ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII
WYKROJNIK
BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE
WYKROJNIK
WYKROJNIK
EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA
INWESTYCJE ENERGETYCZNE napęd rozwoju
W YBRAN E PROJEKT Y SEKTORA EN ERGET YCZN EGO W POLSCE ZREALIZOWAN E PRZY WSPARCI U FU N DUSZY PROGRAMU OPERACYJN EGO I N FRASTRU KTU RA I ŚRODOWISKO
SprawdĹş jak wiele siÄ™ zmienia dodatkowe informacje na: www.pois.gov.pl
SPIS TREŚCI:
8
Członkostwo w UE wyzwania i szanse
3 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
4 Sektor Energetyki
7 System zarządzania PO IiŚ
Przykładowe dofinansowane projekty
2
Energia na wysokości
10
Na plantacji wiatraków Energia wygospodarowana z odpadów
12 14 16
Ekologiczna energia z roślin Zielona energia w wielkiej sieci
18
Stalowe fundamenty energii
Członkostwo w UE wyzwania i szanse Polska od 1 maja 2004 r. jest członkiem Unii Europejskiej (UE). Z racji członkostwa w strukturach Wspólnoty Europejskiej Polska włączyła się w realizację unijnej polityki spójności. Celem polityki spójności jest dążenie do harmonijnego rozwoju wszystkich państw członkowskich UE. Ten cel jest osiągany poprzez działania prowadzące do zmniejszania dysproporcji w poziomach rozwoju regionów, a tym samym do wzmocnienia spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej całej UE. Dzięki odpowiedniemu ukierunkowaniu działań realizowanych w ramach polityki spójności przy wsparciu finansowym funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, Polska ma szansę na zwiększenie tempa modernizacji oraz znaczne przyspieszenie procesów zmierzających do osiągnięcia wyrównanego poziomu rozwoju w odniesieniu do najlepiej rozwiniętych regionów i krajów Wspólnoty. Wydatkowanie funduszy unijnych jest dokonywane przy pomocy programów, które opi-
2
sują dziedziny objęte dofinansowaniem oraz charakterystykę projektów, których realizacja jest zbieżna z celami Narodowej Strategii Spójności (NSS). Strategia jest dokumentem określającym kierunki wsparcia na poziomie krajowym, które są finansowe z budżetu UE w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności. W latach 2007-2013 programami realizowanymi w Polsce są: Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (współfinansowany z EFRR i FS), Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (współfinansowany z EFRR), Program Operacyjny Kapitał Ludzki (współfinansowany z EFS), 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (współfinansowane z EFRR), Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (współfinansowany z EFRR), Program Operacyjny Pomoc Techniczna (współfinansowany z EFRR) oraz Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (współfinansowane z EFRR).
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko został zatwierdzony decyzją Komisji Europejskiej dnia 7 grudnia 2007 r. i uchwałą Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2008 r. Program ten ma służyć zmniejszeniu różnic w rozwoju infrastruktury jaka dzieli Polskę i najlepiej rozwinięte kraje Unii. Luka w rozwoju infrastruktury uniemożliwia optymalne wykorzystanie zasobów kraju oraz w dużym stopniu blokuje istniejący potencjał. Zmniejszenie tej luki jest niezbędnym warunkiem wzrostu konkurencyjności i podniesienia atrakcyjności inwestycyjnej Polski przy jednoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) charakteryzuje integralne podejście do problematyki infrastruktury, do której zalicza zarówno infrastrukturę techniczną, jak również infrastrukturę społeczną. Program jest podporządkowany zasadzie maksymalizacji efektów rozwojowych, co jest możliwe dzięki traktowaniu sfery technicznej i społecznej jako jednej całości. Działania w ramach POIiŚ są komplementarne do działań realizowanych w ramach 16 regionalnych programów operacyjnych, a także innych programów przygotowanych na lata 2007-2013.
