Hoofdpunt Zorg op de juiste plek vraagt lef

Zorg op de juiste plek vraagt lef

Onze gezondheidszorg is één van de beste ter wereld. Als de betaalbaarheid op termijn geen probleem geeft, dan zal het gebrek aan beschikbaar arbeidspotentieel ons stelsel alsnog in gevaar brengen.

Er wordt dus veel aandacht besteed aan het anders organiseren van de zorg. We denken aan het voorkomen van (duurdere) zorg, verplaatsen van zorg (dichter bij mensen thuis) en het vervangen van zorg door andere zorg, zoals e-health. We experimenteren met integrale zorgvormen en werken meer samen. Eén aspect zie ik echter zelden of nooit aan de orde komen en dat zijn de gestegen kosten per cliënt in de verstandelijk gehandicaptenzorg, in het bijzonder die van de complexe of moeilijk plaatsbare cliënten. De zorg voor deze groep mensen is sterk verbeterd en dat is een goede zaak!

Niemand wil terug naar de situatie waarin Jolanda Venema in het jaar 1988 verkeerde. Intussen wordt er voor enkele duizenden (vergelijkbare) personen in Nederland sinds die tijd een beter bestaan geboden. Deze positieve ontwikkeling kent uiteraard ook een kostenkant. Veelal betreft dit cliënten met een zzp7-indicatie en wordt voor deze cliënten een zogenaamde meerzorgtoeslag uitbetaald. De som van de (basis)indicatie en de toeslag is niet zelden een jaarlijks bedrag tussen de € 250.000 en € 300.000. Dit bedrag wordt jaarlijks door de maatschappij opgebracht. Het is een keuze die we samen hebben gemaakt en die ons als samenleving veel goeds heeft gebracht.

Toch vraag ik me wel eens af in hoeverre de gemiddelde burger op de hoogte is van de consequentie van deze keuzes. De krant staat er vol van als de eigen bijdrage of de nominale premie met enkele euro’s wordt verhoogd. Als mijn moeder van 88 jaar een nieuwe heup nodig heeft, wordt in het achterhoofd een calculatie gemaakt die in de besluitvorming wordt meegenomen. Natuurlijk ben ik me ervan bewust dat een vergelijking moeilijk te maken is, laat staan dat ik hier een verstandig besluit over kan nemen. Het valt mij echter op dat er nauwelijks wordt nagedacht over alternatieven of over het inzichtelijk maken van de keuzes die we maken. De huidige financiering houdt het zorgsysteem – juist voor de verstandelijk gehandicapten met een extra zorgvraag – in stand, terwijl we tegelijkertijd beseffen dat zorgaanbieders en medewerkers in de zorg nog regelmatig onthand zijn. En dat juist deze cliënten niet de garantie kent van een gelukkiger bestaan. In hoeverre is de ellende van deze groep cliënten in voldoende mate geëlimineerd als we dit bezien in relatie tot andere zorgbehoeften in Nederland? Niet geheel toevallig heb ik inzicht in de bekostiging van de verstandelijke gehandicaptenzorg. U zult inzicht en vraagtekens plaatsen bij andere keuzes die we maken.

Zorg op de juiste plek vraagt ook lef om burgers de consequenties van keuzes voor te houden. Pas dan zullen burgers begrijpen dat medicalisering en aangescherpte regelen wetgeving (Wet zorg en dwang) zijn grenzen kent en zal beleid een groter draagvlak krijgen. Ook wij, financials, kunnen hier een bijdrage aan leveren. Door openheid van zaken te verschaffen en te vertellen wat de financiele consequenties voor de samenleving zijn bij keuzes die we maken.