Naše jedino vrijeme

Na{e jedino v rijeme

5 Knjiga1.indd 1

7.3.2013 15:38:08

Knjiga1.indd 2

7.3.2013 15:38:09

2 5 g o d i na Sv j e t l a r i j e č i

— Naše jedino vrijeme —

Knjiga1.indd 1

4/1/2008 5:49:58 PM

25 godina Svjetla riječi

Nakladnik Svjetlo riječi, Sarajevo – Zagreb Za nakladnika Miljenko Petričević Urednik Ivan Šarčević Izbor i predgovor Ivan Lovrenović Grafičko oblikovanje Branko R. Ilić Tisak SUTON, Široki Brijeg

CIP – Katalogizacija u publikaciji Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine, Sarajevo 070:27-789.32] (479.6) “1983/...”

27-789.32 (479.6) 821.163.4 (479.6) - 92 NAŠE jedino vrijeme. - Sarajevo : Svjetlo riječi ; Zagreb : Svjetlo riječi, 2008. - 358 str. ; 21 cm ISBN 978-9958-741-70-8 (Sarajevo) ISBN 978-953-7091-48-4 (Zagreb) COBISS.BH-ID 16526342

Knjiga1.indd 2

4/1/2008 5:49:58 PM

Naše jedino

vrijeme

25

Sarajevo – Zagreb 2008.

Knjiga1.indd 3

4/1/2008 5:49:58 PM

Knjiga1.indd 4

4/1/2008 5:49:58 PM

LJUBAV IZGRAĐUJE (umjesto predgovora)

Franjevački mjesečnik Svjetlo riječi pokrenut je prije dvadeset i pet godina, u početku kao zajednička revija dviju franjevačkih provincija, bosanske i hercegovačke, zbog potrebe “za listom koji bi izražavao potvrđivao i razvijao život katoličke zajednice u Bosni i Hercegovini”, kako piše u uredničkom uvodniku prvoga broja (“Čemu novi vjerski list”, travanj 1983). Proširujući tu osnovnu ideju, autor fra Luka Markešić, tadašnji provincijal Bosne Srebrene, potom naznačuje prirodu odnosa između vjere (Crkve) i naroda, ne zaboravljajući zajedničke povijesne “padove i uspone”, niti “zakonitu razliku” između Crkve i naroda: “Katolička Crkva u Bosni i Hercegovini je povijesno vezana posebno s hrvatskim narodom ovdje, u čiju je kulturu ušla prije tisuću i tristo godina i čijim je putovima padova i uspona cijelo vrijeme hodila. I ovaj će list biti vjeran toj povijesnoj povezanosti, priznajući prirođenu zakonitu razliku koja postoji između Crkve i naroda, te poštujući njihove vlastitosti identiteta i slobode.”

Pokretači i urednici lista imali su živu svijest i o “trećoj dimenziji” – o tome kako bi život katoličke zajednice u Bosni i Hercegovini bilo pogrešno i nemoguće promišljati izdvojeno iz njegovoga cjelovitog životnog i socijalnog ambijenta. To jasno vidimo u sljedećem programskom načelu iz istoga teksta: “U potvrđenoj tradiciji bosanskohercegovačkog pluralizma vjera i svjetonazora, ovaj list želi njegovati iskreni i otvoreni dijalog s drugima: s kršćanima i njihovim Crkvama i zajednicama (ekumenizam), s muslimanima i Islamskom zajednicom, drugim vjernicima i ljudima drugačijih uvjerenja i svjetonazora. Bit će nam drago ako svojim radom pridonesemo općem zajedništvu i napretku društva u kojemu sa svima drugima zajednički živimo kao — Naše jedino vrijeme —

Knjiga1.indd 5

4/1/2008 5:49:58 PM

6

braća.” Zato će, piše autor uvodnika, ovaj list “u duhu naše franjevačke bosansko-hercegovačke tradicije biti vjeran svom katoličkom opredjeljenju i poslanju, i ujedno otvoren drugačijim životnim stavovima u duhu sv. Franje Asiškog, koji je istodobno bio ‘čitav katolički’, i ‘čovjek koji prelazi granice’ (papa Ivan Pavao II o njemu)”.

Od toga prvog broja Svjetla riječi i programskih obećanja njegova uredništva prošlo je četvrt stoljeća, a to nisu bile godine mirnoga života i “urednoga” povijesnog kontinuiteta, nego razdoblje strahovitih političkih promjena i lomova, moralnih i vrijednosnih pomračenja, ljudskih i narodnih zala i nesreća. Osobito je u svemu tome stradala i promijenila se Bosna i Hercegovina. Svjetlo riječi je pažljivo i s velikom osjetljivošću pratilo sva ta stradanja i promjene, u njima se i samo mijenjalo i razvijalo, ali od svojih glavnih načela i obećanja ne samo da nije odstupalo, nego ih je u tom ognju događaja i povijesnih strahota samo izoštravalo i iznova potvrđivalo.

