Revue de la? Tijdschrift vaffde
S.V.TOTAALVERBANDSTEEN
Deze stenen hebben een ineenvoeging op vier zijden, geen dwarsdoorsnedevernauwing en geen voegen gelijklopend of lood足 recht op de verkeersrichting. Ze verzekeren een monoliet en eiastisch wegdek. Ze beantwoorden aan NBN B21-311.
BETON BLOKKEN ZWARE BENOR BLOKKEN HALFZWARE EN LICHTE BLOKKEN BLOKKEN MET SPECIALE WEERSTAND ZICHTBLOKKEN
KOKERS VOOR WATERAFVOER
Deze kokers worden vervaar足 digd uit gewapend beton met zeer hoge dichtheid. Het formaat is rechthoekig of zeskantig en kan op maat ver足 vaardigd worden. Berekening door eigen stu足 diedienst volgens vereiste weerstand.
hetonindusirie 054/33 38 37
Straatlegger Janssen wil alleen nog werken met • •
dit systeem met het verleg -apparaat worden 12 stenen van de plank genomen en .. .
ZESKANTIGE VERBANDSTEEN
Het optisch grondelement wordt gevormd door een zeshoek. Drie van deze zeshoeken zijn tot een vaste eenheid samengebracht. Van deze eenheden worden twaalf stuks tot een verleg eenheid verbonden. Het voordeel van deze werkwijze ligt vooral in zijn hoge efficiency. Met de zeskantige verbandsteen wordt voor de eerste keer het verleggen gemekaniseerd en aanzienlijk gerationaliseerd. Maar niet alleen ekonomische faktoren overtuigen , ook de esthetische vorm spreekt in het voordeel van deze nieuwe steen .
. . .onmiddellijk geplaatst.
•
NIEUW'GLU N0WEAU>LS12 ECHO-VLOERELEMENTEN IN GEWAPEND BETON MET GLADDE ONDERZIJDE MOOI EN PRIJSGUNSTIG
DES ELEMENTS DE PLANCHER ECHO EN BETON ARME AVEC UN DESSOUS LISSE BEAUX ET AVANTAGEUX
ECHO-vloerelementen met gladde onderzijde behoeven geen extra afwerking boven kelders, toonzalen. werkhuizen enz. Waar een fijnere afwerking wenselijk is, kan dit gebeuren met druppelvormig spuitwerk of alle vormen van stukadoorswerk.
Des éléments de plancher ECHO d'un dessous lisse, appliqués sur caves, salles d'expositions, des ateliers etc..., n'exigent pas un finissage supplémentaire. Si un finissage menu est désirable, on peut appliquer la projection des gouttelettes ou des autres stucages.
Het Echo-vloerensysteem geeft enorme kostenbesparingen daar er geen drukiaag nodig is om de nodige stabiliteit te bekomen en er voor VS-elementen geen stutting nodig is. Ook de snellere plaatsing van de 60 cm brede elementen is een voornaam pluspunt.
Le système des planchers Echo vous garantit des épargnes de frais énormes: la chape de compression. nécessaire pour la stabilité, est supprimée et des étançons pour des éléments PC sont inutiles. Le placement plus rapide des éléments de 60 cm de large sera à votre avantage.
Naast uitgebreide dokumentatie. verstrekt Echo-studiedienst U gaarne advies en volledige informatie. Al deze diensten evenals het opmaken van legplannen en berekeningen volgens de Belgische normen, alsook het maken van prijsofferten behoren tot ons gratis servicepakket.
S.A. ECHO N. V. Zwaluwstraat 25 2
A part d'une documentation complète, notre bureau d'études vous donnera tous les avis et les informations complètes. Ces avis. faire les plans de pose et des calculs selon les normes Belges de même que la rédaction d'offres sont des prestations gratuites comprises dans le service Echo.
3530 HOUTHALEN TEL. 011 /356551 TELEX 39545
3
LIEGE
GROUPE URBANISME ET ARCHITECTURE-
PAVES, DALLES, MARCHES, MARGELLES, MODULES. Les spécialistes du Blanc de Bierges vous invitent à venir vous informer, sur les lieux mêmes de sa fabrication, au centre du Brabant (de préférence sur rendez-vous - tél. 010/41.64.71). Vous y trouverez une réponse originale et personnalisée à vos problèmes d’aménagements extérieurs. Vous y serez accueillis tous les jours ouvrables de 9h à 12h et de 14h à 18h et le samedi matin (sur rendez-vous uniquement).
S.A. ANC. ETS. JEAN DELVAUX ROUTE PROVINCIALE
215
1301 BIERGES -WAVRE - TEL : 010-41.64.71
Avant de venir vous voir, je souhaite être documenté sur le Blanc de Bierges
Nom:
Profession :
Adresse : Code postal-Ville;
4
Province:
R o D A L
P.V.B.A. S.P.R.L.
VLOERENFABRIEK
KAPELLE 0/d BOS 2921 - NIEUWENRODE TEL. 015/711359 - 711437 FABRIKATIE VLOEREN 20/20 - 30/30 - 40/40 CEMENTDALLEN 30/30 SILEXDALLEN 30/30 - 40/40 - 50/50 TERRASDALLEN 40/40
FABRICATION CARRELAGES 20/20 - 30/30 - 40/40 DALLES EN BETON 30/30 DALLES EN SILEX 30/30 - 40/40 - 50/50 DALLES POUR TERRASSES 40/40
DE CE JOUR
NU OOK
BETONKLINKERS PAVES EN BETON 220
-
107
-
70
GRIJS - ZWART - ROOD - GEEL • GRIS - NOIR - ROUGE - JAUNE
5
Fabrieken, sporthallen, bureau-complexen, sporttribunes, enz... Vraag prijs zonder verbintenis.
BOUW ECONOMISCH, BOUW MET DE GEPREFABRICEERDE BETONELEMENTEN VAN DE
N.V. BETONFABRIEK GOUDEZEUNE, POPERINGESTRAAT 2 TE 8948 KEMMEL (tel. 057/44 48 33). 6
g m m lU
Plannen maken rs papierenwerk... ze uitvoeren is hééi iets anders ! Aannemers en specialisten in de wegenbouw nemen geen risico. Zij eisen en gebruiken betonprodukten die het resultaat zijn van een jarenlange ervaring... betonprodukten BETONAC : Kontroleputten, straatgoten, waterslokkers e.a. die kwaliteit garanderen ! Aannemers, architekten, besturen en handelaars kiezen hun pasklare betonelementen voor waterzuivering bij BETONAC ! Beproefde systemen voor mechanische bestrijding van afvalwaters... Septictanks, oxydatiebedden, emscherputten en vetvangers die problemen voorkomen !
Faire des plans... c’est facile... Les réaliser... c’est une autre paire de manches ! Les entrepreneurs et les spécialistes de la construction routière n'aiment pas le risque. C'est pourquoi ils exigent des produits en béton, qui sont le fruit d'une longue expérience... des produits BETONAC. Les chambres de visite, les égouts, les aqueducs, etc. de marque BETONAC sont une garantie de qualité ! Les entrepreneurs, les architectes, les administrations publiques.les négociants en matériaux de construction emploient les éléments préfabriqués en béton marque BETONAC pour les Installations d épuration d'eau ! BETONAC vous offre un éventail d'installations de traitement mécanique des eaux résiduaires : fosses septiques, lits d'oxydation, fosses à décantation, récupérateur de graisse, etc.
VLUGGE SERVICE ! TECHNISCHE HULP bij plaatsing ! SERVICE RAPIDE ! ASSISTANCE TECHNIQUE lors de la mise en place !
TONAC
C’est le synonyme des produits en béton de première qualité répondant à toutes les normes légales, entre autres à celles imposées par le Ministére de la Santé Publique
Kwaliteits-betonprodukten die voldoen aan àlle wettelijke voorschriften o.a. van het Ministerie van Volksgezondheid.
Hasseltse Weg 106A 3800 Sint-Truiden Tel. (011) 674511 (71.)
B
Mag ik vrijblijvend : \ — uw vertegenwoordiger ontvangen — uw dokumentatie ter inzage Sans engagement de ma part, je vous prie : — d'envoyer un délégué — de m'adresser de la documentation Firma/Naam : Nom de l'entreprise Adres : ................................................................ Adresse :
(
deze bon onverwijld, terug) (prière de nous renvoyer ce coupon réponse aujourd’hui même)
( Stuur
m m
7
Clôture normande traditionnelle TYPE : 9
Z
Traditionele normandische afsluiting
35
TYPE : 9
35
Plus de 250 modèles de clôtures
Meer dan 250 modellen van afsluitingen
Catalogue sur demandeDevis gratuits
Katalogus op aanvraag — Gratis prijsberekeningen
Afsluitingen
poelaert
Bureaus en werkplaatsen :
Clôtures
Bureaux et chantiers ;
Schepdaalstraat 16 - 1530 Herfelingen TEL. 054/55 64 15 - 56 66 66
8
Z
T
EL SOLO Un élément nouveau pour la préfabrication d’ossatures de bâtiments
RUE
REBONMOULIN, 16
m
Souplesse Fonctionnelle Souplesse architecturale Souplesse d'exécution Rapidité d'exécution EL SOLO permet la rationali-
5300 - CINEY * TEL 083/21.29.01 * TELEX 59169 RONVO B.
9
[
c
D
is het nieuwe revolutionaire betonprodukt met
glasvezelversterking (G.R.C.)
Wij gaan door : na dragende bouwelementen produceren wij thans draagbare ele eOdhieL^ Eee5d betekent immers 80 % gewichtsbesparing. menten : Verder vindt U alle voordelen terug van goede betonpanelen ; t.t.z. onbrandbaar, waterdicht, weervast, decoratief, op maat, etc... etc.
Consulteer ons nog vandaag : GROUP
SEGHER5
SEGHERS
BETON
NAAMLOZE VENNOOTSCHAP
Brug Zuid 29
10
9880 Aalter
tel. : 091/74.29.41 telex : sebe-b - 11380
PPB ^TPfuir u inj
U IRJl
Les Planchers PPB ISOBOX et PPB FIBRALITH sont des compo sants à haute performance thermique kp = 0,35 à 0,98 w/m2‘>C conçus pour réduire la péni bilité et obtenir des gains de temps à la pose (coupe jusqu’à 2 m) Les entrevous PPB FIBRALITH sont livrés sous housse plastique.
De vloeren met PPB ISOBOX en PPB FIBRALITH zijn thermisch hoogwaardige bouwelementen kp = 0,35 tot 0,98 w/m2+c speciaal ontworpen voor een eenvoudige en tijdbesparende plaatsing (Lengte tot 2 m). De PPB FIBRALITH vulelementen worden geleverd onder plastic hoes.
I t
i
ET
J
ilÜQQÛÛ
I
I
♦
T
I
ISO 4 -1200
ISO 4 • 600
ISO 15- P1/P2
ISO 15 - P3
Plancher PPB ISO BOX 1200 spécial vide sani taire. Languette épaisseur 4 cm. Dérogation couture - coupe 1.20 m - kp = 0.61 w/m^
Rancher PPB ISOBOX 600 alvéolé à languette 3 cm. Coupe 60 cm. Protection incendie avec enduit plâtre armé - kp = 0.35 à 0,41 w/m^C
PPB ISOBOX 1200 speciaal voor kruip ruimte met 4 cm dikke zooloverla^ing lengte 1^ m - kp — 0,61 w/m^ + c.
PPB ISOBOX vloer met holte en 3 cm dik ke zooloverlapping. Breedte 60 cm brand beveiliging met gew^>ende pleisterlaag ■ kp —0,35 tot 0,41 w/m^ +c.
Plancher PPB FIBRALITH P1-P2 spécial haut de sous-sol. Coupe 2 mètres. Protection incendie intégrée. Coupe feu 112 heure (P.V. n"75-10331 du 04.12.75 - CSTB)kp = 0.69 à 0.98 w/M?"C.
Plancher PPB FIBRALITH P3 spécial haut rez-de-chaussée et sous-toiture Enduit plâtre directement en sous-face avec joints traités avec RIFUSI. Coupe 1 m. Coupe feu 1/2 heure sans enduit plâtre, kp - 0.55 à 0.74 w/m?“C
PPB FIBRALITH vloer speciaal voor bo ven kelderverdieping. Lengte 2 meter. Ingebouwde brandbeveiliging. Vuurwerend gerurende 1/2 uur fp.v. nr. 75-10331 van 4.12.75 - CSTB) ■ kp - 0,69 tot 0.98 w/m^ + c.
PPB FIBRALITH vloer speciaal voor bo ven benedenverdieping en zolderverdie ping. Pleisterlaag direct op onderkant met RIFUSI behandel de voegen. Lengte 1 m. Vuurwerend gedurende 1/2 uur zonder pleisterlaag - kp — 0,55 tot 0,75 w/m^ + c.
oXKo' (^OS o
o
pYoX-.
o) o) o) Co r-. 9'
o
‘’^oKo o
liste sur simple demande
E3PPB
BBHUN
oYo
lijst op verzoek
O*
c
10 E
1 52, Chaussée de Dinant/51 70 BURNOT-PROFONDEVILLE/Tél.081 /41.14.60-41.26.50 USINE/FABRIEK : 37, rue Jos Wauters/5100 JAMBES/Tél. 081/30.05.93 Télex ; 59319
£
Avec sa gamme de ciments Portland gris P 30, P 40 et P 50, ses ciments Portland blancs BLANCBEL P 40 et P 50, ainsi que ses ciments métallurgiques HK 40, HL 30 et LK 30, C.B.R. couvre tous les besoins de la con struction. Ces ciments sont adaptés à vos exigences prix/performances de qualité et de ren dement.
Grijs Portiandcement P 30, P 40 en P 50. Wit Portiandcement «BLANCBEL» P 40 en P 50. Metaalcement LK 30, HL 30, HK 40. Met dit gamma cementtypes voldoet C.B.R. volledig aan alle eisen gesteld in de bouwwereld. Deze cementen zijn aangepast aan uw eisen prijs/prestatie.
S.A. CIMENTERIES CBR CEMENTBEDRIJVEN N.V.
Chaussée de La Huipe, 185 Terhulpsesteenweg 185 1170 Bruxelles 1170 Brussel Tel. : 02/673.98.70 Son service Promotion vous offre toute assistance
12
Haar Technische Promotiedienst staat te uwer beschikking
FERROTONGARAGE %
I MONOBLOK-gaDeze rage wordt uit een stuk in gewapend sierbeton vervaardigd.
eveneens in te richten ais — KANTOOR — BERGPLAATS — TUINHUISJE — ELEKTRICITEITSKABINE — ENZ.
een snelle en goedkope oplossing !
Betonindustrie
Betonindustrie
G. CHAMPAGNE
J. VIOLON & C°
Luikersteenweg 97 011/67 55 11 ST.-TRUIDEN
Industriepark - Postbus 45 054/33 38 37 NINOVE
^kkB
^kke
betonkon- constructions strukties en béton het meest ekonomische van de gespecialiseerde bouwprocédés
Ie plus économique des procédés spéciaux de construction I s N
Vaicke en Zoon, Rodenbachstraat 22, 8968 Vlamertinge tel. 057/20 25 01
T.M.
Betonlegging voor : • • • •
middenbermen fietspaden boordstenen watergreppels door een «up to date» machine :
Vori-Former uF-11
de
./a:
. JÂ ,HL^- 4'
:f is
G
■J:.
<«
I
'mm
,;Tf-
f
;r
V
?
r ,r»-
Iv:
I:
L
mrr f }|Î Î
y
I
-f
f
i.
A
4.
i| -1-,..
•
<
Bon terug te sturen naar
M/IlTEKILU'O OC < >
-c i;
■ï?
Ç-
MMC Leuvensesteenwcg 710-718 1030 Brussel tel. ; (02) 735 60 65 Afd. «Wegbekleding»
-
in
|kB
■
ÎÂ
)
-X
X
Aanstippen wat U wenst :
□ een uitvoerige dokumentatie □ een gedetailleerde offerte □ een bezoek van een vertegenwoordigers
Naam : Adres : Lokaliteit :
Firma : Tel. :
15
au service de la construction...
16
C’est du beau travail... très simple, vraiment pratique, rapide et bon marché !
le moyen par excellence pour lutter contre les dégâts des eaux, l’enlisement et la destruction des digues... les éléments de fossés )5
OMNIBETON JJ
Idéal pour les systèmes modernes d’assèchement. Par leur assemblage solide, les éléments en ”U” constituent un lit durable pour les fossés et cours d’eau, les empêchant de s’embouer et de se boucher. Ils sont inusables et très faciles à nettoyer. Rien qu’au point de vue de frais d’entretien, une solution formidable, et, de plus, une garantie de qualité à toute épreuve.
TOUS PRODUITS EN BETON POUR VOIRIE Kempische Steenweg 170 3500 HASSELT Tel. 011-22.14.61 - 22.12.44 Telex 39.439
Rue des Français 369 4300 ANS Tél. 041-63.54.13
omnibeton
HENKE
gamme de presses hermétiques pour dalles de fantaisie ou carreaux granito ou marbre jusqu’à 8 X 20 X 20 6 X 30 X 30 ou
Ne s’arrête jamais à un succès mais recherche le prochain
pour dalles de trottoir ou dalles de fantaisie : presses à dammage avec siiencieux ou hydrauiique 700 à 1200 T. jusqu’à 4 X 30 X 30
à la sortie de la presse enlevage automatique lavage direct fabrication tuyaux et grands éléments pondeuse Trip : 0 jusqu’à 3,5 m hauteur jusqu’à 2,75 m «Silenta 1000/7
machines pour éléments d’escalier
r. ««Il «tt. *«' gréseuses automatiques jusqu’à 3 X 20 X 20 2 X 30 X 30 ou
Votre investissement est trop important pour ne pas consulter Henke.
ETUDE D’IMPLANTATION VENTE ET ENTRETIEN D’UN PROGRAMME TRES ETENDU POUR L’INDUSTRIE DU BETON
AALST 18
Tél. 053/70 18 91 — Telex 12323 kareelstraat 116 — 9300 aalst
SPECIALIST IN ’’echte J)
ARGEXBLOKKEN
Geen «vreemde» toeslagstoffen : dus kwaliteit 39 X 19 X 29 HOL 39 X 19 X 19 HOL OF VOL
VERPAKT MET STAALBAND ZONDER PALET AF FABRIEK OF FRANCO
39 X 19 X 14 HOL OF VOL
MEKANISCH GELOST
39 X 19 X
OOK ALS ZICHTMETSELWERK
9 VOL
3 X BETERE ISOLATIE DAN BAKSTEEN 3 X SNELLER VERWERKT DAN BAKSTEEN HOGE BRANDWEERSTAND - NAGELBAAR VOORDELIG IN AANKOOP - HOGE DRUKB E N O R - ERKENNING WEERSTAND
Voor Inlichtingen, dokumentatie en prijs :
ONKLOPBAAR IN KWALITEIT VOOR LAGE PRIJS
031/58.43.76
Lossingstr. Brug 14 2120 schoten
BETONKLINKERS PAVES EN BETON 220
X
107
X
100
220 x 107 x80 220 X 107 X 70 220
X
220
X
Avmi
80
In verschillende kleuren En diverses couleurs
Fabrikatieprogramma - Programme de fabrication : — betonbuizen — tuyaux en béton — bezoekputten — chambres de visite — boordstenen — bordures — betondallen — dalles en béton — prefabgarages — garages préfabriqués — enz. — etc.
N.V. AVANTI Oostmallesteenweg 191 2310 RIJKEVORSEL tel. 031/12.08.47 telex : 31672
19
”BENOR' i: ' * «R' '•'
r ,
■i
??r ■\
m
y
\ 9 ..
tï; . *K,
l!i
I'Tt
A
S:feÉSi»ï i!i:
i’v-'* ;
>.Ü
I .
S¥'
»'■>
• •
!
’cs * .'Wt V
3
*5
f
\
^ -t
I
«
□ f;>'
9 ■•;
•. 1
i>
»
> C ' ^ .--yx. ^■-.•••s. . *
)
‘ Vfrgi ' #? •
'i
POUR CONSTRUIRE 4 EN TOUTE -=r QUIETUDE ! 1
f:
«
OM IN ALLE ZEKERHEID TE BOUWEN !LJ
BENOR 1
ALBETON P.V.B.A. Lossingstraat Brug 14
2
BETORIX S.A. Services Commerciaux : Chaussée de La Hulpe 185
3
1170 BRUXELLES
6
DE CLERCQ N.V. 8800 ROESELARE
FA DEPAUW P.V.B.A. Cyriel Buyssestraat 1
Kortrijkstraat 121
8520 LAUWE
Rue de Wallonie 24 1170 BRUXELLES
BLOCBETON S.A.
Veldstraat 166
2921 NIEUWENRODE
9 LITHOBETON S.A.
Zoning Industriel de la Basse Sambre
5
Molenstraat 60
8 EDELBETON P.V.B.A.
C B R YTONG Services Commerciaux : Chaussée de La Hulpe 185
4
7 DE SMEDT BETON P.V.B.A.
2120 SCHOTEN
9850 NEVELE
7420 BAUDOUR
10 FA SCHEYS Diestse steenweg 85
3212 LUBBEEK
5730 MALONNE
11 J. STEVENS P.V.B.A. Heiken 17
2168 St-LENAARTS
12 J. VIOLON & C° P.V.B.A. Beneden Industriepark Postbus 7
9400 NINOVE
SCHEYS o M
B E
een nieuwe orientetie ... une nouvelle orientation .
ZWAAR
’.>•
1
♦
L ICHT
4C
LOURD E E O O)
90-140-190 mm
millimeter
+
blok.
bloo millimëtrlQue.
(IhenorI) Diestsesteenweg 85, 3212-Lubbeek
Tel. 016/634026.633343 .
22
OBOURG Les Ciments d’Obourg ont le souci permanent de mettre sur le marché une gamme toujours plus étendue de ciments qui répondent aux besoins spécifiques des utilisateurs. • Ciments Portland P30 P40 P50 • Ciments de haut fourneau HL30 HK40 Bureau de vente : Boulevard du Régent, 46-1000 BRUXELLES Tél.;(02) 512 30 50 (101.)
23
newa techniek nv deurne (antw.) belcrownlaan 44 B-2100 deurne
tel.: (031)24 8460 telex: 32945
mengers.
centrales à béton
blokkenmachines
machines à blocs
dallenpersen boordsteen machines betontransportbanen trillers, triltafels
24
presses à dalles machines à bordures bennes transporteuses vibrateurs. tables vibrantes
weeginrichtingen
installations de pesage
doseerinrichtingen
installations de dosage
buizenvormen
ALLES VOOR DE BETONINDUSTRIE TOUT POUR L’INDUSTRIE DU BETON
malaxeurs,
mengcentrales
Stoffilters transportbanden transpo rtschroeven laboratoriumapparatuur
moules à tuyaux filtres bandes transporteuses vis transporteuses appareils de laboratoire
GSDoddd© kafeScfû©:
*
Bra gjD®©w©s©DË)©'G(ô)ra sBnra DBcêtoG
D
w©[?g]©ra xîi;v©DraDgj cö)m(ä©[?DüCö)cfl(ä D ®raw©[?\^(ó)®©Gfe)gi®D^
? uw kabine * eurobeton ontwikkelde hiervoor een gebreveteerde bekisting Glasvezel beton is in de bouwwereld een vertrouwd begrip aan het worden. Het dankt zijn hoge mechanische en fysische kwaliteiten aan de alkalibestendige ”cem-fil” glasvezel die door Pilkington - England ontwikkeld werd.
Er is trouwens ook geen gevaar voor korrosie of roestvorming. De wapening bestaat immers uitsluitend uit glasvezel.
Eurobeton is hiervoor licentiehouder voor Benelux.
Deze kabines kunnen, volgens uw wensen, volledig uit gerust geleverd worden, voorzien van deuren, ramen, veiligheidsglas, enz.
Deze nieuwe betonsoort wordt in een dunne laag van 1 cm gespoten op een speciale pneumatische bekisting zodat naadloze cellen ontstaan.
Voor het ogenblik zijn 3 basis-modellen voorzien, ge baseerd op de 3 volgende lengten :
Door hun gebogen schaalvorm en door de glasvezelwapening zijn ze in staat hoge stootkrachten op te vangen.
1,5 m - 3 m - 4,5 m - breedte : 1,5 m - nuttige hoogte in de cel : 2,6 m.
eurobeton n.v. Vaartstraat 13
2251 Zandhoven
Tel. 031/84.36.21
architektonisch beton - glasvezelbeton
Druk uw kosten:giet geen vloeren meer. Gebruik ERGON SP vloerplaten in voorgespannen beton. DatisvoordeligsK
en
''art
““"W-n, Oor
ew.
ERGON SP platen in voorgespannen beton zijn een rationele oplossing voor alle vloeren ; snel en goedkoop. • Zij worden zonder schoren geplaatst - een eerste belangrijke besparing. • De verbindingsvoeg tussen de platen maakt de aanwending van een druklaag overbodig. • De vlakke onderkant vereist geen verdere afwerking. ERGON SP platen zijn verkrijgbaar in dikten van 16, 20, 27 of 32 cm en op elke gewenste lengte tot 14,40 m. Zij kunnen tot 1.500 kg overlast per m^ opnemen. 28
De levertijd op de werf is uiterst kort en de plaatsing kan naar keuze door u of door ons verricht worden. Maak gebruik van de opvallende eigen schappen van ERGON SP platen. Vraag ons om inlichtingen. Per telefoon of schriftelijk. Wij hebben een oplossing voor uw probleem. CBR Cementbedrijven - ERGON Promotie Dienst - Terhulpsesteenweg 185 1170 Brussel-Tel. 673 98 70.
RCDN
[es
, du ~
=.:r
-r~'-=-~O-:::~
o Ï
"«
a:
"«a: -'
'"wz
"
,,-~
,~ ...~
- décoratives à souhait. - suppriment tout revêtement ultérieur. - utilisables tant à I'extérieur qu'à I'intérieur.
I:fJ-JïJI:lBRICK cette nouvelle technique basée sur un harmonieux mélange de tons nuancés dans une même fabrication est une exclusivité BLOC BETON.
