JAK DZIAŁA ApLIKACJA
Ta książka zawiera darmową aplikację pozwalającą na każdej stronie słuchać muzyki, korzystając ze smartfona lub tabletu. W trzech poniższych krokach pobierz i uruchom aplikację, aby posłuchać ponad 100 nagrań ilustrujących historię muzyki klasycznej.
Aplikacja ConBrio działa w systemach iOS (wersja 11 lub nowsza) oraz Android (7 lub nowsza). iOS: iPhone SE, 6s, 6s Plus, 7, 7 Plus, 8, X i nowsze, iPad (2017 i nowsze) oraz iPad Pro (wszystkie modele). Android: większość modeli. Pełną listę urządzeń możesz sprawdzić korzystając z kodu QR na okadce książki lub znaleźć na stronie: https://developers.google.com/ar/devices?hl=pl
POBIERZ aplikację
Uruchom i ZEskanuj
Słuchaj i poznawaj
Aplikacja jest dostępna bezpłatnie w App Store i Google Play. Wpisz „ConBrio” i poszukaj ikony takiej, jak powyżej. Naciśnij ją, aby zainstalować aplikację na swoim smartfonie lub tablecie.
Uruchom aplikację. Możesz zostać poproszony o zezwolenie na dostęp do aparatu. Trzymaj smartfon lub tablet nad płasko rozłożoną, dobrze oświetloną książką. Nad niektórymi ilustracjami zobaczysz duże białe głośniki.
Naciśnij palcem biały głośnik, by włączyć nagranie muzyczne, a potem usiądź sobie i słuchaj! W tej książce jest ponad sto takich fragmentów! Miłego słuchania!
Tytuł oryginału: Classical Music Tekst: Richard Bratby Ilustracje: Nik Neves Tekst polski: Barbara Świderska Redakcja: Witold Mizerski Copyright © 2020 by Nextquisite Ltd, London For the Polish edition Copyright © 2022 by Grupa Wydawnicza Adamantan s.c. All rights reserved. Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowana reprodukcja w jakiejkolwiek formie zabroniona. ISBN 978-83-7350-491-2 jest marką handlową Grupy Wydawniczej Adamantan s.c. www.finebooks.pl Wydawca: Grupa Wydawnicza Adamantan s.c. www.adamantan.pl, tel. 222501081 Druk i oprawa: Drukarnia KDD
Historia ilustrowana
Tekst Richard Bratby Ilustracje Nik Neves Przełożyła Barbara Świderska
Spis treści
Co to jest muzyka klasyczna?
5
Beethoven i Schubert
28
Instrumenty strunowe
8
Wielcy romantycy
30
Instrumenty dęte drewniane
10
Pieśni ludowe, tańce i baśnie
32
Heavy metal: instrumenty dęte blaszane
12
Muzyka wkracza na scenę
34
Bum! Instrumenty perkusyjne
14
Giganci opery: Wagner i Verdi
36
Giganci symfonii: Czajkowski i Mahler
38
16
Rytm i barwa
40
Orkiestra
18
Strawiński i Schoenberg
42
Sześć epok muzyki klasycznej
20
Z przeszłości do przyszłości
44
Słowniczek i skorowidz muzyków
46
Wszystkie nuty po kolei: instrumenty klawiszowe
Dyrygent
21
Muzyka odrodzona: renesans i barok
22
Händel and Bach
24
Mozart i Haydn
26
Co to jest muzyka klasyczna?
