Nieuwsgierig? Maak een afspraak en overtuig jezelf.

www.mixtuur.com

WEDDING

location

Molen ‘De Zwaluw’ is dé locatie voor jouw droombruiloft. Met de verschillende zalen en terrassen bieden wij jou altijd een ruimte die past bij jouw verwachtingen. Van intiem tot grootschalig, van binnen tot buiten. Zullen wij eens kennismaken? Dan stellen wij onze locatie en alle mogelijkheden graag aan je voor in een persoonlijke ontmoeting.

STYLED WEDDING Ook voor het verzorgen van de styling en bloemdecoraties op jouw grote dag ben je bij ons aan het juiste adres. Met alle liefde regelen we ook die details.

Batterijenweg 19c, Kesteren • Tel. 0488 48 8833 • molendezwaluw.nl

Dan praktiseer je heel concreet waartoe Paulus aanspoort: de voeten schoeien met de bereidheid van het Evangelie van de vrede. Ik zeg niet dat iedereen deze beslissing moet nemen, wel ben ik ervan overtuigd dat God deze mobiliteit wil zegenen.”

9. WEES BEREID OM OOK DE VERANTWOORDELIJKHEDEN EN MOEITEN VAN HET EVANGELIE TE AANVAARDEN. „Dat hangt samen met het vorige. Christus roept ons op tot zelfverloochening; om ons kruis op te nemen en Hem te volgen. „Neem mijn leven, laat het Heer, toegewijd zijn aan Uw eer.” Wij hangen niet het welvaartsevangelie aan. Dat belooft materiële en sociale voorspoed. De Bijbel spreekt over andere zaken: vrede met God, eeuwig leven. Dan moet je wel bereid zijn de daaraan verbonden verantwoordelijkheden en moeiten te aanvaarden. Jezus heeft Zelf gezegd: „In de wereld zult gij verdrukking hebben.” Op Johannes na zijn alle apostelen de marteldood gestorven, vanwege hun drang om het Evangelie te verbreiden in de wereld. Wat hebben wij ervoor over?”

10. EEN NIET EVANGELISERENDE GEMEENTE IS EEN DODE GEMEENTE. „Dat klinkt cru, maar ik kan het niet anders zien. Een gemeente kan voor het oog heel bloeiend zijn, en toch dood. Denk aan de gemeente van Sardis. Voor Filadelfia gold het tegenovergestelde. Dat was een gemeente met kleine kracht, maar ze ontving een geopende deur. De reden staat erachter. „Gij hebt Mijn Woord bewaard en hebt Mijn Naam niet verloochend.” Het Woord stond daar niet op sterk water, maar het werd uitgedragen. Ik denk niet dat ze er een evangelisatiecommissie hadden en folders lieten drukken, op zich heel prima. Die mensen kónden in het contact met anderen gewoon niet zwijgen over wat ze hadden ontvangen. Waar Jezus tussen de gouden kandelaren wandelt, daar schijnt het licht van de mensen die met Hem wandelen. Laten we onszelf eerlijk onderzoeken in het licht van deze Bijbelse waarheid. Ben ik echt een christen?”

N.A.V. “HARTSTOCHT. TOERUSTING EN AANSPORING OM TE GETUIGEN”, DOOR DS. C.G. VREUGDENHIL; UITG. DE BANIER, 240 BLZ., PRIJS € 14,95

T F O L I BRU EST FE ELOOS EEN ZORG OOR ELK FEEST - V BUDGET en vrijBel voor e om fferte of k blijvende o ngs! gezellig la

JA, IK WIL!

EEN ONVERGETELIJK FEEST • Verschillende ruimtes, of de locatie voor jullie alleen • Receptie, feest, lunch en diner op uw wensen afgestemd • Veel feest- en speelruimte, zowel binnen als buiten

KLOK'UUS HET MEEST GEZELLIGE FEESTADRES VOOR: • Jubileum • Kraamfeest • Receptie • Verjaardag

RESERVEREN 0113 - 56 13 06

WWW.KLOKUUS.NL

NATUUR

Terwijl veel vogels naar het warmere zuiden zijn vertrokken, lijkt de roodborst te blijven. In werkelijkheid zijn de zomerse exemplaren weg en komen onze winterse roodborsten uit Scandinavië. Die parmantige wintergastjes zijn veel tammer dan de zomerse en houden de boswachter graag gezelschap in het kaler en kouder wordende bos.

terdege *

28 OKTOBER 2020

WIJ ZIJ N VERH U ISD NA AR ‘ DE D I S T E L K A M P ’ I N D O D E WA A R D : EEN MON U M ENTALE BOERDERIJ M E T EEN RIJ KE HISTORIE . B IN N EN KORT M EER . . .

Jan van Mourik

WELYSESTR A AT 21 (DE DISTELK AM P) • DODE WA ARD • T. (0 4 8 8) 745 130 • I N FO @ J VA N M O U R I K .CO M • J VA N M O U R I K .CO M

Ligt het aan mij dat ik single ben? Mijn beste vriendin kreeg pas een relatie. Dat gun ik (35) haar van harte. Maar ik heb het er wel moeilijk mee. Steeds vaker bekruipt me het gevoel: ligt het aan mij dat ik single ben? Ben ik niet spontaan genoeg bijvoorbeeld? tekst: ADA DE JONG

r moeite mee hebben dat je tot nu toe geen levensgezel gevonden hebt... dat is herkenbaar voor veel singles. Soms kan die pijn vanbinnen schrijnen. Bijvoorbeeld als een vriendin verkering krijgt en trouwt. Of op emotionele momenten: dan mis je die arm om je heen, dat aanvoelen van elkaar, het er zijn voor elkaar, het delen van gedachten en gevoelens. Ook trouw-, rouw-, doop- of belijdenisdiensten kunnen moeilijk zijn. Wat kun je het samen delen in de blijdschap van anderen missen, of het samen kunnen rouwen vanwege het verlies van geliefden. Binnen de intimiteit van het huwelijk. Misschien zonder kinderen, maar toch samen. „Het is niet goed dat de mens alleen zij.” Nee, het voelt ook niet altijd goed. Maar het is wel de realiteit. In de kerk en op het werk draait het veelal om getrouwden en gezinnen. Denk aan de huwelijks- en doopdiensten, het afkondigen daarvan, de voorbedes daarvoor, het bezoek en de cadeaus van kerkenraden bij gelegenheden als huwelijksjubilea. Op het werk zijn er verwenmomenten voor collega’s die trouwen, een

kind hebben gekregen of een huwelijksjubileum vieren. Maar welke persoonlijke aandacht geven werkgevers aan singles? Wanneer dragen ambtsdragers alleenstaanden op in hun gebed? Is er een meedragen van de last van hun stil verdriet? Singles hebben pastorale zorg en collegiale warmte ook zo nodig, al hebben ze dan niet „de velerhande kruis en tegenspoed” binnen het huwelijk.

AANTREKKELIJK Welke alleenstaande zou dit nooit gedacht hebben: ben ik niet aantrekkelijk genoeg, niet spontaan genoeg, niet goed genoeg? Het is altijd goed om van een afstandje naar jezelf te kijken. Wie zie je dan? Welk karakter heb je? De een stapt spontaan op anderen af, de ander houdt zich meer afzijdig. De een heeft veel behoefte aan mensen om zich heen en de ander vindt het lekker rustig om alleen te zijn. Maar die eigenschappen zijn geen oorzaak van het ongetrouwd blijven. Voor een relatie zijn twee mensen nodig. Een stille vrouw kan voor een man zeker zo

Kijk jk eeenss om jje heen... Zijn getrouwde mensen alleen maar Ada de Jong, gz-psychologe voor scholen, jeugd en gezin bij KOC Diensten (www.koc.nu).

PSYCHOLOGIE

Bruiloftskleed Het is goed ongetrouwd te blijven naar dat God die gaven geeft (1 Kor. 7 met kanttekeningen). Het ongetrouwd zijn kan als een kruis ervaren worden. Om dan niet verbitterd te zijn, maar onderworpen. Om tevreden te zijn en zich te schikken naar de gaven en het beroep van God verkregen (kantt. 32). En zich te bekommeren om de dingen des Heeren (32). Wat een wonder als de Heere in het leven van een alleenstaande geeft dat diegene mag ervaren: „het is mij goed nabij God te zijn.” Ten diepste staat ieder mens alleen sinds de

aantrekkelijk zijn als een vrouw bij wie het hart op de tong ligt. Het ligt er maar net aan of er liefde ontvonkt. Het kan zijn dat je niemand in je leven durft of kan toelaten vanwege jeugdtrauma’s of persoonlijke problematiek. Of misschien heb je een muur om jezelf opgebouwd en geef je niemand een inkijkje in je hart. Je kunt uitstralen dat je alles zelf wel regelt. Je moet iemand natuurlijk wel de kans geven om er voor je te kunnen zijn, je te kunnen helpen. Anderzijds, er zijn van die veroveraars die er juist op uit zijn die muur af te laten brokkelen.

OMHOOGKIJKEN Wees je ervan bewust wat je nu precies zo moeilijk vindt en waar je vooral behoefte aan hebt. Je mag een levensgezel zoeken, in de weg van Genesis 24. Blijf je alleen? Onderken enerzijds de pijn van het niet geleid zijn tot een huwelijk. Dat de rijkdom van de kinderzegen je niet gegeven is, dat je geen kleinkinderen zult krijgen. Onderken ook

leuk, knap en spontaan?

zondeval. In het licht van de eeuwigheid doet het er niet toe of je single of getrouwd bent. Het leven is kort en dan komt de eeuwigheid. Het gaat om de bruiloft van het Lam. Om het ontvangen van het bruiloftskleed door God in Christus. Hoe alleen was Hij. Van God verlaten. Maar Hij bekleedt een zwarte, verlaten, verloren wegloper met Zijn gerechtigheid en leidt hem of haar door dit moeitevolle leven tot de bruiloft van het Lam na dit leven. Verenigd met Christus de Bloedbruidegom. Dat is de enige troost, ook voor singles, in leven en sterven.

dat je voor veel kruis en druk bewaard wordt. Je kent niet de smart van huwelijksproblemen, gezinsproblemen of het moeten afstaan van je levensgezel of (klein)kind aan het graf. Het is ook goed om om je heen te kijken. Zijn getrouwde mensen alleen maar leuk, knap en spontaan? Zie je geen mix van introverte en extraverte, onzekere en zelfbewuste, afhankelijke en zelfstandige mensen? Ligt het aan hen dat ze getrouwd zijn? Beter is het omhoog te kijken. Wie is het Die je leven leidt? God heeft jou (nog) geen metgezel „als met Zijn hand” gegeven. Hij geeft je een andere levensaak. Geloof doet anders naar jezelf kijken: hoe sta ik in het leven? Tevreden? Verbitterd? Draag ik dit kruis vrolijk? Ben ik druk met m’n dagelijkse bezigheden en haal ik daar voldoening uit? Of gaat het dieper en bekommer je je om de dingen des Heeren (zie kader)? God zorgt soms wonderlijk voor taken in het leven van een alleenstaande. En Hij geeft ook in hun leven weleens hartelijke vriendschap die wonderlijker is „dan de liefde der vrouwen.”

r e d n O ns o

4 1

Lieve papa en mama, van harte gefeliciteerd met jullie 12,5 huwelijk op 29 oktober 2020. We wensen jullie Gods zegen toe in het toekomende. Liefs Stefan, Loïse, pa en ma, broers en zussen Biersteker.

Op D.V. 30 oktober zijn onze lieve ouders, opa en oma, Gijs Thomassen en Evelien Thomassen-Snellen, 40 jaar getrouwd. Van harte gefeliciteerd! We wensen jullie Gods zegen toe voor de toekomst. Liefs van jullie kinderen en kleinkind. Trompstraat 17, 6712 DM Ede.

Op 28 oktober zijn onze (o)pa en (o)ma Van der Ham-Mourik 50 jaar getrouwd. We zijn blij en dankbaar voor dit mooie jubileum en wensen ze Gods onmisbare zegen toe. Staccato 36, 2925 BR Krimpen aan den IJssel.

Van harte gefeliciteerd met jullie 40-jarig huwelijk! Liefs van alle kleinkinderen.

terdege *

28 OKTOBER 2020

5. Op 27 oktober waren onze geliefde ouders, opa en oma Monteban-Vlak 50 jaar getrouwd. We zijn blij

met en dankbaar voor dit mooie jubileum. Wij wensen hun Gods zegen en nabijheid voor elke nieuwe dag. Liefs van jullie kinderen en kleinkinderen. Oude Buizerdlaan 23, 2241 SB Den Haag.

6. We zijn dankbaar dat onze (o)pa en (o)ma Van de Pol

uit Kootwijkerbroek op 12 oktober 60 jaar getrouwd waren. Ze staan altijd voor ons klaar. We wensen hun Gods zegen toe, liefs kinderen en (achter)kleinkinderen.

7. Onze zwager en zus willen we hartelijk feliciteren met hun 25-jarig huwelijk.

Wij wensen jullie nog veel voorspoedige jaren toe. Liefs van jullie (schoon) moeder en broers en zussen Van Maanen.

8. Onze lieve ouders, Maarten en Annie Spies-Dijkhuizen, hopen op D.V. 29 oktober 50 jaar getrouwd te zijn.

Wij willen jullie hiermee hartelijk feliciteren en van harte Gods onmisbare zegen toewensen. We hopen dat jullie nog lang voor elkaar en voor ons gespaard mogen blijven. Een lieve groet van jullie kinderen, klein-, en achterkleinkinderen.

terdege *

28 OKTOBER 2020

Tim Keller samen met Kathy Keller

HUWELIJKSDAGBOEK Een zegel op je hart

Een prachtig dagboek voor (bijna-)gehuwden! 384 blz., mooie gebonden editie, € 95

19,

Kiest u voor natuurlijk? Kies dan voor de Ei-shampoo van Suripanal! Geschikt voor normaal of droog haar. Heeft u een ander haartype? Kijk eens op de website. Suripanal® biedt: ! Natuurlijke haar- en huidproducten; ! Voor ieder haartype de juiste shampoo; ! Een eenvoudige manier om online te bestellen; ! Gratis verzending bij bestellingen vanaf 50 euro; ! Diverse verkooppunten;

06 - 23 73 47 54 info@suripanal.eu www.suripanal.eu

uitgeverijvanwijnen.nl

ANCK PHOTOGRAPHY - WWW.ANCK.NL

Wij ontwerpen uw droomjurk Dam 57 Alblasserdam | www.panimoda.nl | 06-33714461

BEDDEN

Nachtje proefslapen? Ervaar een Alpa bed in een van onze duthutten. Of maak vrijblijvend een afspraak voor een persoonlijk adviesgesprek bij u thuis*. *Uiteraard veilig volgens de RIVM richtlijnen

Maak kennis met Alpa Bedden een natuurlijke slaapervaring

Speciaal voor Terdege lezers:

BEDDEN

Contact:

alpabedden.nl/terdege

06 - 15 53 32 70

info@alpabedden.nl

alpabedden.nl

VERVOLGVERHAAL #51

Jenthe

„Hoeveel katten hébben we nou eigenlijk!” roept Maar-

ten vertwijfeld, terwijl hij voor de elfde keer binnen vijf minuten het raam opent om een van onze poezen binnen te laten. Hun aantal is weliswaar verdubbeld van drie naar zes, maar élf hebben we er toch echt niet. Laura stapt binnen en schiet in de lach. „In heb er net in de keuken een paar naar buiten gegooid”, zegt ze. Jos grinnikt. „Alles wat u hier binnenlaat, zet zij in de keuken buiten de deur, pap. En dan melden ze zich meteen weer.” Hij is nog niet uitgepraat, of er klinkt een driftig gekrabbel tegen de ruiten. Het zestal verspreidt zich over de ”Stube”. Het bankje bij de tegelkachel is het meest populair. Nu we hier wonen, hebben we ruimte voor deze kleine veestapel. Ik ben er blij mee. Ook met het feit dat de dieren niet het risico lopen aangereden te worden. Heidy knuffelt Süß, een kleine snorrende donsbal. Ik aai Lizzy, die me hartstochtelijk kopjes geeft. Maarten mag dan mopperen, zónder de poezen zouden we een link aantal keren minder glimlachen op een dag. De dieren geven een hoop plezier, gezelligheid en zelfs troost. „Oké, én gedoe”, moet ik mezelf bekennen als ik een halfuurtje later met Bas door het aardedonker loop. Het is guur en nat, maar de hond moet toch uit. Rondom ons weet ik de bergen, bedekt door een witte laag. Maar daar is nu niks van te zien en duizend keer liever zat ik lekker tegen de warme kachel aan. Ik maak een korter rondje dan anders en ben opgelucht als ik de verlichte ruitjes van ons huis weer zie. Op hetzelfde moment vliegt de deur open. Schaterend komen Jos en Laura naar buiten in… hun zwemkleding! De buitenlamp springt automatisch aan. Bij het schijnsel daarvan zie ik onze oudste twee het erf oprennen. Één moment sta ik perplex. Waar zijn die mee bezig in

deze koude duisternis?! Plotseling hoor ik een plons en een ijselijke kreet, gevolgd door schaterend gelach. Dan snap ik het. Zoals in veel huizen hier, zit er ook in onze oude boerderij een sauna. Nu de herfst haar intrede heeft gedaan, nemen Jos en Laura die weer in gebruik, inclusief het dompelbad buiten, dat sinds jaar en dag bij zo’n saunabezoek hoort. Klappertandend en bibberend holt het stel het huis weer in. Binnen is het extra behaaglijk. Mijn opgefriste kinderen gaan een potje risken en ik kruip met een boek op de bank. Maar de rust duurt niet lang, als blijkt dat Heidy opeens haar poesje kwijt is. Süß is de enige die nooit langer dan tien minuten naar buiten gaat, dus vreemd is haar verdwijning wel. Maarten constateert dat we tóch wel genoeg katten hebben, wat hem een venijnige blik van zijn jongste oplevert. Ik zeg dat Süß zich heus wel redt en nu misschien groot genoeg is om net als de andere poezen langer rond te zwerven. Maar Heidy blijft onrustig roepen. Telkens stroomt er een koude luchtvlaag binnen omdat Heidy buiten moet kijken en zoeken. Daar gaat de mooie avond. Als ik Heidy de volgende morgen wakker maak, schiet ze overeind. „Is Süß terug?” Ik schud mijn hoofd, en ze barst in tranen uit. Ze blijft snikken totdat we tijdens het tandenpoetsen in de badkamer een klaaglijk miauwen horen. Heidy vliegt op de saunadeur af. En ja, daarachter zit Süß. Terwijl Heidy haar uit de link afgekoelde ruimte tilt, komen de anderen op het gejuich af. Maarten vindt dat een dompelbad er nu ook bij hoort. Heidy is te gelukkig om hem kwaad aan te kijken. Ik glimlach mijn eerste glimlach voor vandaag. Vanwege de veestapel.

Volgende keer: “Ich bin ein Ausländer” terdege *

28 OKTOBER 2020

tekst: JEANNETTE WILBRINK-DONKERSTEEG

Jenthe (40) is met haar man Maarten (43) en hun kinderen Jos (13), Laura (11), Lindy (8) en Heidy (7) verhuisd naar de bergen op de grens tussen Oostenrijk en Slovenië, waar het gezin gastenverblijven wil inrichten in een eeuwenoude boerderij.

Kl Klanten anten g geven even ons on s e een en

9.0

Zeker Zeker van jje e aankoop aankoop

B I J A A N KO O P VA N EEN COMPLEET BED

’n gratis nachtje vander valk!

waar je lekker even samen naar toekan* *Neem je trouwkaart even mee.

www.capasbed.nl/nachtjevandervalk

trouwen “IK DROEG EEN JURK VAN VIJFTIG JAAR OUD”

3X MOOIE MOODBOARDS

DAAR KOMT DE ... UIL

Stijlvol & Gekleed EIgen Atelier Persoonlijk Service Luxe Prive Paskamers

w w w . t h e n e w b r i d e . n l V a l k s e w e g 1 9 B a r n e v e l d 0 3 4 2 – 4 1 8 4 5 8

MIJN TROUWJURK

3x bijzondere trouwjurk

Wat kun je opgelucht zijn als je in een bruidsmodezaak eindelijk tegen dé jurk aanloopt. Maar niet iedereen haalt daar een trouwjurk van de rekken. Renske, Pauline en Elise pakten het anders aan. tekst: JACOMIJN ARIAKHAH

terdege *

28 OKTOBER 2020

Vintage

PAULINE VAN SPRONSEN-KANIS (23) UIT KAMPEN: „Jochem en ik zijn vorig jaar getrouwd. Voor mijn jurk wilde ik iets bijzonders. Daarom ben ik eerst naar een vintagewinkel in Zwolle gegaan. Daar slaagde ik niet. Vervolgens heb ik veel gewone bruidsmodezaken bezocht, maar het aanbod was mij te standaard. Ik wist dat er nog een vintagewinkel in Groningen zat, vlakbij de Duitse grens. Daar ben ik als laatste naartoe gegaan. Het was een superleuke

winkel, met jurken in allerlei stijlen. Ik had er een heel goed gevoel bij. En jawel, jurk nummer 9 die ik paste bleek hem te zijn. Hij was nog veel te groot en er zaten gaten in, want hij was al 50 jaar oud. Maar ik zag gelijk hoe mooi hij kon worden. Vooral het bloempatroon en het asymetrische van de jurk spraken me aan. Ik heb hem gelijk gekocht. Iemand uit Kerkdriel die gespecialiseerd is in vintagejurken, heeft hem op maat gemaakt en gerepareerd.

MIJN TROUWJURK

beeld: MJ’S STORYTELLING PHOTOGRAPHY - WWW.MJSPHOTOGRAPHY.NL

Omdat mijn jurk doorzichtig was, had ik een onderjurk nodig. Die zocht ik in de kleur van mijn schoenen, die roestbruin waren. Zo’n onderjurk bleek alleen moeilijk te vinden. Ik heb stad en land afgezocht. Uiteindelijk heeft mijn zusje een lair broek van Zara in die kleur vernaaid tot onderjurk. Mijn boeket heb ik ook een beetje afgestemd op mijn schoenen: daar kwam ook wat roestkleurigs in terug. Een man bij ons uit de buurt heeft het boeket samen-

gesteld op grond van mijn wensen. Overdag had ik een sluier achterop mijn hoofd. In de kerk droeg ik daarbij een dophoedje in dezelfde kleur. Ik heb veel complimenten gekregen over mijn jurk. Onze gasten vonden het echt wat voor mij. Ik vind het jammer om de jurk in de kast te hangen, dus ik heb een dressboy gekocht, die ik leuk ga schilderen. Daar hang ik straks de jurk overheen, met de schoenen ernaast.”

terdege *

28 OKTOBER 2020

Zwierig

RENSKE VAN GILST-HOUT (21): John en ik zijn afgelopen juli getrouwd. „Ik had al langer in gedachten dat ik ooit in de jurk van mijn moeder wilde trouwen, al sinds ik hem een paar jaar geleden eens aantrok. Toen John en ik trouwplannen kregen, heb ik hem nog een keer aangehad. Ook heb ik op advies van mijn moeder een aantal andere jurken gepast. Maar de jurk van mijn moeder bleef de ware. Mijn ouders zijn 34 jaar geleden getrouwd. De jurk

is een beetje een zwierig Grieks model. De achterkant hing los, de mouwen waren pof met onderaan een lang strak gedeelte. Dat lange deel heb ik eraf laten halen, zodat de mouwen los vielen. De achterkant heb ik vastgemaakt aan de jurk. Dat is het enige dat eraan veranderd is. Ik heb dezelfde lengte en hetzelfde silhouet als mijn moeder toen, dus er hoefde ook vrijwel niets veranderd te worden aan de maat.

MIJN TROUWJURK

beeld: KRISTA VAN LENTEN

De jurk is gemaakt van oud kant en valt soepel. De voorkant vind ik het mooiste. Bovenaan zit kant, rondom de nek een klein boordje. De kleur is een prachtige tint wit, zeker in combinatie met mijn haarkleur. Ik had mijn haar opgestoken en laten krullen, zodat het goed paste bij de Boheemse stijl van de jurk. In mijn haar droeg ik een haarband van bloemen die ik speciaal had laten maken. Dat gaf het geheel meteen een eigentijdse twist.

Mijn moeder vond het natuurlijk stiekem heel leuk dat ik in haar jurk ben getrouwd. Ook mijn omgeving reageerde verrast. Mijn vader zei: „Ik zie zo je moeder weer staan.” Wat ik nu met de jurk ga doen, weet ik nog niet. Ik wil hem graag bewaren.” Lachend: „Wie weet, krijgen we een dochter die het leuk vindt om er ooit ook in te trouwen en wordt het een bijzondere familietraditie.” 61

Zelfgemaakt

ELISE KOERS-VAN DE STREEK (26) UIT NUNSPEET: „Toen Klaas Jan en ik vorig jaar trouwden, heeft mijn moeder mijn jurk gemaakt. Omdat ik er nog niet helemaal over uit was hoe de jurk moest worden ben ik eerst bij een bruidszaak wezen kijken. Maar daar kon ik niet de eenvoudige en toch stijlvolle jurk vinden die ik zocht. Het was voor mijn moeder, die coupeuse is, de eerste keer dat ze een trouwjurk ging maken, daarom

hebben we contact opgenomen met een couturier in Zwolle. Zij heeft de jurk met alle ideeën en wensen ontworpen. De jurk van prinses Meghan uit Engeland heeft mij daarbij ook geïnspireerd. De couturier heeft ons in het verder proces begeleid. Het heeft ongeveer een halfjaar geduurd, voordat de jurk helemaal af was. Ook de sluier is helemaal zelfgemaakt. Mijn schoonmoeder, moeder en ik hebben het kant er voor geknipt. Mijn

MIJN TROUWJURK

beeld: NICOLE BOSCH FOTOGRAFIE

moeder heeft het kant daarna zelf met de hand op de sluier genaaid. Op de dag zelf had ik er witte hakschoenen en een klein wit boeket bij. De lange sleep kon er af, zodat ik ’s avonds een soort avondjurk had. Ik vind het heel bijzonder dat mijn moeder de jurk gemaakt heeft. Andersom vond mijn moeder het een prachtige opdracht. Ik ben enigst kind, dat maakt het extra bijzonder.

