Toscane

Italië

TOSCANE De Chianti tussen Siena en Firenze

W

Toscane kenmerkt zich door enkele zeer belangrijke kunststeden zoals Siena en Firenze maar ook en vooral door de olijfplantages en wijngaarden waarbij de Chianti streek een van de beste wijnen ter wereld voortbrengt zoals de Chianti Classico en de pittigste olijfolie zoals de Amoliv Extra Vergine

We brengen u deze reportage vanuit de B&B Amoliv van Erika Raes die naast haar dagtaak als gastvrouw ook producent is van de extra Vergine olijfolie met dezelfde naam, Amoliv.

AANKOMST

We landen in Bologna waar onze huurwagenreeds klaar staat zodat we in de namiddag op onze bestemming arriveren. We worden er aller hartelijkst verwelkomd en nemen onze intrek in één van de gastenkamers.

Onderweg hebben we al met volle teugen genoten van de glooiende vlakten waarin de typische Toscaanse villa’s en dorpjes als schilderingen verborgen liggen. De streek charmeert en dan hebben we eigenlijk nog niets gezien want de Chianti, Siena en Firenze moeten zich nog openbaren.

TOSCANE

Toscane heeft heel wat te bieden. Vooreerst is er het enorme aanbod aan cultuurschatten. Dit heeft natuurlijk alles te maken met de

lange geschiedenis die deze indrukwekkende streek meedraagt. In Toscane waren de fameuze Etrusken de wegbereiders nog voor de Romeinen. Toen al stonden de Etruskische kunstenaars bekend voor hun kwaliteit. De geest van dit mysterieuze volk herleefde in de Renaissance waarvan Toscane met recht de bakermat kan worden genoemd. Ook de schilder- en de beeldhouwkunst werden, met de mens als centraal punt, “echter”. Leonardo da Vinci, de schrijver Dante en Botticelli zijn zowat de beroemdste kunstenaars uit deze Renaissance. De bron ervan ligt in Toscane, en de westelijke wereld wordt er tot op de dag van vandaag door beïnvloed. Het mooiste aan Toscane zijn de panorama’s, de groene en soms grillige heuvels waarop rustieke dorpjes liggen te schitteren. Ook de vele kerkjes en kasteeltjes bieden een afwisselende aanblik, en overal staan cipressen als groene toortsen in het landschap met daarboven een witgloei-

ende zon in een blauwe hemel, hier is het leven goed, warm en vriendelijk.

Toscane bezoek je op een rustig tempo, het is niet ontstaan om in één dag te ontdekken.

Daar neem je de tijd voor en je laat het over je heen komen, je zoekt er niet naar. Dolce far niente.

Wie dit stukje Italië met de Hemingway-methode wil ontdekken moet net als hij neerstrijken op een terras of pleintje met een drankje erbij en kijkend naar het leven, genieten van ieder moment.

In Siena heerst er steeds een gezellige drukte op de verschillende pleinen.

SIENA

Siena ligt 322 meter boven de zeespiegel in het hart van Toscane, omgeven door een landschap van wijngaarden, olijfbomen en cipressen. Siena bestaat voor het grootste gedeelte uit vele smalle oude trappen, sierlijke bogen, fraaie pleinen en karakteristieke huizen van roodgebakken klei. De stad was vroeger een

Romeinse nederzetting en droeg de naam Sena Julia. De stad werd belangrijk in de Middeleeuwen toen men er de zetel vestigde van de Lombarden en later werd het zelfs de thuisbasis van de Karolingers. Veel van de oude middeleeuwse straatjes komen uit op de Piazza del Campo, een plein in waaiervorm uit de 12-de eeuw, verdeeld in negen vakken. Deze vakken symboliseren de Raad van Negen, zij vertegenwoordigden het stadsbestuur in de middeleeuwen dat uit 9 rijke kooplui bestond.

Siena is gebouwd op zeven heuvels waardoor je al wandelend tussen de oude huizen op verrassende zichten op de stad en de omgeving stuit, met natuurlijk steeds de 102 meter hoge klokkentoren genaamd Torre del Mangia op de achtergrond. Na een lange periode van dominantie door verschillende legers, werd de stad in 1147 onafhankelijk. Niet veel later begon de stad met het uitbreiden van haar grondgebied.

Deze expansiepolitiek leidde tot problemen met Firenze en in 1555, na een lang beleg, werd Siena veroverd door de Florentijnen, hierdoor verloor Siena haar onafhankelijkheid en moest haar rijkdommen en bezittingen delen met het Hertogdom Firenze.

