Along By Dusit Jaiban A
สัั ตว์์โลกทั้้�งหลาย รัักสุุ ข เกลีียดทุุกข์์ แสวงหาความสุุ ข เพื่่� อสนองตอบตััณหาตน
B
Solo Art Exhibition
ตาม Along
โดย ดุุสิิต ใจบาน By Dusit Jaiban 15 January - 15 Febuary 2022 At Jai Yong Art Gallery
1
2
3
“ตาม” ชีีวิิตของข้้าพเจ้้า ถืือได้้ว่่าเดิินทางอยู่่�เพีี ยงลำำ�พัังมาตั้้�งแต่่ครั้้�งจบประถมศึึ กษา ข้้าพเจ้้าขอบิิดา ออกบวชเพื่่�อหวัังว่่าจะได้้เรีียนหนัังสืือ ทางเดิินชีีวิต ิ ที่่�ข้า้ พเจ้้าได้้กำำ�หนดขึ้้�นครั้้�งนั้้�น เป็็นความต้้องการ ที่่�จะออกจากความทุุกข์์ ช่่วงเวลาในวััยเด็็กของข้้าพเจ้้าเป็็นช่่วงเวลาที่่�ข้้าพเจ้้ามีีความทุุกข์์เป็็นอย่่าง มาก ฐานะครอบครััวของข้้าพเจ้้านั้้�นค่่อนข้้างยากจน แม้้จะเคยได้้รับ ั ความสุุ ข แต่่ก็เ็ ป็็นช่่วงเวลาก่่อน หน้้าที่่�มารดาจะตายจาก ข้้าพเจ้้าและพี่่� สาวได้้รัับความลำำ�บากมากขึ้้�น เราต้้องทนอยู่่�กัับความทุุกข์์ ทุุกข์์ทั้้�งทางกายและทางจิิตใจ ต้้องเหน็็ดเหนื่่�อยกัับการทำำ�งานหาเงิินเลี้้�ยงชีีพและต้้องแบกรัับกัับ ความทารุุณโหดร้้ายของบิิดา แม้้จะยัังเป็็นเด็็ก แต่่พวกเราก็็คิด ิ และตััดสิินใจที่่�จะหนีีห่า่ งจากความทุุกข์์ ที่่�เกิิดขึ้้�นจากบิิดา เพื่่�อว่่าจะได้้รัับความสุุ ขจากการที่่�ไม่่มีีบิิดามาเกี่่�ยวข้้อง เมื่่�อข้้าพเจ้้าเรีียนจบมััธยมต้้นก็็มีีความต้้องการที่่�จะเรีียนต่่อในด้้านศิิ ลปะ ประจวบกัับที่่�บิิดาก็็ได้้ มาร้้องขอให้้ลาสิิ กขาออกมาเพื่่� อที่่�จะได้้หางานหาเงิินช่่วยเหลืือท่่านและแม่่ใหม่่ แต่่ข้้าพเจ้้ากลัับ หวัังที่่�จะทำำ�งานหาเงิินมาเป็็นทุุนในการเรีียนต่่อ แต่่สิ่่� งที่่�ข้้าพเจ้้าปรารถนาก็็ไม่่สมหวััง เพราะเงิินที่่� ข้้าพเจ้้าได้้มาถููกแบ่่งให้้บิิดาส่่ วนหนึ่่�งและอีีกส่่ วนหนึ่่�งก็็ถููกนำำ�ไปใช้้จ่่ายในชีีวิิตจนไม่่เหลืือไว้้เป็็นค่่า เล่่าเรีียน ข้้าพเจ้้าเสาะแสวงหางานทำำ�ในฐานะผู้้�รัับจ้้างทั่่�วไป เข้้าสมััครงานและทำำ�งานตามสถานที่่� ต่่าง ๆ มากมายหลากหลายอาชีีพ จนหลงลืืมความฝัั นความต้้องการของตััวเอง และหลงวนอยู่่�กัับ การทำำ�งานหาเงิินอยู่่�เป็็นเวลานานกว่่า 6 ปีี ตลอดช่่วงเวลากว่่า 6 ปีี ที่่�ข้้าพเจ้้าทำำ�งานหาเงิิน ไม่่เคยมีีอาชีีพไหนที่่�ข้้าพเจ้้าถููกใจยิินดีีพอที่่�จะ ยึึดไว้้เป็็นอาชีีพหลัักในอนาคต ข้้าพเจ้้าจึึงไม่่สามารถที่่�จะอยู่่�กัับงานนั้้�น ๆ เป็็นเวลานานปีีได้้ การ เปลี่่� ย นแปลงอาชีี พ เปลี่่� ย นแปลงสถานที่่� ทำำ� งานจึึ ง เป็็ น การเดิิ น ทางเพื่่� อ ตามหาตัั ว ตนที่่� ตัั ว เอง ลืืมหลงไปว่่าที่่�ต้้องการคืือสิ่่� งใด ข้้าพเจ้้าเดิินทางค้้นหาตััวเองมาจนกระทั่่�งได้้สมััครเข้้ารัับราชการทหารเป็็นทหารกองเกณฑ์์ และ ข้้าพเจ้้าก็็ได้้ค้้นพบความฝัั นของตััวเองในที่่�นั้้�น ตลอดช่่วงเวลา 6 ปีี ที่่�ผ่่านมา ข้้าพเจ้้าใช้้เวลาว่่างที่่� เหลืือจากการทำำ�งานวาดรููปอยู่่�เสมอ และในค่่ายทหารนี้้�เองก็็เช่่นกััน ข้้าพเจ้้ามีีโอกาสได้้เข้้าทำำ�งาน วาดภาพเหมืือนเชีียงใหม่่ไนซ์์บาซาร์์ด้้วยไมตรีีจิิตของทหารรุ่่�นน้้อง และด้้วยเงิินเดืือนทหารก้้อน หนึ่่�งข้้าพเจ้้าจึึงได้้สมััครเข้้าเรีียนศิิ ลปะระดัับ ปวช. ในโรงเรีียนไทยวิิจิิตรศิิ ลป ภายหลัังจากปลด ประจำำ�การทหารในเวลาต่่อมา ข้้าพเจ้้าใช้้ชีีวิิตเพีี ยงลำำ�พััง พยายามอยู่่�ให้้ห่่างจากบิิดามาโดยตลอด แต่่ความทุุกข์์ใจก็็ไม่่เคยหาย ไป เมื่่�อบิิดาป่่ วยหนััก ข้้าพเจ้้าก็็ยิ่่�งเกิิดความทุุกข์์มากยิ่่�งขึ้้�น ต้้องพัักการเรีียนมาดููแลพ่่อที่่�ป่่วย ช่่วง เวลานั้้�นมัันแสนจะมืืดมนจนมองไม่่เห็็นเส้้ นทางที่่�จะเดิินก้้าวไปข้้างหน้้าได้้เลย และข้้าพเจ้้าก็็ได้้ทิ้้�ง บิิดาไว้้ให้้อยู่่�ในความดููแลของญาติิพี่่�น้้องท่่านอื่่�น เพื่่�อลดความเกลีียดชัังระหว่่างพ่่อลููก ข้้าพเจ้้าได้้ กลัับมาทำำ�งานได้้กลัับมาเรีียนได้้ส่่งงานเข้้าประกวด เมื่่�อได้้เงิินมาก็็ส่่งให้้เป็็นค่่าใช้้จ่่ายทางบ้้าน และ เมื่่�อพี่่�สาวอาสาที่่�จะเป็็นคนส่่ งเงิินให้้บิิดาแทน ข้้าพเจ้้าจึึงหมดห่่วงเรื่่�องนี้้�และไม่่ได้้ส่่งเงิินให้้บิิดาอีีก ข้้าพเจ้้าหลีีกหนีีความทุุกข์์ทางใจ มาคลุุกคลีีกัับสิ่่� งที่่�ชอบ เฝ้้ าเพีียรฝึึกฝนในวิิชาที่่�ที่่�ตััวเองปรารถนา จนสามารถเรีียกได้้ว่่า ทำำ�งานศิิ ลปะได้้ทุุกอย่่าง แต่่ในวงการศิิ ลปะนั้้�นก็็ยัังมีีคำำ�ว่่า “ตััวตน” อยู่่� แม้้ว่่าข้้าพเจ้้าจะค้้นพบตััวเองว่่าชอบงานศิิ ลปะแล้้ว แต่่ก็็ใช่่ว่่าจะเป็็นที่่�สุุดในการค้้นพบ ในวงการ ศิิ ลปะนั้้�น มีีแนวทางในการแสดงออกของศิิลปิินมากมายหลายแขนงหลายลััทธิิ ความเป็็นอััตลัักษณ์์ ความเป็็นปัั จเจกในงานศิิ ลปะของศิิ ลปิินแต่่ละคนนั้้�น ล้้วนมาจากจิิตส่่ วนลึึกของศิิ ลปิิน ความรู้้�สึึ ก ความนึึกคิิดที่่�ถููกกลั่่�นกรองตามกระบวนการทางศิิ ลปะ ถููกตััวศิิลปิินกลั่่�นกรองจนตกตะกอนมา เป็็นผลงานที่่�เรีียกว่่า เป็็นอััตลัักษณ์์ของศิิ ลปิิน การแสวงหาอััตลัักษณ์์จึึงเป็็นสิ่่� งจำำ�เป็็นที่่�ข้้าพเจ้้า ต้้องค้้นหาให้้พบ เพื่่�อจะได้้ก้้าวเข้้าสู่่� ความเป็็นศิิ ลปิิน และใช้้อััตลัักษณ์์นั้้�นเป็็นจุุดเริ่่�มต้้นในการที่่�จะ สร้้างสรรค์์งานศิิ ลปะชิ้้�นอื่่�น ๆ ต่่อไป