We hebben ontzettend veel complimenten gehad over het resultaat. Overigens was ook de kleding van Klaas Jan z’n zusjes, die bruidsmeiden waren, en die van onze moeders en oma handgemaakt. We zijn allemaal kieskeurig denk ik. Wat wij willen, hangt niet in de winkel. Nu hangt mijn jurk boven. Ik wil hem nog een keer op een paspop hangen, maar daar is het nog niet van gekomen.” 63

(advertorial)

Bruidsjurken als passie MET 1000 VIERKANTE METER IS PRINSES BRUIDSMODE EEN AANZIENLIJKE ZAAK IN HET CENTRUM VAN APELDOORN. HET IS ZO’N WINKEL WAAR JE BIJ DE ETALAGE EVEN STIL BLIJFT STAAN OM DE PRACHTIGE JURKEN TE BEWONDEREN. EIGENARESSE REYHAN ARSLANER: „ONS HELE TEAM WERKT MET HEEL VEEL LIEFDE HIER, OM TE ZORGEN DAT ELKE BRUID ZICH ALS EEN PRINSES VOELT.”

terdege *

28 OKTOBER 2020

Familiebedrijf Prinses Bruidsmode opende haar deuren in april 1994, ruim zesentwintig jaar geleden. Het was toen nog maar een kleine zaak, met oog voor de bruidjes die er hun droomjurk kwamen uitzoeken. „Aandacht en service stonden ook in de kleine zaak al centraal”, aldus Reyhan. Dertien jaar later was de zaak volledig uit zijn jasje gegroeid: tijd voor een nieuwe en betere locatie. Nu heeft Prinses Bruidsmode maar liefst 1000 vierkante meter aan ruimte: heel erg veel jurken, vijf grote paskamers en vijf daarbij behorende speciale zithoeken voor familie en vrienden van de bruiden. Het team bestaat momenteel uit 9 personen, met meerdere verkoopadviseuses, coupeuses en assistentes. Ook heeft de bruidsmodezaak een eigen atelier.

Vertrouwd gevoel Op de website The Perfect Wedding vertellen tientallen bruiden over hun ervaring bij Prinses Bruidsmode. Ze geven de winkel gemiddeld een 9,4 als rapportcijfer. Bertine schrijft bijvoorbeeld: „Ontzettend goed geholpen en ook nog eens geslaagd voor mijn bruidsjurk! Een hele mooie winkel met een grote collectie. Voelde vanaf het moment van binnenkomen meteen vertrouwd.” Ook Esther is enthousiast: „Zo knap hoe jullie zo de jurken pakken die echt bij mij pasten! Een echte aanrader om naar jullie winkel toe te gaan.”

„Onze deskundige coupeuses maken de bruidsjurken helemaal op maat en naar wens.” Het aanbod van Prinses Bruidsmode is heel divers: „We hebben hier jurken van internationaal bekende merken, met een goede verhouding tussen prijs en kwaliteit. Ook de soorten jurken zijn heel divers: bohemian, romantisch, klassiek, alles wat je maar kunt bedenken.” De bruiden komen van-

uit het hele land naar de winkel, vertelt Reyhan, vanwege de designerjurken, maar ook vanwege de opties als het gaat om bedekte jurken. „Wij kunnen met trots zeggen dat wij het grootste aanbod hebben in Nederland als het gaat om bedekte bruidsjurken. Deze stijlvolle jurken die meer bedekt zijn in vergelijking tot normale bruidsmode zijn exclusief bij Prinses bruidsmode verkrijgbaar. Hierdoor krijgt de bruid een bruidsjurk

die niet elders verkrijgbaar is. Deze bruidsjurken zijn ‘kant en klaar’ gemaakt door onze designers, maar kunnen door onze coupeuses nog wel aangepast worden met bijvoorbeeld langere mouwen, een hogere halslijn of meer kant.” De Apeldoornse winkel doet zijn naam eer aan: „Het aankleden van een bruid is een bijzonder en exclusief beroep. Wij willen elke bruid zich voor één dag als een prinses laten voelen. Ongeacht haar leeftijd, postuur of budget. Elke bruid verdient het om zich op haar trouwdag heel speciaal en prachtig te voelen.” Kijk voor inspiratie op social media: @prinsesbruidmode PRINSES BRUIDSMODE

Stationsstraat 132 7311 MJ Apeldoorn 055 – 5786464 info@prinsesbruidsmode.nl www.prinsesbruidsmode.nl

terdege *

28 OKTOBER 2020

Betrouwbare natuurlijke gezinsplanning • breng je cyclus in kaart met Sensiplan • vermijd met hoge betrouwbaarheid (99,6%) zwangerschap • of gebruik deze kennis om juist sneller zwanger te raken

• meest complete kennis over je eigen cyclus • meest complete kennis over je eigen cyclus • sympto-thermale methode: temperatuur en cervixslijm in • sympto-thermale methode: temperatuur en cervixslijm in dubbele controle dubbele controle • betrouwbaarste natuurlijke methode (erkend door WHO) • betrouwbaarste natuurlijke methode (erkend door WHO) • eenvoudig te leren en toe te passen • eenvoudig te leren en toe te passen • cursussen en begeleiding door gecertificeerde consulten • cursussen en begeleiding door gecertificeerde consulten

Hulp via kerken in Beiroet Help de kerken in Beiroet om de slachtofers van de explosie materiële en ‘vooral geestelijke’ hulp te bieden.

NL68 TRIO 0786 7131 43 t.n.v. Stichting Ismaël o.v.v. Hulp aan Beiroet Doneren kan ook via de website stichting-ismael.nl/doneren

Zorgverzekering Pro Life vergoedt de cursus in alle aanvullende verzekeringen

natuurlijk

•

gezond

•

betrouwbaar

ZWARTE

WATERLAND

www.sensiplan.nl

Met een tharder wateron comfort a u van Aq nslag a is kalka tijd. n e d e rl e v

Voordelen ▶ Bestaande kalkaanslag verdwijnt met zacht water. ▶ Ontkalken van apparatuur hoeft nooit meer. ▶ Geen agressieve schoonmaakmiddelen meer nodig. ▶ Kleding blijft langer mooi. ▶ Ook uw (nieuwe) badkamer blijft 100 % kalkvrij ! Besparingen ▶ Langere levensduur van apparaten. ▶ Lagere energiekosten. ▶ Aanmerkelijk minder zeep-/reinigingsmiddelen nodig.

Zacht water,

een weldaad voor huid en apparatuur Wilt u deskundig, gratis en eerlijk advies over een waterontharder bij u thuis? Bel dan: Henk Schra 038-4775304

Bruidsbanket voor ieder huwelijk Storkstraat 9B | Veenendaal | www.janbanket.nl | 0318-769088

info@aczw.nl • www.aczw.nl

3x in de

mood voor een

bruiloft

Droom je van een winterse bruiloft? Of zijn jullie dol op de vintagestijl? Verzamel aansprekende foto’s en maak een moodboard. Drie voorbeelden. beeld: LOTTS.NL

puur

winter

MOODBOARD

stoer

! ! ! ! !

Vuurschalen Kaarsen Warme tinten Buiten kleedjes

licht

MOODBOARD

sereen ! ! ! ! !

Strand Wit Lampionnen Bloemen Water

luchtig

boho

! ! ! ! !

Grote bloemen Aankleding Bordjes Openlucht Zelfgemaakt

MOODBOARD

contrast

natuurlijk

VOLG ONS OP

VO O R EEN

sfeervol najaar

dorpsstraat 21 nunspeet (0341) 276 740 klaaswonen.nl

Goed advies, Prima service!

Nieuwe collectie – Voordeel weken van Eastborn

€300,voordeel

Eastborn Boxspring Ruby

Eastborn Boxspring Stripe

De 100% Nederlandse fabricaat Boxspring met de klassieke looks and feels. Een heerlijk warm bed om na een drukke dag volledig tot rust te komen. Up te graden naar elektrisch verstelbaar met een meerprijs van € 1.250,- Zowel de box als matrassen zijn volledig uitgevoerd met pocketveren en afgewerkt met een comfortabele topper. Maak de boxspring persoonlijk door een keuze te maken in de ruime stoffen en poten collectie.

Deze Boxspring van 100% Nederlandse fabricaat is uitgevoerd met een super dunne pocket box waardoor een luchtig geheel gecreëerd word. Voorzien van mee gestoffeerde zone Pocket matrassen met een comfortabele topper. Creëer de beste comfort en ondersteuning met één van onze adviseurs en maak de boxspring persoonlijk door een keuze te maken uit de ruime collectie (kleuren) stoffen en poten.

van € 2.295,- voor € 1.995,Den Hulst 33 7711 GK Nieuwleusen Tel. 0529 - 48 12 23 info@bosbedden.nl

Openingstijden Ma t/m wo: 10.00 - 18.00 uur Do en vrij: 10.00 - 21.00 uur Zaterdag: 10.00 - 17.00 uur Donderdag en vrijdag koopavond!

van € 2.795,- voor € 2.495,Volg ons ook op Social Media!

Ja, ik wil!

maar wat moet wanneer geregeld zijn? Voordat je op je trouwdag elkaar het jawoord geeft, moet je al een hoop geregeld hebben. Dit handige draaiboek helpt je om geen belangrijke dingen te vergeten. Afvinken maar. tekst: REDACTIE TERDEGE beeld: ISTOCK

terdege *

28 OKTOBER 2020

TWAALF MAANDEN VAN TEVOREN * STEL DATUM TROUWDAG VAST Breng ouders en directe familieleden op de hoogte. Verstuur, als jullie trouwdatum mogelijk is bij gemeentehuis en predikant, save-the-date-kaartjes aan de daggasten. Dan kunnen ze de datum in hun agenda zetten. Denk ook vast na over de globale tijdsindeling van de dag. Tip: Houd bij het plannen van de datum rekening met vakantieperiodes en feestdagen. * GEMEENTEHUIS Op het gemeentehuis/stadhuis van je keuze kun je een datum en een tijdstip vastleggen, ook al heb je nog geen melding van je voorgenomen huwelijk gedaan. In sommige gemeenten is het nodig dit een jaar van te voren al te doen. Meestal wordt in de woonplaats van de bruid getrouwd, maar verplicht is dat niet. * KERK Vooral als je kerkelijke gemeente erg groot is en er veel stellen met trouwplannen zijn, moet je tijdig de dominee vragen, zeker als je op een vrijdag wilt trouwen. Later komen jullie een keer bij hem voor het trouwgesprek. * BUDGET Bepaal het bedrag dat jullie willen besteden en probeer dit alvast te verdelen over de verschillende onderdelen van de trouwdag. * GASTENLIJST Maak een voorlopige gastenlijst. Maak onderscheid tussen dag-, receptie- en avondgasten. Begin ruim op tijd met het verzamelen van de adressen van de personen die je een kaart wilt sturen. De adressenlijsten van de wederzijdse ouders of andere familieleden helpen je waarschijnlijk al een eind op weg. Bewaar de adressen na het versturen van de kaart; misschien willen jullie ook bedankkaartjes verzenden. * MOODBOARD Vind je een bepaalde stijl of misschien wel een kleurthema leuk? Verzamel plaatjes die je aanspreken en maak er een moodboard van. Zie ook pag. 67!

terdege *

28 OKTOBER 2020

* LOCATIE HUWELIJKSFEEST Heb je één bepaalde of een zeer gewilde locatie op het oog, reserveer die dan vroeg. De verdere invulling (tijdstip, aantal gasten, menu) komt later wel. Is de locatie goed bereikbaar en is er voldoende parkeerruimte? * FOTOGRAAF/VIDEOGRAAF Voor de fotograaf/videograaf geldt hetzelfde: spreek nu de datum en ongeveer het tijdstip met hem af en bepaal later hoeveel je voor de reportage wilt uitgeven, de plaats(en) waar je naartoe gaat enzovoort. Tip: Misschien wil je ook wel een loveshoot doen die je t.z.t. voor de trouwkaart kunt gebruiken. * GETUIGEN Als je andere getuigen dan je ouders wilt, moet je hen bijtijds vragen. Vooral als je in de vakantieperiode trouwt. Hun volledige namen moet je weten wanneer je melding doet van je voorgenomen huwelijk, inclusief adres, beroep en hun relatie tot jullie. Er zijn minimaal twee, maximaal vier getuigen vereist. * BRUIDSJAPON Over de bruidsjapon heb je vast al wel een idee in je hoofd, maar of dat ook in de winkels hangt...? Ga op je gemak de jurk uitzoeken. Neem niet te veel personen mee: er komen evenzoveel meningen naar voren en je raakt in de war. Een confectiemodel wil je vaak aan je persoonlijke smaak laten aanpassen, waarvoor natuurlijk tijd nodig is. Overweeg(t) je (moeder) de jurk zelf te naaien, dan is het zéker belangrijk dat dit geen haastklus wordt. * CEREMONIEMEESTER De taak van een ceremoniemeester varieert van het uitdelen van corsages tot het oplossen van moeilijkheden tijdens de trouwdag. Zoek er iemand voor die kan organiseren, improviseren en niet snel in paniek raakt. Samen met hem/ haar stel je het programma voor de dag op. Ook een weddingplanner kan jullie helpen bij de voorbereidingen en ervoor zorgen dat alles op de trouwdag goed verloopt.

ZES MAANDEN VAN TEVOREN * KLEDING VOOR DE BRUIDEGOM Tijd om een mooi pak uit te gaan kiezen. Tip: Al hoef je niet álles te weten, informeer wel globaal naar de trouwjurk, in ieder geval naar de kleur. Maar wellicht gaat de bruid mee. *

DRAAIBOEK Maak een draaiboek van jullie huwelijksdag. Vermeld hierin alle onderdelen, inclusief de tijden en personen die bij een bepaald onderdeel actief moeten zijn. Vergeet geen rustpauzes en reistijden in te plannen. BUDGET BIJWERKEN Misschien overbodig voor jullie, maar het kan geen kwaad om je kostenoverzicht nog eens bij te werken.

* HUWELIJKSREIS REGELEN Als jullie aansluitend aan de trouwdag op reis willen, vertrek dan niet al aan het eind van de dag. Als het feest uitloopt, moet je je haasten om bijvoorbeeld een vliegtuig te halen.

VIER MAANDEN VAN TEVOREN MELDING VOORGENOMEN HUWELIJK Je moet minstens twee weken en maximaal één jaar voor de trouwdatum aangifte doen. Kijk voor meer informatie op de website van de gemeente. Tip: vraag tijdig na op het gemeentehuis welke documenten je nodig hebt.

* TROUWRINGEN KOPEN Hebben jullie al verlovingsringen? Laat daarin dan de trouwdatum graveren. *

TROUWKAARTEN BESTELLEN Maak een keus uit de boeken bij de drukkerij of online. Zelf je trouwkaart ontwerpen kan ook. Voor het bestellen en drukken ervan moet je ongeveer twee weken rekenen. De kaarten worden zo’n zes weken voor de trouwdag verstuurd.

TWEE MAANDEN VAN TEVOREN * TROUWAUTO Wie op de trouwdag in een koetsje met paarden wil, moet dat al veel eerder regelen. Een moderne wagen of oldtimer kan nu besproken worden. Kun je de auto van een goede kennis lenen, informeer dan wel of de wagen gewassen en gepoetst afgeleverd wordt... En wie chauffeurt? * KAPPER Wil je een speciaal kapsel, laat dan alvast een proefkapsel maken. * DEFINITIEVE GASTENLIJST SAMENSTELLEN * SCHOENEN KOPEN En inlopen natuurlijk...

ZES WEKEN VAN TEVOREN BRUIDSBOEKET Wie vlak voor de trouwdag nog een boeket bestelt, moet geen bijzondere wensen hebben. Heb je die wel, stap dan nu bij een goede bloemist binnen. Ook hierbij speelt de kleur van de kleding natuurlijk een rol. Vergeet de corsages en de versiering voor de auo of koets niet.

AFSPRAKEN RESTAURANT Leg alles deinitief vast en laat dit schriftelijk bevestigen. Bepaal of er alcohol mag worden geschonken en (zo ja) hoeveel, welke hapjes je wilt, hoe vaak ermee wordt rondgegaan, welke tafelindeling je bij het diner wilt, enzovoort. Vertel wie de ceremoniemeester is (of laat die meekomen).

TROUWKAARTEN VERSTUREN

VERLANGLIJSTJE MAKEN

KERKDIENST DOORSPREKEN Overleg met de dominee over de kerkdienst.

Kookwereld Goes Alles voor uw kookgemak Kookwereld Goes heeft complete keukens tot een enkele kast. Alles wat u nodig heeft om uw smaakvolle creaties te maken vindt u bij ons. Meer dan alleen keukens. Bent u op zoek naar meubels voor de garderobe, eetkamer, woonruimte, was- en opbergruimte of badkamer? Ook hiervoor kunt u terecht bij Kookwereld Goes. Amundsenweg 4 Goes T 0113 - 21 96 50 www.kookwereldgoes.nl

Romantisch en stijlvol is de collectie van nu

Bruidsboutique La Romance

Wie laat Liam ervaren dat hij een uniek geschenk van God is? Als je gelooft dat ieder kind door God gegeven is, dan is het toch onverdraaglijk dat veel kinderen in armoede opgroeien? Daarom nodigen we jou uit om samen met ons een kind uit armoede te laten groeien. Doe je mee? Geef voor even, verander voorgoed.

Vraag het informatiepakket nu aan! Om privacyredenen is de naam ictief.

Ga naar redeenkind.nl/terdege of scan de QR code.

MAAND VAN TEVOREN

TWEE WEKEN VAN TEVOREN

* CADEAUTJES KOPEN Voor de ceremoniemeester, eventuele bruidskinderen en andere personen die jullie willen bedankten op de trouwdag.

MENUKAARTEN BESTELLEN

GESPREK MET AMBTENAAR

RECEPTIEBOEK KOPEN

* DRAAIBOEK DOORNEMEN Doe dat samen met de ceremoniemeester. Oefen met eventuele bruidskinderen. * AANTAL GASTEN DOORGEVEN AAN FEESTLOCATIE.

* DEFINITIEVE AFSPRAKEN MAKEN MET FOTOGRAAF/VIDEOGRAAF

WEEK VAN TEVOREN SCHOENEN INLOPEN

* ROUTE RIJDEN Het kan gebeuren dat de route gemeentehuishuis-kerk-restaurant door bijvoorbeeld een opengebroken weg geblokkeerd is. Is er op je trouwdag geen markt ergens onderweg? Regel indien nodig parkeerontheffing bij het stadhuis.

krant wilt, moet je die uiterlijk nu laten plaatsen. Bekijk kritisch of de tekst van de trouwkaart exact zo in de advertentie kan.

dig? Beter mee verlegen dan om verlegen... Denk indien nodig ook na over een binnenlocatie voor de bruidsreportage.

* PAS DE BRUIDSKLEDING Kijk of alles goed zit. Je kunt alvast wat spullen in een tasje stoppen: zakdoek, geld voor de collecte, misschien een aspirientje.

* EERSTE HULP Laat de ceremoniemeester wat eerste-hulp-bij-ongelukjes-voorzorgsmaatregelen treffen. In zo’n noodpakketje hoort uiteraard naald en draad, pleisters en paracetamol.

* ADVERTENTIE Als je een trouwadvertentie in de

* CHECK HET WEERBERICHT Heb je een bruidsparaplu no-

NA DE TROUWDAG * BEDANKKAARTEN VERSTUREN Verstuur binnen zes weken na de trouwdag bedankkaarten aan de gasten. Het is leuk en persoonlijk om het cadeau te noemen dat je van hen hebt gekregen.

* TREF EEN REGELING VOOR NOTA’S ALS JE OP HUWELIJKSREIS GAAT Wanneer jullie kort na de trouwdag op huwelijksreis gaan, spreek dan met het restaurant en overige

leveranciers af wanneer de factuur verstuurd wordt. Het is niet leuk om bij thuiskomst een aanmaning op de deurmat te vinden.

GENIET NA!

terdege *

28 OKTOBER 2020

HANNA’S BLOG

De geur van gemis

Op weg naar deze bruid voel ik een kleine kriebel in mijn buik. De bruid is bij mij in de salon geweest voor een proefkapsel, maar ook daarvoor heb ik haar regelmatig in mijn kappersstoel gehad. Daardoor voelt het alsof ik haar al jaren ken. Ze komt uit een bijzonder gezin. Jaren geleden besloot het namelijk naar Zuid-Afrika te emigreren. In dat land hoopte de familie een mooie toekomst tegemoet te gaan, maar het liep anders. De moeder kreeg in Afrika een ernstige spierziekte en overleed daaraan. Wat een verdriet! De moederrol is zo belangrijk. Zij is immers het middelpunt, de samenbindende factor. De vader en zijn kinderen besloten naar Nederland terug te keren. Inmiddels zijn ze hier weer ingeburgerd en het gaat gelukkig goed met hen, maar op een dag als deze zijn er veel herinneringen. Het gemis is nog groter dan anders. De deur zwaait open. In het Nederlands, maar met een grappig Afrikaans accent, word ik verwelkomd door de oudste dochter, die vandaag de bruid is. Wat mij opvalt, is dat alles keurig is opgeruimd. Ik begrijp dat er een taakverdeling is in het gezin. De één doet de was, de ander kookt eten, en zo zorgen ze met elkaar voor het huishouden. Echt geweldig om te zien. En: een heerlijke taal, dat Zuid-Afrikaans! „Wil jy koffie of tee hê?” Nadat ik het kapsel heb verzorgd, kan de bruid haar jurk aantrekken. Ik zie dat er veel emoties zijn als ze de woonkamer weer binnenkomt, maar alle gezinsleden houden zich sterk voor elkaar. De liefde in dit gezin is voelbaar. De bruid “lyk baie mooi”! Ze haalt een mooi oud lesje tevoorschijn en vertelt dat ze dit parfumlesje van haar moeder jarenlang heeft bewaard om het op haar trouwdag bij zich te dragen. De geur van de moeder vult de kamer, ogen vullen zich met tranen, het grote gemis vult de harten. Het is een tijd waarin we elkaar in veel gevallen niet mogen vasthouden, kussen en omhelzen. Ik zou willen zeggen: Houd elkaar binnen het gezin vooral vast, koester je lieve ouders en familie. Bedenk dat de tijd die we hier op aarde krijgen van onze Vader, voorbijgaand is. Snuif de geur van je geliefden maar op. En wees dankbaar dat we elkaar nog mogen ruiken.

terdege *

28 OKTOBER 2020

beeld: Leonhard van der Kuijl

Bruidsstyliste Hanna Roubos maakt vaak ontroerende, grappige en in ieder geval veel mooie momenten mee. Ze blogt over haar werk op terdege.nl. Omdat dit een Terdege is met extra aandacht voor trouwen én omdat Hanna op 3 november in onze Terdege Live Uitzending is, delen wij hier een van haar blogs.

OP DINSDAGAVOND

3 november ORGANISEERT

WEER EEN

LIVE UITZENDING. SPECIALE

gasten

TIJDENS DE AVOND

ZIJN ONDER ANDEREN:

BRUIDSSTYLISTE

Hanna Roubos,

Lisette Hengeveld VAN HENGEVELD COUTURE, ORGANIST Gert van Hoef. Voor meer info: zie pag. 93.

(advertorial)

VASTE KEUKENPRIJS geeft vertrouwen ZE WILLEN GOED VOORBEREID EEN KEUKEN KOPEN DUS KIJKEN STEVEN EN LAURA ROND BIJ DIVERSE KEUKENZAKEN. ZELFS BELANDEN ZE AL ERGENS AAN TAFEL, MAAR ZE HEBBEN GEEN GOED GEVOEL OVER DE WERKWIJZE VAN HET BEDRIJF. “NA KORTING BLEEF ER VAN EEN KEUKEN VAN 20.000 EURO NOG RUIM 10.000 EURO OVER,” VERTELT STEVEN. HET VERONTRUST HEM EERDER DAN DAT HET HEM OVER DE STREEP TREKT. ZE GAAN NAAR ARMA KEUKENS EN SANITAIR IN NUNSPEET, WAAR ZE MET VEEL PLEZIER EEN NIEUWE KEUKEN KOPEN.

“Arma Keukens en Sanitair werkt met vaste prijzen. Dat gaf Laura en mij een veel betrouwbaarder indruk. Onder de streep valt het bedrag voor onze keuken iets hoger uit dan bij de vorige keukenzaak. Maar het niveau van montage en de bereidheid om service te verlenen wegen hier ruimschoots tegenop. Wij zijn super tevreden over Arma Keukens en Sanitair. Geen wonder dat je over dit bedrijf geen negatieve verhalen hoort. Onze keuken doet het super, fantastisch. We hebben er veel plezier van,” vertelt Steven.