29
^MASON
a VI
Machinefabriek Son Mason bv Industrieweg 25 Postbox 17 Son (Holland) Telefoon 00.31 (04990)2531 - 2790 Telex 51414
• Komplete installaties voor betonfabrieken. • Meng- en doseerinstallaties, betoncentrales. • Tunnelinstallaties voor dallen. • Klemmen voor wegeniswerken blokken - dallen - boordstenen betonstenen. • Vorminrichtingen, stempelplaten, spiegelplaten voor alle betonprodukten. • Onderlegplanken, palletten, stalenpallets. ^màêssk
• Installations complètes pour usines de béton. • Installations de malaxage et de do sage, centrales à béton. • Installations en «tunnel» pour dal les. • Pinces pour travaux de voirie blocs - dalles - bordures - pavés. • Moules, plaques-tampons, plaques-«miroirs» (belle face), pour tous produits en béton • Planches, palettes, palettes en acier.
t........
Komplete mechanisering voor de betonindustrie
Mécanisation complète pour l’industrie du béton
30
Small is beautiful..! Nieuwe architektuur vraagt nieuwe gevelelementen, architektonisch beton voor kleinschalige bouwwijzen.
Kinderkribbe - Machelen - 'Architektenalelier ' â&#x20AC;˘ Brussel
eurobeton n.v. Vaartstraat 13
2251 Zandhoven
Tel. 031/84.36.21
architektonisch beton - glasvezelbeton
31
beton
Tijdschrift van het Prefab-beton Revue du Béton préfabriqué
N. 48 DECEMBRE 1978 DECEMBER
Sommaire - Inhoud 33. Une Circulaire Ministérielle en faveur des Produits belges Een Ministeriële Circulaire om de Belgische Pro dukten te steunen 35. Des Brise-Lames en Béton Golfbrekers van Beton 38. Une nouvelle Crèche en Béton préfabriqué à Machelen Een prefab Kinderdagverblijf te Machelen 46. Nouvelles du B.I.B.M. Nieuws over het B.I.B.M. 48. Gustave Magnel et l'Avènement du Béton précon traint aux Etats-Unis (Ch. Zollman) Gustave Magnel en de Opkomst van het Spanbeton in de Verenigde Staten (Ch. Zollman) 96. Répertoire des Annonceurs Adverteerdersrepertorium Photo de couverture : Les brise-lames à la Côte beige sont protégés par les éléments en béton (voir article en page 35) Foto op Titelblad : De golfbrekers op de Belgische Kust worden be schermd met betonelementen (zie artikel op biz. 35).
Administratie - Rédaction - Publicité : Fédération de l'Industrie du Béton Bd. Aug. Reyers 207-209, 1040 Bruxelles T. 02/735.80.15 - C.C.P. n° 000-0028008-72 T.V.A. n° 407.408.809 Administratie - Redactie - Publiciteit Federatie van de Betonindustrie August Reyerslaan 207-209, 1040 Brussel T. 02/735.80.15 - P.C.R. 000-0028008-72 B.T.W. nr. 407.408.409 REDACTEUR EN CHEF — HOOFDREDAKTEUR : M W. Simons : Directeur de la FeBe Direkteur van de FeBe Affilié à ( Association des Journalistes Périodiques Belges et Etrangers • Union Professionnelle Reconnue Aangesloten bij het Verbond van Belgische en Buitenlandse Journalisten der Pe riodieke Pers - Erkende Beroepsvereniging
COMITE DE REDACTION — REDACTIECOMITE : MM. J. Helsen - J. Schmidt PUBLICITE — PUBLICITEIT : Mlle M.R. Roisin
Paraît cinq fois l’an - Verschijnt vijf maal per jaar Services de travaux publics de l'Etat, des provinces et des communes, sociétés de construction d'habitations sociales, ingénieurs-conseils, architectes, maîtres d’ouvrages, entreprises de construction, fabricants de béton et tous utilisateurs de produits en béton. Verspreiding : Staat-, Provincie- en gemeentelijke diensten voor openbare werken, maatschappijen voor sociale woning bouw, ingenieursbureaus, architecten, bouwheren, ondernemingen van bouwwerken, betonfabrikanten en alle gebruikers van betonwaren. Diffusion :
PRIX : 90 F PRIJS 32
Abonnement annuel : 400 F Jaarabonnement
Etranger : 600 F Buitenland
LES PRODUITS BELGES DOIVENT ETRES TRAITES SUR UN PIED D’EGALITE...
BELGISCHE PRODUKTEN DIENEN OP VOET VAN GELIJKHEID GEPLAATST...
Une circulaire du Ministère des Travaux Publics
Een circulaire van het Ministerie van Openbare Werken
La circulaire 5 12-8 1 du Ministère des Travaux Publics a déjà connu un retentissement certain - même jusque dans la presse journalière. Nous tenons cependant à la repro duire intégralement ici :
Circulaire 512-81 van het Ministerie van Openbare Werken, die reeds veel ruchtbaarheid verwierf - tot zelfs in de dagelijkse pers - willen wij hier toch integraal af
MINISTERE DES TRAVAUX PUBLICS Services Techniques Généraux
drukken ;
MINISTERIE VAN OPENBARE WERKEN Algemene Technische Diensten
1040 Brussel, IS september 1978
1040 Bruxelles, le IS septembre 1978 Rue de la Loi, I SS
Wetstraat, ISS
Circulaire n° S\2 - 81
Omzendbrief nr S12 - 81
A Messieurs les Chefs de Service,
Aan de Eieren Diensthoofden
Objet : Rédaction des cahiers spéciaux des charges Prescriptions écartant les produits de fabrication
Betreft : Opstellen van de bestekken Voorschriften waardoor de Produkten van Bel gisch fabrikaat worden uitgesloten
belge Les circulaires n° SI2-67 du 26.2.1974 etn° SI2-77 du S I.S.I976 ont attiré votre attention sur le fait que pour ce qui concerne les pierres naturelles de construction, il im portait, sauf cas exceptionnels à justifier, de prévoir l’utili sation de pierres pour la fourniture desquelles les carrières belges peuvent entrer en compétition avec les carrières étrangères.
De omzendbrieven nr S12-67 van 26.2.1974 en nr S12-77 van .31.S. 1976 hebben wat de natuurbouwsteen betreft, uw aandacht erop gevestigd dat het van belang is behoudens in te rechtvaardigen uitzonderlijke gevallen het gebruik voor te schrijven van natuursteen voor de levering waarvan de Belgische groeven met de buitenlandse groeven kunnen concurreren.
La même ligne de conduite doit évidemment être adop tée pour l’utilisation des produits préfabriqués.
Voor het gebruik van geprefabriceerde Produkten moet vanzelfsprekend dezelfde gedragslijn worden gevolgd.
Lorsque des normes belges existent, c’est évidemment à ces normes qu ’il convient de se référer, notamment pour ce qui concerne les dimensions.
Wanneer Belgische normen bestaan, dient men zich natuurlijk daaraan te houden, inzonderheid wat de afme tingen betreft.
Or, mon attention a été attirée notamment sur le fait
Welnu, men heeft mij er onder meer op attent gemaakt dat sommige bestekken, wat met name gebakken keien van het type ’’klinkerkei” of betonstraatstenen betreft, voorschriften inhielden, meer bijzonder ten aanzien van de afmetingen, die tot gevolg hadden dat de Produkten van Belgische fabrikaat werden uitgesloten, ofschoon ze aan de ter zake geldende normen beantwoorden.
que certains cahiers spéciaux des charges contenaient pour ce qui concerne des pavés cuits de type ’’klinkerkei” ou des pavés en béton notamment, des prescriptions telles, en particulier les dimensions, qu’elles avaient pour effet d’écarter les produits fabriqués en Belgique et répondant aux normes en la matière.
33
Dans certains cas les produits prévus et imposés étaient des produits couverts par un brevet étranger.
In sommige gevallen waren de vermelde en opgelegde Produkten door een buitenlands octrooi gedekt.
Il importe de mettre fin à de telles pratiques. S’il ne peut être question dans les cahiers spéciaux des charges de prévoir des clauses discriminatoires en faveur des produits belges, il va de soi qu’il ne peut être davantage question d’insérer des clauses ayant pour effet d'écarter ces pro duits.
Aan dergelijke praktijken dient een einde te worden gemaakt. Alhoewel in de bestekken geen discriminerende bepalingen ter begunstiging van de Belgische Produkten mogen voorkomen spreekt het vanzelf dat er evenmin sprake kan zijn van de inlassing van bepalingen waardoor deze Produkten worden uitgesloten.
Par ailleurs, des cahiers spéciaux des charges se réfèrent parfois à des normes qui ne sont plus d’application. C’est ainsi que pour certains produits en béton, des cahiers spéciaux des charges se réfèrent encore à la norme NBN 269 qui a été remplacée depuis 1974 par la NBN B 21Ul.
Bovendien verwijzen de bestekken soms naar normen die niet meer van toepassing zijn. 7.o zijn er bestekken die voor sommige betonprodukten nog verwijzen naar de norm NBN 269, die sinds 1974 door de norm NBN B 21-M I is vervangen.
II convient également de veiller à éviter de telles erreurs en se référant aux normes qui sont d’application.
Er dient dus insgelijks zorg voor worden gedragen dat dergelijke vergissingen worden vermeden, door te verwij zen naar de van toepassing zijnde normen.
Il va de soi que les remarques qui précèdent visent non seulement les cahiers spéciaux des charges dressés par les Services du Ministère des Travaux Publics, mais égale ment ceux des organismes qui en dépendent, ainsi que ceux relatifs à des travaux subsidiés par le Département.
Het spreekt vanzelf dat hiwenstaande opmerkingen niet alleen gelden voor de door de Diensten van het Ministerie van Openbare Werken opgestelde bestekken, maar ook voor die van de door dat Ministerie gecontroleerde instel lingen, alsmede voor die met betrekking tot de door het departement gesubsidieerde werken.
Pour le Ministre : Ee Secrétaire Général, tr. R. DE PAEPE.
Voor de Minister : D e S ec re ta ris-G en era al, ir. R. DE PAEPE.
De FeBe Prijsherzieningsindex
L’Indice de Révision des Prix FeBe
Indice de révision des prix utilisé par les fabricants de béton affiliés à la FeBe dans leurs rapports commerciaux. Sur base 1969 = 100, il s’établit comme suit :
Prijsherzieningsindex gebruikt door de bij de FeBe aangesloten betonfabrikanten in hun handelsbetrekkingen. Met 1969 = 100, ziet deze er als volgt uit : 1978
mars avril mai juin juillet août septembre octobre
243,72 243,72 247,82 254,11 254,11 254,11 254,11 254,11 254,11 254,11
januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober
novembre décembre
258,40 258,40
november december
janvier février
34
Le BĂŠton aide Ă vaincre la mer
Beton helpt de zee te bedwingen
Les jetées le long de la côte belge — parfois dé nommées également «brise-lames» — ont été recou vertes de tout temps de blocs de calcaire, grossière ment taillés, dont les dimensions moyennes variaient entre 0,9 et 1,10 m (longueur), 0,40 et 0,45 m (largeur) et 0,20 et 0,25 m (épaisseur). Alors que ces blocs étaient auparavant souvent «calés» entre des piquets de bois, ils sont aujourd’hui maçonnés et rejointoyés à l’aide de mortier de ciment. Parfois aussi les joints sont remplis de gravier amalgamé par de l’asphalte.
De strandhoofden — ook wel eens «golfbrekers» genoemd — op de Belgische Kust werden van oudsher bekleed met ruw behouwen kalkbreukstenen, waarvan de gemiddelde afmetingen schom melden tussen 0,90 en 1,10 m (lengte), 0,40 en 0,45 m (breedte) en 0,20 en 0,25 m (dikte). Wanneer die blokken vroeger meestal opgesloten werden tussen houten palenrijen of staken, worden ze thans gemet seld en gevoegd met cementmortel ; soms ook wor den de voegen gevuld met steenslag of grint dat met asfalt wordt gepenetreerd.
Les difficultés de fabrication et de livraison de ces pierres naturelles ont amené le «Service de la Côte» à trouver un matériau de remplacement. C’est la raison pour laquelle, depuis quelques années les «briselames» sont également érigés à l’aide de blocs mas sifs de béton lourd. Ces blocs (dont les dimensions sont de 1,00 X 0,40 X 0,25 m) pèsent chacun 250 kg et le béton a donc une densité de près de 2.500 kg/m^.
Moeilijkheden bij de vervaardiging en de levering van die natuurstenen hebben de «Dienst der Kust» er toe aangezet naar een vervangingsmateriaal uit te zien. Daarom worden deze strandhoofden sinds en kele jaren ook uitgevoerd met blokken in zogeheten «cyclopenbeton». Deze blokken (met afmetingen ; 1,00 X 0,40 X 0,25 m) wegen elk 250 kg en het beton heeft dus een dichtheid van bij de 2.500 kg/m^.
a.
Leur aspect est caractérisé par la présence dans la surface supérieure visible de concassés de calibre 100/180, qui doivent couvrir au moins 50 % de cette surface, en vue de conserver au maximum l’aspect de la pierre naturelle originelle.
Hun uitzicht wordt bepaald door de aanwezigheid, in het zichtbare bovenvlak, van breukstenen, kaliber 100/180, die minstens 50 % van deze oppervlakte moeten innemen. Dit met de bedoeling de originele behouwen natuursteen na te bootsen.
La forme trapézoïdale des blocs facilite leur rejointoiement ainsi que leur pose sur un lit de gravier ou de concassés ou encore de mortier de ciment.
De lichtelijke schuine stand van de zijvlakken ver gemakkelijkt het plaatsen en het inbedden van de blokken op een grint- of steenslagbed of in een cementmortelbed.
Grâce à son infinie malléabilité, le béton a une fois de plus fourni la solution à un problème critique.
Ook in dit geval leverde de veelzijdigheid van het materiaal beton de oplossing voor een kritiek pro bleem.
37
Een Prefab
Une Crèche
Kinderdagverblijf
et un
centre de santé
en
gezondheidscentrum
à Machelen en béton préfabriqué
te Machelen
l.orsqii’aii début des années septante, l’Administration eoni-
Toen in het begin der jaren zeventig het Gemeentebestuur
munale de Machelen conçut le plan de construire une crèche
Machelen het plan opvatte een kinderdagverblijf met konsultatie
adjointe d’un centre de consultation et de santé, la situation était
en gezondheidscentrum op te richten was de situatie verschillend
différente d’aujourd’hui.
van deze van vandaag.
Il y avait à cette époque un grand besoin de crèches surtout pour y héberger des nourrissons de 0 à 3 ans principalement en raison du fait que le chômage sévissait relativement peu parmi les
De vraag naar opvang voor kinderen, en zeker voor peuters
femmes. Il fut donc décidé de construire une crèche pouvant
van 0 tot 3 jaar, was groot o.m. gezien de quasi totale tewerk stelling, ook der vrouwen. De politiek t.o.v. deze opvang was de
recueillir une cinquantaine d’enfants.
oprichting van kinderdagverblijven voor een 30-tal kinderen. A cette époque naissait également le plan de construire plu sieurs crèches à Bruxelles et l’on vit d’ailleurs naître une série de crèches dans tout le pays. Il y avait de l’empressement à répondre à la demande. Dit die tijd dateert ook het peuterplan voor Brussel en een Le choix de l’Administration communale de Machelen se porta sur un bureau d’architectes qui était intéressé à ce moment au problème d’hébergement des nourrissons et avait participé à
architektenbureau dat op dat ogenblik volop in de ’’peuterprohlematiek" stond en aan de basis lag van een hele reglemen tering en normen voor het Nationaal Werk voor Kinderwelzijn.
l’élaboration d’une série de réglementations et de normes pour l’Office National de l’Enfance. Le projet fut rapidement mis au point, mais dut naturellement suivre le long cheminement de tous les projets réalisés par l’Etat
Het Projekt kwam dan ook spoedig klaar maar ging natuurlijk de lijdensweg op van alle projekten die gerealiseerd worden door
ou les communes.
Staat of gemeenten.
Le calendrier des travaux fut le suivant ;
Hier volgt de kalender :
- avant-projet - approbation - adjudication du gros oeuvre et de la finition
1973 janvier mai
1975
- réadjudication partielle janvier - adjudication du mobilier et de l’équipement intérieur
1976
décembre
1976
1975
■ -
voorontwerp goedkeuring aanbesteding ruwbouw en aKverking gedeeltelijke heraanbesteding
1973 januari mei
januari - aanbest^ ding meubilair en losse uitrusting december
1975 1975 1976 1976
Après 5 ans, le bâtiment est prêt à entrer en fonctionnement, mais entretemps, la situation dans le pays a profondément
algemene toestand van het land is ondertussen grondig gewij
changé.
zigd.
38
Na 5 jaar is het gebouw klaar voor in gebruikname ; de
Programme ;
Programma :
Rez-de-chaussée :
Gelijkvloers ;
- consultation des nourrissons de l’O.N.E. ;
- konsultatie voor zuigelingen en peuters van het N.W.K. ;
- centre de santé pour écoles et entreprises, collectes de sang,
- gezondheidscentrum voor scholen en bedrijven, bloedinzame-
examens médicaux, etc...
ling, geneeskundige onderzoeken, enz...
- secrétariat central, cuisines et salles pour le personnel ;
- centraal sekretariaat, centrale keuken en personeelsruimten ;
- entrée et parkings, aire récréative.
- doorrit en parkings, speeltuin.
I er étage :
1 ste verdieping :
- cabinet de médecin pour la crèche ;
- dokterskabinet voor kinderdagverblijf ;
- locaux pour les nourrissons ;
- lokalen voor peuters ;
- terrasses-solariums.
- zonneterrassen.
2e étage :
2de verdieping :
- bureau de la direction ;
- bureau direktie ;
- locaux pour poupons et nourrissons ; - terrasses-solariums.
- lokalen voor zuigelingen en peuters ;
Bel étage :
Tussenverdieping :
- appartement pour concierge.
- woning huisbewaarder.
Caves :
Kelders :
- équipements techniques, entres autres buanderies et locaux
- technische ruimte o.in. was- en droogkelder.
- zonneterrassen.
annexes.
39
Conception de la construction
Konstruktieve opvatting
Fondations :
fundering :
Etant donné la présence d’une couche de remblai et d’un mauvais sous-sol, il a été opté pour une dalle de fondation, créant de ce fait un endroit centralisant les canalisations très dispersées.
Gezien de aanwezigheid van een opvullingslaag en slechte ondergrond werd geopteerd voor een funderingsplaat ; meteen werd een ruimte gecreëerd waar de zeer verspreide af- en toevoerleidingen gecentraliseerd werden.
Construction :
Opbouw :
En vue de répartir les charges, un squelette de 6 m x 6 m pourvu de murs intérieurs et extérieurs a été retenu, tandis que l’ensemble du bâtiment est modulé sur 60 cm.
Om de lasten te verdelen werd gekozen voor een skeletbouw met een stramien van 6 x 6 m met ingezette buiten en binnenwanden ; het gehele gebouw is gemoduleerd op 60 cm.
L’ensemble du projet a été conçu pour des éléments pré fabriqués en béton, tant pour le squelette que pour les murs extérieurs, et ce pour accélérer l’exécution des tra
Het geheel werd uitgetekend in geïndustrialiseerde beton elementen en dit zowel voor het skelet als voor de buiten panelen en dit om de snelheid van uitvoering te bevorde
vaux.
ren.
La partie du bâtiment se trouvant à proximité du garage existant et adjacente aux habitations existantes a été conçue de manière traditionnelle.
Het gedeelte boven en rond de bestaande garage en aanleunend bij de bestaande woningen werd traditioneel gepland.
40
Esthétique ;
Esthetiek :
l.a modulation de 60 cm, qui a été retenue, est appliquée dans l’ensemble du bâtiment : tant le squelette, que les éléments de planchers et les panneaux de façades ont été exécutés en modules de 60 cm.
De 60 cm modulatie is doorgetrokken in heel bet gebouw en zowel skelet, vloerelementen en gevelpanelen zijn op deze 60 cm totaal afgestemd.
Etant donné que les colonnes devaient soutenir tant les poutres transversales que longitudinales, l’on eut finale ment recours à une double colonne-cadre, de manière à éviter le recours aux consoles, qui auraient élargi la base.
Gezien de kolommen zowel de dwars- als de langbalken moesten schragen werd uiteindelijk gekozen voor een dubbele kolom in kadervorm zodat zowel konsolen als een verbrede basis vermeden werden.
Les éléments de façade et les fenêtres, modulés en 60 cm, réduisent l’échelle du bâtiment ce qui paraît nécessaire pour un jardin d’enfants. Cela confère un caractère intime à l’intérieur, et crée une atmosphère agréable.
De 60 cm gevelelementen en ramen verkleinen de schaal van het geheel, wat wel noodzakelijk was voor een peutertuin ; het geeft van binnenuit een geborgenheid die ook weer gunstig is voor de gehele sfeer.
Tous les éléments de construction ont été laissés appa rents, ainsi que les éléments en U des planchers portants, qui ont simplement été recouverts d’un crépi acoustique.
Aile bouwelementen zijn zichtbaar gelaten, de U-elementen die de dragende vloer vormen werden eveneens zicht baar gelaten en met een akoestisch crepi bespoten.
La gamme des couleurs de la décoration va du jaune au brun, en passant par le rouge, gamme de couleurs très attrayante pour les enfants.
De kleurengamma-decoratie gaat van het geel naar bruin over rood, zodat voor de kinderen een aantrekkelijke kleurengamma aanwezig is. 41
Les elements de plancher en béton précontraint sont laissés appa rents tant à l’intérieur qu’à l’extérieur.
De spanbetonnen vioerelcmentcn werden zowel binnen als buiten zichtbaar gelaten.
L’entrée a été exécutée en éléments de béton blanc : pavés et éléments d’escalier. De toegang werd uitgevoerd in elementen in wit beton : straatstenen en trapelementen.
Encore deux détails remarquables : le parking en pavés en béton 220 X 107 et dalles bétongazon, ainsi qu’un mur en claustras qui sépare un bac à sable du trafic.
Nog twee merkwaardige details ; de parking in straatstenen 220 X 107 en bcton-grasdallen en een claustramuur die cen zandbak van het verkeer afsluit.
Façade arrière et latérale.
Achter- en zijgevel.
Gros-oeuvre : Trabemac, Bruxelles
Ruwbouw en aankleding : Trabemac, Brussel
Architecte : Atelier d’architectes AA G. Léonard, D. Dehing et L. De Smedt 1090 Bruxelles
Architekt : Architektenateljee AA G. Léonard, D. Dehing en L. De Smedt 1090 Brussel
Etude de stabilité : Studiebureau E. Raes 9400 Ninove
Stabiliteitsstudie : Studiebureau E. Raes 9400 Ninove
Béton architectonique : N.V. Eurobeton Zandhoven - Massenhoven
Architektonisch beton : N.V. Eurobeton Zandhoven - Massenhoven
45
Nouvelles
Nieuws du
van het
Le 9e Congrès du Bureau International de l’Industrie du Béton s’est déroulé à Vienne du 8 au 13 octobre.
Het 9e Kongres van het Internationaal Bureau van de Betonwarenindustrie verliep te Wenen van 8-13 oktober.
Plus de 85 Belgesy assistaient parmi lesquels non moins de 77 personnes avaient profité du voyage en groupe orga nisé par la FeBe.
Meer dan 85 Belgen namen er aan deel, waarvan er niet minder dan 77 van de door de FeBe georganiseerde groepsreis hadden geprofiteerd.
Ce fut un congrès réussi : le cadre sympathique de la ville de Vienne ainsi que — facteur non négligeable — le temps ensoleillé qui se manifesta toute la semaine, ne furent pas étrangers à ce succès.
Het werd een suksesvol kongres, waartoe het bekoorlijk kader van de stad Wenen en, niet in het minst, het uitzon derlijk weer, dat de ganse week aanhield, ook bijdroegen.
Dans nos prochaines éditions, nous reviendrons encore à quelques exposés techniques présentés lors du Congrès.
In toekomstige nummers zullen wij nog terugkomen op sommige van de tijdens het kongres voorgedragen tech nische verslagen.
Le 10e Congrès du B.I.B.M. aura lieu en Israël en 1981.
Het 10de B.I.B.M.-Kongres zal plaatsgrijpen.
L’Assemblée Générale du B.I.B.M. décida également de confier le secrétariat du Bureau à la Fédération anglaise de l’Industrie du Béton.
De Algemene Vergadering van het B.I.B.M. besloot ook het sekretariaat van de vereniging toe te vertrouwen aan de Britse Federatie van de Betonindustrie.
L’adresse du secrétariat du B.I.B.M. devient donc dès à présent : 60, Charles Street, Leicester LE 1 1 FB,
Het adres van het B.I.B.M.-sekretariaat is dus van nu af aan : 60, Charles Street, Leicester LE 1 1 FB.
Le Directeur de la British Precast Concrete Federation, John P. Metcalfe, a été nommé Secrétaire-Général du B.I.B.M.
De Direkteur van de British Precast Concrete Federation, John P. Metcalfe, werd aangesteld tot sekretaris-generaal van het B.I.B.M.
Le nouveau Présidentdu B.I.B.M.estM. John H. Wettern.
Als Voorzitter van het B.I.B.M. werd de heer John H. Wettern verkozen.
M. Wettern qui — il convient de le souligner— a étudié dans sa jeunesse à l’Université de Bruxelles, s’exprime donc facilement dans cette langue (et bien d’autres) et est Chairman de l’usine de produits en béton Mono Concrete Ltd, bien connue en Angleterre et sur le continent.
J.P. Metcalfe
46
in
1981
in
Israël
De heer Wettern die, het weze aangestipt, in zijn jeugd aan de Brusselse Universiteit studeerde en op een goede talenkennis kan bogen is Chairman van de bekende Britse betonwarenonderneming, Mono Concrete Ltd, die ook ge kend is op het vasteland.
J.H. Wettern
Avez-vous déjà votre RELIURE ?
Hebt
Classées dans la reliure beton, vos revues ne s’égarent pas et l’informa tion qu’elles contiennent est plus facilement accessible.
Wanneer U uw tijdschriften opbergt in de speciale beton-kaft, gaan ze niet verloren en is uw informatiebron, die ons tijdschrift tenslotte is, veel toe gankelijker.
Vous pouvez obtenir ces classeurs en ver sant la somme de 250 F, T.V.A. incluse, au c.c.p. n° 000-0028008-72, de le FeBe, 207-209, boul. A. Reyers - 1040 Bruxelles. Vous recevrez la facture et le classeur par même courrier.