M
uzyka to dźwięk, czyli drgania powietrza uporządkowane w sposób sprawiający, że odczuwamy emocje. Jest wiele sposobów tworzenia muzyki, ale około 1000 lat temu w Europie muzycy znaleźli sposób zapisywania jej za pomocą „notacji”. Dzięki niej muzykę możne utrwalać i powtarzać. Można ją planować wcześniej, czyli „komponować”. Może stawać się coraz bardziej skomplikowana i wyrażać coraz więcej uczuć, a wykonywać ją może nie tylko jeden muzyk, ale nawet setki. Muzyka komponowana i wykonywana w ten sposób nosi nazwę muzyki klasycznej. Ale chwileczkę… Muzyka klasyczna to o wiele więcej! Może ona malować obrazy, opowiadać historie i tworzyć całe światy uczuć. Można ją śpiewać, tańczyć przy jej akompaniamencie i grać ją na różnych instrumentach. Może być sprzed 500 lat albo całkiem nowa. Może sprawiać, że odczuwa się największy smutek albo ogromną radość. Może być spokojna i relaksująca albo tak pobudzająca, że ma się ochotę krzyczeć! A ponieważ jest zaplanowana i zapisana, może łączyć ze sobą wszystkie te nastroje i sprawiać, że czuje się, jakby się je naprawdę przeżyło: tak jak w opowiadaniu czy filmie, ale za pomocą dźwięków. Czym muzyka klasyczna różni się od pozostałych rodzajów muzyki? Tak naprawdę niczym. Każda muzyka sprawia, że odczuwamy emocje. Muzyka nie musi zostać zapisana, by być wyrafinowaną i ekspresyjną. Muzyka popularna, ludowa, jazz czy muzyka kultur z całego świata mają bogatą historię - muzyka klasyczna często inspirowała się nimi i uczyła od nich. A muzyka popularna, która przetrwała i jest nadal grana, z czasem staje się muzyką klasyczną. To właśnie oznacza słowo „klasyczny”: to dzieło sztuki, które przemawia do Ciebie poprzez wieki i nigdy nie przestaje być wyjątkowe.
MIRABILIS EST Hildega rda na O QUAM pi s o ła
Hildegarda z Bingen
cinie zna ała o słowa (p czą on zarówn e „ O j ak cudowna jak i muzykę tego utworu. Śp jest”), iewały go mniszki ć o r o h c b I i . wraże ściele nie pro w jej ko s t e go (stąd jego cantus planus – śpiew płask nazwa: i, równy z r e t , zrozumiały), c s o s d i lną oso w ni m bowoś można ć Hildegardy.
Muzyka odrodzona: renesans i barok Tysiąc lat temu większość muzyki, o której wiemy, uprawiana była w kościele, gdzie w czasie nabożeństw śpiewano proste melodie. Ale w ciągu kolejnych stuleci muzycy znaleźli nowe sposoby łączenia różnych brzmień i wyrażania uczuć. W okresie renesansu (czyli „odrodzenia” kultury zachodniej), kompozytorzy pisali przepiękną muzykę wokalną. W epoce baroku, 400 lat temu, muzyka potrafiła opisywać różne historie, wyrażać uczucia, a nawet przedstawiać przyrodę bez użycia słów i śpiewu.
HILDEGARDA Z BINGEN (1098-1179) Wstąpiła do klasztoru w wieku zaledwie ośmiu lat i przez cale życie była mniszką, co dzień modląc się i pracując zgodnie z surową regułą. Była uzdolniona w wielu dziedzinach: polityce, medycynie, biologii, muzyce, a poza tym doznawała zadziwiających wizji. Mniszki wybrały ją więc na przeoryszę, czyli przełożoną klasztoru. Hildegarda wierzyła, że jej muzyka pochodzi z nieba. Jej utwory należą do najstarszych, jakich dziś słuchamy, prawie tysiąc lat później.
SILVER SWAN (czyli SRE THE BRN Y ędź
22
umiera, śp ŁAB iedy łab iew ĘDŹ) że k Poeci twierdzą, r ad ygale, jak so a ostat m m i o n w b i s i raz. e te w Orlando Gibbons pokazał n śp odna, w które głosy nakł iew i łag wyo ada braża. Muzyka to smutna ją si ę na sieb ie jak fale na jeziorze.
ORLANDO GIBBONS (1583-1625)
Orlando Gibbons
Na dworze angielskiej królowej Elżbiety I najbardziej wykwintni dworzanie pisali wiersze, a do nich muzykę, którą można było śpiewać w gronie przyjaciół. Utwory takie nazywano madrygałami i w przeciwieństwie do śpiewów Hildegardy były one przeznaczone na kilka „rozmawiających” ze sobą głosów. Orlando Gibbons z Oksfordu pisał cudowne madrygały, podobnie jak jego współcześni Thomas Morley i William Byrd. Właśnie takie utwory były wtedy w modzie!