4
ประสูู ติิ Oil on canvas 80 x 60 cm
5
แต่่ถึึงแม้้ข้้าพเจ้้าจะเรีียนจบ(ป.ตรีี)แล้้ว มีีแนวทางการทำำ�งานเป็็นของตััวเองแล้้ว ข้้าพเจ้้าก็็ยััง ไม่่ได้้หยุุดที่่�จะค้้นหาว่่าจริิง ๆ แล้้วข้า้ พเจ้้าต้้องการอะไร ชอบอะไร อยากเขีียนอยากวาดอะไร สิ่่�งต่่าง ๆ ที่่�ข้้าพเจ้้าเฝ้้ าเวีียนถามตััวเองนี้้� ค่่อย ๆ เฉลยคำำ�ตอบให้้ข้้าพเจ้้าด้้วยการลงมืือทำำ� ลงมืือวาด สิ่่� งที่่� ข้้าพเจ้้าคิิด สิ่่� งที่่�ข้้าพเจ้้ารู้้�สึึ ก ถููกถ่่ายทอดออกมาทางปลายพู่่�กััน แม้้ตอนนี้้�บิิดาจะตายจากไปแล้้ว แต่่ความทุุกข์์ก็็ยัังคงหลงเหลืืออยู่่� และยัังมีีความทุุกข์์อัันเกิิดจาก สิ่่� งอื่่�นตามมาอยู่่�เสมอ จนไม่่อาจบอกได้้ว่่าข้้าพเจ้้าหมดสิ้้� นความทุุกข์์แล้้ว แต่่ชีีวิิตข้้าพเจ้้าก็็ไม่่ได้้มีีแต่่ความทุุกข์์อยู่่�ตลอดเวลา ความสุุ ขเองก็็เป็็นสิ่่� งที่่�ข้้าพเจ้้าได้้รัับเช่่นกััน มิิตรภาพจากสหาย ทั้ง้� หลาย ศิิลปิินทั้ง้� รุ่่�นน้้อง รุ่่�นพี่่�และรุ่่�นเดีียวกััน ครููอาจารย์์ กััลยาณมิิตรทั้้ง� หลาย สหธรรมิิกทั้้�งหลาย ที่่�ได้้เข้้ามาในชีีวิิตข้้าพเจ้้านั้้�น เป็็นตััวแปรที่่�ทำำ�ให้้ข้้าพเจ้้ามีีความสุุ ขและสามารถ มีีชีีวิิตอยู่่�มาจนถึึงปัั จจุุบััน การถููกบ่่มเพาะจากมารดาให้้รู้้�จัักเข้้าวััดเข้้าวา ฟัั งพระเทศนาสวดมนต์์ ได้้ใช้้ชีีวิิตคลุุกคลีีกัับศาสนสถาน ทำำ�ให้้ข้้าพเจ้้ามีีความผููกพัั นและเลื่่�อมใสศรััทธาในพุุ ทธศาสนา ผลงานศิิ ลปะที่่�ข้้าพเจ้้าสร้้างสรรค์์ขึ้้�นส่่ วนใหญ่่จึึงมีีความเกี่่�ยวข้้องกัับศาสนา การได้้ทำำ�งานศิิ ลปะที่่� มีีความเชื่่�อมโยงกัับพุุ ทธศาสนา ทำำ�ให้้ข้า้ พเจ้้าได้้ศึึกษาเรีียนรู้้�หลัักธรรมตามคำำ�สอนของพระพุุ ทธเจ้้า ไปด้้วย มากมายหลากหลายประสบการณ์์ที่่�ข้้าพเจ้้าได้้รัับได้้พบเห็็นได้้เรีียนรู้้� นำำ�พาข้้าพเจ้้าเข้้าสู่่� ร่่ ม เงาของพุุ ท ธศาสนา ข้้ า พเจ้้ า ศึึ ก ษาและปฏิิ บัั ติิ ธ รรมตามคำำ�ส อนของพระพุุ ท ธเจ้้ า จากเหล่่ า พุุ ทธสาวกที่่�ได้้บอกกล่่าวสืืบทอดต่่อ ๆ กัันมา จนข้้าพเจ้้ารัับรู้้�ได้้ถึึงสภาวะจิิตภายในว่่า ความทุุกข์์ ความโศกภายในใจของข้้าพเจ้้านั้้�นค่่อย ๆ บรรเทาจางคลายไป ความสุุ ข สงบ ค่่อย ๆ ก่่อตััวขึ้้�น ภายใน แม้้ว่า่ ข้้าพเจ้้าจะยัังต้้องดิ้้�นรนขวนขวายหาเงิินตรามาใช้้เลี้้�ยงชีีพอยู่่� แต่่ก็ไ็ ม่่ได้้แสวงหาจนถึึง ขนาดว่่าต้้องทำำ�ให้้ตััวเองเกิิดความทุุกข์์กายลำำ�บากใจและก็็ไม่่ได้้แสวงหาจนถึึงกัับต้้องทำำ�ให้้ผู้้�อื่่�น ต้้องพลอยเดืือดเนื้้�อร้้อนใจไปด้้วย ผลงานศิิลปะที่่�ข้า้ พเจ้้าได้้สร้า้ งสรรค์์ในช่่วงหลััง ๆ จึึงเป็็นงานศิิลปะที่่�เข้้าสู่่�ความเป็็นพุุ ทธศิิลป์์ มากขึ้้�น เป็็นผลงานที่่�ข้้าพเจ้้าเพีียรวาดเพีียรสร้้างขึ้้�นมาด้้วยความรู้้�สึึ กสงบของจิิต นิ่่�งงัันอยู่่�ในภวัังค์์แห่่งสุุ ข ที่่�ได้้รัับจากการฝึึกปฏิิบััติิธรรม ความมุ่่�งมั่่�นกัับการทำำ�งานที่่�อยู่่�ตรงหน้้า สร้้างสิ่่� งที่่�เรีียกว่่าสมาธิิขึ้้�น ปลายพู่่�กัันเล็็ก ๆ ที่่�ขยัันแตะลงไปในผืืนผ้้าใบ กลายเป็็นผลงานที่่�ปรากฎขึ้้�นในปัั จจุุบััน งานนิิทรรศการที่่�ข้้าพเจ้้าจััดแสดงครั้้�งนี้้� เป็็นการแสดงออกซึ่่�งความรู้้�สึึ กภายในในปัั จจุุบัันของ ข้้าพเจ้้า เป็็นสิ่่� งที่่�ข้้าพเจ้้าต้้องการจะสื่่� อสารกัับผู้้�รัับชม ถึึงความรู้้�สึึ ก ถึึงสภาวะอารมณ์์ที่่�ข้้าพเจ้้า ได้้รัับ จากการฝึึกปฏิิบััติิธรรมอบรมจิิต ฝึึกสมาธิิภาวนา ตามพระธรรมคำำ�สอนของพระพุุ ทธเจ้้า “ปฏิิบััติิตาม” แรกครั้้�ง เมื่่�อข้้าพเจ้้านั่่�งสมาธิินั้้�น เกิิดขึ้้�นโดยการบอกสอนของคุุณครููในชั้้�นเรีียนสมััยประถมศึึ กษา แม้้ว่่าจะเป็็นการบัังคัับให้้นัักเรีียนต้้องนั่่�งก่่อนการเข้้าเรีียน แต่่การบัังคัับนั้้�นก็็ไม่่ได้้ทำำ�ให้้ข้้าพเจ้้า รู้้�สึึ กอึึดอััดขััดเคืืองใจ ข้้าพเจ้้ากลัับยิินยอมพร้้อมใจที่่�จะทำำ�ด้้วยความเต็็มใจอย่่างไม่่อิิดออดดื้้�อรั้้�น เมื่่�อข้้าพเจ้้าเรีียนจบประถมศึึ กษา ก็็ได้้ออกบวชเป็็นสามเณรเพื่่� อเล่่าเรีียนหนัังสืือ สููตรการสอน ส่่ วนใหญ่่กลัับเป็็นไปในทางโลกมากกว่่าทางธรรม (มีีการสอนบาลีีแต่่ข้้าพเจ้้าไม่่สนใจเรีียน) มีีการ สวดมนต์์ นั่่�งสมาธิิ แต่่ก็็ไม่่ได้้สอนว่่าให้้ทำำ�ไปเพื่่�ออะไร ข้้าพเจ้้าจึึงใช้้ชีีวิิตเป็็นสามเณรเพีียงการนุ่่�ง