Ako bih bio prisiljen sasvim sažeto izreći što je ta nepromjenljiva urednička “filozofija” i ljudska poruka Svjetla riječi, koja je doista ostala svijetliti istom jačinom i toplinom kroz svih dvadeset i pet godina, mogao bih reći ovako: uvijek na prvome mjestu čovjek, sa svom nesvodljivošću konkretnih okolnosti svojega života, tek potom doktrina, religijska ili bilo koja druga... “Neće se nametati kao sudac prošlosti ili sadašnjosti, nego skromno i jednostavno biti sudionik izgradnje u Pavlovom duhu, prema kojemu ‘ljubav izgrađuje’ (1 Kor 8,1)” – stoji u citiranom uvodniku iz prvog broja, i to geslo doista je ostalo trajnim nadahnućem i mjerilom u ovome listu, bez obzira na promjene u uredničkim ekipama i osobama koje su obavljale dužnost glavnih urednika.

Sav taj trajno njegovani duh otvorenosti i bezrezervne ljubavi za cjelinu svojega svijeta, ljubavi koja nije sentimentalno rasplakana nego dijaloški i kritički angažirana, najbolje se vidi u člancima, komentarima i prilozima koji se ne zadržavaju u strogim granicama vjere i vjerskoga života, nego živo komuniciraju s društvenom stvarnošću svojega trenutka, a koje je kao žurnalističku formu Svjetlo riječi prakticiralo od prvoga broja. To je bio kriterij po kojemu su birani članci što se čitatelju nude u ovoj knjizi.

Ivan Lovrenović 25 godina Svjetla riječi

Knjiga1.indd 6

4/1/2008 5:49:58 PM

SADRŽAJ Ljubav izgrađuje (umjesto predgovora) .............................................. 5 Ivan Lovrenović Bio je uistinu prorok ............................................................................. 7 Ljubo Lucić Isprazniti crkvu da se napuni cirkus ................................................. 10 Kako se obraniti od novina(ra)? ........................................................ 12 Dan žena - godina muškaraca ............................................................ 14 Liječnici starih slika ............................................................................. 17 Stjepan Pavić Crkva i Cigani ...................................................................................... 22 Vjernik za pravnu državu ...................................................................

Luka Markešić Rađanje druge Europe? .......................................................................

Luka Markešić Crkva i političke stranke .....................................................................

Luka Markešić Strah od demokracije ..........................................................................

27 31 35 39

Dijalog, a ne diktat(ura) ..................................................................... 42 Luka Markešić — Naše jedino vrijeme —

Knjiga1.indd 353

4/1/2008 5:50:18 PM

354

Ovo je za nas sveta zemlja .................................................................. 45 Ljubo Lucić Lopovi su došli na svoje ...................................................................... 51 Četnici na Franjevačkoj teologiji ....................................................... 53 Paket-katolici ....................................................................................... 57 Vi idite, mi ostajemo ...........................................................................

Petar Anđelović Fra Petrova poputbina ........................................................................

Stjepan Pavić Kriterij hrvatstva ..................................................................................

Luka Markešić Politika apsurda ...................................................................................

Luka Markešić Bijeli put za banske dvore ...................................................................

59 61 65 68 71

Razlike u jedinstvu .............................................................................. 74 Luka Markešić Drž’te lopova ........................................................................................ 77 Luka Markešić Mitovi o nacionalnom zemaljskom raju ........................................... 82 Memento za Bosansku Posavinu ....................................................... 85 Čudovište iz Daytona .......................................................................... 88 Mirko Filipović Čuvar tuđih duša ................................................................................. 95 Miljenko Jergović Hrvati smo, katolici i Bosanci .......................................................... 100

25 godina Svjetla riječi

Knjiga1.indd 354

4/1/2008 5:50:18 PM

355

Slučaj M. .............................................................................................

Luka Markešić Misijska Bosna ...................................................................................

Ivo Marković “Herceg-Bosna” po treći put ............................................................

Mirko Filipović Subverzivna vjera ...............................................................................

Ivo Marković Darovao život .....................................................................................

Danko Litrić Religije – tvornice mira ili neprijateljstava .....................................

Ivo Marković Štadler i Zvizdović .............................................................................

Stjepan Lovrić Crkva u fazi šutnje .............................................................................

