Crowd Conditions | Συνθήκες Πλήθους by Eva Papadouraki

ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΛΗΘΟΥΣ

λύκοι και λευκές φάλαινες σε σμήνος

_είμαστε δυο, είμαστε τρείς, είμαστε χίλιοι δεκατρείς

_ον Παίδες ευλογείτε, Ιερείς ανυμνείτε, λαός υπερυψούτε, είς πάντας τούς αιώνας

λύκοι και λευκές φάλαινες σε σμήνος

ομάδα εργασίας Εύα Παπαδουράκη Τζοάννα Πουπάκη Θεοδώρα Σιάνου επιβλέπουσα Φοίβη Γιαννίση

Διπλωματική Eργασία Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 2019 Βόλος

Οι λευκές σελίδες του βιβλίου μπορούν να διαβαστούν ανεξάρτητα του τεύχους. Λειτουργούν σαν την μαύρη οθόνη στα βίντεο των εκδηλώσεων δίνοντας προσοχή στον ήχο. Δεν βλέπεις κινούμενη εικόνα μόνο ακούς μουσικά κομμάτια, σούσουρο, βοή, ανθρώπινη φωνή, θόρυβο κτλ. Τα αποσπάσματα είναι στίχοι μουσικών κομματιών, μερικοί από τους οποίους ακούγονται και στα βίντεο των καταγραφών.

1, 2, 11, 45, 57, 113, 135, 141, 144

|| ελαφρώς σημειωμένες σελίδες

εισαγωγή || λεξικάκι

σμήνος

αναζητώντας το πλήθος

εκπόρνευση

διεισδύοντας στο πλήθος

πάρτυ άνιμαλζ || από τα σαλόνια στα αλώνια η κουλτούρα των πάρτυ || εκ-στάση

άνιμαλ πάρτυ || διάδρομος || χώρος έκστασης || χώρος στάσης

20 Ιουνίου 2019 αντί επιλόγου τίτλοι τέλους || ευρετήριο || βιβλιογραφία

ένθετο

|| παιχνίδι ρόλων

εισαγωγή

Ξεκινήσαμε την διπλωματική μας εργασία με ερωτήματα που αφορούσαν την ελεύθερη κίνηση του σώματος μέσα στο πλήθος. Πως κινείται το σώμα; Πως αγγίζεται; Ποια είναι τα προσωπικά του όρια;

Πλήθος σωμάτων ή πλήθος σκέτο; Πλήθος μοναδικοτήτων ή πλήθος πολλαπλοτήτων; Multitude ή crowd; Όσο εμβαθύναμε τόσο αντιλαμβανόμασταν την βαρύτητα του όρου και την δυσκολία να αναπαρασταθεί η εμπειρία του. Αποφασίσαμε, πέραν της μελέτης της εμπειρίας του πλήθους, μέσα από την καταγραφή των εκδηλώσεων, να αναπαραγάγουμε την εμπειρία μέσα από το σχεδιασμό και την υλοποίηση του άνιμαλ πάρτυ. Είχαμε ήδη παρατηρήσει πως υπάρχει ολόκληρος σχεδιασμός της συνθήκης του πλήθους σε όλες τις εκδηλώσεις, από τον επιτάφιο μέχρι την σαββατιάτικη έξοδο σε ένα κλαμπ κι εμείς θέλαμε να πειραματιστούμε πάνω σε αυτόν μέσα από το πάρτυ. Σχεδιάσαμε μια διαφορετική συνθήκη πλήθους και την εφαρμόσαμε. Αλλά η αδυναμία της αναπαράστασης της εμπειρίας του πλήθους παρέμεινε καθώς πρόκειται για μια αίσθηση που δύσκολα αποτυπώνεται λεκτικά ή σχεδιαστικά. Κάθε φορά χρησιμοποιούσαμε χειρονομίες, ήχους και παρομοιώσεις για να μπορέσουμε να γίνουμε αντιληπτές μεταξύ μας ή για να την περιγράψουμε σε τρίτους. Για να αναπαραστήσουμε την εμπειρία αποφασίσαμε να σχεδιάσουμε διαγράμματα και να δημιουργήσουμε βίντεο και ηχοτοπία από όλες τις εκδηλώσεις που παρατηρήσαμε ώστε να πλησιάσουμε την αίσθηση του πλήθους.

Για να δώσουμε απαντήσεις αποφασίσαμε να μελετήσουμε τη συνάθροιση των πολλών μέσα από την επιτόπια έρευνα και τη θεωρητική πλαισίωση του όρου «πλήθος». Μέσα από την παρατήρηση αποφασίσαμε πως η εστίαση της έρευνας αφορά το ατομικό σώμα σε απόλυτη σχέση με το συλλογικό, το πλήθος. Προέκυψαν νέα ερωτήματα.

historical social dancing ζευγάρια ή παραδοσιακοί DJ μουσική ορχήστρα

φεστιβάλ πανηγύρι συναυλίες

πλατειακό γέλιο εορταστικό μεταμόρφωση

συνάθροιση σωμάτων συνέρχεσθαι

νύχτα

νυχτερινό - λαϊκό διονυσιακό Μεσαίωνας Αναγέννηση

καρναβάλι (Μπαχτίν)

Ποντύ υλικό ανάμεσα στα σώματα

δίκτυο magnetix

πλήθος ισότητα ιούδας (καρναβαλικό στοιχείο) _διαρκής ανανέωση

ηλιακά συστήματα αγέλη λύκων αστέρι σώμα

Queen οδηγία μέσω κίνησης

προβολή θέλουμε να πάρουν την κίνηση και να την εντάξουν στο δικό τους σώμα και μουσική

φακόρυζο

πλήθος _ multitude (πολιτικό) λαός _ peuple _ popolo (εκφυλισμένο) όχλος _rubble _ volgus working class _ εργατική τάξη mass (αόριστα) _ μάζα crowed? δήμος; μάζα mob? ρύζι κουκίδες άμμος μάζα Κανέττι

βιντεοπροβολές ζώα - μελέτη

ζώο

δεν είναι φαινόμενο δεν είναι ταυτίζομαι

αφορά τις κάρτες συμπαντικά

trance : έχουν την αίσθηση ότι έιναι μόνοι τους

ψηφιακό κοινό

προώθηση μέσω κοινωνικών δικτύων

λαός ως δήμος λαός ως πλήθος

και όχι δομής (ίσως)

γίγνεσθαι

τελικός όχι μίμηση

Νέγκρι

σχεδιασμό συνθήκης

(σε ποια πραγματικότητα;)

δυαδική λογική (“κακό”) έχουν αρχηγό\αρχηγούς

φύλο εμφάνιση χρήμα έλεχγος

δομές

μίμηση

σφαίρα

χρήμα

όχι οργανισμός ύλη = ενέργεια - σώμα σώμα δημιουργεί χώρο; εντάσεις εμέις κάνουμε δεν είναι τόπος είναι ύλη μια δομή; που καταλαμβάνει το χώρο πλήθος (δεν είναι χώρος) το πλήθος μπορεί χώρος να υπερβεί τη δομή; πανεπιστημίου ενισχύεται με την κολλητική ασθένεια (μετάδοση) πραγματικό

συνεχώς αλλάζει - ανανεώνεται πρόσθεση - αφαίρεση αυτο-οργάνωση

πόρτα καταγράφονται είσοδος-χρήμα δεν μπορέις να ξαναμπείς όχι ισότητα έλεγχος club ιεραρχίες (vip)

bar

αλκόολ - ουσίες

χΟΣ

(Μπάτλερ)

σάρκα

ντισκοτέκ club house party λέσχη - exclusive

για ποιούς λόγους πάνε (οι ατομικότητες);

πάνε για άλλους λόγους αλλά δεν μας ενδιαφέρει (διαφορετικά αιτήματα) ποιος ο κοινός στόχος - αίτημα;)

δημιουργεί το κοινό του (εντός του εαυτού του δεν το βρίσκει)

γίγνεσθαι ζώο ν-1 αγέλη

Ντελέζ

rave έκσταση

ελληνικοί εβραϊκοί κ.τ.λ

Νέγκρι

πλήθος οπότε _από ατομικότητες οντότητες; _η πολλαπλότητα προυπάρχει;

van Gennep όχι ταυτότητα αν status συντονισμός σημείο βρασμού φαινόμενο πολλαπλότητα

ΠΛΗΘΟΔΟΜΕΣ

επιθυμία κοινό (common)

παράγεται εντός του πάρτυ;

το πλήθος δημιουργεί χώρο; μπορεί να σχεδιαστεί ένα πάρτυ χωρίς χωρικό πλάισιο; γιατί επιλογή σχολής;

μουσική

ρυθμός - συνέχεια - άπειρο

συντονισμός λευκή φάλαινα προβολές

χορός

σώμα (όχι όπως Πόντι)

όχι χορογραφία ελεύθερη κίνηση εκτόνωση

καρναβάλι

αυθόρμητη communitas εκ-στάση

συλλαλητήριο παρέλαση εκκλησία προεκλογική

επίσημες γιορτές

εκδήλωση event

μελέτη πάρτυ τι είναι;

ναι η επιλογή του χώρου έγινε για πρακτικούς λόγους εφόσον όχι δεν έιναι κερδοσκοπικού χαρακτήρα

κάνεις ένα κείκ για να το φας όχι για να το πας στη γειτόνισσα και να σε συμπαθήσει

εικονοκλάστες δεν ανήκει στο χΟΣ; είναι όργανο

γίνεται θέαμα προσελκύει σαν μαύρη τρύπα (ρουφάει τα βλέμματα)

συνθήκη για animal όχι μεταμφίεση αλλά προδιάθεση για μεταμόρφωση

παίρνει χαρακτηριστικά του dj χωρίς να γίνεται όντως dj κατώφλι, θάνατος μπαχτίν, γίγνεσθαι

μαύρη τρύπα _ μετατροπέας διαρύθμισης _ εστιακό σημείο

καρτελάκι

μεταμφίεση vs μεταμόρφωση σκοπός αλληλεπίδραση

σμήνος

ίσως μας εκφράζει

λύκος ήχος μουσική

δεν είναι τελείως ανεξάρτητο από το πολιτικό πλαίσιο

πλέον δεν γίνονται πάρτυ για να γίνουν πάρτυ

(όχι χύτρα)

πάρτυ (σχολής) club

πρέπει να γίνονται πάρτυ στη σχολή; γιατί; έχει πολιτικό χαρακτήρα; Θα μπει στο τεύχος;

ενοποιητικό στοιχείο συνολικού πλήθους 4 κάρτες

υπάχρει διαφορά σε σχέση με τον DJ

σχεσιακή απόσταση μεταξύ των σωμάτων

Πλήθος θέτουμε ερωτήματα !!! είναι αριθμικό; το που έιναι : δημόσιο χώρο crowed υποκέιμενο πως το βιώνεις ΜΕΣΑ όρια ανοιχτά

αρχικά εξωπληθιακός (εν μέρη) τελικά ήταν κομμάτι του πλήθους (ευεργητικό ατύχημα) εκπέμπει διαφορετικές εντάσεις αλλά πάντα ανήκει στο χΟΣ δεν ήθελαν να γίνουν dj ήθελαν να ξαναμπούν μέσα στο χΟΣ θα μπορούσε να μην υπάρχει βίντεο με κινήσεις

ΝΑΙ ΕΜΕΙΣ ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΕΣΑ

κατεύθυνση στόχος χωροχρονική λούπα συντονισμός πλήθους πολυοργασμικό - ταντρικό sex

σκοπός : γιατί το ονομάσαμε έτσι θέλαμε να βρίσκεται στη μεθόριο; (προβληματισμός)

λ.φ στο όριο

η λ.φ μπορεί και να μην ανήκει

λευκή φάλαινα outsider _ μεθόριος μεταδοτική ασθένεια (σκοπός)

ανώμαλο σκοπός : ενοποίηση δεν παίζει ρόλο η θέση

βοηθήματα υποκινητές vsυπνωτιστής για να σε φέρουν στην εκστατική κατάσταση

μέθη

συντονισμός κοινή κατάσταση

|| λεξικάκι

τρόπος που αντιλαμβανόμαστε και χρησιμοποιούμε τις παρακάτω έννοιες στο κείμενο

γίγνεσθαι μεταμορφωτική εμπειρία, αλλαγή της εντασιακής κατάστασης των ατόμων όταν βρίσκονται εντός του πλήθους

έκσταση στάση εκτός των ατόμων από την προηγούμενη συνήθη κατάσταση τους ένταση μονάδα μέτρησης του συντονισμού κουλτούρα των πάρτυ πρακτική διασκέδασης χωρίς συγκεκριμένη αιτία εορτασμού λευκή φάλαινα εντός και εκτός του πλήθους, επηρεάζει την ένταση του

μεθόριος ευμετάβλητα όρια του πλήθους, κατάσταση στην οποία τα άτομα μπορούν να είναι εντός και εκτός του πλήθους αναλόγως τον βαθμό συντονισμού του πλήθους μεσοδιάστημα χώρος ανάμεσα στα σώματα μεταμόρφωση κατάσταση κατά την οποία το άτομο φεύγει από το ατομικό «εγώ» και επιστρέφει «στο εγώ κι όλοι μαζί», από την ατομική στην συλλογική εμπειρία πικ μέγιστος βαθός συντονισμού

λύκος εντός πλήθους, επηρεάζει την ένταση του

πλήθος άτομα που έχουν την επιθυμία του συνέρχεσθαι και βιώνουν στιγμές συντονισμού

μαύρη τρύπα εκτός πλήθους, σαγηνεύει το πλήθος και προσελκύει τα βλέμματα επηρεάζοντας την ένταση του

συνέρχεσθαι κατάσταση στην οποία τα άτομα βρίσκονται σε επικοινωνία και σωματική εγγύτητα μεταξύ τους

συνθήκη macarena το μοτίβο κινήσεων που επιτελούν άτομα κατά το άκουσμα κάποιου συγκεκριμένου τραγουδιού συντονισμός κατάσταση στην οποία τα άτομα βρίσκονται σε κοινή ένταση χΟΣ χωρίς όργανα σώμα, σώμα κατανεμημένο σύμφωνα με την συνθήκη του πλήθους

11 _τριάντα νοματαίοι η δύναμη του πλήθους σας

σμήνος

αναζητώντας το πλήθος

Τι είναι πλήθος; Έχει σημασία να το ορίσουμε εξ αρχής; Και αν όχι, για ποιο λόγο; Και τώρα ακούω “Πολλούς” να λένε… «Και αν ναι;»

Ξεκινάμε αυτήν την έρευνα θέτοντας ερωτήματα. Ερωτήματα που έχουν απασχολήσει όλους όσους έχουν μελετήσει το πλήθος ως έννοια, εισάγοντας το έτσι στο προσκήνιο της επιστημολογίας ήδη από τον 17ο αι. Δεν θα δώσουμε εξ αρχής έναν ορισμό του πλήθους αλλά θα προβληματιστούμε πάνω σε χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να φωτίσουν τον ορισμό αυτής της έννοιας όταν έχουμε συνάθροιση των πολλών. Χρησιμοποιώντας την τακτική της επιτόπιας έρευνας και καταγραφής, την “εκπόρνευση στο πεζοδρόμιο”2 στο πεζοδρόμιο, αντλήσαμε τα χαρακτηριστικά αυτά που μας οδήγησαν στον προβληματισμό της έννοια του πλήθος. Δίχως να έχουμε αντιληφθεί την κοινωνικοπολιτική διάσταση της έννοιας, αρχίσαμε να χρησιμοποιούμε την λέξη πλήθος περιγράφοντας με αυτό τον τρόπο, τη συνάθροιση των πολλών, ή την συνεύρεση των σωμάτων σε ένα τόπο. Όταν αναφερόμαστε στο “πολλοί” αντιμετωπίζουμε τη λέξη με την αριθμητική έννοια, δηλαδή “το πόσοι βρίσκονται”. Δεν θέτουμε αριθμητικό όριο, για να οριοθετηθεί η ποσότητα του πλήθους. Τότε ποιοι παράγοντες ορίζουν το πλήθος; Θα μπορούσαμε να ορίσουμε τον τόπο ή την τοποθεσία στα οποία βρίσκονται. Πέντε άτομα είναι αρκετά στο μπάνιο της Εύας για να ονομαστούν πλήθος; Η ποσότητα των ατόμων στο μπάνιο θα μπορούσε να θεωρηθεί πλήθος, ορίζοντας όμως ως 1 Παράφραση του «Οι δυο μας γράψαμε μαζί τον Αντι-Οιδίποδα. Και καθώς ο καθένας μας ήταν αρκετοί, ήμασταν ήδη ολόκληρο πλήθος.» Deleuze & Guattari, Καπιταλισμός και Σχιζοφρένεια, 2017, σ. 15 2 Με συγκεκριμένη φράση εννοούμε την επιτόπια έρευνα και καταγραφή.

Οι τρεις μας γράψαμε το «Συνθήκες Πλήθους». Και καθώς ο καθένας μας ήταν αρκετοί, ήμασταν ήδη ολόκληρο πλήθος.1

μεσοδιάστημα

τοποθεσία την ύπαρξη του ίδιου του πλήθους και όχι ως τοποθεσία την ύπαρξη του μπάνιου-τόπου. Έτσι, το πλήθος δεν εξαρτάται από τον τόπο ή την τοποθεσία, αποτελεί ύπαρξη. Από μόνο του είναι τοποθεσία. Είναι ένα συμπαγές στο χάρτη. Αποκτά υπόσταση. Το συμπαγές στον χάρτη εδραιώνει την ύπαρξη του πλήθους μέσω της δράσης. Όπως αναφέρει και η Judith Butler εξηγώντας την άποψη της Hannah Arendt «η δράση αποκλειστικά, με την ελευθερία και την ισχύ της, έχει τη δυνατότητα να δημιουργεί τον τόπο.»3 Έτσι ο τόπος του πλήθους επισημαίνεται μέσα από την δράση των πολλών. Εστιάζουμε στο συμπαγές, κάνουμε zoom in και συνεχίζουμε. Αφορά την σχεσιακή σχέση των σωμάτων. Σχέση γιατί αναφερόμαστε στην αλληλεπίδρασή των δρώντων σωμάτων και σχεσιακή λόγω της σχετικής απόστασης μεταξύ τους. Η απόσταση, το “μεσοδιάστημα”, ορίζεται ως ο χώρος ανάμεσα στα σώματα. Ως μεσοδιάστημα θεωρούμε μια νοητή γραμμή που ενώνει δύο κόμβους, σώματα. Αυτοί με τη σειρά τους έχουν την δυνατότητα να συνδεθούν με άπειρους άλλους κόμβους4 δημιουργώντας το μεσοδιάστημα. Οι άπειρες δυνατότητες σύνδεσης και δράσης είναι αυτές που συγκροτούν και την τοποθεσία του πλήθους. Έτσι, εν συνεχεία, η τοποθεσία ορίζει τον τόπο ύπαρξής του, όπου δρα και επιτελεί, δίχως να εξαρτάται από τον παράγοντα δομημένο χώρο. Ένας τόπος ενεργοποιείται μέσω δράσης-έντασης που εκπέμπεται από την συνάθροιση των πολλών. «Η δράση[…] δημιουργεί έναν χώρο ανάμεσα στους συμμετέχοντες, ο οποίος μπορεί να βρει την τοποθεσία που του ταιριάζει σχεδόν οπουδήποτε και οποτεδήποτε».5

3 Butler, Σημειώσεις για μια επιτελεστική θεωρία της συνάθροισης, 2017, σ. 93 4 «[…] Για άλλη μια φορά, ένα κατανεμημένο δίκτυο όπως το Ίντερνετ είναι μια καλή αρχική εικόνα ή μοντέλο για το πλήθος διότι, Οι διάφοροι κόμβοι παραμένουν διαφορετικοί αλλά συνδέονται όλοι στον Ιστό, και, δεύτερον, τα εξωτερικά όρια του δικτύου είναι ανοικτά έτσι ώστε νέοι κόμβοι και νέες σχέσεις να μπορούν πάντα να προστεθούν.» (Hardt & Negri, 2004, σ. xiii-xv) 5 Arendt, The Human Condition, 1958, σ. 198 όπως παρατίθεται στο Butler, Σημειώσεις για μια επιτελεστική θεωρία της συνάθροισης, 2017, σ. 93

Mπορείς να την αντιληφθείς ως το περίγραμμά του πλήθους, όταν βρίσκεσαι έξω απ’ αυτό. Το έξω μπορεί να γίνει περισσότερο αντιληπτό σύμφωνα με τις αραιώσεις ή τις πυκνώσεις των σωμάτων. Σε ορισμένες περιπτώσεις όταν πλησιάζεις το πλήθος μπορείς να αντιληφθείς μια κλιμάκωση την πύκνωσης, που θυμίζει “τοίχο”. Αυτός ο τοίχος σωμάτων μπορεί να θεωρηθεί η εξωτερική γραμμή του πλήθους, μεθόριος. Με αυτό τον τρόπο αντιλαμβάνεσαι ένα είδος ορίου, αλλά μπορεί πολύ εύκολα να παρερμηνευθεί. Μπορείς να είσαι εντός και μετά από λίγο εκτός του πλήθους. Ψευδές όριο. Αυτή είναι και μια από τις ιδιότητες του πλήθους, τα ανοιχτά του όρια. Συνεχώς μεταβάλλονται, άμπωτη και παλίρροια. Φουσκώνει, ξεφουσκώνει., ένας εξωπληθιακός δεν αντιλαμβάνεται εξ ολοκλήρου τα όρια του πλήθους. Το πλήθος είναι ένα συνεχώς ανανεώσιμο συμπαγές, γιατί υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας πολλών διαφορετικών σχεσιακών σχέσεων. Μπορείς να βρίσκεσαι μέσα σε αυτό, μπορείς να βρίσκεσαι έξω από αυτό και πάλι μέσα και πάλι έξω. Συνεχώς αλλάζει. Άρα μήπως μιλάμε για πολλά

μεθόριος

Όρια Το πλήθος μπορεί να οριστεί από μια εξωτερική γραμμή; Κι αυτή πως ορίζεται;

αραιώσεις-πυκνώσεις πλήθους

Αυτός ο χώρος, το μεσοδιάστημα, βάζει ακόμα μια προϋπόθεση, αυτή της ανάγκης του συνέρχεσθαι, δηλαδή την επικοινωνία και τη σωματική επαφή με τους άλλους. Ίσως αυτή να είναι μια προϋπόθεση δημιουργίας του δυνητικού πλήθους που οδηγεί στη συνέχεια στη δημιουργία του ίδιου του πλήθους. Η ανάγκη αυτή, του συνέρχεσθαι, έλκει τους περισσότερους και τους συσπειρώνει ως σύνολο. ‘τελικά το πλήθος του μπάνιου δεν είναι πλήθος, όχι μόνο εξαιτίας των φυσικών ορίων, αλλά λόγω του ότι τα άτομα αυτά έχουν βρεθεί στον συγκεκριμένο χώρο λόγω ατομικών σκοπών. Το ενέργημα του συνέρχεσθαι δεν υπάρχει. Κάποιος πλένει τα δόντια του, άλλος φτιάχνει το καζανάκι, ο τρίτος καθαρίζει τον νιπτήρα και ο τελευταίος παίρνει την σφουγγαρίστρα. Τυχαία βρέθηκαν μέσα στο μπάνιο λόγω ατομικών σκοπών χωρίς να υπάρχει κοινή επιθυμία για συνεύρεση.

πλήθη που συνεχώς αλλάζουν ή για ένα που συνεχώς ανανεώνεται;

Η εισαγωγή του εξωπληθιακού μέσα στο πλήθος, μπορεί να ξεκινήσει με την πύκνωση των σωμάτων. Διασχίζω μεταφράζεται ως πέρασμα. Πέρασμα είναι ο νοητός διάδρομος μεταξύ σωμάτων. Μια διαδικασία που σχηματίζεται κατά τη διάρκεια της διάσχισης του πλήθους. Είτε ακουμπάς ελαφρά δηλώνοντας την υπόσταση του σώματός σου, είτε σπρώχνεις αδιάφορος, είτε περιμένεις κάποιο ελάχιστο άνοιγμα για να διασχίσεις το πλήθος. Προφανώς δεν υπάρχει μόνο ένας τρόπος. Με αυτές τις κινήσεις ο εξωπληθιακός εισέρχεται στο πλήθος διασχίζοντάς το μέσω της διαδικασίας του περάσματος. Όλα τα σώματα για αυτόν στη συγκεκριμένη περίπτωση τα αντιμετωπίζει ως εμπόδια6, μέχρι να ενταχθεί στο πλήθος.

Περπατάς. Διασχίζεις το πλήθος και επιτέλους στέκεσαι μέσα του. Μπορείς να βρίσκεσαι στην άκρη ή στα έγκατα αυτού, δεν έχει σημασία. Το σημαντικό είναι πως κοιτάζοντας γύρω σου δεν βλέπεις τον ορίζοντα, μόνο πολλά σημεία πιθανής δράσης με τους γύρω. Σκέψου ότι βρίσκεσαι στο χώρο μιας συναυλίας. Όταν είσαι μέσα στο πλήθος δεν διακρίνεις το πόσο μεγάλο είναι, αν όντως είσαι στην άκρη ή μέσα σε αυτό. Μετά από την κατανάλωση μπύρας το “κατούρημα” είναι το ενέργημα που σε βάζει στην διαδικασία να διασχίσεις το πλήθος. Τότε αντιλαμβάνεσαι πως είσαι μέσα. Και σε αυτό το σημείο αντιλαμβάνεσαι και την ύπαρξη του πλήθους. Δεν υπάρχει ορίζοντας, το «εσκιμωικό τοπίο»7 6 ελεύθερη μτφρ. «O Vine (1973) προτείνει ότι σε καταστάσεις με πολύ κόσμο/ συνωστισμένες συνθήκες οι άνθρωποι θεωρούν ο ένας τον άλλον ως υλικά εμπόδια παρά άτομα.» (Argyl, 1988, σ. 180) Χρησιμοποιούμε την συγκεκριμένη διατύπωση του σώματος ως εμπόδιο μόνο στη συνθήκη του περάσματος. 7 Ο εσκιμωικός χώρος είναι η περιγραφή του χώρου των πάγων και του ιγκλού. Ο Edmund Carpenter αναφέρει «δεν υπάρχει ενδιάμεση απόσταση ούτε προοπτική, ούτε περίγραμμα, το μάτι μπορεί μόνο να πιάσει τις μυριάδες αχνίζουσες νιφάδες χιονιού. […] Μια γη χωρίς βάθος, χωρίς άκρη[…], ένας ζωντανός λαβύρινθος με έναν λαό που κινείται σαν πλήθος, χωρίς τους επίπεδους τοίχους που σταματούν το μάτι, ενώ η όραση μπορεί να γλιστρήσει εκεί, να περάσει από εδώ». (Deleuze & Guattari, 2017, σ. 609)

εμφανίζεται μπροστά σου. βλέπεις Μόνο νιφάδες. Δεν υπάρχει βάθος. Όλα είναι ίδια. περνάς κατά το πέρασμά σου. Νιφάδες, άτομα, σώματα, μονάδες Η αίσθηση ότι χάνεσαι. Σε τρώει. Το κατούρημα έλαβε τέλος. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ένας εσωπληθιακός γίνεται εξωπληθιακός. Ήταν κομμάτι του πλήθους αλλά η απόφαση του περάσματος δηλαδή η διάσχιση το πλήθος τον “βγάζει εκτός”. Είτε διασχίζει το πλήθος για να μπει είτε για να βγει, είναι εξωπληθιακός.

πέρασμα εξωπληθιακού μέσα στο πλήθος

Ίσως ένας ακόμα τρόπος να αντιληφθεί ότι ανήκει μέσα σε αυτό είναι η απόσταση με τους άλλους. Η αφηρημένη γραμμή αλληλεπίδρασης. Άπλωσε τα χέρια σου δεξιά και αριστερά. Μπορείς; Ναι ή όχι; Είτε έχεις την δυνατότητα είτε όχι αυτής της ενέργειας, οι σχεσιακές σχέσεις μπορεί να υπάρχουν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο. Σκέψου ότι βρίσκεσαι σε ένα πάρτυ αργά το πρωί. Έχουν μείνει λίγοι. Ίσως και να μπορείς να τους μετρήσεις. Δεν έχει σημασία. Χορεύουν ασταμάτητα, μόνοι τους ,αλλά και μαζί ταυτόχρονα. Η αφηρημένη γραμμή ανάμεσα σε δύο σώματα (κόμβοι) μπορεί να χωρέσει άλλα τρία άτομα. Ούτε αυτό έχει σημασία. Αρκεί που συντονίζονται. Χορεύουν.

Τότε πως ορίζεται το πλήθος πέραν των ορίων του; Η εκπεμπόμενη ένταση. Ο συντονισμός είναι η απάντηση.

Μέσω της μαγνητοσκόπησης των εκδηλώσεων (event), που θα αναλυθεί εκτεταμένα στο επόμενο κεφάλαιο, διακρίναμε κάποιες στιγμές κατά τις οποίες οι πολλοί του πλήθους μπορούν να συντονιστούν μέσω της κίνησης ή της φωνής. Αυτό που θα μας απασχολήσει κυρίως είναι ο συντονισμός μέσω της κίνησης στο πλήθος. Από την πιο χαλαρή στην πιο έντονη κίνηση και το αντίστροφο. Δηλαδή στιγμές διακύμανσης της έντασης και της κίνησής των πολλών. Το φαινόμενο του συντονισμού είναι εντονότερο σε κάποιες μορφές πλήθους και σε κάποιες άλλες όχι τόσο. Είναι σαν να βράζεις άλλοτε το νερό στο 1 και άλλοτε στο 3.. Το σύνθημα στη πορεία, ο ελεύθερος χορός κατά τη διάρκεια ενός γνωστού τραγουδιού, η σιωπηλή πορεία του επιταφίου έχοντας κοινή κατεύθυνση, όλα είναι καταστάσεις που μαρτυρούν το φαινόμενο συντονισμού. Βέβαια σε κάποιες περιπτώσεις ο συντονισμός μπορεί να επιτυγχάνεται μέσω της μίμησης8, όμως δεν είναι οι πολλοί που μιμούνται τους πολλούς, αλλά το πλήθος που μιμείται κάποιον που μπορεί στη συγκεκριμένη περίπτωση να είναι ένα “θέαμα”. Σε συναυλίες των Queen, ένα από τα τραγούδια που ξεσήκωνε το πλήθος είναι το «We will rock you»,9 καθώς το κομμάτι συνδέεται με ένα απλό μοτίβο εύκολων κινήσεων σύμφωνα με το ρυθμό. Παρατηρούμε τη “συνθήκη macarena”10. Σε αυτό το σημείο της συναυλίας έχουν τον απόλυτο συντονισμό μεταξύ των πολλών και του θεάματος. Συντονισμός μέσω μίμησης. Εμείς όμως, αναζητούμε το φαινόμενο του συντονισμού μέσω της 8 «Ο μιμητισμός είναι μια πολύ κακή έννοια από τη στιγμή του στηρίζεται στη δυαδική λογική για να περιγράψει φαινόμενα μιας εντελώς διαφορετικής φύσης. Ο κροκόδειλος αναπαράγει έναν κορμό δέντρου όσο και ο χαμαιλέοντας αναπαράγει τα χρώματα του περιβάλλοντός του.» (Deleuze & Guattari, 2016, σ. 24). Ο λόγος που δεν το αναλύουμε είναι ότι δημιουργείται η δυαδική σχέση. 9 Το συγκεκριμένο τραγούδι συνοδεύεται από ένα απλό μοτίβο κινήσεων στο ρυθμό της μουσικής. Δες: Συναυλία Live Aid 1985, εκτέλεση: Queen “We will rock you” 10 Συνθήκη macarena αναφερόμαστε στο μοτίβο κινήσεων που επιτελούν άτομα κατά το άκουσμα κάποιου συγκεκριμένου τραγουδιού

Σε κάποιες περιπτώσεις παρατηρούμε έντονη κινητικότητα του πλήθους, η οποία μπορεί να υπερβεί κατά πολύ την ένταση της προηγούμενης κατάστασης. Για να κατανοηθεί καλύτερα η παραπάνω πρόταση παρατίθεται ως παράδειγμα μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή: το βράδυ της Ανάστασης. Η υπέρτατη ένταση των ατόμων είναι η στιγμή που ακούγεται το «Χριστός Ανέστη». Το πλήθος εκστασιάζεται. Η συγκεκριμένη κατάσταση συντονισμού διαρκεί μερικά μόλις λεπτά και έπειτα η ένταση του πλήθους ξεθυμαίνει. Αυτή η νέα ένταση που στις περισσότερες φορές κρατάει χρονικά λίγο είναι το “πικ” (peak)13 του συντονισμού. Η υπέρτατη ένταση του πλήθους. Το νερό έπιασε τους 100ο C. Βράζει. όπως συμβαίνει με το τραγούδι “La macarena”(Los del Rio). Λειτουργεί σύμφωνα με τον μιμητισμό και την αντιγραφή. 11 Butler, Σημειώσεις για μια επιτελεστική θεωρία της συνάθροισης, 2017, σ. 190 12 «Ο Λαβ Κραφτ αποκαλεί Outsider αυτό το πράγμα ή αυτή την οντότητα, το Πράγμα, που φτάνει από τα άκρα και περνά από τα άκρα, που είναι γραμμικό αλλά και πολλαπλό, συρφετώδες , αναβράζον, ταραχώδες, αφρώδες, κάτι που απλώνεται σαν μεταδοτική ασθένεια, ο τρόμος χωρίς όνομα.» (Deleuze & Guattari, 2016, σ. 302). Χρησιμοποιούμε την έννοια της «μεταδοτικής ασθένειας» ως τον τρόπος που εξαπλώνονται τα κοινά χαρακτηριστικά του πλήθους, κοινή ένταση, ταχύτητες επιβραδύνσεις, στάσεις. Αναφερόμαστε στην εξάπλωση της κίνησης. 13 Με την λέξη πικ (στα αγγλικά peak) εννοούμε τη στιγμή της κορύφω-

αυτοοργάνωσης του πλήθους και όχι της παραπάνω συνθήκης, δηλαδή την επίτευξη του συντονισμού των πολλών από τους πολλούς. «Συντονισμένη δράση δεν σημαίνει ομοιόμορφη δράση»11. Οι πολλοί μπορεί να κινούνται τυχαία σε οποιαδήποτε κατεύθυνση, δίχως να έχει σχεδιαστεί κάτι εκ των προτέρων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ένα σμήνος μελισσών. Αυτή η συνθήκη δεν επιτυγχάνεται μέσω του μιμητισμού απαραίτητα, αλλά θα μπορούσαμε να πούμε μέσω «μεταδοτικής ασθένειας»12. Μια ασθένεια δημιουργεί την ένταση και την παρότρυνση των υπολοίπων, παρασύροντας έτσι το πλήθος στο συντονισμό και στην κοινή ένταση. Είναι το νερό που κοχλάζει, η άνοδος της θερμοκρασίας ως μεταδοτική ασθένεια συντονίζει τα μόρια του νερού σε μια κοινή κατάσταση.