HENRY PURCELL (1659-1695) Jak głosi legenda, starożytny muzyk Orfeusz sprawiał, że przy jego pieśniach tańczyły nawet drzewa i skały. Muzyka Henry’ego Purcella była tak pełna uroku, że nazywano go „angielskim Orfeuszem”. Mieszkał w Londynie w czasach Wielkiego Pożaru i Wielkiej Zarazy i pisał muzykę dla kościoła, króla, teatrów, a nawet dla szkół. Jego dziełem jest pierwsza prawdziwa opera w języku angielskim, Dydona i Eneasz.
pisała tę pieśń zzi na o r t S ”, rbara a „zemstę LA VENDETTA Ba tytuł oznacz zega tóra ostr . Jej ieta, k przed rokiem 1651 b o k młoda obrze a śpiewającą jest eby d ż , o g swojego ukochane rdzo st ba e j , ń ś e i widać ją traktował. P razu d o e l . żywa i zabawna, a ażnie i pow w ó m że dziewczyna
BARBARA STROZZI (1619-1677) Barbara Strozzi
W 17 wieku w Wenecji obranie przez dziewczynę kariery zawodowego muzyka nie było czymś typowym. Ojciec Barbary Strozzi wiedział jednak, że jego córka ma talent i załatwił jej lekcje śpiewu i kompozycji. Wkrótce zaczęła tworzyć własną muzykę i – co wtedy było niezwykłe – nie udawała, że jest mężczyzną, by móc ją wydrukować! Pisała pieśni o miłości i życiu: śmiałe, piękne, a często też żartobliwe i swawolne.
omponował
ponad 200
sk U Vivaldi K O R ncze (grające „solo Y R O P CZTERY rych pojedy ”) w, w któ utworó oncerty opisują stry. Cztery k koncertów, czyli tle orkie a n ę i s ją pularne. W pierwszym, skrzypce popisu bardzo po do dziś ą s i na drzewach. u k k o ki ćwier ające muzyką pory r dują pta a l ś a n e pc „Wiośnie”, skrzy
Henry Purcell
KRÓLOWA ELFÓW Kiedy siedemnastowieczne
teatry wystawiały sztukę Szekspira, robiły z niej o skieg wielki spektakl. Purcell w 1692 roku do szekspirow ił w wsta Snu nocy letniej dodał arie, tańce, a na początku . w a elfó wielką uwerturę – i w ten sposób powstała Królow
ANTONIO VIVALDI (1678-1741) Vivaldiego z powodu ognistej czupryny nazywano „rudym księdzem”. Kiedy pracował w weneckich kościołach, często znikał pędem, żeby zapisać jakiś pomysł muzyczny, który właśnie przyszedł mu do głowy. Był znakomitym skrzypkiem i uczył muzyki w sierocińcu dla dziewcząt. Te utalentowane nastolatki były pierwszymi wykonawczyniami setek jego olśniewających, melodyjnych koncertów na skrzypce i wiele innych instrumentów.
Antonio Vivaldi
23
Wielcy romantycy Nazywamy ich „romantykami”, ale nie zajmowali się oni jedynie miłością (choć zdecydowanie najbardziej ich interesowała!) Wiek 19 był epoką kolei, maszyn parowych i przemysłu, ale kompozytorzy tych czasów woleli dzikie krajobrazy, stare historie, duchy i legendy, magię, tajemnice i przygody – wszystko, co pobudza wyobraźnię i wzbudza silne uczucia. Podobnie jak Beethovenowi nie przeszkadzało im, że ich muzyka wydaje się dzika i nieposkromiona.
Hector Berlioz
HECTOR BERLIOZ (1803-1869) e r l i oz w p a d ł KOR pi rata . B SARZ to rodza j tatek, który s y d e i k , na u m pomysł tego utwor lioz był świetny r e B . pły a z nął, ogarnęła bur owych, ww iestry n ydobywaniu z ork majcie się, zad eń. Trzy ziwiających brzmi to oda. będzie wielka przyg
Francuski kompozytor Hector Berlioz miał być lekarzem, ale porzucił studia medyczne w Paryżu i został kompozytorem. Płomiennorudego młodzieńca o gwałtownym usposobieniu o mało nie wyrzucono i z konserwatorium, bo gdy chodziło o jego muzykę, nigdy nie szedł na kompromisy. Kiedy szaleńczo zakochał się w pięknej aktorce, napisał o tym wielką, zuchwałą symfonię. Zatytułował ją po prostu „Symfonia fantastyczna”.
