fb .v
.
Project
U
itg
ev
er
ij
Ed
u' Ac
tie
Beroepsethiek MZ/VZ
Colofon Uitgeverij: Edu’Actief b.v.
www.edu-actief.nl Auteur: Richard Prins Inhoudelijke redactie: Agnes Schouten Titel: Beroepsethiek mz/vz
u' Ac
ISBN:978 90 3724 285 0 © Edu’Actief b.v. 2018
tie
info@edu-actief.nl
fb .v
.
0522-235235
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
U
itg
ev
er
ij
Ed
Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu’Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.
4
Vooronderzoek
8
Ontwerpfase
14
Voorbereidingsfase Realisatiefase
17 18
U
itg
ev
er
ij
Ed
u' Ac
tie
Oplevering
16
fb .v
Over dit project
.
Inhoudsopgave
3
Over dit project
Over dit project
u' Ac
tie
fb .v
.
Werken aan een project doe je vaak met verschillende mensen gedurende een langere periode. Dit omdat het vaak niet haalbaar is om alles alleen te doen. Aan dit project werk je in een projectgroep. De projectgroep bestaat uit vijf personen. In dit project organiseren jullie een themamiddag over het onderwerp ethiek. Jullie gaan in op het belang van ethiek, het voeren van een ethische discussie en het reflecteren op ethisch niveau.
Bij ethiek gaat het over het maken van keuzes.
Ed
Leerdoelen
er
ij
Je kunt: • uitleggen wat ethiek inhoudt en de verschillen tussen descriptieve ethiek, normatieve ethiek en analytische ethiek beschrijven • de drie niveaus waarop ethiek kan spelen beschrijven: individu (relatie hulpverlener en cliënt), organisatie en samenleving • op basis van het normatieve stappenplan een oplossing voor een dilemma bedenken • ethisch reflecteren • een ethische discussie voeren.
ev
Projectbeschrijving
U
itg
Casus
4
Het landelijk platform ‘Ethiek in de zorg’ organiseert een themamiddag over ethiek. Tijdens de themamiddag zijn er verschillende workshops die gevolgd kunnen worden. Theun Scheepstra is persoonlijk begeleider bij stichting Ideum, een organisatie die begeleid wonen biedt aan mensen met een verstandelijke beperking. Theun heeft zich ingeschreven voor een workshop over zelfregie van de cliënt. Als persoonlijk begeleider van mensen met een verstandelijke beperking heeft hij hier regelmatig mee te maken. Zeker als het gaat over de cliënten en hun seksualiteit. Het beleid van de organisatie is er namelijk op gericht dat meerderjarige cliënten als volwaardig mens worden gezien waarbij seksualiteit en het beleven hiervan onderdeel is van hun leven. Zelfregie is belangrijk en ook op dit punt mogen cliënten zelf keuzes maken. Het team heeft echter wel zorgen over dit
Over dit project
u' Ac
Opdrachtgever
tie
fb .v
.
standpunt en zij hebben daarnaast ook te maken met ouders die het hebben van een seksuele relatie van hun zoon of dochter niet toestaan. Tijdens de workshop bespreekt Theun dit dilemma en hij stelt dan ook de vraag hoe hij hier het beste samen met het team mee om kan gaan. De workshopleider stelt de vraag welk ethisch beleid de organisatie heeft en of Theun bekend is met het voeren van een ethische discussie volgens een normatief stappenplan. Ideum heeft een dergelijk beleid niet, maar er is wel behoefte aan een dergelijk beleid. De workshopleider geeft aan dat platform Ethiek in de zorg hulpverleners binnen zorgorganisaties wil stimuleren om in teamverband in gesprek te gaan over ethische vraagstukken aan de hand van een normatief stappenplan. Zij zijn op zoek naar enthousiaste hulpverleners om binnen hun team een themamiddag te organiseren over ethisch handelen. Dit kan zowel een team in de ouderenzorg, de gehandicaptenzorg, de ggz, de vrouwenopvang als in een azc zijn. Theun is meteen enthousiast en wil graag meewerken. Zijn er nog meer enthousiaste personen, die samen met hun team een themamiddag over ethisch handelen binnen de ouderenzorg, gehandicaptenzorg, ggz, vrouwenopvang of een azc willen organiseren?
