charter PDKI

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪي‬ ‫ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‬ ‫ﻣﺼﻮب ﻛﻨﮕﺮهي ﭼﻬﺎردﻫﻢ‬ ‫ﻛﻨﮕﺮهي ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ و ﻫﻤﮕﺎﻧﻲﺗﺮ ﻧﻤﻮدن ﻣﺒﺎرزه‬ ‫‪ 20‬ﺗﺎ ‪ 24‬ﺷﻬﺮﻳﻮرﻣﺎه ‪ 1387‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي‬ ‫‪ 10‬ﺗﺎ ‪ 14‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 2008‬ﻣﻴﻼدي‬

‫‪٠‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻛﺮد در ﻣﻨﻄﻘﻪي ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻛﻪ از ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎي ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮدي ﺑﺮﺧﻮدار اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ ﻣﻨﻄﻘـﻪ‪،‬‬ ‫ﻣﺤﻞ ﻇﻬﻮر ادﻳﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ داراي ﻣﺬاﻫﺐ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻠﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺎﻛﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ داراي‬ ‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‪ ،‬از ﺑﺪو ﺗﺄﺳﻴﺲ دول ﻣﺪرن در اواﻳﻞ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺤﺮومﻛﺮدن ﺑﺨﺸﻲ از ﻣﻠﺘﻬﺎي‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ از ﺣﻖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖاﺷﺎن و ﻧﻬﺎدﻳﻨﻪﻧﺸﺪن دﻣﻜﺮاﺳﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ ﺗﺨﺎﺻﻤﺎت و درﮔﻴﺮﻫﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﻠﺖ ﻓﺎﻗﺪ دوﻟﺖ در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ ﺟﻨﮓ ﭼﺎﻟﺪران ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ 1514‬ﻣﻴﻼي‪ ،‬ﻣﻴـﺎن دو اﻣﭙﺮاﺗـﻮري‬ ‫ﻋﺜﻤﺎﻧﻲ و ﺻﻔﻮي ﻋﻤﻼً ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪ و اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ در ﺳﺎل ‪ 1639‬ﻣﻴﻼدي‪ ،‬ﺑﺎ اﻣﻀﺎي ﻳﻚ ﭘﻴﻤﺎن ﺷﻮم ﻓﻲﻣﺎﺑﻴﻦ ﺷﺎه ﻋﺒﺎس ﺻﻔﻮي و ﺳـﻠﻄﺎن ﻣـﺮاد‬ ‫ﻋﺜﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر رﺳﻤﻲ اﻋﻼم ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮزﻣﻴﻦ و ﻣﺮدم ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ اول و ﺗﺠﺰﻳﻪي اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﻋﺜﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑـﺎ ﺗﻘﺴـﻴﻢ‬ ‫ﺟﺪﻳﺪي روﺑﺮو و ﻣﻴﺎن ﭼﻬﺎر ﻛﺸﻮر ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪ ﻛﻪ در ﻫﻤﻪي ﺑﺨﺸﻬﺎي آن‪ ،‬ﺣﻘﻮق ﻣﻠﻲ ﻧﻘـﺾ ﮔﺮدﻳـﺪ و روﻧـﺪ ﻣﺤﺮوﻣﻴـﺖ ﻣﻠـﺖ ﻛـﺮد از‬ ‫ﺣﻘﻮﻗﺶ‪ ،‬ﺟﻨﺒﻪي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺒﺎرزات ﻣﻠﻲ در ﻛﺮدﺳﺘﺎن‬

‫ﻣﺒﺎرزات ﻣﻠﺖ ﻛﺮد ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ در ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﺨﺸﻲ از ﻣﺒﺎرزات ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺮد اﺳـﺖ ﻛـﻪ از ﺳـﺎﻟﻬﺎي ﭘﺎﻳـﺎﻧﻲ‬ ‫ﺳﺪهي ﻧﻮزدﻫﻢ و ﺗﻮأم ﺑﺎ رﺷﺪ اﻧﺪﻳﺸﻪي ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﺘﻲ در ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﻇﻬﻮر ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬از ‪ 1883‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺑﺎ آﻏﺎز ﺧﻴﺰش ﺷﻴﺦ ﻋﺒﻴﺪاﷲ ﻧﻬﺮي ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻫﺮ دو ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻋﺜﻤﺎﻧﻲ و ﻗﺎﺟﺎر و ﺑﺎ ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻮدن ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻳﻚ دوﻟﺖ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻛﺮدي‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﺑﻨﺎي اﻧﺪﻳﺸـﻪي ﻣﻠـﻲﮔﺮاﻳﺎﻧـﻪ در ﻫﻤـﻪي‬ ‫ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﻋﺪم زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي و ﺻﻨﻌﺘﻲ و اﻳﺠﺎد ﻣﺎﻧﻊ ﺑﺮ ﺳﺮ راه رﺷـﺪ ﻧﻈـﺎم آﻣﻮزﺷـﻲ و‬ ‫ﻋﺪم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺤﻠﻲ در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‪ ،‬ﻓﻘﺪان راﻫﻬﺎي ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺷﺎﻋﻪي اﻧﺪﻳﺸﻪي ﻣﻠﻲﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ در ﻣﻴﺎن ﺗـﻮدهﻫـﺎي ﻣـﺮدم‪،‬‬ ‫ﻣﺒﺎرزات ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻫﻤﻪﺟﺎﻧﺒﻪاي ﺑﺮاي رﻫﺎﻳﻲ ﻣﻠﻲ ﺗﺎ اواﺳﻂ ﺳﺪهي ﺑﻴﺴﺖ در ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از دو ﺑﺨﺶ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺷﻜﻞ ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ .‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳـﻦ‪،‬‬ ‫ﭘﻴﺸﮕﺎﻣﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪي ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻟﺤﻈﻪاي از اﻧﺪﻳﺸﻪي ﻣﻠﻲ ﻏﺎﻓﻞ ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اوﻟﻴﻦ اﻗﺪاﻣﺎت ﺣﺎﻛﻤﺎن ﺗﺎزهي اﻳﺮان در اواﻳﻞ ﺳﺪهي ﺑﻴﺴﺘﻢ‬ ‫ﺑﺮاي ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻳﻚ ﻧﻈﺎم ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﺴﺘﺎدﮔﻲ ﻣﺮدم ﻛﺮدﺳﺘﺎن روﺑﺮو ﺷﺪ‪ .‬در ﺳﺎﻟﻬﺎي اول ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ اول ﻛـﻪ ﺑـﺎ روي ﻛـﺎر آﻣـﺪن رﺿـﺎﺧﺎن‬ ‫ﭘﻬﻠﻮي ﻣﺼﺎدف ﺑﻮد‪ ،‬در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺰﺷﻲ ﮔﺴﺘﺮده از ﺳﻮي اﺳﻤﺎﻋﻴﻞآﻏﺎ ﺷﻜﺎك ﺑﻪ ﻣﻨﺼﻪي ﻇﻬـﻮر رﺳـﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﺰﻣـﺎنﺑـﻮدن‬ ‫ﺧﻴﺰش اﺳﻤﺎﻋﻴﻞآﻏﺎ ﺑﺎ ﺧﻴﺰشﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﺷﻴﺦ ﻣﺤﻤﻮد ﺑﺮزﻧﺠﻲ و ﺷﻴﺦ ﺳﻌﻴﺪ ﭘﻴﺮان در ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻋﺮاق و ﻛﺮدﺳـﺘﺎن ﺗﺮﻛﻴـﻪ و در ﻣﻘﺎﺑـﻞ دوﻟﺘﻬـﺎي‬ ‫ﺗﺎزهﺗﺄﺳﻴﺲ ﻋﺮاق و ﺗﺮﻛﻴﻪ‪ ،‬ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ را ﺑﺮاي ﻣﻠﺖ ﻛﺮد ﺟﻬﺖ ﺣﺎﻛﻢﮔﺮدﻳﺪن ﺑـﺮ ﺳﺮﻧﻮﺷـﺖ ﺧـﻮﻳﺶ ﻓـﺮاﻫﻢ آورد‪ .‬اﻣـﺎ ﺷـﺮاﻳﻂ ﺳـﺨﺖ‬ ‫ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ وﻗﺖ ﻛﻪ در ﻧﺘﻴﺠﻪي وﻗﻮع اﻧﻘﻼب ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﻲ‪ ،‬ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ﺑـﻪ ﺻـﺤﻨﻪي رﻗﺎﺑـﺖ اﺑﺮﻗـﺪرتﻫـﺎ ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﺷـﺪه ﺑـﻮد و ﻧﻴـﺰ‬ ‫ﻓﺮاﻫﻢﻧﺒﻮدن زﻣﻴﻨﻪي داﺧﻠﻲ و ﺣﻤﻼت ﻫﻤﻪﺟﺎﻧﺒﻪي ﻫﺮ ﺳﻪ دوﻟﺖ و ﺣﺎﻣﻴﺎﻧﺸﺎن‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﻫﺮ ﺳﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺬﻛﻮر ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻠﺖ ﻛﺮد در ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﻧﺨﺒﮕﺎن ﻣﺒﺎرز و روﺷﻨﻔﻜﺮ ﻛﺮد در ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﻄﻘﻪاي و ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻟﺰوم ﺗﺸـﻜﻴﻞ‬ ‫ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ را ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﺷﺎﻋﻪي اﻓﻜﺎر رﻫﺎﻳﻲﻃﻠﺒﺎﻧﻪي ﻣﻠﺖ ﻛﺮد در آن ﺑﺨﺶ از ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻴﻘﺎً اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ‪،‬‬ ‫روز ‪ 25‬ﻣﺮدادﻣﺎه ‪ 1321‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي‪ ،‬ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺨﻔﻲ )ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺗﺠﺪﻳﺪﺣﻴﺎت ﻛﺮد( ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ‪ 3‬ﺳـﺎل ﻣﺒـﺎرزات ﻣﺨﻔـﻲ و ﻛﺴـﺐ‬ ‫‪١‬‬