ห่่มผ้้ากาสาวพัั สตร์์ ส่่ วนจิิตใจภายในของข้้าพเจ้้านั้้�นมากไปด้้วยความต้้องการในวััยของหนุ่่�มสาว เมื่่�อความต้้องการทางโลกมากขึ้้�น ข้้าพเจ้้าจึึงลาสิิ กขาออกมาใช้้ชีีวิิตเป็็นหนุ่่�มน้้อยวััยคะนอง ข้้าพเจ้้าใช้้ชีีวิิตแบบชาวบ้้าน เสาะแสวงหาเงิินตรามาบำำ�รุุงตััวเองให้้มีีความสุุ ข เมื่่�อหมดเงิินที่่�จะ ให้้ความสุุ ขแล้้ว ก็็แสวงหาเงิินตรามาด้้วยความยากเย็็น ข้้าพเจ้้าเสพทั้้�งสุุ ขและทุุกข์์คละเคล้้ากััน จนไม่่อาจเรีียกได้้ว่่าข้้าพเจ้้ามีีความรู้้�สึึ กที่่�เป็็นกลางๆ ความรู้้�สึึ กเฉย ๆ หรืือความรู้้�สึึ กที่่�ไม่่ สุุข ไม่่ทุุกข์์ ข้้าพเจ้้าพยายามหาความสุุ ขในโลกด้้วยวิิธีีการต่่างๆมากมาย ความรู้้�สึึ กเศร้้าใจ-ทุุกข์์ใจมีีอยู่่� มากมายในชีีวิิตประจำำ�วััน หรืือแม้้แต่่ตอนหลัับความทุุกข์์กัังวลก็็ตามข้้าพเจ้้าเข้้าไปถึึงในฝัั น ข้้าพเจ้้า หาความสุุ ขด้้วยการเสพสุุ ราเมรััย มีีแสงสีี เสีี ยงภายในผัับบาร์์เป็็นเครื่่�องกล่่อมใจให้้คลายทุุกข์์ ทำำ�ให้้ ข้้าพเจ้้าได้้มีีความสุุ ขในช่่วงระยะเวลาหนึ่่�ง แล้้วความสุุ ขนั้้�นก็็หายไปเมื่่�อข้้าพเจ้้าได้้เดิินออกมาจาก ตรงนั้้�น ความโศกความเศร้้าความเหงาก็็เข้้ามากล้ำำ��กรายข้้าพเจ้้าอีีก แม้้ข้้าพเจ้้าจะเห็็นแบบนั้้�นแต่่
6
อุุกฤษฏ์์ Oil on canvas 60 x 40 cm
7
ข้้าพเจ้้าก็็ไม่่ได้้เห็็นทางออก ข้้าพเจ้้าจึึงยัังคงหลงระเริิงเพลิิดเพลิินอยู่่�กัับความสุุ ขชั่่�วคราวนั้้�นอย่่าง ไม่่รู้้�จัักจบสิ้้� น ข้้าพเจ้้าเสาะแสวงหาตััวตนไปพร้้อมๆกัับการหาความสุุ ขเพื่่� อหลีีกหนีีความทุุกข์์ จนกระทั่่�งได้้รัับ ราชการทหาร เป็็นทหารในกองบิิน41(ทอ.เชีียงใหม่่) ข้้าพเจ้้าจึึงค้้นพบว่่าตััวเองชอบทำำ�อะไร จาก นั้้�นจึึงได้้ทำำ�ตามความฝัั น คืือการหัันกลัับมาเรีียนหนัังสืือ เรีียนศิิ ลปะและทำำ�งานศิิ ลปะ ข้้าพเจ้้าได้้ รัับความสุุ ขจากการได้้ทำำ�งานตามอาชีีพที่่�ตััวเองชอบและถนััด มีีความรู้้�สึึ กสุุ ขใจที่่�ได้้ทำำ�ในสิ่่� งตััวเอง รัักและปรารถนา งานศิิลปะที่่�ข้้าพเจ้้าสร้้างสรรค์์ออกมา ส่่ วนใหญ่่เป็็นเรื่่�องราวที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับศาสนา เพราะเนื่่�องด้้วย ว่่าข้้าพเจ้้าได้้คลุุกคลีีกัับวััดวาอารามทั้้�งใหม่่และทั้้�งเก่่ามาตั้้�งแต่่สมััยวััยเยาว์์ ความทรงจำำ�เหล่่านั้้�น จึึงติิดอยู่่�ในใจข้้าพเจ้้าเรื่่�อยมา ด้้วยเหตุุที่่�ข้้าพเจ้้าสร้้างสรรค์์งานศิิ ลปะที่่�มีีความเกี่่�ยวข้้องกัับศาสนานี้้� ข้้าพเจ้้าจึึงมีีโอกาสได้้ศึึกษา เล่่าเรีียนเรื่่อ � งราวเกี่่�ยวกัับศาสนาไปด้้วย ทั้้ง� พุุ ทธประวััติแ ิ ละประวััติศ ิ าสตร์์ศิิลป์์ จุุดเริ่่�มต้้นของศิิลปะ ในอิินเดีีย การกระจายและการปรัับเปลี่่�ยนของงานศิิ ลป์์ ในแต่่ละประเทศ ศึึ กษาพระธรรมคำำ�สอน ของพระสัั มมาสัั มพุุ ทธเจ้้าที่่�เป็็นหลัักเดิิม(อริิยสัั จ4) และคำำ�สอนที่่�ถููกปรัับเปลี่่�ยนไปตามแต่่ละสถานที่่� การปฏิิบััติิธรรมตามรอยบาทพระศาสดาไม่่ใช่่เรื่่�องง่่ายดาย แม้้ข้้าพเจ้้าจะมีีโอกาสเดิินทางไปนั่่�ง สมาธิิใต้้ต้้นโพธิ์์�พุุทธคยาซึ่่�งเป็็นสถานที่่�ที่่�พระพุุ ทธเจ้้าได้้ตรััสรู้้� แต่่ข้้าพเจ้้าก็็ไม่่สามารถที่่�จะเข้้าถึึง ความเป็็นสมาธิิได้้ เพราะในตอนนั้้�นข้้าพเจ้้ายัังไม่่ได้้รู้้�เคล็็ดความวิิธีีการในการทำำ�สมาธิิ ข้้าพเจ้้าจึึง ทำำ�ได้้แค่่เพีียงบริิกรรมภาวนา “พุุ ทโธ” ไปตามที่่�มีค ี นสอน เมื่่�อหายใจเข้้าก็็บริิกรรม “พุุ ท” เมื่่�อหายใจ ออกก็็บริิกรรมว่่า “โธ” ข้้าพเจ้้าทำำ�อยู่่�อย่่างนั้้�นโดยที่่�ไม่่เข้้าใจอะไรเลย (แต่่มีีสิ่่� งหนึ่่�งที่่�ข้้าพเจ้้าเกิิด ความรู้้�สึึ กสบายใจ คืือช่่วงเวลาที่่�ข้า้ พเจ้้าหยุุดพัักลมหายใจ มัันเป็็นช่่วงเวลาที่่�ยังั ไม่่ได้้หายใจเข้้าหรืือ หายใจออก ข้้าพเจ้้ามารู้้�ภายหลัังว่่านั่่�นเป็็นภาวะของลมหายใจที่่�ไม่่ถููกปรุุงแต่่ง) แล้้วข้้าพเจ้้าก็็กลัับ เมืืองไทยด้้วยความคิิดที่่�ว่่าข้้าพเจ้้าไม่่ได้้อะไรจากการนั่่�งสมาธิิในคราวนั้้�นเลย ข้้าพเจ้้ากลัับมาใช้้ชีวิี ต ิ อยู่่ใ� นพิิพิิธภััณฑ์์ศิิลปะเชีียงใหม่่ (Chiangmai Art Museum) ทำำ�งานตามปกติิ นั่่�งสมาธิิบ้้างตามโอกาส เวลานั่่�งสมาธิิก็็ปล่่อยใจให้้คิิดอะไรต่่ออะไรไปตามกระแสของความคิิดที่่� เกิิดขึ้้�นในขณะนั้้�นๆ(คิิดไปในทางกุุศล) ช่่วงเช้้าของวัันหนึ่่�ง ในขณะที่่�ข้้าพเจ้้านั่่�งสมาธิิโดยมีีความ สงบทางใจกัับความสงบของสถานที่่�อยู่่�นั้้�น ปรากฏเสีี ยงแตรรถขึ้้� น “แป็็ม!” แล้้วเสีี ยงนั้้�นก็็หาย ไป.... ข้้าพเจ้้าจึึงเห็็นนิิมิิตของเสีี ยงนั้้�นว่่า มัันมีีการเกิิดการดัับขณะที่่�เสีี ยงเกิิด เสีี ยงเกิิดขึ้้�น เสีี ยง ตั้้�งอยู่่�(นิิดเดีียว) และเสีี ยงดัับไป เสีี