De opdrachtgever is het landelijk platform ‘Ethiek in de zorg’.
Projectopdracht
er
ij
Ed
Per projectgroep organiseer je een themamiddag over het onderwerp ethiek voor een team van hulpverleners in de ouderenzorg, de gehandicaptenzorg, de ggz, de vrouwenopvang of een azc. Tijdens de themamiddag komen de volgende onderwerpen aan bod: • wat ethiek is Dit uitgesplitst in descriptieve, normatieve en analytische ethiek. • wat het belang van ethiek is • de drie verschillende niveaus waarop ethiek kan spelen: individu (relatie hulpverlener en cliënt), organisatie, samenleving • het werken met een normatief stappenplan • het voeren van een ethische discussie • ethisch reflecteren.
U
itg
ev
Projectproduct Samen met je projectgroep lever je vier producten in: 1. een reader met theorie en opdrachten over de onderwerpen die aan bod komen tijdens de themamiddag 2. een waaier met beknopte informatie over de onderwerpen in de reader 3. een powerpointpresentatie voor de themamiddag 4. een casus die gebruikt kan worden bij het voeren van de ethische discussie tijdens de themamiddag. Daarnaast voer je de themamiddag ook daadwerkelijk uit met je medestudenten.
5
Over dit project
Producteisen Reader
tie
fb .v
.
De reader voldoet aan de volgende eisen: • voorblad met titel en afbeelding • inhoudsopgave en bladzijdenummering • inleiding • algemeen hoofdstuk over de betekenis en het belang van ethiek met uitleg over descriptieve, normatieve en analytische ethiek en de verschillen hiertussen • hoofdstuk over de drie niveaus waarop ethiek kan spelen: individu, organisatie en samenleving, met voorbeelden erbij • hoofdstuk over het bespreken van een casus aan de hand van een normatief stappenplan, inclusief de casus.
Waaier
u' Ac
De totale reader bevat tussen de 10 en 15 bladzijdes.
De waaier is bedoeld als handig hulpmiddel op de werkvloer. Het is een samenvatting van de volgende punten uit de reader: • wat descriptieve, normatieve en analytische ethiek is • stappenplan normatieve discussie, ook wel moreel beraad genoemd.
bevat een inleiding op de themamiddag, een korte introductie op het onderwerp heeft een inhoudsopgave met daarin de onderwerpen die aan bod komen is een uitwerking van de onderwerpen die in de reader staan en bevat de volgende onderdelen: • algemeen deel over de betekenis en het belang van ethiek met uitleg over descriptieve, normatieve en analytische ethiek en de verschillen hiertussen • een deel over de drie niveaus waarop ethiek kan spelen: individu, organisatie en samenleving, met voorbeelden erbij • een deel over het bespreken van een casus aan de hand van een normatief stappenplan, inclusief de casus bevat naast tekst ook afbeeldingen duurt maximaal 30 minuten.
er
ij
• • •
Ed
Powerpoint
U
itg
ev
• •
6
Casus • •
is toegespitst op het door jullie gekozen werkveld bevat een ethisch dilemma binnen het beroep.
Eisen voor niveau 3 en 4 Niveau 3-studenten: In de casus wordt met name ingegaan op het niveau van het individu: de relatie tussen cliënt en hulpverlener.
Over dit project
.
