Overdenkingen bij 15 jaar ‘Redefining Health Care’

Baanbrekende publicatie uit 2006

Dit keer geen traditionele recensie van een nieuwe publicatie, maar we staan in deze rubriek stil bij een baanbrekende publicatie uit 2006 en de doorwerking daarvan in Nederland: Redifining Health Care van Michael Porter en Elizabeth Olmsted Teisberg.

In dit boek bepleiten Porter en Olmsted Teisberg het herinrichten van de zorg naar value based competition on results. Hoewel het boek specifiek ingaat op de problemen van de gezondheidszorg in de Amerikaanse setting van die tijd, zijn de door hen geconstateerde problemen wereldwijd zichtbaar.

Voor een herziening van de gezondheidszorg benoemden de auteurs destijds een achttal basisuitgangspunten:

De aandacht moet primair uitgaan naar waardecreatie voor patiënten en niet naar kostenvermindering.

• Concurrentie moet gebaseerd zijn op de uitkomsten van de behandeling.

• Concurrentie dient gericht te zijn op het volledige behandeltraject van de aandoening (helder gedefinieerde patiëntgroepen).

• Hoge kwaliteit zou kostenbesparingen met zich mee moeten brengen.

• Waardecreatie bij een aanbieder wordt bereikt door de ervaring, de schaaleffecten en de leereffecten op het gebied van de (medische) aandoening.

• Concurrentie moet plaatsvinden op regionaal, nationaal en internationaal niveau, en vergelijken van uitkomsten moet zich niet tot het lokale niveau beperken (best practices).

• De informatie over de uitkomsten van het behandeltraject moet op grote schaal beschikbaar zijn.

• Innovaties die waarde verhogend zijn, worden sterk beloond.

In een vervolgartikel van Porter en Lee wordt de aanpak uitgewerkt in een ‘strategic agenda for moving to a high-value health care’, die er als volgt uitziet:

De belangrijkste verschuiving die optreedt qua aanpak is de concentratie op de geïntegreerde organisatie van de zorg rondom de aandoening of de patiëntengroep. En daarmee komt de aandacht ook sterker te liggen bij verandering van de organisatie van het zorgproces en integratie van de verschillende ketenpartijen.

Het gedachtegoed van Porter c.s. heeft in Nederland snel ingang gevonden, maar ondanks dat zien we nog relatief weinig verandering, die moet leiden tot een algehele cultuuromslag. Dat verandert echter nu snel. Nederland heeft met de hervorming van het zorgstelsel in 2006 een belangrijke hobbel richting universele zorgaanspraken voor alle inwoners genomen. Er is een publiek gegarandeerd zorgstelsel ontstaan waarbij de uitvoering grotendeels aan private partijen is voorbehouden. Maar het stelsel is nog wel geordend op de traditionele manier in productgerichte aanbodsegmenten. De vier grote zorgwetten, Zorgverzekeringswet, Wet langdurige zorg, Wmo en Jeugdwet, bevorderen de samenwerking niet van nature. De rol van preventie is hierin ook niet verankerd. De uitvoering van de open- bare gezondheidszorg (Wet publieke gezondheidszorg) vertoonde gedurende de coronacrises een aantal zwakheden. De discussie over concurrentie richt zich vooral op de vraag of winstneming toegestaan moet worden in de zorg. Dat is echter niet direct de concurrentie die beoogd wordt met value based competition based on results.

We zien echter de laatste paar jaar met name onder invloed van de problemen in de zorg (nog steeds sterk toenemende kosten, een aanbod dat de vraag niet kan accommoderen en een krapte in het aanbod van werknemers) een kentering in de aanpak en het denken in Den Haag.

Zo is er na het fiasco van het landelijk EPD een duidelijke weg omhoog ingezet rondom de landelijke informatiestructuur in de zorg, met als klinkend resultaat de WEGIZ (wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg; met algemene stemmen aanvaard in september 2022) en een meerjarenagenda WEGIZ.

Een wettelijk recht op elektronische inzage en een afschrift van het medisch dossier (per 1 juli 2020) heeft de ontwikkeling van een PGO (persoonlijke gezondheidsomgeving) mogelijk gemaakt, waarbij MedMij het afsprakenstelsel (Trust Framework) beheert dat de gegevensuitwisseling mogelijk maakt.

Met de Taskforce JZOJP (juiste zorg op de juiste plek) is in 2018 het denken over de organisatie van de zorg centraal komen te staan. Als resultaat daarvan daarvan zijn er nu vijf bestuurlijke akkoorden en programma’s:

• IZA (Integraal Zorgakkoord) met als leidraad passende zorg

• GALA (Gezond en Actief Leven Akkoord)

• WOZO (Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen)

• TAZ (Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg en welzijn)

• HAJeugd (Hervormingsagenda Jeugd)

Al deze akkoorden en programma’s hebben als centrale thema’s:

• domeinoverstijgende samenwerking en bekostiging

• regionale samenwerking

• beweging naar de voorkant

• eerstelijnszorg

• digitalisering van de gegevensuitwisseling

• arbeidsmarkt

De akkoorden en programma’s vragen om een financiële uitwerking die altijd samenhangen met samenwerking over organisaties heen. Dat betekent dat het voor financials interessante tijden worden. Niet alleen de financiën van de eigen organisatie zullen centraal komen te staan, maar ook de financiële aspecten van (regionale) samenwerking binnen een sector en sectoroverstijgende problemen vragen onze aandacht. Het kan geen kwaad om daar de belangrijke teksten van Porter c.s. nog eens op na te slaan.

Referenties:

Redefining Health Care, creating Value-Based Competition on results, Michael E. Porter and Elizabeth Olmsted Teisberb. 2006. Harvard Business School Press

The strategy that will fix Health Care, Michael E. Porter and Thomas H. Lee. 2013. Harvard Business Review

UITGEVERIJ HARVARD BUSINESS REVIEW PRESS

ISBN 9781591397786

TAAL ENGELS

PRIJS € 35,49

VERSCHIJNINGSDATUM 1 JUNI 2006

SCHRIJVERS MICHAEL PORTER & ELIZABETH

OLMSTED TEISBERG