www.PrasBook.org
www.PrasBook.org
www.PrasBook.org
www.PrasBook.org
ﭘﻴﺸﻜﺶ ﺑﻪ ﻫﻤﻪي آﻧﺎن ﻛﻪ در دﻧﻴﺎي داﺳﺘﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ.
.4-1زاوﻳﻪي دﻳﺪ 20 .4-1-1زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ 20 .4-1-2زاوﻳﻪي دﻳﺪ او 20 www.PrasBook.org
.4-2ﺳﺎﺧﺘﺎره 21 .4-2-1ﺳﺎﺧﺘﺎرهي زاوﻳﻪي دﻳﺪﻫﺎ 22 .4-2-1-1ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن 22 .4-2-1-2آﻳﻨﻪ 22
ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻘﺪﻣﻪ 11
.4-2-1-3ﻫﻤﺰاد 23 .4-2-1-4روان 24 .4-2-1-5ﻓﺮﺳﺘﺎده 25
.1داﺳﺘﺎن 17
.4-2-1-6ﻧﺎﻇﺮ 25
.2رواﻳﺖ 17
.4-3داﻧﺶِ ﺗﻔﺴﻴﺮي 26
.3راوي 18
.4-3-1راوي ﻣﻔﺴﺮ 26
.4وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي راوي 18
.4-3-2راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه 26 ٧
٨
.5ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي رواﻳﺘﻲِ راوي 28
.5-14ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ 59
.5-1ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻣﻔﺴﺮ 28
.5-15ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴﺮ ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ 62
.5-2ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﻴﻨﻨﺪه 31
.5-16ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ 64
.5-3آﻳﻨﻪي ﻣﻔﺴﺮ 33
.6ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي رواﻳﺘﻲِ راوي ژﻧﺖ و اﻳﻦ ﻛﺘﺎب 67
.5-4آﻳﻨﻪي ﺑﻴﻨﻨﺪه 35
ﻛﺘﺎﺑﻨﺎﻣﻪ 71
.5-5ﻫﻤﺰاد ﻣﻔﺴﺮ 37 .5-6ﻫﻤﺰاد ﺑﻴﻨﻨﺪه 40 .5-7روان ﻣﻔﺴﺮ 41 .5-8روان ﺑﻴﻨﻨﺪه 44 .5-9ﻓﺮﺳﺘﺎدهي ﻣﻔﺴﺮ 45 .5-10ﻓﺮﺳﺘﺎدهي ﺑﻴﻨﻨﺪه 47 .5-11ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴﺮ ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ 50 .5-12ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ 53 ٩
١٠
www.PrasBook.org
.4-3-3ﻛﺎﻧﻮن 27
.5-13ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴﺮ دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ 56
ﻃﺮح ﻫﺎي ﺟﺎﻟﺒﻲ ﺑﺮاي داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻓﻜﺮش ﻣﻲرﺳﺪ ،ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷـﺎﻫﻜﺎري ادﺑـﻲ در ﻗﺎﻟﺐ داﺳﺘﺎن ﺑﻴﺎﻓﺮﻳﻨﺪ. از اﻫﻞ ﻗﻠﻢ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه در آن ﺟﻤﻊ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ و داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺗﺎزهي ﺧﻮد را ﺑـﺮاي
ﻣﻘﺪﻣﻪ داﺳﺘﺎﻧﮕﻮﻳﻲ و داﺳﺘﺎنﭘﺮدازي ﻳﻜﻲ از ﺳﺮﮔﺮﻣﻲﻫﺎ و ﻋﻼﻗـﻪﻫـﺎي ﺑﺸـﺮ از دﻳﺮﺑﺎز ﺑﻮده و ﻫﺴﺖ .داﺳﺘﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ اﻧـﻮاع ادﺑـﻲ داراي وﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهاي ﻛﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﻣﻲﺑﺮد و ﺳـﻌﻲ در ﺧﻠـﻖ داﺳـﺘﺎﻧﻲ دارد ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ،اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ را ﺑﺪاﻧﺪ و ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﻨﺪد و ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﺑـﺎ اﻳـﻦ وﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎ و ﻣﺒﺎﺣـﺚ ﻧﻈـﺮيِ داﺳـﺘﺎنﭘـﺮدازي آﺷـﻨﺎ ﺷـﻮد ﺑـﻪ آﻣﻮزشﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ ،ﭼﺮا ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﺮف آﻧﻜﻪ ﻛﺴﻲ ﻧﺜﺮ زﻳﺒﺎﻳﻲ دارد و ﻳـﺎ ١١
دوﺳﺘﺎﻧﻤﺎن ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ و ﻧﻘﺪ ﻣـﻲﻛﻨـﻴﻢ و در اﻳـﻦ ﺑـﻴﻦ ﺑـﻪ ﻓﺮاﺧـﻮر ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ درسﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ درﺑﺎرهي داﺳﺘﺎنﻧﻮﻳﺴﻲ از ﺳﻮي ﺑﻨﺪه ﻳﺎ آﻗﺎي ﺻـﻴﺎدﭘﻮر ،دﻳﮕـﺮ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﺘﺎﺑﭽﻪﻫﺎي ﻛﺎﻓﻪ ﻛﻨﺪو ،ﺑﺮاي دوﺳﺘﺎن ﻧﻮﻗﻠﻢ اراﻳﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﻛﺘﺎﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻛﺎﻓﻪ ﻛﻨﺪو ﻣﺎﺣﺼﻞ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻠﺴﺎت ﻛﺎﻓـﻪ ﻛﻨـﺪو اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي اﺳﺘﻔﺎدهي ﻋﻤﻮم ﮔﺮدآوري ﺷﺪهاﺳﺖ .در اﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﭽﻪﻫﺎ ﺳـﻌﻲ ﺷـﺪهاﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ،ﻛﺎﻣﻼً ﺳﺎده و روﺷﻦ ﺑﻴﺎن ﺷﻮﻧﺪ اﻣﺎ اﻳﻦ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛـﻪ ﻣﻄﺎﻟـﺐ اراﻳﻪ ﺷﺪه ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﻧﻮآﻣﻮزان ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ ،اﻣﻴﺪوارﻳﻢ اﺳـﺘﺎدان و ﻛﺎرآزﻣﻮدﮔـﺎن ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﭽﻪﻫﺎ را ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ. ١٢
www.PrasBook.org
ﻛﺎﻓﻪ ﻛﻨﺪو ،ﻧﺎم ﻛﺎﻓﻪاي اﺳﺖ در ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﻛﻪ ﻳﻚ ،دو ﺳﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﺟﻤﻌﻲ
راوي و وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي آن ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد .ﺑـﺎزﺗﻌﺮﻳﻔﻲ از آﻧﭽـﻪ اﻣـﺮوزه ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان
ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎﻳﺪ ،ﭼﺮا ﻛﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي رواﻳﺖ ﺧﻮد ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻧﮕﺎرش ﻛﺘﺎﺑﻲ دﻳﮕﺮ اﺳﺖ و
راوي و زاوﻳﻪي دﻳﺪ در ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺗﺌﻮري داﺳﺘﺎنﻧﻮﻳﺴﻲ از آن ﻳـﺎد ﻣـﻲﺷـﻮد،
ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ اﺳﺖ ﺟﺪاي راوي وﻟﻲ در ارﺗﺒﺎط ،ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﺑﺮﺧـﻲ از ﻛﺘـﺎبﻫـﺎ
اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺿﻤﻦ در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻧﻮاع ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي رواﻳﺘﻲ راوي ﻛﻪ ﭘﻴﺶ
ﺑﻌﻀﻲ از ﺷﻴﻮهﻫﺎي رواﻳﺖ را ﻧﻮﻋﻲ راوي و ﻳﺎ دﻳﺪﮔﺎه راوي اﻧﮕﺎﺷﺘﻪاﻧﺪ.
از اﻳﻦ ﻧﺎم ﺑﺮده ﻣﻲﺷﺪ ،اﻧﻮاﻋﻲ را ﻛﻪ ﻣﻐﻔﻮل ﻣﺎﻧﺪه و ﻳـﺎ ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ ﺑﻨـﺪه اﺷـﺘﺒﺎه
ﻛﻮﺷﺶ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ذﻛﺮ ﻣﻲﮔﺮدﻧـﺪ،
دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪهاﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ .ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً ﺑـﻪ ازاي ﻫـﺮ ﻛﺘـﺎب
از ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮﻧﺪﮔﺎن ﺟﻮاﻳﺰ ادﺑﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ،ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ در
ﺗﺌﻮري داﺳﺘﺎنﻧﻮﻳﺴﻲ ﻧﺎﻣﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ و
ﺑﺮﺧــﻲ از ﻣــﻮارد ﺑــﻪ ﻋﻠّـﺖ آﻧﻜــﻪ ﻧﻤﻮﻧـﻪاي ﺑــﺎ رواﻳــﺖ راويِ ﻣــﻮرد ﻧﻈــﺮ از
ﻋﻤﻮﻣﺎً اﻳﻦ ﻧﺎمﻫﺎ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪهي وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي راوي ﻧﻤـﻲﺑﺎﺷـﻨﺪ .در اﻳـﻦ ﻛﺘـﺎب
داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪام ،ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ از داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻧﻮﻳﺴـﻨﺪﮔﺎن
ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه در ﺗﻨﻮع ﻧﺎمﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺳﺮدرﮔﻢ ﻧﺸﻮد ،ﻧﺎمﻫﺎي ﻳﻚدﺳـﺘﻲ
ﻧﺴﻞﻫﺎي ﻗﺒﻞﺗﺮ ﻣﺜﺎل ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﻮرد اﻟﺰاﻣﺎً
ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ درﺑﺮﮔﻴﺮيِ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ،ﻫﻤﺨﻮان و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ ،اﻧﺘﺨـﺎب
ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮاي آن ﻣﻮرد ﻧﻴﺴﺖ ،ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫـﺎي دﺳﺘﺮﺳـﻲ
ﺷﺪه اﺳﺖ ،ﺿﻤﻦ آﻧﻜﻪ در ﻫﺮ ﻣﻮرد اﮔﺮ در ﻛﺘﺎبﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻧﺎﻣﻲ ﻫﻢ ﺑﺮاي آن
ﺑﻪ ﻫﻤﻪي آﺛﺎر ﻫﻤﻪي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن و ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ،ﺳﺒﺐ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑـﺮاي آﻧﻜـﻪ
ذﻛﺮ ﺷﺪه ،در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ آن ﻫﻢ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺑﺘﻮاﻧﺪ دﺳﺖ ﻛﻢ ﺑﺮاي ﻣﻠﻤﻮس ﺷﺪن ﻣﻄﻠﺐ ﻣﺜﺎﻟﻲ ﺧﻮب داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻗﻄﻌﻪاي از داﺳﺘﺎنﻫﺎي در دﺳﺘﺮس اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد .ﺑﺮاي ذﻛﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ رواﻳﺖ ﺳـﻪ
١٣
١
www.PrasBook.org
در ﻧﮕﺎرش اﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﭽﻪ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهاي ﻧﻮ ،ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي رواﻳﺘـﻲِ
ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﺷﻴﻮهﻫﺎي رواﻳﺖ ﺳـﺨﻨﻲ ﺑـﻪ
ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻧﻤﻮﻧـﻪاي از داﺳـﺘﺎنﻫـﺎي در دﺳﺘﺮﺳـﻢ ﺑﻴـﺎﺑﻢ، ﺑﻨﺎﭼﺎر ﺗﻜﻪ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻓﺮﺿﻲ از ﭘﻴﺶ ﺧﻮدم ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ و ﻫﺮ ﺑﺎر ﺑﺎ ﻳﻜـﻲ از آن ﺳـﻪ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي رواﻳﺖ ﻛﺮدم. www.PrasBook.org
از اﺳﺘﺎدان و ﻛﺎرآزﻣﻮدﮔﺎن ﺧﻮاﻫﺸﻤﻨﺪﻳﻢ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻣﺎ را ﮔﻮﺷﺰد ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ انﺷﺎاﷲ در ﭼﺎپﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﺗﺼﺤﻴﺢ ﮔﺮدد و اﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺮﺟﻊ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮاي ﻫﺮ آﻧﻜﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ درﺑﺎرهي داﺳﺘﺎن و داﺳﺘﺎنﻧﻮﻳﺴﻲ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. وﺣﻴﺪ رﻧﺠﺒﺮ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﻓﺮوردﻳﻦ 1389
١
١
.3راوي ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ در ﺟﺎده اﺗﻮﻣﺒﻴﻠﻲ را دﻳﺪهاﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﺼﺎدف ﻛﺮده و از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺷـﺎﻫﺪ دﻳﺪهاﻧﺪ و اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ دارﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهي ﺧﻮد ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ،ﻛﺴﻲ ﻳﺎ ﭼﻴﺰي را ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﻪ زﺑﺎن او و از دﻳﺪ او ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪه/ﺷﻨﻮﻧﺪه ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻣـﻲﺷـﻮد
.1داﺳﺘﺎن داﺳﺘﺎن؛ ﺑﺎزآﻓﺮﻳﻨﺶ روﻳﺪادﻫﺎ و ﺣﻮادث ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ واﻗﻌـﻲ اﺳـﺖ ،داﺳـﺘﺎن واﮔﻮﻳﻲ و ﺗﻜﺮار واﻗﻌﻴﺖ ﻧﻴﺴﺖ .داﺳﺘﺎن ﻓﺮاوردهاي اﺳﺖ ﺗﺨﻴﻠﻲ ﻛﻪ در ﺟﻬﺎن ﺧﻮد واﻗﻌﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد.
راوي ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ .راوي آﻓﺮﻳﺪهي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺧﻮد ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه.
.4وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي راوي راوي در داﺳﺘﺎن داراي وﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺷﻴﻮهي رواﻳﺖ و ﻣﻴـﺰان ﺗـﺄﺛﻴﺮ او ﺑﺮ روﻧﺪ داﺳﺘﺎن و ﻃﺮز ﺗﻠﻘﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪه از داﺳﺘﺎن ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬار اﺳﺖ .اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از
.2رواﻳﺖ رواﻳﺖ؛ ﺷﻴﻮهاي اﺳﺖ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪه /ﺷﻨﻮﻧﺪه ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻣـﻲﺷـﻮد .ﻫـﺮ
زاوﻳﻪي دﻳﺪ ،داﻧﺶِ ﺗﻔﺴﻴﺮي و ﺳﺎﺧﺘﺎره.
داﺳﺘﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ رواﻳﺖ ﺷﻮد. ١٧
١٨
www.PrasBook.org
ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻮدهاﻧﺪ و ﻳﺎ راﻧﻨﺪهي اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ،ﻣﺎﺟﺮاي ﺗﺼﺎدف را ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ و ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﻨﺎ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ
وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ذاﺗﻲ ﺟﺰو ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﭘﺎﻳﻪاي و دروﻧﻲ راوي اﺳﺖ و ﺑﺮ ﺟﺮﻳـﺎن آﮔـﺎﻫﻲ رﺳﺎﻧﻲ و رواﻳﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دارﻧﺪ وﻟﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎره ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ رواﻳﺖ و داﺳﺘﺎن ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي راوي اﻓﺰوده ﻣﻲﺷﻮد .ﺑﻪ ﺑﻴﺎن دﻳﮕﺮ زاوﻳﻪي دﻳﺪ و داﻧﺶِ ﺗﻔﺴﻴﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺷﺮاﻳﻂ رواﻳﺖ ﻣﺆﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻟﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎره ﻣﺘـﺄﺛﺮ از ﺷـﺮاﻳﻂ رواﻳـﺖ اﺳـﺖ .در ﻳـﻚ داﺳﺘﺎن زاوﻳﻪي دﻳﺪ و داﻧﺶ ﺗﻔﺴﻴﺮي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎره ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨـﺪ، ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ وﻇﻴﻔﻪي رواﻳﺘﮕﺮي داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي )ﭼﻪ درونِ داﺳﺘﺎن و ﭼﻪ ﺑﻴﺮونِ داﺳﺘﺎن( ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮد. ﻫﺮ ﻛﺪام از اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻣﺤـﺪودﻳﺖﻫـﺎﻳﻲ را در ﺷـﻴﻮهي رواﻳﺖ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ .زاوﻳﻪي دﻳﺪ و داﻧـﺶ ﺗﻔﺴـﻴﺮي وﻳﮋﮔـﻲ ﺧـﻮد راوي ﻫﺴـﺘﻨﺪ و ﺳﺎﺧﺘﺎره؛ ﻋﺎﻣﻞ ﻧﻤﻮد رواي ،اﻳﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﺎﺳـﺖ ﻛـﻪ راوي ﺑـﺎ زاوﻳـﻪي دﻳـﺪ و داﻧـﺶ ﺗﻔﺴﻴﺮي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎره ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ )ﺗﻴـﭗ رواﻳﺘـﻲ( ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻛﻨﺪ. ١٩
ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﻲ راوي و ﻧﻮع ﻧﮕﺮش او ﺑﻪ دﻧﻴﺎي داﺳﺘﺎن ،دﻳﺪﮔﺎه و ﺟﺎﻳﮕﺎه او ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ داﺳﺘﺎن و روﻳﺪادﻫﺎي داﺳﺘﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﻣﻦ و او ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
.4-1-1زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ در داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣـﻦ رواﻳـﺖ ﻣـﻲﺷـﻮد ،راوي ،ﻗﻬﺮﻣـﺎن داﺳـﺘﺎن و ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﻲ رواﻳﺖ اﺳﺖ .ﻣﻦ در داﺳﺘﺎن ﻫﻤﺎن ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن اﺳـﺖ و اوﺳـﺖ ﻛـﻪ داﺳﺘﺎن را ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﺎ ﺑـﺎ دﻳـﺪهﻫـﺎ و داﻧـﺶ او ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ داﺳـﺘﺎن ،از روﻳﺪادﻫﺎ و ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن آﮔﺎه ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ .ﮔﺎه از راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳـﺪ ﻣـﻦ ﺑـﻪ ﻋﻨﻮان راوي درونداﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻳﺎد ﺷﺪهاﺳﺖ.
.4-1-2زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ﻫﺮ ﮔﺎه راوي در داﺳﺘﺎن ﺣﻀﻮر ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺻﺮﻓﺎً داﺳﺘﺎن ﻛﺲ دﻳﮕﺮي را رواﻳﺖ ﻛﻨﺪ و ﺧﻮد ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﻲ رواﻳﺖ ٢٠
www.PrasBook.org
زاوﻳﻪي دﻳﺪ و داﻧﺶِ ﺗﻔﺴﻴﺮي ذاﺗﻲ و ﺳـﺎﺧﺘﺎره ﻋﺮَﺿـﻲ اﺳـﺖ ،ﺑـﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨـﺎ ﻛـﻪ
.4-1زاوﻳﻪي دﻳﺪ
ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺎدرﺳﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ اﻣﻜـﺎن دارد راوي در داﺳـﺘﺎن ﺣﻀـﻮر داﺷـﺘﻪ و
ﻫﺮ ﻛﺪام از زاوﻳﻪي دﻳﺪﻫﺎ ﻛﻪ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﻲ ،دﻳﺪﮔﺎه و ﺟﺎﻳﮕﺎه راوي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ
ﻧﻘﺶ ﻧﺎﻇﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﭼﻨﺪاﻧﻲ در روﻧﺪ داﺳﺘﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
داﺳﺘﺎن ،ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ درآﻣﻴﺰﻧﺪ و ﺷﻜﻞﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ از ﮔﻮﻧـﻪي
.4-2ﺳﺎﺧﺘﺎره
رواﻳﺘﻲ راوي را ﺑﺴﺎزﻧﺪ.
در ﺷﻴﻮهي رواﻳﺖ ﻫﺮ زاوﻳﻪي دﻳﺪ راوي ﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر دﺳﺘﻮري اول ﺷﺨﺺ ،دوم
1
.4-2-1-1ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن
ﺷﺨﺺ و ﺳﻮم ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد ،ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ درﺑﺎرهي ﻫـﺮ ﻛـﺪام از اﻳـﻦ
راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي اول ﺷﺨﺺ داﺳـﺘﺎن را رواﻳـﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ.
ﺷﻴﻮهﻫﺎ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﮔﻔﺖ .ﺿﻤﻴﺮﻫﺎ و اﻓﻌﺎل در ﻣﻮرد ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن در رواﻳﺖ ﺑﻪ ﺻـﻮرت
داﺳﺘﺎن از زﺑﺎن ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻤﻪي ﺿﻤﻴﺮﻫﺎ و اﻓﻌـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ
اول ﺷﺨﺺ ،دوم ﺷﺨﺺ و ﺳﻮم ﺷﺨﺺ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن ﺻﻮرتﻫﺎي
ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ارﺟﺎع دارد ﺑﻪ ﺻﻮرت اول ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد.
زﻣﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ و زﻣﺎن ﺣﺎل اﻓﻌﺎل ﻧﻴﺰ در رواﻳﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار اﺳﺖ و ﻫﺮ ﻛﺪام ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎ
.4-2-1-2آﻳﻨﻪ
و اﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻲ را ﻧﻴﺰ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲآورﻧﺪ ،اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎرهﻫﺎي زﻣـﺎﻧﻲِ ﻣﺘﻔﺎوت ،ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪودهي ﺑﺤﺚ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب اﺳﺖ ﻟـﺬا ﺳـﺎﺧﺘﺎرهي دﺳـﺘﻮري زﻣـﺎن اﻓﻌﺎل را در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻧﮕﻨﺠﺎﻧﺪهاﻳﻢ.
راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ داﺳﺘﺎن را ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي دوم ﺷـﺨﺺ رواﻳـﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ. ﮔﻮﻳﻲ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن در آﻳﻨﻪ ﺑﺎ ﺧﻮدش در ﺣﺎل ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدن اﺳﺖ و داﺳﺘﺎن از زﺑﺎن .1ﺗﻴﭗ
٢١
٢٢
www.PrasBook.org
ﻧﺒﺎﺷﺪ ،داﺳﺘﺎن ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ او رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد .ﺑﺮﺧﻲ اﻳﻦ راوي را راوي ﺑﺮونداﺳﺘﺎﻧﻲ
.4-2-1ﺳﺎﺧﺘﺎرهي زاوﻳﻪي دﻳﺪﻫﺎ
ﺑﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ارﺟﺎع دارد ﺑﻪ ﺻﻮرت دوم ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ.
ﺗﻘﺎﺿﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ و از ﺳﻮي او اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ را ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ.
.4-2-1-3ﻫﻤﺰاد
.4-2-1-4روان
ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ ،راويِ ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ داﺳﺘﺎن را رواﻳـﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ.
راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ او داﺳﺘﺎن را ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي اول ﺷﺨﺺ رواﻳﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ .در
ﺷﺨﺺ روان ﭘﺮﻳﺸﻲ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺰادي ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﻨـﺪ و ﺧﻴـﺎل
اﻳﻦ ﺷﻴﻮه راوي ﻛﻪ دﻳﺪي ﻓﺮاﺗﺮ از دﻳﺪ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن دارد و اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﺴـﺒﺖ
ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻫﺮ ﻛﺎري ﻛﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ ﻫﻤﺰادش ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫـﺪ و ﺣـﺎﻻ اﻳـﻦ ﺷـﺨﺺ
ﺑﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روﻳﺪادﻫﺎ و ﺷﺨﺼﻴﺖﻫـﺎ دارد ﺧـﻮد را در ﻗﺎﻟـﺐ ﻗﻬﺮﻣـﺎن
ﺑﺨﻮاﻫﺪ داﺳﺘﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮدش اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده رواﻳﺖ ﻛﻨﺪ ،از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮر او
داﺳﺘﺎن ﺟﺎ ﻣﻲزﻧﺪ و داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﻪ زﺑﺎن ﺧﻮد راوي .ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺜﻼً در ﺑﻴـﺎن
ﻫﻤﺰادش ﻫﻢ ﻫﻤﺎن اﻓﻌﺎل او و ﻫﻤﺎن ﺟﺎﻳﮕﺎه او را در داﺳـﺘﺎن دارد ﻟـﺬا او اﮔـﺮ داﺳـﺘﺎن
ذﻫﻨﻴﺎت و دروﻧﻴﺎت ﻗﻬﺮﻣﺎن رﻋﺎﻳﺖ اﻣﺎﻧﺖ ﻧﻜﺮده و ﻋﻴﻨﺎً ﻫﻤﺎن ﭼﻴﺰي را ﻛﻪ وﺟـﻮد دارد
ﻫﻤﺰادش را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﺪ اﻧﮕﺎر ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﺧﻮدش را ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮدهاﺳﺖ .در اﻳﻦ
ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺰﻳﻨﺸﻲ و در ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺸﺒﺮد اﻫﺪاف ﺧﻮد آﻧﻬﺎ را
رواﻳﺖ ﺿﻤﻴﺮﻫﺎ و اﻓﻌﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن ارﺟﺎع دارد ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻮم ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده
ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺳﺒﻚ و وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻟﺤﻦ ﺧﻮدش )راوي( آﻧﻬﺎ را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ .ﮔﻮﻳﻲ روح
ﻣﻲﺷﻮد .در ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي اداري ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد ،ﻣﺜﻞ " اﻳﻨﺠﺎﻧـﺐ ...
و روان ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﻪ ﺟﺎي او داﺳﺘﺎن را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﺗﻘﺎﺿﺎ دارد ﻛﻪ ﻧﺎﻣﺒﺮده از ﺑﺨﺶ ﺷﻌﺮ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﺑﺪ ".در اﻳﻦ ﮔﻮﻧـﻪ ٢٣
٢
www.PrasBook.org
ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮش در آﻳﻨﻪ واﮔﻮﻳﻪ ﻣﻲﺷﻮد .در داﺳﺘﺎن ﺿﻤﻴﺮﻫﺎ و اﻓﻌـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ
ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهي ﻧﺎﻣﻪ در ﻣﻮرد ﺧﻮدش از اﻓﻌﺎل ﺳﻮم ﺷﺨﺺ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨـﺪ ،ﮔـﻮﻳﻲ
.4-2-1-5ﻓﺮﺳﺘﺎده راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ او داﺳﺘﺎن را ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي دوم ﺷﺨﺺ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ،ﮔﻮﻳﻲ
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ داﻧﺶ راوي از ذﻫﻨﻴﺎت و ﺗﻔﻜـﺮات ﺷﺨﺼـﻴﺖﻫـﺎي داﺳـﺘﺎن و ﻧﻘـﺶ
ﻛﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎدهاي اﺳﺖ از ﺟﺎﻧﺐ ﻛﺴﻲ ﻳﺎ ﭼﻴﺰي ﻏﻴﺮ از ﻗﻬﺮﻣﺎن )ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ درونداﺳﺘﺎﻧﻲ
ﺗﻔﺴﻴﺮي او در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ روﻳﺪادﻫﺎ و ﺑﻴﺎن آﻧﻬﺎ ،ﻣﻲﺗﻮان اﻧﻮاع راوي را ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﻣﻔﺴﺮ و
ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻢ ﺑﺮونداﺳﺘﺎﻧﻲ( ﻛﻪ ﺑﺎ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﺻـﺤﺒﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و اﻃﻼﻋـﺎﺗﻲ را ﻛـﻪ
ﺑﻴﻨﻨﺪه ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻛﺮد.
ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن از آﻧﻬﺎ ﺑﻲ اﻃﻼع اﺳﺖ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ .ﺿﻤﻴﺮﻫﺎ و اﻓﻌﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن
.4-3-1راوي ﻣﻔﺴﺮ
داﺳﺘﺎن ارﺟﺎع دارد ﺑﻪ ﺻﻮرت دوم ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد.
.4-2-1-6ﻧﺎﻇﺮ
ﻫﺮ ﮔﺎه در داﺳﺘﺎن راوي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روﻳﺪادﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮردي ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ و ﺗﻔﺴﻴﺮي داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻗﻀﺎوت آﻧﻬﺎ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ و از ذﻫﻨﻴﺎت و ﺗﻔﻜﺮات ﺷﺨﺼﻴﺖﻫـﺎي داﺳـﺘﺎن ﻣﻄﻠـﻊ
راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ او داﺳﺘﺎن را ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ،ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺎﻇﺮي ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺪ روﻳﺪادﻫﺎ و ﻳﺎ ﺷﺎﻳﺪ دروﻧﻴﺎت ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎﺳﺖ و آﻧﻬﺎ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨـﺪ. ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲِ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻇﻬﻮر ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪﺗﺮ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺷـﺮح داده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.
ﺑﺎﺷﺪ و آن را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ ،آن راوي را راوي ﻣﻔﺴﺮ ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ.
.4-3-2راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه ﻫﺮ ﮔﺎه در داﺳﺘﺎن راوي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ دورﺑﻴﻦ ﻓﻘﻂ ﻧﺎﻇﺮ داﺳﺘﺎن ﺑﺎﺷـﺪ و روﻳـﺪادﻫﺎ و اﻓﻌﺎل ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن را ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎدهاﻧﺪ رواﻳﺖ ﻛﻨـﺪ و از دروﻧﻴـﺎت
٢
٢
www.PrasBook.org
.4-3داﻧﺶِ ﺗﻔﺴﻴﺮي
ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﻣﻄﻠﻊ ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﻗﻀﺎوت و ﺗﻔﺴﻴﺮي درﺑﺎرهي روﻳـﺪادﻫﺎي داﺳـﺘﺎن ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ،او را راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ.
.5ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي رواﻳﺘﻲِ راوي ﺧﺐ! ﺣﺎﻻ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲ داﻧﺶِ ﺗﻔﺴﻴﺮي و ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺳﺎﺧﺘﺎره و زاوﻳـﻪي دﻳـﺪ
.4-3-3ﻛﺎﻧﻮن در راوي ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲِ ﻧﺎﻇﺮ ﻳﻚ وﻳﮋﮔﻲ ﻓﺮﻋﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺷﻤﺮدﻳﻢ راويﻫﺎ ﻣﺤﺪوﻳﺖﻫﺎ و اﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻲ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺪام
ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﺎﻧﻮن .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ راوي در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ،ﻧﺎﻇﺮي اﺳﺖ ﺟﺪاي ﻗﻬﺮﻣﺎن
ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻣﺘﻔﺎوت از دﻳﮕﺮي داﺳﺘﺎن را ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪه رواﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ ،ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳـﻦ
ﻛﻪ داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨـﺪ اﮔـﺮ راوي ﻓﻘـﻂ ﻫﻤـﺮاه ﻗﻬﺮﻣـﺎن داﺳـﺘﺎن ﺑﺎﺷـﺪ و ﻓﻘـﻂ
ﻣﺤﺪوﻳﺖﻫﺎ و اﻣﻜﺎﻧﺎت آﺷﻨﺎ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ.
روﻳﺪادﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن در آن ﺣﻀﻮر دارد ،رواﻳﺖ ﻛﻨﺪ ﭼﻮن ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟـﻪ رواﻳـﺖ،
.5-1ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻣﻔﺴﺮ
ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ ﻳﻚ ﺷﺨﺼﻴﺖ )ﻗﻬﺮﻣﺎن( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ،او را راوي ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ ،وﻟﻲ اﮔـﺮ
او را ﻣﻦِ ﻗﻬﺮﻣﺎن و راوي اول ﺷﺨﺺ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ .ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻣﻔﺴﺮ در داﺳـﺘﺎن،
ﻏﻴﺮ از ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﻛﺎﻧﻮن رواﻳﺖ در ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ داﺳﺘﺎن ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻛﻨـﺪ و راويِ
دروﻧﻴﺎت ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺪﺳـﻴﺎﺗﻲ ﻧﻴـﺰ درﺑـﺎرهي دروﻧﻴـﺎت
ﺑﺎ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﻧﺎﻇﺮ روﻳﺪادﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن در آن ﺣﻀﻮر ﻧﺪارد رواﻳﺖ ﻛﻨـﺪ و ﻳـﺎ
دﻳﮕﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ،اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮاﻗـﺐ ﺑـﻮد ﻫﻨﮕـﺎﻣﻲﻛـﻪ داﺳـﺘﺎن از
ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮي از داﺳﺘﺎن را ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻛﻨﺪ او را راوي ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ.
زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ و ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي اول ﺷﺨﺺ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد راوي ﻣﻨﻄﻘﺎً ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧـﺪ از دروﻧﻴﺎت و اﻓﻜﺎر دﻳﮕﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺧﺒﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻓﻘـﻂ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺣـﺪسﻫـﺎﻳﻲ
٢٧
٢٨
www.PrasBook.org
راوي ،ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي رواﻳﺘﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ راوي ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ.
ﺧﺎﻃﺮه ﺑﻴﺎن ﺷﻮد در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﺮاﻳﻦ ﺣﺪسﻫﺎﻳﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ درﺑﺎرهي اﻓﻜﺎر دﻳﮕﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺑﻴﺎن ﻛﺮد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ راوي آن را ﺣﺪس اﻓﻜﺎر ﻧﻤﻲداﻧﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻈﺮ ﻗﻄﻌﻲ و واﻗﻌﻲ دﻳﮕﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ داﺳﺘﺎنﻫﺎي »آوﻳﺸﻦ ﻗﺸﻨﮓ ﻧﻴﺴﺖ« ﻧﻮﺷﺘﻪي ﺣﺎﻣﺪ اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻴﻮن ﻫﻤﮕـﻲ
ﻋﺮﺑﺪه و زاري ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺖ .ﺣﺎﻻ ﺳﺮ ﺗﺎ ﭘﺎي رﻧﻮ را ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ راﻣﻴﻦ ﺑﻨﺰﻳﻦ ﺑـﻪ ﺟـﺎﻧﺶ ﻛﺸـﻴﺪ ﻣﻲﺑﺨﺸﻢ .دو ﺳﻪ ﻣﺎه ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻪ ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮري ﻗﺼﻪاش را اﻳﻨﺠﺎ ﺑـﺮاﻳﻢ ﮔﻔـﺖ .ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻛـﻪ ﮔﻨﺎﻫﻲ ﻧﺪارد ،ﺣﺎﻻ ﺷﺎﻳﺪ ﻳﻜﻲ دوﺗﺎ ﭘﻴﭻ ﺷﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺟﻠﻮﺑﻨﺪي ﻗﺰﻣﻴـﺖ از ﻛـﺎر در آﻣـﺪه ﺑﺎﺷﺪ .راﻧﻨﺪﮔﻲ ﻫﻢ ﺷﺮط اﺳﺖ آﺧﺮ(3) ...
ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻣﻔﺴﺮ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .ﻗﺴﻤﺘﻲ از داﺳﺘﺎن »رﺿﺎ«ي اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ
) (1ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﻤﻴﺮ »ﻣﻦ« در اوﻟﻴﻦ ﺟﻤﻠﻪي اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي داﺳـﺘﺎن ﻛـﻪ ﺑـﻪ
را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ .راوي ﺟﻮاﻧﻲ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم رﺿﺎ ﻛﻪ در ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻛﺸﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد
ﺷﻜﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي اول ﺷﺨﺺ اﺳﺖ ،ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد.
و ﺣﺎﻻ ﻫﺸﺖ ﺳﺎل ﭘﺲ از ﻣﺮﮔﺶ داﺳﺘﺎﻧﻲ را ﺑﺮاي ﻣﺎ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
) (2ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن ﻓﻌﻞ »اﻧﺪﻳﺸﻴﺪهام« در داﺳﺘﺎن ﺑـﺎﻻ ،ﻧﺸـﺎن از آن دارد ﻛـﻪ راوي ﻣﻔﺴـﺮ
از ﻣﺮگ ﻣﻦ ) (1ﻫﺸﺖ ﺳﺎل ﻣﻲﮔﺬرد ،ﻫﺸﺖ ﺳﺎل و ﺳﻪ ﻣﺎه .ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﻪ اﻳـﻦ ﻣـﺮگ ،ﻟﺤﻈـﻪي اﺣﺘﻀﺎر و اﻧﻌﻜﺎس وﺣﺸﺖ در ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﻢ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪهام (2) .ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﺳﺨﺘﻲﻫﺎ ﻫﻢ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻧﺒﻮده .اﺟﻞ ﻣﻌﻠﻖ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺣﺮفﻫﺎ را ﻧﺪارد .ﻳﻚ ﺳﻨﮓ ﮔﺮاﻧﻴﺘﻲِ ﻟﺒﻪ ﭘﻬﻦ ﻛـﻪ از
داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد. ) (3ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﻦ ﻛﻠﻲ داﺳﺘﺎن و در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺤﺪودهي زاوﻳـﻪي دﻳـﺪ راوي ،در ﻣﻲﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد.
ﻃﺒﻘﻪي ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ﭼﺴﺒﺶ را ول ﻣﻲدﻫﺪ ﻳﺎ ﻳﻚ داﻧﻪ ﺑﺮﻧﺞ دم ﻧﻜﺸﻴﺪهي ﺳﺒﻮس دار ﻛﻪ ﺑﻲ ﻫﻮا ﻣﻲﺟﻬﺪ ﺗﻪ ﺣﻠﻖ ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ،ﮔﻴﺮم ﺑﺎ ﺟﺎن دادﻧﻲ ﻣﺘﻔﺎوت .ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ ﻛﺴـﻲ
٢٩
٣٠
www.PrasBook.org
درﺑﺎرهي اﻓﻜﺎر آﻧﻬﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ،ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺻـﻮرت اﻓﻌـﺎل ﮔﺬﺷـﺘﻪ و ﻣﺎﻧﻨـﺪ
اﻳﻦ وﺳﻂ ﺟﻴﻎ و وﻳﻐﻲ ﻫﻢ ﺑﻜﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻟﻜﻞ در زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪن آدم ﺗﺄﺛﻴﺮي ﻧﺪارد .ﻣﺎل ﻣﺎ ﻳﻜﻲ ﻛـﻪ
ﺑﺎ ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻧﺘﺎﻳﺠﻲ ﻛﻪ از ) (2) ،(1و ) (3ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ ،ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘـﻲ راوي داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎنِ ﻣﻔﺴﺮ )زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي اول ﺷﺨﺺ ،ﻣﻔﺴـﺮ( اﺳﺖ.
دﻳﺮوز ﺳﻪ ﺗﺎ ﻣﺮدهي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدم (1) .ﭘﺎﻳﻴﻦِ ﭼﺎلِ آب .ﻛﻨﺎرِ ﻣﺪرﺳﻪ .دوﺗـﺎ زن و ﻳﻚ ﺑﭽﻪ .ﺣﺪود ﺳﻪ ﺳﺎﻟﻪ... . ...ﻧﻘﺸﻪي ﺷﻬﺮ را ﻛﻮﺑﻴﺪهام ﺑﻪ دﻳﻮار اﺗﺎق .ﻣﻨﻄﻘﻪي ﺷﻤﺎﻟﻲ زﻳﺮ ﺑﺮف اﺳـﺖ .ﭼﻨـﺪ
.5-2ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﻴﻨﻨﺪه
ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺸﺮف اﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﻮه دواﺷﻜَﻔﺘﻪ .ﺧﻂﻫﺎي روي ﻧﻘﺸﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨـﺪ ﻛـﻪ ﭘـﻨﺞ
او را ﻣﻦِ ﻧﺎﻇﺮ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ .ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻤﺎي ﭘـﻲ.اُ.وي در ﺳﻴﻨﻤﺎﺳـﺖ ﻳﻌﻨـﻲ داﺳـﺘﺎن را ﻛﺴﻲ ﻳﺎ ﭼﻴﺰي از زﺑﺎن ﺧﻮد و زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪه رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺪون آﻧﻜﻪ از ﺗﻔﻜﺮات و ذﻫﻨﻴﺎت ﺧﻮد ﭼﻴﺰي را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه اﺟﺎزه ﻣﻲدﻫﺪ در ﭼﺸـﻢ او ﻧﺸﺴﺘﻪ و از ﭼﺸﻢ او دﻧﻴﺎ را ﺑﺒﻴﻨﺪ و آﻧﭽﻪ را دﻳﺪهاﺳﺖ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑـﻲ آﻧﻜـﻪ ﺣﺮﻓـﻲ از دروﻧﻴﺎت ﺧﻮد زده ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﺣﺪﺳﻲ درﺑﺎرهي دﻳﮕﺮان ﺑﺰﻧﺪ. ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﮔﺮاي ﭘﻨﺠﺎه و ﭘﻨﺞ« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي »ﺑﺮف و ﺳﻤﻔﻮﻧﻲ اﺑﺮي« ﻧﻮﺷـﺘﻪي »ﭘﻴﻤﺎن اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ« را ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﺒﻴﻨﺪه رواﻳﺖ ﻣـﻲﺷـﻮد ،ﺑـﺎ ﻫـﻢ
ﺧﻴﺎﺑﺎن اﺻﻠﻲ ﻧﺰدﻳﻚ دواﺷﻜﻔﺘﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻘﺎﻃﻊ دارﻧﺪ (2) ... .و )(3
) (1اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﻪي دﺳﺘﻮري اول ﺷﺨﺺ در ﻣﻮرد ﻗﻬﺮﻣـﺎن داﺳـﺘﺎن، ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي اول ﺷﺨﺺ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد. ) (2داﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﻟﺤﻦ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد و ﮔﺴﺘﺮهي آﻧﭽﻪ ﻛـﻪ رواﻳـﺖ ﻣﻲﺷﻮد از زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻗﻬﺮﻣﺎن اﺳﺖ ،ﻳﻌﻨﻲ داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳـﺪ ﻣـﻦ رواﻳـﺖ ﻣﻲﺷﻮد.
ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛ ٣١
٣٢
www.PrasBook.org
ﺳﺎل اﺳﺖ .ﻛﻮﭼﻪﻫﺎ و ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ را ﻓﻘﻂ از روي ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﭘﻴﺪا ﻛﺮد .اﻳﻦ
اﻳﻔﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﻓﻘﻂ ﻣﺎﻧﻨﺪ دورﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ روﻳﺪادﻫﺎ را ﺛﺒﺖ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻤﺎﻳﺶ دﻫـﺪ در داﺳﺘﺎن ﺣﻀﻮر دارد ،ﻟﺬا راوي اﻳﻦ داﺳﺘﺎن راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ. از ) (2) ،(1و ) (3ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﻣـﻦْ ﻗﻬﺮﻣـﺎن ﺑﻴﻨﻨـﺪه
ﺳﻮراﺧﻲ ﻛﻪ درﺳﺖ ﻛﺮدهاي ،ﻧﻔﺲ ﻣﻲﻛﺸﻲ و ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻲ ﻛﻪ ﺷـﺎﻳﺪ ﺑﻴﺎﻳـﺪ و از ﺟﻠﻮت رد ﺷﻮد. رد ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﺗﻮ ﻫﻲ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻲ .ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻲ ﺑﺒﻴﻨﻲ؛ وﻟﻲ ﭼﻴﺰي دﻳـﺪه ﻧﻤـﻲﺷـﻮد .ﻓﻜـﺮ ﻣﻲﻛﻨﻲ ) (2اﻣﺮوز ﻧﻤﻲداﻧﻲ ﭼﻨﺪم ﻣﺎهاﺳﺖ و ﺟﻤﻌﻪ ،ﺣﺘﻤﺎً ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ ﺗﺎ ﻇﻬﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﻃـﻮر زﻳـﺮ
)زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي اول ﺷﺨﺺ ،ﺑﻴﻨﻨﺪه( داﺳﺘﺎن رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد.
ﻟﺤﺎف ﺑﻤﺎﻧﻲ و آن زﻳﺮ ﺑﺮاي ﺧﻮدت ﻫﻲ ﺳﻮراخ درﺳﺖ ﻛﻨﻲ و ﻧﻔﺲ ﺑﻜﺸﻲ و ﻛﺴﻲ ﻧﻔﻬﻤـﺪ
.5-3آﻳﻨﻪي ﻣﻔﺴﺮ
ﻛﻪ ﭼﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻲ.
ﻗﻬﺮﻣﺎن ،داﺳﺘﺎن را ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺧﻮد در آﻳﻨﻪاي ﻓﺮﺿﻲ رواﻳﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و اﻓﻜـﺎر و دروﻧﻴﺎت ﺧﻮد را ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ .رواي ،ﻗﻬﺮﻣﺎن )ﺧﻮد راوي( را ﺑﺎ ﺿﻤﻴﺮ و اﻓﻌـﺎل دوم ﺷﺨﺺ دﺳﺘﻮري ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ. ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﺳﻮراخ ﻟﺤﺎف« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ داﺳﺘﺎن »ﻫﺎ ﻛﺮدن« ﻧﻮﺷﺘﻪي »ﭘﻴﻤـﺎن
ﻏﻠﺖ ﻣﻲزﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻔﻤﻲآن ﻃﺮف ﭼﻪ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ. :ﺑﻴﺪاري؟ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻏﻠﺖ ﻣﻲزدي .وﻗﺘﻲ ﺟﻢ ﻣﻲﺧﻮري ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻴﺪاري .اﻳﻦ را ﻫﺮ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪي ﻣﻲﻓﻬﻤﺪ؛ اﻣﺎ ﺗﻮ ﻧﻔﻬﻤﻴﺪي .ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻲ آدمﻫﺎي ﺧﻮاب ﺣﺘﻤﺎً آرامﺗﺮ ﻧﻔﺲ ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ .آرامﺗﺮ ﻧﻔﺲ ﻣﻲﻛﺸﻲ .اﮔﺮ از اول اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻛﺮده ﺑﻮدي ،ﺑﻪ اﻳﻦ روز ﻧﻤﻲاﻓﺘﺎدي ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺷﻚ ﻛﻨﺪ و ﺑﮕﻮﻳـﺪ :ﺑﻴـﺪاري؟ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮدت را ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﻛﺮدي .ﺣﺎﻻ ﻫﻢ دﻳﺮ ﻧﺸﺪه .ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻦ .آرامﺗﺮ ،آرامﺗﺮ ﻧﻔﺲ ﺑﻜﺶ... .
ﻫﻮﺷﻤﻨﺪزاده« را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛
)(3
٣٣
٣
www.PrasBook.org
) (3از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ در داﺳﺘﺎن راوي ﻧﻘﺶ ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﻨﻨﺪهي اﻓﻜﺎر ﺧﻮد ﻳﺎ دﻳﮕـﺮان را
ﺣﺎﻻ ﺧﻮدت را ﺑﻪ ﺧﻮاب زدهاي (1) .ﺧﻮدت را ﺑﻪ ﺧﻮاب زدهاي و از زﻳﺮ اﻳﻦ ﻟﺤﺎف ،از اﻳﻦ
) (2راوي اﻓﻜﺎر ﺷﺨﺼﻴﺖ )ﻗﻬﺮﻣﺎن( را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﭘﺲ راوي ِ ﻣﻔﺴﺮ اﺳﺖ. ) (3داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻗﻬﺮﻣﺎن رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد و اوﺳﺖ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن را ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪه رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ،ﻟﺬا داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد.
را ﻣﻲﺷﻨﻮي .ﭘﻠﻪﻫﺎ را ﭼﻨﺪﺗﺎ ﻳﻜﻲ ﻣﻲدوي ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﻣﻲﭘﺮي ﺗﻮ ﺑﻐﻞ ﻋﺰﻳﺰﺟﺎن و ﻣـﺎچﻟﻤﺒـﻮش ) (2ﻣﻲﻛﻨﻲ .ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ ) (2ﻫﻢ آﻣﺪه .ﻣﺎﻣﺎن ) (2از آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ: ﻋﺴﻞ ﺟﺎن! درﺳﺎت ﺗﻤﻮم ﺷﺪ؟ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ :ﻧﻪ ،وﻟﻲ ﻣﻲﺧﻮام ﭘﻴﺶ ﻋﺰﻳﺰﺟﺎن و ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ ﺑﺎﺷﻢ.