‫ﺗﺠﺎرب ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬در ‪ 25‬ﻣﺮداد ﻣﺎه ‪ 1324‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﻓﻜﺎر ﻣﻠﻲ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ ﺟﻤﻌﻴـﺖ ﺗﺠﺪﻳـﺪﺣﻴﺎت ﻛـﺮد و ﺑـﺎ ﺧـﻮاﻧﺶ‬ ‫واﻗﻌﺒﻴﻨﺎﻧﻪ و اﻣﺮوزﻳﻦ‪ ،‬ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪرن ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﺪ‪ .‬ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑـﻪ رﻫﺒـﺮي ﭘﻴﺸـﻮا‬ ‫ﻗﺎﺿﻲ ﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪي ﭘﺎﺳﺨﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺑﻪ آن ﺑﺮﻫﻪي ﻣﻬﻢ ﺟﻨﺒﺶ رﻫﺎﻳﻲﻃﻠﺒﺎﻧﻪي ﻣﻠﺘﻤﺎن ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻫﺒﺮ و ﺳﺎزﻣﺎندﻫﻨﺪهي ﺟﻨﺒﺶ ﻣﻠﻲ دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ ﻣﺮدم ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻧﻘﻄﻪي ﻋﻄﻔﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺒﺎرزات ﻣﻠﻲ ﻛـﺮد در راﺳـﺘﺎي ﺣـﻖ ﺗﻌﻴـﻴﻦ‬ ‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺑﻮد و از ﻟﺤﺎظ ﺗﺎرﻳﺨﻲ‪ ،‬اوﻟﻴﻦ ﺣﺰب ﻛﺮدﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود ﻛﻪ اﻫﻤﻴﺖ ارﮔﺎﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن ﺳﻴﺎﺳﻲ را درك ﻧﻤﻮده و ﺗﺤﺖ رﻫﺒﺮي ﻫﻤﻴﻦ‬ ‫ﺣﺰب ﭘﻴﺸﺮو ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺮد‪ ،‬ﻣﺮدم ﻛﺮدﺳﺘﺎن از ﻳﻚ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻴﻬﻨﻲ و دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ در ﻓﺮم ﺟﻤﻬـﻮري ﺑﺮﺧـﻮردار ﺷـﺪﻧﺪ و‬ ‫رﻫﺒﺮ ﻓﺮﻫﻴﺨﺘﻪي اﻳﻦ ﺣﺰب‪ ،‬ﭘﻴﺸﻮا ﻗﺎﺿﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﻋﻤﺮ اﻳﻦ ﺟﻤﻬـﻮري از ﻳـﺎزده ﻣـﺎه‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺒﻮد‪ ،‬اﻣﺎ در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺪت ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي دﺳﺘﺎورد ﺑﺎارزش را ﺑﺮاي ﻣﻠﺖ ﻛﺮد ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن آورد‪.‬‬ ‫از زﻣﺎن ﺳﻘﻮط اﻳﻦ ﺟﻤﻬﻮري ﺗﺎﻛﻨﻮن؛ ﺣﺰب دﻣﻜﺮات از ﻳﻚ ﺳﻮ ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪي ﭘﻮﻳﻨﺪﮔﺎن رﻫﺎﻳﻲ و آزادي و ﺳﻨﮕﺮ ﻣﺒﺎرزات ﻓﺮزﻧـﺪان اﻧﻘﻼﺑـﻲ و‬ ‫ﻣﻴﻬﻦدوﺳﺖ ﻛﺮد و از دﮔﺮﺳﻮي ﺑﻪ رﻫﺮو و ﻋﻠﻤﺪار آرﻣﺎﻧﻬﺎي واﻻي ﺟﻤﻬﻮري و ﺣـﺰب راﻫﺒـﺮ و ﺳـﺎزﻣﺎندﻫﻨـﺪهي ﺟﻨـﺒﺶ ﻣﻠـﻲ دﻣﻜﺮاﺗﻴـﻚ‬ ‫ﺗﻮدهﻫﺎي ﻣﺮدم ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺒﺎرزات ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪي ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 1346-47‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي از ﺳﻮي ﺣﺰب دﻣﻜﺮات‪ ،‬ﻳﻜﺒﺎر دﻳﮕﺮ و ﭘﺲ از ﺟﻤﻬﻮري ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺻﺪاي آزادﻳﺨﻮاﻫﻲ‬ ‫ﻛﺮد در ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان را ﺑﻪ ﮔﻮش ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ ﮔﺮوﻫﻲ از رﻫﺒﺮان اﻧﻘﻼﺑﻲ دﻣﻜﺮات ﺑﺎ ﺧﻮن ﺧﻮﻳﺶ ﺧﺎك ﻛﺮدﺳـﺘﺎن را ﮔﻠﮕـﻮن‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺮﮔﻲ ﭘﺮاﻓﺘﺨﺎر و ﺣﻤﺎﺳﻪآﻣﻴﺰي را در ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻨﺒﺶ ﻛﺮد ﺑﻪ ﺛﺒﺖ رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ و اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﺑﻪ دوﺳﺘﺎن و دﺷﻤﻨﺎن آزادي و ﻣﻠﺘﻤﺎن ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ رﻫﺒﺮان ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﺻﻒ ﻣﻘﺪم ﻣﺒﺎرزه و ﺟﺎﻧﺒﺎزي ﺟﺎي دارﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺪاﻛﺎري و از ﺧﻮدﮔﺬﺷﺘﮕﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ‬ ‫ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان را ﺑﻪ ﺣﺰب ﻣﺤﺒﻮب و ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد آﺣﺎد ﻣﺮدم ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ ﺳﺮﻛﻮب اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ‪ ،‬رﻫﺒﺮ ﻫﻤﻴﺸﻪﺟﺎوﻳﺪ ﻣﻠﺖ ﻛﺮد‪ ،‬د‪ .‬ﻗﺎﺳﻤﻠﻮ‪ ،‬رﻫﺒﺮي ﺟﻨﺒﺶ ﻣﻠﻲ دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ ﻣﻠﺘﻤﺎن را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ و‬ ‫اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺣﺰب را ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻧﻘﻼﺑﻲ و اﺻﻮل و ﭘﺮﻧﺴﻴﭙﻬﺎي دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ دوﺑﺎره ﺳﺎزﻣﺎن داد‪.‬‬ ‫ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﮔﺴﺘﺮدهي ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي اﻳﺮان ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ ،1357‬ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺘﻬﺎي ﻣﻠﻲ ﻣﻠﺖ ﻛﺮد را ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺎﻟﻤﺖآﻣﻴﺰ ﺑﻪ‬ ‫رﻫﺒﺮان ﺟﺪﻳﺪ اﻳﺮان اراﺋﻪ داد‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﺎﺳﺦ آن ﺑﺎ ﺟﻨﮓ و ﺳﺮﻛﻮب داده ﺷﺪ‪ .‬رژﻳﻢ ﺗﺎزه ﺑـﻪ ﻗـﺪرت رﺳـﻴﺪه در ﻫﻤـﺎن ﺣـﺎل‪ ،‬ﻣـﻮﺟﻲ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﻧـﻪ و‬ ‫ددﻣﻨﺸﺎﻧﻪ را ﻋﻴﻠﻪ ﻣﻠﻴﺘﻬﺎ و ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﮔﺮاﻧﺪﻳﺶ ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺖ‪.‬‬ ‫ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻮﺟﻮد وﻗﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺘﻮاي ارﺗﺠﺎﻋﻲ آن رژﻳﻢ ﭘﻲ ﺑﺮده ﺑﻮد‪ ،‬رﻓﺮاﻧﺪوم ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻈﺎم را ﺗﺤﺮﻳﻢ ﻛﺮد و‬ ‫ﻧﻴﺰ در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ رژﻳﻢ ﺑﺮﺧﻼف ﻣﻮازﻳﻦ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﺳﻔﺎرﺗﺨﺎﻧﻪي آﻣﺮﻳﻜﺎ را اﺷﻐﺎل ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜـﺮد را ﻧـﺎﻗﺾ‬ ‫اﺻﻮل و ﻣﻮازﻳﻦ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ داﻧﺴﺖ و آﻧﺮا ﺟﺴﻮراﻧﻪ ﻣﺤﻜﻮم ﻧﻤﻮد‪ .‬از آن زﻣﺎن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻠﺖ ﻛﺮد در ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺪام‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑـﺎ‬ ‫روﺷﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﺼﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﺮك و ﻋﺎﻣﻞ ﻫﻤﻪي ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺮدم ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻨﺒﺶ ﻣﻠﻲ در ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳـﺮان‬ ‫در ﻫﻤﺎن ﺣﺎل ﺑﻪ ﺳﻨﮕﺮ ﻣﺒﺎرزه ﻋﻠﻴﻪ ارﺗﺠﺎع‪ ،‬دﻳﻜﺘﺎﺗﻮري و اﺳﺘﺜﻤﺎر ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻤﻪي آزادﻳﺨﻮاﻫﺎن ﻛﺮد در ﻫﻤﻪي ﺑﺨﺸﻬﺎي‬ ‫ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺒﺎرزﻳﻦ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺨﺸﻬﺎي اﻳﺮان ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﻓﺮﻳﺎد آزادﻳﺨﻮاﻫﻲ ﺧﻮﻳﺶ را از ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﻠﻞ دﻳﮕﺮ و ﺑﻪ اﻃﻼع ﺟﻬﺎن رﺳـﺎﻧﺪهاﻧـﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺒﺎرزات ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻠﺘﻤﺎن در ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺮ دو ﺧﻂ ﻣﺸﻲ ﻣﻠﻲ و دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﻲرود‪.‬‬ ‫‪٢‬‬

‫ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻓﻜﺮي و ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‬