Stjepan Lovrić Bošnjačkosrpskohrvatski jezik ........................................................

Mirko Filipović Narod i njegove vođe ........................................................................

Ivan Šarčević Matična država ...................................................................................

Stjepan Lovrić Grijeh poigravanja narodom ............................................................

Mirko Filipović Marx je imao pravo? .......................................................................... Željko Mardešić Talibanska posla .................................................................................

Mirko Filipović Hvala Allahu za sestru Mariju .........................................................

Ladislav Fišić Skandal-džamija ................................................................................

Mirko Filipović

103 106 110 113 116 120 124 127 130 133 137 139 142 144 146 149

— Naše jedino vrijeme —

Knjiga1.indd 355

4/1/2008 5:50:18 PM

356

Učitelj iz petog razreda .....................................................................

Jozo Džambo Sarajevo i Jeruzalem .......................................................................... Željko Mardešić Bezosobnost .......................................................................................

Ivan Šarčević Umilno pismo nemilih misli ............................................................

Mirko Filipović Žeđa za progonom .............................................................................

Petar Anđelović Početak ili kraj povijesti ....................................................................

Dubravko Lovrenović Arhitekt s vizijom umjetnika ...........................................................

Marko Karamatić Teologija zagrljaja ..............................................................................

Nerzuk Ćurak Umjetnost sakralnih prostora u Bosni Srebrenoj ..........................

Marko Karamatić Religija i nasilje: problem i rješenja .................................................

Slavica Jakelić Zadnja opomena ................................................................................

Jozo Jezerčić Vlado Gotovac: filozofija slobode pojedinca .................................

Mile Babić Od Majke Božje do kraljice Hrvata .................................................

Slavica Jakelić Kraj lažne tolerancije .........................................................................

Drago Bojić Nikad više ...........................................................................................

Drago Bojić Laž u politici .......................................................................................

Mile Babić

151 154 156 158 163 167 172 176 181 185 189 193 195 199 203 207

25 godina Svjetla riječi

Knjiga1.indd 356

4/1/2008 5:50:18 PM

357

Dan posvećen ženi .............................................................................

Drago Bojić Romi – narod bez domovine ...........................................................

Alen Kristić Quo vadis, Europa? ...........................................................................

Neven Šimac Scijentologija religija bogatstva i moći ...........................................

Alen Kristić Prešućivanje i nijekanje ....................................................................

Marko Karamatić Čovjek širokih pogleda i slobodna duha ........................................

Drago Bojić Deset izgubljenih godina ..................................................................

Mirko Filipović BiH, Dayton, Europa, Hrvati, fratri... .............................................

Mijo Džolan Različita mjera odgovornosti ...........................................................

Rebeka Anić O Bosni i mladima ............................................................................

Roberta Nikšić Odvažnost gvatemalske Indijanke ...................................................

Alen Kristić Sevdalinka – biser naše narodne umjetnosti .................................

Drago Bojić Zašto branim Udruženje? .................................................................

Ignacije Gavran Patnja i znanje ....................................................................................

Ivan Šarčević Povijest nasilja ....................................................................................

Marko Karamatić Ugroženost .........................................................................................

Ivan Bubalo

209 213 217 221 226 232 237 242 246 249 252 258 261 267 269 274

— Naše jedino vrijeme —

Knjiga1.indd 357

4/1/2008 5:50:18 PM

358

Čudi me… ..........................................................................................

Niko Radat Protiv dominacije ..............................................................................

Ivan Lovrenović Tko koga rodi .....................................................................................

Rebeka Anić Početak katoličkog hrvatstva ...........................................................

Mario Strecha Jasenovac nije mit ..............................................................................

Ivo Banac Potomci ustaša i partizana između Jasenovca i Bleiburga ...........

Srećko M. Džaja Smijeh u dolini suza ..........................................................................

Jozo Džambo Feministkinja .....................................................................................

Rebeka Anić Povratak u Bosnu, Bosni i sebi .........................................................

Ivan Bubalo Sveta ludost .........................................................................................

Stjepan Pavić Posljednje riječi ..................................................................................

Jozo Džambo Dan državnosti ...................................................................................

Mirko Filipović Novoobraćenici ..................................................................................

Ivan Šarčević Muke po istini ....................................................................................

Miro Jelečević

277 280 285 288 294 300 305 315 318 322 325 334 337 341

Uredništva Svjetla riječi 1983. – 2008. ............................................ 345

25 godina Svjetla riječi

Knjiga1.indd 358

4/1/2008 5:50:18 PM

Knjiga1.indd 3

7.3.2013 15:38:09

Knjiga1.indd 4

7.3.2013 15:38:09