RDMagazine Goede Doelen (11-7-2020)

Elke week bij het Reformatorisch Dagblad

zaterdag 7 november 2020

Corjan Rink. ‘Armoede is een gezamenlijke verantwoordelijkheid’ PAGINA 6

De tienden. Geven in het licht van Zijn onuitsprekelijke gave PAGINA 46

Het rijk van de rijken HOE EEN CRISIS DE KLOOF TUSSEN RIJK EN ARM VERDIEPT – PAGINA 16

inhoud & vooraf

39

35

29

46

beeld voorpagina: Gemma Pauwels

57

2

24

60 RDMagazine

4

goed nieuws Een cadeau voor ieder kind

6

het gesprek Corjan Rink voelt zich thuis in het Midden-Oosten

15

column De pepernoot verkeert in nood

16

verdieping Wat crises met ongelijkheid doen

24

schoonheid Muziek in de winkelstraat

29

ter plekke Zo complex is het armoedeprobleem in India

35

praktisch Vanuit huis de ander helpen

37

praktisch De ouwe sok van nu

39

essay Wat de Bijbel zegt over rijkdom en armoede

43

praktisch Digitaal collecteren

45 online Zo rijk is Jan Modaal 46 consument De tienden: oude regel, of handige richtlijn?

Niet zo slim Als tiener liep ik eens door een winkelstraat waar iets te sympathieke studenten probeerden donateurs voor een goed doel te strikken. Onnozel als ik toen was, liet ik me ertoe verleiden om op de openingsvraag van een van hen in te gaan. Wel zo vriendelijk. Niet zo slim. Tien minuten later steunde ik een organisatie die onderzoek doet naar een zeldzame ziekte waar ik de naam niet meer van weet.

Thuis vertelde mijn onderbuik dat ik het illustere gezelschap van donateurs zo snel mogelijk moest verlaten. Enig onderzoek maakte duidelijk dat de onderbuik het bij het rechte eind had.

Genoemd voorval heeft me kritischer gemaakt richting doelen die zich goed noemen. Kritischer, maar niet sceptisch. Want ik weet dat er ook écht goede doelen zijn. En wie dit magazine leest, weet ook dat hun werk écht broodnodig is.

Chris Klaasse

57

recept Een ovenschaal voor na de boswandeling

59

praktisch Creatief met textiel

60

puntuit Evangeliseren onder refo’s is lastig

62

kits Wat zou je doen met een miljoen?

65

puzzel Cryptogram & Zweedse puzzel

67

het laatste woord Verbergen

zaterdag 7 november 2020

3

goed nieuws

Goed nieuws is geen nieuws, zeggen journalisten. Alsof er alleen slecht nieuws zou bestaan. Niet dus. Kijk maar.

Jarige Job Meer dan 260.000 kinderen in Nederland hebben het thuis niet breed. Het inkomen van hun ouders is laag, armoede ligt op de loer. Soms is er geen geld om verjaardagen te vieren. Sinds 2010 trakteert Stichting Jarige Job kinderen uit de armste gezinnen op een verjaardagsbox vol versiering, lekkers en een mooi cadeau.

Medewerker Denise Hagen: „Elk jaar zijn het er meer. In 2020 hebben we al ruim 64.600 boxen verstuurd, meer dan in heel 2019.” Het is droevig dat het nodig is. „Maar we zien het ook als iets goeds dat we zo veel kinderen bereiken.”

4

RDMagazine

beeld RD, Henk Visscher

zaterdag 7 november 2020

5

het gesprek

Als iemand links zegt, heeft Corjan Rink de neiging rechts te zeggen.

Of andersom

6

RDMagazine

zaterdag 7 november 2020

7

beeld RD, Anton Dommerholt

het gesprek

Welvaartskind op zoek naar waarheid Zijn ticket richting Tel Aviv was al geboekt, toen op 11 september 2001 twee vliegtuigen zich in de Twin Towers boorden. Het maakte er de ruim anderhalf jaar die Corjan Rink als vrijwilliger in opvanghuis Jemima werkte niet rustiger op. Zijn verblijf op de Westelijke Jordaanoever stempelde zijn leven. „Door gesprekken met mensen van over de hele wereld leerde ik op zoek te gaan naar de waarheid achter mijn waarheid.”

Mariska Dijkstra-Wolters

P

raten doet hj graag en veel.

Snel ook. En met gebaren.

Soms met het hart op de tong. Corjan Rink: „Ik weet dat ik wat direct kan overkomen. Niet om het daar meteen op af te schuiven, maar ik ben geboren onder de rook van Rotterdam. En ben daar altjd bljven wonen. Dat zal wel invloed hebben.”

Hj staat op, loopt naar buiten en wjst vanaf zjn balkon in Capelle aan den Jssel naar het einde van de straat. „Kjk, daar begint Rotterdam. Het is

8

dus niet voor niets dat ik mezelf vaak Rotterdammer noem.”

Weer onderweg naar zjn stoel pakt hj een schaalmodel van een zeilboot van een van de vele stapels dikke boeken die zjn woonkamer sieren. „Die kreeg ik van een kringloopwinkel. Een vrjwilliger heeft de naam van mjn nieuwe werkgever in de zeilen geborduurd.”

Het was een van de vele cadeaus die Rink ontving bj zjn afscheid van Woord en Daad, waar hj tot 1 oktober in dienst was als relatiebeheerder particulieren. Hj had vjftien jaar nauw contact met de vele vrjwilligers, waaronder die in de kringloopwinkels en had ”jongeren” in zjn pakket. Het enthousiasme straalt van hem af, als hj over die periode praat. En over de nieuwe taak die hem wacht als manager fondsenwerving, recruiting en relatiebeheer bj Mercy Ships. Een baan met

RDMagazine

zaterdag 7 november 2020

9

beeld RD, Anton Dommerholt

het gesprek

mooie doelen, zoals fondsen binnenhalen voor het nieuwe ziekenhuisschip Global Mercy, waarvoor elk jaar ook nog eens honderden vrjwilligers nodig zjn.

Woord en Daad, Mercy Ships, u zoekt het internationaal. Is Rotterdam uiteindeljk toch niet groot genoeg? „Ik heb de afgelopen jaren inderdaad veel gereisd. Dat zie ik als een voorrecht. Ik heb zo veel mooie mensen ontmoet. Met veel van hen heb ik nog altjd contact. Via WhatsApp en Facebook gaat dat makkeljk. Nu ik bj Mercy Ships ben gaan werken, ben ik wat minder vaak op reis.

Daardoor hoop ik wat meer tjd te hebben om híér mooie dingen te doen. Misschien kan ik buddy worden van een paar jongeren of zo. Want inderdaad, ook hier is genoeg nood. En je hoeft niet ver weg om mooie mensen te ontmoeten.”

U bezocht veel landen in Afrika, maar ook India, Guatemala, Colombia en de Filipjnen.

Waar voelde u zich het meest thuis? „Ik geniet van het mooie wat ik zie in andere culturen. Ieder land heeft zjn eigenheid. Een eyeopener in al die landen was voor mj de gastvrjheid die ik ben tegengekomen. En de mensen spreken me aan. Ik houd ervan om naar hun verhalen te luisteren. Veel in die landen leert je dankbaar te zjn, te genieten of te relativeren. Maar als je me vraagt waar ik me het meest thuis voel, dan is dat in het Midden-Oosten.”

Waarom het Midden-Oosten? „Dat is de plek waar ik als jonge gast, net 21, vrjwilligerswerk deed in Jemima, een tehuis voor gehandicapte jongeren van Palestjnse afkomst op de Westeljke Jordaanoever. Mensen snappen het vaak niet goed als ik zeg dat ik daar nog graag een keer heen zou gaan, want het is en bljft een conlictgebied. En dat is verdrietig. Maar het is ook zo interessant wat daar gebeurt. Joden, Palestjnen; de meeste mensen die je spreekt willen maar één ding: in vrede met elkaar leven.”

En u heeft ook geen oplossing om dat voor elkaar te krjgen? „Over het Midden-Oosten hebben we, als christenen, al heel snel een opvatting. Maar ik ben achter één ding gekomen in mjn leven: situaties in de wereld zjn vaak te ingewikkeld om daar met mjn westerse blik even een zinnige mening over te geven. Ik stel die mening inmiddels regelmatig bj door goed naar mensen te luisteren. Ook naar hen die niet direct mjn visie delen. Zoals mjn Palestjnse vrienden. Dan bljkt dat de waarheid soms net anders is dan de waarheid die ik in mjn hoofd had.

Ik daag mensen graag uit datzelfde te doen.

10

Tjdens discussies op verjaardagen bjvoorbeeld ben ik graag degene die een andere mening verkondigt. Als de meute rechts zegt, zeg ik links, of andersom. Puur en alleen om mensen wakker te schudden en te laten ervaren dat er vaak ook een andere kant is.”

Het hing er trouwens maar om of u naar Bethlehem zou vertrekken, destjds. „Dat klopt. Net na de aanslagen op de Twin Towers gonsde het van de geruchten dat de Palestjnen erachter zouden zitten. En ik had m’n tickets al geboekt.”

Wat vonden uw ouders ervan dat u toch naar Jemima ging? „Het was duideljk niet hun keus, maar toen ik besloot toch te vertrekken, zjn ze wel achter me gaan staan.”

„Pas toen er een helikopter overvloog en ik me snel verborg, begreep ik dat ik in een oorlog had geleefd” Dat zal hun wel slapeloze nachten hebben bezorgd... „Ja, het werd een onrustige tjd. De tweede intifada brak uit. De tanks stonden regelmatig achter ons gebouw te schieten. Bombardementen, soldaten, razzia’s. Ambulances reden af en aan. Er gold vaak een straatverbod. Pas later, toen ik terug in Nederland was en bj de eerste de beste helikopter die overvloog me verborg onder een afdakje, besefte ik dat ik uit een oorlogssituatie kwam.

Mjn ouders hadden dat al eerder in de gaten. Ze belden me vaak als ze weer iets verontrustends op het nieuws hadden gehoord. Zelf wist ik dan vaak nog van niks.”

Wat leverde het verbljf u uiteindeljk op? „Ik kan wel zeggen dat de periode in Bethlehem mjn leven gestempeld heeft. Het was een pittige periode –stond ik daar als 21-jarige opeens luiers van volwassen jongens te verschonen– maar ook een leerzame. Ik werd op mezelf teruggeworpen en moest door het contact met mensen van over de hele wereld opnieuw ontdekken hoe ik over de wereld en over mezelf dacht. Dan kom je er ook achter dat niet alles vanzelfsprekend is, zoals onder welke omstandigheden je bent opgevoed.

RDMagazine

Corjan Rink

beeld RD, Anton Dommerholt

Corjan Rink wordt in 1978 geboren „onder de rook van Rotterdam”, in Krimpen aan den IJssel. Hij groeit op als middelste in een gezin van drie.

Zijn vader werkte als politieagent, zijn moeder kwam uit de zorg. Na de middelbare school gaat hij journalistiek studeren aan de Christelijke Hogeschool Ede. Die studie rondt hij „bijna af.” Net na de aanslagen op de Twin Towers in 2001 vertrekt hij naar Jemima in Bethlehem, waar hij ruim anderhalf jaar vrijwilligerswerk doet. In 2006 gaat hij als relatiebeheerder aan de slag bij stichting Woord en Daad. In die hoedanigheid reist hij onder meer met jongeren en docenten naar diverse ontwikkelingslanden. Sinds oktober is hij manager fondsen, recruiting en relatiebeheer bij de medische hulporganisatie Mercy Ships. Corjan Rink is ongehuwd en kerkt in de hervormde Hillegondakerk in Rotterdam.

zaterdag 7 november 2020

Ik herontdekte ook wat het geloof voor me betekende. Tjdens de eerste weken had ik weinig contact met andere vrjwilligers en medewerkers en ik voelde me eenzaam. Ik smeekte God me te laten zien of ik moest gaan of dat ik zou bljven.

Ik kan niet anders zeggen dan dat Hj geantwoord heeft door me vrienden te geven met wie ik nog altjd contact heb. Mede door hen werd het een fantastische tjd.”

Hoe bereidt Woord en Daad jongeren die misschien wel voor het eerst naar het buitenland gaan voor op een verbljf in een andere cultuur? „Voordat jongeren vertrekken, doorlopen ze altjd een begeleidingstraject. We vertellen ze veel over het land waar we naartoe gaan en denken in verschillende bjeenkomsten met elkaar na over hoe je kunt omgaan met een andere cultuur. Dat is belangrjk, want daardoor kunnen ze zich van tevoren al een beeld vormen over de situatie daar.

Ik vond het zelf ook altjd belangrjk dat ze leren luisteren zonder vooroordelen.”

Want, die zjn er? „Bj veel westerlingen leven vooroordelen over mensen in bjvoorbeeld Afrika. Dat ze lui zjn. Of dat iedereen straatarm is. Dat mensen oneerbiedig zjn in de kerk.

Die denkbeelden kun je voordat je op reis gaat allemaal in je hoofd hebben. Maar ik wil jongeren uitdagen om een andere cultuur te ervaren door goed te kjken en te luisteren naar verhalen om zo een eerljk plaatje te krjgen. Dan mag je gerust kritisch zjn en gebruiken of gewoonten afkeuren.

Maar doe dat niet op basis van gedachten die je van tevoren al had zonder de mensen en de situatie goed te kennen.”

Tjdens de reis zjn leerlingen van hier aan leerlingen daar gekoppeld. Er staat een bezoek aan de woonplekken van jongeren op het programma. Wat doet zo’n huisbezoek met Nederlandse scholieren? „Dat zjn vaak heftige dagen, want leerlingen van de scholen die Woord en Daad sponsort komen uit arme gezinnen. In het begin van mjn reizen verwachtte ik dat jongeren zouden breken op het moment dat ze rondgeleid werden in het huis van hun buddy. Maar de meesten lopen tjdens zo’n bezoek schjnbaar onbewogen rond. Dat wil niet zeggen dat het bezoek hen koud laat, maar ze nemen het tot zich en moeten het eerst een plekje geven voordat ze erop kunnen reageren. ’s Avonds komen de opmerkingen. „Het is wat, dat ze daar echt zo leven.” De verbazing ook dat de mensen niks hebben, maar dat ze dan toch van hun laatste geld een les cola voor ons halen. En daarna komen vaak ook de vragen.”

11

beeld RD, Anton Dommerholt

het gesprek

12

RDMagazine

Welke vragen? „Nou, vragen die veel volwassen kerkgangers misschien niet durven te stellen. Bjvoorbeeld: „Ik weet niet of ik in God geloof als ik dit allemaal zie.” Dan kun je daar heel hard tegen ingaan en zeggen: Natuurljk bestaat God! Of je kunt doorvragen. Waarom denk je dat? Dan heb je daar samen een gesprek over. Van hart tot hart.”

U bent inmiddels tientallen keren op huisbezoek geweest. Went armoede? „Nooit. Als leerlingen me laten zien waar ze wonen en slapen, dan voel ik dat na zo veel jaren nog altjd in m’n buik. Als we met onze westerse bril kjken, snappen we soms ook gewoon niet hoe mensen zo kunnen leven.”

Jongeren zouden kunnen vragen: Waarom laat God dit toe? „Ik ben daar eerljk in: dat weet ik zelf ook niet goed. Wel weet ik dat Hj doet wat Hj het beste acht. En ik heb geleerd dat als je met die wetenschap leeft, God er alleen maar groter op wordt.

Niet begrjpeljker overigens.

Ook weet ik dat Hj elk mens een eigen verantwoordeljkheid heeft gegeven. Dus als ik God de vraag zou stellen waarom Hj dit allemaal toelaat, dan zal Hj mj dezelfde vraag kunnen stellen. Wat doe ík aan deze situatie? Dan gaat het niet alleen om geld geven, maar ook om je leefgedrag hier.

Kan ik het verantwoorden om kleding te kopen waar kinderen aan meewerken. Of chocolade waarvoor de cacaoplukkers uitgebuit worden. Als je zo met die vraag omgaat, krjgt hj geljk een heel andere lading.”

Hoe ver reikt die verantwoordeljkheid? „Armoede is een gezamenljke verantwoordeljkheid van de mensen daar, het bestuur van een land, ontwikkelingsorganisaties en ons westerlingen. Ik geloof niet in witte redders. Ik zou zelf het verschil tussen rjke en arme landen dan ook niet benadrukken, maar zie het verschil voornameljk in kansen die mensen krjgen. En wat ze daarmee doen. In de Filipjnen steunt Woord en Daad een project waarin studenten getraind worden om zelf te leren onderhandelen met fabrikanten uit het Westen. Dat vind ik dus mooi. Want zo maak je de mensen zelf sterk.

Om het weer even naar onszelf te trekken: wj hebben hier wel heel veel mogeljkheden, wj zitten in een positie waarin we kunnen geven aan mensen die het minder hebben dan wj.”

Zjn we ons daar als westerse christenen genoeg van bewust? „Ik denk dat we hier vaak wat te comfortabel in onze welvaart zitten. We zjn maar wat bang om die op te moeten geven. Als we de Bjbel nalezen

zaterdag 7 november 2020

over het begrip geld, dan weten we allemaal dat we alles wat we bezitten, hebben gekregen. En wat doe je daar dan mee voor een ander? Dat vind ik wel iets om over na te denken.