‫ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺮاﻣﺖ اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ارزش زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣـﻲآورد‪ .‬در‬ ‫اﻧﺪﻳﺸﻪي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺪرن‪ ،‬ﻛﺮاﻣﺖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪي ارزﺷﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و در ﺑﻴﺎﻧﻴﻪي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ ،1948‬ﺑﺪان اﻫﻤﻴـﺖ ﺑﺴـﻴﺎري‬ ‫داده ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان "ﭘﺎﻳﻪي آزادي‪ ،‬ﻋﺪاﻟﺖ و ﺻﻠﺢ در ﺟﻬﺎن" ﺑﺮآن ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫از دﻳﺪﮔﺎه ﺣﺰب دﻣﻜﺮات‪ ،‬ﻛﺮاﻣﺖ دو ﻣﻨﺸﺄ اﺻﻠﻲ دارد‪ :‬از ﺳﻮﻳﻲ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺎدي اﻧﺴﺎن و از دﮔﺮﺳﻮي اﻳﺠﺎد ﻓﻀﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ آزاد اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻫﺮ ﻓﺮدي از ﻫﻮﻳﺖ ﻗﻮﻣﻲ‪ ،‬دﻳﻨﻲ و ﻣﻠﻲ ﺧﻮد ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻓﻘﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺮاﻣﺖ از او ﺳﻠﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﻜﺎر ﻫﻮﻳﺖ ﻗﻮﻣﻲ‪ ،‬دﻳﻨﻲ و ﻳﺎ ﻣﻠﻲ ﺧﻮد و ﻳﺎ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺳﺘﺤﺎﻟﻪ و ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻣﻮاﺟﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺮاﻣـﺖ از او ﺳـﻠﺐ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ از ﻛﺮاﻣﺖ در دو ﻫﺪف اﺻﻠﻲ ﺣﺰب ﻣﺎ ﺑﺎزﺗﺎب ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﻢ دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ و رﻫﺎﻳﻲ ﻣﻠﺖ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﻣﺎ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪي ﻣﻠﻲ در اﻳﺮان را ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﺴﺌﻠﻪي ﻣﺎدي ﻧﻤﻲﻧﮕﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪي ﻣﺎ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪي ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠـﻲ اﺳـﺖ‪ .‬ﺣـﺰب دﻣﻜـﺮات‬ ‫ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان ﺑﺮ اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻠﺘﻬﺎي ﺗﺤﺖ ﺳﺘﻢ‪ ،‬ﺣﻘﻮق ﻣﻠﻲاﺷﺎن ﻧﻘﺾ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺗﺤﻤﻴﻠﻲ رژﻳﻤﻬﺎي ﭘﻲ در ﭘـﻲ‬ ‫اﻳﺮان ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﭘﻴﺮوي از ﺳﻴﺎﺳﺘﻲ وﻳﺮاﻧﮕﺮ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺜﻠﻪﻧﻤﻮدن ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻴﺘﻬﺎ در اﻳﺮان ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﺖ اﻧﻜﺎر و اﺳﺘﺤﺎﻟﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻠﻊوﻗﻤﻊ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و رواﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﺻﺪ ﺳﺎل اﺳﺖ ﭘﻴﺮوي ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺎدر ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﻛﺮدﻫﺎ را ﺑﻪ زاﻧﻮ‬ ‫در آورد و از ﺧﻮاﺳﺘﻬﺎﻳﺶ ﻣﻨﺼﺮف ﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬ﻫﻮﻳﺖ ﻗﻮﻣﻲ و ﻣﻠﻲ داراي ﻣﺒﻨﺎﻳﻲ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ اﺳﺖ )ﺧﺎك‪ ،‬زﺑﺎن‪ ،‬ﺗـﺎرﻳﺦ ﻣﺸـﺘﺮك و ﻏﻴـﺮه(‪ ،‬اﻣـﺎ در‬ ‫ﻫﻤﺎن ﺣﺎل درراﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻠﻴﺘﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺸﺘﺮك ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻟﺬا‪ ،‬اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ در اﻳﺮان‪ ،‬ﭘـﻴﺶﺷـﺮط زﻧـﺪﮔﻲ ﻣﺴـﺎﻟﻤﺖآﻣﻴـﺰ‬ ‫ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي اﻳﺮان در آﻳﻨﺪهي اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬ ‫ﭼﻬﺎر ﭼﻮب ﻓﻜﺮي ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان و ﻓﻠﺴﻔﻪي وﺟﻮدياش‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر ﺷﻔﺎف ﺑﺎ ﺗﺌﻮﻛﺮاﺳﻲاي ﻛﻪ "ﺟﻤﻬـﻮري اﺳـﻼﻣﻲ" ﭘـﺲ از‬ ‫اﻧﻘﻼب ‪ 1979‬ﺑﺮآن ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺒﺎﻳﻨﺖ دارد‪ .‬ﺗﺌﻮﻛﺮاﺳﻲ )ﺣﻜﻮﻣﺖ دﻳﻨﻲ( ﺑﺎ دﻣﻜﺮاﺳﻲ )ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺮدم( ﺑﻪﻃﻮر ذاﺗﻲ ﺑﺎ ﻫﻤـﺪﻳﮕﺮ ﺿـﺪﻳﺖ‬ ‫دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫در ﻣﻮرد ﻧﻈﺎم ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺷﻴﻮهي ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﺑﺎ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار دادن ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﻣﻮﺟـﻮد ﺳﻴﺎﺳـﻲ اﻳـﺮان و ﻣﻨﻄﻘـﻪي‬ ‫ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻧﻈﺎم ﻓﺪراﻟﻲ را ﻧﻈﺎم ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻣﻲداﻧﺪ ﺗﺎ در آن اﻋﻀﺎي ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي اﻳﺮان ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﻠﻲاﺷﺎن ﻧﺎﻳﻞ آﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻛﺜﻴﺮاﻟﻤﻠﻠﻪﺑﻮدن اﻳﺮان‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺪود و ﺛﻐﻮر واﺣﺪﻫﺎي ﺗﺸﻜﻴﻞدﻫﻨﺪهي اﻳﺮان ﻓﺪرال ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻠﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔـﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺑﺎﻳـﺪ‬ ‫ﻗﺪرت و اﺧﺘﻴﺎرات در ﻣﻴﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺮﻛﺰي و ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎي اﻗﻠﻴﻤﻲ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي اﻳﺮان را در ﭼﻬﺎرﭼﻮب اﻗﻠﻴﻤﻬـﺎي‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ و آﻧﻬﺎ را در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻠﻲ ﻛﺸﻮر ﺳﻬﻴﻢ ﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﻢ دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ‬

‫از دﻳﺪﮔﺎه ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‪ ،‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪاي ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬آرﻣﺎﻧﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺰب دﻣﻜﺮات‬ ‫در راﺳﺘﺎي ﺗﺤﻘﻖ اﻳﻦ ﺣﻖ‪ ،‬ﺳﺎﻟﻬﺎﺳﺖ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﻢ دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آرﻣﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻮراد اﺻﻠﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪي دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ و ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬ ‫ـ در راﺳﺘﺎي ﺗﺄﻣﻴﻦ آزادي ﺑﺮاي ﻫﻤﻪي اﻋﻀﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻮازات ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮاي ﻳﻜﺴـﺎﻧﻲ ﺳﻴﺎﺳـﻲ )دﻣﻜﺮاﺳـﻲ(‪ ،‬ﺑـﺮاي ﻋـﺪاﻟﺖ‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﺒﺎرزه ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫‪٣‬‬

‫ـ ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري‪ ،‬ﻫﺪﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﻫﻤﻮاره ﺑﺮاي آن ﻣﺒﺎرزه ﺷﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري‪ ،‬اﮔـﺮ از‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ﻳﻚ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﻲ و دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ ﻣﺤﺪود ﻧﮕﺮدد و ﺛﺮوﺗﻲ ﻛﻪ در آن ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﮕـﺮدد‪ ،‬ﻧـﺎﺑﺮاﺑـﺮي و‬ ‫ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ـ ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از راه اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺳﻴﺘﻢ رﻓﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﺤﻮ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺎدي ﻫﻤﻪي اﻋﻀﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ را‬ ‫در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﺣﻘﻮق اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻫﻤﮕﺎن ﺗﻼش ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان ﺑﺎ ﭘﺎﻳﺒﻨﺪي و ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺻﻮل و ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﺮدم ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزات و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺧﻮد در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺑـﺎ‬ ‫ﻫﻤﻪي ﺗﻮان ﺧﻮد اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬ ‫* ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان در ﻛﻠﻴﻪي ﺳﻄﻮح و ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪي ﺑﺮﺣﻖ ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻠﺢ و دﻳﺎﻟﻮگ ﺳﺎزﻧﺪه ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ و‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﻮد را ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﺑﻪ آن اﺻﻮل ﻣﺘﻤﺪن ﻣﻲداﻧﺪ‪.‬‬ ‫* ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان در راﺳﺘﺎي ﻧﻴﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف واﻻي اﻧﺴﺎﻧﻲ وﻣﻠﻲاش از ﻫﻤﻪي روشﻫﺎي ﻣﺒﺎرزاﺗﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﻣﺒـﺎﻧﻲ ﻓﻜـﺮي و‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺣﺰب و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﺒﺎرزات ﻣﺸﺮوع ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺮه ﻣﻲﺟﻮﻳﺪ‪.‬‬ ‫* ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‪ ،‬ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي ﺳﺘﻤﺪﻳﺪهي اﻳﺮان و ﻧﻴﺮوﻫﺎي دﻣﻜﺮات و ﺗﺮقﺧﻮاه ﻛﺸﻮر را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﻤﭙﻴﻤﺎن اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ ﺧـﻮد‬ ‫ﻗﻠﻤﺪاد ﻛﺮده و ﺑﺮ راﺑﻄﻪ و ﻫﻤﺴﻨﮕﺮي ﻣﻴﺎن ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي اﻳﺮان ﺗﺄﻛﻴﺪ دارد‪.‬‬ ‫* ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺑﻪ اﺳﺘﻘﻼل در ﺗﺼﻤﻴﻤﮕﻴﺮي و ﺧﻮدداري از دﺧﺎﻟﺖ در اﻣﻮر داﺧﻠﻲ ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻴﺮوﻫﺎ ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ اﺳﺖ و ﺑﺮ اﺻﻞ اﺣﺘـﺮام‬ ‫دوﺟﺎﻧﺒﻪ و ﻣﻮدت ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲورزد‪.‬‬ ‫* ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﻪ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻠﻴﻪي ﻣﺒـﺎﻧﻲ و ﻣـﻮازﻳﻦ ﺣﻘـﻮق ﺑﺸـﺮ ﭘﺎﻳﺒﻨـﺪ اﺳـﺖ و ﺧـﻮد را در ﺟﺒﻬـﻪي ﺿﺪﺗﺮورﻳﺴـﻢ و‬ ‫ﺿﺪارﺗﺠﺎع ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآورد‪.‬‬ ‫* ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان ﺑﺎ روﻧﺪ دﻣﻜﺮاﺗﻴﺰاﺳﻴﻮن ﻫﻤﮕﺎم ﺑﻮده و ﺑﺮاﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ ﻓﺪرال ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﻘﻮق‬ ‫ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي ﺗﺤﺖ ﺳﺘﻢ اﻳﺮان و از ﺟﻤﻠﻪ‪ ،‬ﻣﻠﺖ ﻛﺮد را ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ را در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺮدم ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻗﺮار داده و از ﻫﻤﻪي ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ در راﺳـﺘﺎي ﺗﺤﻘـﻖ اﻫـﺪاف اﻳـﻦ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر ﺟﺪي ﺗﻼش ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬وﻇﻴﻔﻪي اﻋﻀﺎ و ﻫﻮاداران ﺣﺰب اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ را ﺑﻪ درون ﺗﻮدهﻫﺎي ﻣﺮدم ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺮده و ﻛﻠﻴﻪي ﻣـﻮاد‬ ‫آن را ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻛﺮده و ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ و اﺳﺘﺮاﺗﮋيﻫﺎي ﺣﺰب را ﺑﻪ اﻃﻼع ﺗﻮدهﻫﺎي ﺣﻖﻃﻠﺐ ﻣﺮدم ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻻزم اﺳـﺖ‬ ‫ﻣﺮدم اﻳﺮان ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ و ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي ﺗﺤﺖ ﺳﺘﻢ اﻳﺮان ﺑﻪوﻳﮋه‪ ،‬از ﺧﻮاﺳﺘﻬﺎ و ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﻣﻴﻬﻨﻲ‪ ،‬دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ و ﻣﻠﻲ ﻣﺮدم ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻃﻼع ﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻧﻴﺮو و ارﮔﺎﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻣﻠﻲ ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و اﻛﺜﺮ ﻣﺮدم ﻛﺮدﺳﺘﺎن از آن ﺣﻤﺎﻳـﺖ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻼش ﻛﻨﻴﻢ ﻧﻴﺮوي ﺑﻲﭘﺎﻳﺎن ﻣﻠﺘﻤﺎن در راﺳﺘﺎي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻣﻨﺪرج در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ﺣﺰﺑﻤـﺎن ﺑـﻪ ﺣﺮﻛـﺖ درآﻳـﺪ‪ ،‬در ﭼﻨـﻴﻦ‬ ‫وﺿﻌﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ﺣﺰب ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻴﺮوي ﻣﺎدي و ﻛﺎرآﻣﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺤﻘﻖ ﺣﻘﻮق دﻣﻜﺮاﺗﻴـﻚ وﻣﻠـﻲ ﻣﻠـﺖ ﻛـﺮد در‬ ‫ﭼﻬﺎرﭼﻮب اﻳﺮاﻧﻲ دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ و ﻓﺪرال ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬ ‫‪٤‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‬ ‫ﻓﺼﻞ اول‪:‬‬