Deze kaften kunnen bekomen worden door storting van 250 F, B.T.W. inbegrepen, op p.c.r. nr. 000-0028008-72 van de FeBe, 207-209, Aug. Reyerslaan - 1040 Brussel. Een faktuur en de kaft komen U toe per kerende post.
U
reeds uw VERZAMELMAP ?
47
L’INFLUENCE DE MAGNEL SUR L’AVENEMENT DU BETON PRECONTRAINT AUX ETATS-UNIS par
MAGNEES INVLOED OP DE OPKOMST VAN HET SPANBETON IN DE VERENIGDE STATEN
Charles C. ZoIIman
door
Director of Engineering Urban Engineers of Maryland, Inc.
Introduction de l’éditeur
Inleiding van de uitgever
Pour notre numéro de fin d’année, nous avons cru bon de sortir quelque peu des sentiers battus.
Voor ons eindejaarsnummer hebben wij gedacht er goed aan te doen enigszins van de door ons normaal bewandelde paden af te wijken.
Deux articles parus il ya quelques mois dans le magazine américain «Journal of the Prestressed Concrete Institute» attirèrent notre attention ; ils étaient consacrés à l’avène ment du béton précontraint aux Etats-Unis et à l’influence prépondérante du Professeur Magnel sur cet événement.
Twee vóór enkele maanden in het Amerikaans maga zine «Journal of the Prestressed Concrete Institute» ver schenen artikelen trokken onze aandacht : zij waren ge wijd aan de opkomst van het spanbeton in de V.S.A. en aan de beslissende invloed die Professor Magnel hierop had.
Nous reçûmes avec enthousiasme l’autorisation de re produire cet article, tant de la part de l’éditeur que de l’auteur ; nous présentons celui-ci brièvement ci-après ; Charles C. ZoIIman est un ancien étudiant du Prof. Magnel, qui fut diplômé ingénieur-architecte en 1939. Jusqu’en mai 1940, il participa aux travaux de la jonction Nord-Sud à Bruxelles et s’enfuit au début de l’année 1941 vers les Etats-Unis. Il devint plus tard le représentant «officieux» du Prof. Magnel aux Etats-Unis. Le «Dela ware County Chapter» de la «Pennsylvania Society of Professional Engineers» le nomma en 1973 «Ingénieur de l’Année en mentionnant ; «...pour son activité fé conde sur le plan de la conception, du calcul et de la gestion de nombreux ouvrages d’art de génie civil ; pour ses qualités de novateur, dans le domaine de la con struction de ponts en béton précontraint et son engage ment personnel en tant que professeur de la théorie du béton précontraint » , Nous espérons que vous trouverez autant de plaisir que nous qui l’avons traduit, dans la lecture de ce texte capti
De toelating om deze tekst af te drukken kregen wij, met veel enthousiasme, van uitgever en auteur ; deze laatste stellen we hier even voor : Charles C. ZoIIman is een oud-student van Prof. Magnel, die in 1939 afstudeerde als ingenieur-architect. Hij werkte tot mei 1940 aan de Brusselse N.Z.-verbinding en vluchtte begin 1941 naar de Verenigde Staten. Later was hij «officieus» vertegenwoordiger van Prof. Magnel in de V.S.A. Het «Delaware County Chapter» van de « Pennsylvania Society of Professional Engineers» noemde hem in 1973 «Engineer of the Year» metals vermelding : «... voor zijn grote activiteit op het gebied van het ontwer pen en het administreren van ontelbare grote werken van burgerlijke bouwkunde ; voor zijn pionierschap op het gebied van de bouw van bruggen in voorgespannen beton en zijn inzet als docent van de theorie van het spanbeton». Wij hopen dat U aan deze lezenswaardige tekst even veel genot zult hebben als wij, die hem vertaald hebben.
vant. Charles ZoIIman nous écrivait il y a peu : «Je suis certain que la «Engineering Community» belge ne se rend pas compte du formidable apport que les ingénieurs belges ont fourni à l’industrie de la construction en Amérique. Je suis persuadé qu’il faut dire à ces gens le rôle important qu’ils ont joué sur le plan mondial et même aux EtatsUnis, pays qui est pourtant réputé pour son know-how technique ! L’article que vous compter publier devra réta blir quelque peu cette situation...» 48
Charles ZoIIman schreef ons onlangs : « Ik ben er zeker van dat de huidige Belgische «Engineering Community» zieh geen rekenschap geeft van de geweldige bijdrage die de Belgische ingenieurs geleverd hebben aan de Ameri kaanse bouwindustrie. Ik geloof vast dat die mensen moet gezegd worden hoe belangrijk hun rol was op wereldvlak, tot zelfs in de V.S.A., een land dat toch bekend is voor zijn technische know-how ! Het artikel dat U wil publiceren, moet deze situatie enigszins rechttrekken...»
Introduction par le Prof. Ir. F.G. Riessauw
Inleiding door Prof. Ir. F.G. Riessauw
Le 25e anniversaire de l’introduction du béton précon traint aux Etats-Unis n’a pas échappé aux spécialistes du béton de ce pays.
De 25e verjaring van het introduceren van spanbeton in de Verenigde Staten van Amerika is aan de betonspecialisten van dat land niet onopgemerkt voorbijge gaan.
La revue «Journal of the Prestressed Concrete Insti tute» a traité du sujet dans deux de ses numéros, sous le Reflexions on the Beginning of Prestressed titre : Concrete in America». La première partie de Particle — «Part 1 — Magnel’s Impact on the Advent of Prestressed Concrete —» qui retrace l’apport et l’impact exceptionnel de Magnel dans l’avènement du béton précontraint aux Etats-Unis, a suscité quelque fierté parmi les spécialistes belges du béton et surtout parmi ceux qui au sein du Laboratoire Magnel pour le Béton Armé tentent de poursuivre son travail.
Het tijdschrift «Journal of the Prestressed Concrete In stitute» heeft in twee van zijn nummers het onderwerp behandeld onder de titel : «Reflexions on the Beginning of Prestressed Concrete in America». Het eerste gedeelte van dit artikel — « Part I — Magnel’s Impact on the Advent of dat de uitzonderlijke inbreng en Prestressed Concrete bijdrage van Magnel tot het tot stand komen van het spanbeton in de Verenigde Staten belicht, heeft toch wat fierheid verwekt bij de Belgische betonspecialisten en vooral bij deze die in het Magnel Laboratorium voor Gewapend Beton zijn werk trachten verder te zetten.
A l’heure où le béton précontraint semble avoir résolu toutes ses difficultés et où il ne peut plus être question d’ignorer ce procédé de construction, il est bon de rappeler les nombreux efforts dans tous les domaines qu’a coûtés, à cette époque, l’introduction de ce nouveau procédé. Les sceptiques étaient légion, tandis que les fournisseurs de matériaux (p.ex. d’armature de précontrainte, vérins, etc...) étaient réticents.
Nu alles zo gemakkelijk gaat met voorgespannen beton en dit constructieprocédé eenvoudig niet meer weg te den ken is, is het goed er even aan te herinneren hoeveel inspanningen — vijfentwintig jaren geleden — op alle gebied nodig waren om het op dat tijdstip nog nieuwe procédé te laten doordringen. De sceptici waren legio en de leveranciers van materialen zoals voorspanwapenin gen, vijzels, enz... terughoudend.
Pour gagner la bataille, un homme tel que Magnel était nécessaire. Ciomme il l’a montré tout au long de sa car rière, personne d’autre que lui ne pouvait mieux convain cre autrui de la valeur de ce procédé dans lequel il avait une confiance totale. Il a utilisé ces énormes qualités pédago giques pour convaincre les Américains d’utiliser le béton précontraint. Non seulement, il devait convaincre son public que le béton précontraint était un procédé aux possibilités exceptionnelles, mais il devait également lui apprendre les principes de technologie permettant de réa liser de telles structures.
Om het pleit te winnen was er een man als Magnel nodig. Zoals hij in heel zijn loopbaan heeft aangetoond kon niemand beter dan hij een ander overtuigen van de degelijkheid van een zaak waarin hij zelf honderd procent geloofde. Deze enorm pedagogische kwaliteiten heeft hij aangewend om de Amerikanen voor het spanbeton warm te maken. Niet alleen moest hij zijn toehoorders ervan overtuigen dat het voorgespannen beton een procédé was met uitzonderlijke mogelijkheden, maar hij moest hen ook de technologie aanleren om dergelijke constructies moge lijk te maken.
Le Walnut Lane Bridge de Philadelphia — le premier pont en béton précontraint construit aux Etats-Unis — a été conçu et dessiné à Gand par feu le professeur Magnel et érigé sous sa direction, selon son propre procédé de pré contrainte.
De Walnut Lane Bridge te Philadelphia — de eerste brug in voorgespannen beton in de Verenigde Staten van Ame rika — werd te Gent ontworpen en getekend door wijlen Professor Magnel en onder zijn leiding uitgevoerd vol gens zijn eigen procédé van voorspannen.
L’Université d’Etat à Gand et le Laboratoire qui porte son nom, commémorent le 25e anniversaire de cet événe ment avec une fierté légitime.
De Rijksuniversiteit te Gent en het Laboratorium dat zijn naam draagt, herdenken de 25e verjaring van deze gebeurtenis met rechtmatige trots.
Prof. Ir. F.G. RIESSAUW Directeur du Laboratoire Magnel pour le Beton Armé
Prof. Ir. F.G. RIESSAUW Directeur van het Laboratorium Magnel voor Gewapend beton 49
Charles C. Zollman L’événement qui a véritablement marqué l’avènement du béton préfabriqué et du béton précontraint aux EtatsUnis est sans conteste la construction du Walnut Lane Bridge à Philadelphia en 1950“'' .
Geen enkel voorval had meer invloed op de opkomst van het span- en prefab-beton in Noord-Amerika dan de bouw van de Walnut Lane Bridge in Philadelphia in 1950*.
Plus que tout autre facteur, c’est néanmoins le charisme, le dynamisme et le talent d’ingénieur du professeur Gus tave Magnel qui donna l’impulsion nécessaire à l’accepta tion et au développement du béton précontraint aux EtatsUnis.
Meer dan elk ander feit echter gaf het charisma, het dynamisme en het talent als ingenieur van professor Gus-
D’autre part, peu de gens savent comment cela se pro duisit et comment la «Belgian-American Educational Eoundation un organisme subventionné par les E.U. qui fut créé à la suite de la première Guerre Mondiale — fut «l’instrument» qui fit venir le professeur Magnel aux
Zeer weinigen weten echter hoe dit gebeurde en hoe de «Belgian-American Educational Eoundation», een door de V.S.A. onderhouden organisatie die in 1920 was opge richt als gevolg van Wereldoorlog I, het « instrument» was dat Professor Magnel in 1946 naar de Verenigde Staten bracht. Ook is niet bekend hoe talrijke gebeurtenissen uit die tijd, die ogenschijnlijk geen verband hielden met el kaar, leidden tot de bouw van de Walnut Lane-brug.
Etats-Unis en 1946. L’on ignore généralement aussi com ment une série d’événements — qui n’auraient en appa rence aucun lien, entre eux — et de coïncidences qui se placèrent à cette époque, aboutirent à la construction du pont de Walnut Lane.
tave Magnel de impuls, nodig voor de aanvaarding en de ontwikkeling van het voorgespannen beton in de Ver enigde Staten.
C’est une histoire extraordinaire et fascinante qui, à mon avis, devait être racontée pour la postérité.
Dit is een buitengewoon en fascinerend verhaal dat, naar mijn oordeel, voor de nakomelingschap moest wor den opgetekend.
La Belgian-American Educational Foundation
De Belgian-American Educational Foundation
La compassion et la générosité de l’Amérique envers les populations affligées est un fait légendaire. Ceci fut confirmé par l’action de la «Commission for Relief in Belgium», présidée par Herbert Hoover — qui devint plus tard le 3 lème Président des Etats-Unis — durant la 1ère Guerre Mondiale.
Amerika’s medelijden en generositeit ten overstaan van ongelukkigen is een legendarisch feit. Gedurende Wereld oorlog I werd het bewerkstelligd door de actie van de «Commission for Relief in Belgium», voorgezeten door Herbert Hoover, die later de 3 Iste President van de Ver enigde Staten zou worden.
A la fin de la guerre, la Commission disposait encore de fonds importants. H. Hoover, qui avait acquis beaucoup d’estime envers les Belges, était convaincu qu’il était de l’intérêt tant de la Belgique que des Etats-Unis de poursui vre cette assistance, même sous une autre forme. Il fonda alors avec les fonds restants du «Belgium Relief», la «Belgium-American Educational Foundation». Le but de la Fondation était de sélectionner 15 à 20 diplômés les plus brillants et les plus prometteurs, dans quelque discipline que ce soit, issus des quatre Universités belges : Gand, Bruxelles, Louvain et Liège.
Bij het einde van de oorlog beschikte de commissie nog over heel wat fondsen. H. Hoover, die de Belgen zeer op prijs was gaan stellen, was overtuigd dat het in het voor deel lag van zowel België als de Verenigde Staten dat deze bijstand, alhoewel onder een andere vorm, zou worden verder gezet. Hij richtte dus de «Belgian-American Edu cational Foundation» op, die zou gespijzigd worden uit de overschotten van de «Belgium Relief»-commissie. De op zet van het Fonds was 15 tot 20 van de meest beloftevolle afgestudeerden te selecteren — en dit op gelijk welk do mein — in de vier Belgische universiteiten : Gent, Brussel, Leuven en Luik.
* II convient neanmoins de mentionner que les principes du béton
’ Er wez^ echter vermeld dat de principes van het spanbeton in
précontraint étaient déjà connus aux Etats-Unis et étaient déjà appli
N.-Amerika reeds veel vroeger waren gekend en toegepast in cirkel
qués dans la construction de réservoirs circulaires.
vormige tanks.
50
A partir de I 920, chaque année, des diplômés en droit, médecine, sciences, arts, économie et sciences appliquées (outre des candidats de nombreuses autres disciplines) étaient invités à passer un an aux Fltats-Unis. Ils étaient encouragés à poursuivre des études dans une université américaine de leur choix. Aucune restriction n’était liée à cette invitation“', quoiqu’il était entendu qu’à la fin deleurs études, ils retourneraient en Belgique munis des connaissances et de l’expérience acquise aux Etats-Unis.
Vanaf 1920 werden elk jaareen aantal afgestudeerden in de rechten, geneeskunde, wetenschappen, kunsten, economie en toegepaste wetenschappen (naast kandida ten uit veel andere disciplines) geïnviteerd om een jaar door te brengen in de V.S.A. Zij werden aangezet om cursussen te volgen aan een door hen gekozen Ameri kaanse universiteit. Er waren geen beperkingen gehecht aan deze uitnodiging“^, alhoewel erop gerekend werd dat de gegadigden na het beëindigen van hun studies, met hun in de V.S.A. opgedane kennis en know-how naar België
A ce moment, H. Hoover ignorait encore le formidableimpact qu’aurait la Fe)ndation sur les relations politiques et économiques belgo-américaines. Jusqu’à un certain point, ces relations auraient même une influence sur le déroulement de la Seconde- Guerre Mondiale et sur l’in troduction du béton précontraint aux Etats-Unis, jusqu’en 1940, année qui marqua l’invasion allemande en Belgique — période pendant laquelle les activités de la les Etats-Unis accueilliFondation seraient suspendues rent annuellement des diplômés belges. La plupart d’entre eux acquirent des grades importants, généralement le doctorat.
zouden weerkeren. Op dat ogenblik stelde H. Hoover zich niet voor welk een sterke invloed de Foundation zou hebben op de Amerikaans-Belgische politieke en economische betrekkingen. Tot op een zekere hoogte zouden deze betrekkingen zelfs de afloop van Wereldoorlog II en de introductie van het spanbeton in de V.S.A. beïnvloeden. Tot 1940, jaar waarin de Duitsers België binnenvielen — hetgeen de ac tiviteiten van de Foundation voorlopig staakte— kwamen Belgische afgestudeerden jaarlijks naar de Verenigde Sta ten. De meesten onder hen behaalden voorname titels, meestal promoveerden ze tot doctor.
En 1940, de nombreux lauréats de la Fondation avaient acquis des postes importants dans l’industrie, l’économie et l’administration belges. Certains développèrent les rela tions commerciales avec les Etats-Unis, d’autres obtinrent des fonctions influantes dans la politique belge ou autres organisations nationales ou internationales. A titre d’exemples, Armand Cerulus, étudiant à Harvard du Professeur extraordinaire Filmore Swain, devint plus tard professeur d’Architecture à l’Université de Gand. Léon Rucquoi devint conseiller technique à New York d’une organisation professionnelle de la Sidérurgie et des Fabri cations Métalliques pour la Belgique et le Luxembourg. Fernand C henu devint le «patron» de l’empire Electrorail qui fusionna, après la Seconde Guerre Mondiale, avec Westinghouse. Daniel Vandepitte, qui conçut et supervisa la construction du premier pont suspendu en Belgique, pourvu de poutres raidisseuses en béton précontraint, de vint plus tard professeur et recteur à l’Université de Gand. Il y en eu encore beaucoup d’autres.
In 1940 waren vele van de laureaten van de Foundation opgeklommen tot belangrijke posten in de Belgische in dustrie, economie en regeringsmiddens. Sommigen ont wikkelden de handelsbetrekkingen met de V.S.A., ande ren bekleedden invloedrijke ambten in de Belgische poli tiek of in andere nationale of internationale organisaties. Bij voorbeeld Armand Cerulus, een leerling van Harvard’s buitengewoon hoogleraar Filmore Swain, werd later hoogleraar in de Architectuur aan de Gentse universiteit. Feon Rucquoi werd technisch raadgever in New York voor de Vereniging van Staalbedrijven en Metaalver werkende Nijverheden van België en Luxemburg. Fernand Chenu werd hoofd van het Electorail-rijk, dat na Wereld oorlog 11 fusioneerde met Westinghouse. Daniel Vande-
Durant la Seconde Guerre Mondiale, alors que des mi nerais tels que le nickel, le cobalt, l’étain, le zinc et le radium étaient hors de portée des Forces Alliées, nombre de lauréats de la Fondation (qui s’étaient enfuis en Angle terre) aidèrent l’Amérique à s’approvisionner en matières premières au C^ongo Belge (actuellement le Zaïre). Les rôles étaient inversés et cette fois c’est la Belgique qui prêtait ses services.
Gedurende Wereldoorlog 11, toen een aantal erg nodige delfstoffen zoals nikkel, kobalt, tin, zink en radium buiten het bereik lagen van de Westerse Geallieerden, hielp een aantal van de laureaten van de Foundation (die naar En geland uitgeweken waren) Amerika deze zeldzame grond stoffen te betrekken uit Belgisch Kongo (nu Zaïre). De rollen waren omgekeerd en ditmaal waren het de Belgen die de dienstverlenende partij waren.
(suite en page 55)
*■ Pour être précis, nous devons mentionner que sous l’-administra-
pitte, die de eerste Belgische hangbrug, voorzien van verstijvingsliggers in voorgespannen beton, ontwierp en be last was met het toezicht tijdens de bouw ervan, werd later hoogleraar en rector aan de Gentse universiteit. Er waren er nog vele andere.
(vervolg op biz. 55)
*
Om precies te zijn moeten wij vermelden dat de originele naam van
tion-Hoover», la dénomination exacte du Fonds était «Ci.R.B. Educatio nal Foundation». L’objet principal de cette institution consistait dans
het Fonds gedurende de Hoover-administratie «Ci.R.B. Educational
l’écbange annuel d’etudiants belges et américains. Des diplômés améri
studenten tussen België en Amerika. CFok Amerikaanse «gegradueerden»
cains suivirent également des cours d’une année dans les universités
volgden de cursussen in Belgische universiteiten en dit eveneens gedu
belges.
rende een periode van één jaar.
Foundation» was. Het hoofddoel was de uitwisseling te regelen van
51
Gustave Magnel
Gustave Magnel
Philosophe Professeur Constructeur (1889-1955)
Filosoof — Leraar — Constructeur (1889-1955)
Ceux qui ont approché personnellement le profes seur Gustave Magnel ou qui ont suivi ses cours à l’Université partageront tous le même avis : il était l’un des meilleurs professeurs de son époque. Nous reproduisons ci-après sous une forme plus ou moins adaptée, quelques extraits de ses conférences les plus mémorables :
Diegenen die Professor Gustave Magnel persoon lijk kenden of zijn colleges bijwoonden zijn het allen roerend eens dat hij een van de beste leraren van zijn tijd was. Hierna volgen, in enigszins aangepaste vorm, een aantal passages uit enkele van zijn meest gedenkwaardige lezingen :
— A propos de formules compliquées : Lors de mes premières conférences, j’avais l’habitude de cou vrir — pas un petit tableau comme celui-ci, mais un grand tableau noir composé de multiples par ties comme l’on en trouve dans les auditoires des universités belges. J’étais très fier de moi car je me croyais très intelligent. Maintenant, que je suis devenu plus âgé, j’ai compris qu’aligner des formules compliquées ne résolvait aucun pro blème.
— Over ingewikkelde formules : Bij mijn eerste le zingen placht ik het bord vol te schrijven met ingewikkelde formules — het was geen klein bordje zoals dit, maar een groot met meerdere bladen zoals de borden in de leslokalen van de Belgische universiteiten. Ik meende zeer wijs te zijn en was erg trots op mij zelf. Nu ik ouder geworden ben, heb ik ingezien dat het neerschrij ven van ingewikkelde formules geen enkel pro bleem oplost.
— Du rôle d’un conférencier : Pourquoi sommesnous réunis ici ? C’est pour apprendre chacun quelque chose de l’autre. Si j’acquiesce à tout ce que vous croyez, je n’ai aucune raison d’être parmi vous.
— Over de taak van een lector : Waarom zijn wij hier samen ? Het is om van elkander iets te leren. Zo ik «ja» zeg op alles wat U gelooft, dan is er voor mij geen reden om hier te zijn.
— De la corrosion de l'acier de précontrainte : At tention à la corrosion ! Retenez que des fils pla cés dans une gaine se trouvent dans un milieu humide, en contact avec l’air. Les fils doivent être enrobés de mortier et ne peuvent jamais entrer en contact les uns avec les autres.
Over de corrosie van voorspanstaal : Pas op voor corrosie ! Onthoud dat in een koker geplaatste draden zich in een vochtige omgeving bevinden, in contact met de lucht. De draden moeten wor den omhuld met mortelspecie en mogen elkaar nergens raken.
52
— De l’explication de l’action de la précontrainte dans une poutre isostatique : Prenons l'exemple simple d’une poutre reposant sur deux appuis. Si nous appliquons maintenant une force de com pression aux extrémités de la poutre, nous constatons que la poutre présente une contreflèche en raison du moment de précontrainte (la force de précontrainte multipliée par son excen tricité). Après la mise en précontrainte, la poutre repose toujours sur ses deux appuis. Quelles sont maintenant les réactions à l’endroit de ces deux supports ? Et bien, compte tenu de ce que tout est symétrique, la réaction à chaque appui est égale à la moitié du poids propre de la poutre. Comment pourrait-il en être autrement ? Et que nous appliquions une force de précontrainte éle vée ou peu importante, chaque réaction sera toujours égale à la moitié du poids propre de la poutre. Elle est isostatique.
— Bij het uitleggen van de werking van de voorspanning in een statisch bepaalde ligger : Neem het eenvoudig voorbeeld van een tweezijdig op gelegde balk. Indien wij in de einddoorsneden een voorspankracht laten aangrijpen, dan stellen wij vast dat de ligger een zeeg aanneemt ten gevolge van het door de voorspanning opgewekt moment (voorspankracht vermenigvuldigd met haar excentriciteit). Na volledige voorspanning rust de balk nog steeds op zijn twee steunpunten. Hoe groot zijn nu de reacties ter plaatse van die twee opleggingen ? Wel, gezien alles sym metrisch is, is elke oplegreactie gelijk aan de helft van het eigengewicht van de balk. Hoe zou het anders kunnen zijn ? En zo wij een zeer grote of een kleine voorspankracht laten aangrijpen, steeds is elke reactie gelijk aan het halve eigen gewicht van de balk. Hij is statisch bepaald.
— De l’explication de la continuité dans une poutre précontrainte : Considérons maintenant une poutre reposant sur trois appuis et dont les deux portées sont identiques. Nous appliquons une précontrainte à la poutre à l’aide de fils s’étirant de l’une extrémité à l’autre. Supposons que l’ap pui central fasse défaut : la poutre va fléchir vers le haut, tout comme la poutre simplement appuyée à ses extrémités. Mais l’appui central est là et dit à la poutre : «Hé ! Petite poutre, tu ne peux pas te soulever, je te retiens». En d’autres termes, l’appui ne peut retenir la poutre qu’en exerçant une force externe plus particu lièrement une force d’ancrage la tirant vers le bas. Selon la statique élémentaire, ceci n’est possible que lorsqu’il s’exerce à l’endroit des deux appuis extrêmes des réactions dirigées vers le haut, égales à la moitié de la force d’ancrage. Par l’apparition de ces nouvelles for ces sollicitant la poutre, nous obtenons un nouveau diagramme des moments fléchissants. En effet, des «moments secondaires» apparais sent dans la poutre. Ces moments secondaires sont importants ou petits, positifs ou négatifs selon l’importance et le tracé des éléments de précontrainte ainsi que des dimensions et de la forme de la section de la poutre.
— Bij het behandelen van doorgaande voorgespan nen liggers : Beschouwen wij nu een doorlo pende ligger met twee gelijke overspanningen. Wij spannen de ligger voor met behulp van dra den die van het ene tot het andere uiteinde strek ken. Neem even aan dat de middenoplegging ontbreekt, dan gaat de ligger uitbuigen naar bo ven toe, net zoals de eenvoudig opgelegde balk. Het centraal steunpunt is er evenwel en zegt tot de ligger : «He balkje, je mag niet opstijgen, ik houd je vast». Met andere woorden, het steunpunt kan de ligger enkel tegenhouden door er een uitwendige kracht, meer bepaald een neerwaarts gerichte ankerkracht, op uit te oefe nen. Volgens de elementaire statica is dit slechts mogelijk wanneer ter plaatse van de eindopleggingen een opwaarts gerichte reactie ter grootte van de helft van de ankerkracht bestaat. Door deze nieuwe krachten bekomen wij een an dere momentenlijn voor de ligger. Inderdaad tre den in de ligger de zogenaamde «parasitaire momenten» op. Deze parasitaire momenten zijn groot of klein, positief of negatief al naargelang grootte en verloop van de voorspanning en vorm en afmetingen van de liggerdoorsnede.