) (2) ،(1و ) (3ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪهي آن اﺳﺖ ﻛﻪ راوي از زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺳـﺎﺧﺘﺎرهي دوم
ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ :ﻓﻘﻂ ﻳﻪ رﺑﻊ.
ﺷﺨﺺ و داﻧﺶ ﺗﻔﺴﻴﺮي ﺑﻬﺮه ﻣﻲﮔﻴﺮد ،ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲِ آﻳﻨﻪي ﻣﻔﺴﺮ اﺳﺖ.
ﻧﻴﺸﺖ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد و ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ را ﻣـﻲﻛﺸـﻲ ﻛﻨـﺎر ﺟﻌﺒـﻪي ﭘـﺎﻧﻲ ﺧﺮﮔﻮﺷـﻪ و دﺳـﺘﻲ رو
.5-4آﻳﻨﻪي ﺑﻴﻨﻨﺪه
ﮔﻮشﻫﺎي درازش ﻣﻲﻛﺸﻲ و ﻳﻚ ﭘﺮ ﻛﺎﻫﻮ ﻣﻲﮔﻴﺮي ﺟﻠﻮش(3) ...
ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻳﻨﻪي ﻣﻔﺴﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ از اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻫﻴﭻ اﻃﻼﻋﻲ داده ﻧﻤﻲﺷﻮد. ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﭘﺎﻧﻲ« را ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺻﺮﻓﺎً ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﻮﻧـﻪي رواﻳﺘﻲ آﻳﻨﻪي ﺑﻴﻨﻨﺪه در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺗﻮﺳﻂ ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ،ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛
٣
) (1اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﻤﻴﺮ دوم ﺷﺨﺺ و ﻓﻌﻞ ﺑـﺎ ﺷﻨﺎﺳـﻪي دﺳـﺘﻮري دوم ﺷـﺨﺺ ﺑـﺮاي ﻗﻬﺮﻣﺎن ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي دوم ﺷﺨﺺ. ) (2ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن و ﻟﺤﻦ راوي درﻣﻲﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ در واﻗﻊ اﻳﻦ ﺧﻮد ﻗﻬﺮﻣـﺎن اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺧﻮد ،داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ،ﻟﺬا زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ.
٣
www.PrasBook.org
) (1ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﻪي دوم ﺷﺨﺺ ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي دوم ﺷﺨﺺ.
ﻛﺘﺎﺑﺖ ) (1را ﺑﺎز ﻛﺮدهاي ) (1ﺟﻠﻮ روت و ﻣﻲﺧﻮاﻧﻲ .از ﻃﺒﻘﻪي ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺻﺪاي ﻋﺰﻳﺰﺟﺎن )(2
ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ ،ﭘﺲ راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ. زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي دوم ﺷﺨﺺ و ﺑﻴﻨﻨـﺪه ﺑـﻮدن راوي ،ﻣـﺎ را ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ راوي ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ آﻳﻨﻪي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﻧﺠﺎتﻏﺮﻳﻖ ﻋﻴﻨﻜﺶ را ﻗﺮض ﻣﻲﮔﻴﺮد .ﺑﺎ ﻋﻴﻨﻚ اﮔﺮ از ﻳﻚ ﻣﺘﺮي ﻫﻢ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻲ ﺗﺎ ﺗﻪ اﺳـﺘﺨﺮ ﭘﻴﺪاﺳﺖ .ﺻﺪاي ﭘﻤﭗ ﺟﻜﻮزي ﻓﻀﺎي ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه را ﭘﺮ ﻛـﺮده و ﺳـﻘﻒ ﻛـﺬاﻳﻲ ،آب را از دﻳﺪن ﺧﻮاﻫﺮ آﺳﻤﺎﻧﻲاش ﻣﺤﺮوم ﻛﺮده اﺳﺖ .ﻫﻤﻴﺸـﻪ ﺷـﻨﺎ ﻛـﺮدن در رودﺧﺎﻧـﻪ را ﺗـﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ(3) . اﻣﺎ اﻳﻦ روزﻫﺎ رودﺧﺎﻧﻪي ﺷﻬﺮ ،ﻓﺎﺿﻼب ﺷﻬﺮ اﺳﺖ .آب ﮔﺮم اﺳﺘﺨﺮ ،ﺳـﻨﮕﻴﻦ و راﻛـﺪ ﺑـﻪ
.5-5ﻫﻤﺰاد ﻣﻔﺴﺮ
ﺑﻨﻔﺶ ﻣﻲزﻧﺪ و ﺗﺎزه اﻳﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﻧﮓ ﺗﺎزهي ﻛﻒ و دﻳﻮارهﻫﺎﺳﺖ .اﺣﺴـﺎس ﻣـﻲﻛﻨـﺪ )(3
راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ ،در ﻣﻮرد ﺧﻮد )ﻗﻬﺮﻣﺎن( از اﻓﻌﺎل و ﺿﻤﻴﺮ ﺳﻮم ﺷـﺨﺺ
ﻛﻤﻲ ﻛﺜﻴﻒﺗﺮ از ﻫﻤﻴﺸﻪ اﺳﺖ .از ﭘﻠﻪﻫﺎي ﭼﻬﺎرﻣﺘﺮي ﻛﻪ ﺑﻴـﺮون ﻣـﻲآﻳـﺪ ،آب داﺧـﻞ ﻣـﺎﻳﻮ
دﺳﺘﻮري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ ،ﮔﻮﻳﻲ ﻫﻤﺰاد ﺧﻮد را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨـﺪ و از اﻓﻜـﺎر و دروﻧﻴـﺎت
ﺷُﺮﺷُﺮ ﻣﻲرﻳﺰد روي ﺳﻄﺢ آب .ﻣﺎﻳﻮي ورم ﻛﺮده ،آرام آرام ﺟﻤﻊ ﻣﻲﺷﻮد .ﺑﺎ دﺳﺖ ﻣـﺮﺗﺒﺶ
ﻫﻤﺰادش ﺑﺎ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ و ﺑﻴﺎﻧﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ اﺑﺮاﻫﻴﻢ« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي »آن ﮔﻮﺷﻪي دﻧﺞ ﺳـﻤﺖ ﭼـﭗ« ﻧﻮﺷﺘﻪي »ﻣﻬﺪي رﺑﻲ« را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛
ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲآﻳﺪ ﺑﻴﺮون. ﺳﺮ ﻛﺘﻒﻫﺎﻳﻢ ) (2ﺳﻔﻴﺪ و ﺑﺮﺟﺴﺘﻪاﻧﺪ و ...
) (1اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﻤﻴﺮ ﺳﻮم ﺷﺨﺺ و ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﻪي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ در ﻣـﻮرد ﻗﻬﺮﻣـﺎن، ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ.
٣٧
٣٨
www.PrasBook.org
) (3از آﻧﺠﺎﻳﻲﻛﻪ در ﻫﻴﭻﻛﺠﺎ از اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﻗﻬﺮﻣﺎن و دﻳﮕﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺳـﺨﻨﻲ
ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ) (1ﻣﻲﺳﻮزد (1) .ﻛﻠﺮ آب اﻣﺮوز ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازه اﺳﺖ .از آب ﻣﻲرود ﺑﻴـﺮون و از
ﻣﻲﻛﻨﺪ ،در ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﺨﺶﻫﺎ راوي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﺳﺎﺧﺘﺎرهي اول ﺷﺨﺺ اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﻨـﺪ، ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻛﻪ زاوﻳﻪي دﻳﺪ راوي ،ﻣﻦ اﺳﺖ و ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎره از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻋﺮَﺿﻲِ راوي اﺳﺖ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در رواﻳﺖ ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﭘﻴـﺪا ﻛﻨـﺪ، ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻧﻤﻮﻧﻪي ﺑﺎﻻ ،زاوﻳﻪي دﻳﺪ و داﻧﺶ ﺗﻔﺴـﻴﺮي ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﭘﻴـﺪا ﻧﻤـﻲﻛﻨﻨـﺪ و ﺳﺎﺧﺘﺎره ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. ) (3راوي ﺑﺎ ﺑﻴﺎن اﺣﺴﺎس و ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ،ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ از داﻧﺶ ﺗﻔﺴﻴﺮي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﻣﻔﺴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ راوي داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ از زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ ) ،(2ﺑﺎ داﺷﺘﻦ داﻧﺶ ﺗﻔﺴﻴﺮي )(3
ﺳﻮم ﺷﺨﺺ ﻋﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺷﺪهاﺳﺖ .ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺎﻇﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ روﻳﺪادﻫﺎ و اﻓﻌـﺎل ﻫﻤﺰاد ﺧﻮد – در واﻗﻊ ﺧﻮد راوي – را ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺗﻜﻪ داﺳﺘﺎن »ﭘﺎﻧﻲ« ﻛﻪ در ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ آﻳﻨﻪي ﺑﻴﻨﻨﺪه آورده ﺷﺪه ﺑﻮد اﻳـﻦﺑـﺎر ﺑـﻪ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﻫﻤﺰاد ﺑﻴﻨﻨﺪه رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد ،ﺑﻪ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي اﻳﻦ دو ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ؛ ﻛﺘﺎﺑﺶ ) (1را ﺑﺎز ﻛﺮده ) (1ﺟﻠﻮ روش و ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ .از ﻃﺒﻘﻪي ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺻﺪاي ﻋﺰﻳﺰﺟﺎن ) (2را ﻣﻲﺷﻨﻮد .ﭘﻠﻪﻫﺎ را ﭼﻨﺪﺗﺎ ﻳﻜﻲ ﻣﻲدود ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﻣﻲﭘﺮد ﺗﻮ ﺑﻐﻞ ﻋﺰﻳﺰﺟـﺎن و ﻣـﺎچﻟﻤﺒـﻮش )(2 ﻣﻲﻛﻨﺪ .ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ ) (2ﻫﻢ آﻣﺪه .ﻣﺎﻣﺎن ) (2از آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ: -ﻋﺴﻞ ﺟﺎن! درﺳﺎت ﺗﻤﻮم ﺷﺪ؟
و ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ ) ،(1داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ،ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﻛـﻪ
ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ :ﻧﻪ ،وﻟﻲ ﻣﻲﺧﻮام ﭘﻴﺶ ﻋﺰﻳﺰﺟﺎن و ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ ﺑﺎﺷﻢ.
ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي ،ﻫﻤﺰاد ﻣﻔﺴﺮ اﺳﺖ.
ﻣﺎﻣﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ :ﻓﻘﻂ ﻳﻪ رﺑﻊ. ﻧﻴﺸﺶ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد و ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ را ﻣـﻲﻛﺸـﺪ ﻛﻨـﺎر ﺟﻌﺒـﻪي ﭘـﺎﻧﻲ ﺧﺮﮔﻮﺷـﻪ و دﺳـﺘﻲ رو ﮔﻮشﻫﺎي درازش ﻣﻲﻛﺸﺪ و ﻳﻚ ﭘﺮ ﻛﺎﻫﻮ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺟﻠﻮش(3) ...
٣٩
٠
www.PrasBook.org
) (2زاوﻳﻪي دﻳﺪ راوي ،زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ اﺳﺖ .در رواﻳﺘﻲ ﻛﻪ راوي ﻫﻤﺰاد آن را رواﻳﺖ
.5-6ﻫﻤﺰاد ﺑﻴﻨﻨﺪه
ﺷﺨﺺ. ) (2زﺑﺎن و ﻟﺤﻦ راوي ،زﺑﺎن و ﻟﺤﻦ ﻗﻬﺮﻣﺎن اﺳﺖ و داﺳﺘﺎن از دﻳﺪ او و ﺑﺎ ﺟﻬـﺎنﺑﻴﻨـﻲ اوﺳﺖ ﻛﻪ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد ،ﭘﺲ راوي داﺳﺘﺎن را از زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ) (3ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ اﻓﻜﺎر و ذﻫﻨﻴﺎت ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ذﻛﺮ ﻧﺸﺪه ،راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ. زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ و ﺑﻴﻨﻨﺪه ﺑـﻮدن راوي ،ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي ﻫﻤﺰاد ﺑﻴﻨﻨﺪه داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
.5-7روان ﻣﻔﺴﺮ
رواﻳﺖ ،ﻟﺤﻦ و ﺳﺒﻚ راوي – ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه – اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن ،در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛـﻪ ﻟﺤـﻦ و ﺳﺒﻚ رواﻳﺖ در ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ،ﻟﺤﻦ و ﺳﺒﻚ ﺧﻮد ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳـﺘﺎن اﺳـﺖ و ﻧـﻪ راوي – ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه .- ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﻧﻔﺮﻳﻦ ﺧﺎك« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي »ﻛﺘﺎب وﻳﺮان« ﻧﻮﺷـﺘﻪي »اﺑـﻮﺗﺮاب ﺧﺴﺮوي« را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛ ﻣﻌﻠﻢ ﻫﺮ روز از ﻧﺒﻮدن ﭼﻴﺰي ﺧﺒﺮ ﺧﻮاﻫﺪ داد .ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺪاﻧﺪ ﺑﻌﺪ از آنﻛﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﮔﻢ ﺷﻮﻧﺪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ .ﻋﻴﻨﻜﺶ را روي ﺑﻴﻨﻲاش ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣـﻲﭘﺮﺳـﺪ: »ﺣﺎﻻ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ؟« ﻣﻦ ) (1ﭼﻴﺰي ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ و از ﭘﻨﺠﺮه ﺑﻪ ردﻳﻒ درﺧﺘﺎن ﺑﻠﻮﻃﻲ ﻛﻪ ﻣﻮازي دﻳﻮار
او را ﻣﻦِ دوم ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ .راوي ﺑﺎ زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن اﻓﻌﺎل و ﺿﻤﻴﺮﻫﺎي اول ﺷﺨﺺ دﺳﺘﻮري در ﻣـﻮرد ﻗﻬﺮﻣـﺎن داﺳـﺘﺎن ،ﻣﺎﻧﻨـﺪ روح و روان او –
ﻣﺪرﺳﻪ ﺳﺮ ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ ﻧﮕﺎه ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد .ﻣﻌﻠﻢ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺑﻲﭘﺎﻳﺎﻧﺶ را اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ و ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ» :ﺣﺎﻻ ﺑﻪ اﻧﺪازهي اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ آدمﻫﺎ و ﺑﻠﻮطﻫﺎ و ﮔﻨﺠﺸﻚﻫﺎ و اﺳﺐﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ آنﺟﺎ ،در ﺣﻴﺎط ﻳﺎ آﺳﻤﺎن ﻳﺎ ﭘﺸﺖ دﻳـﻮار ﻣـﻲﺑﻴﻨـﻲ ﻧﺸـﺎن ﺑـﺪه «.و ﻣـﻦ
ﻗﻬﺮﻣﺎن – روﻳﺪادﻫﺎي داﺳﺘﺎن و اﻓﻌﺎل و اﻓﻜﺎر ﻗﻬﺮﻣﺎن را ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ .ﺑﺎ آﻧﻜﻪ از ﺿﻤﻴﺮ
ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﻧﺸﺎن ﺧﻮاﻫﻢ داد .ﺑﺎ ﺑﻮدن و ﻧﺒﻮدن آن ﭼﻴﺰﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﻋﺪهي
١
٢
www.PrasBook.org
) (1اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﻤﻴﺮ ﺳﻮم ﺷﺨﺺ و ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﻪي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳـﻮم
و اﻓﻌﺎل اول ﺷﺨﺺ دﺳﺘﻮري ﺑﺮاي ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ ﻟﺤﻦ و ﺳـﺒﻚ
اﻣﻮال ﻛﻮﺷﻚ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ «.وﻟﻲ ﻣﻦ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻴﻦ ﺑﻮدنﻫﺎ و ﻧﺒﻮدنﻫﺎ ﻣﺒﻬـﻮت ﻣـﻲﻣـﺎﻧﻢ(2) . ﺷﺎﻳﺪ ﭼﻮن آنﻗﺪر ﻛﻮﭼﻚ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﭘﺎﻫﺎﻳﻢ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻧﻤﻲرﺳﺪ(3) ....
