ravi-dastannevisi

www.PrasBook.org

www.PrasBook.org

www.PrasBook.org

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫ﭘﻴﺸﻜﺶ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻤﻪي آﻧﺎن ﻛﻪ در دﻧﻴﺎي داﺳﺘﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ ‬

‫ ‬

‫‪ .4-1‬زاوﻳﻪي دﻳﺪ ‪20‬‬ ‫‪ .4-1-1‬زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ ‪20‬‬ ‫‪ .4-1-2‬زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ‪20‬‬ ‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫‪ .4-2‬ﺳﺎﺧﺘﺎره ‪21‬‬ ‫‪ .4-2-1‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي زاوﻳﻪي دﻳﺪﻫﺎ ‪22‬‬ ‫‪ .4-2-1-1‬ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ‪22‬‬ ‫‪ .4-2-1-2‬آﻳﻨﻪ ‪22‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪11‬‬

‫‪ .4-2-1-3‬ﻫﻤﺰاد ‪23‬‬ ‫‪ .4-2-1-4‬روان ‪24‬‬ ‫‪ .4-2-1-5‬ﻓﺮﺳﺘﺎده ‪25‬‬

‫‪ .1‬داﺳﺘﺎن ‪17‬‬

‫‪ .4-2-1-6‬ﻧﺎﻇﺮ ‪25‬‬

‫‪ .2‬رواﻳﺖ ‪17‬‬

‫‪ .4-3‬داﻧﺶِ ﺗﻔﺴﻴﺮي ‪26‬‬

‫‪ .3‬راوي ‪18‬‬

‫‪ .4-3-1‬راوي ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ‪26‬‬

‫‪ .4‬وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي راوي ‪18‬‬

‫‪ .4-3-2‬راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه ‪26‬‬ ‫‪٧‬‬

‫‪٨‬‬

‫‪ .5‬ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي رواﻳﺘﻲِ راوي ‪28‬‬

‫‪ .5-14‬ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ‪59‬‬

‫‪ .5-1‬ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ‪28‬‬

‫‪ .5-15‬ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ‪62‬‬

‫‪ .5-2‬ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﻴﻨﻨﺪه ‪31‬‬

‫‪ .5-16‬ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ‪64‬‬

‫‪ .5-3‬آﻳﻨﻪي ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ‪33‬‬

‫‪ .6‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي رواﻳﺘﻲِ راوي ژﻧﺖ و اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ‪67‬‬

‫‪ .5-4‬آﻳﻨﻪي ﺑﻴﻨﻨﺪه ‪35‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﻨﺎﻣﻪ ‪71‬‬

‫‪ .5-5‬ﻫﻤﺰاد ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ‪37‬‬ ‫‪ .5-6‬ﻫﻤﺰاد ﺑﻴﻨﻨﺪه ‪40‬‬ ‫‪ .5-7‬روان ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ‪41‬‬ ‫‪ .5-8‬روان ﺑﻴﻨﻨﺪه ‪44‬‬ ‫‪ .5-9‬ﻓﺮﺳﺘﺎدهي ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ‪45‬‬ ‫‪ .5-10‬ﻓﺮﺳﺘﺎدهي ﺑﻴﻨﻨﺪه ‪47‬‬ ‫‪ .5-11‬ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ‪50‬‬ ‫‪ .5-12‬ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ‪53‬‬ ‫‪٩‬‬

‫‪١٠‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫‪ .4-3-3‬ﻛﺎﻧﻮن ‪27‬‬

‫‪ .5-13‬ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ‪56‬‬

‫ﻃﺮح ﻫﺎي ﺟﺎﻟﺒﻲ ﺑﺮاي داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻓﻜﺮش ﻣﻲرﺳﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷـﺎﻫﻜﺎري ادﺑـﻲ‬ ‫در ﻗﺎﻟﺐ داﺳﺘﺎن ﺑﻴﺎﻓﺮﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫از اﻫﻞ ﻗﻠﻢ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه در آن ﺟﻤﻊ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ و داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺗﺎزهي ﺧﻮد را ﺑـﺮاي‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫داﺳﺘﺎﻧﮕﻮﻳﻲ و داﺳﺘﺎنﭘﺮدازي ﻳﻜﻲ از ﺳﺮﮔﺮﻣﻲﻫﺎ و ﻋﻼﻗـﻪﻫـﺎي ﺑﺸـﺮ از‬ ‫دﻳﺮﺑﺎز ﺑﻮده و ﻫﺴﺖ‪ .‬داﺳﺘﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ اﻧـﻮاع ادﺑـﻲ داراي وﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎﻳﻲ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهاي ﻛﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﻣﻲﺑﺮد و ﺳـﻌﻲ در ﺧﻠـﻖ داﺳـﺘﺎﻧﻲ‬ ‫دارد ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ را ﺑﺪاﻧﺪ و ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﻨﺪد و ﺑﺮاي‬ ‫آﻧﻜﻪ ﺑـﺎ اﻳـﻦ وﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎ و ﻣﺒﺎﺣـﺚ ﻧﻈـﺮيِ داﺳـﺘﺎنﭘـﺮدازي آﺷـﻨﺎ ﺷـﻮد ﺑـﻪ‬ ‫آﻣﻮزشﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﺮف آﻧﻜﻪ ﻛﺴﻲ ﻧﺜﺮ زﻳﺒﺎﻳﻲ دارد و ﻳـﺎ‬ ‫‪١١‬‬

‫دوﺳﺘﺎﻧﻤﺎن ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ و ﻧﻘﺪ ﻣـﻲﻛﻨـﻴﻢ و در اﻳـﻦ ﺑـﻴﻦ ﺑـﻪ ﻓﺮاﺧـﻮر ﻣﻮﻗﻌﻴ‪‬ـﺖ‬ ‫درسﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ درﺑﺎرهي داﺳﺘﺎنﻧﻮﻳﺴﻲ از ﺳﻮي ﺑﻨﺪه ﻳﺎ آﻗﺎي ﺻـﻴﺎدﭘﻮر‪ ،‬دﻳﮕـﺮ‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﺘﺎﺑﭽﻪﻫﺎي ﻛﺎﻓﻪ ﻛﻨﺪو‪ ،‬ﺑﺮاي دوﺳﺘﺎن ﻧﻮﻗﻠﻢ اراﻳﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻛﺎﻓﻪ ﻛﻨﺪو ﻣﺎﺣﺼﻞ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻠﺴﺎت ﻛﺎﻓـﻪ ﻛﻨـﺪو اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي‬ ‫اﺳﺘﻔﺎدهي ﻋﻤﻮم ﮔﺮدآوري ﺷﺪهاﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﭽﻪﻫﺎ ﺳـﻌﻲ ﺷـﺪهاﺳـﺖ ﻛـﻪ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﺐ‪ ،‬ﻛﺎﻣﻼً ﺳﺎده و روﺷﻦ ﺑﻴﺎن ﺷﻮﻧﺪ اﻣ‪‬ﺎ اﻳﻦ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛـﻪ ﻣﻄﺎﻟـﺐ‬ ‫اراﻳﻪ ﺷﺪه ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﻧﻮآﻣﻮزان ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﻴﺪوارﻳﻢ اﺳـﺘﺎدان و ﻛﺎرآزﻣﻮدﮔـﺎن‬ ‫ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﭽﻪﻫﺎ را ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪١٢‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫ﻛﺎﻓﻪ ﻛﻨﺪو‪ ،‬ﻧﺎم ﻛﺎﻓﻪاي اﺳﺖ در ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﻛﻪ ﻳﻚ‪ ،‬دو ﺳﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﺟﻤﻌﻲ‬

‫راوي و وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي آن ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑـﺎزﺗﻌﺮﻳﻔﻲ از آﻧﭽـﻪ اﻣـﺮوزه ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬

‫ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي رواﻳﺖ ﺧﻮد ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻧﮕﺎرش ﻛﺘﺎﺑﻲ دﻳﮕﺮ اﺳﺖ و‬

‫راوي و زاوﻳﻪي دﻳﺪ در ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺗﺌﻮري داﺳﺘﺎنﻧﻮﻳﺴﻲ از آن ﻳـﺎد ﻣـﻲﺷـﻮد‪،‬‬

‫ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ اﺳﺖ ﺟﺪاي راوي وﻟﻲ در ارﺗﺒﺎط‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﺑﺮﺧـﻲ از ﻛﺘـﺎبﻫـﺎ‬

‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺿﻤﻦ در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻧﻮاع ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي رواﻳﺘﻲ راوي ﻛﻪ ﭘﻴﺶ‬

‫ﺑﻌﻀﻲ از ﺷﻴﻮهﻫﺎي رواﻳﺖ را ﻧﻮﻋﻲ راوي و ﻳﺎ دﻳﺪﮔﺎه راوي اﻧﮕﺎﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫از اﻳﻦ ﻧﺎم ﺑﺮده ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬اﻧﻮاﻋﻲ را ﻛﻪ ﻣﻐﻔﻮل ﻣﺎﻧﺪه و ﻳـﺎ ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ ﺑﻨـﺪه اﺷـﺘﺒﺎه‬

‫ﻛﻮﺷﺶ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ذﻛﺮ ﻣﻲﮔﺮدﻧـﺪ‪،‬‬

‫دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪهاﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً ﺑـﻪ ازاي ﻫـﺮ ﻛﺘـﺎب‬

‫از ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮﻧﺪﮔﺎن ﺟﻮاﻳﺰ ادﺑﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ اﻣ‪‬ﺎ در‬

‫ﺗﺌﻮري داﺳﺘﺎنﻧﻮﻳﺴﻲ ﻧﺎﻣﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ و‬

‫ﺑﺮﺧــﻲ از ﻣــﻮارد ﺑــﻪ ﻋﻠّـﺖ آﻧﻜــﻪ ﻧﻤﻮﻧـﻪاي ﺑــﺎ رواﻳــﺖ راويِ ﻣــﻮرد ﻧﻈــﺮ از‬

‫ﻋﻤﻮﻣﺎً اﻳﻦ ﻧﺎمﻫﺎ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪهي وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي راوي ﻧﻤـﻲﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ ﻛﺘـﺎب‬

‫داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪام‪ ،‬ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ از داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻧﻮﻳﺴـﻨﺪﮔﺎن‬

‫ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه در ﺗﻨﻮع ﻧﺎمﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺳﺮدرﮔﻢ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻧﺎمﻫﺎي ﻳﻚدﺳـﺘﻲ‬

‫ﻧﺴﻞﻫﺎي ﻗﺒﻞﺗﺮ ﻣﺜﺎل ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﻮرد اﻟﺰاﻣﺎً‬

‫ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ درﺑﺮﮔﻴﺮيِ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻤﺨﻮان و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﻧﺘﺨـﺎب‬

‫ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮاي آن ﻣﻮرد ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫـﺎي دﺳﺘﺮﺳـﻲ‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺿﻤﻦ آﻧﻜﻪ در ﻫﺮ ﻣﻮرد اﮔﺮ در ﻛﺘﺎبﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻧﺎﻣﻲ ﻫﻢ ﺑﺮاي آن‬

‫ﺑﻪ ﻫﻤﻪي آﺛﺎر ﻫﻤﻪي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن و ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑـﺮاي آﻧﻜـﻪ‬

‫ذﻛﺮ ﺷﺪه‪ ،‬در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ آن ﻫﻢ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺑﺘﻮاﻧﺪ دﺳﺖ‪ ‬ﻛﻢ ﺑﺮاي ﻣﻠﻤﻮس ﺷﺪن ﻣﻄﻠﺐ ﻣﺜﺎﻟﻲ ﺧﻮب داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﻗﻄﻌﻪاي از داﺳﺘﺎنﻫﺎي در دﺳﺘﺮس اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ذﻛﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ رواﻳﺖ ﺳـﻪ‬

‫‪١٣‬‬

‫ ‪١‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫در ﻧﮕﺎرش اﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﭽﻪ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهاي ﻧﻮ‪ ،‬ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي رواﻳﺘـﻲِ‬

‫ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﺷﻴﻮهﻫﺎي رواﻳﺖ ﺳـﺨﻨﻲ ﺑـﻪ‬

‫ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻧﻤﻮﻧـﻪاي از داﺳـﺘﺎنﻫـﺎي در دﺳﺘﺮﺳـﻢ ﺑﻴـﺎﺑﻢ‪،‬‬ ‫ﺑﻨﺎﭼﺎر ﺗﻜﻪ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻓﺮﺿﻲ از ﭘﻴﺶ ﺧﻮدم ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ و ﻫﺮ ﺑﺎر ﺑﺎ ﻳﻜـﻲ از آن ﺳـﻪ‬ ‫ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي رواﻳﺖ ﻛﺮدم‪.‬‬ ‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫از اﺳﺘﺎدان و ﻛﺎرآزﻣﻮدﮔﺎن ﺧﻮاﻫﺸﻤﻨﺪﻳﻢ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻣﺎ را ﮔﻮﺷﺰد‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ انﺷﺎاﷲ در ﭼﺎپﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﺗﺼﺤﻴﺢ ﮔﺮدد و اﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﻣﺮﺟﻊ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮاي ﻫﺮ آﻧﻜﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ درﺑﺎرهي داﺳﺘﺎن و داﺳﺘﺎنﻧﻮﻳﺴﻲ‬ ‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫وﺣﻴﺪ رﻧﺠﺒﺮ‬ ‫ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه‬ ‫ﻓﺮوردﻳﻦ ‪1389‬‬

‫ ‪١‬‬

‫ ‪١‬‬

‫‪ .3‬راوي‬ ‫ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ در ﺟﺎده اﺗﻮﻣﺒﻴﻠﻲ را دﻳﺪهاﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﺼﺎدف ﻛﺮده و از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺷـﺎﻫﺪ‬ ‫دﻳﺪهاﻧﺪ و اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ دارﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهي ﺧﻮد ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻛﺴﻲ‬ ‫ﻳﺎ ﭼﻴﺰي را ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﻪ زﺑﺎن او و از دﻳﺪ او ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪه‪/‬ﺷﻨﻮﻧﺪه ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻣـﻲﺷـﻮد‬

‫‪ .1‬داﺳﺘﺎن‬ ‫داﺳﺘﺎن؛ ﺑﺎزآﻓﺮﻳﻨﺶ روﻳﺪادﻫﺎ و ﺣﻮادث‪ ‬ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ واﻗﻌـﻲ اﺳـﺖ‪ ،‬داﺳـﺘﺎن‬ ‫واﮔﻮﻳﻲ و ﺗﻜﺮار واﻗﻌﻴﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬داﺳﺘﺎن ﻓﺮاوردهاي اﺳﺖ ﺗﺨﻴﻠﻲ ﻛﻪ در ﺟﻬﺎن‬ ‫ﺧﻮد واﻗﻌﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫راوي ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ‪ .‬راوي آﻓﺮﻳﺪهي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺧﻮد ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‪.‬‬

‫‪ .4‬وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي راوي‬ ‫راوي در داﺳﺘﺎن داراي وﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺷﻴﻮهي رواﻳﺖ و ﻣﻴـﺰان ﺗـﺄﺛﻴﺮ او‬ ‫ﺑﺮ روﻧﺪ داﺳﺘﺎن و ﻃﺮز ﺗﻠﻘﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪه از داﺳﺘﺎن ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬار اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‬

‫‪ .2‬رواﻳﺖ‬ ‫رواﻳﺖ؛ ﺷﻴﻮهاي اﺳﺖ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪه‪ /‬ﺷﻨﻮﻧﺪه ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﻫـﺮ‬

‫زاوﻳﻪي دﻳﺪ‪ ،‬داﻧﺶِ ﺗﻔﺴﻴﺮي و ﺳﺎﺧﺘﺎره‪.‬‬

‫داﺳﺘﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ رواﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪١٧‬‬

‫‪١٨‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻮدهاﻧﺪ و ﻳﺎ راﻧﻨﺪهي اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ‪ ،‬ﻣﺎﺟﺮاي ﺗﺼﺎدف را ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ و ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﻨﺎ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ‬

‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ذاﺗﻲ ﺟﺰو ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﭘﺎﻳﻪاي و دروﻧﻲ راوي اﺳﺖ و ﺑﺮ ﺟﺮﻳـﺎن آﮔـﺎﻫﻲ‬ ‫رﺳﺎﻧﻲ و رواﻳﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دارﻧﺪ وﻟﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎره ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ رواﻳﺖ و داﺳﺘﺎن ﺑﻪ‬ ‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي راوي اﻓﺰوده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺑﻴﺎن دﻳﮕﺮ زاوﻳﻪي دﻳﺪ و داﻧﺶِ ﺗﻔﺴﻴﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺮ ﺷﺮاﻳﻂ رواﻳﺖ ﻣﺆﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻟﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎره ﻣﺘـﺄﺛﺮ از ﺷـﺮاﻳﻂ رواﻳـﺖ اﺳـﺖ‪ .‬در ﻳـﻚ‬ ‫داﺳﺘﺎن زاوﻳﻪي دﻳﺪ و داﻧﺶ ﺗﻔﺴﻴﺮي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎره ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨـﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ وﻇﻴﻔﻪي رواﻳﺘﮕﺮي داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي )ﭼﻪ درونِ داﺳﺘﺎن و ﭼﻪ ﺑﻴﺮونِ‬ ‫داﺳﺘﺎن( ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺪام از اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻣﺤـﺪودﻳﺖﻫـﺎﻳﻲ را در ﺷـﻴﻮهي‬ ‫رواﻳﺖ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬زاوﻳﻪي دﻳﺪ و داﻧـﺶ ﺗﻔﺴـﻴﺮي وﻳﮋﮔـﻲ ﺧـﻮد راوي ﻫﺴـﺘﻨﺪ و‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎره؛ ﻋﺎﻣﻞ ﻧﻤﻮد رواي‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﺎﺳـﺖ ﻛـﻪ راوي ﺑـﺎ زاوﻳـﻪي دﻳـﺪ و داﻧـﺶ‬ ‫ﺗﻔﺴﻴﺮي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎره ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ )ﺗﻴـﭗ رواﻳﺘـﻲ(‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪١٩‬‬

‫ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﻲ راوي و ﻧﻮع ﻧﮕﺮش او ﺑﻪ دﻧﻴﺎي داﺳﺘﺎن‪ ،‬دﻳﺪﮔﺎه و ﺟﺎﻳﮕﺎه او ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫داﺳﺘﺎن و روﻳﺪادﻫﺎي داﺳﺘﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﻣﻦ و او ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ .4-1-1‬زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ‬ ‫در داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣـﻦ رواﻳـﺖ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬راوي‪ ،‬ﻗﻬﺮﻣـﺎن داﺳـﺘﺎن و‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﻲ رواﻳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ در داﺳﺘﺎن ﻫﻤﺎن ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن اﺳـﺖ و اوﺳـﺖ ﻛـﻪ‬ ‫داﺳﺘﺎن را ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﺎ ﺑـﺎ دﻳـﺪهﻫـﺎ و داﻧـﺶ او ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ داﺳـﺘﺎن‪ ،‬از‬ ‫روﻳﺪادﻫﺎ و ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن آﮔﺎه ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﮔﺎه از راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳـﺪ ﻣـﻦ ﺑـﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان راوي درونداﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻳﺎد ﺷﺪهاﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .4-1-2‬زاوﻳﻪي دﻳﺪ او‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺎه راوي در داﺳﺘﺎن ﺣﻀﻮر ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﻗﻬﺮﻣﺎن‬ ‫داﺳﺘﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺻﺮﻓﺎً داﺳﺘﺎن ﻛﺲ دﻳﮕﺮي را رواﻳﺖ ﻛﻨﺪ و ﺧﻮد ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﻲ رواﻳﺖ‬ ‫‪٢٠‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫زاوﻳﻪي دﻳﺪ و داﻧﺶِ ﺗﻔﺴﻴﺮي ذاﺗﻲ و ﺳـﺎﺧﺘﺎره ﻋ‪‬ﺮَﺿـﻲ اﺳـﺖ‪ ،‬ﺑـﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨـﺎ ﻛـﻪ‬

‫‪ .4-1‬زاوﻳﻪي دﻳﺪ‬

‫ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺎدرﺳﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ اﻣﻜـﺎن دارد راوي در داﺳـﺘﺎن ﺣﻀـﻮر داﺷـﺘﻪ و‬

‫ﻫﺮ ﻛﺪام از زاوﻳﻪي دﻳﺪﻫﺎ ﻛﻪ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬دﻳﺪﮔﺎه و ﺟﺎﻳﮕﺎه راوي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬

‫ﻧﻘﺶ ﻧﺎﻇﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﭼﻨﺪاﻧﻲ در روﻧﺪ داﺳﺘﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫داﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ درآﻣﻴﺰﻧﺪ و ﺷﻜﻞﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ از ﮔﻮﻧـﻪي‬

‫‪ .4-2‬ﺳﺎﺧﺘﺎره‬

‫رواﻳﺘﻲ راوي را ﺑﺴﺎزﻧﺪ‪.‬‬

‫در ﺷﻴﻮهي رواﻳﺖ ﻫﺮ زاوﻳﻪي دﻳﺪ راوي ﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر دﺳﺘﻮري او‪‬ل ﺷﺨﺺ‪ ،‬دو‪‬م‬

‫‪1‬‬

‫‪ .4-2-1-1‬ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن‬

‫ﺷﺨﺺ و ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ درﺑﺎرهي ﻫـﺮ ﻛـﺪام از اﻳـﻦ‬

‫راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي او‪‬ل ﺷﺨﺺ داﺳـﺘﺎن را رواﻳـﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻴﻮهﻫﺎ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﺿﻤﻴﺮﻫﺎ و اﻓﻌﺎل در ﻣﻮرد ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن در رواﻳﺖ ﺑﻪ ﺻـﻮرت‬

‫داﺳﺘﺎن از زﺑﺎن ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻤﻪي ﺿﻤﻴﺮﻫﺎ و اﻓﻌـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬

‫او‪‬ل ﺷﺨﺺ‪ ،‬دو‪‬م ﺷﺨﺺ و ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن ﺻﻮرتﻫﺎي‬

‫ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ارﺟﺎع دارد ﺑﻪ ﺻﻮرت او‪‬ل ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫زﻣﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ و زﻣﺎن ﺣﺎل اﻓﻌﺎل ﻧﻴﺰ در رواﻳﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار اﺳﺖ و ﻫﺮ ﻛﺪام ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎ‬

‫‪ .4-2-1-2‬آﻳﻨﻪ‬

‫و اﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻲ را ﻧﻴﺰ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲآورﻧﺪ‪ ،‬اﻣ‪‬ﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎرهﻫﺎي زﻣـﺎﻧﻲِ‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوت‪ ،‬ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪودهي ﺑﺤﺚ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب اﺳﺖ ﻟـﺬا ﺳـﺎﺧﺘﺎرهي دﺳـﺘﻮري زﻣـﺎن‬ ‫اﻓﻌﺎل را در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻧﮕﻨﺠﺎﻧﺪهاﻳﻢ‪.‬‬

‫راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ داﺳﺘﺎن را ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي دو‪‬م ﺷـﺨﺺ رواﻳـﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﻮﻳﻲ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن در آﻳﻨﻪ ﺑﺎ ﺧﻮدش در ﺣﺎل ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدن اﺳﺖ و داﺳﺘﺎن از زﺑﺎن‬ ‫‪ .1‬ﺗﻴﭗ‬

‫‪٢١‬‬

‫‪٢٢‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬داﺳﺘﺎن ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ او رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ اﻳﻦ راوي را راوي ﺑﺮونداﺳﺘﺎﻧﻲ‬

‫‪ .4-2-1‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي زاوﻳﻪي دﻳﺪﻫﺎ‬

‫ﺑﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ارﺟﺎع دارد ﺑﻪ ﺻﻮرت دو‪‬م ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻘﺎﺿﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ و از ﺳﻮي او اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ را ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪.‬‬

‫‪ .4-2-1-3‬ﻫﻤﺰاد‬

‫‪ .4-2-1-4‬روان‬

‫ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ‪ ،‬راويِ ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ داﺳﺘﺎن را رواﻳـﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬

‫راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ او داﺳﺘﺎن را ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي او‪‬ل ﺷﺨﺺ رواﻳﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬در‬

‫ﺷﺨﺺ روان ﭘﺮﻳﺸﻲ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺰادي ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﻨـﺪ و ﺧﻴـﺎل‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﻮه راوي ﻛﻪ دﻳﺪي ﻓﺮاﺗﺮ از دﻳﺪ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن دارد و اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﺴـﺒﺖ‬

‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻫﺮ ﻛﺎري ﻛﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ ﻫﻤﺰادش ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫـﺪ و ﺣـﺎﻻ اﻳـﻦ ﺷـﺨﺺ‬

‫ﺑﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روﻳﺪادﻫﺎ و ﺷﺨﺼﻴﺖﻫـﺎ دارد ﺧـﻮد را در ﻗﺎﻟـﺐ ﻗﻬﺮﻣـﺎن‬

‫ﺑﺨﻮاﻫﺪ داﺳﺘﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮدش اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده رواﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮر او‬

‫داﺳﺘﺎن ﺟﺎ ﻣﻲزﻧﺪ و داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ اﻣ‪‬ﺎ ﺑﻪ زﺑﺎن ﺧﻮد راوي‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺜﻼً در ﺑﻴـﺎن‬

‫ﻫﻤﺰادش ﻫﻢ ﻫﻤﺎن اﻓﻌﺎل او و ﻫﻤﺎن ﺟﺎﻳﮕﺎه او را در داﺳـﺘﺎن دارد ﻟـﺬا او اﮔـﺮ داﺳـﺘﺎن‬

‫ذﻫﻨﻴﺎت و دروﻧﻴﺎت ﻗﻬﺮﻣﺎن رﻋﺎﻳﺖ اﻣﺎﻧﺖ ﻧﻜﺮده و ﻋﻴﻨﺎً ﻫﻤﺎن ﭼﻴﺰي را ﻛﻪ وﺟـﻮد دارد‬

‫ﻫﻤﺰادش را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﺪ اﻧﮕﺎر ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﺧﻮدش را ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮدهاﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ‬

‫ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺰﻳﻨﺸﻲ و در ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺸﺒﺮد اﻫﺪاف ﺧﻮد آﻧﻬﺎ را‬

‫رواﻳﺖ ﺿﻤﻴﺮﻫﺎ و اﻓﻌﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن ارﺟﺎع دارد ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده‬

‫ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺳﺒﻚ و وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻟﺤﻦ ﺧﻮدش )راوي( آﻧﻬﺎ را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ‪ .‬ﮔﻮﻳﻲ روح‬

‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي اداري ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺜﻞ " اﻳﻨﺠﺎﻧـﺐ ‪...‬‬

‫و روان ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﻪ ﺟﺎي او داﺳﺘﺎن را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻘﺎﺿﺎ دارد ﻛﻪ ﻧﺎﻣﺒﺮده از ﺑﺨﺶ ﺷﻌﺮ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﺑﺪ‪ ".‬در اﻳﻦ ﮔﻮﻧـﻪ‬ ‫‪٢٣‬‬

‫ ‪٢‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮش در آﻳﻨﻪ واﮔﻮﻳﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در داﺳﺘﺎن ﺿﻤﻴﺮﻫﺎ و اﻓﻌـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬

‫ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهي ﻧﺎﻣﻪ در ﻣﻮرد ﺧﻮدش از اﻓﻌﺎل ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﮔـﻮﻳﻲ‬

‫‪ .4-2-1-5‬ﻓﺮﺳﺘﺎده‬ ‫راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ او داﺳﺘﺎن را ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي دو‪‬م ﺷﺨﺺ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻮﻳﻲ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ داﻧﺶ راوي از ذﻫﻨﻴﺎت و ﺗﻔﻜـﺮات ﺷﺨﺼـﻴﺖﻫـﺎي داﺳـﺘﺎن و ﻧﻘـﺶ‬

‫ﻛﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎدهاي اﺳﺖ از ﺟﺎﻧﺐ ﻛﺴﻲ ﻳﺎ ﭼﻴﺰي ﻏﻴﺮ از ﻗﻬﺮﻣﺎن )ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ درونداﺳﺘﺎﻧﻲ‬

‫ﺗﻔﺴﻴﺮي او در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ روﻳﺪادﻫﺎ و ﺑﻴﺎن آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان اﻧﻮاع راوي را ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ و‬

‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻢ ﺑﺮونداﺳﺘﺎﻧﻲ( ﻛﻪ ﺑﺎ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﺻـﺤﺒﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و اﻃﻼﻋـﺎﺗﻲ را ﻛـﻪ‬

‫ﺑﻴﻨﻨﺪه ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن از آﻧﻬﺎ ﺑﻲ اﻃﻼع اﺳﺖ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬ﺿﻤﻴﺮﻫﺎ و اﻓﻌﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن‬

‫‪ .4-3-1‬راوي ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ‬

‫داﺳﺘﺎن ارﺟﺎع دارد ﺑﻪ ﺻﻮرت دو‪‬م ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ .4-2-1-6‬ﻧﺎﻇﺮ‬

‫ﻫﺮ ﮔﺎه در داﺳﺘﺎن راوي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روﻳﺪادﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮردي ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ و ﺗﻔﺴﻴﺮي داﺷـﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻗﻀﺎوت آﻧﻬﺎ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ و از ذﻫﻨﻴﺎت و ﺗﻔﻜﺮات ﺷﺨﺼﻴﺖﻫـﺎي داﺳـﺘﺎن ﻣﻄﻠـﻊ‬

‫راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ او داﺳﺘﺎن را ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﻧﺎﻇﺮي ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺪ روﻳﺪادﻫﺎ و ﻳﺎ ﺷﺎﻳﺪ دروﻧﻴﺎت ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎﺳﺖ و آﻧﻬﺎ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲِ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻇﻬﻮر ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪﺗﺮ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺷـﺮح داده‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ و آن را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ‪ ،‬آن راوي را راوي ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ‪.‬‬

‫‪ .4-3-2‬راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺎه در داﺳﺘﺎن راوي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ دورﺑﻴﻦ ﻓﻘﻂ ﻧﺎﻇﺮ داﺳﺘﺎن ﺑﺎﺷـﺪ و روﻳـﺪادﻫﺎ و‬ ‫اﻓﻌﺎل ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن را ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎدهاﻧﺪ رواﻳﺖ ﻛﻨـﺪ و از دروﻧﻴـﺎت‬

‫ ‪٢‬‬

‫ ‪٢‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫‪ .4-3‬داﻧﺶِ ﺗﻔﺴﻴﺮي‬

‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﻣﻄﻠﻊ ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﻗﻀﺎوت و ﺗﻔﺴﻴﺮي درﺑﺎرهي روﻳـﺪادﻫﺎي داﺳـﺘﺎن ﻧﺪاﺷـﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬او را راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ‪.‬‬

‫‪.5‬ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي رواﻳﺘﻲِ راوي‬ ‫ﺧﺐ! ﺣﺎﻻ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲ داﻧﺶِ ﺗﻔﺴﻴﺮي و ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺳﺎﺧﺘﺎره و زاوﻳـﻪي دﻳـﺪ‬

‫‪ .4-3-3‬ﻛﺎﻧﻮن‬ ‫در راوي ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲِ ﻧﺎﻇﺮ ﻳﻚ وﻳﮋﮔﻲ ﻓﺮﻋﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺷﻤﺮدﻳﻢ راويﻫﺎ ﻣﺤﺪوﻳﺖﻫﺎ و اﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻲ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺪام‬

‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﺎﻧﻮن‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ راوي در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ‪ ،‬ﻧﺎﻇﺮي اﺳﺖ ﺟﺪاي ﻗﻬﺮﻣﺎن‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻣﺘﻔﺎوت از دﻳﮕﺮي داﺳﺘﺎن را ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪه رواﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳـﻦ‬

‫ﻛﻪ داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨـﺪ اﮔـﺮ راوي ﻓﻘـﻂ ﻫﻤـﺮاه ﻗﻬﺮﻣـﺎن داﺳـﺘﺎن ﺑﺎﺷـﺪ و ﻓﻘـﻂ‬

‫ﻣﺤﺪوﻳﺖﻫﺎ و اﻣﻜﺎﻧﺎت آﺷﻨﺎ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪.‬‬

‫روﻳﺪادﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن در آن ﺣﻀﻮر دارد‪ ،‬رواﻳﺖ ﻛﻨﺪ ﭼﻮن ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟـﻪ‪ ‬رواﻳـﺖ‪،‬‬

‫‪ .5-1‬ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ‬

‫ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ ﻳﻚ ﺷﺨﺼﻴﺖ )ﻗﻬﺮﻣﺎن( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬او را راوي ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ‪ ،‬وﻟﻲ اﮔـﺮ‬

‫او را ﻣﻦِ ﻗﻬﺮﻣﺎن و راوي او‪‬ل ﺷﺨﺺ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ در داﺳـﺘﺎن‪،‬‬

‫ﻏﻴﺮ از ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﻛﺎﻧﻮن رواﻳﺖ در ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ داﺳﺘﺎن ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻛﻨـﺪ و راويِ‬

