9789037241143 het grote opzoomerproject by Uitgeverij Edu'Actief b.v.

fb .v

Project

itg

u' Ac

tie

Het grote Opzoomerproject

Auteur(s):Annyttsje Pruim Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Het grote Opzoomerproject

tie

ISBN: 978 90 3724 114 3

fb .v

Uitgeverij: Edu’Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl

Colofon

u' Ac

Edu’Actief b.v.2018 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

itg

Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu’Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.

Vooronderzoek

Ontwerpfase

Voorbereidingsfase Realisatiefase Oplevering

16 17 18

itg

u' Ac

Reflectie en evaluatie

fb .v

tie

Over dit project

Inhoudsopgave

Over dit project

Inleiding

tie

fb .v

Opzoomeren is een jaarlijkse campagne. Het is eind jaren 80 begonnen, maar het is nog steeds populair in Rotterdam. Doel is bewonersbetrokkenheid, schone straten, kinderactiviteiten en het leren kennen van andere nationaliteiten, kortom: samen leven in een buurt. Opzoomer Mee bestaat uit twee onderdelen, beide gericht op de leefbaarheid in de buurt. Burgers kunnen ideeën indienen en geld krijgen om dit idee uit te voeren als de aanvraag correct is en het idee goed genoeg om uit te voeren. Daarnaast is er een activiteitenkalender met allerlei activiteiten die contacten over en weer stimuleren, wat ten goede komt aan de leefbaarheid.

u' Ac

Opzoomeren is daarmee een voorbeeld van ingrijpen in de leefbaarheid in een gebied. De gemeente is vanouds verantwoordelijk voor de leefbaarheid, maar ook sociaal-maatschappelijke organisaties ‘bemoeien zich’ met de kwaliteit van het samenleven in een gebied. Hierbij moet je denken aan welzijnsorganisaties, hulpverlening en woningcorporaties.

itg

Opzoomeren bestaat niet voor niets al zo lang: organisaties en overheid doen al sinds lange tijd ingrepen (in vaktaal ‘interventies’ genoemd) in het samenleven van groepen mensen. Eerder vroeg de overheid van burgers om medeverantwoordelijk te zijn voor de leefbaarheid in hun omgeving, daarna mochten burgers door middel van inspraakprocedures ook echt invloed uitoefenen op besluiten over hun buurt. Nu is er het woord ‘participatiesamenleving’, bedacht door de landelijke overheid. In de participatiesamenleving, zo stelt de overheid, is iedereen verantwoordelijk voor zichzelf en zijn omgeving. De overheid trekt zich terug en geeft de verantwoordelijkheid aan de burgers. Burgers die niet voor zichzelf kunnen zorgen, mogen nog wel rekenen op zorg van de overheid.

Deze buurt wordt opgezoomerd. Opzoomeren is een campagne die is ontstaan in de tijd dat de overheid nog wilde dat burgers betrokken waren bij wat de overheid wilde uitvoeren: er is in deze campagne dus nog veel bemoeienis van de overheid. Als de participatiesamenleving de toekomst wordt, zal opzoomeren niet meer door de overheid, maar door burgers zelf georganiseerd en gefinancierd moeten worden. Maar dat is toekomstmuziek.

Over dit project

Jij gaat met een groepje medestudenten een opzoomerproject voorbereiden aan de hand van een wijkanalyse. Met behulp van promotie voor jouw project doe je mee aan een competitie. Hierbij wordt gekozen welk opzoomerproject het benodigde geld in handen krijgt van de gemeente en dus mag gaan opzoomeren.