Pod względem ilości środków przeznaczonych na realizację POIiŚ jest największym programem w Polsce oraz największym w historii polityki spójności UE. Wkład z funduszy unijnych na realizację programu wynosi 27,9 mld euro, w tym 22 176 353 774 euro pochodzi z Funduszu Spójności i 5.737.330.000,0 euro z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Dodatkowo program jest zasilany środkami krajowymi w wysokości ok. 11 mld euro, które pochodzą z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego, innych środków publicznych oraz środków prywatnych. Rzeczywista wysokość wkładu pochodzącego ze środków krajowych zależy od poziomu dofinansowania poszczególnych projektów. Cały Program Infrastruktura i Środowisko podzielony jest na sektory, które w sposób ogólny określają obszar wsparcia, są to:
Środowisko
Transport
Energetyka
Szkolnictwo wyższe
Kultura
Zdrowie
3
Sektor energetyki Po raz pierwszy w historii polityki regionalnej UE współfinansowaniem objęto inwestycje w infrastrukturę energetyczną. Udział sektora energetyki w puli środków pochodzących z funduszy unijnych przeznaczonych na realizację POIiŚ wynosi 1 722 317 701 euro i stanowi 6% wartości całego programu. Sektor energetyki obejmuje IX i X priorytet, na które składają się następujące działania: Priorytet IX Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna • Działanie 9.1 Wysokosprawne wytwarzanie energii • Działanie 9.2 Efektywna dystrybucja energii • Działanie 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej • Działanie 9.4 Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych • Działanie 9.5 Wytwarzanie biopaliw ze źródeł odnawialnych • Działanie 9.6 Sieci ułatwiające odbiór energii ze źródeł odnawialnych
4
Priorytet X Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii • Działanie 10.1 Rozwój systemów przesyłowych energii elektrycznej, gazu ziemnego i ropy naftowej oraz
budowa i przebudowa magazynów gazu ziemnego • Działanie 10.2 Budowa systemów dystrybucji gazu ziemnego na terenach niezgazyfikowanych i modernizacja istniejących sieci dystrybucji • Działanie 10.3 Rozwój przemysłu dla odnawialnych źródeł energii PRIORYTET IX INFRASTRUKTURA ENERGETYCZNA PRZYJAZNA ŚRODOWISKU I EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA Wsparcie finansowe w ramach IX priorytetu jest skierowane do projektów realizowanych w trzech głównych obszarach. Pierwszym z nich jest zwiększenie efektywności wykorzystania energii pierwotnej zarówno poprzez zwiększenie sprawności wytwarzania, jak również dzięki obniżeniu strat podczas przysyłania i dystrybucji energii. Drugim obszarem jest zmniejszenie energochłonności sektora publicznego. Ostatnim obszarem wsparcia w ramach tego IX priorytetu jest zwiększenie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych. Spodziewanym efektem projektów zrealizowanych w ramach tego priorytetu będzie znaczące zaspokojenie potrzeb w zakresie zwiększenia efektywności energetycznej. Środki publiczne w zakresie sieci dystrybucji energii elektrycznej zostaną skierowane w szczególności na tereny Polski wschodniej. Modernizacja sieci
5
ciepłowniczych będzie miała istotny wpływ na podniesienie efektywności energetycznej w dużych aglomeracjach miejskich. Inwestycje w zakresie produkcji energii i paliw z odnawialnych źródeł energii (OZE) przyczynią się do aktywizacji gospodarczej regionów dysponujących warunkami sprzyjającymi rozwojowi OZE. Dodatkowym efektem realizacji działań IX priorytetu jest rozwój zarówno sektora przemysłowego jak i rolnego. PRIORYTET X BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE, W TYM DYWERSYFIKACJA ŹRÓDEŁ ENERGII Głównym celem priorytetu jest poprawa bezpieczeństwa energetycznego państwa poprzez tworzenie nowych zdolności przesyłowych i transportowych, gazu ziemnego, ropy naftowej i produktów ropopochodnych, energii elektrycznej oraz poprzez rozbudowę podziemnych magazynów gazu ziemnego i magazynowanie ropy naftowej i jej pochodnych, a także poprzez zapewnienie dostępności sieci gazowej na terenach niezgazyfikowanych i modernizację istniejących sieci dystrybucji. Dywersyfikacja źródeł energii będzie dodatkowo wspierana poprzez zwiększenie dostępności na rynku urządzeń do produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Priorytet „Bezpieczeństwo energetyczne” realizuje cele polityki energetycznej Polski
6
w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju, które rozumiane jest jako większy stopień zdywersyfikowania źródeł dostaw, poprawa systemów transportu, przesyłu i dystrybucji paliw, poprawa systemów przesyłu energii oraz osiągnięcie stanu zapasów paliw w ilości zapewniającej utrzymanie ciągłości dostaw do odbiorców. Jednocześnie, będąc członkiem Unii Europejskiej, Polska prowadzi taką politykę energetyczną, która uwzględnia również interesy innych państw członkowskich. Realizując projekty, które przyczyniają się do zwiększenia bezpieczeństwa dostaw paliw i energii elektrycznej na rynek wewnętrzny, Polska umacnia bezpieczeństwo całej Wspólnoty i wypełnia przyjęte na siebie zobowiązania związane z tworzeniem jednolitego, konkurencyjnego rynku paliw i energii Unii. W ramach priorytetu wsparcie uzyskają działania obejmujące rozwój systemów przesyłowych i dystrybucyjnych gazu ziemnego, ropy naftowej i jej produktów, rozwój systemów przesyłowych energii elektrycznej oraz budowa i rozbudowa podziemnych magazynów gazu ziemnego i produktów ropopochodnych. Dofinansowanie w ramach priorytetu obejmie także budowę systemów dystrybucji gazu ziemnego na terenach niezgazyfikowanych. Ponadto wsparcie przeznaczone będzie na przygotowanie dokumentacji technicznej dotyczącej inwestycji zgodnej z celami priorytetu.