‫دروﻧﻴﺎت ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺪﺳـﻴ‪‬ﺎﺗﻲ ﻧﻴـﺰ درﺑـﺎرهي دروﻧﻴـﺎت‬

‫ﺑﺎ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﻧﺎﻇﺮ روﻳﺪادﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن در آن ﺣﻀﻮر ﻧﺪارد رواﻳﺖ ﻛﻨـﺪ و ﻳـﺎ‬

‫دﻳﮕﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣ‪‬ﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮاﻗـﺐ ﺑـﻮد ﻫﻨﮕـﺎﻣﻲﻛـﻪ داﺳـﺘﺎن از‬

‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮي از داﺳﺘﺎن را ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻛﻨﺪ او را راوي ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ‪.‬‬

‫زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ و ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي او‪‬ل ﺷﺨﺺ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد راوي ﻣﻨﻄﻘﺎً ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧـﺪ از‬ ‫دروﻧﻴﺎت و اﻓﻜﺎر دﻳﮕﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺧﺒﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻓﻘـﻂ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺣـﺪسﻫـﺎﻳﻲ‬

‫‪٢٧‬‬

‫‪٢٨‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫راوي‪ ،‬ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي رواﻳﺘﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ راوي ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪.‬‬

‫ﺧﺎﻃﺮه ﺑﻴﺎن ﺷﻮد در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﺮاﻳﻦ ﺣﺪسﻫﺎﻳﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ‬ ‫ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ درﺑﺎرهي اﻓﻜﺎر دﻳﮕﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺑﻴﺎن ﻛﺮد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ راوي آن را ﺣﺪس اﻓﻜﺎر‬ ‫ﻧﻤﻲداﻧﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻈﺮ ﻗﻄﻌﻲ و واﻗﻌﻲ دﻳﮕﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ داﺳﺘﺎنﻫﺎي »آوﻳﺸﻦ ﻗﺸﻨﮓ ﻧﻴﺴﺖ« ﻧﻮﺷﺘﻪي ﺣﺎﻣﺪ اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻴﻮن ﻫﻤﮕـﻲ‬

‫ﻋﺮﺑﺪه و زاري ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﺳﺮ ﺗﺎ ﭘﺎي رﻧﻮ را ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ راﻣﻴﻦ ﺑﻨﺰﻳﻦ ﺑـﻪ ﺟـﺎﻧﺶ ﻛﺸـﻴﺪ‬ ‫ﻣﻲﺑﺨﺸﻢ‪ .‬دو ﺳﻪ ﻣﺎه ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻪ ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮري ﻗﺼﻪاش را اﻳﻨﺠﺎ ﺑـﺮاﻳﻢ ﮔﻔـﺖ‪ .‬ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻛـﻪ‬ ‫ﮔﻨﺎﻫﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﺷﺎﻳﺪ ﻳﻜﻲ دوﺗﺎ ﭘﻴﭻ ﺷﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺟﻠﻮﺑﻨﺪي ﻗﺰﻣﻴـﺖ از ﻛـﺎر در آﻣـﺪه‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬راﻧﻨﺪﮔﻲ ﻫﻢ ﺷﺮط اﺳﺖ آﺧﺮ‪(3) ...‬‬

‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻗﺴﻤﺘﻲ از داﺳﺘﺎن »رﺿﺎ«ي اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﻤﻴﺮ »ﻣﻦ« در او‪‬ﻟﻴﻦ ﺟﻤﻠﻪي اﻳﻦ داﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي داﺳـﺘﺎن ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬

‫را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ‪ .‬راوي ﺟﻮاﻧﻲ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم رﺿﺎ ﻛﻪ در ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻛﺸﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‬

‫ﺷﻜﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي او‪‬ل ﺷﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫و ﺣﺎﻻ ﻫﺸﺖ ﺳﺎل ﭘﺲ از ﻣﺮﮔﺶ داﺳﺘﺎﻧﻲ را ﺑﺮاي ﻣﺎ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن ﻓﻌﻞ »اﻧﺪﻳﺸﻴﺪهام« در داﺳﺘﺎن ﺑـﺎﻻ‪ ،‬ﻧﺸـﺎن از آن دارد ﻛـﻪ راوي ﻣﻔﺴ‪‬ـﺮ‬

‫از ﻣﺮگ ﻣﻦ )‪ (1‬ﻫﺸﺖ ﺳﺎل ﻣﻲﮔﺬرد‪ ،‬ﻫﺸﺖ ﺳﺎل و ﺳﻪ ﻣﺎه‪ .‬ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﻪ اﻳـﻦ ﻣـﺮگ‪ ،‬ﻟﺤﻈـﻪي‬ ‫اﺣﺘﻀﺎر و اﻧﻌﻜﺎس وﺣﺸﺖ در ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﻢ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪهام‪ (2) .‬ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﺳﺨﺘﻲﻫﺎ ﻫﻢ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻧﺒﻮده‪ .‬اﺟﻞ ﻣﻌﻠﻖ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺣﺮفﻫﺎ را ﻧﺪارد‪ .‬ﻳﻚ ﺳﻨﮓ ﮔﺮاﻧﻴﺘﻲِ ﻟﺒﻪ ﭘﻬﻦ ﻛـﻪ از‬

‫داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫)‪ (3‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﻦ ﻛﻠﻲ داﺳﺘﺎن و در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺤﺪودهي زاوﻳـﻪي دﻳـﺪ راوي‪ ،‬در‬ ‫ﻣﻲﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻃﺒﻘﻪي ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ﭼﺴﺒﺶ را ول ﻣﻲدﻫﺪ ﻳﺎ ﻳﻚ داﻧﻪ ﺑﺮﻧﺞ دم ﻧﻜﺸﻴﺪهي ﺳﺒﻮس دار ﻛﻪ ﺑﻲ ﻫﻮا‬ ‫ﻣﻲﺟﻬﺪ ﺗﻪ ﺣﻠﻖ ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻴﺮم ﺑﺎ ﺟﺎن دادﻧﻲ ﻣﺘﻔﺎوت‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ ﻛﺴـﻲ‬

‫‪٢٩‬‬

‫‪٣٠‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫درﺑﺎرهي اﻓﻜﺎر آﻧﻬﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺻـﻮرت اﻓﻌـﺎل ﮔﺬﺷـﺘﻪ و ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬

‫اﻳﻦ وﺳﻂ ﺟﻴﻎ و وﻳﻐﻲ ﻫﻢ ﺑﻜﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻟﻜﻞ در زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪن آدم ﺗﺄﺛﻴﺮي ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﺎل ﻣﺎ ﻳﻜﻲ ﻛـﻪ‬

‫ﺑﺎ ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻧﺘﺎﻳﺠﻲ ﻛﻪ از )‪ (2) ،(1‬و )‪ (3‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘـﻲ‬ ‫راوي داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎنِ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ )زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي او‪‬ل ﺷﺨﺺ‪ ،‬ﻣﻔﺴ‪‬ـﺮ(‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫دﻳﺮوز ﺳﻪ ﺗﺎ ﻣﺮدهي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدم‪ (1) .‬ﭘﺎﻳﻴﻦِ ﭼﺎلِ آب‪ .‬ﻛﻨﺎرِ ﻣﺪرﺳﻪ‪ .‬دوﺗـﺎ زن‬ ‫و ﻳﻚ ﺑﭽﻪ‪ .‬ﺣﺪود ﺳﻪ ﺳﺎﻟﻪ‪... .‬‬ ‫‪ ...‬ﻧﻘﺸﻪي ﺷﻬﺮ را ﻛﻮﺑﻴﺪهام ﺑﻪ دﻳﻮار اﺗﺎق‪ .‬ﻣﻨﻄﻘﻪي ﺷﻤﺎﻟﻲ زﻳﺮ ﺑﺮف اﺳـﺖ‪ .‬ﭼﻨـﺪ‬

‫‪ .5-2‬ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﻴﻨﻨﺪه‬

‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺸﺮف اﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﻮه دوا‪‬ﺷﻜَﻔﺘﻪ‪ .‬ﺧﻂﻫﺎي روي ﻧﻘﺸﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨـﺪ ﻛـﻪ ﭘـﻨﺞ‬

‫او را ﻣﻦِ ﻧﺎﻇﺮ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻤﺎي ﭘـﻲ‪.‬اُ‪.‬وي در ﺳﻴﻨﻤﺎﺳـﺖ ﻳﻌﻨـﻲ داﺳـﺘﺎن را‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻳﺎ ﭼﻴﺰي از زﺑﺎن ﺧﻮد و زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪه رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺪون آﻧﻜﻪ‬ ‫از ﺗﻔﻜﺮات و ذﻫﻨﻴﺎت ﺧﻮد ﭼﻴﺰي را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه اﺟﺎزه ﻣﻲدﻫﺪ در ﭼﺸـﻢ او‬ ‫ﻧﺸﺴﺘﻪ و از ﭼﺸﻢ او دﻧﻴﺎ را ﺑﺒﻴﻨﺪ و آﻧﭽﻪ را دﻳﺪهاﺳﺖ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑـﻲ آﻧﻜـﻪ ﺣﺮﻓـﻲ از‬ ‫دروﻧﻴﺎت ﺧﻮد زده ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﺣﺪﺳﻲ درﺑﺎرهي دﻳﮕﺮان ﺑﺰﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﮔﺮاي ﭘﻨﺠﺎه و ﭘﻨﺞ« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي »ﺑﺮف و ﺳﻤﻔﻮﻧﻲ اﺑﺮي« ﻧﻮﺷـﺘﻪي‬ ‫»ﭘﻴﻤﺎن اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ« را ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﺒﻴﻨﺪه رواﻳﺖ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﺑـﺎ ﻫـﻢ‬

‫ﺧﻴﺎﺑﺎن اﺻﻠﻲ ﻧﺰدﻳﻚ دواﺷﻜﻔﺘﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻘﺎﻃﻊ دارﻧﺪ‪ (2) ... .‬و )‪(3‬‬

‫)‪ (1‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﻪي دﺳﺘﻮري او‪‬ل ﺷﺨﺺ در ﻣﻮرد ﻗﻬﺮﻣـﺎن داﺳـﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي او‪‬ل ﺷﺨﺺ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫)‪ (2‬داﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﻟﺤﻦ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد و ﮔﺴﺘﺮهي آﻧﭽﻪ ﻛـﻪ رواﻳـﺖ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد از زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻗﻬﺮﻣﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳـﺪ ﻣـﻦ رواﻳـﺖ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛‬ ‫‪٣١‬‬

‫‪٣٢‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫ﺳﺎل اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻮﭼﻪﻫﺎ و ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ را ﻓﻘﻂ از روي ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ‬

‫اﻳﻔﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﻓﻘﻂ ﻣﺎﻧﻨﺪ دورﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ روﻳﺪادﻫﺎ را ﺛﺒﺖ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻤﺎﻳﺶ دﻫـﺪ‬ ‫در داﺳﺘﺎن ﺣﻀﻮر دارد‪ ،‬ﻟﺬا راوي اﻳﻦ داﺳﺘﺎن راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫از )‪ (2) ،(1‬و )‪ (3‬ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﻣـﻦْ ﻗﻬﺮﻣـﺎن ﺑﻴﻨﻨـﺪه‬

‫ﺳﻮراﺧﻲ ﻛﻪ درﺳﺖ ﻛﺮدهاي‪ ،‬ﻧﻔﺲ ﻣﻲﻛﺸﻲ و ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻲ ﻛﻪ ﺷـﺎﻳﺪ ﺑﻴﺎﻳـﺪ و از‬ ‫ﺟﻠﻮت رد ﺷﻮد‪.‬‬ ‫رد ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﺗﻮ ﻫﻲ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ .‬ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻲ ﺑﺒﻴﻨﻲ؛ وﻟﻲ ﭼﻴﺰي دﻳـﺪه ﻧﻤـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﻓﻜـﺮ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻲ )‪ (2‬اﻣﺮوز ﻧﻤﻲداﻧﻲ ﭼﻨﺪم ﻣﺎهاﺳﺖ و ﺟﻤﻌﻪ‪ ،‬ﺣﺘﻤﺎً ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ ﺗﺎ ﻇﻬﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﻃـﻮر زﻳـﺮ‬

‫)زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي او‪‬ل ﺷﺨﺺ‪ ،‬ﺑﻴﻨﻨﺪه( داﺳﺘﺎن رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻟﺤﺎف ﺑﻤﺎﻧﻲ و آن زﻳﺮ ﺑﺮاي ﺧﻮدت ﻫﻲ ﺳﻮراخ درﺳﺖ ﻛﻨﻲ و ﻧﻔﺲ ﺑﻜﺸﻲ و ﻛﺴﻲ ﻧﻔﻬﻤـﺪ‬

‫‪ .5-3‬آﻳﻨﻪي ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ‬

‫ﻛﻪ ﭼﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻲ‪.‬‬

‫ﻗﻬﺮﻣﺎن‪ ،‬داﺳﺘﺎن را ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺧﻮد در آﻳﻨﻪاي ﻓﺮﺿﻲ رواﻳﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و اﻓﻜـﺎر و‬ ‫دروﻧﻴ‪‬ﺎت ﺧﻮد را ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬رواي‪ ،‬ﻗﻬﺮﻣﺎن )ﺧﻮد‪ ‬راوي( را ﺑﺎ ﺿﻤﻴﺮ و اﻓﻌـﺎل دو‪‬م‬ ‫ﺷﺨﺺ دﺳﺘﻮري ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﺳﻮراخ ﻟﺤﺎف« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ داﺳﺘﺎن »ﻫﺎ ﻛﺮدن« ﻧﻮﺷﺘﻪي »ﭘﻴﻤـﺎن‬

‫ﻏﻠﺖ ﻣﻲزﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻔﻤﻲآن ﻃﺮف ﭼﻪ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ :‬ﺑﻴﺪاري؟‬ ‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻏﻠﺖ ﻣﻲزدي‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺟﻢ ﻣﻲﺧﻮري ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻴﺪاري‪ .‬اﻳﻦ را ﻫﺮ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪي ﻣﻲﻓﻬﻤﺪ؛ اﻣ‪‬ﺎ ﺗﻮ‬ ‫ﻧﻔﻬﻤﻴﺪي‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻲ آدمﻫﺎي ﺧﻮاب ﺣﺘﻤﺎً آرامﺗﺮ ﻧﻔﺲ ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ‪ .‬آرامﺗﺮ ﻧﻔﺲ ﻣﻲﻛﺸﻲ‪ .‬اﮔﺮ‬ ‫از او‪‬ل اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻛﺮده ﺑﻮدي‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ روز ﻧﻤﻲاﻓﺘﺎدي ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺷﻚ ﻛﻨﺪ و ﺑﮕﻮﻳـﺪ‪ :‬ﺑﻴـﺪاري؟‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮدت را ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﻛﺮدي‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻫﻢ دﻳﺮ ﻧﺸﺪه‪ .‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻦ‪ .‬آرامﺗﺮ‪ ،‬آرامﺗﺮ ﻧﻔﺲ ﺑﻜﺶ‪... .‬‬

‫ﻫﻮﺷﻤﻨﺪزاده« را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛‬

‫)‪(3‬‬

‫‪٣٣‬‬

‫ ‪٣‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫)‪ (3‬از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ در داﺳﺘﺎن راوي ﻧﻘﺶ ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﻨﻨﺪهي اﻓﻜﺎر ﺧﻮد ﻳﺎ دﻳﮕـﺮان را‬

‫ﺣﺎﻻ ﺧﻮدت را ﺑﻪ ﺧﻮاب زدهاي‪ (1) .‬ﺧﻮدت را ﺑﻪ ﺧﻮاب زدهاي و از زﻳﺮ اﻳﻦ ﻟﺤﺎف‪ ،‬از اﻳﻦ‬

‫)‪ (2‬راوي اﻓﻜﺎر ﺷﺨﺼﻴﺖ )ﻗﻬﺮﻣﺎن( را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﭘﺲ راوي ِ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (3‬داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻗﻬﺮﻣﺎن رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد و اوﺳﺖ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن را ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪه‬ ‫رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫را ﻣﻲﺷﻨﻮي‪ .‬ﭘﻠﻪﻫﺎ را ﭼﻨﺪﺗﺎ ﻳﻜﻲ ﻣﻲدوي ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﻣﻲﭘﺮي ﺗﻮ ﺑﻐﻞ ﻋﺰﻳﺰﺟﺎن و ﻣـﺎچﻟﻤﺒـﻮش‬ ‫)‪ (2‬ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ .‬ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ )‪ (2‬ﻫﻢ آﻣﺪه‪ .‬ﻣﺎﻣﺎن )‪ (2‬از آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬ ‫ ﻋﺴﻞ ﺟﺎن! درﺳﺎت ﺗﻤﻮم ﺷﺪ؟‬‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻲﺧﻮام ﭘﻴﺶ ﻋﺰﻳﺰﺟﺎن و ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬

‫)‪ (2) ،(1‬و )‪ (3‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪهي آن اﺳﺖ ﻛﻪ راوي از زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺳـﺎﺧﺘﺎرهي دو‪‬م‬

‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻓﻘﻂ ﻳﻪ رﺑﻊ‪.‬‬

‫ﺷﺨﺺ و داﻧﺶ ﺗﻔﺴﻴﺮي ﺑﻬﺮه ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲِ آﻳﻨﻪي ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻴﺸﺖ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد و ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ را ﻣـﻲﻛﺸـﻲ ﻛﻨـﺎر ﺟﻌﺒـﻪي ﭘـﺎﻧﻲ ﺧﺮﮔﻮﺷـﻪ و دﺳـﺘﻲ رو‬

‫‪ .5-4‬آﻳﻨﻪي ﺑﻴﻨﻨﺪه‬

‫ﮔﻮشﻫﺎي درازش ﻣﻲﻛﺸﻲ و ﻳﻚ ﭘﺮ ﻛﺎﻫﻮ ﻣﻲﮔﻴﺮي ﺟﻠﻮش‪(3) ...‬‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻳﻨﻪي ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ از اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻫﻴﭻ اﻃﻼﻋﻲ‬ ‫داده ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﭘﺎﻧﻲ« را ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺻﺮﻓﺎً ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﻮﻧـﻪي‬ ‫رواﻳﺘﻲ آﻳﻨﻪي ﺑﻴﻨﻨﺪه در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺗﻮﺳﻂ ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛‬

‫ ‪٣‬‬

‫)‪ (1‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﻤﻴﺮ دو‪‬م ﺷﺨﺺ و ﻓﻌﻞ ﺑـﺎ ﺷﻨﺎﺳـﻪي دﺳـﺘﻮري دو‪‬م ﺷـﺨﺺ ﺑـﺮاي‬ ‫ﻗﻬﺮﻣﺎن‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي دو‪‬م ﺷﺨﺺ‪.‬‬ ‫)‪ (2‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن و ﻟﺤﻦ راوي درﻣﻲﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ در واﻗﻊ اﻳﻦ ﺧﻮد ﻗﻬﺮﻣـﺎن اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬ ‫ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺧﻮد‪ ،‬داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ ‪٣‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫)‪ (1‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﻪي دو‪‬م ﺷﺨﺺ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي دو‪‬م ﺷﺨﺺ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺖ )‪ (1‬را ﺑﺎز ﻛﺮدهاي )‪ (1‬ﺟﻠﻮ روت و ﻣﻲﺧﻮاﻧﻲ‪ .‬از ﻃﺒﻘﻪي ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺻﺪاي ﻋﺰﻳﺰﺟﺎن )‪(2‬‬

‫ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي دو‪‬م ﺷﺨﺺ و ﺑﻴﻨﻨـﺪه ﺑـﻮدن راوي‪ ،‬ﻣـﺎ را ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻧﺘﻴﺠـﻪ‬ ‫ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ راوي ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ آﻳﻨﻪي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺠﺎتﻏﺮﻳﻖ ﻋﻴﻨﻜﺶ را ﻗﺮض ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﻋﻴﻨﻚ اﮔﺮ از ﻳﻚ ﻣﺘﺮي ﻫﻢ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻲ ﺗﺎ ﺗﻪ اﺳـﺘﺨﺮ‬ ‫ﭘﻴﺪاﺳﺖ‪ .‬ﺻﺪاي ﭘﻤﭗ ﺟﻜﻮزي ﻓﻀﺎي ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه را ﭘﺮ ﻛـﺮده و ﺳـﻘﻒ ﻛـﺬاﻳﻲ‪ ،‬آب را از‬ ‫دﻳﺪن ﺧﻮاﻫﺮ آﺳﻤﺎﻧﻲاش ﻣﺤﺮوم ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻴﺸـﻪ ﺷـﻨﺎ ﻛـﺮدن در رودﺧﺎﻧـﻪ را ﺗـﺮﺟﻴﺢ‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ‪(3) .‬‬ ‫اﻣﺎ اﻳﻦ روزﻫﺎ رودﺧﺎﻧﻪي ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﻓﺎﺿﻼب ﺷﻬﺮ اﺳﺖ‪ .‬آب ﮔﺮم اﺳﺘﺨﺮ‪ ،‬ﺳـﻨﮕﻴﻦ و راﻛـﺪ ﺑـﻪ‬

‫‪ .5-5‬ﻫﻤﺰاد ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ‬

‫ﺑﻨﻔﺶ ﻣﻲزﻧﺪ و ﺗﺎزه اﻳﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﻧﮓ ﺗﺎزهي ﻛﻒ و دﻳﻮارهﻫﺎﺳﺖ‪ .‬اﺣﺴـﺎس ﻣـﻲﻛﻨـﺪ )‪(3‬‬

‫راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ‪ ،‬در ﻣﻮرد ﺧﻮد )ﻗﻬﺮﻣﺎن( از اﻓﻌﺎل و ﺿﻤﻴﺮ ﺳﻮ‪‬م ﺷـﺨﺺ‬

‫ﻛﻤﻲ ﻛﺜﻴﻒﺗﺮ از ﻫﻤﻴﺸﻪ اﺳﺖ‪ .‬از ﭘﻠﻪﻫﺎي ﭼﻬﺎرﻣﺘﺮي ﻛﻪ ﺑﻴـﺮون ﻣـﻲآﻳـﺪ‪ ،‬آب داﺧـﻞ ﻣـﺎﻳﻮ‬

‫دﺳﺘﻮري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻮﻳﻲ ﻫﻤﺰاد ﺧﻮد را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨـﺪ و از اﻓﻜـﺎر و دروﻧﻴـﺎت‬

‫ﺷُﺮﺷُﺮ ﻣﻲرﻳﺰد روي ﺳﻄﺢ آب‪ .‬ﻣﺎﻳﻮي ورم ﻛﺮده‪ ،‬آرام آرام ﺟﻤﻊ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ دﺳﺖ ﻣـﺮﺗﺒﺶ‬

‫ﻫﻤﺰادش ﺑﺎ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ و ﺑﻴﺎﻧﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ اﺑﺮاﻫﻴﻢ« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي »آن ﮔﻮﺷﻪي دﻧﺞ ﺳـﻤﺖ ﭼـﭗ«‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪي »ﻣﻬﺪي رﺑ‪‬ﻲ« را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛‬

‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲآﻳﺪ ﺑﻴﺮون‪.‬‬ ‫ﺳﺮ ﻛﺘﻒﻫﺎﻳﻢ )‪ (2‬ﺳﻔﻴﺪ و ﺑﺮﺟﺴﺘﻪاﻧﺪ و ‪...‬‬

‫)‪ (1‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﻤﻴﺮ ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ و ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﻪي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ در ﻣـﻮرد ﻗﻬﺮﻣـﺎن‪،‬‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ‪.‬‬

‫‪٣٧‬‬

‫‪٣٨‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫)‪ (3‬از آﻧﺠﺎﻳﻲﻛﻪ در ﻫﻴﭻﻛﺠﺎ از اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﻗﻬﺮﻣﺎن و دﻳﮕﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺳـﺨﻨﻲ‬

‫ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ )‪ (1‬ﻣﻲﺳﻮزد‪ (1) .‬ﻛﻠﺮ آب اﻣﺮوز ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازه اﺳﺖ‪ .‬از آب ﻣﻲرود ﺑﻴـﺮون و از‬

‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬در ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﺨﺶﻫﺎ راوي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﺳﺎﺧﺘﺎرهي او‪‬ل ﺷﺨﺺ اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﻨـﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻛﻪ زاوﻳﻪي دﻳﺪ راوي‪ ،‬ﻣﻦ اﺳﺖ و ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎره‬ ‫از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻋ‪‬ﺮَﺿﻲِ راوي اﺳﺖ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در رواﻳﺖ ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﭘﻴـﺪا ﻛﻨـﺪ‪،‬‬ ‫ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻧﻤﻮﻧﻪي ﺑﺎﻻ‪ ،‬زاوﻳﻪي دﻳﺪ و داﻧﺶ ﺗﻔﺴـﻴﺮي ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﭘﻴـﺪا ﻧﻤـﻲﻛﻨﻨـﺪ و‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎره ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (3‬راوي ﺑﺎ ﺑﻴﺎن اﺣﺴﺎس و ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ از داﻧﺶ ﺗﻔﺴﻴﺮي‬ ‫ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ راوي داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ از زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ )‪ ،(2‬ﺑﺎ داﺷﺘﻦ داﻧﺶ ﺗﻔﺴﻴﺮي )‪(3‬‬

‫ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ ﻋﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺷﺪهاﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺎﻇﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ روﻳﺪادﻫﺎ و اﻓﻌـﺎل‬ ‫ﻫﻤﺰاد ﺧﻮد – در واﻗﻊ ﺧﻮد راوي – را ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻜﻪ داﺳﺘﺎن »ﭘﺎﻧﻲ« ﻛﻪ در ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ آﻳﻨﻪي ﺑﻴﻨﻨﺪه آورده ﺷﺪه ﺑﻮد اﻳـﻦﺑـﺎر ﺑـﻪ‬ ‫ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﻫﻤﺰاد‪ ‬ﺑﻴﻨﻨﺪه رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي اﻳﻦ دو ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ؛‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﺶ )‪ (1‬را ﺑﺎز ﻛﺮده )‪ (1‬ﺟﻠﻮ روش و ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬از ﻃﺒﻘﻪي ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺻﺪاي ﻋﺰﻳﺰﺟﺎن )‪ (2‬را‬ ‫ﻣﻲﺷﻨﻮد‪ .‬ﭘﻠﻪﻫﺎ را ﭼﻨﺪﺗﺎ ﻳﻜﻲ ﻣﻲدود ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﻣﻲﭘﺮد ﺗﻮ ﺑﻐﻞ ﻋﺰﻳﺰﺟـﺎن و ﻣـﺎچﻟﻤﺒـﻮش )‪(2‬‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ )‪ (2‬ﻫﻢ آﻣﺪه‪ .‬ﻣﺎﻣﺎن )‪ (2‬از آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬ ‫‪ -‬ﻋﺴﻞ ﺟﺎن! درﺳﺎت ﺗﻤﻮم ﺷﺪ؟‬

‫و ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ )‪ ،(1‬داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﻛـﻪ‬

‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻲﺧﻮام ﭘﻴﺶ ﻋﺰﻳﺰﺟﺎن و ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي‪ ،‬ﻫﻤﺰاد ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺎﻣﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻓﻘﻂ ﻳﻪ رﺑﻊ‪.‬‬ ‫ﻧﻴﺸﺶ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد و ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ را ﻣـﻲﻛﺸـﺪ ﻛﻨـﺎر ﺟﻌﺒـﻪي ﭘـﺎﻧﻲ ﺧﺮﮔﻮﺷـﻪ و دﺳـﺘﻲ رو‬ ‫ﮔﻮشﻫﺎي درازش ﻣﻲﻛﺸﺪ و ﻳﻚ ﭘﺮ ﻛﺎﻫﻮ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺟﻠﻮش‪(3) ...‬‬

‫‪٣٩‬‬

‫‪ ٠‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫)‪ (2‬زاوﻳﻪي دﻳﺪ راوي‪ ،‬زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬در رواﻳﺘﻲ ﻛﻪ راوي ﻫﻤﺰاد آن را رواﻳﺖ‬

‫‪ .5-6‬ﻫﻤﺰاد ﺑﻴﻨﻨﺪه‬

‫ﺷﺨﺺ‪.‬‬ ‫)‪ (2‬زﺑﺎن و ﻟﺤﻦ راوي‪ ،‬زﺑﺎن و ﻟﺤﻦ ﻗﻬﺮﻣﺎن اﺳﺖ و داﺳﺘﺎن از دﻳﺪ او و ﺑﺎ ﺟﻬـﺎنﺑﻴﻨـﻲ‬ ‫اوﺳﺖ ﻛﻪ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺲ راوي داﺳﺘﺎن را از زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (3‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ اﻓﻜﺎر و ذﻫﻨﻴﺎت ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ذﻛﺮ ﻧﺸﺪه‪ ،‬راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ و ﺑﻴﻨﻨﺪه ﺑـﻮدن راوي‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ‬ ‫ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي ﻫﻤﺰاد ﺑﻴﻨﻨﺪه داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ .5-7‬روان ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ‬

‫رواﻳﺖ‪ ،‬ﻟﺤﻦ و ﺳﺒﻚ راوي – ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه – اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛـﻪ ﻟﺤـﻦ و‬ ‫ﺳﺒﻚ رواﻳﺖ در ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن‪ ،‬ﻟﺤﻦ و ﺳﺒﻚ ﺧﻮد ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳـﺘﺎن اﺳـﺖ و ﻧـﻪ راوي –‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ‪.-‬‬ ‫ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﻧﻔﺮﻳﻦ ﺧﺎك« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي »ﻛﺘﺎب وﻳﺮان« ﻧﻮﺷـﺘﻪي »اﺑـﻮﺗﺮاب‬ ‫ﺧﺴﺮوي« را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛‬ ‫ﻣﻌﻠﻢ ﻫﺮ روز از ﻧﺒﻮدن ﭼﻴﺰي ﺧﺒﺮ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ .‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺪاﻧﺪ ﺑﻌﺪ از آنﻛﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﮔﻢ ﺷﻮﻧﺪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﻋﻴﻨﻜﺶ را روي ﺑﻴﻨﻲاش ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣـﻲﭘﺮﺳـﺪ‪:‬‬ ‫»ﺣﺎﻻ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ؟« ﻣﻦ )‪ (1‬ﭼﻴﺰي ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ و از ﭘﻨﺠﺮه ﺑﻪ ردﻳﻒ درﺧﺘﺎن ﺑﻠﻮﻃﻲ ﻛﻪ ﻣﻮازي دﻳﻮار‬

‫او را ﻣﻦِ دو‪‬م ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ‪ .‬راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن اﻓﻌﺎل و‬ ‫ﺿﻤﻴﺮﻫﺎي او‪‬ل ﺷﺨﺺ دﺳﺘﻮري در ﻣـﻮرد ﻗﻬﺮﻣـﺎن داﺳـﺘﺎن‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ روح و روان او –‬

‫ﻣﺪرﺳﻪ ﺳﺮ ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ ﻧﮕﺎه ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻌﻠﻢ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺑﻲﭘﺎﻳﺎﻧﺶ را‬ ‫اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ و ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪» :‬ﺣﺎﻻ ﺑﻪ اﻧﺪازهي اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ آدمﻫﺎ و ﺑﻠﻮطﻫﺎ و ﮔﻨﺠﺸﻚﻫﺎ‬ ‫و اﺳﺐﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ آنﺟﺎ‪ ،‬در ﺣﻴﺎط ﻳﺎ آﺳﻤﺎن ﻳﺎ ﭘﺸﺖ دﻳـﻮار ﻣـﻲﺑﻴﻨـﻲ ﻧﺸـﺎن ﺑـﺪه‪ «.‬و ﻣـﻦ‬

‫ﻗﻬﺮﻣﺎن – روﻳﺪادﻫﺎي داﺳﺘﺎن و اﻓﻌﺎل و اﻓﻜﺎر ﻗﻬﺮﻣﺎن را ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ آﻧﻜﻪ از ﺿﻤﻴﺮ‬

‫ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﻧﺸﺎن ﺧﻮاﻫﻢ داد‪ .‬ﺑﺎ ﺑﻮدن و ﻧﺒﻮدن آن ﭼﻴﺰﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﻋﺪهي‬

‫‪ ١‬‬

‫‪ ٢‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫)‪ (1‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﻤﻴﺮ ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ و ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﻪي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳـﻮ‪‬م‬

‫و اﻓﻌﺎل او‪‬ل ﺷﺨﺺ دﺳﺘﻮري ﺑﺮاي ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ ﻟﺤﻦ و ﺳـﺒﻚ‬

‫اﻣﻮال ﻛﻮﺷﻚ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ‪ «.‬وﻟﻲ ﻣﻦ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻴﻦ ﺑﻮدنﻫﺎ و ﻧﺒﻮدنﻫﺎ ﻣﺒﻬـﻮت ﻣـﻲﻣـﺎﻧﻢ‪(2) .‬‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ ﭼﻮن آنﻗﺪر ﻛﻮﭼﻚ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﭘﺎﻫﺎﻳﻢ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻧﻤﻲرﺳﺪ‪(3) ....‬‬