Je kunt een wijkanalyse maken van de wijk die je wilt opzoomeren. Je kunt een opzoomerplan ontwikkelen voor de wijk die je wilt opzoomeren. Je kunt een promotieplan maken voor de opdrachtgever van het opzoomeren van de wijk.

tie

Projectbeschrijving

fb .v

• • •

Doelstellingen

Casus

u' Ac

‘Opzoomeren’ verwijst naar de Opzoomerstraat in de Rotterdamse wijk Het Nieuwe Westen. Een bewoner ergerde zich aan de boze en passieve houding van de mensen in de straat. Hij deelde dertig bezems uit zodat bewoners zelf de handen uit de mouwen konden steken om de buurt veiliger, schoner en gezelliger te maken. Van het een kwam het ander. De straten werden schoongeveegd, opgefleurd met bloembakken en er werden activiteiten georganiseerd waardoor de bewoners elkaar konden ontmoeten.

Het idee dat burgers meewerken aan de leefbaarheid spreekt jouw gemeente heel erg aan.

De gemeente heeft voor de wijk waarin je school staat bedacht dat er het een en ander zou kunnen verbeteren. De gemeente weet dat het niet werkt om maatregelen van bovenaf op te leggen en uit te voeren. Daarom heeft ze gezocht naar een manier om de leefbaarheid in de wijk te vergroten met betrokkenheid en instemming van bewoners en professionals. De gemeente wil het opzoomeren weleens uitproberen. Ze vraagt daarom jou en je medestudenten om een wijkanalyse te maken en een projectplan (opzoomerplan) te schrijven. De kwaliteit van het opzoomerplan en de promotie voor dit plan kunnen ervoor zorgen dat jouw plan wordt gekozen om uitgevoerd te mogen worden. Jouw docent en je medestudenten spelen in dit project voor respectievelijk de gemeente en een afvaardiging van de bewoners. Zij zullen alle projecten een cijfer geven.

Opdrachtgever

itg

Het hoofd van de afdeling Samenlevingszaken van de gemeente en de bewoners van de wijk, in dit project gerepresenteerd door de docent en medestudenten.

Projectopdracht Je zet met een groep van drie tot vijf medestudenten een opzoomerplan op voor een bepaalde wijk. Om erachter te komen wat er in de gekozen wijk zoal speelt maak je eerst een wijkanalyse. Daarna maak je een plan van aanpak voor het opzoomeren. Je maakt ook een promotieplan en voert dat uit om ervoor te zorgen dat jouw opzoomerplan uitgevoerd mag worden.

Over dit project

fb .v

Wijkanalyse van de wijk waarin je school staat. Eisen: • opgebouwd aan de hand van twaalf punten • aangetoond dat bewoners en beroepskracht betrokken zijn • conclusies en acties juist gekozen • volledig en netjes uitgevoerd.

Projectproduct

tie

Plan van aanpak voor het opzoomeren. Eisen: • opgebouwd aan de hand van vier punten • goedgekozen acties, passend bij problemen en wensen uit de analyse • aansluitend en passend bij de conclusies uit het plan van aanpak • volledig en netjes uitgevoerd.

Beoordeling

Aan de hand van de wijkanalyse maak je een plan van aanpak. In dit project heet dit het opzoomerplan. Om de opdrachtgever over de streep te halen voer je promotie uit: je geeft informatie, voorlichting en advies. Deze drie producten tellen mee in de beoordeling. Andere punten waarop je beoordeeld wordt, kun je terugvinden op het beoordelingsformulier.

itg

Beoordelingsformulier <

u' Ac

Uitgevoerd promotieplan. Eisen: • doelgroep en doel vastgesteld • juiste middelen en materialen ingezet passend bij doel en doelgroep • correct uitgevoerde bijeenkomst.