ยงที่่�เกิิดและดัับไปนั้้�นไม่่มีีอีีกแล้้ว หากจะเกิิดเสีี ยงขึ้้�นมาอีีก ก็็จะเป็็นเสีี ยงใหม่่ เกิิดและดัับไปอีีก เมื่่�อข้้าพเจ้้านั่่�งตรึึกตรองตามสิ่่� งที่่�เกิิดขึ้้�นนั้้�น เสีี ยงที่่�เคยเกิิดขึ้้�น นั้้�นก็็ได้้ดัับหายไปนานแล้้ว ข้้าพเจ้้าจึึงเห็็นซึ่่�งการเปลี่่�ยนแปลงของเวลาในช่่วงต่่อมาอีีก และก็็คิิดว่่า ไม่่ใช่่แค่่เสีี ยงเท่่านั้้�นที่่�มีีการเกิิด-ดัับและเปลี่่�ยนแปลง สิ่่� งที่่�อยู่่�รอบตััวและตััวข้้าพเจ้้าเองก็็มีีความ เปลี่่�ยนแปลงด้้วย ข้้าพเจ้้าจึึงได้้ใช้้การ “เห็็น” ซึ่่�งการเปลี่่�ยนแปลงของสิ่่� งต่่างๆ มาเป็็นแนวทางใน การสร้้างสรรค์์งานศิิ ลปะ (ข้้าพเจ้้าเคยทำำ�งานเกี่่�ยวกัับการเปลี่่�ยนแปลงของโบราณสถานโบราณ วััตถุุมาก่่อนแล้้ว แต่่ครั้้�งนี้้�มีีความชััดเจนในแนวทางมากยิ่่�งขึ้้�น) การฝึึ ก สมาธิิ ข องข้้ า พเจ้้ า เริ่่� ม บ่่ อ ยขึ้้� น และดีี ขึ้้� น เนื่่� อ งด้้ ว ยมีี กัั ล ยาณมิิ ต รที่่� ดีี มีี มิิ ต รสหายและ ครููบาอาจารย์์ที่่�ฝัักใฝ่่ ในธรรมอัันเป็็นกุุศล มีีการพููดคุุยสนทนาแลกเปลี่่�ยนความรู้้�ความเห็็นในเรื่่�อง พระสููตรในพระไตรปิิฎกและสนทนากัันในเรื่่�องการนั่่�งสมาธิิภาวนา ข้้าพเจ้้าเลืือกศึึ กษาธรรมะด้้วย การฟัั งเสีี ยงอ่่านพระไตรปิิฎกและฟัั งธรรมจากพระภิิกษุุ สาวกที่่�กล่่าวสอนบรรยายอธิิบายพระธรรม ของพระศาสดา ทั้�้งบทพระสููตรและอรรถกถาขยายความ (ฟัั งพระวิินััยและอภิิธรรมบ้้าง) เมื่่�อกาลเวลาล่่วงไป การฝึึกสมาธิิของข้้าพเจ้้าก็็มีีการพััฒนามากขึ้้�น จนสามารถเข้้าถึึงสภาวะจิิตที่่� มีีความสงบ อัันเนื่่�องมาจากการควบคุุมสติิได้้ดีี ไม่่ยอมหวั่่�นไหวไปกัับอารมณ์์ที่่�เกิิดขึ้้�น มีีความนิ่่�ง สงบในขณะนั่่�งสมาธิิ และสามารถครองอารมณ์์สงบเมื่่�อออกจากการนั่่�งสมาธิิได้้เป็็นระยะเวลานาน เมื่่�อเห็็นว่่าอารมณ์์สงบเริ่่�มหายไป ความฟุ้้�งซ่่านเริ่่�มเข้้ามาแทนที่่� ข้้าพเจ้้าก็็นั่่�งสมาธิิใหม่่ เพื่่�อให้้จิิตใจ เกิิดความสงบขึ้้�นมาอีีกครั้้�ง
8
อุุกฤษฏ์์ Oil on canvas 60 x 80 cm
สุุ ชาดา Oil on canvas 60 x 80 cm
9
ข้้ า พเจ้้ า เริ่่� ม ฝึึ ก หนัั ก ด้้ ว ยการออกธุุ ด งค์์ แ บบฆราวาส เพื่่� อ ที่่� จ ะได้้ ล ดคลายความต้้ อ งการอยาก ภายในใจ เพื่่�อระงัับบรรเทาอารมณ์์เศร้้าอารมณ์์โกรธให้้เบาบางลงให้้มากเท่่าที่่�จะทำำ�ได้้ ข้้าพเจ้้าฝึึก ใช้้จิิตรัับรู้้�ร่่างกายในขณะเดิินขณะขยัับเขยื้้�อนร่่างกาย (ฝึึกสติิปััฏฐาน4) เฝ้้ าดููอาการของจิิตว่่าคิิด อะไร เมื่่�อใดที่่�มีีความคิิดในทางธรรมอัันเป็็นกุุศล ข้้าพเจ้้าก็็จะคิิดนึึกตรึึกตรองน้้อมเอาพระธรรมที่่� เคยฟัั งเคยศึึกษามาพิิจารณาตาม เมื่่�อใดที่่�ร่่างกายเริ่่�มเหนื่่�อยล้้าอ่่อนแรง ใจจะเริ่่�มห่่อเหี่่�ยวอ่่อนแรง มีีความท้้อทอดขึ้้�น การเดิินเหิินหรืือทำำ�อะไรก็็จะช้้าลงๆ ข้้าพเจ้้าจะบอกกัับตััวเองว่่าให้้คิิดใหม่่ คืือ คิิดกลัับด้้าน จากใจที่่�อ่่อนแอให้้เปลี่่�ยนเป็็นใจที่่�เข้้มแข็็ง เมื่่�อข้้าพเจ้้าสั่่� งจิิตได้้แบบนั้้�นแล้้ว จิิตก็็มีี กำำ�ลัังขึ้้�น การทำำ�อะไรที่่�เคยคิิดว่่ายากก็็จะง่่ายขึ้้�นด้้วยกำำ�ลัังของใจที่่�มีีความเข้้มแข็็ง การเดิินธุุดงค์์ เป็็นระยะทางไกลจึึงสามารถทำำ�ได้้ด้้วยใจที่่�เข้้มแข็็ง แม้้จะมีีความท้้อเกิิดขึ้้�น แต่่ก็็สามารถฟัั นฝ่่ ามา ได้้ด้้วยกำำ�ลัังของจิิต มีีสติิระลึึกรู้้�อยู่่�เสมอว่่าเรากำำ�ลัังทำำ�อะไรและเพื่่�ออะไร แต่่การเดิินธุุดงค์์ครั้้�งนั้้�น ข้้าพเจ้้าก็็ได้้เจอกัับธิิดาพญามาร (เป็็นคำำ�เปรีียบเปรย) การได้้เจอกัับ ธิิดาพญามารครั้้�งนั้้�นทำำ�ให้้ข้้าพเจ้้าไม่่อาจที่่�จะเข้้าฌานสมาธิิได้้อย่่างที่่�เคยทำำ� ใจข้้าพเจ้้าเฝ้้ าวนเวีียน อยู่่�กัับเรื่่�องของนางตั้้�งแต่่ได้้เจอจนกลัับมาถึึงเชีียงใหม่่ความคิิดปรุุงแต่่งถึึงเรื่่�องของนางก็็ยัังไม่่ หายไป เป็็นเวลาเดืือนกว่่าๆที่่�ข้้าพเจ้้าเฝ้้ าวนเวีียนเพ้้อพร่ำำ��รำำ�พัันถึึงนาง แต่่ทุุกอย่่างในโลกก็็ไม่่เคย เที่่�ยง เมื่่�อข้้าพเจ้้าถููกตััดสัั มพัันธ์์จากนาง ข้้าพเจ้้าจึึงได้้กลัับมาฝัั กใฝ่่ ในทางธรรมอีีกครั้้�ง ข้้าพเจ้้าเริ่่�ม ฟื้้� นฟููสมาธิิฌานขึ้้�นมาใหม่่ และครั้้�งนี้้�ก็มี ็ ค ี วามสำำ �เร็็จมากกว่่าเดิิม คืือเข้้าถึึงสภาวะที่่�ไม่่มีก ี ารปรุุงแต่่ง ของจิิต เมื่่อ � ข้้าพเจ้้าออกสมาธิิมาก็็สามารถทำำ�งานแบบไม่่อยากหลัับอยากนอนได้้เป็็นอาทิิตย์์ และแล้้ว ข้้าพเจ้้าก็็ได้้เข้้าใจซึ่่� งคำำ�ที่่�กล่่าวกัันว่่า “สมาธิิแบบหิินทัับหญ้้า” ขึ้้�น เมื่่�อล่่วงเลยเวลาหนึ่่�งอาทิิตย์์ไป แล้้ว ข้้าพเจ้้าจึึงได้้เห็็นความเสื่่� อมลงของฌานและความกำำ�หนััดความต้้องการ(ตััณหา)ที่่�พุ่่�งทะยาน ขึ้้�นมาครอบงำำ�จิิตข้้าพเจ้้าอีีกครั้้�ง