Ερώτηση. Ένα οι πολλοί; Αναγωγή από το ένα στο πολλοί και πάλι στο ένα. Το ένα μπορεί να γίνει πολλαπλό; Το πολλαπλό μπορεί να γίνει ένα; Το πολλαπλό παραμένει πολλαπλό; Όπως έχει ήδη αναφερθεί η έννοια του πλήθους μελετάται ήδη από τον 17ο αι. και υπήρξε το επίκεντρο διενέξεων με ι αντιπάλους και υποστηρικτές πάνω στο ερώτημα μεταξύ του πολλαπλού και του ενός. Ο Hobbes εναντιώνεται στη έννοια του πλήθους και παραμένει σε αυτή του λαού. 14Ο ίδιος αναφέρει «Πριν από το κράτος υπήρχαν οι πολλοί, μετά την εγκαθίδρυση του κράτους υπάρχει ο λαός, ο Ένας, προικισμένος με μια και μοναδική βούληση.»15 Ολοφάνερα έχουμε την αναγωγή των πολλών σε ένα, σύμφωνα πάντα με την ενότητα του κράτους. Το πολλαπλό μπορεί να απλουστευτεί στο ένα, στο μοναδικό. Ο ορισμός του λαού σίγουρα διαφέρει από αυτή του πλήθους και δεν μπορούν να ταυτιστούν. Μιλάμε για δύο διαφορετικά πράγματα. Ο Hobbes αναφέρεται στο Ένα, στο λαό σαν ενότητα που συμφωνεί πλήρως με την κρατική δύναμη. Σε αντίθεση, ο Spinoza κάνει χρήση του όρου πλήθους χωρίς να οδηγείται στην αναγωγή των πολλών σε ένα. Για τον Spinoza, λοιπόν, το πλήθος, «η multitude εκφράζει μια πολλαπλότητα που εμμένει ως τέτοια στη δημόσια σκηνή, στη συλλογική δράση, στη φροντίδα για τις κοινές υποθέσεις, χωρίς να συγκλίνει σε Ένα, χωρίς να εξατμίζεται σε μια κεντρομόλο κίνηση.»16 Αναφερόμαστε σε ένα πολλαπλό που παραμένει πολλαπλό κατά τη δράση του πλήθους. Είναι ένα πολλαπλό που δεν επιστρέφει πίσω, δεν γίνεται μοναδικό. Οι πολλοί παραμένουν πολλοί.

σης της έντασης του πλήθους. Αυτό επιτυγχάνεται με την κίνηση, την φωνή και συνδυασμό των δύο. 14 «Υπερίσχυσε η ιδέα του «λαού». «Πλήθος» είναι ο χαμένος όρος, η έννοια που θάφτηκε. Όταν ήθελαν να περιγράψουν τις συμμετοχικές μορφές και το δημόσιο πνεύμα των μεγάλων, μόλις τότε συγκροτημένων κρατών, δεν μιλήσουν πια για πλήθος, αλλά για λαό.» (Virno, 2006, 11) 15 Virno, Γραμματική του πλήθους, 2006, σ. 14 16 Virno, Γραμματική του πλήθους, 2006, σ. 12

Ένα ακόμα χαρακτηριστικό των πολλών που παραμένουν πολλοί σύμφωνα με τους Hardt & Negri είναι οι διαφορετικότητες που απαρτίζουν ένα πλήθος, δηλαδή οι διαφορετικές φυλές, εθνικότητες, κουλτούρες, σεξουαλικότητα κτλ. Συγκεκριμένα αναφέρεται πως μέσα στο πλήθος υπάρχουν «αναρίθμητες εσωτερικές διαφορές που ποτέ δεν μπορούν να αφομοιωθούν σε μια ενότητα ή μια μοναδική ταυτότητα»17. Την ενιαία ταυτότητα την εντοπίζουμε στον λαό, καθώς όπως έχει αναφερθεί και πιο πάνω αποτελεί την αναγωγή στο ένα. Τι συμβαίνει όμως με τις λέξεις μάζα, αγέλη, λαός;

Ο Canetti όταν αναφέρεται στην έννοια της μάζας επιλέγει μια σείρα από συμβολα- σημεία «η βροχή ως σύμβολο της μάζας μαζί με τη μάζα ως θάλασσα, τη μάζα ως άμμο, τη μάζα ως σωρό και ως δάσος.»18 Η παραπάνω πρόταση μας βοηθάει αρκετά να οπτικοποιήσουμε τη μάζα δημιουργώντας μια εικόνα. Σε αντίθεση με τον λαό ο οποίος μπορεί να συμβολιστεί ως μια σφαίρα, η μάζα είναι πολλές κουκίδες η μια δίπλα στη άλλη, πάνω και κάτω. Η περίπτωση της άμμου. Βασικό χαρακτηριστικό της είναι η ομογένεια των ατόμων. Όλα είναι ίδια. Κανένα δεν διαφέρει. Σαν τις σταγόνες της βροχής. Αυτό όμως σημαίνει πως χάνονται τελείως τα ατομικά χαρακτηριστικά των ατόμων; Σε ένα εν δυνάμει πλήθος τα ατομικά χαρακτηριστικά υπάρχουν, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι ο συλλογικός σκοπός και ο κοινός τόπος που αναπτύσσεται ανάμεσα (μεσοδιάστημα). Η ατομικότητα ξεχνιέται. Από την άλλη η μάζα έχει ως χαρακτηριστικό το αδιάφορο, αυτό που γίνεται χωρίς συναίσθηση. Ατομικοί και συλλογικοί σκοποί δεν υπάρχουν. Ας σκεφτούμε την άμμο. Δέχεται οποιοδήποτε ερέθισμα από το εξωτερικό περιβάλλον. Άνεμοι τη σηκώνουν, θάλασσες την καταπίνουν. Απλά στέκεται. Οι Hardt & Negri αναφέρουν ότι η ουσία των μαζών είναι η αδιαφορία: 17 Hardt & Negri, Multitude, 2006, σ. xiii-xv 18 Κοτιώνης, Πληθοδομές, 2012, σ. 209

Ποιες είναι οι διαφορές και οι ομοιότητες ανάμεσά τους; Αξίζει να τις συγκρίνουμε; Ή μιλάμε για μη συγκρίσιμες έννοιες;

μάζα

λαός

αγέλη

πλήθος

Όπως έχει αναφερθεί παραπάνω το πλήθος είναι ένα δίκτυο κόμβων, που επιτρέπει την ένωση επιπλέον κόμβων μέσα στο δίκτυο και η μάζα είναι οι άπειρες κουκίδες. Ο λαός είναι μια σφαίρα και η αγέλη μπορεί να απεικονιστεί ως ηλιακό σύστημα. Πιο αναλυτικά, οι αγέλες έχουν πολλά αυτόνομα κέντρα από τα οποία ξεκινούν και άλλες διακλαδώσεις που τα πλαισιώνουν. Δεν είναι απαραίτητο οι διακλαδώσεις να επικοινωνούν, αυτό όμως που καθιστά προτεραιότητα είναι η επικοινωνία των κέντρων απ’ όπου ξεκινούν οι διακλαδώσεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε την ανάδειξη πολλών κέντρων-κεφαλιών που ρυθμίζουν όλο το σύμπλεγμα. Μιλάμε για αρχηγούς. Στη περίπτωση της αγέλης αυτό έχει προκύψει μέσα από την ίδια την αγέλη. Ο Le Bon αναφέρει πως και «Η μάζα είναι μια υπάκουη αγέλη που δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς αφέντη. Διψάει τόσο για υπακοή, ώστε υποτάσσεται από ένστικτο στον καθένα του αναγορεύεται αρχηγός της20». Δεν μπορούμε να ταυτίσουμε τις έννοιες λαός, μάζα, αγέλη. Και στις τρεις περιπτώσεις, έχουμε αυτούς που κινούν τους πολλούς. Στο λαό είναι το κράτος. Στη μάζα έχουμε κάποιον που αναγορεύεται μόνος του και όλα τα μέλη της τον ακολουθούν. Στην αγέλη έχουμε πολλά κεφάλια που έχουν προκύψει από την ίδια την αγέλη. Και στην τρείς περιπτώσεις πάντως θα συμφωνήσουμε με την πρόταση «η φύση της μάζας δεν μπορεί να γίνει κατανοητή, αν παραγνωρίσουμε το ρόλο του αρχηγού»21. 19 Hardt & Negri, Multitude, 2006, σ. xiii-xv 20 «Ο Le Bon δεν εξαντλεί το πρόβλημα του αρχηγού της μάζας και δεν αποσαφηνίζει την νομοτέλειά του. Υποστηρίζει ότι από τη στιγμή που ένας ορισμένος αριθμός ζωντανών όντων συνενωθεί σε ομάδα, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για αγέλη ζώων ή για ένα πλήθος ανθρώπων, υπόκειται ενστικτωδώς στην αυθεντία ενός αρχηγού». (Freud, 1977, 17) 21 Όπως αναφέρει ο Trotter «το ένστικτο της αγέλης δεν αφήνει περιθώρια για τον αρχηγό, αυτός μπαίνει τυχαία στην αγέλη και σε σχέση μ’ αυτό βρίσκεται το γεγονός ότι το αγελαίο ένστικτο δεν οδηγεί στην ανάγκη ενός θεού· ο βοσκός της αγέλης λείπει.» (Freud, 1977, 58)

« όλες οι διαφορές βυθίζονται και πνίγονται μέσα στις μάζες. Όλα τα χρώματα του πληθυσμού ξεθωριάζουν στο γκρι […]. Στο πλήθος οι κοινωνικές διαφορές παραμένουν διαφορετικές. Το πλήθος είναι πολύχρωμο […]».19

Αυτό είναι εξίσου σημαντικό για και για τις τρεις περιπτώσεις, λαός, μάζα, αγέλη.22 Καταλήγουμε ότι: Το πλήθος είναι ακέφαλο. Αυτό-οργανώνεται.23 Σε αυτό το σημείο μπορούμε να κάνουμε τον παραλληλισμό του πλήθους που μελετάμε με την έννοια του σμήνους. Παρατηρούμε ομοιότητες μεταξύ αυτών των δύο εννοιών. Ούτε το σμήνος έχει κεφάλια. Είναι μια πολλαπλότητα κατά την οποία φαίνεται πως οι πολλοί κινούνται ανεξέλεγκτα σε οποιαδήποτε κατεύθυνση, χωρίς κάποιο συγκεκριμένο τρόπο η κινησιολογία. Διασκορπίζονται και ενώνονται. Τα μυστικά της αυτό-οργάνωσης. Αλλά αν τους παρατηρήσεις οι τυχαίες κινήσεις τους, έχουν κάποια λογική που αφορά αποκλειστικά το σμήνος. Στο πλήθος εντοπίζουμε κοινά χαρακτηριστικά. Το μεσοδιάστημα ορίζεται από τους πολλούς σε σχέση με τους πολλούς καθώς αναπροσαρμόζεται την ώρα που εκτελείται η κίνησή τους. Ο αυτοσχεδιασμός της στιγμής, συμμερίζεται την κινητική κατάσταση των γύρω του, αναπροσαρμόζεται και αλλάζει. Μιλάμε για νοημοσύνη του σμήνους24 και τον τρόπο οργάνωσής, “αρχιτεκτονική του σμήνους”.25

22 Η μάζα, όπως και ο λαό, «εδραιώνει και κεφαλοποιεί τα κεκτημένα». Ζει σύμφωνα με την συνθήκης της εδαφικοποίησης. Οργανώνεται πάνω στα “κατακτημένα” εδάφη της. Ήρθε για να μείνει. Σε αντίθεση η αγέλη έχει ως τακτική την φυγή και λειτουργεί σύμφωνα με τη συνθήκη της απεδαφικοποίησης.[1] Ήρθε για να περάσει. Δεν εδραιώνεται σε ένα τόπο, τον χρησιμοποιεί λόγω της δράσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι νομαδικοί πληθυσμοί δεν κατέχουν κάποιο τόπο μετακινούνται κάθε φορά στον επόμενο και στον επόμενο χωρίς να κατακτούν το περιβάλλον που τους φιλοξενεί. 23 «Το πλήθος έχει ποικίλα αιτήματα, αλλά δεν έχει ένα πρόγραμμα, γιατί δεν θέλει να έχει μια συγκροτημένη, παγιωμένη ενιαία ταυτότητα. Είναι μια παραγωγή αιτημάτων, τα οποία αλλάζουν. Το Πλήθος ουσιαστικά είναι η ίδια η πράξη της διάδρασης, της αυτό-οργανωμένης διάδρασης των διαφορετικών μονάδων. Δεν είναι ένα δεδομένο πρόγραμμα το οποίο θα έρθει κάποιος να το εκπληρώσει. Αυτό είναι το χαρακτηριστικό: δεν προβάλλεται ένα παγιωμένο αίτημα, δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα.» (Κοτιώνης, 2012, 43) 24 «[…] Φαίνεται σαν σμήνος από πουλιά ή έντομα από ταινία τρόμου, μια πολλαπλότητα από ανεγκέφαλους επιδρομείς, άγνωστοι, αβέβαιοι, αφανείς, και απροσδόκητοι. Αν κανείς κοιτάξει μέσα στο δίκτυο, παρόλο αυτά, μπορεί να δει ότι όντος είναι οργανωμένο, λογικό, και δημιουργικό. Έχει νοημοσύνη σμήνους.» (Hardt & Negri, 2006, σ. 91-92) 25 Hardt & Negri, Multitude, 2006, σ. 92

Σε αυτό το σημείο θα σταθούμε στη λέξη σώμα. Το σώμα σύμφωνα με τον Hardt & Negri αντιμετωπίζεται ως το απόλυτο συμμετρικό, κατασκευασμένο με λογική και συνέπεια, δηλαδή θυμίζει κάτι περισσότερο διατεταγμένο και καθορισμένο. Έτσι, θα μπορούσαμε να κάνουμε το παραλληλισμό του σώματος με τον στρατό.26 Δηλαδή κάτι περισσότερο ιεραρχημένο και οργανωμένο. Επομένως αντικαθιστούμε τηλέξη σώμα με τη μονάδα, η οποία παραπέμπει σε κάτι μη καθορισμένο. Αρχίζουμε να μιλάμε για συνάρθρωση μονάδων. Για κάτι πιο άναρχο που δεν υπακούει σε κανόνες και δεν κινείται σύμφωνα με το μοναδικό. Ο Giorgio Agamben εισάγει την έννοια της «οποιασδήποτε μοναδικότητας»27 (whatever singularity) αντί της έννοιας του πλήθους. Κάνει χρήση της λέξης “μονάδα” θέλοντας να αναφερθεί στο σύνολο, στη συνάθροιση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το σύνολο αποτελείται από πολλές μονάδες δημιουργώντας έτσι το όλον. Αυτός ο όρος είναι υπό διερεύνηση καθώς χρησιμοποιεί την μονάδα ως Ένα, το οποίο δημιουργεί το όλον προσθέτοντας πολλές φορές το Ένα. Ίσως με αυτό το τρόπο χάνεται η έννοια του συνόλου που υπάρχει στον λαό, στρατό και πλήθος καθώς δίνει έμφαση στη μοναδικότητα του οπουδήποτε ατόμου.

26 Πιο συγκεκριμένα: « […] Ο παραδοσιακός στρατός [επομένως] σχηματίζει ένα μαχητικό σώμα, με αξιωματικούς για κεφάλι, λοχαγούς για τη μέση, και κοινούς στρατιώτες και ναυτικούς για τα άκρα του». (Hardt & Negri, 2006, σ. 91-92) Στη συνέχεια της έρευνας στο κεφάλαιο «ελεύθερος χορός» αντιμετωπίζεται το σώμα ως το ελεύθερο σώμα που κινείται καθώς μελετάται η κίνηση του κατά τη διάρκεια του ελεύθερου χορού και συντονισμού. 27 «Ο Agamben έκανε μια διαυγή παρατήρηση επαναφέροντας μια λέξη απαξιωμένη, περιφρονημένη, το οποιοδήποτε. Στην περίπτωση της «πληθοδομής», για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να πούμε η οποιαδήποτε εμψυχωμένη μονάδα, ο οποιοσδήποτε δομικός λίθος, το οποιοδήποτε άχυρο.» (Κοτιώνης, 2012, 40-41)

Αλλά οι πολλοί ποιοι είναι; Αναφερόμαστε στον τρόπο δημιουργίας του πλήθους. Δηλαδή από τι αποτελείται. Από άτομα, σώματα, μονάδες; ‘Ή από πολλά μοναδικά ή από οποιαδήποτε μοναδικότητα;

Το πλήθος δεν έχει σημασία πώς προήλθε ή για ποιο λόγο δημιουργήθηκε. Σημασία έχει η στιγμή δημιουργίας του, ανεξαρτήτως της μονάδας. Κοιτώντας την απαρχή του, διακρίνουμε μονάδες, σώματα, άτομα ή και όλα μαζί ταυτόχρονα. Αλλά αυτό δεν έχει καμία σημασία. Το πλήθος μεταφράζεται ως την στιγμή του συντονισμού. Είναι η στιγμή που δημιουργείται το πολλαπλό. Ξανά επιστρέφουμε στο παράδειγμα του βρασμού.

Ας σκεφτούμε το νερό που βράζει. Ο συντονισμός υπάρχει από την εμφάνιση των πρώτων φυσαλίδων. Δεν είναι ο υπέρτατος συντονισμός, αλλά βλέπουμε πως τα μόρια του νερού επικοινωνούν μέσω μιας συνθήκης. Το πλήθος είναι οι άπειρες φυσαλίδες που δημιουργούνται κατά την διάρκεια του κοχλασμού. Το φαινόμενο του βρασμού είναι το πικ, η εντονότερη κινητική αλλαγή των μορίων του νερού, τίποτα άλλο. Ο υπέρτατος συντονισμός του πλήθους. Το νερό κοχλάζει. Το πλήθος είναι το όλον, η μονάδα είναι το ένα. Πως το μοναδικό ανήκει στο πολλαπλό; Καταλήγουμε στο ίδιο συμπέρασμα είτε από το πολλαπλό στο ένα, είτε από το μοναδικό στο πολλαπλό. Ορίζουμε το πολλαπλό ως πολλαπλό.

απεικόνιηση πλήθους

«Το πλήθος έχει σκοτεινή πλευρά. […] Ο δαίμονας απαντά αινιγματικά, «Το όνομά μου είναι Λεγεών· γιατί είμαστε πολλοί.» […] […] η γραμματική σύγχυση ενικών και πληθυντικών υποκειμένων. Το δαιμονικό είναι την ίδια στιγμή και «εγώ» και «εμείς». Υπάρχει ένα πλήθος εδώ. Ίσως η σύγχυση μεταξύ του ενικού και του πληθυντικού είναι από μόνο της ένα δαιμονικό χαρακτηριστικό. […] Ίσως η πραγματική απειλή αυτού του δαιμονικού πλήθους είναι πιο μεταφυσική: αφού είναι την ίδια στιγμή ενικό και πληθυντικό, καταστρέφει την ίδια την αριθμητική διάκριση. […] Είναι ταυτόχρονα ένα και πολλοί. Ο αόριστος αριθμός του πλήθους απειλεί όλες τις αρχές της τάξης. […] Το πλήθος […] είναι λεγεών · αποτελείται από αναρίθμητα στοιχεία που παραμένουν διαφορετικά, το ένα από το άλλο, αλλά παρόλα αυτά επικοινωνούν, συνεργάζονται, και δρουν από κοινού. Τώρα αυτό και αν είναι δαιμονικό!»28

28 Hardt & Negri, Multitude, 2004, σ. 138-140

Ο Dostoyevsky διαβάζει τη Βίβλο. Δαιμονικά πλήθη.

εκπόρνευση

διεισδύοντας στο πλήθος

Από τις μελέτες που καταγράψαμε αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με τα club και τα πάρτι γιατί μέσα σε αυτά διακρίνουμε στοιχεία του πλήθους που μας ενδιαφέρουν. Υπάρχει η επιθυμία του συνέρχεσθαι και ο συντονισμός μέσω της ελεύθερης κίνησης, η οποία επιτυγχάνεται χάρη στη μουσική. Μετά από την ανάλυση των εκδηλώσεων ακολουθούν διαγράμματα βασισμένα σε αυτήν. Έχουμε εστιάσει στο χώρο του πλήθους (χωρικά διαγράμματα), στα χαρακτηριστικά του (διάγραμμα εντάσεων), στην κίνηση του πλήθους (διάγραμμα κίνησης σώματος), στο ηχοτοπίο (διάγραμμα ήχου) και στα αντικείμενα (κατάλογος αντικειμένων). Ακόμα, έχει γίνει ένα ξεχωριστό βίντεο για κάθε εκδήλωση όπου εστιάζουμε σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά όπως είναι το ηχοτοπίο, το πέρασμα, τα αντικείμενα, η μετατόπιση και τα κοντινά / μακρινά πλάνα κίνησης του πλήθους. Η χρήση του βίντεο γίνεται για να αποδοθεί καλύτερα η αίσθηση του εκάστοτε πλήθους και είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα διαγράμματα της κάθε εκδήλωσης.

Σε μια προσπάθεια να αντιληφθούμε το πλήθος, να δώσουμε απαντήσεις σε κάποια από τα παραπάνω ερωτήματα, αρχίσαμε να μελετάμε εκδηλώσεις και χώρους που αφορούσαν τους πολλούς και την ελεύθερη κίνηση των σωμάτων τους. Ο περιορισμός που θέσαμε ήταν η επιδίωξη του ατόμου να βρίσκεται μέσα στο πλήθος και όχι στην τυχαία συνάντηση των πολλών (όπως στα ΜΜΜ και στις ουρές αναμονής). Καταλήξαμε να καταγράψουμε μια πορεία, μία παρέλαση, πάρτυ, club, συναυλίες, πανηγύρια, επιταφίους, Αναστάσεις, μία προεκλογική συγκέντρωση, ένα καρναβάλι και μια εκκλησιαστική γιορτή. Τα περισσότερα event που μελετήσαμε έγιναν βράδυ, πέρα από την πορεία, την παρέλαση και την προεκλογική συγκέντρωση.

ΠΟΡΕΙΑ (Κατά της καύσης σκουπιδιών στην ΑΓΕΤ, Βόλος, 16 Μαρτίου 2019)

Η προσυγκέντρωση για την πορεία

έγινε σε δύο μέρη της πόλης, στο Δημαρχείο και έξω από το Πανεπιστήμιο του Θόλου. Στο δημαρχείο τα σώματα, αν και αμιγώς στατικά, στέκονταν κολλημένα το ένα δίπλα στο άλλο, σε συντονισμό. Υπήρχε ένας ομιλητής στο μικρόφωνο και οι περισσότεροι ήταν στραμμένοι προς αυτόν, δημιουργώντας ένα ημικύκλιο και φωνάζοντας συνθήματα. Στο πανεπιστήμιο, ο κόσμος ήταν συγκεντρωμένος σε μεγάλες παρέες. Τα περισσότερα σώματα ήταν στραμμένα το ένα προς το άλλο και συζητούσαν σε πηγαδάκια. Μεμονωμένα άτομα και παρέες των 2-3 ατόμων στέκονταν στα όρια του πεζοδρομίου και κοιτούσαν τριγύρω περιμένοντας την άφιξη της πορείας από το Δημαρχείο. Με την εμφάνισή της , τα άτομα που ήταν συγκεντρωμένα στη μέση του δρόμου έκαναν στην άκρη για να περάσει και άρχισαν να εντάσσονται σε αυτήν σε αργό ρυθμό, κυρίως στο πίσω μέρος της. Η πορεία ξεκίνησε από την Ιάσωνος, ακολούθησε την Πολυμέρη (δηλαδή δύο κεντρικούς δρόμους της πόλης, για να φανεί και να ακουστεί πιο ισχυρά) και συνέχισε στην ΕΟ Βόλου Νεοχωρίου μέχρι να

καταλήξει στο εργοστάσιο της ΑΓΕΤ. Το σώμα της πορείας δεν ήταν σε όλα τα σημεία του οργανωμένο, αλλά μόνο κατά διαστήματα. Σε αντίθεση με άλλες πορείες που τα άτομα είναι κοντά το ένα στο άλλο, αφήνοντας τον ελάχιστο κενό χώρο για λόγους ασφάλειας αλλά και για να φαίνεται το σώμα της πορείας πιο ενιαίο, στην συγκεκριμένη υπήρχε πολύς διαθέσιμος χώρος ανάμεσα στα σώματα των ατόμων αλλά και μεγάλα κενά κατά μήκος της. Η πορεία χωριζόταν σε διαφορετικές ομάδες μέσω των πανό που κρατούσαν. Κάποιες ομάδες είχαν δική τους φύλαξη, τα “παλούκια”29. Οι συγκεκριμένες εμφάνιζαν μεγαλύτερο συντονισμό στην κίνηση και στα συνθήματα. Στις υπόλοιπες, με εξαίρεση το σημείο που έπαιζαν κρουστά οι Caracatu, παρατηρήθηκε μικρός συντονισμός, κινησιολογικός και λεκτικός. Τα σώματα ήταν σε κοινή κατεύθυνση, αλλά απομακρυσμένα, και δεν ακούστηκε μια ενιαία φωνή ούτε ένα κοινό αίτημα. Αντιθέτως, υπήρχε ένα διαρκές σούσουρο ομιλιών που διακόπτονταν από σύντομα, χωρίς ένταση, συνθήματα. Λόγω του μεγάλου αριθμού των διαδηλωτών, δεν μπορούσες να διακρίνεις τα όρια της πορείας, «νόμιζα πως ήμουν στο τέλος αλλά ήμουν στην μέση»30, χανόταν ο ορίζοντας. Το στοιχείο 29 “Παλούκια” ονομάζονται τα άτομα στα εξωτερικά όρια της πορείας που κρατάνε ξύλινα μαδέρια και συνήθως φοράνε κράνη, για την προστασία του σώματος της πορείας από εξωτερικούς παράγοντες. 30 Μαρτυρία από συμμετέχοντα στην πορεία

|| απουσία ενιαίου σώματος, έλλειψη διάχυτου συντονισμού, σημειακός συντονισμός, μετακίνηση, κύκλος, σούσουρο ||

ΠΑΡΕΛΑΣΗ (25ης Μαρτίου, Βόλος, 25η Μαρτίου 2019) Η παρέλαση έλαβε χώρα το

πρωί στην παραλιακή του Βόλου με αποτέλεσμα να υπάρχουν τα φυσικά όρια της θάλασσας από την μία μεριά και τα τα όρια των τραπεζοκαθισμάτων από τις καφετέριες από την άλλη. Σημαντικό στοιχείο είναι πως ενώ στην αρχή σκεφτόμασταν το πλήθος της παρέλασης ως εκείνο των παρελαυνόντων καταλήξαμε πως το μεγαλύτερο ενδιαφέρον βρίσκεται σε εκείνους που την παρακολουθούν. Παρ’ όλ’ αυτά υπάρχει έντονα το στοιχείο του θεάματος, καθώς τα άτομα, όπως και στην συναυλία, δεν έχουν σαν

ενοποιητικό κρίκο την ανάγκη για παρουσία του άλλου, αλλά την παρακολούθηση μιας συγκεκριμένης εκδήλωσης. Επίσης, ενυπάρχουν τα σώματα που έχουν έρθει για το θέαμα, οι συντονιστές του θεάματος και των θεατών και τα περαστικά σώματα, που έτυχε να βρεθούν εκεί, χωρίς την ανάγκη συμμετοχής στο πλήθος, τα οποία κάνουν μια σύντομη στάση και συνεχίζουν την πορεία τους. Οι συντονιστές, αστυνομικοί, φωτογράφοι και δάσκαλοι επιβεβαίωναν διαρκώς τα όρια των θεατών, τα οποία είχαν ήδη σημειωθεί με σκηνάκια. Σημαντικό ρόλο είχαν και οι εκφωνητές, οι οποίοι, ως σύγχρονοι MC, έκαναν την παρουσίαση των σχολείων και έδιναν πληροφορίες για την εθνική εορτή, συντονίζοντας το πλήθος. Το άκουσμα της φωνής τους ήταν διαρκές και ανακατευόταν με εκείνο των τυμπάνων, των σφυριγμάτων, του χειροκροτήματος και της φωνής αυτών που παρακολουθούσαν. Τα σώματα που παρακολουθούσαν ήταν αμιγώς στατικά, κάποια στέκονταν σε ένα σημείο και κουνούσαν κυρίως τα χέρια τους χειροκροτώντας και βγάζοντας φωτογραφίες, ενώ άλλα κινιόνταν κατά μήκος της παρέλασης, προσπαθώντας να αποτυπώσουν σε φωτογραφία κάποιο άτομο που παρελαύνει. Τα σώματα δεν δημιουργούσαν πηγαδάκια αλλά ήταν κατά βάση στραμμένα προς την παρέλαση και όχι σε επικοινωνία μεταξύ τους, αν και βρίσκονταν σε σωματική επαφή λόγω της συνάθροισης. Από μακριά έμοιαζαν

του αριθμητικού μεγέθους έγινε πιο αντιληπτό στο τέλος της πορείας, όταν κατέληξε στο εργοστάσιο της ΑΓΕΤ. Εκεί σχηματίστηκε ένας κύκλος γύρω από τους Caracatu, καθώς έπαιζαν κρουστά, αλλά σε απόσταση από αυτούς. Όταν τελείωσε η μουσική ο κύκλος διατηρήθηκε μέχρι που ξεκίνησε ο κόσμος να επιστρέφει στην πόλη.

με ένα συμπαγές μπουλούκι, με ελάχιστες κινήσεις εσωτερικά αυτού, και πολλές μετακινήσεις πίσω του. Ο συντονισμός του πλήθους επιτεύχθηκε εγκάρσια και όχι κατά μήκος της παρέλασης. Υπήρξαν μεμονωμένα σώματα που διέσχιζαν το κομμάτι του θεάματος και οι υπόλοιποι τους παρακολουθούσαν, σχολιάζοντας και καταδεικνύοντας τους. || εγκάρσιος συντονισμός, σωματική επαφή, θέαμα, εκφωνητές, στατικά σώματα,

χειροκροτήματα, φωτογραφία ||

ΠΡΟΕΚΚΛΟΓΙΚΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ (Αχιλλέα Μπέου, Βόλος, 24 Μαΐου 2019)

Η συγκέντρωση έγινε στην Ιάσωνος

όπου και είχε τοποθετηθεί μια υψωμένη σκηνή η οποία καταλάμβανε το μεγαλύτερο μέρος του πλάτους του δρόμου με αποτέλεσμα η κίνηση των σωμάτων να γίνεται κυρίως στα πεζοδρόμια. Εδώ δεν μελετήσαμε τα στατικά σώματα κατά τη διάρκεια της ομιλίας, αλλά όπως βρίσκονταν στην προηγούμενη κατάσταση, στην διαρκή μετακίνηση τους πριν την έναρξη της ομιλίας. Μπροστά από την σκηνή είχαν τοποθετηθεί πλαστικές καρέκλες, πίσω από αυτές ένα πανί όπου θα προβαλλόταν σε απευθείας μετάδοση η ομιλία

και πίσω από αυτό αρκετά άτομα σε απόσταση μεταξύ τους που περίμεναν να ξεκινήσει η ομιλία. Η παρουσία πολλών ταχυφαγείων και μαγαζιών που παρέμειναν ανοιχτά λόγω μέρας και ώρας (Παρασκευή απόγευμα), έκανε δύσκολη τη διάκριση μεταξύ των ατόμων που είχαν έρθει να παρακολουθήσουν την συγκέντρωση και των περαστικών. Υπήρχαν πολλά άτομα τα οποία κινούνταν σε γρήγορο ρυθμό είτε για να προσπεράσουν το πλήθος είτε για να βρουν μια καλύτερη θέση, συνήθως πιο κοντά στην σκηνή με αποτέλεσμα τα πεζοδρομία να γεμίζουν ασφυκτικά από κόσμο, μπαστούνια, καροτσάκια με μωρά, δημιουργώντας έντονα το στοιχείο της συμφόρησης. Τα σώματα ήταν σε εγρήγορση, και, με εξαίρεση τους καθισμένους, βρίσκονταν σε διαρκή κίνηση, ακόμα και μικρή, καθώς ο οποιοσδήποτε διαθέσιμος χώρος λειτουργούσε ως πέρασμα. Δεν υπήρχε περιθώριο για πηγαδάκια, τα σώματα διεκδικούσαν τον χώρο τους και όταν δεν μετακινούνταν, ήταν κυρίως στραμμένα προς τη σκηνή, αν και το βλέμμα έτρεχε σε όλον τον χώρο. Ενώ φύγαμε πριν να ξεκινήσει η ομιλία, θεωρούμε πως υπήρχαν τα κατάλληλα φόντα για να δημιουργηθούν πολλοί και έντονοι συντονισμοί, καθώς το πλήθος θα παρακολουθούσε, θα χειροκροτούσε, θα επευφημούσε, θα σιωπούσε, αναλόγως τον λόγο του ομιλητή. || εγρήγορση, πέρασμα, πλήθος εν αναμονή, συμφόρηση ||

Βόλος / εκκλησία Αγ. Νικολάου, Βόλος / εκκλησία Άγ. Γεωργίου, Ηράκλειο, 26 Απριλίου 2019)

Εδώ όπως και στην πορεία, η κίνηση

των σωμάτων έγκειται κυρίως στην μετακίνηση αυτών. Στην αρχή τα συγκεντρωμένα σώματα έξω από την εκκλησία, κρατώντας αναμμένα κεριά ως μύστες μιας τελετής που μόλις έχει αρχίσει, συζητάνε σε πηγαδάκια και άλλοτε δημιουργούν κύκλους ή στρέφονται προς την εκκλησία. Θυμίζει την αναμονή των σωμάτων στις προσυγκεντρώσεις της πορείας, μόλις βγει ο επιτάφιος και περάσει μπροστά τους αρχίζουν να εντάσσονται αργά και σταθερά στην πομπή. Στην εκκλησία της Ανάληψης, τα σώματα δεν μπήκαν ήρεμα στην πομπή, αλλά, οριακά τρέχοντας, έσπευσαν να βρεθούν όσο πιο κοντά στον επιτάφιο. Εκεί σπάνε τα πηγαδάκια και ξεπροβάλλουν μονάδες που ενοποιούνται ένα ενιαίο σώμα, συντονισμένο, με αναμμένα κεριά και αργό περπάτημα. Δεν ακούγονται πολλοί ήχοι, ένα μουρμουρητό μονάχα μέσα στη γενικότερη σιγή. Δεν υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ των σωμάτων αλλά αρκετή ώστε να διακρίνονται οι μονάδες που αποτελούν το σώμα της πομπής. Η περιφορά σταματάει κατά διαστήματα και υπάρχει μεγαλύτερη

|| γενική ησυχία, ενιαίο σώμα πομπής, ουρά ||

ΑΝΑΣΤΑΣΗ (εκκλησία Αγ. Δημητρίου, Βόλος / εκκλησία Αγ. Γεωργίου, Ηράκλειο, 27 Αρπιλίου 2019) Στην Ανάσταση τα σώματα είτε

συναθροίζονται εντός της εκκλησίας, είτε εκτός αυτής. Στην δεύτερη περίπτωση, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ατόμων που καταλαμβάνουν τον χώρο μπροστά από την εκκλησία, σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους, και αρκετοί που περιφέρονται κοντά στην εκκλησία, κυρίως μέσα

ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ (εκκλησία Αναλήψεως,

συσπείρωση των πολλών. Στο Βόλο, συγκεκριμένα, οι ακολουθίες από διαφορετικές εκκλησίες της ίδιας περιοχής συγκεντρώνονται και καταλήγουν στο τέλος στην παραλία, μπροστά από το Αχίλλειον, με αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των παρευρισκομένων. Στην αρχή και στο τέλος των ακολουθιών, τα άτομα μαζεύονται κοντά στον επιτάφιο, πρόκειται για το κέντρο του κόσμου τους, που πρέπει να προσκυνήσουν δημιουργώντας μια ουρά, που δεν κινείται σταθερά καθώς πολλοί προσπαθούν να προσπεράσουν τους μπροστινούς (συνήθως η κίνηση γίνεται από το πλάι), με σκοπό να πλησιάσουν πιο γρήγορα τον επιτάφιο και να περάσουν από κάτω του.