— A propos de la Loi de Hooke : Nous devrions dis poser d'une théorie fiable, permettant de déter miner les dimensions et l’armature d’une poutre à partir du moment de rupture. Malheureusement, les lois de l’élasticité ne s’appliquent pas dans ce cas-ci. N’oubliez pas qu’une méthode de calcul, basée sur les contraintes, n’est autre chose qu’une extension de l’hypothèse selon laquelle la loi de Hooke est valable, c.à.d. que la contrainte croît de façon linéaire par rapport à la déforma-
— Over de wet van Hooke : Wij dienen te beschik ken over een betrouwbare theorie, waarmee dimensionering en wapening van een balk kan ge beuren op grond van zijn breukmoment. Onge lukkiglijk stroken de wetten van de elasticiteitsleer niet met de werkelijkheid. Vergeet niet dat een rekenwijze, gesteund op een spanningsberekening, niets anders is dan een uit breiding van de onderstelling dat de wet van Hooke geldt, dit betekent dat de spanning lineair 53
tion (o = Ee). La loi de Hooke s’avère la seule thèse sûre dont disposent les ingénieurs civils dans leurs calculs — cette loi ne s’applique néanmoins pas pour la plupart des matériaux. Mais les ingénieurs n’en connaissent pas d’autre — certes, ils la modifient et l’appellent alors l’équation des trois moments, théorie de l’énergie minimale, formule de flexion ou de torsion. Mais c’est toujours la loi de Hooke, écrite en rouge ou en noir, en Anglais, en Allemand ou en Chinois, et elle est fausse la plupart du temps !
verloopt met de vervorming (o = Et ). De wet van Hooke lijkt het enig vaststaand gegeven te zijn in de berekeningen van burgerlijk ingenieurs, nochtans gaat de wet voor de meeste materialen niet op. Ingenieurs kennen inderdaad niets an ders, weliswaar wijzigen zij de wet en noemen haar dan driemomentenstelling, arbeidsstelling en buigings- of wringingsformule. Maar het blijft steeds de wet van Hooke, geschreven in rood of groen, in het Engels, het Duits of het Chinees, en zij is meestal onjuist !
— A propos des coefficients de sécurité : Chacun parle volontiers des coefficients de sécurité, mais il n’y a rien de plus compliqué ni de plus équivo que. Il est insensé de parler d’un coefficient de sécurité sans spécifier dans le cas en question, à quoi il s’applique. (A-t’il trait, par exemple, à la rupture, la fissuration ou la résistance à la fati gue ?). Mentionner uniquement que vous obte nez un coefficient de sécurité de 2, 2,5, 2,7 ou 3, ne signifie rien. C’est plutôt une question d’ar gent. En effet, si vous pouvez vous permettre de dépenser une importante somme — supposons que vous soyez le P.D.G. de la General Motors ou quelqu’un de cette «taille» — vous n’aurez au cune restriction à construire une poutre aussi solide que possible — et vous pourrez vous per mettre d’atteindre un coefficient de sécurité 3 ou même davantage. Par contre, si vous ne disposez que d’un budget limité vous vous contenterez probablement d’un coefficient de sécurité 2 (mais 2 constitue un minimum).
— Over veiligheidscoëfficiënten : Iedereen spreekt graag over veiligheidscoëfficiënten, maar niets is meer ingewikkeld of verwarrend. Het is zinloos te spreken over een veiligheidscoëfficiënt zonder te specifiëren waarop hij in het gegeven geval be trekking heeft. (Slaat hij bij voorbeeld op de scheurvorming, het bezwijken of de vermoeiingssterkte ?) Enkel verkondigen dat U een veilig heidscoëfficiënt van 2, of 2,5, of 2,7 of 3 bekomt heeft geen betekenis. Veeleer komt de bankreke ning hierbij kijken. Immers, wanneer U zich kunt veroorloven een pak geld uit te geven — stel dat U de voorzitter van General Motors of iemand gelijk aardigs bent, zoals U merkt heeft het geen be lang hoe sterk U de balk maakt — dan kunt U zich veroorloven een veiligheidsfaktor van 3 of meer te hebben. Beschikt U daarentegen slechts over een zeer beperkt budget, dan zult U waarschijnlijk vrede nemen met een veiligheidscoëfficiënt van 2 (het moet minstens 2 zijn).
— Du comportement réel d'un élément ; Il y a une seule autorité au monde qui sait réellement ce qui se passe à l’intérieur d’une poutre, et c’est la poutre elle-même. Ma démarche est de m’adres ser directement à la poutre et de lui demander ; «Et bien ma chère, dites-moi quelles sont vos contraintes. Quel est votre moment de rupture ?»
— Over het werkelijk gedrag van een element : Er is op de wereld slechts een autoriteit die weet wat zich in een balk afspeelt, en dat is de balk zelf. Mijn werkwijze is rechtstreeks tot de balk te gaan en hem te vragen : «Mijn beste, zeg mij welke uw spanningen zijn. Hoe groot is uw breukmoment ?»
— Des essais sur modèles : Si vous voulez tirer des conclusions significatives, faites effectuer des essais sur des poutres réelles de grandeur nature (avec des portées de 15, 20, 30 ou 40 m — et non pas sur des «jouets» del ou 1,5 m de long et 5 ou 10 cm de haut), poutres que j’appelle fiables.
— Over modelproeven : Indien U betekenisvolle conclusies wenst te bekomen, voer dan proeven uit op werkelijke, grote balken (met overspan ningen van 15, 20, 30 of 40 meter— niet op speeldingetjes van 1 of 1,5 m lang en 5 of 10 cm hoog), die ik betrouwbare balken noem.
— Des faux prophètes : Prenez garde aux gens qui tentent de vous vendre de nouvelles licences ou systèmes de précontrainte. La plupart du temps, ces gens ne connaissent que très peu les princi pes de construction et de précontrainte. Tous ces systèmes ne méritent considération qu’après avoir effectué des essais grandeur nature.
— Over valse profeten : Wees op uw hoede voor mensen die U niéuwe patenten of voorspan systemen pogen te verkopen. Meestal kennen die mensen bitter weinig van construeren of van de principes van voorspannen. Deze dingen ver dienen alleen aandacht na proeven op ware grootte.
54
— De l’éthique professionnelle : Si vous n’êtes pas capable de construire une structure en précon traint de façon correcte et économique, ne le fai tes pas. Soyez avant tout un ingénieur ayant de la conscience professionnelle. Construisez comme il faut !
— Over beroepsethiek : Indien U geen oprechte en economische motieven hebt om een voorge spannen constructie te ontwerpen, doe het dan niet. Wees vooral een ingenieur met een profes sioneel geweten. Construeer zoals het hoort !
(vervolg van biz. 5 I)
(suite de la page V I )
Cela explique pourquoi la Belgique était le seul pays du monde qui, après la Seconde Guerre Mondiale, n’avait aucune dette financière à combler vis-à-vis des Etats-Unis. Au contraire, les E.U. étaient redevables d’une dette im portante auprès du gouvernement belge pour des biens reçus durant les années de guerre. Cette situation inhabi tuelle fut l’un des facteurs qui permit aux Belges de se redresser rapidement. Le prompt rétablissement et le dur travails des Belges permit à Bruxelles de devenir la capitale de la Communauté Européenne. La Belgique allait égale ment abriter plus tard sur son sol le Quartier Général de l’O.T.A.N.
Dit legt uit waarom België het enige land ter wereld was dat, na Wereldoorlog 11, geen financiële verplichtingen had ten overstaan van de V.S.A. De Verenigde Staten hadden een aanzienlijke financiële schuld te delgen bij de Belgische regering voor leveringen gedurende de oorlogs jaren. Deze ongewone toestand was één van de feiten, die de Belgen toestond snel te bekomen. Het spoedige herstel en het harde werk van de Belgen droeg ertoe bij dat Brussel de eerste hoofdstad werd van de Europese Gemeenschap. België ging later ook het hoofdkwartier van de NATO onderdak verschaffen.
Au cours des ans, d’autres organismes internationaux, des entreprises industrielles ou des sociétés commerciales américaines allaient choisir la Belgique comme siège prin cipal. Sans vouloir s’imposer, la Eondation participa pour sa part dans la promotion des interets de la Belgique.
In de loop der jaren kozen andere internationale or ganismen, Amerikaanse maatschappijen en industriële ondernemingen België voor de behuizing van hun hoofd kwartier. Zonder zich op te dringen deed de Eoundation haar deel om de Belgische belangen te bevorderen.
Etant donné que les activités du Eonds étaient arrêtées durant la Seconde Guerre .Mondiale, les fonds s’étaient accumulés. Ces surplus permirent d’étendre les échanges après la guerre aux milieux belges de l’industrie et des affaires. Ils furent invités par la Fondation à se familiariser avec la technologie américaine qui s’était fortement déve loppée pendant les années de guerre.
Daar al de activiteiten van de Foundation door Wereld oorlog 11 waren stilgelegd, waren de fondsen opgesta peld. Dit overschot maakte het mogelijk de uitwisselingen na de oorlog uit te breiden tot vertegenwoordigers van de Belgische zakenmiddens, ondernemingen en industrie. Zij werden door de Foundation uitgenodigd 1 tot 3 maanden in de V.S.A. door te brengen om er de Amerikaanse tech nologie te bestuderen, die zich gedurende de oorlogsjaren sterk ontwikkeld had.
L’influence de Magnel
Magnels invloed
Gustave Magnel, Professeur en Sciences Appliquées à l’Université de Gand, fut choisi pour représenter tant l’in dustrie de la construction belge que l’enseignement tech nique supérieur en Belgique. D’avril à juin 1946 Magnel voyagea à travers les Etats-Unis en tant que «BelgianAmerican Educational Foundation (BAEF) Scientist» et en tant que «Membre de la Mission Scientifique Belge aux Etats-Unis».
Gustave Magnel, hoogleraar in de toegepaste weten schappen aan de Gentse universiteit, werd uitgekozen om zowel de Belgische bouwnijverheid als het hoger technisch onderwijs te vertegenwoordigen. Van april tot juni 1946 reisde Magnel door de V.S.A., als «Belgian-American Educational Foundation (BAEF) Scientist» en als «lid van de Belgische Wetenschappelijke Zending in de V.S.A.». 55
Professeur par excellence
Een uitstekend leraar
Dès la fin des années vingt, la réputation d’excellent professeur qu’était Magnel s’était répandue dans le monde entier. l,e cercle estudiantin de l’Université de Gand était une miniature des «Nations Unies». Des étudiants af fluaient à Gand pour suivre ses cours de Génie civil et Béton armé. Sa faculté de présenter dans un langage clair et simple les théories les plus compliquées était unique et sans pareille.
Al van in de late twintiger jaren was Magnel in dc ganse wereld bekend geraakt als een uitstekend leraar. De stu dentenfamilie van de Gentse universiteit vormde de «Ver enigde Naties» in het klein. Studenten stroomden naar Gent toe om er zijn cursussen «civiele techniek» en «ge wapend beton» te volgen. Zijn vermogen om de meest complexe theorieën en problemen in een klare en een voudige taal te verduidelijken was enig en zonder weerga.
Magnel parlait couramment l’anglais, le français et le flamand. Il enseignait dans les deux dernières langues citées avec la même facilité, sans la moindre trace d’accent. Ses étudiants ne rataient pas une minute de ses cours de 90 minutes. Au contraire, ils suivaient les cours dans les deux langues, même si certains d’entre eux n’en possédaient qu’une complètement.
Magnel sprak vlot Engels, Frans en Vlaams. Hij do ceerde in de laatste twee talen met evenveel gemak, zonder het minste accent. De studenten misten nooit een ogenblik van zijn anderhalf uur durende colleges. Integendeel, zij woonden ze in beide talen bij, alhoewel sommigen slechts een van beide machtig waren.
Je me rappelle encore, après 40 années, mon premier cours dc Magnel. Lorsque cet homme doux à la voix chaude pénétra dans l’auditoire, tous les étudiants se le vèrent en signe de respect, de déférence et même habités d’une certaine crainte. 11 nous fit signe de nous asseoir, ajusta son «pince-nez», nous regarda calmement et un léger sourire aux lèvres s’adressa à nous comme suit :
Ik herinner me, na bijna 40 jaar, mijn eerste les bij Magnel. Toen de goedaardige, zacht sprekende man het lokaal binnenkwam, stonden allen in eerbied, met respect en zelfs ontzag recht. Hij deed ons teken te zitten, haalde zijn pince-nez boven, bekeek ons rustig en begon glim lachend als volgt :
«Messieurs, voici deux ans que vous fréquentez cette Université. Vous devez être maintenant des mathémati ciens accomplis. Mais n’attendez pas de moi que je rem plisse ce tableau d’une série de formules compliquées avec leurs dérivées. Il est vrai que j’apparaîtrais alors comme un homme extrêmement instruit mais ce n’est pas la raison pour laquelle je suis ici. je dois faire de vous des ingénieurs en moins de deux ans capables de concevoir et de calculer des constructions rapidement et dc la manière la plus précise possible, et non pas des mathématiciens qui ont besoin de 6 mois pour résoudre un problème fondé sur des hypothèses..., qui sont de toute façon peu précises. Ce délai passé, le bâtiment sera construit par quelqu’un d’autre».
« Heren, je bent nu aan deze universiteit sinds twee jaar. Je moet nu wel uitstekende mathematici zijn. Maar ver wacht niet van mij dat ik dat grote schoolbord ga vullen met allerhande soorten ingewikkelde formules en hun afleidingen. Het is waar dat ik dan zou voorkomen als een zeer geleerd man, maar daarvoor ben ik niet hier. Ik moet ingenieurs van jullie maken — in minder dan twee jaar — zodanig dat je vlug en zo precies mogelijk structuren kunt ontwerpen en berekenen, geen mathematici die zes maan den nodig hebben om een probleem op te lossen dat stoelt op hypothesen,... die in elk geval toch onnauwkeurig zijn. In die tijd zal het gebouw door iemand anders zijn opgericht».
Grâce à sa vaste expérience, Magnel était avant tout un praticien (fig. 1). Toujours méthodique, efficace et ration nel, il témoignait d’une rare dose de sympathie humaine et de considération vis-à-vis de ses étudiants. Et eux, de leur côté, le vénéraient.
Magnel was, dank zij zijn grote ondervinding, een practicus (fig. I). Altijd methodisch, doeltreffend en ra tioneel, getuigde hij ook van een zeldzame hoeveelheid menselijke sympathie en inzicht in zijn betrekkingen met zijn studenten. En zij van hun kant vereerden hem.
I. Lc professeur Magnel (à gauche) sur un chantier inspectant les
5C •*’4 ,c.
•t i*
56
travaux d'élévation d'une tour à l'aide de vérins.
•G?-': I. Professor Magnel (links) op cen bouwplaats, bij de inspectie van het opvijzelen van een toren.
Patriote par excellence
Een uitstekend patriot
Il n’est pas étonnant que les Allemands, lors de l’occu pation de Gand en 1940, écartèrent immédiatement Magnel de son Université, afin d’éliminer son influence. Ils l’autorisèrent uniquement à garder son poste de Directeur du l.aboratoire de Béton Armé (qui porte actuellement son nom) qu’il avait fondé en 1926. A l’origine, le laboratoire était établi dans les caves d’un ancien hôtel, mais fut par la suite transféré dans des quartiers modernes qui favorisè rent rapidement l’expansion des activités du Laboratoire. En 1940, il était devenu le laboratoire de recherche et d’essais pour le béton armé le plus sophistiqué et le mieux équipé d’Europe. Sa grande fierté était son bureau qui donnait sur une partie du laboratoire (tel le pont du capi taine), d’où il pouvait observer les essais sur des éléments en béton grandeur nature. Magnel appréciait peu les essais sur modèles réduits (fig. 2 et 3).
Het is geen wonder dat de Duitsers bij de bezetting van Gent in 1940 onmiddellijk Magnel uit zijn universiteit verwijderden, teneinde zijn invloed uit te schakelen. Zij stonden hem toe directeur te blijven van het Laboratorium voor Gewapend Beton (dat nu zijn naam draagt), dat hij opgericht had in 1926. Het was eerst gehuisvest in de kelders van een vroeger hotel, maar werd daarna overge bracht naar moderne kwartieren, die de mogelijkheden van het laboratorium sterk uitbreidden. In 1940 was het het best uitgerust en meest vooraanstaand opzoekings- en controlelaboratorium voor gewapend beton van Europa geworden. Zijn grote trots was het bureau dat uitgaf op een deel van het laboratorium (zoals de brug van de kapi tein), waar hij proeven op betonelementen op ware grootte kon gadeslaan. Magnel voelde weinig voor proeven op gereduceerde schaal (fig. 2 en 3).
2. Dans Ie laboratoire Magnel de Béton Armé, seuls des essais sur éléments en béton grandeur nature étaient effectués. Magnel était très peu favorable aux essais sur modèles réduits. Voici une poutre d’essai de 20 m.
2. In Magnels Laboratorium voor Gewapend Beton werden enkel betonelementen op ware grootte beproefd. Magnel voelde weinig voor proeven op schaalmodellen. Afgebeeld is een proefligger van 20 m.
,ï. Vue générale du laboratoire.
.3. Algemeen zicht op het laboratorium.
57
Durant les années d’occupation, Magnel était profon dément préoccupé par le sort de ses jeunes étudiants-ingé nieurs. Il se rappelait la Première Guerre Mondiale, pen dant laquelle de telles personnes avaient été envoyées en Allemagne, pour y travailler pour l’ennemi. Il entreprit la tâche d’essayer de retenir ces jeunes belges en Belgique. Sans aucun doute, en raison de sa très forte personnalité, il réussit à déjouer les plans des Allemands, en les persua dant qu’il était de leur intérêt de faire travailler ces hom mes en Belgique à un nouveau développement. Cette nou velle technique était bien sûr le béton précontraint.
Gedurende de Duitse bezetting was Magnel ten zeerste bekommerd om het lot dat zijn jonge ingenieursstudenten beschoren was. Hij herinnerde zich Wereldoorlog I, toen dergelijke mensen naar Duitsland werden gezonden om er voor de vijand te werken. Hij ondernam de taak te probe ren deze jonge mensen in België te houden. Zonder twijfel omwille van zijn ongewone personaliteit, slaagde hij erin de plannen van de Duitsers te verijdelen, door hen te overtuigen dat het in hun voordeel was deze mankracht in België te laten werken aan een nieuwe ontwikkeling. Deze nieuwe ontwikkeling was vanzelfsprekend het spanbeton.
Je dois reconnaître ici que les Allemands faisaient une large place à la mise en application du précontraint comme on a pu le remarquer dans l’utilisation qu’ils en faisaient, p. ex. dans la construction de bases sous-marines le long des côtes Atlantique et de la mer du Nord. Des équipes américaines, qui furent envoyées immédiatement après la Seconde Guerre, en Allemagne et dans les pays occupés, ont pu recueillir des informations sur cette acti vité de guerre bien particulière des Allemands.
Ik moet hier doen opmerken dat de Duitsers de aan wending van voorspanning aanmoedigden, zoals men kon opmaken uit het gebruik dat zij ervan maakten bij de bouw van bases voor onderzeeërs langs de Atlantische- en Noordzeekust. Amerikaanse opzoekingsteams, die on middellijk na Wereldoorlog 11 naar Duitsland en de be zette landen trokken, hebben over deze bepaalde oorlogsactiviteit van de Duitsers gegevens verzameld.
Pendant ces années d’isolement dans son laboratoire, Magnel avait loisir d’effectuer des travaux de recherches sur des éléments en béton précontraint grandeur nature ainsi que des études sur le fluage de l’acier, le retrait du béton, le flambage et autres problèmes. Il développa son système de postcontrainte en ce y compris les ancrages, qui serait mieux connu plus tard sous le nom de «système belge» ou encore «système Magnel-Blaton de mise en précontrainte avec ancrages en plaques-sandwich». C’est grâce à ces travaux qu’il empêcha que de jeunes ingénieurs belges ne dussent aller travailler pour les Alle mands.
Gedurende deze jaren van afzondering in zijn laborato rium, had Magnel de gelegenheid opzoekingswerk te ver richten op spanbetonelementen op ware grootte, met in begrip van navorsingen inzake de kruip van het staal, de krimp van het beton, knik- en andere problemen. Hij ontwikkelde zijn naspansysteem met de aangepaste ver ankeringen, dat beter zou bekend worden als het «Belgi sche systeem», of ook het «Magnel-Blaton voorspan systeem met sandwichplaat-verankeringen». Op die ma nier lukte het hem te verijdelen dat een aantal jonge Belgi sche ingenieurs voor de Duitsers zouden moeten gaan werken.
Lorsque plus tard, Magnel testa le béton qui était utilisé pour la construction du mur de l’Atlantique le long de la côte de la Mer du Nord, les résultats des cubes d’essais étaient invariablement insuffisants, ce qui eut des consé quences dramatiques pour le personnel de l’armée alle mande en campagne"^.
Wanneer Magnel later het beton beproefde dat op de Atlantische muur langs de Noordzeekust was «gegoten», waren de resultaten van de proefkubussen steeds aan de lage kant, wat verschrikkelijke gevolgen had voor het Duitse veldpersoneeD.
A cet instant, les Nazis commencèrent à suspecter Ma gnel et en 1944, la Gestapo reçu l’ordre d’arrêter Magnel et de le déporter en Allemagne. Heureusement, Magnel n’était pas à Gand le jour où la Gestapo lui rendit vi site ; son secrétaire avait réussi à le retenir à Bruxelles. Il fut fugitif jusqu’à la fin de la guerre. Il était sans cesse en fuite et ne dormait pas deux nuits au même endroit. Les Nazis ne l’attrapèrent jamais.
Op dit punt gekomen, begonnen de Nazi’s vermoedens te koesteren en in 1944 kreeg de Gestapo het bevel Magnel te arresteren en naar Duitsland te deporteren. Gelukkig was Magnel niet in Gent de dag dat de Gestapo hem opzocht. Zijn secretaris was erin geslaagd hem in Brussel te verstoppen. Hij bleef vluchteling tot het einde van de oorlog. Hij was voortdurend op de vlucht en sliep geen twee nachten op dezelfde plaats. De Nazi’s vatten hem nooit.
* L’on raconte des anecdotes sur la manière dont Magnel trompa les Allemands de multiples façons, mais Magnel, dans sa modestie, en parlait rarement. C'est ainsi qu’une de ces anecdotes prétend que certains
Duitsers bij andere gelegenheden bedroog, maar de bescheiden Magnel
éléments de ses appareils sophistiqués et compliqués (aux nombreux cadrans) destinés aux essais, n’étaient autres que des émetteurs radios pour entrer en contact avec Londres !
58
* Er lopen wel andere geschiedenissen over de manter waarop hij de sprak hier zelden over. Zo is er een verhaal dat beweert dat sommige delen van zijn ingenieuze eigen gebouwde proefapparatuur, met veel wijzerplaten, in feite radiozenders waren om in contact te treden met Londen.
En raison de l’avance des armées britannique et cana dienne, les Allemands se retirèrent de la Belgique. Peu de temps après, Magnel reprit sa chaire à l’Université.
Met de vorderingen van de Britse en Canadese legers, trokken de Duitsers zich terug uit België. Weldra nam Magnel terug zijn leerstoel op aan de universiteit.
II y a un détail personnel «ironique» à ce récit concer nant la chaire de Magnel à l’Université de Gand. Son assistant de laboratoire d’avant la guerre était un étudiant dont les études avaient été subsidiées par Magnel. Durant la guerre, son ancien protégé collabora avec les Allemands et occupa momentanément la chaire de Magnel. Lorsque Magnel reprit régulièrement sa fonction de Professeur, l’ex-assistant s’enfuit de Belgique et l’on n’entendit plus jamais parler de lui.
Er is een ironische persoonlijke «noot» bij dit verhaal over Magnels leerstoel aan de Gentse universiteit. Zijn laboratoriumassistent van vóór de oorlog was een vroeger student, wiens onderricht door Magnel gesteund was ge worden. Gedurende de oorlog collaboreerde deze student met de Duitsers en legde tijdelijk beslag op Magnels leerstoel. Toen Magnel rechtmatigerwijze zijn «stoel» te rugwon, ontvluchtte de ex-assistent België en men hoorde nooit meer van hem.
Pour autant que Magnel y était concerné, le coup fatal porté à la force militaire allemande survint lorsque le Général de Brigade Jean Paul Carrière“^ de l’armée cana dienne vint demander l’aide de Magnel. Des canalisations transportant du carburant devaient immédiatement enjamber» un canal à Gand. Avec un sourire énigmatique, Magnel promit de construire le pont nécessaire en un seul
Voor zover Magnel erbij betrokken was, werd de fatale steek in de Duitse militaire macht gegeven wan neer brigadegeneraal Jean Paul Carrière van het Cana dese leger om Magnels bijstand verzocht. Brandstofleidingen moesten dringend over een Gents kanaal geleid worden. Met een raadselachtige glimlach, beloofde Ma gnel de noodzakelijke brug te bouwen in slechts één
jour.
dag.
II fit cette promesse avec une solide confiance en soi. Bien avant qu’il ne devint un fugitif, les Allemands lui avaient commandé la fabrication de blocs de béton, à leurs frais, destinés à leurs constructions. Magnel réussit néan moins à ajourner sous l’un ou l’autre prétexte la fourniture de ces blocs. Comme il le raconte dans son ouvrage « Prestressed Concrete» (2) (cfr. fig. 4) «...les ingénieurs de l’armée royale Canadienne utilisèrent en 1944 le même genre de blocs pour jeter un pont sur le canal de Terneu zen ; en ce cas, l’entrepreneur avait les poutres en stock».