LETNIEJ OCY Kied N N E y Mendelssohn S e chłopcem, z c z w es
Felix Mendelssohn
raz z był j rodzeństwem alił dla zabawy i w a s t s z y t uki Szekspira. w ompozytor na pisa i ej k ł Późn S muzykę do , n u noc ich y let jzn e n n d iej, odmalowując je ą instrumen tów m oc o p magię letniej nocy za łnym wróżek . ie pe s e l w
FELIX MENDELSSOHN (1809-1847) Mendelssohn i Berlioz byli przyjaciółmi, ale podczas gdy Berlioz był gburowaty i głośny, Mendelssohn był grzeczny i elegancki.
30
Pochodził z muzykalnej niemieckiej rodziny (jego siostra Fanny też była kompozytorką) i pierwszą symfonię skomponował w wieku zaledwie 15 lat. Kochał piękno przyrody i wielką literaturę, a melodie pisał cudowne! Odwiedził w Anglii królową Wiktorię i przez jakiś czas był najsłynniejszym kompozytorem na świecie.
CLARA SCHUMANN (1819-1896)
Robert Schumann
Clara Schumann nie tylko komponowała pełną namiętności muzykę, ale była również jedną z najznakomitszych pianistek 19 wieku (cieszyła się sławą już jako nastolatka). W tych czasach nie było kobiecie łatwo obrać karierę kompozytorską, ale Clara była uparta. Mimo sprzeciwu ojca wyszła za mąż za innego kompozytora, Roberta Schumana. Później została najlepszą przyjaciółką Johannesa Brahmsa i uczyła wielu sławnych pianistów.
FORTEPIANOWE
Clara Schumann
rzy zyto ożna grać órą m ntyczni kochali m t a k , m ety duszy l ną ro ć sekr przy jació uzykę kamera yraża om u z w ł d m a u l i i która pozwa w ła c downe nowa iste uczucia. C o b p o m s o lara zypce, io Schumann sk na skr ianowe , a le fortep (nie y n o i a i n r T pia u. na trzy fortep forte czelę i fortepi ę n i t o l r a an) i wio sama grała p
TR I O
G-MOLL Kompo
Johannes Brahms
symfonie
dorów 4 SYMFONIA Brahms chciał, by jego n yw ały prawdziwe wyzwa
nie! to było symfoni P om Beethovena, a . Po latach w owied ” a n e v o h t e e B i k y zia o kiedyś: r k s ą iłk „słyszę za sob ł mfonie. Mieszają się w ów y s e ł a i n skompo a p s w y n r e nował czt ich awdziwa radość. gwałtow ułość i pr ność i smutek, cz
JOHANNES BRAHMS (1833-1897) Clara Schumann i jej mąż Robert poznali Brahmsa, kiedy miał zaledwie 20 lat i od razu wiedzieli, że będzie z niego geniusz. Pochodził z biednej rodziny z Hamburga i chciał komponować muzykę równie wspaniałą, co Beethoven, choćby to było nie wiem jak trudne. Niektórzy uważają, że potajemnie kochał się w Clarze. Na starość zapuścił wielką, gęstą brodę, z którą wyglądał jak stary mistrz.