‫اﻫﺪاف ﻛﻠﻲ‬ ‫‪1‬ـ ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‪ ،‬ﺣﺰب ﭘﻴﺸﺮو و ﭘﺮﭼﻤﺪار ﻣﺒﺎرزات ﻣﻠﻲ ـ دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ ﻣﺮدم ﻛﺮدﺳـﺘﺎن اﻳـﺮان اﺳـﺖ و ﻫﻤﺼـﺪا ﺑـﺎ ﺳـﺎﻳﺮ‬ ‫ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي اﻳﺮان و دوش ﺑﻪ دوش ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺗﺮﻗﻲﺧﻮاه ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺮان در راﺳﺘﺎي اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺳﻴﺴـﺘﻢ دﻣﻜﺮاﺗﻴـﻚ در اﻳـﺮان و ﻛﺴـﺐ ﺣـﻖ ﺗﻌﻴـﻴﻦ‬ ‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﻠﺖ ﻛﺮد در ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان ﻣﺒﺎرزه ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪2‬ـ آرﻣﺎن ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪي دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪3‬ـ ﺷﻌﺎر اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ ﻓـﺪرال در اﻳـﺮان و ﺗـﺄﻣﻴﻦ ﺣﻘـﻮق ﻣﻠـﻲ ﻣﻠـﺖ ﻛـﺮد در‬ ‫ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪4‬ـ ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‪ ،‬ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي اﻳﺮان را ﻫﻤﭙﻴﻤﺎن اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ ﺧﻮد ﻣﻲداﻧﺪ و از ﺟﻨﺒﺸﻬﺎي رﻫﺎﻳﻲﺑﺨﺶ آﻧﻬﺎ در راﺳﺘﺎي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﻠﻲ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪5‬ـ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از ﻣﺒﺎرزات ﻣﻠﻲ ـ دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ ﻣﻠﺖ ﻛﺮد در ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺧﻂﻣﺸﻲ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪6‬ـ ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن از ﻣﺒﺎرزات دﻣﻜﺮاﺳﻴﺨﻮاﻫﻲ و ﻣﻠﻲ ﻫﻤﻪي ﻣﻠﻞ ﺟﻬﺎن ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻃﺮﻓﺪار رواﺑﻂ ﺻﻠﺢآﻣﻴـﺰ و دوﺳـﺘﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﻴﺎن ﻫﻤﻪي ﻣﻠﺘﻬﺎي ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪:‬‬

‫ﻣﺒﺎﻧﻲ ادارهي ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن‬ ‫‪1‬ـ ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻳﻜﻲ از اﻗﻠﻴﻤﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهي داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ و دوﺷﺎدوش دﻳﮕﺮ اﻗﻠﻴﻤﻬﺎي ﺗﺸﻜﻴﻞدﻫﻨﺪهي اﻳﺮان‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال اﻳـﺮان را‬ ‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﺮدم و اﺳﺘﻘﻼل ﺳﻪ ﻗﻮهي ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاري‪ ،‬ﻣﺠﺮﻳﻪ و ﻗﻀـﺎﻳﻴﻪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﺆﺳﺴـﺎت ﻣﺴـﺘﻘﻞ از‬ ‫ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪3‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺳﻜﻮﻻرﻳﺰم ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﮔﺮدد و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﻆ ﻗﺪاﺳﺖ دﻳﻦ‪ ،‬ﻫﺮ دو ﻧﻬﺎد دﻳﻦ و ﺣﻜﻮﻣـﺖ از ﻫﻤـﺪﻳﮕﺮ‬ ‫ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪4‬ـ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺳﺮاﺳﺮ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﺟﻮﻏﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺎ در ﻧﻈـﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫـﺎي‬ ‫ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﻠﻲ و ﺧﻮاﺳﺖ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪٥‬‬

‫‪5‬ـ در اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻣﻨﺸﺄ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﺮدم اﺳﺖ ﻛﻪ آن ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ را از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد در ﭘﺎرﻟﻤـﺎن ﻛﺮدﺳـﺘﺎن و از ﻃﺮﻳـﻖ ارﮔﺎﻧﻬـﺎي‬ ‫ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ اﻋﻤﺎل ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪6‬ـ راﺑﻄﻪي ﻣﻴﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن و دوﻟﺖ ﻓﺪرال اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺗﻮاﻓﻖ دوﺟﺎﻧﺒﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻮﻳـﺖ ﻣﻠﻴﺘﻬـﺎي ﺗﺸـﻜﻴﻞدﻫﻨـﺪهي‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻓﺪرال اﻳﺮان‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ در اﻣﻮر ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ ﻫﻤﭽﻮن رواﺑﻂ ﺧﺎرﺟﻲ‪ ،‬دﻓﺎع‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي درازﻣﺪت اﻗﺘﺼـﺎدي‪ ،‬ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﭘـﻮﻟﻲ و ﻧﻤﺎدﻫـﺎي‬ ‫ﻣﺸﺘﺮك ﻛﺸﻮر ﺑﺎزﺗﺎب داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺮدم اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي اﻳﺮان از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻓـﺪرال و ﺑـﺪون ﻫﺮﮔﻮﻧـﻪ ﺗﺒﻌﻴﻀـﻲ در‬ ‫ادارهي اﻣﻮر ﻛﺸﻮر ﻣﺸﺎرﻛﺖ دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪7‬ـ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن داراي ﭘﺮﭼﻢ‪ ،‬ﺳﺮود و ﺟﺸﻦ ﻣﻠﻲ ﺧﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﭘﺮﭼﻢ ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال اﻳﺮان در ﻛﻨﺎر ﭘﺮﭼﻢ ﻛﺮدﺳـﺘﺎن‬ ‫ﺑﺮاﻓﺮاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﭘﺮﭼﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن در ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻣﻮرد ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫‪8‬ـ دﻳﻮاﻧﻌﺎﻟﻲ ﻓﺪرال ﻛﻪ از ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻛﻠﻴﻪي ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي اﻳﺮان ﺑﺎ ﺣﻘﻮق ﻣﺴﺎوي ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻪ اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻗـﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﻴـﺎن دوﻟـﺖ ﻓـﺪرال و‬ ‫ﺣﻜﻮﻣﺖﻫﺎي اﻗﻠﻴﻤﻲ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺗﻌﺎدل ﻗﺪرت در ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ را ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪9‬ـ ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻋﺎﻟﻲﺗﺮﻳﻦ ارﮔﺎن ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاري اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ از ﻃﺮﻳﻖ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺴـﺎوي‪ ،‬ﻣﺨﻔـﻲ و‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪10‬ـ ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪11‬ـ ﺣﻔﻆ ﻧﻈﻢ و اﻣﻨﻴﺖ داﺧﻠﻲ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻋﻬﺪهي ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ اﺳﺖ‪ .‬وﻇﻴﻔﻪي ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﭘﻴﺸـﻤﺮگ‪ ،‬ﺣﻔـﻆ‬ ‫ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪12‬ـ زﺑﺎن ﻛﺮدي‪ ،‬زﺑﺎن رﺳﻤﻲ ﻛﻠﻴﻪي ﺳﻄﻮح ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ و ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت اداري اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﺳﺖ‪ .‬زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ در اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻧﻴـﺰ در ﻛﻨـﺎر‬ ‫زﺑﺎن ﻛﺮدي در ﻣﺪراس ﺗﺪرﻳﺲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪13‬ـ ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت رﺳﻤﻲ ادارات اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﻣﺮاﻛﺰ و ادارات واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﻓﺪرال در ﻛﺮدﺳﺘﺎن و ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ اﻗﻠﻴﻤﻬﺎي اﻳﺮان ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪14‬ـ اﻗﻠﻴﺖﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن از ﻛﻠﻴﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﻨﺪرج در اﻋﻼﻣﻴﻪي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ و در راﺳـﺘﺎي اﺷـﺎﻋﻪ و‬ ‫ﭘﺎﺳﺪاري ﻓﺮﻫﻨﮕﺸﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪15‬ـ رواﺑﻂ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻛﺮدﺳﺘﺎن و ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﻨـﺎﻓﻊ ﻛﺮدﻫـﺎ‪ ،‬از ﻃﺮﻳـﻖ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪﮔﻲﻫـﺎي اﻗﻠـﻴﻢ ﻛﺮدﺳـﺘﺎن در‬ ‫ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﻲ دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال داﻳﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪٦‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪:‬‬

‫ﺣﻘﻮق ﺳﺎﻛﻨﺎن اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن‬ ‫‪1‬ـ ﻛﻠﻴﻪي ﺣﻘﻮق و آزادﻳﻬﺎي ﻣﺼﺮح در اﻋﻼﻣﻴﻪي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﻣﻴﺜﺎﻗﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن‪ ،‬در ﻣﻨﻄﻘﻪي ﺗﺤﺖ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺣﻜﻮﻣـﺖ اﻗﻠـﻴﻢ‬ ‫ﻛﺮدﺳﺘﺎن و ﺳﺎﻳﺮ اﻗﻠﻴﻤﻬﺎي اﻳﺮان ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﻤﻪي ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺑﺪون ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺒﻌﻴﻀﻲ از ﻟﺤﺎظ ﺟﻨﺴﻲ‪ ،‬ﻣﻠـﻲ‪ ،‬ﻧـﮋادي و ﻣـﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬از‬ ‫ﺣﻘﻮق اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺴﺎوي ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪2‬ـ زن و ﻣﺮد در ﺧﺎﻧﻮاده و ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﺣﻘﻮق ﻣﺴﺎوي ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻛﺎر ﻳﻜﺴﺎن ﺣﻘﻮق ﻣﺴﺎوي درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺣﻜﻮﻣـﺖ اﻗﻠـﻴﻢ‬ ‫ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺮاي زدودن ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺮدﺳﺎﻻري ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ﻣﺪون را ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﺮده و آﻧﺮا در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﻴﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺣـﻖ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺣﻘﻮق ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ در دورهي ﺑﺎرداري و ﺑﻌﺪ از زاﻳﻤﺎن را ﺑﺮاي زﻧﺎن ﻛﺎرﻣﻨﺪ و ﻛﺎرﮔﺮ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪3‬ـ ﺟﻬﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺴﺎوات ﺟﻨﺴﻲ و رﻓﻊ ﺑﻲﻋﺪاﻟﺘﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲاي ﻛﻪ زﻧﺎن ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺎ آن ﻣﻮاﺟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬در ﻛﺎر و ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي‬ ‫ﻣﻬﻢ ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺬاري‪ ،‬ﺗﺒﻌﻴﺾ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺮاي زﻧﺎن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارﺗﻘﺎء ﺳـﻄﺢ ﻣﺸـﺎرﻛﺖ زﻧـﺎن در اﻣـﻮر‬ ‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻧﺴﺒﺖ اﻋﻀﺎي ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ‪ ،‬از ﻫﺮ ﺟﻨﺴﻲ ﻛﻤﺘﺮ از ﻳﻚ ﺳﻮم ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪4‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﻠﻴﻪي ﺣﻘﻮق ﻛﻮدﻛﺎن‪ ،‬ﺧﻮد را ﻣﺴﺌﻮل ﻣﻲداﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪:‬‬