Hij verbond zich met groot zelfvertrouwen. Lang vóór hij op de vlucht geslagen was, hadden de Duitsers hem bevolen op hun kosten betonblokken te maken voor hun bouwwerken. Magnel slaagde er echter met succes in de levering van die blokken onder allerlei voorwendsels uit te stellen. Zoals hij in zijn boek « Prestressed Concrete» (2) (zie fig. 4) vertelt «... gebruikten de Canadian Royal En gineers in 1944 dergelijke blokken om een brug over het kanaal van Terneuzen te slaan ; in dit geval had de aan nemer de balken in stock».
d'd“ « i
-/ÿ -
r*
FEzzEËEEEhEEE L,
D3
'î _
- /g'/i"
/s äßac(Z.5
*1
4. Poutre qui fut utilisée par les Canadian Royal Engineers pour “por ter» les canalisations de carburant par-dessus le Canal Gand-Tcrneuzen en 1944.
4. Balk die door de Canadian Royal Engineers werd gebruikt om brandstofleidingen over het kanaal Gent-Terneuzen te voeren in 1944.*
* Le General de Brigade Jean Paul Carrière deviendrait plus tard Président de Eranki Canada Ltd.
* Jean Paul Carrière zou later President van Eranki Canada l.td. worden.
59
Ft bien, il fit simplement transporter les blocs à l’endroit voulu et après les avoir joints et «postcontraints», le pont était prêt pour porter les canalisations transportant le carburant britannique.
Wel, hij liet de blokken gewoonweg naar de gewenste plaats brengen ; na ineenvoegen en naspannen was de brug klaar om de Britse brandstofleidingen te dragen.
Magnel avait beaucoup de plaisir à raconter cette his toire ; il avait atteint une fois de plus l’ennemi, et cette fois en son point sensible. Carrière et Magnel devinrent grands amis, ce qui constituait une stimulation supplémentaire pour les voyages de Magnel dans notre hémisphère*', et plus particulièrement au Canada.
Magnel had veel plezier als hij dit verhaal kon vertel len ; hij had de vijand eens te meer getroffen en wel op zijn meest gevoelig punt. Carrière en Magnel werden grote vrienden, wat een bijkomende aansporing was voor Magnels talrijke reizen naar ons“^ halfrond, en meer bepaald zijn bezoeken aan Canada.
En 1954, Magnel accepta obligeamment de venir tenir des exposés à la Conférence sur le béton précontraint à Toronto (Ontario). Il constitua le maillon principal dans l'histoire de l'avènement «fracassant» du béton précon traint au Canada et aux Etats-Unis.
In 1954 aanvaardde Magnel, op zijn minzame manier, lezingen te houden voor de «Canadese Conference on Prestressed Concrete» in Toronto, Ontario. Elij was een es sentiële pion in de roemrijke aanzet van de geschiedenis van het voorgespannen beton in Canada en de Verenigde Staten.
L’Introduction du Béton précontraint
Dc Introductie van het Spanbeton
Emtretemps, j’était parvenu à m’échapper d’Europe en 1941 et à atterrir aux Etats-Unis, où je travaillai pour divers bureaux d’études et entreprises de construction sur la côte Est. Au début, je travaillai comme auteur de projet et concepteur» de structures en béton précontraint.
Ondertussen was ik erin geslaagd in 1941 uit Europa te ontkomen en belandde in de V.S.A., waar ik op de
Entre 1944 et 1945, les bulletins d’informations du Consulat belge à New York donnaient parfois des nou velles du professeur Magnel : d’abord, qu’il avait disparu, ensuite qu’il avait échappé aux Allemands et finalement qu’il avait repris sa chaire à l’Université de Gand.
Tussen 1944 en 1945 bevatten de bulletins van het Belgisch Consulaat in New York soms nieuws over Pro fessor Magnel ; eerst dar hij verdwenen was, dan dar hij dc Duitsers ontvlucht was en, uiteindelijk, dat hij weer zijn leerstoel ingenomen had aan de Gentse universiteit.
Lorsque j’appris le déroulement heureux de ses aventu res, je lui adressai une lettre de félicitations. Dans sa réponse, écrite de sa main, le professeur Magnel signalait entre autres « ...et j’ai même fabriqué et testé une poutre en béton précontraint de 20 m de portée» ce qu’il considérait à cette époque comme une réalisation remarquable. Peu detemps après, Magnel annonçait qu’il allait se rendre aux Etats-Unis à l’automne 1946, en «advanced fellow» de la Belgian-American Educational Foundation.
Toen ik de veilige afloop van zijn avonturen vernam, stuurde ik hem een brief met felicitaties. In zijn met de hand geschreven antwoord zei Professor Magnel onder meer ... en ik heb zelfs een balk in voorgespannen beton met 20 m overspanning gefabriceerd en beproefd», wat hij toentertijd als een aanzienlijke verwezenlijking aanzag. Kort daarop meldde Magnel dat hij in de lente van 1946 de Verenigde Staten als «advanced fellow» van de «Bel gian-American Educational Foundation» zou bezoeken.
Je répondis rapidement une lettre au professeur Ma gnel, dans laquelle je lui proposais une série de visites à effectuer ; des universités à visiter, des ingénieurs-conseils à rencontrer, et des chantiers de constructions à voir. Je pris également toutes les dispositions pour permettre à Magnel de donner des conférences sur le béton précon traint, un sujet pratiquement inconnu à cette époque aux E.U. En effet, la seule information concernant le béton précontraint était contenue dans un ouvrage américain du professeur Clarence W. Dunham «The Theory and Prac tice of Reinforced Concrete» (3) dont un chapitre était intitulé «Détails pratiques et quelques généralités» (Cet ouvrage était alors considéré comme le traité le plus avancé et le plus répandu sur la construction en béton).
Ik schreef prompt een brief naar Professor Magnel, waarin ik hem een aantal voorstellen deed aangaande zijn bezoek : te bezoeken universitciten, te ontmoeten raadge vend ingenieurs, te bezoeken bouwwerven. Ik trof ook een aantal voorzieningen opdat Magnel lezingen zou kunnen houden over spanbeton, een op dat ogenblik praktisch onbekend onderwerp in dc V.S.A. Inderdaad, de enige vermelding van voorgespannen beton in een Amerikaans boek was als een bijkomstigheid vervat in een hoofdstuk «Praktische details en diverse gegevens» van het boek «The Theory and Practice of Reinforced Concrete» (3) van Professor Clarence W. Dunham. (Dit boek werd toen tertijd aanzien als het meest gevorderde en populairste handboek over betonbouw).
‘ N.D.T. : l'hémisphèrc américaine.
* N.V.D.V. : het Amerikaans halfrond.
60
Oostkust voor diverse ingenieursbureaus en aannemers bedrijven werkte. Om te beginnen werkte ik als ont werper en uitwerker van structuren in gewapend beton.
“i. Le professeur Magnci, tenant une eonférenee lors de sa tournée en Amérique. s. Professor Magnel als lector tijdens zijn rondreis in .Amerika.
Finalement, Magnel arriva aux Etats-Unis en avril 1946. 11 y fut accueilli par son ancien secrétaire (qui lui avait sauvé la vie durant l’occupation nazie et qui avait dû fuire aux Etats-Unis), et par moi. CY‘ furent des retrou vailles empreintes d’émotion entre le professeur âgé et le jeune ingénieur qui allait lui servir de guide dans le Nou veau Monde. Il s’était passé tant de choses depuis la fin de mes études à l'Université de Gand en 1939, la dernière fois que nous nous étions rencontrés. Tout se déroula promptement au cours de ce premier voyage de Magnel aux Etats-Unis. Grâce à sa «sociahilité» et â sa qualité d’écouter les autres, il fut partout bien accueilli et accomplit le but de sa visite : à savoir, l’étude des progrès américains en matière el’enseignement, d'«ingénierie» et de construction, domaines dans lesquels ce pays avait fortement progressé durant les années de guerre.
Magnel kwam uitcindelijk in april 1946 in New York aan. Hij werd er opgewacht door zijn vroegere secretaris (die zijn leven had gered gedurende de bezetting door de Nazi’s en later naar de Verenigde Staten was gevlucht) en door mij. Het was een emotievol weerzien van de oude professor en de jonge ingenieur, die hem tot gids zou zijn in de Nieuwe Wereld. Zo veel was er gebeurd sinds mijn afstuderen aan de Gentse universiteit in 1939, de laatste keer dat we mekaar ontmoetten. Ailes verliep gezwind gedurende Magnels eerste reis door de Verenigde Staten. Omwille van zijn gemakkelijke omgang met de mensen en zijn bereidheid tot luisteren, werd hij overal goed ontvangen en bewerkstelligde hij het doel van zijn bezoek, te weten de studie van de Ameri kaanse vooruitgang op het gebied van het onderwijs, de «■engineering» en de bouw, domeinen waarin dit land merkelijke vorderingen had gemaakt tijdens de oorlogsja ren.
Invariablement, Magnel concluait une réunion par ces mots : Vous m’avez aimablement appris ce que Vous avez fait, puis-je, à mon tour, vous raconter ce que moi j’ai fait ? Je me suis consacré au développement du béton précontraint...» et il était parti ! La fig. ,3 montre le profes seur Magnel au cours de l’une de ces réunions.
Zonder uitzondering besloot Magnel zijn vergaderin gen met de woorden «U is zo vriendelijk mij te vertellen wat U hebt gedaan, mag ik U vertellen wat ik heb gedaan ? Ik heb gewerkt aan de ontwikkeling van het spanbeton., . » en daar was hij vertrokken ! Eig. .3 toont Professor Magnel op een van deze vergaderingen.
Ammann, l’ingénieur qui était chargé de la conception, du calcul et qui était responsable de la construction du pont George Washington à New York eut de longs entre tiens avec le professeur Magnel pour discuter des avanta ges et des inconvénients de fils trempés à l’huile ou de fils tréfilés à froid. MacLeod, l’ingénieur en chef de la Corbetta Construction Company, qui au départ était très réticent, fit ensuite visiter avec enthousiasme de nombreux ouvra ges à Magnel dans les alentours de New York, discutant avec le grand praticien de ses problèmes de construction et des avantages que pourrait représenter pour lui le béton précontraint.
Ammann, de ingenieur die de George Washington-brug van New York ontwierp en berekende en ook verant woordelijk was voor de bouw ervan, had lange gesprek ken met hem over de voordelen en beperkingen van oliegetemperde draad of koudgetrokken draad. MacLeod, de hoofdingenieur van de Corhetta Construction Company, die aanvankelijk terughoudend was, troonde daarna op enthousiaste wijze Magnel mee naar bouwplaatsen rond New York, daarbij van gedachten wisselend met de prak tische professor over zijn bouwproblemen en wat span beton vermocht voot hem.
61
Malgré que l’Anglais n’était pas sa langue maternelle, Magnel le parlait couramment (fig. 5 et 6) et il avait en outre la rare qualité de simplifier des formules complexes et des problèmes compliqués.
Alhoewel het Engels zijn moedertaal niet was, sprak Magnel deze taal vloeiend (fig. 5 en 6) en had hij de zeldzame gave om complexe theorieën en moeilijke pro blemen te kunnen vereenvoudigen.
Au cours de sa tournée de conférences en Amérique, il obtint grande audience dans divers cercles : à l’Université de Columbia à New York, auprès d’Associations d’ingé nieurs à Baltimore, à l’Université d’Illinois à Urbana, et auprès de nombreux autres cercles d’ingénieurs. Voya geant à travers les Etats-Unis, il expliquait son procédé du béton précontraint, énonçait ses théories et clarifiait ses exposés à l’aide de nombreuses diapositives. L’édition de mars 1947 du Journal of the Engineering Institute of Canada (4), (5) dit clairement :
Op zijn Amerikaanse conferentietoer vatte hij grote vergaderingen in zijn ban, zowel aan de Columbia Univer sity in New York, in de Engineers Club in Baltimore, aan de University of Illinois in Urbana, als bij vele andere gelegenheden. Dwars door Amerika reizend, beschreef hij zijn werk op gebied van voorgespannen beton en zette hij zijn theorieën uiteen, waarbij hij talrijke gedetailleerde diapositieven toonde. De uitgave van maart 1947 van het «Journal of the Engineering Institute of Canada» (4), (.5), zegt duidelijk :
«Ce document constitue un résumé de différents exposés tenus par l’auteur (Gustave Magnel) devant différentes Sections de l’Engineering Institute of Canade en mai 1946, et a été rédigé expressément pour notre Journal. La précontrainte est expliquée de telle manière que chaque membre de notre association puisse la compren dre (fig. 7). Trois méthodes de précontrainte sont cha cune abondamment expliquées. Les économies obtenues par l’utilisation de la précontrainte font de cet exposé bref et clair un instrument de premier ordre à l’intention des ingénieurs d’aujourd’hui et de demain». (Les mots en italiques font ressortir les expressions clefs).
«Dit document is een resumé van meerdere voordrach ten die de auteur (Gustave Magnel) gehouden heeft voor verschillende takken van het Engineering Institute of Ca nada in mei 1946, en werd voor ons Journal op speciaal verzoek opgesteld. Het voorspannen wordt uitgelegd op zo’n manier dat elk lid van ome vereniging het kan ver staan (fig. 7). Er worden drie methodes van voorspan nen in detail uitgelegd. De besparingen die het gebruik van voorspanning toelaat, maken van deze korte en zeer klare uitleg een onderwerp van eerste orde en belang voor de ingenieurs van heden en morgen». (De cursieven doen de belangrijke uitspraken uitkomen).
Deux événements importants survinrent lors de la pre mière visite de Magnel aux Etats-Unis, événements qui allaient jouer un grand rôle dans le développement du béton précontraint dans ce pays, couronnés par la réalisa tion du Walnut Lane Bridge à Philadelphia.
Twee belangrijke gebeurtenissen deden zich voor gedu rende het eerste bezoek van Magnel aan Amerika, ge beurtenissen die een rechtstreekse invloed zouden uitoefe nen op de ontwikkeling van het spanbeton in dit land, met als bekroning de verwezenlijking van de Walnut Lane-brug in Philadelphia.
Le premier fait constituait l’introduction de Magnel, par mes soins, auprès de la Preload Corporation de New York. A cette époque, la Preload Co., était la plus grande entreprise de construction, spécialisée dans la conception et la construction de structures circulaires en béton pré contraint, tels des réservoirs ou des coupoles. La Preload Co., deviendrait ultérieurement sous-traitant pour la fa brication des poutres de la Walnut Lane Bridge.
Het eerste feit was de introductie van Magnel, door mijn zorgen, bij de Preload Ciorporation van New York. Op dat ogenblik was deze maatschappij de voornaamste aannemer, gespecialiseerd in het ontwerpen en houwen van cirkelvormige constructies in voorgespannen beton, zoals tanks, reservoirs en koepels. De Preload Corp. zou trouwens onderaannemer worden voor de vervaardiging van de balken voor de Walnut Lane-brug.
6. Le professeur .Magnel enseignant le beton pre-contraint.
7. Représentation par Magnel du principe du béton précontraint.
6. Professor Magnel bij het doceren van voorgespannen beton.
7. Professor Magnels uitbeelding van het principe van spanbeton.
62
L’ouvrage de Magnel
Het boek van Magnel
Je crois néanmoins que le fait le plus important qui a marqué le développement du béton précontraint aux E.U., s’est déroulé la veille du départ de Magnel pour l’Europe en 1946. Il me reçut dans sa chambre d’hôtel à New York par ces mots : Avant mon retour en Europe, je tiens à vous laisser les trois dernières copies d’un texte manuscrit que j’ai rédigé en français. Il constitue le premier «traité» complet sur la conception et le calcul d’éléments en béton précontraint qui ait jamais été écrit. Laissez-moi vous l’expliquer...» Durant les deux heures qui suivirent le professeur m’enseigna les principes de la conception et du calcul du béton précontraint. Je fus tellement impres sionné par la clarté et la simplicité de la démonstration de Magnel que je lui demandai l’autorisation de traduire le manuscrit en Anglais dans l’intention de le publier dans une revue technique américaine. Je reçus l’autorisation.
Ik geloof echter dat het meest betekenend feit voor de ontwikkeling van het voorgespannen beton plaats greep de dag voordat Magnel in 1946 naar Huropa teriigkeerde. Hij ontving mij in zijn hotelkamer te New York met volgende veropenbaring : «Alvorens ik naar België terug keer, wil ik U de laatste drie kopieën van een manuscript achterlaten, dat ik in het Frans heh geschreven. Het is de eerste allesomvattende tekst over het ontwerp en de bere kening van spanbetonelementen die ooit geschreven werd. I.aat mij het IJ uitleggen...». Ciedurende de volgende twee uur gaf de Professor mij les in de fundamentele begrippen inzake het ontwerp en de berekening van het spanbeton. Ik werd zo verrast door de duidelijkheid en de eenvoud van de uitleg van Magnel dat ik hem om de toelating verzocht het manuscript in het Engels te mogen vertalen, met het doel het te publiceren in een Amerikaans tech nisch tijdschrift. Ik kreeg de toelating.
Lorsque, quelques mois plus tard, je lui soumis par écrit ma traduction, Magnel m’annonça qu’il avait rédigé un second chapitre. Un troisième puis un quatrième allaient suivre plus tard, en tout j’en reçus onze à traduire. Je pouvais difficilement le suivre. A peine avais-je terminé la traduction d’un chapitre que Magnel m’en envoyait un
Toen ik hem, enkele maanden later, de vertaling ter inzage stuurde, verwittigde Magnel er mij van dat hij een tweede hoofdstuk had geschreven. Later volgde een derde en een vierde, en uiteindelijk had ik er elf te vertalen. Ik kon hem nauwelijks volgen. Ik was met de vertaling van een hoofdstuk nauwelijks klaar of de Professor leverde het volgende reeds af.
autre. Le manuscrit original s’était tellement étoffé qu’il mé ritait d’être publié en tant qu’ouvragé : la version anglaise de l’ouvrage en français «Le Béton Précontraint». C’était, il est vrai, un «acte d’amour». Pendant plus d’une année, je passai des nuits à y travailler. Il ne suffisait pas de traduire le texte, mais il fallait encore adapter en unités de mesure américaines tous les diagrammes, les dessins, les plans et les tableaux. J’aurais difficilement accepté que quelqu’un d’autre s’en occupe... En outre, la nomenclature devait être adaptée aux nor mes américaines, tous les exemples, mentionnés en sys tème métrique devaient être reconvertis en pouces et li vres. La récompense d’un tel labeur, même si ce n’était pas en termes financiers, était inestimable. La déception fut grande lorsque des éditeurs tels que Mc Graw-Hill, Inc. et John Wiley & Sons refusèrent de publier l’ouvrage parce qu’ils ne voyaient pas de marché suffisant. L’éditeur anglais «Concrete Publications se saisit du manuscrit, le traduit de l’«anglais-américain» vers l’«anglais-britannique», adapta la nomenclature aux usages anglais et publia la première édition en 6.000 exemplaires (2) (cfr. fig. 8). L’ouvrage fut vite épuisé. Huit milles exemplaires du second et plus important tirage, furent publiés en 1950 et une troisième édition encore plus importante sortit de presse en 1954.
Het originele manuscript was nu dermate gegroeid dat het verdiende als boek gepubliceerd te worden : de En gelse versie van het Franse boek : «Le Bëton Précon traint». Het was inderdaad een «liefdeswerk». Gedurende meer dan een jaar werkte ik tot laat in de nacht. Niet alleen moest de tekst vertaald worden, maar alle tekeningen, plannen, diagrammen en tabellen moesten aan de Ameri kaanse eenheden worden aangepast. Ik zou moeilijk aanvaard hebben dat iemand anders er zich mee zou belast hebben... Het woordgebruik moest aangepast worden aan de Amerikaanse normen, de voorbeelden (in het metriek systeem) alle omgerekend in het duim/pond systeem. De beloning voor dit werk, alhoewel niet in financiële termen uit te drukken, was onberekenbaar. De teleurstelling was pijnlijk toen Amerikaanse uitgevers zoals Mc Graw-Hill, Ine. en John Wiley & Sons het boek afwezen omdat zij er geen markt in zagen. De Londense uitgever Concrete Publications maakte zich toen meester van het manuscript, vertaalde het van het «Amerikaans-Engels» in het «Brits-Engels», her werkte het woordgebruik om overeen te komen met de Britse gebruiken en gaf in 1948 een eerste druk van 6000 exemplaren uit. (2) (zie fig. 8). Het boek was vlug uitverkocht. Achtduizend stuks van de tweede herziene en verhoogde uitgave volgden in 1950 en in 1954 kwam een derde druk in nog grotere oplage.
63
8. Couverture de la première édition anglaise de l’ouvrage de Magnel « Prestressed Concrete».
8. Omslagvoorzijde van de eerste Engelstalige uitgave van Magnels boek <■ Prestressed Concrete».
Kn raison du succès inespéré, Mc Graw-Hill de New York acheta les droits de reproduction de la troisième édition fin 1954.
Rekening houdend met het onverwacht succes, kocht Mc Graw-Hill op het einde van I 954 de rechten aan voor de herdruk van de derde uitgave.
Je suis convaincu que la plupart des exemplaires des premières éditions furent acquis aux Etats-Unis et au Ca nada, les plus importants pays anglophones au monde. (Jusqu’en 1955, lorsque T.Y. Lin publia son ouvrage «De sign of Prestressed Concrete Structures» (6), l’ouvrage de Magnel était le seul texte en anglais traitant du sujet).
Ik ben ervan overtuigd dat de meeste exemplaren van de eerste uitgaven aan de man kwamen in de V.S.A. en Ca nada, de enige grote Engelssprekende landen. (Tot 1955, wanneer T.Y. Lin zijn boek «Design of Prestressed Con crete Structures» (6) publiceerde, was Magnels boek de enige Engelse tekst over het onderwerp).
Durant ces premières années, l’ouvrage de Magnel constituait le principal outil auquel tant étudiants qu’ingénieurs se référaient pour la conception et le calcul des structures en béton précontraint. L’impacte qu’eut ce traité (ainsi que les nombreuses autres publications de Magnel) sur l’industrie du béton précontraint fut
Gedurende deze vroege jaren was Magnels boek het praktische gereedschap waarnaar zowel studenten als in genieurs grepen voor het ontwerp en de berekening van structuren in voorgespannen beton. De invloed die deze verhandeling (zoals de talrijke andere publikaties van de hand van Magnel)* had op de spanbetonindustrie is
énorme.
enorm.
Les principes de base, plans et tableaux qu’il contenait suscitèrent une confiance énorme dans le nouveau système et servirent de base à de nombreux autres ouvrages consa crés au béton précontraint ainsi qu’à la pratique de l’engi neering de nombreuses années plus tard.
De erin vervatte principes, plannen en tabellen wekten vertrouwen in het nieuw systeem en dienden als basis voor veel andere publikaties over het onderwerp en ook voor ingenieurspraktijk van vele jaren nadien.
La fig. 9 montre une note originale de calcul écrite de la main de Magnel.
Eig. 9 toont een deel van een originele berekeningsnota in Magnels eigen handschrift.
”■ .Magnel était un écrivain fécond : Il publia environ 200 articles et ouvrages techniques entre 1910 et 1955.
64
Magnel schreef veel. Hij publiceerde ongeveer 200 technische artikelen en boeken tussen 1910 en 19.55.
/i.
//
O ‘
&
N
if
a =■ .•
rC\
/
'(f-. /j'./ \ '/ O'
i \o ^■j
%
_T.
//o
I
(
'r.
-7 a
•4 *-
-7
. >
-r ^ / ‘■(T
-t
Î\
-i.„ -n
hiti:-
/
\S
\--------- ïL-
^-1
^<)-j V
|----- /4
/.r
^
I/o
/"/y -? /u X i" /
•Î’ i"
ioa/j^
é 9. Détail d'ime note de calcul originale, rédigée de la main de .Magnel.
9. Deel van een originele berekeningsnota, in Magnels handschrift.
La Preload Corporation
De Preload Corporation
Au cours des années quarante, la Preload Corp. reçut en sous-traitance de la Virginia Construction Company de Norfolk, Virginia, la fabrication de huit cuves de fermen tation en béton précontraint, destinées à la station d’épu ration d’eau au N.F., de Philadelphia.
Gedurende de veertiger jaren kreeg de Preload Corp. in onderaanneming van de Virginia Construction Company van Norfolk, Virginia, de bouw toegewezen van acht gistingstanks in voorgespannen beton voor het waterzuiveringsstation van N.O.-Philadelphia.
La Preload Corp. occupait donc une position stratégi que pour «promouvoir» le béton précontraint linéaire à Philadelphia. Cela apparaît clairement dans l’extrait d’une lettre qu’adressa F.R. Schofield, ingénieur-en-chef adjoint du «Departement of Public Works, Bureau of Engineering, Surveying and Zoning, Philadelphia» le juin 1948 à C.harles Ci. Sunderland, ingénieur-en-chef de la John A. Roebling & Sons Ciy :
De Preload Corp. was dus in een strategische positie om het lineair voorgespannen beton in Philadelphia te «promoveren . Dit komt duidelijk naar voor in het uittreksel van een brief die E.R. Schofield, eerste adjunct-ingenieur van het «Departement of Public Works, Bureau of Fmgineering, Surveying and Zoning, Philadelphia» op 5 juni 1948 richtte tot Charles Ci. Sunderland, hoofdingenieur van de John A. Roebling & Sons Cy :
«Depuis notre entrevue en avril dernier, beaucoup de choses se sont passées autour du Walnut Lane Bridge. La Preload Corp. qui construit pour nous quelques cuves de fermentation, nous a demandé de pouvoir étudier le problème. Quoique cette situation ne me plaisait pas, je pouvais difficilement refuser eu égard à ma position. A ce moment, j’étais très enthousiaste vis-à-vis du projet de M. Coff*, mais réticent eu égard aux difficultés qui ne manqueraient pas de surgir lors de la construction...
«Sinds ik U in april laatstleden zag zijn er verschillende dingen gebeurd met de Walnut Lane-brug. De Preload Ciorp., die voor ons enkele gistingstanks aan het bouwen is, heeft ons de toelating gevraagd om het probleem te bestuderen. Alhoewel ik die situatie niet met genoegen aanzie, kon ik gezien mijn positie, moeilijk weigeren. In dertijd was ik zeer enthousiast over het plan van Mr. CofP^, maar ik was terughoudend wegens de moeilijkheden, die zich bij de oprichting waarschijnlijk zouden voordoen...
* L. Coff, ingénieur-conseil à New York, avait préparé un projet du Walnut Lane Bridge en qualité de conseiller de la John A. Roebling & Sons Company. Le projet prévoyait une poutre-caisson à hauteur varia ble, qui devait être précontrainte à l’aide de cables composés de torons galvanisés, comme c’est le cas dans les ponts suspendus.