31
Skorowidz muzyków
Adam de la Halle (France, 1240–1287) 6m Adams, John Coolidge (USA, 1947-) 45m Argerich, Martha (Argentyna, 1941-) 17 Armstrong, Louis (USA, 1901-1971) 41 Bach, Johann Sebastian (Niemcy, 1685-1750) 8m 16m, 24m, 25, 33, 41, 43 Barrios Mangoré, Agustín (Paragwaj, 18851944) 9m Bartók, Béla (Węgry, 1881-1945) 21m, 41m Beethoven, Ludwig van (Niemcy, 1770-1827) 6m, 9, 28m, 29, 30, 31, 34, 41, 43, 44 Benedetti, Nicola (W.Brytania, 1987-) 9 Berg, Alban (Austria, 1885-1935) 42 Berlioz, Hector (Francja, 1803-1869) 30m Bernstein, Leonard (USA, 1918-1990) 14 Bizet, Georges (Francja, 1838-1875) 35m Borodin, Aleksander (Rosja, 1833-1887) 9m Boulanger, Lili (Francja, 1893-1918) 40m Boulanger, Nadia (Francja, 1887–1979) 40m Boulez, Pierre (Francja, 1925-2016) 44m, 45 Brahms, Johannes (Niemcy, 1833-1897) 31m Bridgetower, George (W.Brytania 1782-1860) 9 Britten, Benjamin (W.Brytania, 1913-1976) 35m Buxtehude, Dietrich (Niemcy, 1637-1707) 24 Byrd, William (Anglia, 1540-1623) 22 Chopin, Fryderyk (Polska, 1810-1849) 32m Czajkowski, Piotr Iljicz (Rosja, 1840-1893) 11m, 17m, 19m, 38m Davis, Miles (USA, 1926-1991) 41 Debussy, Claude (Francja, 1862-1918) 11m, 40m Diagilew, Sergiusz (Rosja, 1872-1929) 43 Dudamel, Gustavo (Wenezuela, 1981-) 21 Dworzak, Antonin (Czechy, 1841-1904) 10m Elgar, Edward (W.Brytania, 1857-1934) 20m Ellington, Duke (USA, 1899-1974) 41 Gershwin, George (USA, 1898-1937) 41m Gershwin, Ira (USA, 1896-1983) 41m Gibbons, Orlando (W.Brytania, 1583-1625) 22m Glass, Philip (USA, 1937-) 45 Gražinytė-Tyla, Mirga (Litwa, 1986-) 21 Grieg, Edvard Hagerup (Norwegia, 1843-1907) 32m Grime, Helen (W.Brytania, 1981-) 21m
Heifetz, Jascha (Rosja, USA, 1901-1987) 9 Hildegarda z Bingen (Niemcy, 1098-1179) 22m Karajan, Herbert von (Austria, 1908-1999) 21 Kreisler Fritz (Austria, 1875-1962) 20 Liszt, Franz (Węgry, 1811-1886) 6m, 17 Mahler, Gustav (Czechy, Austro-Węgry), 18601911) 18m, 38–39m, 42 Melba, Nellie (Australia, 1861-1931) 37 Mendelssohn, Felix (Niemcy, 1809-1847) 30m Monteverdi, Claudio (Włochy, 1567-1643) 34m Morley, Thomas (Anglia, 1558–1602) 22 Mozart, Wolfgang Amadeus (Austria, 17561791) 5m, 6m, 10m, 12m, 16m, 20m, 26-27m, 28, 34, 43, 45, 46 Mozart, Leopold (Austria, 1719-1787) 27 Mozart, Nannerl (Austria, 1751-1829) 27 Mustel, Auguste (Francja, 1842-1919) 17 Mutter, Anne-Sophie (Niemcy, 1963-) 9 Norman, Jessye (USA, 1945-2019) 7 Paganini, Niccolo (Włochy, 1782-1840) 8-9, 18m Puccini, Giacomo (Włochy, 1858-1924) 35m Purcell, Henry (W.Brytania, 1659-1695) 16, 23m Rachmaninow, Sergiusz (Rosja, 1873-1943) 7m, 16m Rattle, Simon (W.Brytania, 1955-) 21 Ravel, Maurice (Francja, 1875-1937) 40m Reich, Stephen (USA, 1936-) 45 Rossini, Giacomo (Włochy, 1792-1868) 10m, 34m Saariaho, Kaija Anneli (Finlandia, 1952-) 16, 45m Saint-Saens, Camille (Francja, 1835-1921) 8m Sammartini, Giovanni Battista (Włochy, 17001775) 11m
