je k e o b e o D jonge voor goederf kkers ontde
t i u r o o V ! t i e g e met eudh duif...
01
van e is r: j k e o e Dit b edreizig o g f r e
Waar ben jij al allemaal op vakantie geweest ? Teken of schrijf het erbij !
02
Hallo daar ! Ik ben erfgoedman !
HĂŠ, ik ben misschien niet zo avontuurlijk als erfgoedman, maar ik kan wel vliegen! Samen met hem gids ik je langs alle toffe kinder-doe-dingen op Erfgoeddag!
ht alles en ik Over erfgoed weet ik ec gereisd. Dat had heb heel de wereld rond jouw gids je niet verwacht hè! Ik ben r voor een voor vandaag! Ben je klaa me maar! onvergetelijke reis? Volg maar eerst een woordje ... uitleg over deze icoontjes
> dit icoontje = ERFGOEDvereniging Hier vind je over welke organisatie het gaat en wat zij doet.
> dit icoontje = activiteit
Ontdek wat de activiteit op Erfgoeddag is.
> dit icoontje = doe opdracht Zoek alle leuke spelletjes en doe-opdrachtjes in dit boekje.
03
ERFGOED? Wat is dat, hoor ik je al denken! Wel, voor erfgoed gaan we op ontdekkingstocht naar wat wij en andere mensen belangrijk vinden in ons leven en wat we willen doorgeven aan anderen! Erfgoed is alles wat we bewaren van vroeger en nu omdat we het de moeite waard vinden. En dat is veel meer dan je op het eerste gezicht zou denken. Soms gaat het om hele sjieke, dure dingen als schilderijen of oude handschriften in een museum of een archief. Maar het kunnen ook gebouwen zijn! Of potjes! Of vazen en echte beenderen die archeologen hebben opgegraven. Zelfs hele gewone dingen worden bewaard om hun geschiedenis! Zo heb jij vast ook erfgoed waar je van houdt en dat je altijd wil bijhouden. Je lievelingsknuffel van vroeger bijvoorbeeld, of je fotoalbum of dat lekkere recept van je opa. Zelfs dingen die je niet kan vastnemen kunnen erfgoed zijn, zoals liedjes, oude gewoonten en talen of zelf feesten!
04
ERFGOEbeDeld?en.
Hier zijn enkele voor
05
Een dag vol erfgoed? Waarom zouden we dat doen? Omdat mensen van erfgoed houden hebben ze één speciale dag in het jaar gekozen om al die leuke dingen extra te vieren. Die dag heet Erfgoeddag en valt dit jaar op zondag 27 april! Natuurlijk willen ze niet elk jaar het zelfde tonen, dat zou behoorlijk saai zijn! Daarom gaat Erfgoeddag elk jaar over iets anders. Een nieuw thema. En dit jaar staat Erfgoeddag in het teken van grenzeloos. Over allerlei grenzen dus!
Welke grenzen ken jij allemaal? Als je bijvoorbeeld op reis gaat naar een ander land dan overschrijd je een grens. Grenzen van kaarten of van taal! Je kan ook dingen over grenzen smokkelen als echte piraten bijvoorbeeld of de hele wereld rondreizen als mensen uit het circus, misschien kom je ooit wel eens terecht in Australië of China! Misschien zou het het coolste zijn mocht je in een teletijdmachine kunnen stappen en over de grenzen van tijd en ruimte vliegen! Grenzeloze verbeelding!
06
Dit zijn oude paspoorteneer
Die heb je nodig wann je in of buiten Europa op s reis gaat. Dan steek je pa ! er ov heel veel grenzen
07
Vervolledig jouw portret
oedreiziger? Hoe zie jij jezelf als erfg ngerend aan een Met een vlindernet of sli ken jezelf als liaan in het oerwoud? Te . een echte erfgoedreiziger
! a a a h a a a Ah
iger!�
Ik als “Erfgoedreiz 08
KLIM AAN BOORD!