‫ﺳﻴﺎﺳﺖ اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫‪1‬ـ ﭘﻴﺸﺒﺮد و ﺗﻮﺳﻌﻪي اﻗﺘﺼﺎدي از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻋﻠﻤﻲ در اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺑﺮ ﻋﻬﺪهي ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠـﻴﻢ ﻛﺮدﺳـﺘﺎن اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي ﺟﺒـﺮان‬ ‫ﻋﻘﺐﻣﺎﻧﺪﮔﻲ اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﺘﻢ ﻣﻠﻲ و ﺑﺮوﻛﺮاﺳﻲ ﻣﺮﻛﺰﮔﺮا اﺳﺖ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻮزﻳﻊ درآﻣﺪﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺸﻮر از ﺳﻮي دوﻟﺖ ﻓـﺪرال ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻬﻢ ﺳﺎﻛﻨﺎن اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ درﺟﻪي ﻋﻘﺐﻣﺎﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺑﻴﺶ از درآﻣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻛﺸﻮر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪2‬ـ راه اﺻﻠﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﺮدﺳﺘﺎن و ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺮان ﺻﻨﻌﺘﻲﻛﺮدن ﻛﺸﻮر ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي از دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﻋﻠـﻢ و ﺗﻜﻨﻴـﻚ از ﻳـﻚ ﺳـﻮ‪ ،‬و‬ ‫ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪﻳﻬﺎ و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﺸﻮر‪ ،‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﺠﺎد ﻳﻚ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦ اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺻـﻨﻌﺘﻲﻛـﺮدن‪ ،‬ﻳﻜـﻲ از‬ ‫اﺳﺎﺳﻲﺗﺮﻳﻦ وﻇﺎﻳﻒ دوﻟﺖ ﻓﺪرال و ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪3‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻗﺘﺼﺎد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺨﺶ اﺳﺎﺳﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﺻـﻨﺎﻳﻊ ﭘﻴﺸـﺮﻓﺘﻪ را در‬ ‫ﻛﺮدﺳﺘﺎن داﻳﺮ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﺮاي ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ در اﻣﺮ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺑﻪوﻳﮋه در ﺑﺨـﺶ ﺻـﻨﻌﺖ‪ ،‬ﻛﻠﻴـﻪي‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻻزم را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﺳﺎزد و در ﻫﻤﺎن ﺣﺎل از ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺑﻮﻣﻲ و ﻣﻠﻲ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺑﻪﻋﻤﻞ آورد‪.‬‬ ‫‪4‬ـ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ و زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻫﻤﭽﻮن ﺳﺎﻳﺮ اﻗﻠﻴﻤﻬﺎي اﻳﺮان ﺟﺰو ﺛﺮوت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﺗﻮاﻓﻖ ﺑﺎ دوﻟﺖ‬ ‫ﻓﺪرال‪ ،‬از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم اﻳﺮان ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪5‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰهﻛﺮدن ﺻﻨﻌﺖ ﻛﺸﺎورزي اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲدﻫﺪ و آﻧﺮا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﻲ از ﺳﻴﺎﺳﺖ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻲﻧﮕـﺮد و‬ ‫ﻛﺎﻧﻴﺰﻣﻬﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪي آﻧﺮا ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪6‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪي ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ داﺧﻠﻲ و روﻧﻖ ﻛﺴﺐ و ﻛﺎر و اﺷﺘﻐﺎلزاﻳﻲ در ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪٧‬‬

‫‪7‬ـ ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﻪوﻳﮋه ﻗﺸﺮ زﺣﻤﺘﻜﺶ ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻣﺤﺘﻮاي اﺻﻠﻲ ﺳﻴﺎﺳﺖ اﻗﺘﺼـﺎدي ﺣﻜﻮﻣـﺖ اﻗﻠـﻴﻢ ﻛﺮدﺳـﺘﺎن اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ‬ ‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪي ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮاي ﺳﺎﻛﻨﺎن از ﻛﻠﻴﻪي ﺗﻮان و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪8‬ـ ﺳﺎﻋﺎت رﺳﻤﻲ ﻛﺎر در ﻫﻔﺘﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 40‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﺎرﮔﺮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺨﺖ اﺷﺘﻐﺎل دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﻋﺎت ﻛﻤﺘﺮي ﻛﺎر ﻛﻨﻨـﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ دﺳﺘﻤﺰد ﻛﺎرﮔﺮان ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪي زﻧﺪﮔﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﺎر‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎري‪ ،‬از ﻛﺎراﻓﺘﺎدﮔﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻜﺎري و ﻛﻬﻮﻟﺖ ﺑﻴﻤـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﻛﺎرﮔﻤـﺎردن‬ ‫اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺳﻨﺸﺎن از ‪ 15‬ﺳﺎل ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪9‬ـ در ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ زﻣﻴﻦ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﻣﻮاردي از ﺑﻲﻋﺪاﻟﺘﻲ وﺟﻮد دارد‪ .‬از اﻳﻦ رو ﺑﺎﻳﺪ در ﺷﻴﻮهي ﻣﻮﺟﻮد ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ زﻣـﻴﻦ دﮔﺮﮔـﻮﻧﻲ ﻻزم ﺑـﻪ ﻧﻔـﻊ‬ ‫روﺳﺘﺎﻳﻴﺎن زﺣﻤﺘﻜﺶ و ﻓﺎﻗﺪ زﻣﻴﻦ ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬ ‫‪10‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﻚ ﻃﺮح ﻋﻠﻤﻲ و ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﻮاﻓﻖ ﺑﺎ ﻛﺸﺎورزان‪ ،‬از ﺗﻘﺴﻴﻢ زﻣﻴﻦ ﺑـﻪ ﻗﻄﻌـﺎت ﻛـﻮﭼﻜﺘﺮ‬ ‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻘﺴﻴﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزي ﻟﻄﻤﻪ ﻣﻲزﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪11‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﺸﺎورزان در زﻣﻴﻨﻪي ﺗﻬﻴﻪي وﺳﺎﻳﻞ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪي ﻛﺸﺎورزي ﻳـﺎري ﻛﻨـﺪ و ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺗﻮﺳـﻌﻪي اﻣـﻮر‬ ‫ﻛﺸﺎورزي‪ ،‬واﻣﻬﺎي درازﻣﺪت ﺑﺎ ﺑﻬﺮهي ﻛﻢ در اﺧﺘﻴﺎرﺷﺎن ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬دﻫﻘﺎﻧﺎن ﻧﺨﺴﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﻮادث ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﺎر و ﺑﻴﻤﺎري و ﺳﭙﺲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ‬ ‫ﭘﻴﺮي و از ﻛﺎر اﻓﺘﺎدﮔﻲ ﺑﻴﻤﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪12‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻻزم اﺳﺖ ﺑﺎ دﻗﺖﻧﻈﺮ و روﻳﻜﺮدي آﺳﻴﺐﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎي ﻣﺨﺮب اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﺪ و ﺟﻬﺖ رﻓﻊ آﻧﻬﺎ‪،‬‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺪوﻳﻦ ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ﻋﻠﻤﻲ اﻗﺪام ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪13‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺑﻪ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻛﻮدﻛﺎن و ﺟﻮاﻧﺎن ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه ﻣﺒﺬول ﻣﻲدارد و ﻛﻠﻴﻪي اﻣﻜﺎﻧﺎت آﻣﻮزﺷﻲ را ﺑـﺮاي آﻧﻬـﺎ‬ ‫ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪14‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﺗﺪوﻳﻦ ﻃﺮح داﻣﺪاري ﻋﻠﻤﻲ ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﺟﻮﻳﻲ از دﺳﺘﺎوردﻫﺎي اﻣﺮوزﻳﻦ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪15‬ـ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﮕﻠﻬﺎ‪ ،‬درﻳﺎﭼﻪﻫﺎ و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﺣﻴﻮاﻧﺎت‪ ،‬ﻳﻜﻲ از وﻇﺎﻳﻒ ﻣﻬﻢ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫از اﻳﻦ رو‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﺷﻜﺎر ﺑﻲروﻳﻪي ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ و در ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻧﻮع و ﻣﺤـﻞ داﻳﺮﺷـﺪن ﺻـﻨﺎﻳﻊ ﺟﺪﻳـﺪ‪ ،‬و اﺣـﺪاث راﻫﻬـﺎ و‬ ‫ﺧﻂآﻫﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫‪16‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮدﺷﮕﺮي را ﺑﻨﻴﺎن ﻣﻲﻧﻬﺪ و ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ آﺛﺎر ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﻣﺮﻣﺖ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗـﺪوﻳﻦ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪:‬‬

‫اﻟﻒ( ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬ ‫‪1‬ـ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺑﺮاي ﻛﻮدﻛﺎن ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺗﺎ ﺳﻦ ﭘﺎﻧﺰده ﺳﺎﻟﮕﻲ اﺟﺒﺎري اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺮاي رﻓﻊ ﺑﻲﺳﻮادي اﻗﺪاﻣﺎت ﻋﺎﺟﻼﻧﻪاي ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻤﻞ ﻣﻲآورد‪ .‬در ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻟﻮازم ﺗﺤﺼﻴﻞ اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻬﺪهي دوﻟﺖ اﺳـﺖ و ﺗﺤﺼـﻴﻞ در ﺳـﺎﻳﺮ ﻣﺮاﺣـﻞ ﻣﺠـﺎﻧﻲ اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﻛﻤﻜﻬﺎي ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺪارس دﻳﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪي ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻓﺮزﻧﺪان اﻗﺸﺎر و‬