Vooronderzoek

Opdracht 2 Website Opzoomer Mee < Pagina Mensen maken de stad op movisie.nl <

fb .v

Opzoomeren

tie

Werkmodel Planning <

1. Vorm de projectgroep en maak een samenwerkingscontract. 2. Bepaal wat jullie moeten weten voordat je aan het project begint. 3. Maak een takenlijst en een planning: Wie onderzoekt wat? Hoe informeren jullie elkaar daarover? 4. Voer de afspraken uit. 5. Verdeel de taken uit opdracht 2 tot en met 6 en maak deelverslagen die je vervolgens met elkaar bespreekt. 6. Kom met elkaar tot overeenstemming over de inhoud van de deelverslagen. 7. Bundel de deelverslagen van het vooronderzoek tot een geheel en leg dit verslag voor aan je docent. De docent kijkt mee of het vooronderzoek voldoende is om door te gaan naar de volgende fase van het project.

u' Ac

Werkmodel Samenwerkingscontract <

Vooronderzoek

Verdiep je in Opzoomer Mee en beantwoord de volgende vragen. Zoek de antwoorden op door op de site van Opzoomer Mee te kijken. a. Waar, wanneer en waarom is het opzoomeren ontstaan?

Opdracht 1

b. Wat is de (oorspronkelijke) bedoeling van opzoomeren?

d. Zoek op internet naar informatie over een opzoomer-bewonersinitiatief. Beschrijf de inhoud van dit project kort.

itg

c. Is er verschil tussen het opzoomeren van vroeger en van nu? Maak gebruik van de informatie die je kunt vinden op de site van Movisie.

Vooronderzoek

fb .v

f. Benoem acht verschillende opzoomeractiviteiten.

e. Beschrijf tips en aandachtspunten die je meeneemt voor je eigen opzoomerproject.

u' Ac

tie

g. Beschrijf uit de praktijk van al uitgevoerde projecten vijf resultaten die je kunt behalen met Opzoomer Mee.

Bewonersbijeenkomst in het buurthuis.

itg

Opdracht 3

Actieve burgers en burgerparticipatie Opzoomeren is een voorbeeld van bewonersbetrokkenheid bij een gemeentelijk project. In de participatiesamenleving zijn er inmiddels ook andere manieren om leefbaarheid te bevorderen. Zoek uit wat de volgende woorden betekenen: a. burgerparticipatie

burgerinitiatieven

Vooronderzoek

burgerbetrokkenheid

fb .v

b. Wanneer hebben bewoners de meeste invloed, bij burgerbetrokkenheid of bij burgerinitiatieven? Motiveer je antwoord.

burgerinspraak

u' Ac

tie

c. Is opzoomeren een voorbeeld van actief burgerschap? Motiveer je antwoord.

d. Ken je meer voorbeelden van projecten die actief burgerschap stimuleren? Zoek een voorbeeld, beschrijf het project kort en geef aan waarom dit project een voorbeeld is van actief burgerschap.

e. Wat betekent participatiesamenleving en wat is het grote verschil met de verzorgingsstaat?

itg

f. Waarom zijn de gemeentes voorstander van burgerparticipatie?

Vooronderzoek

Werkmodel Wijkanalyse <

Verdiep je in de wijkanalyse. De wijkanalyse is een belangrijk instrument voor de sociaal werker: • Door een wijkanalyse te maken haal je boven tafel welke speerpunten er zijn. • Je betrekt bewoners en professionals. • Je komt met elkaar tot overeenstemming welke speerpunten het belangrijkst zijn en daarom met prioriteit moeten worden uitgevoerd.

Website Sociaal werk in de wijk <

Wijkanalyse

fb .v

Opdracht 4

Op de website ‘Sociaal werk in de wijk’ vind je meer informatie over het maken van de wijkanalyse. Maak ook gebruik van het Werkmodel Wijkanalyse.

u' Ac

tie

a. Geef een definitie van het begrip wijkanalyse. Gebruik hierbij de woorden ‘kijkoperatie’, ‘activerend’ en ‘doorlichten’. Maak gebruik van de hiervoor genoemde website.

b. Maak een overizcht van de opbouw van een wijkanalyse. Welke fasen zijn er?

c. Maak een opsomming van de onderwerpen die in een wijkanalyse onderzocht worden.

itg

d. Neem een overzicht van de twaalf onderwerpen van de wijkanalyse op in je verslag en beschrijf kort per onderwerp hoe je aan de benodigde informatie kunt komen. Welke werkvormen of werkwijzen kun je hanteren om de informatie te vinden of te duiden?