PERFECTE MONTAGE

De montage is van hoog niveau. “Zoals afgesproken zouden we de smetplinten pas na plaatsing van de keuken bestellen omdat we dan de exacte hoogtes konden meten. De monteur had ze toch al bij zich tijdens montage, maar ze kwamen nog een halve centimeter onder de vensterbank uit, tekort dus. Hij nam ze direct mee terug, geen denken aan dat hij dat zou monteren. Met anderhalve week hadden we nieuwe plinten,” zegt Laura.

gen, heeft ook een praktisch voordeel: het ontneemt het idee dat het keukenplafond lager is dan het woonkamerplafond. De balk fungeert als een scheiding waardoor het hoogteverschil minder opvalt.

iets af te schermen van het woongedeelte. Voor een bar aan deze zijde hebben ze bewust niet gekozen. Liever een dichte achterkant zodat aan de keukenzijde plaats is voor vier ruime lades.

ARMA KEUKENS EN OLD SCHOOL FORNUIS

ROBUUST LANDELIJK

DECOR

De handgrepen met zichtbare lasnaden zijn stoer en robuust in deze keuken. Het zwarte staal past goed bij de zwart stalen binnendeur. Een mooi detail aan de keuken is de balk tegen het plafond van hout uit een oude Franse wijngaard. Dit hout past perfect bij de keuken. De balk, die de bewoners zelf hebben laten aanbren-

Deze nieuwbouwwoning heeft, zoals zoveel moderne woningen, een kamer-keuken. Het geeft veel mogelijkheden om een prachtig decor te ontwerpen van een keuken die naadloos opgaat in het interieur. Hier is dat zonder meer gelukt. De bewoners kiezen ervoor om de keuken met het korte deel van de u-vorm

eerlijk aan waar je bij de werkbladen op moet letten. Daarom komen Steven en Laura uit op composiet, dit lijkt het beste te passen bij hen. Met zuurhoudende vloeistoffen hoef je minder op te letten dan bij andere werkbladen, ook is composiet minder vlekgevoelig. Dit lijkt een ideaalplaatje qua schoonhouden en onderhoud. En dat is het ook.

Een van Laura’s wensen is ook een “old school” (lees ouderwets) fornuis. Het Belling fornuis heeft ook een grill oven waar ze broodjes in afbakken. Heerlijk voor in het weekend of als bijgerecht bij het diner. Het aanrecht is van licht gezoet composiet. Composiet kiezen ze na een uitgebreide afweging. De adviseur laat hen alles zien en geeft ook

SANITAIR IN NUNSPEET IS ONDERDEEL VAN DB KEUKENGROEP

DB KeukenGroep bestaat daarnaast uit de volgende bedrijven: Ardi Keukens in Sint-Annaland, Pelma Keukens in Goes, Keur Keukens in Haarlem, Adee Keukens in Rijssen, Avanti Keukens in Kesteren, Artic Keukens in Utrecht en Anovi Keukens in Berkel en Rodenrijs.

Vintage Bohemian Klassiek Romantisch Trendy

Hypotheken Snel antwoord op mogelijkheid aankoop woning Veel kennis van hypotheken voor starters Ruime ervaring met hypotheken voor ondernemers Hypotheek ook mogelijk zonder verzekeringen Uitstekende begeleiding bij het kopen van een woning Vrijblijvend de mogelijkheid op lagere maandlasten laten berekenen

Bruidshuis Dokter - de Graaf Oudestraat 62 — Kampen — 038-3332227 www.bruidshuisdokterdegraaf.nl

Hypotheek voor woning met agrarische bestemming Opnemen overwaarde woning voor bijv. oude dag, onderneming , tweede woning etc. O&H Hypotheken – Rijweg 29 4181 PR Waardenburg www.ohadvies.nl T 0345-849881 info@ohadvies.nl

Uniek in Nederland: een compleet ingerichte showroom. Of het nu gaat om de kleuren op de wanden, de tegels op de vloer of de detail afwerking met lijsten en plinten; u vindt het bij Kleur & Sfeer

Vijf bruidsparen over hun bruiloft anno 2020

Trouwen in coronatijd

Van ‘gewone’ bruiloften vieren is al maanden geen sprake meer. Bijna alle stellen die dit jaar trouwen, moeten zich vroeg of laat achter de oren krabben over de invulling van het feest. Wie nodigen we uit? Hoe maken we er ondanks alle maatregelen een zo mooi mogelijke dag van? Vijf bruidsparen over hun bruiloft in coronatijd. tekst: JACOMIJN ARIAKHAH beeld: UNSPLASH

terdege *

28 OKTOBER 2020

beeld: ADRI AARNOUDSE

Uitgestelde bruiloft Wie: Mark (29) en Angeline (24) Bruijnzeel-Luteijn uit Sint-Annaland Wanneer: Getrouwd op 11 juni Angeline: „We hebben onze bruiloft in maart verzet van 14 mei naar 11 juni in de hoop dat er dan minder coronamaatregelen zouden gelden. Gelukkig was dat zo. De maatregelen werden juist per 1 juni wat versoepeld. Anders hadden we nooit samen kunnen eten in onze feestlocatie. De horeca waren voor die tijd nog allemaal gesloten. Mijn vader zou ons trouwen voor de burgerlijke stand, in een soort klooster in Yerseke. Maar dat werd anders. We zijn uitgeweken naar Bergen op Zoom, omdat dan ook onze neefjes en nichtjes bij de huwelijkssluiting aanwezig mochten zijn. Ze deden daar wat minder moeilijk over de aanwezigheid van kinderen. Maar daar mocht mijn vader het huwelijk niet sluiten, dus moesten we op het laatste moment nog een trouwambtenaar regelen. Het is voor ons best stressvol geweest om telkens de planning van de dag en de gastenlijst te veranderen. Daardoor keken we niet meer zo uit naar de bruiloft. Uiteindelijk hebben we de dag gevierd met onze ouders, broers en zussen en nichtjes en neefjes. De laatsten gingen voor het eten weg. Na het eten verdwenen ook de andere familieleden, zodat er ’s avonds ruimte was voor de komst van onze vriendengroep, die tot een uur of twaalf bleef. We hebben al met al toch een supermooie dag gehad. Als klap op de vuurpijl hebben we 16 september nog een feestavond gehouden voor 110 genodigden. Ik deed opnieuw mijn trouwjurk aan en mijn man zijn pak. Omdat het heerlijk weer was, konden we het buiten vieren, zodat niemand een mondkapje op hoefde.”

terdege *

28 OKTOBER 2020

TROUWEN IN CORONATIJD

Dubbel feest Wie: Cor (25) en Florence (30) Van Schaik-Fase uit Stolwijk Wanneer: Getrouwd op 26 maart Florence: „Kort voor onze bruiloft sloten de horeca en kon er ook niet meer in de kerk getrouwd worden. Omdat onze ambtenaar van de burgerlijke stand bang was dat ook de gemeentehuizen zouden sluiten, hebben we de bruiloft vervroegd. We zouden eigenlijk op 3 april trouwen, maar hij belde op 25 maart dat we de volgende dag al konden komen. Toen zijn we in aanwezigheid van onze getuigen getrouwd. Mijn bruidsjurk lag nog in de, inmiddels gesloten, bruidswinkel. Een vriendin had nog een wit jurkje liggen, dat heb ik aan gedaan. Ik had taart gehaald, maar verder moest er op onze trouwdag vooral druk geklust worden. Ons huis was er niet op berekend dat we er eerder in zouden trekken. Er lag een luchtbed en Cor had een matras meegenomen, en dat was het wel. Achteraf kunnen we er om lachen, toen vonden we het echt niet leuk. Gelukkig kwamen de overige meubels de zaterdag erop. Op 11 september hebben we de rest van het trouwprogramma afgemaakt. Met jurk, pak, mooie bloemen en een oude auto hebben we eerst foto’s gemaakt. Daarna volgde de kerkdienst, met een ijn feest als afsluiting. Op het parkeerterrein van onze feestlocatie hielden we een drive-in-receptie. Bezoekers konden daar parkeren, uitstappen, ons buiten feliciteren en even een stukje taart en een kopje koffie nemen. Gelukkig was het prachtig weer. We zijn dus op twee dagen getrouwd, met een halfjaar ertussen. Dat is gek. Maar we kijken wel terug op een heel mooie dag. Mijn man en ik zijn nu in blijde verwachting van ons eerste kindje. Eigenlijk hebben we dus met z’n drieën onze trouwdag gevierd, dubbel feest.”

beeld: BOB-PHOTOS

beeld: VAN ITERSON FOTOGRAFIE

Steeds soberder Wie: Roan (24) en Agnes (24) Mulder-Verduijn uit Bodegraven Wanneer: Getrouwd op 27 mei. Agnes: „In de weken voorafgaand aan onze bruiloft moesten we de dag steeds soberder maken. Uiteindelijk mochten er maximaal dertig mensen aanwezig zijn bij de huwelijksvoltrekking. We besloten alle genodigden die binnen de risicogroep vielen te vragen om thuis te blijven. Er waren dus geen opa’s en oma’s bij. En ook geen kleine kinderen, want die kunnen zo moeilijk afstand houden. Voor de mensen die thuis waren gebleven, hadden we een livestream geregeld, zodat ze mee konden kijken. We hebben die dag geen feest gehouden of zelfs maar met de gasten gegeten. Het enige dat toegestaan was, was het uitwisselen van onze geloften in het gemeentehuis en in de kerk. Omdat een deel van de gasten van ver kwam en we niet van de horeca gebruik konden maken, hebben we voor iedereen een tasje gemaakt voor in de auto, met hapjes en drinken. Of we niet overwogen hebben de bruiloft uit te stellen? Dat wilden we liever niet. We zagen er erg naar uit om te trouwen. Ook was het voor ons heel onduidelijk hoe lang deze situatie nog zou duren. We willen graag in de toekomst nog een keer een receptie houden als de maatregelen weer minder streng worden. Wanneer precies weten we nog niet. We hadden gedacht aan november, maar het is maar de vraag of dat een goed moment is. Achteraf zijn we blij dat we in mei gewoon getrouwd zijn. We kijken terug op een bijzondere dag, ondanks alle maatregelen.”

terdege *

28 OKTOBER 2020

TROUWEN IN CORONATIJD

Drive-in Wie: Jan (25) en Paulien (21) Roosink-ten Hove uit Rijssen Wanneer: Getrouwd op 10 juli Paulien: „We hebben onze bruiloftsplannen van te voren heel vaak aangepast. Je wordt van hot naar her geslingerd door de steeds veranderende maatregelen en vooruitzichten. Op een gegeven moment was de lol er wel vanaf en wilden we eigenlijk alleen nog maar met onze beide ouders naar kerk en gemeentehuis - en klaar. Uiteindelijk is het erg meegevallen. Per 1 juli waren de regels weer behoorlijk versoepeld, zodat we met onze naaste familie en vrienden de bruiloft konden vieren. Er moesten zussen met hun gezinnen uit Canada en Engeland komen en zelfs zij konden er bij zijn. Omdat we allebei in het onderwijs werken, zouden we 58 leerlingen op de receptie krijgen. Dat vergde wel even wat organisatie. Vanaf de kerk kwam Jans mentorklas met 23 leerlingen naar de bruiloft. En bij onze feestlocatie wachtten 35 kleuters ons op. Ze mochten allemaal gewoon binnen komen, de locatie was groot genoeg. Onze neven, nichten, collega’s en buren zijn ’s avonds op onze drive-in-receptie geweest. Ze reden met de auto eerst langs een tafel met bitterballen en een drankje en kwamen dan langs ons om ons vanuit het autoraam te feliciteren. Dat ging prima. Alle daggasten kwamen naar buiten om het te zien. Iedereen vond het een hele belevenis. We kijken terug op een dag om nooit te vergeten. We zeiden pas nog tegen elkaar: We mogen wel in onze handen knijpen dat we in juli zijn getrouwd. Was de bruiloft eerder of later geweest, dan had nooit iedereen erbij kunnen zijn.”

beeld: MARJOLY FOTOGRAFIE

• Bijbels en (antiquarische) boeken • Muziek en cadeauartikelen • Origineel Bunzlau Stoneware [binnenkort nieuwe webshop]

Boekenhuis Rijssen / Uitgeverij Wieger Smeijers Elsenerstraat 44 • 7461DP Rijssen T 0548 520304 • www.boekenhuisrijssen.nl

Noordelijke Achterweg 58-79a, Wemeldinge, www.pieterse-wonen.nl

H ET W I T T E H U YS

Bruismode

• Bruiden uit heel Nederland

THE PERFE

KLANTERVCTAWEDDING RINGEN

• PrivÉ afspraak

9,8

• Gespecialiseerd in maatwerk • Prijsklasse 500-2000 euro

BEKIJK DE R EV OP ONZE SITIEWS E

• Plussize collectie

Byjisfotografie

Elsbeth Fotografie

Byjisfotografie

www.hetwittehuys.com | de wijk - drenthe

beeld: ARF FOTOGRAFIE

Geen receptie Wie: Bram (23) en Adriënne (23) Huissen-den Haan uit Oost-Souburg Wanneer: Getrouwd op 15 mei Adriënne: „We wilden heel graag zowel in de kerk als op het gemeentehuis trouwen. In het begin was het onduidelijk of dat zou kunnen. Gelukkig mochten we toch met dertig man in zowel de kerk als het gemeentehuis komen. Een groot deel van onze families en vrienden konden daar helaas niet bij zijn. We hebben het er over gehad om de bruiloft uit te stellen, maar wilden dat liever niet. We wisten niet hoe lang de strenge maatregelen zouden duren. Bovendien waren we al een jaar aan het aftellen naar deze dag. We hadden natuurlijk ook het kerkelijk huwelijk later kunnen doen, maar hoewel we er begrip voor hebben dat anderen daarvoor kiezen, wilden we dat zelf niet. We vonden het geen ijn idee om na een halfjaar nog in de kerk te trouwen, alsof we over dat eerste halfjaar geen zegen over ons huwelijk nodig hadden. Ondanks alles kijken we terug op een ijne dag. Omdat we maar met een klein groepje waren, hadden we aandacht voor iedereen. Na de kerkdienst hebben we in de tuin van mijn schoonouders met onze naaste familie chinees gegeten. Om een uur of tien ging iedereen naar huis. Eigenlijk zouden we op 13 november onze receptie nog houden, maar dat is afgezegd. Op zich wel jammer, ik had het leuk gevonden om bijvoorbeeld de stukjes te horen die gasten voor je verzinnen. Maar we gaan niet opnieuw een receptie plannen, wie weet gaat die dan ook niet door. Misschien kunnen we in plaats daarvan later ons vijfjarig huwelijk groot vieren.”

terdege *

28 OKTOBER 2020

Sla SlaapTest apTest est weken

b ij B edde enspecialist.nl nspecialist.n nll bij Beddenspecialist.nl Doe ook

tis de gratis SlaapID®-slaaptest en vind het bed dat écht bij jou past!

zen Van Veldhuizen Beddenspecialist

Kies bewust voor je nachtrust

Uniek slaapgedrag inzicht met SlaapID® thuismeting

Deskundig en onafhankelijk advies

Jouw persoonlijke slaapoplossing op maat

Uitstekende slaapgarantie en slaapservice

Beddenspecialist

VAN VELDHUIZEN Garderbroekerweg 146, 3774 JH Kootwijkerbroek 0342 441 224 www.beddenspecialist-vanveldhuizen.nl

Wij zijn onderdeel van de Beddenspecialist.nl formule!

Terdege Live Na onze ‘zomerstop’ pakken we de draad weer op! Op dinsdag 3 november is het tijd voor de volgende Terdege Live uitzending. Bruidsstyliste Hanna Roubos en Lizette Hengeveld van bruidsmodezaak Hengeveld Couture delen hun ervaringen rond bruiloften. Verder is het de dag van de Amerikaanse verkiezingen. Kapitein Mark Brouwer woont al ruim 1,5 jaar in de Verenigde Staten en kan meer vertellen over de verkiezingskoorts die daar heerst. In de Terdege van 11 november plaatsen wij een interview met organist Gert van Hoef. Hem horen spelen? Vanaf 19:30 zijn we in de lucht! En natuurlijk is er ook weer een leuke quiz met mooie prijzen. Meer info: terdege.nl.

NU NÓG MEER MOGELIJKHEDEN OP DE JOHANNUS ONE EÉN KLAVIER ZEVEN ORGELS HET WERELDBEROEMDE JOHANNUSGELUID De Johannus ONE beschikt standaard over vijf orgelstijlen: Amerikaans, Engels, Frans, Duits en Nederlands. Vanaf nu kun je daar zelf gratis de orgelstijlen American Strings en Neobarok aan toevoegen! Hierdoor groeit het aantal stemmen van 80 naar maar liefst 112 – plus de vele orkeststemmen het orgelkeyboard rijk is. Zo wordt jouw ONE dus nóg veelzijdiger! JE RAAKT NIET UITGESPEELD. Kijk voor meer informatie op www.johannus.com of ga langs bij je lokale Johannusdealer.

Hoe komt het dat maar zo weinig echtparen erin slagen om de liefde levend te houden als ze getrouwd zijn? Volgens de auteur van ”De vijf talen van de liefde” zien getrouwden één fundamentele waarheid over het hoofd. Ze spreken verschillende liefdestalen. tekst: EUNICE HOEKMAN-VAN STUIJVENBERG beeld: RENATE BLEIJENBERG-VAN LEEUWEN

HUWELIJK

Femke Onze trouwdatum komt eraan. De agenda is nog leeg op die dag. Ik kras met stevige halen een kruis door het wit. De penpunt groeft het papier. VRIJ HOUDEN. Voor een museumbezoek of een citytrip. Een wandeling over de hei. Een terras. Ik voer mijn beste argumenten aan. De kinderen kunnen best een dag voor zichzelf zorgen, George. Ze hebben ons niet meer nodig. Ik heb zo naar dit moment uitgezien. We liepen elkaar voorbij, weet je nog? Tijdens de verbouwing was er geen tijd om er samen uit te breken. Geen geld ook, trouwens. Je mompelt wat. Het vonkt niet in je ogen. O, kom op. Je hebt veel te doen? Een slap excuus. Het voelt alsof de pen nu mijn hart raakt. De punt is scherp. Ik houd van je. Nog steeds. Ga met me mee.

eorge en Femke bestaan niet echt. En toch ook weer wel. Hun huwelijk staat symbool voor relaties waarin de echtgenoten niet hebben geleerd elkaars taal te spreken. Elkaars liefdestaal, welteverstaan. Dat mensen op verschillende manieren hun liefde uiten, is in 1992 beschreven door de Amerikaanse voorganger en relatietherapeut dr. Gary Chapman. Zijn boek ”De vijf talen van de liefde” mag inmiddels wel een klassieker heten. Wereldwijd zijn er al meer dan dertien miljoen exemplaren van verkocht. In Nederland verscheen vorig jaar de 28e druk van de oorspronkelijke editie. De schrijver heeft zelfs een eigen radioprogramma waarin stellen relatieproble-

George. als je de Ik haa l mijn schouders op voor mij is agenda laat zien. Liefde Ook en. niet aan een datum gebond uwens. tro k niet aan een bep aalde ple beeteen ag Op zaterdag pruts ik gra , wel ook t je in de schuur. Dat moe n. doe te want er is altijd wel wat t. BoHet gras maait zichzelf nie al van k wee vendien ben ik de hele aan m’n fie huis. Doe mij een bak kof jou, met eigen keu kentafel. Samen Fem. l je Ik pak je even vast, terwij en ik ag bezig bent. Ik zie je gra je nu ai voel je gra ag. Waarom dra zal Het ig? van me weg? Je bent bez uurnat n, nge wel. Ik wil je niet dwi g lli jwi vri lijk niet. Als het niet ik r Maa t. is, hoeft het van mij nie het koud kan niet ontken nen dat ik leeg. Er is heb. Die tan k vanbin nen ls in. ppe dru zitten hooguit nog wat je ik Als Kom, Fem. Raa k me aan. en. teg r hand voel, kan ik er wee

men aan hem voorleggen. In de bestseller constateert Chapman dat het verlangen naar romantische liefde binnen het huwelijk diepgeworteld is in onze ziel. Hoe komt het dan, vraagt hij zich af, dat maar zo weinig echtparen het geheim vinden om na hun trouwdag de liefde levend te houden? Het probleem is volgens de schrijver dat we een fundamentele waarheid over het hoofd zien. Wij spreken verschillende talen der liefde. Man en vrouw spreken zelden dezelfde liefdestaal. Als kind ontwikkel je een eigen ‘moedertaal’ die past bij je persoonlijkheid en —als je een liefdevolle opvoeding hebt gehad— bij de manier waarop ouders en anderen hun liefde

terdege *

28 OKTOBER 2020

voor jou hebben getoond. Je bent geneigd die ‘moedertaal’ te spreken en je raakt in de war als je huwelijkspartner niet begrijpt wat je communiceert. Je uit je liefde, maar de boodschap komt niet over omdat je —voor hem of haar— een vreemde taal spreekt. In principe bestaan er vijf liefdestalen. We kunnen onze liefde laten blijken door het geven van het beste deel van onze tijd, bemoedigende woorden, cadeaus, hulpvaardigheid en lichamelijke aanraking. Binnen deze vijf categorieën is er sprake van allerlei ‘dialecten’ die mensen spreken. 1. POSITIEVE WOORDEN Verbale complimenten, of woorden van waardering, zijn sterke middelen om liefde over te brengen. Op een dag loopt er een vrouw de spreekkamer van Chapman binnen. Ze probeert haar man al negen maanden zover te krijgen dat hij de slaapkamer verft. „Weet uw man dat u dit wilt?” vraagt de relatietherapeut. „Dat weet ik zeker”, zegt ze. „Ik zeur er al negen maanden om.” „Doet uw man wel eens iets goeds? De vuilniszak buiten zetten, de rekeningen betalen, zijn jas ophangen?” „Ja”, zegt ze. „Dan heb ik twee suggesties. De eerste is: zeg nooit meer dat hij de slaapkamer moet verven. Hij weet het al. De tweede is: Als uw man iets goeds doet, geeft u hem een verbaal compliment. Bob, ik vind het fijn dat je de vuilniszak buiten hebt gezet.” Drie weken later is de vrouw terug. „Het werkte.” Haar complimenten motiveerden meer dan haar gezeur. Liefde tonen, moet natuurlijk geen truc zijn om iets van iemand gedaan te krijgen. Het doel is dat je iets doet voor het welzijn van degene van wie je houdt. Maar het is een feit dat wanneer je positieve woorden ontvangt, je veel eerder wat terug zult doen. Liefde is vriendelijk, schrijft de hulpverlener verder. Als we liefde verbaal willen communiceren, moeten we vriendelijke woorden gebruiken.

Het is de toon die de muziek maakt. De uitspraak: „Ik voelde me gekwetst en teleurgesteld omdat je vanavond niet aanbood me te helpen”, uitgesproken op een eerlijke, vriendelijke manier, kan een uiting zijn van liefde. De man die zegt: „Die appeltaarten die jij bakt, zou je er deze week eentje van kunnen bakken? Ik ben gek op jouw appeltaart”, laat zijn vrouw zien hoe zij hem kan liefhebben en daardoor intimiteit op kan bouwen. De echtgenoot die zegt: „’k Heb sinds de baby geboren is geen appeltaart meer gehad en ik zal er de komende achttien jaar ook wel geen meer krijgen”, uit zich volgens Chapman niet op een volwassen manier. 2. SAMEN ZIJN Met de liefdestaal ”samen zijn” wordt bedoeld dat je iemand je onverdeelde aandacht geeft. Bijvoorbeeld door iets te ondernemen waar de ander blij van wordt. (Een oppas regelen en uit eten gaan. Samen wandelen. Met de kinderen praten over school. Picknicken met het gezin.) Of door met elkaar te praten. Een echt gesprek hebben. De ander aankijken, niet intussen de krant lezen en niet meteen met oplossingen komen. Luister naar gevoelens, adviseert de schrijver. Weiger elkaar in de rede te vallen. Onderzoek heeft aangetoond dat iemand slechts zeventien seconden luistert voordat hij de ander in de rede valt en zijn eigen gedachten ertussen werpt. Samen praten vereist niet alleen vriendelijk luisteren, maar ook jezelf blootgeven. 3. CADEAUS KRIJGEN Een geschenk is iets wat je in je hand kunt houden en waarvan je kunt zeggen: „Kijk, hij heeft aan mij gedacht” of: „Ze was mij niet vergeten.” Een moeder kan zich de dag herinneren waarop haar kind haar een bloem uit de tuin gaf. Zij voelt dat haar kind van haar houdt, ook al was het een bloem die niet geplukt mocht worden. Zichtbare symbolen van liefde zijn voor sommige mensen belangrijker dan voor andere. Als het ontvangen van cadeaus je moedertaal der liefde is, zul je grote waarde hechten aan de ring die

HUWELIJK

je van je partner krijgt, en je zult hem met trots dragen. Je zult geroerd zijn door andere geschenken die je in de loop van de jaren ontvangt. Je zult ze zien als uitingen van liefde. 4. DIENEN Dienen is dingen doen die je man of vrouw fijn vindt. Eten koken, de afwas doen, haren uit het putje halen, de baby een schone luier geven, de garage schoonmaken, het gras maaien, de hond uitlaten. Je hebt er denkwerk, planning, tijd, inspanning en energie voor nodig. Als ze gedaan worden met een positieve instelling zijn het uitingen van liefde. „Sommigen van ons zullen bij het aanleren van de liefdestaal ”dienen” hun stereotypen over de rol van man en vrouw opnieuw moeten onderzoeken”, aldus Chapman. We volgen namelijk al snel het rollenpatroon van onze eigen ouders. „Hoe u er ook over denkt, de kans is groot dat uw huwelijkspartner wat anders tegen rolpatronen in het huwelijk aankijkt dan u.” 5. LICHAMELIJK CONTACT Voor sommigen is lichamelijk contact de moedertaal der liefde. Zonder aanraking ervaren zij geen liefde. Met lichamelijk contact zit hun emotionele tank vol en voelen zij zich veilig in de liefde van de huwelijkspartner. Het huwelijk van Patsy en Pete komt onder spanning te staan als hij zich begraaft in zijn werk. Patsy, wier moedertaal ”samen zijn” is, zoekt haar gezelschap daarom buitenshuis. Ze raakt Pete ook niet meer aan, zonder te weten dat fysiek contact zíjn liefdestaal is. Pas als ze in therapie gaan, leren ze elkaars taal spreken. „Ik had haar nooit gezegd dat ik graag aangeraakt wilde worden”, zegt Pete achteraf. „Hoewel mijn hart erom schreeuwde. In onze verkeringstijd had ik altijd het initiatief genomen om haar te omhelzen, te zoenen, haar hand vast te houden en ze had dat altijd beantwoord. Ik voelde dat ze van me hield. Maar nadat we getrouwd waren, reageerde ze soms niet op mijn aanrakingen. Ik trok mij dat persoonlijk aan. Ik dacht dat ze me niet meer aantrekkelijk vond.