Ds. W. Visscher uit Amersfoort zei eens dat wj hier allemaal ons eigen aardse paradjsje aan het maken zjn. Dat ben ik nooit vergeten. Omdat ik het herken. Want ik ben zelf ook een welvaartskind. En ook niet de wereldverbeteraar die ik misschien zou moeten zjn.”

Hoe zien jongeren zichzelf als ze op reis zjn? „Dat we welvaartschristenen zjn dringt vaak door als ze zien hoeveel moeite het veel mensen kost om elke avond eten op hun bord te krjgen.

Dat is heel anders dan in Nederland, waar het voedsel vaak voorverpakt in de supermarkt ligt.

Bewust liet ik jongeren hun gastouders vaak helpen met bjvoorbeeld het slachten van een kip.

Met dat beeld in het achterhoofd bid je de bede ”Geef ons heden ons dageljks brood” voortaan toch anders.”

„Als we de Bijbel erop nalezen, weten we allemaal dat we alles wat we bezitten, hebben gekregen” U bent enthousiast over de vaak intensieve gesprekken die u tjdens de reizen met jongeren had en heeft daar ook een visie over.

Welke? „Ik heb ervaren dat juist de gesprekken tussen ouderen en jongeren heel veel moois kunnen opleveren. Ik zou willen dat ouderen zich bjvoorbeeld in de kerk niet alleen terug zouden trekken in vrouwen- en mannenverenigingen en jongeren op hun jeugdvereniging, maar dat er juist meer gemixte initiatieven ontstaan.

Tjdens de reizen hield ik weleens een speeddate. Jongeren praten dan steeds kort met elkaar over een les uit de Bjbel. En dan daarna weer met een volgende over een nieuw onderwerp. Ik heb de spanningsboog bj jongeren in de loop van de jaren steeds korter zien worden, en dit paste daar mooi bj. Maar even los daarvan, zo’n initiatief zou dus ook heel goed uit te rollen zjn binnen een kerkeljke gemeente. En reken maar dat je dan boeiende gesprekken krjgt.” >>rd.nl/hetgesprek

13

NOOD HULP

OEKRAÏNE

Stichting MIR WAM wil de volgende doelen bereiken:

# ! "

$

Weduwen van (geestelijk) voedsel voorzien Een dovenstudio ondersteunen met het voorlezen van geestelijke boeken Voorganger van een autobus voorzien om te evangeliseren

Deze advertentie is mede mogelijk gemaakt door: mirwam.nl/sponsoren

HELPT U ONS? > NL64 RBRB 08 515 83 415 WWW.MIRWAM.NL/DONEREN

Gee voor ch f psycho ristelijke s www.stich ociale hulp tingdev ! luchth meehelp euvel.nl/ en

vacature Een helpende hand voor je naaste Heb jij een uurtje over?

Professionele christelijke hulp is nodig.

Zeker in deze tijd!

Ons werk is voor een groot deel onzichtbaar. Huwelijken worden gered, in veel gezinnen geven we steun, we helpen mannen en vrouwen breken met seksverslaving.

Uw steun is daarbij onmisbaar!

Heeft u hulp nodig? Neem nu contact met ons op. www.stichtingdevluchtheuvel.nl

0113-213098

Voor giften: IBAN: NL85 INGB 0004 3255 63 t.n.v. De Vluchtheuvel.

Als vrijwilliger bij De Schutse geef je een meerwaarde, in de activiteiten en (individuele) aandacht aan onze bewoners en deelnemers. Zo geven begeleiders en vrijwilligers samen invulling aan een zinvol dagprogramma of vrijetijdsbesteding. Op dit moment zijn wij – voor de Betuwe - op zoek naar mensen die onze huidige vervoersvrijwilligers komen versterken.

Ook zijn wij op zoek naar vrijwilligers voor activiteiten zoals fietsen, wandelen, zwemmen, koken en voorlezen.

Zet ook je talenten in voor je naaste! Stuur een e-mail naar vrijwilligers@deschutse.nu of kijk op deschutse.nu/vrijwilligers

De Schutse Zorg wat er écht toe doet

column

Pepernotenpaniek wim@rd.nl

Z

even miljard werden er verleden jaar in ons land van verkocht: pepernoten. Of beter gezegd: kruidnoten. Want zo heten ze eigenljk.

Hoe dan ook, dit jaar is alles anders. De pepernotenindustrie is in paniek. Lichte paniek, maar toch. Een van de makers van het strooigoed verklaarde onlangs in de media dat klanten de kruidnoot in deze onzekere tjden in de winkels links laten liggen. Minder geld te besteden, minder impulsaankopen.

Helemaal geloven doe ik dat niet, trouwens. Onlangs zag ik nameljk een jonge moeder met een jengelende kleuter in een winkel langs de schappen struinen. We moesten op 1,5 meter afstand in een lange rj voor de kassa aanschuiven en de winkeluitbater had z’n kans gegrepen. Wetend dat moeders met hongerige kinderen minutenlang langs de rekken zouden schuifelen, had hj ze gevuld met snoep. En als een kind snoep ziet en een moeder moe is dan willen er nog wel eens wat zoete of kruidige waren in het karretje belanden.

Zo ook in dit geval. De moeder was trouwens niet moe, maar iemand die bljkbaar had besloten haar kind tegen elke prjs tot een verwend schepsel op te voeden. Het ene na het andere snoepgoed werd gepakt, in de kar gelegd en er weer uitgehaald.

Want het jongetje kon maar niet kiezen uit drie soorten. Waarna moeder ze maar alledrie kocht.

Als dat geen impulsaankopen zjn, dan weet ik het niet meer.

zaterdag 7 november 2020

Maar met de pepernoten gaat het dit jaar dus niet lukken. Er wordt nameljk ook te weinig over Zwarte Piet gediscussieerd omdat iedereen bezig is met corona. Want hoe meer gedoe over de zwarte knecht van Sinterklaas, hoe meer mensen bljkbaar geneigd zjn om pepernoten te kopen, las ik.

Toen ik over de in nood zjnde pepernoot hoorde, vroeg ik me af hoelang dit snoepgoed nog verkocht mag worden. En dan heb ik het niet over het exorbitant hoge suikergehalte van de kruid-

Hoelang mag dit strooigoed nog verkocht worden? noot. Van iedere 100 gram pepernoten bestaat nameljk 77 gram uit koolhydraten, waarvan 32 gram uit suikers. Dat zou inderdaad verboden moeten worden.

Nee, voor de suikerpolitie ben ik niet zo bang, maar wel voor de moraalpolitie. Doet dit strooigoed niet te veel denken aan ons foute verleden?

Peper, kruiden, VOC... Ik zeg verder maar niets.

Voor je het weet breng je iemand op een idee en moet niet alleen de negerzoen een andere naam krjgen, maar worden de peper- of kruidnoten helemaal uit het assortiment verwjderd. En hoe slecht ze ook zjn, dat zou ik best betreuren.

15

verdieping

16

RDMagazine

Kloof rijk en arm verdiept Om met een onthutsend feit te beginnen: Nederland staat als het om private vermogens gaat wereldwijd aan de top van de ongelijkheid. De cijfers slaan het beeld van een polderende natie vol gelijkheid aan flarden. De welvaart is nog steeds hoog, maar de kloof tussen rijk en arm verdiept zich. Crises, oorlogen en epidemieën vormen een belangrijk kantelpunt.

beeld Gemma Pauwels

Ad Ermstrang

De grote pestepidemie van 1348 trof Italië, ook brandhaard in de coronacrisis, als eerste Europese land. De ziekte kostte zeker een derde van de bevolking het leven, maar verkleinde de verschillen in de samenleving. Het toenmalige erfrecht zorgde voor een gelijke verdeling. De overlevende arbeiders waren bovendien goed georganiseerd en konden daardoor hogere lonen eisen. Overigens leidde de pestepidemie van 1630 juist tot grotere ongelijkheid, omdat de Italiaanse elite de regels in de tussenliggende eeuwen in hun voordeel had gewijzigd.

zaterdag 7 november 2020

17

verdieping

Kleintjes Zo zou het gegaan kunnen zjn. Pas de laatste tien jaar is duideljk geworden wat de gevolgen kunnen zjn van epidemieën, overstromingen, oorlogen of bjvoorbeeld bodemerosie op de verdeling tussen rjk en arm. Het onderzoeksteam van prof. dr. Bas van Bavel, hoogleraar sociale en economische geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, doorzocht de geschiedenis. „Zo werd Groningen in de 17e en de 18e eeuw geteisterd door grote overstromingen. De kleintjes verloren, de grote wisten hun bezit te vermeerderen.”

Veel recenter, tjdens de inanciële crisis tussen 2008 en 2013, deed zich iets soortgeljks voor. „Ondernemers in het midden- en kleinbedrjf waren gedwongen hun bezit te verkopen aan grotere

ijk

ijsw

weljks.

Het is een donkere decemberdag in 1685. Het Groningerland is enkele weken geleden getroffen door een grote overstroming. Veel boerderjen zjn compleet weggespoeld en er zjn veel dieren verdronken. Bj de Waddenzee zou volgens geruchten een hele familie door het zoute zeewater zjn verzwolgen.

Ook Dirk en Maria brengen het er niet ongeschonden vanaf. Het woonhuis, dat op een glooiing in het landschap is gebouwd, staat nog overeind, maar de schuur is ingestort. Enkele koeien hebben de overstroming niet overleefd, andere zjn ziek geworden. De akkers zjn volgend jaar niet bruikbaar als gevolg van het zilte zeewater.

Geld voor een nieuwe schuur en andere koeien is er niet.

Maria vertelt wat er die ochtend is gebeurd. Rjk Costen, de opkoper van de adelljke familie Addinga, kwam onaangekondigd binnen. „Hj heeft een bod op alle bezittingen gedaan. Net als bj buurman Creamer.” Dirk trekt een zuur gezicht. „We zullen zjn armetierige aanbod moeten aannemen.

De Addinga’s pakken alle grond in de omgeving.

Als we niet van de honger willen omkomen, zullen we voortaan voor die rjkelui moeten melken.”

ld Ed va nR

V

erbjsterd kjkt Dirk naar zjn vrouw Maria, die op de krakkemikkige stoel aan de oude tafel heeft plaatsgenomen. Vjf van de kinderen achter haar, de jongste op schoot.

Er ligt modder op de vloer. Eten is er nau-

e

Prof. dr.

be l. ve a nB Bas va

partjen met veel diepere zakken.” Als voorbeeld noemt hj de boekensector. „Veel winkels hebben hun deuren moeten sluiten, terwjl de omzet van Bol.com in deze branche stjgt.”

Tweede Wereldoorlog Ellende leidde niet altjd tot grotere ongeljkheid.

Er zjn maar weinig periodes in de geschiedenis waarin de rjkdom zo geljkmatig was verdeeld als

Rijkdom was in de geschiedenis niet vaak zo gelijkmatig verdeeld als in de decennia na 1945 in de decennia na 1945. Daar gingen twee wereldoorlogen aan vooraf. Hetzelfde geldt voor de 14e eeuw, toen de zwarte dood de Europese bevolking had gedecimeerd. Na een zware pestepidemie hadden de gilden veel in de melk te brokkelen, na 1945 deelde de gewone man via vakbond, kerk of politieke partj in de macht.

Deze historische ontwikkelingen tonen volgens Van Bavel aan dat het niet de schok in de samenleving zelf is waardoor grote veranderingen optreden. „Een crisis doet natuurljk wel het

De krach van 1929. Ook na de grote daling van de beurzen in dat jaar en de da aropvolgende economische depressie namen de welvaartsverschillen eerder af dan toe. Er werd ingezet op een uitbouw van de sociale zekerheid, het belastingstelsel werd progressiever, de positie van huurders sterker en de arbeidswetgeving kreeg een impuls, alles onder druk van nieuwe sociale bewegingen en organisaties.

18

RDMagazine

verdieping

nodige, maar dat is meestal voor de korte termjn.

Zoals het verdampen van beurskoersen of –bj een oorlog– het verwoesten van kapitaal. Rjken raken tjdeljk een deel van hun vermogen kwjt.

De beurs veert echter na een aantal weken of maanden weer op, de gevolgen van een oorlog zjn als het om vermogen of bezittingen gaat meestal een kwestie van enkele jaren. Belangrjker zjn de uiteenlopende effecten voor verschillende groepen in de samenleving en het politieke antwoord op de crisis. Daarbj spelen de verdeling van bezit en van politieke invloed een cruciale rol.”

38 cent belasting worden betaald. De afdracht op inkomen uit vermogen bedraagt voor elke euro 8 cent. En hoe groter het vermogen, hoe lager de afdracht. En die is aanzienljk minder dan in landen die juist bekendstaan om hun verschillen tussen arm en rjk, zoals de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrjk.”

Met een van zjn masterstudenten vulde Van Bavel de beschikbare gegevens van het CBS over

Piketty Over de groeiende kloof tussen rjk en arm wordt sinds 2013 weer stevig gediscussieerd. Aanleiding is het boek ”Kapitaal en ideologie” van de econoom Thomas Piketty, dat in dat jaar verscheen.

De Fransman stelt in de bestseller dat de ongeljkheid in het welvarende Westen schrikbarend groot is.

Cjfers laten ook in Nederland een grote kloof tussen rjk en arm zien. Uit een rapport van de Wetenschappeljk Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) bljkt dat de onderkant van de inkomenspiramide, de 10 procent minst verdienende huishoudens, er al decennialang op achteruit gaat.

Die groep bestaat voor een belangrjk deel uit volwassenen met een uitkering, naast bjvoorbeeld zzp’ers met weinig inkomsten of alleenstaanden met laagbetaalde baantjes. De inkomensongeljkheid groeit volgens de WRR door de versoberingen van de uitkeringen, ingezet in de jaren tachtig van de vorige eeuw.

De grootste ongeljkheid in welvaart zit echter niet in de inkomensongeljkheid, maar in het verschil in privaat vermogen. De onderste 60 procent van de Nederlandse huishoudens heeft 1 procent van het totale vermogen in handen. De rjkste 10 procent beschikt over meer dan de helft van het vermogen. Onderaan, zo bljkt uit de cjfers, groeien de schulden en bovenaan groeien de topvermogens als kool. Van Bavel: „Nederland is beslist een rjk land, maar het grootste deel van de vermogen van de gewone man zit in de pensioenfondsen.

Dat is een prima stelsel dat we moeten koesteren, maar je kunt er niet bj en je hebt er niets aan om inanciële schokken op te vangen.”

„Nederland is een rijk land, maar het vermogen van de gewone man zit in de pensioenfondsen”

Marktdenken De verschillen komen volgens de hoogleraar ook voort uit het belastingstelsel. „Van iedere euro die in Nederland met werk wordt verdiend moet

topvermogens aan. „Daaruit bljken bezitters van topvermogens een nog veel groter aandeel in het totale vermogen te hebben dan uit de oficiële statistieken bljkt.” (zie graphic) De economisch historicus wjt de toenemende ongeljkheid vooral aan het marktdenken, dat Nederland al enkele decennia in een jzeren greep houdt. „De afbraak van het maatschappeljke middenveld is met name sinds 1990 zichtbaar.

De macht van de vakbond nam af. Coöperaties en publiekrechteljke organisaties en woningbouwverenigingen werden marktpartjen. Honderden miljarden kwamen in een marktgericht verband terecht. Het grote internationale bedrjfsleven kreeg steeds meer ruimte.”

Coronagolven In 2020 doet de prangende vraag zich voor wat de coronagolven betekenen voor de verdeling van de welvaart. Als er niet wordt ingegrepen, zal deze crisis de verschillen verder verdiepen, vreest Van Bavel. „De regels van het economische krachtenspel zjn na 2008 niet veranderd. Het wrange is bovendien dat juist de werkers in vitale beroepen, die in de frontlinie stonden, zoals de verpleegkundigen, onderwjzers, vuilnismannen en pakketbezorgers, het meest in de verdrukking komen.”

De afgebrokkelde macht van de factor arbeid

De Eerste (1914-1918) en de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) verminderden de ongelijkheid. Vakbonden, politieke partijen, coöperaties en kerken lieten hun invloed gelden en zorgden voor een verdeling van de welvaart via belastingen op vermogens en erfenissen.

20

RDMagazine

Gecorrigeerd vermogen van de top 1-procent 40

Aandeel in procenten

Top 1% (Gecorrigeerd, aanmerkelijk belang) 35 30 25

Top 1% (CBS) 20 15 10 5 0 2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

Data: CBS StatLine | ESB

De officiële statistieken van het CBS onderschatten volgens prof. Van Bavel het „aanmerkelijk belang” met een factor twee. Een door hem gecorrigeerde graphic geeft aan dat de top 1 procent ongeveer een derde van het private vermogen in Nederland bezit. Ten opzichte van het nationaal inkomen is het vermogen van de top 500 tussen 2011 en 2018 met 22 procent toegenomen.

belooft volgens hem weinig goeds voor het postcoronatjdperk. „Bovendien, na corona staan we voor dezelfde grote uitdagingen als die we vóór de pandemie al zagen, zoals het enorme aandeel lexibele en onzekere arbeid. En niet te vergeten: de energietransitie.”