Nu is het echt tijd om op pad te gaan !
nd a l d e o erfg d n a l d e o erfg erfgoedland 09
Erfgoedcel Mechelen i.s.m. Bruggenbouwers, Vormingplus en t,arsenaal Mechelen/GEN2020 In en rond Mechelen zit een hoop schitterend erfgoed. De Erfgoedcel wil dat aan zo veel mogelijk mensen laten zien. Ze helpt om tentoonstellingen te maken met dat erfgoed, of een beeldbank op te bouwen met allemaal foto’s en prenten van oude en nieuwe Mechelaars. De Erfgoedcel zorgt er ook voor dat Erfgoeddag in en rond Mechelen goed verloopt. En ze geeft een eigen boekje uit met alles wat er die dag te beleven valt.
n en or portrette o d n re te is over daag snu e kinderen ls e h c J e kan van e M ) n (andere at zij heel verhalen va of recept d ie it d a tr , rp een voorwe inden. v jk ri r komt belang en vanwaa r te h c a r e er of je al schuilt l van heel v e w Welk verha lf e z j ji echte ien kom mt ook een o k r E het? Missch ? a p o hoe het is a, oma of vertelt over mama, pap n le a rh e v e leuk men. acteur die r ‘hier’ te ko a a n r’ a a ‘d om van
10
Hallo, jij daar ! Wil jij me heluips hoenort??
Weet jij wat hier niet th en erfgoed zijn! Omcirkel de dingen die ge
fr goedan EM
PLOP!
11
Oplossing: kip, Wc-papier, chocoladereep
Kantclub Etterjefke Ken jij van die prachtige kanten kraagjes en sjaals die je soms aan hele deftige oude jurken ziet? Het was een hele klus om met al die klosjes zo’n werkstukjes te maken. En vandaag kennen steeds minder mensen de truukjes en kneepjes om dat te doen. De mevrouwen van Kantclub Etterjefke vinden dat jammer en willen iedereen terug leren kantklossen. Ook kinderen, want die moesten vroeger vaak hard werken als kleine kantklossertjes en als het niet snel genoeg ging kregen ze te horen: “Etter Jefke”. Dat betekent “sneller jongen”. Gelukkig helpt Kantclub Etterjefke je nu op weg met je kantwerk in plaats van je straf te geven ;-) Kantclub Etterjefke geeft vandaa g veel aandacht aan Vlaamse kantwe rksters die België verlieten en die de tec hniek van de Mechelse kant verspreidden ove r de hel e wereld. Aan de hand van foto’s en doc umenten brengt Kantclub Etterjefke het verhaa l van kant over de grenzen heen, soms zelfs hel emaal tot in Amerika! Dat is wel héééééél erg ver, vind je niet?
12
Zoek het missende ) puzzelstukje ( A, B of C
B
A
C
13
Oplossing: puzzelstukje C
Vlaamse Kunstkring voor Marqueteurs Marqueteurs? Dat klinkt als een adellijke titel, maar marqueteurs hebben (meestal) geen blauw bloed. Het zijn mensen die inlegwerk maken: mooie patronen van hout in allerlei vormen en kleuren. Klinkt dat een beetje ingewikkeld? Dat is het ook. Toch bestaat het inlegwerk al heel lang. Maar omdat de meeste mensen het zo moeilijk vinden, wordt het niet vaak meer gedaan. De Vlaamse Kunstkring voor Marqueteurs wil daar verandering in brengen. Dus maken ze reclame voor hun vak, ze geven lessen en organiseren tentoonstellingen. En ze vinden dat je niet jong ambacht genoeg kan zijn om zo’n mooi kinderen te leren, daarom laten ze ook je. Je erk gw inle ste oefenen op hun eer emde vre r doo en kan je zelf laten inspirer en. led ver het uit motieven en materialen
14
?!? +i -t
- ir
-n
H=T
+v -gel
-t
-elamp
Oplossing: Ivoor is de tand van een olifant
n Wil jij vlieg helpe met het oplossen van deze rebus ?
+
-a 15
Amai?! Dit is een grote antenne! ‘t Is waar wat ze zeggen, ‘size does matter.’
Mechelse Zendamateurs i.s.m. UBA vzw, Radiomuseum Heist o/d Berg en MCL (Mechelen) Lang voor facebook, twitter of zelfs nog voor het internet, hielden allerlei mensen (van zeelieden en militairen tot mensen van de post) contact via telegrafie. Deze grenzeloze manier om informatie te versturen willen de Mechelse Zendamateurs terug in een nieuw daglicht plaatsen.
16
Je kan vandaag zelf leren hoe je tekens moet ontvangen of een kijkje komen nemen naar de één van de oudste telegrafen.