และนั่่�นคืือการพ่่ายแพ้้ต่่อมารอีีกครั้้�ง(อีีกแล้้ว) ฌานสมาธิิที่่�ข้้าพเจ้้าเคยได้้เคยเข้้าถึึงนั้้�นเป็็นฌานสมาธิิในแบบโลกีีย์์ที่่�เหล่่าฤาษีี -โยคีีทำำ�กัันมาเป็็น เวลานาน เป็็นสมาธิิที่่�ที่่�ฝึึกกัันเพื่่�อระงัับกิิเลส ไม่่ใช่่สมาธิิในทางพุุ ทธศาสนาที่่�มีีไว้้เพื่่�อดัับกิิเลส ถืือเป็็นความโชคดีีที่่�ข้้าพเจ้้าได้้พบวิิธีีการดัับกิิเลสในแนวทางของพุุ ทธศาสนา ซึ่่�งข้้าพเจ้้าได้้รัับฟัั ง วิิธีีการทำำ�สมาธิิแบบขั้้�นพื้้�นฐานจากพระอริิยะสาวกท่่านหนึ่่�ง ท่่านแนะนำำ�การอบรมมรรค8 ด้้วยการ เจริิญอสุุ ภะ เจริิญกายคตาสติิ มีีสติิอยู่่�กัับอาการ 32 ของร่่างกาย เช่่น ผม ขน เล็็บ หนััง เนื้้�อ เอ็็น กระดููกเป็็นต้้น พิิจารณาให้้เห็็นอยู่่�เนืืองๆว่่าเป็็นสิ่่� งปฏิิกููล เป็็นของไม่่งาม เหี่่�ยวย่่น เน่่าเหม็็น มีีความ เสื่่� อม มีีความชรา เป็็นเพีียงธาตุุ4ที่่�ประกอบกัันขึ้้�นมาเป็็นรููปร่่างกาย ไม่่มีีสิ่่� งใดที่่�เป็็นของเราจริิงๆ ข้้อที่่�ว่่าร่่างกายนี้้�ยัังคงทนอยู่่�ได้้ยัังมีีชีีวิิตอยู่่�ได้้ ก็็เป็็นแค่่เพีียงสภาวะของร่่างกายที่่�มีีการเกิิดดัับสืืบ ต่่อเท่่านั้้�น ทุุกสิ่่� งที่่�เป็็นร่่างกายจึึงไม่่เที่่�ยง เราจึึงไม่่ควรยึึดติิดว่่าร่่างกายนี้้�เป็็นของเรา เราไม่่ใช่่หนััง ไม่่ใช่่เนื้้�อ ไม่่ใช่่เอ็็น ไม่่ใช่่กระดููกฯ ภาวะของร่่างกายที่่�กำำ�ลัังเดิิน ยืืน นั่่�ง นอน ก็็เป็็นเพีียงภาวะหนึ่่�งที่่� จิิตคอยควบคุุมบงการ และการที่่�จิต ิ คอยบงการร่่างกายนี้้�เองกรรมใหม่่จึงึ เกิิดขึ้้�น และเป็็นเหตุุปััจจัย ั ทำำ�ให้้เกิิดเหตุุเกิิดผลใหม่่ได้้ต่่อไปเรื่่�อยๆ แต่่บ่่อยครั้้�งจิิตเองก็็ไม่่สามารถบัังคัับร่่างกายให้้ทำำ�อะไร ตามความต้้องการได้้ เพราะร่่างกายนี้้�ไม่่ใช่่ของจิิต และจิิตเองก็็เป็็นสภาวธรรมที่่�มีีการเกิิด-ดัับเช่่น กััน เมื่่�อเราสามารถเห็็นได้้ว่่ารููปขัันธ์์นี้้�ไม่่ใช่่ของเราแล้้ว ความยึึดติิดถืือมัันในรููปขัันธ์์ได้้ก็็จะบรรเทา ลดน้้อยลง และเราจะมองเห็็นสิ่่� งต่่างๆที่่�อยู่่�รอบตััวเราว่่าไม่่ใช่่ของเราตามไปด้้วย รถลา บ้้านช่่อง ห้้องหอ สมบััติพั ิ ัสถานต่่าง ๆ ที่่�เรามีี ที่่�เรายึึดถือ ื ไว้้ว่า่ เป็็นของเรา เราจะไม่่เห็็นว่่าเป็็นของเราอีีกต่่อไป เวทนา สุุ ข-ทุุกข์์-อุุเบกขาที่่�เกิิดขึ้้�นจากภาวะของการกระทบกัันทางอายตนะภายนอกกัับอายตนะ ภายใน ตาเห็็นรููป หููได้้ยิินเสีี ยง จมููกได้้กลิ่่�น ลิ้้�นรัับรส กายถููกต้้องสัั มผััส ใจรัับรู้้�ธรรมารมณ์์ เวทนา มีีความเกิิดขึ้้�นและดัับไป วนเวีียนสลัับกัันเกิิดดัับใน 3 เวทนานี้้� เมื่่�อเวทนามีีการเกิิดดัับ เวทนานั้้�น ย่่อมไม่่ใช่่ของเรา เราจึึงไม่่ใช่่เวทนา ความสุุ ขความทุุกข์์ที่่�เกิิดขึ้้�นมานั้้�นจึึงไม่่ใช่่สิ่่� งที่่�เราควรเข้้าไป ยึึดถืือว่่า เราสุุ ข เราทุุกข์์ เรามีีอุุเบกขาหรืือว่่ารู้้�สึึ กเฉยๆ เมื่่�อเราสามารถปล่่อยวางความยึึดติิดในรููป ได้้ เวทนาที่่�เกิิดขึ้้�นย่่อมไม่่สามารถตั้้�งอยู่่�ได้้ในขัันธ์์ทั้้�ง 5 สัั ญญา-ความจำำ�ได้้ ที่่�จิิตระลึึกรู้้� ความรู้้�เห็็นทางอายตนะ 6 ถููกบัันทึึกไว้้เป็็นสัั ญญาของอดีีต มีีความแปรเปลี่่�ยนอยู่่�เสมอ อย่่างเช่่น การจำำ�ได้้และเปลี่่�ยนเป็็นหลงลืืม เมื่่�อสัั ญญาเกิิดดัับไม่่คงที่่� ถาวรอย่่างนี้้� ย่่อมไม่่มีอ ี ะไรในสัั ญญาที่่�เป็็นของเรา หากมีีความยึึดติิดในสัั ญญาว่่าสัั ญญาเป็็นของเรา
10
พุุ ทธคยา มหาเจดีีย์์ Oil on canvas 200 x 150 cm
11
เราก็็จะเกิิดความทุุกข์์ที่่�เนื่่�องด้้วยความยึึดติิดนั้้�น อย่่างเช่่นว่่า สิ่่� งที่่�เราอยากจำำ�ทำำ�ไมเราถึึงลืืม สิ่่� งที่่�เรา อยากลืืมทำำ�ไมเราถึึงได้้จำำ� สัั งขาร การแปรปรวนเปลี่่�ยนแปลง (1)สัั งขารกองใหญ่่คืือขัันธ์์ทั้้�ง 5 ทุุกสิ่่� งทุุกอย่่างในขัันธ์์ 5 มีีความ แปรปรวนเปลี่่�ยนแปลงไม่่คงทนถาวร เมื่่�อเรายึึดติิดในสัั งขารก็็จะทำำ�ให้้เกิิดทุุกข์์ (2)สัั งขารกองเล็็ก เป็็นส่่ วนของนาม เป็็นสัั งขารที่่�เกิิดจากการปรุุงแต่่งของจิิต มีีความไม่่เที่่�ยง ไม่่คงทน ไม่่คงที่่� เปลี่่�ยน แปรได้้ มีีความเปลี่่�ยนแปลงเป็็นปกติิ เกิิดขึ้้�น คงอยู่่� แล้้วดัับไป ตามวาระ เมื่่�อสัั งขารมีีความเกิิดดัับ ไม่่คงทนถาวรแล้้ว ย่่อมไม่่มีีส่่วนไหนที่่�เป็็นเรา เป็็นของเรา ยึึดมั่่�นถืือมั่่�นในสัั งขารก็็รัังแต่่จะทำำ�ให้้เกิิด ทุุกข์์ เราจึึงไม่่ควรยึึดมั่่�นถืือมั่่�นว่่าสัั งขารเป็็นของเรา วิิญญาณ(จิิต) ตััวรู้้� *วิิญญาณที่่�เราเคยคิิดว่่าเป็็นเรา เมื่่�อเราตายวิิญญาณจะล่่องลอยไปหาที่่�เกิิด ใหม่่นั้้�น เป็็นสิ่่� งที่่�เราเข้้าใจผิิดกัันมานาน แท้้จริงิ แล้้ววิญ ิ ญาณมีีการเกิิด-ดัับและสืืบต่่อด้้วยอวิิชชาหรืือ กิิเลสทั้้�งหลาย มีีการเข้้าไปยึึดติิดในขัันธ์์ทั้้�ง 