De stad is van grote artistieke waarde omdat er zich zoveel schitterende monumenten bevinden: het Piazza del Campo is één van de mooiste Middeleeuwse pleinen in Italië. Rond dit schelpvormig plein vind je tal van cafés en restaurantjes, maar een goede raad, zoek één van die restaurantjes op die in de zijstraatjes van het plein liggen, hier ontdek je de ware Toscaanse keuken, ristorantes die bovendien heel wat prijsvriendelijker zijn.

Op het plein vonden in de middeleeuwen heel wat wedstrijden plaats. Ook nu nog wordt het gebruikt voor evenementen. Jaarlijks wordt er op 2 juli en 16 augustus een paardenrace gehouden, de Palio.

CHIANTI

Chianti is een rode wijn uit het gelijknamig wijnbouwgebied in Toscane, ten zuiden van de stad Firenze. Het gebied meet van noord naar zuid 160 km en is daarmee groter dan de Franse wijnstreek Bordeaux.

De wijn was in de jaren zestig verworden tot een synoniem voor slechte wijn. Inmiddels hebben de wijnen een sterke reputatie opgebouwd dankzij een ver doorgedreven controle en een verbeterde kwaliteit. De wijn wordt uit nostalgisch-toeristisch oogmerk ook nog geleverd in mandflessen. Chianti heeft de hoogste Italiaanse kwalificering DOCG (Denominazione di Origine Controllata e Garantita). De

wijn wordt verkregen uit Sangiovese druiven met per wijnmaker verschillende toevoegingen van Canaiolo Nero, Malvasia Bianca, Trebbiano Toscana en rode druiven zoals Colorino, Cabernet Sauvignon of Merlot. Vroeger moest Chianti voor 10 tot 20 % bestaan uit de witte druivenrassen Malvasia en Trebbiano, maar met de komst van de DOCG kwalificatie kan een wijnboer ook een wijn uit 100% rode druiven maken. Sinds 2005 is het voor de Chianti Classico DOCG niet meer toegestaan om witte druiven als Malvasia en Trebbiano te gebruiken.

De wijn heeft over het algemeen een helder rode kleur en ruikt fris, wat fruitig en naar viooltjes. De kwaliteit van de wijn beweegt zich tussen matig en zeer goed. De bulk van de Chianti productie, met nog steeds een substantieel aandeel witte druiven, mag niet te lang worden bewaard, maar kan het beste jong worden gedronken. De echte top Chianti’s kunnen echter lang worden bewaard, en worden dan een bijzondere -vaak zeer dure- wijn met een donker oranje-rode kleur.

De Chianti uit gebieden die aan het klassieke (classico) gebied grenzen hebben de naam Chianti met de toevoeging van de naam van het eigen gebied: Colli Aretini, Colli Fiorentini, Colli Senesi, Colline Pisane, Montalbano, Montespertoli of Rufina. Op de fles hebben ze allen hun eigen logo. Zo is bijvoorbeeld de Chianti Classico te herkennen aan het logo met de afbeelding van een zwarte haan, de Gallo Nero.

Deze Gallo Nero is geen kwaliteitskeurmerk, maar geeft alleen aan dat de producent is aan-

gesloten bij het consortium van wijnboeren in de Chianti Classico. Er zijn een aantal grote en gerenommeerde producenten die niet bij dit consortium zijn aangesloten en voortreffelijke wijnen maken. Wanneer aan de voorwaarde van twee jaar lagering op fust en drie maanden rijping in de fles wordt voldaan, mag de wijn het predicaat “Riserva” hebben. Een Riserva uit de gebieden Colli Fiorentini en Rufina moet echter minimaal zes maanden op de fles hebben gerijpt. Deze periode wordt gerekend vanaf 1 januari van het jaar volgend op de oogst van de druiven.

Tussen Siena en Firenze ligt het land van de Chianti Classico. Het is een vrij ongerept ge-

te rijden en onderweg te genieten van al het moois en lekkers dat de streek te bieden heeft Wij maakten voor u een korte bloemlezing.

bied, 200 tot 600 meter boven het zeeniveau, voor de helft ingenomen door bossen. De andere helft is gecultiveerd: graangewassen, fruit, olijfbomen en natuurlijk wijngaarden! In het heuvellandschap wisselen hoeven, burchten, kastelen, abdijen, kerkjes en dorpjes elkaar af. De tijd lijkt er stil te hebben gestaan.