Oh nee !raden zijn
Alle telefoond door elkaar geraakt ! om penpenom s hel s hel oooo trtr ililjijjijdedemama WW en? en? eik eik ber eineinteteber pitpit n nkaka zijzij
A
B
C
D
Schrijf hier je antwoord:
17
Oplossing: telefoon C
Stedelijke Musea Mechelen en Stadsarchief Mechelen i.s.m. Conservatorium Mechelen afdeling Woord In een stadsmuseum vind je heel wat voorwerpen die iets vertellen over de geschiedenis van jouw stad. Maar het museum doet meer dan alleen maar voorwerpen bewaren. De museumwerkers maken ook tentoonstellingen (soms ook buiten hun eigen gebouw), schrijven boeken of ze geven leuke workshops voor kinderen zoals vandaag!
18
ipen Je kan vandaag in de huid kru van Mechelse oorlogsfiguren via tekeningen, foto’s en spannende oorlogsverhalen. Stuur je eigen ages brief uit naam van deze person t me per zelfgemaakte postduif ook een ballon de wereld in. Ben jij benieuwd welke brief het verst zal vliegen? Wie weet wordt jouw brief wel beantwoord!
Zou jij willen helpen met het de titels ? ordenen van nde tit el Trek een pijl va naar het juiste schilderij.
De strijkster
De opvoeding
De oude notelaar Terras
deog naM frE
Het rode huis
19
Speelgoedmuseum Het Speelgoedmuseum van Mechelen is één van de grootste musea voor speelgoed van heel Europa. Er is prachtig speelgoed van vroeger en nu: poppen, gezelschapsspelletjes, treinen, knuffelbeesten en nog veel meer. Er is niet alleen ontzettend veel te zien, maar ook nog een heleboel te doen. Tijdens je bezoek word je vast gebeten door de speelmicrobe. Ontdek vandaag al spelend de wereld en daag je te genstander uit om samen met jou ee n gezelschapsspel te spelen! Neem het tegen elkaar op tijdens het cowboy – indianen damspel, schaken, St ratego, ... en tal van andere spell en. Durf jij je pionnen ov er hun grens te plaatsen en het te rrein van je tegenstander te vero veren?
20
fr goedan EM
Ontwerp je eigen Stratego-poppetjes! ije loop Laat je creativiteit de vr de spion. en ontwerp de soldaat &
Wist jij trouwens dat Stratego is ontstaan tijdens de Tweede Wereld ? nd oorlog in Nederla
soldaat
spion
21
Provinciaal Groendomein Vrijbroekpark In het Vrijbroekpark groeien en leven heel wat planten, bomen en dieren met exotische achtergrond. Ze kwamen vanuit verre landen naar onze streken. Wist je dat we de Ginkgo biloba te danken hebben aan Napoleon en dat onze potloden gemaakt zijn van exotisch cederhout? nse l komen hoe de Japa Als jij ook te weten wi nadese se wolhandkrab, Ca duizendknoop, Chine e hier stj ee sb isch lieveheer populier of het Aziat meer van g no , of wil je gewoon naartoe zijn gereisd naar het el sn snuiven, kom dan die leuke weetjes op es ruiken all n aag kan je er ook va Vrijbroekpark! Vand m je wel ko spelen en misschien en proeven, spell etjes ! Spannend! ole exotische dieren in aanraking met co
22
Olijfboom Wilg
Welke bomen zijn elke niet?t? van hier enmew t het blote oog zie
Is dat iets wat je n elders komen. Omcirkel de bomen die va
Sinaasappelboom
Palmboom
Berk Oplossing: Palmboom, sinaasappelboom en olijfboom
Beuk
23
Regionaal Landschap Rivierenland Regionaal Landschap Rivierenland organiseert van alles rond de natuur en het landschap van verschillende rivieren in Mechelen en omstreken, zoals de Dijle, Zenne, Rupel en Nete. Heb jij al eens van deze rivieren gehoord? Misschien kan je ze eens opzoeken in een atlas. el veel mensen ereldoorlog leden he Tijdens de Eerste W n werden er – ch aan eten te gerake grote honger. Om to Ga jij mee op s honden opgegeten. niet schrikken – som ? Wandel mee tvoerde hond Django on de ar na t ch to ek zo of Django gs de Dijle en ontdek lan ap ch ds lan t he door rs’ van roman ‘De Hondenete gd jeu De t. nie of is activiteit. gered inspiratie voor deze de t rm vo ck er St Marita De
24
Hot Dog? Mmm... Lekker!
w
! f a f! wa
a ... Ra Ra R lk skelet van
Kan jij raden we een hond, vogel en muis is?