4 และตััวมัันเองรวมเป็็น 5 ขัันธ์์ และหลงวนอยู่่�ในขัันธ์์ ทั้้�ง 5 ว่่าเป็็นของมััน เมื่่�อเราไม่่มีีปััญญารู้้�ถึึงวิิธีีการออกจากวัังวนนี้้� จิิตก็็ยัังคงวนเวีียนยึึดติิดว่่าขัันธ์์ ทั้้�ง 5 เป็็นของเราอยู่่�ร่ำ�ำ�ไป จิิต-วิิญญาณนี้้�เป็็นขัันธ์์ตััวสุุดท้้ายในกองขัันธ์์ทั้้�ง 5 วิิญญาณ-จิิต-ตััวรู้้� มีีสภาวะธรรมของตััวมัันคืือรู้้� มีีหน้้าที่่�รู้้� คืือรู้้�ทุุกอย่่างที่่�จิิตคอยยึึดติิดในขัันธ์์ไว้้ รููปทั้้�งหลายเป็็นอย่่างไร จิิตรัับรู้้�ได้้หมด เวทนาเกิิดขึ้้�นจิิตก็็เข้้าไปรัับรู้้� อาการเกิิดขึ้้�นของสัั ญญาจิิตก็็รัับรู้้�ว่่าสัั ญญาเกิิดสัั ญญา ดัับไป การแปรปรวนเปลี่่�ยนแปลงของสัั งขารทั้้�งรููปและนามจิิตก็็เข้้าไปรัับรู้้� และตััวมัันเองที่่�มีีสภาวะ รู้้� จิิตก็็รัับรู้้�สภาวะเหล่่านั้้�นด้้วย แม้้เราจะสามารถรู้้�สิ่่� งที่่�เกิิดขึ้้�น รู้้�เห็็นสิ่่� งต่่างๆทั้้�งอดีีต-ปัั จจุุบััน-อนาคต แต่่หากยัังไม่่สามารถปล่่อยวางจิิต(ตััวรู้้�)นี้้�ได้้ ยัังยึึดติิดว่่าจิิตเป็็นตััวเราเป็็นของเราอยู่่� จิิตตััวนี้้�ก็็จะนำำ� เราไปเกิิดยัังภพใหม่่ได้้อีีก ดัังนั้้�นจิิต-วิิญญาณ-ตััวรู้้�ตััวนี้้�จึึงเป็็นสิ่่� งที่่�ยากต่่อการปล่่อยวาง เป็็นด่่าน สุุ ดท้้ายของการปล่่อยวางอุุปาทานขัันธ์์ 5 เมื่่�อสามารถละทิ้้�งความยึึดติิดในวิิญญาณ-จิิต-ตััวรู้้�นี้้�ได้้ จิิตสุุ ดท้้ายจะไม่่มีีการเกิิดอีีก เพราะจิิตถอนตััวออกจากการยึึดติิดในขัันธ์์ทั้้�ง5ได้้แล้้ว ภพใหม่่จะไม่่มีี ชาติิ ชรา มรณะจะไม่่มีีอีีก เมื่่�อข้้าพเจ้้าเข้้าใจหนทางแห่่งการปฏิิบััติิเพื่่�อออกจากทุุกข์์แล้้ว ข้้าพเจ้้าก็็เริ่่�มปล่่อยวางความยึึดติิดใน สิ่่� งต่่าง ๆ อะไร ๆ ที่่�เคยยึึดติิดว่่าเป็็นเรา เป็็นของของเรา ก็็เบาบางลงเรื่่�อย ๆ สามารถฟัั งการสอน การอธิิบายธรรมจากพระอริิยะสาวกท่่านอื่่�น ๆ ได้้ง่่ายและเข้้าใจมากยิ่่�งขึ้้�น พระสููตร-พระอภิิธรรมต่่าง ๆ แม้้จะแตกต่่างกัันตามกรณีีแตกต่่างกัันตามแต่่ละสถานที่่�ที่่พร � ะพุุ ทธเจ้้า ได้้ทรงเมตตาตรััสสอน แต่่รวมความแล้้วพระพุุ ทธเจ้้าท่่านตรััสสอนสิ่่� งเดีียวกัันนั่่�นคืือเรื่่�องอริิยสัั จ 4 การจะเข้้าใจในพระธรรมคำำ�สอนของพระพุุ ทธเจ้้าได้้นั้้�น ขึ้้�นอยู่่�กัับอุุปนิิสััยและกำำ�ลัังสติิ-กำำ�ลัังสมาธิิกำำ�ลัังปัั ญญาของแต่่ละคน พระอริิยะสาวกของพระพุุ ทธเจ้้านั้้�นสะสมบุุญสะสมกุุศลมามาก อุุปนิิสััย ของแต่่ละท่่านจึึงไม่่เหมืือนกััน ลัักษณะแนวทางของการบรรลุุธรรมก็็เลยแตกต่่างกัันออกไป กิิเลสส่่ วน ไหนที่่�มีม ี ากก็็ต้อ ้ งทำำ�ลายกิิเลสส่่ วนนั้้�นก่่อน หากมีีราคะจริิตมากก็็ควรเจริิญอสุุ ภะกรรมฐานให้้มาก หาก จิิตมีีโทสะมากก็็ควรเจริิญเมตตาให้้มาก หากจิิตมีีโมหะ(ความหลงลืืม-ความไม่่รู้้�-ความจำำ�ไม่่ได้้)มาก ก็็ควรฝึึกเจริิญอานาปานสติิหรืือกายคตาสติิให้้มาก เมื่่�อกิิเลสตััวใหญ่่ถููกทำำ�ลาย กิิเลสที่่�เหลืือก็็เป็็น เพีียงกิิเลสตััวเล็็กที่่�มีีกำำ�ลัังน้้อย เราจะค่่อยๆกำำ�จััดทิ้้�งทีีหลัังแบบง่่ายๆด้้วยกำำ�ลัังของสติิที่่�มีีมากกว่่า ฝึึกจิิตให้้ควบคุุมอารมณ์์ที่่เ� กิิดขึ้้�นด้้วยความมีีสติรู้้�ร ิ ะลึึกถึึงอารมณ์์ที่่เ� กิิดขึ้้�น ปล่่อยวางอารมณ์์ที่่เ� กิิดขึ้้�น โดยไม่่เข้้าไปเสริิมอารมณ์์นั้้�น ตััดปัั ญหาการสร้้างอกุุศลกรรมด้้วยการฝึึกจิิตให้้มีีความคิิดอยู่่�กัับกรรม อัันเป็็นกุุศล จิิตที่่�เต็็มไปด้้วยกุุศลจิิตจะเป็็นจิิตที่่�ปราศจากกิิเลส ไม่่มีีการเบีียดเบีียนสัั ตว์์อื่�่น-บุุคคล อื่่�น ไม่่มีีการถืือสิ่่� งของผู้้�อื่่�นมาเป็็นของตน ไม่่มีีการโกหกโป้้ ปดมดเท็็จหลอกลวงผู้้�คนเพื่่�อให้้ได้้มาซึ่่�ง สิ่่� งที่่�ต้อ ้ งการ ไม่่มีก ี ารล่่วงเกิินเพศตรงข้้ามหรืือบุุคคลอื่่น � เพราะไม่่มีค ี วามกำำ�หนััดยิินดีีในร่่างกาย ไม่่ดื่ม �่ สุุ ราเมรััยเพราะเห็็นเป็็นภััยต่่อการควบคุุมสติิ เมื่่�อสามารถควบคุุมจิิตให้้เป็็นไปในกุุศลกรรมอยู่่�อย่่างนี้้� สมาธิิก็็ย่่อมมีี ปัั ญญาก็็ย่่อมเกิิด ขอไหว้สาพระศรีรัตนตรัย พ่ อ แม่ พี่ น้อง ปวงญาติ ครู อาจารย์ ศั ตรู สหาย กัลยาณมิตรและเพื่ อนร่วมวัฏฏะทั้งหลาย ดุสิต ใจบาน
12
พุุ ทธเมตตา Oil on canvas 150 x 110 cm
13
14
ร่่มเงาแห่่งโพธิิ Oil on canvas 110 x 150 cm
15
เนกขััมสถููป Oil on canvas 60 x 40 cm
16
พุุ ทธกาลหลััง พุุ ทธปริินิิพพาน “พุุ ทธะ เหนืือกาลเวลา” (3) Oil on canvas 120 x 80 cm
17
พุุ ทธนิิรมิิต Oil on canvas 80 x 60 cm
18
พุุ ทธปฏิิมา แห่่งเมืืองกุุสิินารา Oil on canvas 80 x 120 cm
ธรรมในธรรม Oil on canvas 80 x 120 cm
19
20
พุุ ทธนิิมิิต Oil on canvas 30 x 25 cm
สุุ ญญตาจิิต Oil on canvas 30 x 25 cm
พุุ ทธนิิมิิต Oil on canvas 80 x 60 cm