Geuren en kleuren wisselen met de seizoenen, elk met een eigen charme. In de herfst, als de natuur een roodgouden kleed aantrekt, is het moment aangebroken van de druivenoogst, al eeuwenlang een belangrijk onderdeel van het Toscaanse leven.

De reputatie van deze Toscaanse wijn is gestadig gegroeid. In 1716 erkende Peotro Leopoldo, Groothertog van Toscane, deze wijn als ëdenominazione di origine controllataí en legde de grenzen van het gebied bij decreet

RADDA IN CHIANTI Ten oosten van de Chiantiroute en in het hartje van de Chianti, ligt Radda. Dit dorpje heeft het meest van alle dorpjes in de omgeving, zijn oud, middeleeuws karakter behouden.

Gelegen op een heuvel was de toenmalige ëstadí, de zetel van de middeleeuwse íLega di Chiantií. De Piazza Ferrucci, gelegen in het minuscuul dorpscentrum, is nog steeds de ontmoetingsplaats van de plaatselijke bewoners. Ook het ëPalazzo del Podestaí, naast de hoofdkerk, met zijn fresco’s, oude kruisen en wapenschilden, is het bezoeken waard.

Hier bezochten wij wijnmaker Castello d’Albola die o.a. de Le Ellere, een Chianti Classico op de markt brengt. Deze wijnmakerij is te bezoe-

Ligt samen met Radda, Greve en Castellina aan de Chiantigiana, de route die je via kronkelende wegen doorheen het prachtige Chianti-landschap loodst. Tien kilometer ten zuiden van Gaiole ligt het Castello di Brolio. Dit is een groot vijfhoekig fort, waar in de 19de eeuw een elegant bakstenen huis aan toegevoegd werd.

Je hebt er een mooi uitzicht!

FIRENZE

Firenze ademt kunst, en de schoonheid van de pleinen, palazzi, kathedralen en musea is alles omvattend.

Slenterend door de stad ontdek je marktpleinen met lederverkopers, kleurrijke terrasjes en verborgen hoekjes. Vergeet ook niet omhoog te kijken, en ontdek de defensieve bouwstijl van Firenze, pas hoger tekent zich het palazzo af. Eeuwen van rijkdom, macht, bezetting en cultuurgeschiedenis hebben de stad tot een waar kunstmekka gemaakt. Maak ook van de gelegenheid gebruik om ‘s middags in een trattoria een tafeltje te reserveren om er te genieten van de befaamde Tos-

ken om 12 uur, 14 uur en 17 uur via een geleide wandeling over het domein en een bezoek langs de enorme wijnvaten met achteraf een degustatie in de historische gebouwen van het domein.

vast. De Chianti-streek was daarmee het eerste officieel omlijnde wijngebied. Deze ontwikkeling viel zowat samen met de introductie van de dikbuikige flessen (fiasco) die met hun raffia-jasje zowat het symbool van de Chianti zouden worden. Momenteel wijden ongeveer 250 rurale bedrijven zich aan de productie en commercialisatie van de toch wel wereldberoemde Chianti-wijn.

DE CHIANTI ROUTE

B&B Amoliv grenst zowat aan deze prachtige route en het zou dan ook zonde zijn deze niet

GREVE IN CHIANTI Deze hoofdstad van de Chianti Classico heeft het karakter van een gezellig, sfeervol dorp. Het staat vooral bekend om het Piazza Mercatale. Dit driehoekige marktplein is omzoomd met huisjes en winkeltjes met arcaden. Op wandelafstand van het marktplein, achter de supermarkt, vind je het interessante Museo del Vino. Je kan er oude wijnwerktuigen bewonderen en in een gezellig kader de wijnen van de streek ontdekken.

CASTELLINA IN CHIANTI In dit typisch middeleeuwse dorpje in de Chianti kan je genieten van de typische Toscaanse sfeer. Het Piazza Del Comune is zeker het bezoeken waard. In de burcht ëRocca Medioevale dal XV secoloí kan je overblijfselen van de Etrusken bekijken.

GAIOLE IN CHIANTI

caanse keuken. Ook hier trek je best enkele uurtjes voor uit omdat eten zo belangrijk is, en ook om de heetste uren van de dag in aangename koelte door te brengen, iets dat trouwens vrijwel door iedereen gedaan wordt. Pas rond 17 of 18 uur is weer bedrijvigheid te bespeuren en kom je de mooiste vrouwen tegen, met Cavalli handtas en modebewust opgekleed.

De Florentijnen zijn hun stad waardig, elegantie viert hier hoogtij, want ‘Fare la bella figura’, is tonen dat je stijl hebt, en daar gaat het om.