Chaotisch Helemaal hopeloos is het volgens de hoogleraar niet. „Net als mondialisering komt corona als een schok van buitenaf, maar bepalen we zelf het antwoord. Met name in wet- en regelgeving.” Om de groeiende ongeljkheid een halt toe te roepen dient volgens hem het belastingstelsel grondig te worden aangepakt, evenals de inrichting van de arbeidsmarkt. „Concreet betekent dat minder belasten van arbeid, en het evenrediger belasten van de zeer rjken. En het herstellen van het

maatschappeljke evenwicht. Geef zzp’ers meer mogeljkheden om zich te organiseren, bevorder sociaal ondernemerschap met bedrjven die bjdragen aan een maatschappeljk doel. Zet in op het midden- en kleinbedrjf en regionale ecosystemen. We moeten naar een pluriformer landschap.

In onze gereedschapskist zit nu alleen de private, winstgerichte onderneming, en de staat. Dat is echt veel te weinig om de grote uitdagingen aan te kunnen.”

De situatie is wel urgent, benadrukt Van Bavel. „Het is aan de politiek om, te midden van de coronanood, al verder te denken en aanpassingen op veranderingen in de wetgeving voor te bereiden.

Of dat haalbaar is in deze nogal chaotische tjd, is de vraag. Ik bljf hoopvol, maar besef dat de inzichten in de wetenschap op dit punt verdergaan dan in de politiek.”

De oliecrisis in de jaren zeventig leidde tot inflatie en massale werkloosheid. Toch nam de ongelijkheid niet sterk toe. Het gaf wel een omslagpunt, want als antwoord op deze crisis brak een tijdperk van deregulering en privatisering aan: de opkomst van de vrije markt. Het zou later het einde van coöperaties inluiden en ook de vakbonden waren over het hoogtepunt van hun macht heen en zagen hun invloed daarna langzaam afbrokkelen.

zaterdag 7 november 2020

21

verdieping

„Corona werkt als een vergrootglas”

r

issc he

kV

en

,H

C

Dat betekent belasten naar draagkracht, meer belasting op consumptie en minder op arbeid. Andere noodzakeljke maatregelen zjn het afschaffen van het toeslagenstelsel, eerljker verdelen van vermogens door rjken zwaarder te belasten, hervorming van de arbeidsmarkt en stimuleren van praktische opleidingen. „We hebben –om maar wat te noemen– veel meer timmerlieden, brandweermensen en elektrotechnici nodig. Er zjn al meer dan voldoende managers en young professionals. In die zin laten deze tjden van corona extra zien wat echt telt: vakmensen en publieke sectoren als de zorg.” Voor wat betreft de salarissen van deze laatste groep: een volgend kabinet zal er, zodra er een helder advies ligt, volgens hem niet omheen kunnen om hier d el be iets aan te doen. . s ruin De ChristenUnie diende recent een uitgeB o p Ep werkt voorstel in voor een eerljker verdeling van de belastingdruk. Bruins geeft aan dat een eerljker herverdeling van de welvaart ingewikkeld is en tjd zal vergen. Hj sluit niet uit dat, om te voorkomen dat bepaalde groepen te hard getroffen worden, het Rjk „enkele miljarden zal moeten bjleggen.” Extra inkomsten kunnen worden verkregen uit een vliegbelasting, accjnzen en hefingen op andere activiteiten die het milieu aantasten. Belastingontwjking door de (super) rjken moet nog moeiljker worden gemaakt en topsalarissen, bjvoorbeeld in de bankensector, aan banden worden gelegd.

Om gezinnen met onhoudbare schulden te helpen, is recent een fonds opgericht. Gemeenteljke kredietbanken krjgen mede dankzj de inspanningen van de ChristenUnie de komende tjd de gelegenheid schulden op te kopen. Bruins, die aan de basis van dit initiatief stond, spreekt van een „Jubeljaarfonds. Die schulden worden nu op een perverse wjze onderling verhandeld. Met het fond kan voor een half miljard aan schulden worden weggewerkt.”

RD

orona werkt volgens ChristenUnie-Tweede Kamerlid Eppo Bruins als een vergrootglas. „Het maakt voor iedereen zichtbaar hoe diep de kloof tussen arm en rjk is.” Het vraagt volgens hem om een grondige herziening van het belastingstelsel en de arbeidsmarkt.

Bruins, inancieel specialist bj de ChristenUnie, is het met prof. Van Bavel eens dat de rjkdom bj een steeds kleinere groep terechtkomt en dat hun vermogen groeit. Of de kloof tussen arm en rjk steeds breder wordt, waagt hj te betwjfelen. „Wel dieper. Het hangt ervan af wat je tot het vermogen rekent. Als we in Nederland de pensioenaanspraken meetellen, valt het verschil wel mee.”

Dat wil niet zeggen dat er niets aan de hand is. „Als je voor een dubbeltje geboren bent, wordt het steeds lastiger om een kwartje te worden. Dat zegt ook het Sociaal en Cultureel Planbureau. Wanneer iemand in een huurhuis woont en een lexibel contract bezit, is het vrjwel onmogeljk om deel uit te gaan maken van de middenklasse. Die groep wordt steeds verder uitgehold. De groep die een wasmachine verwjderd is van armoede, neemt nog steeds toe. Een proces dat al tientallen jaren aan de gang is. Daarentegen is het voor rjken gemakkeljker om rjkdom te behouden en uit te breiden.”

Volgens de CU’er is het belastingsysteem een belangrjke boosdoener. „De onderkant wordt met toeslagen opgepompt. Zozeer zelfs dat het vaak niet meer lonend is om nog meer te gaan werken.

Eenmaal aan het werk, ben je als anderhalfverdiener beter uit dan als alleenverdiener. De keuze om eventuele inanciële problemen op te lossen door steeds meer uren te gaan werken, beperkt de keuzevrjheid in het gezin, bj het opvoeden van kinderen en het verlenen van bjvoorbeeld mantelzorg.”

Bruins bepleit een grondige herziening van het stelsel, „met een gerichtheid op huishoudniveau.”

De financiële crisis van 2008 werd te lijf gegaan met grote hoeveelheden belastinggeld om het financiële systeem intact te houden en banken te redden. Het heeft de kloof tussen arm en rijk onmiskenbaar vergroot.

22

RDMagazine

Corona lijkt op het eerste oog arm en rijk te treffen. Schijn bedriegt, want rijken kunnen zich beter onttrekken aan het virus zelf en de gevolgen ervan. Opnieuw zijn grote bedragen ingezet. De ‘spelregels’ (belastingen, arbeidsmarkt en dergelijke) zijn nog hetzelfde. Van Bavel vreest dat de gevolgen van het virus de verschillen tussen arm en rijk opnieuw zullen vergroten.

zaterdag 7 november 2020

23

schoonheid

24

RDMagazine

beeld RD, Henk Visscher

RD-fotograaf Henk Visscher (63) verkocht als tiener ooit zijn brommer om een fotocamera te kunnen kopen. Tijdens zijn opleiding aan de grafische school in Utrecht zocht hij naar een manier om creativiteit vorm te geven – en die vond hij in fotografie.

zaterdag 7 november 2020

25

beeld RD, Henk Visscher

schoonheid

26

RDMagazine

Draaiorganist A ls in de verte klanken van een draaiorgel te horen zjn, weet je dat het centrum van de stad niet ver meer is. Een deel van het winkelend publiek mag de straatmuziek dan kitscherig en volks vinden; de meeste mensen worden er vroljk van. Dat is de ervaring van de eigenaar van het orgel op wielen dat hiernaast is afgebeeld.

Nederland wordt steeds welvarender, maar ook het standsverschil neemt toe. Zou dat er de oorzaak van zjn dat het draaiorgel langzaamaan uit het straatbeeld verdwjnt? Feit is dat het inkomen van de draaiorgelman een goede indicator is voor de vrjgevigheid van een stad of buurt.

Bj wjze van proef besloot een Amsterdamse draaiorganist de P. C. Hooftstraat –de duurste straat van Nederland– eens te bezoeken. Bj de eerste winkel kreeg hj vjf euro. Bj de tweede één, de derde had geen belangstelling en bj de vierde werd hem gevraagd „op te hoepelen.” De man koos eieren voor z’n geld. Het was volgens de muzikant „een louterende ervaring.” Zjn ervaring: bj gewone mensen haal je meer op dan bj de beter bedeelden.

zaterdag 7 november 2020

27

Geef kinderen in armoede een kansrijke toekomst

Jan /Lammie Post

Goedkoop snoep inkopen voor wederverkoop!

Speciaal voor kerken, scholen, stichtingen, verenigingen, goede doelen e.d.

Goedkoopsnoep Speciale prijzen voor goede doelen! inkopen voor wederverkoop. Aanbieding!! Zakjes Kijk op de website voor meer aanbiedingen! met 10 rollen snoep vanaf... € 2,49. Kijk voor meer Speciale fair-aanbieding: verschillende aanbiedingen op de website 10 wwwgoedkoopsnoep.nl.

Velen maken hier al gebruik van! rollen snoep … vanaf € 3,99 Ik praat graag persoonlijk met u door over de mogelijkheden om via Red een Kind door te geven aan een volgende generatie.

- Lammertina Klein Obbink Bel: 038-460 46 48 Kijk voor meer informatie op redeenkind.nl/nalaten

s, Groot in keu js klein in pri

06 - 36 22 60 12 Steenbank 3 8321 DC Urk www.goedkoopsnoep.nl - info@goedkoopsnoep.nl

HELP BIJBELS VERSPREIDEN Evangelisten laten mensen de grote daden van God in hun eigen taal horen én lezen.

PROJECT 2020-9 Bijbels zijn € 3,50 per stuk

Doneer veilig en eenvoudig via WWW.BONISA.NL of op rekening: NL29RABO 0336 554613

ter plekke

Altijd maar pleasen, zeuren en ritselen Voor je zieke kind een plekje krijgen in een ziekenhuis, of als burger door de politie worden beschermd tegen criminelen. Niets is vanzelfsprekend voor de allerarmsten in India. Want voor alles dient te worden betaald.

En wie dat niet kan, rest enkel nog pleasen, zeuren bij invloedrijke figuren in de buurt.

Ab Jansen

zaterdag 7 november 2020

29

ter plekke

30

RDMagazine

beeld Wikimedia

zaterdag 7 november 2020

er

ho

lt

Private klinieken Dalits zjn kenneljk vogelvrj en kunnen niet rekenen op bescherming van de politie. Dat maakt hun situatie extra wrang, vindt De Wit. „Armoede is nog wel te verdragen als de overheid zorgt voor basisvoorzieningen, zoals veiligheid, gezondheidszorg en zaken als huisvesting, drinkwater, toiletten en arbeid. Maar op al deze terreinen laten de Indiase autoriteiten het al sinds jaar en dag afweten.” Zo was De Wit er de afgelopen jaren getuige van hoe in India de basisgezondheidszorg werd m o n D uitgehold doordat private klinieken en nto A , ziekenhuizen die taak overnamen. „UitRD beeld stekende voorzieningen zjn het, maar veel te duur voor de armen.”

Het is een trend die wereldwjd zichtbaar is: privatisering van de zorg waardoor armen buiten de boot vallen. Juist nu in India het coronavirus toeslaat, is die trend funest. Er is immers grote m

W

eet waarover je praat. Als het over armoede gaat, loop je het risico die regel met voeten te treden. Ook over de allerarmsten worden kolommen vol geschreven, maar wat weten we van hen? Iemand die in ieder geval wel recht van spreken heeft, is de Amsterdamse antropoloog dr. Joop de Wit. Als onderzoeker bracht hj vele jaren door in de sloppenwjken van Chennai en Mumbai – twee miljoenensteden in India. Ook na zjn pensionering in 2018 is hj er nog geregeld te vinden om onderzoek te doen naar de leefomstandigheden van de allerarmsten.

Dat een groot deel van de Indiase bevolking onder armoede zucht is ontegenzeggeljk. Zo wordt het percentage burgers dat onder de armoedegrens leeft geschat op ruim 21 procent. Ter vergeljking: in China is dat 0,7 procent.

Vanwege één kenmerk zjn Indiase armen uniek: meer nog dan hun rjkere landgenoten uit de middenklasse zjn ze slachtoffer van het kastensysteem – de hiërarchische indeling van de Indiase samenleving die teruggaat op het hindoeïsme. Boven aan de rangorde bevinden zich de brahmanen, de elite. Onder aan de ladder: de allerarmsten, bekend onder de naam dalits – voorheen ook wel onaanraakbaren genoemd. Deze groep van ruim 170 miljoen mannen en vrouwen heeft nauweljks rechten en wordt door hoger gesitueerde landgenoten zwaar gediscrimineerd.

Indiase vrouwen en meisjes hebben het ’t zwaarst te verduren, is De Wits overtuiging.

Zj worden het meest uitgebuit en genegeerd.

Meisjes zjn een last voor arme families omdat ze vertrekken zodra ze trouwen en dan dient er ook nog eens een bruidsschat te worden meegegeven, waarvoor menig gezin zich in de schulden moet steken. „Een meisje in een gezin weet: ik hoor hier eigenljk niet en ze beseft heel goed dat haar broers het veel gemakkeljker gaan krjgen.

Dochters draaien op voor alles wat in en rond het huishouden speelt: water halen, hout sprokkelen, eten koken, zorg voor de kleintjes en verzorging van zieken.” Wat hen zeker niet helpt is dat de Indiase samenleving ook nog eens sterk patriarchaal is. Mannen en jongens hebben er meer privileges dan vrouwen en meisjes.

Achter verkrachtings- en moordzaken in India zou zomaar deze scheve verhouding tussen man en vrouw schuil kunnen gaan. Maar de al eerder genoemde discriminatie van dalits speelt zeker ook een rol. Om hen onder de duim te houden ljkt alles geoorloofd en zo kan het gebeuren dat een landheer de ouders van een dalitgezin afstraft voor „opstandig gedrag” door hun dochter te laten verkrachten.

„Vanwege corona hebben armen behoefte aan betaalbare gezondheidszorg” behoefte aan betaalbare gezondheidszorg, vooral op het platteland. De Wit maakt zich grote zorgen over wat zich momenteel afspeelt in de dorpen.

Waar armen getroffen zjn door corona, maar niet of nauweljks medische zorg krjgen.

Als het om onderwjs gaat, is iets vergeljkbaars aan de hand. In tegenstelling tot landen als China en Vietnam, heeft de Indiase regering nauweljks geïnvesteerd in onderwjs voor de armen. Met

31

ter plekke

Aanpappen De Indiase samenleving mag dan een grimmig hiërarchisch karakter hebben, het land kent sinds de onafhankeljkheid in 1947 een parlementaire democratie, waardoor burgers om de vier jaar naar de stembus mogen. Biedt dat soms kansen voor de allerarmsten? Nee, is de stellige overtuiging van De Wit. Politici worden niet gekozen om hun partjprogramma –de meesten hebben dat niet eens– maar om wat zj kunnen regelen of ritselen voor iemand die op hen stemt. Kies mj en ik help je, is het motto bj verkiezingen. Stemmen op politici die oprecht betrokken zjn op hun welzjn; het is ook voor dalits niet de werkeljkheid.

Wie arm is en zaken dus niet met geld kan regelen –zoals je kind naar een betere school laten gaan– rest enkel nog dit aanpappen bj lokale bestuurders of politici met het aanbod op hen te stemmen. Of door hen te helpen als vrjwilliger bj eerstvolgende verkiezingen, in ruil voor een goed woordje bj het schoolbestuur. Voor alles moeten de armen pleasen, zeuren, zich heel klein maken om van voorzieningen gebruik te mogen maken, terwjl ze daar eigenljk gewoon recht op hebben.

Wie wel met veel geld iets gedaan krjgen bj politici zjn grote ondernemingen. Bj verkiezingscampagnes kunnen politici het geld uit de zakenwereld goed gebruiken om potentiële kiezers te paaien met cadeautjes en enveloppen met geld. „Burgers weten: hj deugt niet, maar hj is rjk en hj heeft contacten met invloedrjke iguren. En dát telt.”

Intussen vraagt zo’n gulle zakenman wel iets terug voor zjn donaties aan parlementariërs. En dat is meestal niet de bouw of het onderhoud van scholen of klinieken voor de allerarmsten – waar hj niets aan kan verdienen. Private ziekenhuizen en scholen zjn veel lucratiever en daarom verdringen die de publieke voorzieningen.

In feite komt het erop neer dat de Indiase democratie te koop staat, aldus De Wit. Wie het hoogste biedt, bepaalt het beleid. En het einde

32

van deze ontwikkeling is volgens hem nog niet in zicht. „De laatst gehouden landeljke verkiezingscampagnes –onder meer die van huidig premier Narendra Modi– waren de duurste ooit. Vergeljkbaar met die in de Verenigde Staten.”