‫)‪ (1‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن ﺿﻤﻴﺮ او‪‬ل ﺷﺨﺺ ﺑﺮاي ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي او‪‬ل ﺷﺨﺺ‪.‬‬ ‫)‪ (2‬راوي اﻓﻜﺎر ﺷﺨﺼﻴﺖ )ﻗﻬﺮﻣﺎن( را ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻓﻌﻞ »ﻣﺒﻬﻮت ﻣـﻲﻣـﺎﻧﻢ« ﻧﺸـﺎن‬ ‫دﻫﻨﺪهي آن اﺳﺖ ﻛﻪ راوي از دروﻧﻴﺎت ﺷﺨﺼﻴﺖ آﮔﺎه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ راويِ ﻣﻔﺴ‪‬ـﺮ اﺳـﺖ‬ ‫ﻛﻪ داﺳﺘﺎن را ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪه رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ روان ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ اﻓﻜﺎر و ذﻫﻨﻴﺎت ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫دوﺑﺎره ﻫﻤﺎن ﺗﻜﻪ داﺳﺘﺎن »ﭘﺎﻧﻲ« را اﻳﻦﺑﺎر راوي روان ﺑﻴﻨﻨﺪه رواﻳـﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﻔﺎوتﻫﺎي اﻳﻦ رواﻳﺖﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ؛‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﻢ )‪ (1‬را ﺑﺎز ﻛﺮدهام )‪ (1‬ﺟﻠﻮي روﻳﻢ و ﻣﻲﺧﻮاﻧﻢ‪ .‬از ﻃﺒﻘﻪي ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺻﺪاي ﻣﺎدرﺑﺰرگ )‪(2‬‬ ‫را ﻣﻲﺷﻨﻮم‪ .‬ﭘﻠﻪﻫﺎ را ﭼﻨﺪﺗﺎ ﻳﻜﻲ ﻣﻲدوم ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﻣﻲﭘﺮم ﺗﻮ ﺑﻐﻞ ﻣﺎدرﺑﺰرگ و ﺑﻮﺳﻪﺑﺎراﻧﺶ )‪(2‬‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﺧﺎﻟﻪام‪ ،‬ﺷﻴﻤﺎ‪ (2) ،‬ﻫﻢ آﻣﺪه‪ .‬ﻣﺎدرم )‪ (2‬از آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫)‪ (3‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﻦ رواﻳﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮﺳﻴﻢ ﻛﻪ ﻟﺤﻦ رواﻳﺖ ﻟﺤﻦ ﻗﻬﺮﻣﺎن‬

‫‪ -‬ﻋﺴﻞ ﺟﺎن! درﺳﺎت ﺗﻤﻮم ﺷﺪ؟‬

‫داﺳﺘﺎن ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻟﺤﻦ راويِ او )ﻣﺜﻼً ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه( اﺳـﺖ و داﺳـﺘﺎن از زاوﻳـﻪي دﻳـﺪ او‬

‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻲﺧﻮام ﭘﻴﺶ ﻋﺰﻳﺰﺟﺎن و ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬

‫رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳﺪ او )‪ (3‬ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي او‪‬ل ﺷﺨﺺ )‪ (1‬رواﻳﺖ ﺷـﻮد و‬ ‫راوي ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ )‪ (2‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬راوي داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ روان ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ ٣‬‬

‫ﻣﺎدرم ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻓﻘﻂ ﻳﻪ رﺑﻊ‪.‬‬ ‫ﻧﻴﺸﻢ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد و ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ را ﻣﻲﻛﺸﻢ ﻛﻨـﺎر ﺟﻌﺒـﻪي ﺧﺮﮔـﻮشام ﻛـﻪ اﺳـﻤﺶ را ﭘـﺎﻧﻲ‬ ‫ﮔﺬاﺷﺘﻪام و دﺳﺘﻲ رو ﮔﻮشﻫﺎي درازش ﻣﻲﻛﺸﻢ و ﻳﻚ ﭘﺮ ﻛﺎﻫﻮ ﻣﻲﮔﻴﺮم ﺟﻠﻮﻳﺶ‪(3) ...‬‬

‫ ‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫ﺣﺴﺎب را ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮم‪ .‬ﻣﻌﻠﻢ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺗﻮ ﻣﺎﻟﻚ ﻛﻮﺷﻚ ﻣﻬﺮو ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺴـﺎب ﺳـﻴﺎﻫﻪي‬

‫‪ .5-8‬روان ﺑﻴﻨﻨﺪه‬

‫)‪ (1‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﻤﻴﺮ او‪‬ل ﺷﺨﺺ و ﻓﻌﻞ ﺑـﺎ ﺷﻨﺎﺳـﻪي او‪‬ل ﺷـﺨﺺ‪ ،‬ﺳـﺎﺧﺘﺎرهي او‪‬ل‬

‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛‬

‫)‪ (2‬زﺑﺎن و ﻟﺤﻦ راوي‪ ،‬زﺑﺎن و ﻟﺤﻦ ﻛﺴﻲ ﻏﻴﺮ از ﻗﻬﺮﻣﺎن اﺳﺖ و داﺳﺘﺎن از دﻳﺪ او و ﺑﺎ‬ ‫ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ اوﺳﺖ ﻛﻪ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺲ راوي داﺳﺘﺎن را از زاوﻳﻪي دﻳـﺪ او رواﻳـﺖ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻲآﻳﻲ )‪ (1‬ﺑﻴﺮون‪ .‬ﭘﺎﻳﻴﺰ آﻓﺘﺎﺑﻲ ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ ﺗﻮ ﭼﺸﻢﻫـﺎت‪ .‬ﻣـﻲروي آن ور ﺧﻴﺎﺑـﺎن‬ ‫ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺗﺎﻛﺴﻲ ﻣﻲاﻳﺴﺘﻲ‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺘﺖ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ .‬ده دﻗﻴﻘﻪاي ﻣﺎﻧﺪه ﺗﺎ آن ﻫﻤﻪ ﺑﭽﻪ‬ ‫ﻗﺪ و ﻧﻴﻢ ﻗﺪ از دروازه ﺳﺒﺰ ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﺮﻳﺰﻧﺪ ﺑﻴﺮون و ﻳﻜﻲﺷﺎن ﻛـﻪ دﻧـﺪان ﺟﻠـﻮش‬

‫)‪ (3‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ اﻓﻜﺎر و ذﻫﻨﻴﺎت ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ذﻛﺮ ﻧﺸﺪه‪ ،‬راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻫﻤﻴﻦ ﭘﺮﻳﺸﺐ اﻓﺘﺎده‪ ،‬ﻛﻴﻔﺖ ﻳﺎ ﮔﻮﺷﻪ ﻣﺎﻧﺘﻮت را ﺑﻜﺸـﺪ و ﻧـﻮك زﺑـﺎﻧﻲ ﺑـﻪ اﺳـﻢ‬

‫)‪ (2) ،(1‬و )‪ (3‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ راوي روانِ ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﻮﭼﻚ ﺻﺪات ﻛﻨﺪ و ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺛﻼم! ﺟﻠﻮي دﻛﻪ روزﻧﺎﻣﻪ ﻓﺮوﺷﻲ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﭙـﺮد‬

‫‪ .5-9‬ﻓﺮﺳﺘﺎدهي ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ‬

‫و ﻣﺜﻞ ﻫﺮ روز آب ﻧﺒﺎت ﻣ‪‬ﻨﺘﻮس ﺑﺨﻮاﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻘﻨﻌﻪاش را ﺑﺮدارد‪ ،‬ﻛﻤﻲ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﻛﻴﻔﺶ‬ ‫را ﻫﻢ ﺑﺪﻫﺪ دﺳﺖ ﺗﻮ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﭘﺎﻧﺘﻪآ زﻧﮓ ﺗﻔﺮﻳﺢ ﭼـﻪ ﻛـﺮد و ﻧﮕـﺎر‬

‫راوي ﮔﻮﻳﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎدهاﻳﺴﺖ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪا ﻳﺎ ﻣﻮﺟﻮدي ﺑﺮﺗﺮ از ﻗﻬﺮﻣﺎنِ داﺳﺘﺎن ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و از اﻓﻜﺎر او و روﻳﺪادﻫﺎي ﻓﺮاﺗﺮ از داﻧﺶ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﺧﺒﺮ دارد‬ ‫و اوﺳﺖ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن را ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﺮاﻳﺶ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ ‬

‫ﺳﺮ ﻛﻼس ﭼﻪ ﮔﻔﺖ‪ (2) ...‬و )‪(3‬‬

‫)‪ (1‬در ﻣﻮرد ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن از ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﻪي دﺳﺘﻮري دو‪‬م ﺷﺨﺺ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﺷﺪهاﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ دو‪‬م ﺷﺨﺺ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ ‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫ﺷﺨﺺ‪.‬‬

‫ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﻧﻮازش از ﺳﻤﺖ ﺗﻴـﺰ« ﻧﻮﺷـﺘﻪي »رﺿـﻴﻪ اﻧﺼـﺎري« را ﺑـﺎ ﻫـﻢ‬

‫ﮔﺴﺘﺮهي دﻳﺪ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭼﭗ« ﻧﻮﺷﺘﻪي »ﻣﻬﺪي رﺑ‪‬ﻲ« را ﻛﻪ راوي ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎدهي ﺑﻴﻨﻨﺪه آن را رواﻳـﺖ‬

‫)‪ (3‬راوي در اﻳﻦ داﺳﺘﺎن از آﻳﻨﺪه ﺧﺒﺮ دارد و آﻳﻨﺪه را ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ از‬

‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛‬ ‫ﻋﺸﻖ دوران ﻛﻮدﻛﻲ ات )‪ (1‬ﻧﺎﻣﺰد ﻣﻲﻛﻨﺪ‬

‫اﻳﻦ رو راوي ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﭼﻴﺪن زاوﻳـﻪي دﻳـﺪ او‪ ،‬ﺳـﺎﺧﺘﺎرهي دو‪‬م ﺷـﺨﺺ و ﻣﻔﺴ‪‬ـﺮ ﺑـﻮدن‬ ‫راوي‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ را راوي ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﻓﺮﺳـﺘﺎدهي‬ ‫ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺷﻮي ﺧﻴﻠﻲ‬ ‫ﭘﻨﺞ ﺷﻨﺒﻪ ﺷﺒﻲ ﺗﻠﻔﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬ ‫از ﺗﻮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺐ را ﺑﺮوي ﺧﺎﻧﻪﺷﺎن‬ ‫ﺗﺮ و ﺗﻤﻴﺰ ﻣﻲﻛﻨﻲ و ﻣﻲروي‬ ‫ﭘﺪر و ﻣﺎدرش ﻛﻪ ﻋﻤﻮ و زنﻋﻤﻮي ﺗﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 12‬ﻣﻲﺧﻮاﺑﻨﺪ‬

‫‪ .5-10‬ﻓﺮﺳﺘﺎدهي ﺑﻴﻨﻨﺪه‬

‫و‬

‫ﮔﻮﻳﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎدهاي از ﺟﺎﻧﺐ ﻛﺴﻲ ﻳﺎ ﭼﻴﺰي ﻏﻴﺮ از ﻗﻬﺮﻣﺎن – ﻣﻌﻤﻮﻻً درونداﺳﺘﺎﻧﻲ‬ ‫اﺳﺖ‪ ،-‬ﻛﻪ روﻳﺪادﻫﺎي داﺳﺘﺎن و اﻓﻌﺎل ﻗﻬﺮﻣﺎن را ﺑﺮاي او ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻤﺎ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﺗﻨﻘﻼت ﻣﻲﺧﻮرﻳﺪ و ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪي ﺳﻴﺎه و ﺳﻔﻴﺪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 5‬ﺻﺒﺢ‬ ‫ﻣﺴﻮاك ﻣﻲزﻧﻴﺪ و ﭼﻮن ﺗﻮ ﻣﺴﻮاﻛﺖ را ﻧﻴﺎوردهاي ﺑﺎ ﻣﺴﻮاك او ﻣﺴﻮاك ﻣﻲﻛﻨﻲ‬ ‫و ﻫﺮﻛﺲ در ﺟﺎﻳﺶ ﻣﻲﺧﻮاﺑﺪ‪ (2) .‬و )‪(3‬‬

‫‪ ٧‬‬

‫‪ ٨‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫)‪ (2‬داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳﺪ او رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭼﺮا ﻛـﻪ روﻳـﺪادﻫﺎﻳﻲ ﻓﺮاﺗـﺮ از‬

‫ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﻣﺴﻴﺢ« از ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ داﺳـﺘﺎن »آن ﮔﻮﺷـﻪي دﻧـﺞِ ﺳـﻤﺖ‬

‫)‪ (1‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﻤﻴﺮ دو‪‬م ﺷﺨﺺ و اﻓﻌﺎل ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳـﻪي دو‪‬م ﺷـﺨﺺ‪ ،‬ﺳـﺎﺧﺘﺎرهي دو‪‬م‬

‫‪ .5-11‬ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ‬

‫ﺷﺨﺺ‪.‬‬ ‫)‪ (2‬ﻫﻴﭻ ﻛﺠﺎ از اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ در داﺳﺘﺎن ﺳﺨﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳـﺖ‪،‬‬

‫زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ﭼﺴﺒﻴﺪه ﺑﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎنِ داﺳﺘﺎن در داﺳﺘﺎن ﺣﻀﻮر دارد و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻓﻜﺎر او را‬

‫ﻟﺬا راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻴﺰ ﺑﺨﻮاﻧﺪ و ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ و ﻓﻘﻂ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺣﻀﻮر دارد ﺗﻌﺮﻳـﻒ‬

‫)‪ (3‬داﺳﺘﺎن از ﺳﻮي راوياي ﺑﻴﺮون از ﻗﻬﺮﻣﺎن رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد و اوﺳﺖ ﻛﻪ ﺑـﺎ ﻗﻬﺮﻣـﺎن‬

‫ﻛﻨﺪ و ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺣﻀﻮر ﻧﺪارد ﺑﺎﺷﺪ و روﻳﺪادﻫﺎي آﻧﺠﺎ را رواﻳـﺖ‬

‫ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا داﺳـﺘﺎن از زاوﻳـﻪي دﻳـﺪ او رواﻳـﺖ‬

‫ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﻳﻚ ﺗﻜـﻪ ﺷـﺎزده در ﺗـﺎرﻳﻜﻲ« از ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ داﺳـﺘﺎن »ﺑـﺮف و‬

‫ﺑﺎ ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﻗﺮار دادن ﻧﺘﺎﻳﺞ )‪ (2) ،(1‬و )‪ (3‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣـﻲرﺳـﻴﻢ ﻛـﻪ راوي ﮔﻮﻧـﻪي‬ ‫رواﻳﺘﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎدهي ﺑﻴﻨﻨﺪه )زاوﻳﻪي دﻳﺪ او‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي دو‪‬م ﺷﺨﺺ و ﺑﻴﻨﻨـﺪه( داﺳـﺘﺎن را‬ ‫رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻤﻔﻮﻧﻲ اﺑﺮي« ﻧﻮﺷﺘﻪي »ﭘﻴﻤﺎن اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ« را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛‬ ‫ﺳﺮ ﺟﺎيﺗﺎن ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﻲاﻓﺘﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺻﺪا از ﺟﺎﻳﻲ آﻣﺪ و رﻓﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ »ﻣﻲاﻓﺘﻲاش« دوﺑﺎره ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﺑﺎز رﻓﺖ‪ .‬آن ﻗﺪر آﻣﺪ و رﻓﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻢ ﺟﺎن ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﭘﻠﻚ ﻣﻲزﻧﺪ‪ (1) .‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗـﺎرﻳﻜﻲ ﻧـﺎب‪ .‬زﺑـﺎﻧﺶ را روي‬ ‫ﻟﺐﻫﺎ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬ﺷﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﻗﻄﺮه ﻣﻲاﻓﺘﺪ روي ﺻﻮرﺗﺶ‪ .‬دوﺑﺎره ﻧﻴﻢﺧﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬زﻣـﻴﻦ‬

‫‪ ٩‬‬

‫‪ ٠‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫اﻳﻦ راوي را داﻧﺎي ﻛﻞّ ﻣﺤﺪود و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ آﮔﺎه ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ‪ .‬راوي ﺑﺎ‬

‫ﺳﺮد و ﺳﻔﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ﺳﻨﮓ‪ .‬ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮش ﻣﻲرﺳﺪ )‪ (2‬ﻧﻮر ﻛﻢ رﻧﮕﻲ آن ﺑﺎﻻ‬ ‫ﭘﻴﺪاﺳﺖ‪ .‬ﺧﻴﺮه ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫)‪ (2‬راوي از اﻓﻜﺎر ﺷﺨﺼﻴﺖ داﺳﺘﺎن ﺧﺒﺮ دارد‪ ،‬آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻓﻌﻞ »ﺑﻪ ﻧﻈـﺮش رﺳـﻴﺪ«‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ او )راوي( ﺑﺮ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ در ذﻫﻦ و ﻓﻜﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﻲﮔﺬرد‬

‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻛﻲ ﻫﺴﺘﻲ؟«‬ ‫ﻛﻲ ﻫﺴﺘﻲ‪ ...‬ﻫﺴﺘﻲ‪ ...‬ﺗﻲ‪.‬‬ ‫ﻳﺎدش ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻲ ﺑﻮده‪ .‬ﻛﻲ ﻫﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﺪﻧﺶ دﺳﺖ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬ﻟﺨﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣـﺮده‪.‬‬ ‫وﺣﺸﺘﺶ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬دﺳﺘﺶ را ﺗﻮي ﻫﻮاي ﺑﺎﻻي ﺳﺮش ﻣﻲﭼﺮﺧﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫـﻴﭻ ﭼﻴـﺰ ﻧﻴﺴـﺖ‪ .‬ﻧـﻪ‬

‫)‪ (3‬ﻟﺤﻦ داﺳﺘﺎن ﻟﺤﻦ راوي اﺳﺖ و ﮔﺴﺘﺮهي دﻳﺪ او )راوي( ﻓﺮاﺗـﺮ از ﮔﺴـﺘﺮهي دﻳـﺪ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺳﺖ و داﺳﺘﺎن از ﺑﻴﺮون ﺷﺨﺼﻴﺖ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻟﺬا داﺳـﺘﺎن از زاوﻳـﻪي‬

‫ﻟﺤﺪي‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﻠﻚ ﺑﺎزﭘﺮﺳﻲ‪ .‬ﺟﺮﻳﺎن ﻫﻮاي ﺧﻨﻜﻲ از روي ﺻﻮرﺗﺶ رد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﺎي ﭼـﭙﺶ را‬

‫دﻳﺪ او رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻛﻤﻲ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﻫﻞ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺻﺪاي ﭼﻴﺰي روي زﻣﻴﻦ ﻣﻲﻏﻠﺘﺪ و ﻣﻲرود ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﺪ‪...‬‬

‫)‪ (4‬راوي ﻫﻤﺮاه ﺷﺨﺼﻴﺖ )ﻗﻬﺮﻣﺎن( داﺳﺘﺎن اﺳﺖ و آن ﺑﺨﺸـﻲ را از داﺳـﺘﺎن رواﻳـﺖ‬

‫)‪ (3‬و )‪(4‬‬

‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن در آن ﺣﻀﻮر دارد و ﺑﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎي دﻳﮕﺮ داﺳﺘﺎن اﺷﺎرهاي ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و‬

‫)‪ (1‬ﺑﺮاي ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن از ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﻪي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ دﺳﺘﻮري اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪهاﺳـﺖ‪،‬‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ‪.‬‬

‫ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ او ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن‪ ،‬از اﻳـﻦ رو آن را راوي‬ ‫ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ‪.‬‬ ‫زاوﻳﻪي دﻳﺪ او‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ‪ ،‬ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ و ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي راوي داﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑﺎﻻﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ را راوي ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﻧﺎﻇﺮِ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ ١‬‬

‫‪ ٢‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫واﻗﻒ اﺳﺖ‪ ،‬از اﻳﻦ رو راوي داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻪ آنﺟﺎ ﺑﺮد‪ .‬ﺳﺮش ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺧﻠﻮت ﺑﻮد‪ .‬روشﻫﺎي اﺑﺪاﻋﻲ داﺷﺖ‪ .‬در ﻗﻮري »ﻧﻮرﺑﻠﻴﻦ« ﻳﻚ ﻗﺮن‬

‫او را ﭼﺸﻢ دورﺑﻴﻦ و ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻫﻢ ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴـﺪ ﻛـﻪ دورﺑﻴﻨـﻲ را ﺑـﻪ‬ ‫ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن وﺻﻞ ﻛﺮدهاﻳﺪ و ﻫﺮ ﺟﺎ را ﻛﻪ او ﻣﻲرود و ﺣﻀﻮر دارد ﺿﺒﻂ ﻣﻲﻛﻨـﺪ و‬

‫ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﻗﻬﻮه ﻣﻲﺟﻮﺷﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮيﻫﺎ ﺗﻌﺎرف ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻛﻒ ﺗﺎﻻر را ﺑﺎ ﻣـﺎﻫﻮت ﺳـﺒﺰ ﭘﻮﺷـﺎﻧﺪه‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬ﮔﺎه ﺷﺐﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻤﻲرﻓﺖ و روي دﻳﻮان ﻗﺪﻳﻤﻲ دراز ﻣﻲﻛﺸـﻴﺪ‪ .‬زﻳـﺮ اﻧـﺪام ﻻﻏـﺮ او‬ ‫ﻓﻨﺮﻫﺎ ﻧﺎﻟﻪ ﺳﺮ ﻣﻲدادﻧﺪ‪ .‬ﺻﺒﺢ زود ﺑﻴﺪار ﻣﻲﺷﺪ و در دﺳﺘﺸـﻮﻳﻲ ﮔـﻮد ﻓﻠـﺰِي‪ ،‬ﺑـﺎ آب ﺳـﺮد‬

‫ﺳﭙﺲ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬اﻳﻦ دورﺑﻴﻦ ﻗﺎدر ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﻗﻬﺮﻣـﺎن داﺳـﺘﺎن و‬

‫ﺻﻮرت ﻣﻲﺷﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻛﺖ ﺷﻠﻮار ﻗﻬﻮهاي رﻧﮓ ﭼﺮوﻛﺶ‪ ،‬ﻣﺎﻫﻮت ﭘﺎﻛﻦ ﻣﺮﻃﻮب ﻣﻲﻛﺸـﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻳﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي را ﺿﺒﻂ ﻛﻨﺪ وﻧﻤﺎﻳﺶ دﻫﺪ و ﺻﺮﻓﺎً روﻳﺪادﻫﺎ و اﻓﻌﺎل ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ‬

‫ﺑﺮاﺑﺮ آﻳﻨﻪاي ﺑﻴﻀﻲ ﺑﺎ ﻗﺎب ﻧﻘﺮه ﻛﺎري‪ ،‬ﻣﻮﻫﺎي ﺟﻮﮔﻨﺪﻣﻲ را رو ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺷﺎﻧﻪ ﻣﻲزد‪ .‬ﭘﺸﺖ ﻣﻴﺰ‬

‫ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﭼﻮب ﺗﻮﺳﻪ ﻣﻲﻧﺸﺴﺖ و ﭼﺎي ﻣﻲﻧﻮﺷﻴﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻫﻮا اﺑـﺮي ﺑـﻮد‪ ،‬ﭼـﺮاغ روﻣﻴـﺰي ژاﭘﻨـﻲ را‬

‫ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﺳﻮچ« ﻧﻮﺷﺘﻪي »ﻏﺰاﻟﻪ ﻋﻠﻴـﺰاده« را ﻛـﻪ ﮔﻮﻧـﻪي رواﻳﺘـﻲ‬ ‫راوي ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ آن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛‬

‫روﺷﻦ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﺴﻚ و ﻛﺎج و ﻛﻮه‪ ،‬روي ﻛﺎﻏﺬ ﺷﻤﻌﻲ ﺧﻴﺮه ﻣـﻲﺷـﺪ‪ .‬ﻛﺸـﻮ را‬ ‫ﺟﻠﻮ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ و ﻣﺠﻠّﻪاي ﺑﺎ اوراق ﺳـﺎﻳﻴﺪه ﺑﻴـﺮون ﻣـﻲآورد‪ ،‬ﺑـﻪ ﺗـﺎرﻳﺦ ﭘـﺎﻧﺰده ﺳـﺎل ﭘـﻴﺶ‪.‬‬ ‫داﺳﺘﺎنﻫﺎي دﻧﺒﺎﻟﻪ دار ﻣﺎرﻛﻮﭘﻮﻟﻮ در اﻳﺮان‪ ،‬ﮔﺮگﻫﺎي درﻳﺎﺳﺎﻻر و دﻧﻴﺎي واروﻧﻪ را ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪... .‬‬ ‫)‪ (3‬و )‪(4‬‬

‫ﻓﺼﻞ او‪‬ل‬

‫)‪ (1‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﻤﻴﺮ ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ و ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳـﻪي ﺳـﻮ‪‬م ﺷـﺨﺺ ﺑـﺮاي ﻗﻬﺮﻣـﺎن‪،‬‬

‫اواﺧﺮ زﻣﺴﺘﺎن ﻫﺰار و ﺳﻴﺼﺪ و ﺷﺼﺖ و ﺷﺶ‪ ،‬اﺣﻤﺪ اﻳﺰدﭘﻨﺎه )‪ (2‬دﻛﺎن ﻋﺘﻴﻘـﻪ ﻓﺮوﺷـﻲاش‬

‫ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ‪.‬‬

‫)‪ (1‬را واﮔﺬار ﻛﺮد )‪ (1‬و در ﻃﺒﻘﻪي ﺳﻮ‪‬م ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن »ﭘﺎﻧﺎﻣﺎ« اﺗﺎق ﺑﺰرﮔﻲ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﺛﺎث دﻛـﺎن را‬

‫‪ ٣‬‬

‫ ‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫‪ .5-12‬ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ‬

‫)‪ (2‬ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ داﺳﺘﺎن ﻓﻘﻂ ﺑﺮ ﻳﻚ ﺷﺨﺼﻴﺖ )ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﻳﺎ ﻫﻤﺎن اﺣﻤﺪ اﻳﺰدﭘﻨﺎه(‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا راوي ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .5-13‬ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ‬

‫)‪ (3‬داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳﺪ او رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬راوي ﺧﺎرج از ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن اﺳﺖ ﻛـﻪ‬

‫دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ را ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬داﺳﺘﺎن را ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن رواﻳﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ‬

‫رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫دﻳﮕﺮي در داﺳﺘﺎن‪ ،‬داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻃﺒﻴﻌﺘﺎً در ﻣﻮرد ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن از ﺿـﻤﻴﺮ‬

‫)‪ (4‬در رواﻳﺖ‪ ‬راوي ﻫﻴﭻ از اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴ‪‬ﺎت ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺳﺨﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳـﺖ‪،‬‬

‫و اﻓﻌﺎل ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ دﺳﺘﻮري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ و در ﻣﻮرد ﺧﻮدش – راوي – از ﺿﻤﻴﺮ‬

‫ﭘﺲ راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫و اﻓﻌﺎل او‪‬ل ﺷﺨﺺ وﻟﻲ از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ زاوﻳﻪي دﻳﺪ راوي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ داﺳـﺘﺎن‪ ،‬زاوﻳـﻪي‬

‫از ﭼﻴﻨﺶ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎﻻ )زاوﻳﻪي دﻳﺪ او‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ‪ ،‬ﺑﻴﻨﻨﺪه و ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧـﻪ( در‬

‫دﻳﺪ او اﺳﺖ و ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ در ﻣﻮرد ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣـﻲرود‪ ،‬ﭘـﺲ‬

‫ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﻛﻪ راوي داﺳﺘﺎن ﺑـﺎﻻ راوي ﻧـﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨـﺪهي ﻳـﻚﻛﺎﻧﻮﻧـﻪ‬

‫اﻳﻦ راوي را ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ و از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ دو ﺷﺨﺼﻴﺖ – ﻗﻬﺮﻣﺎن و راوي – ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫رواﻳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ راوي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮي را ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ ﻗـﺮار‬ ‫دﻫﺪ اﻣ‪‬ﺎ ﺧﻮدش و ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ اﺻﻠﻲ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ ،‬آن را دوﻛﺎﻧﻮﻧـﻪ و‬ ‫ﭼﻮن راوي اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﺧﻮد را ﺑﻴﺎن ﻣﻲدارد و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺪﺳـﻴﺎﺗﻲ ﻧﻴـﺰ در ﻣـﻮرد‬ ‫اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ آن را ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ﻣﻲداﻧﻴﻢ‪.‬‬ ‫ ‬

‫ ‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﻛﻪ از راوي او‪‬ل ﺷﺨﺺ در ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺘﺎبﻫـﺎ آﻣـﺪه راوي ﻧـﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴ‪‬ـﺮ‬

‫ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﺷﺐ ﻧﺎﺗﻤﺎم« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ داﺳﺘﺎن »آنﺟﺎ ﻛﻪ ﭘﻨﭽﺮﮔﻴﺮيﻫـﺎ ﺗﻤـﺎم‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ« ﻧﻮﺷﺘﻪي »ﺣﺎﻣﺪ ﺣﺒﻴﺒﻲ« را ﻛﻪ راوي ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ آن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛‬

‫ﺧﻴﺎﻟﻲ را دﻧﺒﺎل ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﺷﺪ رﺿﺎﻳﺖ را در ﭼﻬﺮهاش دﻳﺪ‪ ،‬اﻧﮕﺎر واﻗﻌﺎً ﺗﻮﭘﺶ را ﺑﻪ ﺳﻴﺼﺪ‬ ‫ﻳﺎردي رﺳﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪(4) ... .‬‬

‫وﻗﺘﻲ دوﺳﺘﻢ ﮔﻔﺖ‪» :‬راﺳﺘﻲ ﻓﻼﻧﻲ‪ «...‬ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮدم )‪ (3) ،(2‬ﺧﺒﺮش ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻳﻚ »ﻣ‪‬ـﺮد« ﻛـﻪ‬

‫ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪهاﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ‪.‬‬

‫ﻣﺤﻜﻢ و ﺳﺎده در اﻧﺘﻬﺎي ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻤﻠﻪﻫﺎﻳﻲ اﻳﺴﺘﺎده ﺧﺘﻢ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻤﺶ‪(1) .‬‬

‫)‪ (2‬راوي ذﻫﻨﻴﺎت و اﻓﻜﺎر ﺧﻮد را ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا راوي ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﺷﺐ ﺑﺎ او ﺑﻮدم‪ ،‬ﻛﺎﻣﻼً اﺗﻔﺎﻗﻲ‪ .‬داﺷﺖ ﺑﻪ ﺷﻜﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪ (1) .‬ﮔﺎﻫﻲ وﻗﺖﻫـﺎ آدم ﺑـﺎ‬

‫)‪ (3‬راوي ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ اﺳﺖ درون داﺳﺘﺎن و ﻫﻤﺮاه ﻗﻬﺮﻣـﺎن ﻟـﺬا ﻛـﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟـﻪ راوي در‬

‫ﻳﻚ ﺑﺪم ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ ‬ﺳﺎده ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﻫﻤﺮاه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل دو ﻧﻔﺮ ﺑﺮاي اﻳﻦﻛﻪ ﺷﺒﻲ ﺑـﺎ ﻫـﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻜﺎر ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬در ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻫﻲ ﭼﻴﺰي ﺑﺨﻮرﻧﺪ و ﭘﻴﭙﻲ دود ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ ﻫﻢ ﺑـﻪ ﺷـﻨﺎﺧﺖ‬ ‫ﻧﻴﺎزي ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬دوﺳﺘﻢ ﻣﺮا ﺑﺮده ﺑﻮد زﻣﻴﻦ ﮔﻠﻒ‪ .‬ﻣﻲداﻧﺴﺖ از ﺑﺎزي و ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﺧﻮﺷﻢ ﻧﻤﻲآﻳـﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺳﺨﺖ ﻧﮕﻴﺮ‪ .‬ﺑﺎزي ﻧﻜﻦ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻦ‪...«.‬‬

‫رواﻳﺖ ﺧﻮدش و ﻗﻬﺮﻣﺎن اﺳﺖ‪ ،‬از اﻳﻦ رو راوي دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪاﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (4‬زاوﻳﻪي دﻳﺪ راوي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن زاوﻳﻪي دﻳـﺪ او ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ و از ﺑﻴـﺮون‬ ‫ﻗﻬﺮﻣﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ او را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺷﺨﺼﻲ )در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد در داﺳﺘﺎنﻫﺎي دﻳﮕﺮ‬

‫‪ ...‬در ﺳﺎﻳﻪي درﺧﺖﻫﺎ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدم ﻛﻪ ﺗﻮﺟﻬﻢ را ﺟﻠﺐ ﻛﺮد‪ .‬ﻳﻜﺪﺳﺖ ﺳﻔﻴﺪ ﭘﻮﺷـﻴﺪه ﺑـﻮد‪.‬‬

‫ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﭼﻴﺰي( ﻏﻴﺮ از ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ داﺳﺘﺎﻧﻲ را درﺑﺎرهي ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﺮاي‬