Het silhouet van Firenze wordt sterk gedomi-

neerd door de torenspitsen van de vele kerken en paleizen. Het meest in het oog springt de grote koepel van de kathedraal Santa Maria del Fiore, ontworpen door Brunelleschi.

Firenze is ontegensprekelijk de geboorteplaats van de renaissance, de kunstuiting die ontstond rond 1400. Een van de bekendste kunstenaars is Michelangelo, die er het bekende beeld “David” creëerde. Het ruim vijf meter hoge beeld stond oorspronkelijk voor het Palazzo Vecchio, maar is nu te zien in de Galleria dell’Accademia.

Dat Palazzo Vecchio staat aan de Piazza della Signoria. Het is het hart van de stad, met een uitgesproken middeleeuws karakter. Aan hetzelfde plein staat het beroemde kunstmuseum Uffizi.

Veel bruggen over de rivier Arno, die als een zilveren lint door de stad loopt, werden verwoest in de tweede wereldoorlog, uitzondering is de Ponte Vecchio uit 1345, zij bleef als bij wonder gespaard. Boven de winkeltjes op deze brug loopt een gang die in 1565 werd aangelegd, uitsluitend voor de machtige familie De Medici. Zo hoefde deze familie zich niet onder het gewone volk te begeven!

De winkeltjes op de brug, langs de buitenzijde

net allemaal kleine huisjes, geven er hun inhoud in alle pracht prijs, het zijn bijna allemaal juwelierszaken die er in gevestigd zijn en alleen al over de brug lopen geeft een apart gevoel.

Over Firenze kunnen we heel wat bladzijden vullen, de pleintjes, terrasjes, mensen en cultuur wisselen elkaar onafgebroken af. Kuieren door de smalle straatjes en dan plots op een

B&B AMOLIV

B&B Amoliv is een typische boerderij volledig vernieuwd in 2006 gelegen op de rand van het Natuurpark van Cavriglia omgeven door 4 Ha grond met bossen en olijfbomen. Zes kamers in formule B&B, waarvan 2 met een eigen uitgeruste keuken. Amoliv is de ideale vakantieplaats voor wie Toscane wil ontdekken, gelegen op slechts 45km van Arezzo, Siena en Firenze, op enkele km van de befaamde Chianti Classico wijnstreek en vele andere parels van Toscane.

De kamers zijn volledig nieuw (einde mei 2006) met alle comfort om U meteen thuis te voelen. Alle gepersonaliseerde kamers beschikken over een dubbel bed, eigen badkamer met douche, wc, tv en radio en naast het grote terras ook een privé terrasje. In het veblijf is ontbijtbuffet inbegrepen en wie wil kan gebruik maken van de gastentafel: 5 x per week met typische producten en gerechten aan 15 euro/persoon voor een voorgerecht, hoofdgerecht en dessert. Kinderen tot 12 jaar 10 euro/maaltijd en tijdens de zomer een BBQ-avond/per week • Zwembad met ligzetels en parasols (open van ongeveer 15 mei tot 15 oktober) • Ping-Pong tafel en gratis parking op het domein.

Gastvrouw Erika Raes komt uit Oostende en is haar hart verloren aan Toscane.

Ze heeft haar eigen olijfboerderij en produceert één van de beste olijfolie’s.

Mogelijkheid tot aankoop van wijn en olijfolie.

B&B AMOLIV - Podere La Fratta - Massa Sabbioni - 52022 Cavriglia - Toscana Phone: +39 3356548332 - welkom@amoliv.com - www.amoliv.com

groot plein uitkomen, dat is allemaal Firenze, maar je doet deze levendige cultuurstad alle eer aan door haar zelf te bezoeken, meer dan Pisa spoort zij aan tot ontdekken, en wij trokken er zelfs twee volle dagen voor uit om toch maar zoveel mogelijk te zien en te genieten.

De Olijfboom

E

Het was de droom van Erika om het landgoed met prachtige olijfgaard, die tot 7 jaar geleden nog in produktie was verder te zetten en tegelijkertijd het huis te openen voor mensen die Toscane willen ontdekken.

ERIKA RAES

15-35% olie, afhankelijk van de soort, de bodemgesteldheid en de weersomstandigheden.