* L. Coff, een raadgevend ingenieur uit New York, bad als raadgev er voor de John A. Roebling & Sons Company, een ontwerp van de Walnut Lane-brug uitgcwerkt. Het ontw erp voorzag een kokerligger met v eranderlijke hoogte, die moest worden voorgespannen met behulp van uit gegalvaniseerde strengen opgebouwde kabels, vergelijkbaar met de ka
bels gebruikt bij hangbruggen.
65
« En étudiant la construction du Walnut Lane Bridge, la Preload Corp. se tourna vers l’Europe pour y louer les services du Professeur Magnel. Celui-ci proposa une construction en poutres en béton précontraint, comme l’on en avait déjà érigées en Europe. Le projet de pont prévoyait entre autres des poutres en I, de hauteur con stante, d’environ 2 m.
«Bij de studie van de voorgenomen Walnut Lane-brug, richtte de Preload Ciorp. zich tot Furopa en huurde er de diensten van Professor Magnel. Deze stelde een voorge spannen balkbrug voor, zoals er in Europa reeds gebouwd zijn. Onder meer zouden liggers met een l-doorsnede en een constante hoogte van ongeveer 2 m worden aange wend...
..Veuillez noter que ces poutres en 1 seront coulées sur «, le chantier et placées ensuite sur les culées et les piliers. Les poutres seront raccordées entre elles par des fils de pré contrainte transversaux, placés audessus et en-dessous des raidisseurs (entredistants de 4,3 m). Dans la travée princi pale, les semelles supérieures des poutres adjacentes se toucheront et le tablier de pont sera immédiatement coulé sur les poutres. Pour les travées d’approche, une poutre sur deux est supprimée, et le tablier de pont se réduit au problème classique du béton coulé sur place, tout comme pour les dalles de trottoir en porte à faux, dans la travée principale...
«...Gelieve te noteren dat het in de bedoeling ligt deze 1-balken op de bouwplaats te storten,om ze nadien op de landhoofden en pijlers te plaatsen. De balken zullen sa mengehouden worden door dwarse voorspandraden, aangebracht boven- en onderaan de dwarsverstijvingen (elk 4,.^ m uit elkaar). In de hoofdoverspanning zullen de bovenkanten van naast elkaar liggende liggers elkaar ra ken en het brugdek zal onmiddellijk op de liggers aange bracht worden. In de nevenoverspanningen wordt één op twee balken weggelaten en wordt het brugdek een klassiek probleem van ter plaatse gestort beton, net zoals voor de uitkragende voetpadplaten van de hoofdoverspanning...
«Certains points me paraissent positifs : le premier ré side dans le fait qu’une seule série de moules est nécessaire pour toutes les poutres, ce qui est économique ; le second est le fait que plusieurs ponts ont déjà été construits ou sont en cours de construction en Europe et constituent des preuves suffisantes de la validité de ce procédé de concep tion et de construction et montage utilisant la précon
..Er zijn verschillende zaken in deze oplossing die mij «, bevallen : de eerste is het feit dat slechts één reeks vormen of mallen nodig is voor alle balken, hetgeen economisch is, een andere is het feit dat er in Europa reeds genoeg brug gen gebouwd of in opbouw zijn, die als precedenten de deugdelijkheid hebben bewezen van het ontwerp en de uitvoeringsmethode van voorspanning en montage».
trainte». Quelques mois avant que cette lettre ne fût écrite, j’avais été engagé par la Preload Corp. comme auteur de projet, et je fus chargé de la promotion, du développement et de la conception des constructions en béton précontraint linéaire, sur base du procédé Blaton-Magnel et de son système d’ancrage.
Enkele maanden voor deze brief was geschreven, was ik aangeworven door de Preload Ciorp. als ontwerpingenieur en had ik als taak gekregen lineair voorgespannen beton constructies (met gebruik van het Blaton-Magnel kabel en verankeringssysteem) te bevorderen, te ontwikkelen en
II était logique qu’ils m’avaient confié ce travail, vu mes relations avec le Professeur Magnel et mes connaissances des pratiques de construction européennes et américaines. C’est en cette qualité que je soumis au début de l’automne 1948 le projet de Magnel. J’entrai dans le bureau de E. Schofield, m’arrêtai devant lui, le regardai et déroulai lentement le plan du professeur Magnel qui comprenait une vue en plan, une coupe longitudinale et transversale et une vue en élévation du projet du Walnut Lane Bridge en béton précontraint.
Dat was een logische opdracht, als men rekening houdt met mijn betrekkingen met Professor Magnel en met mijn kennis van de Europese en Amerikaanse ontwerp- en bouwpraktijken. Het was in deze functie dat ik in de vroege lente van 1948 het plan van Magnel voorlegde. Ik ging het bureau van E. Schofield binnen, ging voor zijn tafel staan, keek hem aan en rolde langzaam de grote tekening van Profes sor Magnel open, die een planzicht, een langs- en dwars doorsnede en een aanzicht van de voorgestelde spanbeton Walnut Lane-brug bevatte.
j’étais là debout et tenais le plan, Schofield le regarda en silence et l’examina attentivement (ses lunettes à l’extré mité du nez) et prononça ensuite les mots magiques que nous attendions tous ; «Oui, c’est bien ce que je veux, remettez-moi ce dessin» (7). Il sortit de son bureau en courant, le plan entre les mains, mais revint presque aus sitôt et met dit : « Ils l’approuvent en haut aussi».
Ik stond daar en hield de tekening vast, Schofield be keek ze zwijgend en onderzocht ze intensief (zijn bril op de punt van zijn neus) en sprak toen de magische woorden uit die wij allen gehoopt hadden te horen : «ja, dat is het wat ik wil, geef me die tekening» (7). Hij liep buiten met de tekening in zijn handen, maar kwam spoedig terug en zei : «Ze houden er boven ook van».
66
te ontwerpen.
«Boven» betekende de bureaus van de hoofdfunctiona rissen van het «Bureau of Engineering, Surveys and Zo ning». Deze functionarissen waren Thomas Buckley, di recteur, A. Zane Hoffman, hoofdingenieur, en Samuel Baxter, adjunct-ingenieur. E. Schofield was toen eerste adjunct-ingenieur. «Ze houden ervan» was gelijkwaardig met een uiteindelijke goedkeuring, maar Schofield zei : «Wel, we hebben nog één goedkeuring nodig. Laat ons
«En haut» signifiait les bureaux des hauts-fonction naires du «Bureau of Engineering Surveys and Zoning» de Philadelphia. Parmi ces fonctionnaires, il y avait Thomas Buckley, directeur, A. Zane Hoffman, ingénieur en chef et Samuel Baxter, ingénieur-adjoint. E. Schofield était à l’époque, ingénieur en chef-adjoint. « Ils l’approuvent» signifiait que le plan était agréé, mais Schofield ajouta : «Bien, il ne nous manque plus qu’une seule approbation. Allons-y».
gaan».
Ed Thwaits (à l’époque, vice-Président et directeur de ventes de la Preload Corp. m’accompagna et ensemble avec Schofield, nous nous rendîmes au Bureau de Roy Larson, architecte et Président de la Philadelphia’s Art Commission. Tout projet de construction publique à Phi ladelphia doit être examiné et approuvé par cette commis sion et avec une particulière attention lorsque cette cons truction est située dans le beau Fairmount Park, le plus grand parc situé dans les limites de la ville.
Ed Thwaits (toentertijd vice-president en verkoopsdirecteur van de Preload Corp.) begeleidde me en samen met Schofield gingen we naar Ray Larsons bureau, architect en voorzitter van de Philadelphia’s Art Commission. Elke voorgenomen openbare constructie in Philadelphia moet onderzocht en goedgekeurd worden door die commissie en dit met verdubbelde nauwgezetheid wanneer ze gelegen is in het mooie Fairmount Park, het grootste park binnen de stadsgrenzen.
Nous attendions, Schofield alla de nouveau «en haut», mais revint quelques instants plus tard, le sourire aux lèvres. Il nous dit : «C’est une affaire terminée. C’est l’heure du déjeuner. Allons manger quelque chose». Nous exultions. Le suspens et la tension étaient passés. Le Wal nut Lane Bridge, tel qu’il est maintenant était bel et bien approuvé, et ce après qu’un autre projet, comportant une seule portée de 64 m, et considérée comme trop risquée, avait été rejetée par Schofield.
Wij wachtten, Schofield ging opnieuw naar «boven», maar kwam even later glimlachend terug naar beneden, zeggend : «Dit is een gedane zaak. Het is lunchtijd. Laat ons een stukje gaan eten». Wij waren geweldig verlicht. De «suspens» was voorbij. De Walnut Lane-brug, zoals ze er nu ligt, was wel degelijk aangenomen en dit nadat een ander voorstel, met één enkele overspanning van 64 m, door Schofield als te riskant verworpen was geworden.
II ne faut pas perdre de vue qu’un fonctionnaire des transports publics porte l’énorme responsabilité de pré server la vie et d’assurer la sécurité des citoyens. Convain cre un tel fonctionnaire des mérites d’un nouveau procédé de construction est une tâche difficile, a fortiori si les Américains qui préconisaient son utilisation n’avaient qu’une connaissance «de seconde main» du béton pré contraint. 11 fallait de la clairvoyance, du courage et de l’audace pour relever ce défi et se lancer dans ce projet. L’entrepeneur Emile Blaton fit ce commentaire : «Ah ! Ces américains quand même. Quel «culot» ! Lors que nous avons débuté la fabrication du béton précon traint, nous avons commencé par une poutre d’une portée de 6 m, puis lorsque nous en maîtrisions la tech nique, nous en avons construit une de 12 m, et ensuite une de 15 m. Nous progressions pas à pas. Mais les américains ! Non, ils construisent leur premier pont en béton précontraint, avec des portées de 49 et de 23 m». Et il secouait la tête comme s’il n’y croyait pas. Ci’était le couronnement de plusieurs mois de travail intensif et ardu du professeur Magnel, de ses collabora teurs, de l’entreprise belge de construction Blaton-Aubert, qui détenait la licence du système d’ancrage (elle avait réalisé plusieurs constructions en béton précontraint en Belgique) et de l’équipe de la Preload Corp.
Men mag niet uit het oog verliezen dat een functionaris van openbaar vervoer de enorme verantwoordelijkheid heeft het leven en de veiligheid van de burgers te verzeke ren. Dergelijke functionaris overtuigen van de waarde van een nieuwe bouwmethode is een moeilijke taak, vooral omdat de Amerikanen die het gebruik ervan voorstonden enkel een tweedehandse kennis van spanbeton hadden. Er was klaarziendheid, moed en durf nodig voor die functio naris om die uitdaging op te nemen en met dergelijk pro ject in zee te gaan. Aannemer Emile Blaton maakte de volgende com mentaar : «Ah ! Die Amerikanen toch. Zij hebben lef. Toen wij met spanbeton begonnen, vervaardigden wij eerst een balk met een overspanning van 6 m, toen we geleerd hadden dit goed te doen maakten we er een van 12 m, en daarna een van 15 m. Wij deden het stap voor stap. Maar die Amerikanen ! Neen, ze bouwen hun eerste brug in voorgespannen beton, met overspanningen van 49 en 23 m». En hij schudde ongelovig het hoofd. Het was de bekroning van verschillende maanden aan houdend hard werk van Professor Magnel, zijn medewer kers, de Belgische aannemersfirma Blaton-Aubert die de licentie had voor het verankeringssysteem (zij had ver schillende voorgespannen betonconstructies gebouwd in België) en de medewerkers van de Preload Corp. 67
Construction du Walnut Lane Bridge
Bouw van de Walnut Lane-brug
Rétrospectivement, l’on peut maintenant voir comment les pièces du puzzle se sont assemblées : le rôle joué par la Belgian-American Educational Foundation, Gustave Ma gnel (8), les essais en laboratoire de poutres grandeur nature, le manuscrit, la perspicacité et le dynamisme de la Preload t'orp. et finalement la clairvoyance et l’audace des fonctionnaires du Bureau of Engineering Surveys and Zo ning de Philadelphia.
Terugblikkend, zijn bij de totstandkoming van het pro ject te vernoemen : de rol vertolkt door de «Belgian-Ameri can Educational Foundation», Gustave Magnel (8), het laboratoriumonderzoek van balken op ware grootte, het manuscript, de klaarziendheid en de stuwkracht van de Preload Ciorp. en tenslotte het inzicht en de durf van de ambtenaren van het «Bureau of Engineering Surveys and Zoning» van Philadelphia.
Ee manuscrit de .Magnel, de mon écriture, était d’une utilité inestimable, car c’est lui qui familiarisa Scbofield et Baxter aux méthodes de calculs développées par Magnel, ainsi qu’aux méthodes et aux résultats d’essais sur des éléments grandeur nature.
Het manuscript van Magnel, in mijn handschrift, was van onschatbaar nut, daar het Schofield en Baxter de nodige vertrouwdheid bijbracht met de door Magnel ontwikkelde ontwerpmethoden, alsook met de beproevingsmethoden en -resultaten van elementen op ware grootte.
Des mois d’un intense travail de bureau nous atten daient. L’exécution du projet devait être coordonnée entre le bureau de Magnel à Gand, celui de la Preload à New York et le Bureau of Engineering de la ville de Philadel phia. L’ensemble des plans d’exécution devait être mis au point et adapté aux normes et spécifications américaines.
Voor de deur stonden maanden van intens kantoor werk. Tussen het kantoor van Magnel in Gent, dat van Preload in New York en het Bureau of Engineering van de stad Philadelphia moest de uitwerking van het ontwerp worden gecoördineerd. Een volledig stel uitvoerings plans, evenals aan de Amerikaanse gebruiken aange paste specificaties, dienden te worden voorbereid.
La majeure partie des travaux d’exécution fut effectuée, sous mon contrôle, par Ted Ciutt*. Gutt appartenait à la Preload et devint par la suite l’ingénieur chargé du contrôle sur chantier de la construction du premier pont en béton précontraint en C^alifornie, l’Arroya Seco Pedes trian Overpass.
Het grootste deel van de uitwerking werd onder mijn toezicht verricht door Ted Gutt'". Gutt was iemand van Preload en werd later ingenieur belast met het bouwplaatstoezicht bij de bouw van de eerste voorge spannen brug in Cialifornië, de Arroyo Seco Pedestrian Overpass.
La fig. 11 montre deux dessins originaux (simplifiés) du dossier d’adjudication.
ln de nazomer van 1948 waren de aanbestedingsdocu menten door de stad opgesteld.
A la fin de l’été I 948, les documents d’adjudication de la ville étaient prêts.
Lig. 1 I toont twee (vereenvoudigde) originele tekenin gen uit het aanbestedingsdossier.
II est à noter que le contrat d’entreprise comportait une clause prévoyant un essai destructif, à exécuter sur chan tier, d’une poutre de la travée principale d’environ 49 m
Vermeldenswaardig is dat in het aannemingscontract een clausule was opgenomen, die voorzag in een op de bouwplaats uit te voeren proefbelasting tot breuk van een ligger van de middenoverspanning van ongeveer 49 m (9), (10).
(9), (10).
La fig. 10 montre une partie des croquis originaux dessinés par Magnel, concernant Pesai à effectuer sur la poutre de 49 m du Walnut l.ane Bridge.
Fig. 10 toont een deel van de originele, door Magnel gemaakte losse schetsen in verband met de voorgestelde proefopstelling voor de ligger van 49 m van de Walnut Lane-brug.
Lc délai d’adjudication prenait fin le 19 janvier 1949 (cfr. fig. 12), après quoi un seul obstacle imprévu devait encore être franchi.
De aanbestedingstermijn verliep op 19 januari 1949 (zie fig. 12), waarna nog slechts één onverwachte hindernis moest worden genomen.
T. Ciutt est actuellement Président du PC Ps «Plant Ciertification
* T. Gutt is momenteel voorzitter van PC9's "Plant Certification
Ciommittee» et l'un des vice-Présidents de la «Prestressed and Archi
Ciommittee» en een adjunct vice-voorzitter van de «Prestressed and Ar
tectural Division» des Tanner Ciompanies.
chitectural Division» van de Tanner Companies.
*
68
10. Divers croquis originaux de Magnel de l'installation de l’essai d’une
10. Delen van originele losse schetsen van .Magnel, met betrekking tot
poutre de 49 m faisant partie de la travée principale du Walnut Lane
de voorgestelde proefopstelling van een ligger van 49 m van de
Bridge. Comparez avec les dessins définitifs à la fig. 15.
hoofdoverspanning van de Walnut Lane-brug. Vergelijk met de uiteindelijke tekeningen op fig. 15.
69
-N» O
•3jru.inj3s E| ,ip s3nbusij3j3EjE:i suoij.ias S3|
33AE) sSpiJg SUE^I inU]E^ E| 3p UOUE3ipn|pE^p XnEUlSjJO SUE|J ■;[
13 UOIlEA3|3J ‘UE|d U3 3HA E| lUEU3jdul03 (S3yi|duilS S||E13p S3nb|3nb | |
■>]13.WA\noq 13q UEA uspsusjoop 3ï(3USU31>]EJE)1 U3 puEisdo
UjJEE.w) 3njq-3UE"| :nu|E^ op uea suEjdsSuipoisoquEE O|oui3uo
3p ‘ll)3fZUE|d 13q 13UI ‘(p(33q3âjE uIlZ p8ipnOAU33J3A S[IE13p 3|3>(U3
IMPORTANT FIRST—Look for bids to be asked soon for a prestressed concrete bridge, first in the U. S. Look also for an article on it in a near-future issue of this journal. Philadelphia’s department of public works has been quietly designing the structure these past several months. Of deckgirder type, it will have a center span of 160 ft., end spans of 74 ft. The largest of the girders will weigh 150 tons. Precast, they will be lifted into place 50 ft. above a drive in Fairmount Park.
12. L’annonce de l’adjudication du Walnut Lane Bridge, le 1er décem bre 1948, dans le «Philadelphia Inquirer’s». Les offres devaient être introduites pour le 19 janvier 1949. L’adjudication fut passée en automne 1949.
12.
Aankondiging van de aanbesteding van de Walnut Lane-brug op 1 december I 948, in «The Philadelphia Inquirer’s». Offertes werden ingewacht tegen 19 januari 1949. De toewijzing gebeurde in de lente van 1949.
Une association momentanée de la Corbetta Construc tion Càtmpany et de la Raymond Cioncrete Pile Inc. avait introduit une offre peu élevée proposant une variante utilisant le procédé Freyssinet. Après de longues discus sions, cette solution fut écartée en raison de non-confor mité aux documents d'adjudication.
Een door Corbetta Construction Company en Raymond Concrete Pile Inc. gevormde vereniging had een lage offerte ingediend voor een alternatieve Freyssinetoplossing. Na langdurige discussies werd de variante ver worpen, als zijnde niet in overeenstemming met de aanbe
Cette alternative prévoyait 14 poutres pour la travée principale, tandis que le projet de base n’en prévoyait que 13. Fn effet, à cette époque, le vérin de précontrainteFreyssinet n’était pas en mesure de tendre des fils de 7 mm avec la force nécessaire, mais seulement des fils de 5 mm de diamètre.
De wisseloplossing voorzag 14 liggers voor de hoofd overspanning, terwijl in het basisontwerp 13 liggers wa ren voorzien. In die tijd was de Freyssinet-voorspanvijzel inderdaad niet bij machte om draden van 7 mm met de vereiste kracht te trekken, wel om draden met diameter van
11 n’était pas possible d’introduire le nombre élevé de fils de 3 mm dans 13 poutres. C’est pourquoi le projet de variante prévoyait nécessairement dans la travée princi pale 14 poutres. Cela posait néanmoins un problème es thétique, plus particulièrement celui d’aligner les poutres de la travée principale avec celles des travées d’approche.
Het was niet mogelijk het nodig groot aantal draden van 5 mm onder te brengen in 13 liggers. Daarom was in het alternatief ontwerp een middenoverspanning met 14 liggers nodig. Dit bracht evenwel een esthetisch pro bleem met zich mee, meer bepaald inzake het op één lijn plaatsen van liggers uit midden- en zijoverspanningen.
Au printemps 1949, l’exécution du projet initial était finalement confiée à la Henry W. Horst Ciompany, pour un montant de $ 698.383 ; la seconde offre la moins élevée étant de $ 705.706,50 (1 1). La fabrication des poutres de
In de lente van 1949 werd de verwezenlijking van het oorspronkelijk ontwerp uiteindelijk toegewezen aan de Henry W. Horst Company, voor het bedrag van $ 698.383 ; de op één na laagste aanbieding beliep $ 705.706,50 (11). De vervaardiging in onderaanneming van de brugliggers werd toevertrouwd aan de Preload
pont fut confiée en sous-traitance à la Preload (iorp.
stedingsdocumenten.
5 mm te trekken.
Ciorp. Essai à la rupture
De belastingsproef tot breuk
l.e 25 octobre 1949, l’essai de mise en charge sur la poutre de 49 m de long sur 2 m de large, identique aux poutres de la travée principale du pont, fut effectué sur un terrain avoisinant le chantier de construction (cfr. fig. 13). l.’essai attira quelque 300 ingénieurs de dix-sept Etats différents et de cinq Nations : [.’Angleterre, Cuba, Le Mexique, le Canada et la Belgique. Il furent les témoins, toute une journée, par une pluie incessante, de cet événe ment ( 12).
Op 25 oktober 1949 werd de belastingsproef op de 49 m lange bij 2 m hoge ligger, die identiek was met de liggers van de middenoverspanning van de brug, uitgevoerd op een aan de bouwplaats grenzend terrein (zie fig. 13). De proef trok nagenoeg 300 ingenieurs aan, komend uit ze ventien deelstaten en vijf landen — Engeland, Cuba, Mexico, Canada en België — die de ganse dag in de regen getuigen waren van het evenement (12).
Fe professeur Magnel lui-même dirigeait l’essai (fig. 14) commentant à un public des plus intéressés (par un dis cours épicé de son humour habituel, malgré les conditions météorologiques) le déroulement de l’essai.
Professor Magnel zelf (fig. 14) hield toezicht op de proef en bracht zijn waarderende toehoorders verslag uit (ge kruid met zijn ondanks de regenachtige omstandigheden, geestige humor) omtrent het verloop van de proef.
72
13. Plus de 300 ingénieurs, originaires de 17 F.tats differents et de .3
13. Meer dan 300 ingenieurs, komend uit 17 deelstaten en .5 landen,
Nations, étaient présents à l’essai de mise en charge jusqu’à la rup
waren aanwezig bij de belastingsproef tot breuk op een ligger,
ture d’une poutre identique à celle de la travée principale du pont.
gelijkaardig aan deze van de boofdoverspanning van de brug.
14. C’est un «professeur Magncl» souriant qui dirigeait l’essai de mise en charge et qui délecta les observateurs présents d’un commentaire
14. Ken erg gelukkige Professor Magnel leidde de belastingsproef en bracht de aanwezigen zijn luimig ooggetuigenverslag.
empreint d’humour.
Au grand étonnement de quelques esprits sceptiques, le professeur prédisait le comportement de la poutre à cha que étape de mise en charge, ainsi que l’issue favorable de l’essai.
Tot de verbazing van sommige sceptici voorspelde de Professor het gedrag van de ligger bij iedere belastingstrap, evenals de gunstige afloop van de proef.
73
La fig. 15 montre le dispositif de mise en eharge, tandis que les fig. 16a et 16b montrent respectivement une vue générale de l’installation et l’endroit d’application d’un vérin.
Fig. 15 geeft een beeld van de opstelling van de vijzels en de fig. 16a en 16b tonen respectievelijk de algemene proefopstelling en een detail van de vijzelopstelling.
Les vues 17 et 18 illustrent le comportement de la poutre à quelques stades différents de l’essai de mise en charge jusqu’à la rupture.
Fig. 17 en 18 illustreren het gedrag van de ligger tijdens enkele stadia van de belastingsproef tot breuk.
i e-m üo.s-o"LÙ \7.5, 3'-C,"Ur
Hydraulic Jack
■
I ^
Zl'o'Le,.
flat Zl‘-0“L(r.
2-1ST. (rO.&iH'-o'iCr.
I
o
-NJ o 5:
I ;i
%
%
I_____
■1
\3'0karancA.
3"
7-PKd IMkl SHUTS
« * T-PKd /flow SHUtlS
rjAOO“ Sack
^■400 * EaeJ-t
■
27.1-0,1 12.5,3-0 LCr
Zl-o"LCr
Z-
2rr.2-/5"lOO 9, //‘-o'iO.
!
SIDE V/EW
A-Â
'Ni
'nJ
0
O
•n
^l 2K7 Plù IROtJ BILLETS
V
7.400 * Each
S*x-z" - 7-8'*^6" P. P 7/05
2-121 30. &
15. Vue en élévation et en face de l’emplacement des vcrln.s hydrauliques (cfr. fig. 10).
74
/'-3'_r3" 15.
\
&I/2.SI Z'-4'/e’LCr.
Voor- en zijaanzicht van de vijzelopstelling (vergelijk met fig. 10).
9Z Ïiui||.lJsdO|3z(lA np UEA IIEJ.IQ
■9ui||,'(jsd<q30jd
au3u]a8iv
q
'e '9|
-91
•U|J3A 3p au,iui3nE|dui.i un P |iEwg
q
'91
•|ESS3_p U0UE|1EJSUIJ op 3|EJ3U38 3n/\ 'E '9 (
17. a. DĂŠformation de la poutre, avant rupture.
17. b. Rupture de la poutre.
76
17. a. Doorbuiging van de ligger, voor het bezwijken.
17. b. l igger bij het bezwijken.
I
c. l a pinitrc, après nipuire.
I 8. a. Detail van de breuk in bet midden van dc overspanning.
77
IS. h. Fissures dues aux tensions de cisaillement.
de schuifspanningen.
IK, e. Detail van de door buigmomenten veroorzaakte breuk.
78
La sollicitation de la poutre devait être appliquée étape par étape, jusqu’à une charge de 10 à 11 fois la charge de service, avant que la poutre ne se rompe. La rupture eut lieu sous une charge de 7.500 kgf par mètre courant. La rupture fut introduite par l’écrasement du béton dans la semelle supérieure de la poutre.
