9789037233223 interculturele communicatie by Uitgeverij Edu'Actief b.v.

py r

ig h

ct ie

Interculturele communicatie

.v .

Project

Colofon

.v .

Uitgeverij: Edu’Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl

Auteur: Miriam de Heer Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Interculturele communicatie ISBN: 978 90 3723 322 3

ct ie

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl).

De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

py r

ig h

Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu’Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.

Over dit project Inleiding 4

Vooronderzoek

7 11

Voorbereidingsfase

Realisatiefase/oplevering

py r

ig h

ct ie

Reflectie en evaluatie

Ontwerpfase

.v .

Inhoudsopgave

Over dit project

.v .

Inleiding Werken aan een project doe je met meer mensen gedurende een langere periode. Je werkt met anderen samen omdat het te veel werk is om alles alleen uit te voeren en ook omdat je van elkaar kunt leren.

ct ie

Je gaat samen met medestudenten een voorstel doen voor een activiteit van een sociaal jeugdteam. Deze activiteit moet bewoners met een niet-Nederlandse achtergrond stimuleren om naar het inloopspreekuur te komen. Houd tijdens het project contact met de opdrachtgever om te checken of je op de goede weg bent.

In dit project vertegenwoordigt je docent de opdrachtgever.

ig h

Ook tijdens het werken met andere studenten heb je met elkaars cultuur te maken.

Leerdoelen

py r

• Je kunt in samenwerking met andere studenten de interculturele competenties van een sociaal werker in kaart brengen. • Je kunt in samenwerking met andere studenten onderzoeken hoe een welzijnsorganisatie zijn aanbod beter kan laten aansluiten op allochtone cliënten. • Je kunt in samenwerking met andere studenten een voorstel schrijven voor een activiteit van een sociaal jeugdteam.

Over dit project

Projectbeschrijving

.v .

Astrid is teamleider van het sociaal jeugdteam van Centrum III, een ‘krachtwijk’ in een middelgrote stad. Het sociaal jeugdteam organiseert twee keer per week een inloopspreekuur voor opvoedingsondersteuning, op woensdagochtend en donderdagavond. Het is Astrid opgevallen dat er bijna geen bewoners met een niet-Nederlandse achtergrond op het inloopspreekuur komen. Tijdens een gesprek met de zorgcoördinator van de drie basisscholen in de wijk hoort Astrid dat er op een van de scholen veel problemen zijn met de kinderen uit gezinnen met een niet-Nederlandse achtergrond.

ct ie

Astrid vraagt zich af hoe het komt dat deze ouders het inloopspreekuur niet bezoeken en ze wil graag een plan maken om deze ouders te bereiken. Ze besluit een groep studenten de opdracht te geven te onderzoeken hoe de ouders bereikt kunnen worden en daarvoor een voorstel te doen. Astrid wil graag dat de zelforganisaties van inwoners van niet-Nederlandse afkomst in de wijk betrokken worden bij dit voorstel.

Opdrachtgever

Astrid is de opdrachtgever. Je docent/begeleider vertegenwoordigt Astrid en kan je informatie geven over haar vraag.

Omvang van de projectgroep

Je werkt in een groep van drie of vier studenten. Werk samen met andere studenten met wie je nog niet eerder hebt samengewerkt. Mogelijk deelt de docent de groepjes in.

Projectopdracht

ig h

Maak een voorstel voor het bereiken van ouders van niet-Nederlandse afkomst uit de wijk Centrum III. In dit voorstel beschrijven jullie een activiteit die ertoe moet leiden dat ouders van niet-Nederlandse afkomst het inloopspreekuur gaan bezoeken.

py r

Om dit voorstel te kunnen maken onderzoeken jullie eerst waarom de ouders het inloopspreekuur niet bezoeken, maken jullie een overzicht van zelforganisaties van inwoners met een niet-Nederlandse achtergrond, zoeken jullie naar good practices waarbij organisaties gebruik hebben gemaakt van zulke zelforganisaties en kiezen jullie een van deze good practices uit als de activiteit die jullie gaan voorstellen aan de opdrachtgever.