Diversiteit De vraagt klemt of er nu werkeljk geen enkele partj is die zich sterk maakt voor de armen als geheel. Ze zjn er nog wel, maar ze zjn schaars geworden, weet De Wit. Dan maar zelf je zaakjes regelen en als armen een vuist maken richting uitbuiters en onderdrukkers? De Wit slaakt een zucht. „Het is zo ontzettend moeiljk voor Indiërs om zich te organiseren.” Wat hier speelt is de veelal grote diversiteit onder sloppenwjkbewoners. „Neem een slum in Mumbai. Daar wonen „eigenaars”, zj die het stukje grond waarop ze zitten zien als hun eigendom. Verder wonen er

„Wie betaalt bepaalt: de democratie is hier te koop” „huurders”, zj die niets bezitten en dus gemakkeljk kunnen worden verjaagd. Mannen en vrouwen hebben ook zo hun eigen netwerken. Veel bewoners komen ook nog eens uit verschillende delen van India, met als gevolg een grote etnische en taalverscheidenheid. Er wonen hindoes, moslims, christenen en boeddhisten. Dan zjn er analfabeten en iets meer geschoolden. Ook is er verschil in armoede. Diegenen met iets meer geld deinzen er niet voor terug om anderen uit te buiten, bjvoorbeeld door als geldschieter of pandjesbaas hoge rentes te vragen bj leningen.” Gezamenljk iets gedaan krjgen is vanwege die verscheidenheid een moeizaam verhaal, weet De Wit. Ngo’s en media Van de politiek hebben de armen weinig te verwachten, dat is wel duideljk. Daarbj komt dat de oppositie zwak is en verdeeld. Dat geeft de hindoenationalistische regeringspartj van premier Modi bjna onbeperkte macht. Toch zjn er wel degeljk Indiërs die opkomen voor de allerarmsten. Ze zjn te vinden in niet-gouvernementele organisaties (ngo’s), op universiteiten en in diverse mediakanalen. In de westerse media krjgen ze nauweljks aandacht. Ten onrechte, vindt De Wit, want daardoor bljven deze voor de armen hoopvolle signalen in de Indiase samenleving onderbelicht.

RDMagazine

beeld Joop de Wit

veiligheid is het niet veel beter gesteld, zo bleek al uit de kwetsbare positie van dalitvrouwen. Dalits zien de politie bepaald niet als hun vriend, eerder als een bedreiging voor hun bestaan. Geregeld komt het voor dat kinderen van dalits door de politie worden opgepakt, vastgezet en mishandeld. Wie als ouder zjn kind vrj wil krjgen, moet met geld over de brug komen, of iemand met een hogere positie zover krjgen mee te gaan naar het bureau. Als dalit ga je voor je veiligheid niet naar de politie, want voor je het weet word je zelf meegenomen en mishandeld. Verstandiger is om een lokale leider in je sloppenwjk in de arm te nemen.

Kenner van de armen

D

r. Joop de Wit (68) is politiek antropoloog en was tot zijn pensionering in 2018 als universitair hoofddocent verbonden aan het International Institute of Social Studies (ISS) in Den Haag. Hij doceerde daar overheids- en ontwikkelingsbeleid. Als onderzoeker bij ISS was De Wit betrokken bij ontwikkelingsprojecten in Bangladesh, Indonesië, Namibië en Suriname.

De Wit is getrouwd met Els en samen hebben ze een dochter, Marieke. Als hij niet met zijn werk bezig is, dan speelt hij graag gitaar, werkt in de tuin of is bezig met harlopen.

Hij houdt zich al sinds 1984 bezig met armoede in Indiase steden. In 1993 promoveerde hij op een studie over het dagelijks leven in sloppenwijken in de Zuid-Indiase stad Madras – het hedendaagse Chennai. In hoeverre de armen daar profiteren van overheidsbeleid was daarbij zijn onderzoeksvraag.

De Wits meest recente studie dateert uit 2017. Daarin onderzoekt hij de stedelijke armoede in de Indiase miljoenenstad Mumbai, in relatie tot de wijze waarop lokaal bestuur en lokale politiek daar invloed op hebben.

Sinds 2004 is De Wit betrokken bij onderzoek in Vietnam, waar hij bijdroeg aan het opzetten van ontwikkelingsprogramma’s en waar hij onderzoek deed naar zaken als lokaal bestuur, decentralisatie en stedelijk grondbeleid.

Momenteel begeleidt hij vier onderzoekers die in Vietnam en India aan een dissertatie werken. Ook is hij nog actief als onderzoeker, onder meer op het terrein van armoede en gender, met als centrale vraag wat de betekenis is van sociaalculturele aspecten van manof vrouw-zijn voor leven in armoede.

zaterdag 7 november 2020

33

A NO

Charity

IG

Een dubbelzware winter

ON

S

IS

CO

R

The Art of

D

EX

TR

ACR

I

Winter campagne 2020/2021

Laat Tatev niet (in (in dede kou) kou) zitten

Voor € 15 per maand zorgt u ervoor dat Tatev in de koude wintermaanden dagelijks een warme maaltijd en onderwijs krijgt.

Steun boeren in Malawi

helpMalawi.nu

100.000 mensen hebben nu elke dag te eten!

Wij streven naar 2 miljoen!

Malawi kampt met enorme voedseltekor ten. Onze stichting introduceerde een nieuwe biologische landbouwmethode: Food For LiFe waardoor de opbrengst enorm is gegroeid. Steun ons door uw gift of aankoop van meubels. Met de opbrengst willen we nog meer boeren helpen.

Grote collect ie

Doneer nu op komoverenhelp.nl

of scan de QR-code.

Geef Geef hoop

3.668eren

vo boeren en e n hu ig nt. me manage

nieuwe meubels t.b

.v. Food For LiFe

Lees meer op helpmalawi.nu

aan vervolgde christenen van morgen

UW NALATENSCHAP NALATENSCHAP AAN DE VERV VERVOLGDE OLGDE KERK Uw testament. Het is misschien geen alledaags gespreksonderwerp. Toch is het belangrijk na te denken over wat er met uw bezittingen gaat gebeuren na uw overlijden. Want ook dan kunt u christenen helpen om staande te blijven in de verdrukking.

Open Doors staat op de bres voor vervolgde christenen. Al 65 jaar steunen wij hen, mede dankzij royale steun van u en vele anderen in Nederland en Vlaanderen. Helaas groeit de nood nog steeds.

U kunt vervolgde broeders en zusters helpen door voor hen te bidden. En ook heel praktisch door bijvoorbeeld uw nalatenschap.

Met uw nalatenschap kunt u toekomst geven aan de vervolgde

kerk. Wilt u meer horen over het opnemen van Open Doors in uw testament? Maak vrijblijvend een afspraak voor een gesprek met onze relatiemanager Jaap van Leeuwen (tel. 0341-465 074).

WILT U NALATEN? www.opendoors.nl/nalaten

gezien Iets geven hoeft niet altijd veel geld te kosten. Een paar voedingsmiddelen, een klein beetje tijd of een postzegel kunnen al verschil maken.

Voedselpakketten verspreiden Al 24 jaar lang organiseert stichting Dorcas op de zaterdag na dankdag een voedselinzameling in supermarkten. Vandaag zou het voor de 25e keer zjn, maar vanwege corona kan dit niet doorgaan. De voedselpakketten zjn echter erg belangrjk voor de allerarmsten in Oost-Europa. Daarom kan er nu via de website van de stichting een voedselpakket à 15 euro gedoneerd worden.

Ook Stichting Hulp OostEuropa vraagt aandacht voor levensbehoeften van mensen in Oost-Europa met de campagne ”Geef ons heden dageljks brood”. Op hun website vragen ze ook aandacht voor armoede in Nederland. Met het recept van een Hongaarse

broodvlecht moedigen ze mensen aan dit brood te bakken en het (met een kaartje) te geven aan iemand in de eigen omgeving die dat goed kan gebruiken. >>dorcas.nl >>hulpoosteuropa.nl

Doneren zonder dat het iets kost Iets geven terwjl je er zelf niet armer van wordt. Via diverse websites kunnen online aankopen gedaan worden bj grote winkelketens (van supermarkten tot speelgoedzaken). In ruil voor het aanleveren van de klant schenken de ondernemingen dan een bepaald percentage van het aankoopbedrag aan een goed doel én een klein percentage gaat naar de mensen achter de betreffende websites. Iemand koopt online bjvoorbeeld schoenen voor 100 euro. Omdat via een goededoelenshop is gewinkeld, gaat er automatisch 8 euro naar het gekozen goede doel en 2 euro naar de bemiddelaar. De klant merkt dit zelf niet in zjn portemonnee, terwjl er met de aankoop toch een ideële instelling gesteund wordt. Bj Doelshop.nl kan men ook uit religieuze goede doelen kiezen (onder andere Wycliffe Bjbelvertalers). Steuneendoel.nl en Doelshoppen.nl ondersteunen algemene goede doelen.

Christenen bemoedigen Iemand ondersteunen hoeft soms niet meer te kosten dan een e-mailtje. Via diverse stichtingen die werkzaam zjn in landen met geloofsvervolging is het mogeljk om vervolgde christenen te bemoedigen met een persoonljk bericht, een tekst of een kaartje. Bj stichting Friedensstimme kunnen belangstellenden zich opgeven voor een schrjfabonnement. Er wordt dan een ansichtkaart met een Russische Bjbeltekst, een groetenljst en een adresetiket toegestuurd. Op deze manier kunnen evangelistenechtparen bemoedigd worden. Stichting De Ondergrondse Kerk (SDOK) heeft op haar website een schrjinstructie staan en adressen van christenen die gevangenzitten vanwege hun geloof. Deze mensen kunnen bemoedigd worden met een kaart. Via Open Doors ten slotte kunnen op een webformulier bemoedigingen voor christenen in India en NoordKorea ingestuurd worden. Deze worden ter plaatse uitgedeeld of verspreid als radiobericht. >>friedensstimme.nl >>sdok.nl >>opendoors.nl

>>doelshop.nl >>steuneendoel.nl >>doelshoppen.nl

zaterdag 7 november 2020

35

Denk na over wat u achterlaat.

Als Jeugdbond is het onze opdracht om jongeren blijvend te verbinden aan de dienst van de Heere. Het is bemoedigend dat Hij Zelf zegt dat het zaad Hem zal dienen. Hij zal werken, tot in het laatste nageslacht. Ook als u er niet meer bent.

Heeft u er weleens over nagedacht om de Jeugdbond op te nemen in uw nalatenschap?

Kijk eens op www.jbgg.nl/nalatenschap of neem contact met ons op via info@jbgg.nl of 0348 489 948.

Kans op een hoopvolle toekomst Nadenken over uw nalatenschap is nadenken over de toekomst. Nalaten aan ZOA geeft u de mogelijkheid om ook na uw leven mensen te helpen die getroffen zijn door een oorlog of ramp. Meer dan 79 miljoen mensen zijn op de vlucht en zoeken dagelijks naar een leefbaar bestaan. Met uw steun krijgen zij weer een hoopvolle toekomst!

Wilt u meer weten?

Neem vrijblijvend contact met ons op via: Yolenta Pater 06-55830718 y.pater@zoa.ngo

www.zoa.nl/nalaten

Annerieke Kroon 06-16070516 a.kroon@zoa.ngo

Dankzij uw nalatenschap kunnen kinderen weer naar school Vanwege de langdurige conlicten in Uganda kon Naomi (9 jaar oud) lange tijd niet naar school. Dankzij de programma’s van ZOA is het leven van dit kleine meisje drastisch veranderd!

Haar ouders hebben weer een inkomen en een plek om te wonen.

En Naomi gaat sinds een paar maanden naar school. “Ik durf weer te dromen over later.” ZOA wil, samen met u, werken aan een mooie toekomst voor kinderen zoals Naomi.

online

Over geld gesproken Martijn den Hollander

j welke groep hoor ik eigenljk: rjk of arm? En hoe ontmoeten die twee elkaar?

Een interessante website is giving­ whatwecan.org. Hier kun je berekenen of je tot de rjken der aarde behoort, gemeten naar inkomen. Je vult in: land, inkomen en het aantal volwassenen en kinderen dat het huishouden telt.

Vervolgens verschjnen inzichtgevende graieken op het scherm.

Nederland is een van de welvarendste landen ter wereld. Dat maakt dat Jan Modaal in mondiaal perspectief stin­ kend rjk is. Het gras bj de buren kan groener zjn, ze kunnen een villa heb­ ben, een oprjlaan en een Jaguar, maar vlak jezelf niet uit. Giving what we can laat zien dat een doorsnee Nederlandse dertiger –met een jaarinkomen rond de 30.000 euro (netto)– tot de rjkste 3 procent van de wereld behoort. Hj verdient ruim dertien maal zo veel als de gemiddelde persoon op deze planeet.

B

zaterdag 7 november 2020

Hoe valide zjn de inkomenscjfers?

Giving what we can, een charitatieve organisatie uit Oxford, slaat er niet zo­ maar een slag naar. Ze baseert zich op data van het Peterson Institute for In­ ternational Economics in Washington.

De rekentool pretendeert echter geen harde feiteljkheid; de graieken mogen met een korrel zout worden genomen.

Maar dan nog spreken ze boekdelen.

Giving what we can wil mensen aan­ sporen 10 procent van hun inkomen aan goede doelen te doneren. De tool rekent voor wat daarmee kan worden

Jan Modaal is in mondiaal perspectief stinkend rijk bereikt. Bjvoorbeeld: „Het uitdelen van 519 muskietennetten en meer dan 2660 behandelingen tegen parasitaire ziek­ ten, wat geljkstaat aan het behoud van

zo’n zestien gezonde levensjaren.”

De website kansenkaart.nl, een project van jonge onderzoekers en de Erasmus School of Economics, brengt kansenon­ geljkheid binnen Nederland in beeld.

Waar groeiden dertigers op, wat was het inkomen van hun ouders en hoe maken zj het nu? Het oosten van Gro­ ningen en Drenthe en de grote steden kleuren rood. Daar ontstjgen jongeren niet snel de armoede. Hoewel helder is waar groen en rood voor staan, stelt de summiere uitleg bj de kaart wat teleur.

Een landeljke ochtendkrant deed het beter (volkskrant.nl/ongeljkheid).

De app Quiet vormt een schakel tussen mensen in armoedesituaties en donateurs en sponsors. Wie in stille armoede leeft en klant is bj een voedselbank, kan zich in elf Neder­ landse steden aanmelden bj een Quiet Community. Op Groningen na bevinden deze steden zich –tot nu toe– in het zuiden van het land. Zo ontmoeten rjken en armen elkaar, ook in een tjd waarin mensen meer en meer in hun eigen (online)bubbel leven.

37

Joseph (6) droomt ervan om dokter te worden…

…maar zijn moeder heeft geen geld om school te betalen. In haar eentje draagt ze de zorg voor vier kinderen. Toch hoeft Joseph zijn droom niet op te geven.

Stichting Stéphanos helpt kinderen als Joseph met voedsel, kleding, medische zorg en (Bijbels) onderwijs.

Ze horen over de Heere Jezus en krijgen een toekomst! Helpt u mee?

HELP JIJ ONS KIND TE ZIJN? Met € 20,- per maand helpt u één van de bewoners in een christelijk tehuis in Bethlehem.

WWW.JEMIMA.NL/financiele-adoptie

Voor geeft u al 3 kinderbijbels!

€15,r Of sponso s al d n ki n ee r nog Joseph voo t n geen 70 ce per dag

Maak uw bijdrage over op NL74 RABO 0335 3074 50 t.n.v. Stichting Stéphanos of doneer online! www.stephanos.nl/ikhelp

www.stephanos.nl

Nieuwe uitgave:

Geen prijs te hoog Michail Chorev groeide op in Rusland in de tijd van de Tweede Wereldoorlog. Na de arrestatie en dood van zijn vader leidt het gezin een zwervend bestaan gekenmerkt door honger en gevaar. Maar ook gekenmerkt door rotsvast geloof in God en onderlinge liefde.

Bezoek onze

€ 5,-

website voor nog meer inspirerende boeken

friedensstimme.nl/uitgaven

beeld Pixabay

beeld Elly Reijnoudt

essay

Geld, goed en geloof in Bijbels perspectief Wereldwijd moeten honderden miljoenen mensen van minder dan 1,10 dollar per dag zien rond te komen. Dat staat in scherp contrast met de rijkdom in het Westen. Wat zegt de Bijbel over rijkdom en armoede? Ben je als westerse christen verantwoordelijk voor het bestrijden van de armoede in Afrika? Hoe dan?

Johan Graafland

„W

ant armen zullen binnen uw land nooit ontbreken” (Deut. 15:11a); „Want de armen hebt u altjd bj u” (Mark. 14:7a).

Deze uitspraken van Mozes en Jezus hebben nog steeds niet aan actualiteit ingeboet. Ondanks het feit dat de wereld sinds die langvervlogen tjden veel rjker is geworden, zjn er nog steeds veel mensen die in absolute armoede leven, ofwel: van minder dan 1,10 dollar (85 eurocent) per dag moeten rondkomen. Weliswaar niet in ons eigen land, alhoewel ook hier mensen in relatieve armoede leven, maar wel wereldwjd. Gelukkig is de trend neerwaarts: tussen 1820 en 2015 is het wereldwjde percentage mensen in absolute armoede

zaterdag 7 november 2020

gedaald van ongeveer 90 procent naar 10 procent.

Dat zjn alsnog ruim 700 miljoen mensen. En de helft van de wereldbevolking moet van 5 dollar per dag of minder leven. Dat roept de vraag op hoe een christen hiermee om moet gaan. Wat zegt de Bjbel hierover?

Menselijke waardigheid Alhoewel Nederland een rjk land is, worden we allemaal bj tjd en wjle geconfronteerd met de omstandigheden waarin arme mensen leven.

Denk bjvoorbeeld aan de vluchtelingen uit Afrika, die vanwege gebrek aan perspectief in eigen land hun leven riskeren om in Europa te komen.