Werkmodel Plan van aanpak <

Plan van aanpak

Verdiep je in het maken van een plan van aanpak. Maak gebruik van het Werkmodel Plan van aanpak.

u' Ac

Opdracht 5

tie

Bij de bevolkingssamenstelling kun je ook denken aan het opleidingsniveau van de bewoners.

fb .v

Vooronderzoek

Er zijn veel verschillende modellen voor het maken van een plan van aanpak, maar vier stappen vind je in vrijwel ieder model terug. Beantwoord de volgende vragen: a. Stel vast uit welke vier stappen een plan van aanpak minimaal bestaat en benoem wat er in elke stap moet gebeuren.

c. Zoek uit of de vier stappen die je zet bij het maken van een plan van aanpak van toepassing zijn op het indienen van een bewonersinitiatief bij Opzoomer Mee. Herken je de stappen? Hoe heten deze stappen dan bij de bewonersinitiatieven bij Opzoomer Mee?

itg

b. Benoem de waarde van het maken van een plan van aanpak voordat je aan de slag gaat.

Vooronderzoek

Opdracht 6

Verdiep je in het maken van een promotieplan. Promotie is een begrip uit het bedrijfsleven. Het betekent dan: aandacht geven aan een (nieuw) product, zodat er meer van verkocht zal gaan worden. Een promotieplan bestaat in deze module uit drie onderdelen: je geeft informatie, advies en voorlichting. Beantwoord de volgende vragen en maak een verslag voor je docent.

Werkmodel Presenteren <

fb .v

Werkmodel Voorlichting aan een groep <

Promotieplan

Tip: gebruik de Werkmodellen Voorlichting aan een groep, Presenteren en Adviesgesprek. a. Beschrijf wat het verschil is tussen adviseren, informeren en voorlichting geven.

tie

Werkmodel Adviesgesprek <

u' Ac

b. Geef aan waarom promotie van je nieuwe opzoomerplan van belang is.

c. Geef in een brainstormsessie aan welke advies-, voorlichtings- en informatiemiddelen geschikt zijn om promotie voor een nieuw product te geven.

itg

Hoe presenteer je je promotieplan?

Opdracht 7

Werkmodel Logboek en evaluatie <

Logboek Begin met het schrijven van het logboek door de samenwerking tot zover te beschrijven. Maak hierbij gebruik van het Werkmodel Logboek en evaluatie. • Hoe is het samenwerken tot nu toe verlopen? • Wat ging goed en wat niet goed? • Wie heeft wat gedaan? Heeft iedereen een voldoende bijdrage geleverd? • Hebben jullie duidelijke afspraken gemaakt? Hoe is dit gegaan? Houd het logboek tijdens het project goed bij. De docent gebruikt het bij de beoordeling van het project.