στα χωρικά όρια της αυλής της, είτε ατομικά είτε σε πηγαδάκια. Υπάρχει συνωστισμός σωμάτων για όσους βρίσκονται εντός ή κοντά στην εκκλησία και τα σώματα είναι στραμμένα προς το ιερό. Διάχυτη αίσθηση αναμονής, σβήνουν τα φώτα, και με το άκουσμα του “δεύτε λάβετε φως” γίνεται η πρώτη έντονη κίνηση, τα σώματα ξαφνικά αρχίζουν να γυρίζουν προς πάσα κατεύθυνση για να λάβουν και να μοιράσουν την φλόγα. Τα φώτα ανάβουν. Υπάρχει λεκτική και σωματική επικοινωνία μεταξύ αγνώστων ατόμων, η οποία χαλαρώνει όταν όλοι έχουν ανάψει τις λαμπάδες τους. Τότε, και μόλις ακούγεται το “Χριστός ανέστη”, τα σώματα αρχίζουν να κινούνται ξανά. Αγκαλιάζονται, φιλιούνται, και κινούν προς την έξοδο της εκκλησίας. Η κίνηση μετατρέπεται σε μετακίνηση, η οποία ξεκινάει από τους μέσα και καταλήγει σε όλους όσους βρίσκονται κοντά στην εκκλησία. Υπάρχει μια ροή προς το έξω. Σε πολλές λειτουργίες, ταυτόχρονα με τις φωνές αγαλλίασης, και τα γιορταστικά επιφωνήματα, ακούγονται πυροτεχνήματα και εκτοξεύονται κροτίδες λάμψης. Στην Λαμπρή στον Βόλο, ήταν τόσο μεγάλος ο αριθμός των σωμάτων, που πολλοί παρευρισκόμενοι στέκονταν στο πεζοδρόμιο απέναντι από την εκκλησία, ούτε καν στα όρια της αυλής της. Οι συγκεκριμένοι, λόγω απόστασης, δεν άκουσαν το “Χριστός ανέστη” (το οποίο ανακοινώθηκε πέντε λεπτά νωρίτερα), και βλέποντας τον κόσμο να φιλιέται

ξεκίνησαν τις αγκαλιές και τα σταυροφιλήματα. Έμοιαζε με το κύμα στο γήπεδο όταν ζητωκραυγάζουν οι θεατές. Σαν μια πέτρα όταν πέφτει στο νερό και δημιουργεί γύρω της επάλληλους κύκλους. Το ενδιαφέρον του πλήθους της Ανάστασης είναι ότι βιώνει μερικούς συντονισμούς κατά την διάρκεια της λειτουργίας. Συντονισμός στην σιωπή όσο ο παπάς εκφέρει τον λόγο, συντονισμός στο άναμμα των κεριών, στο μοίρασμα της φλόγας, στην μετακίνηση προς τα έξω. Σε ορισμένες περιοχές, όπως στην εκκλησία Αγ. Γεωργίου στο Ηράκλειο, πέραν της συνάθροισης κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, άτομα μαζεύονται και στο “κάψιμο του Ιούδα”. Αυτή πρόκειται για μια περίπτωση θεάματος, όπου τα σώματα μαζεύονται και παρακολουθούν τον Ιούδα να καίγεται, σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους αλλά τέτοια ώστε να μην υπάρξουν ατυχήματα (ας μην ξεχνάμε πως οι λαμπάδες είναι ακόμα αναμμένες και πως τα μαλλιά με λακ πιάνουν εύκολα φωτιά). || αίσθημα αναμονής, μερικοί έντονοι συντονισμοί, κύμα, λήψη και μετάδοση, ατμόσφαιρα ||

(γιορτή της Αναλήψεως, εκκλησία Αναλήψεως, Βόλος, 6 Ιούνη 2019) Πρόκειται για εκκλησιαστική γιορτή,

προηγούνται μεγάλες προετοιμασίες και συνήθως φέρουν κάποια “σημαντική” εικόνα, ή λείψανα, για να προσκυνήσουν οι πιστοί. Αυτές δεν είναι μονάχα θέαμα, αλλά και ατραξιόν31. Ξεκινάει το απόγευμα όταν συσσωρεύονται πιστοί από όλη την πόλη. Μέσα στην εκκλησία, δημιουργούνται δύο ουρές, μια για την προσκύνηση της εικόνας και μια για το άναμμα κεριών. Η κίνηση είναι μια στατική μετακίνηση, τύπου πιγκουίνου. Υπάρχει κλίμα αναμονής, τα σώματα είναι ανήσυχα και κάνουν μικροκινήσεις μετατόπισης. Οι ψαλμοί που ακούγονται από τα ηχεία συνοδεύονται από ένα ελαφρύ σούσουρο. Παράλληλα μικροπωλητές χαλβά εκμεταλλεύονται τη συνάθροιση αυτή και στήνουν τους πάγκους τους έξω από την εκκλησία. υπάρχουν περίπου έξι. Μετά τη λειτουργία ακολουθεί πομπή στην οποία συμμετέχουν ομάδες του στρατού, ομάδες ιερών, παπαδοπαίδια και παραδοσιακοί πολιτιστικοί σύλλογοι. Η πομπή γίνεται στη λεωφόρο Αναλήψεως,

31 Η λέξη “ατραξιόν” χρησιμοποιείται ως κάτι που ελκύει τον κόσμο, ένα δόλωμα.

|| πομπή, ακολουθία, οργάνωση, συμμετοχή, ατραξιόν, αναμονή, ανησυχία ||

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ

της οποίας η κυκλοφορία εκ των προτέρων έχει περιοριστεί. με το τέλος της λειτουργίας ο κόσμος βγαίνει από την εκκλησία. Το σούσουρο δυναμώνει και τα σώματα κινούνται με μεγαλύτερη ελευθερία για να ξεπιαστούν. Στο προαύλιο υπήρχαν υπάρχουν κι άλλοι έξω που περιμένουν. Ακολουθεί αναμονή μέχρι να ξεκινήσει η πομπή αλλά τα σώματα είναι πιο χαλαρά από ότι ήταν στην αναμονή μέσα στην εκκλησία. Ξεκινάει η πομπή. Το άκουσμα των καμπανών και η αρχή της λιτανείας αποτελούν στιγμές συντονισμού. Πέρα από τις καμπάνες η πομπή συνοδεύεται από ψαλμούς, κουδουνάκια από τα θυμιατήρια και την εμβατηριακή μελωδία της μπάντας. Τα σώματα συσσωρεύονται όρθια στα πεζοδρόμια για να παρακολουθήσουν. Σε αντίθεση με παρελάσεις εθνικών εορτών, εδώ κάποιοι θεατές εντάσσονται στην πομπή και ακολουθούν. Δεν πάνε μόνο για να προσκυνήσουν ή να παρακολουθήσουν, αλλά πηγαίνουν για να είναι κομμάτι αυτής της εκδήλωσης στην οποία γνωρίζουν ότι θα συμμετάσχει και η υπόλοιπη κοινότητα.

ΣΥΝΑΥΛΙΑ (hip-hop, Βόλος, 6 Απρίλη 2019 / Liberta fest, Βόλος, 25 Μαίου 2019 / Ναυτικη βραδιά, Βόλος, 10 Ιούνη 2019 / YADLO, Λωζάνη, 13 Ιουλίου 2019)

Σημαντικό κομμάτι των συναυλιών

είναι η σταθερή σκηνή, στις περισσότερες περιπτώσεις, μεγάλη κι εντυπωσιακή με φώτα και προβολές για δημιουργία ατμόσφαιρας. Συνήθως είναι υπερυψωμένη για να φαίνονται καλύτερα οι καλλιτέχνες, το θέαμα, πέραν περιπτώσεων που το θέαμα είναι στο ίδιο ύψος με τους θεατές. Σε συναυλίες όπως στο YADLO το θέαμα κάνει διάφορες κινήσεις και προσκαλεί το πλήθος να το αντιγράψει και να το ακολουθήσει. Αυτό ενισχύεται και με προσφωνήσεις προς το πλήθος. Στις συναυλίες, αναλόγως της μουσικής και της κατάστασης μπορούμε να συναντήσουμε διαφόρων ειδών κινήσεις σωμάτων. Στις περισσότερες, ανεξαρτήτως είδους, υπάρχει ένα πλήθος σωμάτων που βρίσκονται πολύ κοντά στην σκηνή, και σκόρπιες παρέες ή και μεμονωμένα άτομα που περικυκλώνουν αυτό το πλήθος και διασκορπίζονται όσο απομακρυνόμαστε από την σκηνή. Το πρώτο πλήθος, εμφανίζει μια ομοιομορφία στην κίνηση όταν το βλέπεις από μακριά, η οποία σχετίζεται με το είδος της

μουσικής. Στην hip-hop τα σώματα χρησιμοποιούν κυρίως τον κορμό και τα χέρια για να εκφραστούν, ο κορμός κάνει bounce μπροστά και πίσω και τα πόδια απλά μεταφέρουν βάρος από το ένα στο άλλο. Από την άλλη σε punk live, τα σώματα πάλι κινούνται μεμονωμένα αλλά κουνάνε ολόκληρο το σώμα και επιπλέον μετακινούνται με τον ρυθμό στον χώρο. Σε διαστήματα όταν υπάρχει κορύφωση της μουσικής, πικ του συντονισμού, αρχίζουν να συγκρούονται (κίνηση mosh pit), κινούμενα και μετακινούμενα διαρκώς, εξαρτώμενα πλήρως από το σώμα με το οποίο θα συγκρουστούν και συγκρατούμενα από τα γύρω σώματα (τα σχετικά ακίνητα) στα οποία προσκρούουν. Εδώ τα ίδια τα κινούμενα σώματα γίνονται θέαμα. Υπάρχουν και συναυλίες όπου το πλήθος είναι αρκετά πιο στατικό, και γίνονται ελάχιστες κινήσεις, το πέλμα ανασηκώνεται και ακουμπάει πάλι, υπάρχει κίνηση δακτύλων των χεριών ή και ολόκληρο το χέρι, κατεβασμένο όμως στα πλάγια του μηρού. Σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει μικρός συντονισμός του πλήθους και κυρίως εντοπίζεται στο χειροκρότημα και στη συνεχή προσήλωση στο θέαμα. Σημαντικό είναι πως η συναυλία συνδυάζει θέαμα και ελεύθερη κίνηση, πολλές φορές σε ισάξιο βαθμό. Υπάρχει η έννοια του θεατή και του εκτελεστή, αλλά ο θεατής, αναλόγως του είδους της μουσικής, μπορεί να χαθεί στην ίδια τη μουσική κι όχι να μείνει προσηλωμένος στο θέαμα, χάνεται στο ακουστικό πεδίο

|| θέαμα, ο θεατής γίνεται θέαμα, πλήθος κοντά στην σκηνή, πικ συντονισμού, προσήλωση, χειροκρότημα ||

ΠΑΝΗΓΥΡΙ (Ρεμπέτικο γλέντι,

Παλαιός Πλάτανος Αλμυρού, 30 Ιουνίου 2019 / Κρητικό γλέντι, Χώρα Φολεγάνδρου, 6 Αυγούστου 2019 / Παραδοσιακό πανηγύρι, Ευξεινούπολη, 14 Αυγούστου 2019 / Κρητικό γλέντι, Ηράκλειο Κρήτης, 23 Αυγούστου 2019) Τα πανηγύρια είναι μια κατάσταση

που θυμίζει εκείνη της συναυλίας. Υπάρχει η σκηνή για τους μουσικούς, συχνά υπερυψωμένη, και οι θεατές, που άλλοτε παρακολουθούν κι άλλοτε χορεύουν. Στην συναυλία τα άτομα πηγαίνουν κυρίως για να παρακολουθήσουν τους μουσικούς ενώ το πανηγύρι συνδέει τα άτομα της κοινότητας στην οποία απευθύνεται, τα οποία δεν πηγαίνουν μόνο για την μουσική αλλά για την ίδια την εκδήλωση ως κοινωνικό γεγονός. Η μουσική είναι κυρίως παραδοσιακή/λαϊκή οπότε συνοδεύεται είτε από παραδοσιακούς χορούς με συγκεκριμένο βηματισμό όπου τα σώματα χορεύουν σε κύκλο ή σε σπειροειδείς μορφές,

είτε από αυτοσχέδιες κινήσεις κι ελεύθερο χορό, όταν ακούγονται ρεμπέτικα ή τσιφτετέλια. Υπάρχουν τραπεζοκαθίσματα (άλλο ένα σημαντικό στοιχείο είναι εκείνο της συντροφικής κατανάλωσης φαγητού και αλκοόλ) τα οποία βρίσκονται σε απόσταση από την σκηνή καθώς πρέπει να παραμένει κενός ένας χώρος για τους εν δυνάμει χορευτές, η πίστα. Στο πανηγύρι της Ευξεινούπολης η πίστα ήταν μεγάλη κι είχε τρεις κύκλους σχεδιασμενους στο έδαφος. Επιπλέον, όπως και στο ρεμπέτικο γλέντι στον Αλμυρό, στο χώρο των τραπεζοκαθισμάτων, κατά διαστήματα, μικρές ομάδες 2-4 ατόμων χορεύανε ελεύθερα, όρθια, με επιτόπια βήματα, ή σε καθιστή θέση. Ο κορμός λικνιζόταν ελαφρά στο ρυθμό όπως και οι καρποί και το κεφάλι κουνιόταν με απεύθυνση προς τον ουρανό σιγοτραγουδώντας τον σκοπό. Στο πανηγύρι στην Φολέγανδρο, όσοι δεν κάθονταν στα τραπεζοκαθίσματα στέκονταν είτε στα πλάγια της σκηνής, είτε πίσω από τα τραπέζια, είτε πίσω από την σκηνή (η σκηνή δεν είχε στηθεί με απεύθυνση προς το κεντρικό δρόμο άλλα κάτω από αυτόν, με αποτέλεσμα όσοι στέκονταν στο δρόμο να βλέπουν πλάτη τους μουσικούς). Ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο στα πανηγύρια, λόγω του ότι ο χορός είναι κυκλικός, είναι πως κάποιος πρέπει να αρχίσει τον χορό. Να μπει πρώτος ούτως ώστε οι υπόλοιποι να ακολουθήσουν. Στις συναυλίες το συναντάμε στο αμήχανο κενό ανάμεσα σε σκηνή

και όχι στο οπτικό. Δεν είναι ένα μάτι που επεξεργάζεται, αλλά ένα σώμα που ακούει και αντιδράει στα ακούσματα.

και σώματα μέχρι κάποιος, ή κάποια παρέα, να ξεκινήσει να χορεύει σε αυτόν (αντίστοιχα στα πάρτι υπάρχει ο κενός χώρος ανάμεσα σε dj και σώματα). Επειδή ο χορός έχει βήματα και πιασίματα (στον συρτό πιάνεσαι στους ώμους, στον χανιώτη στα χέρια), οποιαδήποτε μικρόαλλαγή μοιάζει με παραφωνία. Αυτό γίνεται πιο εμφανές όταν προσπαθούν να ακολουθήσουν τον χορό άτομα που δεν γνωρίζουν τα βήματα. Συγκεκριμένα στο κρητικό γλέντι, υπήρχαν παιδιά που δεν πιάνονταν στον κύκλο αλλά χόρευαν τριγύρω στο ρυθμό της μουσικής χωρίς κάποιο συγκεκριμένο βηματισμό. Ακόμα, κάποιοι τουρίστες ξεκίνησαν να χορεύουν εκτός κύκλου, σαν σε trance, ακούγοντας το λαούτο και το νταούλι, και στη συνέχεια προσπάθησαν να ενταχθούν στον συρτό ακολουθώντας τα βήματα. Ένας από αυτούς ακολουθούσε τον κύκλο χωρίς να πιάνει χέρια με τους διπλανούς, χόρευε μόνος σε λάτιν κινήσεις. Εκείνοι που θα επιλέξουν να μπουν στον χορό αυτομάτως μετατρέπονται από θεατές σε θέαμα και συνήθως τους παρατηρούν περισσότερο από τους ίδιους τους μουσικούς. Στο πανηγύρι της Ευξεινούπολης θέαμα και υποκινητές ήταν οι πρώτοι του χορού, έκαναν φιγούρες και τσαλιμάκια και δρούσαν ως υποκινητές για το πλήθος. || θέαμα, συντροφική κατανάλωση, χορός με βηματισμό, ο θεατής γίνεται θέαμα, πρώτος του χορού, φιγούρα ||

ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ (Μεταξουργείο, Αθήνα, 12 Απριλίου 2019)

Το καρναβάλι του Μεταξουργείου

γίνεται κάθε χρόνο την περίοδο του καρναβαλιού, στην ομώνυμη περιοχή της Αθήνας, και οι συμμετέχοντες είναι τόσο κάτοικοι της γειτονιάς όσο και άλλων περιοχών της Αθήνας και παράλληλα ομάδες32 από άλλες πόλεις. Η πορεία του καρναβαλιού ξεκινάει το απόγευμα, όσο υπάρχει ακόμα ήλιος, και τελειώνει το βράδυ, με το κάψιμο του άρματος του “Καρνάβαλου”. Πορεύεται στους δρόμους της γειτονιάς και καταλήγει στην Πλατεία Αυδή. Το γλέντι συνεχίζεται στους δρόμους και στα καταστήματα της περιοχής κατά τη διάρκεια της νύχτας. Στην πορεία, αντίθετα με την παρέλαση όπου υπάρχουν παρελαύνοντες και θεατές, υπάρχει συνεχής μίξη του κόσμου. Υπάρχουν θεατές που στέκονται στις άκρες, παρακολουθούν και βιντεοσκοπούν, αλλά υπάρχουν και θεατές που εντάσσονται στο θέαμα. Η πορεία είναι ένα συνεχώς μεταβλητό και μετακινούμενο πλήθος. Σταθερά στοιχεία είναι οι ομάδες και τα άρματα, που μετακινούνται σε συγκεκριμένη ακολουθία, και μεταβλητά είναι οι περαστικοί 32 Από τον Βόλο συμμετείχε η ομάδα αφροβραζιλιάνικων κρουστών Caracatu.

|| πορεία, γλέντι, δύο πλήθη, αυθόρμητη κίνηση, βουητό, ρυθμός, σούσουρο ||

CLUB (Royce, Βόλος, 22 Μαρτίου 2019 / Island, Ηράκλειο, 28 Απριλίου 2019 / Amaze, Βόλος, 1 Ιουνίου 2019) Σημαντικό στοιχείο των club είναι

η είσοδος, όπου, αν σε αφήσουν να μπεις, πληρώνεις το ανάλογο αντίτιμο. Στο Royce, περάσαμε από την υποδοχή, στην οποία μπορείς να αφήσεις το πανωφόρι σου, σε έναν διάδρομο με καθρέφτες και όταν καταλήξαμε στον κυρίως χώρο μας είπαν που να σταθούμε, χωρίς να επιλέξουμε εμείς την θέση μας. Και στα τρία club που μελετήσαμε δεν υπάρχει συγκεκριμένη πίστα χορού, δηλαδή ένας τετράγωνος ή ορθογωνικός χώρος χωρίς εμπόδια για να μπορεί το σώμα να χορέψει με ευκολία, αλλά όλο το μαγαζί λειτουργεί ως διάδρομος, με αποτέλεσμα, αναλόγως την θέση τους, τα άτομα να λειτουργούν σαν πέρασμα. Υπάρχουν χωρικά σημεία που δυσχεραίνουν την κατάσταση, αν βρίσκεσαι κοντά στην έξοδο, αν δεν είσαι κοντά σε τοίχο ή άλλο όριο, αλλά, αντίθετα, ανάμεσα σε δύο παρέες που βρίσκονται δίπλα σε αυτά. Συγκεκριμένα στο Island, υπήρχε τόσο έντονη συσσώρευση ατόμων, που σταθήκαμε στο αίθριο, στη μεθόριο του club. Η μουσική ερχόταν δυνατά από παντού, καθώς υπήρχαν ηχεία σε όλο το χώρο, κι όχι μόνο κοντά στους DJ.

και οι θεατές, που επιλέγουν να ακολουθήσουν και να χορέψουν μαζί τους. Ακούγεται ένα συνεχές βουητό από κρουστά που όταν βρίσκεται εκτός του καρναβαλιού ακούγεται πιο πολύ σαν βαβούρα, αλλά εντός της πορείας του καρναβαλιού μπορείς να νιώσεις τον ρυθμό του. Βρίσκεσαι πιο κοντά στην πηγή του ήχου και τα σώματα που τον παράγουν. Ο χορός εκεί βγαίνει αυθόρμητα, ο καθένας ερμηνεύει τον ρυθμό με την δική του κινησιολογία. Παράλληλα ακούγονται σφυρίχτρες και πετάγονται σερπαντίνες. Μετά το τέλος της πομπής το πλήθος συσσωρεύεται στους δρόμους, χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση. Παρατηρούνται περισσότερα πηγαδάκια και είναι έντονο το στοιχείο του περάσματος. Το σούσουρο είναι κυρίαρχο στοιχείο του ηχοτοπίου. Πολλοί επιλέγουν επίσης να ενταχθούν στο πλήθος λόγω της ζέστης που παράγουν τα σώματα (καθώς το καρναβάλι γίνεται στο τέλος του χειμώνα και κάνει κρύο).

Έντονο κομμάτι του club είναι ο φωτισμός, στο Royce πχ υπήρχε ένας μηχανισμός με φώτα που βρισκόταν πάνω από το κεντρικό μπαρ και στα πικ της βραδιάς ανεβοκατέβαινε. Τα φωτορυθμικά συνδυασμένα με τις αλλαγές στην μουσική και το μιξάρισμα των τραγουδιών δημιουργούσαν μια ατμοσφαιρική ανεβαστική διάθεση. Το κλίμα γενικά στα club που μελετήθηκαν ήταν ανεβαστικό αν και στην αρχή ο κόσμος δεν χόρευε τόσο, κυρίως έπιναν το ποτό τους και κοιτούσανε τριγύρω. Οι περισσότεροι ήταν σε παρέες των 2-5 ατόμων, σχηματίζοντας κυκλικά πηγαδάκια. Όσο περνούσε η ώρα από εκεί που λικνίζονταν μόνο οι γάμπες άρχισε η κίνηση να ανεβαίνει προς τους μηρούς, την λεκάνη και τις ωμοπλάτες, τα χέρια ξεκινούν να κουνιούνται και στην κορύφωση της μουσικής σηκώνονται πάνω από το κεφάλι (το ένα συνήθως κρατάει κινητό και συχνά βιντεοσκοπεί). Τα κομμάτια που επιλέγονται για μουσική δεν διευκολύνουν πάντα την προσωπική κίνηση, καθώς μιξάρονται τα ρεφρέν πολλών διάσημων τραγουδιών κι εκεί που βρίσκεις τον ρυθμό του κομματιού και ξεκινά το σώμα να κινείται πιο συντονισμένα το κομμάτι αλλάζει και πάλι από την αρχή. Δεν υπάρχει γενικός συντονισμός παρά μόνο στα ρεφρέν τραγουδιών που έχουν πολλή απήχηση εκείνη την περίοδο. Τα άτομα δεν σχηματίζουν πλήθος, ίσως μονάχα σε συγκεκριμένες στιγμές και επιπλέον δεν έχουν

που να στραφούν, οι DJ είναι μακριά και δυσπρόσιτοι. Μόνο κατά διαστήματα, όχι σε όλα τα club, όταν υπάρχει κάποιο θέαμα (χορεύτριες με στολή αστροναύτη, κοπέλα με ξυλοπόδαρα, κοπέλες με δαδιά αναμμένα και μάσκες, χορευτής break dancer) τα σώματα στρέφονται προς εκείνο, αλλά και πάλι δεν είναι ότι τους συντονίζει, περισσότερο εντυπωσιάζει, γεγονός που εξηγεί το ότι βιντεοσκοπούν αντί να χορεύουν, μέχρι να αντιληφθούν ότι το θέαμα θα κρατήσει παραπάνω λεπτά από όσα αντέχει η κάρτα μνήμης τους. || φωτισμός, μουσική, έντονος συντονισμός μόνο κατά διαστήματα, μεταβατικοί χώροι, θέαμα, βιντεοσκόπιση, ρεφρέν, διάδρομος, πέρασμα ||

ΠΑΡΤΥ (Faggotaz, Βόλος, 17 Απριλίου

2019 / ΜηχΜηχ, Βόλος, 16 Μαΐου 2019 / LIBERTA fest, Βόλος, 24 Μαΐου 2019 / ΠΟΠ fest, Βόλος, 1 Ιουνίου 2019 / ΑΝΙΜΑΛ party, Βόλος, 18 Ιουνίου 2019 / techno party, Βόλος, 23 Ιουνίου 2019) Faggotaz Το πάρτυ έγινε στο πανεπιστήμιο του Θόλου, στο ισόγειο, ενώ ταυτόχρονα σε άλλο όροφο του κτιρίου υπήρχε ακόμα μια εκδήλωση πάρτυ, χωρίς να δημιουργείται μουσική σύγχυση.

|| κλειστός χώρος, χορευτική μουσική, έντονος συντονισμός κοντά στον DJ, μεμονωμένα σώματα κοντά στους τοίχους, χαμηλός φωτισμός ||

ΜηχMηχ Το πάρτυ έλαβε χώρα στο Πεδίον

του Άρεως, στον ελεύθερο χώρο μεταξύ αρχιτεκτονικής και ανοιχτού αμφιθεάτρου. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα, αν όχι το μεγαλύτερο, πάρτυ στον Βόλο κι έρχονται άτομα από διάφορες πόλεις της Ελλάδας αποκλειστικά γι’ αυτό. Χαρακτηριστικό είναι πως από την Λάρισα κατέφθασε ένα διώροφο λεωφορείο με όρθια άτομα γιατί το

βραδινό τραίνο ήταν ήδη ασφυκτικά γεμάτο. Όταν άνοιξαν οι πόρτες του τραίνου τα άτομα κυριολεκτικά “χύθηκαν” στον σταθμό. Σαν κουνημένο κουτάκι μπύρας, που όταν το ανοίγεις ξεχύνεται ο αφρός. Όλοι ξεκίνησαν να κατευθύνονται προς την σχολή, κρατούσαν μπουκάλια αλκοόλ, σακούλες με μπύρες, σακίδια με τα απαραίτητα. Ήταν μια άλλου είδους πορεία, πιο ξέφρενη, ο κόσμος ήταν περισσότερο συντονισμένος, όλοι γελούσαν, μιλούσαν δυνατά ή έπιναν. Οι διοργανωτές του πάρτι γνωρίζοντας τον όγκο ατόμων που θα προσέλκυαν, εκμεταλλεύτηκαν όλο τον δυνατό χώρο, τοποθέτησαν τρία μπαρ, δύο τετράγωνα στις άκρες, κι ένα μεγάλο ημικυκλικό δίπλα στην σχολή. Ο DJ τοποθετήθηκε σε ύψωμα και κυριαρχούσε στον χώρο. Δίπλα του ήταν ένας στύλος για pole dancing στον οποίο κατά διαστήματα χόρευαν δύο κοπέλες. Ο κόσμος φωτιζόταν από τα υπάρχοντα φώτα της σχολής κι ένα τοποθετημένο σύστημα φώτων πάνω από το μπαρ. Ανάμεσα στον κόσμο κυκλοφορούσαν αντικείμενα όπως πλαστικές μπάλες και μπανάνες, καθώς και κροτίδες λάμψης. Τα σώματα ήταν σε πηγαδάκια και ως κύρια απεύθυνση είχαν τον DJ. Κατά διαστήματα, όταν δινόταν σύνθημα από εκείνον, ή όταν οι στίχοι το υπαγόρευαν «put your hands up in the air», τα χέρια σηκώνονταν. Κι εδώ θυμίζει το κύμα από το γήπεδο, ο κόσμος ζητωκραυγάζει και το δείχνει. Άλλοτε κάποιος ανεβαίνει πάνω σε κάποιον άλλον, άλλοτε,

Ο DJ είχε τοποθετηθεί ανάμεσα στις κολόνες, μπροστά από τις δεξιά σκάλες και το μπαρ ήταν αριστερά του DJ στην γωνία. Με αυτό τον τρόπο ο χώρος στο κέντρο του Θόλου λειτούργησε ως πίστα χορού. Τα σώματα κουνιόνταν σε όλη την έκταση του χώρου, κυρίως λόγω της μουσικής που ήταν χορευτική pop, με εξαιρέσεις κάποιους που στέκονταν κοντά στους τοίχους και έπιναν το ποτό τους, χαζεύοντας το πλήθος. Πιο δυναμικός και συντονισμένος χορός εντοπίστηκε κυρίως μπροστά και πλάι στον DJ, όπου ήταν και τα ηχεία, κι εκεί συναντήσαμε και τις μέγιστες στιγμές συντονισμού του αναδυόμενου πλήθους. Υπήρχε ένα μπλε φως για την ατμόσφαιρα και χαμηλός φωτισμός στο μπαρ για πιο εύκολες συνδιαλλαγές.