Niveau 4-studenten: In de casus wordt, naast het niveau van het individu, ook aandacht besteed aan het niveau van de organisatie (kosten, visie, samenwerken, wat doe je wel of niet) en de samenleving (kosten, verantwoordelijkheden, overheid of verzekering). Waar liggen grenzen (euthanasie, dure medicijnen, bevolkingsonderzoeken) en wanneer is het nodig om in te grijpen (wanneer haal je een kind bijvoorbeeld weg bij ouders)?
Aan het eind van het project word je beoordeeld op verschillende punten: de inhoud (producteisen) en de uitvoering (processtappen). Je vindt alle beoordelingseisen bij elkaar in het beoordelingsformulier.
U
itg
ev
er
ij
Ed
u' Ac
tie
Beoordelingsformulier <
fb .v
Beoordeling
7
Vooronderzoek
Vooronderzoek Opdracht 1
Vooronderzoek
1. Stel de projectgroep samen en maak een samenwerkingscontract. Bepaal wat jullie moeten weten voordat je aan het project begint. 2. Maak een takenlijst en een planning: Wie onderzoekt wat? Hoe informeren jullie elkaar daarover? 3. Voer de afspraken uit. 4. Maak een verslag van het vooronderzoek en leg dit voor aan je docent. 5. Neem dit verslag op in je projectplan.
Werkmodel Planning < Werkmodel Takenlijst <
Werkmodel Logboek en evaluatie <
Logboek 1
Begin met het schrijven van het logboek door de samenwerking tot zover te beschrijven. • Hoe is het samenwerken tot nu toe verlopen? • Wat ging goed en wat ging niet goed? • Wie heeft wat gedaan? Heeft iedereen een voldoende bijdrage geleverd? • Hebben jullie duidelijke afspraken gemaakt? Hoe is dit gegaan?
Ed
Opdracht 2
u' Ac
tie
Werkmodel Samenwerkingscontract <
fb .v
.
Voordat je de themamiddag over ethiek kunt organiseren, moet je eerst meer informatie hebben over de verschillende onderwerpen die aan bod zullen komen. Tijdens het vooronderzoek verzamel je al deze informatie. De opdrachten maak je met de gehele projectgroep of de taken worden verdeeld.
Ethiek, basisbegrippen
er
Opdracht 3
ij
Houd het logboek tijdens het project goed bij. De docent gebruikt het bij de beoordeling van het project.
Wat is ethiek en ethisch handelen? Weet jij precies wat dit betekent? Bekijk de Website Centrum voor ethiek en gezondheid en beantwoord de vragen.
U
itg
ev
Website Centrum voor ethiek en gezondheid <
8
a. Wat wordt volgens deze website onder ethiek verstaan?
b. Van welke discipline wordt ethiek als onderdeel gezien?
c. Wie is de grondlegger van deze discipline en dus ook de grondlegger van ethiek?
d. Welke twee belangrijke kenmerken zijn er te onderscheiden binnen de ethiek?
Vooronderzoek
fb .v
.
e. Bij ethiek gaat het over moraal. Wat is moraal?
Een belangrijk thema in het zorgen voor anderen is de zelfregie van de cliënt, het recht van de cliënt om zo veel mogelijk zijn eigen leven te bepalen. Binnen dit thema speelt ethiek een belangrijke rol. Lees het Artikel Ethische dilemma’s bij zelfmanagementondersteuning. Benoem de vier ethische waarden die worden genoemd als je het hebt over de zelfregie van de cliënt. Geef ook een korte uitleg over de inhoud van deze waarden.
er
ij
Artikel Ethische dilemma’s bij zelfmanagementondersteuning <
Ethiek, zelfregie en waarden
Ed
Opdracht 4
u' Ac
tie
f. In de tekst is te lezen dat het bij ethiek ook gaat over de geldende waarden en normen. Leg in eigen woorden uit wat waarden en wat normen zijn. Geef een voorbeeld van een waarde en een uitwerking van bijbehorende normen.