Olijfolie wordt als een gezond voedingsbestanddeel beschouwd. Dit heeft twee redenen. Een reden is dat de olie rijk is aan enkelvoudig onverzadigde vetzuren, welke de neiging hebben de kwalijker vetten in het menselijk lichaam te vervangen. De tweede reden is dat zich in olijfolie een aantal stoffen bevinden, zoals natuurlijke anti-oxidanten die cellen beschermen tegen veroudering. Om deze redenen kan het, zelfs bij een vetarm dieet nog steeds zinvol zijn om olijfolie te nuttigen. Olijven bevatten onverzadigde vetzuren. Deze verlagen het cholesterol en hebben een gunstig effect op het lipidenprofiel in het bloed.

Het domein Amoliv omvat 4 ha olijfbomen, 4 ha kastanje bos, moestuin en fruitbomen en is gelegen op ongeveer 350/400 meter hoogte op de rand van de bekende Chianti steek en aan de voet van het natuurpark Cavriglia.

Erika is geboren in België (Brugge) en is opgegroeid in het hotel van haar ouders in Oostende (Hotel Admiral/Eric Raes).

Ze woont sinds 1991 in Italië.

Vier jaar geleden opende ze in haar huis een B&B wat meteen een succes was en verzorgde ze de verblijven in deze streek voor verschillende andere structuren.

Haar grote passie is de olijfboom en de olijfolie, ze is ondertussen panellid in Toscane voor de degustatie van olijfolie en binnenkort ook Sommelier (AIS)

PRODUCTIEPROCES

DE OLIJFBOOM

Olijfbomen hebben zich circa 6000 jaar geleden verspreid vanuit Palestina naar de gebieden rond het oostelijk deel van de Middellandse Zee, zoals Syrië en Klein-Azië. Al duizenden jaren wordt de boom in de literatuur van landen rond de Middellandse Zee genoemd, zoals in Griekse mythologie en Tenach.

Volgens de Griekse mythologie schonk Pallas Athene in haar wijsheid een olijfboom aan de stad Athene. Nog steeds staat er daarom een olijfboom op de Akropolis.

Rond 600 v.Chr. verbreidt de teelt van olijfbomen zich naar Griekenland, Italië, Noord-Afrika en andere Mediterrane landen.

Ook in andere delen van de wereld, zoals Australië, Florida, Brazilië, Mexico, en China worden tegenwoordig olijven geproduceerd.

Door onderling kruisen bestaan er vandaag de dag meer dan 80 soorten olijfbomen. De boom groeit aanvankelijk relatief langzaam, heeft een dikke stam en lange wortels. Vanwege de groei van de wortels, moet er telkens een minimale afstand tussen de bomen worden aangehouden bij het beplanten. Pas na 5 jaar begint de boom vruchten te dragen. Olijfbomen kunnen vele

honderden jaren oud worden. Oude olijfbomen zijn bijzonder waardevol.

Olijfolie is een plantaardige olie die door persing uit olijven wordt gewonnen. De mensheid is al lang met olijfolie bekend, de oudste gegevens tonen aan dat deze olie al 4000 jaar voor Christus gebruikt werd. Rond 1200 voor Christus brachten de Feniciërs de olijfboom naar Italië.

De olie heeft een groene of gele kleur, in verschillende tinten. Er zijn vele soorten olijfbomen en zij geven ieder hun specifieke olie. Het hoofdbestanddeel van olijfolie is het onverzadigde oliezuur. Daarnaast bevat het palmitinezuur, een verzadigd vetzuur. Een rijpe olijf bevat

De zuiverheid van de olijfolie wordt gemeten door de bepaling van het vrije zuur omdat bij degradatieprocessen in de olijfolie oliezuur uit de estervorm vrijgemaakt wordt. Als de olie niet meer dan 2% vrij zuur bevat, mag de olie “vergine” olijfolie heten. Indien dit gehalte 0,8% of lager is, dan mag de olijfolie “extra vergine” genoemd worden.

Verder komt in de formele kwaliteitsaanduiding “eerste koude persing” voor. “Koude” houdt in dat de temperatuur tijdens het fabricageproces niet boven 30°C mag komen. “Eerste persing” heeft geen betekenis meer, omdat de krachtige persen of centrifuges alle olie uit de gemalen olijvenpasta halen. Vroeger werd de pasta na de eerste persing met heet water vermengd om resterende olie te kunnen winnen. Naast de Italiaanse term “vergine” wordt vaak de Franse term “vierge” gebruikt; deze is afkomstig uit de door het Frans geïnspireerde culinaire wereld.

Afhankelijk van het ras, de bodemgesteldheid en de weersomstandigheden kan een rijpe vrucht 15 tot 35 % olie bevatten. Om één liter olie te verkrijgen moeten 4 tot 5 kilo olijven geperst worden.

Voor meer info zie: www.amoliv.it/nl/faq.htm