‫‪٨‬‬

‫ﻃﺒﻘﺎت ﻛﻢدرآﻣﺪ در ﻛﻠﻴﻪي آﻣﻮزﺷﮕﺎﻫﻬﺎي ﺣﺮﻓﻪاي و ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎ راﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻫﺰﻳﻨﻪي ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻛﻮدﻛﺎن اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ و ﺑﺎاﺳﺘﻌﺪاد ﺧـﺎﻧﻮدهﻫـﺎي‬ ‫ﻛﻢدرآﻣﺪ در داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻋﺎﻟﻲ را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺮاي ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻠﺖ و ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻣﺮاﻛﺰ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻤﻲ و ﺗﺮﺑﻴﺖﺑﺪﻧﻲ‪ ،‬از ﻗﺒﻴﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴـﺘﺎن‪ ،‬ﺳـﻴﻨﻤﺎ‪،‬‬ ‫ﺗﺌﺎﺗﺮ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﻣﺮاﻛﺰ ورزﺷﻲ‪ ،‬آﻣﻮزﺷﮕﺎﻫﻬﺎي ﻋﺎﻟﻲ و داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ اﻗﺪام ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺮاي ﮔﺮدآوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻴﺮاﺛﻬﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻠﺖ ﻛﺮد ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪3‬ـ اﻫﻤﻴﺖدادن ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ زﺑﺎن و ادﺑﻴﺎت ﻛﺮدي و ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان و داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻛﺮد‪ ،‬ﺧﻂﻣﺸﻲ داﺋﻤـﻲ ﺳﻴﺎﺳـﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ‬ ‫ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪4‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﺗﻼش ﺑﺮاي ﻧﻬﺎدﻳﻨﻪﻧﻤﻮدن ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖآﻣﻴﺰ و ﺗﻠﻮراﻧﺲ در ﻧﻈـﺎم آﻣﻮزﺷـﻲ و ﭘـﺮورش‬ ‫داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻋﺎري از ﺧﺸﻨﻮﻧﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ب( ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‬ ‫‪1‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺑﺮاي ﻋﺎﻣﻪي ﻣﺮدم و در راﺳﺘﺎي اﻳﺠﺎد ﺷـﺮاﻳﻄﻲ ﻣـﻲﻛﻮﺷـﺪ ﻛـﻪ ﻫﻤـﻪي ﻣـﺮدم‬ ‫ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ از ﻛﻤﻜﻬﺎي ﭘﺰﺷﻜﻲ و درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه‪ ،‬ﺷﻴﺮﺧﻮارﮔﺎه و زاﻳﺸﮕﺎه اﻗﺪام ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﮕﻬﺪاري از ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﻦ و ﺳﺎﻟﺨﻮردﮔﺎن‬ ‫ﻣﺠﺮد و ﺑﻲﺳﺮﭘﺮﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﺎت وﻳﮋهاي ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪:‬‬

‫ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال اﻳﺮان‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن ﻓﺪرال و ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻗﺪرت‬ ‫‪1‬ـ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ‪ ،‬ﻣﺒﻨﺎي ﻧﻈﺎم ﻓﺪراﻟﻲ اﺳﺖ و ﻻزم اﺳﺖ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ در ﻣﻴﺎن اﻗﻠﻴﻤﻬﺎي ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﻠﻲ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ درج ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪2‬ـ در ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال‪ ،‬ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻗﻮهﻫﺎي ﻣﻘﻨﻨﻪ‪ ،‬ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ و ﻣﺠﺮﻳﻪ ﻧﺴﺒﺖ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪3‬ـ درﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال اﻳﺮان‪ ،‬ﻣﺼﻮﻳﺎت در دو ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﺷﻮراي ﻓﺪرال ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﻓﺪرال از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي ﻛﺸﻮر ﺑﻪ اﻧﺪازه‬ ‫و ﺣﻘﻮق ﻣﺴﺎوي ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﮔﺮدد و ﻛﻠﻴﻪي ﻣﺼﻮﺑﺎت ﺷﻮرا ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﻘﻮق و ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻗﻠﻴﻤﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﻮي ﭘﺎرﻟﻤـﺎن ﻓـﺪرال ﻣـﻮرد‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪4‬ـ ﺣﻖ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻛﻠﻴﻪي ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻗﻠﻴﻤﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال اﻳﺮان ﺑﻪ اﻗﻠﻴﻤﻬﺎ واﮔﺬار ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪5‬ـ ﻫﻤﻪي ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي ﺗﺸﻜﻴﻞدﻫﻨﺪهي اﻳﺮان ﺑﺪون ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﺗﺒﻌﻴﻀﻲ در ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال اﻳﺮان ﺳﻬﻴﻢاﻧﺪ و اﻳﻦ اﺻـﻞ در ﻗـﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳـﻲ‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪6‬ـ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﺸﻤﻮل ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﻣﻴﺜﺎﻗﻬﺎي ﺑـﻴﻦاﻟﻤﻠﻠـﻲاش‪ ،‬از ﺟﻤﻠـﻪ در زﻣﻴﻨـﻪي ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ‪،‬‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي و ﭘﻴﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﻘﻮق ﻛﻠﻴﻪي واﺣﺪﻫﺎي ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﻗﻮﻣﻲ‪ ،‬دﻳﻨﻲ‪ ،‬زﺑﺎﻧﻲ و اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ درون آن‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال را در ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻣﺮزﻫﺎي ﺗﻌﺮﻳﻒﺷﺪهي ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬ ‫‪7‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻫﺮ ﻧﻮع ﺗﺮورﻳﺴﻢ را ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮده و ﻋﻠﻴﻪ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪهي ﺿﺪﺑﺸﺮي ﻣﺒﺎرزه ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪٩‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪:‬‬

‫ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﻲ ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال‬ ‫‪1‬ـ دوﻟﺖ ﻓﺪرال اﻳﺮان ﺑﺎ ﻛﻠﻴﻪي ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس اﺣﺘﺮام ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺣﻖ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻣﻠـﻲ راﺑﻄـﻪ ﺑﺮﻗـﺮار ﻣـﻲﺳـﺎزد و ﺑـﺎ ﻛﺸـﻮرﻫﺎي‬ ‫ﺗﺮﻗﻲﺧﻮاه و دﻣﻜﺮات و ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﺣﺘﺮام ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ ،‬رواﺑﻂ دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪2‬ـ دوﻟﺖ ﻓﺪرال اﻳﺮان در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ و در ﺧﺎرج از اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن از ﺻﻠﺢ ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖآﻣﻴﺰ در ﻣﻴﺎن ﻣﻠﺘﻬﺎ ﭘﺸـﺘﻴﺒﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻃﺮﻓﺪار ﺣﻞوﻓﺼﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺬاﻛﺮه و ﻋﺪم ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ زور ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺧـﻼف‬ ‫آن را ﻻزم ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪3‬ـ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﻲ ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در راﺳﺘﺎي ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ و اﺗﺤﺎد ﻣﻠﻞ و اﻳﺠﺎد اﺗﺤﺎدﻳﻪﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪي‬ ‫ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﺗﻼش ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪4‬ـ ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال از ﻧﻬﺎدﻳﻨﻪﺷﺪن ﻣﺒﺎﻧﻲ دﻣﻜﺮاﺳﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺣﻤﺎﻳﺖ و از ﺣﻖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﻠﺘﻬﺎ دﻓﺎع ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ اﻓﺮاد‬ ‫دﻣﻜﺮاﺳﻲﺧﻮاه و ﻣﻴﻬﻦ دوﺳﺘﺎن ﻣﺒﺎرز و ﻣﺒﺎرزﻳﻦ ﻛﺮد ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ اﻋﻄـﺎ ﻛﻨـﺪ‪ .‬در ﻣـﻮرد ﺳﻴﺎﺳـﺖ ﭘﻨﺎﻫﻨـﺪﮔﻲ و‬ ‫اﺳﻜﺎن‪ ،‬ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺑﻪ اﻗﺘﻀﺎي ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺼﻤﻴﻤﮕﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‪:‬‬

‫ﺳﻴﺎﺳﺖ دﻓﺎﻋﻲ‬ ‫‪1‬ـ ﺳﻴﺎﺳﺖ دﻓﺎﻋﻲ ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺣﻔﻆ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺸﺘﺮك ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي ﺗﺸﻜﻴﻞدﻫﻨﺪهي ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال اﻳﺮان ﭘﺎﻳﻪﮔﺬاري ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ارﺗﺶ ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال از ﻣﺠﻤﻮع واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ اﻗﻠﻴﻤﻬﺎي ﻓﺪرال ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴـﺮد ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬ ‫ﺗﻮاﻓﻖ ﻣﻴﺎن اﻗﻠﻴﻤﻬﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪3‬ـ ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺪرال اﻳﺮان از ﺳﺎﺧﺖ ﺳﻼح ﻛﺸﺘﺎر ﮔﺮوﻫﻲ و ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ‪ ،‬ﺧﻮدداري ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪي ﻗﺮاردادﻫﺎي ﺟﻬـﺎﻧﻲ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ دوران‬ ‫ﺟﻨﮓ ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫***‬

‫‪١٠‬‬

‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪي ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‬ ‫ﻣﺎدهي اول‪ :‬ﻧﺎم و ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺣﺰب‬

‫‪ 1‬ـ ﻧﺎم ﺣﺰب "ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان" اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 2‬ـ ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‪ ،‬ﺣﺰب ﭘﻴﺸﺮو و اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻣﺮدم ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان اﺳﺖ و اﻗﺸﺎر و ﻃﺒﻘﺎت ﻣﻴﻬﻦدوﺳﺖ و آزادﻳﺨﻮاه ﻣﻠﺖ ﻛﺮد‬ ‫را در ﺻﻔﻮف ﺧﻮد ﻣﺘﺸﻜﻞ ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬ ‫‪ 3‬ـ آرم ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان‪ ،‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ از‪:‬‬ ‫ﻳﻚ ﺣﻠﻘﻪ ﺑﻪ رﻧﮓ آﺑﻲ ﻛﻪ در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ آن‪ ،‬ﻳﻚ ﺷﺎﺧﻪ ﮔﻨﺪم زردرﻧﮓ و در ﺳﻤﺖ راﺳﺖ آن‪ ،‬ﻳﻚ ﭼﺮخ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺳﭙﻴﺪرﻧﮓ ﻛﻪ داراي ﻫﻔﺖ‬ ‫دﻧﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺮار دارد‪ .‬در ﻣﺮﻛﺰ ﺣﻠﻘﻪ‪ ،‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي ﺑﺎ ‪ 10‬ﭘﺮﺗﻮ و ﻛﻮﻫﻲ ﺳﺒﺰرﻧﮓ ﻗﺮار دارد‪ .‬در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ آرم‪ ،‬در ﭘـﺎﺑﻴﻦ ﺷـﺎﺧﻪي ﮔﻨـﺪم و‬ ‫ﭼﺮخ ﺻﻨﻌﺘﻲ‪ ،‬ﻳﻚ زﻣﻴﻨﻪ ﻗﺮﻣﺰ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﺳﭙﻴﺪرﻧﮓ روي آن ﻗﺮار دارد و ﻋﺪد ‪ 1324‬در ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﺘﺎب ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﻛـﻪ اﺷـﺎره ﺑـﻪ‬ ‫ﺳﺎل ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺎدهي دوم‪ :‬اﻋﻀﺎي ﺣﺰب‬