Ethiek, campagneposter
ev
Opdracht 5
itg
Website Centrum voor ethiek en gezondheid <
U
Website Ethiek < Website SIRE <
Neem een kijkje op de Website SIRE. Deze organisatie maakt reclamecampagnes over maatschappelijke onderwerpen. Bekijk de Website Centrum voor ethiek en gezondheid en de Website Ethiek. Bedenk daarna samen met je groep een campagneposter over het onderwerp ethiek, waarden en normen. Jullie poster voldoet aan de volgende eisen: • De poster is op minimaal A3-formaat. • De poster bevat een foto/beeld. • De poster heeft een pakkende tekst.
9
Vooronderzoek
Artikel Ethiek <
Binnen de ethiek zijn normatieve, descriptieve en analytische ethiek belangrijke begrippen. Bekijk de Website Ethiek en het Artikel Ethiek. Bekijk ook andere sites gevonden via Google. Vul het schema in. Geef bij omschrijving uitleg over het genoemde begrip in eigen woorden. Begrip
Omschrijving
Normatieve ethiek
Descriptieve ethiek
u' Ac
Lees de beschrijving en vul in of het normatieve, descriptieve of analytische ethiek betreft. 1. Het leven van de Eskimo is niet zonder risico's: door strenge kou en weinig voedsel ligt de hongerdood altijd op de loer. Vroeger werden de ouderen in barre tijden dan ook achtergelaten als de rest van de familie op jacht ging naar eten. Het was dan niet ongebruikelijk dat juist deze oude mensen zich van het leven beroofden om de rest van de familie 'het brood niet uit de mond te stoten'. Dit werd gezien als een eervolle daad. 2. Tijdens een multidisciplinair overleg wordt er door het team gekeken of de inzet van vrijheidsbeperkende middelen bij een cliënt is toegestaan. Er wordt getoetst of de inzet van deze middelen noodzakelijk is en of er alternatieven zijn. Alle mogelijkheden worden besproken alvorens er een weloverwogen keus gemaakt kan worden. Na afloop wordt deze keus besproken met de familie van de cliënt. 3. Tijdens het Stanford prison experiment werd er onderzoek gedaan naar machtsmisbruik door gevangenbewaarders. Studenten werden willekeurig in twee groepen opgesplitst: een gevangenengroep en een bewakersgroep. Na korte tijd begonnen de studenten zich naar hun rol te gedragen: gevangenen werden onderdanig en bewakers kwamen in de verleiding om hun macht te misbruiken. Er was sprake van het vervagen van grenzen, algemene waarden en normen. Interessant is de vraag wat deze vervaging bij de groep bewakers veroorzaakte. Hier is dan ook uitgebreid onderzoek naar gedaan. 4. Het zorginstituut adviseert de minister van Volksgezondheid om een aantal zeer dure medicijnen niet meer te vergoeden. Dit omdat het effect van de medicijnen op de behandeling van chronisch zieke patiënten vaak minimaal is. Het zorginstituut vindt de kosten, zo’n €70.000,- per patiënt per jaar, niet opwegen tegen de maatschappelijke kosten. In een debat in de Tweede Kamer wordt er gediscussieerd over dit standpunt van het zorginstituut en de keuze die de minister moet maken.
U
itg
ev
er
ij
Website Ethiek <
Normatieve, descriptieve en analytische ethiek
Ed
Website Centrum voor ethiek en gezondheid <
tie
Analytische ethiek
Opdracht 7
10
.
Website Ethiek <
Normatieve, descriptieve en analytische ethiek
fb .v
Opdracht 6
Voorbeeld 1 is een vorm van
ethiek.
Voorbeeld 2 is een vorm van
ethiek.
Voorbeeld 3 is een vorm van
ethiek.
Voorbeeld 4 is een vorm van
ethiek.
Website Centrum voor ethiek en gezondheid <
Ethiek in niveaus
u' Ac
Opdracht 8
tie
Bij het Stanford-experiment bleek het dragen van een uniform te zorgen voor normvervaging en de aanleiding te geven tot machtsmisbruik.
fb .v
.