Toen besloot ik geen initiatief meer te nemen omdat ik niet afgewezen wilde worden.” De beschrijving van de vijf liefdestalen geven woorden aan moeilijkheden die je in het huwelijk kunt ervaren, maar die lastig zijn om te benoemen, waardoor je soms zomaar in een

Eten koken, haren uit het putje halen en de baby een schone luier geven, kunnen uitingen van liefde zijn wrokkige bui belandt en de verwijten heen en weer vliegen. „Mensen hebben de neiging hun huwelijkspartner het meest te bekritiseren op het gebied waar zij zelf de grootste emotionele behoeften hebben”, leert Chapman. „Hun kritiek is een effectieve manier om naar liefde te vragen. Als we dit inzien, kan het ons helpen om beter met hun kritiek om te gaan. Een vrouw kan dan tegen haar man zeggen nadat hij haar kritiek heeft gegeven: „Dit is, geloof ik, vreselijk belangrijk voor jou. Kun je uitleggen waarom het zo belangrijk is?” Kritiek heeft vaak uitleg nodig. Door zo’n gesprek aan te gaan, kan de eis uiteindelijk omslaan in een verzoek.” Even de emoties parkeren dus. Samen graven naar waar de pijn zit. Om opnieuw te ontdekken dat die ander van je houdt. Die liefde was er al wel, maar je zag haar niet. Omdat je man of vrouw een andere taal sprak.

terdege *

28 OKTOBER 2020

TROUWEN

“VERSCHILLEN KUNNEN OOK EEN ZEGEN ZIJN” Geurt en Gerjanne van Lagen proberen als het even kan samen de dag door te nemen. Als hij ’s middags rond vijven thuiskomt in hun jarendertighuis in Kampen-Zuid, ploffen ze even neer aan de keukentafel. Even, want het eten staat op en de kinderen dwarrelen om hen heen. Beiden werken op de Pieter Zandt Scholengemeenschap, hij als coördinator, zij als docent Nederlands. Gerjanne (35) is deze maanden met verlof. Half juli beviel ze van hun vijfde kindje, Fieke. Een meisje dat extra zorg vraagt omdat artsen een genetische afwijking vermoeden. Samen praten is dus wel nodig, concludeert Gerjanne, „nu we allebei druk zijn met hoe het leven loopt. Geurt met school en studie, ik met Fieke, het ziekenhuis, sociale contacten, huishouden en gezin. Voor je het weet leef je langs elkaar heen. Je kletst wel over oppervlakkigheden, maar duikt dan je eigen leven weer in. Voor een week is dat niet erg, maar ik wil me ervoor hoeden dat zo’n situatie langer duurt. Dan vind ik er niets meer aan. Dan heb ik hem al zo lang niet écht gesproken.” Gerjanne schetst hoe een gesprekje aan de keukentafel op zo’n moment zou kunnen verlopen. „„Ik mis je”, zeg ik dan tegen Geurt. „Doe normaal”, zegt Geurt. „Je ziet me toch elke dag?” „Ja, maar mijn hart mist jouw hart. We praten wel, maar ik wil dieper contact. Meer dan: „het was koud op de iets” en „Linde had een acht voor rekenen.” Daar laadt mijn liefdesbatterij niet van op.” Het verdere verloop van het gesprek legde misschien wel een typisch verschil tussen man en vrouw bloot, denkt Gerjanne. „„Oké”, zei Geurt, „waar wil je het nu over hebben?” Tijdens zo’n gesprek merk je dat je elkaar niet helemaal verstaat. Ik heb de behoefte om van hart tot hart te spreken, voor Geurt is dat niet noodzakelijk.” Het echtpaar weet na twaalf en een half jaar huwelijk dat een gesprek voeren op gevoelsniveau niet de liefdestaal van Geurt is. Dat ze een andere behoefte hebben als het over liefde gaat. En dat verwijten maken dus geen zin heeft. Na een paar jaar huwelijk stelden ze elkaar een belangrijke vraag: Wat heb jij nodig voor een volle batterij? Gerjanne: „Hij zei: „Als ik jou een knuffel geef, ook al sta je te koken, dan vind ik het ijn dat je er voor mij bent.” Ik doe hem een groot plezier als ik een persoonlijk cadeautje voor hem koop en als ik hem spontaan een kus geef. Dat vindt hij heel ijn. Ten diepste begrijp ik het niet: iedereen kan een cadeau voor je kopen, dat is toch geen liefdesintimiteit of zo? Het is mij een groot raadsel waarom een cadeautje zoveel met je kan doen. Maar nu ik Geurts taal ken, spreek

ik die uit liefde voor hem.” Hoe je liefde uit, hangt vaak samen met je opvoeding en je persoonlijkheid. Gerjanne herkent dat. „Ik ben totaal niet kusserig opgevoed. Mijn ouders en ook mijn broers en zussen zijn niet op lichamelijk contact gericht. Dat zou een verklaring kunnen zijn voor mijn niet zo grote behoefte aan lichamelijk contact. Het tonen van belangstelling naar anderen was wel belangrijk voor mijn ouders. Als iemand jou een vraag stelt, leerde ik van hen, dan stel je een wedervraag. Je moet niet altijd over jezelf praten.” Dat man en vrouw elkaars behoefte leren kennen, is een mooi begin, maar je moet ook in die behoefte willen voorzien, vindt Gerjanne. „Dat betekent niet dat je elke week je man met cadeautjes hoeft te overladen, omdat hij dat graag wil, of elke dag een diepzinnig gesprek hoeft te voeren omdat je vrouw dat wil, maar wel dat je aanvoelt wat de ander nodig heeft. Dat zou de oplossing kunnen zijn voor veel huwelijksconlicten.” Wat tot op de dag van vandaag een beetje wringt bij haar, is dat partners die elkaar willen liefhebben door de taal van de ander te spreken, dat in zekere zin niet van harte doen. „Als ik dolgelukkig met thee op de bank zit omdat we een ijn gesprek hebben gehad, kan die gedachte bij me opkomen. Stel dat Geurt denkt: Zo, Gerjannes batterij is opgeladen, dat is ook weer afgevinkt? Ergens zou dit gesprek dan een gekunstelde poging zijn. Je wilt dat iets echt is. Tegelijk maakt de liefde waarmee de gevende partij iets doet veel goed. Dat de ander zich opoffert, mag je als een geschenk ontvangen.” Een van de dingen die het stel in de achterliggende jaren leerde, zegt Gerjanne, is dat in de verscheidenheid tussen man en vrouw de kracht van de eenheid ligt. Een wijsheid die ze graag had bezeten aan het begin van hun huwelijk. „God schiep man en vrouw bewust verschillend. Geurt heeft wat ik niet heb en andersom. We benadrukken soms het lastige aspect hiervan, terwijl je de verschillen ook als een zegen kunt zien. Juist door de verscheidenheid ben je in staat elkaar aan te vullen en in elkaars behoeften te voorzien.” Dat geldt als het aan haar ligt ook voor de soms betwiste aanwijzingen in het huwelijksformulier dat je als vrouw niet heerszuchtig moet zijn over je man, maar in wijsheid moet zwijgen. „Ik vind dat ik mijn mening mag geven over serieuze zaken, maar als het erop aankomt heeft de man beslissingsbevoegdheid. Dat ervaar ik eerder als een verademing dan als een last.” LEES OP TERDEGE.NL GERJANNES BLOG

terdege *

28 OKTOBER 2020

Beleef & ontmoet HOTELARRANGEMENT EXCLUSIEF VOOR TERDEGE-ABONNEES

Korting

€ 40,p.p. Vergeving Vergeving betekent dat God, vanwege het ofer van de Heere Jezus, iemands zonde wegneemt en er nooit meer aan denkt.

INVESTEER IN BIJBELKENNIS VAN ONZE JONGEREN! ABCVANHETGELOOF.NL/ KOMINACTIE

Lees meer over het Bijbels kernwoord op abcvanhetgeloof.nl/vergeving

Natuur, rust en ruimte in w

Twente

Het 3-sterren Hotel Het Wapen van Delden ligt aan de rand van de kleine historische stad Delden. Delden beschikt over ruim 100 historische, monumentale gebouwen en monumenten en staat vooral bekend om kasteel Twickel en het mooie landgoed Twickel. In en rond het middeleeuwse stadje is veel natuur in de vorm van bos, heide en typische Twentse boerderijen.

Informatie 2x overnachting inclusief uitgebreid ontbijtbuffet 2x heerlijk 3-gangen diner van de chef Gratis koffie/thee faciliteiten op de kamer Voucher voor kopje koffie in het pittoreske Ootmarsum Wandelroute ‘Umfassungsweg’ in en rondom het Twickelse bos * Gratis gebruik binnenzwembad * Gratis fietsrouteboekje van de Achterhoek * Gratis WiFi & parkeren

* * * * *

Prijzen 3-daags arrangement van € 159,- p.p. voor € 119,- p.p. Prijs is o.b.v. beschikbaarheid en 2 pers. per kamer, excl. verblijfsbelasting à € 1,50 p.p.p.n. en € 9,50 reserveringskosten per boeking. Eenpersoonstoeslag bedraagt € 30,- p.n. Actie is geldig t/m 30 april 2021. Informatie is onder voorbehoud van prijs-, zeten drukfouten. Het hotel houdt zich aan de RIVM richtlijnen.

Reserveren www.goedverblijf.nl/erdee0520 of bel 085 - 489 90 19. Jan van de Maat Fotograie

Bruidshuis ’t Biedermeiertje 0416-27 60 30 | Oude Zandschel 9, Kaatsheuvel www.bruidshuisbiedermeiertje.nl

Goedverblijf.nl

“Het stukje vlees als beloning geeft de doorslag”

MIJN WERK

Met Mollie van 18 naar trouwerijen Ergens in een weiland bij Maarsbergen ligt de trouwring van zijn vrouw. Kwijtgeraakt tijdens het aanvliegen van nota bene trouwringen voor een bruidspaar. “Dagen naar gezocht, nooit meer gevonden.” tekst: RIEKELT PASTERKAMP beeld: NIEK STAM

terdege *

28 OKTOBER 2020

103

MIJN WERK

erard van den Brink (44) doet kalm zijn verhaal. De valkenier uit Lunteren is niet gauw gek te krijgen. „De trouwringen aanvliegen op de huwelijksdag van een pasgetrouwd stel doen we meestal met een grote uil, oehoe Mollie. De vogel vliegt met nepringen, het stel heeft zelf de echte. Je kunt het risico niet lopen dat die kwijtraken. Die dag waren we de nepringen vergeten, dus mijn vrouw Bettine hangt haar ring met een koordje aan de poot van Mollie. De uil vliegt naar de bruidegom, maar komt laag over een omheining. Het koordje met de ring eraan knapt en de ring spat weg. Wij zoeken, maar niks gevonden. De volgende dag ben ik met vier vrienden met een metaaldetector teruggegaan. Niets, nada, nul. Tot op de dag van vandaag hebben we de ring niet gevonden.”

RESPECT Tientallen demonstraties geeft het echtpaar Van den Brink jaarlijks met arenden, haviken, valken, buizerds, gieren en uilen. Ze treden aan bij buurtfeesten, beurzen, congressen, vakantieparken en fairs. Regelmatig waren ze ’s zomers te gast op Naar Buiten in Barneveld, de voorloper van de Terdege Zomerfair. „We proberen alles zo natuurgetrouw over te brengen, met groot respect voor onze dieren.” In de wintermaanden gaat de meeste aandacht naar de kerntaak van de valkenier: de valkerij, de jacht met slechtvalken en haviken. De Valk Roofvogels bezit zestig vogels, variërend van een Amerikaanse zeearend (met een spanwijdte van 2 meter) tot een kleine Hop. De passie is ontstaan toen Gerard als 8-jarig jongetje een wilde havik in handen kreeg. Het beest was de kippenschuur van zijn opa ingevlogen. Deze havik heeft gejaagd en gevlogen, totdat Gerard erach104

terdege *

28 OKTOBER 2020

ter kwam dat je niet zomaar een wilde vogel uit de natuur mocht hebben. Hij kwam in contact met een kweker en kocht zo zijn eerste roodstaartbuizerd. Nu bezit hij dus tientallen roofvogels. Het meeste heeft hij met een steenarend. „Dat beest is zo machtig en sterk.” Gerards meest bijzondere exemplaar was een oude kransarend. „Die kwam oorspronkelijk uit Argentinië. Hij werd ooit naar een dierentuin in Sint-Peters-

Dagelijks gaat er zo’n 20 kilo vlees doorheen burg overgebracht. Toen die dierentuin dichtging, bood een handelaar het dier te koop aan. Het zag er niet uit, net een kale kip. Niemand wilde het vrouwtje hebben. Het werd weer een prachtig dier, alleen te oud voor vluchten.”

FLITSLICHTEN Meestal gaan de Van den Brinks met drie of vier vogels naar een trouwerij. Mollie van 18 jaar is bijna altijd van de partij. „De oehoe heeft het al zo vaak gedaan dat ze precies weet wat er gaat gebeuren. Vliegen met de vogels is leuk voor het bruidspaar en voor de genodigden.” Ze maken van alles mee. Een Joodse bruiloft die verschillende dagen duurt en waar ‘s nachts geitenmelk wordt gedronken, een dominee in Den Bosch die veel eerder dan zij dachten klaar was met de trouwdienst, keiharde muziek en flitslichten op een Marokkaanse bruiloft waardoor de vogels verblind werden. „Zijn we om middernacht met onze vogels aanwezig, rijden we pas om vier uur ’s ochtends weer weg.”

Roofvogels doen hun kunstje niet omdat ze het leuk vinden of zo gehecht zijn aan de verzorgers. In alle gevallen geeft het stukje vlees als beloning de doorslag. „Bij demonstraties is dat kipfilet, thuis krijgen ze eendagskuikens. Er gaat zo’n 20 kilo per dag doorheen. Als mensen zo’n dood kuikentje zien, vinden ze dat zielig. Terwijl kipfilet hetzelfde is.”

VIJVER Nieuw idee van De Valk Roofvogels is de vogelhut. „Gedurende de coronacrisis werden alle evenementen afgelast. Om niet helemaal stil te vallen en zonder inkomsten te zitten, kwam ik op het idee van de vogelhut.” Maximaal tien fotografen nemen hun plek in aan de rand van de vijver op het terrein van De Valk Roofvogels. De Europese en Amerikaanse zeearenden komen voorbij om hun maaltje vis bij elkaar te vangen. Op verzoek komen ook de kleine zilverreiger, Himalaya gier, buizerd, ooievaar en kerkuil langs. „Alle vogels vliegen in vrije vlucht zonder riempjes aan de poten. Ze zijn vliegend, jagend, vissend en als portret vast te leggen. Daarvoor gebruiken we bomen, boomstronken en andere natuurlijke objecten waarop de vogels kunnen landen.” De reacties zijn buitengewoon positief. „Zonder dagenlang in het natte bos te hoeven liggen, kunnen natuurfotografen hun platen schieten.” Ook met de door hemzelf tam gemaakte Hop boekt Van den Brink succes. „Deze vogel is vrij zeldzaam in Nederland en nauwelijks goed te fotograferen. Er komen fotografen uit Duitsland en België naar Lunteren om hem te kunnen vastleggen. Ik prik een wormpje op een distel en hop, daar gaat de Hop. Even hangt hij erboven en dan hapt hij toe. Zaak is wel dat de fotografen opletten en niet met elkaar staan te kletsen.”

EEUWENOUD BEROEP De valkerij is een eeuwenoud beroep. Al ten tijde van Karel de Grote, rond 800, werd ze op het grondgebied van het huidige Nederland uitgeoefend, destijds vooral in adellijke kring. Het hertogdom Brabant lag op de trekroute van de slechtvalk. Rond plaatsen als Leende en Valkenswaard waren de uitgestrekte heidevelden heel geschikt voor de vangst van jachtvogels. Die kregen een training en werden daarna verkocht in heel Europa. Valkeniers uit Valkenswaard en omgeving vonden emplooi bij alle grote vorstenhuizen in Europa. Na de Franse Revolutie interesseerde de adel zich steeds minder voor de valkerij; in 1935 stierf de laatste professionele valkenvanger, Karel Mollen. Een kleine groep enthousiastelingen houdt de valkerij in Nederland levend. Valkeniers jagen met gefokte slechtvalken en haviken. Er zijn twee hoofdvormen: de hoge en de lage vlucht. Bij de hoge vlucht wordt een slechtvalk als ”aanwachter” gevlogen: de vogel blijft hoog boven de valkenier en een jachthond wachten tot het wild wordt opgejaagd. Bij de lage vlucht vliegt de havik of slechtvalk vanaf de arm van de valkenier direct op zijn prooi af. De buit dient meestal als beloning of als aas voor de vogel.

Dankzij de coronacrisis ontstond de succesvolle Vogelhut

Leuk vor de jonge meiden Rokjes vanaf ¤ 27,50 Jurkjes vanaf ¤ 39,95 Truitjes vanaf ¤ 29,95

NIEUW-LEKKERLAND NIEUW -LEKKERLAND | DIRKSLAND | WERKENDAM | ELSPEET

WWW.SIMONSKLEDING.NL

TROUWJURKBLOOPERS

De sluier dreef weg! Op de dag van de bruiloft wil je niets liever dan dat alles voorspoedig verloopt. Niemand zit bijvoorbeeld te wachten op een trouwjurkendrama. Toch is dat precies wat deze bruiden overkwam. Samenstelling: JACOMIJN ARIAKHAH Beeld: UNSPLASH

TANJA QUIK-VAN STEENBERGEN: Tijdens de fotoshoot begon het ineens te regenen, waardoor we snel naar de auto moesten. Ik gleed uit in het natte gras. Resultaat: een grote groene vlek in mijn jurk. Gelukkig was daar de fotografe die de vlek eruit kreeg. CLAUDIA EXALTO: Wij hadden een oude Fiat 500 als trouwauto. En ik droeg een wijde hoepeljurk. Bij het instappen kwamen we erachter dat dat helemaal niet paste.

Dus voorstoel eruit en rijden maar. Toen we uitstapten, bleek er een enorme smoutvlek op mijn jurk te zitten vanwege de verwijderde voorstoel. Helemáál kregen we die vlek er niet uit, maar dankzij een beetje hulp van schoonmoeders en garagezeep heeft niemand het gezien. RIA GEERINK: Ik had de jurk van mijn dromen gevonden, maar drie dagen voor de bruiloft werd ik gebeld dat mijn jurk vernield was met het strijken. Ik moest een nieuwe uitzoeken, maar ik vond geen mooie meer. Er hangt ook geen trouwfoto in ons huis, want ik vind de jurk nog steeds niet mooi. LAURETTE HAZENDONK-SMIT: We hadden afgesproken dat ik mijn jurk twee weken voor de bruiloft zou ophalen, voor het geval dat er iets mis zou gaan. Ik hoorde maar niks. Pas twee dagen voor de bruiloft kon ik komen. Toen bleek dat de jurk van voren veel te laag uitgesneden was. Er kon maar weinig meer aan veranderd worden. Op de bruiloft zat ik de hele dag aan de bovenkant van mijn jurk te hijsen en ik heb me halverwege de dag zelfs een keer opnieuw aangekleed om ervoor te zorgen dat de jurk niet zou afzakken. ELLA VAN DER JAGT-HOOGENDOORN: Mijn moeder ging op de morgen van de bruiloft nog snel even mijn sluier strijken. Streek ze er een gat in. Ze

heeft er nog steeds een trauma van, maar niemand heeft het gezien.

GABRIËLLE TEN HOVEVAN DUIJVENBODE: Ik heb de jurk twee dagen voor de bruiloft opgehaald bij de winkel.

Toen we thuis de jurk ophingen, zagen mijn moeder en ik gelijk een grote vlek in de rok van de jurk. Paniek natuurlijk! We hebben de jurk teruggebracht naar de winkel, waar ze probeerden de vlek eruit te halen. Dat lukte niet. De avond voor de bruiloft is er nog iemand thuis geweest om de jurk met iets speciaals te poetsen. Uiteindelijk hebben we de vlek er niet uit gekregen. Het was een kring, dus je zag het gelukkig niet direct.” MARLEEN VAN BURG: Ik mocht de bruiloft van vrienden vastleggen op de gevoelige plaat. We gingen naar een steigertje, ergens aan het water. Er kwam een windvlaag en de sluier waaide af, zo in het water. Hij dreef meteen weg. Bruid, bruidegom en chauffeur hadden

hun prachtige kleding al aan. Dus toen ben ik zelf maar het water in gedoken om de sluier te redden. Die was nu een soort van mintgroen in plaats van wit. Maar we hadden hem weer! Bij de bruid thuis hebben we gelijk de sluier uitgespoeld en zo kon het feest toch doorgaan met sluier.

UIT HET PLAKBOEK VAN

Mart & Anouk

„We hadden zoveel vrijheid. We werden ’s ochtends wakker bovenop onze auto, klapten de tent in en maakten koffie. Dan kozen we hoe we de dag die voor ons lag verder in gingen vullen.”

108

terdege *

28 OKTOBER 2020

HUWELIJKSREIS

Elf maanden Afrika Als we toch op reis gaan, laten we het dan gelijk goed doen, dachten Mart (26) en Anouk (28) Van der Zwan uit Katwijk. Ze reden met een oude landcruiser naar Afrika, om pas elf maanden later terug te komen.

Anouk: „Toen we in 2018 trouwden, hadden we nog geen huis, omdat we van plan waren met onze oldtimer landcruiser 60-serie naar Afrika te rijden. Mart heeft de auto een halfjaar van tevoren verbouwd en technisch in orde gemaakt voor een lange reis. Zo kwam er een keukentje achterin, een tent bovenop de auto en ruimte voor water en zonnepanelen.” Mart: „Een automonteur heeft me geholpen en me uitgelegd hoe ik de auto in geval van nood zelf kon repareren.” Anouk: „Twee weken na onze bruiloft zijn we vertrokken. Eerst toerden we vijf weken door Europa. In Griekenland is de auto op een vrachtschip gegaan en zijn wij naar Egypte gevlogen. Vandaaruit reden we naar Zuid-Afrika.” Mart: „Elf maanden lang hebben we vrijwel elke dag gereden.” Anouk: „We leefden van ons spaargeld.” Mart: „In Egypte kregen we pech met de auto. Daar werd de tank door een taalprobleempje volgegooid met benzine in plaats van diesel. Na een schoonmaakbeurt zijn we verder gereden, maar de auto haperde steeds vaker. Uiteindelijk hebben we er nog 50.000 kilometer mee kunnen rijden. In Namibië

was de motor in elkaar gedraaid.” Anouk: „Vervroegd naar Nederland komen was niet handig, want we hadden op afstand een huis gekocht, maar de sleuteloverdracht was pas later. En dus zijn we met de huurauto Namibië doorgereden, naar Mozambique en Zuid-Afrika. Het was de reis van ons leven. We zouden het zo weer doen als we tijd hadden. We reden in Zuid-Afrika door wildlifeparken. Zo mooi, een van de hoogtepunten van onze reis.” Mart: „We hadden zoveel vrijheid. We werden ’s ochtends wakker bovenop onze auto, klapten de tent in en maakten koffie. Dan kozen we de invulling van de dag.” Anouk: „We hebben veel indrukwekkende dingen gezien en mooie ontmoetingen gehad. Zo kwamen we in een dorp waar werkelijk nog nooit een blanke was geweest.” Mart: „En we hebben elkaar goed leren kennen.” Anouk: „Als je heel de dag samen in de auto zit, moet je wel leren communiceren.” Mart: „Het was best even wennen om terug in Nederland weer in een huis te wonen.” Anouk: „En om niet meer heel de tijd samen te zijn.” Mart: „Ik zou morgen zo weer weggaan. We hebben pas weer een landrover gekocht.”

tekst: JACOMIJN ARIAKHAH beeld: MART EN ANOUK VAN DER ZWAN

terdege *

28 OKTOBER 2020

109

UIT HET PLAKBOEK VAN

Henry & Corlinde

’s Avonds deden we spelletjes bij de olielamp. En als we ’s morgens wakker werden moesten we als eerste de open haard aansteken. Het was geweldig, we zouden er zo weer naartoe gaan”

110

terdege *

28 OKTOBER 2020

HUWELIJKSREIS

Noors avontuur Ze houden wel van een uitdaging, Henry (27) en Corlinde (25) Van den Top uit Putten. Een huwelijksreis in een luxe hotel? Niets voor hen. Geef dit stel maar een hutje zonder stromend water in Noorwegen.