‫ﻫﺮ ﻛﺮد و ﻫﻢﻣﻴﻬﻦ ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان و ﻫﺮ ﻛﺮد ﺳﺎﻛﻦ ﻛﺸﻮر اﻳﺮان ﻓﺪرال‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ ﺣﺰب دﻣﻜﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان درآﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺮوط ﺑﻪ‬ ‫آﻧﻜﻪ‪:‬‬ ‫ـ ﺳﻦ او از ‪ 18‬ﺳﺎل ﻛﻤﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ـ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﺣﺰب را ﻗﺒﻮل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ـ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮدي ﺧﻮﺷﻨﺎم و ﻣﻴﻬﻦدوﺳﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ـ از اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺟﻨﺎﻳﻲ ﻫﻤﭽﻮن‪ :‬ﻗﺘﻞ‪ ،‬ﻓﺮوش ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر‪ ،‬ﻗﺎﭼﺎق اﻧﺴﺎن و ﻏﻴﺮه ﻣﺒﺮا ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺒﺼﺮه ‪ :1‬ﻫﻤﻪي ﻛﺮدﻫﺎي ﺷﻬﺮوﻧﺪ اﻳﺮان و ﻛﺮدﻫﺎي اﻳﺮاﻧﻲاي ﻛﻪ در ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر ﺳﺎﻛﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻳﺎ در ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر ﻣﺘﻮﻟـﺪ ﺷـﺪهاﻧـﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ ﺣﺰب درآﻳﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺮدﻫﺎي ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و اﻧﺠﻤﻨﻬـﺎي ﻃﺮﻓـﺪار ﺣـﺰب دﻣﻜـﺮات‬ ‫ﻋﻀﻮ ﮔﺮدﻧﺪ و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 2‬ﺳﺎل در ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان ﺑﻪﺳﺮ ﺑﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ ﺣﺰب درآﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺒﺼﺮه ‪ :2‬اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻛﺮد اﻳﺮاﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ دادهاﻧﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرت درﺧﻮاﺳﺖ ﻋﻀﻮﻳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎدهي ﺳﻮم‪ :‬ﭘﺬﻳﺮش اﻋﻀﺎ‬

‫ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﻓﺮدي ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ ﺣﺰب ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ـ ﺑﻪ ﻃﻮر رﺳﻤﻲ درﺧﻮاﺳﺖ ﻋﻀﻮﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ـ از ﻃﺮف دو ﺗﻔﺮ از اﻋﻀﺎي ﺣﺰب ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ـ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 6‬ﻣﺎه دورهي آزﻣﺎﻳﺸﻲ را ﻃﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ـ از ﻃﺮف اﻛﺜﺮﻳﺖ اﻋﻀﺎي ﺣﻮزهي ﺣﺰﺑﻲ ﻳﺎ ارﮔﺎﻧﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪١١‬‬

‫ـ ﻋﻀﻮ ﺣﺰب ﻳﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ دﻳﮕﺮي ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺒﺼﺮه‪ :‬ﺑﻨﺪ اﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺮدﻫﺎي ﻣﻘﻴﻢ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﻀﻮ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻣﺘﺮﻗﻲ و دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ آن ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎدهي ﭼﻬﺎرم‪ :‬وﻇﺎﻳﻒ ﻋﻀﻮ ﺣﺰب‬

‫ﻋﻀﻮ ﺣﺰب ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ـ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ آرﻣﺎﻧﻬﺎي ﺣﺰب ﻛﻪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درج ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻼش ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ـ درﺣﺪ ﺗﻮان ﺧﻮﻳﺶ در ﺣﻔﻆ وﺣﺪت ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ ﺣﺰب ﺑﻜﻮﺷﺪ‪.‬‬ ‫ـ ﻃﺒﻖ اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﺣﺰب از دﻳﺴﻴﭙﻠﻴﻦ ﺣﺰب ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ـ در ﻳﻜﻲ از ارﮔﺎﻧﻬﺎي ﺣﺰب ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ـ ﺣﺎﻓﻆ اﺳﺮار ﺣﺰب ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ـ ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺧﻮد را ارﺗﻘﺎء دﻫﺪ‪.‬‬ ‫ـ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺣﺰب را ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﺗﻮدهﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﺒﺮد و راﺑﻄﻪي ﺣﺰب ﺑﺎ آﻧﻬﺎ را ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ و از ﻧﻈﺮات و ﺗﺠﺎرب آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ـ دﺳﺘﻮرات ﺣﺰﺑﻲ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ را اﺟﺮا ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ـ ﺣﻖ ﻋﻀﻮﻳﺖ ﺑﭙﺮدازد‪.‬‬ ‫ﺗﺒﺼﺮه‪ :‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺣﺰب ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺎ ﺣﺰب ارﺗﺒﺎط ﺗﺸـﻜﻴﻼﺗﻲ دارﻧـﺪ‪ ،‬وﻟـﻲ وﻇـﺎﻳﻒ ﻳـﻚ ﻧﻔـﺮ ﻋﻀـﻮ را ﺑـﻪ اﻧﺠـﺎم‬ ‫ﻧﻤﻲرﺳﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان "ﻫﻮادار ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ" ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎدهي ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺣﻘﻮق ﻋﻀﻮ ﺣﺰب‬

‫ـ ﻃﺒﻖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ از ﺣﻖ اﻧﺘﺨﺎبﻛﺮدن و اﻧﺘﺨﺎبﺷﺪن ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ـ ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ از ارﮔﺎﻧﻬﺎي ﺣﺰب اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺮاي ارﮔﺎﻧﻬﺎي ﻋﺎﻟﻲ ﺣﺰب‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﺷﺮوط ﻣﻌﻴﻨﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫ـ در ﺟﻠﺴﺎت ﺣﺰﺑﻲ‪ ،‬از ﻫﺮ ﻋﻀﻮ و ارﮔﺎﻧﻲ اﻧﺘﻘﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ـ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ارﮔﺎﻧﻬﺎي ﺣﺰب ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد اراﺋﻪ دﻫﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺮات ﺧﻮد را ﺑﻪ آن اﺑﺮاز ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻮاﻻت ﺧﻮد را ﻣﻄﺮح ﻛﺮده و ﭘﺎﺳﺦ‬ ‫درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ـ از ﻫﺮ ارﮔﺎﻧﻲ ﺑﻪ ارﮔﺎن ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ـ در ﻫﺮ ﺟﻠﺴﻪي ارﮔﺎن ﻣﺘﺒﻮع ﺧﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺣﺰﺑﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ او را ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و درﺑﺎرهي وي ﺗﺼﻤﻴﻤﮕﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﺣﻀـﻮر داﺷـﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎدهي ﺷﺸﻢ‪ :‬دﻳﺴﻴﭙﻠﻴﻦ ﻋﻀﻮ‬

‫‪ 1‬ـ اﻋﻀﺎﻳﻲ ﻛﻪ وﻇﺎﻳﻒ ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﺮﺧﻼف اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪي ﺣﺰب رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻋﻤﻠﻲ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ اﻋﺘﺒـﺎر و‬ ‫داراﻳﻲ ﺣﺰب ﻟﻄﻤﻪ ﻣﻲزﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻣﻴﺰان ﻧﻘﺾ دﻳﺴﻴﭙﻠﻴﻦ ﺣﺰب‪ ،‬ﻣﺠﺎزات ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ذﻳﻞ‪:‬‬ ‫ـ ﺗﻮﺑﻴﺦ ﺷﻔﺎﻫﻲ‬ ‫ـ ﺗﻮﺑﻴﺦ ﻛﺘﺒﻲ‬ ‫‪١٢‬‬

‫ـ ﺳﻠﺐ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‬ ‫ـ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻋﻀﻮﻳﺖ‬ ‫ـ اﺧﺮاج از ﺣﺰب‬

‫ﺗﺒﺼﺮه‪:‬‬ ‫‪1‬ـ ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮﻳﻦ ﻣﺪت ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻳﻚ ﺳﺎل اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻀﻮ ﺣﺰب ﻃﻲ ﻣﺪت ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ارﮔﺎﻧﻬﺎي ﺣﺰب اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﻳﺎ‬ ‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﻲ ﺑﻪ وي واﮔﺬار ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ﻣﺠﺎزات ﺣﺰﺑﻲ از ﻃﺮف ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﺰﺑﻲ ﻫﺮ ﻋﻀﻮ‪ ،‬ﺑﺎ اﻛﺜﺮﻳﺖ آراء ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺮاي اﺧﺮاج از ﺣﺰب‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ارﮔـﺎن ﺑـﺎﻻﺗﺮ رأي‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﻲ را ﺻﺎدر ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪3‬ـ ﻫﺪف از ﻣﺠﺎزات ﺣﺰﺑﻲ‪ ،‬آﻣﻮزش اﻋﻀﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻋﻀﻮ ﺣﺰب ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﺠﺎزات ﻣﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ روشﻫـﺎي دﻳﮕـﺮ ﻣﺎﻧﻨـﺪ اﻧﺘﻘـﺎد‪،‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ و اﻗﻨﺎع دراﺻﻼح رﻓﺘﺎر او ﻣﺆﺛﺮ واﻗﻊ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪4‬ـ ﻋﻀﻮي ﻛﻪ اﺧﺮاج ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬اﻳﻦ ﺣﻖ را دارد از ارﮔﺎن ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺗﻘﺎﺿﺎي رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻛﻨﮕﺮه ﻧﻴﺰ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ‪.‬‬ ‫‪5‬ـ ﺳﺎﺑﻘﻪي ﻋﻀﻮ ﻣﻌﻠﻖ ﺷﺪه ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن دورهي ﺗﻌﻠﻴﻖ‪ ،‬ﺑﺮاي وي ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ و از ﻃﺮﻳـﻖ ارﮔـﺎن ﺑـﺎﻻﺗﺮ ﺑـﻪ وي ﻣﺴـﺌﻮﻟﻴﺖ واﮔـﺬار‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﺎدهي ﻫﻔﻨﻢ‪ :‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺣﺰب‬