Vooronderzoek
Op de Website Centrum voor ethiek en gezondheid kun je in het stuk over ethiek en gezondheid lezen dat de vraag over gezonde zorg zich afspeelt op drie niveaus. a. Welke drie niveaus, waarop ethische vragen zich afspelen, worden benoemd?
Ed
Website Ethiek <
b. Bekijk het schema en vul in op welk niveau deze ethische vragen zich afspelen. Ethische vraag
Ethisch niveau
er
ij
Een agressieve psychiatrische cliënt wordt langdurig opgesloten in de separeer, omdat hij een mogelijk gevaar vormt voor de andere cliënten in de instelling.
ev
Mogen we als maatschappij toestaan dat ouderen die vinden dat hun leven voltooid is, kiezen voor euthanasie?
U
itg
Wat doe je als je een terminaal zieke cliënt stiekem ziet roken? Spreek je hem aan op zijn gedrag of accepteer je dit?
11
Vooronderzoek
Ethische vraag
Ethisch niveau
fb .v
Om bij ethische vraagstukken een weloverwogen besluit te kunnen nemen, moeten alle voor- en tegenargumenten en alternatieven goed bekeken worden. Dit gebeurt door middel van een moreel beraad. In het morele beraad wordt een casus aan de hand van een normatief stappenplan uitgewerkt. Dit gebeurt veelal in een multidisciplinair overleg. Op de Website Centrum voor ethiek en gezondheid kun je lezen wat een moreel beraad precies is. Lees de casus en voer met je projectgroep een moreel beraad over deze situatie. Volg de stappen uit Werkmodel Stappenplan moreel beraad. Houd bij het uitwerken van deze casus rekening met de volgende punten: • Het verpleeghuis heeft als visie persoonsgerichte zorg. • Het verplegend personeel is bang dat wanneer ze doorgaan met het temperaturen, dit de relatie met de cliënt zal schaden.
ev
er
Werkmodel Stappenplan moreel beraad <
Ed
Website Centrum voor ethiek en gezondheid <
Normatief stappenplan voor een moreel beraad
ij
Opdracht 9
u' Ac
Een cliënt die bekend is met psychiatrische problemen en daardoor weleens agressief gedrag vertoont, vertelt je dat hij sinds kort een nieuwe vriendin heeft. Op een dag laat hij een foto van haar zien en tot je grote schrik zie je dat dit je beste vriendin is.
tie
Door toenemende bezuinigingen is er regelmatig een tekort aan personeel binnen de instelling. Zo ook tijdens de nacht. Om de zorg voor cliënten veilig en verantwoord te houden, is besloten dat cliënten na 22.00 uur niet meer hun eigen kamer mogen verlaten.
.
Zorgverzekeraars weigeren een behandeling te vergoeden van een terminaal ziek kind. De reden die ze geven zijn de kosten die niet opwegen tegen het resultaat. De behandeling kost € 30.000,per maand en verlengt het leven van het kindje met hoogstens een half jaar.
U
itg
Casus
12
‘Een dementerende cliënt krijgt vanwege een urineweginfectie een kuur voorgeschreven door de verpleeghuisarts. De arts vraagt de medewerkers op de afdeling om de cliënt tweemaal daags te temperaturen. Er zijn alleen thermometers voor rectaal meten beschikbaar en dat is volgens de arts ook de enige manier om betrouwbaar de temperatuur op te nemen. De cliënt verzet zich echter heftig, verbaal en fysiek, tegen het rectaal tempen. Bij de verpleging rijst daarom de vraag of het goed is om het advies van de arts om rectaal te temperaturen te blijven opvolgen.’ Uit: Moreel beraad in de verpleeghuiszorg: methodisch spreken over goede zorg, Tijdschrift voor verpleeghuisgeneeskunde | Vol 34, no 3/2009.