Ontwerpfase

Ontwerpfase •

Ontwerp de wijkanalyse: a. Maak afspraken en een planning voor de verschillende werkzaamheden die in de drie fasen van de wijkanalyse gedaan moeten worden. Je gaat straks in de realisatiefase feiten verzamelen, straatinterviews houden en speerpunten vaststellen met betrokkenen. Bij dit laatste zullen de medestudenten de representanten van de betrokkenen zijn. Gebruik hierbij het Werkmodel Wijkanalyse. b. Voor het maken van het eerste deel van de wijkanalyse heb je allerlei feitelijke gegevens nodig. Bedenk waar en hoe je deze gegevens gaat verzamelen. c. Stel vast hoe je de straatinterviews gaat vormgeven. Bedenk welke vragen je gaat stellen en hoe je mensen gaat verleiden om mee te werken. d. Stel de datum vast waarop de interviews gehouden worden. Bereid voor hoe je de mening van een medewerker van een sociaal-maatschappelijke organisatie gaat verkrijgen. Normaal gesproken vraagt deze stap meer tijd dan in dit project beschikbaar is: je bevraagt en betrekt dan meerdere professionals die in de wijk werken. Voor dit project is het voldoende om met één medewerker te spreken over zijn mening en inzichten. Ook voor het voorbereiden van dit gesprek mag je het Werkmodel Interview gebruiken. e. Om straks de sterktes en zwaktes vast te stellen zijn twee werkvormen goed te gebruiken: mindmappen en de SWOT-analyse. Probeer beide werkvormen uit en kies een van beide om te gebruiken in deze wijkanalyse. f. Bereid de bijeenkomst voor waarbij de medestudenten de betrokkenen representeren. Lees hiervoor het Werkmodel Rubriceren en prioriteren en bedenk hoe je tijdens de bijeenkomst creativiteit en enthousiasme kunt bewerkstelligen. Want je wilt natuurlijk dat er leuke acties en activiteiten worden bedacht. g. Maak een planning en verdeel de taken onderling.

Werkmodel Wijkanalyse <

Ontwerp

fb .v

Opdracht 8

Werkmodel Interview <

itg

u' Ac

tie

Werkmodel Rubriceren en prioriteren <

Welke vragen stel je in het straatinterview? •

Ontwerp het plan van aanpak voor Opzoomer Mee. a. Bedenk eerst welke hoofdstukken in het plan van aanpak moeten komen. b. Bedenk de lay-out en vormgeving van het plan. c. Maak een planning en verdeel de taken onderling.

Ontwerpfase

Ontwerp het promotieplan waarmee je de opdrachtgever over de streep gaat halen om jouw opzoomerplan uit te voeren. a. Stel het doel en de doelgroep van de promotie vast. b. Maak een opzet voor de voorlichting over de geschiedenis en de werkwijze van Opzoomer Mee door te bepalen wat je gaat vertellen. c. Maak een keuze voor het voorlichtingsmiddel dat je gaat gebruiken en verantwoord deze keuze. d. Maak een opzet voor de informatie over het tot stand komen van de wijkanalyse die je gaat geven. e. Maak een opzet voor het advies dat je gaat geven over de Opzoomer Mee-activiteiten. Maak een keuze voor het voorlichtingsmiddel dat je gaat gebruiken en verantwoord deze keuze. f. Maak een planning en verdeel de taken onderling. g. Zet het promotieplan op papier.

fb .v

â&#x20AC;˘

itg

u' Ac

tie

Laat de drie ontwerpen goedkeuren door de docent. Hij bepaalt of je door kunt gaan naar de voorbereidingsfase van dit project. Werk vervolgens het logboek bij.

Voorbereidingsfase

Voorbereidingsfase Voorbereiding

fb .v

In de volgende fase ga je uitvoeren wat je hebt voorbereid. Daarvoor heb je al (deel)planningen en taakverdelingen gemaakt voor: 1. het maken van de wijkanalyse 2. het plan van aanpak 3. de promotie.

Werkmodel Takenlijst <

Opdracht 9

Opdracht 10

Verslag van de voorbereiding

tie

Voeg nu de planning van deze drie onderdelen samen en check de verdeling van alle taken onderling.

u' Ac

Werk je logboek bij: â&#x20AC;˘ Hoe verliep het afstemmen van de verschillende ontwerpen onderling? â&#x20AC;˘ Zijn jullie het eens geworden over de inhoud en vormgeving van de genoemde producten? â&#x20AC;˘ Waar liepen jullie als groep tegenaan en hoe hebben jullie dit opgelost?

itg

Bespreek de planning/takenlijst met je docent en verbeter deze als dat nodig is. Daarna kunnen jullie met de realisatiefase starten.