25
De Zilverreiger vzw– Vlechtmuseum van Klein-Brabant i.s.m. gemeentebestuur Bornem In het Vlechtmuseum De Zilverreiger maak je kennis met beroepen van vroeger zoals mandenvlechten, het planten- en dierenrijk van de streek, oude spelletjes, … Je kan er ook even uitrusten in een cafeetje en daar proeven van een lekkere ‘Slijkneuskoek’.
Weet jij wat een Slijkneuskoek is? Dat is een koek in de vorm van een hoofd met een lekkere lange neus waar chocolade aan hangt.
Weet jij dat heel veel vo orwerpen zoals manden , matten, ja zelfs lichamen van reuzen, gevlochten worden? Materiaal om te vlechten komt van verschillende planten en bomen zoals wilgen, bamboe, rotan, bananenb omen, … Ken jij al deze planten en bomen? Op de tentoonstelling kan je ontdekken hoe ze eruit zien, uit welk land ze ko men en hoe van deze planten en bomen vlechtmateria al wordt gemaakt. En je ka n er zelf vanaf 13u. in he t kasteel van Hingene een mandje vlechten.
26
Weet jij hoe een reuzent? lichaam gevlochten wlgoorrdde
FOTO 1
STAP
vo Zet de foto’s in de juiste
?
FOTO 2
STAP
?
FOTO 4
STAP
?
FOTO 5
STAP
?
FOTO 3
STAP
? 27
Oplossing: Foto2 - Foto4 - Foto1 - Foto5 - Foto3
Erf & Heem Erf & Heem onderzoekt hoe de mensen uit Sint-Katelijne-Waver vroeger leefden. Ze organiseren tentoonstellingen en schrijven boeken over alles wat ze ontdekt hebben. Ze doen bijvoorbeeld onderzoek naar kunstenaars, onderwijs, landbouw en de oorlog in hun gemeente.
de: les aardrijkskun de t ui g no je Weet aan …”? t ten noorden “Ons land grens ren dit de bben zoveel an arten Net zoals jij he ka en. Er moesten moeten afdreun ur le d en n, grenzen gek de or w d en ek et g boom of was geen slag Er . d ui ed ng aa . gen te houden grens om je te grenzeloze g opnieuw die Gebruik vandaa door te ganse wereld fantasie om de oor de je inspireren d reizen en laat Heem. & f ctie van Er getoonde colle
28
Laat zien dat agen op! reiziger bent en los de vr
2) Bij ons staan koeien gewoon in de wei. Maar er is een land waar koeien op straat lopen en door de stad op wandel zijn. Ze leven en lopen vrij rond en worden door iedereen geëerd… Weet jij over welk land ik het heb? 3) Deze toren van wel 7300 ton staat in de stad Parijs, de Eiffeltoren! Ik ben de naam kwijt van de ontwerper… Kan jij me helpen? 4) Och, wat zou ik graag eens de hoogste berg ter wereld willen beklimmen! Hij is wel 8850 meter hoog, dat is wel 53 keer de Sint-Romboutstoren! Hoe heet hij nu ook al weer? Het begon met Mount… 5) Weet jij wat de hoofdstad is van Amerika? Volgens mij woonde die ene president daar, George Washington dacht ik… Oplossing: Zuid-Amerika, India, (Gustave) Eiffel, Mount Everest, Washington DC
De werjijeleendecqhtue erizfgoe!d-
1) Van aardappels worden heerlijke frietjes gemaakt. Je kan ze eten op je bord of in een puntzak! Maar weet jij waar de aardappel oorspronkelijk vandaan komt?
29
Sportimonium i.s.m. gemeente Zemst dienst integratie Hoe zag de eerste fiets eruit? Wie is de uitvinder van de turnles? Waarom krijgen winnaars van sportwedstrijden bekers of medailles? Of wil je meer weten over volksspelletjes? Het antwoord op deze en vele andere sportvragen vind je in het Sportimonium.
In een tentoonstelling ma ak je kennis met super ve el sport en spell etjes van ov er de hele wereld. Je ka n er volledig uit je dak ga an en van all es uitprobe ren. De spelregels en weetjes krijg je ter plekke.
30
Zoek de 5 verschillen BZZZ niet
ZZZo eenvoudig...