Vooronderzoek
Opdracht 10
Veel beroepen hebben een beroepscode. Zo ook het beroep van verzorgende-IG. Deze code heeft ook veel raakvlakken met beroepen in de maatschappelijke zorg. Zoek op internet de beroepscode van verpleegkundigen en verzorgenden. Deze kun je vinden op de website van VENVN, of je kunt een gratis app downloaden op je telefoon. Zoek op beroepscode V&V. Bekijk de verschillende thema’s in deze beroepscode.
fb .v
.
Website VENVN <
Beroepscode en ethiek
Blader door de beroepscode. De beroepscode is verdeeld in vier hoofdstukken: 1. algemene punten met betrekking tot de beroepsuitoefening 2. de verpleegkundige/verzorgende in relatie tot de zorgvrager 3. de verpleegkundige/verzorgende in relatie tot (in)formele samenwerkingspartners 4. de verpleegkundige/verzorgende in relatie tot de samenleving.
Opdracht 11
Verslag van het vooronderzoek
tie
Elk hoofdstuk bestaat uit verschillende artikelen. Kies twee artikelen uit die volgens jou in een moreel beraad naar voren kunnen komen. Beschrijf een korte casus (in totaal twee korte casussen) en leg uit waarom je in die casus te maken krijgt met het gekozen artikel.
Werkmodel Logboek en evaluatie <
Logboek 2
Werk je logboek bij door de samenwerking tot zover te beschrijven. • Hoe is het samenwerken tot nu toe verlopen? • Wat ging goed en wat ging niet goed? • Wie heeft wat gedaan? Heeft iedereen een voldoende bijdrage geleverd? • Hebben jullie duidelijke afspraken gemaakt? Hoe is dit gegaan?
Ed
Opdracht 12
u' Ac
Spreek met je docent af hoe je het verslag van het vooronderzoek inlevert. Bespreek je verslag met de docent. Neem het verslag op in je projectplan.
U
itg
ev
er
ij
Houd het logboek tijdens het project goed bij. De docent gebruikt het bij de beoordeling van het project.
13
Ontwerpfase
Ontwerpfase Ontwerpfase themamiddag
fb .v
Opdracht 13
.
In de ontwerpfase gaan jullie als projectgroep ontwerpen maken voor de op te leveren producten.
tie
a. Jullie gaan een themamiddag organiseren voor een team van hulpverleners die werkzaam zijn in een van de volgende werkvelden: • ouderenzorg • gehandicaptenzorg • ggz • vrouwenopvang • azc.
Bekijk de producteisen van de reader. Welke onderwerpen komen aan bod in jullie reader? Ga als projectgroep met elkaar in gesprek en maak een lijst van de onderwerpen die jullie willen uitwerken in de reader. Verdeel de onderwerpen in hoofstukken en geef per hoofdstuk kort aan wat de inhoud zal zijn. Houd rekening met een logische opbouw van de reader. Begin bij de basis.
er
Website Ethiek <
De themamiddag over ethiek heeft als doel een team van hulpverleners in het werkveld zorg en welzijn te scholen over het onderwerp en een ethische discussie te leren voeren. Een reader gemaakt door jullie groep is leidraad voor deze middag.
Ed
Website Centrum voor ethiek en gezondheid <
Opzet en uitwerking reader
ij
Opdracht 14
u' Ac
Maak een keuze voor een van deze werkvelden. b. Maak een opzet voor de themamiddag. Bedenk als groep welke onderwerpen je aan bod wilt laten komen. Houd hierbij rekening met de producteisen van dit project. Maak hierbij ook gebruik van de vragen en opdrachten uit je vooronderzoek. c. Laat het ontwerp goedkeuren door de docent en de opdrachtgever en neem het op in je projectplan. d. Werk vervolgens het logboek bij.