Realisatiefase

Realisatiefase Opdracht 11

Realisatie

fb .v

Nu voer je uit wat je in de ontwerpfase hebt voorbereid.

Werkmodel Mindmap <

u' Ac

tie

Maak de wijkanalyse. Zoek eerst alle feitelijke informatie bij elkaar volgens de gemaakte planning. Houdt dan de straatinterviews en het interview met de professional.

Dan volgt de bijeenkomst met de medestudenten die de betrokkenen uit de wijk representeren. Daarvoor moet je stap 1 tot en met 10 van de wijkanalyse hebben doorlopen, omdat je aan de hand van deze gegevens de speerpunten en actiepunten gaat vaststellen. Schrijf tot slot de wijkanalyse.

Maak het opzoomerplan. Gebruik hierbij de stappen van een plan van aanpak uit je voorbereiding, datgene wat je hebt uitgezocht over Opzoomer Mee en de verkregen informatie uit de wijkanalyse.

itg

Maak een plan van aanpak, ofwel het opzoomerplan, waarvan je weet dat die het enthousiasme zal opwekken van de opdrachtgever en de wijkbewoners die je hebt gesproken. Mindmappen kan helpen om vast te stellen hoe het plan eruit gaat zien en welke opzoomeractiviteiten je wilt presenteren. Gebruik dan het Werkmodel Mindmap. Dit staat in het plan: • een korte inleiding over het plan • een globale beschrijving van de activiteiten en acties • een tijdsplanning • een globale begroting • een taakverdeling: wat kunnen de wijkprofessionals op zich nemen, wat verwacht je van de bewoners, wat kan de gemeente regelen en wat is de bijdrage van jullie als studenten? Voer de taken uit je promotieplan uit en bereid de bijeenkomst voor. Werk je logboek bij.

Oplevering

Oplevering Opdracht 12

Oplevering door middel van promotie

•

Na de presentatie geven 'de gemeente’ en ‘de wijkbewoners’ een cijfer (1-10) voor de presentatie, een cijfer voor de wijkanalyse en een cijfer voor het plan van aanpak. Het gemiddelde van de drie punten bepaalt het cijfer. Het opzoomerproject met het hoogste gemiddelde cijfer zou in aanmerking komen om uitgevoerd en gefinancierd te worden.

itg

u' Ac

tie

• •

fb .v

Presenteer de voorlichting over Opzoomer Mee, de informatie over het tot stand komen van de wijkanalyse en je advies over de activiteiten en acties uit je plan van aanpak (het opzoomerplan). Voer uit wat je in de ontwerpen realisatiefase hebt voorbereid.

Reflectie en evaluatie

Opdracht 14 Werkmodel STARRT-methode <

Evalueer met elkaar het project en doe hiervan verslag in het logboek. Maak gebruik van het Werkmodel Logboek en evaluatie.

fb .v

Werkmodel Logboek en evaluatie <

Evaluatie

Reflecteren

Bedenk een moment of situatie tijdens het werken aan dit project waarvan je nu vindt dat je het in het vervolg anders zou moeten aanpakken. Maak gebruik van het Werkmodel STARRT-methode.

tie

Opdracht 13

Beschrijf over welke bijdrage van jezelf aan dit project je zeer tevreden bent en benoem waarom.

u' Ac

Noteer welk van de onderdelen van het maken van een wijkanalyse je het gemakkelijkst vond om te doen: het opzoeken van de feiten, de beleving onderzoeken, de gevonden gegevens rubriceren of het schrijven van de notitie? Waarom ging dat onderdeel je gemakkelijk af? Met welk onderdeel wil je nog wel meer oefenen? Vond je het prettig om je medestudenten mede te beoordelen op hun prestatie? Waarom wel of niet?

itg

Kijk terug en doe dit met behulp van de STARRT-methode. Lever het reflectieverslag in bij je docent.