Corlinde: „We houden allebei van avontuur. En dus kozen we na onze bruiloft in september 2017 een hutje in Bogsund, aan een fjord in Noorwegen. Zonder stromend water of elektriciteit. ’s Avonds voor het slapen moesten we de kaarsjes uitblazen, en als we ’s ochtends opstonden stookten we eerst de houtkachel op. We deden spelletjes onder de olielamp en onze wc was een houten huisje iets verderop. Het was geweldig, ik zou het zo weer doen. Op de heenweg hadden we een overnachting in Denemarken geboekt. Dat was maar goed ook. De boottocht liep vertraging op vanwege een storm. Uiteindelijk kwamen we pas om half drie ’s nachts bij het hutje aan. We moesten de auto 500 meter verderop parkeren en te voet verder. Daar liepen we dan met onze zaklampen, midden in de nacht op zoek naar onze cabin. Ook het parkeren van de auto was overigens nog wel een dingetje. De parkeerplaats stond aan het einde van een steile helling. Maar wij konden met onze Peugeot 108 nauwelijks naar boven komen. Ik reed het bakje bijna de helling af. Nu lachen we erom, maar

toen dachten we: waar zijn we beland? Het huisje was gelukkig prima. Gedateerd, maar ook heel knus. Water haalden we van buiten. Henry waste dan heel schattig in een teil mijn haren. Als ik ’s nachts naar de wc moest, durfde ik dat eigenlijk niet. Daar heeft mijn man heel hard om gelachen, maar ik zie dan overal beren. We waren ook echt samen. Aleiding van onze telefoons hadden we niet, er was alleen bereik in het naastgelegen dorpje waar we ook onze boodschappen deden. We deden veel spelletjes die we van huis hadden meegenomen en verkenden de natuur om ons heen. De bossen waren prachtig groen. Overal lag mos en kleine beekjes stroomden tussen de bomen door. Boodschappen deden we met een bootje dat aan de steiger bij ons huisje lag. En als ik ging koken en het was al een beetje donker, dan liep ik als een Florence Nightingale met een olielampje door het huis. Ik heb zelden zo’n leuke vakantie gehad als onze huwelijksreis. Het was maar een weekje, maar het was geweldig.”

tekst: JACOMIJN ARIAKHAH beeld: HENRY EN CORLINDE VAN DEN TOP

terdege *

28 OKTOBER 2020

111

UIT HET PLAKBOEK VAN

Jacco & Willemijn

„We

hadden en kookstel, en gootsteen en een klein wc’tje. Er was genoeg ruimte om binnen te zitten bij regen en buiten bij mooi weer. We waren de hele tijd samen en hadden totaal geen stress of druk.”

112

terdege *

28 OKTOBER 2020

HUWELIJKSREIS

Zeilen in Friesland Omdat ze getrouwd zijn in coronatijd, moesten Jacco (23) en Willemijn (22) Van der Blonk uit Veenendaal een beetje improviseren wat betreft hun huwelijksreis. Het werd een midweek zeilen op de Friese meren.

Willemijn: „Lekker een weekje zeilen in eigen land: echt genieten. Het kon nog net wat het weer betreft. We zijn op 17 september dit jaar getrouwd en de maandag erna op huwelijksreis gegaan. Eind vorig jaar hadden we bedacht dat we misschien naar Griekenland wilden, maar we hadden nog niet geboekt. Toen het coronavirus uitbrak, wilden we liever niet vliegen of naar het buitenland. En omdat Jacco van zeilen houdt, kwamen we met deze oplossing. We hebben een boot gehuurd in Friesland en zijn verschillende meren afgevaren: Het Tjeukemeer, het Slotermeer, het Sneekermeer. Tussendoor hebben we wat stadjes bezocht. Ook bleven we af en toe op eilandjes slapen. Het was een vierpersoonsboot, op zich ruim genoeg dus. We hadden en kookstel, en gootsteen en een klein wc’tje. Er was genoeg ruimte om binnen te zitten bij regen en buiten bij mooi weer. Het leuke was dat er totaal geen stress of druk was. Als je naar Griekenland gaat, wil je toch zoveel mogelijk zien. Nu hoefden we niets en waren we de hele tijd samen. We hadden een

wegwerpbarbecue meegenomen, kookten af en toe gezellig samen en zijn ook lekker met z’n tweeën uit eten geweest. Toch vond ik het na een midweek ook wel weer prima om naar huis te gaan. Niet omdat we op elkaars lip zaten, dat was juist leuk. We waren tenslotte op huwelijksreis. Maar zeilen is toch meer Jacco’s hobby dan de mijne. Na een paar dagen gaat de ruimte op de boot beperkt aanvoelen. En dan krijg je ook zin om te kunnen douchen wanneer je maar wilt, in plaats van te moeten wachten tot je in een haventje bent met douchegelegenheid. Wat ook uitmaakt is dat na een dag of drie het weer omsloeg en het wat kouder en regenachtiger werd. Dan krijg je ook meer condens in de boot. Toch hebben we enorm genoten van onze huwelijksreis. Het was heerlijk om zoveel buiten te zijn. De keren dat we op een eilandje aangemeerd lagen, konden we heel romantisch de sterren bewonderen. Je hebt dan bijna geen lichtvervuiling. En de reis was coronaproof. We hebben bijna niemand ontmoet.”

tekst: JACOMIJN ARIAKHAH beeld: JACCO EN WILLEMIJN VAN DER BLONK

terdege *

28 OKTOBER 2020

113

Bruidsgebakjes Het oog wil ook wat... En op een groot feest als een bruiloft kríjgt het ook wat, wanneer je deze gebakjes serveert. Feestelijker kan haast niet. tekst: JACOBINE VAN DEN BOS beeld: RENATE BLEIJENBERG-VAN LEEUWEN

CULINAIR

Culinair JACOBINE VAN DEN BOS

Benodigdheden *

MACARONS: 120 g amandelmeel * 165 g poedersuiker 3 eiwitten 90 g kristalsuiker * * VULLING: 15 g custardpoeder * 15 g kristalsuiker 250 ml water 250 ml slagroom * * 5 gelatinebladjes Jam naar keuze

Bereiding * * * * * * * * * * * * * * * *

Klop de eiwitten en de kristalsuiker op met de mixer op de hoogste stand. Als er schuim met witte pieken aan de zijkant ontstaat, is het schuim klaar. Meng het amandelmeel met de poedersuiker en spatel dit dan door het schuim. (Voeg nu eventueel keurstof toe.) Spuit op een met bakpapier beklede bakplaat rondjes van ongeveer 10 cm. Laat de macarons 30 minuten drogen. Verwarm de oven op 150 graden en bak de macarons 30 minuten. Kook ondertussen de banketbakkersroom: Breng de melk aan de kook en meng de suiker en custardpoeder met elkaar. Giet eerst een heel klein beetje melk bij de suiker en poeder en meng dit goed door elkaar. Giet het mengsel bij de rest van de melk en roer het dan 3 minuten op laag vuur goed door. Giet de room op een bord, dek het af met folie en zet het in de koelkast. Laat de gelatine 10 minuten weken in koud water en klop de slagroom op. Roer de gele room los in een aparte bak. Knijp de gelatine uit, leg het in een pannetje met 5 eetlepels water en los het op, op het vuur. Giet dit bij de gele room en roer het goed door. Voeg beetje bij beetje de opgeklopte slaroom toe. Spuit de vulling op de macaron en spuit daarin een jam naar keuze. Leg er als dekseltje een andere macaron op en laat de gabakjes een halfuurtje opstijven in de koelkast.

Toen Renate en ik voor dit recept foto’s gingen maken, zat mijn man wel even heel erg gek te kijken. Want ja, ik kwam opeens de kamer binnen in mijn bruidsjurk. Helemaal leuk natuurlijk, want die had ik al lang niet meer aan gehad. Vandaag dus lekkere bruidsgebakjes. Ik hoefde niet lang na te denken, want dit recept had ik al een tijdje in mijn hoofd. Wat er extra leuk aan is, is dat je er ook een taartje van kunt maken in bijvoorbeeld een hartvorm. Als je de schuimpjes aan het spuiten bent, kun je er ook wat mini’s bij spuiten om de gebakjes of je taartje mee te decoreren. Ik heb voor dit recept frambozenjam gebruikt maar de smaak daarvan kun je natuurlijk zelf kiezen.

terdege *

28 OKTOBER 2020

115

P. Verbeek exclusief vervoer

Verliefd verloofd, en nu op zoek naar de trouwjurk van je dromen? Bruidshuis Orchidee heeft wat je zoekt!

Grote Kerkstraat 40 | 4261 BE Wijk en Aalburg T 0416-696463 | M 06-53301282 W www.pverbeek.nl | E info@pverbeek.nl

Nieuwe collectie 2021 is binnen!

Hét adres voor de

trouwjurk van je

Bel ons voor een persoonlijke afspraak: 0113-506292 Tot snel!

dromen Dorpsstraat 53 4413 BL, Krabbendijke ! 0113-506292 www.bruidshuis-orchidee.nl

UIT DE PASTORIE

Dertig Ja, u leest het goed. Het gaat over een getal. Het getal 30. Met slechts het noemen van een getal kunnen wij veel zeggen Héél veel zelfs. Er is een waar gebeurd verhaal over Boris Pasternak, een Russisch dichter, schrijver en componist die in 1958 de Nobelprijs voor Literatuur kreeg toegekend. Deze dichter –die te boek stond als een criticus van Stalin– was door Stalins regering uitgenodigd voor een groot congres van schrijvers en dichters. Boris wist dat wát hij ook zou doen, het altijd zou leiden tot zijn arrestatie. Als hij thuis zou blijven, zou dat worden beschouwd als een belediging. Als hij zou komen, maar zou zwijgen, zou hem worden verweten dat hij geen respect had voor de regering. Als hij zou komen en óók zou spreken, zou dat in zijn nadeel worden uitgelegd. Boris ging. Twee dagen lang zweeg hij. Zijn vrienden smeekten hem om te spreken. Want als hij tóch zou worden gearresteerd, kon hij zich maar beter nuttig maken. Op de derde dag stond hij op. De ruim 2000 aanwezigen hielden hun adem in. Wat zou hij gaan zeggen? Boris riep: 30! Toen, zonder verdere aanwij-

Als ik 3:16 zou noemen, zou je dan meteen opzeggen: Alzo lief heeft God de wereld gehad...?

zing, stonden alle aanwezigen tegelijk op. Als één man begon men Sonnet 30 van Shakespeare te citeren. Alle collega-schrijvers begrepen dat Boris dát sonnet bedoelde met het getal 30. „When to the sweet session of silent thought I summon up remembrance of things past, I sigh the lack of many a thing I sought” („Als ik in zoete stilte zit te dromen, benoem waar ik aan denk, uit mijn verleden, dan is er veel dat niet meer terug kan komen.”). Het sonnet sprak van hoop op een andere toekomst dan Stalin voor ogen had. Werd Boris gearresteerd? Nee. Stalin durfde het niet aan, want dan moest hij alle aanwezigen gevangen nemen. Samen stonden zij sterk. Ik heb onze jonge mensen tijdens een belijdenis de vraag gesteld wat zij zouden antwoorden als ik bijvoorbeeld het getal 32 zou noemen. Zou je dan, met een bewogen hart, gaan zingen: „Welzalig hij wiens zonden zijn vergeven, die van de straf voor eeuwig is ontheven”? En als ik het getal 3:16 zou noemen, zou je dan meteen opzeggen: „alzo lief heeft God de wereld gehad…”? Of zou je hart bij het horen van Romeinen 8 met Paulus zeggen: „Niets kan mij scheiden van de liefde van Christus”? Hoe zou je reageren op ”Dordtse Leerregels hoofdstuk 3-4: par. 12”, dat over de wedergeboorte handelt? Welke reactie geef je op ”Zondag 7” van onze Heidelberger? Jongeren hebben al snel de neiging te zeggen dat parate kennis niet nodig. Maar dat is geen juiste houding. Door gebrek aan kennis wordt de deur opengezet voor dwalingen. Dát bedoelt Paulus als hij schrijft: „Staat dan, uw lendenen omgord hebbende met de waarheid (Ef. 6: 14a)”. Grondige kennis van onze geloofsleer is nodig om het „zwaard des Geestes, hetwelk is Gods Woord” (Ef. 6:17b) te kunnen hanteren. Dordrecht.

Ds. W.A. Zondag

terdege *

28 OKTOBER 2020

117

118

WONEN IN EEN JARENDERTIGHUIS

Meubels met een verhaal Een erker, glas-in-lood ramen, paneeldeuren en een teakhouten salontafel. Het huis van Arjan (54) en Corina (52) Struyk uit Sliedrecht is een gezellige mix van oud en nieuw. En: duur hoeft het allemaal niet. “Op de rommelmarkt of bij de kringloop kun je heel leuke meubels vinden.” tekst: ALINE DE BRUIN beeld: TINEKE VAN DER EEMS

terdege *

28 OKTOBER 2020

119

D e s t o e l e n ro n d d e k e u k e n tafel komen allemaal bij de kringloop vandaan

Corina omschrijft haar stijl als “een mix van alles door elkaar”.

120

terdege *

28 OKTOBER 2020

WONEN

„G

eef eens een zaklamp”, zei haar man, toen hij net na de verhuizing in de kruipruimte onder de woonkamer aan het klussen was. Mopperend: „Er ligt volgens mij een stapel hout, en het is hier al zo krap.” Corina Struyk moet nog steeds lachen als ze de anekdote vertelt. De stapel hout bleek een bijzondere vondst te zijn: en suite deuren, met grote panelen en glas-in-loodramen. Nog helemaal intact. „Zelfs de sleutels waren er netjes met een spijkertje aan vast getimmerd.” Destijds hadden Corina en haar man nog geen verbouwplannen, dus de deuren bleven waar ze lagen. Negen jaar geleden kwamen ze eindelijk onder de vloer vandaan en nu scheiden de dubbele schuifdeuren de woonkamer en de eetkamer van elkaar. Corina: „Ik ben er nog elke dag blij mee, er is niets zo mooi als glas-in-loodramen.” Het huis gaf meer verrassingen prijs. Zo bleek er onder de vloerbedekking in de gang een originele terrazzovloer te liggen. „Prachtig, ik snap niet dat je daar iets op gaat leggen. Voor mij geldt: hoe meer oude en originele details, hoe beter.”

PUI Het gezin Struyk woont nu 23 jaar in het huis uit 1939 in Sliedrecht. Inmiddels zijn hun drie kinderen bijna de deur uit; oudste zoon Koert (28) is getrouwd en zoon Dolf (24) hoopt binnenkort ook te trouwen. Alleen dochter Josephine (20) komt in het weekend nog thuis. De eerste acht jaar van hun huwelijk woonden Arjan en Corina in een nieuwbouwwijk in Sliedrecht, maar beiden droomden ze van een oud huis. „Voor ons trouwen hebben we al in deze jaren dertigwijk gekeken, maar toen was het gewoon te duur voor ons.” Na een tijdje kwamen ze hun hui-

dige woning op het spoor. Er moest van alles aan gebeuren, maar geld voor een uitgebreide verbouwing was er nog niet. Dus kozen Corina en haar man ervoor om alleen de hoogstnoodzakelijke dingen te doen: de verwarming updaten, een nieuwbouwkeukentje installeren, de vloer opschuren en de muren opknappen. Zo’n negen jaar geleden hebben ze een grootscheepse verbouwing uitgevoerd. Corina tekende alle plannen tot in detail, de aannemer voerde het uit. „De hele pui van het huis is bijvoorbeeld 2,5 meter naar achteren verplaatst zodat we binnen extra ruimte kregen.”

“Ik heb een vriendin die altijd grapt dat ik de stoelen in de woonkamer nog kan meenemen naar het bejaardentehuis”

TWEEDEHANDS De woonkamer en de eetkamer vormen nu één geheel, met de witte en suite deuren als onderbreking. Boven de deuren hangen drie reeengeweitjes. In de kamer staat een mix van allerlei meubels, van een crèmekleurige wegzakbank tot een antieke kast en een bijzettafel die bij de kringloop vandaan komt. In de erker staan twee schapenleren fauteuils. Corina: „Ik heb een vriendin die altijd grapt dat ik die stoelen nog mee kan nemen naar het bejaardentehuis.” Ze omschrijft haar stijl als „van alles door elkaar”. Een beetje Engels, een beetje Frans, in de woonkamer wat meer antiek, in de keuken wat Scandinavischer. „Zolang het maar gezellig is.” De meubels komen overal vandaan: van meubelzaken, maar ook van de rommelmarkt, de kringloopwinkel of zelfs van het grofvuil. Corina wijst naar een brocante tafeltje in de hoek van de kamer. „Dat heb ik bij een schuurverkoop gevonden. Je snapt niet wat mensen allemaal wegdoen.” Boven de bank hangt als decoratie een grote kapstok van steiger-

Winkeltips van Corina - Rommelmarkten en kringloopwinkels - Dingenliefde, Ouddorp - Loods 5, Sliedrecht - Willemien en Corneel, Ridderkerk

121

122

WONEN

D e o u d e g l a s - i n - l o o d d e u re n vonden Arjan en Corina kort na de verhuizing onder de vloer

hout. De plank is een cadeau van een vriend, de ijzeren haken en de nummertjes erboven komen uit een antiekwinkel en zijn op de plank bevestigd door echtgenoot Arjan. Lachend: „Ik kom met de ideeën, hij voert ze uit. Al ben ik ook niet van de constante vernieuwing. Zoals het nu staat is het prima, ik hoef niet continu aan het schuiven met meubels. Het is leuk om te bedenken, maar daarna kan ik er ook heel lang blij mee zijn.” Van Corina hoeft het allemaal niet zo duur. Ze maakt er een sport van om tweedehands meubels een nieuw leven te geven. Soms doet ze wooninspiratie op in een winkel als Loods 5 en loopt ze daarna door naar de Kwantum om te kijken of ze zelf iets soortgelijks kan maken, maar dan goedkoper. Ook de keuken wit —zwart met houten details— staat vol met een mix van nieuwe en tweedehands

meubels. Zo komen de keukenstoelen allemaal bij de kringloop vandaan. „In totaal staat hier misschien voor 25 euro.”

BADKAMER De slaapkamers boven zijn in de loop van de jaren ook opgeknapt. Af en toe verandert de indeling en krijgt een kamer een andere bestemming, zeker nu Corina haar eigen bedrijf de Stijljuf heeft en als talentcoach voor vrouwen en teamtrainer in het onderwijs en de zorg werkt. „Mijn kantoortje zat eerst op zolder, maar nu onze jongste dochter op kamers woont en alleen in het weekend thuis is, hebben we haar oude slaapkamer omgebouwd tot kantoor en slaapt zij op zolder.” Haar werkplek oogt licht en open, met gezellige decoratiespullen in vrolijke kleuren en een grote ronde tafel, waar ze samen met haar

cliënten gesprekken voert. Ook hier staan tweedehands meubelstukken waar Corina verhalen bij heeft. Het antieke ladekastje bijvoorbeeld —vol met papier en andere voorraadspullen voor haar bedrijf— is oorspronkelijk afkomstig uit een garage. „De onderste laatjes zijn geen laatjes meer, want de bodem was vergeven van de diesel en de olie. Die heb ik eruit gesloopt. Een nieuwe bovenkant erop, verven met schoolbordverf en je hebt weer een prachtig meubelstuk.” Hoewel de inrichting nu helemaal naar haar zin is, blijft ze wensen houden. „Na 21 jaar is de badkamer eigenlijk wel weer aan een opknapbeurt toe. De stijl is inmiddels verouderd, dus het lijkt me heerlijk om daar wat nieuws van te maken. Het is een oud huis hé, je bent nooit helemaal klaar.”

DESTIJLJUF.NL

terdege *

@DESTIJLJUF 28 OKTOBER 2020

123

Zoekt u een hypotheek die bij u past? Dan is het tijd voor een goed gesprek, bij u thuis op 1,5 meter. • Gratis en vrijblijvend eerste hypotheekgesprek • Deskundig en onafhankelijk • Gesprek mogelijk op zeer korte termijn • Coronaproof: Bij ons op kantoor of bij u thuis op 1,5 meter

Dankzij ons extra scherm kijkt u op 1,5 meter afstand mee met onze adviseur.

Hypotheken voor starters De huizenprijzen stijgen nog steeds. Dit maakt het voor een starters steeds moeilijker om een huis te kopen. Hiernaast moet de starter tegenwoordig ook eigen geld meebrengen bij de aankoop van een huis. Kunnen starters eigenlijk nog wel een huis kopen?

Tip van Ron Je eerste huis kopen? Starterspakket aanvragen! Star terspakket a aa anvragen! Bij Binnendijk & Van Rijsbergen kunnen starters

De situatie voor starters is lastig, maar zeker niet hopeloos. De

rekenen op extra aandacht

hypotheekrente is extreem laag. De kostengrens voor de Nationale

en begeleiding. Het begint

Hypotheek Garantie is verhoogd en de starterslening bestaat nog steeds. Er is geen reden om pessimistisch te zijn. Laten we hierbij ook de energiebesparende maatregelen niet vergeten! Starters kunnen tot € 9.000 extra lenen. Bovenop de ‘maximale hypotheek’. Zo’n investering verdient zich eenvoudig terug.

bij het informatieve starterspakket dat gratis is aan te vragen. Ga naar: bevr.nl/starterspakket en wij sturen deze naar je toe.

Binnendijk & van Rijsbergen Ankerplaats 2 2224 TX Katwijk E-mail: info@bevr.nl

071-4024031

www.bevr.nl

Energiebesparende maatregelen Bij energiebesparende maatregelen denken

Joost van Rijsbergen: “Bij veel klanten is het

we aan bijvoorbeeld zonnepanelen, isolatie en

niet bekend dat er vaak eenvoudig een extra

dubbel glas. Maatregelen die goed zijn voor het

bedrag geleend kan worden om te investeren in

milieu én de portemonnee. Waarom heeft dit

energiebesparende maatregelen. De spelregels

onderwerp extra aandacht nodig?

om extra te lenen zijn namelijk erg soepel. Over het algemeen zijn de uiteindelijke opbrengsten hoger dan de kosten van de investering. Het is gewoon jammer dat niet veel meer mensen

De uiteindelijke

gebruik maken van de mogelijkheden.

opbrengsten zijn hoger

Onbekend maakt onbemind, dus we gaan ons

dan de kosten van de

best doen om deze gunstige regelingen wat meer bekendheid te geven”.

investering.

Tip van Joost: Energie besparen Dat levert geld op! “Voor energiebesparende maatregelen mag u sowieso € 9.000 extra lenen. Zelfs als de totale hypotheek hierdoor meer is dan 100% van de waarde van de woning en ook als het meer is dan de maximale hypotheek op basis van uw inkomen. Wel moet uw (gezamenlijke) inkomen hoger zijn dan € 33.000 bruto per jaar. Het is een aanbod wat u bijna niet kunt weigeren”.

Hypotheek oversluiten De hypotheekrente is al enige tijd extreem

oplossing. In dat geval blijft men bij de huidige

laag. Het zijn ondertussen rentes waar veel

bank en wordt de rente tussentijds verlaagd.

huiseigenaren van dromen.

Uiteraard kunnen we uitrekenen of oversluiten

Welke mogelijkheden heeft men om te

of rentemiddeling interessant is voor de klant.

profteren van de lage rentestand?

Zo’n berekening is gratis en vrijblijvend”.

“Om te beginnen, zou het oversluiten van de hypotheek een oplossing kunnen zijn”, legt Bernard uit. “Door de bestaande hypotheek over te sluiten kan er direct geproiteerd worden van de huidige lage rente. Door de vaak hoge boeterentes die de banken in rekening brengen, is oversluiten helaas niet altijd rendabel. In dat geval is rentemiddeling wellicht nog een

Door de bestaande hypotheek over te sluiten kan er direct geprofiteerd worden van de huidige lage rente.

Tip van Bernard Oversluiten zinvol? De hypotheekrente is al enige tijd extreem laag. Door een bestaande hypotheek over te sluiten kan er direct geprofiteerd worden van deze lage rente. Wilt u weten wat uw voordeel zou kunnen zijn? Neem dan contact met mij op. Ik bereken graag vrijblijvend uw mogelijkheden.

Overwaarde hypotheek Veel ouderen bezitten een huis met

van dit verhaal is dat u maandelijks niets aan

overwaarde maar hebben een bescheiden

de bank hoeft te betalen voor deze hypotheek.

inkomen. Met andere woorden: het geld zit in

De rente die u moet betalen, wordt namelijk

de stenen. Is hier wat aan te doen?