Sax, Adolphe (Belgia, 1814-1894) 11 Scarlatti, Domenico (Włochy, 1685-1757) 17 Schoenberg, Arnold (Austria, 1874-1951) 42, 43m Schubert, Franz (Austria, 1797-1828) 28-29m Schumann, Clara (Niemcy, 1819-1896) 31m Schumann, Robert (Niemcy, 1810-1856) 31 Smetana, Bedřich (Czechy, 1824-1884) 9m Smyth, Ethel (W.Brytania, 1858-1944) 33m Stockhausen, Karlheinz (Niemcy, 1928-2007) 44m Stradivari, Antonio (Włochy, 1644-1737) 9 Strauss, Johann II (Austria, 1825-1899) 33m Strauss, Richard (Niemcy, 1864-1949) 33m Strawiński, Igor (Rosja, 1882-1971) 10, 42m, 43 Strozzi, Barbara (Włochy, 1619-1677) 23m Szostakowicz, Dymitr (Rosja, 1906-1975) 44m Tallis, Thomas (W.Brytania, 1505-1585) 20m Tetrazzini, Luisa (Włochy, 1871-1940) 37 Torelli, Giuseppe (Włochy, 1658-1709) 13m Toscanini, Arturo (Włochy, 1867-1957) 21 Vaughan, Williams, Ralph (W.Brytania, 18721958) 13m Verdi, Giuseppe (Włochy, 1813-1901) 12m, 3637m Vivaldi, Antonio (Włochy, 1678-1741) 20m, 23m Wagner, Richard (Niemcy, 1813-1883) 14m, 36m, 37 Wang, Yuja (Chiny, 1987-) 17 Webern, Anton (Austria, 1883-1945) 42 Widor, Charles-Marie (Francja, 1844-1937) 17m Williams, John (USA, 1932-) 6 Yo-yo Ma (USA, 1955-) 9
Händel, Georg Friedrich (Niemcy, 1685-1759) 17, 24m, 25m, 32, 34 Haydn, Joseph (Austria, 1732-1809) 7m, 26m, 28, 46
47
Przykłady muzyczne 5 Gaetano Donizetti: Concertino G-dur na rożek angielski i orkiestrę 6 Ludvig van Beethoven: 8 Symfonia początek części I (przykład muzyki na orkiestrę) Wolfgang Amadeus Mozart: Requiem d-moll - Lacrimosa dies illa (przykład muzyki chóralnej) Adam De La Halle: śpiewogra Le jeu de Robin et de Marion - scena 1 (przykład solowej muzyki wokalnej) Franz Liszt: Jeux d’eau à la Villa d’Este (przykład solowej muzyki instrumentalnej) 7 Sergiusz Rachmaninow: Vocalise (głos solowy z fortepianem; przykład solowej muzyki wokalnej) Joseph Haydn: Kwartet smyczkowy op. 76 nr 3 „Cesarski” – część 1 (przykład muzyki kameralnej) 8 Johann Sebastian Bach: Partita E-dur BWV 1006 – Gawot (skrzypce) Camille Saint-Saëns: Karnawał zwierząt Słoń (kontrabas) 9 Agustin Barrios Mangoré: Julia Florida (gitara klasyczna) Bedřich Smetana: Moja ojczyzna – Vyšehrad (początek; harfa) Aleksander Borodin: Kwartet smyczkowy nr 2 – Nokturn (początek; wiolonczela) 10 Gioacchino Rossini: Koncert na fagot i orkiestrę Wolfgang Amadeus Mozart: Koncert klarnetowy Antonin Dworzak: 9 Symfonia (Z Nowego Świata) - część 2 11 Modest Musorgski: Obrazki z wystawy (w opr. M. Ravela) - Stary zamek (saksofon) Giovanni Battista Sammartini: Koncert F-dur na flet prosty - część 3 (flet prosty) Piotr Czajkowski: 4 Symfonia – część 2 (początek; obój) Claude Debussy: Syrinx (flet) 12 Giuseppe Verdi: Nabucco - uwertura (puzony) Wolfgang Amadeus Mozart: 4 Koncert na róg – część 3 (róg)
24 Johann Sebastian Bach - Toccata i fuga d-moll (organy) - 5 Koncert brandenburski – część 1 - 3 Suita orkiestrowa – Aria
Giacomo Puccini: Cyganeria - O soave fanciulla Benjamin Britten: Peter Grimes – Sea Interlude 2 (Sunday Morning)
14 Richard Wagner: Złoto Renu - scena 3 Verwandlungsmusik (18 kowadeł) Twin Musicom: African drums (bębny)
25 Georg Friedrich Händel - Mesjasz – chór „Alleluja” - Muzyka na wodzie – Hornpipe - Muzyka królewskich ogni sztucznych – allegro „Radość”
36 Richard Wagner - Walkiria – akt 3 (Cwałowanie Walkirii) - Śpiewacy norymberscy - uwertura - Tristan i Izolda - akt 3 (Liebestod)