όταν υπάρχουν πολλοί σηκωμένοι, ανταλλάζουν μπαλιές μεταξύ τους. Όλος ο χώρος λειτουργεί ως πίστα χορού και ως πέρασμα, καθώς πολλοί θέλουν να πάνε πιο μπροστά, άλλοι να μεταφερθούν προς τα πίσω. Ακόμα και το αμφιθέατρο είναι γεμάτο από καθισμένα σώματα. Αλλά όλο αυτό το πλήθος σωμάτων δεν χορεύει. Μετακινούνται, κουνιούνται ελαφριά αλλά δεν υπάρχει έντονη ελεύθερη χορευτική κίνηση παρά μόνο σε σημεία. Όσο περνάει η ώρα τα σώματα αρχίζουν να αυξάνονται, πλέον είναι γεμάτος όλος ο χώρος από την σχολή μέχρι το αμφιθέατρο, και σταδιακά γεμίζει ο διάδρομος από το γεφυράκι μέχρι την αρχιτεκτονική. Τα σώματα όσο αυξάνονται γίνονται πιο στατικά, δεν υπάρχει διαθέσιμος χώρος για χορό, ο χώρος αν και ανοιχτός έχει όρια τα οποία συμπιέζουν τον κόσμο. Υπάρχουν κυρίως πηγαδάκια με 4-7 ατόμων που χορεύουν πιο δυναμικά, αλλά οι διπλανοί δεν συμπαρασύρονται εύκολα. Παρατηρείται πλήθος σωμάτων αλλά σε μικρό συντονισμό. Λόγω του ότι δεν μείναμε μέχρι το τέλος του πάρτι πιθανότατα να υπήρχαν στιγμές πιο έντονου συντονισμού στην συνέχεια. || ανοιχτός χώρος, οργάνωση, αποσυμπίεση, μεγάλος αριθμός ατόμων, μικρός συντονισμός, πέρασμα, αντικείμενα, πίστα χορού, πέρασμα, σύνθημα, φωτισμός ||

LIBERTA fest Ο χώρος που επιλέχθηκε για το

πάρτυ ήταν ο ίδιος με των ΜηχΜηχ αλλά με διαφορετικό σχεδιασμό. Δεν υπήρχαν τρία μπαρ, αλλά δύο, το πρώτο μπροστά από το πεζούλι, δίπλα στον DJ, και το δεύτερο μπροστά από το δασάκι. Ο DJ τοποθετήθηκε και σε αυτήν την περίπτωση πάνω στις σκάλες, σε υψομετρική διαφορά με τους παρευρισκόμενους, αλλά τα decks του έπιαναν μικρότερη έκταση από τους MηχMηχ κι ήταν πολύ λιγότερο φωτισμένος, οπότε δεν έδινε την αίσθηση του ότι κυριαρχούσε στο χώρο. Ο φωτισμός ήταν σχετικά χαμηλός, έδινε περισσότερο την αίσθηση της ατμόσφαιρας και λιγότερο της ορατότητας, και υπήρχαν κάποια φώτα λέιζερ που έπεφταν πάνω στα δέντρα. Υπήρχε κόσμος που καθόταν στο αμφιθέατρο, αλλά όσο περνούσε η ώρα μαζεύονταν κοντά στον DJ ή μπροστά από το μπαρ χορεύοντας. Παρ’ όλο που στην αρχή τα άτομα μαζεύονταν σε πηγαδάκια, με στραμμένα τα σώματα προς το κέντρο του κύκλου της παρέας, όσο περισσότερο κουνιόντουσαν τόσο περισσότερο έσπαγαν τα πηγαδάκια και τα σώματα απευθύνονταν στον DJ. ή στα ηχεία δίπλα του. Δεν γνωρίζουμε. Πάντως στρέφονταν προς την μουσική. Επειδή το μπαρ ήταν δίπλα στον DJ, η πίστα χορού λειτουργούσε συχνά ως πέρασμα. Όταν αυξήθηκε πολύ το σώμα των χορευτών κι ήταν πιο συμπαγές

|| ανοιχτός χώρος, χαμηλός φωτισμός, πλήθος κοντά σε DJ, απεύθυνση σε DJ ||

ΠΟΠ fest Το πάρτι έγινε κι αυτό στο Πεδίον

του Άρεως αλλά στα “πλατανάκια”, δηλαδή στον χώρο μπροστά από την σχολή. Το μπαρ είχε στηθεί στον τοίχο της εισόδου αλλά σε απόσταση από αυτήν και τα decks του DJ ήταν πρωτοποριακά τοποθετημένα στο πεζούλι κοιτάζοντας τα πλατανάκια. Με αυτόν τον τρόπο ο DJ ήταν σε ύψωμα και ο χώρος μπροστά του είχε οριοθετηθεί κατάλληλα με πανιά, δημιουργώντας μια ενιαία πίστα χορού, άκρως ατμοσφαιρική, με χαμηλό φωτισμό, λέιζερ, και καπνό που έβγαινε από ένα μηχάνημα δίπλα στον DJ. Στην αρχή του πάρτυ ο περισσότερος κόσμος καθόταν πίσω από τα πανιά, πίσω δηλαδή από την πίστα, στα πεζούλια και στο αμφιθέατρο. Οι κινήσεις για το μπαρ ή για τις τουαλέτες (πίσω από τα κοντέινερ) γίνονταν περιμετρικά της πίστας κι έτσι αυτή δεν λειτουργούσε ως πέρασμα. Ο κόσμος άρχισε να συρρέει μπροστά κι η κίνηση έγινε πιο έντονη όταν άλλαξε η μουσική κι άρχισε να παίζει ηλεκτρονική. Δεν υπήρχαν πηγαδάκια μπροστά από τον dj, μονάχα μεμονωμένα σώματα που

γίνονταν ένα κάτω από τους ρυθμούς της μουσικής. Κουνιόταν ολόκληρο το σώμα, από τις πατούσες, στην μετατόπιση βάρους, στον κορμό και στο κεφάλι. Σε ορισμένες φάσεις άτομα περνούσαν ανάμεσα από το πλήθος για να κατευθυνθούν προς το μπαρ, αλλά ήταν μεμονωμένες περιπτώσεις και δεν επηρέαζαν την κίνηση. Η οριοθέτηση του χώρου συνέβαλε στο να συσπειρωθούν οι χορευτές και, ταυτόχρονα, καθώς τα όρια δεν ήταν συμπαγείς τοίχοι αλλά ελαφριά προσπελάσιμα πανιά, ενδυναμώθηκε η σύνδεση μεταξύ αυτών που καθόντουσαν πίσω από τους χορευτές και συχνά τους παρακολουθούσαν και στους ίδιους τους χορευτές που κατά διαστήματα μετακινούνταν προς τα πίσω. || ανοιχτός χώρος, ατμόσφαιρα, οριοθετημένη πίστα χορού, πλήθος μπροστά από τον DJ, όχι αίσθηση περάσματος στην πίστα ||

techno party Το πάρτι έγινε στο στενό της

Γραβιάς. Δεν υπήρχε εξωτερικό μπαρ, και αλκοόλ προμηθευόσουν από το Rekviem alley bar, από το εσωτερικό του μαγαζιού ή όποιος ήθελε έφερνε μαζί του. Ο DJ είχε στηθεί με ιδιαίτερο τρόπο, καθώς τα decks ήταν τοποθετημένα εγκάρσια στο στενό, στο σημείο όπου αυτό συναντιόταν με το, κάθετο σε αυτό, στενό Τζουμαγιάς. Δίνεται μια τρισδιάστατη εικόνα του DJ, αποκτά βάθος, δεν είναι μόνο μια βιτρίνα. Με

και δύσκολο προσπελάσιμο, τα μετακινούμενα σώματα αντί να περνάνε ανάμεσά τους, άρχισαν να διανύουν μεγαλύτερες αποστάσεις και να περνάνε γύρω τους.

αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκαν δύο πλήθη, το ένα ήταν μπροστά από τον DJ, με απεύθυνση προς αυτόν, και το άλλο ήταν πίσω από τον DJ, όπου άλλοτε τα σώματα ήταν στραμμένα προς τον DJ και άλλοτε απλώνονταν σε πηγαδάκια κατά μήκος και των δύο στενών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα δύο πλήθη να κοιτάζονται και πολλές φορές να αλληλοβιντεοσκοπούνται. Θα ονομάσουμε το πλήθος μπροστά από τον DJ “φασέοι 1” (φ1) και εκείνο πίσω από αυτόν “φασέοι 2”(φ2). 33 Ο χώρος των φ1 είναι λιγότερο φωτεινός, διακρίνονται πιο δύσκολα χαρακτηριστικά προσώπων και κινησιολογία. Είναι περισσότερο συντονισμένοι και δεν υπάρχουν πηγαδάκια, πρόκειται για μονάδες σωμάτων που συγκροτούν κινούμενο πλήθος. Οι φ2 δεν κουνιούνται τόσο, είναι περισσότερο στατικοί και συζητάνε χαζεύοντας το πλήθος μπροστά τους. Εκείνοι που είναι πιο κοντά στο dj φωτίζονται από την λάμπα του στενού και διακρίνεις καθαρά τα πρόσωπα τους. Οι πίσω είναι στο σκοτάδι και χορεύουν περισσότερο. Υπάρχει ένα πέρασμα δίπλα στον DJ από το οποίο περνάς 33 φασέος: «Αυτός που είναι ‘’της φάσης’’, αυτός που ακολουθεί ένα συγκεκριμένο κίνημα (π.χ. ενδυματολογικό, μουσικό) και φροντίζει ώστε η εμφάνιση και η συμπεριφορά του να συσχετίζονται με αυτό σε βαθμό προκλητικό και γελοίο. (*Η λέξη προφανώς είναι αρνητικά φορτισμένη)» https://www.slang. gr/lemma/18184-faseos τελευταία πρόσβαση 01/08/19 Εμείς εδώ δεν χρησιμοποιούμε τον όρο με αρνητική ή θετική σημασία, απλά ως έναν τρόπο να ονομάσουμε τα άτομα των εκδηλώσεων που μελετάμε και τα οποία υπάγονται σε αυτήν την κατηγορία.

από το ένα πλήθος στο άλλο, είτε για να αλλάξεις οπτική, είτε για να πάρεις μπύρα από το περίπτερο (όταν κατευθύνεσαι από τους νέους στους παλαίμαχους), είτε για να χρησιμοποιήσεις την τουαλέτα του μπαρ (όταν κατευθύνεσαι αντίθετα). Εδώ τα πλήθη λειτουργούν ταυτόχρονα ως θέαμα και ως εκτελεστές. || ανοιχτός χώρος, εσωτερικό μπαρ, DJ πέραμα, δύο πλήθη, στενό, φασέοι ||

ΑΝΙΜΑΛ party

βλ. κεφ. 6 σελ. 116-131

_ Push the tempo

club

26.4.19

Royce

ανάσταση

Αγ. Δημήτριος

Αγ. Γεώργιος

παρέλαση

Ποπ fest

Y.A.D.LO

6.8.19

13.7.19

συναυλία

κρητικό γλέντι Φολέγανδρος

hip-hop

Island

6.6.19

εκκλησιαστική γιορτή Ανάληψης

(α: κίνηση / β: συγκέντρωση στην εκκλησία)

14.8.19

1.6.19

party

Amaze

συναυλία

club

6.4.19

πορεία

(α: κίνηση / β: προσυγκέντρωση Θόλος)

26.4.19

25.3.19

22.3.19

16.3.19

πανηγύρι

Ευξεινούπολη

κρητικό γλέντι Ηράκλειο

Ανιμαλ Party

26.4.19

25.5.19

24.5.19

party

συναυλία

Liberta

party

Techno

24.6.19

party

Ανάληψη

Αγ. Νικόλαος

ρεμπέτικο γλέντι παλαιός Πλάτανος

πλήθος

θέαμα

καθισμένοι

μουσική και θέαμα

μετατόπιση

μπαρ

χωρικά διαγράμματα

23.8.19

ναυτική βραδιάς

προεκλογική συγκέντρωση

επιτάφιος

Αγ. Γεωργιος

23.6.19

συναυλία

επιτάφιος

faggotaz

20.6.19

10.6.19

Μηχ-μηχ

party

24.5.19

party

17.4.19

12.4.19 16.5.19

καρναβάλι

club

27.4.19

Royce

ανάσταση

Αγ. Δημήτριος

Αγ. Γεώργιος

παρέλαση

Ποπ fest

Y.A.D.LO

6.8.19

13.7.19

συναυλία

κρητικό γλέντι Φολέγανδρος

hip-hop

Island

6.6.19

εκκλησιαστική γιορτή Ανάληψης

(α: κίνηση / β: συγκέντρωση στην εκκλησία)

14.8.19

1.6.19

party

Amaze

συναυλία

club

6.4.19

πορεία

(α: κίνηση / β: προσυγκέντρωση Θόλος)

27.4.19

25.3.19

22.3.19

16.3.19

πανηγύρι

Ευξεινούπολη

Ανιμαλ Party

26.4.19

23.8.19

Ηράκλειο

25.5.19

Ανάληψη

party

συναυλία

Liberta

party

Techno

ρεμπέτικο γλέντι παλαιός Πλάτανος

χωρικά όρια πλήθους

κρητικό γλέντι

επιτάφιος

24.6.19

party

24.5.19

προεκλογική συγκέντρωση

Αγ. Νικόλαος

είσοδοι στο πλήθος περάσματα

διαγράμματα περασμάτων

ναυτική βραδιάς

επιτάφιος

Αγ. Γεωργιος

23.6.19

συναυλία

επιτάφιος

faggotaz

20.6.19

10.6.19

Μηχ-μηχ

party

24.5.19

party

17.4.19

12.4.19 16.5.19

καρναβάλι

κρητικό γλέντι Φολέγανδρος

Αγ. Δημήτριος

6.4.19

26.4.19

25.3.19 26.4.19

22.3.19 26.4.19

ανάσταση

hip-hop

club

Island

10.6.19

6.8.19

Amaze

Αγ. Γεώργιος

συναυλία

6.6.19

club

ανάσταση

παρέλαση

party

Ποπ fest

εκκλησιαστική γιορτή Ανάληψη

ναυτικής βραδιάς

23.8.19

1.6.19

Ανάληψη

Royce

1.6.19

επιτάφιος

club

14.8.19

16.3.19 26.4.19

πορεία

πανηγύρι

Ευξεινούπολη

κρητικό γλέντι Ηράκλειο

συναυλία

παλαιός Πλάτανος

Techno

26.4.19

25.5.19

24.5.19

ρεμπέτικο γλέντι

party

Αγ. Νικόλαος

party

Liberta

13.7.19

26.4.19

17.4.19

Liberta

επιτάφιος

συναυλία Y.A.D.LO

πλήθος θέαμα μετατόπιση περαστικοί σημειακός διάχυτος πυκνότητα

διαγράμματα πλήθους

Ανιμαλ Party

συναυλία

24.6.19

party

προεκλογική συγκέντρωση

συντονισμός

20.6.19

Μηχ-μηχ

Αγ. Γεωργιος

faggotaz

24.5.19

party

επιτάφιος

party

23.6.19

12.4.19

16.5.19

καρναβάλι

Φολέγανδρος

6.6.19

Αγ. Δημήτριος

party

εκκλησιαστική γιορτή Ανάληψη

Ποπ fest

πανηγύρι

Ευξεινούπολη

κρητικό γλέντι

Ηράκλειο Κρήτης

6.4.19

συναυλία

26.4.19

hip-hop

club

Island

10.6.19

26.4.19

ανάσταση

23.8.19

κρητικό γλέντι

Αγ. Γεώργιος

1.6.19

6.8.19

Amaze

25.3.19

22.3.19

ανάσταση

Ανάληψη

club

παρέλαση

Royce

26.4.19

επιτάφιος

club

14.8.19

16.3.19 26.4.19

πορεία

συναυλία

ναυτικής βραδιάς

Ανιμαλ Party

24.5.19

συναυλία Liberta

ρεμπέτικο γλέντι

party

παλαιός Πλάτανος

Techno

κεφάλι

έντονη κίνηση

26.4.19

Αγ. Νικόλαος

25.5.19

26.4.19

17.4.19

προεκλογική συγκέντρωση

επιτάφιος

party

Liberta

συναυλία Y.A.D.LO

μετακίνιση

χέρια πόδια καθίμενοι

χαλαρή κίνηση

επιτόπια μετατόπιση

διαγράμματα κίνησης σώματος

party

Αγ. Γεωργιος

13.7.19

20.6.19

Μηχ-μηχ

επιτάφιος

faggotaz

24.6.19

party

23.6.19

12.4.19

16.5.19

καρναβάλι

6.8.19

Amaze

κρητικό γλέντι Φολέγανδρος

Teckno

6.4.19

25.3.19 Ποπ fest

πανηγύρι

Ευξεινούπολη

26.4.19

club

ρεμπέτικο γλέντι

εκκλησιαστική παλαιός Πλάτανος Ανάληψη

κρητικό γλέντι Ηράκλειο Κρήτης

Island

13.7.19

24.6.19

Αγ. Δημήτριος

γιορτή

10.6.19

party

hip-hop

ανάσταση

6.6.19

23.6.19

party

14.8.19

1.6.19 20.6.19

party club Ανιμαλ Party

Αγ. Γεώργιος

23.8.19

26.4.19

ανάσταση

Ανάληψη

1.6.19

16.3.19

22.3.19

Royce

επιτάφιος

συναυλία

παρέλαση

club

26.4.19

πορεία

συναυλία συναυλία Y.A.D.LO

ναυτικής βραδιάς

26.4.19

ναυτικής βραδιάς Liberta

25.5.19 13.7.19

24.6.19 24.5.19

25.5.19

24.5.19

συναυλία

party

συναυλία Liberta

party Liberta

ρεμπέτικο Liberta γλέντι

είδος ήχους

διάρκεια ήχου

διαγράμματαήχου ήχου διαγράμματα

σούσουρο

ένταση ήχου

σούσουρο

ζωντανή μουσική

ένταση ήχου

τραγούδιτραγούδιανθρώπινη φωνή ανθρώπινη φωνή

διάρκεια εκδήλωσης διάρκεια εκδήλωσης

συναυλία Liberta Y.A.D.LO

παλαιός Πλάτανος

πυροτεχνήματα πυροτεχνήματα κόρνεςκόρνες τεχνητός ήχοςτεχνητός ήχοςντουντούκες ντουντούκες μουσική σφυρίχτρεςμουσική σφυρίχτρες

ζωντανή μουσική

party συναυλία

Liberta Ανάληψη

συγκέντρωση Techno

καμπάνα

ναυτικής βραδιάς

συναυλία γιορτή εκκλησιαστική

προεκλογική προεκλογική συγκέντρωση party

καμπάνα

10.6.19 25.5.19

24.5.19

6.6.19

24.5.19 1.6.19

Ανάληψη

προεκλογική party Ποπ fest συγκέντρωση

24.5.19

10.6.19

6.6.19

1.6.19 Ανιμαλ Party

26.4.19

17.4.19

12.4.19

1.6.19 16.5.19

party party Μηχ-μηχ

συναυλία

εκκλησιαστική γιορτή

Ποπ fest

23.6.19 24.5.19

ηχ-μηχ

16.5.19

arty

Αγ. Νικόλαος

Αγ. Γεωργιος

party

Μηχ-μηχ Amaze

επιτάφιος

faggotaz

party club

Αγ. Νικόλαος

Αγ. Γεωργιος

party

καρναβάλι

επιτάφιος

faggotaz

20.6.19

maze

26.4.19

17.4.19

12.4.19

party

καρναβάλι

ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ

ΛΕΞΕΙΣ ΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΑ!

ΠΑΝΩ ΣΕ ΠΙΝΑΚΙΔΑ

κατάλογος αντικειμένων εμβέλεια σημείου λαβής λαβή από οποιοδήποτε σημείο

κατάλογος λαβών

σχέση λαβής-αντικειμένου

διάγραμμα ύψους αντικειμένου

θέσεις αντικείμενου καθ’ ύψος του σώματος με σημεία αναφοράς τη μέση και το κεφάλι

_we do it every weekend, I like to do it with my friends, sometimes we videotape it, then we watch it, and do it again

στιγμιότυπα βίντεο μελέτης εκδηλώσεων

πάρτυ ανιμαλζ

Τα πάρτυ είναι εκδηλώσεις εορταστικού χαρακτήρα που φέρνουν κοντά τον κόσμο. Συνήθως συνοδεύονται από μουσική και χορό και οργανώνονται εντός ενός ορισμένου κοινωνικού κύκλου, είτε αυτός είναι οικογενειακός, εργασιακός, φιλικός κτλ, για να γιορτάσουν ένα συγκεκριμένο γεγονός. Η «κουλτούρα των πάρτυ» αναφέρεται στα πάρτυ ως πρακτική διασκέδασης, ως κάτι που αναζητά κανείς μόνο και μόνο για την εμπειρία του πάρτυ και όχι γιατί έχει κάτι συγκεκριμένο να γιορτάσει. Μια εκδήλωση που απευθύνεται σε όλους, σε όποιον θέλει να “παρτάρει” και όχι σε μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων. Δεν χρειάζεσαι λόγο για να κάνεις πάρτυ.

|| από τα σαλόνια στα αλώνια: η κουλτούρα των πάρτυ

ομαδικοί χοροί ζευγαρωτοί χοροί

timeline μουσικής

timeline εκδήλωσης

ζευγαρωτοί και ομαδικοί χοροί χορός των πολλών

Μια έκφανση χορού που βλέπουμε στα πάρτυ είναι ο χορός των πολλών. Μέσω του χορού αυτού δημιουργείται πλήθος όπου χορεύει ο καθένας με την αυθόρμητη κίνησή του αλλά σε συντονισμό με τους υπόλοιπους. Άλλες εκφάνσεις είναι οι ζευγαρωτοί χοροί και οι ομαδικοί χοροί. Οι ζευγαρωτοί έχουν ένα βασικό βηματισμό σε σχέση με τον ρυθμό της εκάστοτε μουσικής (πχ waltz, tango, salsa, swing, rock n roll) και υπάρχουν πολλές δυάδες σε κίνηση, όχι πλήθος. Οι ομαδικοί (πχ. παραδοσιακοί ελληνικοί, εβραϊκοί) είναι συχνά σε σχήμα κύκλου ή σπείρας, με έναν κοινό βηματισμό. Η κίνηση είναι συγχρονισμένη, ομοιόμορφη, όχι τόσο αυθόρμητη, και η θέση των ατομικοτήτων στο χώρο και σε σχέση μεταξύ τους είναι σε μεγάλο βαθμό συγκεκριμένη και αμετάβλητη. Η μουσική έχει αρχή και τέλος και κάθε μουσικό κομμάτι είναι ένας νέος χορός.34 Ο χορός των πολλών είναι εκεί που βρίσκουμε το πλήθος μας. Είναι έντονο στοιχείο της κουλτούρας των πάρτυ και σαν πρακτική διασκέδασης αποκτά τις σημερινές του διαστάσεις μέσα από τα club και τις ντισκοτεκ. Τη δεκαετία του 1970 στις ΗΠΑ35 τα disco club ή discoteque γίνονται δημοφιλή και η “κουλτούρα των πάρτυ” αποκτά διαφορετικά χαρακτηριστικά. Οι πιο δημοφιλείς μεταξύ των discoteque, ήταν εκείνες όπου χορεύανε πολλοί σε ζευγάρια αρσενικού-θηλυκού ή πολλοί σε σχηματισμούς line dancing, δηλαδή σε γραμμές με καθορισμένο βηματισμό και συνδυασμό κινήσεων, σε συγκεκριμένα τραγούδια. Ο χορός δεν είναι ατομικός καθώς «δεν μπορείς να χορέψεις disco μόνος σου εκτός και αν είσαι ο John Travolta.»36 Η μουσική funky και disco που παιζόταν, σε αντίθεση με άλλα ακούσματα μέχρι τότε, είχε ένα νέο ρυθμό και άκουσμα με έντονο χορευτικό χαρακτήρα.

Υπήρχαν και club που προσέλκυαν κοινωνικές ομάδες όπως Αφρό-αμερικάνους, Λατίνους, Ιταλό-αμερικανούς 34 Αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι συχνά, τουλάχιστον παλαιότερα, η μουσική παιζόταν από ζωντανή ορχήστρα/συγκρότημα/μουσικούς. 35 Είχε τελειώσει ο πόλεμος του Βιετνάμ, ήταν περίοδος οικονομικής 36 μαρτυρία της Christine Ann Bohart ως νέα της εποχής εκείνης

και ομοφυλόφιλους όπου εκεί δεν βίωναν πολιτικές αποκλεισμού ή την υποχρέωση χορού μεταξύ αρσενικούθηλυκού φύλου.

Η μορφή της discoteque καθόρισε αυτήν όλων των club που ακολούθησαν, καθώς «ό,τι αυτή αντιπροσώπευε εξακολουθεί να παραμένει μια ισχυρή αναφορά στο συμβολικό «οπλοστάσιο» της μυθολογίας γύρω από τη νυχτερινή διασκέδαση».38 Οι DJ έπαιζαν μια συνεχή μίξη μουσικής ώστε ο χορός να μην σταματά. Η διαμόρφωση των χώρων. Υπάρχουν διάφορα είδη φωτισμού, προβολείς, φωτορυθμικά και φώτα που αναβοσβήνουν ή/και περιστρέφονται, φώτα που αλλάζουν χρώμα κ.α. που συμμετέχουν στη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας. Η εσωτερική διαμόρφωση περιέχει στοιχεία που αντανακλούν και στραφταλίζουν όπως η δισκομπάλα, καθρέφτες, χρωματιστές ημιδιαφανείς επιφάνειες κ.α.. Επιπλέον αναπτύσσεται μια νέα τέχνη, το Vjing (video jockey) που αντίστοιχα με τον DJ, είναι η επιλογή και μιξάρισμα βίντεο και προβολή τους στο χώρο ως κομμάτι της ατμόσφαιρας. Οι χώροι των club που είναι προσβάσιμοι στο πλήθος είναι η είσοδος, ο χώρος χορού, “πίστα”, όπου βρίσκεται και ο DJ, το μπαρ και οι τουαλέτες. Αρκετά club διαθέτουν επιμέρους χώρους, όπως χώρο για την αποθήκευση πανωφοριών, καθώς και δωμάτια για χαλάρωση και ιδιωτικότητα. Η είσοδος του club, η “πόρτα”, είναι σημείο φίλτρου του εν δυνάμει πλήθους. Υπάρχει συνήθως χρηματικό 37 ρήση του Τρούμαν Καπότε στο Βαμβακάς & Παναγιωτόπουλος (επιμ.) Η Ελλάδα στη δεκαετία του ’80, Κοινωνικό πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό, 2014, σ. 376 38 Βαμβακάς & Παναγιωτόπουλος (επιμ.) Η Ελλάδα στη δεκαετία του ’80, Κοινωνικό πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό, 2014, σ.378

«Αυτό είναι το νυχτερινό κέντρο του μέλλοντος. Είναι πολύ δημοκρατικό. Αγόρια με αγόρια, κορίτσια με κορίτσια, κορίτσια με αγόρια, μαύροι με λευκούς, καvπιταλιστές και μαρξιστές, Κινέζοι και οτιδήποτε άλλο – όλοι ένα τεράστιο ανακάτεμα (mix).»37

αντίτιμο και “face control”39. Κάποια club κάνουν ένα είδους επιτόπιου casting, επιλέγοντας αυτούς με “ενδιαφέρουσα ενδυμασία” και τα ανάλογα vibes. Άλλα club θέλουν να κρατήσουν κάποιες αναλογίες ανδρικού και γυναικείου κοινού για να γίνει μιξάρισμα του πλήθους. Η λογική αυτή αν και αποκλείει κάποιους δεν στοχεύει τόσο στην αποκλειστικότητα όσο μάλλον σε μια επιλεκτική σύνθεση του πλήθους για τη δημιουργία ενός “πετυχημένου κοκτέιλ”40. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Studio 54, που αποτέλεσε αρχετυπική μορφή των discotheque (1977-1980).41 Η εμπειρία του πάρτυ και η μαγεία του ενισχύεται από το αλκοόλ που είναι σχεδόν πάντα παρόν και από ναρκωτικές ουσίες. Ναρκωτικά αναψυχής, όπως η κοκαΐνη, κυριαρχούσαν στην σκηνή της disco και στα club, όπως αργότερα και το ecstasy στα rave parties. Επιθυμητό είναι η δημιουργία μιας “ατμόσφαιρας επαφής”42. Η μουσική και ο χορός συνδέονται με μια απελευθέρωση, η οποία επηρεάζει την αίσθηση του ατόμου μέσα στους πολλούς, την κίνηση και την σεξουαλικότητα του. Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την εμπειρία αυτή ως «μεταμόρφωση ατομικοτήτων σε αυτή την ομαδική ενέργεια που εκρήγνυται»43

39 από απόσπασμα από συνέντευξη του Μάνου Βαμβούκη της ομάδας MAGNA στο Αθήνα σε Έκσταση, ντοκιμαντέρ 40 ελεύθερη μρφρ. από απόσπασμα από συνέντευξη της Carmen D’ Alessio, promoter του club, στο Studio 54, ντοκιμαντέρ 41 Σε αυτό υπήρχε λίστα από συγκεκριμένες προσωπικότητες τις οποίες προσκαλούσαν στο πάρτυ και επιπλέον στην πόρτα γινόταν επιλογή αυτών που φαινόντουσαν αρκετά ενδιαφέρον για να συνεισφέρουν με την παρουσία και τη συμπεριφορά τους στη δημιουργία ενός μαγικού κλίματος. 42 από απόσπασμα από συνέντευξη του Αντώνη Μάρκου στο Αθήνα σε Έκσταση, ντοκιμαντέρ 43 ελεύθερη μρφρ. από απόσπασμα από συνέντευξη της Karin Βacon, συντονιστής ταλέντου στο Studio 54 στο Studio 54, ντοκιμαντέρ

«Μπορούσα να πάω στην πίστα και να χορέψω με όλους […] δεν τους ήξερα, δεν με ξέρανε, αλλά δεν τους ένοιαζε και ούτε εμένα με ένοιαζε, οπότε έτσι χορεύαμε στο Studio, χορεύαμε με ολόκληρο το club»44

Τα παραπάνω είναι χαρακτηριστικά και των σύγχρονων club. Τα σημερινά club τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό διατηρούν τα χαρακτηριστικά των discoteque. Αυτά που αλλάζουν είναι το κοινό, η κινησιολογία και η μουσική καθώς «η μουσική είναι κοινωνικό φαινόμενο, ανάλογα με τα vibes που έχει ο κόσμος αυτή είναι και η μουσική που ακούει.»45 Σημαντικός είναι ο ηχητικός εξοπλισμός για την αίσθηση του μπάσου που επηρεάζει άμεσα το σώμα και το συνδέει με το ρυθμό.

εικ. 1. κλαμπ (Αθήνα), 2009

44 ελεύθερη μρφρ. από απόσπασμα από συνέντευξη της Sandy Linter, θαμώνας και μακιγιέρ στο Studio 54, ντοκιμαντέρ 45 απόσπασμα από συνέντευξη του Πέτρου Κοζάκου, συνιδιοκτήτη και DJ του FAZ στο Αθήνα σε Έκσταση, ντοκιμαντέρ

Η μουσική disco άρχισε να βιώνει την παρακμή της τη δεκαετία του 1980. Σε club έπαιζαν νέες μουσικές όπως η new wave που συνδέονταν με ένα διαφορετικό πιο επαναστατικό, anti-disco κοινό. Ο χορός είναι πιο ατομικός και εσωστρεφής μέσα στο σύνολο πολλών ατομικοτήτων. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πριν έχουμε ένα πλήθος όπου όλοι χορεύουν με όλους και μεταγενέστερα έχουμε και ένα πλήθος όπου ο καθένας χορεύει μόνος του με τους υπόλοιπους. Παράλληλα με την κουλτούρα των πάρτυ στους χώρους των club, συνεχίζουν να γίνονται πάρτυ σε σπίτια, σε λέσχες, εργασιακούς χώρους κτλ. Επιπλέον έχουμε τα πάρτυ γειτονιάς (block parties) από όπου αναδύθηκε η hip hop σκηνή. Σε γειτονιές όπως τα Bronx, το Harlem και τα Queens της Νέας Υόρκης οργανώνονταν πολιτιστικά πάρτυ από ομάδες ή συμμορίες.46 Χαρακτηριστικό είναι το πάρτυ του Afrika Bambaataa στα Bronx River Houses το 197347. Οργάνωναν συναθροίσεις, τζαμαρίσματα (jam), για να παίξουν τη μουσική τους και να φέρουν κοντά τον κόσμο. Έφερναν ηχητικό εξοπλισμό και έκαναν πάρτυ στις γειτονιές, σε αυλές, σε εγκαταλελειμμένους χώρους, αλάνες κ.α. διαδίδοντας έτσι την hip hop. Αυτό είχε σε μεγάλο βαθμό σκοπό την διάδοση του μηνύματος «ειρήνης, αγάπης, ενότητας και καλοπέρασης» (peace, love, unity and having fun). Ο κόσμος «εμφανιζόταν για να κάνουν “battle”, να χορέψουν, να ανταλλάξουν ατάκες και ρίμες, να τσεκάρουν τους δίσκους και τον εξοπλισμό ο ένας του άλλου»48. 46 Οι οποίες είχαν ως σκοπό τον έλεγχο και τη φύλαξη της κοινότητας από το εμπόριο ναρκωτικών και την εγκληματικότητα. 47 «Το καλοκαίρι του 1973, στην 1585 East 174th Street στα Bronx River Houses, ένας μαύρος έφηβος που λεγόταν Afrika Bambaataa έχωσε ένα ηχείο στο παράθυρο του σαλονιού της μητέρας του στον 1ο όροφο, έτρεξε ένα καλώδιο στο πικάπ στο δωμάτιό του, και φώτισε το έργο κατοικιών [housing project] 3000 ανθρώπων με μουσική πάρτυ. Την ίδια περίοδο, ένας τζαμαϊκανός έφηβος που λεγόταν Kool DJ Herc ξεκινούσε την σκηνή στα Ανατολικά Bronx, ενώ ένα τεχνικό αστέρι [technical whiz] που λεγόταν Grandmaster Flash ανερχόταν στη δημοσιότητα μερικά μίλια νότια. Τα Bronx έγιναν ένας μουσικός μαγνήτης για πουερτορικανούς, τζαμαϊκανούς, δομινικανούς, και μαύρους αμερικάνους από τις γύρω περιοχές. […]» (McBride, 2007) 48 «Στυλ χορού δημιουργήθηκαν – «locking» και «popping» και «breaking». Καλλιτέχνες graffiti διαδίδουν το «Εγώ» διότι η μουσική ήταν

Υπήρχε ένας DJ, που έπαιζε δίσκους σε δύο πικάπ49 παίζοντας το πιο καυτό κομμάτι της μουσικής, το “break”, ξανά και ξανά για να κρατάει τον κόσμο να χορεύει και ένας/μια MC (master of ceremonies, κύριος τελετών) που “ράπαρε” στο μικρόφωνο για να συνεχίζεται το πάρτυ. Η εστίαση αρχικά δεν ήταν στους MCs, αλλά στους χορευτές, ή B-boys.50 Οι B-boys, σε αυτήν την περίπτωση, λειτουργούσαν ως θέαμα. Αντίστοιχα στα club, με την έλευση νέων μουσικών ρευμάτων όπως η house που εμφανίζεται την δεκαετία του ‘80, ο DJ γίνεται “star”, μιξάρει και αυτοσχεδιάζει, δημιουργώντας έναν δικό του ήχο και κινώντας με αυτό τον κόσμο51 . Έχουμε ένα πλήθος που χορεύει σε κάτι, σε έναν B-boy, έναν MC, έναν DJ, έναν μικρό θεό.

«Η απαρχή της δημιουργίας των πρώτων ελληνικών ντισκοτέκ πρέπει να τοποθετηθεί στη δεκαετία του 1970, με επίκεντρο φυσικά το χώρο της πρωτεύουσας. Σταδιακά οι ντισκοτέκ κατέκλυσαν και την επαρχία, κυρίως περιοχές στις οποίες υπήρχε πιο συχνή επικοινωνία με τους τουρίστες. Τα συγκεκριμένα μέρη αποτελούσαν μάλιστα και ιδανικό χώρο δράσης των «καμακιών», βασικό προαπαιτούμενο της οποίας ήταν η προσέγγιση των τουριστριών μέσω χορού και του «ποτού» στο club.»52 για την ταυτότητα: Εγώ είμαι ο καλύτερος. Εγώ μοιράζω την περισσότερη αγάπη στα Bronx, στο Harlem, στα Queens». (McBride, 2007) 49 «Οι DJs μάθαιναν να γυρίζvουν το δίσκο μπρος πίσω κάτω από τη βελόνα για να δημιουργήσουν μια «γρατζουνιά» («scratch»), ή να ρίχνουν τη βελόνα στο δίσκο εκεί που ο ρυθμός [beat] ήταν πιο καυτός» (McBride, 2007) 50 McBride, Ηip-Ηop planet στο National Geographic, Απρίλιος 2007 51 «Στις ντισκοτέκ βασικός ήταν και ο ρόλος του DJ, ο οποίος καλούνταν να ενσωματώσει τις εκάστοτε ετερόκλητες μουσικές μόδες, να κρατήσει το ενδιαφέρον του κοινού, να μεταδώσει το «feeling».» (Βαμβακάς & Παναγιωτόπουλος (επιμ.), 2014, σ.376) 52 Βαμβακάς & Παναγιωτόπουλος (επιμ.) Η Ελλάδα στη δεκαετία του

Το club γίνεται παγκόσμιο φαινόμενο. Στην Ελλάδα μέχρι και την δεκαετία του 1990 η disco ήταν ακόμα δημοφιλής. Μπορούσε να χορέψει ο οποιοσδήποτε, μόνος ή με παρέα, αλλά ο χορός γινόταν για να εντυπωσιάσει, και οι χώροι των κλαμπ ήταν χώροι φλερτ.