“bijgeschreven” op de lening. De hypotheek wordt hierdoor iedere maand iets hoger. De

Onze hypotheekadviseur Bas Pluijter:

hypotheek hoeft pas afgelost te worden bij

“Speciaal voor gepensioneerde woningbezitters

overlijden of bij verkoop van de woning”.

Tip van Bas Geld in de stenen? Dat hoeft niet!

is de Overwaarde Hypotheek bedacht. Met de

Met de Overwaarde Hypotheek kan

Overwaarde Hypotheek kan de overwaarde

de overwaarde van een huis gebruikt

van een huis gebruikt worden zonder dat het

worden zonder dat het huis verkocht

huis verkocht hoeft te worden. De klant kan

Gebruik de overwaarde

een bedrag ineens ontvangen, maar men kan

van uw woning zonder

ook kiezen voor een maandelijkse uitkering (als aanvulling op het inkomen). Het mooie

deze te verkopen.

hoeft te worden. Ik leg u graag uit hoe dit werkt. Neemt u gerust vrijblijvend contact met mij op via 071-4024031.

Wie: Piet Lindenberg (67) uit Zoetermeer.

OUD GOUD

MET AART ROMIJN OP DE BARRICADE Rotterdam 1964. Halfwees Piet Lindenberg (11) verslindt Aart Romijns verhaal over boekverkoper Geert Dammers. Geen wonder dat er een vonk overspringt: Piet zelf weet al sinds z’n zesde dat hij boekhandelaar wordt. Voor het werk van Romijn reserveert hij dan ook voorgoed een aparte plek. “Maar de echte essentie ervan heb ik pas later ontdekt.” tekst: JEANNETTE WILBRINK-DONKERSTEEG beeld: PIET LINDENBERG EN ISTOCK

terdege *

28 OKTOBER 2020

127

ls 10-jarig jochie leest Lindenberg op één zondag met gemak tien jeugdboeken uit. Komt hij door de week uit school, dan smijt hij zijn tas in de hoek en rent naar “de winkel” beneden, de boekhandel van zijn vader. Hij leest alles wat los en vast zit, ook kranten, al doen zijn medescholieren dat niet. „Tja, je wilt boekhandelaar worden of niet”, peinst hij een halve eeuw later.

”IK HIELD ER WEL VAN LANGS ANDERE PADEN TE LOPEN”

In de armste buurt Aart Romijn (1907-1996) heeft meer dan dertig boeken op zijn naam staan. Vooral na de Tweede Wereldoorlog werden zijn romans populair. Zijn loopbaan als onderwijzer begon hij in 1926 in een van de armste buurten van Amsterdam. Later stapte hij over naar het voortgezet onderwijs. Hij trouwde en kreeg een zoon en een dochter.

128

terdege *

28 OKTOBER 2020

Zijn vader sterft helaas als Piet nog maar 11 jaar is. De boekhandel wordt voorlopig door een zus voortgezet. Een onuitputtelijke voorraad leesvoer blijft daardoor binnen handbereik en op die manier krijgt Piet ”Geert Dammers” te pakken, een trilogie die opmerkelijke parallellen vertoont met zijn eigen bestaan. Niet alleen heeft Geert een passie voor boeken en wil hij boekverkoper worden, ook is hij, net als Piet, een beetje een buitenstaander. Lindenberg: „Ik hechtte als kind al aan een eigen mening en ben altijd mijn eigen weg gegaan. Wat dat betreft heb ik me wel een eenling gevoeld. Nee, eronder geleden heb ik niet. Ik vond dat juist een pré. Ik hield er wel van een beetje langs andere paden te lopen dan anderen deden.”

”NIET VOOR NIETS WERD HIJ EEN ROOIE CHRISTEN GENOEMD” Geert Dammers groeit op in een harmonieus, maar armoedig arbeidersgezin. Hij voelt zich sociaal minderwaardig ten opzichte van zijn klasgenoten, ook al is hij de slimste van de hele groep. Tegelijk groeit hij door zijn intelligentie weg van het milieu van zijn ouders.

Dat brengt hem in verwarring. „De maatschappelijke strubbelingen gingen destijds natuurlijk nog langs mij heen”, blikt Lindenberg terug, „maar toen ik het boek een jaar of twee later weer las, begon die problematiek tot me door te dringen. Net als het centrale thema bij Aart Romijn. De essentie daarvan kan ik —denk ik— het beste uitdrukken zoals hij dat zelf deed: „Christus centraal stellen in een goddeloze wereld”. Dat is wat Romijn wilde. Niet voor niets werd hij een ”rooie christen” genoemd. In ”Geert Dammers” —de drie delen verschenen tussen 1948 en 1953— komt dit nog niet zo duidelijk naar voren, maar heel sterk zie je het in ”Wie zonder zonde is” (1964). Die roman durf ik gerust het testament van Aart Romijn te noemen. Hoofdpersoon is een verwaarloosd meisje, Jopie, dochtertje van een hoer. Haar (stief)vader is een ploert die zijn vrouw laat tippelen. Hij staat de onderwijzer van Jopie twee keer naar het leven, want: die man doet alles om Jopie op het rechte spoor te houden.” Lindenberg citeert: „Vol overgave zong Jopie ”Ga niet alleen door ’t leven” mee. Toen (…) stak ze haar vinger op. „Wat is dat eigenlijk, meester: Ga tot uw Middelaar?” Ai! Haar vraag trof me pijnlijk. Ik had het vers een week geleden op het bord gezet, driestemmig, en me geen ogenblik gerealiseerd, dat er kinderen zouden kunnen zijn, die de woorden niet begrepen. (…) „Je hebt wel gehoord, dat ik het in de Bijbelles soms heb over de Heiland?” Ze knikte. „Net zo’n soort naam is het woord Middelaar. Als wij mensen weer kwaad gedaan hebben, en je weet waarschijnlijk zelf wel, dat de mensen, ook de kinderen, nogal eens kwaad doen, dan doen wij daar God verdriet

OUD GOUD

“Ik werd emotioneel, al kende ik het boek uit mijn hoofd” mee, groot verdriet zelfs. Als we weer aan het begin van het Oude Testament zijn, zal ik daar ook wel van vertellen. Toen hadden de mensen het op de aarde zo bont gemaakt, dat het God speet, dat Hij ze ooit geschapen had. (…). In de Kerstnacht is de Here Jezus op aarde gekomen, en alle schuld van alle mensen draagt Hij... Wanneer de mensen zoveel kwaad gedaan hebben, dat God zou zeggen „Ik maak er een eind aan”, dan gaat de Heiland voor ons bemiddelen bij God, snap je… ’t Is net, of Hij dan tegen Zijn Vader zegt: Probeert U het nog maar weer met ze… Ik ben voor hen op aarde gekomen.” In deze aangrijpende roman klinkt de vraag door: Hoe kun je als christelijke school in een arme Amsterdamse volksbuurt een stukje Evangelie kwijt? Jopie blijkt haar verdere leven dit zaadje te hebben meegedragen en moet bekennen dat ze goed wil, maar dat het kwade dichtbij ligt. Tegelijkertijd gaat het boek over morele dilemma’s, die wij allemaal kunnen herkennen. Ik ben ervan overtuigd dat er veel autobiografische gegevens in verwerkt zijn. Romijn was ook onderwijzer. Je ziet in ”Wie zonder zonde is” hoe hij zelf met zijn leerlingen omging. Van hem is bekend dat hij in de oorlog twee joodse kinderen in zijn klas opnam, die daar tussen NSB-leerlingen zaten alsof het de normaalste zaak van de wereld was. Ook dat hoorde voor hem bij het christelijk-sociale denken. Aart Romijn zat met die vraag rond de maatschappelijke relevantie van de kerk –beter: van het Evangelie– en dat heeft zijn werk volledig getekend. Het was een geluid dat hem in die tijd door een deel van de gereformeerde gezindte niet altijd in dank werd afgenomen. Waarom ík

daar wel voor openstond? Aanvankelijk vanwege een stukje rebellie wellicht, maar er was meer dan dat… Ik heb onlangs ”Wie zonder zonde is” opnieuw gelezen en werd er emotioneel bij, ook al kende ik het verhaal uit het hoofd. De zeggingskracht vermindert niet.”

”HOE DE MEDEMENS ZALIG ZOU WORDEN, DAT HING ER EEN BEETJE BIJ” „Ik zat destijds in wat wij nu zouden noemen de ”reformatorische bubbel”. Dé vraag was daar: „Hoe word ík zalig?” Hoe de medemens zalig zou moeten worden, dat hing er een beetje bij. Voor mij werd dat wel een vraag, zeker toen ik inderdaad al jong in de zaak terechtkwam en later een rol ging spelen in landelijke organisaties van algemene boekhandelaren. Romijn zag kans om het christelijke sociale denken te verwoorden in zijn boeken. Hij kreeg daardoor de naam een ”linkse” schrijver te zijn, maar hij liet ondertussen zijn hoofdpersoon de hand uitsteken naar een van God en gebod niets afwetende naaste. Romijns werk is niet ingekaderd in de conventie. Hij durft op de barricade te staan en is daarmee een voorbeeld voor ons. Mij heeft hij wakker geschud.”

”ROMIJN KIEST NIET VOOR EEN ZOETSAPPIG HAPPY END” Dat de auteur in diverse boeken pubers haarfijn weet uit te tekenen, is een andere sterke kant van Aart Romijn die Lindenberg vanaf het begin aanspreekt. „Neem ”De weg die wij gaan”. Ook daarin zie je de rode christen en onderwijzer terug. Het boek begint met twee pubers die elkaar al heel lang kennen. Ze volgen samen de hbs. Hij heeft het voor het zeg-

gen, zij volgt, maar dat wijzigt in de loop van de tijd. Ze groeien uit elkaar, want —het motto van het boek—: Als zij 16 is, is hij het ook. Als zij “al” 20 is, is hij ”pas” 20. Ze nemen uiteindelijk afscheid zonder elkaar los te laten. Bij zo’n open einde kun je zelf van alles verzinnen en dat is typerend voor veel boeken van Romijn. Hij kiest niet voor het zoetsappige happy end, maar weet het verhaal altijd zo te draaien dat je nog een paar dagen nodig hebt om te fantaseren over hoe het verder zou kunnen gaan. Ik heb dan ook vaak een compleet vervolg in mijn hoofd gehad. Nee, opgeschreven heb ik dat nooit, haha. Daar liggen mijn kwaliteiten niet.”

”HET ZOU GOED ZIJN ALS JONGEREN IETS VAN ROMIJN LAZEN” Leesclubs moeten zich maar weer eens op zijn werk storten, vindt de –jarenlang–bekende Rotterdamse boekhandelaar, die inmiddels in Zoetermeer woont. „Het zou bovendien goed zijn als jongeren iets van hem lazen. Óók vanwege de totaal andere tijd waarin deze romans zich afspelen. Mijn eigen kinderen kunnen zich geen wereld meer voorstellen waarin auto’s een zeldzaamheid waren. Rangen en standen? Probeer het ze maar eens uit te leggen. We zijn het allemaal kwijtgeraakt. Nee, dat is zeker lang niet altijd een verlies, maar we komen wel op een punt dat er zodanig gerelativeerd wordt dat alle gezag en respect verdwijnen. De tijd zal ons leren wat daarvan de gevolgen zijn. Dé manier om jezelf te leren kennen, is door je te verdiepen in je ”roots”, je eigen geschiedenis. Het lezen van allerlei soorten literatuur is een middel daarbij.”

terdege *

28 OKTOBER 2020

129

BIOFOOD is de dierenvoeding specialist uit Friesland. We brengen al meer dan 25 jaar natuurlijke kwaliteitsvoeding op de markt voor honden en katten, met als grondslag ‘respect voor dier, natuur en milieu’. Onze voeding heeft het Groengarantie label, wat inhoudt dat een natuurlijk, veilig en gezond eindproduct zonder chemische toevoegingen wordt gewaarborgd. www.biofooddiervoeding.nl

Ontvang gratis probeerpakket: met 3x 50 gram voer naar keuze + anti-vlo tabletten incl. spaarkaart en infoboekje. ! kitten

! sensitive

! adult

! control

PROBEER BIOF BIOFOOD NATUURLIJKE KATTENVOEDING Nederlandse topkwaliteit. Hoge acceptatie en verteerbaarheid. Met scharrel en vis-zalmolie-kruiden als basis. Tarwe-/graanvrij. Ondersteunt huid, vacht, gebit en vertering. Ideaal voor moeilijke eters. Kitten, Adult, Senior, Sensitive en Control die speciaal ontwikkeld is voor katten met struviet, blaasgruis en -stenen. Voor alle kattenrassen en leeftijden.

! senior blaasgruis

Mail deze bon naar : info@biofooddiervoeding.nl of stuur naar: Biofood, Postbus 151 , 9200 AD Drachten

Naam:_______________________________________________________________________________ Adres: _______________________________________________________________________________ PC/Woonplaats: __________________________________________________________________ Telefoon: __________________________________________________________________________ e-mailadres: _______________________________________________________________________ Maximaal 1 pakket per gezin.

ANTI-VLO EN TEEK TABLETTEN Smaakvolle en gezonde knoﬂook tabletten in de varianten zalm en naturel. Met knoﬂook, aminozuren, vitaminen (A, B, D en E) en mineralen. Weg met vlooien en teken. Natuurlijk, veilig en effectief. Optimale werking bij dagelijks gebruik. Voor alle kattenrassen, van kitten tot senior.

COLUMN

Het was een sobere bedoening, Prinsjesdag 2020. De twee edities die ik hiervoor mocht meemaken, waren feestelijk, met veel gasten, mooie kleren, schoolklassen, de gouden koets en ga zo maar door. Deze Prinsjesdag was compleet anders. Ik stapte niet met Sophia in de auto, maar pakte de trein richting Den Haag en wandelde naar het parlementsgebouw waar de gebruikelijke dinsdagochtendfractievergadering op de rol stond. Rond de middag toog ik naar het Binnenhof. Ik kreeg een mondkapje aangereikt en werd met zeven collega’s in een busje naar de Grote Kerk vervoerd. Een prachtige historische kerk. Dat wel. De stoelen stonden op anderhalve meter van elkaar. Naast mij zat Danai van Weerdenburg, kamerlid voor de PVV. Speciaal voor deze editie van Prinsjesdag had ze een hoofdtooi in elkaar geknutseld. Ik moet zeggen: ze heeft talent. Voor mij zag ik Evert-Jan Slootweg van het CDA. Iets verderop in de rij streek minister Hoekstra neer. Dit viel me wel op: de ministers

Het was een weldaad deze woorden nu uit de mond van onze koning te horen

en zeker de dames hadden qua kleding en hoedjes goed uitgepakt. De drie vrouwelijke D66-ministers waren zelfs in het rood, wit en blauw. Nooit geweten dat ze zo vaderlandslievend waren. Onze minister-president keek als altijd opgewekt en knikte me eens hartelijk toe. Toen kwam de koning binnen. Hij was met de auto in plaats van met zijn koets. De troonrede die hij voorlas, bevatte niet al te rooskleurige vooruitzichten. Je zou er somber van worden. Wel een beetje blij werd ik toen de afsluitende woorden klonken: „U mag zich in uw werk gesteund weten door het besef dat velen u wijsheid toewensen en met mij om kracht en Gods zegen voor u bidden.” Zo is het maar net. Aan die zegen is alles gelegen. Het is in de afgelopen corona-periode wat dat betreft heel stil gebleven. Deze woorden nu uit de mond van onze koning te horen, was een weldaad. En toen was het voorbij. Er zijn natuurlijk ergere dingen dan een sobere Prinsjesdag en ik ben nu ook weer niet zo’n liefhebber van allerlei feestelijkheden, maar toch hoop ik dat we volgend jaar weer een uitbundige Prinsjesdag mogen vieren: met Sophia, met vele Nederlanders die naar Den Haag komen, hopelijk ook met de gouden koets. En wat zou het mooi zijn als de troonrede dan als volgt zou beginnen: „God heeft ons gezegend…”.

Chris Stoffer Tweede Kamerlid voor de SGP

terdege *

28 OKTOBER 2020

131

TRUMP VERSUS BIDEN

3 Amerikanen over 3 november

De hele wereld heeft er een mening over, maar alleen Amerikaanse burgers mogen op 3 november een nieuwe president kiezen. Twee oudere heren zijn in de race voor het ‘machtigste ambt ter wereld’: de zittende president Donald Trump (74, Republikein) en zijn Democratische uitdager Joe Biden (77). Drie geboren Amerikanen (twee in de Verenigde Staten, één in Nederland) over hun stem op 3 november. tekst: RIEKELT PASTERKAMP beeld: RIEKELT PASTERKAMP EN ISTOCK

132

terdege *

28 OKTOBER 2020

VERKIEZINGEN AMERIKA

m de 4 jaar zijn er in Amerika presidentsverkiezingen, op de ”dinsdag na de eerste maandag in november”. Iedere Amerikaanse staatsburger van 35 jaar en ouder kan meedoen als kandidaat. Maar hij of zij moet dan wel over een enorme hoeveelheid geld en tijd beschikken. Een president mag maximaal twee termijnen van 4 jaar aanblijven, daarna moet hij het Witte Huis ontruimen. De presidentskandidaat en zijn running mate (de vicepresidentskandidaat) die voor een bepaalde partij deelnemen aan de verkiezingen worden wel een ticket genoemd. Donald Trump heeft best zin om nog 4 jaar door te gaan. De steenrijke zakenman versloeg in 2016 verrassend genoeg zijn opponent Hillary Clinton en mag zich sinds 20 januari 2017 de 45e president van de Verenigde Staten noemen. Hij kwam uit het niets; voor zijn presidentschap had hij nooit een politieke functie vervuld. De evangelische Mike Pence (61) is zijn vicepresident en opnieuw running mate. Trump woont in het Witte Huis aan 1600 Pennsylvania Avenue met zijn derde vrouw, de Sloveense Melania Knauss. Ze trouwden in januari 2005 en kregen een jaar later een zoon: Barron William Trump. Uit zijn twee eerdere huwelijken, die allebei eindigden in een scheiding, heeft Trump vier kinderen: Donald junior (1977), Ivanka (1981), Eric (1984) en Tiffany (1993). De president heeft negen kleinkinderen: vijf van zijn zoon Donald jr., drie van zijn dochter Ivanka en een van zijn zoon Eric. Trump is

presbyteriaan. Ivanka bekeerde zich in 2009 tot het Jodendom. Joe Biden kent de Amerikaanse hoofdstad Washington DC als zijn broekzak. Hij loopt er al bijna 50 jaar rond. Hij was van 2009 tot 2017 vicepresident onder Barack Obama, en daarvoor —van 1973 tot 2009— senator voor de staat Delaware. In 1966 trouwde Biden met Neilia Hunter. Ze kregen drie kinderen. In 1972 kwam Bidens vrouw en hun 1 jaar oude dochter Naomi Christina om het leven bij een auto-ongeluk. Bij het ongeluk raakten ook zijn beide zoons gewond.

STEENRIJKE TRUMP KWAM UIT HET NIETS Voor Biden was dit een reden om als senator niet naar Washington DC te verhuizen. Tot zijn benoeming als vicepresident forensde hij iedere dag met de trein vanuit zijn woonplaats Wilmington om bij zijn zoons te kunnen zijn. Zijn liefde voor treinen bezorgde hem de bijnaam ”Amtrak Joe” naar de spoorwegmaatschappij Amtrak. Biden hertrouwde in 1977 met Jill Jacobs. Ze kregen een dochter, Ashley. Biden was de eerste katholieke Amerikaanse vicepresident. Hij staat nu samen op het ticket met Kamala Harris (56).

Grotendeels eens met Trump VOOR WIE STEMT U OP 3 NOVEMBER? ”The Don (Trump)” WAAROM? “Mijn ouders zijn Nederlands, maar woonden in de Verenigde Staten toen ik geboren werd. Ik ben dus een US Citizen en mag stemmen. Ik vind dat een morele plicht. Democratie en vrijheid zijn niet vanzelfsprekend. Gebruik je democratische rechten dan ook. Als je niet stemt, moet je ook niet zeuren. Ik stem op Trump vanwege de positie ten opzichte van Israël en de verplaatsing van de ambassade naar Jeruzalem. Trump werd verguisd toen hij die ambassade verplaatste. Zo zou er nooit vrede komen, zeiden zijn tegenstanders. Zie wat er nu gebeurt, er zijn vredesakkoorden met Bahrein en de Verenigde Arabische Emiraten. Verder het tweede amendement op de Amerikaanse grondwet. Trump beschermt het recht om wapens te dragen. Biden heeft al aangekondigd om wapenbezit aan banden te leggen. Het is van groot belang dat de burger zichzelf kan beschermen. Ook heeft Trump de subsidies aan de abortusorganisatie Planned Parenthood stopgezet. Hij benoemt conservatieve rechters in het Hooggerechtshof en spreekt de NAVO-lidstaten erop aan hun defensie-uitgaven op de afgesproken 2 procentnorm te brengen. Het is goed te begrijpen

dat de VS geen zin meer hebben om op te draaien voor de kosten van de Europese verdediging. West-Europa is laks geworden als het om haar eigen veiligheid gaat. Oost-Europese landen, die de dreiging van Rusland nog recent hebben meegemaakt, nemen hun eigen defensie veel serieuzer. Dat moeten wij ook doen.” WAT IS DE ROL VAN DE PRESIDENT VAN DE VERENIGDE STATEN? “Uitvoerder van het beleid van de Amerikaanse regering, staatshoofd en Commander in Chief, opperbevelhebber van het leger.” WIE WAS DE BESTE AMERIKAANSE PRESIDENT OOIT EN WAAROM? “De beste ooit weet ik niet, maar uit de presidenten die ik heb meegemaakt kies ik Ronald Reagan. De eerste keer dat ik mocht stemmen, was Ronald Reagan kandidaat. Ik zat nog op de middelbare school en liep met een button van Reagan/Bush op mijn jas. Dat gaf veel negatieve reacties en leuke discussies. Reagan werd hoofdzakelijk gezien als een domme acteur uit B-films. Ik vind hem een goede president omdat het hem gelukt is de patstelling uit de Koude Oorlog te doorbreken. Reagan was communicatief sterk; hij wist zijn boodschap op een duidelijke, en ook humoristische, manier over te brengen. Hij had charme en was een president van beide partijen. Dat mis ik nu wel met de huidige president. De polarisatie en verbetenheid waarmee men elkaar bestrijdt, maakt het er niet leuker op.”

NAAM: JOHN W. KIRPESTEIN, LEEFTIJD: 57 JAAR, WOONPLAATS: BUREN (GLD.), GETROUWD, 3 ZONEN, KERKGENOOTSCHAP: PKN

„Biden is beter voorbereid” VOOR WIE STEMT U OP 3 NOVEMBER? “Joe Biden en Kamala Harris.” WAAROM? “Ik geloof dat Joe de kandidaat is die racistische blanke suprematie niet aanmoedigt om schade of geweld te veroorzaken tegen zwarte mensen. Ik geloof ook dat hij en Kamala veel beter voorbereid en gekwalificeerd zijn om het land te besturen dan hun tegenstanders.” WAT IS DE ROL VAN DE PRESIDENT VAN DE VERENIGDE STATEN? “Presidenten zijn bedoeld om te beschermen en te pleiten voor het welzijn van alle mensen, niet alleen de mensen die hen hebben gekozen. Zij zorgen voor de ”checks and

balances” wanneer wetgeving wordt aangenomen. Ze moeten ervoor zorgen dat belastingen, sociale zekerheid en uitvoerende wetten eerlijk zijn en de meerderheid ten goede komen in plaats van de minderheid. Presidenten worden ook verondersteld het land op internationaal niveau te vertegenwoordigen en een beeld van grootsheid naar de rest van de wereld uit te stralen.” WIE WAS DE BESTE AMERIKAANSE PRESIDENT OOIT EN WAAROM? “President Barack Obama. Toen hij in functie was, was de algemene perceptie van het land er een van veiligheid, eerlijkheid en eenheid.”

NAAM: LILO ALLEN, LEEFTIJD: 31 JAAR, WOONPLAATS: MILWAUKEE, WISCONSIN, USA, SINGLE, GEEN KINDEREN

terdege *

28 OKTOBER 2020

135

Meer dan

30 jaar

ervaring

Academy Consultant Henny Mostert Kleur en Sijl voor Hem en Haar Bouique in de vier seizoenen

Gediplomeerd voor: • kleur • sijl • make-up advies • visagie • garderobeplanning • haaradvies • briladvies • camouﬂage • bruidsadvies

Eperweg 49 8181 EV Heerde • Tel: 0578-694613 e-mail: HennyMostert@hetnet.nl • www.HennyMostertKleurenSijl.nl

Alleen het allermooiste! H E I KOOP

bruiloftsfilms

WIJ MAKEN KRACHTIGE BRUILOFTSFILMS MET EEN VERHAAL Molenstraat 204 • 6712 CX Ede • Tel: 0318 846767 www.bruidshuishetkoetsje.nl facebook.com/bruidshuis • instagram.com/bruidshuis_tkoetsje Gespecialiseerd in gekleurde bruidsjaponnen

Mogen wij jullie liefdesverhaal vertellen?