31
EXTRA
S.O. S ! ! !
de mol! hier te doen! Blin Is ‘t s! ur co se au
dat je Als ontdekkingsreiziger kan het gebeuren kaart een n Teke nd! vast zit op een onbewoond eila l de van het eiland waar je gestrand bent. Haa aan fLes de in ze tekening uit je boekje en steek r je de balie van Lamot, daar kan je in ruil voo ! alen oph ng tekening ook een kleine verrassi
SOS de naMogfrE
32
Maak hier je tekening
33
EXTRA
34
Maak op de achterkant een tekening van een onbewoond eiland en steek ze in de fles aan de balie in Lamot ...
Programma-overzicht Kinder-doe-activiteiten Erfgoeddag in Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang via Havenwerf), 2800 Mechelen. Contact op Erfgoeddag: 015 29 49 00
Erfgoedcel Mechelen Tentoonstelling: Kleur in de klas. Doorlopend tussen 10 en 18 Vertelling acteur: om 11u, 14u en 15.30u Reservatie nodig op 015 29 49 10 maximum 25 plaatsen
Kantclub Etterjefke Demonstratie: Grenzeloos kant. Doorlopend tussen 10 en 18u
Vlaamse Kunstkring voor Marqueteurs Workshop: Marqueterie voor kids. Doorlopend tussen 10 en 18u
Mechelse Zendamateurs Workshop: initiatie telegrafie. Doorlopend tussen 10 en 18u
Stedelijke Musea Mechelen en Stadsarchief Mechelen Workshop: Rik Wouters & co. De Groote Oorlog verbeeld. Doorlopend tussen 10 en 18u
Speelgoedmuseum Workshop: Grenzeloos spelplezier. Doorlopend tussen 10 en 18u
Mechelen Provinciaal Groendomein Vrijbroekpark Ridder Dessainlaan 65 - 2800 Mechelen Contact op Erfgoeddag: 015 45 13 80 Wandeling: Exoten zonder grenzen. Geleide wandeling om 10u, 14u en 16u
Bornem (Weert) De Zilverreiger vzw – Vlechtmuseum van Klein-Brabant Scheldestraat 18 - 2880 Weert (Bornem) Contact op Erfgoeddag: 03 889 06 03 Tentoonstelling: Exotisch gevlochten. Doorlopend tussen 10 en 18u Vanaf 13u. in het kasteel van Hingene mandje vlechten.
Sint-Katelijne-Waver Erf & Heem Borgersteinlei, 203 - 2860 Sint-Katelijne-Waver Contact op Erfgoeddag: 015 55 34 35 Tentoonstelling: Fantasie is grenzeloos. Doorlopend tussen 10 en 18u
Zemst (Hofstade) Sportimonium Trianondreef 19 - 1981 Hofstade-Zemst Contact op Erfgoeddag: 015 61 82 22 Workshop: Grenzeloos gespeel(d). Doorlopend tussen 10 en 18u
35
‘t Is weer voorbij!
Ja ja, de tijd vliegt, net zoals ik. Coördinatie: Erfgoedcel Mechelen, Van Beethovenstraat 8-10, 2800 MECHELEN, 015 29 49 10 Verantwoordelijke uitgever: Heidi De Nijn, Onder den Toren 12A, 2800 MECHELEN Met dank aan Robin Thys. Vormgeving: YELL! Druk: Swinnen Printing Copyright Beeld- en fotomateriaal: Erfgoedcel Mechelen, Stedelijke Musea Mechelen, Phile Deprez, KMSKA © Lukas - Art in Flanders vzw, foto Hugo Maertens/Dries Van den Brande, Mechelen/Stedelijke Musea Mechelen, Stadsarchief Mechelen - Familiearchief du Trieu de Terdonck, Beeldbank Mechelen, Collectie Sportimonium, Collectie Speelgoedmuseum, Collectie Vrijbroekpark, Collectie De Zilverreiger, Jonas Maris We streven er naar de wettelijke bepalingen in verband met de intellectuele eigendom van de beelden in deze brochure te respecteren. De vermelding van fotografen en/of rechthebbenden van de gebruikte beelden werd opgenomen in het colofon. Indien u toch meent dat het auteursrecht van een fotograaf of het portretrecht zou geschonden zijn, neem dan contact op met de Erfgoedcel Mechelen zodat de situatie kan worden rechtgezet. Wettelijk depot: D/2014/0797/005 Erfgoeddag is een initiatief van FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw, in samenwerking met de erfgoedgemeenschappen in Vlaanderen en Brussel.
Erfgoeddag is mogelijk dankzij de steun van: