ΙΔΒΑΜ - Ετήσια Ανασκόπηση 2017-2018

-

Φωτιγραφία (c) Γραφείο Τύπου ΓΕΑ

ΕΤΗΣΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗΣ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ «ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ»

ΕΤΟΣ 4ο

Ι∆ΒΑΜ 2017 - 2018

«Ισορροπία Δυνάμεων στη Βαλκανική και την Ανατ. Μεσόγειο» idbam.wordpress.com contact.idbam2@gmail.com

2 - Ι∆ΒΑΜ

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

Το γεγονός: Η Ελλάδα αποφάσισε για πρώτη φορά μετά το 2005 την ενίσχυση των δυνατοτήτων της πολεμικής της αεροπορίας, έστω με τη μορφή αναβάθμισης μέρους των μαχητικών F-16. Τα αναβαθμισμένα αεροσκάφη θα είναι τα πρώτα ελληνικά μαχητικά σε υπηρεσία με εγκατεστημένο ραντάρ AESA και θα προσφέρουν υλικά για το δυνητικό εκσυγχρονισμό επιπλέον αεροσκαφών του ίδιου τύπου. (c) Γραφείο Τύπου ΓΕΑ

Για τέταρτη συνεχή χρονιά, έστω με ολιγοήμερη καθυστέρηση, η «Ισορροπία Δυνάμεων στη Βαλκανική και την Ανατ. Μεσόγειο» είναι στην ευχάριστη θέση να κυκλοφορεί ειδική ετήσια έκδοση για τις αμυντικές εξελίξεις στις χώρες της συγκεκριμένης περιοχής. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες εκδόσεις επιλέχθηκε η παράθεση εισαγωγής σε κάθε χώρα ξεχωριστά, ενώ έχουν ανανεωθεί τα στοιχεία των κύριων οπλικών συστημάτων των 14 από τις 16 χώρες. Η περίοδος συγγραφής καλύπτει το διάστημα 21 Ιουλίου 2017 – 21 Ιουλίου 2018. Επιµέλεια Έκδοσης fox2

2017/18 - 3

|| ΑΙΓΥΠΤΟΣ

Η Αίγυπτος αποτελεί τον κυριότερο διεθνή χρήστη του M1 Abrams. (c) Υπουργείο άμυνας ΗΠΑ

Στρατό είναι, σε σχέση με την περσινή αναφορά, η παραγγελία 400 αρμάτων μάχης T90S/SK. Τα πρώτα οχήματα θα παραληφθούν το 2019 και οι παραδόσεις θα ολοκληρωθούν το 2026. Το κόστος των 400 T-90S/SK υπολογίζεται σε $1,5 δισεκατομμύρια. Τα οχήματα θα συναρμολογηθούν εγχώρια με βαθμιαία αυξανόμενη εμπλοκή της αιγυπτιακής βιομηχανίας. Στα υπόλοιπα προγράμματα συνεχίζεται για ακόμη ένα έτος η συμπαραγωγή 125 αρμάτων μάχης M1A1, που προστίθενται στα 1.005 του ίδιου τύπου από προηγούμενες αγορές. Για τον τερματισμό του προγράμματος απομένει η παράδοση 35 οχημάτων. Σχετικά με τα παλαιότερα άρματα μάχης, οπτικοακουστικό υλικό εμφανίζει άρματα μάχης M60 με ενισχυμένη θωράκιση στο εμπρόσθιο τόξο του πύργου. Δεν είναι ωστόσο φανερό πόσα οχήματα υπέστησαν τη συγκεκριμένη βελτίωση. Σε υπηρεσία είναι κατά προσέγγιση 1.150 Μ60Α1/Α3 (στα οποία πρέπει να αφαιρεθούν ορισμένα που έχουν καταστραφεί από Ισλαμιστές μαχητές και ΒεδουίΧερσαίες Δυνάμεις Σημαντικότερη εξέλιξη για τον Αιγυπτιακό νους αντάρτες στην Χερσόνησο του Σινά) και Εισαγωγή Οι στρατιωτικές δυνάμεις της Αιγύπτου αποτελούνται από το στρατό ξηράς, το ναυτικό, την αεροπορία και τη διοίκηση Α/Α άμυνας. Ο Αιγυπτιακός Στρατός περιλαμβάνει 2.445 ενεργά άρματα μάχης, 3.892 ΤΟΜΑ / ΤΟΜΠ και 1.964 συστήματα πυροβολικού. Το Αιγυπτιακό Ναυτικό διατηρεί σε υπηρεσία έξι υποβρύχια, 12 κύριες μονάδες επιφανείας, 32 ΤΠΚ και 14 πλοία αποβάσεων. Η Αιγυπτιακή Αεροπορία διαθέτει 404 μαχητικά αεροσκάφη, εννέα ΑΣΕΠΕ, 65 αεροσκάφη μεταφορών και 339 εκπαιδευτικά. Η οροφή ενεργού προσωπικού ανερχόταν το 2017 σε 438.500 άτομα. Η Αίγυπτος συνεχίζει τις επιχειρήσεις κατά Ισλαμιστών μαχητών και Βεδουίνων ανταρτών στην περιοχή του Σινά, όπου το Ισραήλ έχει προβεί σε τουλάχιστον 100 αεροπορικές επιδρομές από το 2015, με την αποδοχή του Καΐρου, όπως υποστηρίζει η εφημερίδα «New York Times».

4 - Ι∆ΒΑΜ

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

ακόμη 200 T-62. Επιπρόσθετος αριθμός αρμάτων μάχης T-62 και T-55 βρίσκεται σε αποθήκευση. Για την υποστήριξη των τεθωρακισμένων υπάρχει αίτημα μεταβίβασης 31 οχημάτων περισυλλογής M88 από τα πλεονάσματα του Αμερικανικού Στρατού. Για τον εντοπισμό μηχανισμών IEDS και ναρκών αποκτήθηκαν το 2017 δύο οχήματα Husky από τη Νότια Αφρική. Αντίθετα με ό, τι παρουσιάστηκε πέρυσι, η Αίγυπτος δεν απέκτησε ποτέ εννέα ΤΟΜΑ BVP2M από τη Σλοβακία, αλλά 24 BMP-1. Αρκετά από τα οχήματα προήλθαν από τη Λευκορωσία. Παραμένει άγνωστο αν αυτά παραδόθηκαν σε άλλον χρήστη (για παράδειγμα τη Λιβύη) ή προστέθηκαν στα διαθέσιμα οχήματα του τύπου. Σε αποθήκευση υπάρχουν περί τα 220 BMP-1S. Σχετικά με την προμήθεια των 193 ελληνικών BMP-1P, τέλος, στις εγκαταστάσεις της ΕΛΒΟ έχουν μεταφερθεί τα πρώτα οχήματα, ώστε να υποστούν επισκευή πριν μεταβιβαστούν στον Αιγυπτιακό Στρατό. Στο πλαίσιο της απαίτησης απόσυρσης μέρους των παλαιότερων Α/Κ πυροβόλων M109 διενεργείται σειρά αξιολογήσεων υποψηφίων επιλογών. Για αυτό το σκοπό έχουν βρεθεί στην Αίγυπτο το Α/Κ πυροβόλο Caesar και το Α/Κ πυροβόλο K-9. Ο Αιγυπτιακός Στρατός θα προμηθευτεί mini-ΜΕΑ RQ-20B Puma AE II M3/M4 από τις ΗΠΑ και διαπραγματεύεται την αγορά 30 γαλλικής προέλευσης εξοπλισμένων ΜΕΑ Patroller. Το Patroller, για το οποίο έχει υπάρξει συμφωνία εμπορικής και βιομηχανικής συνεργασίας μεταξύ των εταιρειών SAGEM και AOI-Aircraft Factory στο παρελθόν, παρουσιάζει χρονική αυτονομία μεγέθους 20h και ικανότητα πτήσης σε ανώτατο υψόμετρο 20.000ft. Ναυτικές Δυνάμεις Στις 18 Οκτωβρίου 2017 έφθασε στην Αλεξάνδρεια το υποβρύχιο «S-42», το δεύτερο υποβρύχιο Type 209/1400 που παραλαμβάνει το Αιγυπτιακό Ναυτικό. Προηγήθηκε στις 8 Αυγούστου 2017 η τελετή παραλαβής του στο

Στρατός Ξηράς Άρματα μάχης: >1.095 M1A1 (120mm), 200 T-62 (115mm), <1.150 M60A1/A3 (105mm) Τεθωρακισμένα οχήματα: [ΤΟΜΑ] 15+220 BMP1/S (73mm), <380 YPR-765 (25mm), 58 Fahd-30 (30mm) [ΤΟΜΠ] <2.000 M113A2/YPR-765, 500 BTR-50/OT-62, 250 BMR-600P, 250 BTR-60S, 352 Fahd, 650 Walid [MRAP] 92 CAIMAN CAT I, 260 RG-33 CAT IΙ Συστήματα ειδικών ρόλων: [Γεφυροφόρα] KMM, MT-55, MTU/20/55 [Περισυλλογής] 90 M88A2, 220 M88A1, BRM, MaxxPro, Fahd 240, 45 M578, YPR765, T-54/55, 2 BMP-1 [Διάσπασης ναρκοπεδίων] Aardvark JFSU Mk4 [ΠΠΠΒ] Μ981 [ΗΠ] GSY2210 [Επιτήρησης] 1 DRS [Μεταφοράς φορτίου] M548 [ΚΔΠ] M577, M992 [Ανεφοδιασμού ΠΒ] M992 ΠΕΠ: 48 BM-24 (12x240mm), 38 M270 (12x227mm), 32 BM-14 (16x140mm), 36 K136 (36x130mm), 50 Sakr-10 (122mm), 50 Sakr-18 (40x122mm), 100 Sakr-36 (40x122mm), 60 BM-21 (40x122mm), 96 BM-11 (30x122mm) Α/Κ πυροβόλα: 368 M109A2/A5 (155mm), M-46 (130mm), 124 SP 122 (122mm), D-30M (122mm) Ρ/Κ πυροβόλα: 16 GH-52 (155mm), <420 M-46 (130mm), 300 M-30 (122mm), <190 D-30M (122mm), 36 M-1931/37 (122mm) Ραντάρ πυροβολικού: 6 TPQ-36, 2 TPQ-37 MEA: R4E-50 Skyeye, ASN-204, ~Patroller Όλμοι: 30 M160 (160mm), 1.800 M-1943 (120mm), 48 Brandt (120mm), 500 (82mm) [ΤΟΜΟ] 36 M1064A3 (120mm), 100 Μ106Α1/Α2 (107mm), 50 M125A2 (81mm) Α/Τ όπλα: AT-3/5, TOW-2, Swingfire, Milan [Οχήματα Α/Τ βλημάτων] 210 YPR 765 PRAT, 52 M-901, HMMWV/TOW-2, BRDM-2/AT-3 Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Σημείου] 50 Avenger, 26 Chaparral, 20 SA-9 [Φορητά Α/Α βλήματα] 2.000 Ayn al-Saqr/SA-7, 164 FIM92A, 600 SA-18/24 A/A πυροβόλα: [Α/Κ πυροβόλα] 45 Sinai-23 (23mm), 120 ZSU-23-4 (4x23mm), M163 (20mm), 40 ZSU-57-2 (2x57mm) [P/K πυροβόλα] 150 (37mm), 300 ZPU-4 (14,5mm), 200 ZSU-23-2 (2x23mm), 200 S-60 (57mm) 2017/18 - 5

Κίελο της Γερμανίας. Η Αίγυπτος αναμένει ακόμη δύο Type 209/1400, με τα οποία θα αντικαταστήσει τα παλαιότερα Type 033. Το πρώτο Type 209/1400 («S-41») παραδόθηκε στις 19 Απριλίου 2017. Τα δύο υποβρύχια φέρουν γερμανικές τορπίλες, πιθανότατα DM2A4, και αμερικανικούς πύραυλους UGM-84C Harpoon Block I. Υπό παραγγελία είναι ακόμη 20 UGM84L Harpoon Block II, έναντι $143 εκατομμυρίων, από τους οποίους έχουν παραδοθεί κατά το «SIPRI» οι πρώτοι 10. Για την ανανέωση της δύναμης φρεγατών αναφέρεται σε διεθνή ΜΜΕ επιθυμία αγοράς νέας φρεγάτας. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τέσσερις μονάδες. Στις επιλογές που αξιολογούνται είναι η μελλοντική γερμανική φρεγάτα MKS-180 και γαλλικές ή ισπανικές σχεδιάσεις. Το Αιγυπτιακό Ναυτικό επιχειρεί σήμερα επτά φρεγάτες Δυτικής προέλευσης (μία FREMM MN, τέσσερις Ο.Η. Perry, δύο Knox), από τις οποίες τουλάχιστον δύο χρήζουν άμεσης αντικατάστασης. Μία από τις τέσσερις φρεγάτες O.H. Perry έχει ήδη ή πρόκειται να αποκτήσει το ραντάρ επιτήρησης SMART-S Mk2. Το τελευταίο έχει επίσης τοποθετηθεί στις O.H. Perry του Τουρκικού Ναυτικού. Να τονισθεί, η Αίγυπτος είχε εκδώσει στις 29 Ιουνίου 2015 RFI για τον εκσυγχρονισμό των τεσσάρων πλοίων με νέα υποσυστήματα και την αναβάθμιση των 6 - Ι∆ΒΑΜ

ικανοτήτων Α/Α πολέμου, αλλά όπως φαίνεται βαδίζει – έστω πιλοτικά – στην υλοποίηση πιο οικονομικού πακέτου παρεμβάσεων. Μαζί με το «S-42» έφθασε στις 18 Οκτωβρίου 2017 στην Αλεξάνδρεια η κορβέτα τύπου Gowind 2500 «ENS El Fateh». Το πλοίο, που χαρακτηρίζεται λόγω του σόναρ της οικογένειας Kingklip και του VDS Captas 2 από διευρυμένες ανθυποβρυχιακές ικανότητες, θα ακολουθήσουν άλλα τρία από αιγυπτιακό ναυπηγείο. Η καθέλκυσή του έγινε στις 17 Σεπτεμβρίου 2016 στη Λοριάν της Γαλλίας και η παράδοσή του συνέβη στις 22 Σεπτεμβρίου 2017. Κάθε Gowind 2500 έχει πλήρωμα 65 ατόμων και είναι εξοπλισμένη με οκτώ Κ/Β Exocet MM-40 Block III, 16 Α/Α βλήματα VL-MICA, πυροβόλο των 76mm και δύο πυροβόλα των 20mm. Τα πλοία εξοπλίζει το σύστημα εκτόξευσης αντιμέτρων SYLENA MK2. Πέρα από την αναβάθμιση στο ανθυποβρυχιακό μέτωπο, η προσθήκη της «ENS El Fateh» διπλασιάζει τη συνολικά μεταφερόμενη ποσότητα K/B του ναυτικού με Land Attack Capability. Υπενθυμίζεται, λόγω ισραηλινών διαμαρτυριών, έχει αφαιρεθεί από τα διαθέσιμα Κ/Β RGM84L Harpoon Block II, που φέρουν οι ΤΠΚ Ambassador, η αντίστοιχη λειτουργία. Το πρόγραμμα των Gowind 2500 περιλαμβάνει δικαίωμα κατασκευής δύο ακόμη

πλοίων, αλλά η αιγυπτιακή πλευρά θεωρεί τη σχεδίαση ακριβή και δεν έχει ακόμη προχωρήσει στην παραγγελία τους. Στις 26 Οκτωβρίου 2017 ανακοινώθηκε η άφιξη της πρώην νοτιοκορεατικής κορβέτας τύπου Pohang «ROKS Jin Ju». Το σκάφος παραδόθηκε χωρίς Κ/Β και αναμένεται να αναλάβει καθήκοντα περιπολικού. Η προμήθεια έχει τη μορφή δωρεάς και σχετίζεται με το ενδιαφέρον της Αιγύπτου να αποκτήσει δύο πλοία νοτιοκορεατικής προέλευσης. Δεν είναι όμως ακόμη γνωστός ο τύπος των δύο συγκεκριμένων σκαφών. Για τις τέσσερις ΤΠΚ Ambassador IV θα παραληφθούν αντιβληματικοί πύραυλοι RAM Block 2. Αεροπορικές Δυνάμεις Υπό εξέλιξη βρίσκεται η παραλαβή των 50 MiG-29M/M2, με τα πρώτα τέσσερα μαχητικά να έχουν αφιχθεί στην Αίγυπτο το προηγούμενο καλοκαίρι. Έως το τέλος του 2017 είχαν παραληφθεί συνολικά 15 αεροσκάφη. Τα μαχητικά διαθέτουν το ραντάρ μηχανικής σάρωσης Zhuk-M1SE μέγιστης εμβέλειας 130km, ατρακτίδια ψηφιακού παρεμβολέα MSP-418K και αισθητήρα IRST OLS-UEM μέγιστης εμβέλειας 90km. Το σύστημα OLS-UEM δύναται να παρακολουθήσει δύο στόχους ταυτόχρονα. Τα MiG-29M/M2 φέρουν σωλήνα εναέριου ανεφοδιασμού και θα εξοπλιστούν

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

Στις 18 Οκτωβρίου 2017 έφθασε στην Αίγυπτο η πρώτη κορβέτα Gowind 2500. (c) Naval Group

με όπλα εναέριας μάχης R-73 και R-77 και όπλα κρούσης ακριβείας KAB-500, Kh-29T και Kh-38. Σύμφωνα με το «SIPRI» βρίσκονται υπό παραγγελία 300 R-73 και 300 R-77, από τους οποίους έχουν ήδη φθάσει στην Αίγυπτο 75 και 75 αντίστοιχα. Για την πραγματοποίηση των αποστολών αέρος-εδάφους έχουν παραγγελθεί 40 ατρακτίδια σκόπευσης T220/E. Μελλοντικά θεωρείται πιθανή η εγκατάσταση στα αεροσκάφη του ραντάρ AESA Zhuk-AE, οπότε τα MiG-29M/M2 θα αποκτήσουν τις δυνατότητες που έχει το MiG-35. Στο μέτωπο των Rafale διεξάγονται συζητήσεις για την εξάσκηση της option των 12 μαχητικών ή ακόμη και 24, με τα οποία ο συνολικός αριθμός των αεροσκαφών θα ανέλθει σε 36 ή 48. Σε ενεργή υπηρεσία είναι σήμερα οκτώ Rafale EM και έξι Rafale DM. Οπτικοακουστικό υλικό επιβεβαίωσε πως κάποια Rafale φέρουν το ατρακτίδιο σκόπευσης Damocles, που αποκτήθηκε

Ναυτικό Υποβρύχια: 4 Romeo, 2 T209/1400 Φρεγάτες: 1 FREMM, 4 O.H.Perry, 2 Knox, 2 Jianghu I Κορβέτες: 1 Gowind 2500, 2 Descubierta, 1 Pohang ΤΠΚ: 4 Ambassador IV, 1 Tarantul IV, 6 Ramadan, 4 Tiger, 9 Komar, 8 Osa I Πλοία αποβάσεων: [LHD] 2 Mistral [Αρματαγωγά] 3 Polnochny A [Αποβατικά] 9 Vydra, 4 CTM NG, 2 EDA-R Σκάφη ναρκοπολέμου: 2 Osprey, 3 Dat Assawari, 2 Safaga, 3 T-43, 4 Yurka Κ/Β & τορπίλες: [Ε-Ε] RGM-84C/L, UGM-84C/L, MM-40 Blk III, SS-N-22, SS-N-2A, CSS-N-2, MM38, Otomat Mk II [Ε-Α] SM-1MR, ASTER-15, VL MICA, Aspide, SA-N-5 [Τορπίλες] DM2Α4, Mk.37, Sting Ray, Mk.46 Mod5, MU90 Συστήματα άμυνας ακτών: [K/Β] SS-C-2B, HY-2, Otomat Mk II [Πυροβόλα] 152mm, 100mm, SM-4-1 (130mm) 2017/18 - 7

ως «ενδιάμεση λύση» έως την παράδοση των Talios. Αυτή την περίοδο βρίσκονται πιθανόν σε υπηρεσία, όπως υποστηρίζει το «SIPRI», επτά Damocles. Κατά την ίδια πηγή είναι υπό παραγγελία 12 Talios. Μαζί με τα παραπάνω ατρακτίδια δεν αποκλείεται να υπάρχουν στο οπλοστάσιο της Αιγύπτου ατρακτίδια αναγνώρισης Areos. Εμπόδια υπάρχουν στο πρόγραμμα απόκτησης των όπλων μακρού πλήγματος Black Shaheen, καθώς οι ΗΠΑ εμφανίζονται να μπλοκάρουν την εξαγωγή αμερικανικών μερών που απαιτούνται για την κατασκευή του όπλου. Για την επίλυση του ζητήματος υφίστανται γαλλοαμερικανικές διαβουλεύσεις. Υπό παραγγελία είναι 50 Black Shaheen. Το όπλο έχει πωληθεί στο παρελθόν σε δύο ακόμη αραβικές χώρες (ΗΑΕ, Κατάρ), ενώ στη βρετανική έκδοση Storm Shadow έχει εξαχθεί στη Σαουδική Αραβία. Από το υπόλοιπο πακέτο όπλων παρουσιάζονται να έχουν φθάσει στην Αίγυπτο 350 κατευθυνόμενες βόμβες AASM και 90 όπλα εναέριας μάχης MICA EM/IR. Στις 10 Οκτωβρίου 2017 εμφανίζεται να κατέπεσε στη Δυτική Έρημο μαχητικό F-16C, πιθανόν Block 52, με συνέπεια το θάνατο του χειριστή. Κατά τα άλλα, το οπλοστάσιο των F16 εμπλούτισε η παράδοση δύο ατρακτιδίων αναγνώρισης DB-110. Τα συστήματα πα8 - Ι∆ΒΑΜ

Αεροπορία Μαχητικά αεροσκάφη: 14 Rafale DM/EM, >15 MiG-29M/M2, 218 F16A/B/C/D, 18 Mirage 2000BM/EM, ~25 F-4E, <59 Mirage 5D/E/E2/SDR (6 Mirage SDR), <80 F-7/MiG-21/U Εξοπλισμένα αεροσκάφη: 12 AT-802 AEW&C: 9 E-2C MEA: >4 CH-4/B, ~CH-5, R4E-50, Teledyne-Ryan 324 Εκπαιδευτικά αεροσκάφη: 36 Alpha Jet/Alpha Jet MS-2, 54 EMB312, 74 Grob 115EG, 120 K-8, 10 L-39, 35 L-59E Μεταφορικά αεροσκάφη: 24 C-130H/H-30 (2 ΗΠ), 3 An-74TK-200A, 1 Beech 200 King Air, 4 Beech 1900 (2 ELINT), 24 C-295M, 9 DHC-5D Ελικόπτερα: [Επιθετικά ελικόπτερα] 37 με 39 Ka-52, 45 AH-64D, ~12 Mi-24 [Λοιπά ελικόπτερα] 65 SA.342K, 4 Commando Mk2E (ECM), 3 AW109, 2 AW139 (SAR), 19 CH-47C/D (3 VIP), 44 Mi-8/17, 7 S-70 / UH-60L (VIP), 17 UH-12E Αεροσκάφη & ελικόπτερα ναυτικής συνεργασίας: [Αεροσκάφη] 4 Beech 1900C [Ελικόπτερα] 10 SH-2G(E), 9 SA342L [ΜΕΕ] 2 Camcopter 5.1 Όπλα Α-Α: [BVR] AA-12 (R-77), MICA EM, AIM-7E/M, R-530/D [WVR] AA-11 (R-73), MICA IR, AIM-9E/J/P3/P4/L/M, R-550, AA-2 Όπλα Α-Ε: [Κ/Β] AGM-84, AGM-88, AGM-65A/D/F/G, ~Black Shaheen, ARMAT, AM-39, AS-30L, AS-14 (Kh-29T), Kh-38, AGM114A/F/K, HOT [Συλλογές Βομβών] JDAM, GBU-10/12/15, AASM, BGL, KAB-250LG-E, KAB-500Kr/L Ατρακτίδια αεροσκαφών: [Στοχοποίησης] 12 Sniper XP, 76 Sharpshooter, 20 Atlis II, 7 Damocles, T220/E [Ναυτιλίας] 61 Pathfinder, 15 LANTIRN [Αναγνώρισης] 6 TARS, 3 DB-110, Areos [ΗΠ] ~79 ALQ-131, ALQ-234, ~Caiman, MSP-418K [Εξαπόλυσης αντιμέτρων] Phimat Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Μακράς ακτίνας] 3 SA-23 [Μέσης ακτίνας] >10 SA-17, 16 I-Hawk, 40 SA-2 [Βραχείας ακτίνας] 53 SA-3 (30 Pechora 2M), 14 SA-6, 8 SA-15, 12 Crotale, 20 Skyguard [Σημείου] 50 Chaparral Α/Α πυροβόλα: [Α/Κ πυροβόλα] 230 ZSU-23-4/M4 (4x23mm), >36 Sinai-23 (23mm) [Ρ/Κ πυροβόλα] 6SD-20S, 36 GDF-002 (2x35mm), 600 S-60 (57mm), 400 KS-12 (85mm), 300 KS-19 (100mm) Βαλλιστικά Συστήματα [Βλημάτων] 24 Scud-B (100 βλήματα), Project-T (90 βλήματα) [Ρουκετών] 24 Sakr-80, 12 FROG-7 Δορυφόροι [Παρατήρησης] Egypt Sat 1 [Επικοινωνιών] Nile Sat 1, Nile Sat 2, Nile Sat 201

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

ραγγέλθηκαν αντί $11,5 εκατ. στις 23 Δεκεμβρίου 2016 και η σύμβαση έπρεπε να ολοκληρωθεί μέχρι τις 18 Αυγούστου 2017. Μαζί έγινε μελέτη αναβάθμισης του αρχικού DB-110, που αποκτήθηκε βάση σύμβασης του 2010. Εκτός από τα DB-110, για τα F-16 έχουν πιθανότατα αποκτηθεί στο παρελθόν έξι ατρακτίδια TARS. Αντίθετα, οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να μεταβιβάσουν στην Αίγυπτο τα 65 ατρακτίδια σκόπευσης LANTIRN 1ης γενιάς, περιορίζοντας το συγκεκριμένο πρόγραμμα σε 31 συστήματα. Η Αίγυπτος έχει αιτηθεί τη μεταβίβαση των ατρακτιδίων μέσω EDA. Για την ενίσχυση του αποθέματος πυραύλων αέρος-αέρος AIM-9, θα παραληφθούν 330 πύραυλοι του τύπου, πιθανόν AIM-9L/I-1, από τη Γερμανία. Πέρα από τα Rafale και τις δύο πρόσθετες κορβέτες Gowind 2500, στις συζητήσεις με τη Γαλλία εξετάζονται οι περιπτώσεις προμήθειας 10-12 μεταφορικών αεροσκαφών A400M, 12 μεταφορικών και 12 ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων NH-90TTH/NFH ή AS532 Cougar. Για την κάλυψη των αναγκών σε ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα η ιταλική εταιρεία Leonardo προωθεί με τη σειρά της το AW159 Wildcat. Στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού των ικανοτήτων των επιθετικών ελικοπτέρων AH-64 υπάρχει παραγγελία 22 συστημάτων M-TADS/PNVS που θα εκτελεστεί μέχρι τις 30 Απριλίου 2020, ενώ το οπλοστάσιο των αιγυπτιακών Apache έχει ενισχυθεί με την ολοκλήρωση της παράδοσης των 356 Κ/Β AGM-114. Στα Apache θα τοποθετηθεί επίσης αριθμός αναβαθμισμένων συστημάτων στόχευσης Arrowhead έως τον Οκτώβριο του 2022, μετά από ανάθεση έργου ύψους $7,7 εκατομμυρίων. Στο ζήτημα των Ka-52K, που είναι σκοπός να εξοπλίσουν τα δύο ελικοπτεροφόρα Mistral, συνεχίζονται οι συζητήσεις απόκτησης από τη Ρωσία. Το πρόγραμμα παράδοσης των 46 Ka52 διεξάγεται ωστόσο κανονικά. Τα πρώτα 19

Ka-52 έφθασαν στην Αίγυπτο μέχρι το τέλος του Α΄ τριμήνου του 2018. Τέλος, την εμφάνισή τους σε αεροπορική βάση πλησίον της Αλεξάνδρειας έκαναν στα τέλη του 2017 10 με 12 επιθετικά ελικόπτερα Mi-24, τα οποία είτε έχουν αποκτηθεί από την Αίγυπτο είτε ανήκουν στη Λιβύη. Η Αίγυπτος είχε εκφράσει ενδιαφέρον για την αγορά 12 Mi-24P το διάστημα 2013/14 από τη Ρωσία, αλλά ποτέ δεν ανακοινώθηκε κάτι επίσημο γι’ αυτά. Εφόσον τα ελικόπτερα ανήκουν στη Λιβύη, αφορούν την έκδοση Mi24D και είχαν σταλεί για επισκευή μέσω Αιγύπτου στη Ρωσία. Διοίκηση Α/Α Άμυνας Η Ρωσία παραδίδει στην Αίγυπτο τα βλήματα των τριών Α/Α συστημάτων S-300VM και επιθυμεί την πώληση περισσότερων συστημάτων του τύπου, ή των πιο προηγμένων S-400. Η Αίγυπτος επιχειρεί συνολικά τρία συστήματα S300VM. Σύμφωνα με το «SIPRI», για τα τρία συστήματα αποκτούνται 40 Κ/Β 9M82M και 150 9M83M. Για την καλύτερη αξιοποίηση των I-HAWK παραγγέλθηκαν από τις ΗΠΑ οκτώ ραντάρ MPQ64 F1 Sentinel. Η αγορά των Sentinel θα κοστίσει $44,5 εκατομμύρια. Η παράδοση των συστημάτων θα ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2021. Πρόκειται για τη δεύτερη κατά σειρά παραγγελία του MPQ-64, καθιστώντας εφικτό τον εξοπλισμό των 16 εν ενεργεία συστημάτων IHAWK με το συγκεκριμένο ραντάρ. Βαλλιστικά Όπλα και Διάστημα Η εκτόξευση του δορυφόρου παρατήρησης Egyptsat-A θα γίνει στα τέλη του 2018 ή το 2019. Ο Egyptsat-A αναμένεται να προσφέρει πολύτιμα στοιχεία για το πρόγραμμα κατασκευής φραγμάτων στο σύστημα υδάτων του ποταμού Νείλου από την Αιθιοπία, ένα ιδιαίτερα ζωτικό θέμα για το Κάιρο.

2017/18 - 9

|| ΙΣΡΑΗΛ

Σε υπηρεσία θα παραμείνουν αποκλειστικά τα άρματα μάχης Merkava Mk III & Mk IV. (c) Ισραηλινός Στρατός

Εισαγωγή Οι στρατιωτικές δυνάμεις του Ισραήλ αποτελούνται από το στρατό ξηράς, το ναυτικό και την αεροπορία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις διαφόρων οργανισμών ή ιδρυμάτων στο οπλοστάσιό του υπάρχουν 90 με 290 πυρηνικές κεφαλές, αν και το ίδιο δεν έχει παραδεχθεί ούτε έχει απορρίψει επίσημα την κατοχή πυρηνικών όπλων. Τα όπλα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν από μαχητικά αεροπλάνα, βαλλιστικούς πύραυλους και υποβρύχια. Ο Ισραηλινός Στρατός περιλαμβάνει 1.260 ενεργά άρματα μάχης, 6.282 ΤΟΜΠ / ΒΤΟΜΠ και 1.192 συστήματα πυροβολικού. Το Ισραηλινό Ναυτικό διατηρεί σε υπηρεσία πέντε υποβρύχια, τρεις κύριες μονάδες επιφανείας και οκτώ ΤΠΚ. Η Ισραηλινή Αεροπορία διαθέτει 328 μαχητικά αεροσκάφη, τρία ΑΣΕΠΕ, 11 αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού, 18 αεροσκάφη μεταφορών και 69 εκπαιδευτικά. Η οροφή ενεργού προσωπικού ανερχόταν το 2017 σε 176.500 άτομα. Το Ισραήλ πραγματοποιεί συχνά επιδρομές στη Συρία, με σκοπό να αποτρέψει τον εφοδιασμό της Χεσμπολάχ με σύγχρονα όπλα, να αποψι10 - Ι∆ΒΑΜ

λώσει τις ικανότητες της Α/Α άμυνας της Συρίας και να περιορίσει την παρουσία ιρανικών στρατιωτικών δυνάμεων πλησίον των συνόρων του. Σε μία από αυτές τις επιχειρήσεις, που έγινε στις 10 Φεβρουαρίου 2018, καταρρίφθηκε μαχητικό F-16I από συριακό πύραυλο. Για την αντιμετώπιση των απειλών σε περιβάλλον αστικής μάχης, όπως στην περίπτωση της Λωρίδας της Γάζας, υπάρχει συζήτηση για τη μείωση του αριθμού αρμάτων μάχης από τρία σε δύο ανά ουλαμό τεθωρακισμένων, την εισαγωγή σε υπηρεσία τροχοφόρων τεθωρακισμένων οχημάτων και τη μεγαλύτερη δυνατή χρήση ρομποτικών συστημάτων. Χερσαίες Δυνάμεις Ο Ισραηλινός Στρατός διενεργεί βελτιώσεις στα άρματα μάχης Merkava Mk3, με την τοποθέτηση του συστήματος προειδοποίησης laser ALWACS, και αναμένει την εισαγωγή σε υπηρεσία το 2021 της νέας έκδοσης του Merkava Mk4, Barak. Κύρια χαρακτηριστικά της Barak θα είναι η αυξημένη εργονομία, ο αναβαθμισμένος εξοπλισμός επιτήρησης και το προηγ-

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

μένο σύστημα C4I, που θα επιτρέπει τη μεταβίβαση σε πραγματικό χρόνο ακριβών στοιχείων για τους στόχους σε άλλα φίλια άρματα, προς αποτελεσματική και άμεση αντιμετώπιση. Στο εσωτερικό του Merkava Mk4 Barak θα δεσπόζουν υπολογιστές με οθόνες αφής και θα χρησιμοποιείται εγχώριο λογισμικό. Το Barak, που ο Ισραηλινός Στρατός παρομοιάζει σαν το δικό του «Adir», θα αρχίσει τις δοκιμές αξιολόγησης το 2020. Κορυφαίο άρμα μάχης θεωρείται προς το παρόν το Merkava Mk4M Windbreaker, που φέρει το APS Trophy και έχει ικανότητα εκτόξευσης του Κ/Β Lahat. Το Trophy παρέχει προστασία έναντι εχθρικών αντιαρματικών όπλων σε ζώνη τόξου 360ο και τα εξουδετερώνει αποκλειστικά εάν πρόκειται να πλήξουν το άρμα. Μετά την ολοκλήρωση των παραδόσεων όλων των Merkava Mk4, το αρματικό δυναμικό της χώρας θα περιλαμβάνει 780 Merkava Mk3 και 680 Merkava Mk4. Για την καλύτερη αξιοποίηση των οχημάτων το Ισραήλ θα αρχίσει δοκιμές προηγμένων μπαταριών λιθίου προδιαγραφών ΝΑΤΟ, που θα διατηρούν υψηλή απόδοση για 12 ώρες χωρίς επαναφόρτιση. Με τις νέες μπαταρίες τα άρματα μάχης δεν θα είναι αναγκασμένα να έχουν πάντα σε λειτουργία τον κινητήρα τους παραμένοντας περισσότερο αθέατα στον αντίπαλο.

Στρατός Ξηράς Άρματα μάχης: 480 Merkava Mk IV (120mm), 780 Merkava Mk III (120mm) | Σε αποθήκευση 450 Merkava Mk II (105mm) Τεθωρακισμένα οχήματα: [ΒΤΟΜΠ] >167 Namer, 215 Acharit, 400 Nagmachon/Nakpadon [ΤΟΜΠ] >5.500 M113, 300 Ze’ev Συστήματα ειδικών ρόλων: [Μηχανικού] Puma, Namer [Γεφυροφόρα] M60 AVLB [Περισυλλογής] M88 [Μεταφοράς φορτίου] M548 [UGV] Guardium, Viper, Bobcat ΠΕΠ: ~EXTRA, 63 M270 (12x227mm), 50 LAR-160 (16x160mm), 58 BM-21 (40x122mm) Α/Κ πυροβόλα: 36 M110 (203mm), 70 M107 (175mm), 600 M109 (155mm), 120 L-33/M-50 (155mm) Ρ/Κ πυροβόλα: 50 M-68/M-71 (155mm), 40 M-46 (155mm), 100 M46 (130mm), 5 D-30 (122mm) Ραντάρ πυροβολικού: TPQ-37, TPQ-48, PPS-15, EL/M-2112, EL/M2084, Shilem ΜΕΑ: Hermes 450/900 [Mini-ΜΕΑ] >20 Skylark LE/Skylark II, GhostMini, Spylite [Φονικά ΜΕΑ] Hero Αερόστατα επιτήρησης: Skystar 330 Όλμοι: 650 (120mm), 1.350 (81mm) [ΤΟΜΟ] >300 Μ1064 (120mm) Α/Τ όπλα: MAPATS, TOW, SPIKE MR/LR/ER/NLOS, Nimrod, M-47 Dragon, Matador [Οχήματα A/T βλημάτων] ~40 Pereh, M113 SPIKE NLOS, Μ113 MAPATS/TOW, ~Stormer Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Σημείου] 50 Chaparral, 20 M163 Machbet [Φορητά Α/Α βλήματα] FIM-92A Ο Ισραηλινός Στρατός εξετάζει τη μετατροπή του ΒΤΟΜΠ Namer σε ΒΤΟΜΑ, με την εγκατάσταση πύργου και κύριου πυροβόλου των 30mm. Δοκιμές με μη επανδρωμένο πύργο που φέρει πυροβόλο Orbital Mk.44, τον ίδιο που έχει εγκατασταθεί στο Eitan, εκτελεί όχημα δοκιμών. Σε χρήση υπάρχουν τουλάχιστον 167 Namer για λογαριασμό του πεζικού και του μηχανικού. Τα πρώτα Eitan θα ενταχθούν σύντομα σε υπηρεσία. Το όχημα παρουσιάστηκε το καλοκαίρι του 2016 και προορί-

ζεται να αντικαταστήσει, μαζί με το Namer, σταδιακά το ΤΟΜΠ M113. Το Eitan θα φέρει εγκατεστημένο το APS Trophy, θα είναι ικανό να εξοπλιστεί με πυροβόλο των 30mm ή 40mm και θα μεταφέρει έως 12 στρατιώτες. Για την χρηματοδότηση με αμερικανικά κονδύλια εξετάζεται η δημιουργία γραμμής παραγωγής του οχήματος στις ΗΠΑ. Στο πλαίσιο βελτίωσης των χαρακτηριστικών του οχήματος, το δεύτερο πρωτότυπο του προγράμματος φέρει νέο κινητήρα ισχύος 750hp, αυξημένο 2017/18 - 11

επίπεδο προστασίας και τροποποιημένα μηχανικά μέρη. Ύστερα από την παράδοση των 100 συγκροτημάτων ισχύος για τον εκσυγχρονισμό ισάριθμων ΒΤΟΜΠ Achzarit, είναι σε εξέλιξη η απόκτηση επιπρόσθετων κινητήρων και συστημάτων μετάδοσης συνολικής αξίας $10,5 εκατ. για τον εκσυγχρονισμό περισσότερων οχημάτων του τύπου. Για την εξυπηρέτηση των αρμάτων μάχης και των ΒΤΟΜΠ έχει δρομολογηθεί πρόγραμμα προμήθειας 90 αρματοφορέων νέας γενιάς. Το υπουργείο άμυνας του Ισραήλ ενέκρινε την εισαγωγή σε υπηρεσία σημαντικού αριθμού όπλων εδάφους-εδάφους εκτεταμένης ακτίνας EXTRA (εμβέλεια 93 μίλια) και Predator Hawk (εμβέλεια 185 μίλια). Σε πρώτη φάση θα αποκτηθούν τα EXTRA. Σύμφωνα με το «SIPRI», έχουν παραδοθεί 500 κατευθυνόμενες ρουκέτες GMLRS από τις ΗΠΑ για χρήση από ΠΕΠ MLRS. Κατά την ίδια πηγή, το συνολικό πακέτο αγοράς περιλαμβάνει 1.000 GMLRS. Το μέγιστο βεληνεκές του όπλου ανέρχεται σε 84km. Κατά το «IISS», ο Ισραηλινός Στρατός χρησιμοποιεί ΜΕΑ Hermes 900. Το σύστημα αποκτήθηκε αρχικά για την κάλυψη των απαιτήσεων της Ισραηλινής Αεροπορίας. Η διακλαδική χρήση του ΜΕΑ δεν πρέπει πάντως να προκαλεί έκπληξη, αφού υπάρχει ήδη το παράδειγμα του Hermes 450.

12 - Ι∆ΒΑΜ

Ύστερα από περιστατικά ασφαλείας υπήρξε προσωρινή καθήλωση των ΜΕΑ Skylark. Το Ισραήλ θα προμηθευτεί το Κ/Β Spike LR2. Το όπλο έχει εμβέλεια 5,5km από επίγειο εκτοξευτή και 10km όταν χρησιμοποιείται από ελικόπτερο. Σε φάση μαζικής παραγωγής βρίσκεται, ακόμη, μία νεότερη έκδοση του Α/Τ όπλου MATADOR, με κύριο χαρακτηριστικό το μειωμένο βάρος συγκριτικά με τις προηγούμενες εκδόσεις. Το Ισραήλ έχει αιτηθεί επιπλέον 43 ΤΟΜΟ M1064A3 από τα αμερικανικά πλεονάσματα, αυξάνοντας το διαθέσιμο αριθμό των οχημάτων του τύπου που διατηρεί σε χρήση. Τα περισσότερα M1064A3 αποκτήθηκαν τα τελευταία έτη. Σε ισραηλινή υπηρεσία είναι γνωστότερα ως «Keshet» και φέρουν τον όλμο Cardom των 120mm. Τα Keshet έχουν αναβαθμισμένο ΣΕΠ, που μειώνει το CEP των βλημάτων σε λιγότερο από 33m και αυξάνει το δραστικό βεληνεκές σε παραπάνω από 7km. Μαζί αυξάνεται η ταχυβολία. Για την καλύτερη αξιοποίηση των Keshet έχει αναπτυχθεί η συλλογή LG2MK, που χρησιμοποιεί καθοδήγηση laser. Επιπλέον υπάρχει η συλλογή GMM, η οποία έχει επιλεγεί για χρήση από το πεζικό. Για την καθοδήγηση της GMM χρησιμοποιείται GPS ή δέσμη laser. Η GMM υπόσχεται άμεση εξουδετέρωση του στόχου και περιορισμό παρά-

πλευρων απωλειών. Τέτοιες συλλογές, που χαρακτηρίζονται από μεγάλη ακρίβεια, επιτρέπουν την παροχή πυρών υποστήριξης πολύ πλησιέστερα στα φίλια τμήματα από ότι πριν τα συμβατικά βλήματα. Αυτό βέβαια δεν εκμηδενίζει την χρήση μη κατευθυνόμενων όπλων, τα οποία παραμένουν χρήσιμα για άλλες αποστολές. Σε υπηρεσία είναι επίσης ο αυτοματοποιημένος όλμος Hanit των 120mm. Το όπλο εμφανίζεται να έχει χρησιμοποιηθεί στη Λωρίδα της Γάζας. Ο Ισραηλινός Στρατός αναμένει την παραλαβή 2.230 συλλογών στόχευσης SMASH. Η συλλογή προσαρμόζεται στο όπλο του στρατιώτη και βελτιώνει την αποτελεσματικότητα και ακρίβεια των βολών. Άλλη μία καινοτόμα προσθήκη θα μπορούσε να είναι η υιοθέτηση αισθητήρα-πομπού που προσαρμόζεται στο κράνος και ξεχωρίζει τον φίλιο από τον αντίπαλο στρατιώτη από απόσταση έως 18km! Το 2019 θα διανεμηθεί από το επίπεδο διμοιρίτη και πάνω η συλλογή «Shaked Lehima», η οποία περιλαμβάνει κινητό τηλέφωνο Android, ψηφιακό ρολόι, φορτιστή 48-ωρών και σύστημα επικοινωνίας. Μειώνεται ο αριθμός των νεοσυλλέκτων που δηλώνουν ότι επιθυμούν να υπηρετήσουν στο πεζικό. Σήμερα αυτό ανέρχεται σε 50% από 66% το 2013. Τέλος, κονδύλι $24 εκατ. θα διατεθεί τα επόμενα

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

δύο έτη για την καταπολέμηση των κλοπών στρατιωτικού φορητού οπλισμού. Το πρόβλημα έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, καθώς έχουν συμβεί 100 περιστατικά κλοπών όπλων σε στρατόπεδα τα δύο τελευταία χρόνια. Ναυτικές Δυνάμεις Τελματωμένη είναι ακόμη η υπόθεση αγοράς των τριών υποβρυχίων Super Dolphin λόγω της δικαστικής έρευνας, που βρίσκεται σε εξέλιξη, για τυχόν δωροδοκία υψηλόβαθμων Ισραηλινών αξιωματούχων από τη γερμανική πλευρά. Το Ισραηλινό Ναυτικό θεωρεί πάντως ότι η σύμβαση θα πρέπει να υπογραφεί μέχρι το 2020, ώστε να γίνει εφικτή η παράδοση του πρώτου υποβρυχίου ως το 2030. Επιχείρημα για την άμεση δρομολόγηση της σύμβασης των Super Dolphin αποτελεί η φερόμενη καταπόνηση του κήτους της συμβατικής έκδοσης των Dolphin, σε σχέση με το κήτος εκείνων με την έκδοση AIP. Όπως υποστηρίζεται, τα τρία αρχικά υποβρύχια είναι αναγκασμένα να κάνουν πολύ μεγαλύτερο αριθμό αναδύσεων/καταδύσεων επειδή δεν φέρουν σύστημα AIP, ταλαιπωρώντας περισσότερο τα ίδια τα υποβρύχια. Αυτή την περίοδο είναι σε υπηρεσία πέντε υποβρύχια, εκ των οποίων δύο με σύστημα AIP. Ένα ακόμη υποβρύχιο, το «INS Dakar», βρίσκεται υπό ναυπήγηση στο Κίελο της Γερμανίας. Τα τρία

Ναυτικό Υποβρύχια: 2 Dolphin II (AIP), 3 Dolphin I Κορβέτες: 3 Sa’ar 5 ΤΠΚ: 8 Sa’ar 4.5 Περιπολικά: 5 Shaldag, 3 Stingray, 15 Super Dvora Mk I/II/III MEA: 4 Orbiter [Φονικά ΜΕΑ] Harop USV: Seagull Κ/Β & τορπίλες: [Ε-Ε] RGM-84C, UGM-84C, Gabriel V, SPIKE [ΕΑ] Barak-1/8, C-Dome [SLCM] Popeye Turbo [Τορπίλες] DM2A3/A4, Kaved, Mk.46 Dolphin Ι θα συνεχίσουν να υπηρετούν μέχρι το 2030, όταν θα παρθεί η οριστική απόφαση απόσυρσης ή διάθεσής τους στη διεθνή αγορά. Τα ισραηλινά υποβρύχια ενέταξαν στο οπλοστάσιό τους την τορπίλη «Kaved», ανακοίνωσε στις 19 Ιουνίου 2018 το Ισραηλινό Ναυτικό. Στις 7 Φεβρουαρίου 2018 ξεκίνησε στη Γερμανία η διαδικασία ναυπήγησης της πρώτης κορβέτας Sa’ar 6. Το Ισραήλ θα προμηθευτεί τέσσερα πλοία, που θα πλαισιώσουν τις διαθέσιμες κορβέτες Sa’ar 5. Τα τέσσερα σκάφη πρόκειται να εξοπλιστούν με πυροβόλο 76mm Super Rapid, δύο Typhoon RWS, 16 βλήματα κατά πλοίων, VLS με 32 ή 40 βλήματα Barak-8, σύστημα άμυνας σημείου C-Dome, δύο τορπιλοσωλήνες των 324mm και ραντάρ AESA MF-STAR. Τα σκάφη θα μπορούν να φιλοξενήσουν ελικόπτερο Panther ή Seahawk, ενώ εξετάζεται μελλοντικά η χρήση συστημάτων ΜΕΑ/ΜΕΕ. Ένα από τα κύρια οπλικά συστή-

ματα των Sa’ar 6, το Α/Α σύστημα C-Dome, ανακηρύχθηκε επιχειρησιακό μετά από επιτυχείς δοκιμές του από την κορβέτα Sa’ar 5 «INS Lahav». Θυμίζεται, η «INS Lahav» έχει χρησιμοποιηθεί ακόμη για τις δοκιμές του ραντάρ MF-STAR, του Α/Α πυραύλου Barak-8 και του υπερηχητικού Κ/Β κατά πλοίων Gabriel V. Το Ισραηλινό Ναυτικό έχει παραλάβει την πρώτη εκσυγχρονισμένη ΤΠΚ Sa’ar 4.5. Στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού τοποθετούνται στα οκτώ σκάφη το ραντάρ Alpha - ELM-2258 και νέο σύστημα εξαπόλυσης αντιμέτρων. Στη βασική τους διαμόρφωση οι Sa'ar 4.5 εξοπλίζονται με ένα πυροβόλο των 76mm, ένα CIWS Phalanx, οκτώ Κ/Β Harpoon και Κ/Β Barak-1. Σε ανθυποβρυχιακό ρόλο, το πυροβόλο αντικαθιστάται από σύστημα σόναρ και το οπλοστάσιο εμπλουτίζουν τορπίλες. Σε περσινή φωτογραφία ένα ΤΠΚ Sa’ar 4.5 είχε εμφανισθεί εμπλουτισμένο με κάνιστρα νέων Κ/Β, μάλλον SPIKE NLOS ή Nimrod.

2017/18 - 13

Από τις τρεις κορβέτες Sa’ar 5 μόνο μία εξοπλίζεται με τον Barak-8. (c) Ισραηλινό Ναυτικό

Το SEAGULL USV θεωρείται επιχειρησιακό τα τελευταία δύο χρόνια. Παράλληλα, η ομάδα δυτών «Yaltam» σχεδιάζει την προμήθεια νέων υλικών και την αναβάθμιση του υφιστάμενου εξοπλισμού. Όπως ο Ισραηλινός Στρατός, το Ισραηλινό Ναυτικό θα αποκτήσει κατευθυνόμενες ρουκέτες εδάφους-εδάφους Extra μέγιστης εμβέλειας 150km. Η IAI παρουσίασε, τέλος, τη ναυτική έκδοση του φονικού ΜΕΑ Harop. Αεροπορικές Δυνάμεις Ενάμισι έτος περίπου μετά την παραλαβή των πρώτων μαχητικών F-35I «Adir» η Ισραηλινή Αεροπορία ανακοίνωσε στις 22 Μαΐου 2018 ότι έχει χρησιμο14 - Ι∆ΒΑΜ

ποιήσει τον τύπο δύο φορές σε πολεμικές επιχειρήσεις. Μαζί με την ανακοίνωση δημοσιεύθηκε φωτογραφία ενός F-35I να πετά πάνω από τη Βηρυτό. Δεν έγινε πάντως γνωστό αν η χρήση των F-35I ήταν για να πλήξουν εχθρικούς στόχους ή να υποστηρίξουν επιθέσεις άλλων μαχητικών (F-15, F-16), αν και φωτογραφίες ευρημάτων μερών κατευθυνόμενης βόμβας GBU-39 έχουν οδηγήσει στην υπόθεση ότι ο τύπος χρησιμοποιήθηκε τουλάχιστον μία φορά για να πληγεί στόχος στο αεροδρόμιο του Χαλεπιού στις 29 Απριλίου 2018. Σε υπηρεσία είναι 12 F-35I, με τη μοίρα τους να αποκτά Αρχική Επιχειρησιακή Ικανότητα (Initial Operational Capability –

IOC) στις 6 Δεκεμβρίου 2017. Στις 2 Φεβρουαρίου 2018 ανατέθηκε από το Αμερικανικό Πεντάγωνο στην Lockheed Martin (LM) κατασκευαστικό έργο ύψους $148 εκατ. σχετικά με την ενσωμάτωση στα F35I της αναβαθμισμένης έκδοσης λογισμικού Block 3F+. Στις εργασίες, που θα ολοκληρωθούν μέχρι τον Δεκέμβριο του 2021, περιλαμβάνεται η εγκατάσταση προγράμματος που θα επιτρέπει την αξιοποίηση ατρακτιδίου παρεμβολέα και ισραηλινών όπλων αέροςαέρος / αέρος-εδάφους. Επιπλέον, σε εξέλιξη είναι η κατάρτιση ειδικού συνεργείου τεχνικών στο αεροσκάφος, ώστε οι εργασίες συντήρησης