15 Richard Strauss: Tako rzecze Zaratustra - uwertura (kotły) Kevin MacLeod: Divertimento K131 (dzwony rurowe)
26 Joseph Haydn - Koncert na trąbkę – część 3 - Stworzenie świata - The Heavens are Telling
16 Johann Sebastian Bach: Wariacje Goldbergowskie – Aria (klawesyn) Wolfgang Amadeus Mozart: Sonata fortepianowa K.545 – część 1 Sergusz Rachmaninow: 3 Koncert fortepianowy - Toccata
27 Wolfgang Amadeus Mozart - Don Giovanni – uwertura - Czarodziejski flet - Der Vogelfänger bin ich ja - Sonata fortepianowa A-dur K.331 – część 3 (Marsz turecki)
17 Charles-Maria Widor: 5 Symfonia organowa - Toccata (organy) Piotr Czajkowski: Dziadek do orzechów – Taniec wieszczki cukrowej (czelesta)
28 Ludwig van Beethoven - 5 Symfonia – część 1 - 5 Koncert fortepianowy – część 3 - Sonata Księżycowa – część 1
18 Wolfgang Amadeus Mozart: Wesele Figara – uwertura Mikołaj Rimski-Korsakow Bajka o carze Sałtanie – Lot trzmiela Niccolo Paganini 2 Koncert skrzypcowy rondo La campanella (Dzwoneczek) Gustav Mahler - 4 Symfonia –część 4
29 Franz Schubert - Symfonia Niedokończona – część 1 - Pstrąg D.550 (pieśń) - Kwintet Pstrąg – część 4
13 United States Marine Band: Ceremonial Medley (przykład orkiestry dętej) Giuseppe Torelli: Symfonia D-dur G. 8 (trąbka) Vaughan Williams: Koncert na tubę – część 1 (tuba)
37 Giuseppe Verdi - Aida - Marsz - Traviata – akt I (Brindisi) - Nabucco – Chór żydowskich niewolników
20 Thomas Tallis: Spem in Alium – początek (renesans) Antonio Vivaldi: Koncert na dwie trąbki (barok) Wolfgang Amadeus Mozart: Symfonia koncertująca Es-dur K.364 - część 1 (klasycyzm) Edward Elgar: Koncert skrzypcowy - część 1 (romantyzm) 21 Bela Bartók: 2 Koncert skrzypcowy Helen Grime: Virga (współczesność) 22 Hildegarda z Bingen: Antyfona „O quam mirabilis est” (O jak cudowna jest) Orlando Gibbons: Srebrny łabędź 23 Henry Purcell: Królowa elfów - uwertura Barbara Strozzi: La Vendetta, op. 2 Antonio Vivaldi: Cztery pory roku – Wiosna, część 1
41 George Gershwin: Błękitna rapsodia (początek) Bela Bartok: Muzyka na perkusję, smyczki i czelestę – część 4 42 Igor Strawiński - Pietruszka – Taniec rosyjski - Ognisty ptak (suita z 1919 roku) – Taniec piekielny
31 Johannes Brahms: Sześć utworów na fortepian op. 118 - Ballada g-moll Clara Schumann: Trio fortepianowe - część 4 (początek) Johannes Brahms: 4 Symfonia - część 3 32 Fryderyk Chopin: Nokturn Des-dur op. 27 nr 1 – Lento sostenuto Fryderyk Chopin: Polonez A-dur op. 40 nr 1 Edvard Grieg: Poranek z Peer Gynta 33 Johann Strauss: walc „Odgłosy wiosny” – początek Ethel Smyth: The Wreckers - uwertura 34 Claudio Monteverdi: Koronacja Poppei – scena finałowa (Pur ti miro) Gioachino Rossini: Cyrulik sewilski – Largo al factotum 35 Georges Bizet: Carmen – habanera „Miłość to zbuntowany ptak”
39 Gustav Mahler - 1 Symfonia – część 2 - 5 Symfonia – część 4 (Adagietto) - 8 Symfonia – część 1 (Veni Creator Spiritus) 40 Claude Debussy: Popołudnie fauna preludium (początek) Lili Boulanger: Wiosenny poranek (początek) Maurice Ravel: Bolero (początek)
30 Hector Berlioz: Korsarz - uwertura Felix Mendelssohn: Sen nocy letniej Nokturn
19 Piotr Czajkowski: 4 Symfonia – część 1