Tekst Programu Infrastruktura i Środowisko oraz szczegółowe informacje na temat sektora energetyki są dostępne na stronach internetowych Ministerstwa Gospodarki:
http://www.mg.gov.pl/node/10127
System zarządzania Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko Realizacja całego Programu Infrastruktura i Środowisko podlega ministrowi właściwemu ds. rozwoju regionalnego (Minister Infrastruktury i Rozwoju). Instytucja nadzorująca program nazywana jest Instytucją Zarządzającą (IZ). Koordynacja zadań w poszczególnych sektorach została powierzona tzw. instytucjom pośredniczącym (IP). Dla sektora energetyki rolę Instytucji Pośredniczącej dla działań IX i X osi priorytetowej PO IiŚ pełni minister właściwy ds. gospodarki, który swoje zadania wykonuje przy pomocy Departamentu Funduszy Europejskich w Ministerstwie Gospodarki. Ministerstwo Gospodarki pełni rolę Instytucji Wdrażającej dla działań 9.4, 9.5, 9.6 i 10.3
PO IiŚ, tzn. zajmuje się obsługą beneficjentów, ogłaszaniem konkursów, przeprowadzaniem naboru wniosków, ich oceną, podpisywaniem umów oraz nadzorem nad ich realizacją. Pozostałe działania PO IiŚ są wdrażane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (działania 9.1, 9.2, 9.3 PO IiŚ) oraz Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy (działania 10.1 i 10.2 PO IiŚ). Ministerstwo Gospodarki w ramach wdrażanych działań PO IiŚ, dotyczących odnawialnych źródeł energii (OZE), zawarło 68 umów o dofinansowanie na realizację projektów o łącznej wartości 5.751,5 tys. zł, w tym dofinansowania ze środków UE 1.537,8 tys. zł.
7
Energia na wysokości
Budowa Elektrowni Wiatrowych w miejscowości Paproć Działanie: 9.4 PO IiŚ
Nazwa Beneficjenta: ISTRA Sp. z o.o. 64-300 Paproć Paproć 111 Województwo: wielkopolskie Powiat: nowotomyski Całkowita wartość projektu: 50 526 801,00 zł Wartość dofinansowania: 23 957 820,00 zł Okres realizacji projektu: 2012-2013
8
Od niedawna nad miejscowością Paproć, nieopodal Nowego Tomyśla, górują dwie majestatyczne konstrukcje. Niespotykane rozmiary wiatraków, blisko 210-metrowych, czynią z nich najwyższe obiekty tego typu na świecie. Ich podstawę stanowią kratownice o wysokości 160 metrów, zaś średnica śmigieł turbiny wynosi aż 100 metrów. Prognozuje się, że ta wizjonerska inwestycja przyczyni się do wytwarzania energii elektrycznej w ilości 19 GWh rocznie, czyli 19 milionów kilowatogodzin. Dla porównania przeciętna, trzyosobowa rodzina w Polsce zużywa ok. 3 500 kWh energii elektrycznej przez okres dwunastu miesięcy.
