Fiscaliteiten Zorg en zzp, gaat het echt niet meer samen, minister De Jonge?

Zorg en zzp, gaat het echt niet meer samen, minister De Jonge?

Onlangs heeft minister De Jonge tijdens een tv-interview gezegd dat inzet van zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel) in de zorg feitelijk niet meer kan. ‘Die situatie moet stoppen’, zo zei hij. De wet zal zo aangepast moeten worden dat zorgverleners niet meer als zelfstandigen actief kunnen zijn, maar te allen tijde via een reguliere dienstbetrekking hun werk verrichten. Een paar dagen na het interview heeft hij getracht zijn harde uitspraken iets af te zwakken. De uitspraak zet namelijk spanning op de sterk groeiende vraag naar zorgverleners. En vanuit de politiek is er ook belang om aan de almaar stijgende zorgbehoefte te blijven voldoen. De bijzondere periode nu met het Coronavirus toont in extreme zin dat zorgbehoefte een flexibele inzet vereist.

Het is kenmerkend voor de zorgsector dat in bepaalde functies en onderdelen van de sector juist met zzp’ers wordt gewerkt. Zorginstanties worden regelmatig voor het blok gezet doordat zorgverleners niet anders dan als zzp’er willen werken.

Min of meer gelijktijdig komt vanuit de overheid het bericht dat sectorgericht onderzoek zal gaan plaatsvinden in het licht van toekomstige zzp-wetgeving. Gestart wordt onder andere in de zorgsector. Wat kunt u verwachten en waarop kunt u zich voorbereiden?

Inhuur zzp’ers Er bestaat al decennialang discussie over arbeidsrelaties tussen opdrachtgevers en zzp’ers. Niet zozeer tussen de partijen zelf, maar vanuit externe instanties, zoals bijvoorbeeld de politiek, de belastingdienst en de arbeidsinspectie. Is er nu sprake van een dienstbetrekking of is de arbeidskracht een echte zelfstandige? Niet alleen voor de zorgsector, maar in alle sectoren van het maatschappelijk leven, is het aantal zzp’ers de afgelopen jaren sterk toegenomen. Redenen hiervan zijn divers en variëren van de vrijheid die een zelfstandige heeft in het werk (meer flexibel) tot financiële voordelen welke te behalen zijn voor zowel de zzp’er als ook de opdrachtgever.

Dienstbetrekking of niet? Het correct beantwoorden van de vraag of er sprake is van een dienstbetrekking of dat de zzp’er kwalificeert als zelfstandig ondernemer, blijkt in de praktijk een lastige opgave. Niet alleen is bepalend hoe een contract is vormgegeven, maar minstens zo belangrijk is hoe partijen in en rond het werk afspraken maken en verantwoordelijkheid dragen (gezagsverhouding).

Gevolgen werkgever/opdrachtgever Het werken op basis van een dienstbetrekking betekent voor de werkgever strikte arbeidsrechtelijke regels rond bijvoorbeeld ziekte en ontslag (minder flexibiliteit), maar ook extra werkgeverslasten voor sociale verzekeringen en pensioen. Bij het werken met zzp’ers is dit alles niet het geval. De zzp’er is zelf verantwoordelijk voor een adequate voorziening in geval van werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en pensioen. Er geldt bovendien geen arbeidsrecht, waardoor tussen beide partijen meer flexibiliteit bestaat.

Maatregelen In het begin van deze eeuw heeft de overheid de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) in het leven geroepen om duidelijkheid over de kwalificatie van de arbeidsrelatie vooraf te bieden. Sinds de invoering van de VAR is de arbeidsmarkt sterk veranderd. Uit controles door de Belastingdienst bleek dat de VAR niet altijd terecht was afgegeven. Hierbij werd als probleem ervaren dat alleen de zzp’er aangesproken kon worden over het niet voldoen aan de vereisten, en niet de opdrachtgever. De VAR is daarom in 2016 definitief afgeschaft en vervangen door de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA).

Uitgangspunt van deze DBA-wetgeving is dat zowel opdrachtnemer als opdrachtgever verantwoordelijk gehouden kunnen worden voor de verschuldigde loonheffingen. Dit wordt onder andere bewerkstelligd door partijen via een (model)overeenkomst de te verrichten werkzaamheden met elkaar te laten afspreken. Is deze overeenkomst vooraf door de Belastingdienst beoordeeld, dan lopen partijen geen risico op naheffingen van loonbelasting en sociale verzekeringspremies. Belangrijk is dan wel dat precies volgens de overeenkomst wordt gewerkt. De invoering van de DBA-wetgeving deed veel stof opwaaien.

Handhaving en nieuwe wetgeving Het vormgeven van wet- en regelgeving rond het vraagstuk van zzp’ers blijkt complex. De aloude toetsingskaders rond de dienstbetrekking (loon, gezag en het persoonlijk verrichten van arbeid) komen door maatschappelijke veranderingen op de arbeidsmarkt soms in een ander daglicht te staan. Als voorbeeld dient hierbij de procedure rond de maaltijdbezorgers van Deliveroo. De handhaving van de wet DBA is als gevolg van de onduidelijkheid over het toetsingskader en de ontstane beroering in de markt opgeschort. Overigens met uitzondering van gevallen waarin evident een situatie van schijnzelfstandigheid is gecreëerd. Inmiddels wordt al bijna meer dan 2 jaar gesleuteld aan een vervanging van de DBA-wetgeving. Daarbij wenst de wetgever bij de nieuwe wetgeving ook een uitvoerbaar handhavingskader te vormgeven.