Trapsgewijs, diende de ligger te worden belast met een last begrepen tussen 10 tot 1 1 maal zijn gebruikslast, alvorens breuk optrad onder ongeveer 7500 kgf per strek kende meter. Het bezwijken werd ingeleid door verbrijze ling van het beton in de bovenflens.
Les 7.500 kgf par mètre courant correspondaient à une surcharge totale d’environ 360.000 kgf. Sous cette solli citation, la flèche au milieu de la portée de la poutre de 49 m de long, était un rien supérieure à 38 cm.
De 7500 kgf per strekkende meter stemden overeen met een totale overlast van nagenoeg 360.000 kgf. Onder deze last bedroeg de doorbuiging in het midden van de over spanning van de ongeveer 49 m lange ligger iets meer dan 38 cm.
II est intéressant de souligner que la première fissure est apparue sous une charge, correspondant à une charge uni formément répartie d’environ 2.100 kgf/m. La flèche à ce moment n’était que de 2 cm.
Het is nuttig aan te stippen dat de eerste scheur optrad onder een last, overeenkomend met een verdeelde last van ongeveer 2100 kgf/m. Daarbij bedroeg de doorbuiging slechts 2 cm.
Kn augmentant la charge, la fissure s’agrandit, tandis qu’à une charge de 2200 kgf/m, d’autres fissures apparu rent dans l’âme de la poutre, tout près du raidisseur cen tral. Jusqu’à cet instant, la poutre ne montrait pas de déformation importante.
Bij het opvoeren van de last werd de scheur wijder, maar onder 2200 kgf/m traden andere scheuren te voorschijn in het lijf, in de zones naast de centrale verstijving. Voordien vertoonde de ligger een niet merkbare doorbuiging.
[.’essai devait simuler une charge uniformément répar tie sur toute la longueur de la poutre. Cela fut réalisé à l’aide de huit vérins placés tous les 6,3 m sur la semelle supérieure de la poutre (cfr. fig. 16a et 16b).
De proef diende een eenparig verdeelde belasting van de volledige ligger te simuleren. Dit werd verwezenlijkt bij middel van acht vijzels, om de 6,3 m aangrijpend op de bovenzijde van de ligger (zie fig. 16 a en 16b).
II convient également de signaler que, malgré que la mise en charge de la poutre s’étala sur presqu’une journée entière, la poutre ne se rompit pas le même jour. C.'ela ne se passa que le lendemain, par une belle journée ensoleillée (contrairement à la veille), après la remise en place des masses d’acier.
Er dient te worden opgemerkt dat, alhoewel de belastingsproef een bijna volledige dag in beslag nam, de ligger niet dezelfde dag bezweek. Dit gebeurde pas de volgende dag (een mooie dag in tegenstelling met de voorgaande), na het opnieuw aanbrengen van de ingots.
Pour être complet, il faut encore ajouter que c’est Ar thur R. Anderson (à l’époque, ingénieur-conseil à Springdale, Connecticut) qui était chargé de l’installation des appareils de mesure et de la lecture des déformations et des flèch s.
Voor de volledigheid moet worden vermeld dat dr. Arthur R. Anderson (toentertijd raadgevend ingenieur in Springdale, Connecticut) instond voor de opstelling van de gevoelige meetapparaten en voor de vervormings- en doorbuigingsmetingen.
La réussite complète de l’essai de mise en charge jusqu’à la rupture de la poutre de 49 m de long sur 2 m de haut, et pesant environ 3.000 kgf/m, effectué sur le chantier — en présence d’un grand nombre de spectateurs — et donc loin des commodités de tout laboratoire, fut un événement significatif qui conféra au béton précontraint ses lettres de noblesse.
De succesvolle belastingsproef tot breuk van de 49 m lange en 2 m hoge ligger, met een gewicht van gemiddeld 3000 kgf/m, uitgevoerd op de bouwplaats (ten aanzien van een groot aantal toeschouwers) en dus ver verwijderd van elk laboratoriumcomfort, was een betekenisvolle ge beurtenis die het spanbeton een breed vertrouwen schonk.
[.’honneur revient aux ingénieurs américains d’avoir développé l’appareillage simple mais adéquat permettant la synchronisation et le contrôle des étapes de la mise en charge en huit endroits différents de la poutre, jamais auparavant une telle méthode n’avait été appliquée pour le béton précontraint.
Het doet de Amerikaanse ingenieurs alle eer aan de eenvoudige, maar doeltreffende toestellen te hebben ont wikkeld voor het synchroniseren en controleren van de lasttoenames op acht onderscheiden plaatsen van de lig ger. Nooit voorheen werd dergelijke techniek aangewend voor voorgespannen beton.
Lorsque le pont fut terminé, le professeur Magnel revint sur le site, accompagné de ses vieux amis, pour y admirer l’ouvrage (cfr. fig. 19 et 20).
Nadat de brug was voltooid kwam Professor Magnel, samen met zijn oude vrienden, opnieuw ter plaatse om het kunstwerk te bewonderen (zie fig. 19 en 20). 79
09 ■(SJL|MJ) J.UXEy |.linUE5 U.1 (S>|U1|) UEIU||0/ S.1|JEl| ■)
•(.Ijiojp E) j.ijXEq |.inuiEq j,i (.iqinEÜ B
puouA .ip.ioS UA ju.ipms-ptio ulrz i.iui uauies ‘Snjq-ouE ] jnu|E^ ,ip (uApp|Ui) |.iu3Epq josssjojj .ipj.ipuow.iq ‘poop uliz JOOA jeeI u.rq
UEUI|lo/ s,i|ji‘q ) lUiE
uoq J.1 juE|pnj.i u.iMUE uos .ip .iiuÜEduio.i u.i ‘.lïipuq .iue ] jnu|i’
'f, 1
.i| juEA.ip (.ijju.li iiE) |.iu9ri\' jn.iss.qojd .i| 'jjoiu i’s iueae ue uj')
‘f, |
20. Le Walnut l.ane Bridge à l’état final et les responsables de sa construetion : (de gauche à droite) : le professeur .Magnel, Samuel Bax ter (ASCH) et Charles Zollman (l’auteur de cet article).
21. Le Walnut Lane Bridge tel qu’il apparaît encore aujourd’hui.
20. Oc voltooide Walnut Lane-brug en de verantwoordelijken voor haar oprichting : (van links naar rechts) Prof. Magnel, Samuel Baxter (AS(IL) en Charles Zollman (auteur van deze tekst).
21. De Walnut Lane-hrug zoals zij er de dag van vandaag uitziet.
81
Et après
En nadien
Après avoir confié l’exécution des travaux à la Henry W. Horst C^ompany, l’équipe des responsables de la cons truction du Walnut l.ane Bridge vint en Europe pour y voir différentes constructions en béton précontraint (particu lièrement des ponts) (13). L’équipe se composait de An thony Horst de la Henry W. Horst C^ompany, Robert Betersen et Ben Baskin de Càtncrete Products of America*, Sam Baxter, Hd Schofield et moi-même.
Na toewijzing van het werk aan de Henry W. Horst C-’ompany, reisde een groep verantwoordelijken voor de bouw van de Walnut Lane-brug naar Europa om er con structies in voorgespannen beton (in het bijzonder bruggen) te gaan bezichtigen (13). De groep bestond uit Anthony Horst van de Henry W. Horst Company, Robert Petersen en Ben Baskin van Concrete Products of America*, Sam Baxter, Ed Schofield en mij zelf.
Nous fûmes accueillis à l’aéroport de Bruxelles par le professeur Magnel, qui nous invita à un somptueux dîner. A. Horst qui s’intéressait particulièrement aux spécifica tions concernant la résistance et la consistence du béton, demanda au professeur Magnel : «Est-il vrai que vous exigez un affaissement nul du béton ?» Et le professeur de lui répliquer en souriant ; «Je ne parle pas d’un af faissement nul, mais d’un affaissement négatif». Mais ceci est une autre histoire.
Wij werden op de luchthaven van Brussel begroet door Professor Magnel, die ons een prachtig diner aanbod. A. Horst, die zeer was ingenomen met de specificaties inzake consistentie en sterkte van het beton, vroeg Profes sor Magnel : « Is het wel zo dat U beton met slump nul eist ?» Met een glimlach repliceerde de Professor : Ik heb het niet over slump nul, maar over negatieve slump». Maar dat is een ander verhaal.
Qualité des matériaux et savoir-faire
Materiaalkwaliteit en vakmanschap
Malgré l’«américanisation progressive de l’applica tion de la précontrainte, dans la construction en béton, l’influence de Magnel resta sensible dans les premiers temps. Magnel restait inébranlable, en ce qui concerne certains aspects du béton précontraint, et particulière ment le savoir-faire et la qualité des matériaux qui compo sent le béton précontraint.
Ondanks de geleidelijke «amerikanisatie» van het con strueren in spanbeton, bleef in de beginperiode de invloed van Magnel voelbaar. Met betrekking tot een bepaald aspect van het voorgespannen beton was de Professor onwrikbaar, en wel wat het vakmanschap en de kwaliteit van de samenstellende materialen van spanbeton betrof.
Comme nous l’avons raconté plus haut, A. Horst de manda au professeur Magnel, lors de sa visite en Europe, s’il était possible de mettre en oeuvre un béton avec un affaisement nul. Magnel lui répondit que s’il l’avait pu, il aurait prescrit pour le Walnut Lane Bridge, un béton avec un affaissement négatif. Et il poursuivit : «Venez de main dans mon laboratoire à Gand, je ferai devant vous un béton sans affaissement et vous verrez encore appa raître de l’eau en surface». Et cela ne passa ainsi.
Zoals reeds aangehaald vroeg A. Horst, tijdens zijn bezt)fk aan Europa, aan Professor Magnel of het wel mogelijk was beton met slump nul te verwerken. Magnel antwoordde dat hij voor de Walnut Lane-brug, indien mogelijk, beton met negatieve slump had voorgeschreven en vervolgde : «Kom morgen naar mijn laboratorium in Gent, in uw bijzijn zal ik beton zonder slump aanmaken en U zult water aan het oppervlak zien te voorschijn komen». En het gebeurde precies zo.
A. Horst fut particulièrement impressionné, lui qui était habitué à «couler 4- * du béton de 20,7 N/mm’ présentant un affaissement d’environ 12 à 15 cm. (Il faut également souliger qu’il y a ttente ans, il était ex trêmement rare de prescrire du béton à couler sur place de 34,5 N/mm’).
A. Horst, die gewend was aan het «gieten »5- ^ van beton van 20,7 N/mm’ met een slump van nagenoeg 12 tot 15 cm, was diep onder de indruk. (Evenwel dient te worden aangestipt dat het 30 jaar geleden hoogst onge woon was bouwplaatsbeton van 34,5 N/mm’ voor te schrijven).
* lis construisirent la première usine de beton précontraint aux
* In 1949 richtten zij in Pottstown, Pennsylvania, de eerste Ameri
Etats-Unis, destinée à la préfabrication de poutres-caissons. C’est en 1949, à Pottstown, Pennsylvanie. Encore une primeur !
kaanse spanbetonfabriek voor de prefabricatie van kokerliggers op.
* *
L’image appelle ce qui se passe souvent sur chantier, c.à.d. que
Nog een primeur ! **
De term verbeeldt als het ware wat gewoonlijk gebeurt op de
le béton est trop fluide. L’auteur fait ensuite un jeu de mots entre la
bouwplaats. Nochtans, soep wordt «gegoten», beton niet. Kwali-
soupe que l’on verse et le béton que l’on met en oeuvre.
teitsbeton dient te worden «gestort».
82
Horst était réellement troublé. Comment pourrait-il satisfaire à l’exigence de Magnel, en ce qui concerne du béton sans affaissement ? D’une part, il était conscient du fait que Magnel ne fléchirait pas en ce qui concerne le savoir-faire et la qualité des matériaux (Magnel savait par l’expérience qu’il avait acquise au cours de ses recherches approfondies en laboratoire et de ses années de pratique de chantier, que les matériaux composant le béton pré contraint, à savoir l’acier et le béton, sont soumis à des tensions supérieures (comparativement au béton armé conventionnellement). C’est précisément la raison pour laquelle les deux matériaux devaient satisfaire à des exi gences de qualité relativement sévères en ce qui concerne la résistance et la durabilité’^).
Horst was duidelijk in de war. Hoe zou hij aan de eis van Magnel inzake beton zonder slump voldoen ? Ener zijds was hij er zich van bewust dat de Professor voet bij stek hield wanneer het op vakmanschap en kwaliteit aan kwam. (Professor Magnel wist uit ervaring, opgedaan bij grondig laboratoriumonderzoek en tijdens jaren van bouwplaatspraktijk, dat de in voorgespannen beton sa menwerkende materialen staal en beton aan hogere span ningen werkten (in vergelijking met conventioneel gewa pend beton). Precies daarom moesten beide materialen voldoen aan relatief strenge kwaliteitseisen inzake sterkte en duurzaamheid*).
D’autre part. Horst savait qu’il était pratiquement im possible de monter sur chantier ime centrale à béton qui pourrait faire du béton «sec», en raison du manque d’es pace et de stockage des matières premières. En outre, l’installation d’une centrale à béton sur place reviendrait trop chère, compte tenu de la quantité relativement ré duite de béton de haute qualité qui était nécessaire.
Anderzijds wist Horst dat het praktisch gezien niet mo gelijk was om op de bouwplaats een betoncentrale te installeren die droog beton zou kunnen aanmaken, gezien het gebrek aan werkruimte en aan een opslagplaats voor grondstoffen. De installatie van een betoncentrale zou bovendien te duur uitvallen, het relatief klein volume hoogwaardig beton dat nodig was in acht genomen.
Un autre motif était que Horst se rendait bien compte que si le béton précontraint, et la postcontrainte sur le site plus particulièrement, voulait un jour avoir une chance aux Etats-Unis, une collaboration avec l’industrie du bé ton préparé s’avérait nécessaire. Pour ces raisons, il sou haitait donc faire appel au béton préparé pour la cons truction de ce premier ouvrage en béton précontraint.
Een bijkomende reden was dat Horst zich realiseerde dat, indien het spanbeton, en het naspannen op de bouwplaats in het bijzonder, in de Verenigde Staten ooit van de grond w'ilde komen, een samenwerking met de stortklaar beton-industrie zich opdrong. Om voor de hand liggende redenen wenste hij dan ook gebruik te maken van stortklaar beton bij de oprichting van de eerste spanbetonconstructie.
A la lumière de toutes ces considérations. Horst n’avait donc d’autre choix que d’utiliser du béton préparé pour le Walnut Lane Bridge, malgré l’inconvénient que le trans port du béton préparé de la centrale vers le chantier de manderait au moins une heure. Horst se rendait parfaite ment compte qu’il ne sortirait pas du béton «sec» du malaxeur.
In het licht van aile bovengenoemde overwegingen, had Horst dan ook geen andere keuze dan in de Walnut Lanebrug stortklaar beton aan te wenden, ondanks het feit dat het transport van de centrale naar de bouwplaats nage noeg een uur in beslag zou nemen. Horst was er zich terdege van bewust dat uit de mixer geen droog beton zou te voorschijn komen.
Pour rendre la situation encore plus sombre, S. Baxter (présent au dîner mentionné plus haut) rappela à Horst que, selon le contrat, le professeur Magnel avait de toute façon le dernier mot. Un refus du professeur Magnel si gnifiait le refus de la ville de Philadelphia’^’^, et Magnel avait prescrit du béton sans affaissement !
Om de zaken nog somberder te maken, herinnerde S. Baxter (op het eerder vermelde diner) Horst eraan dat Professor Magnel het laatste woord had, overeenkomstig het aannemingscontract. Geen goedkeuring van Professor Magnel betekende geen goedkeuring van de stad Phila delphia‘s en de Professor had beton zonder slump voorgeschreven !
* Dans tous les cas, Ie béton doit avoir une résistance à la compres
Hct beton dient in elk geval een druksterkte van minstens .14,5
sion d’au moins .14,5 N/mm^, et les fils tréfilés à froid une résistance à la
N/mm' te bezitten, en de koudgetrokken draden een treksterkte van
traction d’au moins 1517 N/mm'.
minstens 1517 N/mm'.
Extrait de la lettre du 17 janvier 1949 de Baxter à A.W. Horst : * » ••Etant donné que dans les documents annexés au projet, .Magnel a été
* * Uittreksel uit de brief van 17 juni 1949 van Baxter aan A.W. Horst : •■Aangezien in de bij het voorstel gevoegde documenten Professor Mag
nommé ingénieur responsable de l’ouvrage, je tiens à vous faire remar quer que toutes les techniques et procédés utilisés doivent obtenir l’ap
nel is aangeduid als verantwoordelijk ingenieur voor dit werk, moet ik
probation de .Magnel".
erop aandringen dat alle toegepaste technieken en methoden zijn goedkeuring dienen weg te dragen».
83
Heureusement, le professeur Magnel était également un grand praticien. Il comprit le problème et était prêt à autoriser éventuellement du béton avec une hauteur d’af faissement de maximum 5 cm, à la condition que vous utilisiez des moules en acier, de telle manière que — dans le but d’obtenir du béton bien compacté — vous puissiez vibrer fortement le béton à l’aide de vibrateurs de coffrages externes... opération que vous combinerez bien sûr avec une vibration interne”.
Gelukkig was Professor Magnel ook een zeer praktisch man. Hij doorzag het probleem en was bereid eventueel vrede te nemen met een slump van hoogstens 5 cm, op votjrwaarde dat «U gebruikt maakt van stalen vormen, zodat U, ten behoeve van een goede verdichting, het beton krachtig kunt trillen bij middel van uitwendige vormtrillers... natuurlijk zult U dat doen in combinatie met inwendig trillen».
Gette proposition ne fut pas bien accueillie par la Pre load Corp. (le fabricant des poutres en béton). Néan moins, le professeur Magnel se référait à sa longue expé rience en matière de béton précontraint. 11 avait appris que pour le compactage d’un béton sec mais très résistant. surtout dans le cas de poutres en 1 avec une âme relative ment mince par rapport à la hauteur (ce qui rend le béton nage plus difficile), une vibration énergique externe s’avé rait absolument nécessaire en plus de la vibration interne.
Dit voorstel werd door de Preload Corp. (fabrikanten van de betonliggers) niet goed onthaald. Nochtans kon Professor Magnel bogen op zijn lange ervaring op het gebied van voorgespannen beton. Hij had geleerd dat voor de verdichting van droog, maar hoogwaardig beton, vooral bij l-liggers met een ten aanzien van de hoogte relatief dun lijf (hetgeen het betonstorten bemoeilijkt), naast inwendig trillen ook een energiek uitwendig trillen noodzakelijk was.
Ce double compactage du béton était d’une nécessité absolue, si l’on voulait éviter des nids de gravier et/ou des joints de reprise. Le compactage à l’aide de vibrateurs de moules, à haute fréquence mais d’amplitude relativement faible, ne peut être effectué avec succès que sur des moules rigides en acier, auxquels sont fixés, momentanément ou de façon permanente, des vibrateurs.
Deze tweevoudige verdichting van het beton is van es sentieel belang, indien grindnesten en/of stortnaden willen voorkomen worden. De verdichting met behulp van vormtrillers, met hoge frequentie en relatief kleine am plitude, kan enkel met succes gebeuren bij het gebruik van degelijk ondersteunde en verstijfde stalen vormen, waar aan de trillers blijvend of tijdelijk konden worden beves tigd.
22. Les coffrages en bois du Walnut Lane Bridge.
22. Houten bekistingen voor de Walnut Lane-brug.
84
23, Mise en place de l’armature dans les coffrages en bois du Walnut Lane Bridge.
23. Aanbrcngcn van de wapening in de houten vormen voor de Walnut I.ane-brug.
La Preload C.'orp. avait basé ses estimations de prix sur l’utilisation de deux moules en bois (cfr. fig. 22 et 23) pour les poutres de la travée principale, et deux autres moules pour les travées d’approche. Ils avaient l’intention de couler le béton et de le compacter intérieurement par des ouvertures latérales des parois des moules, qui seraient prévues un peu au-dessus de la semelle inférieure de la poutre, au centre de la partie comprise entre deux raidisseurs voisins (placés tous les ,3 m).
Preload Corp. was bij haar kostenraming uitgegaan van het gebruik van twee houten bekistingen (zie fig. 22 en 23) voor de liggers van de middenoverspanning en nog eens twee voor de liggers van de zijoverspanningen. Zij hadden zich voorgenomen het beton te storten en inwendig te verdichten langs de zijdelingse openingen in de bekistingswanden, die zouden worden voorzien iets boven de onderflens van de ligger, in het midden van elk veld tussen twee opeenvolgende dwarsverstijvingen (geplaatst om de 5 m).
La Preload Cx)rp. rejeta l’utilisation de moules en acier en raison de leur coût élevé, qui ne pouvait être «rentabi lisé- en n’utilisant que sept fois chacun des quatre mou les’’’. A contre-coeur et contre toutes ses convictions, le professeur Magnel força l’impasse, en cédant devant la pression exercée par la Preload. Il prédit néanmoins des difficultés qui ne manquèrent pas de survenir !
Preload Corp. verwierp het gebruik van de stalen vor men omwille van hun hoge kostprijs, die niet kon worden afgeschreven na een zevenmalig gebruik van ieder van de vier vormen"^. Met sterke tegenzin en tegen zijn over tuiging in, doorbrak Professor Magnel de impasse door te wijken onder de druk van Preload. Nochtans voorspelde hij dat er moeilijkheden zouden rijzen en inderdaad kwa men die er !
La Preload essaya de se procurer des vibrateurs de coffrage qui n’affecteraient ni ne déformeraient surtout pas les moules en bois, en espérant qu’une vibration moins intense effectuerait quand-même le travail.
Preload probeerde te zorgen voor bekistingstrillers die vooral geen beschadiging of ontaarding van de houten bekistingen zouden meebrengen, daarbij hopend dat de minder intense trilling het toch maar waar zou maken.
* Utiliser sept fois un même moule en bois est une opération très
* Zeven maal dezelfde vorm gebruiken is zeer goed voor houten
rentable, mais insuffisante, économiquement parlant, pour des moules
vormen, maar is economisch gezien onvoldoende voor stalen vormen.
en acier.
85
Zoals Professor Magnel had verwacht, was de over vloed aan problemen tijdens het hetonstorten voorname lijk toe te schrijven aan het ontoereikend uitwendig trillen. Knergiek trillen zou de vormen vervormd hebben en hen na slechts tweemaal gebruiken doen uiteenvallen, hetgeen betekende dat nieuwe vormen zouden moeten aangeschaft worden. Deze gang van zaken zou zeer oneconomisch geweest zijn. Nochtans beschadigde de minder intense trilling zodanig de bekistingen, dat het onderhoud en de eraan verbonden kosten zwaarder uitvielen dan voorzien. Waren deze bijkomende uitgaven aanvankelijk in be schouwing genomen, dan kon Preload zich gemakkelijk het gebruik van de stalen vormen hebben veroorloofd. Kr dient te worden aangestipt dat het storten van 6 1 m’ beton voor de proefligger (zie fig. 24) een volledige dag in beslag nam, dit onder de leiding en het toezicht van een Belgische technicus met ervaring op het gebied van voorge spannen beton. Na het wegnemen van de bekistingen was het aspect van de ligger perfect, zoals blijkt uit de fig. 25b. Nadat de technicus terug naar België was vertrokken, werd het storten van de 6 I m’ beton voor de eerste brugligger overgenomen door de werklui van de algemene aannemer, en door zijn hoofdtoezichter in het bijzonder. WAi NUT LANf SHiDCi 24. Bétonnage de la poutre d’essai pour le Walnut Lane Bridge. 24. Storten van het beton voor de Walnut Lane-proefligger.
Comme le professeur Magnel Pavait prévu, l’abon dance de problèmes au cours du bétonnage était due au compactage externe insuffisant. Des vibrations énergiques auraient déformé les moules, et les auraient démantelés après une seule réutilisation, ce qui signifiait qu’il aurait fallu recourir à d’autres moules. Cette méthode aurait été très anti-économique. Néanmoins, la vibration moins in tense endommagea tellement les moules, que leur entretien et les frais y afférents furent plus élevés que prévus. Si la Preload avait tenu compte dès le début de ces dépenses supplémentaires, elle aurait facilement pu recourir à l’usage de moules en acier. Il convient de souligner que le bétonnage des 61 m’ nécessaires pour la poutre d’essai (cfr. fig. 24) prit toute une journée, opération qui fut dirigée et supervisée par un technicien belge, expérimenté en béton précontraint. Après décoffrage, l’aspect de la poutre était parfait, comme il apparaît à la fig. 25b. Après le retour du technicien en Belgique, le bétonnage des 61 m^ pour la pre mière poutre de pont fut effectué par l’équipe de l’entre prise générale, sous le contrôle du chef de chantier. 86
2s.
J.
Aspect de la première poutre bétonnée.
1,‘i.
a. Uitzicht van de (gestreepte) eerst gestorte brugligger.
2.S. b. Aspect de la poutre d’essai du Walnut Lane Bridge. 2.S. b. Uitzicht van de Walnut Lane-proefligger
Les ouvriers éta^nt très fiers de leur travail, car ils avaient mené l’opération à bien, en ce y compris le com pactage du béton, en environ la moitié du temps qui fut nécessaire pour la poutre d’essai. Leur fierté et leur auto satisfaction ne durèrent néanmoins pas longtemps. Après avoir enlevé les moules, la vue était assez désastreuse : des nids de gravier étaient apparents dans toute la surface de la poutre ; des joints de reprise et des déplacements des fils et barres d’armature n’étaient que trop évidents (cfr. fig.
De werklui waren erg trots toen zij het werk, met inbe grip van het trillen van het beton, hadden klaargespeeld in ongeveer de helft van de tijd die nodig was om de proefligger te vervaardigen. Hun fierheid en zelfvoldaanheid duurden echter niet lang. Na het verwijderen van de be kistingen was het aanzicht onrustwekkend : grindnesten over de ganse ligger, stortnaden en verplaatste draden en wapeningsstaven waren maar al te duidelijk (zie fig. 25a).
25a). Malheureusement, les instructions et les conseils du technicien belge étaient restés lettre morte. C’est ainsi que l’entrepreneur général apprit à grands frais et avec beau coup de soucis, comment il convenait de fabriquer une poutre correctement. Tous ces faux-pas auraient pu être évités dès le début, si l’entrepreneur avait suivi les bons conseils du professeur.