พุุ ทธพร Oil on canvas 30 x 25 cm
21
พุุ ทธจาริิก Oil on canvas 110 x 60 cm
22
เขาแห่่งครุุฑ Oil on canvas 110 x 60 cm
23
ก�ำแพงเวียงเก่า (เชียงแสน) Oil on canvas 60 x 80 cm
24
ทางเดิิน Oil on canvas 60 x 80 cm
25
ทาง Oil on canvas 40 x 30 cm
ทาง Oil on canvas 40 x 30 cm
26
ทาง Oil on canvas 40 x 30 cm
ทาง Oil on canvas 40 x 30 cm
27
ทาง Oil on canvas 42 x 30 cm
ทาง Oil on canvas 42 x 30 cm
ทาง Oil on canvas 42 x 30 cm
28
ธรรมดา-ธรรมชาติิ Oil on canvas 50 x 40 cm
29
30
นาย ดุุสิิต ใจบาน Mr. Dusit Jaiban เกิด 10 มีนาคม 2526 ภููมิิลำำ�เนา เชีียงราย ที่่�อยู่่� 159 หมู่่� 10 ต.ร้้องวััวแดง อ.สัั นกำำ�แพง จ.เชีียงใหม่่ 50130 Email dusitjaiban1003@gmail.com dusit1983@yahoo.com Facebook : ดุุสิิต ใจบาน ประวััติิการศึึ กษา - โรงเรีียนไชยสถานวิิทยา - โรงเรีียนไทวิิจิิตรศิิ ลป เชีียงใหม่่ - ปริิญญาศิิ ลปบััณฑิิต สาขาวิิชาเอกศิิ ลปะไทย คณะศิิ ลปกรรมและสถาปัั ตยกรรมศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยเทคโนโลยีีราชมงคลล้้านนา ภาคพายััพ เชีียงใหม่่ เกีียรติิประวััติิ 2558 - รางวััลชมเชย การประกวดวาดภาพ “ศรีีราชา เมืืองน่่าอยู่่� เมืืองน่่าเที่่�ยว” ครั้้�งที่่� 21 2558 - รางวัั ล รองชนะเลิิ ศ อัั น ดัั บ ที่่� 2 การประกวดวาดภาพ “สัั ต ตมหาสถาน วัั ด เจ็็ ด ยอดพระอารามหลวง” ระดัั บ นัักศึึกษาและประชาชนทั่่�วไป เนื่่อ � งในวัันมาฆบููชา 4 มีีนาคม 2558 2558 - รางวััลชมเชย การประกวดภาพวาด ระดัับ ประชาชนทั่่�วไป ในงาน “มหกรรมไม้้ดอกอาเซีียนเชีียงราย 2014” 2556 - รางวััลดีีเด่่น ในการประกวดวาดภาพสด หััวข้้อ “กาดหลวง กัับวิิถีีชีีวิิตคนเมืือง” ณ เฮืือนศิิ ลปิินนาชา 2555 - รางวััลชนะเลิิศ การประกวดวาดภาพ (ประเภทประชาชน ทั่่�วไป) ในงาน“มหกรรมไม้้ดอกอาเซีียน เชีียงราย 2012” 2555 - รางวัั ล ชมเชย ประเภทการแข่่ ง ขัั น ทัั ก ษะทางวิิ ช าการ ด้้านการเขีียนภาพเหมืือน ในหลวง เนื่่�องในโอกาสฉลอง ครบรอบ 55 ปีี มหาวิิทยาลััยเทคโนโลยีีราชมงคล ล้้านนา ภาคพายััพ เชีียงใหม่่ 2554 - รางวัั ล ชนะเลิิ ศ การแข่่ ง ขัั น ประกวดวาดภาพระดัั บ อุุดมศึึกษา ในงานวัันต่่อต้้านยาเสพติิดโลก จัังหวััดเชีียงใหม่่ เห็นตามความจริง Oil on canvas 80 x 60 cm
2553 - รางวััลชมเชย การประกวดวาดภาพประเภท เทคนิิคสีี น้ำ�ำ� HHK PAINTNG CONTEST ครั้้�งที่่� 21 บริิษััท เอช.เอช.เค. อิินเตอร์์เทรด จำำ�กััด 2553 - รางวััลรองชนะเลิิศอัันดัับ 2 การประกวดวาดภาพประเภท เทคนิิคสีี อะคริิลิิค HHK PAINTNG CONTEST ครั้้�งที่่� 20 บริิษััท เอช.เอช.เค. อิินเตอร์์เทรด จำำ�กััด 2552 - รางวััลรองชนะเลิิศอัันดัับ 1 การประกวดวาดภาพประเภท เทคนิิคสีี น้ำ�ำ� HHK PAINTNG CONTEST ครั้้�งที่่� 19 บริิษััท เอช.เอช.เค. อิินเตอร์์เทรด จำำ�กััด 2551 - รางวััลชมเชย ระดัับอาชีีวศึึ กษา ใน หััวข้้อ “หยุุดโลกร้้อน เพื่่�ออนาคต” โครงการประกวดศิิ ลปกรรม ปตท. เยาวชน ภาคเหนืือ ครั้้�งที่่� 9 2551 - รางวัั ล ยอดเยี่่� ย ม ระดัั บ มัั ธ ยมศึึ ก ษาตอนปลาย และ อาชีีวศึึ กษา โครงการประกวดผลงานจิิตรกรรมชิิงถ้้วย พระราชทาน สมเด็็จพระเทพรััตนราชสุุ ดาสยามบรมราช กุุมารีี NAN MEE fine art award นานมีี ครั้้�งที่่� 3 หััวข้้อ “รัักษ์์ เมืืองไทย” 2551 - รางวััล ชมเชย ระดัับมััธยมศึึกษาตอนปลายและอาชีีวศึึกษา โครงการจิิ น ตนาการ สืืบสาน วรรณกรรมไทย บริิ ษัั ท ชิิน คอร์์ปอเรชั่่�น จำำ�กััด (มหาชน) 2550 - รางวััลพิิเศษ ระดัับมััธยมศึึ กษาตอนปลาย และอาชีีวศึึ กษา ประกวดผลงานจิิตรกรรม NAN MEE fine art award ครั้้�งที่่� 1 หััวข้้อ “ยั่่�งยืืน” 2550 - รางวััลรองชนะเลิิศอัันดัับ 1 ระดัับมััธยมศึึ กษาตอนปลาย และอาชีีวศึึ กษาโครงการจิินตนาการ สืืบสาน วรรณกรรม ไทย บริิษััท ชิิน คอร์์ปอเรชั่่�น จำำ�กััด (มหาชน) ประวััติินิิทรรศการเดี่่�ยว 2562 - นิิทรรศการ “เห็็น” ณ พิิพิิธภััณฑ์์ศิิลปะเชีียงใหม่่ (Naive cafe in art), เชีียงใหม่่ 2565 - นิิทรรศการ “ตาม” ณ เฮิิ นศิิลป์์ ใจ๋๋ยอง สัั นกำำ�แพง เชีียงใหม่่ ประวััติิการร่่วมแสดงงานกลุ่่�ม 2550-ปัั จจุุบััน - ร่่วมแสดงผลงานกลุ่่�มและงานประมููลการกุุศล ทั้้�งในและต่่างประเทศ
31