In het licht van die toekomstige wetgeving (beoogde ingangsdatum 2021) heeft de verantwoordelijke minister aangekondigd dat onder andere in de zorgsector vanaf heden gericht onderzoek zal gaan plaatsvinden om binnen de sector te komen tot eenduidige invalshoeken bij de beoordeling van arbeidsrelaties. Dit om verstoring in de arbeidsmarkt te voorkomen. Bij die sectoronderzoeken zal ingezoomd worden op de werkwijze in de praktijk en de afspraken die hierbij gemaakt worden. Ter voorbereiding op een mogelijk bezoek kunt u alvast kritisch kijken hoe bij u de arbeidsrelaties juridisch zijn vormgegeven en of in de praktijk ook als zodanig wordt gewerkt.

Concluderend Binnen de gehele zorgsector is dringend behoefte aan arbeidskrachten. Deze behoefte zal de komende jaren alleen maar toenemen. Een meer flexibele invulling hiervan, zowel aan de zijde van de zorgorganisaties als ook bij de zorgverleners, speelt daarbij ook een rol. Hoe staat uw organisatie hierin? Heeft u in beeld welke rol zzp’ers binnen uw organisatie (kunnen) hebben? De arbeidsbehoefte, in combinatie met de brede discussie over de inzet van zzp’ers, zal niet opgelost worden met de verplichting om alle arbeid in de zorg via arbeidsovereenkomsten te laten verlopen. In beide dossiers liggen dan ook een grote uitdagingen en verantwoordelijkheden om te komen tot toepasbare regels voor het werken met zzp’ers, zowel bij de politiek als bij de zorgorganisaties.

Ronald Redegeld Sr Manager Adviesgroep Loon- en premieheffing & Nika Stegeman Partner branche groep zorg BDO

Start met een spark!

7

Vereiste legitimiteit (politiek en/of stakeholders)

1

Opgave: gezamenlijke visie op de regio en het daarbij horende zorglandschap

‘Shared narrative’: houd je ambitie levend Dialoog patiënt, professional en partner

2

Gelijkgerichte doelen en taal (regio/doelgroep)

6

Mandatering en besluitvorming

Zeven bouwstenen (buitenring) en zeven drijvende krachten (binnenring)

Effectieve Zorgnetwerken ‘Geen beste, maar een gezamenlijke weg’ Ruimte en tijd (professionals voor de patiënt) Financiering: Vernieuwende contractering en shared savings! Leiderschap en legitimiteit

Collectief leren en ontwikkelen

5

Meten = weten, monitoring

Benodigde (juridische) organisatievorm/ netwerk

4

Het opbouwen van het netwerk

3

Vertaalslag naar resultaat en activiteiten

Copyright: Berenschot

Regionale netwerkdialoog

Samen met onze klanten ontwikkelen wij de randvoorwaarden die nodig zijn om de juiste zorg op de juiste plek (JZOJP) te realiseren. De eigen specifieke context is bepalend voor succes. De ‘Regionale netwerkdialoog’ laat zien welke bouwstenen en drijvende krachten nodig zijn om nieuwe netwerken daadwerkelijk succesvol te laten zijn. Heeft u een vraag of zoekt u een partner om samen de juiste stappen op het juiste moment te zetten? Wij zetten onze ervaring graag in en bouwen met plezier mee!

Onze meerwaarde!

Verbinden Wij initiëren en ondersteunen de transformatie van zorg op landelijk, regionaal én lokaal niveau. Door onze opdrachten en werkervaring spreken wij de taal van de betrokken stakeholders en zijn wij in staat die verbinding te organiseren die nodig is om JZOJP daadwerkelijk handen en voeten te geven.

(Onder)bouwen Data-driven werken is onze tweede natuur. Ondersteund door onder meer onze Berenschot Benchmark Instituut onderbouwen wij de transformatie. Zijn doel en middel daadwerkelijk optimaal met elkaar verbonden? Hoe werkt ‘het waterbed-effect’ in de regio uit? Wij helpen nieuwe (zorg-) netwerken data- en informatievoorziening te optimaliseren.

Faciliteren Wij faciliteren de dialoog tussen partners in de (zorg) netwerken en overbruggen lijnen en domeinen. Wij versnellen de beweging door het onbespreekbare bespreekbaar te maken en creëren een omgeving waarin ‘out-of-the-box’ en innovatief gewerkt wordt. Onze klanten waarderen onze directheid, doortastendheid en de soms nodige diplomatie.

Advies? Meer weten over het succesvol opbouwen en onderhouden van regionale zorgnetwerken? U kunt contact opnemen met Christel van Zijp, Senior managing consultant zorg, op telefoonnummer 06 12 79 33 64 of e-mailadres c.vanzijp@berenschot.nl.