‫ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺳﺎﺳﻲ ﺣﺰب ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ذﻳﻞ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ـ ﻛﻠﻴﻪي ارﮔﺎﻧﻬﺎي ﺣﺰب از ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ـ ارﮔﺎﻧﻬﺎي ﺣﺰﺑﻲ‪ ،‬ﮔﺰارش ﻛﺎر ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ‪ ،‬ﻫﻢ ﺑﻪ اﻋﻀﺎﻳﻲ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ و ﻫﻢ ﺑﻪ ارﮔﺎن ﻣﺎﻓﻮق اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫ـ ﻋﻀﻮ‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ ﺳﺎزﻣﺎن و اﻗﻠﻴﺖ اﻋﻀﺎ ﺗﺎﺑﻊ اﻛﺜﺮﻳﺖ اﻋﻀﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ـ در داﺧﻞ ﺣﺰب ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪي اﻋﻀﺎ‪ ،‬ﺑﺪون ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺒﻌﻴﻀﻲ ﻳﻚ دﻳﺴﻴﭙﻠﻴﻦ واﺣﺪ وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫ـ ﻣﺼﻮﺑﺎت ارﮔﺎن ﻣﺎﻓﻮق از ﻃﺮف ارﮔﺎن ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ اﺟﺮا ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ـ ﺗﺪوﻳﻦ ﻃﺮح و ﺗﺼﻤﻴﻤﮕﻴﺮي از ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ارﮔﺎن دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻚ روي و اﺳﺘﺒﺪاد در ﺣﺰب ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫ﻣﺎدهي ﻫﺸﺘﻢ‪ :‬ﻛﻨﮕﺮهي ﺣﺰب‬

‫‪ 1‬ـ ﻛﻨﮕﺮه ﻋﺎﻟﻲﺗﺮﻳﻦ ارﮔﺎن ﺣﺰب اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 2‬ـ ﻛﻨﮕﺮه ﺣﺰب ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﻳﻚ ﺑﺎر از اﻋﻀﺎي اﺻﻠﻲ و ﻋﻠﻲاﻟﺒﺪل و ﻣﺸﺎوران ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي و ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﺴﺒﺘﻲ ﻛـﻪ ﻛﻤﻴﺘـﻪي ﻣﺮﻛـﺰي‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺳﺎﻳﺮ اﻋﻀﺎي ﺣﺰب ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪ 3‬ـ ﻛﻨﮕﺮهي ﻓﻮقاﻟﻌﺎده ﺑﻨﺎ ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي ﻳﺎ دوﺳﻮم ﭘﺮﺳﻨﻞ ﺗﻤﺎم وﻗﺖ ﺣﺰب ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫وﻇﺎﻳﻒ و اﺧﺘﻴﺎرات ﻛﻨﮕﺮه ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬ ‫ـ ﮔﺰارش ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي ﺑﻪ ﻛﻨﮕﺮه را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮده و آﻧﺮا ﺑﻪ رأي ﻣﻲﮔﺬارد‪.‬‬ ‫‪١٣‬‬

‫ـ ﺧﻂﻣﺸﻲ اﺳﺎﺳﻲ و ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ ﺣﺰب را ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ـ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪي ﺣﺰب را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮده و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم‪ ،‬آﻧﺮا ﺣﻚ و اﺻﻼح و ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ـ اﻋﻀﺎي اﺻﻠﻲ و ﻋﻠﻲاﻟﺒﺪل ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺒﺼﺮه ‪ :1‬ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي ﺻﻼﺣﻴﺖ آﻧﺮا دارد ﻛﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﺎ ﻳﻚ ﺳﻮم ﺗﻌﺪاد اﻋﻀﺎي اﺻﻠﻲ ﺧﻮد‪ ،‬از ﻣﻴﺎن اﻋﻀـﺎي ﺣـﺰب را ﻣﺴـﺘﻘﻴﻤﺄ و ﺑـﺎ‬ ‫داﺷﺘﻦ ﺣﻖ رأي ﺑﻪ ﻛﻨﮕﺮه دﻋﻮت ﻧﻤﺎﻳﺪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶ از ﺑﺮﮔﺰاري ﻛﻨﻔﺮاﻧﺴﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد و اﻳﻦ اﻓﺮاد در ﻛﻨﻔﺮاﻧﺴﻬﺎ ﻓﺎﻗﺪ ﺣـﻖ رأي ﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬ ‫ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺗﺒﺼﺮه ‪ :2‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻋﻀﻮﻳﺖ اﺻﻠﻲ ﻳﺎ ﻋﻠﻲاﻟﺒﺪل ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي را اﺣﺮاز ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻪ ﺳﺎل ﺳﺎﺑﻘﻪي ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﺣـﺰب را‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎدهي ﻧﻬﻢ‪ :‬ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺣﺰب‬

‫‪1‬ـ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺣﺰب در ﺻﻮرﺗﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ‪:‬‬ ‫ـ اﻣﻜﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻛﻨﮕﺮه وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ـ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ در ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭼﺎرهﻳﺎﺑﻲ آﻧﻬﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ـ در ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ‪ ،‬ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻛﻨﮕﺮه را دارد‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ از اﻋﻀﺎي اﺻﻠﻲ و ﻋﻠﻲاﻟﺒﺪل و ﻣﺸﺎوران ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن و ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﻛﻤﻴﺘﻪﻫـﺎ و ﻛﻤﻴﺴـﻴﻮﻧﻬﺎي‬ ‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دﻓﺘﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪3‬ـ ﻧﺴﺒﺖ ﺷﻤﺎر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎ و ﻛﻤﻴﺴﻴﻮﻧﻬﺎ از ﻃﺮف ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎﻋﺪهي ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﻨﺘﺨﺐ در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺎﻳﺪ از‬ ‫ﻣﺠﻤﻮع اﻋﻀﺎي اﺻﻠﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻲاﻟﺒﺪل و ﻣﺸﺎوران ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎدهي دﻫﻢ‪ :‬ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي‬

‫‪ 1‬ـ ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻴﺎن دو ﻛﻨﮕﺮه ﻋﺎﻟﻲﺗﺮﻳﻦ ارﮔﺎن ﺣﺰب اﺳﺖ و اﻣﻮر ﺣﺰب را اداره ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ 2‬ـ وﻇﺎﻳﻒ و اﺧﺘﻴﺎرات ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي از اﻳﻦ ﻗﺮار اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ـ ﻣﺼﻮﺑﺎت ﻛﻨﮕﺮه را اﺟﺮا ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ـ ﻣﺴﺌﻮل رواﺑﻂ ﺣﺰب ﺑﺎ اﺣﺰاب و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ـ دﻓﺘﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ و دﺑﻴﺮﻛﻞ ﺣﺰب و ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ دﺑﻴﺮﻛﻞ را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ـ ﻧﺴﺒﺖ ﺣﻖ ﻋﻀﻮﻳﺖ اﻋﻀﺎي ﺣﺰب را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ـ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪي داﺧﻠﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮد و ﺑﺮاي ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻣﻴﺎن ﻛﻤﻴﺴﻴﻮﻧﻬﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد را ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ـ ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻪ ﺑﺎر در ﺳﺎل ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺟﻠﺴﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻋﻀﺎي ﻋﻠﻲاﻟﺒﺪل و ﻣﺸﺎوران ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي در ﺟﻠﺴﺎت ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎ رأي ﻣﺸﻮرﺗﻲ‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺒﺼﺮه‪:‬‬ ‫‪١٤‬‬

‫‪1‬ـ ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﺼﻒ ﺷﻤﺎر اﻋﻀﺎي اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻣﺸﺎور اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ﺟﻠﺴﺎت ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﺣﺪاﻗﻞ دوﺳﻮم اﻋﻀﺎي اﺻﻠﻲ رﺳﻤﻴﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت اﺗﺨﺎذﺷﺪه در ﺻﻮرﺗﻲ ﻗﻄﻌﻴﺖ ﻣـﻲﻳﺎﺑﻨـﺪ ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﻴﺶ از دوﺳﻮم اﻋﻀﺎي اﺻﻠﻲ ﺣﺎﺿﺮ در ﺟﻠﺴﻪ‪ ،‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ رأي ﻣﻮاﻓﻖ داده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪3‬ـ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ از دﻋﻮت دﻓﺘﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﭘﻠﻨﻮم‪ ،‬ﺣﻀﻮر دوﺳﻮم اﻋﻀﺎ ﺗﺤﻘﻖ ﻧﻴﺎﻓﺖ‪ ،‬در ﻣﺮﺣﻠﻪي دوم دﻓﺘﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧـﺪ‬ ‫ﭘﻠﻨﻮم را ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺖ اﻛﺜﺮﻳﺖ اﻋﻀﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﺪ‪ ،‬دراﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﭘﻠﻨﻮم رﺳﻤﻴﺖ دارد و ﻣﺼﻮﺑﺎﺗﺶ ﺑﺎ آراء دو ﺳﻮم اﻋﻀﺎي ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي ﺣﺎﺿﺮ در‬ ‫ﭘﻠﻨﻮم رﺳﻤﻴﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎدهي ﻳﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ :‬دﻓﺘﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ‬

‫‪1‬ـ در ﻓﺎﺻﻠﻪي ﻣﻴﺎن دو ﺟﻠﺴﻪي ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي‪ ،‬دﻓﺘﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻇﺎﻳﻒ ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻣﺴـﺌﻮل اﺟـﺮاي ﺗﺼـﻤﻴﻤﺎت‬ ‫ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪2‬ـ دﻓﺘﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺟﻠﺴﺎت ﺧﻮد را ﺑﺮ اﺳﺎس ﺿﺮورت ﺗﺸﻜﻴﻞ و ﮔﺰارش ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎدهي دوازدﻫﻢ‪ :‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﺣﺰب‬ ‫‪1‬ـ ﭘﺎﻳﻪي ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﺣﺰﺑﻲ ﺣﻮزه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻌﺪاد اﻋﻀﺎي ﺣﻮزه ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪2‬ـ در ﺷﺮاﻳﻂ وﻳﮋه‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ دﻳﮕﺮي را ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺣﺰب ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪3‬ـ ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﺰﺑﻲ از ﻃﺮف اﻋﻀﺎي آن ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن آﻧﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪4‬ـ ﻋﺎﻟﻲﺗﺮﻳﻦ ارﮔﺎن ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﺰﺑﻲ‪ ،‬ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ آن ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﺳﺎل ﻳﻚ ﺑﺎر از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻫﻤﻪي اﻋﻀﺎي ﺣﺰﺑـﻲ آن ﺳـﺎزﻣﺎن‬ ‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﻣﺎدهي ﺳﻴﺰدﻫﻢ‪ :‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﻲ‬

‫درآﻣﺪ ﺣﺰب ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬ ‫ـ ﺣﻖ ﻋﻀﻮﻳﺖ اﻋﻀﺎي ﺣﺰب‬ ‫ـ درآﻣﺪ ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺣﺰﺑﻲ‬ ‫ـ ﻛﻤﻚ ﻣﺎﻟﻲ اﻋﻀﺎ و ﻫﻮاداران و دوﺳﺘﺪاران ﺣﺰب‬ ‫***‬

‫‪١٥‬‬