Η δεκαετία του 1980 μπορεί να χαρακτηριστεί ως δεκαετία διασκέδασης όπου άνθρωποι από όλα τα κοινωνικά στρώματα και κατηγορίες διασκεδάζουν με περισσότερη διάθεση και λιγότερους περιορισμούς χάρη στο αίσθημα ελευθερίας και στη σταθερή οικονομική ανάπτυξη.53 Ήταν και περίοδος μεγάλης άνθησης του σκυλάδικου.54 Στοιχεία όπως το «όλα τα μωρά στην πίστα» ή η συνήθεια του χορού πάνω στα τραπέζια, νέες πρακτικές που εισήγαγε ο Λευτέρης Πανταζής, που πρωταγωνίστησε στη νυχτερινή διαvvσκέδαση, αντλούσαν από τον πολιτισμό του σκυλάδικου και διαδόθηκαν ευρύτατα.

«Στις ελληνικές ντισκοτέκ εκπροσωπούνταν περισσότερο το «μεγάλο» - ανομοιογενές κοινό. Την ίδια εποχή που το εμπορικό λαϊκό τραγούδι βρισκόταν πια στις μεγάλες πίστες, οι άλλες «μεγάλες πίστες» κυριολεκτικά φιλοξενούσαν μια μεγάλη μερίδα του νεανικού κοινού που «απλά ήθελε να διασκεδάσει» (Just want to have fun). [...] Η οριστική παρακμή των ντισκοτέκ συνδυάστηκε με το άνοιγμα των πρώτων μαζικών club, κυρίως στην Αθήνα (π.χ. το Mercedes), που διαφοροποίησαν οριστικά το πρότυπο της νυχτερινής διασκέδασης.» 55 Αντίστοιχα αξίζει να σημειωθεί ότι τα σημερινά club στην Ελλάδα, κυρίως σε επαρχιακές πόλεις, δεν διατηρούν το χορό ως κεντρικό στοιχείο. Ακόμα και στον σχεδιασμό τους αρκετά δεν διαθέτουν πίστα χορού. Έχουν παντού ’80, Κοινωνικό πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό, 2014, σ.376 53 «γενικότερη κοινωνική και πολιτική εξέλιξη (κοινωνική ευημερία, άνοδος ΠΑΣΟΚ στην εξουσία κ.λ.π.)» (Βαμβακάς & Παναγιωτόπουλος (επιμ.), 2014, σ.552) 54 «Το σκυλάδικο υπήρξεν ένας, αυστηρώς καθορισμένος, τύπος ταβέρνας μέ λίγο φαγάκι καί μέ κάνα μπουζούκι, καί πού λειτουργολυσε σάν μικρός τεκές καί, εν ταυτώ, σάν κρυφό μπουδέλο. [...] Τα πρώτα σκυλάδικα στήθηκαν στά μέσα της δεκαετίας του ‘50, γύρο στήν Θεσσαλονίκη. [...] Από την Θεσσαλονίκη τό σκυλάδικο κατέβηκε [...] στην Αθήνα - εκεί πήρε μιάν άλλη όψη και περιεχόμενο. [...] Η λέξη σκυλάδικο βγαίνει από την λέξη σκύλος. Η λέξη σκύλος υποδηλώνει τόν σκληρό μάγκα, τόν αμετανόητο, τον αδάμαστο, αυτόν πού την βγαίνει σπαρτιάτικα» (Πετρόπουλος, 2014, σ.67-68) 55 Βαμβακάς & Παναγιωτόπουλος (επιμ.) Η Ελλάδα στη δεκαετία του ’80, Κοινωνικό πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό, 2014, σ.377-378

τραπέζια, κάποια απομονωμένα, προορισμένα για VIP και άλλα κατανεμημένα στον υπόλοιπο χώρο. Ο ελεύθερος χώρος είναι χώρος διάδρομος. Είναι σαν μια μίξη του club χορού με το νυχτερινό κέντρο του σκυλάδικου. Τα club δημιουργούνται για να φέρουν κάτι καινούργιο όσον αφορά τις μουσικές, τον χορό και τον τρόπο διασκέδασης, αλλά είναι ταυτόχρονα επιχειρηματικές δράσεις που βλέπουν τη ζήτηση του κόσμου για μια συνθήκη πάρτυ.

«Το κοινό στο σύνολό του δεν είχε χαρακτηριστικά ταυτότητας, υφολογικά, ηλικιακά, ταξικά, πολιτικά, και δεν ήταν διαταγμένο σε συγκεκριμένες θέσεις· μπορούσε να κινηθεί ελεύθερα, να χορέψει να κολυμπήσει με μαγιό ή με τα ρούχα του, να φέρει μαζί του τα φαγητά και τα ποτά του – και τα έκανε όλα αυτά. Η αίσθηση της ιεροτελεστίας των μεταπολιτευτικών συναυλιών εδώ αντικαταστάθηκε από την ελευθερία κίνησης, συμμετοχής και της διασκέδασης.» 58 56 «Βράδυ Δευτέρας με πανσέληνο την 25η Ιουλίου του 1983 ο Λουκιανός Κηλαηδόνης κάλεσε τους Αθηναίους σε μια πρωτότυπη μουσική εκδήλωση: Πάρτυ στη Βουλιαγμένη στην πλαζ του ΕΟΤ.» (Βαμβακάς & Παναγιωτόπουλος (επιμ.), 2014, σ.443) 57 «Κατά το διάστημα που ακολούθησε την πτώση της Δικτατορίας, κυρίαρχες ήταν οι μεγάλες συναυλίες των συνθετών τη πολιτικής χειραφέτησης […] είχαν επικρατήσει ως κεντρικές μουσικές πρακτικές στις οποίες μα πειθαρχημένο πάθος και παλμό το πλήθος κοινωνούσε τη λύτρωση της δεκαετίας του αποκλεισμού. […] Χαρακτηριστικό των πρώτων χρόνων της Μεταπολίτευσης ήταν η επικράτηση της άτυπης αλλά ισχυρής λογοκρισίας σε είδη μουσικής και πρακτικές διασκέδασης που δεν εμπεριείχαν το πολιτικό τραγούδι ή είχαν ταυτιστεί με τη Χούντα ή είχαν στιγματιστεί ως αμερικάνικα προϊόντα, όπως το ελαφρό τραγούδι, τα δημοτικά και η ξένη ροκ μουσική.» (Βαμβακάς & Παναγιωτόπουλος (επιμ.), 2014, σ.443) 58 Βαμβακάς & Παναγιωτόπουλος (επιμ.) Η Ελλάδα στη δεκαετία του ’80, Κοινωνικό πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό, 2014, σ.444)

Επιπλέον σταθμός στις εκδηλώσεις διασκέδασης του ‘80 είναι το Πάρτυ στη Βουλιαγμένη στην πλαζ του ΕΟΤ το 1983 που οργανώθηκε και υλοποιήθηκε από την Λουκιανό Κηλαηδόνη 56. Ήταν μια εκδήλωση πρωτότυπη που καινοτόμησε σε σχέση με τις εκδηλώσεις πολιτικού περιεχομένου που διοργανώνονταν μέχρι τότε57, σε σχέση με τη χρήση ενός φυσικού χώρου και όχι γηπέδου, στην τεχνογνωσία για θέματα που αφορούσαν τη σκηνή,

70 εικ. 2. διαγωνισμός χορού στη ντίσκο K13 (Ηράκλειο Κρήτης), 1986

71 εικ. 3. διαγωνισμός χορού στη ντίσκο Ελοτίς (Ηράκλειο Κρήτης), 1986

72 εικ. 4. νυχτερινό κέντρο (Λάρισα), 1992

εικ. 5. Φαρίντα (Βόλος), 1995

73 εικ. 6. καλοκαίρι σε μπαρ (Σίσι), 1992

Παράλληλα οι νεανικές υποκουλτούρες, όπως η ροκ σκηνή, της προγενέστερης δεκαετίας εξακολουθούσαν να είναι παρούσες. Από αυτές αναδύονται εκδηλώσεις συγγενικές με τα block party, που δεν λειτουργούσαν με γνώμονα το κέρδος. Τέτοια είναι τα πάρτυ σε καταλήψεις, εγκαταλελειμμένα κτήρια και πανεπιστημιακούς χώρους.

Τα πάρτυ αυτά γίνονται σε δημόσιους, ή “δημόσιου χαρακτήρα”, χώρους. Σε αντίθεση με τα club, οι χώροι των πάρτυ δεν έχουν σχεδιαστεί για αυτό τον σκοπό. Είναι χώροι που κατά τη διάρκεια της ημέρας, ή άλλες βραδιές εκτός από αυτήν του πάρτυ, χρησιμοποιούνται για διαφορετικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις. Είναι ανοιχτά «προς όλους» και έχουν δημόσιο χαρακτήρα. Τα club έχουν περιοδικότητα ενώ τα πάρτυ είναι χρονικά απρόβλεπτα. Τα club εμπεριέχουν τη συνθήκη που πάρτυ, αλλά είναι σταθερές χωροχρονικές λούπες. Είναι σε ένα συγκεκριμένο σχεδιασμένο χώρο και έχουν ωράριο, ενώ τα πάρτυ φιλοξενούνται σε χώρους και ο σχεδιασμός τους έχει προσαρμοστικό χαρακτήρα. Κάθε συνθήκη πάρτυ είναι μοναδική και έχει να κάνει με τη στιγμή. Ο χωρικός σχεδιασμός του πάρτυ είναι ένα κομμάτι του σχεδιασμού του. Υπάρχει σχεδιασμός promotion και hype πριν το ίδιο το πάρτυ, σχεδιασμός του χρόνου και της μουσικής συνέχειας, σχεδιασμός της ατμόσφαιρες και των συμπεριφορών του πάρτυ. Η μαγεία είναι η ατμόσφαιρα που δημιουργείται σε σχέση με το πλήθος. Και οι δύο χώροι, χωρίς το πλήθος τους και εκτός του πλαισίου της νύχτας και του σκοταδιού φαίνονται εντελώς διαφορετικοί. Ο διάκοσμος φαίνεται κιτς και όχι μαγευτικός. Ο χώρος φαίνεται άδειος και υπερφορτωμένος με αντικείμενα και εξοπλισμό. Η συνθήκη του πάρτυ είναι μια συνθήκη πολλών που αν και ο καθένας χορεύει με τον δικό του μοναδικό τρόπο, χορεύουν όλοι μαζί συνεχόμενα και

συντονισμένα το ένα σώμα με το άλλο και στο ρυθμό της μουσικής. Ο συνεχόμενος χορός επιτυγχάνεται με τη συνεχόμενη μουσική. Αντί να υπάρχει επέλαση μουσικών κομματιών με αρχή και τέλος, όλο του πάρτυ είναι ένα μουσικό κομμάτι. Με διάφορους ήχους, κραυγές, ή λεκτική επικοινωνία, το πλήθος διατηρείται σε συνεχή επαφή και κρατιέται σε εγρήγορση. Βοηθήματα στο να μπει κανείς σε αυτό τον κόσμο είναι η ατμόσφαιρα που χτίζεται με το φωτισμό και άλλα εφέ, το μπάσο των ηχείων, το αλκοόλ και άλλες ναρκωτικές ουσίες αναψυχής.

Σπάνια γίνονται πάρτυ για τα πάρτυ.

Το πάρτυ ιδανικά δεν έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα, μονάχα επιθυμεί να ενώσει κόσμο μέσα από τη μουσική, το χορό και τη διασκέδαση. Παρόλα αυτά σήμερα πολλά πάρτυ γίνονται με αφορμή την είσπραξη ενός χρηματικού ποσού (από την πώληση αλκοόλ ή επιβολή εισόδου) για για κάλυψη λειτουργικών εξόδων, άλλων δράσεων και προσωπικών σκοπών.

76 εικ. 7. Aurora Festival Ι (Ασπρόβαλτα,Θεσσαλονίκη), 2010

77 εικ. 8. Aurora Festival ΙΙ (Ασπρόβαλτα,Θεσσαλονίκη), 2010

78 εικ. 9. Matala Beach Festival Ι (Μάταλα), 2013

79 εικ. 10. Matala Beach Festival ΙΙ (Μάταλα), 2013

|| έκ-σταση Με την λογική του να ξεφύγουμε από την μονομερή εξήγηση της “χύτρας”, δηλαδή τις εξόδους σε πάρτυ ως τρόπο εκτόνωσης μιας πιεστικής καθημερινότητας, προσπαθούμε να εντοπίσουμε τους λόγους που ωθούν κάποιον να συναθροιστεί και να χορέψει. Όπως αναφέρει ο Bakhtin (2017, σ. 11) «καμία ανάπαυλα ή διακοπή απ’ την δουλειά δεν μπορούν αυτές καθ’ αυτές να γίνουν γιορταστικές59». Η εκτόνωση είναι ένας σημαντικός παράγοντας, αλλά δεν είναι ο μόνος, οι προσωπικοί σκοποί είναι πολλοί και διαφορετικοί. Βγαίνεις για να ακούσεις μουσική, να χορέψεις, να γνωρίσεις κόσμο, να φλερτάρεις. Πέραν των ατομικών σκοπών, κοινός όλων αυτών είναι πως βγαίνεις για να υπάρξεις ανάμεσα σε άλλα σώματα. Μπορείς να ακούσεις μουσική, να χορέψεις, να συζητήσεις σε ένα μπαρ, με χαμηλή μουσική και χαμηλό φωτισμό, όπου τα βλέμματα είναι πιο εύκολο να συναντηθούν. Η λογική του να πάει κάποιος σε ένα πάρτυ, και να σταθεί ανάμεσα σε άλλο κόσμο, είναι ακριβώς αυτή η συνθήκη, του συνέρχεσθαι. Ειδικά στα “ανοιχτά” πάρτυ, σε χώρους δημόσιους, όπως είναι το πανεπιστήμιο, οι πλατείες, η παραλία, η πρόσβαση είναι ελεύθερη για όλους. Δεν υπάρχει το χαρακτηριστικό γνώρισμα των club, η πόρτα, το face control, όπου έχουν το δικαίωμα να σου επιτρέψουν ή όχι την είσοδο σε αυτά. Στα ανοιχτά πάρτυ, σημαντικό χαρακτηριστικό είναι η σύζευξη διαφορετικών φύλων, ηλικιών, θέσεων. Το κομμάτι της ανάμειξης, δηλαδή της σωματικής επαφής διαφορετικών ατόμων, που υπό άλλες συνθήκες δεν θα έρχονταν σε άμεση επαφή, είναι χαρακτηριστικό όχι μόνο των σύγχρονων πάρτυ αλλά και των πρώτων βημάτων της rave κουλτούρας60 59 Όπως σημειώνει ο μεταφραστής (Πινακούλας Γ.): «Ο Μπαχτίν δεν αναφέρεται στο εορταστικό, δηλαδή σε επίσημες γιορτές, αλλά στις ανεπίσημες λαϊκές γιορτές. Ούτε πάλι αναφέρεται στο γιορτινό, σε ένα σπάνιο ρήγμα στην κανονικότητα, όπως οι σημερινές γιορτές. Αναφέρεται, αντίθετα, σε ένα οργανικό μέρος της ζωής των παλαιότερων κοινωνιών, σε πολυήμερες εκδηλώσεις στις οποίες μετείχε όλος ο λαός» (Bakhtin, 2017, σ. 10) 60 Σε ένα απόσπασμα όπου επικεντρώνεται στο ξεκίνημα της rave κουλτούρα στο Λονδίνο του 1988 ο Μπουμπάρης αναφέρει:

«Με επίκεντρο τα νέα clubs του Λονδίνου, η acid house αναπτύσσεται σταδιακά μέσα στο 1988, από τέως hippies και punks, από hooligans, πρωτόβγαλτους έφηβους και αργόσχολους εστέτ, από ομοφυλοφίλους, λαϊκούς και fashion victims, εκφράζοντας μια ιδιαίτερα ανομοιογενή -ηλικιακά, ταξικά και συμπεριφορικά- νεανική κουλτούρα της οποίας ο μόνος εμφανής ενοποιητικός δεσμός ήταν ο άκρατος ενθουσιασμός και η πρωτόγνωρη επιθυμία για ξέφρενο χορό (raving).» στο Μπουμπάρης, Νεανική κουλτούρα και επικοινωνία στην ύστερη νεωτερικότητα, 2000, σ. 204 61 Ο Bakhtin (2017, σ. 13) στην μελέτη του για τον Ραμπελαί αναφέρει, με αφορμή τις τελετουργικο-παραστατικές μορφές: «Εδώ, στην καρναβαλική πλατεία, κυριαρχούσε μια ειδική μορφή ελεύθερης οικείας επαφής μεταξύ των ανθρώπων, οι οποίοι χωρίζονταν στη συνηθισμένη, δηλαδή εξωκαρναβαλική, ζωή από τους αξεπέραστους φραγμούς της ταξικής, περιουσιακής, γραφειοκρατικής, οικογενειακής και ηλικιακής τους θέσης.»

και, ανατρέχοντας στο παρελθόν, στις γιορταστικές εκδηλώσεις των καρναβαλιών του Μεσαίωνα61. Πιο συγκεκριμένα, σε αντίθεση με τις επίσημες γιορτές, όπου διατηρούνταν και υποδεικνύονταν οι σχέσεις ιεραρχίας, στις καρναβαλικές καταργούνταν οι ανισότητες και εξομαλύνονταν οι διαφορές των καρναβαλιστών, οδηγώντας σε μια ανθρώπινη και «ζωντανή υλική-αισθητή επαφή» (Bakhtin, 2017, σ. 13).Την ίδια επαφή συναντάμε και στα πάρτυ, την αίσθηση της επικοινωνίας με τους άλλους σε λεκτικό και σωματικό επίπεδο. Ο συνωστισμός, η ελάχιστη απόσταση μεταξύ των σωμάτων, τα αγγίγματα, τα βλέμματα, οι τυχαίες κουβέντες, είναι πιο εύκολο να εκφραστούν, όταν υπάρχει η συνθήκη του πάρτυ, είναι μια κατάσταση όπου ο κόσμος γνωρίζει ότι θα έρθει πιο κοντά και αυτό δεν ενοχλεί. Σε αντίθεση με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, όπου ο συνωστισμός δημιουργεί συμφόρηση, με αρνητικό πρόσημο, και αποφεύγεται η ανθρώπινη επαφή (τα σώματα μαζεύονται, προσπαθούν να καταλάβουν τον ελάχιστο χώρο, να μην ακουμπηθούν, να μην ακουμπήσουν) στα πάρτυ οι περισσότερες επαφές είναι δεκτές και συχνά επιθυμητές. Η συγκεκριμένη διαφορά, όμοιων επιφανειακά περιπτώσεων, εξηγείται με βάση την δικοσμία που αναφέρει ο Bakhtin. Σύμφωνα με εκείνον, τα καρναβάλια στον Μεσαίωνα ήταν η δεύτερη ζωή του λαού και «παρουσίαζαν μια εντελώς διαφορετική, έντονα ανεπίσημη, εξωεκκλησιαστική και εξωκρατική όψη του κόσμου, του ανθρώπου και

των ανθρώπινων σχέσεων» (Bakhtin, 2017, σ. 7). Αυτό δύναται να συμβεί στα πάρτυ αλλά όχι στα ΜΜΜ, καθώς τα δεύτερα ανήκουν στην καθημερινή κόσμια ζωή ή “εξωπαρτιακή”62. Τα σύγχρονα πάρτυ, με τον ανεπίσημο χαρακτήρα τους και την κατάργηση των ιεραρχικών σχέσεων, γιορτάζουν, όπως το καρναβάλι, «κατά κάποιο τρόπο, την προσωρινή απελευθέρωση απ’ την κυρίαρχη αλήθεια και το υπάρχον καθεστώς» (Bakhtin, 2017, σ. 12) οδηγώντας σε επικοινωνία και οικειότητα μεταξύ των ατόμων. Ο καθένας μπορεί να αισθανθεί απόλυτα ελεύθερος καθώς πρόκειται για ασφαλείς χώρους όπου η ισότητα των μελών ισοδυναμεί με ανοχή και προστασία από τους γύρω. Το ίδιο το πάρτυ είναι μια στάση εκτός της πραγματικότητας,μια συνθήκη έκτστασης, η δικοσμία, όρος που χρησιοποιησε ο Turner (1969, σ. 188), «με την ετυμολογική έννοια της “στάσης εκτός” του ατόμου από τη δομημένη του κατάσταση».63 Είναι η δεύτερη ζωή, όπως προαναφέρθηκε, ένα ρήγμα στην καθημερινότητα, και όσο διαρκεί εντοπίζουμε μια στάση εκτός του εαυτού, τη μεταμόρφωση του ατόμου. Η μεταμορφωτική εμπειρία έχει διάφορες προεκτάσεις. Θεωρούμε ότι η αρχική ασώματη μεταμόρφωση - θάνατος64 γίνεται κατά την ένταξη του ατόμου στο πλήθος του πάρτυ. Η μεταμόρφωση οδηγεί από την ατομικότητα στην ομαδική ενέργεια μέσω του “γίγνεσθαι”65, το οποίο επιτυγχάνεται μέσα από την ελεύθερη κίνηση. Κατά το γίγνεσθαι δεν παρατηρούμε κάποιου είδους μίμηση ή ταύτιση με τα γύρω σώματα, αλλά μια αλλαγή στις ταχύτητες 62 Εδώ γίνεται μια αντιστοίχηση με τον όρο “εξωκαρναβαλική” που χρησιμοποιεί ο Bakhtin, για να περιγράψει την καθημερινή κοσμική ζωή. 63 ελεύθερη μτφρ., Turner, The ritual process, 1969, σ. 188 64 Όπως αναφέρουν οι Deleuze και Guattari: «ο θάνατος, ουσιαστικά, είναι παντού σαν ανυπέρβλητο, ιδεατό σύνορο που χωρίζει τα σώματα, τις μορφές και τις καταστάσεις, και ως η συνθήκη, έστω μυητική, έστω συμβολική, μέσω της οποία ένα υποκείμενο πρέπει να περάσει για να αλλάξει μορφή ή κατάσταση.» (Deleuze, Guattari, 2016, σ. 139) 65 «Γίγνεσθαι είναι ένα ρήμα πλήρως συνεκτικό, δεν μας ανάγει σε κάτι άλλο ή δεν μας οδηγεί στο «φαίνομαι», ούτε στο «είναι», ούτε στο «ισοδυναμώ» ούτε στο «παράγω».» (Deleuze, Guattari, 2016, σ. 295)

66 Κάνουμε μια αναγωγή του ορισμού της Butler (2018, σ. 190) για την “συντονισμένη δράση” κατά την οποία «δεν σημαίνει ομοιόμορφη δράση· μπορεί οι άνθρωποι να κινούνται ή να μιλάνε προς διαφορετικές κατευθύνσεις συγχρόνως, ίσως και με αντίθετους σκοπούς.» 67 Σε αυτό το σημείο, όταν κάνουμε αναφορά στον όρο “ύλη”, αναφερόμαστε στον όρο όπως τον χρησιμοποιoύν οι Deleuze και Guattari, δηλαδή την ύλη ως ενέργεια που απελευθερώνεται. Στην δική μας περίπτωση, όπως αναφέρεται και παραπάνω στο κείμενο, είναι οι πολλές ατομικότητες που δημιουργούν μια ομαδική ενέργεια μέσα από τον χορό.

και τις επιβραδύνσεις της κίνησής τους μέσα από τη διαδικασία του χορού. Σε αντίθεση με τη δυαδική κίνηση, όπου το σώμα προσπαθεί να συγχρονιστεί με ένα άλλο, στην παρούσα φάση μελετάμε το συντονισμό των σωμάτων, όπου ο συντονισμός δεν προϋποθέτει ομοιόμορφη κίνηση,66 αλλά αντίληψη των γύρω σωμάτων και άντληση στοιχείων από αυτά. Μέσα στα σώματα των πολλών το ατομικό εξαϋλώνεται, χάνει κομμάτι από την ύλη του και παίρνει αποσπάσματα ύλης από τον περίγυρο.67 Το σώμα είναι ενεργητικό και παθητικό ταυτόχρονα, ανταλλάσσει διαρκώς πληροφορίες και ερεθίσματα. Δεν χορεύει με τον άλλο, αλλά ακούει και απαντάει στον χορό του. Χορεύει με όλους και κανέναν. Στα πάρτυ, όταν τα σώματα είναι σε πολύ κοντινή απόσταση το ένα από το άλλο, το καθένα ξεχωριστά συντονίζεται με τα γύρω, δεν χάνει την προσωπική του κίνηση, αλλά την προσαρμόζει στην κίνηση των διπλανών, που προσαρμόζονται στην κίνηση των παραδίπλα, κι έτσι δημιουργείται ένα εκτενές δίκτυο σωμάτων, όπου η κίνηση ενός σημείου στην άκρη του επικοινωνεί με την κίνηση κάποιου στο κέντρο του (δεν θεωρούμε πως υπάρχει κέντρο στο δίκτυο, ούτε στο χορό του πλήθους, η αναγωγή εδώ γίνεται για μια πιο ξεκάθαρη σχηματική απεικόνιση). Συνεχίζοντας να μιλάμε για το ίδιο δίκτυο, η στιγμή που ο κόσμος αραιώνει στα πάρτυ, δηλαδή μειώνεται το μεσοδιάστημα ανάμεσα τους, δεν σημαίνει το σπάσιμο των σχέσεων αλλά την απομάκρυνση των κόμβων του, και την προέκταση - χαλάρωση των γραμμών που τους συγκρατούν. Τα σώματα διατηρούν τις αόρατες συνδέσεις καθώς είναι ακόμα κομμάτι του πλήθους. Όταν, και αν, βγουν από αυτό, ίσως με τη λήξη του πάρτυ, οι δεσμοί θρυμματίζονται και το

σώμα επιστρέφει στην ατομικότητα του. Τέλος της μεταμόρφωσης. Μέσω αυτής της μεταμορφωτικής εμπειρίας του γίγνεσθαι, το σώμα έρχεται πιο κοντά στα κοινά στοιχεία της σωματικότητας και της επικοινωνίας των ανθρώπων και αντιλαμβάνεται την εσωτερική σύνδεση που υπάρχει μεταξύ εαυτού-σώματος και γύρω σωμάτων. Φεύγει από το ατομικό εγώ και επιστρέφει στο “εγώ και όλοι μαζί”. Αυτό το γεγονός εξηγείται, εν μέρη, ως αποτέλεσμα της απουσίας ιεραρχικών σχέσεων στα πάρτυ και στις περισσότερες γιορταστικές συναθροίσεις, στοιχείο που διευκολύνει την ανθρώπινη επικοινωνία και τη σωματική εγγύτητα των ατόμων68, αλλά και της μέθης, ως επιπλέον σημαντικό κομμάτι του, αν και όχι αναπόσπαστο, της μεταμορφωτικής εμπειρίας. Εδώ δεν εννοούμε ότι για να επέλθει η διαδικασία της μεταμόρφωσης είναι απαραίτητο το αλκοόλ ή οι ναρκωτικές ουσίες, αλλά ότι την διευκολύνουν και επισπεύδουν το συντονισμό των σωμάτων και το γίγνεσθαι, όπως και την ατμόσφαιρα. Το γίγνεσθαι μπορεί να πάρει διάφορες μορφές. Κατά βάση, μελετήσαμε το γίγνεσθαι-ζώο, όπως παρουσιάζεται στα Χίλια Πλατώματα (Deleuze, Guattari, 2016). Όταν αναφερόμαστε στο γίγνεσθαι-ζώο, δεν εννοούμε ότι το άτομο αποκτά χαρακτηριστικά ή μιμητικές συμπεριφορές ζώου. Δεν γίνεται κανείς ελέφαντας όταν χρησιμοποιεί τα χέρια του για προβοσκίδα και τρώει φυστίκια, ούτε λιοντάρι όταν αρχίσει να βρυχάται. Τα χαρακτηριστικά που αποκτά έχουν να κάνουν με εντάσεις, ταχύτητες κι επιβραδύνσεις. Επιπλέον στο γίγνεσθαι-ζώο δεν αναζητούνται τα ατομικά χαρακτηριστικά του ζώου, αλλά τα γενικά χαρακτηριστικά μιας αγέλης. 68 Στα καρναβάλια τον Μεσαίωνα αυτό είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία των μορφών του πλατεϊστικού λόγου και της πλατεϊστικής χειρονομίας «που δεν αναγνώριζαν καμιά απόσταση ανάμεσα σε εκείνους, οι οποίοι έρχονταν σε επαφή μεταξύ τους, ελεύθεροι απ’ τις συνηθισμένες (εξωκαρναβαλικές) νόρμες της εθιμοτυπίας και της κοσμιότητας» (Bakhtin, 2017, σ. 13)

Με την “πολλαπλότητα” επιστρέφουμε στο πλήθος μας, στους πολλούς που μεταμορφώνονται σχηματίζοντας ένα συντονισμένο όλο. Το ζωώδες στοιχείο όταν συναντάει την πολλαπλότητα, όπως εντοπίζεται μέσα στις έννοιες της αγέλης, του σμήνους, του κοπαδιού, είναι ένας από τους λόγους που μας οδήγησαν στην πορεία της μελέτης να ασχοληθούμε με το πάρτυ υπό την έννοια του “animal”, του ζωώδους.

69 Deleuze, Guattari, Καπιταλισμός και Σχιζοφρένεια , 2016, σ. 295

«Σε ένα γίγνεσθαι – ζώο έχουμε πάντα να κάνουμε με μια αγέλη, με μια ομάδα, με έναν πληθυσμό, με μια κατοίκηση, εν ολίγης με μια πολλαπλότητα. […] λέμε ότι κάθε ζώο είναι αρχικά ένα κοπάδι, μια αγέλη. Ότι υπάρχουν συμπεριφορές αγέλης, και όχι τόσο χαρακτηριστικά, έστω και αν υπάρχει δυνατότητα να γίνουν διακρίσεις εντός αυτών των συμπεριφορών. Εδώ είναι το σημείο όπου ο άνθρωπος σχετίζεται με το ζώο. Δεν θα γίνουμε ζώο χωρίς μια σαγήνη για την αγέλη, για την πολλαπλότητα.»69

άνιμαλ πάρτυ

Κρατάμε σχόλια και παρατηρήσεις της έρευνας που μας οδηγούν στο ότι το πλήθος χαρακτηρίζεται από την επιθυμία για συνάθροιση, σε συνδυασμό ενδεχομένως με άλλες ατομικές επιθυμίες, και ότι αφού δημιουργηθεί είναι ανεξάρτητο του χωρικού πλαισίου. Θα μπορούσε να μεταφερθεί οπουδήποτε. Το πλήθος δημιουργεί χώρο Απαντώντας στο ερώτημα για το πώς να δημιουργήσουμε το πλήθος διαλέγουμε το χώρο ως συνθήκη δημιουργίας του και το χορό ως συνθήκη συντονισμού. Με σκοπό την παραγωγή κάτι νέου και όχι ενός ακόμα πάρτυ, μεταφράζουμε τις παρατηρήσεις και τα σχόλια μας σε σχέση με τα event και την κουλτούρα των πάρτυ σε συνθήκες χωρικές και συμπεριφοράς, σχεδιάζοντας ένα πάρτυ πείραμα. Εφαρμόζουμε αυτές τις συνθήκες για να δούμε πως θα δράσουν, αν θα δημιουργηθεί πλήθος και τι μορφές θα έχει αυτό.

Μετά από την μελέτη των διαφορετικών εκφάνσεων του πλήθους, μέσα από τις εκδηλώσεις που εξετάσαμε, επιχειρούμε να δημιουργήσουμε το «δικό μας» πλήθος. Οργανώνουμε ένα πάρτυ, το άνιμαλ party, και πειραματιζόμαστε με την έννοια του πλήθους που θέλουμε να δημιουργήσουμε.