Opdracht 15
Tijdens de themamiddag krijgen de deelnemers een presentatie over het onderwerp ethiek en gaan ze oefenen met het voeren van een ethische discussie. Bekijk de indeling van jullie reader. Maak een opzet voor de powerpoint.
U
itg
ev
10 tips voor een goede powerpointpresentatie <
Opzet powerpoint
14
Houd rekening met de volgende punten: De powerpoint: • bevat een inleiding op de themamiddag, een korte introductie op het onderwerp • heeft een inhoudsopgave met daarin de onderwerpen die aan bod komen • is een uitwerking van de onderwerpen die in de reader staan en bevat de volgende onderdelen: • een algemeen deel over de betekenis en het belang van ethiek met uitleg over descriptieve, normatieve en analytische ethiek en de verschillen hiertussen • een deel over de drie niveaus waarop ethiek kan spelen: individu, organisatie en samenleving, met voorbeelden erbij • een deel over het bespreken van een casus aan de hand van een normatief stappenplan, inclusief de casus • bevat naast tekst ook afbeeldingen • duurt maximaal 30 minuten.
Ontwerpfase
Opdracht 16
Een kenniswaaier is een veelgebruikt hulpmiddel om informatie over een onderwerp snel en makkelijk toegankelijk te maken. Neem een kijkje op de Website Kenniswaaier Kentalis. Hier zie je een voorbeeld van een kenniswaaier. Op de Website Print4me zie je voorbeelden van verschillende formats voor een waaier. Maak een keus voor een format voor jullie waaier. Maak een indeling voor de waaier. Kijk welke producteisen er gesteld zijn voor de waaier. Houd rekening met de volgende punten: • De waaier heeft net als een boek een voorkant met een titel. • De waaier bevat korte en bondige informatie over het onderwerp. • De waaier heeft naast duidelijke tekst ook afbeeldingen. • De waaier heeft kleine voorbeeldsituaties om de theorie te verduidelijken.
ij
Ed
u' Ac
tie
Website Print4me <
fb .v
.
Website Kenniswaaier Kentalis <
Opzet waaier
er
Een kenniswaaier is een hulpmiddel om informatie snel en makkelijk toegankelijk te maken.
Opzet casus
ev
Opdracht 17
U
itg
Website Zorgethiek <
Tijdens de themamiddag gaan jullie een ethisch dilemma bespreken aan de hand van een normatief stappenplan. Bedenk hiervoor een casus. Op de Website Zorgethiek kun je voorbeelden van verschillende casussen vinden. Maak gezamenlijk een korte opzet van de casus die jullie willen uitwerken. Houd rekening met de volgende punten: • De casus is geschreven voor de doelgroep die jullie hebben gekozen. • De casus moet gaan over een situatie waarin een ethisch dilemma centraal staat en waarin vragen zijn over de rol van de hulpverlener. • Voor niveau 3-studenten gaat de casus over het individu. Voor studenten van niveau 4 geldt dat de casus ook moet ingaan op de niveaus van de organisatie en de maatschappij. Bekijk de producteisen van de casus voor meer uitleg hierover. • Geef een duidelijk beeld van de feitelijke omstandigheden. • Formuleer aan het eind van de casus de vraag (het dilemma).
15
Voorbereidingsfase
Voorbereidingsfase Opdracht 18
Takenlijst
.
Het is nu tijd om te starten met het voorbereiden van de themamiddag. Maak een takenlijst: wie gaat wat doen? Maak gebruik van Werkmodel Takenlijst.
fb .v
Werkmodel Takenlijst <
U
itg
ev
er
ij
Ed
u' Ac
tie
Bespreek de takenlijst met de docent en verbeter deze als het nodig is. Vul daarnaast ook je logboek in. Daarna kunnen jullie met de uitvoering starten.
16
Realisatiefase
Realisatiefase
Opdracht 19
tie
fb .v
.