39

essay

De beklagenswaardige positie van armen in het Oude Testament: „Wjsheid is beter dan kracht, hoewel de wjsheid des armen veracht, en zjn woorden niet waren gehoord geweest” – Prediker 9:16

„De arme wordt zelfs van zjn vriend gehaat” – Spreuken 14:20

„Al de broederen des armen haten hem; hoeveel te meer gaan zjn vrienden verre van hem! Hj loopt hen na met woorden die niets zjn” – Spreuken 19:7

„Omdat zj (Israël) de rechtvaardige voor geld verkopen, en den nooddruftige om een paar schoenen” – Amos 2:6

„Dies prees ik de doden, die alrede gestorven waren, boven de levenden (de onderdrukten)” – Prediker 4:2

De twee kanten van rijkdom in de Bijbel: „En de Heere heeft mjn heer zeer gezegend, zodat hj groot geworden is; en Hj heeft hem gegeven schapen en runderen, en zilver en goud, en knechten en maagden, en kemels en ezels” – Genesis 24:35

„Een goede zaak die schoon is: te eten en te drinken, en te genieten het goede van al zjn arbeid, die hj bearbeid heeft onder de zon. (...)

40

Toen ik vorig jaar oktober een werkbezoek bracht aan Malawi en Mozambique, realiseerde ik mj weer hoe onvoorstelbaar groot de verschillen in welvaart zjn. Na een reisdag per vliegtuig kom je in een heel andere wereld terecht. Zo bezocht ik samen met mjn vrouw een kleuterschool op het plattenland van Mozambique, waarbj mjn vrouw –die arts is– constateerde dat de helft van de kinderen ondervoed is. Voor een christen gaat daar een enorm appel van uit. Want de Bjbel, met name het Oude Testament, laat zien hoe armoede de menseljke waardigheid van de arme aantast (zie ”De beklagenswaardige positie van armen in het Oude Testament”) en daarmee wordt diens Schepper tekortgedaan. De arme was niet in tel en moest vaak de steun van vrienden ontberen. Zelfs door zjn naaste omgeving werd de arme gehaat. De arme kende geen rust. Voortdurend moest hj al zjn krachten inspannen om zjn gezin nog een schamel bestaan te verschaffen.

Als armen schulden moesten aangaan en deze niet op tjd konden afbetalen, dreigde het gevaar dat schuldeisers hun kinderen tot slaaf maakten. Ook de arme zelf kon versjacherd worden voor de luttele waarde van een paar schoenen. Vanwege deze beklagenswaardige positie prjst Prediker, als hj over arme mensen spreekt, de doden gelukkiger dan hen die nog in leven zjn.

Zegen of vloek Ikzelf en vele anderen in Nederland behoren tot een andere groep, die van de rjken. Rjken beschikken niet alleen over hetgeen minimaal nodig is om te kunnen overleven, maar hebben daar bovenop ook middelen om in materiële zin volop van het leven te genieten. Is dat een zegen of een vloek? De Bjbel laat beide kanten zien. De rjkdom van Abraham wordt als een zegen van God beschouwd. Het is dan ook een opdracht en een gave om bewust daarvan te kunnen genieten. Het Koninkrjk van God wordt gekenmerkt door overvloed.

En laten wj eerljk zjn: in de praktjk levert het ook minder spanningen op als wj niet ieder dubbeltje hoeven omdraaien.

Tegeljkertjd is rjkdom een valkuil.

Het streven naar rjkdom kan ook zorgen geven: wat bljft er over van mjn vermogen als de aandelenkoersen inzakken? Het genot van rjkdom maakt

het leven geesteljk onvruchtbaar: hoe meer spullen je hebt, hoe meer tjd je nodig hebt om ze te gebruiken en te onderhouden en hoe minder tjd er overbljft voor de zaken die echt belangrjk zjn. Rjkdom vermindert het besef van kwetsbaarheid en ondermjnt het vertrouwen op God. Een ruim spaarsaldo is gestolde vrjheid, omdat geld beschikkingsmacht geeft over anderen. Rjkdom maakt mensen arrogant jegens minderbedeelden, want mensen wjten hun succes vaak aan hun eigen inspanningen en menen, van de weeromstuit, dat armen hun armoede ook aan zichzelf te danken hebben. Kortom, met deze Bjbelse gegevens in het achterhoofd is het een forse uitdaging om zo met rjkdom om te gaan dat dit het leven daadwerkeljk verrjkt.

Rijke jongeling Rjkdom is een zegen en gave van God, maar wordt een vloek als de rjke mens de Gever ervan niet erkent en zjn of haar verantwoordeljkheid jegens de naaste veronachtzaamt. Dat bljkt al in het Bjbelvers uit Deuteronomium dat ik in het begin citeerde. Op deze tekst volgt nameljk: „Daarom gebied ik u: U moet uw hand wjd opendoen voor uw broeder, de onderdrukte en de arme in uw land.” In Mattheüs 19 raadt Jezus de rjke jongeling aan om alles te verkopen en het aan de armen te geven. In dezelfde perikoop volgt dan „dat een rjke moeiljk het Koninkrjk der hemelen kan binnengaan.” Daarmee veroordeelt Jezus niet de rjkdom in zichzelf, maar confronteert Hj de omstanders wel met het gegeven dat rjkdom een grote verzoeking kan zjn en een grote verantwoordeljkheid met zich meebrengt. In dat licht past ook de uitspraak van Jakobus dat geloof zonder zorg voor de arme dood is (Jak. 2:17). Wie de verantwoordeljkheid jegens de armen miskent of minimaliseert, kent kenneljk de grote liefde van God niet en moet zich ernstig zorgen maken over de staat van zjn of haar geloof.

Politieke partij Als rjken hun verantwoordeljkheid voor armen onderkennen, rjzen er nog allerlei vragen hoe zj daar vorm aan moeten geven. Armoede is een structureel probleem dat samenhangt met een veelheid aan factoren. De verantwoordeljkheid is daarom ook veelzjdig en

RDMagazine

Prof. dr. Johan Graafland is hoogleraar economie, onderneming en ethiek aan de Tilburg University. Hij is onder andere gespecialiseerd in de relatie tussen economie en religie. In 2007 publiceerde hij ”Het oog van de naald. Over de markt, geluk en solidariteit”, een studie over de christelijke visie op de markteconomie.

beperkt zich niet tot bjvoorbeeld alleen het giftenpatroon.

Denk bjvoorbeeld aan de politieke verantwoordeljkheid die iedere burger heeft. Op iedereen rust de plicht om in zjn stemgedrag na te gaan of de politieke partj waar hj of zj op stemt inhoud geeft aan de verantwoordeljkheid voor de wereldwjde armoede en ongeljkheid. Nederland speelt daarin soms een kwaljke rol. Uit een recent onderzoek van het Centraal Planbureau bljkt bjvoorbeeld dat Nederland belastingontwjking van internationale bedrjven faciliteert in ontwikkelingslanden. Een schrjnend voorbeeld is een olieproject in Uganda van twee internationale oliebedrjven. Door een belastingverdrag met Nederland loopt Uganda daarbj 244 miljoen aan belastingafdracht mis.

Op christeljke partjen in Nederland rust de plicht om dit soort oneerljke praktjken tegen te gaan.

Ook als het om vrjwillige individuele giften gaat, is het goed om te beseffen dat bestrjding van armoede het meest effectief is als het de zelfredzaamheid van mensen in ontwikkelingslanden vergroot. Het verdient daarom de voorkeur om giften te geven aan organisaties die armen toerusten om zelf een productieve bjdrage te kunnen leveren aan de economie. Dit is ook de strategie van ontwikkelingsorganisaties zoals Woord en Daad, die erop gericht zjn de marktpositie van armen te versterken en hun vaardigheden te vergroten. Dit komt de waardigheid van de armen ten goede. Zj hoeven dan niet permanent hun hand op te houden, omdat zj in staat worden gesteld met eigen actieve inzet een bestaan op te bouwen.

Dit sluit aan bj de armenwetten in het Oude Testament. Het recht op de nalezing van oljf- en wjngaarden en het oogsten van de randen van het veld vergden bjvoorbeeld een actieve inzet van de armen. Een ander voorbeeld is het jubeljaar, waarbj het landbezit eens in de vjftig jaar terugkeerde naar de familie die oorspronkeljk eigenaar was. In de agrarische economie van Israël vormt land het kapitaal dat noodzakeljk is voor de capaciteit en vrjheid

zaterdag 7 november 2020

om voor zichzelf te kunnen zorgen.

Elke generatie kreeg zo de kans om zelfstandig een bestaan op te bouwen en volwaardig deel te nemen aan de gemeenschap.

Sabbatsjaar Behalve voor armen in ontwikkelingslanden, is er natuurljk ook de verantwoordeljkheid voor de medemens in de nabje omgeving. Feiteljk is er een groot verschil in solidariteit binnen een land als Nederland en tussen landen binnen Europa, laat staan buiten Europa. Ook het Oude Testament maakt op veel plaatsen onderscheid tussen het eigen volk en de buitenlander. Een voorbeeld is de vrjlating van slaven in het sabbatsjaar. Dit gebod gold alleen voor Hebreeuwse slaven, niet voor buitenlandse slaven en hun nakomelingen.

Maar in het Nieuwe Testament vindt een verbreding plaats over de grenzen heen. Met de christeljke gemeente verdwjnt de centrale betekenis van het land als basis voor solidariteit.

In plaats van de solidariteit met de volksgenoot komt de solidariteit met de geloofsgenoot meer op de voorgrond, binnen en buiten de landsgrenzen. Dit bljkt bjvoorbeeld uit de collecte die Paulus inzamelt voor de christenen uit Jeruzalem. Ook de oproep van Paulus in Galaten 6:10 geeft dit accent op geloofsgenoten aan: „Laten wj dus, daar wj de gelegenheid hebben, doen wat goed is voor allen, maar inzonderheid voor onze geloofsgenoten.”

Vertaald naar de zorg voor de armen nu betekent dit dat de eerste verantwoordeljkheid van rjke christenen uitgaat naar arme christenen. Afhankeljk van de aard van de hulpverlening kan dit ook de verspreiding van het Evangelie bevorderen, bjvoorbeeld als door christeljk vakonderwjs jongeren niet alleen een vak leren maar ook de Naam van Christus leren kennen. Zelf heb ik daar mooie voorbeelden van gezien tjdens mjn werkbezoek aan Malawi en Mozambique. Dat inspireert des te meer om op die manier iets te kunnen betekenen voor de armen in deze wereld.

Ook een iegeljk mens aan denwelken God rjkdom en goederen gegeven heeft, en Hj geeft hem de macht om daarvan te eten, en om zjn deel te nemen, en om zich te verheugen van zjn arbeid, datzelve is een gave Gods” – Prediker 5:17-18

„Opdat niet misschien, als gj zult gegeten hebben en verzadigd zjn, en goede huizen gebouwd hebben en die bewonen, (...) uw hart zich alsdan verheffe, dat gj vergeet den Heere uw God, Die u uit Egypteland, uit het diensthuis, uitgevoerd heeft” – Deuteronomium 8:12-14

„Des rjken goed is de stad zjner sterkte, en als een verheven muur in zjn inbeelding” – Spreuken 18:11

„De arme spreekt smekingen, maar de rjke antwoordt harde dingen” – Spreuken 18:23

„De slaap des arbeiders is zoet, (...) maar de zatheid des rjken laat hem niet slapen” – Prediker 5:11

„En (het zaad) dat in de doornen valt, dezen zjn het die gehoord hebben, en heengaande verstikt worden door de zorgvuldigheden en rjkdom en wellusten des levens en voldragen geen vrucht” – Lukas 8:14

„Doch die rjk willen worden, vallen in verzoeking en in den strik, en in vele dwaze en schadeljke begeerljkheden, welke de mensen doen verzinken in verderf en ondergang” – 1 Timotheüs 6:9

41

HOUD JE VAN LEZEN? WIJ OOK!

lees 1e maand gratis

Geniet elke twee weken van inhoudsvolle interviews, boeiende columns, verrassende artikelen en frisse fotografie voor slechts 8,95 p/mnd.

De eerste maand ontvang je Terdege GRATIS.

Nieuwsgierig? Kijk op terdege.nl/najaar of bel 055-5390300

gezien Over geven via geef.nl, een app met gebedspunten van SDOK en online collecteren voor ZOA. Wim Pekaar

Online langs de deur Goede doelen die vooral geld ophaalden door vrjwilligers te laten collecteren, lopen door de coronacrisis veel geld mis. Er wordt nameljk niet meer met een collectebus langs de deur gegaan.

ZOA schat in dat ze daardoor 800.000 euro minder zal binnenkrjgen dit jaar. Maar daar werd iets op verzonnen: de onlinecollectebus. Iedereen kan op de website van de organisatie een proiel aanmaken. Na het toevoegen van een proielfoto en een wervende tekst kun je de collectebus laten rondgaan in je onlinenetwerk.

ZOA helpt mensen die leven in zeer kwetsbare gebieden.

Ook worden mensen die zjn

getroffen door oorlogen en natuurrampen geholpen. Op dit moment zjn dat landen als Syrië, Afghanistan en Jemen.

Donatiepagina goede doelen De website geef.nl is een platform voor particulieren en goede doelen.

De website wil donateurs informatie geven over goede doelen, zodat de gever weet dat het geld goed terechtkomt. Van de doelen is bjvoorbeeld te vinden wat het KvK-nummer is en of het een anbi (algemeen nut beogende instelling) is. Ook is het mogeljk om meteen via geef.nl te doneren.

Voor goede doelen die zich bj geef.nl aansluiten is het handig om een pagina aan te maken voor een speciiek doel. Zo heeft bjvoorbeeld de vrjgemaakt gereformeerde kerk te Ommen-West een donatiepagina aangemaakt om geld in te zamelen voor Evangelieverkondiging onder Joden in Israël.

De site is gratis te gebruiken. De initiatiefnemers willen op deze manier goede doelen ontzorgen en voorkomen dat ze zelf kosten moeten maken voor onlinedonatiemogeljkheden.

zaterdag 7 november 2020

Gebedspunten via een app Stichting de Ondergrondse Kerk (SDOK), een organisatie die opkomt voor vervolgde christenen, vindt het belangrjk dat er gebed is voor vervolgden wereldwjd. Daarom is er de gratis app ”Bid voor ons!”. Daarin verschjnt dageljks een actueel gebedspunt.

Een gebruiker kan instellen dat hj elke dag op hetzelfde tjdstip een herinnering krjgt van een gebedspunt. Ook kan hj kiezen voor het ontvangen van een melding bj urgente gebedspunten en zelf suggesties indienen.

SDOK probeert zo concreet mogeljk te zjn. Zo wordt er vaak een foto toegevoegd als er een oproep is om te bidden voor een bepaald persoon. Zo wordt de oproep concreter en wordt sleur in het gebed voorkomen, aldus de organisatie.

De app is beschikbaar voor Android en iOS (Apple).

43

Gods Woord wereldwijd verspreid Met uw hulp kunnen wij Bijbel sen bijbelse lectuur in een betrouwbare vertaling gratis beschikbaar stellen

I

n samenwerking met verschillende kerkgenootschappen en diverse hulporganisaties verspreiden wij Bijbels in onder andere Congo, Ghana, Hongarije, Irak, Italië, Moldavië, Nigeria, Oekraïne, Roemenië en Rusland.

Wij stellen deze Bijbels gratis beschikbaar aan betrouwbare instanties, die ervoor zorgen dat zij op de juiste plaats komen.

In Nederland schenkt de GBS onder meer Bijbels aan ziekenhuizen, gevangenissen, krijgsmachtonderdelen en evangelisatieposten.

Momenteel steunen wij diverse vertaal- en revisieprojecten: vertaling van de Bijbel in het Chinees, en revisie van de Spaanse Bijbel (Reina-Valeravertaling) en het Hebreeuwse Nieuwe Testament (Delitzschvertaling).

Ons rekeningnummer is: NL96 RABO 0129 4451 18 t.n.v. Gereformeerde Bijbelstichting.

STEUNT Ú DIT WERK OOK? HARTELIJK DANK!

Nijverheidstraat 21 • Leerdam (0345) 61 01 55 | www.gbs.nl

“Heere in de hemel...”

“Wilt u ons helpen en kracht geven om volgens de Bijbel te leven? Anders zullen we verdwalen in de wereld vol mensen die kwaad spreken en kwaad verlangen.”

In een omgeving van criminaliteit, straatbendes en (huiselijk) geweld klinkt dit gebed uit de mond van de Peruaanse Joaquin. “Vroeger moest ik vaak huilen en was ik heel bang. Maar nu zorgt de kerk ervoor dat we na schooltijd opgevangen worden. We krijgen warm eten, huiswerkbegeleiding en les uit de Bijbel. Ik weet nu dat ik nooit alleen ben. De Heere wil ons helpen, ook als het moeilijk is. Op de opvang leren we Bijbelse normen en waarden. Hier voel ik me veilig!”

Voor € 15,- krijgen vier straatkinderen een week lang een gezonde lunch.

IBAN: NL52 INGB 0000 3074 47 o.v.v. Straatkinderen Peru

Geeft u straatkinderen in peru een veilige plek?

beeld iStock

praktisch

Digitaal greep op je geld houden Geld uitgeven gaat gemakkelijker dan ooit. Dat is niet alleen maar handig. Hoe houd je greep op je budget?