) (1ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن ﺿﻤﻴﺮ اول ﺷﺨﺺ ﺑﺮاي ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي اول ﺷﺨﺺ. ) (2راوي اﻓﻜﺎر ﺷﺨﺼﻴﺖ )ﻗﻬﺮﻣﺎن( را ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ .ﻓﻌﻞ »ﻣﺒﻬﻮت ﻣـﻲﻣـﺎﻧﻢ« ﻧﺸـﺎن دﻫﻨﺪهي آن اﺳﺖ ﻛﻪ راوي از دروﻧﻴﺎت ﺷﺨﺼﻴﺖ آﮔﺎه اﺳﺖ ،ﭘﺲ راويِ ﻣﻔﺴـﺮ اﺳـﺖ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن را ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪه رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ روان ﻣﻔﺴﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ اﻓﻜﺎر و ذﻫﻨﻴﺎت ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻲﺷﻮد. دوﺑﺎره ﻫﻤﺎن ﺗﻜﻪ داﺳﺘﺎن »ﭘﺎﻧﻲ« را اﻳﻦﺑﺎر راوي روان ﺑﻴﻨﻨﺪه رواﻳـﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ ،ﺑـﻪ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي اﻳﻦ رواﻳﺖﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ؛ ﻛﺘﺎﺑﻢ ) (1را ﺑﺎز ﻛﺮدهام ) (1ﺟﻠﻮي روﻳﻢ و ﻣﻲﺧﻮاﻧﻢ .از ﻃﺒﻘﻪي ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺻﺪاي ﻣﺎدرﺑﺰرگ )(2 را ﻣﻲﺷﻨﻮم .ﭘﻠﻪﻫﺎ را ﭼﻨﺪﺗﺎ ﻳﻜﻲ ﻣﻲدوم ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﻣﻲﭘﺮم ﺗﻮ ﺑﻐﻞ ﻣﺎدرﺑﺰرگ و ﺑﻮﺳﻪﺑﺎراﻧﺶ )(2 ﻣﻲﻛﻨﻢ .ﺧﺎﻟﻪام ،ﺷﻴﻤﺎ (2) ،ﻫﻢ آﻣﺪه .ﻣﺎدرم ) (2از آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ:
) (3ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﻦ رواﻳﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮﺳﻴﻢ ﻛﻪ ﻟﺤﻦ رواﻳﺖ ﻟﺤﻦ ﻗﻬﺮﻣﺎن
-ﻋﺴﻞ ﺟﺎن! درﺳﺎت ﺗﻤﻮم ﺷﺪ؟
داﺳﺘﺎن ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻟﺤﻦ راويِ او )ﻣﺜﻼً ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه( اﺳـﺖ و داﺳـﺘﺎن از زاوﻳـﻪي دﻳـﺪ او
ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ :ﻧﻪ ،وﻟﻲ ﻣﻲﺧﻮام ﭘﻴﺶ ﻋﺰﻳﺰﺟﺎن و ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ ﺑﺎﺷﻢ.
رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد. ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ) (3ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرهي اول ﺷﺨﺺ ) (1رواﻳﺖ ﺷـﻮد و راوي ﻣﻔﺴﺮ ) (2ﺑﺎﺷﺪ ،راوي داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ روان ﻣﻔﺴﺮ اﺳﺖ. ٣
ﻣﺎدرم ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ :ﻓﻘﻂ ﻳﻪ رﺑﻊ. ﻧﻴﺸﻢ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد و ﺧﺎﻟﻪ ﺷﻴﻤﺎ را ﻣﻲﻛﺸﻢ ﻛﻨـﺎر ﺟﻌﺒـﻪي ﺧﺮﮔـﻮشام ﻛـﻪ اﺳـﻤﺶ را ﭘـﺎﻧﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪام و دﺳﺘﻲ رو ﮔﻮشﻫﺎي درازش ﻣﻲﻛﺸﻢ و ﻳﻚ ﭘﺮ ﻛﺎﻫﻮ ﻣﻲﮔﻴﺮم ﺟﻠﻮﻳﺶ(3) ...
www.PrasBook.org
ﺣﺴﺎب را ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮم .ﻣﻌﻠﻢ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ» :ﺗﻮ ﻣﺎﻟﻚ ﻛﻮﺷﻚ ﻣﻬﺮو ﻫﺴﺘﻲ .ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺴـﺎب ﺳـﻴﺎﻫﻪي
.5-8روان ﺑﻴﻨﻨﺪه
) (1اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﻤﻴﺮ اول ﺷﺨﺺ و ﻓﻌﻞ ﺑـﺎ ﺷﻨﺎﺳـﻪي اول ﺷـﺨﺺ ،ﺳـﺎﺧﺘﺎرهي اول
ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛
) (2زﺑﺎن و ﻟﺤﻦ راوي ،زﺑﺎن و ﻟﺤﻦ ﻛﺴﻲ ﻏﻴﺮ از ﻗﻬﺮﻣﺎن اﺳﺖ و داﺳﺘﺎن از دﻳﺪ او و ﺑﺎ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ اوﺳﺖ ﻛﻪ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد ،ﭘﺲ راوي داﺳﺘﺎن را از زاوﻳﻪي دﻳـﺪ او رواﻳـﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﻣﻲآﻳﻲ ) (1ﺑﻴﺮون .ﭘﺎﻳﻴﺰ آﻓﺘﺎﺑﻲ ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ ﺗﻮ ﭼﺸﻢﻫـﺎت .ﻣـﻲروي آن ور ﺧﻴﺎﺑـﺎن ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺗﺎﻛﺴﻲ ﻣﻲاﻳﺴﺘﻲ .ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺘﺖ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻲ .ده دﻗﻴﻘﻪاي ﻣﺎﻧﺪه ﺗﺎ آن ﻫﻤﻪ ﺑﭽﻪ ﻗﺪ و ﻧﻴﻢ ﻗﺪ از دروازه ﺳﺒﺰ ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﺮﻳﺰﻧﺪ ﺑﻴﺮون و ﻳﻜﻲﺷﺎن ﻛـﻪ دﻧـﺪان ﺟﻠـﻮش
) (3ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ اﻓﻜﺎر و ذﻫﻨﻴﺎت ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ذﻛﺮ ﻧﺸﺪه ،راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ.
ﻫﻤﻴﻦ ﭘﺮﻳﺸﺐ اﻓﺘﺎده ،ﻛﻴﻔﺖ ﻳﺎ ﮔﻮﺷﻪ ﻣﺎﻧﺘﻮت را ﺑﻜﺸـﺪ و ﻧـﻮك زﺑـﺎﻧﻲ ﺑـﻪ اﺳـﻢ
) (2) ،(1و ) (3ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ راوي روانِ ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ.
ﻛﻮﭼﻚ ﺻﺪات ﻛﻨﺪ و ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺛﻼم! ﺟﻠﻮي دﻛﻪ روزﻧﺎﻣﻪ ﻓﺮوﺷﻲ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﭙـﺮد
.5-9ﻓﺮﺳﺘﺎدهي ﻣﻔﺴﺮ
و ﻣﺜﻞ ﻫﺮ روز آب ﻧﺒﺎت ﻣﻨﺘﻮس ﺑﺨﻮاﻫﺪ ،ﻣﻘﻨﻌﻪاش را ﺑﺮدارد ،ﻛﻤﻲ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﻛﻴﻔﺶ را ﻫﻢ ﺑﺪﻫﺪ دﺳﺖ ﺗﻮ ،ﺑﻌﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﭘﺎﻧﺘﻪآ زﻧﮓ ﺗﻔﺮﻳﺢ ﭼـﻪ ﻛـﺮد و ﻧﮕـﺎر
راوي ﮔﻮﻳﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎدهاﻳﺴﺖ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪا ﻳﺎ ﻣﻮﺟﻮدي ﺑﺮﺗﺮ از ﻗﻬﺮﻣﺎنِ داﺳﺘﺎن ﻛـﻪ ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و از اﻓﻜﺎر او و روﻳﺪادﻫﺎي ﻓﺮاﺗﺮ از داﻧﺶ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﺧﺒﺮ دارد و اوﺳﺖ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن را ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﺮاﻳﺶ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﺳﺮ ﻛﻼس ﭼﻪ ﮔﻔﺖ (2) ...و )(3
) (1در ﻣﻮرد ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن از ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﻪي دﺳﺘﻮري دوم ﺷﺨﺺ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪهاﺳﺖ ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ دوم ﺷﺨﺺ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
www.PrasBook.org
ﺷﺨﺺ.
ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﻧﻮازش از ﺳﻤﺖ ﺗﻴـﺰ« ﻧﻮﺷـﺘﻪي »رﺿـﻴﻪ اﻧﺼـﺎري« را ﺑـﺎ ﻫـﻢ
ﮔﺴﺘﺮهي دﻳﺪ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ.
ﭼﭗ« ﻧﻮﺷﺘﻪي »ﻣﻬﺪي رﺑﻲ« را ﻛﻪ راوي ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎدهي ﺑﻴﻨﻨﺪه آن را رواﻳـﺖ
) (3راوي در اﻳﻦ داﺳﺘﺎن از آﻳﻨﺪه ﺧﺒﺮ دارد و آﻳﻨﺪه را ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ از
ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛ ﻋﺸﻖ دوران ﻛﻮدﻛﻲ ات ) (1ﻧﺎﻣﺰد ﻣﻲﻛﻨﺪ
اﻳﻦ رو راوي ﻣﻔﺴﺮ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﭼﻴﺪن زاوﻳـﻪي دﻳـﺪ او ،ﺳـﺎﺧﺘﺎرهي دوم ﺷـﺨﺺ و ﻣﻔﺴـﺮ ﺑـﻮدن راوي ،ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ را راوي ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﻓﺮﺳـﺘﺎدهي ﻣﻔﺴﺮ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺷﻮي ﺧﻴﻠﻲ ﭘﻨﺞ ﺷﻨﺒﻪ ﺷﺒﻲ ﺗﻠﻔﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ از ﺗﻮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺐ را ﺑﺮوي ﺧﺎﻧﻪﺷﺎن ﺗﺮ و ﺗﻤﻴﺰ ﻣﻲﻛﻨﻲ و ﻣﻲروي ﭘﺪر و ﻣﺎدرش ﻛﻪ ﻋﻤﻮ و زنﻋﻤﻮي ﺗﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ 12ﻣﻲﺧﻮاﺑﻨﺪ
.5-10ﻓﺮﺳﺘﺎدهي ﺑﻴﻨﻨﺪه
و
ﮔﻮﻳﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎدهاي از ﺟﺎﻧﺐ ﻛﺴﻲ ﻳﺎ ﭼﻴﺰي ﻏﻴﺮ از ﻗﻬﺮﻣﺎن – ﻣﻌﻤﻮﻻً درونداﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ ،-ﻛﻪ روﻳﺪادﻫﺎي داﺳﺘﺎن و اﻓﻌﺎل ﻗﻬﺮﻣﺎن را ﺑﺮاي او ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﺷﻤﺎ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﺗﻨﻘﻼت ﻣﻲﺧﻮرﻳﺪ و ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪي ﺳﻴﺎه و ﺳﻔﻴﺪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﺳﺎﻋﺖ 5ﺻﺒﺢ ﻣﺴﻮاك ﻣﻲزﻧﻴﺪ و ﭼﻮن ﺗﻮ ﻣﺴﻮاﻛﺖ را ﻧﻴﺎوردهاي ﺑﺎ ﻣﺴﻮاك او ﻣﺴﻮاك ﻣﻲﻛﻨﻲ و ﻫﺮﻛﺲ در ﺟﺎﻳﺶ ﻣﻲﺧﻮاﺑﺪ (2) .و )(3
٧
٨
www.PrasBook.org
) (2داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳﺪ او رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد ،ﭼﺮا ﻛـﻪ روﻳـﺪادﻫﺎﻳﻲ ﻓﺮاﺗـﺮ از
ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﻣﺴﻴﺢ« از ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ داﺳـﺘﺎن »آن ﮔﻮﺷـﻪي دﻧـﺞِ ﺳـﻤﺖ
) (1اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﻤﻴﺮ دوم ﺷﺨﺺ و اﻓﻌﺎل ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳـﻪي دوم ﺷـﺨﺺ ،ﺳـﺎﺧﺘﺎرهي دوم
.5-11ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴﺮ ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ
ﺷﺨﺺ. ) (2ﻫﻴﭻ ﻛﺠﺎ از اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ در داﺳﺘﺎن ﺳﺨﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳـﺖ،
زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ﭼﺴﺒﻴﺪه ﺑﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎنِ داﺳﺘﺎن در داﺳﺘﺎن ﺣﻀﻮر دارد و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻓﻜﺎر او را
ﻟﺬا راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ.
ﻧﻴﺰ ﺑﺨﻮاﻧﺪ و ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ و ﻓﻘﻂ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺣﻀﻮر دارد ﺗﻌﺮﻳـﻒ
) (3داﺳﺘﺎن از ﺳﻮي راوياي ﺑﻴﺮون از ﻗﻬﺮﻣﺎن رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد و اوﺳﺖ ﻛﻪ ﺑـﺎ ﻗﻬﺮﻣـﺎن
ﻛﻨﺪ و ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺣﻀﻮر ﻧﺪارد ﺑﺎﺷﺪ و روﻳﺪادﻫﺎي آﻧﺠﺎ را رواﻳـﺖ
ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨـﺪ ،ﻟـﺬا داﺳـﺘﺎن از زاوﻳـﻪي دﻳـﺪ او رواﻳـﺖ
ﻛﻨﺪ.
ﻣﻲﺷﻮد.
ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﻳﻚ ﺗﻜـﻪ ﺷـﺎزده در ﺗـﺎرﻳﻜﻲ« از ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ داﺳـﺘﺎن »ﺑـﺮف و
ﺑﺎ ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﻗﺮار دادن ﻧﺘﺎﻳﺞ ) (2) ،(1و ) (3ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣـﻲرﺳـﻴﻢ ﻛـﻪ راوي ﮔﻮﻧـﻪي رواﻳﺘﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎدهي ﺑﻴﻨﻨﺪه )زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي دوم ﺷﺨﺺ و ﺑﻴﻨﻨـﺪه( داﺳـﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﺳﻤﻔﻮﻧﻲ اﺑﺮي« ﻧﻮﺷﺘﻪي »ﭘﻴﻤﺎن اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ« را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛ ﺳﺮ ﺟﺎيﺗﺎن ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﺪ .ﻣﻲاﻓﺘﻴﺪ. ﺻﺪا از ﺟﺎﻳﻲ آﻣﺪ و رﻓﺖ .ﺑﻌﺪ »ﻣﻲاﻓﺘﻲاش« دوﺑﺎره ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﺑﺎز رﻓﺖ .آن ﻗﺪر آﻣﺪ و رﻓﺖ ﺗﺎ ﻛﻢ ﺟﺎن ﺷﺪ .ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﭘﻠﻚ ﻣﻲزﻧﺪ (1) .ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻧﻴﺴﺖ .ﺗـﺎرﻳﻜﻲ ﻧـﺎب .زﺑـﺎﻧﺶ را روي ﻟﺐﻫﺎ ﻣﻲﻛﺸﺪ .ﺷﻮر اﺳﺖ .ﻳﻚ ﻗﻄﺮه ﻣﻲاﻓﺘﺪ روي ﺻﻮرﺗﺶ .دوﺑﺎره ﻧﻴﻢﺧﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد .زﻣـﻴﻦ
٩
٠
www.PrasBook.org
اﻳﻦ راوي را داﻧﺎي ﻛﻞّ ﻣﺤﺪود و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﻮم ﺷﺨﺺ آﮔﺎه ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ .راوي ﺑﺎ
ﺳﺮد و ﺳﻔﺖ .ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ﺳﻨﮓ .ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮش ﻣﻲرﺳﺪ ) (2ﻧﻮر ﻛﻢ رﻧﮕﻲ آن ﺑﺎﻻ ﭘﻴﺪاﺳﺖ .ﺧﻴﺮه ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻧﻴﺴﺖ.