ΑΝΙΜΑΛ ΠΑΡΤΥ | ANIMAL PARTY Ντύσου άνιμαλ και έλα να χορέψεις! *ντύσου άνιμαλ = βάψου, ντύσου, βάλε αξεσουάρ, πριντ, φτιάξε μια κατασκευή που σε κάνει να πετάς και να βγάζεις φωτιές, Ο,ΤΙ ΘΕΛΕΙΣ

περιγραφή του Άνιμαλ Πάρτυ στην ιστοσελίδα του event στο Facebook

μουσική: triphop , reggeaton-electrodance (κλαμπίστικα χτυπισιάρικα) , ηλεκτρονική progressive (γντούπου γντούπου) παιχνίδι ρόλων: Διπλά στο μπαρ θα υπάρχουν οι κάρτες ρόλων, θα πάρεις μια και ύστερα μπορείς είτε να τη χρησιμοποιήσεις ή να τη δώσεις σε κάποιον άλλο. Οι ρόλοι είναι: χΟΣ (χωρίς Όργανα Σώμα): είσαι κομμάτι του πλήθους, αφέσου να σε παρασύρουν λεύκη φάλαινα: χόρεψε όταν δεις το intermission και παράσυρε το χΟΣ λύκος: γίνε dj για δύο τραγούδια και παράσυρε το χΟΣ μαύρη τρύπα: ζήτα από το bar ΤΟ αντικείμενο και γίνε θέαμα του χΟΣ Το πάρτυ διοργανώνεται από τρεις μωβ ελέφαντες ως αποτέλεσμα παρατηρήσεων και σκέψεων πάνω στο πλήθος και την ελεύθερη κίνηση του στο χώρο, στα πλαίσια διπλωματικής [μας] εργασίας. Ο χώρος θα καταγράφεται για επιπλέον έρευνα και παρατήρηση. Θα υπάρχει μπαρ για κάλυψη των εξόδων του πάρτυ, τα έσοδα δεν θα χρησιμοποιηθούν για προσωπικό όφελος. [Όσοι πιστοί προσέλθετε]

εικ. 11. στιγμιότυπο από την ιστοσελίδα του event του Άνιμαλ Πάρτυ στο Facebook

εικ. 12. στιγμιότυπα από την ιστοσελίδα του event του Άνιμαλ Πάρτυ στο Facebook

χάρτης τμήματος πόλης Βόλου σημεία αφισοκόλλησης

1-2 αφίσες

3-6 αφίσες

τοποθεσία Άνιμαλ Πάρτυ

Η μετάβαση στη συνθήκη του πάρτυ βιώνεται τόσο μέσα στο ψηφιακό και υλικό χώρο της πόλης του Βόλου (μέσω του promotion του πάρτυ) όσο και στη διαδρομή μέχρι το φυσικό χώρο του πάρτυ. Η πρώτη συμπεριλαμβάνει το σχεδιασμό γραφιστικού και οπτικοακουστικού υλικού (βίντεο) για ανακοίνωση και προβολή του πάρτυ στο ψηφιακό κοινό μέσω των κοινωνικών δικτύων και στο κοινό της πόλης μέσω αφισοκόλλησης. Υπάρχει ενημέρωση του εν δυνάμει πλήθους του πάρτυ (πού, από ποιόν και γιατί γίνεται το πάρτυ) και προετοιμασία του για τις συνθήκες του πάρτυ (χορός, παιχνίδι ρόλων). Η δεύτερη αφορά τη διαδρομή μέχρι το χώρο του πάρτυ. Η μικρή είσοδος από το γεφυράκι είναι η μόνη ανοιχτή είσοδος με αποτέλεσμα μέχρι να φτάσει κανείς στο διάδρομο να ακούει τον χτύπο της μουσικής, εισάγοντας σταδιακά το εν δυνάμει πλήθος στο χώρο του παρτυ. εικ. 13. αφίσα Άνιμαλ Πάρτυ (δεξιά)

|| διάδρομος

Επιλέξαμε ένα κάνουμε το πάρτυ μας στο Πεδίον του Άρεως, στο χώρο των Πολυτεχνείων του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας. Η επιλογή αυτή έγινε αρχικά επειδή θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε ένα δημόσιο χώρο για το πάρτυ, χωρίς έλεγχο εισόδου και χρηματικό αντίτιμο (όπως πιθανόν σε μια επιχείρηση) που θα είχε δημόσια απεύθυνση. Σημαντικοί ήταν και πρακτικοί λόγοι όπως η μεγαλύτερη ευκολία απόκτησης έγκρισης για την χρήση του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών για παροχή ρεύματος και στήσιμο ηλεκτρονικού εξοπλισμού για προβολές εντός του κτηρίου. Επιπλέον η συγκεκριμένη τοποθεσία βρίσκεται εκτός του κέντρου της πόλης και μακριά από κατοικημένη περιοχή με αποτέλεσμα ο θόρυβος τόσο της μουσικής όσο και του κόσμου να μην αποτελέσει αφορμή διαμαρτυριών για διατάραξη κοινής ησυχίας. Στο χώρο αυτό επιλέγουμε συγκεκριμένα το διάδρομο που δημιουργείται μεταξύ του κτηρίου των Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (ΤΑΜ) και του κτηρίου των Μηχανολόγων Μηχανικών (ΤΜΜ). Θέλαμε έναν χώρο εξωτερικό, δεδομένου της εποχής του καλοκαιριού που θα καθιστούσε ένα πάρτυ σε κλειστό μη κλιματιζόμενο χώρο, ανυπόφορο λόγω ζέστης. Η επιλογή του διαδρόμου έγινε καθώς ένα τέτοιος «στενός» χώρος είναι έως ένα βαθμό περιοριστικός και θα “γεμίσει” πιο εύκολα. Υπάρχει πιο έντονα η αίσθηση της συνάθροισης με πολλούς. Ο διάδρομος αρχίζει ως ενοποιητικό στοιχείο για να μη γίνει διάσπαση του πλήθους. Εάν εν τέλει μαζευτεί κόσμος και δημιουργηθεί πλήθος θα μπορούσε να συνεχίσει να υπάρχει και με την αφαίρεση του διαδρόμου. Επιπλέον ο συγκεκριμένος διάδρομος διαθέτει από τη μια του πλευρά την γυάλινη και διαφανή όψη του ΤΑΜ και από την άλλη την πιο συμπαγή όψη του ΤΜΜ τις οποίες θέλαμε να εκμεταλλευτούμε στο σχεδιασμό του χώρου και πιο συγκεκριμένα για βιντεοπροβολές.

Χαρακτηριστικό του χώρου του πάρτυ είναι: ο διάδρομος, μια μεταλλική κατασκευή μορφής πύργου και τέσσερα ψηλά κυλινδρικά “μηχανήματα”. Θεωρούμε ότι ο πύργος διασπά τον διάδρομο σε δύο χώρους όποτε επιλέγουμε να τους αξιοποιήσουμε ως τέτοιους. Διατηρούμε τη ροή του διαδρόμου, δεν τον κλείνουμε, ούτε τον διακόπτουμε ποτέ ολοκληρωτικά, ώστε η συνάθροιση σωμάτων να μην αποτελέσει αιτία συμφόρησης και συνωστισμού. Μπορεί κανείς να μπει στο χώρο του πάρτυ από δύο σημεία. Για να τον διασχίσει ολόκληρο περνάει είτε μπροστά είτε πίσω από τον πύργο. Το πέρασμα, βάση της έννοιας του περάσματος που προέκυψε από τη μελέτη των εκδηλώσεων, είναι μια σημαντική διαδικασία για την ένταξη και την έξοδο από το πλήθος και τη μετακίνηση μεταξύ των χώρων του πάρτυ. Στα events το πέρασμα μέσα από το πλήθος ήταν συχνά μια χρονοβόρα πορεία κατά την οποία κατέβαλε κανείς πολύ κόπο για να φτάσει οπουδήποτε. Συγκεκριμένα, μέσα από την μελέτη των διαφόρων πάρτυ, παρατηρήσαμε ότι η θέση του μπαρ και του χώρου χορού επηρεάζουν άμεσα την κίνηση του πλήθους και τα τυχόν περάσματα, και στις περισσότερες περιπτώσεις προκαλούν συμφόρηση. Οι σχεδιαστικές κινήσεις πάνω στο διάδρομο, λύνουν σε μεγάλο βαθμό αυτό το πρόβλημα.

χώρος εκστασης

χωρισμός διαδρόμου

Ορίζουμε ένα “χώρο έκστασης” και έναν “χώρο στάσης” που θα αναλυθούν παρακάτω και διαμορφώνουμε ένα κουβούκλιο το οποίο χωρίζεται σε επιμέρους τμήματα “κουβούκλιο DJ” και “κουβούκλιο bar”.

χώρος στάσης

Βάση των μελετών των events και της κουλτούρας των πάρτυ εντοπίζουμε ως σημεία κλειδιά στο χώρο του πάρτυ τη θέση του DJ και των ηχείων και τη θέση του μπαρ. Ταυτόχρονα πρωταγωνιστικό ρόλο έχει ο χώρος χορού, δηλαδή της πίστας, και δευτερευόντως άλλοι χώροι όπως μεταβατικοί χώροι και χώροι πιο χαλαροί με καθίσματα και για συζήτηση.

κάτοψη διαδρόμου || κλίμακα 1:270

όψη ΤΜΜ || κλίμακα 1:270

όψη ΤΑΜ || κλίμακα 1:270

τομή α-α || κλίμακα 1:100

τομή β-β || κλίμακα 1:100

τομή γ-γ || κλίμακα 1:100

τομή δ-δ || κλίμακα 1:100

|| χώρος έκστασης Αντικείμενο μελέτης μας είναι η ελεύθερη κίνηση του πλήθους, οπότε επιθυμητό ήταν το πλήθος του πάρτυ να χορεύει. Επιλέγουμε το πλατύτερο κομμάτι του διαδρόμου και ορίζουμε έναν ορθογώνιο, άδειο από εμπόδια, χώρο (τοσο χ τοσο) ως χώρο χορού, “χώρο έκστασης”. Αυτός ορίζεται από τις όψεις των κτηρίων, τα “μηχανήματα”, που τον κλείνουν μερικώς από τη μια πλευρά, και από τον πύργο.

102

Ο χώρος έχει άμεση επαφή με τα ηχεία τα οποία είναι στραμμένα προς αυτόν και έτσι ο ήχος και η αίσθηση του μπάσου είναι εντονότερα. Επιπλέον φωτίζεται από έναν μικρό προβολέα. Σχεδιάζουμε για αυτό το χώρο βιντεοπροβολές οι οποίες προβάλλονται καθ όλη τη διάρκεια του πάρτυ. Προβάλλονται πάνω στον τοίχο του κτηρίου του ΤΜΜ, μέσα από τη τζαμαρία του κτηρίου του ΤΑΜ, για προστασία του εξοπλισμού υπολογιστών (x3) και προτζεκτόρων (x3) που χρησιμοποιούνται. Οι προβολές αυτές έχουν διπλό χαρακτήρα. Το ένα τους μέρος αποτελείται από λούπες (28’) όπου απεικονίζονται πλήθη ζώων σε κίνηση για να προσωποποιήσoυν τη θεματική του Άνιμαλ Πάρτυ μέσα από κοπάδια, σμήνη, αγέλες κτλ και να λειτουργήσει σαν είδος ατμοσφαιρικού φωτισμού με χρωματικές και κινησιολογικές εναλλαγές. Το άλλο μέρος των προβολών είναι τα «intermission». Τα «intermission» είναι παρεμβολές (2’) που διακόπτουν το προηγούμενο βίντεο. Συνδέονται με την κάρτα της «λευκής φάλαινας» στο παιχνίδι ρόλων που θα αναλυθεί παρακάτω. Απεικονίζουν τρεις και μετά έξι φιγούρες που επαναλαμβάνουν ένα σταθερό μοτίβο κινήσεων. Υπάρχουν τρία μοτίβα κινήσεων και σε κάθε «intermission» προβάλλεται ένα από αυτά. Από την ανάλυση των εκδηλώσεων, και πιο συγκεκριμένα της κινησιολογίας του πλήθους, προκύπτουν οι εξής κινήσεις: το σταυροφίλημα, που συμβαίνει αφού ειπωθεί το «Χριστός Ανέστη» στην Ανάσταση, το χέρι που

200

300

400

500

600

1ο intermission προβολές με ζώα ≈28’

0000

100

1ος dj

intermission ≈2’

200

300

2ο intermission

0000

500

600

πιθανοί λύκοι

2ος dj 3ος dj

200

προβολές με ζώα ≈28’

3ο intermission

400

100

υλοποίηση

0000

interm ≈2’

103

100

timeline βιντεοπροβολών

0000

timeline μουσικής

timeline βιντεοπροβολών

σηκώνεται ως ένδειξη διαμαρτυρίας στην πορεία και τον συνδυασμό χειροκροτήματος και φωτογραφικής αποθανάτισης που συμβαίνει στην παρέλαση. Όλες αυτές είναι επαναλαμβανόμενες κινήσεις που κάνει το πλήθος της κάθε εκδήλωσης και αποτελούν βάση για τον συντονισμό του. Ο σκοπός είναι η επανάληψη αυτών των κινήσεων από το πλήθος του πάρτυ, προσαρμόζοντάς τες στη δική του κίνηση και ρυθμό, φέρνοντας το έτσι σε κατάσταση συντονισμού. Φέρνουν το πλήθος σε εγρήγορση και αποτελούν κομμάτι της ατμόσφαιρας του πάρτυ.

100

1ος dj 2ος dj 3ος dj πρωτοβουλιακοί λύκοι

Ο DJ τοποθετήθηκε στο «κουβούκλιο» του πύργου και ο χώρος του ονομάστηκε «κουβούκλιο DJ». Ήταν απαραίτητα η θέση δίπλα στο «χώρο έκστασης» ώστε τα ηχεία να έχουν άμεση επαφή και κοινό προσανατολισμό προς αυτόν. Ο εξοπλισμός του DJ είναι ο υπολογιστής και η κονσόλα από όπου παίζει τη μουσική. Τα ηχεία τοποθετήθηκαν στο «κουβούκλιο DJ» λόγω του ηχητικού εξοπλισμού που χρησιμοποιήσαμε, ο οποίος έπρεπε να βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τον υπολογιστή και την κονσόλα. Επιπλέον υπήρχε ένας μικρός προβολέας για τον φωτισμό του «κουβουκλίου» ώστε ο DJ και ο υπεύθυνος του ηχητικού εξοπλισμού να μπορούν να βλέπουν. Η παροχή ρεύματος για την τροφοδότηση του ηλεκτρονικού εξοπλισμού

200

κάρτα «

στιγμιότυπα βιντεοπροβολών

αντικείμενα καιεξοπλισμός εξοπλισμόςπου σεχρησιμοποιήθηκαν λεπτομέρια αντικείμενα και σε λεπτομέρια

κουβούκλιο DJ

106

κουβούκλιο μπαρ

εξασφαλίστηκε από το κτήριο του ΤΑΜ. Όσον αφορά τον «δικό μας» DJ, είναι σκόπιμο ο ρόλος του ναι είναι εκτελεστικός και όχι να τον αναγάγει σε μικρό θεό. Η θέση του στο χώρο δεν τον κάνει αόρατο για το πλήθος αλλά επιχειρεί να μην του δώσει πρωταγωνιστικό χαρακτήρα. Λειτουργεί ως επιβλέπων ότι η μουσική δεν σταματά. Επιπλέον όσον αφορά τη μουσική που παίζει είχε ήδη ανακοινωθεί και δοθεί «μιαπρόγεύση» της μουσικής μέσω τον κοινωνικών δικτύων για την προετοιμασία του κοινού, αν και η κάρτα του «λύκου» που θα αναλυθεί παρακάτω μπορούσε αυτό να το ανατρέψει.

Ο προσανατολισμός του μπαρ βρίσκεται προς τον δεύτερο χώρο που δημιουργεί ο πύργος. Αντί να χρησιμοποιήσουμε τον συγκεκριμένο χώρο ως επιπλέον χώρο χορού, επιλέγουμε να μην διασπάσουμε το πλήθος που χορεύει και τον ορίζουμε ως “χώρο στάσης”. Εκεί με δύο ακόμα προβολές, μέσα από το κτήριο του ΤΑΜ, εκθέτουμε τα βίντεο που προέκυψαν από τις μελέτες των event. Σε αντίθεση με τις προβολές του «χώρου έκστασης», όπου έχουμε πλήθη ζώων, σε αυτόν προβάλλονται πλήθη ανθρώπων. Θέλουμε να λειτουργήσει ως χώρος αποσυμπίεσης, όπου ο κόσμος μπορεί να σταματήσει, να παρατηρήσει τις προβολές, να συζητήσει. Πρόκειται ουσιαστικά για έναν χώρο όπου κάποιος από το κοινό μπορεί να παρατηρήσει το υπόβαθρο του πάρτυ. Το μπαρ πρέπει να είναι κλειστό από όλες του τις πλευρές εκτός από την πλευρά επικοινωνίας με το κοινό, ώστε να προστατεύεται η κάβα και να μπορούν να μοιράζονται τα ποτά από τα «άτομα του μπαρ». Επομένως τοποθετούμε το bar στο «κουβούκλιο» του πύργου, ονομάζοντας το «κουβούκλιο bar», με πλάτη στο «κουβούκλιο του DJ» κοιτάζοντας αντιδιαμετρικά από αυτό. Το bar έτσι δεν έχει επαφή με τον «χώρο έκστασης» και δε λειτουργεί σαν διασπαστικό στοιχείο για του πλήθος που χορεύει.

107

|| χώρος στάσης

Επιπλέον αφού δεν έχει άμεση επαφή με το πλήθος η πρόσβαση σε αυτό είναι εύκολη. Για την ομαλή λειτουργία του bar του φωτίζουμε με δύο μικρούς προβολείς.

οπισθόφυλλο καρτών

|| παιχνίδι ρόλων Ή αλλιώς κάρτες. Αποτελείται από 4 διαφορετικές κάρτες-ρόλους. Το χΟΣ χωρίς όργανα σώμα, τη λευκή φάλαινα, το λύκο και την μαύρη τρύπα. Στο σύνολο είναι 300 κάρτες (250 χΟΣ, 35 λευκές φάλαινες, 10 λύκοι και 5 μαύρες τρύπες). Και οι τέσσερις κάρτες προέρχονται από ρόλους, καταστάσεις που έχουν μελετηθεί και αναλυθεί στο δεύτερο κομμάτι της έρευνας που είναι η μαγνητοσκόπηση του πλήθους σε διαφορετικές συνθήκες συνάθροισης. Μέσω της παρατήρησης προέκυψαν οι εξής ρόλοι: πλήθος, υποκινητής, dj, θέαμα. Πιο συγκεκριμένα, το πλήθος είναι τα άτομα που παρευρίσκονται στην εκδήλωση, υποκινητής είναι αυτός/αυτοί που παρασύρουν το πλήθος ή το βάζουν στο “κλίμα” της εκδήλωσης, dj είναι αυτός που κάνει τις μουσικές επιλογές στα πάρτυ και το θέαμα είναι αυτό που τραβάει τα βλέμματα του πλήθους. Η συμμετοχή στο παιχνίδι είναι προαιρετική. Στην περίπτωση που κάποιος επιλέξει να πάρει μια κάρτα, πάλι έχει την επιλογή, είτε να την ενεργοποιήσει οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια του πάρτυ, είτε όχι. Οι κάρτες βρίσκονται στο μπαρ. Το κάθε άτομο μπορεί να διαλέξει μια κάρτα. Για οποιαδήποτε πληροφορία ή για απορίες του παιχνιδιού μπορεί να ρωτήσει τα άτομα του μπαρ για να το βοηθήσουν. Επίσης όλες οι πληροφορίες των καρτών έχουν αναρτηθεί στα κοινωνικά δίκτυα για την προετοιμασία των ατόμων που θα παρευρεθούν στο πάρτυ.

χΟΣ: είσαι κομμάτι του πλήθους αφέσου να σε παρασύρουν

κάρτα “χΟΣ”

Πιο αναλυτικά για τις τέσσερις διαφορετικές κάρτες:

λευκή φάλαινα: χόρεψε όταν δεις το intermission και παρέσυρε το χΟΣ Είναι η κάρτα κατά την οποία ο κάτοχός της χορεύει τη στιγμή που προβάλλεται το intermission. Βασική προϋπόθεση είναι ο συντονισμός της λευκής φάλαινας και του χΟΣ μέσω της κίνησης. Πιο συγκεκριμένα κατά την διάρκεια της βιντεοπροβολής, προβάλεταιτο intermission (3-λεπτό βίντεο) στο οποίο απεικονίζεται ένα μοτίβο κινήσεων. Το μοτίβο επαναλαμβάνεται κατά τη διάρκεια των 3 λεπτών του intermission. Αυτό που έχει 70 Συνεχίζει γράφοντας «Για αυτό αντιμετωπίζουμε το χΟΣ ως πλή-

κάρτα “λευκή φάλαινα”

«Ένα χΟΣ είναι φτιαγμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να καταλαμβάνεται, να κατοικείται μόνο από εντάσεις.[…] είναι η ύλη που θα καταλάβει το χώρο στον τάδε ή στον δείνα βαθμό – στο βαθμό που αντιστοιχεί στις παραγόμενες εντάσεις. […] ύλη ίσων ενέργεια.»70

109

Η συγκεκριμένη κάρτα χαρακτηρίζει το πλήθος, όλους όσους το απαρτίζουν. Το χΟΣ στη περίπτωση του πάρτυ είναι το πλήθος που χορεύει. Το ακρώνυμο χΟΣ σημαίνει «χωρίς όργανα σώμα». Δεν εννοούμε με τον παραπάνω χαρακτηρισμένο ένα σώμα του οποίου λείπουν στη κυριολεξία τα όργανα του ίδιου του σώματος, δηλαδή ένα σώμα κενό. Αλλά εννοούμε ένα σώμα κατανεμημένο σύμφωνα με τα φαινόμενα πλήθους. Στη δική μας περίπτωση το χωρίς όργανα σώμα εναντιώνεται σε αυτό που αποκαλούμε οργανισμό, και κινείται σύμφωνα με μπραουνικές κινήσεις. (Deleuze & Guattari, 2017, 48) Η τυχαιότητα της κίνησης και ο αυθορμητισμός είναι το φόρτε του. Ακούει τη μουσική και χορεύει ταυτόχρονα μόνος και σε συντονισμό με τους γύρω του. Δεν υπάρχει τίποτα καθορισμένο στην κίνησή του, απλά χορεύει ελεύθερα.

110

να κάνει η λευκή φάλαινα είναι να χορέψει, στο ρυθμό της υπάρχουσας μουσικής, το εικονιζόμενο μοτίβο. Η κίνηση που της δώσαμε μπορεί να θεωρηθεί ως μια νέα ένταση του πλήθους για να επιφέρει το συντονισμό του ή να τον ενισχύσει. Η επανάληψη της κίνησης, απλή κατανοητή σε όλους, δημιουργεί την ένταση και την παρότρυνση των υπολοίπων παρασύροντας έτσι το πλήθος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το συλλαλητήριο κατά το οποίο ο συντονισμός επιτυγχάνεται με τη φωνή, δηλαδή το σύνθημα, και μέσω την κοινής κατεύθυνσης.

«[…] Αυτό λέει ο κάπταιν Αχαάβ στον δεύτερο καπετάνιο: δεν έχω τίποτα προσωπικό με τον Μόμπι Ντίκ, δεν θέλω να πάρω καμία εκδίκηση ούτε να ξετυλίξω έναν μύθο, αλλά έχω έναν γίγνεσθαι! Ο Μόμπι Ντικ δεν είναι ένα άτομο ούτε ένα είδος είναι η μεθόριος, πρέπει να τη χτυπήσω, για να αγγίξω όλη την αγέλη, για να κατακτήσω την αγέλη, και να την διασχίσω. Τα στοιχεία της αγέλης είναι απλώς φαντασιακά «ανδρείκελα», τα χαρακτηριστικά της αγέλης είναι απλώς συμβολικές οντότητες, το μόνο που μετρά είναι η μεθόριος – το ανώμαλο. «Για μένα αυτή η λεύκη φάλαινα είναι το τοίχος, πολύ κοντά μου», ο λευκός τοίχος, «κάποτε νομίζω πέρα από αυτό δεν υπάρχει τίποτε, αλλά τόσο το χειρότερο». Αν το ανώμαλο είναι η μεθόριος, μπορούμε καλύτερα να καταλάβουμε τις ποικίλες θέσεις του σε σχέση με την αγέλη ή την πολλαπλότητα που περιβάλλει, και τις ποικίλες θέσεις ενός σαγηνευμένου Εγώ.» 71

ρες αυγό πριν από την επέκταση του οργανισμού και την οργάνωσή των οργάνων, πριν από το σχηματισμό των στρωμάτων, το εντασιακό αυγό που ορίζεται από αξίνες και διανύσματα, από αναβαθμούς και κατώφλια, από δυναμικές τάσεις με μεταλλαγή ενέργειας, από κινηματικές κινήσεις με μετατόπιση ομάδων, από μεταστάσεις, όλα αυτά ανεξάρτητα από πρόσθετες μορφές, καθότι τα όργανα δεν εμφανίζονται και δεν λειτουργούν εδώ παρά μόνο ως καθαρές εντάσεις. (Deleuze & Guattari, 2017, σ. 193-194). 71 Deleuze & Guattari, Καπιταλισμός και Σχιζοφρένια, 2017, σ. 302

κάρτα “λύκος”

λύκος: γίνε dj για δύο τραγούδια και παράσυρε το χΟΣ

μαύρη τρύπα: ζήτα από το bar TO αντικείμενο και γίνε το θέαμα στο χΟΣ Είναι η κάρτα κατά την οποία ο κάτοχός της κρατάει ένα αντικείμενο. Τα αντικείμενα είναι κομμάτια σώματος πλαστική κούκλας βιτρίνας μαγαζιού, πιο συγκεκριμένα χέρια και πόδια. Ο παραλληλισμός με τις εκδηλώσεις και το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της κάρτας είναι το θέαμα-σαγήνη που εκπέμπεται από κάποιον. Στη δική μας περίπτωση είναι το θέαμα του χΟΣ. Όπως η 72 Deleuze & Guattari, Καπιταλισμός και Σχιζοφρένια, 2017, σ. 46

κάρτα “μαύρη τρύπα”

«Η Φράνυ ακούει μια εκπομπή για τους λύκους. Της λέω: θα ήθελες να είσαι λύκος; Περήφανη απάντηση: είναι χαζό, δεν μπορεί να είσαι λύκος, είναι κανείς πάντα οκτώ και δέκα λύκοι, έξι ή επτά λύκοι. Όχι έξι ή επτά λύκοι ταυτόχρονα, από μόνος σου αλλά ένας λύκος μεταξύ άλλον, με πέντε η έξι άλλους λύκους. Αυτό που είναι σημαντικό στο γίγνεσθαι -λύκος είναι η θέση της μάζας, και, κατ’ αρχάς, η θέση του ίδιου του υποκειμένου σε σχέση με την αγέλη σε σχέση με την πολλαπλότητα - λύκος, ο τρόπος με τον οποίο αυτό μπαίνει εκεί ή δεν μπαίνει, η απόσταση που κρατά ο τρόπος που στηρίζεται ή δεν στηρίζεται στη πολλαπλότητα.»72

111

Είναι η κάρτα κατά την οποία ο κάτοχός της έχει τη δυνατότητα να παίξει δύο μουσικά κομμάτια. Αυτό που έχει να κάνει είναι να δείξει την κάρτα στο DJ (άτομο της διοργάνωσης), και να μπει στη θέση του, πίσω από τον υπολογιστή. Το σημαντικό στη περίπτωση της συγκεκριμένης κάρτας είναι η θέση του λύκου σε σχέση με το χΟΣ. Δεν σημαίνει απαραίτητα πως μια διαφορετική θέση,- κατεύθυνση από το σύνολο βγάζει τον λύκο εκτός πλήθους. Δεν μετατρέπεται σε εξωπληθιακός. Η ένταση του λύκου είναι απλά διαφορετική σε σχέση με αυτή του χΟΣ. Αυτό κρατάει για όσο ο λύκος βρίσκεται στη θέση του DJ.

μαύρη τρύπα έλκει λόγω μεγάλου βαρυτικού πεδίου ότι υπάρχει γύρω της, έτσι και το αντικείμενο προσελκύει τα βλέμματα όσων βρίσκονται στο οπτικό του πεδίο. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ερωτικό κάλεσμα του παγονιού δημιουργώντας την σαγήνη – έκσταση με την ουρά του και προσελκύει τα θηλυκά παγόνια. Στη περίπτωση του πάρτυ, το αντικείμενο αποτελεί την ουρά το παγονιού και δημιουργεί το θέαμα του χΟΣ.

112

«Το αρσενικό απλώνει τα φτερά της ουράς του […], έπειτα στρέφει την ουρά προς τα εμπρός, ορθώνει το λαιμό του, δείχνει με το ράμφος του το έδαφος. Το θηλυκό τρέχει προς το μέρος του και σκαλίζει ψάχνοντας το συγκεκριμένο μέρος του εδάφους όπου βρίσκεται το εστιακό σημείο που ορίζει η ουρά, έτσι όπως τη φτιάχνει η κοιλότητα του φτερώματος. Το αρσενικό είναι σαν να προβάλει τρόπο τινά με την απλωμένη ουρά του μια φανταστική τροφή». 73

73 Αναφέρει πιο κάτω: «Η ούρα είναι ένας μετατροπέας διαρρύθμισης, πέρασμα σε μια διαρρύθμιση ερωτοτροπίας, που εδώ υλοποιείται από μια μαύρη τρύπα.» (Deleuze & Guattari, 2017, 410)

113 _είμαι ένας άλλος, ζώ σε παράνοια, τον εαυτό μου βρίσκω σπάνια

20 Ιουνίου 2019

117

Οι προετοιμασίες του πάρτυ τελείωσαν, το στήσιμο ολοκληρώθηκε, η κάβα γέμισε. Οι σταθερές κάμερες στήθηκαν, οι προτζέκτορες πρόβαλαν σε λούπα, ο πρώτος DJ ξεκίνησε να παίζει και ο χώρος του πάρτυ ήταν άδειος.

118

Ο κόσμος ερχόταν, διέσχιζε τον διάδρομο, αλλά καθόταν στους χώρους γύρω από το ΤΑΜ, στα Πλατανάκια και στο αμφιθέτρο, που αποτέλεσαν χώρους αράγματος. Υπήρχε περισσότερος κόσμος εκεί παρά στον χώρο του πάρτυ. Ορισμένοι, αφού έπαιρναν το ποτό τους, στέκονταν στο χώρο στάσης κοντά στο μπαρ. Έτσι ξεκίνησαν να παρακολουθούν τις προβολές από τη μελέτη των εκδηλώσεων, φαινόμενο που επαναλήφθηκε κατά το ξημέρωμα, όταν πολλοί, καθισμένοι στον χώρο στάσης, κουρασμένοι πλέον από τον χορό, χάζευαν τις προβολές. Καθώς περνούσε η ώρα κάποιες παρέες παρέμεναν στον χώρο έκστασης και ξεκίνησαν να κουνιούνται στον ρυθμό της μουσικής. Ο χώρος άρχισε να γεμίζει και τα σώματα να χορεύουν. Αρχικά, ως προς την διαμόρφωση του χώρου, ο ελεύθερος διάδρομος διευκόλυνε την μετακίνηση των ατόμων λειτουργώντας αποσυμφορητικά. Συγκεκριμένα, σε αντίθεση με άλλα πάρτυ που μελετήσαμε, η ύπαρξη δύο ελεύθερων περασμάτων που ένωναν το μπαρ και την πίστα, είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας “καθαρός” χώρος χορού. Υπό την έννοια “καθαρός”, εννοούμε πως ο συγκεκριμένος χώρος δεν λειτούργησε, παρά μόνο σε ένα μικρό βαθμό, ως πέρασμα, και με αυτόν τον τρόπο τα σώματα συνέχιζαν ανενόχλητα τον χορό τους. Δεν διακόπτονταν, δεν υπήρχαν σκουντήματα, απλά χόρευαν. Τα δύο περάσματα, ειδικά το μικρό, δηλαδή εκείνο ανάμεσα στο κουβούκλιο και το ΤΜΜ, διευκόλυνε τα άτομα της διοργάνωσης, καθώς υπήρχε εύκολη πρόσβαση και επικοινωνία, μεταξύ εκείνων που ήταν υπεύθυνοι για το μπαρ και τον DJ.

κατούρημα

119

κλειστή κλειστή κλειστή εισοδος εισοδος εισοδος εισοδος ανοιχτή είσοδος ανοιχτή ανοιχτή ανοιχτή ανοιχτή

εισο ανο δος ιχτή

είσ ειστ ή

οδο διάγραμμακλκίνησης Άνιμαλ Πάρτυ ς

δευτερεύουσα μετακίνηση

είσοδος

είσοδος είσοδος είσοδος κλειστή είσοδος κλειστή

άραγμα

διάγραμμα κίνησης διαδρόμου Άνιμαλ Πάρτυ

κύρια μετακίνηση

120

Ο χώρος χορού λειτούργησε ως υπόβαθρο για τη δημιουργία του πλήθους. Στην αρχή μονάδες και πηγαδάκια μαζεύονταν στα όρια του, αποφεύγοντας να σταθούν στη μέση και να χορέψουν. Με τη βοήθεια κάποιον υποκινητών, και κάποιες φορές των intermission, αυτό άρχισε να ανατρέπεται. Ήταν ο χώρος όπου σταδιακά άρχισαν να χορεύουν όλοι μαζί και να γίνονται έτσι πλήθος. Οι προβολές είχαν αμφίσημη λειτουργία. Στην αρχή, κατά διαστήματα, όσοι δεν χόρευαν άρχισαν να τις παρακολουθούν ως θέαμα, αποσπώντας τους την προσοχή. Αφού ξεκίνησε ο χορός, το πλήθος δεν έδινε σημασία στις προβολές και λειτουργούσαν μόνο σαν κομμάτι της ατμόσφαιρας. Υπήρξαν ορισμένοι που ανακάλυψαν ότι με τις προβολές μπορούσαν να παίξουν με τις σκιές τους, με αποτέλεσμα να γίνουν αφορμή για κινησιολογικό παιχνίδι. Ώθησε τους συμμετέχοντες να απελευθερωθούν, να παίξουν, να χορέψουν και να αξιοποιήσουν τα αντικείμενα της “μαύρης τρύπας”. Σκόπιμο ήταν ο DJ να μην έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην πίστα, ωστόσο υπήρχαν στιγμές όπου οι σχηματισμοί του πλήθους διαμορφώθηκαν βάση της θέσης του DJ και κάποιοι είχαν απεύθυνση προς αυτόν. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι δίπλα σε εκείνον ήταν τα ηχεία, οπότε ο κόσμος πιθανόν να στρεφόταν προς την μουσική κι όχι προς αυτόν που την επέλεγε. Όσον αφορά την κάρτα της λευκής φάλαινας λειτούργησε μιμητικά σαν δυαδική σχέση μεταξύ του ατόμου και της προβολής (προτζέκτορας). Οι λευκές φάλαινες, καθώς και κάποια χΟΣ, κατά την διάρκεια του intermission κοιτούσαν το βίντεο προσπαθώντας να αντιγράψουν ακριβώς το μοτίβο κινήσεων που έβλεπαν. Προσπαθούσαν να μιμηθούν τις μαύρες φιγούρες. Με αυτόν τον τρόπο χανόταν η προηγούμενη κοινή ένταση του πλήθους, δημιουργώντας μικρές αποκομμένες ομάδες από το σύνολο. Αυτό κρατούσε λίγα λεπτά, όσο και η διάρκεια του βίντεο, κι έπειτα αυτές οι μικρές ομάδες ακολουθούσαν και πάλι την ένταση του πλήθους.

εικ. 14-17. στιγμές Άνιμαλ Πάρτυ Ι

121

εικ. 14. εικ. 15.

εικ. 16.

εικ. 17.

300

400

500

600

1ο intermission

ion

2ο intermission

timeline βιντεοπροβολών

122

Πολλοί από τους λύκους, που ενεργοποίησαν την κάρτα, προτίμησαν να “παραγγείλουν” τα τραγούδια τους και όχι να εκτελέσουων ως DJ. Δηλαδή δεν ήθελαν να χρησιμοποιήσουν τον υπολογιστή για να βάλουν τα δύο τραγούδια της επιλογής τους, αλλά έλεγαν στον εκάστοτε DJ να τα βάλει. Οι λύκοι συνήθως μετά την “παραγγελιά” επέστρεφαν μέσα στο χΟΣ, ξανά στο πλήθος, για να χορέψουν το κομμάτι της επιλογής τους. Υπήρξε και ένας λύκος ο οποίος λειτούργησε σύμφωνα με τις εντολές της κάρτας, χρησιμοποιώντας τον υπολογιστή και πατώντας το “play”. Μπορούμε να πούμε πως η κάρτα του λύκου λειτούργησε εν τέλει περισσότερο με τη μορφή “παραγγελιάς”. Είναι ολοφάνερη η σύνδεση των λύκων με το χΟΣ. Πάντα είναι μέρος του πλήθος, είτε πριν, είτε μετά την ενεργοποίηση της κάρτας. Η επιθυμία τους ήταν να ξαναγυρίσουν μέσα στο πολλαπλό και όχι να βγουν εκτός κοιτάζοντας από απόσταση την ένταση του χΟΣ. Υπήρξαν και πρωτοβουλιακοί λύκοιDJ οι οποίοι προς το τέλος του πάρτυ (45 λεπτά πριν τη λήξη του), “εκτόπισαν” τον DJ της διοργάνωσης και ανέλαβαν την επιλογή των μουσικών κομματιών μέχρι και την λήξη του πάρτυ. Για την συγκεκριμένη ομάδα ατόμων δεν ξέρουμε αν όντως πόσοι από αυτούς είχαν κάρτα λύκου για να μπουν στη θέση του DJ ή αν απλά αποφάσισαν να πάρουν τα ηνία μόνοι τους.

