Adoptie van e-health

Welke factoren en kosten beïnvloeden succesvolle adoptie? ADOPTIE VAN E-HEALTH

E-health verbetert de efficiëntie en kwaliteit van zorg en verlaagt tegelijkertijd de zorguitgaven. Veel aanloopkosten zitten in het herontwerpen van processen en vooral de brede adoptie bij medewerkers: het accepteren en zich eigen maken van de nieuwe techniek. Q-Consult Zorg heeft samen met de Radboud Universiteit onderzoek1 gedaan (met behulp van een literatuurstudie en uitgebreide interviews (n=10)) naar de factoren die een rol spelen bij de adoptie van e-health en de kosten die daarmee gepaard gaan.

Zowel factoren op organisatorisch als individueel niveau blijken het adoptieproces te beïnvloeden (figuur 1). Het is nodig dat de organisatie bereid is om veranderingen toe te passen en dat zij over de juiste middelen beschikt (organisatorische gereedheid). De mate van adoptie verschilt binnen de zorgsectoren. Dit is een kwestie van cultuur. Binnen de sectoren zijn verschillende behoeftes en aandachtspunten waar tijdens het adoptieproces rekening mee moet worden gehouden.

Figuur 1 Adoptiefactoren Overzicht van de belangrijkste organisatorische en individuele factoren die succesvolle adoptie van de Smart Glass in de wondzorg beïnvloeden Het allerbelangrijkst: voldoende tijd

Belangrijk is dat zorgmedewerkers beschikken over de juiste digitale vaardigheden. Niet voor niets zet ZonMW met de 'Training tot Digicoach' in op het vergroten van digivaardigheden. Daarnaast is het nodig dat zorgmedewerkers beschikken over de juiste technologische middelen en dat de coördinatie tussen collega's goed geregeld is. Er moeten genoeg casussen voorhanden zijn waarbij de nieuwe techniek kan worden ingezet. Het allerbelangrijkst is dat zorgmedewerkers genoeg tijd hebben om met de techniek te werken. Als onvoldoende tijd voor het adoptieproces is gepland, zal de productiviteit afnemen en de werkdruk toenemen: het absorberend vermogen (in hoeverre een individu of organisatie in staat is om nieuwe kennis toe te passen in de dagelijkse werkzaamheden) neemt af. Met als gevolg dat succesvolle adoptie van e-health dreigt te mislukken.

Personeelskosten grootste kostenpost

Tijd investeren in het adoptieproces brengt kosten met zich mee. Volgens het onderzoek zijn de personeelskosten de grootste kostenpost in het adoptieproces (43% van de kosten). Andere grote kostenposten zijn de aanschaf van de materialen (36%) en de inzet van externe partijen (21%), zie figuur 1. Opvallend is dat een klein deel (11%) van de actief betrokken stakeholders geplande projecturen kreeg toegewezen. De meeste zorgmedewerkers (89%) moesten de tijd voor het adoptieproces combineren met hun dagelijkse zorgactiviteiten, wat resulteert in verborgen adoptiekosten (19% van de totale kosten). Van de geïdentificeerde verborgen adoptiekosten besteden de zorgmedewerkers de meeste tijd aan de coördinatie van het adoptieproces (27%). Daar-

Figuur 2 Adoptiekosten Overzicht van de geïdentifi ceerde kosten met betrekking tot de adoptie van de Smart Glass in de wondzorg (n = 10). De linker cirkeldiagram toont de totale adoptiekosten. Deze bestaan uit eenmalige directe kosten (materiaalkosten en externe stakeholders) en doorlopende directe en indirecte kosten onderverdeeld in reeds geplande projecturen (oranje; 24%) en verborgen adoptiekosten (groen; 19%). De rechter cirkeldiagram toont de verborgen adoptiekosten onderverdeeld in zeven categorieën.

na aan het leren van de techniek (22%), communicatie (22%), educatie (19%), informatie verzamelen (6%), evaluatie (4%) en ondersteuning (1%), zie fi guur 2.

Verborgen kosten

De personeelskosten zijn de belangrijkste kostenpost bij het adoptieproces van de Smart Glass in de wondzorg. Een groot deel hiervan zijn verborgen kosten. Zorgmedewerkers hebben gemiddeld 3,4% van hun tijd besteed aan het adoptieproces terwijl deze uren eigenlijk voor zorgactiviteiten waren gepland.

Hoewel dit een acceptabel percentage lijkt, zetten veel organisaties verschillende vormen van e-health tegelijkertijd in. Als zorgmedewerkers verschillende vormen van e-health parallel moeten implementeren en adopteren, zal de productiviteit signifi cant verminderen en de werkdruk te veel toenemen. Succesvolle adoptie zal dan uiteindelijk mislukken.

Advies: verhoog het absorberend vermogen van organisatie en individu

werkers niet in het geding te laten komen, adviseren wij zorgorganisaties om het absorberend vermogen van zowel de organisatie als het individu te verhogen. Dit kan door vormen van e-health één voor één te implementeren, of – als parallelle implementatie van e-health voordelig of vereist is – specifi eke projecturen per zorgmedewerker te plannen.

1 Over dit onderzoek Dit onderzoek is gericht op het adoptieproces van één vorm van e-health (Smart Glass in de wondzorg) in één verpleeg-, verzorgingshuis en thuiszorg (VVT) organisatie. Vervolgonderzoek waarbij de adoptiekosten van meerdere vormen van e-health in kaart worden gebracht en waarbij meerdere organisaties worden meegenomen is nodig om de resultaten generaliseerbaar te maken. Echter, dit onderzoek geeft reeds concrete handvatten om de kans op succesvolle adoptie te verhogen. Meer lezen over dit onderzoek?