) (2راوي از اﻓﻜﺎر ﺷﺨﺼﻴﺖ داﺳﺘﺎن ﺧﺒﺮ دارد ،آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻓﻌﻞ »ﺑﻪ ﻧﻈـﺮش رﺳـﻴﺪ« اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ او )راوي( ﺑﺮ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ در ذﻫﻦ و ﻓﻜﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﻲﮔﺬرد
ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ» :ﻛﻲ ﻫﺴﺘﻲ؟« ﻛﻲ ﻫﺴﺘﻲ ...ﻫﺴﺘﻲ ...ﺗﻲ. ﻳﺎدش ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻲ ﺑﻮده .ﻛﻲ ﻫﺴﺖ .ﺑﻪ ﺑﺪﻧﺶ دﺳﺖ ﻣﻲﻛﺸﺪ .ﻟﺨﺖ اﺳﺖ .ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣـﺮده. وﺣﺸﺘﺶ ﻣﻲﮔﻴﺮد .دﺳﺘﺶ را ﺗﻮي ﻫﻮاي ﺑﺎﻻي ﺳﺮش ﻣﻲﭼﺮﺧﺎﻧﺪ .ﻫـﻴﭻ ﭼﻴـﺰ ﻧﻴﺴـﺖ .ﻧـﻪ
) (3ﻟﺤﻦ داﺳﺘﺎن ﻟﺤﻦ راوي اﺳﺖ و ﮔﺴﺘﺮهي دﻳﺪ او )راوي( ﻓﺮاﺗـﺮ از ﮔﺴـﺘﺮهي دﻳـﺪ ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺳﺖ و داﺳﺘﺎن از ﺑﻴﺮون ﺷﺨﺼﻴﺖ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد ،ﻟﺬا داﺳـﺘﺎن از زاوﻳـﻪي
ﻟﺤﺪي ،ﻧﻪ ﻣﻠﻚ ﺑﺎزﭘﺮﺳﻲ .ﺟﺮﻳﺎن ﻫﻮاي ﺧﻨﻜﻲ از روي ﺻﻮرﺗﺶ رد ﻣﻲﺷﻮد .ﭘﺎي ﭼـﭙﺶ را
دﻳﺪ او رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد.
ﻛﻤﻲ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﻫﻞ ﻣﻲدﻫﺪ .ﺻﺪاي ﭼﻴﺰي روي زﻣﻴﻦ ﻣﻲﻏﻠﺘﺪ و ﻣﻲرود ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﺪ...
) (4راوي ﻫﻤﺮاه ﺷﺨﺼﻴﺖ )ﻗﻬﺮﻣﺎن( داﺳﺘﺎن اﺳﺖ و آن ﺑﺨﺸـﻲ را از داﺳـﺘﺎن رواﻳـﺖ
) (3و )(4
ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن در آن ﺣﻀﻮر دارد و ﺑﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎي دﻳﮕﺮ داﺳﺘﺎن اﺷﺎرهاي ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و
) (1ﺑﺮاي ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن از ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﻪي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ دﺳﺘﻮري اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪهاﺳـﺖ، ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ.
ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ او ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ،از اﻳـﻦ رو آن را راوي ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ. زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ ،ﻣﻔﺴﺮ و ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي راوي داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻﺳﺖ ،ﻳﻌﻨﻲ داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ را راوي ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﻧﺎﻇﺮِ ﻣﻔﺴﺮ ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
١
٢
www.PrasBook.org
واﻗﻒ اﺳﺖ ،از اﻳﻦ رو راوي داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ ﻣﻔﺴﺮ اﺳﺖ.
ﺑﻪ آنﺟﺎ ﺑﺮد .ﺳﺮش ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺧﻠﻮت ﺑﻮد .روشﻫﺎي اﺑﺪاﻋﻲ داﺷﺖ .در ﻗﻮري »ﻧﻮرﺑﻠﻴﻦ« ﻳﻚ ﻗﺮن
او را ﭼﺸﻢ دورﺑﻴﻦ و ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻫﻢ ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ .ﻓﺮض ﻛﻨﻴـﺪ ﻛـﻪ دورﺑﻴﻨـﻲ را ﺑـﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن وﺻﻞ ﻛﺮدهاﻳﺪ و ﻫﺮ ﺟﺎ را ﻛﻪ او ﻣﻲرود و ﺣﻀﻮر دارد ﺿﺒﻂ ﻣﻲﻛﻨـﺪ و
ﭘﻴﺶ ،ﻗﻬﻮه ﻣﻲﺟﻮﺷﺎﻧﺪ ،ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮيﻫﺎ ﺗﻌﺎرف ﻣﻲﻛﺮد .ﻛﻒ ﺗﺎﻻر را ﺑﺎ ﻣـﺎﻫﻮت ﺳـﺒﺰ ﭘﻮﺷـﺎﻧﺪه ﺑﻮد .ﮔﺎه ﺷﺐﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻤﻲرﻓﺖ و روي دﻳﻮان ﻗﺪﻳﻤﻲ دراز ﻣﻲﻛﺸـﻴﺪ .زﻳـﺮ اﻧـﺪام ﻻﻏـﺮ او ﻓﻨﺮﻫﺎ ﻧﺎﻟﻪ ﺳﺮ ﻣﻲدادﻧﺪ .ﺻﺒﺢ زود ﺑﻴﺪار ﻣﻲﺷﺪ و در دﺳﺘﺸـﻮﻳﻲ ﮔـﻮد ﻓﻠـﺰِي ،ﺑـﺎ آب ﺳـﺮد
ﺳﭙﺲ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ ،اﻳﻦ دورﺑﻴﻦ ﻗﺎدر ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﻗﻬﺮﻣـﺎن داﺳـﺘﺎن و
ﺻﻮرت ﻣﻲﺷﺴﺖ .ﺑﻪ ﻛﺖ ﺷﻠﻮار ﻗﻬﻮهاي رﻧﮓ ﭼﺮوﻛﺶ ،ﻣﺎﻫﻮت ﭘﺎﻛﻦ ﻣﺮﻃﻮب ﻣﻲﻛﺸـﻴﺪ.
ﻳﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي را ﺿﺒﻂ ﻛﻨﺪ وﻧﻤﺎﻳﺶ دﻫﺪ و ﺻﺮﻓﺎً روﻳﺪادﻫﺎ و اﻓﻌﺎل ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ
ﺑﺮاﺑﺮ آﻳﻨﻪاي ﺑﻴﻀﻲ ﺑﺎ ﻗﺎب ﻧﻘﺮه ﻛﺎري ،ﻣﻮﻫﺎي ﺟﻮﮔﻨﺪﻣﻲ را رو ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺷﺎﻧﻪ ﻣﻲزد .ﭘﺸﺖ ﻣﻴﺰ
ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد.
ﭼﻮب ﺗﻮﺳﻪ ﻣﻲﻧﺸﺴﺖ و ﭼﺎي ﻣﻲﻧﻮﺷﻴﺪ .وﻗﺘﻲ ﻫﻮا اﺑـﺮي ﺑـﻮد ،ﭼـﺮاغ روﻣﻴـﺰي ژاﭘﻨـﻲ را
ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﺳﻮچ« ﻧﻮﺷﺘﻪي »ﻏﺰاﻟﻪ ﻋﻠﻴـﺰاده« را ﻛـﻪ ﮔﻮﻧـﻪي رواﻳﺘـﻲ راوي ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ آن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ،ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛
روﺷﻦ ﻣﻲﻛﺮد ،ﺑﻪ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﺴﻚ و ﻛﺎج و ﻛﻮه ،روي ﻛﺎﻏﺬ ﺷﻤﻌﻲ ﺧﻴﺮه ﻣـﻲﺷـﺪ .ﻛﺸـﻮ را ﺟﻠﻮ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ و ﻣﺠﻠّﻪاي ﺑﺎ اوراق ﺳـﺎﻳﻴﺪه ﺑﻴـﺮون ﻣـﻲآورد ،ﺑـﻪ ﺗـﺎرﻳﺦ ﭘـﺎﻧﺰده ﺳـﺎل ﭘـﻴﺶ. داﺳﺘﺎنﻫﺎي دﻧﺒﺎﻟﻪ دار ﻣﺎرﻛﻮﭘﻮﻟﻮ در اﻳﺮان ،ﮔﺮگﻫﺎي درﻳﺎﺳﺎﻻر و دﻧﻴﺎي واروﻧﻪ را ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ... . ) (3و )(4
ﻓﺼﻞ اول
) (1اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﻤﻴﺮ ﺳﻮم ﺷﺨﺺ و ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳـﻪي ﺳـﻮم ﺷـﺨﺺ ﺑـﺮاي ﻗﻬﺮﻣـﺎن،
اواﺧﺮ زﻣﺴﺘﺎن ﻫﺰار و ﺳﻴﺼﺪ و ﺷﺼﺖ و ﺷﺶ ،اﺣﻤﺪ اﻳﺰدﭘﻨﺎه ) (2دﻛﺎن ﻋﺘﻴﻘـﻪ ﻓﺮوﺷـﻲاش
ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ.
) (1را واﮔﺬار ﻛﺮد ) (1و در ﻃﺒﻘﻪي ﺳﻮم ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن »ﭘﺎﻧﺎﻣﺎ« اﺗﺎق ﺑﺰرﮔﻲ ﮔﺮﻓﺖ .اﺛﺎث دﻛـﺎن را
٣
www.PrasBook.org
.5-12ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ
) (2ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ داﺳﺘﺎن ﻓﻘﻂ ﺑﺮ ﻳﻚ ﺷﺨﺼﻴﺖ )ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﻳﺎ ﻫﻤﺎن اﺣﻤﺪ اﻳﺰدﭘﻨﺎه( اﺳﺖ ،ﻟﺬا راوي ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ اﺳﺖ.
.5-13ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴﺮ دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ
) (3داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳﺪ او رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد .راوي ﺧﺎرج از ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن اﺳﺖ ﻛـﻪ
دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ را ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد .داﺳﺘﺎن را ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن رواﻳﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ
رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
دﻳﮕﺮي در داﺳﺘﺎن ،داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻃﺒﻴﻌﺘﺎً در ﻣﻮرد ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن از ﺿـﻤﻴﺮ
) (4در رواﻳﺖ راوي ﻫﻴﭻ از اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺳﺨﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳـﺖ،
و اﻓﻌﺎل ﺳﻮم ﺷﺨﺺ دﺳﺘﻮري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ و در ﻣﻮرد ﺧﻮدش – راوي – از ﺿﻤﻴﺮ
ﭘﺲ راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ.
و اﻓﻌﺎل اول ﺷﺨﺺ وﻟﻲ از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ زاوﻳﻪي دﻳﺪ راوي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ داﺳـﺘﺎن ،زاوﻳـﻪي
از ﭼﻴﻨﺶ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎﻻ )زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ ،ﺑﻴﻨﻨﺪه و ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧـﻪ( در
دﻳﺪ او اﺳﺖ و ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ در ﻣﻮرد ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣـﻲرود ،ﭘـﺲ
ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﻛﻪ راوي داﺳﺘﺎن ﺑـﺎﻻ راوي ﻧـﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨـﺪهي ﻳـﻚﻛﺎﻧﻮﻧـﻪ
اﻳﻦ راوي را ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ و از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ دو ﺷﺨﺼﻴﺖ – ﻗﻬﺮﻣﺎن و راوي – ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ
اﺳﺖ.
رواﻳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ،ﻫﺮ ﭼﻨﺪ راوي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮي را ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ ﻗـﺮار دﻫﺪ اﻣﺎ ﺧﻮدش و ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ اﺻﻠﻲ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﻨﺪ ،آن را دوﻛﺎﻧﻮﻧـﻪ و ﭼﻮن راوي اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﺧﻮد را ﺑﻴﺎن ﻣﻲدارد و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺪﺳـﻴﺎﺗﻲ ﻧﻴـﺰ در ﻣـﻮرد اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ آن را ﻣﻔﺴﺮ ﻣﻲداﻧﻴﻢ.
www.PrasBook.org
ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﻛﻪ از راوي اول ﺷﺨﺺ در ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺘﺎبﻫـﺎ آﻣـﺪه راوي ﻧـﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴـﺮ
ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﺷﺐ ﻧﺎﺗﻤﺎم« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ داﺳﺘﺎن »آنﺟﺎ ﻛﻪ ﭘﻨﭽﺮﮔﻴﺮيﻫـﺎ ﺗﻤـﺎم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ« ﻧﻮﺷﺘﻪي »ﺣﺎﻣﺪ ﺣﺒﻴﺒﻲ« را ﻛﻪ راوي ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴﺮ دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ آن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛
ﺧﻴﺎﻟﻲ را دﻧﺒﺎل ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﺷﺪ رﺿﺎﻳﺖ را در ﭼﻬﺮهاش دﻳﺪ ،اﻧﮕﺎر واﻗﻌﺎً ﺗﻮﭘﺶ را ﺑﻪ ﺳﻴﺼﺪ ﻳﺎردي رﺳﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ(4) ... .
وﻗﺘﻲ دوﺳﺘﻢ ﮔﻔﺖ» :راﺳﺘﻲ ﻓﻼﻧﻲ «...ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮدم ) (3) ،(2ﺧﺒﺮش ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻳﻚ »ﻣـﺮد« ﻛـﻪ
ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪهاﺳﺖ ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ.
ﻣﺤﻜﻢ و ﺳﺎده در اﻧﺘﻬﺎي ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻤﻠﻪﻫﺎﻳﻲ اﻳﺴﺘﺎده ﺧﺘﻢ ﻧﻤﻲﺷﻮد .ﺧﻴﻠﻲ ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻤﺶ(1) .
) (2راوي ذﻫﻨﻴﺎت و اﻓﻜﺎر ﺧﻮد را ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ،ﻟﺬا راوي ﻣﻔﺴﺮ اﺳﺖ.
ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﺷﺐ ﺑﺎ او ﺑﻮدم ،ﻛﺎﻣﻼً اﺗﻔﺎﻗﻲ .داﺷﺖ ﺑﻪ ﺷﻜﺎر ﻣﻲرﻓﺖ (1) .ﮔﺎﻫﻲ وﻗﺖﻫـﺎ آدم ﺑـﺎ
) (3راوي ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ اﺳﺖ درون داﺳﺘﺎن و ﻫﻤﺮاه ﻗﻬﺮﻣـﺎن ﻟـﺬا ﻛـﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟـﻪ راوي در
ﻳﻚ ﺑﺪم ﻧﻤﻲآﻳﺪ ﺳﺎده ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﻫﻤﺮاه ﻣﻲﺷﻮد .ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل دو ﻧﻔﺮ ﺑﺮاي اﻳﻦﻛﻪ ﺷﺒﻲ ﺑـﺎ ﻫـﻢ ﺑﻪ ﺷﻜﺎر ﺑﺮوﻧﺪ ،در ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻫﻲ ﭼﻴﺰي ﺑﺨﻮرﻧﺪ و ﭘﻴﭙﻲ دود ﻛﻨﻨﺪ ،ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ ﻫﻢ ﺑـﻪ ﺷـﻨﺎﺧﺖ ﻧﻴﺎزي ﻧﺪارﻧﺪ .دوﺳﺘﻢ ﻣﺮا ﺑﺮده ﺑﻮد زﻣﻴﻦ ﮔﻠﻒ .ﻣﻲداﻧﺴﺖ از ﺑﺎزي و ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﺧﻮﺷﻢ ﻧﻤﻲآﻳـﺪ. ﮔﻔﺖ» :ﺳﺨﺖ ﻧﮕﻴﺮ .ﺑﺎزي ﻧﻜﻦ .ﻧﮕﺎه ﻛﻦ...«.