Projectproducten Het uiteindelijke projectproduct van deze opdracht is een voorstel. Het voorstel dat jullie gaan maken gaat over een activiteit, maar jullie hoeven in deze opdracht deze activiteit niet uit te voeren. Jullie zorgen voor een duidelijk en haalbaar voorstel. Ook de tussenstappen zijn projectproducten: 1. een verslag van het vooronderzoek naar opvoedingsstijlen in de vorm van een mindmap 2. een verslag van het vooronderzoek naar zelforganisaties.

Over dit project

Producteisen

.v .

Vooronderzoek naar opvoedingsstijlen (mindmap) • De mindmap bevat takken en subtakken. • Jullie hebben kleuren gebruikt. • De termen F- en G-cultuur en/of de vijf dimensies van Hofstede komen aan de orde.

Vooronderzoek naar zelforganisaties en good practices (verslag) • De sociale kaart is volledig en beschrijft zelforganisaties van ten minste drie bevolkingsgroepen. • Er is een duidelijke beschrijving van vijf good practices die aansluiten bij de opdracht (inzetten van zelforganisaties bij opvoedingsondersteuning).

Jullie worden beoordeeld op het uiteindelijke product van de opdracht (het voorstel) en op de tussenstappen (de mindmap, de sociale kaart en de vijf good practices). Ook het groepsproces en jullie individuele bijdrage en reflectie zijn belangrijk! Op het beoordelingsformulier voor dit project staat precies hoe je beoordeeld wordt.

py r

ig h

Beoordelingsformulier <

Beoordeling

ct ie

Voorstel voor activiteit sociaal wijkteam • In de inleiding staan de vraag van de opdrachtgever en de gevolgde werkwijze beschreven. • De samenvatting van het vooronderzoek beantwoordt de onderzoeksvragen. • De beschrijving van de vijf good practices is duidelijk en compact. • De keuze voor de activiteit (product van het projectvoorstel) is goed onderbouwd. • Het projectvoorstel is realistisch (uitvoerbaar en haalbaar). • Het voorstel bevat een beschrijving van de activiteit (inclusief tijdspad en begroting), een doel en SMART geformuleerde evaluatiecriteria. • Het voorstel is in correct en goed leesbaar Nederlands geschreven en aantrekkelijk en netjes afgewerkt.

Vooronderzoek

Opdracht 2 Werkmodel Planning <

.v .

Theoriebron Interculturele communicatie <

Formeer de projectgroep en maak een samenwerkingscontract. Gebruik Werkmodel Samenwerkingscontract. Voordat je het samenwerkingscontract maakt, bespreek je met elkaar: • Hoe denken jullie over samenwerken? • Moet iedereen hetzelfde doen of doet iedereen waar hij het beste in is? • Hoe belangrijk vind je het om je aan afspraken te houden? • Hoe belangrijk vind je het dat de leraar precies weet wie hard gewerkt heeft en wie minder hard?

Zorg dat je het samen eens bent (bereik consensus) met de afspraken in het samenwerkingscontract. Gebruik zo nodig het driestappenmodel van Pinto uit de Theoriebron Interculturele communicatie. Maak een kort verslag van dit overleg en lever dit in bij je docent.

ct ie

Werkmodel Samenwerkingscontract <

Samenwerkingscontract

Vooronderzoek opvoedingsstijlen en voorlichting

Bestudeer de volgende opdracht. Maak eerst een takenlijst en een planning, voordat je de volgende vragen beantwoordt: Wie onderzoekt wat? Hoe informeren jullie elkaar daarover? Gebruik hierbij Werkmodel Planning.

Opdracht 1

Beantwoord de volgende vragen:

a. Wat zijn de kenmerken van de opvoedingsstijl van Nederlandse hoogopgeleide ouders en van niet-Nederlandse ouders met een lage SES?

py r

ig h

b. Bij welke opvoedingsstijl passen de adviezen van het Nederlandse CJG beter?

c. Hoe denken niet-Nederlandse ouders met een lage SES over voorlichting?

d. In hoeverre sluit dit aan bij een inloopspreekuur waar ouders met deskundigen over hun problemen kunnen praten?

