De (financiële) waarde van het Integraal Zorgakkoord

De herfst is met het vallen van de bladeren en het regenachtige weer als decor voor veel financials een belangrijke maar ook lastige periode. Want het is weer de tijd van de begroting en die is voor bijna alle (zorg)organisaties dit jaar ontzettend lastig. De oorlog in Oekraïne en de energiecrisis zorgen voor een extreem hoge inflatie met stijgende prijzen voor eigenlijk alles. Gecombineerd met een overspannen arbeidsmarkt maakt dit het opstellen van de begroting ongekend lastig. Daar komt bij dat de afspraken met zorgverzekeraars nog niet zijn gemaakt, waardoor de omzet lastig is in te schatten. Sterker nog, de onderhandelingen zijn nog maar net gestart.

Ook voor de zorgverzekeraars is de herfst een belangrijke en zeer lastige periode. Naast het maken van de eigen begroting met de al genoemde onzekerheden, is dit ook de periode waarin de premies van de diverse polissen moeten worden vastgesteld. Voor mij persoonlijk een nieuw en spannend proces, dat op het moment van schrijven nog niet is afgerond. Wat ik al wel kan schrijven, is de enorme zorgvuldigheid en professionaliteit waarmee de onzekerheden worden omgezet in schattingen. Maar uiteindelijk is het een afweging van vele interne en externe belangen, wat leidt tot de juiste premie.

Een treurig herfstbeeld zo op het eerste gezicht, maar toch ben ik optimistisch. Want op 16 september, werd het Integraal Zorgakkoord (IZA) getekend door veel zorgpartijen. Allereerst wil ik benadrukken het heel jammer te vinden dat de huisartsen nog niet hebben getekend. Als poortwachter vervullen zij een cruciale rol in ons zorgstelsel en wanneer ‘integraal’ echt inhoud krijgt, kunnen we niet zonder hen. Wat mij betreft, moeten we er zoveel mogelijk aan doen om hen ook aan boord te krijgen. Ook de minister van VWS, Ernst Kuipers, spant zich hiervoor tot het uiterste in. Medio oktober was ik bij een bijeenkomst met huisartsen uit Rotterdam en Den Haag in aanwezigheid van de minister en daar werden waardevolle ervaringen uitgewisseld. Ik realiseer me dat dit niet genoeg is maar er worden mooie stappen gezet…

Het gaat te ver om hier het gehele zorgakkoord te analyseren. Daarom haal ik er één belangrijk onderdeel uit: regionale transformatie. Al jaren bepleit ik een verdergaande vorm van regionale samenwerking en in mijn tijd als ziekenhuisbestuurder in de regio Rijnmond heb ik mooie voorbeelden gezien. Voorbeelden zijn de herinrichting van het Spijkenisse Medisch Centrum, de oprichting van een prostaatoperatiecentrum en de hervorming van het Haven Ziekenhuis tot gezamenlijke Haven Poliklinieken. Cruciaal bij deze regionale samenwerking tussen meerdere ziekenhuizen waren een gedeeld doel voor alle belanghebbende partijen en goede afspraken over de prikkels en de financiering.

Dit zijn voorbeelden van samenwerking tussen verschillende ziekenhuizen. Maar er zijn ook voorbeelden van sectoroverstijgende samenwerkingsverbanden. Zo werd er tijdens de griepgolf van 2018 een afdeling voor acute zorg geopend in Aafje (VVT-instelling), gefinancierd door ziekenhuizen. Ook werd er een transferiumafdeling geopend door de ambulancedienst op de spoedeisende hulp (SEH) van het Maasstad Ziekenhuis. En als derde voorbeeld: tijdens de coronacrisis werd besloten de huisartsenpost ook overdag te openen om de SEH te ontlasten en open te houden. Ook hier waren een gedeeld doel en afspraken over prikkels en financiering cruciaal.

Er zijn dus al mooie (sectoroverstijgende) voorbeelden van regionale samenwerking. Nu moeten we toewerken naar duurzame regionale transformatie. Dat vraagt om een gezamenlijke visie en doel voor iedere regio. Financials kunnen nu al nadenken over de financiering. Het zal niet meevallen daar aandacht voor te vragen, mede vanwege de onzekerheden in de eigen begroting, maar het is cruciaal dit wel te doen. Door een goede implementatie van het IZA houden we de zorg toegankelijk en betaalbaar en daar doen we het toch voor.