رواﻳﺖ ﺧﻮدش و ﻗﻬﺮﻣﺎن اﺳﺖ ،از اﻳﻦ رو راوي دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪاﺳﺖ. ) (4زاوﻳﻪي دﻳﺪ راوي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن زاوﻳﻪي دﻳـﺪ او ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ و از ﺑﻴـﺮون ﻗﻬﺮﻣﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ او را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺷﺨﺼﻲ )در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد در داﺳﺘﺎنﻫﺎي دﻳﮕﺮ
...در ﺳﺎﻳﻪي درﺧﺖﻫﺎ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدم ﻛﻪ ﺗﻮﺟﻬﻢ را ﺟﻠﺐ ﻛﺮد .ﻳﻜﺪﺳﺖ ﺳﻔﻴﺪ ﭘﻮﺷـﻴﺪه ﺑـﻮد.
ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﭼﻴﺰي( ﻏﻴﺮ از ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ داﺳﺘﺎﻧﻲ را درﺑﺎرهي ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﺮاي
ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻮﭘﻲ ﭘﻴﺶ ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮب ﮔﻠﻔﺶ را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲآورد و ﺳﺮ ﭼﻤﻦﻫﺎ را ﻧﻮازش
ﺧﻮاﻧﻨﺪه رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ،از اﻳﻦ رو داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ از زاوﻳﻪي دﻳﺪ او رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد.
ﻣﻲﻛﺮد و آن ﻃﻮر ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ،ﺣﺮﻛﺖ دﺳﺘﺶ را اداﻣﻪ ﻣﻲداد .ﺑﻌﺪ از ﺿﺮﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺎ ﭼﺸـﻢ ،ﺗـﻮپ
٧
٨
www.PrasBook.org
) (1در ﻣﻮرد ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﺿﻤﻴﺮ ﺳﻮم ﺷﺨﺺ و ﻓﻌﻞ ﺑـﺎ ﺷﻨﺎﺳـﻪي دﺳـﺘﻮري ﺳـﻮم
زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ ،ﻣﻔﺴﺮ و دوﻛﺎﻧﻮﻧﮕﻲ رواﻳﺖ ،ﻧﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ راوي داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي ﻧﺎﻇﺮِ ﻣﻔﺴﺮ دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ..
ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ» :ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﺮﻳﻀﻴﻢ .ﻣﺮﻳﺾ«. ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ» :ﻣﻲداﻧﻢ .ﻣﻲداﻧﻢ«. -ﭘﺲ ﺑﻴﺎ ﺑﺮوﻳﻢ دﻛﺘﺮ .ﺧﻮاﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ.
.5-14ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ راوي ﻓﻘﻂ روﻳﺪادﻫﺎي داﺳﺘﺎن و اﻓﻌﺎل و اﻋﻤﺎل ﺧـﻮد و ﻗﻬﺮﻣـﺎن داﺳـﺘﺎن را ﺑﻴـﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ و از اﻓﻜﺎر ﺧﻮد ﭘﺮده ﺑﺮ ﻧﻤﻲدارد و ﻫﻴﭻ ﺣﺪﺳﻲ ﻧﻴـﺰ درﺑـﺎرهي اﻓﻜـﺎر ﻗﻬﺮﻣـﺎن
ﭘﺲ ﺑﻴﺎ ﻛﻮﻟﻪﭘﺸﺘﻲﻫﺎيﻣﺎن را ﺑﺒﻨﺪﻳﻢ و ﺑﺮوﻳﻢ. ﺧﺮ ﻧﺸﻮ ﻫﺎدي .ﺗﻮ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻲ ﻣﻦ دﻳﻮاﻧﻪي ﺳﻔﺮم وﻟﻲ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﺮوﻳﻢ ﭘﻞﻫـﺎ وﺟـﻮددارﻧﺪ .ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﺑﺮاي ﻣﻦ ﭘﻞﻫﺎ ﻏﺮﻳﺐﺗـﺮﻳﻦ ﻣﻮﺟـﻮدات ﻫﺴـﺘﻲاﻧـﺪ .ﻫـﺮ ﭼﻨـﺪ ﺗﻴـﻎﺗﻴﻐـﻲ و
داﺳﺘﺎن ﻧﻤﻲزﻧﺪ.
ﻧﺘﺮاﺷﻴﺪهاﻧﺪ.
ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﭘﻞﻫﺎ« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي »آن ﮔﻮﺷﻪي دﻧﺞ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ« ﻧﻮﺷـﺘﻪي
-ﻣﻲروﻳﻢ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﻠﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ... .
»ﻣﻬﺪي رﺑﻲ« را ﻛﻪ راوي ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻴﻨﺪهي دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ آن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ،ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛
...ﻗﺒﻞ از اﻳﻦﻛﻪ ﺷﺮوع ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﺣﺮف زدن ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﺑﻪ ﺟﻮي ﻛﻨﺎر ﺧﻴﺎﺑﺎن .ﭘﻞ ﻛـﻮﭼﻜﻲ ﺻـﺪ ﻣﺘﺮ آنﻃﺮفﺗﺮ روي آن وﺟﻮد دارد .ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر ﻛﻪ دﺳﺖﻫﺎﻣﺎن در ﻛﻤـﺮ ﻫـﻢ ﮔـﺮه ﺧـﻮرده
ﺑﻪ رؤﻳﺎ ) (2ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ» (2) :ﺑﮕﺬار ﺗﻤﺎم ﭘﻞﻫﺎ را ﺧﺮاب ﻛﻨﻴﻢ .ﭼﻪﻗﺪر ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺎرت
ﻣﻲروﻳﻢ و از ﭘﻞ ﻛﻮﭼﻚ رد ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ .روﻳﺎ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد .ﺑﺮاﻳﺶ ﭼﺸﻤﻜﻲ ﻣﻲزﻧﺪ و ﺑﻮﺳـﻪاي
اداﻣﻪ دﻫﻲ؟« ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ» (1) :ﺧﻮدت ﭼﻪﻗﺪر ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ اداﻣﻪ دﻫﻲ؟« ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ» :ﺗﺎ ﻫﺮ وﻗـﺖ
ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺪ (3) ... .و )(4
ﺗﻮ اداﻣﻪ دﻫﻲ .وﻟﻲ ﺟﺎن ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ دوﺳﺘﺶ داري دﻳﮕﺮ ﺗﻤﺎﻣﺶ ﻛﻦ «.ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ» :ﻣﻦ ﭘﻞ را ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ دوﺳﺖ دارم .ﻓﻘﻂ ﭘﻞ را .اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﺪ از ﺗﻮ«.
٩
٠
www.PrasBook.org
-ﺗﻮ ﺧﻮدت ﻣﻲداﻧﻲ ﻣﻦ دﻛﺘﺮم .دﻛﺘﺮﺗﺮ از ﺗﻤﺎم دﻛﺘﺮﻫﺎ.
) (1اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻌﻞ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳـﻪي ﺳـﻮم ﺷـﺨﺺ در ﻣـﻮرد ﻗﻬﺮﻣـﺎن ،ﺳـﺎﺧﺘﺎرهي ﺳـﻮم ﺷﺨﺺ.
.5-15ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴﺮ ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ
) (2ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ راوي ﺧﻮدش و ﻗﻬﺮﻣﺎن )رؤﻳﺎ( اﺳﺖ ،ﻟﺬا راوي دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ اﺳﺖ.
دروﻧﻴﺎت ﻫﻤﻪي ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن آﮔﺎه اﺳﺖ و از ﻫﻤﻪي روﻳـﺪادﻫﺎ ،ﭼـﻪ آن ﻛـﻪ
) (3زاوﻳﻪي دﻳﺪ راوي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ داﺳﺘﺎن زاوﻳﻪي دﻳﺪ او اﺳﺖ ﭼﺮا ﻛﻪ از دﻳﺪي ﺑﻴﺮون از
ﻗﻬﺮﻣﺎن در آن ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻪ ﻧﻪ ،آﮔﺎه اﺳﺖ و داﺳﺘﺎن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ،داﺳﺘﺎن را ﻣﻲﻧﮕﺮد و رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ) (4از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺠﺎ در رواﻳﺖ ،ﻏﻴﺮ از ﻣﻜﺎﻟﻤﻪﻫﺎ ﻛﻪ ﻧﻘﻞ ﻗـﻮل ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ اﺳـﺖ، ﻫﻴﭻ اﺷﺎرهاي ﺑﻪ اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ،ﭼﻪ ﺧﻮد راوي و ﭼـﻪ ﻗﻬﺮﻣـﺎن ،ﻧﺸـﺪه اﺳﺖ ،ﭘﺲ راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ. از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎﻻ )زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ ،دوﻛﺎﻧﻮﻧﮕﻲ و ﺑﻴﻨﻨﺪه ﺑـﻮدن( ﺑـﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﻛﻪ راوي ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ،داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻ را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن » ﭘﺴﺮك آن ﺳﻮي رود« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي »ﻣﻮﻣﻴﺎ و ﻋﺴﻞ« ﻧﻮﺷﺘﻪي »ﺷﻬﺮﻳﺎر ﻣﻨﺪﻧﻲﭘﻮر« را ﻛﻪ راوي ﻣﻔﺴﺮ ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ آن را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛ ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﺳﺒﺰ ،ﺑﺎ ﮔﺮداﺑﻪﻫﺎﻳﻲ ﻓﻜﻮر ،ﺑﻪ ﭼﺸﻤﻪﻫﺎي ﭘﻞ ﻣﻲرﺳﻴﺪ ،از ﺳﻨﮓ و ﺳﺎروج ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﺷﺮﺣﻪ ﺷﺮﺣﻪ ﻣﻲﺷﺪ و ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﭘﻞ ﺑﻴﺮون ﻣﻲرﻳﺨﺖ ،ﻧﻔﻴﺮﻛﺸﺎن و ﻛﻒ آﻟـﻮد ...اﻣـﺎ ﻛﻤﻲ دورﺗﺮ ﺑﺎز ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﭘﻴﻮﺳﺖ رود ،ﺳﺒﺰ و ﺻﺒﻮر ...ﭘﻴﺮﻣﺮد ،ﺧﻴﺮه ﺑﻪ آب ﮔﻔﺖ... (1) : و زن ) (3ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮ ﺷﺪه و ﺷﺮﻣﮕﻴﻦ از آﺷﻔﺘﮕﻲ ﻣﻮي و ﭼﻬﺮهي ﺧﻮاب زدهاش (2) ،ﭘﺮﺳـﻴﺪه ﺑﻮد...(1) : آﻓﺘﺎب زده ﺑﻮد ﻛﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ .زن زﻧﺒﻴﻞ را ﺣﻤﻞ ﻣﻲﻛﺮد .آﻣﺪﻧﺎ ،ﺑﺎﻻﺗﻨﻪي ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﺧﻤﻴﺪهي ﻣﺮد ) (3ﺑﺮ ﭘﺎﻫﺎي ﻻﻏﺮ و ﻋﺼﺎﻳﺶ ﻟﻖ ﻣﻲﺧﻮرد .ﮔﺎه ﻳﻠﻪ ﻣﻲﺷﺪ و دﺳﺖ ﻣﻲﺑﺮد ﻛﻪ ﺑـﻪ زن ﺗﻜﻴـﻪ
١
٢
www.PrasBook.org
اﻳﻦ راوي را داﻧﺎي ﻛﻞّ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ .راوي ﻣﻮﺟﻮدي ﺑﺮﺗـﺮ اﺳـﺖ ﻛـﻪ از اﻓﻜـﺎر و
ﻛﻬﻨﻪاش را ﭘﺲ ﺳﺮ ﺟﺎ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ... . و ]زن[ ﻓﻜﺮ ﻛﺮد ﻛﻪ اﻧﮕﺎر اﻣﺮوز ﺑﻪ دﻳﺮوزﻫﺎ و ﭘﺮﻳﺮوزﻫﺎﻳﺸﺎن ﻣﺘﺼﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮد(4) ... .
) (1از ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ در ﻣﻮرد ﻫﻤﻪي ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد. ) (2راوي از اﻓﻜﺎر ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن اﻃﻼع دارد و آن را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨـﺪ ،ﭘـﺲ راويِ ﻣﻔﺴﺮ اﺳﺖ. ) (3راوي ﭼﻨﺪ ﺷﺨﺼﻴﺖ را در ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟـﻪ ﺧـﻮد ﻗـﺮار ﻣـﻲدﻫـﺪ از اﻳـﻦ رو راوي ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ اﺳﺖ.
ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻮﻧـﻪي رواﻳﺘـﻲ ﻧـﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴـﺮ ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧـﻪ اﺳـﺖ وﻟـﻲ اﻓﻜـﺎر و دروﻧﻴـﺎت ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ را ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ. ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن »ﻣﺮدﮔﺎن« از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ داﺳﺘﺎن »ﺑﺮف و ﺳﻤﻔﻮﻧﻲ اﺑﺮي« ﻧﻮﺷـﺘﻪي »ﭘﻴﻤﺎن اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ« را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛ ﺗﻜﻨﻴﺴﻴﻨﻲ ) (1ﻛﻪ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد (2) ،ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ ﺑﺮﮔﺸﺖ؛ ﻳﺦ زده و ﺑﺮف ﮔﺮﻓﺘﻪ .روي ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻳﻠﻪ ﺷﺪ و ﺷﺎل روي ﺻﻮرﺗﺶ را ﺑﺎز ﻛﺮد. -ﭼﺎي ﺑﻴﺎر ﻗﺎﺳﻢ .ﺑﺠﻨﺐ.
) (4داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳﺪ او رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد.
رﻳﻴﺲ ) (1روي ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻧﻴﻢﺧﻴﺰ ﺷﺪ .ﻗﺎﺳﻢ ) (1ﭘﺮﻳﺪ ﺗﻮي آﺑﺪارﺧﺎﻧﻪ .رﺣﻤﺎن از اﺗـﺎق ﻛﻨﺘـﺮل
) (3) ،(2) ،(1و ) (4ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣـﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ ﻧـﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴـﺮ ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧـﻪ )زاوﻳـﻪي دﻳـﺪ او،
ﺳﺮك ﻛﺸﻴﺪ .ﺗﻜﻨﻴﺴﻴﻦ ﺳﺮش را ﭘﺎﻳﻴﻦ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد .ﺧﻴﺮه ﺑﻪ آﺗﺶ ﺑﺨﺎري.
ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ ،داﻧﺶ ﺗﻔﺴﻴﺮي و ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﮕﻲ( راويِ داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻻﺳﺖ.
ﺣﺒﻴﺐ! ﻫﺎ؟ -ﺣﻴﺮاﻧﻲ؟
٣
www.PrasBook.org
دﻫﺪ وﻟﻲ ﭘﺸﻴﻤﺎن ﻣﻲﺷﺪ ) (2و ﺑﻪ زﺣﻤﺖ ﺧﻮدش را ﺳﺮﭘﺎ ﻧﮕﻪ ﻣﻲداﺷﺖ و ﻟﺦ ﻟﺦ ﻛﻔﺸﻬﺎي
.5-16ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ
ﺣﺒﻴﺐ ﺧﻴﺮه ﻣﺎﻧﺪ ﺑﻪ رﻳﻴﺲ.
) (2ﺷﻨﺎﺳﻪ دﺳﺘﻮرياي ﻛﻪ در اﻓﻌﺎل ﺑﺮاي ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد ﻫﻤﮕﻲ ﺳـﻮم
-از ﻛﺠﺎ رﻓﺘﻪ آن ﺑﺎﻻ؟
ﺷﺨﺺ اﺳﺖ ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ.
رﻳﻴﺲ ﻓﻨﺠﺎن ﭼﺎي را از ﻗﺎﺳﻢ ﮔﺮﻓﺖ و دﺳﺖ ﺣﺒﻴﺐ داد. -ﻓﻬﻤﻴﺪي ﭼﻪ ﻣﺮﮔﺶ ﺷﺪه؟ ﭼﺮا وﺻﻞ ﻧﻤﻲﺷﻪ؟
ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ داﺳﺘﺎن را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ و رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
رﺣﻤﺎن ﻫﻦ ﻫﻦ ﻛﻨﺎن ﻳﻜﻲ از ﺻﻨﺪﻟﻲﻫﺎي ﻣﻴﺰ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ وﺳـﻂ اﺗـﺎق را ﻛﺸـﻴﺪ و روﺑـﻪروي
) (4راوي ﻫﻴﭻ ﻛﺠﺎ از اﻓﻜﺎر و دروﻧﻴﺎت ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﭼﻴﺰي ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﻓﻘﻂ اﻓﻌـﺎل
ﺣﺒﻴﺐ ﻧﺸﺴﺖ .ﺑﺎﺳﻦ ﮔﻮﺷﺘﻲ و ﺑﺰرﮔﺶ ﭘﻬﻦ ﺷﺪ روي ﻧﺸـﻴﻤﻦ ﺻـﻨﺪﻟﻲ .ﻛـﻒ دﺳـﺘﺶ را
آﻧﻬﺎ و روﻳﺪادﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ رواﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ،ﻟﺬا راوي ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺳﺖ.