In de realisatiefase gaan jullie de themamiddag in zijn geheel uitwerken. Jullie hebben de taken verdeeld. Overleg regelmatig met elkaar over de voortgang en stel eventueel bij. Aan het einde van de realisatiefase is de themamiddag compleet en kunnen jullie opleveren. De oplevering bestaat uit: • de reader over ethiek • de powerpoint • de waaier • de casus • het klaarzetten en regelen van de materialen en middelen voor de themamiddag • het daadwerkelijk uitvoeren van de themamiddag • het evalueren van de themamiddag met de deelnemers.
Reader
Opdracht 20
Powerpoint
u' Ac
Werk de theorie die jullie in de reader willen opnemen uit. Denk aan het voorblad met titel en de inhoudsopgave. Zorg voor een duidelijke opzet en structuur.
Opdracht 21
Waaier
Ed
Werk de powerpoint uit volgens de opzet die jullie hebben gemaakt. Laat de theorie uit de reader terugkomen in jullie presentatie. Zorg voor een duidelijke structuur en vergeet niet om ook de tijdsplanning voor de themamiddag op te nemen in een slide.
Maak de waaier met theorie die je gaat uitdelen tijdens de themamiddag. Zorg voor voldoende exemplaren. Zorg ervoor dat je waaier is gemaakt van stevig materiaal. Plastificeer de waaier eventueel, zodat deze tegen intensief gebruik kan.
Lees Werkmodel Het schrijven van een casus. Schrijf vervolgens de casus die tijdens de themamiddag wordt gebruikt. Maak gebruik van jullie gemaakte opzet uit Opdracht Opzet casus.
U
itg
ev
er
Werkmodel Het schrijven van een casus <
Casus
ij
Opdracht 22
17
Oplevering
Oplevering Opdracht 23
fb .v
.
Bij de oplevering voeren jullie de themamiddag uit volgens planning. Jullie medestudenten vervullen de rol van het team. Na de presentatie rond je het project af door met elkaar te evalueren en je logboek bij te werken. Je schrijft een reflectieverslag over je aandeel in het project en wat er goed ging of eventueel beter kan.
Klaarzetten materialen en middelen
Opdracht 24
Uitvoeren van de themamiddag
tie
Zorg dat je een ruimte regelt voor het uitvoeren van de themamiddag. Houd rekening met de materialen en middelen, zoals een digibord, die je wilt gebruiken bij je presentatie. Regel voldoende kopieĂŤn van de reader of zorg ervoor dat de reader digitaal beschikbaar is voor de deelnemers. Zorg voor voldoende waaiers om uit te delen.
er
ij
Ed
u' Ac
Voer de themamiddag uit. Geef de presentatie en bespreek de onderwerpen uit de reader. Laat jullie medestudenten in groepjes de ethische discussie voeren naar aanleiding van de casus die jullie hebben geschreven. Jullie doen dit aan de hand van een normatief stappenplan (ook wel moreel beraad genoemd).
ev
Een casus bespreken aan de hand van een normatief stappenplan.
itg
Opdracht 25
Opdracht 26
U
Werkmodel Logboek en evaluatie <
18
Afsluiting van de themamiddag Zorg voor een passende afsluiting van de middag. Vergeet niet de aanwezigen te bedanken voor hun aandacht en inzet. Vraag je medestudenten om feedback over de door jullie gepresenteerde themamiddag.
Evaluatie Evalueer met elkaar het project en doe hiervan verslag in het logboek.
Oplevering
Opdracht 27
Bedenk een moment of situatie tijdens het werken aan het project waarvan je nu vindt dat je het in het vervolg anders zou moeten aanpakken. Kijk terug en doe dit met behulp van de STARRT-methode. Lever het reflectieverslag in bij je docent.
U
itg
ev
er
ij
Ed
u' Ac
tie
fb .v
.
Werkmodel STARRT-methode <
Reflecteren
19
ij
er
ev
itg
U
tie
u' Ac
Ed
.
fb .v