HEIKOOPBRUILOFTSFILMS.NL

VERKIEZINGEN AMERIKA

Voor Trump vanwege Israël VOOR WIE STEMT U OP 3 NOVEMBER? “Donald Trump.” WAAROM? “Hoewel ik het niet per se eens ben met zijn persoonlijke gedrag of retoriek, of dat goedkeur, ben ik het grotendeels eens met het beleid dat hij voert, in het bijzonder met de rechters die hij heeft benoemd. Niet alleen bij het Hooggerechtshof, dat is erg belangrijk, maar ook rechters door heel ons land in verschillende hoedanigheden. Een andere belangrijke reden waarom ik op hem stem, is door naar het alternatief te kijken.”

WAT IS DE ROL VAN DE PRESIDENT VAN DE VERENIGDE STATEN? “De president is de uitvoerende tak van onze regering. Het is een positie van actie. De president is ook de opperbevelhebber van onze strijdkrachten; belangrijk om een burger als hoofd van de krijgsmacht te hebben.” WIE WAS DE BESTE AMERIKAANSE PRESIDENT OOIT EN WAAROM? “Moeilijk te zeggen. Ik geloof dat Ronald Reagan de afgelopen tijd een uitzonderlijke president was. Je zou echter ook een pleidooi voor Abraham Lincoln of Franklin Delano Roosevelt kunnen houden.”

NAAM: MICHAEL DRIESSE, LEEFTIJD: 40 JAAR, WOONPLAATS: POMPTON PLAINS, NEW JERSEY, USA, GETROUWD; 2 ZOONS, 2 DOCHTERS, KERKGENOOTSCHAP: FREE REFORMED CHURCH

terdege *

28 OKTOBER 2020

137

Dorpsstraat 119 (0180) 63 11 11 Geopend 9:00-18:00, vrijdag tot 21:00 2761 AN Zevenhuizen voorbrood.nl zaterdag 10:00-17:00

KUN JE OP VOORHAND JE VERJAARDAG VIEREN? STEL DAT JE VERJAARDAG DIT JAAR OP ZONDAG VALT. MAG JE DAT DE DAG ERVOOR AL VIEREN? OF LIEVER ERNA? OF DOET HET ER EIGENLIJK NIET ECHT TOE? Ds. P. C. Hoek, Sommelsdijk

Ik denk dat het goed is om deze vraag te stellen en om ons er niet te snel van af te maken. Anders is het gevaar groot dat we heel onnadenkend door het leven gaan en het vanzelfsprekend vinden dat we over een dag, een week, een maand of een jaar nog in dit leven zijn. Jij en ik zijn mensen van de dag; ons leven is broos, onze levensdraad wordt zomaar afgesneden. De Bijbel leert ons die les, maar ook in het dagelijks leven worden we er soms in alle scherpte mee geconfronteerd. Het is niet voor niets dat het Woord van God ons voorhoudt dat voor onze plannen geldt: „Indien de Heere wil en wij leven zullen…” (Jak. 4:15). Het lijkt mij dat dit je terughoudend maakt om op voorhand gedenkdagen te vieren. Al kunnen hier, om allerlei redenen, verschillende keuzes gemaakt worden. Laten we elkaar daarin niet de wet voorschrijven of de maat nemen. Ik zou liever nog wat doorvragen. Belangrijker dan de precieze datum is naar mijn besef wat we vieren als onze verjaardag zich aandient en hoe we dat doen. Met andere woorden: gaat het niet veel meer om de gezindheid van ons hart? Is een verjaardag een gelegenheid van grove woorden, overdaad en dronkenschap? Vieren we ons aards geluk? Of vieren we ”de mens”? Met dat laatste bedoel ik dat de leeftijd gevierd wordt als een prestatie. Alsof we er zelf iets aan hebben bijgedragen dat we zo oud mochten worden. Of andersom: we vieren onze verjaardag met heimelijk spijt omdat onze leeftijd onze veroudering

uitdrukt. Terwijl we misschien wél keurig de datum afgewacht hebben of, omdat onze verjaardag op zondag viel, deze later hebben gevierd… Als christen je verjaardag vieren, betekent dat je je verheugt in God. We vieren geen mijlpaal, die we dankzij onze kracht, inspanning of vitaliteit bereikt hebben. Evenmin is onze verjaardag de aftrap van een nieuw jaar waarvan we weer optimaal hopen te genieten. Het lijkt mij dat die dag in het teken heeft te staan van de dank jegens de Heere voor wat we van Hem kregen. Dank ook voor het levensjaar dat verstreken is en dat we uit Zijn hand ontvangen hebben. Begrijp me goed: uiteraard mag er op die dag blijdschap zijn, blijdschap die je met familie en vrienden deelt. Maar dan wel in het licht van het eeuwige leven. Want: dát leeft een christen immers! Dat maakt een mens niet onverschillig over zijn leeftijd. Integendeel. Het getal spreekt van Zijn barmhartigheid, die elke dag nieuw is over ons. Maar dat getal krijgt als zodanig een meer bescheiden betekenis. Want wat zijn 60, 80 of 90 jaar in het licht van Zijn eeuwig Koninkrijk? Op voorhand vieren? Laten we onze gedenkdagen met gevouwen handen vieren. Dat is wezenlijker dan dag en uur. Al mag de ernst van onze vergankelijkheid ons terughoudend maken in het vooruitgrijpen op de kalender. En ernst is onmisbaar om je vreugde diepte te geven. Maar waar sprake is van vreugde in God, kun je naar mijn besef ook aan de vooravond van je verjaardag de Heere oprecht danken, je verwonderen over Zijn trouwe zorg en je verheugen vanwege Zijn gaven. Wetend: Als ik vóór die dag mijn ogen sluit, zal ik nochtans leven!

terdege *

28 OKTOBER 2020

139

Uitrusten op een Monnickendam heeft oudste bespeelde carrillon Wie richting Volendam of Marken rijdt, merkt het stadje nauwelijks op. Toch neemt de belangstelling voor Monnickendam toe, vooral als gevolg van enkele nieuwe fietsroutes langs en door oude IJsselmeerstadjes. De historie ligt in het door monniken gestichte plaatsje voor het oprapen. We hebben hier tussen de zestig en de zeventig rijksmonumenten.” tekst: AD ERMSTRANG beeld: RENATE BLEIJENBERG-VAN LEEUWEN

140

terdege *

28 OKTOBER 2020

TOERISME

‘konkeltje’

terdege *

28 OKTOBER 2020

141

Monnickendam eert naamgevers Het oude Zuiderzeestadje telt verschillende horecagelegenheden. Ze zijn vooral gevestigd in het centrale deel van het historische plaatsje, in de buurt van de oude schutsluis of bij de haven met zijn tweeduizend ligplaatsen voor jachten. Voor een koffie- of theemomentje zijn meerdere gelegenheden geschikt. In het hart van het stadje, in het prachtige Waaggebouw, is restaurant De Waegh gevestigd. Iets verderop, voor de liefhebbers van een terras met uitzicht op het water, is het ook prima vertoeven bij eetcafé De Ouwe Blauw.

142

terdege *

28 OKTOBER 2020

TOERISME

oog steekt de toren van de Grote of Sint Nicolaaskerk uit boven het stadje. Vanaf de balustrade —een dikke 30 meter boven het maaiveld— is het compacte stadje prima te overzien. „Er hebben nooit meer dan tweeduizend mensen binnen de vesting gewoond”, weet stadsgids Koert Kraak. De nieuwbouwwijken buiten de stadsgrachten tellen nog eens tienduizend inwoners. Het gepensioneerde lid van vereniging Oud-Monnickendam en oud-raadslid woont er al 45 jaar en kent de gemeenschap op z’n duimpje. „Ondanks de komst van veel kapitaalkrachtige Amsterdammers die de mooiste woningen opkopen, is er sprake van een hechte groep.” De Grote Kerk is het belangrijkste monument. Het Godshuis met drie verschillende leidaken biedt buiten coronatijd ruimte aan 1500 mensen. De bouw begon in 1401. Het duurde 250 jaar voordat het laatste stukje kerk was afgebouwd. Aan de toren zijn sokkels aangebracht, waarop beelden van de twaalf apostelen zouden worden geplaatst. Zover is het nooit gekomen. In 1572 kwam de kerk in protestantse handen. Dat betekende het einde voor het werk van de monniken in het klooster achter de kerk, de stichters en naamgevers van het stadje. Het klooster zelf viel onder de slopershamer. Het grote bedehuis wordt soms gebruikt voor concerten. Het door Johann Gerstenhauer tussen 1778 en 1780 gebouwde hoofdorgel wordt aan de onderzijde bespeeld. De organist zit aan de achterkant en kan de kerkzaal niet zien. Anno 2020 werkt hij met een camera.

ARMOEDE Monnickendam is een echt Zuiderzeestadje met een wirwar van smalle straatjes, grachten en dicht opeengepakte huizen. De oudste gebouwen dateren uit de 12e eeuw. Het plaatsje, dat in de middeleeuwen landerijen en boeren binnen de stadsmuren had, is opvallend gaaf gebleven. Het stadspatroon is nog precies zoals 500 jaar geleden. Dat is een direct gevolg van een lange periode van armoede, waarin het voor het stadsbestuur niet mogelijk was om veel te (ver)bouwen. Monnickendam leefde van de visverwerking en de scheepsbouw. Tot 1600 was er welvaart. Door de afsluiting van de vaargang voor schepen die via de stad richting Zaandam en Amsterdam konden, zette de teloor-

gang in. Er was geen geld meer voor vernieuwingen. Aan het begin van de vorige eeuw telde het stadje een kleine honderd Joden, die in de nieuwe Steeg een eigen synagoge hadden. In de jaren dertig van de vorige eeuw werd deze gesloten. Een raam met een Davidster herinnert nog aan hun verblijf. Monnickendam telde bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog nog 17 joden. Slechts een van hen overleefde oorlog. De Joodse begraafplaats, net buiten de vesting, wordt nog steeds —zij het sporadisch— gebruikt.

PARKEREN In de Fluwelenburgwal vallen de verschillende gevelstenen op. Ook op andere plaatsen zijn dergelijke versieringen aangebracht, net als zogenaamde konkeltjes.

Er is nog één rokerij actief, vroeger waren dat er wel 25 Dat zijn groen geverfde korte bankjes die aan de muur van de woning zijn bevestigd. Vroeger dienden ze om op straat uit te rusten na gedane arbeid. Steeds vaker maken ze onderdeel uit van het stadsbeeld. Parkeren is gratis. Op de parkeerplaats bij de Grote Kerk, maar ook in het stadje zelf. Op een doordeweekse dag zijn er voor toeristen voldoende plekken beschikbaar. Een wandeling door het stadje voert langs fraaie doorkijkjes en oude panden onvermijdelijk naar het water. Tussen het IJsselmeer en Monnickendam ligt de Gouwzee, een relatief smalle doorgang naar het IJsselmeer. Belangrijke trekpleisters zijn de schutsluis bij het VVV-kantoor en de voormalige visafslag. In de Havenstraat hangt de geur van gerookte paling en makreel. Er is nog één rokerij actief. Vroeger waren dat er wel 25. Iets verderop staat een vervallen rokerij. Het karakteristieke pand met een hele rij schoorstenen staat op de nominatie om gesloopt te worden en plaats te maken voor woningbouw. Aan de overkant staat de laatste scheepswerf. De oprichter kwam uit Urk. In 1957 was er een grote brand. „Om geloofsredenen was de eigenaar niet verzekerd, maar het bedrijf kwam er

terdege *

28 OKTOBER 2020

143

toch bovenop.” Anno 2020 glijden er zogenaamde superjachten tot een lengte van 62 meter van de helling.

CARILLON Op de Zuiderzeedijk, die ooit het water van de Zuiderzee moest keren, staat de zogenaamde speeltoren. Het is net middaguur. Twaalf slagen geeft de klok, voorafgegaan door een carillonmelodie. Evenzovele malen blaast de faam (afbeelding van de Romeinse godin van het gerucht) aan de buitenzijde op de trompet en beginnen enkele ruitertjes te draaien. Het is het oudste bespeelde carillon ter wereld. De toren zelf dateert vermoedelijk uit de 12e eeuw, de precieze gegevens zijn helaas bij een brand in het archief verloren gegaan. Waarschijnlijk is hij gebouwd als vuurtoren. De stads-

144

terdege *

28 OKTOBER 2020

beiaardier is iedere zaterdagochtend actief. In het vroegere stadhuisje naast de speeltoren bevindt zich nu het Waterlands Museum met daarin de collectie van de vereniging Oud-Monnickendam. Het Noordeinde was vroeger de belangrijkste winkelstraat. De meeste grote ketens hebben hun biezen gepakt, er is nog ruimte voor kleinere boetiekjes. Aan deze straat ligt ook het statige ‘nieuwe’ stadhuis, dat tot in de jaren negentig van de vorige eeuw dienstdeed. Boven op het dak staat een monnik, ooit afkomstig van het pand op de plek van het huidige museum. Monnickendam eert zijn naamgevers.

STADSGIDSEN ZIJN OP AANVRAAG BESCHIKBAAR: WWW.STADSGIDSENMONNICKENDAM.NL

TOERISME

Spionagecamera Friso de Zeeuw (68) uit Monnickendam is ieder jaar wel een of meer keren in de voormalige Duitse Democratische Republiek (DDR) te vinden. Hij verzamelt tal van spullen die de maatschappij van de heilstaat van toen symboliseren. Zijn museum naast zijn woning in Monnickendam groeide uit tot een heus kenniscentrum, dat op afspraak voor bezoekers is opengesteld. Recent was het dertig jaar geleden dat de grenzen tussen voormalig Oost- en West-Duitsland —tientallen jaren hermetisch afgesloten van elkaar— weer opengingen. De Zeeuw had toen al diverse reizen naar de DDR achter de rug. Zijn trips naar Oost-Berlijn brachten hem in een „compleet andere wereld.” Hij raakte bij een bezoekje aan Berlijn in 1985 gefascineerd door het leven in de DDR. Met het neerhalen van de Muur ging er voor de verzamelaar een luilekkerland open. Een Trabantje kreeg een plek bij de woning die hij juist kocht met het oog op voldoende ruimte voor een museum in de aanbouw. „Het kan hier net op de oprit staan”, aldus de verzamelaar, die het autootje, net als een aantal andere zaken tot 1 november heeft uitgeleend ten behoeve van een expositie in het Museum van de Twintigste Eeuw in Hoorn. Ook een MZ-motor, het eigen DDR-merk, nam hij mee. „Dat was een schenking aan het museum.” Vorig jaar verscheen van de hand van de hand van de voormalige hoogleraar het boek ”De tastbare DDR”, eerder schreef hij ”Fascinatie DDR”. De belangstelling van De Zeeuw gaat vooral uit naar het leven van de DDR-burgers. „Hoe woonden ze, hoe werkten ze, hoe brachten ze hun vakanties door en hoe verhield zich dat tot de wereld van staat en veiligheidsdienst Stasi?” In vitrines heeft hij alles keurig gerangschikt, het speelgoed van de DDR-kinderen, de jeugdbeweging, het leven in de fabrieken, de drang van de staat om voor van alles en nog wat medailles en oorkondes te kennen, het culturele leven, de sport en de design. Bij dat laatste valt op dat er constant sprake was van grote staatsinvloed. Aanvankelijk mocht er niet te westers uitzien. Vernieuwingen haalden het niet of werden afgevlakt door een kleinburgerlijke smaakpolitie. „Het hele economische leven was losgezongen van de markt van vraag. Ruimte voor innovatie was er niet. Het moest wel misgaan.” De Zeeuw bezit een apparaat waarmee weckpotten vacuüm konden worden getrokken. „Dat paste echt in een zelfverzorgende staat met de meeste moestuinen van Europa.” Hij bemachtigde zelfs een spionagecamera van de Stasi. Nog steeds is de verzamelaar op zoek naar dagboeken waarin zogenaamde brigadeploegen —groepjes van een twintigtal werknemers— in fabrieken minutieus hun arbeid en zaken met betrekking tot jubilea, uitjes en de viering van internationale vrouwendag bijhielden. „Die geven een prachtig beeld. Ook al zijn ze politiek correct opgesteld, tussen de regels door lees je toch van alles.” HET MUSEUM IS ALLEEN OP AFSPRAAK GEOPEND. DOOR CORONA KAN DAT TOT 1 JANUARI DUREN. AFSPREKEN KAN VIA THEODORADEZEEUW@GMAIL. COM OF 0299 651 872. ADRES: BEREKLAUW 10, 1141 KM MONNICKENDAM. DE TOEGANGSPRIJS BEDRAAGT 2,50 €, INCLUSIEF KOFFIE OF THEE. EEN DEEL VAN DE COLLECTIE IS TOT 1 NOVEMBER IN HET MUSEUM VAN DE TWINTIGSTE EEUW IN HOORN TE ZIEN. DAAR IS HET BOEK “TASTBARE DDR” TE KOOP (OOK VIA DE WEBWINKEL).

terdege *

28 OKTOBER 2020

145

WESTEIND 13 - PAPENDRECHT - TEL 078 641 23 23 - HENGEVELDCOUTURE.NL

Escudostraat 11 2991 XV Barendrecht 010 438 41 63

w ww. s l a a p we l. n l

Al meer dan 30 jaar

DÉ SPECIALIST!

AV E K • H O M E C OL L E C T I ON • P U L L M AN • T E M P U R • VAN DY C K E. A .

COLUMN

Paul-Jan BELEVENISSEN VAN EEN AMBULANCEVERPLEEGKUNDIGE

De scheiding tussen dit leven en de dood is linterdun. Dat weet iedereen, en zeker degene die hier regelmatig mee geconfronteerd wordt. We kunnen van huis vertrekken zonder ooit terug te keren. Ook kunnen we thuis overlijden zonder enig signaal vooraf. Het is een kwestie van leven of dood. Toch is er tussen dit leven en de dood door alle menselijke ingrijpen en techniek, een grijs gebied ontstaan. Dit kan allerlei lastige vragen oproepen. Bijvoorbeeld: is het zinvol om iemand met een uitbehandelde ziekte nog een ingrijpend onderzoek te laten ondergaan? Of: moet je bij iemand die aan dementie lijdt nog een grote ingreep doen? Voor medici is het niet altijd gemakkelijk om te beslissen of er wel of niet verder behandeld moet worden. Ook in acute situaties kom je regelmatig voor lastige keuzes te staan. Moet je iemand die bij de longarts uitbehandeld is en benauwdheidsklachten heeft, nog wel naar het ziekenhuis vervoeren? Of die persoon die levenloos in zijn auto is aangetroffen, moet je die nu wel of niet gaan reanimeren? Zo zijn er veel meer situaties te bedenken waarbij je niet eerst kunt overleggen, maar direct moet handelen. Of juist niet. Momenteel rijden we met spoed naar een vrouw van begin 80. Zij is thuis plotseling in elkaar gezakt. Haar echtgenoot heeft direct 112 gebeld. Onder-

weg krijgen we via de meldkamer te horen dat er geen eigen ademhaling is, zij is dus reanimatiebehoeftig. De meldkamercentralist geeft reanimatie-instructies aan de echtgenoot. Na ongeveer 7 minuten hard rijden, zijn wij ter plaatse om de reanimatie van de oudere man over te nemen. Erg knap van hem hoe hij dit gedaan heeft. Ondertussen vragen wij ook naar de medische voorgeschiedenis van zijn vrouw. Ze blijkt tot nog toe altijd redelijk gezond te zijn geweest. Op het moment dat wij via het infuus de eerste adrenalinedosis geven, komt haar dochter binnen. Verschrikt overziet ze de situatie, en dan roept ze dat haar moeder dit nooit heeft gewild. „Ze heeft zelfs een niet-reanimeren-verklaring ondertekend”, vertelt ze geëmotioneerd. Terwijl wij doorgaan met de reanimatie van moeder, is de dochter druk op zoek naar de ondertekende verklaring... Ze vindt hem al snel en duwt hem onder mijn neus. Voor ons als ambulanceteam is dit een duidelijke reden om met de reanimatie te stoppen, wat we dan ook onmiddellijk doen. Op het moment dat we alles willen afkoppelen, zie ik op de monitor ineens een hartritme verschijnen. De adrenaline heeft z’n werk gedaan. Maar of ik daar nu blij zo van word… Over dilemma’s gesproken.

Paul-Jan Dekker verzorgt op deze plek een wisselcolumn. Volgende keer politieagent Johan Dubbeldam.

terdege *

28 OKTOBER 2020

147

De mezen vinden dit een topper

Vogelhuis Serveer de vogels in je tuin een warm welkom in dit smaakvolle vogelvoederhuisje! Door een slimme verbinding kan het huisje van de paal genomen worden. Zo is het gemakkelijk schoon te maken, en handig weer op te bergen als de zomer komt. tekst: JETTIE HOFMAN beeld: OTTO KALKHOVEN

148

terdege *

28 OKTOBER 2020

DO IT YOURSELF

De werktekening van het vogelvoederhuisje is t/m 16 november op te vragen via redactie@terdege.nl Maak het vogelvoederhuisje van een hardere houtsoort die goed bestand is tegen ons klimaat. Als houtlijm is Bison Woodmax Construction gebruikt. Schuur alle delen na het zagen en werk ze netjes af.

DAK, BESTAANDE UIT: 12 lamellen, taps toelopend, onder een hoek gezaagd en tot een kegelvorm gelijmd. VOEDERPLANK, BESTAANDE UIT: bodemplaat, bestaande uit planken rand met afwateringsgaten, bestaande uit 2 ringen, gemaakt van 12 balkjes. DAKONDERSTEUNING, BESTAANDE UIT: ondersteuningsring, in de binnenzijde van het dak gelijmd. 3 of 4 ronde of vierkante pilaren, die de verbinding tussen de ondersteuningsring en de voederplank vormen. DRAAGCONSTRUCTIE, BESTAANDE UIT: 3 plankjes, gezaagd en gelijmd tot een draagsteun, voorzien van een inkeping. 1 paal met sleuf.

om hiervoor een zaagmal te maken die, door tussentijds omkeren, voor beide zijden te gebruiken is. FOTO 1 & ZIE TEKENING

dan kan deze worden opgevuld met karton o.i.d. FOTO 2 3

Zaag en werk de afgeronde zijde af en gebruik deze als mal voor de overige lamellen. FOTO 3 4

Zaag voor het dak 12 taps toelopende lamellen van 30,5 cm lengte, aan de onderzijde 10,9 cm breedte en ± 15 mm dikte. Neem als uitgangsmaat voor de lamellen 12 plankjes die enkele centimeters breder zijn, dit vergemakkelijkt het (machinaal) zagen. De lange schuine zijden van de taps toelopende lamellen worden onder een hoek van 12 graden gezaagd. Het is handig

Neem een vierkante plaat resthout van 50 x 50 cm. en zaag hierin een rond gat van 41 cm. doorsnede. Gebruik deze mal telkens om de lamellen mee te ondersteunen tot een kegelvorm. Mocht de vorm iets te ruim zijn,

Zet na het zagen de lamellen in een cirkel tegen elkaar aan en kijk of er een mooie kegelvorm is ontstaan. Enige speling kan later bij het lijmen worden opgevangen. Teken één lamel, met een passer op de lengte-as, aan de brede onderkant af met een ronding (R=15 cm). ZIE TEKENING

Prepareer de mal door deze met plastic folie te bekleden, om te voorkomen dat straks de kegelvorm eraan vastgelijmd wordt. Een bloempot in het midden van de mal vergemakkelijkt het samenstellen van de kegel tijdens het lijmen. FOTO 4

Lijm de kegelvorm in elkaar en gebruik bijvoorbeeld een bloempot, met daarop wat gewicht, om de punt goed samen te klemmen. FOTO 5 6

raadzaam om met resthout eerst te testen of de hoek wel juist ingesteld staat. Bekleed een plaatmateriaal met plastic folie en lijm de balkjes samen tot een 12-hoekige ring. Maak van 2 latten binnen de 12-hoekige ring een kruis, zodat de vorm exact rond blijft tijdens het klemmen met een spanband. Zorg ervoor dat tussen spanband en hout plastic folie aangebracht wordt. Werk, na het uitharden van de lijm, de boven- en onderkant van de ring af, zodat deze vlak is. FOTO 7 8

Zaag een aantal plankjes tot een bodemplaat, die in de sponning van de onderste ring past. Zorg ervoor dat de plankjes op gelijke hoogte vallen met de bovenkant van de onderste ring. Frees of boor in de bovenste ring 12 halfronde gaten met een 16 mm houtboor. Door de ring tegen afvalhout, bij voorkeur dezelfde houtsoort, aan te klemmen is deze stap met de kolomboor goed uit te voeren.FOTO 9 10

Schuur het dak en zaag de punt vlak. FOTO 6 7

Zaag 12 balkjes van 3,2 x 3,2 x 10,3 cm. Zaag de kopse kanten, tegengesteld, onder een hoek van 75 graden. Het is

Teken met een passer een cirkel langs de binnenste rand en zaag de 12-hoekige ring aan de binnenkant rond. Zaag op de cirkelzaag de ring exact doormidden, zodat 2 gelijke, evenhoge ringen ontstaan: een bovenste en een onderste ring. Frees in de onderste ring langs de ronde binnenkant een sponning, laat minimaal 5 mm hout staan. FOTO 8 ZIE TEKENING

naar beneden, op de onderste ring. Zorg ervoor dat de balkjes van de 2 ringen in een ‘halfsteensverband’ verspringen. FOTO 10 & ZIE TEKENING

Teken met een passer een cirkel langs de buitenkant van de 12-hoekige rand en zaag de voederplank rond. Zaag 4 planken, van 8 cm breedte en ± 15 mm dikte, in verstek, zodat ze samen een vierkant van 34 cm vormen. Maak de hoekverbindingen met deuvels of een sleufverbinding. FOTO 11 12

Lijm de losse plankjes in de onderste ring. Kieren van 1 à 2 mm tussen de planken van de bodemplaat onderling, zijn gunstig voor de afwatering. Lijm de bovenste ring, met de halfronde gaten

Lijm het vierkant in elkaar en werk het grofweg af. Plaats een passend stuk resthout in het open mid-

DO IT YOURSELF

denstuk en teken het hart van het vierkant af. Teken met een passer, vanuit het hart, een cirkel van 33,5 cm doorsnede af. Handhaaf de uitzetmaat van de passer en zet, door het maken van cirkels, een patroon uit waarmee een 12-hoekige vorm getekend kan worden. Zet daartoe, voor de 1e cirkel, de passer op het kruispunt van een de verstekzaagsnede met de buitencirkel. Herhaal dit eerst op de overige 3 kruispunten, en daarna vanuit ieder kruispunt van een getekende cirkellijn met de buitencirkel. Verbind daarna deze 12 punten op de buitencirkel met elkaar tot een 12-hoekige vorm en zaag deze uit. FOTO 12 13

Leg deze 12-hoekige ondersteuningsring op de voederplank en bepaal waar de pilaren moeten komen. Maak naar voorkeur 3 of 4 pilaren, rond of vierkant, van 17,5 cm lang en 3 cm doorsnede/breed. Boor 4 mm gaten in de ondersteuningsring en neem deze over op de voederplank. Schroef (rvs) en lijm de pilaren aan de dakondersteuningsring en vervolgens op de voederplank. FOTO 14

middenstuk aan weerszijden een inkeping, ter breedte van de paal en enkele mm diep. Lijm de draagsteun, met halfhouts-verbindingen, in elkaar. Maak een paal op voldoende lengte en zaag bovenaan een sleuf, waar de draagsteun met de inkeping ingeschoven kan worden. Door deze verbinding niet te lijmen, kan het gehele vogelvoederhuis van de paal genomen worden om het schoon te maken. Lijm de draagsteun onder de vogelvoederplank. FOTO 15

Druk het dak in de lijm. Zorg ervoor dat het dak overal gelijk staat ten opzichte van de voederplank, door er 2 hulpplankjes van ± 14,5 cm tussen te plaatsen. FOTO 17 18

Frees of zaag een randje van 45 graden, langs de bovenkant, aan de 12 kopse kanten. Teken nu vanuit het hart een cirkel van 25 cm en zaag deze zodanig uit, dat de ring minimaal 3,8 cm breed wordt. FOTO 13

Lijm het kegelvormige dak op de dakondersteuning. Breng hiervoor een ril lijm aan op de schuingezaagde (45 graden) randjes aan de 12-hoekige buitenkant van de ondersteuningsring. FOTO 16 Zaag twee steunen en een tussenplankje voor de draagsteun. ZIE TEKENING Het middenstuk van het tussenplankje heeft dezelfde breedte als de paal. Zaag of frees op dit

Na het uitharden van de lijm kan het geheel omgekeerd in een emmer geplaatst worden, om de nog niet geheel gevulde naad tussen dak en dakondersteuning met lijm te vullen. Werk het voederhuisje nog even netjes af en bekijk het resultaat. Schuif het vogelvoederhuis op de paal en zet het houtwerk goed in de verf, olie of beits. FOTO 18

Nog geen abonnement op Terdege? Dit mist u allemaal!