9
Na plantacji wiatraków
Budowa farmy wiatrowej wraz z niezbędną infrastrukturą towarzyszącą w obrębie miejscowości Golice Działanie: 9.4 PO IiŚ
Nazwa Beneficjenta: Golice Wind Farm Sp. z o.o. 00-837 Warszawa ul. Pańska 96 Województwo: lubuskie Powiat: słubicki Całkowita wartość projektu: 223 001 545,74 zł Wartość dofinansowania: 40 000 000,00 zł Okres realizacji projektu: 2010-2012
10
W miejscowości Golice w marcu 2012 roku ukończono inwestycję polegającą na wybudowaniu farmy wiatrowej. Na obszarze blisko 410 hektarów znajduje się 19 elektrowni wiatrowych. Każda z nich mierzy 142,5 metra z łopatą i posiada moc 2,0 MW. Oznacza to, że całkowita moc farmy wynosi 38 MW. Wszystkie dostosowane są do pracy przy wiatrach o niskim natężeniu, co przekłada się na spodziewaną generację energii elektrycznej na poziomie ponad 80 GWh rocznie! Produkowana na farmie energia elektryczna dostarczana jest do sieci operatora systemu dystrybucyjnego ENEA Operator Sp. z o.o.
11
Energia wygospodarowana z odpadów
Budowa Elektrowni Biogazowej Buczek Działanie: 9.4 PO IiŚ
Nazwa Beneficjenta: Bioelektrownia Buczek Sp. z o.o. 62-025 Kostrzyn ul. Wrzesińska 1B Województwo: kujawsko-pomorskie Powiat: świecki Całkowita wartość projektu: 33 662 747,13 zł Wartość dofinansowania: 18 748 861,25 zł Okres realizacji projektu: 2010-2013
12
Elektrownia Biogazowa Buczek, położona w miejscowości o tej samej nazwie, została zaprojektowana z myślą o produkcji energii elektrycznej z biogazu, powstałego w procesie fermentacji odpadów pochodzących z rolnictwa. Pozostałości roślinne i zwierzęce w postaci płynnej, półpłynnej i stałej, w kontrolowanych warunkach, będą poddawane procesom rozkładu. Otrzymany w ten sposób biogaz składa się w 60 procentach z metanu i 40 procentach z dwutlenku węgla. Następnie biogaz zasila generatory prądotwórcze o łącznej mocy 1,8 MW. Przewiduje się, że rocznie w elektrowni zostanie wyprodukowanych 12 508 300 kWh energii na sprzedaż.
13
Ekologiczna energia z roślin
Budowa budynku do produkcji estrów z oleju roślinnego z instalacją i urządzeniami towarzyszącymi Działanie: 9.5 PO IiŚ
Nazwa Beneficjenta: Przedsiębiorstwo Rolno-Spożywcze Lech Rutkowski 86-200 Chełmno, Kałdus 16 Województwo: kujawsko-pomorskie Powiat: chełmiński Całkowita wartość projektu: 20 571 231,79 zł Wartość dofinansowania: 11 466 636,59 zł Okres realizacji projektu: 2010-2011
14
Przedsiębiorstwo Rolno-Spożywcze Lech Rutkowski istnieje już od ponad 20 lat i nadal się rozwija. Najnowsze inwestycje były możliwe dzięki wsparciu Funduszy Europejskich. Zrealizowany w 2011 roku projekt polegał na budowie zakładu produkującego biokomponenty o łącznej wydajności 24 850 ton na rok. Inwestycja objęła budowę budynku do produkcji estrów z oleju roślinnego wraz z częścią socjalną oraz instalacją i urządzeniami towarzyszącymi. W obiekcie została umieszczona instalacja do wytwarzania estrów metylowych wyższych kwasów tłuszczowych na bazie oleju rzepakowego. Wybudowano także zbiorniki magazynowe metanolu, gliceryny i metyloestrów oraz stanowiska zlewowe i nalewowe. Estry metylowe kwasów tłuszczowych służą jako biokomponent do biopaliw.