روي ﮔﻮشﻫﺎي ﺣﺒﻴﺐ ﮔﺬاﺷﺖ و ﻣﺎﻟﺶ داد.
از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎﻻ )زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ،ﺳﺎﺧﺘﺎرهي ﺳﻮم ﺷﺨﺺ ،ﺑﻴﻨﻨﺪه و ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ( ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ
ﻳﺦ زدي .ﻧﻤﻴﺮي!راﻧﻨﺪه در را ﻣﺤﻜﻢ ﭘﺸﺖ ﺳﺮش ﺑﺴﺖ و ﻳﻚراﺳﺖ رﻓﺖ ﺳﺮاغ ﺑﺨﺎري .ﮔـﺎﻫﻲ ﻓـﻴﻦ ﻓﻴﻨـﻲ
ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن را ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﻣﻲﻛﺮد و آب دﻣﺎﻏﺶ را ﺑﺎ آﺳﺘﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ (3) ...و )(4
) (1ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ راوي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺷﺨﺼـﻴﺖﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ ﻣـﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ،از اﻳﻦ رو راوي ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
www.PrasBook.org
رﺣﻤﺎن ﮔﻔﺖ» :ﻛﻲ رﻓﺘﻪ ﺑﺎﻻ؟«
) (3زاوﻳﻪي دﻳﺪ راوي زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ از ﻣﻨﻈـﺮي ﺑﻴﺮوﻧـﻲ و ﺧـﺎرج از
ژرار ژﻧﺖ 2از ﺳﻪ ﻛﺎﻧﻮن رواﻳﺖ و دو ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ راوي ﻧﺎم ﻣﻲﺑﺮد ﻛـﻪ ﻛـﺎﻧﻮنﻫـﺎي
ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ ،ﻛﺎﻧﻮن دروﻧﻲ-ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ ،ﻛﺎﻧﻮن ﺑﻴﺮوﻧﻲ-ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ و
رواﻳﺖ را ﺻﻔﺮ ،دروﻧﻲ و ﺑﻴﺮوﻧﻲ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎي راوي را ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ و ﺑـﺎزﻧﻤﻮد
ﻛﺎﻧﻮن ﺑﻴﺮوﻧﻲ-ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ )ﻓﻠﻜﻲ (1382 ،ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺶ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﺎ اﻧﻮاع
ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﻣﻲﻛﻨﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي اﮔﺮ راوي ﺑﺪون ﻫـﻴﭻ ﻣﺤـﺪودﻳﺘﻲ در
ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي رواﻳﺘﻲ راوياي ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺮﺷﻤﺮدﻳﻢ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ دارﻧﺪ؛
ﻣﻴﺪان زاوﻳﻪي دﻳﺪ داﺳﺘﺎن را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﺪ ،ﻛﺎﻧﻮن ﺻـﻔﺮ و اﮔـﺮ راوي ﻫـﻴﭻ دﺧـﺎﻟﺘﻲ در
-1ﻛﺎﻧﻮن ﺻﻔﺮ – ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎ راوي ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴﺮ ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ
داﺳﺘﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻢ ﭼﻮن دورﺑﻴﻨﻲ ﺗﻨﻬﺎ وﻗﺎﻳﻊ را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ،ﻛﺎﻧﻮن ﺑﻴﺮوﻧﻲ و اﮔـﺮ
-2ﻛﺎﻧﻮن ﺻﻔﺮ – ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎ ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻣﻔﺴﺮ و ﻳﺎ ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴﺮ دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ
راوي ﺧﻮد دﺧﻴﻞ در داﺳﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ و از زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ﻛﻪ ﻣﺤﺪود اﺳﺖ داﺳﺘﺎن رواﻳﺖ
-3ﻛﺎﻧﻮن دروﻧﻲ – ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎ ﻫﻤﺰاد ﻣﻔﺴﺮ
ﺷﻮد ،ﻛﺎﻧﻮن دروﻧﻲ ،ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد .ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﮔﺮ داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣـﻦ ،و ﻳـﺎ ﺑـﻪ
-4ﻛﺎﻧﻮن دروﻧﻲ – ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎ ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻣﻔﺴﺮ ﻳﺎ ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺴﺮ دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ
اﺻﻄﻼح ژﻧﺖ ﻣﻦ – راوي ،رواﻳﺖ ﺷﻮد ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ و اﮔﺮ از زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ،ﺑـﻪ
-5ﻛﺎﻧﻮن ﺑﻴﺮوﻧﻲ – ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ
اﺻﻄﻼح ژﻧﺖ او – راوي ،رواﻳﺖ ﺷﻮد ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ اﺳـﺖ .از ﺗﺮﻛﻴـﺐ اﻳـﻦ ﺳـﻪ
-6ﻛﺎﻧﻮن ﺑﻴﺮوﻧﻲ – ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎ ﻣﻦْ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﻴﻨﻨﺪهﻳﺎ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهي دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ
ﻛﺎﻧﻮن رواﻳﺖ و دو ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ راوي ﺷﺶ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﺷﺶ ﻧﻮع رواﻳﺖ ﺑﻪ وﺟﻮد
ژﻧﺖ در اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﮔﻮﻧـﻪي رواﻳﺘـﻲاي را ﻛـﻪ راوي آن از ﺷﺨﺼـﻴﺖﻫـﺎي داﺳﺘﺎن اﺳﺖ وﻟﻲ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻧﻴﺴﺖ را ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ از ﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ راوي ﻗﻬﺮﻣـﺎن اﺳـﺖ.
Gerard Genette - ٢
٧
٨
www.PrasBook.org
.6ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ راوي ژﻧﺖ و اﻳﻦ ﻛﺘﺎب
ﻣﻲآﻳﺪ؛ ﻛﺎﻧﻮن ﺻﻔﺮ-ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ ،ﻛﺎﻧﻮن ﺻﻔﺮ-ﺑﺎزﻧﻤﻮد ﻫﻤﮕﻦ ،ﻛﺎﻧﻮن دروﻧﻲ-
ﻓﻘﻂ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ راوي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﻧﻪ آنﻃﻮرﻛﻪ راوي ﻧﻤـﻮد ﭘﻴـﺪا
رواﻳﺖ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ،ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺷﻴﻮهﻫﺎي رواﻳﺖ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ
ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ژﻧﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺒﺎﺷﺪ .ﺣﺎل اﮔـﺮ ﺳـﺎﺧﺘﺎره را
ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﮔﻮﻧﻪي ﺧﺎص رواﻳﺘﻲ راوي اﺳﺖ و ﻫﺮ راوياي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﺷـﻴﻮهاي را
ﺣﺬف ﻛﻨﻴﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﻛﻪ راوي ﻳﺎ از ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن )درون داﺳﺘﺎن( اﺳﺖ
ﺑﺮاي رواﻳﺖ داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮد.
ﻳﺎ ﺑﻴﺮون از داﺳﺘﺎن اﺳﺖ و از ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳـﺘﺎن ﻧﻴﺴـﺖ ،اﮔـﺮ از ﺷﺨﺼـﻴﺖﻫـﺎي
ﺷﻴﻮهﻫﺎي رواﻳﺖ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ داﺳـﺘﺎن ،ﺧﺼﻮﺻـﺎً داﺳـﺘﺎن ﻛﻮﺗـﺎه،
داﺳﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻗﻬﺮﻣﺎن اﺳﺖ ﻳﺎ ﻛﺴﻲ ﻏﻴﺮ از ﻗﻬﺮﻣﺎن ،اﮔﺮ از ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ
انﺷﺎاﷲ در آﻳﻨﺪه ﻫﺮ ﻛﺪام ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ در ﻛﺘﺎﺑﭽﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻛﺎﻓﻪ ﻛﻨﺪو ﺑﻪ ﺗﻔﺼـﻴﻞ ﺑﺮرﺳـﻲ
ﻳﺎ ﻓﻘﻂ ﻫﻤﺮاه ﻗﻬﺮﻣﺎن اﺳﺖ ﻳﺎ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ و ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﺴﻠﻂ اﺳـﺖ .ﺑـﺎ اﻳـﻦ ﺗﻮﺿـﻴﺢ
ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ.
ﭼﻬﺎر ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ؛ ﻗﻬﺮﻣﺎن )زاوﻳﻪي دﻳﺪ ﻣﻦ( ،ﻏﻴﺮ ﻗﻬﺮﻣـﺎن درون داﺳﺘﺎن )زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ،دوﻛﺎﻧﻮﻧﻪ( ،ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ ﻗﻬﺮﻣﺎن )زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ،ﻳﻚﻛﺎﻧﻮﻧﻪ( و ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ )زاوﻳﻪي دﻳﺪ او ،ﭼﻨﺪﻛﺎﻧﻮﻧﻪ( .اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﺷﻜﻞ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﻔﺴﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﻴﻨﻨﺪه. از ﺗﺮﻛﻴﺐ اﻳﻦ دو ،ﻫﺸﺖ ﻧﻮع راوي ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎز اﮔﺮ ﺑﺎ ﺗﻘﺴـﻴﻢﺑﻨـﺪي ژﻧـﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﺎﻣﻞﺗﺮ و ﺟﺎﻣﻊﺗﺮ اﺳﺖ. ٩
٧٠
www.PrasBook.org
ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺳﺎﺧﺘﺎره را از ﮔﻮﻧﻪي رواﻳﺘﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي اﻳﻦ ﻛﺘـﺎب ﺣـﺬف ﻛﻨـﻴﻢ و
در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺳﻌﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ رواﻳﺘﻲِ راوي ﻓﺎرغ از ﺑﻴﺎن ﺷﻴﻮهﻫﺎي
.9
.1
ﻓﻠﻜﻲ ،ﻣﺤﻤﻮد ) .(1382رواﻳﺖ داﺳﺘﺎن )ﭼﺎپ اول( .ﺗﻬﺮان :ﻧﺸﺮ ﺑﺎزﺗﺎب ﻧﮕﺎر
.2
اﺳﻜﺎت ﻛﺎرد ،اورﺳـﻮن ) .(1387ﺷﺨﺼـﻴﺖ ﭘـﺮدازي و زاوﻳـﻪ دﻳـﺪ در داﺳـﺘﺎن، ﺗﺮﺟﻤﻪي ﭘﺮﻳﺴﺎ ﺧﺴﺮوي ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ )ﭼﺎپ اول( .ﺗﻬﺮان :ﻧﺸﺮ رﺳﺶ
.3
ﻳﻮﻧﺴﻲ ،اﺑﺮاﻫﻴﻢ ) .(1384ﻫﻨﺮ داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ )ﭼﺎپ ﻫﺸـﺘﻢ( .ﺗﻬـﺮان :ﻣﻮﺳﺴـﻪ ي اﻧﺘﺸﺎرات ﻧﮕﺎه
.4
ﻻج ،دﻳﻮﻳﺪ ) .(1388ﻫﻨﺮ داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ،ﺗﺮﺟﻤﻪي رﺿـﺎ رﺿـﺎﻳﻲ )ﭼـﺎپ اول(. ﺗﻬﺮان :ﻧﺸﺮ ﻧﻲ
.5
ﻣﺎرﺗﻴﻦ ،واﻻس ) .(1386ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي رواﻳﺖ ،ﺗﺮﺟﻤﻪ ي ﻣﺤﻤﺪ ﺷﻬﺒﺎ )ﭼـﺎپ دوم(. ﺗﻬﺮان :اﻧﺘﺸﺎرات ﻫﺮﻣﺲ
.6
اﺳﺘﻮن ،وﻳﻠﻔﺮد؛ ﻫﺎدﻟﺴﺘﻮن ﭘﻜﺮ ،ﻧﺎﻧﺴﻲ و ﻫﻮﭘﺲ ،راﺑﺮت )وﻳﺮاﺳـﺘﺎران(.(1388) ، ﻳﻚ درﺧﺖ ،ﻳﻚ ﺻﺨﺮه ،ﻳﻚ اﺑﺮ ،ﺗﺮﺟﻤﻪي ﺣﺴﻦ اﻓﺸﺎر )ﭼﺎپ ﭘـﻨﺠﻢِ وﻳـﺮاﻳﺶ دوم( .ﺗﻬﺮان :ﻧﺸﺮ ﻣﺮﻛﺰ
.7
ﻣﻨﺪﻧﻲﭘﻮر ،ﺷﻬﺮﻳﺎر ) .(1380ﻣﻮﻣﻴﺎ و ﻋﺴﻞ )ﭼﺎپ دوم( .ﺗﻬﺮان :اﻧﺘﺸﺎرات ﻧﻴﻠﻮﻓﺮ
.8
ﻫﻮﺷﻤﻨﺪزاده ،ﭘﻴﻤﺎن ) .(1388ﻫﺎ ﻛﺮدن )ﭼﺎپ ﻧﻬﻢ( .ﺗﻬﺮان :ﻧﺸﺮ ﭼﺸﻤﻪ
٧١
ﻓﺮزان روز .10رﺑﻲ ،ﻣﻬﺪي ) .(1387آن ﮔﻮﺷﻪي دﻧﺞ ﺳـﻤﺖ ﭼـﭗ )ﭼـﺎپ دوم( .ﺗﻬـﺮان :ﻧﺸـﺮ ﭼﺸﻤﻪ .11اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ ،ﭘﻴﻤﺎن ) .(1387ﺑـﺮف و ﺳـﻤﻔﻮﻧﻲ اﺑـﺮي )ﭼـﺎپ دوم( .ﺗﻬـﺮان :ﻧﺸـﺮ ﭼﺸﻤﻪ .12ﺣﺒﻴﺒﻲ ،ﺣﺎﻣﺪ ) .(1387آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﭘﻨﭽﺮﮔﻴﺮي ﻫﺎ ﺗﻤﺎم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ )ﭼﺎپ اول( .ﺗﻬﺮان: اﻧﺘﺸﺎرات ﻗﻘﻨﻮس .13اﺻﻐﺮي ،ﺣﺴﻦ )ﮔﺰﻳﻨﺶ و ﻧﻘﺪ و ﺗﻔﺴﻴﺮ( .(1386) ،ﻛﺎﻟﺒﺪﺷﻜﺎﻓﻲ 19داﺳﺘﺎن ﻛﻮﺗﺎه )ﭼﺎپ اول( .ﺗﻬﺮان :ﻧﺸﺮ ﻗﻄﺮه .14ﺑﻬﺎرﻟﻮ ،ﻣﺤﻤﺪ )اﻧﺘﺨﺎب ،ﻣﻘﺪﻣﻪ ،ﺗﻔﺴـﻴﺮ( .(1387) ،داﺳـﺘﺎن ﻛﻮﺗـﺎه اﻳـﺮان )ﭼـﺎپ ﺳﻮم( .ﺗﻬﺮان :اﻧﺘﺸﺎرات ﻃﺮح ﻧﻮ .15ﺧﺴﺮوي ،اﺑﻮﺗﺮاب ) .(1388ﻛﺘﺎب وﻳﺮان )ﭼﺎپ اول( .ﺗﻬﺮان :ﻧﺸﺮ ﭼﺸﻤﻪ
٧٢
www.PrasBook.org
ﻛﺘﺎﺑﻨﺎﻣﻪ:
ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ ،ﺷﻬﻼ ) .(1385آﻗﺎﺟـﺎن ﺷـﺎزده )ﭼـﺎپ دوم( .ﺗﻬـﺮان :ﻧﺸـﺮ و ﭘـﮋوﻫﺶ