Wat jammer dat de aanwijzingen en adviezen van de Belgische technicus in de w ind waren geslagen. Zodoende leerde de algemene aannemer, ten koste van veel centen en zorgen, hoe een voortreffelijke ligger te vervaardigen. Al deze misstappen, waarvoor in de eerste plaats de aanne mer boette, waren vermeden geworden door gewoon goede raadgevingen op te volgen.
Comme c’est souvent le cas lorsque des techniques eu ropéennes de construction sont adaptées aux pratiques américaines, de nombreux problèmes ont encore surgi au cours de la construction du pont. Heureusement, S. Bax ter, ingénieur principal et inspecteur de la ville de Phila delphia, contrôlait les travaux de près. Assisté de Max Barofsky, son adjoint pour tous les chantiers de construc tion, tous les différends furent résolus à l’amiable, soit en trouvant des compromis, soit en adressant des lettres sévè res. Vous trouverez ci-après un extrait d’un lettre que Baxter adressa à l’entrepreneur général :
Zoals meestal het geval is wanneer Europese con structiemethoden aan de Amerikaanse bouwpraktijk worden aangepast, doken nog veel problemen op tijdens de bouw van de brug. Gelukkig was S. Baxter, hoofdinge nieur en toezichter van de stad Philadelphia, steeds bij de zaak. Samen met Max Barofsky, zijn adjunct voor alle bouwplaatsen, werden een na een alle geschillen in der minne geregeld, nu eens door het sluiten van compromis sen, dan eens door het sturen van kwade brieven. Hierna volgt een uittreksel van een brief ”■ die Baxter richtte aan de algemene aannemer.
* Lettre du I .S octobre 1949, de Baxter adressée à Henry W. Horst, entrepreneur général.
*
Brief van LS oktober 1949 van Baxter aan Henry W. Horst, al
gemeen aannemer.
87
«Le pont est construit pour la ville et payée par elle. Le contrat d'entreprise stipule que les méthodes de travail, les schémas de travail ainsi que tout autre point requièrent l'approbation de l’ingénieur (Magnel). Nous avons constaté que différentes matières ont été entreprises sans que nous en ayons été avisés auparavant ou sans que nous n’ayons marqué notre accord... je suis persuadé que Vousmêmes et la Preload comprendrez la nécessité de tenir compte des observations formulées dans cette lettre et de les suivre en toute conformité».
« De brug wordt gebouwd voor de stad en betaald door de stad. Het aannemingscontract specifieert dat werkme thodes, werkschema’s en gelijkaardige aangelegenheden onderworpen zijn aan de goedkeuring van de ingenieur (Magnel). Wij hebben vastgesteld dat meerdere zaken werden ondernomen zonder dat wij er vooraf van in ken nis werden gesteld of dat wij onze goedkeuring be tuigden... Ik ben ervan overtuigd dat U en Preload de noodzaak zullen inzien om tegemoet te komen aan de in deze brief geformuleerde opmerkingen en dienovereen komstig zullen handelen».
Baxter était convaincu que tout qui était concerné par la construction du pont trouverait profit dans une issue de l’ouvrage, couronnée de succès, étant donné les nouvel les perspectives qu’ouvrirait probablement aux auteurs de projet et aux constructeurs une réalisation concrète et significative tel que le Walnut Lane Bridge. D’autre part, Baxter savait parfaitement qu’il porterait seul la respon sabilité de la moindre erreur ou d’un jugement erroné.
Baxter was zich terdege bewust dat iedereen die bij de bouw betrokken was baat zou vinden in een succesvolle beëindiging van het werk, dit omwille van de nieuwe uitzichten die een tot de verbeelding sprekende en beteke nisvolle verwezenlijking zoals de Walnut Lane-brug waar schijnlijk zou bieden aan ontwerpers en constructeurs. Anderzijds besefte Baxter dat hij alleen de schuld zou dragen voor de minste fout of verkeerde beoordeling.
Finalement, le pont fut achevé à la satisfaction générale et particulièrement celle des fonctionnaires de Philadel phia. Les exigences élevées en savoir-faire que requérait le professeur Magnel avaient été atteintes, mais avec un retard sur le délai prévu. En vue de prévenir des difficultés au cours du bétonnage, l’affaissement du béton fut gra
Tenslotte werd tot ieders voldoening, en tot die van de functionarissen van Philadelphia in het bijzonder, de brug voltooid. Alhoewel de voltooiing niet binnen de voorge nomen termijn gebeurde, was toch voldaan aan de strenge eisen inzake vakmanschap van Professor Magnel. Om moeilijkheden te voorkomen bij het storten werd de slump van het beton geleidelijk verhoogd, tot een eind boven de overeengekomen grens van 5 cm, waardoor de sterkte, nodig voor het voorspannen, later werd bereikt dan was gehoopt (fig. 26)’^.
duellement augmenté, en dépassant la limite supérieure convenue des 5 cm ; ainsi, la résistance nécessaire pour la précontrainte ne fut atteinte que plus tard qu’espéré (fig. 26)^ Par la suite, S. Baxter analysa ces problèmes. Il rappela lors de la First United States Conference on Prestressed Concrete, tenue en août 1951 au Massachusetts Institute of Technology (et à laquelle participèrent plus de 600 représentants de tous les secteurs de l’industrie de la cons truction) :
S.Baxter analyseerde later deze problemen. Op de «First United States Conference on Prestressed Concrete», in augustus 1951 gehouden aan het Massachusetts Institute of Technology (en bijgewoond door meer dan 600 ver tegenwoordigers uit alle takken van de bouwindustrie), herhaalde hij :
« Les prescriptions exigeaient un béton d’un affaissement de 5 cm (un béton très sec, comparé aux mélanges utilisés couramment dans notre pays) et d’une résistence de .37,2 N/mm^ à 28 jours. Bétonner du béton sec dans une poutre, avec une section en I n’est certainement pas une opération aisée, mais dans ce cas-ci, le béton devait être introduit dans une fente de 178 mm de large (épaisseur de l’âme de la poutre), qui était partiellement comblée par des gaines d’armature destinées aux fils de précontrainte. De grands vides apparurent donc dans les deux premières poutres.*
« De voorschriften eisten een beton met 5 cm slump (zeer droog in vergelijking met de in dit land gebruikelijke mengelingen) en met een sterkte van 37,2 N/mm^ op 28 dagen ouderdom. Het storten van droog beton in een balk met l-doorsnede is zeker niet eenvoudig, maar in dit be paald geval diende het beton te worden gestort door een spleet met wijdte 178 mm (dikte van het lijf van de ligger), die gedeeltelijk was vernauwd door een koker voor voor spandraden. In twee van de eerste liggers ontstonden al dus grote holten.
* Magnel racontait volontiers le rt-cit de la visite au chantier, peu de
* .Magnel vertelde wel eens het verhaal van zijn bezoek aan de
temps avant l’achèvement des travaux. Il vit alors la dernière poutre de
bouwplaats, kort voorde voltooiing van het werk. Daar zag hij de laatste
pont, attendant d'être précontrainte. Il s’adressa à la poutre : «Dites-
brugligger, w achtend om te worden voorgespannen. Hij vroeg de ligger : •■Beste vriend, verklap mij eens waarom je nog niet bent voorgespan nen». En de ligger zou geantwoord hebben ; '.Mijn beste professor, zij
moi, chère amie, pourquoi n’ètes vous pas encore précontrainte». Et la poutre lui aurait répondu : «Mon cher professeur, ils ont mis trop d’eau dans mon héron. Je suis encore trop faible et certainement pas encore
hebben in mijn beton teveel water gestopt. Ik ben nog steeds zwak en
assez résistante pour être précontrainte». Et Magnel aurait souri en levant les épaules.
zeker niet sterk genoeg om te worden voorgespannen». En Magnel zou
88
lachend de schouders hebben opgehaald.
POMM 7
E. L. CONWELL & Co. ■.<n*4BUSMED ITH ENCIJÆERS—aiEÄUSTS—mSPF.CTORS 2024 ARCH STREET
PliBftdeip&ifl S, P«.
19, 1940
tjil^stor; No. Ç 92688-B 20 DAV REPORT OF COMPRESSION TXSTB OF Tduw «t T«ken MARK -
x 13T CONCRETE SPECIMENS
Walnut L«n« bridge. City of PtaUdolphl«, F«. SaptotBbor 21, 1949 and te«t«d Ootobar 19, 1949 LOCATION
PROPORTIONS
WATER-CEMENT RATIO (Galloiu per S«c4
STWENGTfl IN COMPRESSION
(lb*, per iq. In.) 5270 5640
PRS ms i
•■■■ 7h*a« spaolmaaa atorad undar job oonditlona
Tbaaa speelmana nada bjr our raproaantatira at tba alte of the dDova projaet. ■
■- ■■
^
■
'•'! ■
■ : ■ ' . .i- ■ ‘ R«P-«te6 l«i ^ ■ :■ ^Ü^xnar e/o Preload Corp'a. (6)
.Ha. -
! •
. Riipictf^Py «uboittted, k U CONWELL R GO.
•P
•.
/
■ A.Ô. Palper," FrMidint*
26. Copie d’un original de procès-verbal d’essai, comprenant les résul
26. Kopie van een origineel proefverslag, met de resultaten van druk
tats des essais de compression sur des éprouvettes-témoins à 28
proeven op 28 dagen oude betonproefstukken. Bemerk de data (begin
jours. Remarquez la date du début de la construction et l’affaisse
van de bouw) en de slump van 3 duim (ongeveer 76 mm) !
ment de 3 pouces (environ 76 mm).
En réponse aux demandes qui émanaient du chantier, l’affaissement fut graduellement augmenté jusqu’à at teindre 6,5 cm, 7,5 et 9 cm. Cela facilitait le bétonnage mais suscitait d’autres problèmes. La résistance de 37,2 N/mm^ qui aurait été initialement atteinte après 15 jours, n’était plus atteinte maintenant qu’après 28 jours. La fabrication des poutres demandait le double du temps, étant donné que la précontrainte ne pouvait être appliquée qu’après avoir atteint la résistance exigée.
Gevolg gevend aan verzoeken komend van de bouwplaats werd de slump geleidelijk verhoogd tot 6,5 cm, 7,5 cm en 9 cm. Dit vergemakkelijkte het betonstorten, maar bracht andere moeilijkheden mee. De sterkte van 37,2 N/mm^, die aanvankelijk na 15 dagen werd bereikt, werd nu pas na volle 28 dagen gehaald. De vervaardiging van de liggers vergde nu dubbel zoveel tijd, aangezien het voorspannen slechts kon geschieden na het
La prochaine fois, nous nous en tiendrons à un affaise ment de 5 cm et nous trouverons les moyens nécessaires pour mettre le béton en oeuvre, sinon nous prévoierons, dès le projet, une épaisseur d’âme plus grande».
De volgende maal zullen wij ons houden aan een slump van 5 cm en de nodige middelen vinden voor het betonstorten, ofwel vanaf het ontwerp een grotere lijfdikte voorzien».
L’exposé, cependant percutant de Baxter, ne mit quand même pas fin à la controverse qui avait lieu autour du béton sec. En 1954, le professeur Magnel tint une confé rence au cours d’une réunion de la Concrete Industry Board de la ville de New York. 11 dit ;
Baxters scherpzinnig betoog stelde evenwel geen eind aan de controverse over het droog beton. In 1954 hield Professor Magnel een toespraak tijdens een bijeenkomst van de «Concrete Industry Board» van New York City. Hij zei ;
bereiken van de vereiste sterkte.
89
«
. ..Je suis rentré hier soir du Nord-Ouest que j’ai visité
avec mon bon ami A. Anderson. Et, Mesdames et Mes sieurs, pour la seconde fois, Tacoma sera réputé ! J’y ai vu effectivement comment Anderson y fabriquait du béton avec un affaissement nul pour ses poutres en béton pré contraint. Ne venez donc pas me raconter que vous n’êtes pas capables de confectionner du béton sec, je l’ai vu de mes propres yeux. Evidemment, vous devez utiliser ce que nous appelons en Belgique un malaxeur «Eirich» en d’au tres mots, un malaxeur horizontal. C’est la seule méthode qui vous permettra d’obtenir un béton de haute qualité pour des constructions en béton précontraint». Ce qui amena le professeur Magnel à faire cet éclat (et ce qui l’irritait), était le fait que les entrepreneurs américains lui reprochaient l’allégation comme quoi les Américains ne savaient pas ou ne voulaient pas faire un béton de haute qualité. La controverse avait atteint un point tel, que le très influent «Engineering News Record» publia un arti cle, intitulé : «Les Américains font de la soupe et non du béton, déclare un professeur belge»
«... Gisteren keerde ik terug van het noord-westcn, dat ik met mijn goede vriend A. Anderson had bezocht. En dames en heren, voor de tweede maal zal Tacoma be roemd worden ! Ik zag er namelijk hoe Anderson beton met slump nul aanmaakte voor zijn spanbetonbalken. Kom mij dus niet meer vertellen dat U niet in staat bent droog beton aan te maken, ik zag het immers met mijn eigen ogen. Natuurlijk moet U gebruik maken van hetgeen wij in België een «Eirich»-menger noemen, met andere woorden, een horizontale menger. Dat is de enige ma nier waarmee U erin zult slagen hoogwaardig beton voor spanbetonconstructies te bekomen».
A l’heure actuelle, les constructeurs de machines pro duisent un seul type de malaxeurs pour les usines de béton précontraint, le malaxeur horizontal !
Eletgeen Professor Magnel tot deze uitval bracht (en waarover hij verbolgen was), was het feit dat de Amerikaanse aannemers hem een bewering kwalijk namen volgens dewelke de Amerikanen geen hoogwaar dig beton konden of wilden maken. De controverse was zelfs zo ver gedreven geworden, dat zij het invloedrijke «Engineering News Record» haalde onder de titel : «’Amerikanen maken soep, geen beton’ zegt Belgische Professor» Hedendaags produceren constructeurs van betonmengers voor spanbetonfabrieken slechts een type van menger, namelijk de horizontale menger !
Rétrospectivement, le Walnut Lane Bridge nous a ap pris une leçon importante que seuls des moules en acier et une vibration externe permettent une fabrication écono mique et correcte de produits en béton précontraint. L’in dustrie du béton précontraint l’a bien compris, étant donné qu’elle utilise aujourd’hui presque exclusivement des moules en acier et des vibrateurs externes.
Terugblikkend, bracht Walnut Lane-brug ons de be langrijke les dat stalen vormen en uitwendig trillen onont beerlijk zijn voor de degelijke en economische fabricage van Produkten in voorgespannen beton. Dit is door de spanbetonindustrie duidelijk begrepen, aangezien mo menteel bijna uitsluitend stalen vormen en uitwendige trillers worden aangewend.
Dans la suite de son article, l’auteur trace les événe ments qui ont conduit au développement des torons de précontrainte composés de 7 fils «stress relieved», une réalisation presque exclusivement américaine. Il décrit ensuite la naissance de la première usine de béton pré contraint en Amérique du Nord. Enfin il retrace la bio graphie de William Dean, ingénieur principal des ponts au Highway Departement de Florida, qui joua un rôle primordial dans la conception et la construction du Tampa Bay Bridge (d’une longueur totale de 5.334 m, l’une des premières réalisations importantes en béton précontraint aux U.S.A.), et qui fut à l’origine de la standardisation des poutres préfabriquées en béton pré contraint pour ouvrages d’art.
In het vervolg van zijn artikel schetst de auteur de gebeurtenissen die leidden tot de ontwikkeling van de stress-relieved 7-draadvoorspanstrengen, een bijna vol ledig Amerikaanse aangelegenheid. Verder beschrijft hij het ontstaan van de eerste spanbetonfabriek in NoordAmerika. Tenslotte belicht hij de figuur van William Dean, hoofdingenieur van bruggenbouw aan Florida’s Highway Department, die een hoofdrol speelde bij het ontwerp en de bouw van de Tampa Bay-brug (met haar totale lengte van S334 m een van de eerste belangrijke verwezenlijkingen in voorgespannen beton in de V.S.A.j, en die de bewerker was van de standaardisatie van gepre fabriceerde brugliggers in spanbeton.
Nous remercions le Prestressed Concrete Institute de Chicago (111.), M. George D. Nasser, I’Editor-in-Chief de son «Journal», et M. Charles Zollman, l’auteur, de nous avoir accordé l’autorisation de traduire et de publier ce texte. Nous leur sommes particulièrement reconnaissants de nous avoir confié tous les documents originaux illustrant le récit. * Engineering News Record du 25 février 1954, p. 23.
90
Wij danken het «Prestressed Concrete Institute» van Chicago (III.), de heer George D. Nasser, de Editor-inchief van zijn «Journal», en de heer Charles Zollman, de auteur, die ons de toelating gegeven hebben deze tekst te vertalen en te publiceren. Wij zijn meer bepaald erkentelijk voor het feit dat zij ons de originele documen ten toevertrouwd hebben die het relaas illustreren. * Engineering News Record van 25 februari 1954, p. 23.
Références / Verwijzingen I. T. Y. Lin Symposium on Prestressed Concrete : Past, Present, Future, PCI JOURNAL, V. 21, No. ,5, Sept.-Oct. 1976, 224 pp.
2. .Magnel, Gustave, Prestressed Concrete, Concrete Pu blications, Ltd., London, First Edition, 1948, p. I LI and .McGraw-FIill Book Co., Inc., New York, Third Edition, 1954, p. 9 and 136.
3. Dunham, C larence W., The Theory and Practice of Reinforced Concrete, McGraw-Hill, Inc., New York, 1939, Chapter 16, "Practical Details and Miscellaneous Data... 4. .Magnel, Gustave, "The Principles of Prestressed C oncrere,.. The journal of the Engineering Institute of Ca nada. .March I 94’’. 5. .Magnel, Gustave, «The Principles of Prestressed (ioncretc... The Military Engineer, July-August, 1954. 6. Lin, T.Y., Design of Prestressed Concrete Structures, John Wiley & Sons, Inc., New York, 1955.
7. Schofield, E.R., First Prestressed Bridge in the US,Engineering News Record, December 30, 1948. 8. In Memoriam—Gustave Magnel», .Memorial As sembly in the Rotunda, Ghent University, October 1.^, 1956. 9. Bowman, Waldo, Eull-Size Prestressed Girder Tested,” Engineering News Record, November 3, 1949. 10. «Testing Prestressed Cioncrete Girder», Concrete Magazine, V. 57, No. 12, December 1949. I I. Schofield, E.R., Construction Starts on Prestressed Cioncrete Bridge in Philadelphia», Civil Engineering, July, 1949. 12. Weart, William G., 5.000 Pounds Per Foot Pressure Fails to Snap New Type Girder», The New York Ti mes, October 26, 1949. 13. Schofield, F2R., Prestressed Concrete Used for Boldly Designed Structures in Europe», Civil Engineering, September 1949.
91
Presse hydro-mécanique à automaticité intégraie
Hydromekanische pers met vol-automaatwerking
pour la fabrication de blocs, bordures pavés, etc... Elle peut aussi prendre place dans des installations existantes Nos délégués se tiennent à votre disposition pour vous faire connaître les caractéristiques et les possibilités de cette nouvelle machine.
voor de fabrikatie van blokken, boordstenen, betonkeien, enz... Kan ook plaats vinden in reeds bestaande installaties Onze afgevaardigden houden zich te Uwer beschikking teneinde U de ken merken en mogelijkheden van deze nieuwe machine, ter kennis te brengen.
eLMraNd
DEBAIFFE
F0PBÎRE ET BERTRAND
Rue Ed. André 14 6762 SAINT-MARD (VIRTON) Tel. Virton : 063/57.83.41 Tel. : 02/377.17.00 - Telex. 41.866
WAT EIST U VAN EEN BLOKKENMACHINE ? • Produkten met exakte afmetingen en van hogere kwaliteit. • Snelheid • Sterke uitvoering • Geluidsverminderende fabrikage • Mogelijkheid voor een universeel gebruik
• • • • •
Kontinue produktie zonder storingen Gemakkelijk onderhoud Talrijke identieke wisselstukken Vlugge verandering van de vormen Elektronische besturing
Onze machines bezitten al deze kwaliteiten. We bouwen volledige fabrieken voor elk fabrikageprogramma. We leveren gratis Projekten en individuele raadgevingen. Graag tonen wij U onze machines welke funktioneren in fabrieken. Aarzel niet ons te kontakteren, een telefoontje volstaat.
FABRIKAGEPROGRAMMA
Blokkenmachines, semi en volledig automatisch. Buizenmachines, semi en volledig automatisch, voor een lengte van de buizen van 1 tot 3 m. Betonmolens tot 3000 I. Uitrustingen voor palettisering en stapelrekken.
□MAE
OMAG - OSTFRIESISCHE MASCHINENBAU AG - D 297 EMDEN Telefoon: (04921)61076/78
•
TELEX: 027874
•
Telegram: OMAG-EMDEN
^MASON
Machinafabilak Son Mason bv Industriawog 25 Postbox 17 Son (Holland) Telefoon 00.31 (04990)2531 - 2790 Telex 51414
ONDERLEGPLANKEN — PLANCHES
Tropisch hout — Bois tropical
V
V
Ix
S
Vuren hout — Bois de sapin
MASON-onderlegplanken
• Kwaliteitsgarantie • Alle afmetingen in vuren-en hard hout
planches-MASON
• Garantie de qualité • Toutes dimensions en bois de sa pin et en bois dur.
a 0-»
STALEN PALLETS VOOR DE TEGELINDUSTRIE PALETTES METALLIQUES POUR L’INDUSTRIE DES CARREAUX Komplete mechanisering voor de betonindustrle
im
94
Mécanisation complète pour l’Industrie du béton
ER IS EEN PRAKTISCHE OPLOSSING VOOR ELK BUIZEN-PROBLEEM . . . OFWEL
__ bonna — ROCLA __ SENT AB
BonnA MACHELEN
Tel. (02)251 59 10 Beaulieustraat 3-5 1830 Machelen
BUIZEN VAN 300 mm TOT 3200 mm VOOR — RIOOLBUIZEN — HORIZONTALE BORINGEN — DRUKLEIDINGEN
Au lieu de couler vos planchers, utilisez les hourdis en beton précontraint ERGON SP Plus avantageux, üs abaissent vos coûts! \
\
—O ...»
Les hourdis ERGON SP bénéficient du certificat de qualitédu Bureau de C pour la Sécurité de la
Co
Les hourdis ERGON SP en béton précontraint offrent pour vos planchers une solution rationnelle : bien plus rapide et plus économique. • Ils se posent sans étançons - ce qui constitue déjà une économie. • Leur profil latéral assure une parfaite solidarisation au joint : une couche de béton de liaison n’est pas nécessaire. • Leur face inférieure est lisse et n’exige aucun plafonnage. Fournis en épaisseur de 16,20,27 ou 32 cm et à longueur£xacte désirée - jusqu’à 14 m 40 -
ils supportent des charges de service jusqu’à 1.500 kg m Ils sont rendus chantier en des délais de livraison extrêmement courts et leur montage est réalisé à votre choix par vous ou par nous. Profitez des remarquables possibilités des hourdis ERGON SP. Ouestionnez-nous. Par téléphone ou par écrit. Nous aurons une réponse à votre problème. Cimenteries CB R - Service PromotionVentes ERGON - Chaussée de La Hulpe 185 1170 Bruxelles - Tél. 673 98 70.
"Sfru<'"0/7.
\
ERCniNl
95
VACUUMP
AE
LE VIDE? enfin une solution
tenslotte de enige economische
AE
LI
économique et
FAClLE!
OPLOSSING! montage op: • kraan • portiek • schop enz.
montage sur: • grue. • portlque • pelle etc. .van1 100%
BUG'
lmJ
c~CI~m m- - - - - - - -- - :~ - 2630 AARTSELAAR
s.a.
Tel 031 / 875344
REPE RTOIRE DES ANNONCEURS ADVERTEERDERSREPERTORTUM
beton
Pages-Blad
Tijdschrift van de FeBe Revue de la FeBe Prix du numéro Prijs pe r nummer
90 F
Jaarabonnement - Abonnement annuel : 400 F Buitenland - Etranger :
600 F
à virer au c.c.p. n° 000-0028008-72 de la FeBe Boulevard Aug . Reyers 207-209 , 1040 Bruxelles te storten op p.c.r. nr. 000-0028008- 72 van de FeBe, Aug. Reyerslaan 207-209, 1040 Brussel. Les ordres et Ie matériel de publ icité doivent êt re en notre possess io n resp . Ie 1er mai - Ie 1er septembre - Ie 1er novembre - Ie 1er janvier et Ie 1er mars. Publici teitsopdrachten en -materialen moeten in ons bezit zijn resp . op 1 mei - 1 september - 1 no vember - 1 januari en 1 maart.
Tlrage I oplage : 6.300
Albeton Ateliers de Villers-Perwin Avanti Belerna Betonac Betonma Blocs Bcn or Blocbeton Bonn a C. B.R.-Ciment .C.B. Champagne Delvaux Echo Ergon Eurobeton Goudezeune Henke - M.M.B. ewa-techniek Obourg Omag Omnibeton P.P.B. Belgium Podaen Po nl.nd Ro d.1 Ronveaux
Scheys eghers Beton iome - M .M .B. Som.doc Son Structo V.leke Variformer - Matl'rmaco
96
Vio lon Zcnith Zi mmer-Debaiffe
19 91 19
3 7 3e couv. -omsl.gp. 20 29 95 12 16 13 4 2 28-95
26-31 6 18 24 23
93 17 11
8 27
5 9 21 10 22
96 30-94 4e couv. omslagp. 1-13 14 15 2e couv. - omslagp. 1- 13 25-28
92
* J’
YOUR PdRYHER FOR
Centrales à béton «TEKA- MIXOMAT Cap. 20- 100 m^/h TEKA-MIXOMAT» betoncentrales
Dosage - pesage - automation. Dosering - weging - automatisatie.
Gerbeur pour paquetage et palettisation de blocs Stapler voor het in paket en op planken zetten van blokken
TURBOMALAXEURS TURBO MENGERS
Machines à fabrication de CLAUSTRA’S CLAUSTRA vervaardigingsmachines
^ betonma
^
TEKA
international
J
127 ed. Faes 1090 Brussels / Belgium telex 22598^ I. 02/427 70 97
structo trentil^
symbool van moderne bouwkunst symbole d'architecture contemporaine