Vooronderzoek

Werkmodel Interview <

Je gaat een mindmap maken over opvoedingsstijlen en voorlichting. Maak hierbij gebruik van het Werkmodel Mindmap. Om aan informatie te komen voor je mindmap maak je gebruik van de Bron Opvoedingsstijlen. Daarnaast ga je naar het consultatiebureau en ga je twee ouders van jonge kinderen interviewen. Maak hierbij gebruik van het Werkmodel Interview. Nadat je de informatie hebt verzameld, ga je een mindmap maken over de verschillen tussen de twee ouders en de informatie uit de bron. Dit ga je doen met een groot papier en gekleurde stiften. Bespreek je verslag in de vorm van deze mindmap met je docent.

.v .

Werkmodel Mindmap <

Mindmap Opvoedingsstijlen en voorlichting

Opdracht 3

Theoriebron Opvoedingsstijlen <

Begin met het schrijven van het logboek maak gebruik van het Werkmodel Logboek en evaluatie. Beschrijf de samenwerking met je groepsgenoten tot zover. • Hoe is het samenwerken tot nu toe verlopen? • Wat ging goed en wat niet goed? • Wie heeft wat gedaan? Heeft iedereen een voldoende bijdrage geleverd? • Hebben jullie duidelijke afspraken gemaakt? Hoe is dit gegaan?

Werkmodel Logboek en evaluatie <

Logboek

ct ie

Opdracht 4

Werkmodel Planning <

Vooronderzoek zelforganisaties en good practices Bestudeer de opdracht. Maak een takenlijst en een planning: Wie onderzoekt wat? Hoe informeren jullie elkaar daarover? Gebruik het Werkmodel Planning.

Opdracht 5

Houd het logboek tijdens het project goed bij. De docent gebruikt het bij de beoordeling van het project.

Zelforganisaties In deze opdracht ga je aan de slag met zelforganisaties. Geef antwoord op de volgende vragen.

py r

ig h

a. Wat is een zelforganisatie voor inwoners van niet-Nederlandse afkomst?

b. Ga op zoek naar zelforganisaties van niet-Nederlandse bevolkingsgroepen in jullie gemeente of in de dichtstbijzijnde (middel)grote stad. Welke heb je gevonden?

Vooronderzoek

.v .

c. Zoek ten minste twee zelforganisaties voor inwoners van Turkse afkomst. Maak een lijst van de organisaties en een korte beschrijving per organisatie.

ct ie

d. Zoek ten minste twee zelforganisaties voor inwoners van Marokkaanse afkomst. Maak een lijst van de organisaties en een korte beschrijving per organisatie.

ig h

e. Zoek ten minste twee zelforganisaties voor inwoners van Surinaamse afkomst. Maak een lijst van de organisaties en een korte beschrijving per organisatie.

py r

Good practices Ga op zoek naar good practices, waarbij een sociaal wijkteam, sociaal jeugdteam of een centrum voor jeugd en gezin gebruik heeft gemaakt van een zelforganisatie om ouders te bereiken.

f. Beschrijf ten minste vijf good practices. Beschrijf van elke good practice: 1. het doel 2. de werkwijze 3. de resultaten.

ct ie

.v .

Vooronderzoek

Opdracht 6

Culturele identiteit is belangrijk voor zelforganisaties.

Verslag vooronderzoek

py r

ig h

Maak een verslag van het vooronderzoek Zelforganisaties en good practices. Gebruik je antwoorden op de vragen in deze opdracht. Vermeld ook welke bronnen je gebruikt hebt en welke zoekwoorden op internet. Bespreek dit verslag met de docent.

Ontwerpfase

Ontwerpfase Kies een van de good practices, die je het meest vindt passen bij de opdracht van Astrid. Bespreek met elkaar waarom je deze good practice kiest en waarom die juist geschikt is voor deze situatie.

.v .

Werkmodel SMART formuleren <

Het ontwerp

Noteer je argumenten.

Opdracht 1

ct ie

Werkmodel Logboek en evaluatie <

Beschrijf de activiteit die je hebt gekozen zodanig dat het voor Astrid en haar team duidelijk is hoe ze dit moeten realiseren. Neem in je beschrijving in elk geval op: 1. hoe de activiteit eruitziet 2. een stappenplan voor het ontwerpen van de activiteit inclusief tijdspad en begroting 3. wat het doel van de activiteit is 4. wat de criteria zijn voor het evalueren van de activiteit (let erop dat je deze criteria SMART formuleert, gebruik het Werkmodel SMART doelen formuleren).

py r

ig h

Noteer alles in een Word-bestand of op een flap-over. Laat het ontwerp goedkeuren door de docent. Werk vervolgens het logboek bij met behulp van het Werkmodel Logboek en evaluatie.