Geertje Bikker-Otten

Lekker gemakkelijk Huishoudboekje Voor de meeste mensen geldt dat ze hard moeten werken voor de kost.

Daar gaat een groot deel van de dag mee heen. Alle reden dus om dat zuurverdiende geld met een zekere bedachtzaamheid uit te geven. Dat is de charme van rituelen als een loopje naar de geldautomaat. En zelfs van de beveiligingsrituelen die bj internetbankieren gebruikeljk zjn. Of waren.

Want geld uitgeven gaat steeds sneller.

Wie via een bankapp betaalt hoeft nog maar één keer een code in te voeren.

Soms volstaat identiicatie met een vingerafdruk of door middel van gezichtsherkenning. Met een pinpas betalen?

Daar hoef je bj kleinere bedragen geen pincode meer voor in te typen. Dat is allemaal lekker gemakkeljk. Maar het nadeel van die eenvoud is dat betalen een routineuze handeling wordt, terwjl het banksaldo natuurljk wel slinkt.

zaterdag 7 november 2020

Een klassieke manier om de geldstromen in een huishouden in de peiling te houden, is een systeem met potjes.

Bjvoorbeeld voor de collectes op zondag, voor de glazenwasser en voor de dageljkse boodschappen. Potjes geven inzicht in waar het geld bljft. Hoe pak je dat aan in een tjd waarin steeds meer transacties digitaal gaan – tot en met een croissantje bj de bakker? Je kunt dat natuurljk nakjken in het betalingsoverzicht. Maar juist de veelheid aan transacties –en de soms onherkenbare namen waarachter ondernemers schuilgaan– maakt dat niet eenvoudig.

Een variant op het ouderwetse huishoudboekje kan wellicht helderheid bieden. ABN AMRO heeft hier bjvoorbeeld een app voor ontwikkeld: Grip.

Het kan ook met een Excelprogramma.

Op internet zjn daarvan diverse voorbeelden te vinden. Maar gewoon een schrift of notitieboekje gebruiken is natuurljk ook prima.

Digitale oude sok Potjes aanleggen kan ook in het digitale tjdperk. Dat gaat gewoon via de bankrekening. Als klant kun je er desgewenst een aantal tegeljk in het leven roepen, met het doel erbj.

Bjvoorbeeld: een wasmachine of een andere auto. Als je zo’n potje opent, kun je zelf aangeven welk bedrag je bj elkaar wilt sparen en wanneer dat doel bereikt moet zjn. Een druk op de knop en je weet hoeveel je dan elke maand in dat potje moet stoppen. Maar gewoon een appeltje voor de dorst aanleggen kan ook. Vervolgens komt het net als bj geld in een oude sok stoppen aan op discipline. Al kan de techniek daarbj een handje helpen. Als bankklant kun je instellen dat er elke maand op een vast moment een vast bedrag naar zo’n potje wordt overgemaakt.

45

consument

Gre de Boer. beeld RD

46

RDMagazine

Een tiende voor de ander Gre de Boer en haar man gebruiken de Bijbelse tienden als richtlijn voor het geven aan goede doelen. Maar is die oudtestamentische wet nu nog steeds geldig? Drie deskundigen reageren op deze en zes andere vragen.

Chris Klaasse en Mirjam Roukema

aarljks rond Kerst en voor de vakantie gaan Gre de Boer (57) en haar man om tafel. Samen bepalen ze welke goede doelen ze het komende jaar steunen. „Van geven word je rjker.”

Al vanaf hun huweljk, nu 35 jaar geleden, geeft het Urker vissersechtpaar 10 procent van hun netto-inkomen aan goede doelen. Haar man nam dit mee het huweljk in, vertelt De Boer. „Ik was het van huis uit niet zo gewend om de tienden te geven. Mjn man had toen we verkering kregen al een sponsorkindje. Dat geven van giften is zo doorgegaan in ons trouwen.”

Het geven van tienden is een bewuste keus. „Het is ijn om een richtljn te hebben”, vindt De Boer.

Ze haalt Maleachi 3 aan: „Brengt al de tienden in het schathuis, opdat er spjze zj in Mjn huis; en beproeft Mj nu daarin, zegt de Heere der heirscharen, of Ik u dan niet opendoen zal de vensteren des hemels en u zegen afgieten, zodat er geen schuren genoeg wezen zullen.”

J

Kotter Die zegen heeft het gezin ervaren, vertelt de Urker vrouw. Want hoewel haar man naar haar aangeven „gezegend” is in zjn werk, waren er ook magere jaren. „De ene week kwam er veel binnen, de andere niks.” Toen de kinderen klein waren en haar man op een kotter voer waar hj niet zo veel verdiende, was er eigenljk niets om weg te geven. „Toen gaven we van wat we niet hadden.” Dat vond De Boer weleens moeiljk. „Als vissermansvrouw heb je het beheer over de inanciën. Ik zag dat we zelf net rond konden komen. Kunnen we dit jaar niet overslaan, vroeg ik dan aan mjn man.

Hj zei: We gaan het gewoon doen.”

zaterdag 7 november 2020

Dat je van geven niet minder wordt, merkte het echtpaar juist in die tjd. „Er gebeurden wonderen: een week later hoorden we dan bjvoorbeeld dat iemand een extraatje naar ons had overgemaakt.” Haar kinderen heeft De Boer later weleens gevraagd of ze gemerkt hebben dat het er vroeger inancieel soms om spande. „Ze gaven aan er geen erg in te hebben gehad of nadeel van te hebben ervaren. Sterker nog: de kinderen geven nu zelf ook aan goede doelen. Ze hebben de zegeningen ervan gezien.”

Collectebus Sommige goede doelen „komen vanzelf op het pad”, naar andere ging het echtpaar op zoek. „Daarin is het voor ons belangrjk dat ze binnen het christeljk domein vallen”, vertelt De Boer. „De organisaties die we jaarljks steunen, zjn allemaal christeljk.”

Op een ljst –eerst op papier, later digitaal– houden Gre en haar man de goede doelen bj. „Ik ga geen bedragen noemen, maar het zjn er in totaal ongeveer dertig stuks.” Elk jaar rond Kerst krjgt de ljst een update.

Met het afstaan van de tienden houdt het voor het echtpaar uit Urk niet op. Aan de oudtestamentisch opdracht hecht De Boer evenveel waarde als aan de opdracht tot vrjgevigheid uit 2 Korinthe 9. „Het is én én. Mjn man vindt het prettig als we de doelen jaarljks op papier zetten, op een vast moment. Maar we geven ook als tussendoor de collectebus langskomt, er een ramp gebeurt of iemand die krap bj kas zit hulp nodig heeft.

Van geven word je rjker. Niet alleen inancieel.

Geefgedrag hoort bj de christen.”

47

Een paar dagen geleden heb ik een Bijbel gekocht.

Ik wil me verdiepen in Jezus Christus en wat Hij leert.

– een imam uit Ivoorkust

3xM brengt al 40 jaar het evangelie via moderne media in moeilijk bereikbare landen.

Kijk op www.3xm.nl/nalaten

Miljoenen mensen wereldwijd zien onze programma’s en duizenden mensen komen

of neem voor meer informatie

tot geloof. Met uw nalatenschap zorgt u ervoor dat ons werk kan doorgaan.

contact op met Ink Bouma via 033-2864103 of i.bouma@3xm.nl.

Geeft u het evangelie door aan volgende generaties?

Dank u wel!

VAKORGANISATIE MET BIJBELSE VISIE

In gesprek gaan zorgt voor bezinning en geeft perspectief Welke wijze lessen heeft 2020 ons geleerd? En hoe blikken we vooruit? In moeilijke tijden geeft de RMU raad voor je werk.

Ontvang daarom nu een gratis adviesgesprek bij je lidmaatschap!

Gratis adviesge sprek bij je lidm a at schap!

Sluit je aan bij de RMU. Laat de RMU jou en anderen helpen, juist in crisistijd.

RMU.NU

consument

Vraag 1

beeld Wendy van Aal

Kun je de tienden vergelijken met ons belastingstelsel?

beeld RD, Anton Dommerholt

André van Luijk (41) is financieel planner en heeft een eigen adviesbureau (bureau van luijk). Voor het RD schrijft hij een column over financiële zaken. In het voorjaar sprak hij in de podcast Bij ons thuis over de rol die geld speelt in de opvoeding.

beeld RD, Anton Dommerholt

B. van Ojen (69) was 26 jaar docent Oude Testament aan de hbo-opleiding van de Cursus Godsdienst Onderwijs (CGO) van de Gereformeerde Gemeenten.

Daarnaast gaf hij van 1979 tot 2015 godsdienst op het Van Lodenstein College in Amersfoort.

Ds. F. W. van der Rhee (43) is sinds 2003 predikant binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken. Sinds 2018 is hij verbonden aan de Pniëlkerk in Veenendaal.

Eerder diende hij de gemeenten van Vlissingen en Rotterdam-Oost/Capelle aan den IJssel.

zaterdag 7 november 2020

Van Ojen: „Daar is geen simpel ja of nee op te antwoorden. Bj zo’n vergeljking zjn ten minste drie dingen belangrjk om in het achterhoofd te houden.

Ten eerste: Nederland is geen theocratie. Voor het verbondsvolk Israël was de drieslag God, volk en land heel belangrjk. God stelde Zich in een nauwe relatie tot Zjn volk en gaf ze het van melk en honing vloeiende land. Het gebod om de tienden te geven was dus gekoppeld aan de belofte dat God voor het volk zou zorgen. Daarmee staan de tienden in een heel positief licht.

Ten tweede is het goed om te bedenken dat er meerdere tienden waren. Jaarljks moest er 10 procent van de oogst naar de tempel. Dat was voor de levieten, omdat zj geen eigen land hadden.

Daarnaast kregen zj een deel van een driejaarljkse tiende die ook bestemd was voor weduwen, wezen en vreemdelingen. Verder was er ieder jaar de tiende om voor Gods aangezicht in de tempel een feesteljke maaltjd te houden. En toen Israël een koning kreeg, werden er ook voor de staat tienden geïnd. Bj elkaar was de belastingdruk waarschjnljk 30 tot 40 procent. Dat is vergeljkbaar met Nederland.

Het is in de derde plaats goed om te beseffen dat een aanzienljk deel van de Israëlische staatsinkomsten voor de tempeldienst bestemd was. David spaarde veel voor de bouw van een huis voor God. En bj de reformaties onder Hizkia en Josia ging er ook veel geld naar de tempel. In Nederland is die band tussen overheid en kerk er sinds 1983 niet meer. Tot dat jaar betaalde de overheid de traktementen en pensioenen van ambtsdragers van een aantal kerken, waaronder de Nederlandse Hervormde Kerk. Sinds 1815 was deze regeling in de grondwet vastgelegd.”

Van Lujk: „Via de belastingen geven we ook aan de noden om ons heen. Mensen die een uitkering ontvangen, krjgen het geld vanuit een sociale voorziening. Dat is uiteindeljk via de belastingen opgebracht. Giften aan goede doelen met een anbi-status kun je van de belasting aftrekken. Ik vind niet dat dit voorop moet staan bj de keuze welke organisatie je steunt. Het doel moet zjn om iemand te helpen. Is de gift daarna aftrekbaar, dan is dit mooi meegenomen. Daarna kun je alsnog beslissen of het bedrag dat je terugkrjgt ook naar het goede doel wordt overgemaakt.”

49

Nog geen abonnee?

Ontdek abonnee-zijn!

RD Compleet RD Zaterdag 4 weken slechts € 5,! Op zaterdag de krant en

RDMagazine op de mat.

! Onbeperkt toegang tot

RD.nl en digitale krant. ! Stopt automatisch.

4 weken slechts € 10,! Een maand lang de

krant op de mat. ! Inclusief RDMagazine. ! Onbeperkt toegang

tot RD.nl en digitale krant.

RD Digitaal 4 weken slechts € 4,! Onbeperkt toegang

tot RD.nl en digitale krant. ! Stopt automatisch.

! Stop automatisch.

Regel het snel online rd.nl/magazine of scan de QR-code

Aanvullende voorwaarden voor deze actie zijn te vinden op de website.

consument

Vraag 2

Van Ojen: „Theologisch gezien kun je niet hard maken dat de tienden nu nog gelden. Nergens in het Nieuwe Testament wordt die regel voorgeschreven. Wel klinkt de oproep om ruimhartig en bljmoedig te geven. Die oproep gaat trouwens altjd samen met de nadruk op een sober leven. Er wordt sterk gewaarschuwd tegen het rjk willen worden – dat is natuurljk wat anders dan het rjk zíjn.

Praktisch gezien zjn de tienden voor velen nu niet meer haalbaar. Er zjn veel eenverdienersgezinnen waarvoor het niet te doen is om 10 procent van het inkomen aan goede doelen te geven.

Toch staan de tienden niet voor niets in de Bjbel.

Dat God het volk Israël bjvoorbeeld met misoogsten strafte als het laks met de tienden omging, laat zien dat de Heere het geven van goederen ten behoeve van Zjn dienst en het heil van de naaste uiterst serieus neemt. Dat is nu niet anders.

Wordt het geven van de tienden een verdienste, zoals bj de Farizeeën, dan rust daar ook geen zegen op. In Lukas 11:42 zegt Jezus: „Wee u, Farizeeën, want gj vertiendt munt, en ruit, en alle moeskruid, en gj gaat voorbj het oordeel en de liefde Gods.” Kortom, de offerdienst moet een liefdedienst zjn en niet verworden tot een soort verstarde krenterigheid. Ook dat geldt in de 21e eeuw nog.”

beeld ANP, Sem van der Wal

Ds. Van der Rhee: „Vorig jaar heb ik met dankdag een preek gehouden naar aanleiding van Maleachi 3, waarin de profeet het volk oproept om de tienden te geven. Toen heb ik benoemd dat je die regel niet zomaar over kunt zetten naar deze tjd.

Tegeljk vind ik het te gemakkeljk om te zeggen: ik betaal belasting, dus dan hoef ik me niet meer aan de tienden te houden. Gebruik de tienden als een spiegel: is God me 10 procent van mjn inkomen waard? Uiteraard moet je je verstand bljven gebruiken, maar bezinning op dit punt is niet verkeerd.”

zaterdag 7 november 2020

beeld Pixabay

Zijn de tienden nu nog relevant?

Vraag 3

Is het Bijbels om exact uit te rekenen wat je geeft?

Ds. Van der Rhee: „Het ljkt me erg verstandig om uit te rekenen hoeveel geld er maandeljks waar naartoe gaat. Maar hoeveel je geeft, is uiteraard ondergeschikt aan hóé je geeft.

De preek die ik vorig jaar hield, was vooral een oproep tot bekering. En daarbj hoort ook bekering van de portemonnee. Maar wel in die volgorde: eerst een nieuw hart, dan een ‘nieuwe’ portemonnee. Als God in je leven op één staat, is de gift aan de kerk als het goed is niet de sluitpost van je uitgavenpatroon.”

Van Lujk: „De tienden moet je niet dwangmatig als regel hanteren. De intentie waarmee je geeft, is belangrjk. Als het je zoektocht is hoeveel je maximaal moet geven om aan de tienden te komen, gaat dat met een heel andere intentie dan wanneer je bljmoedig 3 procent van je inkomen geeft. Planmatig bezig zjn met inkomsten en uitgaven is niet on-Bjbels. Iemand die de tienden geeft, kan dat ook met een bljmoedig hart doen.

Dat hoeft elkaar niet in de weg te staan.”

Van Ojen: „Bj deze vraag wordt vaak Mattheüs 6:3 genoemd: „Maar als gj aalmoes doet, zo laat uw linkerhand niet weten wat uw rechter doet.”

Maar die tekst moet je, zoals ieder Bjbelvers, in de context lezen. Het gaat hier om een kritisch woord van Jezus richting Farizeeën die met veel bazuingeschal op de hoeken van de straat hun vrjgevigheid etaleren. Zo moet het niet. Maar in stilte uitrekenen wat je geeft, om zo bj je belastingaangifte de giften van je inkomen af te trekken, daar is niets mis mee.”

51

BOUW JIJ MEE AAN RELATIES? WIJ ZOEKEN EEN

VERKOOPADVISEUR BUITENDIENST Over ons Erdee Media Groep is een reformatorisch mediabedrijf in Apeldoorn.

We zijn een betrouwbare bron van nieuws en informatie voor christenen en niet-christenen.

Wij bieden Een uitdagende functie waarin je op een klantgerichte en enthousiaste wijze digitale en printadvertenties verkoopt, ook adviseer je op het gebied van reclamecampagnes. Je bouwt aan een duurzame relatie met adverteerders en mediabureaus in jouw rayon. Je bent actief op zoek naar potentiële klanten, maar behandelt ook binnengekomen offerteaanvragen. Samen met je collega’s ben je verantwoordelijk voor het halen van de omzetdoelstelling.

Je profiel • Afgeronde commerciële opleiding op MBO-niveau 4, bij voorkeur NIMA-A Sales of accountmanager.

• Relevante werkervaring in een commerciële functie.

• Uitstekende contactuele eigenschappen en mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid.

• Stressbestendig, resultaatgericht en affiniteit met digitale media.

• In staat zelfstandig en doelgericht te werken.

• Een reformatorische levensovertuiging.