15
Zielona energia w wielkiej sieci
Przebudowa linii 110 kV relacji Recław-Kamień Pomorski w celu odbioru energii ze źródeł odnawialnych Działanie: 9.6 PO IiŚ
Nazwa Beneficjenta: Enea Operator Sp. z o.o. 60-479 Poznań ul. Strzeszyńska 58 Województwo: zachodnio-pomorskie Powiat: Kamień Pomorski Całkowita wartość projektu: 36 586 811,62 zł Wartość dofinansowania: 1 949 626,35 zł Okres realizacji projektu: 2009-2015
16
Projekt, realizowany przez Enea Operator Sp. z o.o. na terenie Polski północno-zachodniej, jest jednym z ważnych zadań, prowadzących do przygotowania sieci przesyłowej 110 kV do odbioru zielonej energii elektrycznej, dostarczanej przez Elektrownię Wiatrową „Śniatowo”. Inwestycja polega na demontażu istniejącej jednotorowej linii 110 kV, tj. usunięciu istniejących fundamentów oraz słupów. Kolejnym etapem jest montaż nowej linii dwutorowej 110 kV w miejscu poprzedniej. Przebieg trasy nowej linii będzie pokrywał się z przebiegiem trasy zdemontowanej linii z niewielkimi odchyleniami. Szacuje się, że długość przebudowanej linii wyniesie 17,1 km. Do posadowienia nowej linii wykorzystane zostaną aż 72 stalowe słupy rurowe ocynkowane w miejsce starych 84 bramowych słupów żelbetowych. Nowe stalowe słupy zmniejszą oddziaływanie linii na środowisko naturalne, w tym na niezwykle cenne obszary Natura 2000, przez które częściowo ta linia przebiega.
17
Stalowe fundamenty energii
Budowa zakładu produkcji wież wiatrowych na postoczniowych terenach produkcyjnych w Gdyni Działanie: 10.3 PO IiŚ
Nazwa Beneficjenta: Crist S.A. 80-867 Gdańsk ul. Swojska 12 Województwo: pomorskie Powiat: Gdynia Całkowita wartość projektu: 17 128 397,15 zł Wartość dofinansowania: 5 553 082,00 zł Okres realizacji projektu: 2011-2015
18
Realizowany na północy Polski projekt, polega na budowie zakładu do produkcji morskich wież dla elektrowni wiatrowych, turbin na nich umieszczanych oraz fundamentów. Tutejsze konstrukcje uzbrajane będą w wyposażenie technologiczne takie, jak: drzwi, włazy, schody, itp. Instalowany będzie również mechanizm głowicy z prądnicą o wydajności 3 MW, winda i osprzęt elektryczny. Projekt zakłada przygotowanie hali produkcyjnej, jak również zakup i zamontowanie niezbędnych maszyn i urządzeń, służących realizacji procesu produkcyjnego. Dzięki realizacji inwestycji możliwe będzie wyprodukowanie 20 sztuk wież dla elektrowni wiatrowych typu offshore rocznie, co jest równoznaczne z przerobieniem około 15 tys. ton stali.
19
OZ
Rondo Ch. de Gaulle’a
No ka
t
wia
Br ac
Książęca
MIEJSCA PARKINGOWE DLA NIEPEŁNOSPRAWNYCH MINISTERSTWO GOSPODARKI
GŁÓWNE WEJŚCIE DO BUDYNKU
Mokotowska
Skarpie
B. Pr usa
ickiej nopn
B. Pr usa
ejs Wi
ka
Skw. Bat.AKp o Miłosz łk. Fr. Null
n Se
za Kr uc
20
za Wilc
wskie
WEJŚCIE DO BUDYNKU PRZYSTOSOWANE DO POTRZEB OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
jazdo Aleje U
za Kr uc
Hoża
M. Ko
a jsk Wie
lna Wspó
za Wilc
J. Stanka
pl. Trzech Krzyży
Al. Na
wia Żura
Godziny pracy urzędu: poniedziałek 8.00-18.00 wtorek-piątek 8.15-16.15
ia
Żura
zka
nza
Św
d ogro Now
o re S t. L
wy
a Mysi
cat i
JER
KIE
Fra s
Br A Lac.ka
MS OLI
Ministerstwo Gospodarki Plac Trzech Krzyży 3/5 00-507 Warszawa tel.: 22 693 50 00 faks: 22 693 40 46 do 48 email: mg@mg.gov.pl
a cka
o
eg P. Maszyński
OPRACOWANIE: DAUNPOL sp. z o.o. Wydawnictwo Kartograficzne ul. St. Konarskiego 3, 01-355 Warszawa tel./faks: 22 664 50 91 www.daunpol-pilot.com.pl e-mail: biuro@daunpol-pilot.com.pl
Sprawdź jak wiele się zmienia dodatkowe informacje na: www.pois.gov.pl
MINISTERSTWO GOSPODARKI Plac Trzech Krzyży 3/5 00-507 Warszawa tel.: 22 693 50 00 faks: 22 693 40 46 do 48 email: mg@mg.gov.pl