Voorbereidingsfase

Opdracht 2

Het is nu bijna tijd om te gaan starten. Maak een takenlijst: wie gaat wat doen? Maak gebruik van het Werkmodel Takenlijst. Daarbij moet je een planning maken voor: • de dag van de netwerkbijeenkomst zelf • het uitvoeren van de evaluatie • het opstellen en versturen van de mailing na afloop.

.v .

Werkmodel Takenlijst <

Takenlijst

Opdracht 1

Verslag van de voorbereiding

ct ie

Laat de ontwerpen door je docent/begeleider beoordelen. Op basis van jullie ontwerp bepaalt hij of jij en je projectgroep verder kunnen gaan met de uitvoerende fase.

Werk je logboek bij: • Hoe verliep het afstemmen van de verschillende ontwerpen met de andere projectgroepen? • Zijn jullie het eens geworden over de inhoud en vormgeving van de genoemde producten? • Waar liepen jullie als groep tegenaan en hoe hebben jullie dit opgelost?

py r

ig h

Bespreek de planning/takenlijst met je docent en verbeter deze als dat nodig is. Daarna kunnen jullie met de uitvoering starten.

Overleg met je docent.

Realisatiefase/oplevering

Realisatiefase/oplevering Opdracht 1

Realisatie en oplevering

ct ie

.v .

Maak een voorstel voor Astrid dat zij kan bespreken met haar team. Je maakt een voorstel naar aanleiding van de opdrachten uit de ontwerpfase. Het voorstel heeft de volgende elementen: • een inleiding met een beschrijving van de vraag van de opdrachtgever en met een beschrijving van jullie werkwijze • een korte samenvatting van het vooronderzoek dat jullie gedaan hebben, met antwoorden op de onderzoeksvragen (maximaal vier A4’tjes) • een beschrijving van de vijf good practices die jullie gevonden hebben (maximaal twee A4’tjes) • een onderbouwing van de keus voor de good practice in het voorstel • het voorstel: – hoe de activiteit eruitziet – een stappenplan voor het ontwerpen van de activiteit inclusief tijdspad en begroting – wat het doel van de activiteit is – wat de criteria zijn voor het evalueren van de activiteit (let erop dat je deze criteria SMART formuleert). Zorg dat het voorstel in correct Nederlands gesteld is en er aantrekkelijk en overzichtelijk uitziet. Vergeet niet jullie namen en de datum en plaats te vermelden.

py r

ig h

In deze fase voeg je de verschillende onderdelen bij elkaar. Zorg dat alle groepsleden van de inhoud van het voorstel op de hoogte zijn. Je bent ieder verantwoordelijk voor het hele voorstel.

Reflectie en evaluatie

Werkmodel STARRT-methode <

.v .

In deze opdracht ga je reflecteren over het project en over je eigen interculturele competenties. 1. Interculturele communicatie gaat niet alleen over de communicatie tussen sociaal werkers en cliĂŤnten of tussen autochtone Nederlanders en allochtone Nederlanders. Het gaat over alle communicatie tussen mensen die een verschillende culturele achtergrond hebben. Dat kunnen voor jou dus ook je collegaâ&#x20AC;&#x2122;s of je medestudenten zijn. Hoe intercultureel competent ben jij? Vul het Werkmodel Interculturele competenties in met een groepsgenoot. Bespreek de resultaten in de groep. Maak ieder een kort verslag van je bevindingen. 2. Bedenk een moment of situatie tijdens het werken aan de training waarvan je nu vindt dat je het in het vervolg anders zou moeten aanpakken. Kijk terug en doe dit met behulp van het Werkmodel STARRT-methode.

Werkmodel Interculturele competenties <

Reflecteren

Lever het reflectieverslag in bij je docent.

Evalueer met elkaar het project en doe hiervan verslag in het logboek met behulp van het Werkmodel Logboek en evaluatie. Besteed hierbij ook aandacht aan de uitkomsten van het samenwerkingscontract.

py r

ig h

Werkmodel Logboek en evaluatie <

Evalueren

Opdracht 2

ct ie

Opdracht 1

co p

yr ig ht tie fb .v

co p

yr ig ht tie fb .v