Kijk voor meer informatie op werkenbijemg.nl Solliciteer vóór 17 november via sollicitatie@erdee.nl

Scan de Qr-code en en ga een dag met Johan op pad!

consument

Vraag 4

Ds. Van der Rhee: „Ik hoop dat de toehoorders van mjn preek uit Maleachi 3 zich bewuster zjn geworden van de manier waarop ze met hun geld omgaan. Met name onder jongeren merk ik weleens dat het besef ontbreekt dat de dienst van de Heere geld kost. Nu spreek ik generaliserend, maar de meeste ouderen zjn zich er toch meer van bewust dat de kerk ook een bankrekening heeft. Tegeljk realiseer ik me dat jongvolwassenen soms weinig te besteden hebben, bjvoorbeeld vanwege een studieschuld of hypotheek.

Te veel met geld bezig zjn is uiteraard niet goed, maar meer bewustwording over het uitgavenpatroon kan geen kwaad. Wie de schoen past, trekke hem aan.”

beeld ANP, Rob Engelaar

Van Lujk: „Dat is voor een christen een spanningsveld. Het plannen van je uitgaven en verantwoord omgaan met je geld staan niet haaks op de Bjbel. Ik zeg altjd tegen mjn kinderen: Stroom en water zjn belangrjk, geld ook. In de Bjbel staan 2650 teksten over geld en goed. Kjk alleen al naar de geljkenissen: bjna de helft ervan heeft een link met bezit. Het wordt gevaarljk zodra geld een doel op zichzelf wordt; dan wordt het een afgod. Agur bidt niet voor niets of hem rjkdom en armoede bespaard bljven. Ook hier is de intentie belangrjk: is het inkomen een middel om te leven of is je leven erop gericht zo veel mogeljk inkomen te krjgen?”

zaterdag 7 november 2020

beeld Unsplash

Hoe bewust moet je bezig zijn met je inkomen?

Vraag 5

Moet je alleen aan christelijke goede doelen geven?

Van Lujk: „In Galaten 6:10 staat: „Doe wel aan alle mensen inzonderheid de huisgenoten des geloofs.” Zelf geef ik bj voorkeur aan christeljke organisaties. Die bieden over het algemeen hulp zonder onderscheid te maken tussen christenen en niet-christenen. Ik zou adviseren: kies iets wat voor je leeft. Je kunt niet heel de wereld redden.

Als je twee of drie doelen steunt, volg je meer van zo’n organisatie. Een goed doel kan ook zjn de hulp aan je buren in nood. Naast het geven aan professionele organisaties, kan met Kerst iets geven aan iemand die het echt nodig heeft ook een goed doel zjn. Zoek het niet alleen in het grote en verre, maar ook in je directe omgeving.”

Ds. Van der Rhee: „Het accent zou wel moeten liggen op de huisgenoten des geloofs. Organisaties die vanuit een Bjbelse overtuiging werken, zetten zich als het goed is ook in voor de uitbreiding van Gods Koninkrjk.

Het geven aan niet-christeljke goede doelen is niet verkeerd, al moet je altjd kritisch kjken of ze niet handelen in strjd met Gods geboden.

Bevordert een organisatie voor ontwikkelingshulp bjvoorbeeld de abortuspraktjk in een derdewereldland, dan kun je daar natuurljk niet aan geven.”

53

advertorial

„Als ik aan jullie denk, dank ik God” Coby Broekhoff sponsort samen met haar man en drie dochters Stefanie uit de Filipijnen. „Eigenlijk wilden we een jongen sponsoren, want we zijn al met drie meiden thuis. Maar Eva, de jongste, was ervan overtuigd dat het Stefanie moest worden!”

D

e familie Broekhoff is sponsor sinds 2014. „We zagen destjds een advertentie in het RD en besloten om een kind te gaan sponsoren. We vinden het belangrjk dat onze dochters zich ervan bewust zjn dat niet alle kinderen het even goed hebben als zj.”

Een aantal keren per jaar ontvangt de familie een handgeschreven brief van Stefanie, die op het prikbord komt te hangen. „We schrjven brieven heen en weer, dat bljft zo bjzonder! Meestal vertaal ik de brief en lees ik hem aan de kinderen voor. In elke brief schrjft Stefanie hoe het met haar en haar familie gaat. Ook vertelt ze wat ze doet op school. Ik vind het leuk om te lezen welke vorderingen ze maakt.

Stefanie hoort echt bj ons gezin.

Er staat ook een foto van haar in de

54

vitrinekast, tussen de foto’s van onze familie!”

MijnWoordenDaad MjnWoordenDaad is hét online platform voor contact met het sponsorkind. „Als Stefanie jarig is, krjg ik een melding. Via MjnWD stuur ik haar dan een digitale verjaardagskaart. Fjn dat je hieraan wordt herinnerd.”

Er is één brief die Coby nooit zal vergeten. „Stefanie stuurde een brief met de tekst: ‘Steeds als ik aan jullie denk, dank ik God’. Dit raakte me. Zo bjzonder dat je zoveel voor iemand kan betekenen die zo ver weg woont!

Het is mooi dat ze door onze steun naar school kan, maar nog mooier vind ik dat ze hoort van God. Dat is het belangrjkste! Ik wens haar een hoopvolle toekomst toe, maar bovenal Gods zegen.”

Sponsorprogramma Woord en Daad Woord en Daad brengt kinderen in armoede én mensen die willen geven bij elkaar. Samen staan zij sterk: het sponsorkind voelt zich gesteund en krijgt de kans het verschil te maken, en docenten en ouders leren nieuwe vaardigheden.

Binnenkort lanceert de organisatie een totaal vernieuwd MijnWoordenDaad. Sponsors vinden hier post, inspirerende verhalen, nieuwsberichten en persoonlijke updates van hun sponsorkind. Zo blijven ze nog meer verbonden!

Ook sponsor worden? Ga naar woordendaad.nl/sponsoreenkind.

Stichting Woord en Daad Spijksedijk 16, Gorinchem 0183 – 61 18 00 info@woordendaad.nl www.woordendaad.nl

RDMagazine

consument

Vraag 6

Van Lujk: „In de kern niet. Het geven aan goede doelen mag geen sluitpost van de begroting zjn.

Daarnaast mag je het vertrouwen hebben dat het geven je niet zal beperken in je keuzes. Tegeljk is het lastig om dit te zeggen. Je zult maar starter zjn en alle beetjes bjeen moeten schrapen. Pas kwam er een stel bj mj dat 10 procent van hun inkomen aan goede doelen gaf. Toen ze een nieuw huis wilden kopen, kon dit, maar dan moesten ze wel concessies doen op die 10 procent. Het stel heeft hetzelfde huis gekocht, maar besloten minder af te lossen, zodat ze lagere maandlasten hadden en daardoor meer ruimte overhielden om hun giften te kunnen geven.”

beeld ANP, Lex van Lieshout

Ds. Van der Rhee: „Niet iedereen heeft de mogeljkheid om grote geldbedragen af te staan. Voor ouderen die van een AOW moeten rondkomen of jongeren met een studieschuld is het soms al lastig om aan het eind van de maand niet rood te staan.

De Heere vraagt echter niet alleen onze portemonnee maar ons hele leven. Ook onze tjd.

Hoeveel mag God van onze agenda hebben? Het geven van tjd is in onze jachtige maatschappj misschien wel een groter offer dan het overmaken van een geldbedrag. Wat doe je als je geroepen wordt een ambt te bekleden, of te helpen in het jeugdwerk? Mogen hobby’s en andere nevenactiviteiten sneuvelen voor de dienst van de Heere?”

zaterdag 7 november 2020

beeld Unsplash

Mogen persoonlijke omstandigheden van invloed zijn op geefgedrag?

Vraag 7

Wat is de opbrengst van geven?

Van Ojen: „In het Oude Testament staan wetten in het licht van wat God al gegeven hééft. De tien geboden beginnen met „Ik ben de HEERE, uw God, Die u uit Egypteland, uit het diensthuis, uitgeleid heb.” God heeft Zjn volk verlost van de slavernj.

Dat is het kader waarin de wet staat. In de nieuwtestamentische bedeling staat de oproep om bljmoedig te geven ook in een zo’n perspectief. Kjk naar 2 Korinthe 9. Na Paulus’ oproep om royaal te geven, klinkt het: „Doch Gode zj dank voor Zjn onuitsprekeljke gave.” De bron van alle gaven die God schenkt en waarvan wj mogen uitdelen, is de gave van God aan een zondige wereld: Zjn Zoon Jezus Christus, Die Zjn leven gaf voor zondaren.”

Ds. Van der Rhee: „Wat ik bjvoorbeeld vaak hoor van mensen die hun tjd geven voor het kerkeljk jeugdwerk: „Ik krjg er zó veel voor terug.” De dienst van de Heere is een liefdedienst. Uiteraard gaat het in het kerkeljk werk om dienstbaarheid aan God. De verheerljking van Gods Naam en de uitbreiding van Zjn Koninkrjk zjn het doel, maar de Heere geeft er vaak veel voor terug.”

Van Lujk: „Geven is een medicjn tegen gierigheid en hebzucht. Je leert erdoor je vertrouwen op geld los te laten. Te leven in afhankeljkheid en vertrouwen dat het goedkomt. Geven kan pjn doen.

Mensen boeken met het grootste gemak een wintersportvakantie, maar een vergeljkbaar bedrag aan een goed doel betalen, dat voel je. Bljmoedig geven doet geen pjn.

Geven is ook een theologisch en psychisch mechanisme: je geeft zonder dat daar direct iets voor terugkomt. Dat is een oefening om het vertrouwen op een Ander te stellen.”

55

Heeft u ook hart voor Lunah?

KIJK OP www.hartvoorlunah.nl en doneer op NL43ABNA0810619377 ANBI

HELP MEE VOOR HAAR TE ZORGEN!

Hét vacatureplatform voor het christelijkreformatorisch onderwijs

Salem, w� geloven erin!

Salem zoekt Verzorgende-IG/ EVV’ers

in overleg

Arts

In overleg

Verpleegkundigen

In overleg

Steu n CHRISte LIJK O nDeRWIJS In SCHOtLAnD -> WAAROm Christelijk onderwijs wordt niet betaald door de Schotse

overheid. De scholen zijn ahankelijk van bijdragen van ouders en donateurs.

->

•

• •

HOe Doneer via de website www.svcos.nl

Heb j� affiniteit met de zorg?

Meld je aan voor onze oproeppool!

Door een git overmaken op IBAN NL88 RABO 0128 3336 42 U kunt uw git ook bestemmen voor één van de

scholen of voor familie Murre (zie website),

•

vermeld dan de naam bij uw git Volg en deel onze berichten op

SVCOS Watertuin 328 3772VG Barneveld - www.svcos.nl - IBAN NL88 RABO 0128 3336 42

wonen met zorg

Ridderkerk

werkenb�salem.nl

recept

Tijd voor simpele genoegens geertje@rd.nl

W

andelen is een beproefde manier om de zinnen te verzetten. Maar ook diep in een herfstig bos is het lastig om de actualiteit op afstand te houden. Het restaurant waar je normaal gesproken neer zou strjken voor een kop kofie met iets erbj is dicht. Althans: afhalen kan soms nog wel, maar binnen bj het haardvuur een halfuurtje opwarmen is er niet bj. Terwjl zo’n horecabezoekje tjdens een wandeling vaak toch wel de kers op de taart is. In ieder geval voor mensen die niet alleen hechten aan kilometers maar ook aan gezelligheid.

Maar goed: we mogen blj zjn dat een dagje naar het bos nog gewoon kan. En laten we er dan het

beste van maken. Bjvoorbeeld door een gevulde thermoskan in de rugtas te stoppen. Vers is lekkerder, maar na een paar uur buiten is elke vorm van een warm drankje een eenvoudig genoegen.

Een pannenkoekenrestaurant na aloop zit er ook al niet in. Tenzj je zelf aan de bak gaat. Wat ook kan: een ovenschotel voorbereiden en die na thuiskomst afbakken. Ik maakte, om in de sfeer van de eenvoudige genoegens te bljven, een variant op de Angelsaksische klassieker mac & cheese.

Gezond –in de zin van: met voldoende vezels en vitamines– is het niet direct, zo’n maal. Maar dat is met pizza, pannenkoeken en patat niet anders.

In principe kan deze ovenschotel met allerlei soorten pasta worden gemaakt. Vanwege de naam ligt macaroni voor de hand.

Mac & cheese (macaroni met kaas)

Bereiding 1. Verwarm de oven voor op 200 graden C. Vet de bakslee of ovenschaal in. Hoe groter de oppervlakte, hoe meer korst. Die korst is een deel van de charme van dit gerecht.

2. Breng in een pan een ruime hoeveelheid gezouten water aan de kook. Kook de pasta daarin net niet gaar. Raadpleeg de verpakking: stort de pasta twee minuten voor de aanbevolen kooktjd in een vergiet.

3. Breng in een pan de melk met het laurierblaadje aan de kook. Rasp de twee soorten kaas.

4. Gebruik voor het maken van de kaassaus een pan met een dikke bodem. Laat de boter daarin op laag vuur smelten, voeg de bloem toe, roer alles door elkaar en laat het mengsel een paar minuten op laag vuur garen maar niet bruin worden.

zaterdag 7 november 2020

beeld Geertje Bikker-Otten

(Voor 4-5 personen): 500 g pasta, bijvoorbeeld elleboogjesmacaroni, 50 g roomboter plus wat extra voor het invetten, 50 g bloem, 600 ml volle melk, 60 g geraspte parmezaanse kaas, 120 g geraspte belegen kaas, 1 laurierblaadje, 1 tl mosterd, 1 flinke snuf nootmuskaat, peper en zout. Verder: een grote bakslee of ovenschaal.

Voeg de melk in gedeelten toe, ondertussen met een garde goed roerend. Laat de saus op laag vuur ongeveer tien minuten pruttelen. Roer regelmatig om aanbranden te voorkomen. Haal het laurierblaadje eruit.

5. Roer de helft van de parmezaanse kaas en alle belegen kaas door de saus. Laat de kaas even smelten. Voeg de nootmuskaat en de mosterd toe.

Proef of er nog wat peper of zout bj moet. Meng de pasta door de saus. Schep alles in de braadslee of ovenschaal. Strooi de rest van de parmezaanse kaas erover. Zet de braadslee of schaal ongeveer twintig minuten in de oven, tot de bovenkant van het gerecht bruin is.

57

uw vermogen verdient • veiligheid • f lexibiliteit • vast rendement van 3%

V

ermogensbeheer vraagt om een weloverwogen balans tussen

Van Dam, Van Dam & Verkade biedt haar klanten een vast en gegarandeerd rendement van 3%. Dit aantrekkelijke rendement kan zij bieden door te beleggen in goed, gunstig gelegen en optimaal verhuurd commercieel vastgoed op goede, gewilde locaties in Duitsland, Nederland en de V.S.

Contact Bent u op zoek naar een ideale combinatie van veiligheid, Vraag dan nadere informatie of maak een voor u vrijblijvende afspraak voor een persoonlijke toelichting op de mogelijkheden.

Van Dam, Van Dam & Verkade B.V. Herengracht 74 | 1015 BR Amsterdam | 020 - 48 96 500 info@vandamvandamverkade.com www.vandamvandamverkade.com

Veilig Uniek Flexibel

Persoonlijk Gegarandeerd Ruime ervaring

Unieke zekerheid Sterke portefeuille Persoonlijk betrokken Maximaal klantgericht

gezien De verscherpte maatregelen zorgen in veel agenda’s voor witruimte. Tijd die bijvoorbeeld gebruikt kan worden om een creatieve hobby op te pakken.

Geertje Bikker-Otten

Tassen maken Zelf van stof een tas maken is eenvoudiger dan het ljkt.

De auteur van dit boek denkt dat iedereen de zogenaamde basistas –een soort shopper met handvatten van keperband– in een uurtje in elkaar heeft gezet. Maar ze beschrjft ook complexere werkstukken, zoals een clutch met magneetsluiting en een rugtas voor kinderen inclusief opgestikt zakje met ritssluiting. Hoe je dat doet, een rits netjes inzetten, legt ze met een uitgebreid stappenplan uit. Ook wie nergens heen gaat en dus helemaal geen nieuwe tas nodig heeft, vindt in dit boek inspiratie. Bjvoorbeeld een toilettas met vakken die

ervoor zorgen dat lessen netjes rechtop bljven staan.

Tassen naaien. 18 stijlvolle tassen voor elke gelegenheid, Anna Alicia; uitg. Manteau, Antwerpen; 144 blz.; € 22,50.

Aan de slag met macramé Wandversieringen en plantenhangers van macramé zjn weer helemaal terug van weggeweest. Aan de hand van dit boek kun je zelf leren hoe je zulke objecten maakt. Het begint met een gedetailleerde uitleg van dertig verschillende manieren om koorden te knopen. Daarna beschrjft de auteur verschillende projecten om zelf mee aan de slag te gaan. Voor beginners: een plantenhanger of een schoudertas.

Maar ook voor doorgewinterde knopers: een baldakjn voor boven een bed, bjvoorbeeld, en een jurk. De auteur ziet haar boek als een soort hommage aan de kunst van het knopen, die de eeuwen door in verschillende culturen is beoefend. De eerste editie van dit boek verscheen een paar jaar geleden. Naar aanleiding van reacties van lezers schreef ze deze uitgebreidere editie, die ook meer de diepte in gaat.