38 Piotr Czajkowski - Jezioro łabędzie – Taniec łabędziątek - 4 Symfonia – część 4 - 5 Symfonia – część 3
43 Arnold Schoenberg: Księżycowy Pierrot (Heimfahrt) Arnold Schoenberg: Mojżesz i Aaron (Tanz der Schlachter) 44 Dymitr Szostakowicz: 5 Symfonia – część 2 Pierre Boulez: Młot bez mistrza – VII (Après l’artisanat furieux) 45 John Adams: Krótka jazda szybkim samochodem (początek) Karlheinz Stockhausen: Stimmung (początek) Kaija Saariaho: Ciel d’Hiver (Orion – po części II)
WYDAWCY CHANDOS RECORDS LTD 33 Ethel Smyth, The Wreckers, pod batutą Sakari Oramo Dziękujemy także poniższym wydawcom, którzy autoryzowali CHAN 5240 / ©2019 Chandos Records Ltd wykorzystanie w naszej aplikacji poniższych fragmentów: NAXOS MUSIC UK LTD Wydawca pragnie podziękować tym, 42 Arnold Schoenberg, Księżycowy Pierrot, pod batutą którzy przyczynili się do stworzenia Dzięki obszernemu i urozmaiconemu katalogowi Naxos Music Simone’a Rattle’a - CHAN 6534 / ©2003 Chandos Records Ltd MDS HIRE & COPYRIGHT (SCHOTT MUSIC LTD) 42 Igor Stravinsky, Ognisty ptak (suita z 1919 roku) – Taniec aplikacji ConBrio dostępnej bezpłątnie stało się źródłem zdecydowanej większości fragmentów piekielny 42 Arnold Schoenberg, Księżycowy Pierrot wykorzystanych w aplikacji. Prawie setka takich fragmentów NMC RECORDINGS LTD w Google Play oraz App Store, która 21 Helen Grime, Virga - Halle, pod batutą sir Marka Eldera - 42 Arnold Schoenberg, Mojżesz i Aaron 44 Pierre Boulez, korzysta z licencji dzięki uprzejmości Naxos Music UK Ltd, uzupełnia niniejszą książkę. NMC D199 / ©2012 NMC Recordings Ltd. All rights reserved. Młot bez mistrza 45 Karlheinz Stockhausen, Stimmung www.naxosmusic.co.uk PODZIĘKOWANIA WYDAWCY ANGIELSKIEGO
Obok wymienione są nagrania oraz ich właściciele praw autorskich.
NAGRANIA
Następujące nagrania zostały wykorzystane dzięki licencjom udzielonym przez poniższych wydawców i artystów, za co składamy im najserdeczniejsze podziękowania: SOPRAN MARIANNE G. NIELSEN Za uprzejmą zgodę na wykorzystanie jej wykonania 22 Hildegarda z Bingen, O quam mirabilis est (https://youtu.be/SZyogKFDcpo)
STRADIVARIUS MUSIC ITALY 23 Barbara Strozzi, La Vendetta, CD Stradivarius STR 33948 Passioni, Vizi & Virtù ©Stradivarius Music YOUTUBE AUDIO LIBRARY 13 United States Marine Band, Ceremonial Medley TWIN MUSICOM 14 African Drums w wykonaniu Twin Musicom (twinmusicom.org)
SOLOVOICES Za uprzejmą zgodę na wykorzystanie następujących wykonań: KEVIN MACLEOD 45 Karlheinz Stockhausen, Stimmung (Paris Version) SoloVoices 15 Divertimento K131 Kevina McLeoda (incompetech.com) Ensemble (Svea Schildknecht, Francisca Näf, Anne-May Krüger, Jean-Jacques Knutti, Christian Zehnder, Jean-Christophe Groffe, Florian Bogner) http://solovoices.ch/
48
CONCORD MUSIC 35 Benjamin Britten, Sunday Morning (z Peter Grimes: Four Sea Interludes, op. 33A) 42 Igor Stravinsky, Taniec rosyjski [1911] (Pietruszka, wersja oryginalna: 1911) 44 Dymitr Szostakowicz, 5 Symfonia d-moll, op. 47 OXFORD UNIVERSITY PRESS 13 Ralph Vaughan Williams, Koncert na tubę University Press. All rights reserved.
©1955 Oxford
WISE MUSIC GROUP 21 Helen Grime, Virga 45 John Adams, Krótka jazda szybkim samochodem 45 Kaija Anneli Saariaho, Ciel d'Hiver