ขอขอบคุุณ ขอบคุุ ณ พ่่ อ แม่่ ผู้้� ใ ห้้ กำำ� เนิิ ด คอยเลี้้� ย งดููฟููมฟัั กตั้้� ง แต่่ ป ฏิิ ส นธิิ ใ นครรภ์์ แ ละเลี้้� ย งดููจน เติิบใหญ่่ ขอบคุุณพี่่�สาวที่่�ร่่วมทุุกข์์ร่่วมสุุ ขกัันมา ขอบคุุณญาติิพี่่�น้้องทั้้�งหลายที่่�ให้้ความรััก ความเมตตา ขอบคุุณ คุุณครููประถม เพื่่�อนบ้้านและเพื่่�อนในวััยเยาว์์ การได้้กลัับไปพบเจอกัันอีีกครั้้ง� ทำำ�ให้้ รู้้�ว่่าเรื่่�องราวที่่�ผ่่านมาไม่่ใช่่ความฝัั น แต่่มัันเป็็นความจริิงที่่�ผ่่านมาแล้้ว ขอบคุุณ ครููอาจารย์์ ภิิกษุุสงฆ์์ เพื่่�อนสมััยเป็็นสามเณร ในวััยมััธยมต้้น การได้้เดิินทางย้้อนรอย กลัับไปหา ทำำ�ให้้รู้้�ว่่า กาลเวลามัันกลืืนกิินทุุกสรรพสิ่่� ง ขอบพระคุุณ พระภิิกษุุ สงฆ์์ทุุกท่่าน เพื่่�อนสหธรรมิิกทุุกท่่าน ที่่�ปฏิิบััติิศีีล สมาธิิ ภาวนา และ คอยให้้คำำ�แนะนำำ�บอกสอนให้้ข้้าพเจ้้าเห็็นหนทางสู่่�ความหลุุดพ้้น ขอบคุุณ เพื่่�อนพี่่�น้้องศิิ ลปิน ิ ที่่�ได้้ให้้การต้้อนรัับขณะที่่�ข้้าพเจ้้าได้้เดิินทางออกธุุดงค์์ อาทิิเช่่น อ.วุุฒิิ, โจ้้. ยศ, พี่่�เปี๊๊� ยก พี่่�ไก่่และทีีมงาน, พี่่�เก่่ง, พี่่�ทรงเดช พี่่�ศรีีไพร, อั๋๋�น, พี่่�ธีีรยุุทธ, ศิิ ลปิน ิ และพนัักงานขััวศิิ ลป์,์ พี่่�พรมมา พี่่�เจีียม, พี่่�แทนและครอบครััว, พี่่�น้้อง พี่่�กััน ขอบคุุณ พี่่�ป้าน้้า ้ อา-ชาวบ้้านทุุกท่่าน ที่่�ได้้ให้้ข้้าว น้ำำ�� อาหาร ตลอดระยะทางการเดิินธุุดงค์์ ขอบคุุณ อ.ประสงค์์ ลืือเมืือง ผู้้�ที่่�ยัังคงให้้การสนัับสนุุนในวิิชาชีีพศิิลปินตล ิ อดมา ขอบคุุณ พี่่�น้้อง จัักจั่่�น ตั๊๊�กแตน ของคุุณทีีมงานพัันตาเกิินและกิ่่�วมื่่�น ขอขอบคุุ ณ อ.ลิิ ปิิก ร มาแก้้ว ที่่� ใ ห้้ โ อกาสข้้าพเจ้้าได้้ใช้้สถานที่่� แ สดงผลงาน (ไม่่ เ คยมีี คำำ�ว่่าไม่่ได้้ในทุุกครั้้�งที่่�ข้้าพเจ้้าขอ) ขอบคุุณพี่่� นก พี่่� ติ๊๊�ก บิิน กาย ทีีมงานและพนัักงาน เฮืือนใจ๋๋ยองทุุกท่่านสำำ�หรัับไมตรีีจิิตน้ำ� ำ�มิิตรที่่�ได้้รัับอยู่่�เสมอมา ขอบคุุณ อ.พรชััย, พี่่�กุ้้�ง, หนููวา, เจ้้ามั่่�น, คราม, พี่่�ศรีี, แม่่ก๋๋องคำำ� และเครืือญาติิทั้้�งเหนืือ และใต้้ ขอบคุุณ พนัักงาน บุุคลากร ศิิ ลปิน ิ อาทิิ พี่่�หน่่อย ต้้อม หงอคง ฟีีล์์ม ติิม ติ๊๊�ก บิิณ เบท ปอนด์์ บอล ดล ลุุงคำำ� อ้้ายนวล สล่่านููน ลุุงสร้้อย พี่่�น้้อย พี่่�รุ้้�ง พี่่�ติ๊๊�ก รวมทั้้�ง ป๊๊อป อาม มาร์์ค ทีีม เกรท ยา วีี และน้้อง ๆ นัักศึึ กษาที่่�มาฝึก ึ งานในเชีียงใหม่่อาร์์ตมิิวเซีียม ฯลฯ ขอบคุุณ ทุุกสิ่่� งที่่�ผ่่านมา ตั้้�งแต่่เล็็กจนปัั จจุุบััน ทั้้�งบุุคคลต่่าง ๆ สถานที่่�ต่่าง ๆ ที่่�ข้้าพเจ้้าได้้ รู้้�จัักและอาศััย ขอบคุุณ ศิิ ลปิน ิ เชีียงราย เชีียงใหม่่ ต่่างจัังหวััด และต่่างประเทศทุุกท่่าน ขอบคุุ ณ คุุ ณ ภููวเดช ยวมหาภาภรณ์์ , คุุ ณ บุุ ญยืืน เมืืองปฐม, คุุ ณ วิิ ชชุุ คุ้้� มทรััพย์์ , คุุณอิิสระ ว่่องกุุศลกิิจ, คุุณอาท ชิิรเทพ, คุุณดอกอ้้อ, คุุณอ๊๊ะ, พี่่�อิิทธิิพล พััตรชนม์์ และ นัักสะสมที่่�ให้้การสนัับสนุุนผลงานของข้้าพเจ้้าและสนัับสนุุนงานศิิ ลปะของศิิ ลปินท่ ิ ่านอื่่�น ๆ ขอบคุุณ คุุณกิิตติิ คุุณภาวนา คุุณธนาคาร สำำ �หรัับกััลยาณมิิตรและมิิตรภาพดีีๆ ที่่�มีีให้้เสมอ ขอบคุุ ณ ครููอาจารย์์ ที่่� ค อยพร่ำำ�� สอนวิิ ชาชีีพศิิ ลปะ ทั้้� ง จากการเรีียนรู้้� ใ นเชีียงใหม่่ ไนท์์บาซาร์์ ทั้้ง� ในโรงเรีียนไทวิิจิิตรศิิ ลป ทั้้ง� มหาวิิทยาลััยเทคโนฯเจ็็ดยอด และรวมถึึงศิิ ลปิน ิ ท่่านอื่่�น ๆ ที่่�บอกกล่่าวแนะนำำ�วิิถีีทางการสร้้างสรรค์์ผลงาน ขอบคุุณ อ.พิิ ชััย นิิรัันต์์และครอบครััว, พี่่� บอย สุุ รทิิน ตาตะนะและครอบครััว, พี่่� โน๊๊ต อััคร์์ชนก ชิิระกุุลและครอบครััว, อ.วิิลัักษณ์์ ศรีีป่่าซ่่าง, พี่่�นก พี่่�น้้อง อานัันท์์ ราชวัังอิินทร์์ และครอบครััว, พี่่� น้้อง อ.ศรีีใจ กัันทะวััง, พี่่� นิิตย์์ ใจงิ้้�วคำำ�, พี่่� เทืือง พี่่� ไนท์์, อ.สุุ วรรณ ละม่่อม พี่่�บิิว, พี่่�สมบููรณ์์ สููงขาว, พี่่�สัันติิ ธรรมรััตน์์, พี่่�ทรงวุุฒิิ ขาววิิเศษ, มานพ สีีระแปง, สุุ ทธิิพัันธ์์ ขะยะ, อ.สากล สุุ ทธิิมาลย์์, อ.โด่่ง ชััยวุุฒิิ, สล่่าธรรม และมีีงาน, คุุณพี่่�อิิงอร, อ.ธงชััย, พี่่� ใ หญ่่ , พี่่� ว าล, พี่่� ห นิิ ม , พี่่� บ อย คมสัันต์์ , พี่่� ส ามารถ, อ.ประกิิ ตศิิ ลป์์ , พี่่�ฟลุ๊๊�ค ผู้้�ทำำ�สููจิิบััตร, พี่่�อู๋๋�, พี่่�ต้้น, พี่่�เล็็ก พี่่�พิิชิิต ไปแดน, พี่่�แมว พี่่�จิ๊๊�บ, พี่่�นััน, สาเกตุุ, พี่่�เล็็ก พี่่�เกีียรติิ, ปุ๊๊�กกี้้� พี่่�ตุ๊๊�, ป้้าคำำ�, พี่่�มนตรีี, พี่่�ติ๊๊�ก พี่่�บี๋๋�, อ.เสก, พี่่�อ้้อม, รุ่่�นพี่่�และรุ่่�นน้้องที่่�ทำำ�งาน ในสายศิิ ลปะ รวมทั้้�งพระศิิ ลปินทุ ิ ุกท่่าน ขอบคุุณทุุกๆท่่านที่่�ข้้าพเจ้้ารู้้�จััก ทั้้�งที่่�ได้้เอ่่ยนามและไม่่ได้้เอ่่ยนาม ขอบคุุณ ขอบคุุณ และ ขอบคุุณ
32
Photo, Designed & Printed by FLUKE Graphic Design & Printing www.facebook.com/f lukegraphic T.0804969946
รููป เวทนา สัั ญญา สัั งขาร วิิญญาณ ไม่่ใช่่ของเรา เราไม่่มีี ไม่่เป็็น สัั ตว์์ บุุคคล ตััวตนใด ๆ ในขัันธ์์ทั้้�ง 5
เพราะเรายึึดติิดในขัันธ์์ทั้้�ง 5 ทั้้�ง รููป เวทนา สัั ญญา สัั งขาร วิิญญาณ เราจึึงวนเวีียนตายเกิิดอย่่างไม่่รู้้�จัักจบสิ้้� น