Figuren borduren Borduren is eigenljk tekenen en kleuren met naald en draad, vindt de auteur van ”Leuke iguren borduren”. Maar dan wel in slow motion – daarom vindt ze het juist zo ijn om te doen. In dit boek draagt ze ideeën aan om allerlei oppervlakken met borduurwerk te versieren: kaartjes, rugtassen, theedoeken, kaften van schriften, T-shirts en ga zo maar door.

Aan een aantal steken om ljnen, stippen en druppels te borduren heb je daarbj genoeg. De auteur legt uit hoe je die maakt en hoe je patronen op stof over kunt nemen, bjvoorbeeld door borduurvlies te gebruiken. Het grootste deel van het boek staat vol ljntekeningen om na te maken: autootjes, dingen van de boerderj, deftige dames en sneeuwvlokken. Vroljke plaatjes van overzichteljke projecten. Je krjgt geljk zin om te beginnen.

Leuke figuren borduren. Leer de basissteken en kies uit meer dan 500 moderne borduurmotiefjes, Wendy Gratz; uitg. Manteau, Antwerpen; 128 blz.; € 19,99.

Macramé 2, Fanny Zedenius; uitg. Manteau; 176 blz.; € 22,50.

zaterdag 7 november 2020

59

puntuit

6 @herminedenbreejen buiten zijn | Hardinxveld-Giessendam | paardbezitter | De Swaef | evangeliseren | 22 jaar | hersteld hervormd | wiskunde

60

vragen over evangeliseren

Arien van Ginkel

Jj vertelt aan anderen het Evangelie. Wat doe je precies? „Ik zit in de evangelisatiecommissie van mjn eigen gemeente, de hersteld hervormde gemeente van Giessendam Neder-Hardinxveld en Sliedrecht. We hebben een kinderbjbelclub opgezet. In coronatjd brengen we in een lat soep rond bj ouderen en geven hun een kaartje met een Bjbeltekst.

Volgend jaar hopen we te beginnen met huis-aan-huisevangelisatie.

Daarnaast zit ik in de commissie muziekfeesten van stichting Evangelisatie Sjofar. We evangeliseren bjvoorbeeld bj Elsrock in Rjssen en de Zomerfeesten in Gorinchem.”

Waarom zoek je zulke gelegenheden op? „We bezoeken plekken waar jongeren zjn. We staan op straten en markten, maar komen met onze bestickerde ambulancebus ook op parkeerplaatsen bj muziekfeesten. We volgen daarin het voorbeeld van de Heere Jezus. Hj zocht

RDMagazine

30%

van de mensen die Hermine spreekt, kan ze de kernboodschap van het Evangelie overbrengen

Evangeliseren vanuit ambulance ■

■ ■

■

■

De stichting Evangelisatie Sjofar wil het Evangelie van Jezus Christus verkondigen.

De stichting is opgericht in 2006 en draait op vrijwilligers.

Medewerkers overhandigen folders aan voorbijgangers en knopen met hen een gesprek aan over het Evangelie.

Sjofar beschikt over een omgebouwde camper, twee Bijbelkramen en drie omgebouwde ambulances.

Jan Dirk Liefting, evangelist bij Stichting Evangelisatie Sjofar, zei eerder in het Reformatorisch Dagblad dat hij in

■

■

mensen op alle plekken. Hij ging alleen niet mee in de zonden. Zo willen wij ook zijn. We vertrekken als het later wordt en de jongeren beschonken raken. De praktijk leert dat we dan vooral nutteloze confrontaties hebben.”

Je evangeliseerde ook onder reformatorische jongeren. Is dat nodig? „Dat deed ik vanuit mijn eigen gemeente. Het verlangen om dat te doen ontstond door de Bijbeltekst die Jezus Zijn discipelen geeft als Hij hun opdraagt om uit te gaan, „beginnende van Jeruzalem.” Dus bij het eigen volk, heel dichtbij. Het is in kerkelijke kringen zo snel gewoon om de diensten te bezoeken maar geen levende relatie met God te hebben.

Ik ontmoette reformatorische jongeren die Hem kenden. Maar de meeste jonge mensen die ik tegenkwam, praat-

zaterdag 7 november 2020

coronatijd weinig negatieve reacties kreeg van voorbijgangers. „Normaal zijn er altijd wel mensen die je de huid vol schelden. Nu bijna niet. Er is meer waardering.”

De vrijwilligers evangeliseren op markten, in winkelcentra en bij (muziek)evenementen.

De gesprekken gaan volgens Liefting in coronatijd minder over koetjes en kalfjes. „Iedereen zoekt naar antwoorden: Wat gebeurt er toch allemaal?

Wat vindt God hiervan, zou Hij hier ook mee te maken hebben?”

ten het liefst over de uitverkiezing of wat wel mag en wat niet. Het lastige voor mij is dat ik in deze gesprekken niet makkelijk tot de kern kom: of ze een levende relatie met God hebben.

Onder reformatorische mensen vond ik het lastiger evangeliseren dan op straat.

Ik ben door refo’s weleens uitgelachen, dat is me op straat nooit overkomen. ” Hoe rijk ben je als christen? „Het allerrijkst. Als je eeuwig leven krijgt, met vreugde en rijkdom, dicht bij God, dan ben je superrijk. En die rijkdom kun je in dit leven uitdelen.”

Waarom geef jij een deel van je vrije tijd op om anderen over het Evangelie te vertellen? „De liefde van Christus dringt. Toen ik tot geloof kwam, werd ik bewogen met de mensen om me heen. Ze hebben een

Boekentip Het boek ”Jezus, onze bestemming” van Wilhelm Busch is de boekentip van Hermine den Breejen. „Deze evangelist is zo scherp dat je er soms even van moet slikken. Als reformatorische christenen weten we wel dat we zonder God verloren gaan, maar deze evangelist laat je dat echt beseffen.”

Wie wil weten hoe je een evangelisatiegesprek aanpakt, zou ”Als je niet meer kunt zwijgen” van Jan-Dirk Liefting moeten lezen, raadt Hermine aan. „Dit boek staat vol handige tips.”

ziel en zijn op weg naar de eeuwigheid.

Als je God leert kennen, leer je ook Zijn bewogenheid kennen. Zijn liefde voel ik niet altijd. Maar ook dan zegt de Heere: U zult Mijn getuigen zijn. Dus evangeliseer ik alsnog, uit gehoorzaamheid.”

Hoe vertel je voorbijgangers over de rijkdom van Gods genade? „Ik vraag of ze geloven in een leven na de dood. De meeste mensen vertellen heel open over wat ze meemaken, waar ze mee zitten. Ze vragen zich dan af waarom vervelende dingen gebeuren, geliefden sterven. Daar praten we dan over. Ik probeer aan het einde van zo’n gesprek een Bijbel mee te geven. Daarin staan ook contactgegevens van ons en een plaatselijke kerk.”

Vlogster Caroline Schimmel ging op pad met Hermine. Check puntuit.nl/hermine.

61

Stelling van de week

Ik zou graag een miljoen euro krijgen Arien van Ginkel

Niels Lodder (9) uit Driebruggen

Wilbert Boogert (9) uit Driebruggen

„Als ik zo veel geld zou krijgen, zou ik kinderen die nog nooit van de Heere Jezus hebben gehoord een Bijbel sturen. Dan hebben ze een kans om niet naar de hel te gaan, maar in de hemel te komen.

Natuurlijk zou ik ook wat geld voor mezelf houden.

Want zonder geld kun je niet leven. Maar ik hoef niet veel te hebben. Voor rijke mensen is het lastiger om in de hemel te komen dan voor arme mensen. Als je veel geld hebt, denk je waarschijnlijk vaker aan jezelf dan aan de Heere. Het is beter op aarde arm te zijn en in de hemel te komen. Dan ben je pas echt rijk.”

„Ik zou liever heel rijk zijn dan heel arm. Want als je arm bent, kun je geen eten kopen. Dan heb je ook geen tijd om te leren, omdat je op je broertje of zusje moet passen en kun je geen goede baan krijgen.

Maar als ik een miljoen zou krijgen, zou ik het weggeven aan stichtingen.

Want als je spullen voor jezelf gaat kopen, wil je altijd meer. En dan ga je minder aan de Heere Jezus denken.

Als je alles krijgt wat je wilt, heb je geen zin meer om naar school te gaan. Dan blijf je achter de computer zitten en word je dik. Ik kan eigenlijk niks bedenken wat ik zou willen hebben. Behalve een nieuw hart. En dat kun je niet kopen.”

uit het nieuws

beeld EPA

Ayda gered

62

De reddingswerkers om haar heen juichen en klappen. Dinsdag vonden ze Ayda Gezgin, een Turks meisje van 4 jaar oud, onder het puin. Ayda lag daar al bijna vier dagen en nachten nadat het gebouw waar ze was door een zware aarbeving was ingestort.

In de stad Izmir zijn door de beving meer dan honderd mensen gestorven en ruim duizend mensen gewond geraakt.

Maar toen de reddingswerkers Ayda vonden, zei het meisje dat het gelukkig goed met haar ging.

Voorzichtig haalden de mensen met de rode helmen Ayda onder het puin vandaan. Ayda is niet het enige kind dat overleefde onder een ingestort gebouw. Maandag werden de meisjes Idil (14) en Elif (3) ook al gered.

RDMagazine

Zakgeldplan Martha wil graag meer zakgeld. Daarom heeft ze een plannetje bedacht. zoveel geld als in het vakje daarvoor.

Papa en mama vinden het maar gek, zo krjgt Martha toch veel minder zakgeld?

Of niet? Reken maar eens uit hoeveel zakgeld Martha krjgt na 64 weken, op het laatste vakje van het schaakbord.

beeld Daan van Oostenbrugge

Er ligt 2 cent op vakje 1 van het schaakbord. Dat is haar zakgeld van de eerste week. De week daarop wil ze dubbel zoveel geld. Op vakje 2 komt dus 4 cent. De week daarna krjgt ze op vakje 3 het dubbele van vakje 2: 8 cent.

In elk vakje komt twee keer

zaterdag 7 november 2020

63

hoe krijgen zij het goede nieuws te horen?

Draag bij aan zending onder onbereikte moslims. frontiers.nl/geef

GEBORGEN TRANEN Voor mensen met verdriet De Bijbelvereniging gaf kortgeleden een nieuw bemoedigingsboekje uit met de titel: ‘Geborgen tranen’. Het is stijlvol vormgegeven en geïllustreerd en bevat Bijbelteksten rond de woorden ‘troost, hoop en liefde’. Het is bijzonder geschikt voor het pastoraat: om mensen te bemoedigen in deze zware ‘coronatijd’. Het boekje is gratis aan te vragen via: https://www.bijbelvereniging.nl/bijbels-bestellen/ of via een mail naar info@bijbelvereniging.nl. Bellen kan ook: 085 104 17 14.

Tevens (kinder-)bijbels in meer dan 70 talen op voorraad!

Onze missie steunen? Graag!

IBAN: NL66 INGB 0000 5398 98.

Onze welgemeende dank!

Stichting HOE (Hulp Oost-Europa) gelooft dat christenen de roeping hebben recht te doen aan de meest kwetsbaren. Daar willen we ons voor inzetten, samen met onze lokale partners in Oost-Europa. Doet u mee?

Hulp in de vorm van ‘Dagelijks brood’, maar ook hulp die hoop voor de toekomst biedt, hoop om de situatie te kunnen verbeteren. De hulp aan deze mensen vindt plaats via plaatselijke kerkelijke gemeenten in Oost-Europa, zodat zij diaconaat zelf handen en voeten kunnen geven. De kerken bieden hulp aan hen die dat nodig hebben, onafhankelijk van ras of godsdienst.

Geloof, bid, geef en bouw!

T +31 (0)342 420554 E info@stichtinghoe.nl NL84 INGB 0000 0088 87 ‘Dagelijks Brood’ t.n.v. Hulp Oost-Europa in Barneveld

hoehelpt.nl

puzzel

Cryptogram

1

2

3

4

5

6

Horizontaal 1 Die plant brengt verlichting in het dierenverblijf (9); 7 Verder praten om het onderwerp goed te behandelen (11); 8 De zetel van een oud-minister? (11); 10 Die eetstoornis komt veel voor in area no IX (8); 14 Baas van de klantenservice? (15); 16 Vermindering van het aantal ouderen?

(15); 18 Het is meteen het zelfde (5); 19 Ik heb gezien dat het geijkt is (7); 20 Niet openbaar toilet (7); 21 Dat bestek is van beide kanten te gebruiken (5).

7

8

9

10

11

13

12

14

Verticaal 2 Kleiner maken en retourneren (12); 3 Machine voor het opgraven van eetgerei?

(15); 4 Die maat zal wel Engels zijn (3); 5 Ze laten van zich horen bij deze manier van mengen (6); 6 Hij weet de aandacht vast te houden door de arrestant te ketenen (6); 9 Die keizer komt met veel kabaal snel terug (5); 11 In die Duitse plaats blijft men plakken (5); 12 Zij staan achter zijn plan met de knippers (7); 13 Die vogel heeft ze in de tang (11); 15 In die periode was het het bedelgebied van monniken (6); 17 Sleept die pont een ander vaartuig mee? (8).

Oplossing vorige puzzel Horizontaal: 1 erelid; 6 tegenpool; 8 wolkenpartij; 11 ruimtemaat; 12 voorvader;

15

16

17

18

19

20

14 kleptomaan; 16 inktpatroon; 17 knot; 18 joet; 19 gebrand.

Verticaal: 2 roepnaam; 3 liplap; 4 droste; 5 leukemie; 7 contractpartner; 9 grootkan; 10 gierketting; 13 Napoleon; 15 morsjurk.

21

Zweedse puzzel doosvrucht

4

verstrooiing

geestdrift

Himalayamonster

olm

tussenstuk

Prijspuzzel

clausule zoogdier uitheems broodje

2

edelsteen nachtvogel

8

grenskantoor

1

muurholte

lieverd toornig

bakvloeistof

coupe

6

stof van zijde boom

kleur

bij voortduring

Onder de inzenders van de goede oplossing wordt een prijs weggegeven. Stuur uw oplossing voor 13 november bij voorkeur per mail naar puzzel@rd.nl of anders per briefkaart naar Reformatorisch Dagblad, Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn.

De prijs voor deze week is de roman ”Vlinderlicht” door Janny den Besten (uitg. De Banier).

De oplossing van vorige week is: stemming. De prijs gaat naar A. Klok-Middelkoop uit Opheusden.

1

5

7

2

3

4

5

6

7

8

oplossing:

voornaam persoon aanw. voornaamwoord

land in Azië

3 tableau

© Persbelangen

1

zaterdag 7 november 2020

2

3

4

5

6

7

8

65

Deze joodse school heeft drie lagen beveiliging nodig...

• Beschermt joodse kinderen tegen terreur • Verzet zich tegen antisemitisme

Uw steun is nodig! Maak uw gift over op IBAN NL22 INGB 0000 419 925 t.n.v. Vrienden van het Cheider

het laatste woord

Verbergen „Verberg Uw aangezicht van mijn zonden...”

Psalm 51:11 Een boetepsalm, dat is deze 51e Psalm in de ware zin des woords. David heeft overspel gepleegd met Bathseba en haar man, Uria, laten doden in de strijd. Zonde van wellust en van machtswellust, zo zei een predikant ooit.

David heeft berouw en vraagt God om vergeving. Terwijl hij en andere dichters op talloze plaatsen in het boek van de psalmen aan God vragen Zijn aangezicht niet voor hen te verbergen, vraagt David hier aan de Heere om Zijn aangezicht wél te verbergen. Niet voor hem, maar voor zijn zonden.

Colofon RDMagazine is een wekelijkse uitgave bij het Reformatorisch Dagblad.

Directie: Ir. C. Heutink Hoofdredacteur: Dr. ir. S. M. de Bruijn Coördinatie: Michiel Bakker, Mariska Dijkstra, Clasina van den Heuvel, Chris Klaasse Ontwerp: Corné van der Horst

zaterdag 7 november 2020

Redactie: RDMagazine Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn Telefoon: 055-5390222 E-mail: rdmagazine@rd.nl Abonneeservice: Postbus 613, 7300 AP Apeldoorn Telefoon: 055-5390498 E-mail: abonneeservice@erdee.nl Adverteren: Telefoon: 055-5390499 E-mail: advertentie@erdee.nl

Tips voor de inhoud van RDMagazine?

E-mail: rdmagazine@rd.nl WhatsApp: 06-43020391 EMG legt van abonnees gegevens vast voor de uitvoering van een overeenkomst en om hen te informeren over producten en diensten. Voor meer informatie over het privacybeleid en de algemene voorwaarden van EMG, zie erdeeservice.nl.

67

EEN HELPENDE HAND

DONEER NU

IN NOODSITUATIES In de afgelopen jaren hebben we de hulp onder vluchtelingen op Lesbos uitgebreid naar de eilanden Samos, Chios en in Athene.

Waar regionale, landelijke en Europese politieke hulp ver achterblijft is het onze christenplicht in actie te komen voor hen die onder inhumane omstandigheden in opvangkampen verblijven.

Op meerdere manieren kunt u ons en daarmee de vluchtelingen een helpende hand bieden. Kijk op onze website voor meer informatie.

www.stichtingcrr.nl

NL74 RABO 0306 6331 83 o.v.v. RD actie voor Griekenland