0000

500

600

timeline μουσικής

κοι

400

200

300

400

500

600

1ο intermission προβολές με ζώα ≈28’

3ο intermission

300

100

intermission ≈2’

2ο intermission 3ο intermission

υλοποίηση

0000

100

1ος dj 2ος dj 3ος dj πρωτοβουλιακοί λύκοι

200

300

κάρτα «λύκος»

400

500

600

630

Στο ξημέρωμα, τα άτομα άρχισαν να μειώνονται σε αριθμό αλλά διατηρούσαν την επικοινωνία μεταξύ τους. Οι κινήσεις αν και μεγάλωναν δεν ενοχλούσαν, τα σώματα αν και κουνιόντουσαν πιο έντονα και διένυαν μεγαλύτερες αποστάσεις δεν συγκρούονταν. Είχαν περισσότερο διαθέσιμο χώρο για κίνηση και τον αξιοποιούσαν στο έπακρο. Ο καθένας ήταν χαμένος στον προσωπικό του κόσμο και ταυτόχρονα στο όλοι μαζί. Όταν έκλεισε η μουσική ήταν μια μεγάλη παρέα κι όμως ήταν άγνωστοι μεταξύ τους. Πότε έσβησε η μαγεία; Δεν γνωρίζουμε. Είχαν ήδη πάρει το δρόμο της επιστροφής. Κι εμείς ξεστήναμε και μαζεύαμε τα ίχνη

123

Για τη κάρτα της μαύρης τρύπας μπορούμε να πούμε πως πέτυχε μερικώς, όμως λειτούργησε διαφορετικά σε σύγκρισή με την αρχική σκέψη. Δεν δημιουργήσαμε την “ουρά του παγωνιού” όπως την φανταστήκαμε, δηλαδή τραβώντας την προσοχή του χΟΣ δημιουργώντας θέαμα. Το χΟΣ μόνο στην αρχή της εμφάνισης των αντικειμένων πρόσεξε τα πόδια και τα χέρια που κρατούσε η μαύρη τρύπα, όμως δεν λειτούργησε ως θέμα-σαγήνη, καθώς απλά παρατήρησε την εμφάνισή τους στο χώρο. Στη συνέχεια τα αντικείμενα πέρασαν στην αδιαφορία και δεν είχε σημασία η παρουσία τους στον χώρο. Το σημαντικό είναι πως ανεξάρτητα με τις μαύρες τρύπες κάποια χΟΣ πήραν την πρωτοβουλία να χρησιμοποιήσουν τα αντικείμενα, χωρίς να έχουν την κάρτα της μαύρης τρύπας (τέσσερις περιπτώσεις). Τα αντικείμενα προσέδωσαν ένταση στο χΟΣ και έκσταση στη στιγμικότητα, όπως αντίστοιχα στη περίπτωση των πανό (πλακάτ) στις πορείες. Ένα είδος παιχνιδιού δημιουργήθηκε μεταξύ των αντικειμένων και των ατόμων που τα κρατούσαν. Υπήρχε αυθορμητισμός στις κινήσεις τους. Τα κρατούσαν ψηλά, τα κουνούσαν με το ρυθμό της μουσικής, ακουμπούσαν τους δίπλα κι έπαιζαν με τις προβολές δημιουργώντας σκιές στον τοίχο προβολής. Όλα αυτά λειτουργούσαν ως μικρά θεάματα για το χΟΣ αλλά περισσότερο αξιοποιήθηκαν ως στοιχείο παιχνιδιού και πειραματισμού της κίνησης με ένα αντικείμενο.

τους. Τα ίχνη του πλήθους.

124

Πεταμένα κουτάκια μπύρας, χαρτια, περιτυλίγματα, καρτελάκια, βάζα, μακαρόνια, πόδια, χέρια, πλαστικά. *ΥΓ¹: Το πάρτυ κινηματογραφήθηκε από 2 σημεία με σταθερές κάμερες(εντός του ΤΑΜ) για την αποτύπωση του πλήθους απ’ έξω, και με κάμερες εντός πλήθους. Ταυτόχρονα συλλέξαμε υλικό που τράβηξαν τα χΟΣ. Είχαμε ήδη χρησιμοποιήσει το βίντεο ως σχεδιαστικό μέσο αναπαράστασης της εμπειρίας του πλήθους στις μελέτες εκδηλώσεων οπότε στην περίπτωση του πάρτυ το μοντάζ έγινε με τη λογική συνέχειας εκείνων. Τα βίντεο στις εκδηλώσεις περιελάμβαναν πολλά χαρακτηριστικά του πλήθους σε ένα κοινό βίντεο ενώ στην περίπτωση του πάρτυ θέλαμε το κάθε χαρακτηριστικό να έχει το δικό του βίντεο. Γι’ αυτό το λόγο παράχθηκαν 6 βίντεο: || βίντεο στησίματος, όπου φαίνεται η προετοιμασία της εκδήλωσης || βίντεο αντικειμένων, όπου επισημαίνονται τα αντικείμενα των ατόμων και ο τρόπος που τα κρατούν κι επιπλέον εστιάζουμε στον τρόπο με τον οποίο φορούν/κρατούν τις κάρτες ρόλων. || βίντεο κίνησης, όπου διακρίνεται η κινησιολογία των χΟΣ || βίντεο μετατόπισης, όπου φαίνεται η λειτουργία του διαδρόμου ως πέρασμα καθώς και τα μικρό περάσματα μέσα στο πλήθος || βίντεο timelapse, όπου φαίνονται οι αραιώσεις και πυκνώσεις του πλήθους κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης || πρόμο (promo) βίντεο, το οποίο γίνεται με την λογική των βίντεο από τις μελέτες εκδηλώσεων, σε μια προσπάθεια να αναπαρασταθεί η γενική αίσθηση του πλήθους. *ΥΓ²: Αυτή η σχεδιαστική πρόταση δε συνοδεύεται από φωτορεαλιστικές απεικονίσεις αλλά από φωτογραφικό υλικό και βίντεο που τεκμηριώνουν την υλοποίησή του και μεταφέρουν το πώς εφαρμόστηκε.

εικ. 21.

εικ. 22.

εικ. 23.

εικ. 24.

εικ. 25.

125

εικ. 20.

στιγμές Άνιμαλ Παρτυ

εικ. 19.

εικ. 18-25. στιγμές Άνιμαλ Πάρτυ ΙI

εικ. 18.

126

|| ΕΝΘΕΤΟ

127

καταγραφές

ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟ - ΣΤΗΣΙΜΟ ΠΑΡΤΥ Ο ΓΙΡΒΑ ανεβασμένος στην σκάλα. Μ’ αρέσει αυτή η διαγώνιος. Και εμένα πολύ. θεο

ΤΖΙΟΒΑΝΙ ΘΕΟ

ΤΖΙΟΒΑΝΙ Να την κρατήσουμε και από την άλλη. Έτσι; Μια χαρά είναι. Φέρε μου τα δεματικά.

ΓΙΡΒΑ ΘΕΟ ΓΙΡΒΑ

ΤΖΙΟΒΑΝΙ (στην ΘΕΟ) Είναι το αγαπημένο του Γιώργου. Ναι ρεεε.

ΓΙΡΒΑ

Ο ΓΙΡΒΑ κατεβαίνει από τη σκάλα

126

Μ’ αρέσει αυτός ο διάδρομος. Μήπως δεν χρειάζεται; Μας τρώει πολύ χώρο. Είναι πιο προστατευμένο το μπαρ.

ΓΙΡΒΑ ΤΖΙΟΒΑΝΙ ΘΕΟ ΓΙΡΒΑ

ΧΩΡΟΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ - ΣΤΗΣΙΜΟ ΤΟΥ ΠΑΡΤΥ Εσύ δεν θα κουβαλήσεις δύο. Γιατί; Σε αυτήν δώσατε.

ΚΑΚΑΛΟΣ ΘΕΟ

Δείχνει την ΕΥΑ. Ο ΚΑΚΑΛΟΣ παίρνει μια 24άδα μπύρες και την δίνει στη ΘΕΟ ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ - ΣΤΗΣΙΜΟ ΤΟΥ ΠΑΡΤΥ ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝΤΗΧΕΙΟ Ωραία τα πλαστικά κάτω. Είναι πιο industrial. Προστατεύουν και τα μηχανήματα. ΧΩΡΟΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ- ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΠΑΡΤΥ ΘΕΟ Όλοι έρχονται και φεύγουν, κανείς δεν μένει. Μπορεί να συμβεί και αυτό.

ΤΖΟ

ΘΕΟ Πάντως έχει ενδιαφέρον που όλοι πάνε στο μπαρ. ΧΩΡΟΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ - ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΠΑΡΤΥ Δεν υπάρχει ακόμα κόσμος. Η ΕΥΑ είναι αγχωμένη μήπως δεν έρθει κανείς. Ξαφνικά εμφανίζεται ο ΚΙΝΕΖΟΣ. Ο ΠΑΡΗΣ τον βλέπει και λέει στην ΕΥΑ ΠΑΡΗΣ Τώρα σίγουρα θα πάει καλά το πάρτι

ΦΥΛΑΚΑΣ Πες στην ψηλή να μου φέρει μια μπίρα μετά ΜΠΑΡ Πολύ δυνατά η μουσική. Τζιοβάνι, πόσο πάγο 2-3 παγάκια Και από αλκοόλ;

ΕΥΑ ΤΖΙΟΒΑΝΙ ΕΥΑ

127

ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΣΧΟΛΗ

Μέτρα μέχρι το 8.

ΤΖΙΟΒΑΝΙ

Όλα τα ποτά μπόμπες, δεν είχαν μπίλια DJ ΚΩΝ/ΝΑ ΚΡΗΤΗ Είναι αυτές οι κάρτες που έχουν σχεδιάσει που η καθεμία λέει κάτι να κάνεις. Ναι, ναι, ξέρω, ξέρω.

ΧΟΣ

ΧΩΡΟΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ Θεοδώρα καλά το κάνουμε;

ΑΝΝΑ

ΘΕΟ Δεν χρειάζεται να ακολουθείτε το βίντεο. Μόνο τις κινήσεις. Χορέψτε στο ρυθμό της μουσικής. Τα ΧΟΣ και η ΑΝΝΑ συνέχισαν να κοιτούν το βίντεο και να το αντιγράφουν όσο υπήρχαν οι μαύρες φιγούρες στον προτζέκτορα DJ

126

ΤΖΟ Αν θες μπορείς να κάνεις την αλλαγή εσύ. Όχι, όχι. Κάντο καλύτερα εσύ.

ΛΥΚΟΣ

ΧΩΡΟΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ ΘΕΟ Κάνετε πολύ καλό δίδυμο με τον Κινέζο Ναι! Με χορεύει. DJ

ΑΡΕΤΗ

ΛΥΚΟΣ Απλά είνα τρανς, δεν ξέρω αν κολλάει τώρα.

Δε πειράζει, δε πειράζει, βάλτο.

ΤΖΟ

ΧΩΡΟΣ ΣΤΑΣΗΣ Κάποια ΧΟΣ πάνε να πάρουν το καροτσάκι. Ο ΧΟΣ 1 θα έμπαινε, ο ΧΟΣ 2 θα έσπρωχνε. Η ΕΥΑ τους ρίχνει ένα βλέμμα τύπου δασκάλα δημοτικού που πιάνει τα παιδιά να κάνουν ζαβολιές. ΕΥΑ Τι το θέλετε αυτό; Να κάνουμε μια βόλτα

ΧΟΣ 1

ΕΥΑ Απλά αν σπάσει κανά ροδάκι θα έχουμε θέμα με τον φύλακα, αφήστε το καλύτερα. Οκέυ, σόρρυ.

ΧΟΣ 1

Το αφήνουν DJ

ΤΖΟ Δε μπορώ να κάνω κάτι, είναι λύκοι τώρα. ΧΩΡΟΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ ANNA Ρε πίσω από τα κοντέινερ είναι ένα ζευγάρι που κάνουν σεξ. Τους πέτυχα να της γλύφει τα βυζιά. Πολύ μεγάλα βυζιά!

DJ ΛΥΚΟΣ (δείχνει κάρτα λύκου χαμογελώντας) Έχω αυτό. Τι κάνω;

127

Κάποιος ΛΥΚΟΣ παίζει μέταλ. Ο ΒΕΑΤΒΟΧΑΣ στρέφεται προς την ΤΖΟ ΒΕΑΤΒΟΧΑΣ Βάλε από τα προηγούμενα!

ΤΖΟ Τέλεια! Έρχεσαι από ‘δω και βάζεις δύο τραγούδια. Πρέπει να το κάνω τώρα; Όποτε θες. Α εντάξει θα ‘ρθω σε λίγο τότε.

ΛΥΚΟΣ ΤΖΟ ΛΥΚΟΣ

ΧΩΡΟΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ ΘΕΟ Αααα Μαντ τράβα και τον διάδρομο και το πλήθος πίσω στα μηχανήματα. ΜΑΝΤ Οκ. Νομίζω δεν έχει κάτι άλλο ενδιαφέρον. ΘΕΟ Οκ. Ξεκουράσου τώρα. Πιες μια μπύρα. DJ

126

ΤΖΟ (σε ΛΥΚΟ) Μου δίνεις την κάρτα σου και θα σου δώσω μια άλλη. ΛΥΚΟΣ Θέλω να την κρατήσω για ενθύμιο. Η ΤΖΟ του δίνει μια έξτρα κάρτα χΟΣ για να ακυρωθεί η κάρτα του λύκου. DJ Μια απελπισμένη ΜΑΥΡΗ ΤΡΥΠΑ πλησιάζει ΜΑΥΡΗ ΤΡΥΠΑ Μπορώ να ανταλλάξω το πόδι; Μόνο με κάρτα

ΤΖΟ

ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ Τρία ΧΟΣ πετάνε με δύναμη το κουτάκι της μπύρας στα μηχανήματα. ΧΟΣ Πάμε ρεεε μαλάκα. DJ Εσύ κάνεις την εργασία; Ε, ναι, εγώ και άλλες δύο.

ΛΥΚΟΣ ΤΖΟ

ΛΥΚΟΣ Μπράβο πολύ ωραία φάση. Πολύ ενδιαφέρον. ΧΩΡΟΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ Η ΘΕΟ κάνει στην ΕΥΑ μια χειρονομία για να κοιτάξει προς τα πάνω. Η ΕΥΑ σηκώνει το κεφάλι και βλέπει χΟΣ 1 και χΟΣ 2 πάνω στην στέγη της αρχιτεκτονικής να χαζεύουν το πλήθος. Πιάνει το βλέμμα του χΟΣ 1 και με τα χέρια σε θέση παράκλησης τους κάνουν νόημα να κατέβουν. Γνέφουν καταφατικά κι εξαφανίζονται. ΑΝΝΑ Έπρεπε να τους είχατε δώσει καμιά κάμερα.

Μπορώ να βάλω τραγούδι; Πρέπει να έχεις κάρτα λύκο Έχει λύκο;

ΧΟΣ ΤΖΟ ΧΟΣ

ΤΖΟ Ναι, στο μπαρ έχει κάρτες, ψάξε αν έχει. DJ H ΘΕΟ τραβάει βίντεο με το κινητό της τηλέφωνο. Έρχεται ένας ΛΥΚΟΣ. ΛΥΚΟΣ Αυτή είναι η μαγνητοσκόπηση που λέγατε;

127

ΘΕΟ (γελώντας) Δεν είδες τις σταθερές κάμερες εντός σχολής; DJ ΛΥΚΟΣ Έχω αυτό (δείχνει κάρτα λύκου με χαμόγελο), τι κάνω; Α τέλεια! Έρχεσαι από ‘δω.

ΤΖΟ

ΧΩΡΟΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ Οι ΓΑΛΛΟΙ με μαλλιά “άνιμαλ”. Κάποιος είχε ένα ξύλο στο κεφάλι ΧΩΡΟΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ ΑΝΝΑ (χαρούμενα) Κάποιοι στο πλήθος συντονίστηκαν! ΜΠΑΡ Η ΕΥΑ ψάχνει μέσα στις κάρτες να βρει έναν λύκο για τον Γιούλιους. Ακούγεται μια μεθυσμένη ΦΩΝΗ δίπλα της

126

ΦΩΝΗ Ε αυτό που κάνεις είναι κλεψιά! ΧΩΡΟΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ Αααα εσύ έχεις λύκο. Ναι Θα τον δώσεις στον Γιούλιους; Σε μισή ώρα.

ΕΛΕΝΗ ΘΕΟΔΩΡΑ ΕΛΕΝΗ ΘΕΟ

Η ΕΛΕΝΗ μεταφράζει στον ΓΙΟΥΛΙΟΥΣ. Ο ΓΙΟΥΛΙΟΥΣ κοιτάζει θλιμμένος την ΘΕΟ και φεύγει. DJ ΤΖΟ Αν θες μπορείς να κάνεις εσύ την αλλαγή. Θέλω να πάω να το χορέψω.

ΛΥΚΟΣ

-Παίζεις τέλεια!

ΧΟΣ (φωναχτά προς την ΤΖΟ)

ΧΩΡΟΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ (στην ΘΕΟ) Αν αρχίσει να παίζει ο Μήτσος όλοι θα σταματήσουν να χορεύουν. DJ - ΑΛΛΑΓΗ ΒΑΡΔΙΑΣ ΤΖΟ Γενικά δεν ξέρω άμα σου είπε η Θεοδώρα. Έχουμε κάτι κάρτες όπου μπορεί κάποιος να έρχεται να βάζει δύο τραγούδια. ΜΗΤΣΟΣ Όχι δε μου είπε. Α, αλλά αυτό θα χαλάει τη ροή. Δε πειράζει, είναι πείραμα. ΧΩΡΟΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ Που είναι ο Μήτσος;

ΤΖΟ

ΤΖΟΑΝΝΑ

H ΕΥΑ κοιτάζει στον χώρο του που υπάρχουν 3 άγνωστα ΧΟΣ. Πρωτοβουλιακοί λύκοι.

ΤΖΟΑΝΝΑ

127

Μπαίνει ο ΜΗΤΣΟΣ στο κουβούκλιο.

DJ Η ΘΕΟ μιλάει στους ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΚΟΥΣ ΛΥΚΟΥΣ ΘΕΟ Σας είπε κάποιος να παίξετε;

Όχι να φύγουμε;

ΠΡΩΟΒΟΥΛΙΑΚΟΙ (τρομαγμένα)

ΘΕΟ Όχι συνεχίστε. Κατά τις 6 ο φύλακας θα κλείσει τη μουσική, να ξέρετε, οπότε προλαβαίνετε να παίξτε ότι θέλετε. ΧΩΡΟΣ ΣΤΑΣΗΣ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ, η ΑΛΚΗΣΤΙΣ η ΤΖΟ καθισμένοι κάτω. ΣΤΑΥΡΟΣ (δείχνει τις προβολές έκθεσης) Για εξήγησε μας τι είναι το καθένα. ΤΖΟ Είναι διάφορα events που καταγράφαμε. Έχει επιτάφιο, εκκλησία, πορεία, προεκλογική συγκέντρωση. ΑΛΚΗΣΤΙΣ

126

Ρεε τώρα κατάλαβα τι έχετε κάνει! Τέλειο ρε φίλε! ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ - ΞΗΜΕΡΩΜΑΤΑ Κάποιοι ΧΟΣ μαζεύουν σκουπίδια κάτω από τα πόδια των ΧΟΣ. Καμία αντίδραση. Μόνο η μουσική υπάρχει. Ένα ΧΟΣ πλησιάζει τη ΘΕΟ και της μιλάει σε άγνωστη γλώσσα. Δίπλα του μεταφράζει ένα ΧΟΣ. ΧΟΣ Είπε πως είσαι πολύ όμορφη. ΘΕΟ Ευχαριστώ. Το πρώτο ΧΟΣ συνεχίζει να χορεύει στο πλήθος. ΧΩΡΟΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ - ΞΗΜΕΡΩΜΑΤΑ Η ΕΥΑ μαζεύει σκουπίδια. Συναντάει τον ΒΑΓΓ που χορεύει. Επ, τι λέει;

ΒΑΓΓ

Μαζεύουμε σκουπίδια Θες βοήθεια; Όχι, όχι, κάτσε χόρεψε.

ΕΥΑ ΒΑΓΓ ΕΥΑ

Η ΕΥΑ συνεχίζει την πορεία της. Γυρίζει και βλέπει τον ΒΑΓΓ να μαζεύει άδειες μπύρες. Μετά από λίγο που ξαναγύρισε να τον κοιτάξει ο ΒΑΓΓ χόρευε. ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΣΧΟΛΗ - ΞΗΜΕΡΩΜΑΤΑ Έχει λίγο κρύο. Η ΆΝΝΑ στο ΦΥΛΑΚΑ Να μπω να πάρω ένα μπουφάν;

ΑΝΝΑ

ΦΥΛΑΚΑΣ Έλα να σε πάρω μια αγκαλιά να σε ζεστάνω ΧΩΡΟΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ - ΞΗΜΕΡΩΜΑΤΑ Όλοι χορεύουν trance. Η ΕΥΑ κλείνει τους προτζέκτορες, καμία αντίδραση.

Έγινε καλή φασούλα πάντως.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝΤΗΧΕΙΟ

127

ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟ - ΞΗΜΕΡΩΜΑΤΑ - ΞΕΣΤΗΣΙΜΟ

126

Οι καταγραφές είναι προσωπικές αναμνήσεις από το πάρτυ και όχι ηχογραφημένες μαρτυρίες

127

χρονικές μεταβολές των σχηματισμών του πλήθους στο πάρτυ

στιγμιότυπα βίντεο time lapse

αντί επιλόγου

“Τι είναι πλήθος;” Δεν απαντήσαμε εξ αρχής. Αναδιατυπώνοντας την ερώτηση: “Πώς ορίζουμε εμείς το πλήθος;”

Μας ενδιέφερε να μελετήσουμε το πλήθος σε ελεύθερη κίνηση. Για να βρούμε τι σημαίνει για εμάς αυτό πήγαμε σε χώρους όπου πιστεύαμε ότι υπάρχει και το καταγράφαμε. Σημαντικό στοιχείο της εργασίας είναι η κωδικοποίηση των στοιχείων του πλήθους μέσα από τα διαγράμματα της έντασης, όπου το πλήθος απεικονίζεται ως ένας αχινός. Η αναπαράσταση της εμπειρίας του πλήθους γίνεται περισσότερο κατανοητή μέσα από τα βίντεο, όπου κάθε φορά εστιάζουμε σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (πέρασμα, αντικείμενα, μετατόπιση, κοντινά κίνησης) και τα ηχοτοπία. Οι παρατηρήσεις για τις εκδηλώσεις, τους χώρους και τους συμμετέχοντες, καθώς και τα σχόλια μας πάνω σε αυτά αποτέλεσαν στοιχεία για την αναπαραγωγή της εμπειρίας του πλήθους μέσα από τη σύνθεση του Άνιμαλ πάρτυ. Ένα πάρτυ ανοιχτό, είναι πάρτυ για το πάρτυ. Στόχος μας ήταν ο πειραματισμός με την κίνηση και τη μουσική, δεν είχε σημασία τι μουσική θα ακουγόταν, αλλά πως θα επηρέαζε αυτή το σώμα. Καταλήγοντας, το πλήθος ορίζεται. Είναι παροδικό κι έχει ευμετάβλητα όρια, λειτουργεί ως δίκτυο σχέσεων και είναι ακέφαλο. Τα σώματα που το απαρτίζουν

133

Πλήθος θεωρούμε όλους όσους επιλέγουν να συναθροιστούν και βιώνουν στιγμές συντονισμού. Δηλαδή αν πέντε άτομα επιλέξουν να βρεθούν στο μπάνιο γιατί θέλουν να είναι με τον άλλον και συντονιστούν, ναι, είναι πλήθος. Αν δέκα άτομα ξεκινήσουν πορεία στην πλατεία Πανεπιστημίου κι έχουν την ένταση και την κοινή κατεύθυνση που θα τους θέσουν σε συντονισμό, ναι, είναι πλήθος. Το ότι εμείς οι τρεις επιλέξαμε να συνθέσουμε μια διπλωματική, κι ενώνουμε μυαλό και δύναμη σε έναν κοινό σκοπό, ναι, μας καθιστά πλήθος.

συντονίζονται, δηλαδή βιώνουν κοινές εντάσεις και μεταμορφώνονται μέσα σε αυτό. Η εμπειρία του πλήθους μπορεί να αναπαραχθεί και μέσα από την αναπαραγωγή μπορεί κάποιος να πειραματιστεί σε μεγάλο βαθμό πάνω στον σχεδιασμό της συνθήκης του πλήθους, αλλάζοντας με αυτόν τον τρόπο κάποια από τα χαρακτηριστικά του. Η αναπαράσταση της εμπειρίας του γίνεται αντιληπτή μέσα από βίντεο, ήχους, παρομοιώσεις και λέξεις καθώς είναι μια ζωντανή αίσθηση που δύσκολα απεικονίζεται με συνήθη σχεδιαστικά μέσα. Το πλήθος είναι μια κατάσταση που πρέπει να βιωθεί για να γίνει κατανοητή η αίσθηση του. Πρέπει να το διασχίσεις, να το ακουμπήσεις, να νιώσεις την ένταση του, να είσαι μέρος της έντασης, να κινηθείς ελεύθερα μέσα του.

134

Σώματα σε ελεύθερη κίνηση, συντονισμένα σώματα, πλήθος σωμάτων, πλήθος σκέτο.

135

_δώδεκα ακριβώς, φεύγει ο θυμός, σβήνουνε οι λέξεις μένει ο ρυθμός, κλείστ’ τα δυο σου μάτια ξέχασέ τα όλα, είμαι ο DJ και σε παίρνω στη κονσόλα

πόρτα βράδυ οθόνη λευκή φάλαινα βοή συντονισμός πόρτα σουσουρο βοή χΟΣ βοή ο ρ υ σουσο χΟΣ λευκή φάλαινα βίντεο σουσουρο χΟΣ κόρνες βίντεο χειροκρότημα πλήθος χειροκρότημα ή γλέντι βο βοή ήχος

οθόνη

ή βο

ήχος πλήθος ή στιγμ ντι έ ς λ γ κοί ό ι ισμ χΟΣ αστ βοή τον περ πλήθος συν στιγμη κόσμος

χΟ Σ συντονισ συντονι

χΟΣ βίντεο

ήχος χειροκρότημα γλέντι ή σουσουρο βο χΟΣ βράδυ

μπάρ μπάρ συντονισμό βοή πόρτα βοή

πλήθος θος ύπα πλήυρή τρ μα

χΟΣ

α ρύπ ρή τ μαυ σουσουρο σουσουρο

σουσουρο πλήθος σουσουρο κόρνες ήχος

χειροκρότημα σούσουρο ή

σουσουρο

μαυ

ρή τ

ρύπ

πλήθος

οθόνη σουσουρο ήχος

χΟΣ

σουσουρο

μαυ

χΟ Σ χΟΣ ικοί αστ περ α τρύπ ήχος μαυρή

βοή πλήθος ήχος ήχος πλήθοςή ς μ μό υρ γ ι στ ός χΟΣ νισ μα ο τ μ ι υν νισ έντ σ ντο χΟΣ γλκόσμος υ σ ή οί βοή βο στικπλήθος α ρ πε πλήθος ήχος πλήθος

χΟΣ

πλήθος

α ρύπ ρή τ ς ό μ νισ ντο υ σ ύπα ή τρ

μαυ

βο

σούσουρο

α ρύπ ρή τ

ήχος

α ρύπ ρή τ

ς μή χΟνΣισμό τιγ ς βοή ο ή σ ισμόχΟΣ τ ο ν β ον συ χειροκρότημα ντ ντι ι πλήθος λύκος χΟΣ συ γλέ γλέντ ικοί στιγμη χΟΣ αστ κόσμος ρ ήχος πε στιγμή ή πλήθος βοή στιγμ

ήχος ήχος

συντονισμός

μαυ

έκδήλωση

ήχος ήχος

εία πορ ρύπα ρή τ

ήχος πλήθος

γλέντι ή ήχος βο πλήθοςή μ στιγ μαυ

εο

χΟΣ

ήχος

πλήθος

ίντ

α ρύπ ρή τ μαυ βοή βοή ή ς βο λήθος μό ς πλήθος π νισ μό τιγμή σ ντο ν ισ συ το πλήθος ήχος ή πλήθοςή βο βοή μός οή ισ β στιγμικοί ον τ ή ν εραστήχος συ βο γλέντι βοή πλήθος στιγμή κόσμος ήχος χΟΣ ςσουσουρο ή ς σουσουρο βο μό νισ βοή νισμό χΟΣ ή το βο ο βοή ντο ς συ ν κόσμο τε συχΟΣ ή βίν βο ισμός τον στιγμη ο βίντες συν χΟΣ κόσμο στιγμη σμήνος πλήθος πλήθος χΟΣ στιγμη χΟΣ στιγμή κόσμος σούσουρο

πυροτέχνημα βοή βράδυ σούσουρο γλέντι ρο πυροτέχνημα σουσου γλέντι οθόνη σουσουρο δυ είμαστε χΟΣ βοή τρεις βίντεο η ήχος χΟΣ βράδυαγέλη βοή

ήχος

χΟΣ

υρο

σουσο

ισ ον ντ συ βοή

σούσουρο βράδυ

βο

λευ

συντονισμός

χΟΣ

ρύπ

ς μό

σουσουρο

βοή μαυρή τρύπα

γλέντι βράδυ λευκή φάλαινα

ήχος βίντεο χΟΣ χειροκρότημα

οή

χΟΣ

ος

λύκ

συντονισμός

ανιαλάφ ήκυελ ορυοσυοσ

υοσ

σουσουρο μπάρ βοή

χΟΣ

πόρτα συντονισμός βοή βοή πόρτα βοή

πόρτα

ορυοσυοσ ΣΟχ

συντονισμός

ΣΟχ

ανιαλάφ ήκυελ υδάρβ

χΟΣ

ορυοσ

συντονισμός

χΟΣ βίντεο

υρο

σουσο

ηνόθο υδάρβ χειροκρότημα ανιαλάφ ήκυελ ορυοσυοσ ή ατρόπ ςόμσινοτνυσ βο ΣΟχ ήοβ ο νοτνυσ ήοβ ρυοσυ οσ ανιαλάφ ήκυελ ορυοσυοσ ΣΟχ οετνίβ ςενρόκ ςοθήλπ αμητόρκοριεχ ιτνέλγ ήοβ ςοχή

χΟΣ βίντεο

ΣΟχ

ορυοσυοσ ςοθήλπ ορυοσυοσ ςενρόκ ςοχή

ηνόθο

ΣΟχ οετνίβ

χ ΣΟ μσινοτνυσ σινοτνυσ

υδάρβ

ρύπ

χΟΣ

ςοχή ορυοσύοσ αμητόρκοριεχ ήο υδάρβ ιτνέλγ β συντονισμός ορυοσυοσ βοή ΣΟχ πόρτα υδάρβ ο ρ υ ο σ υ ο βοή σ

ςό μσ χΟΣ ινοτ νυ

χειροκρότημα ή βο

βοή

σουσουρο

χΟΣ

συντονισμός βοή

χΟΣ

σουσουρο

ρή τ

ηνόθο ορυοσυοσ ςοχή

χΟΣ

μαυ

ράπμ ςόμσινοτνυσ ατρόπ ήοβ ήοβ

σουσουρο

σουσουρο υρο σούσο σουσουρο κόρνες πλήθος γλέντι βράδυ

ράπμ

σουσουρο

ΣΟχ

ρύπ

πλήθος

σουσουρο

ρύπ

χΟΣ

σουσουρο

ρύπ

πε

ρύπα

ρύπ

ρή τ

ί τικο ρασ

ρή τ

συντονισμό βοή πόρτα βοή χΟΣ

μαυ

κόρνες

ορυοσυοσ ράπμ ήοβ ήο β ήο β ορυοσυοσ

μαυ

βοή

χΟΣ

ήχος

σουσουρο κόρνες πλήθος

σουσουρο

χΟΣ

οθόνη

βοή

ς μό νισ ντο χΟΣ ι συ έντ γλκόσμο ς κοί στι πλήθος ς ήχος νισμό ντο χΟΣ

σουσουρο

συ

βοή χΟΣ ός βοή μ νισ γλέντιστικοί α ντοοή υ σ β περ χειροκρότημα χΟΣ πλήθος ή βο

ήχος πλήθος

πλήθος

ρο σου σού οθόνη σούσουρο σουσουρο πλήθος

ρύπ

γλέντι

ρή τ

υρο σουσο σουσουρο οθόνη σούσουρο κόρνες πλήθος πλήθος γλέντι στιγμή ήχος βράδυ ήχος βοή βοή