‫ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻮﭘﻲ ﭘﻴﺶ ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮب ﮔﻠﻔﺶ را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲآورد و ﺳﺮ ﭼﻤﻦﻫﺎ را ﻧﻮازش‬

‫ﺧﻮاﻧﻨﺪه رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬از اﻳﻦ رو داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ از زاوﻳﻪي دﻳﺪ او رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻣﻲﻛﺮد و آن ﻃﻮر ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺣﺮﻛﺖ دﺳﺘﺶ را اداﻣﻪ ﻣﻲداد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺿﺮﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺎ ﭼﺸـﻢ‪ ،‬ﺗـﻮپ‬

‫‪ ٧‬‬

‫‪ ٨‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫)‪ (1‬در ﻣﻮرد ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﺿﻤﻴﺮ ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ و ﻓﻌﻞ ﺑـﺎ ﺷﻨﺎﺳـﻪي دﺳـﺘﻮري ﺳـﻮ‪‬م‬

‫زاوﻳﻪي دﻳﺪ او‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ‪ ،‬ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ و دوﻛﺎﻧﻮﻧﮕﻲ رواﻳﺖ‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ‬ ‫راوي داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي ﻧﺎﻇﺮِ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪..‬‬

‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪» :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﺮﻳﻀﻴﻢ‪ .‬ﻣﺮﻳﺾ‪«.‬‬ ‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻣﻲداﻧﻢ‪ .‬ﻣﻲداﻧﻢ‪«.‬‬ ‫‪ -‬ﭘﺲ ﺑﻴﺎ ﺑﺮوﻳﻢ دﻛﺘﺮ‪ .‬ﺧﻮاﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬

‫‪ .5-14‬ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ‬ ‫راوي ﻓﻘﻂ روﻳﺪادﻫﺎي داﺳﺘﺎن و اﻓﻌﺎل و اﻋﻤﺎل ﺧـﻮد و ﻗﻬﺮﻣـﺎن داﺳـﺘﺎن را ﺑﻴـﺎن‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و از اﻓﻜﺎر ﺧﻮد ﭘﺮده ﺑﺮ ﻧﻤﻲدارد و ﻫﻴﭻ ﺣﺪﺳﻲ ﻧﻴـﺰ درﺑـﺎرهي اﻓﻜـﺎر ﻗﻬﺮﻣـﺎن‬

‫ ﭘﺲ ﺑﻴﺎ ﻛﻮﻟﻪﭘﺸﺘﻲﻫﺎيﻣﺎن را ﺑﺒﻨﺪﻳﻢ و ﺑﺮوﻳﻢ‪.‬‬‫ ﺧﺮ ﻧﺸﻮ ﻫﺎدي‪ .‬ﺗﻮ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻲ ﻣﻦ دﻳﻮاﻧﻪي ﺳﻔﺮم وﻟﻲ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﺮوﻳﻢ ﭘﻞﻫـﺎ وﺟـﻮد‬‫دارﻧﺪ‪ .‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻦ ﭘﻞﻫﺎ ﻏﺮﻳﺐﺗـﺮﻳﻦ ﻣﻮﺟـﻮدات ﻫﺴـﺘﻲاﻧـﺪ‪ .‬ﻫـﺮ ﭼﻨـﺪ ﺗﻴـﻎﺗﻴﻐـﻲ و‬

‫داﺳﺘﺎن ﻧﻤﻲزﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺘﺮاﺷﻴﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﭘ‪‬ﻞﻫﺎ« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي »آن ﮔﻮﺷﻪي دﻧﺞ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ« ﻧﻮﺷـﺘﻪي‬

‫‪ -‬ﻣﻲروﻳﻢ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﻠﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪... .‬‬

‫»ﻣﻬﺪي رﺑ‪‬ﻲ« را ﻛﻪ راوي ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻴﻨﺪهي دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ آن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛‬

‫‪ ...‬ﻗﺒﻞ از اﻳﻦﻛﻪ ﺷﺮوع ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﺣﺮف زدن ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﺑﻪ ﺟﻮي ﻛﻨﺎر ﺧﻴﺎﺑﺎن‪ .‬ﭘﻞ ﻛـﻮﭼﻜﻲ ﺻـﺪ‬ ‫ﻣﺘﺮ آنﻃﺮفﺗﺮ روي آن وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر ﻛﻪ دﺳﺖﻫﺎﻣﺎن در ﻛﻤـﺮ ﻫـﻢ ﮔـﺮه ﺧـﻮرده‬

‫ﺑﻪ رؤﻳﺎ )‪ (2‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪» (2) :‬ﺑﮕﺬار ﺗﻤﺎم ﭘﻞﻫﺎ را ﺧﺮاب ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﭼﻪﻗﺪر ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺎرت‬

‫ﻣﻲروﻳﻢ و از ﭘﻞ ﻛﻮﭼﻚ رد ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪ .‬روﻳﺎ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮاﻳﺶ ﭼﺸﻤﻜﻲ ﻣﻲزﻧﺪ و ﺑﻮﺳـﻪاي‬

‫اداﻣﻪ دﻫﻲ؟« ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» (1) :‬ﺧﻮدت ﭼﻪﻗﺪر ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ اداﻣﻪ دﻫﻲ؟« ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪» :‬ﺗﺎ ﻫﺮ وﻗـﺖ‬

‫ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺪ‪ (3) ... .‬و )‪(4‬‬

‫ﺗﻮ اداﻣﻪ دﻫﻲ‪ .‬وﻟﻲ ﺟﺎن ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ دوﺳﺘﺶ داري دﻳﮕﺮ ﺗﻤﺎﻣﺶ ﻛﻦ‪ «.‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻣﻦ ﭘﻞ را‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ دوﺳﺖ دارم‪ .‬ﻓﻘﻂ ﭘﻞ را‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﺪ از ﺗﻮ‪«.‬‬

‫‪ ٩‬‬

‫‪ ٠‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫‪ -‬ﺗﻮ ﺧﻮدت ﻣﻲداﻧﻲ ﻣﻦ دﻛﺘﺮم‪ .‬دﻛﺘﺮﺗﺮ از ﺗﻤﺎم دﻛﺘﺮﻫﺎ‪.‬‬

‫)‪ (1‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳـﻪي ﺳـﻮ‪‬م ﺷـﺨﺺ در ﻣـﻮرد ﻗﻬﺮﻣـﺎن‪ ،‬ﺳـﺎﺧﺘﺎرهي ﺳـﻮ‪‬م‬ ‫ﺷﺨﺺ‪.‬‬

‫‪ .5-15‬ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ‬

‫)‪ (2‬ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ راوي ﺧﻮدش و ﻗﻬﺮﻣﺎن )رؤﻳﺎ( اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا راوي دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫دروﻧﻴﺎت ﻫﻤﻪي ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن آﮔﺎه اﺳﺖ و از ﻫﻤﻪي روﻳـﺪادﻫﺎ‪ ،‬ﭼـﻪ آن ﻛـﻪ‬

‫)‪ (3‬زاوﻳﻪي دﻳﺪ راوي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ داﺳﺘﺎن زاوﻳﻪي دﻳﺪ او اﺳﺖ ﭼﺮا ﻛﻪ از دﻳﺪي ﺑﻴﺮون از‬

‫ﻗﻬﺮﻣﺎن در آن ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻪ ﻧﻪ‪ ،‬آﮔﺎه اﺳﺖ و داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن‪ ،‬داﺳﺘﺎن را ﻣﻲﻧﮕﺮد و رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (4‬از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺠﺎ در رواﻳﺖ‪ ،‬ﻏﻴﺮ از ﻣﻜﺎﻟﻤﻪﻫﺎ ﻛﻪ ﻧﻘﻞ ﻗـﻮل ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ اﺳـﺖ‪،‬‬ ‫ﻫﻴﭻ اﺷﺎرهاي ﺑﻪ اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ‪ ،‬ﭼﻪ ﺧﻮد‪ ‬راوي و ﭼـﻪ ﻗﻬﺮﻣـﺎن‪ ،‬ﻧﺸـﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎﻻ )زاوﻳﻪي دﻳﺪ او‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ‪ ،‬دوﻛﺎﻧﻮﻧﮕﻲ و ﺑﻴﻨﻨﺪه ﺑـﻮدن( ﺑـﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﻛﻪ راوي ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ‪ ،‬داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن » ﭘﺴﺮك آن ﺳﻮي رود« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي »ﻣﻮﻣﻴﺎ و ﻋﺴﻞ« ﻧﻮﺷﺘﻪي‬ ‫»ﺷﻬﺮﻳﺎر ﻣﻨﺪﻧﻲﭘﻮر« را ﻛﻪ راوي ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ آن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛‬ ‫ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﺳﺒﺰ‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﺮداﺑﻪﻫﺎﻳﻲ ﻓﻜﻮر‪ ،‬ﺑﻪ ﭼﺸﻤﻪﻫﺎي ﭘﻞ ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ ،‬از ﺳﻨﮓ و ﺳﺎروج ﭼﻬﺎرﺻﺪ‬ ‫ﺳﺎﻟﻪ ﺷﺮﺣﻪ ﺷﺮﺣﻪ ﻣﻲﺷﺪ و ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﭘﻞ ﺑﻴﺮون ﻣﻲرﻳﺨﺖ‪ ،‬ﻧﻔﻴﺮﻛﺸﺎن و ﻛﻒ آﻟـﻮد‪ ...‬اﻣ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻛﻤﻲ دورﺗﺮ ﺑﺎز ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﭘﻴﻮﺳﺖ رود‪ ،‬ﺳﺒﺰ و ﺻﺒﻮر‪ ...‬ﭘﻴﺮﻣﺮد‪ ،‬ﺧﻴﺮه ﺑﻪ آب ﮔﻔﺖ‪... (1) :‬‬ ‫و زن )‪ (3‬ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮ ﺷﺪه و ﺷﺮﻣﮕﻴﻦ از آﺷﻔﺘﮕﻲ ﻣﻮي و ﭼﻬﺮهي ﺧﻮاب زدهاش‪ (2) ،‬ﭘﺮﺳـﻴﺪه‬ ‫ﺑﻮد‪...(1) :‬‬ ‫آﻓﺘﺎب زده ﺑﻮد ﻛﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬زن زﻧﺒﻴﻞ را ﺣﻤﻞ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬آﻣﺪﻧﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻻﺗﻨﻪي ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﺧﻤﻴﺪهي ﻣﺮد‬ ‫)‪ (3‬ﺑﺮ ﭘﺎﻫﺎي ﻻﻏﺮ و ﻋﺼﺎﻳﺶ ﻟﻖ ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬ﮔﺎه ﻳﻠﻪ ﻣﻲﺷﺪ و دﺳﺖ ﻣﻲﺑﺮد ﻛﻪ ﺑـﻪ زن ﺗﻜﻴـﻪ‬

‫‪ ١‬‬

‫‪ ٢‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫اﻳﻦ راوي را داﻧﺎي ﻛﻞّ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ‪ .‬راوي ﻣﻮﺟﻮدي ﺑﺮﺗـﺮ اﺳـﺖ ﻛـﻪ از اﻓﻜـﺎر و‬

‫ﻛﻬﻨﻪاش را ﭘﺲ ﺳﺮ ﺟﺎ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ‪... .‬‬ ‫و ]زن[ ﻓﻜﺮ ﻛﺮد ﻛﻪ اﻧﮕﺎر اﻣﺮوز ﺑﻪ دﻳﺮوزﻫﺎ و ﭘﺮﻳﺮوزﻫﺎﻳﺸﺎن ﻣﺘﺼﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪(4) ... .‬‬

‫)‪ (1‬از ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ در ﻣﻮرد ﻫﻤﻪي ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫)‪ (2‬راوي از اﻓﻜﺎر ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن اﻃﻼع دارد و آن را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﭘـﺲ راويِ‬ ‫ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (3‬راوي ﭼﻨﺪ ﺷﺨﺼﻴﺖ را در ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟـﻪ ﺧـﻮد ﻗـﺮار ﻣـﻲدﻫـﺪ از اﻳـﻦ رو راوي‬ ‫ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻮﻧـﻪي رواﻳﺘـﻲ ﻧـﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴ‪‬ـﺮ ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧـﻪ اﺳـﺖ وﻟـﻲ اﻓﻜـﺎر و دروﻧﻴـﺎت‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ را ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﻣﺮدﮔﺎن« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ داﺳﺘﺎن »ﺑﺮف و ﺳﻤﻔﻮﻧﻲ اﺑﺮي« ﻧﻮﺷـﺘﻪي‬ ‫»ﭘﻴﻤﺎن اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ« را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛‬ ‫ﺗﻜﻨﻴﺴﻴﻨﻲ )‪ (1‬ﻛﻪ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ (2) ،‬ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ ﺑﺮﮔﺸﺖ؛ ﻳﺦ زده و ﺑﺮف ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ .‬روي ﺻﻨﺪﻟﻲ‬ ‫ﻳﻠﻪ ﺷﺪ و ﺷﺎل روي ﺻﻮرﺗﺶ را ﺑﺎز ﻛﺮد‪.‬‬ ‫‪ -‬ﭼﺎي ﺑﻴﺎر ﻗﺎﺳﻢ‪ .‬ﺑﺠﻨﺐ‪.‬‬

‫)‪ (4‬داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳﺪ او رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫رﻳﻴﺲ )‪ (1‬روي ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻧﻴﻢﺧﻴﺰ ﺷﺪ‪ .‬ﻗﺎﺳﻢ )‪ (1‬ﭘﺮﻳﺪ ﺗﻮي آﺑﺪارﺧﺎﻧﻪ‪ .‬رﺣﻤﺎن از اﺗـﺎق ﻛﻨﺘـﺮل‬

‫)‪ (3) ،(2) ،(1‬و )‪ (4‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣـﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ ﻧـﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴ‪‬ـﺮ ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧـﻪ )زاوﻳـﻪي دﻳـﺪ او‪،‬‬

‫ﺳﺮك ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﺗﻜﻨﻴﺴﻴﻦ ﺳﺮش را ﭘﺎﻳﻴﻦ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻴﺮه ﺑﻪ آﺗﺶ ﺑﺨﺎري‪.‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ‪ ،‬داﻧﺶ ﺗﻔﺴﻴﺮي و ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﮕﻲ( راويِ داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻﺳﺖ‪.‬‬

‫ ﺣﺒﻴﺐ!‬‫ ﻫﺎ؟‬‫‪ -‬ﺣﻴﺮاﻧﻲ؟‬

‫‪ ٣‬‬

‫ ‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫دﻫﺪ وﻟﻲ ﭘﺸﻴﻤﺎن ﻣﻲﺷﺪ )‪ (2‬و ﺑﻪ زﺣﻤﺖ ﺧﻮدش را ﺳﺮﭘﺎ ﻧﮕﻪ ﻣﻲداﺷﺖ و ﻟﺦ ﻟﺦ ﻛﻔﺸﻬﺎي‬

‫‪ .5-16‬ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ‬

‫ﺣﺒﻴﺐ ﺧﻴﺮه ﻣﺎﻧﺪ ﺑﻪ رﻳﻴﺲ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺷﻨﺎﺳﻪ دﺳﺘﻮرياي ﻛﻪ در اﻓﻌﺎل ﺑﺮاي ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد ﻫﻤﮕﻲ ﺳـﻮ‪‬م‬

‫‪ -‬از ﻛﺠﺎ رﻓﺘﻪ آن ﺑﺎﻻ؟‬

‫ﺷﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ‪.‬‬

‫رﻳﻴﺲ ﻓﻨﺠﺎن ﭼﺎي را از ﻗﺎﺳﻢ ﮔﺮﻓﺖ و دﺳﺖ ﺣﺒﻴﺐ داد‪.‬‬ ‫‪ -‬ﻓﻬﻤﻴﺪي ﭼﻪ ﻣﺮﮔﺶ ﺷﺪه؟ ﭼﺮا وﺻﻞ ﻧﻤﻲﺷﻪ؟‬

‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ داﺳﺘﺎن را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ و رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫رﺣﻤﺎن ﻫﻦ ﻫﻦ ﻛﻨﺎن ﻳﻜﻲ از ﺻﻨﺪﻟﻲﻫﺎي ﻣﻴﺰ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ وﺳـﻂ اﺗـﺎق را ﻛﺸـﻴﺪ و روﺑـﻪروي‬

‫)‪ (4‬راوي ﻫﻴﭻ ﻛﺠﺎ از اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﭼﻴﺰي ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﻓﻘﻂ اﻓﻌـﺎل‬

‫ﺣﺒﻴﺐ ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎﺳﻦ ﮔﻮﺷﺘﻲ و ﺑﺰرﮔﺶ ﭘﻬﻦ ﺷﺪ روي ﻧﺸـﻴﻤﻦ ﺻـﻨﺪﻟﻲ‪ .‬ﻛـﻒ دﺳـﺘﺶ را‬

