C-LEVEL

Rugzak vol bagage, blik op de toekomst

Door: Edward Swier | Foto’s: Cor Salverius

Als Managing Director Cheese Retail Europe bij FrieslandCampina stond ze recent voor grote uitdagingen. José Matthijsse verblikte of verbloosde echter niet. Matthijsse werkte voor Heineken in Haïti, Congo-Brazzaville en Hongarije en ging eerder al voor Van Melle op pad naar Indonesië en Brazilië. ‘Die buitenlandse avonturen zijn stuk voor stuk MBA’s in het klein. En al die ervaringen, in verschillende rollen, neem je mee.’

Matthijsse studeerde levensmiddelentechnologie aan de Wageningen Universiteit, maar maakte tijdens haar dienstverband bij Heineken de switch van technologie naar commercie. Jarenlang verkende ze de wereld, tot ze twee jaar terug met haar gezin weer in Nederland neerstreek en Managing Director Retail Cheese Europe bij FrieslandCampina werd. Over dat traject had ze, voor Foodpersonality.work, onlangs een tweegesprek met Michael Boeren, Senior Partner bij HighTouch executive search, interim & coaching. Daarin was, je ontkomt er niet aan, enige aandacht voor corona. Covid-19 geeft eenieder stof tot nadenken, ook Matthijsse. ‘Wat voor elke leider in deze situatie vooral belangrijk is: je moet niet bang zijn. Dingen overkomen ons. De coronacrisis is heel erg, stelt ons voor serieuze problemen. Maar bang reageren heeft geen enkele zin. Risico’s inschatten, plannen maken, alternatieven verzinnen, zaken afwegen; dat is de taak van iedere manager in een bedrijf. Je moet verder, stilzitten en huilen heeft weinig zin. Move on! Elke crisis biedt ook weer een kans om met een klant een ander gesprek aan te gaan.’

‘Elke crisis biedt ook weer een kans om met een klant een ander gesprek aan te gaan’

– José Matthijsse, FrieslandCampina

Haïti

Het was Boeren in een aantal gesprekken opgevallen dat Matthijsse niet zo snel ondersteboven raakt van veranderingen. Dat was in de voorbije coronamaanden vanzelfsprekend een pre. Matthijsse: ‘Een verandering van het consumentengedrag, zoals we die meegemaakt hebben bij de uitbraak van het coronavirus en de bijkomende lockdown, is bijvoorbeeld zakelijk beter te begrijpen als je hebt gewerkt in Haïti, een land waar veel armoede is, een niet heel stabiele regering zit en waar de crises elkaar snel opvolgen.’ Boeren, zelf ook gepokt en gemazeld in de levensmiddelenbranche, benadrukt dat voor hemzelf persoonlijke ontwikkeling altijd een grote rol heeft gespeeld. Bij HighTouch executive search, interim & coaching, dat gespecialiseerd is in het bemiddelen van executives in Agrifood/FMCG als Matthijsse, praat de senior partner vaak met oprichter Wilko Grievink over leiderschapsontwikkeling. ‘Als bekwame leider pik je uit een moeilijke situatie dingen op die je eigen ontwikkeling en die van je organisatie ten goede komen.’

Jonge kaas

Matthijsse beaamt dat. ‘Het is altijd een traject van ‘continuous improvement’. Je bent altijd op zoek naar verbetering, morgen moet het altijd beter gaan dan vandaag. Dat is ook de vraag die je je binnen je bedrijf altijd stelt, als het niet goed gaat, maar ook als het wel goed gaat: hoe kunnen we het nog beter krijgen? Zo moesten we bij FrieslandCampina aan het begin van de coronacrisis plots inspelen op de toegenomen vraag. En dat is niet makkelijk als je weet dat het rijpingsproces van jonge kaas al acht weken is. Samen met de klanten hebben we toen geleerd sneller te schakelen, hebben we meer data uitgewisseld.’ Matthijsse’s divisie, Retail Cheese Europe, zit in een transitie. ‘Er zijn in het verleden keuzes gemaakt die toen volstrekt logisch waren. Maar als je hoort van de klant dat die in sommige gevallen niet precies weet waar hij met zijn vragen moet aankloppen, dan weet je dat het tijd voor verandering is. Ik ben het dan ook eens met de ombouw. Sterker, ik heb de discussie zelf aangezwengeld. We gaan er nu toe over om onze accountteams per land samen te voegen. Daardoor zijn we intern makkelijker aligned én er komt nu één aanspreekpunt per klant. Zo worden de communicatielijnen sneller én gemakkelijker, en dat is voor iedereen veel helderder. Dat is positief.’

‘Als bekwame leider pik je uit een moeilijke situatie dingen op die je eigen ontwikkeling en die van je organisatie ten goede komen’

– Michael Boeren, HighTouch

Personeel

Feit is wel dat daarmee haar eigen functie verdwijnt, dat ze op zoek moet naar nieuwe uitdagingen. Ze lacht: ‘De luiken worden weer wijd open gezet. Het is vanzelfsprekend best heel spannend om je eigen divisie op te heffen. Maar, ik vind het een mooi traject omdat we iets beters neerzetten. Bovendien, en dat was voor mij wel een belangrijk resultaat, konden we bij het bekendmaken van de transitie aan al het personeel bekendmaken dat er voor iedereen een functie was.’ Matthijsse is, getuige ook de slogan ‘I believe that team play makes people thrive and drives superior results’ op haar LinkedIn-profiel, een teamplayer pur sang. Ze erkent dat het behouden van de teamspirit door het vele thuiswerken niet de makkelijkste opgave is. ‘Digitale vergaderingen kunnen absoluut heel erg effectief zijn, maar het menselijke contact – zo in het voorbijgaan op de werkvloer – mis je wel.’ Dat geldt ook voor een managing director. Je kunt niet even iemand tussen neus en lippen door naar thuis vragen, kunt iemand niet vluchtig een complimentje geven of juist aansporen tot spoed. ‘En je mist ook de nonverbale communicatie.’

Megaverschuiving

Bijkomend effect van de coronacrisis is, signaleert Matthijsse, dat er minder creativiteit in het werk zit. ‘Tot op zekere hoogte dan. Tuurlijk, we zijn met z’n allen enorm creatief geweest om oplossingen te verzinnen. Maar de aandacht lag vooral op de operationele kant. Innovaties moeten even wachten, de consument en de klant vallen nu liever even terug op het vertrouwde.’ Ze weet echter één ding zeker: 2021 wordt, als Covid-19 meer en meer kan worden gecontroleerd, hoe dan ook een enorm ondernemend, innovatief jaar. ‘Er zal dan weer veel meer ruimte zijn voor productinnovaties.’ Ook denkt Matthijsse dat thema’s als de duurzaamheidsagenda en consumentengedrag dan nog nadrukkelijker weer worden opgepakt. ‘Bij FrieslandCampina zijn we heel actief met het Plastic Pact, en zien we tegelijkertijd dat het een opkomende trend is dat kleinere huishoudens kiezen voor kleinere verpakkingen, maar die wel met een hogere frequentie kopen. Het conveniencegemak, gezondheid én duurzaamheid zullen de komende jaren hand in hand gaan. Ook zal de markt gaan zien dat een groot aantal consumenten in de coronatijd veel lokaler zijn gaan kopen, bij de kaasboer om de hoek. Consumenten zijn zich door deze bijzondere situatie, waarin ze veel thuis waren, veel bewuster van de omgeving waarin ze leven. We zien nog geen megaverschuiving in de cijfers, maar ook dat gaat ontegenzeglijk effect hebben.’