πλήθος

ουρο

μαυ

ΣΟχ ορυοσύοσ

ρή τ

τικ ή βο ερασ π

α βράδυ σουσουρο

ρύπ

πλήθος

σουσουρο

ρή τ

ντι γλέ

ςόμσινοτνυσ

μαυ

σουσουρο

ντ σουσουρο ς κόσμο υ σ κόρνες α οή ο ή β ε σουσουρο ρύπ ιγμ ός ίντ ρή τ πλήθος στ ονισμ μαυ χειροκρότημα β ο τ στιγμη γλέντι βίντες συν χΟΣ κόσμο στιγμη ήχος σμήνος ήχος πλήθος πλήθος στιγμη κόσμος απύ α ρτ ή α ρύπ ρυ ρύπ ρή τ α μ ρή τ μαυ μαυ απύ απύ ρτ ρτ ή ρ υ ήχος α μ ήοβ ςοθήλπ ήχος ςοθήλπ ύπα πλήθος α ρ π ύ ρτ ή ρή τ ρυα μαυ απύ μ χή ρτ ή α ςο ρυα ρύπ β μ ο ή ρή τ μαυ απύ ρ τ ςοχή ήρυ ςοχή αμ ςοχή ςοχή πλήθος ήχος απύ ρτ ή ρυ α ςοχή μ ύπα πλήθος ος αίερ ή τρ πλήθ αυρ ο α μ α π π ύρτ π ή απύρτ ύρτ στιγμ ήρυ ήρυ ήρυ πλήθος α αμ αμ μ ς μό νισ ΣΟ ντο ΣΟχ ίοκιτ χ συ ίοκι σαρ τσα επ ός πλήθος ρ μ ε ήχ ος π α ήχος π ύ νισ στιγμη ρτ ή ρυα ντο ςοθήλπ μ ςοχή συ πλήθος κόσμος πλήθος ντι γλέ ικοί αστ πλήθος ς ό α ήχος περ πύρ ήχος ισμ τ ήρ ήχος ον χΟΣ βοή υαμ τ ν συ πλήθος ντι πλήθος γλέ στικοί ή ήοβ ή ήχος α στιγμ βοή στιγμ περ ς ςοθήλπ μό πλήθος ός νισ χΟΣ ισμ ός ήμγιτ ςοθήλπ ςόμσ χΟΣ στιγμή τον ντο ισμ σ ινο υ συ ντι κοί συν στιγμη ντον οί άδ γλέ ι κόσμος συ τικ ς ο χ ή βίντεο βρ σ αστ βοή α ςοθή περ ήο ςόμσήοβ περ ήμγιτ λπ λήθος β ινο σ ς π ίοκιτσ μό ήο τνυσ ήοβ ςοχή αρ νισ α β α τρύπ ντι ντο τι ι τ νέλγ ς ο θ ή λ π γλέ τρύπ ήμγιτσ υρή συ λέν α ή Σ Ο χ ήμγιτσ ςοχή γ μ ρ μαυ οή βοή στιγμή βοςή ςό ΣΟχ β ςοχή ό βίντεο μσ ήοβμσινο ςοθήλπ ινο τνυ κόσμος τν σ ςομσόκ πλήθος ήοβ υ οε ήοβ ΣΟχ σ ς ήμ τν γ ό χΟΣ μ ίβ σιν ιτσ οτ α ύπα οε η μ γ ι τ σ ν ρ μάζ ΣΟχ υσ ςοτνίβ ρή τ μαυ ημγιτσ μσόκ ςονήμσ ς ο θ ή λ π ς ο θ ήλπ ο ημγιτσ ετ νί ςομσόκ ήμγιτσ ο

κή φάλαινα σουσουρο

σούσουρο

ρή τ

βοή

σουσουρο μπάρ βοή ή βο ή βο σουσουρο

χΟΣ βίντεο

μαυ

ήχος χΟΣ πλήθος ός μ βοή ονισος ντ όσμ υ σ κ ήχος χΟΣ πλήθοςο υρ σουσο

σούσουρο

α ρύπ ρή τ μαυ

α ρύπ ρή τ

πλήθος

μαυ

συ

α πλήθος ρύπ ρή τ ήχ ος ς μό νισ ντο

α ρύπ ρή τ βοή

μαυ

χΟΣ

μαυ

α ρύπ ρή τ

σουσουρο χειροκρότημα βοή βράδυ ς αγέλη μό ο λύκος σ ι σουσουρο χΟΣ ήθος ός κόσμος ν μ το ίντεκόσμος πλήθος πλήθος κόσμος πλ λευκή φάλαινα υν νισ μός α β σ ο σουσουρο λύκος τ σ λύκος τρύπ ι ν χΟΣ λύκος σούσουρο συ τεο τον υρή κος ς α ύ μ ο ν λ ν κ χειροκρότημα βί συχΟΣ σούσουρο λύ νες α ρύπ κόσμος κόρ πα οή κόσμος ρή τ β υ πυροτέχνημα ύ α μ τρ αγέλη έκσταση βοή πλήθος ή ρή ήχος ήχος ήχος πλήθος βοή γλέντι βο κόρνες πα μαυ ς ο θ ύ ή λ α ρ χειροκρότημα π ς ζ τ ο θ ή μά πλή ή ς μαυρ θέαμα χειροκρότημα κατούρημα ή βο ισμό χΟΣ έκδήλωση στιγμ ι ν α τ ς ν ο α μ ό έ ς τ ζ σούσουρο λ α μ γ ν ό ί μά θέ ικο συ νισ ισμ χΟΣ σελίδα το αστ βοή τον πλήθος οθόνη λύκος έκσταση υν περ πλήθος συν στιγμη σ α σούσουρο μα ρύπ κόσμος σούσουρο θέα ρή τ βοή υ α α ζ μ μα έκσταση μά βοή κόρνες στιγμή γλέντι α βοή π ύ στιγμή ρ ή ή ρή τ βο βο χΟΣ ήχος πλήθος μαυ κόσμος π μάζα είμαστε ύπα αλκόολ ή τρήχος αρκετές ρ πλήθος υ α άζα μ βίντεο κατούρημα ή έκσταση βο λύκος ηχεία αίσθηση πλήθος πάρτυ ήχος κατούρημα ήχος πάρτυ ή βο ς πλήθο ήχος ήχος αλκόολ ήχος χΟΣ λύκος ήχος ήχος πλήθος πλήθος βίντεο βίντεο ήθος λ π ή ή λύκος ός γμ ι σούσουρο μ στιγμ τ σ ς νισ ι ο ό ς τ ντ κοίκόσμος ό μ ν μ σ χΟΣ υ γλέ στι λύκος νι νισ χΟΣ α ήχος χΟΣ το ντο περ βοή υονρυοσυοσ συ ί γλέντι σχΟΣ πλήθος ικο θος στιγμή πλήμή αστ κόσμος ς ρ ε ό ιγ χΟΣ π ορυοσύοσ στ σμ ι ν ή λύκος βίντεο λύκος βο ντο υ σ ήχος βίν ός χειροκρότημα ισμ τε ή ν ο ο β χΟΣ το χΟΣ ή ο ή ν β συ στιγμή κος βοεο λ ύκο ς τ κόσμο ς ή βίνπλήθος κ βο Ανάσταση ήχος πλ ο λύκος ή βράδυ τε βο σουσουρο βοή βίν βοή βίντεο οθόνη βοή χΟΣ σουσουρο ήχος λύκος υρο ήχος λευκή ή ήχος σούσο βο βοή ς φάλαινα ο θ ή πλ θος βοή ή λ π ή κόρνες ή κόρνες ιγμ στιγμ στ ς λύκος ό ς διάδρομος χΟΣ ό μ χορός ο βίντε κόρ ισμ νισ χΟΣ ον χΟΣ το πλήθος β σ καμπάνα τ λύκ νες ν ός ι ν χειροκρότημα ίν υ υ ντ ος συ σμ ι συ τεοντον γλέ στικοί σχΟΣ ν λύκος σούσουρο σ ο ύ σ ο υ ορπλήθος ισμ λύκος α ντο σουσουρο λύκος ντο συ περ ς συθος λευκή φάλαινα ντο βίντ κόσμο πλήθος κόσμος πλή νισμ ός πλή ε ό νισ ο συ σουσουρο χΟΣ θος ς κόσμος λύκος μό ντο συ αγέλη απ ς νισ ντο ύρτ ήοβ βράδυ ήχος μό νισ λύκ βοή περ ήρυ αμ ς μό απύρτ χειροκρότημα ήρυαμ ο αστ πλήθος απύ ς στιγμρτ ή πλήθος βοή βοή βο ι κ ο β ή β ί ορυοσύοσ ή ρυα ο ή σ ο λύκος στιγμή μ υν χΟΣ ή περ ς ήχος το χΟΣ γλκόσμο έντ σ χΟΣ αστ κόσμος νισ λύκος ι υν σ ο υ σ ο υ ρ ήχος βοή βοή συοσ ο ορυολύκος μ συ γλέ γλέντ ικοί στιγμη χΟΣ το ός χΟΣ ι πλήθος ν ν ν σ βράδυ τ τ ι γλέντι ι τ σ τι ο χειροκρότημα συν ιγμ μό ήχος πλήθος οθοήλπ βοή νισμ χΟΣ ήχος ς το βίνςτε πλήθοςή ΣΟχ ήχος στ ός ςοθήλπ χΟνΣισμό κόρνες ήχ ος ιγμ χΟΣ βοή βοή α ήχος ς ς π ς ή ο πλήθος ύρτ θήλ σουσουρο απ πλήθο ήρυ π ύρτ σουσουρο βοή ΣΟχ στιγμ αμ πλήθος ήρυ ή γλέντι οθόνη αμ πλήθος ήχος ς ήχος πυροτέχνημα σουσου βο μό ήχος ή ήχος σούσουρο γλέντι ρο ορυοσύοσ νισ ο έκδήλωση γλέντι ντ πυροτέχνημα βοή βράδυ ορυοσυοσ ορυοσυοσ συ

αστ

ικοί

ύπα

ή τρ

βοή

περ

ρ μαυ

γλέντι σουσουρο λήθος ς πλήθος πμή ό ιγ μ χΟΣ στ ήχος νισ ήχος χΟΣ χΟΣ λήθος ή ς ή βο ισμό βοή στιγμικοί ν ο τ βίντεο σουσουρο ραστήχος βοή συν οή γλέντι πλήθος β στιγμή χΟΣ σουσουρο ήχος ήχος στιγμή χΟΣ χΟΣ ήχος ήχος ός ς σ μ ο ύσ ό ουρο ισ μ χειροκρότημα ον πλήθος νισ βράδυ γλέντι το κόσμος συντ βοή ν σ υ ο υσουρο ή χΟΣ σ χΟΣ ή βο τεο ιγμ ός χΟΣ βίν στ ονισμ τ στιγμη ο βράδυ βίντες συν χΟΣ κόσμο στιγμη σμήνος πλήθος πλήθος χΟΣ στιγμη ο χΟΣ οθόνη σουσουρο τε στιγμή όσμος

ύπα

ή τρ αυρ

σουσουρο χΟΣ

μαυ

ρή τ

ρύπ

πλήθος

μαυ

ρή τ

ήχος

ύπ ή τρ

μαυ

χΟΣ

α ρύπ ρή τ βοή μαυ

ρ ρή τ μαυ σουσουρο σουσουρο ύπα

πλήθος

εία πορ ρύπα ή ρ τ μαυ

σουσουρο

πλήθος θοςτρύπα ή λ π υρή μα

ήχος ήχος

πλήθος

σούσουρο

ήχος ήχος

μαυ

α ρύπ ρή τ

πλήθος

ύπα

ή τρ

ρ μαυ

κρότημα

κρότημα ή βο

βίντεο

πυροτέχνημα βοή βράδυ γλέντι έκδήλωση σούσουρο γλέντι ρο ήχος ή ήχος βο πυροτέχνημα σουσου ήχος ήχος πλήθοςή γλέντι οθόνη πλήθος στιγμ βοή σουσουρο σουσουρο πλήθος ς ήχος μή χΟΣ βοή ήχος χΟνΣισμό κόρνες τιγ ς βοή πλήθος ο βίντεο ή σ μό ς ή ήχος πλήθος μ βο νισ χΟΣ υντ μό γ ι σ χειροκρότημα τ βράδυ γλέντι σ νισ ντο ντι ι πλήθος ς χΟΣ το σουσουρο χΟΣ λύκος σου συ γλέ λέντ οί στιγμη μό βοή οή ήχος κ γ ι υν νισ χΟΣ αστι κόσμος έντ σ ήχος ντο χΟΣ γλκόσμος περ ή χΟΣ στιγμή συ ή ί ή βο ο πλήθος βοή βοή βο στικπλήθος στιγμ χειροκρότημα α ς ός βοή περ ήχος νισμό νισμ βράδυ αγέλη ός το ντο μ ν λύκος συ σουσουρο χΟΣ συ νισ τεο ος ός κόσμος πλήθος ντο ίν πλήθος κόσμος ήθ σμ ς ι ευκή φάλαινα β πα υ θος ς κόσμο σ σουσουρο λύκος πλντον ισμό α πλή υρή τρύ μα λύκος ρύπ χΟΣ χΟΣ μα συ τεο τον ρή τ ο ος ν ν ε ί υ μαυ β σ λύκ ίντ πα πλήθος β σουσουρο ρή τρύ κόσμος ο μαυ σουσουρο τε σουσουρο ος βίν α λύκ ρύπ α θος πλή βοή ρή τ ρύπ μαυ ρή τ μαυρή μαυ

ή βο

ρή βοή γλέντι συντονισμός μαυ οθόνη βοή ήχ ος ήχος ρο σουρο υ ήχος α ο α σ υ σουσουρο ο σ ρύπ τρύπ χος ρή τ υρή σουσουρο σουσουρο πλήθος μαυ πλήθος μα ή κόρνες μπάρ ιγμ τιγμή σ στ ς χΟΣ οί ς βοή ό πλήθος χΟΣ μό ικ βοή ισμ χΟΣ νισ αστ χΟΣ ρ ή γλέντι ον ε βίντεο το ο π τ ν β ι υν στιγμη τ σ ν συ βράδυ πλήθος ή γλέ στικοί ήχος χειροκρότημα ήχος βο κόσμος α βοή βοή σουσουρο περ ή χΟΣ ήχος ήχος πλήθος βο στιγμή ήχος στιγμή ήχος ή πλήθος βο πλήθος χΟΣ ή στιγμ μή ιγ τ ς σ α λύκος μό ρύπ ς λύκος ν ισ ρή τ οθόνη μπάρ λύκος μό μαυ ντο χΟΣ σουσουρο νισ χΟΣ συ το μπάρ ντι χΟΣ οί ήχος γλέ ικοί συν στιγμη ικ οή συντονισμός κόσμος αστ β αστ βοή περ βοή πόρτα π ερ πλήθος βοή ς στιγμή σ χΟΣ ουσουρο μό στιγμή ήχος πλήθος νισ ή βίντεο πλήθος βο ντο πλήθος συ σουσουρο πλήθος ήχος ή χΟΣ α χειροκρότημα κόρνες στιγμ ρύπ ς ήχος ρή τ χΟΣ βίντεο α μό μαυ βοή ή ρύπβράδυ νισ χΟΣ βο ο ήχος ρή τ τε ντο ός μαυ μ χειροκρότημα ή βίν συ στιγμη βράδυ νισ βο γλέντι ή κόσμος ή ντο πλήθος λύκος σουσουρο ήχος βο βο συ υρο α χΟΣ σουσο βίντεο ο ήχος ρύπ τε στιγμή ήχος μαυρή τ βοή βράδυ βίν οθόνη ήχος ρο ή ήχος σουσουρο ο ουσου σ β σουσουρο α πλήθος ρύπ ή κόρνες ρή τ στιγμ μαυ βοή πλήθος χΟΣ χΟΣ ή γλέντι βο

χΟΣ χΟ οθόνη α Σ ρύπ ρή τ συντονισμ μαυ συντονισ βράδυ οθόνη χΟΣ ικοί λευκή φάλαινα αστ σουσουρο συντονισμός περ πόρτα χΟΣ βοή βοή υρο ήχος σουσο λευκή φάλαινα σουσουρο χΟΣ σούσουρ οκόρνες βίντεο πλήθος χειροκρότημα γλέντι βοή σούσουρο χΟΣ

ήχος

ήχος λ π ήθος ή στιγμ

πλήθος πλήθος

ος

βοή μαυρή τρύπα

ρύπ

βοή

σουσουρο κόρνες πλήθος γλέντι

χειροκρότημα βοή ήχος

οθόνη

ή ιγμ στ χΟΣ

χειροκρότημα

α ρύπ ρή τ υ α μ

πλήθος

ή βο

σουσο

ρή μαυ

α τρύπ

πλήθος

ρή μαυ

στιγμή ήχος

α τρύπ

ήχος

χΟΣ λε βίντεο

χειροκρότημα ή βο

σουσουρο

σουσουρο σουσουρο σουσουρο κόρνες πλήθος γλέντι βράδυ

σουσουρο

πλήθος

κοί

οθόνη σουσουρο σουσουρο σουσουρο κόρνες ήχος πλήθος χΟΣ γλέντι βίντεο βοή βράδυ

στιγμή

ι αστ περ

ή βο στιγμή ήχος

σουσουρο

ήχος ήχος ήχος πλήθος ήθος λ π ή ς ή βο ισμό στιγμ ν ντι ο έ ς τ λ γ κοί ν ό ι συ ισμ χΟΣ αστ βοή ντον ρ ε στιγμη π πλήθος συ κόσμος

χειροκρότημα

σουσουρο

χΟΣ

ρύπ

ρή τ

ύπα

ρύπ ρή τ

μαυ

ικοί

μαυ

αστ

περ

μα

τρ υρή

ς μό νισ ντο χΟΣ συ ή βοή βο περ α ρύπ ρή τ βοή μαυ

σουσουρο

χΟΣ

στιγμ

ς βράδυ μό λύκος νισ τεο ντο βίν κόσμος χΟΣ χΟΣ

συ

πόρ

υρο

σουσουρο κόρνες πλήθος

πλήθος

ήχος βοή

ήχος ήχος

σούσουρο βράδυ

χΟΣ σουσουρο βίντεο

σουσουρο οθόνη λευκή φάλαινα συντονισμός σουσουρο βοή συντονισμός ο ρ υ σουσο

χΟΣ

ήχος

μπάρ

ήχος χειροκρότημα

γλέντι σουσουρο χΟΣ βράδυ

σούσουρο βράδυ

σουσουρο πλήθος σουσουρο κόρνες ήχος

οθόνη σουσουρο ήχος

α ρύπ ρή τ μαυ σουσουρο σουσουρο

πλήθος

ή ιγμ στ ύπα ή τρ

ρ μαυ λύκος

λύκος

ρύπ

ήχος ήχος πλήθος ή στιγμ ς μό νισ χΟΣ ντο συ ντι γλέ στικοί α βοή περ πλήθος ή

βο

χΟΣ

πλήθος θος ύπα πλήυρή τρ μα

πλήθος

ρύπ

ρή τ

μαυ

ρύπ

ρή τ

μαυ

ή βο ντι γλέ α ρύπ

στιγμή

βίντεο

ήχος

ρύπ

ρή τ

μαυ

μό

χΟΣ

τι

γλέν

ρύπ

ρή τ

βοή

ρή τ

μαυ

ρή τ

μαυ

ήχος ήχος ήχος λήθος πλήθος ή ή πλήθος στιγμ στιγμ ός ς μό ισμ ον χΟΣ ήχος νισ το ήχος υν στιγμη ντι γλέ στικοί σ κόσμος πλήθος α βοή ντι πλήθος ή περ στιγμ τιγμή πλήθος σ ός ς ς στιγμή ήχος μό σμό νισ χΟΣ οή ονι το ν υντ στιγμη τι συ ος λέν τικοί σ γ κόσμος ασ βοή περ

πλήθος ή στιγμ ς

στιγμή

νισ

ντο

συ

βίντεο

βοή πό

συντονισμός βοή πόρτα

χΟΣ

σουσουρο

υρο

σούσουρο

σουσουρο

ρύπ

ρή τ

μαυ

ήχος

μό

νισ

ντο

συ

σουσουρο

πλήθος

ρύπ

ρή τ

μαυ

πλήθος

σουσουρο

χΟΣ

σουσουρο

μαυ

ήχος ήχος πλήθος ή ιγμ στ ς μό νισ χΟΣ ντο τι συ λέν τικοί γ ασ περ

πανηγύρι

συντονισμός βοή

σουσουρο

χΟΣ

πλήθος

μό

νισ

ντο

μαυ

σουσουρο

ρύπ

σουσουρο

ρή τ

χΟΣ βίντεο

συντονισμός βοή πόρτα ο ρ υ ο σ βοή σου

αλκόολ

χΟΣ

σούσουρο

μαυ

α ρύπ ρή τ

χΟΣ

σουσουρο

ήχ

σουσουρο

συ

βράδυ οθόνη λευκή φάλαινα σουσουρο συντονισμός χΟΣ βοή βοή

υρο

ρύπ

ρή τ

α σουσουρο ρύπ ρή τ χΟΣ μαυ σουσουρο βράδυ βοή σούσ ο υρ ο πλήθος χΟΣ θος χΟΣ πλήθος πλή χΟΣ ή οθόνη στιγμ χΟΣ οθόνη οθόνη ήχος ή ς βο ισμό βοή ν το βοή συν οή πλήθος β στιγμή χΟΣ στιγμή

νισ

το

ήχος πλήθος στιγμή

σουσο

λευκή φάλαινα

ρύπ

ρή τ

μαυ

μό

συντονισμός βοή πόρτα ο ρ υ ο σ βοή σου σουσουρο χειροκρότημα ς ή χΟνΣισμό κόρνες χΟΣ βο το ν πλήθος χΟΣ υ α σ ρύπ τ τεο ή βίν ρ στιγμη υ μα ήχος ήχος χειροκρότημα πανηγύρι σουσουρο σουσουρο ή οή β αλκόολ βο ήχος συντονισμός συντονισμός ς ορυοσύοσ μό νισ ο τ ν βοή βοή συ σουσουρο πλήθος πλήθος είμαστε ήχος πλήθος βράδυ χΟΣ βοή χΟΣισμός ή ΟΣισμός χΟΣ βοή ιγμ ς ος ον ήχ χ κόρνες τ ς ο πλήθ ή υντ ον χορός βίντεο ή σ ισμόχΟΣ βοή σ τ χειροκρότ ς λήθος ο ν πλήθος ό μ β ον μ ιγ συ χειροκρότημα λύκος πλήθος στιγμη υ γλέντι στ ός χΟΣ νισ ντ λέντι ντι πλήθος ο υ ί τ χΟΣ στιγμη λύκος γ έ σ ή μ ν κόσμος ήχος κο γλ τι συ ήχος νισ ν χΟΣ αστι κόσμος έ ο στιγμή ήχος ντ χΟΣ γλκόσμος ή περ ή στιγμή συ πλήθος βοή στιγμ βο οή τικοί οή τιγμή θος βοή πλή β σ β σ χειροκρότημα πλήθος α ς περ βοή ς ήχος ισμό βράδυ ός θο ν ς ή ο αγέλη ισμ λ ς ό τ ν π ος ό μ ν ο μ θ συ νισ ντ ς νισ συ μό πλή ντο το βίντεο νισ υν μός συ ο σ χορός χορός ντ χορός νισ χορός συ χορός ντο χορός χΟΣ χορός συ

πανηγύρι

προβολές

πλήθος

ήτ αυρ

πλήθος μαυ

χΟΣ

βο

λύκος

βο

βοή γλέντι οι πυροτέχνημα οθόνη κόρες γλέ σουσουρο σουσουρο ήχος ι λένε ς σουσουρο αστ πλήθος αγαπώήχο περ ή κόρνες μ ιγ πλήθος στ ός φοίβη πλήθος χΟΣ μ στιγμή σ ι ν χΟΣ ήχος γλέντι βίντεο το ν ντι συ βράδυ βοή γλέ στικοί ήχος χειροκρότημα α βοή βοή ρ πε ή χΟΣ πλήθος βο

κοί

τίτλοι τέλους

|| τίτλοι τέλους Όλες οι μοναδικότητες που βοήθησαν στη διεκπεραίωση του Άνιμαλ Πάρτυ

_αφισοκόλληση_ Άννα, Ελένη, Εύα, Θέο, Κορίνα, Τζο

_φωτογραφίες_ Άννα, Ερατώ, Εύα Θεο,Τζο, Julius

_στήσιμο_ Άννα, Γίρβα, Δήμητρα, Εύα, Ζήσης, Θεο, Κορίνα, Κώστας, Τζιοβάνι, Τζο, Husseyin

_ βίντεο_ Εύα, Θεο, Μανταλένα Τζο, Husseyin

_αφίσες και κάρτες εκτύπωση_ impressink/ /Κωνσταντίνος

_υπολογισμός κάβας_ Αδριανός, Γίρβα, Εύα, Θεο, Τζιοβάνι

_προτζέκτορες_ Άπο, Ογλ Γίρβα

_ηχητικός εξοπλισμός και φώτα_ Αντηχείο

_μπαρ_ Άννα, Βάσια, Γίρβα, Δήμητρα Ελένη, Ερατώ, Εύα, Κορίνα, Κώνα, Μιχάλης,Τζιοβάνι

_laptop_ Δήμητρα, Θεο, Κορίνα, Μανταλένα, Τζο, Τζιοβάνι

_κάβα_ Κάκαλος

_συντονισμός μπαρ & πάγος_ Γίρβα, Τζιοβάνι

_κάμερα_ Άννα, Θέο, Μανταλένα

_PR_ όλοι όσοι έκαναν προώθηση και κοινοποίηση

_DJ_ Ζήσης, Μήτσος,Τζο

_μεταφορές_ κ.Δήμητρα, Πάρης

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε για την βοήθεια και την διαρκή παρουσία τους, τη Μανταλένα, τον Γίρβα, τον Τζιοβάνι και τις 2/5 Μωβ Ελέφαντες: Άννα και Ελένη.

139

_υλικά_ ανακύκλωση, Όγλ, Χάρις

|| ευρετήριο

αγέλη 21, 23, 24, 84, 110, 111 αλκοόλ 37, 41, 43, 64, 75, 84 Ανάσταση 19, 33, 34, 102 ατμόσφαιρα 34, 36, 41-43, 63, 64, 74, 75, 84, 1043

καρναβάλι 29, 38, 39, 81, 82, 84 κλαμπ (club) 7, 29, 39, 40, 62-69, 74, 80 κουβούκλιο 93, 103, 107, 118 κουλτούρα των πάρτυ 61, 61, 66, 80-82, 93 κάρτες 102, 107, 108, 109, 111, 120, 122, 123

βιντεοπροβολή 92, 102, 110 βρασμός 26

λαός 11, 20, 21, 23, 25, 38, 80, 81 λευκή φάλαινα 102, 108-110, 120 λύκος 103, 107, 108, 11, 122

γίγνεσθαι 82, 84, 85, 110, 111 γλέντι 37-39

140

διάδρομος 19, 39, 40, 42, 69, 92, 93, 118 δικοσμία 81, 82 δίκτυο 14, 23, 24, 83, 133

εκκλησιαστική γιορτή 29, 35 έκσταση 64, 80, 112, 123 επιτάφιος 33 ελεύθερη κίνηση 7, 29, 36, 47, 64, 82, 88, 102, 122, 123

μάζα 21, 23, 111 μεθόριος 15, 39, 110 μεσοδιάστημα 14, 21, 24, 83 μεταδοτική ασθένεια 19 μεταμόρφωση 54, 82-84 μίμηση 18, 82 μιξάρισμα 40, 63, 64 μπαρ 40-44, 63, 80, 93, 107, 108, 118 μοναδικότητα 7, 25

ναρκωτικές ουσίες 64, 66, 75, 85 ντι τζει (DJ) 38-44, 63, 65-67, 93, 107, 108, 111, 117, 120, 127 ντισκοτέκ (discoteque) 62-67 νυχτερινή διασκέδαση 63, 68

ζώο 84, 84

ηχητικός εξοπλισμός 65, 35, 39, 4, 42, 102, 103, 120

όρια 7, 14, 15, 30, 31, 33, 34, 42, 43, 120, 133

θέαμα 18, 31, 32, 34-38, 40, 44, 67, 108, 111, 112, 120, 123 θεατής 31, 34-39

παρέλαση 27, 31, 32, 38, 103 πικ 19, 26, 36, 37, 40, 62, 66, 67 πίστα 37, 39, 41-43, 63, 65, 68, 69, 93, 118, 120 πολλαπλότητα 7, 20, 24, 85, 110 πορεία 18, 29-31, 33, 38, 39, 41, 63, 133 προεκλογική συγκέντρωση 29, 32 πέρασμα 16, 17, 29, 32, 39, 40, 42-44, 94, 112, 118, 124, 133

ιβέντ (event) 18, 29, 87, 93, 107 ιντερμισιον (intermission) 102, 109, 110, 120

ρυθμός 18, 30, 32, 36-40, 43, 62, 65, 67, 75, 103, 110, 118, 123

σκηνή 20, 32, 36, 37, 64, 66, 69, 74 σκυλάδικο 68, 69 σμήνος 19, 24, 85, 102 στρατός 25, 35 συναυλία 16, 18, 31, 36, 37 συνέρχεσθαι 14, 15, 29, 80 συντονισμός 18, 26, 29-32, 34, 36, 40-42, 83, 110 σούσουρο 4, 30, 31, 35, 39

141

τραπεζοκαθίσματα 31, 37

υποκουλτούρα 74

φασέος 43, 44 φέις κοντρόλ (face control) 64, 80 φώτα 34, 36, 40-42, 63

χειροκρότημα 31, 32, 36, 37, 103 χΟΣ 108-112, 120, 122-124 χώρος έκστασης 93, 102, 103, 107, 118 χώρος στάσης 93, 107, 118

|| βιβλιογραφία

ξενόγλωσση // Hardt, M. & Negri, A. (2006), Multitude, Αγγλία: Penguin Books // McBride, J. (2007), Ηip-Ηop planet στο National Geographic // Turner, V. (1969), The Ritual Process: Structure and anti-structure, Σικάγο: Aldine Pub. Co.

ελληνική // Bakhtin, M. (2017) Ο Ραμπελαί και ο κόσμος του, Για τη λαϊκή κουλτούρα του Μεσσαίωνα και της Αναγέννησης, μτφρ Γιώργος Πινακούλας, Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης

142

// Butler, J. (2017) Σημειώσεις για μια επιτελεστική θεωρία της συνάθροισης, μτφρ Μιχάλης Λαλιώτης, Αθήνα: angelus novus // Deleuze G., Guattari F. (2017), Καπιταλισμός και Σχιζοφρένεια, 2. Χιλια Πλατώματα, μτφρ Πατσογιάννης Βασίλης, Αθήνα: Πλέθρον // Freud S. (1977), Ψυχολογία των μαζών και ανάλυση του Εγώ, μτφρ Τρικεριώτη Κλαίρη, Αθήνα: Επίκουρος // Virno P. (2006), Γραμματική του πλήθους, Γιαν μια ανάλυση των σύγχρονων μορφών ζωής, μτφρ Πασσας Βασίλης, Αθήνα: Αλεξάνδρεια- Οδυσσέας // Βαμβακάς, Β., Παναγιωτόπουλος, Π. (επιμ.) (2014), Η Ελλάδα στη δεκαετία του ’80, Κοινωνικό πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό, Αθήνα: Επίκεντρο // Μπουμπάρης, Ν., (2000) Νεανική κουλτούρα και επικοινωνία στην ύστερη νεωτερικότητα, Διδακτορική Διατριβή, ΕΚΠΑ, Αθήνα // Κοτιώνης Ζ. (2012), Πληθοδομές, Το πλήθος, Τα κοινά και η Αρχιτεκτονική, Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλία // Πετρόπουλος Η. (2014), Το Άγιο Χασισάκι, Αθήνα: ΝΕΦΕΛΗ

ιστοσελίδες

// https://www.slang.gr τελευταία πρόσβαση 01.08.19

ντοκιμαντέρ // Αθήνα σε Έκσταση (2018) Χρήστος Σαρρής, Αθήνα: VICE

διαθέσιμο: https://video.vice.com/gr/video/athens-in-ecstasy/5b03cbe6f1cdb36f4504e1b7 τελευταία πρόσβαση 08.09.19

// Studio 54 (2018) Matt Tyrnauer, U.S.A, Los Angeles, California: Α&Ε indie ﬁlms, Altimeter Films, Passion Pictures

βίντεο (για σύνθεση βιντεοπροβολής) // Flight of the Starlings (2016), Jan van IJken, Netherlands :National Geographic

Διαθέσιμο: https://www.youtube.com/watch?v=V4f_1_r80RY&list=PL40Xjb5_rKo1uWNfBnwFUYf_oHV3qvxE0&index=2 τελευταία πρόσβαση 03.06.19

// Lens of Time: Secrets of Schooling (2017), Spine Films

Διαθέσιμο: https://www.youtube.com/watch?v=Y-5fﬂ5_7AI&list=PL40Xjb5_rKo1uWNfBnwFUf_oHV3qvxE0 τελευταία πρόσβαση 03.06.19

// (2016), Jan van IJken, Netherlands: National geographic

Διαθέσιμο: https://www.yotube.com/watch?v=9pRC-lPuhuU&list=PL40Xjb5_rKo1uWNfBnwFUYf_oHV3qvxE0&index=3 τελευταία πρόσβαση 03.06.19

διαθέσιμο: https://www.youtube.com/watch?v=QLV_K7DVeyU&list=PL40Xjb5_rKo1uWNfBnwFUYf_oHV3qvxE0&index=19 τελευταία πρόσβαση 03.06.19

// Mesmerising Mass Sheep Herding (2016), New Zealand: Caters Clips

143

// These Flamingos Have Sweet Dance Moves (2017), Argentina: nat geo wild

διαθεσιμο: https://www.youtube.com/watch?v=tDQw21ntR64&list=PL40Xjb5_rKo1uWNfBnwFUYf_oHV3qvxE0&index=24 τελευταία πρόσβαση 03.06.19

πηγές εικόνων

Όλες οι εικόνες είναι προσωπικό αρχείο φίλων και δικό μας. Πιο αναλυτικά: // // // // // //

εικ. 14-25 εικ. 7, 8 εικ. 4, 5 εικ. 6 εικ. 2, 3 εικ. 1, 9, 10

Ανιμαλ Πάρτυ Ξυπολιτίδου Κορίνα Παναγιωτοπούλου Δήμητρα Σημαιοφορίδου Παναγιώτα Χατζηπαναγιώτου Αλεξ Πουπάκη Τζοάννα

πηγή “ελαφρώς σημειωμένες σελίδες” (στίχοι) // σελ. 11, 135 // σελ. 45 // σελ. 57 // σελ. 45 // σελ. 1 // σελ. 144 // σελ. 2

12 Ακριβώς, στιχουργός: Goin' Through, ερμηνευτής: Goin' Through Push The Tempo, σύνθεση: Fatboy Slim Taboo, στιχουργός: Gater, ερμηνευτής:Gater Είμαι ένας άλλος, στιχουργός: Δρούτσα Ε., ερμηνευτής: Νίνο Είμαστε δυο, στιχουργός: Θεοδωράκης Μ., ερμηνευτής: Καλογιάννης Α. Μετά από εσένα το χάος, στιχουργός: Θεοφάνους Γ. ερμηνευτής: Ρουβάς Σ. Ο Όρθος του Αγίου και Μεγάλου Σαββάτου

144

μετά από εσένα το χάος μετά από εσένα το τίποτα

επιμέλεια κειμένου: Γιώτα Σημαιοφορίδου επιμέλεια αγγλικής μετάφρασης περιλήψεων: Christine Bohart Poupakis γραμματοσειρές: Helvetica Neue Light Aka Acid Compacta Gfs Elpis Tahoma τυπώθηκε στο: impressink

ΜΩΒ ΕΛΕΦΑΝΤΕΣ