‫آﻧﻬﺎ و روﻳﺪادﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻟﺬا راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫روي ﮔﻮشﻫﺎي ﺣﺒﻴﺐ ﮔﺬاﺷﺖ و ﻣﺎﻟﺶ داد‪.‬‬

‫از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎﻻ )زاوﻳﻪي دﻳﺪ او‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮ‪‬م ﺷﺨﺺ‪ ،‬ﺑﻴﻨﻨﺪه و ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ( ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬

‫ ﻳﺦ زدي‪ .‬ﻧﻤﻴﺮي!‬‫راﻧﻨﺪه در را ﻣﺤﻜﻢ ﭘﺸﺖ ﺳﺮش ﺑﺴﺖ و ﻳﻚراﺳﺖ رﻓﺖ ﺳﺮاغ ﺑﺨﺎري‪ .‬ﮔـﺎﻫﻲ ﻓـﻴﻦ ﻓﻴﻨـﻲ‬

‫ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن را ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻲﻛﺮد و آب دﻣﺎﻏﺶ را ﺑﺎ آﺳﺘﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ (3) ...‬و )‪(4‬‬

‫)‪ (1‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ راوي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺷﺨﺼـﻴﺖﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ ﻣـﻮرد‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬از اﻳﻦ رو راوي ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ ‬

‫ ‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫رﺣﻤﺎن ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻛﻲ رﻓﺘﻪ ﺑﺎﻻ؟«‬

‫)‪ (3‬زاوﻳﻪي دﻳﺪ راوي زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ از ﻣﻨﻈـﺮي ﺑﻴﺮوﻧـﻲ و ﺧـﺎرج از‬

‫ژرار ژﻧﺖ‪ 2‬از ﺳﻪ ﻛﺎﻧﻮن رواﻳﺖ و دو ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ راوي ﻧﺎم ﻣﻲﺑﺮد ﻛـﻪ ﻛـﺎﻧﻮنﻫـﺎي‬

‫ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ‪ ،‬ﻛﺎﻧﻮن دروﻧﻲ‪-‬ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ‪ ،‬ﻛﺎﻧﻮن ﺑﻴﺮوﻧﻲ‪-‬ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ و‬

‫رواﻳﺖ را ﺻﻔﺮ‪ ،‬دروﻧﻲ و ﺑﻴﺮوﻧﻲ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎي راوي را ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ و ﺑـﺎزﻧﻤﻮد‬

‫ﻛﺎﻧﻮن ﺑﻴﺮوﻧﻲ‪-‬ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ )ﻓﻠﻜﻲ‪ (1382 ،‬ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺶ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﺎ اﻧﻮاع‬

‫ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي اﮔﺮ راوي ﺑﺪون ﻫـﻴﭻ ﻣﺤـﺪودﻳﺘﻲ در‬

‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي رواﻳﺘﻲ راوياي ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺮﺷﻤﺮدﻳﻢ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ دارﻧﺪ؛‬

‫ﻣﻴﺪان زاوﻳﻪي دﻳﺪ داﺳﺘﺎن را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻛﺎﻧﻮن ﺻـﻔﺮ و اﮔـﺮ راوي ﻫـﻴﭻ دﺧـﺎﻟﺘﻲ در‬

‫‪ -1‬ﻛﺎﻧﻮن ﺻﻔﺮ – ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎ راوي ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ‬

‫داﺳﺘﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻢ ﭼﻮن دورﺑﻴﻨﻲ ﺗﻨﻬﺎ وﻗﺎﻳﻊ را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ ،‬ﻛﺎﻧﻮن ﺑﻴﺮوﻧﻲ و اﮔـﺮ‬

‫‪ -2‬ﻛﺎﻧﻮن ﺻﻔﺮ – ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎ ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ و ﻳﺎ ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ‬

‫راوي ﺧﻮد دﺧﻴﻞ در داﺳﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ و از زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ﻛﻪ ﻣﺤﺪود اﺳﺖ داﺳﺘﺎن رواﻳﺖ‬

‫‪ -3‬ﻛﺎﻧﻮن دروﻧﻲ – ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎ ﻫﻤﺰاد ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ‬

‫ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﺎﻧﻮن دروﻧﻲ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﮔﺮ داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣـﻦ‪ ،‬و ﻳـﺎ ﺑـﻪ‬

‫‪ -4‬ﻛﺎﻧﻮن دروﻧﻲ – ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎ ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ﻳﺎ ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ‬

‫اﺻﻄﻼح ژﻧﺖ ﻣﻦ – راوي‪ ،‬رواﻳﺖ ﺷﻮد ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ و اﮔﺮ از زاوﻳﻪي دﻳﺪ او‪ ،‬ﺑـﻪ‬

‫‪ -5‬ﻛﺎﻧﻮن ﺑﻴﺮوﻧﻲ – ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ‬

‫اﺻﻄﻼح ژﻧﺖ او – راوي‪ ،‬رواﻳﺖ ﺷﻮد ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ اﺳـﺖ‪ .‬از ﺗﺮﻛﻴـﺐ اﻳـﻦ ﺳـﻪ‬

‫‪ -6‬ﻛﺎﻧﻮن ﺑﻴﺮوﻧﻲ – ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎ ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﻴﻨﻨﺪهﻳﺎ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ‬

‫ﻛﺎﻧﻮن رواﻳﺖ و دو ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ راوي ﺷﺶ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﺷﺶ ﻧﻮع رواﻳﺖ ﺑﻪ وﺟﻮد‬

‫ژﻧﺖ در اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﮔﻮﻧـﻪي رواﻳﺘـﻲاي را ﻛـﻪ راوي آن از ﺷﺨﺼـﻴﺖﻫـﺎي‬ ‫داﺳﺘﺎن اﺳﺖ وﻟﻲ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻧﻴﺴﺖ را ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ از ﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ راوي ﻗﻬﺮﻣـﺎن اﺳـﺖ‪.‬‬

‫‪Gerard Genette - ٢‬‬

‫‪ ٧‬‬

‫‪ ٨‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫‪ .6‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي ژﻧﺖ و اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‬

‫ﻣﻲآﻳﺪ؛ ﻛﺎﻧﻮن ﺻﻔﺮ‪-‬ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ‪ ،‬ﻛﺎﻧﻮن ﺻﻔﺮ‪-‬ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ‪ ،‬ﻛﺎﻧﻮن دروﻧﻲ‪-‬‬

‫ﻓﻘﻂ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ راوي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﻧﻪ آنﻃﻮرﻛﻪ راوي ﻧﻤـﻮد ﭘﻴـﺪا‬

‫رواﻳﺖ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺷﻴﻮهﻫﺎي رواﻳﺖ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ‬

‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ژﻧﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺎل اﮔـﺮ ﺳـﺎﺧﺘﺎره را‬

‫ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﮔﻮﻧﻪي ﺧﺎص رواﻳﺘﻲ راوي اﺳﺖ و ﻫﺮ راوياي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﺷـﻴﻮهاي را‬

‫ﺣﺬف ﻛﻨﻴﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﻛﻪ راوي ﻳﺎ از ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن )درون داﺳﺘﺎن( اﺳﺖ‬

‫ﺑﺮاي رواﻳﺖ داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫ﻳﺎ ﺑﻴﺮون از داﺳﺘﺎن اﺳﺖ و از ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳـﺘﺎن ﻧﻴﺴـﺖ‪ ،‬اﮔـﺮ از ﺷﺨﺼـﻴﺖﻫـﺎي‬

‫ﺷﻴﻮهﻫﺎي رواﻳﺖ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ داﺳـﺘﺎن‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻـﺎً داﺳـﺘﺎن ﻛﻮﺗـﺎه‪،‬‬

‫داﺳﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻗﻬﺮﻣﺎن اﺳﺖ ﻳﺎ ﻛﺴﻲ ﻏﻴﺮ از ﻗﻬﺮﻣﺎن‪ ،‬اﮔﺮ از ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ‬

‫انﺷﺎاﷲ در آﻳﻨﺪه ﻫﺮ ﻛﺪام ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ در ﻛﺘﺎﺑﭽﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻛﺎﻓﻪ ﻛﻨﺪو ﺑﻪ ﺗﻔﺼـﻴﻞ ﺑﺮرﺳـﻲ‬

‫ﻳﺎ ﻓﻘﻂ ﻫﻤﺮاه ﻗﻬﺮﻣﺎن اﺳﺖ ﻳﺎ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ و ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﺴﻠﻂ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺎ اﻳـﻦ ﺗﻮﺿـﻴﺢ‬

‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭼﻬﺎر ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ؛ ﻗﻬﺮﻣﺎن )زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ(‪ ،‬ﻏﻴﺮ ﻗﻬﺮﻣـﺎن درون‬ ‫داﺳﺘﺎن )زاوﻳﻪي دﻳﺪ او‪ ،‬دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ(‪ ،‬ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ ﻗﻬﺮﻣﺎن )زاوﻳﻪي دﻳﺪ او‪ ،‬ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ( و ﻧﺎﻇﺮ‬ ‫ﺑﺮ ﻫﻤﻪ )زاوﻳﻪي دﻳﺪ او‪ ،‬ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ(‪ .‬اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﺷﻜﻞ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﻔﺴ‪‬ﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﻴﻨﻨﺪه‪.‬‬ ‫از ﺗﺮﻛﻴﺐ اﻳﻦ دو‪ ،‬ﻫﺸﺖ ﻧﻮع راوي ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎز اﮔﺮ ﺑﺎ ﺗﻘﺴـﻴﻢﺑﻨـﺪي ژﻧـﺖ‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﺎﻣﻞﺗﺮ و ﺟﺎﻣﻊﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ ٩‬‬

‫‪٧٠‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺳﺎﺧﺘﺎره را از ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي اﻳﻦ ﻛﺘـﺎب ﺣـﺬف ﻛﻨـﻴﻢ و‬

‫در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺳﻌﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ رواﻳﺘﻲِ راوي ﻓﺎرغ از ﺑﻴﺎن ﺷﻴﻮهﻫﺎي‬

‫‪.9‬‬

‫‪.1‬‬

‫ﻓﻠﻜﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﻮد )‪ .(1382‬رواﻳﺖ داﺳﺘﺎن )ﭼﺎپ او‪‬ل(‪ .‬ﺗﻬﺮان‪ :‬ﻧﺸﺮ ﺑﺎزﺗﺎب ﻧﮕﺎر‬

‫‪.2‬‬

‫اﺳﻜﺎت ﻛﺎرد‪ ،‬اورﺳـﻮن )‪ .(1387‬ﺷﺨﺼـﻴﺖ ﭘـﺮدازي و زاوﻳـﻪ دﻳـﺪ در داﺳـﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﺗﺮﺟﻤﻪي ﭘﺮﻳﺴﺎ ﺧﺴﺮوي ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ )ﭼﺎپ او‪‬ل(‪ .‬ﺗﻬﺮان‪ :‬ﻧﺸﺮ ر‪‬ﺳﺶ‬

‫‪.3‬‬

‫ﻳﻮﻧﺴﻲ‪ ،‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ )‪ .(1384‬ﻫﻨﺮ داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ )ﭼﺎپ ﻫﺸـﺘﻢ(‪ .‬ﺗﻬـﺮان‪ :‬ﻣﻮﺳﺴـﻪ ي‬ ‫اﻧﺘﺸﺎرات ﻧﮕﺎه‬

‫‪.4‬‬

‫ﻻج‪ ،‬دﻳﻮﻳﺪ )‪ .(1388‬ﻫﻨﺮ داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪي رﺿـﺎ رﺿـﺎﻳﻲ )ﭼـﺎپ او‪‬ل(‪.‬‬ ‫ﺗﻬﺮان‪ :‬ﻧﺸﺮ ﻧﻲ‬

‫‪.5‬‬

‫ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬واﻻس )‪ .(1386‬ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي رواﻳﺖ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ي ﻣﺤﻤﺪ ﺷﻬﺒﺎ )ﭼـﺎپ دو‪‬م(‪.‬‬ ‫ﺗﻬﺮان‪ :‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻫﺮﻣﺲ‬

‫‪.6‬‬

‫اﺳﺘﻮن‪ ،‬وﻳﻠﻔﺮد؛ ﻫﺎدﻟﺴﺘﻮن ﭘ‪‬ﻜ‪‬ﺮ‪ ،‬ﻧﺎﻧﺴﻲ و ﻫﻮﭘﺲ‪ ،‬راﺑﺮت )وﻳﺮاﺳـﺘﺎران(‪.(1388) ،‬‬ ‫ﻳﻚ درﺧﺖ‪ ،‬ﻳﻚ ﺻﺨﺮه‪ ،‬ﻳﻚ اﺑﺮ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪي ﺣﺴﻦ اﻓﺸﺎر )ﭼﺎپ ﭘـﻨﺠﻢِ وﻳـﺮاﻳﺶ‬ ‫دو‪‬م(‪ .‬ﺗﻬﺮان‪ :‬ﻧﺸﺮ ﻣﺮﻛﺰ‬

‫‪.7‬‬

‫ﻣﻨﺪﻧﻲﭘﻮر‪ ،‬ﺷﻬﺮﻳﺎر )‪ .(1380‬ﻣﻮﻣﻴﺎ و ﻋﺴﻞ )ﭼﺎپ دو‪‬م(‪ .‬ﺗﻬﺮان‪ :‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻧﻴﻠﻮﻓﺮ‬

‫‪.8‬‬

‫ﻫﻮﺷﻤﻨﺪزاده‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎن )‪ .(1388‬ﻫﺎ ﻛﺮدن )ﭼﺎپ ﻧﻬﻢ(‪ .‬ﺗﻬﺮان‪ :‬ﻧﺸﺮ ﭼﺸﻤﻪ‬

‫‪٧١‬‬

‫ﻓﺮزان روز‬ ‫‪ .10‬رﺑ‪‬ﻲ‪ ،‬ﻣﻬﺪي )‪ .(1387‬آن ﮔﻮﺷﻪي دﻧﺞ ﺳـﻤﺖ ﭼـﭗ )ﭼـﺎپ دو‪‬م(‪ .‬ﺗﻬـﺮان‪ :‬ﻧﺸـﺮ‬ ‫ﭼﺸﻤﻪ‬ ‫‪ .11‬اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎن )‪ .(1387‬ﺑـﺮف و ﺳـﻤﻔﻮﻧﻲ اﺑـﺮي )ﭼـﺎپ دو‪‬م(‪ .‬ﺗﻬـﺮان‪ :‬ﻧﺸـﺮ‬ ‫ﭼﺸﻤﻪ‬ ‫‪ .12‬ﺣﺒﻴﺒﻲ‪ ،‬ﺣﺎﻣﺪ )‪ .(1387‬آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﭘﻨﭽﺮﮔﻴﺮي ﻫﺎ ﺗﻤﺎم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ )ﭼﺎپ او‪‬ل(‪ .‬ﺗﻬﺮان‪:‬‬ ‫اﻧﺘﺸﺎرات ﻗﻘﻨﻮس‬ ‫‪ .13‬اﺻﻐﺮي‪ ،‬ﺣﺴﻦ )ﮔﺰﻳﻨﺶ و ﻧﻘﺪ و ﺗﻔﺴﻴﺮ(‪ .(1386) ،‬ﻛﺎﻟﺒﺪﺷﻜﺎﻓﻲ ‪ 19‬داﺳﺘﺎن ﻛﻮﺗﺎه‬ ‫)ﭼﺎپ او‪‬ل(‪ .‬ﺗﻬﺮان‪ :‬ﻧﺸﺮ ﻗﻄﺮه‬ ‫‪ .14‬ﺑﻬﺎرﻟﻮ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ )اﻧﺘﺨﺎب‪ ،‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪ ،‬ﺗﻔﺴـﻴﺮ(‪ .(1387) ،‬داﺳـﺘﺎن ﻛﻮﺗـﺎه اﻳـﺮان )ﭼـﺎپ‬ ‫ﺳﻮ‪‬م(‪ .‬ﺗﻬﺮان‪ :‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻃﺮح ﻧﻮ‬ ‫‪ .15‬ﺧﺴﺮوي‪ ،‬اﺑﻮﺗﺮاب )‪ .(1388‬ﻛﺘﺎب وﻳﺮان )ﭼﺎپ او‪‬ل(‪ .‬ﺗﻬﺮان‪ :‬ﻧﺸﺮ ﭼﺸﻤﻪ‬

‫‪٧٢‬‬

‫‪www.PrasBook.org‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﻨﺎﻣﻪ‪:‬‬

‫ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺷﻬﻼ )‪ .(1385‬آﻗﺎﺟـﺎن ﺷـﺎزده )ﭼـﺎپ دو‪‬م(‪ .‬ﺗﻬـﺮان‪ :‬ﻧﺸـﺮ و ﭘـﮋوﻫﺶ‬