DE VOORDELEN VAN TERDEGE: Terdege altijd ALS EERSTE op de mat. Uw (klein)kinderen vervelen zich stukken minder, want altijd GRATIS de Kits erbij. Regelmatig LEUKE CADEAUTJES bij Terdege. TROUWE ABONNEES verrassen we graag onverwachts met een cadeautje. Een GRATIS KALENDER bij het dubbeldikke winternummer. Elk nummer geven wij DRIE BOEKEN weg aan trouwe abonnees. Trouwe puzzelaars krijgen bij elke tweehonderd punten een MOOIE PRIJS. U krijgt KORTING op de Terdege Vriendinnendag, speciale abonnee-avonden en Terdegereizen.

Regel direct een abonnement via terdege.nl/td of bel 055-5390300

A-3 BIJBELSE

WOORDZOEKER (2 PT)

Streep de 43 woorden uit het eerste hoofdstuk van de Dordtse Leerregels weg. Welk woord vormen de acht letters die overblijven? Inzenden: het gevonden woord.

ELLENDE

RECHT

AANNEMEN

GAVE

ROEM

AUTEUR

GELOVEN

SCHRIFTEN

BARMHARTIG

GENADE

SCHULD

BEKERING

GEOPENBAARD

STRAF

BEMINNEN

GEROEPEN

TIJD

BEREID

GETUIGT

TROOST

BESLUIT

GEVOEL

VERBOND

BLIJDSCHAP

HARTEN

VERDERF

BOOS

LICHAAM

VLIJTIG

BUIGT

MENIGTE

VRUCHT

DIEPE

MENS

ZELF

EERBIED

OOTMOED

ZIEL

EEUWIG

PRIJS

ZONDE

SPELREGELS 1. Elke goede oplossing levert punten op. Hebt u vragen over puzzelaantal e.d., stuur dan een aan uzelf geadresseerde, gefrankeerde retourenvelop mee. 2. Zolang de antwoorden nog niet in Terdege staan, kunt u uw puzzeloplossingen inzenden (eventueel twee afleveringen tegelijk). 3. Eén inzending per abonnementadres. 4. Wie in totaal 200 punten heeft, ontvangt een prijs. Overgebleven punten (staan vermeld achter de naam van de winnaar) gaan mee naar de volgende ronde. 5. Stuur oplossingen op één briefkaart (gebruik alleen envelop als u een gefrankeerde retourenvelop meestuurt) naar: mw. A. Sinke-van der Jagt, Koningin Julianastraat 34, 4401 CZ Yerseke of naar puzzelbox@ kliksafe.nl. Vermeld de puzzelnummers en uw adres. 6. Zendt u voor het eerst in, zet dan ‘nieuw’ op uw briefkaart. 7. Prijswinnaars verliezen hun punten als ze een jaar niet hebben ingezonden. Ze beginnen dan weer met nul punten.

Van links naar rechts: Diny van Leeuwen, Andrea Sinke & Jenneke van der Jagt

AANBIDDEN

RAAD N

terdege *

28 OKTOBER 2020

153

HerfstActie

klanten vertellen

Topkwaliteit keuken incl. 7 apparaten en Qualitec werkblad.

90% van de klanten beveelt ons aan.

Limited Edition keuken. Boordevol noviteiten met kook- en bakfaciliteiten van een echte profkok. Kookplaat met geïntegreerde afzuiger, combi-oven, stoomoven en kokend waterkraan. Extreem grote koelkast. blad c werk ualite n en Q n 16.950,te ra a éé app lders! ctie: g dan e Incl. 7 HerfstA oordeliger v l 60% Tot we

Met 20 jaar garantie op het scharnierwerk. Leverbaar in 20 kleuren en frontvarianten, zoals: • Hoogglans • Mat • Houtlook

7995,-

Wijziging in maten en samenstelling apparatuur is mogelijk. U mag reserveren voor latere levering. Geen aanbetaling.

A++

A+AA

A+

Deze p pa r a t e n ! keuken is I NCLUSI EF al het comfort en de luxe van deze 7 a Koeltoren adv.prijs 1400,-

Vaatwasser A+AA Met Airdry droogsysteem adv.prijs 850,-

Boiler en 3-in-1 kraan kokend, koud en warm water. Veilig en snel adv.prijs 1030,-

Inductiekookplaat met geïntegreerde afzuiger 80 cm, adv.prijs 2030,Megastore

Apeldoorn

Om veilig en tegelijkertijd zo leuk mogelijk winkelen te garanderen, hebben wij noodzakelijke maatregelen getroffen!

Draadloos telefoon laadstation adv.prijs 150,Megastore Rijssen

Combi-oven / magnetron Volledig tiptoets adv.prijs 1400,-

Hetelucht stoomoven Volledig tiptoets adv.prijs 1450,-

Kookworkshop t.w.v. 70,- van onze profkok, specifiek voor de door u uitgezochte apparaten.

PAUL ROESCHER K E U K E N

•

B A D

•

V L O E R

•

H A A R D

Open: di. t ⁄m vrij. 9-18 uur (zat. -16.30 uur). Koopavond = do. Zon/feest dagen gesloten.

Met Megastores in: Rijssen: Plaagslagen 2 (0548) 540 340 Apeldoorn: Vlijtseweg 196 (055) 360 1747

Details zorgen voor perfectie maar perfectie is geen detail ...

Het is prettig werken bij Paul Roescher

Paul Roescher zoekt mensen die de lat hoog leggen Paul Roescher staat bekend als een ervaren organisatie met een betrokken managementteam en enthousiaste medewerkers die alles uit de kast halen om de klanten blij te maken. Hoogspringers dus die de lat voor hunzelf hoog hebben liggen. Het serviceniveau staat op een hoog peil. Jaarlijks worden vele klanten tot volle tevredenheid voorzien van keuken, badkamer, vloer, tafel of haard. Gaat u deze nieuwe uitdaging aan? Voor meer informatie scan de code of ga naar: www.paulroescher.nl/werkenbijpaulroescher

Interieurbouwkwaliteit keuken vervaardigd van de mooiste materialen zoals gelakt eikenhout en een werkblad van ambachtelijk gekapt natuursteen. Met oog voor detail.

Luxe Duravit-badkamer ontworpen door Philippe Starck Aan de ene kant van de "S" bevindt zich het badgedeelte en aan de andere kant het douchegedeelte.

Paul Roescher Megastore Rijssen Plaagslagen 2, Tel. (0548) 540 340 Apeldoorn Vlijtseweg 196, Tel. (055) 360 1747 www.suprematie.nl

• • • • • •

Verkoper keukens Verkoper badkamers Verkoper tegels Magazijnmedewerker junior

Voor alle functies Rijssen geldt fulltime 40 uur per week van dinsdag code 95 t/m zaterdag. Zondags altijd gesloten. Indien nodig kunt u in aanmerking komen Uw schriftelijke sollicitatie zien wij graag binnen 14 dagen voor een tegemoet t.a.v. de directie naar Paul Roescher, verhuisvergoeding. Plaagslagen 2, 7463 PH Rijssen. Voor deze functies geldt een passende beloning en goede secundaire arbeidsK E U K E N • B A D • V L O E R • H A A R voorwaarden.

Chauffeur-bezorger Servicemonteur

PAUL ROESCHER www.paulroescher.nl/werkenbijpaulroescher

B-3 DOORLOPER

(2 PT)

1 1. alles – donker – gekookt, 2. insecteneter – rivier in Friesland - tochtje – medemens, 3. vogel – plezier – vooral – schoof, 4. internet pagina – kersvers – notitie – zuiveldrank, 5. Russische heerser – zweertje – vogel – bergplaats – uitzicht, 6. stug – rivier in Duitsland – ommegang – kledingstuk, 7. uitdrukkingen – vogel – grondsoort – schoon, 8. netheid – boom – rij – telwoord, 9. strot – maag – roem – leesteken – rivier in Italië, 10. onverbiddelijk – soepel – gevangenis, 11. zoon van Jakob – golfbeweging – koning van Israël- steen, 12. tijdsduur – klok – plaats in Gelderland – overdreven, 13. paardje – deel van de voet – muziekstuk – begin Verticaal: 1. graan – staf – orgaan, 2. zelfzuchtige – ooit – bolgewas, 3. warm – karakter – respect, 4. iedere – behoeftige – vergrootglas, 5. verharde huid – werkelijk – plaats in Noord Brabant, 6. dierenhuid – reeds – orgaan – akker, 7. vrucht – gevangenis – samen, 8. weg – paar – hond – telwoord, 9. hetzelfde – uitbouw – opslagplaats, 10. rijtuig – lichaamsdeel – namaak, 11. periode – rivier

E-3 TRAPJE

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

– landbouwwerktuig – heden, 12. plaats in Flevoland – mannelijk dier – proef – deel van het gezicht, 13. knaagdier – mini – duizend, 14. loon – snedig – echtgenoot, 15. psalmdichter – haal – dreg, 16. voorhal – boom – streek, 17. keerdicht – koolstofpoeder

( 1 PUNT)

2 3 4 1 Vul horizontaal en verticaal 2 dezelfde woorden in. Vul in de twee 3 opengebleven 4 5 hokjes een 5 letter in zodat een goed woord 6 ontstaat. 1. boom, 2. vleesgerecht, 3. 7 koraaleiland, 5. vogel, 6. insect, 8. wachthuisje, 9. dokter, 10. verpakking

T 12

13 17

Inzenden: Na invulling van twee ontbrekende letters. De woorden op 4 en 7

De laatste letter van een woord is de eerste van het volgende. 1. boerderij, 2. kwartje, 3. gevoelens, 4. in mindering, 5. plakhout, 6. rede, 7. jongensnaam, 8.

D-3 SLANGDOORLOPER

Inzenden: Het woord dat ontstaat in de gekleurde hokjes Inzenden: de woorden die ontstaan op 1-8-24-1538-2-43 50-23 16-55-22-41-2-45 en 7-2-26-31-9-49-32-23-13.

14 6

(2 PT)

kijkgat, 9. waagstuk.10. Insect, 11. ophef, 12. antwoord, 13. staathuishoudkundige, 14. somber, 15. bijeenkomst, 16. vitrine, 17. van buiten, 18. verslagen, 19. aantekening.

Inzenden: De twee woorden die ontstaat op de oneven en even cijfers

terdege *

28 OKTOBER 2020

155

PUZZELS

C-3 TWEELINGKRUISWOORD

(2 PT)

8 Vul voor dezelfde cijfers dezelfde letters in. 1 Horizontaal: 1. ongemak – vulkaangesteente, 5. niets – pro, 8. ABC – agenda, 11. mannelijk dier – schuifbak, 13. feestdag – olie, 14. overdreven – spil, 15. gevangenis – raar, 17. boom – vleesnat, 18. jong dier – persbureau, 19. gebrek – moeite, 21. uit – winkel, 23. azijn – zwijn, 24. delfstof – kreupel, 25. oase – tegen, 27. buffel – Idonesische boer, 28. gewicht – onderwijs, 29. land – uitroep, 31. moment – plaaggeest, 33. landbouwwerktuig – slee, 34. snelheid – wijn, 36. achter – familielid, 37. kunststof – voorbehoud, 39. eng – psalmdichter, 40. broodje – kippenziekte Verticaal: 1. boom – gage, 2. familielid – geluidsdrager, 3. houweel – zangstem, 4. kleurloos – wachthuisje, 5. heidemeer – visgerei, 6. deel van de Bijbel – ego, 7. geluid – keukengerei, 9. betaalmiddel – bunzing, 10. schil - Europese hoofdstad, 12. begin – hechtmiddel, 14. naamloos – vaartuig, 16. scheel – spoorbaan, 18. Grieks eiland – plant, 20. sportartikel – stro afval, 22. familielid – plas, 26. bloem – vrouwelijk dier, 27. emmer – tent, 28. boomwagen – soort kameel, 30. pronkziek – vroegere koningin, 32. lichtdrager – wasbouwsel, 34. kiem – leuk, 35. deel van het jaar*– roestvrijstaal, 37. dwarshout – muzieknoot, 38. voegwoord- zoogdier

4 9

14 17

23 26 29

28 33

27 30

8 12

4 9

Informatie: www.debanier.nl

13 16

10 14

Wilt u bij uw volgende oplossingen aangeven welke prijs u wilt? U kunt kiezen uit: • ”De dominee van Buchenwald”, door A.B. Goedhart; • ”De gekroonde strijder”, door S.A.C. Hoogendijk; • ”Verbroken harten”, door Arie Tuinman; • ”Twinkels in je ogen”, door Nelleke Wander; • ”Die ene kaars”, door Janny den Besten e.a.; • ”De grootste strijd”, door C.H. Spurgeon; • ”Plicht en zegen”, door Thomas Boston; • ”Rijke belofte”, door Ebenezer Erskine; • ”Zijn als Christus”, door Arthur Alderliesten; • ”Kruisdragen”, door ds. W.A. Zondag; • ”Zo iemand dorst”, door R.M. McCheyne; • ”Een roos uit de as”, door Rose Price; • ”Terdege-agenda 2021”; • ”Mattie-agenda 2021”.

Winnaars

400 punten: J. Jansma, Aldeboarn (4). 600 punten: E. Buitenwerf, Zoutkamp (17); J. Versluis, Stolwijk (14). 800 punten: C. v. Ingen- Verwoert, Barneveld (1). 1000 punten: P.G. Bij de Vaate, Rijssen (17). 1200 punten: C. v. Vugt, Zwaanshoek (1). 1600 punten: A.P. Rothuis, Opheusden (5). 2000 punten: J. Compagner, Staphorst (6). 2400 punten: W. v. Klink, Vlaardingen (6). 2600 punten: A. v. Brenk- Moens, Ochten (6). 2800 punten: Fam. Nagtegaal, Zeist (16). 3000 punten: Y. Eisma, Wouterswoude (17); T. Groeneveld- de Sterke, Papendrecht (0). 3200 punten: M.A. Verhelst - den Deurwaarder, Werkendam (8). 4200 punten: H.G. Kreeftenberg, Eelde (8). 4600 punten: M. Rustenhoven, Veenendaal (7); A.H. de Winter- v. Beest, Sliedrecht (2). 4800 punten: E. v/d Akker, Ede (0). 5000 punten: R. Bossenbroek, Nunspeet (7); R. de Gier- Bruynes, Benschop (8); J.C. v. Hofwegen, Alblasserdam (12); N. OreelAdriaanse, Middelburg (4). 5200 punten: A. Geschiere, Middelburg (15). 5400 punten: C.W. Goedegebuure, Sint-Annaland (5); J.M. v. Laar, Ommeren (1).

22 24

Inzenden: De namen die ontstaan op de cijfers 20-8-4-35-15-39-7-29-32-14 en 15-23-11-25-36-34-3-14-21-19

22 24

26 29

28 33

27 30

31 35

32 36

37 39

Oplossingen A-1 Een wijze beroeme zich niet in zijn wijsheid, de sterke beroeme zich niet in zijn sterkheid, een rijke beroeme zich niet in zijn rijkdom Jeremia 9:23 B-1 Nijemirdum C-1 Hendrik Ido Ambacht D-1 1. ampul – laks – sjouwer, 2. prul – louter – rol – lood, 3. Kozak – klus – stro – ontij, 4. bizar – revisie – eens, 5. pre – enkel – loods – snit, 6. volmaakt – trouw – was, 7. gave – eender – rekest, 8. beroep – porie – eerst, 9. spiraal – las – stoepa, 10. vee – elders – spa – alles, 11. eenzaam – meer – radio, 12. opdracht – trouwen, 13. beest – tap – pover – rijst, 14.bon – nieuw – wol – ladder PUZZELVRIENDEN WONEN WERELDWIJD E-1 1.Echt, 2. Goedereede, 3. Boxmeer, 4. Dirksland, 5. Emmen

terdege *

28 OKTOBER 2020

157

“Breukenmeester” Kees van Eckeveld (61)

Onwijs goed onderwijs Aflevering 3

tekst & beeld: NIEK STAM

LOOPBAAN: „Ik begon in 1982 op de basisschool De Akker in Lisse, waarna ik naar de Eben Haëzerschool in Teuge ging, eerst als meester, daarna als adjunct-directeur. Vervolgens was ik 7 jaar directeur van de Groen van Prinstererschool Kampen, vanaf 2008 teamleider vmbo op de Pieter Zandt en tot vorig leerjaar locatiemanager.” LEUKSTE MOMENT VAN DE DAG: „Als op de basisschool ’s morgens de kinderen binnendruppelen: even groeten en kletsen met hen of met hun ouders.” OMVERGETELIJK: „Het dodelijke ongeluk van een jonge collega, heel verdrietig. Maar dat je dan met alle meesters en jufs ook iets voor de kinderen mocht betekenen in afhankelijkheid van de HEERE. Te beseffen dat deze collega het Woord van God had doorgegeven en dat ik dat nog mocht blijven doen. En dat dat Woord nooit vruchteloos zal blijven, omdat het Zijn Woord is.” UITDAGING: „Proberen dat alle leerlingen met plezier naar school komen! Ik sta een school voor waar de relatie tussen leerkrachten en leerlingen centraal staat.” SPIJT VAN: „In het begin van mijn loopbaan had ik soms te weinig geduld waardoor leerlingen prestatiedruk moeten hebben gevoeld. Toen ik zelf vader werd, ervoer ik daarin een omslag — al hebben mijn eigen kinderen dat niet altijd zo ervaren misschien, haha.”

AANGEMELD DOOR: PETRA EMENS: „Op basisschool De Akker in Lisse kreeg ik rekenles over breuken van een nieuwe meester die wel twee meter lang was. De eerste les klom hij met een schoteltje op een trapje en gooide dat keihard kapot op de grond, en zei: „Dit zijn breuken!” Toen ik later in Kampen ging wonen, hoorde ik dat de nieuwe directeur op de school van mijn kinderen mijn eigen onderwijzer van toen uit Lisse was. Ik kan me geen leukere meester indenken!” BEN JIJ OOK GEÏNSPIREERD DOOR EEN DOCENT OF ONDERWIJZER? MELD HAAR/HEM AAN VIA REDACTIE@TERDEGE.NL.

terdege *

28 OKTOBER 2020

159

Bekijk het eens van de andere krant. Ontdek het verschil in het Reformatorisch Dagblad

Lees hoe de krant jou helpt

rd.nl/terdege of scan de QR-code

COLUMN

EIND Voordat ik columnist werd, heb ik een aantal jaren bij een landelijke krant gewerkt. Eerst als journalist; zo kom je op de gekste plekken en mag je ook nog eens ongegeneerd al je vragen stellen. Later werd ik eindredacteur; dat was meer achter de schermen en gemakkelijker te combineren met mijn baan als moeder. Het was mijn taak om taal- en tikfouten uit de artikelen te halen en zo nodig kritische vragen te schrijven aan de auteur. Ik kwam niet langer overal over de vloer, maar las in die tijd wel voor het eerst van mijn leven de economiepagina’s. Bovendien mocht ik mijn werkdag regelmatig beginnen met het lezen van een meditatie. Waar vind je dat nog? Helaas, mijn baan bestaat niet meer. Eindredacties zijn namelijk niet meer van deze tijd. Op websites als woordenlijst.org en onzetaal.nl kunnen journalisten prima zelf opzoeken hoe je ”antifascisme” ook alweer schrijft en of het nu ”hen” of ”hun” moet zijn — mits ze daar tijd voor hebben en in de gaten hebben dat er iets fout dreigt te gaan. En dus verdween ook bij onze krant de eindredactie (al werd er al snel een vangnet in het leven geroepen voor de grootste recidivisten, maar dat heb

ik niet meer meegemaakt). Daarmee kwam er ook een eind aan de gezellige samenwerking tussen de ”dames van eind”, zoals we op de redactie bekend stonden. Een van die dames, een wandelend woordenboek en een ware legende, bracht tijdens een afscheidsdiner een aardigheidje mee voor haar drie ex-collega’s: de scheurkalender van Onze Taal. Toen we de kalender begin 2020 in gebruik namen, drong pas tot me door hóe ontzettend geschikt zo’n scheurkalender is als afscheidscadeau. Het is voor taalliefhebbers sowieso leuk om elke morgen kennis te nemen van een nieuw taalweetje, maar de wetenschap dat de hele voormalige eindredactie hetzelfde stukje las, maakte het nog mooier. Wekelijks staan er taalkronkels op het menu — zinnen uit de media die goed bedoeld zijn, maar door een taalfout of dubbelzinnigheid nogal onhandig uitpakken. De nieuwskop ”Minder koeien tegen mestoverschot” bijvoorbeeld. Of: ”Wij nemen gratis uw oude apparaat mee en vernietigen het milieu vriendelijk”. En ja, ook onze krant hebben we in deze rubriek voorbij zien komen. We dachten vast alle vier hetzelfde: dat krijg je er nu van.

NELINE IS GETROUWD EN MOEDER VAN MARTHA (7), ABEL (5), JOLIJN (3) EN REINOUT (1)

Volgende keer 11 NOVEMBER 2020

Niets missen van Terdege? Neem nu een abonnement!

Hij begon pas rond zijn dertiende met orgelspelen, maar stortte zich daar met zoveel enthousiasme op dat hij alle ‘verloren’ tijd snel inhaalde. Inmiddels heeft Gert van Hoef (25) naam gemaakt als organist, ook in het buitenland.

Hij publiceerde nauwelijks, daarvoor was Petrus Immens te bescheiden. Toch geniet hij eeuwen later nog steeds bekendheid door “De godvruchtige avondmaalganger”. Steef Post geeft Immens een gezicht door een boeiende biografie.

Gaat het wel goed in de ‘Rotpot’? Collega Gertrude stopt rode kool samen met een kruidenmix van zout, gemalen kruidnagel, venkelzaad en roze peperbes in een glazen pot. En dan is het wachten op de eerste bubbels...

WILT U DEZE ARTIKELEN NIET MISSEN? NEEM DAN EEN JAARABONNEMENT OP TERDEGE EN BETAAL €8,95 PER MAAND. 162

terdege *

28 OKTOBER 2020