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

και οι έλεγχοι ασφαλείας να γίνονται μελλοντικά εντός του Ισραήλ. Κατά τη διευθύνουσα σύμβουλο της LM Marillyn Hewson, το αεροσκάφος θα μπορούσε να συνδράμει στην άμεση αναγνώριση και ιεράρχηση των στόχων που απεικονίζουν όπλα της λιβανικής παραστρατιωτικής οργάνωσης Χεσμπολάχ. Για την επέκταση της ακτίνας δράσης του F-35 έχει ολοκληρωθεί η κατάρτιση των χειριστών στον εναέριο ανεφοδιασμό. Τον Ιανουάριο του 2018 εισήλθε σε υπηρεσία μετά από εργασίες 170 ημερών το πρώτο από τα εννέα διθέσια F-15D, που αποκτήθηκαν μεταχειρισμένα το 2016 από τις ΗΠΑ. Τα αεροσκάφη πρόκειται να αντικαταστήσουν πέντε F-15A. Πριν την έναρξη επιχειρησιακής αξιοποίησης τα F-15D περνούν από πρόγραμμα δομικού εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης που τα μετατρέπει σε μαχητικά πολλαπλού ρόλου «Improved Baz». Σε περίπτωση που το 2019 επιλεγεί η προμήθεια 25 F-15I Advanced, θα επιδιωχθεί η αναβάθμιση των 25 F-15I στο ίδιο τεχνολογικό επίπεδο. Το κόστος μιας τέτοιας προμήθειας θα μπορούσε να ανέλθει στα $4 δις και η χρηματοδότησή της να συμβεί με πόρους από την αμερικανική αμυντική βοήθεια. Στις 10 Φεβρουαρίου 2018 συνετρίβη μαχητικό F-16I μετά από επιδρομή στη Συρία. Σε υπηρεσία είναι τώρα 97 F-

16I και 127 F-16C/D, ο αριθμός των οποίων προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω, μετά την επιτυχημένη προώθηση πώλησης 12 μαχητικών F-16C/D Block 30 στην Κροατία. Στην τελευταία θα μεταβιβαστούν 10 –C και δύο –D με αφετηρία το 2020. Το σύνολο των F16C/D Block 30/40 έχει αναβαθμιστεί από το 2014 σε «Barak 2020», με σκοπό τη βελτίωση των επιδόσεών τους, μεταξύ άλλων, χάρη στη δυνατότητα μεταφοράς νέων όπλων. Τα «Barak 2020» πιστοποιήθηκαν, για παράδειγμα, την εγχώρια συλλογή ακριβείας SPICE 1000 πριν από τα F-15 και τα F-16I. Η SPICE 1000 προσαρμόζεται σε βόμβα Mk83 των 1.000lb πετυχαίνοντας μέγιστη εμβέλεια 100km. Πρόσφατα, ωστόσο, ολοκληρώθηκε η πιστοποίηση της SPICE 1000 και στην πρώτη μοίρα F16I. Για την επιτυχή καταστροφή επίγειων στόχων αναπτύσσεται το υπερηχητικό κατευθυνόμενο όπλο Rampage, με βεληνεκές μεγαλύτερο των 150km και καταγωγή από την κατευθυνόμενη ρουκέτα πυροβολικού EXTRA. Για να γίνονται οι απαραίτητες δοκιμές εξέλιξης αισθητήρων και όπλων, χωρίς την χρήση κάποιου πολύτιμου F-16I, έχει τροποποιηθεί ένα F-16C Block 30 ώστε να μοιάζει σε F-16I. Στο συγκεκριμένο αεροσκάφος έχουν τοποθετηθεί παρόμοια ηλεκτρονικά και συστήματα ελέγχου πτήσης με τα Sufa και, επιπλέον, φέρει Σύμμορ-

φες Δεξαμενές Καυσίμου (CFT). Το Ισραήλ θα αποκτήσει ένα G550 το 2019, αλλά δεν έχει εξακριβωθεί ακόμη αν αυτό θα τροποποιηθεί σε έκδοση ΑΣΕΠΕ ή ΗΠ. Επιπλέον, αναβαθμίζει τα ΜΕΑ Eitan και παραλαμβάνει περισσότερα Eitan TP. Υπενθυμίζεται, το Ισραήλ έχει αποδώσει μεγάλη σημασία στην αύξηση και αναβάθμιση του στόλου των ΜΕΑ, με ένα νέο σύστημα να αποκτάται ή να αναβαθμίζεται καθ’ έτος. Για παράδειγμα, αυξάνεται ο αριθμός των Hermes 900, των οποίων η διαδικασία ανακήρυξης της επιχειρησιακής ικανότητας διήρκεσε περισσότερο από δύο χρόνια. Στα Heron ναυτικής επιτήρησης θα δοκιμαστεί, τέλος, η χρήση ηχοσημαντήρων και αισθητήρα MAD. Τα Eitan TP έχουν αναλάβει μεγάλο μέρος των αποστολών αναγνώρισης που πετούσαν τα αεροσκάφη Beechcraft King Air B-200. Το 2019 θα σταματήσει άλλωστε τη λειτουργία της η 135Sq, που πετά με Β200Τ και RC-12D/K, και τα αεροσκάφη της θα διατεθούν στην 100Sq. Τέλος, το 2019 θα ανακοινωθεί ένα εκ των B767 και KC-46 ως αντικαταστάτης των αεροσκαφών εναέριου ανεφοδιασμού B707. Στις 8 Αυγούστου 2017 κατέπεσε επιθετικό ελικόπτερο AH64A σκοτώνοντας ένα μέλος του πληρώματος και τραυματίζοντας το δεύτερο. Ύστερα από το δυστύχημα δόθηκε εντολή 2017/18 - 15

Το Ισραήλ προσανατολίζεται στην απόκτηση επιπλέον 25 μαχητικών F-15I Advanced. (c) Ισραηλινή Αεροπορία

καθήλωσης των Apache. Κατά την αρχική έρευνα η πτώση δεν σχετίζεται με το περιστατικό ρωγμής σε τμήμα του ουραίου στροφείου AH-64D που ανακαλύφθηκε ορισμένο χρονικό διάστημα πριν την απώλεια του AH-64A. Σύμφωνα με το πόρισμα που ακολούθησε το περιστατικό, βρέθηκαν ρωγμές μόνο σε ένα Apache και αυτές οφείλονταν σε κατασκευαστική αστοχία. Το πρόβλημα δεν έγινε έγκαιρα αντιληπτό, διότι το στροφείο είχε ενισχυθεί με στοιχεία αλουμινίου για λόγους προστασίας. Τα ελικόπτερα επανήλθαν στις πτήσεις στις 22 Οκτωβρίου 2017. Στα ισραηλινά επιθετικά ελικόπτερα AH-64 πιστοποιείται το Κ/Β SPIKE NLOS, χάρη στο οποίο τα ελικόπτερα αποκτούν ικανότητα LOBL (Lock-on Before Launch), ικανότητα απομακρυσμένου ελέγχου του όπλου και ικανότητα επιλογής αλλαγής στόχου ενώ το βλήμα κατευθύνεται προς τον αρχικά προγραμματισμένο. Το SPIKE NLOS μπορεί επίσης να λάβει δεδομένα από άλλες πλατφόρμες πέρα από το ελικόπτερο-φορέα. Η πιστοποίηση του SPIKE εξετάζεται να συμβεί επιπλέον στα υπό προμήθεια ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα SH-60F. Τα SH-60F αποκτούνται για την αντικατάσταση των Panther και θα αναβαθμιστούν με εγχώρια συστήματα μέχρι το 2021. Η Ισραηλινή Αερο16 - Ι∆ΒΑΜ

πορία δοκιμάζει και σκοπεύει να εγκαταστήσει στα ελικόπτερά της το σύστημα αποφυγής προσκρούσεων Mobileye. Τα μισά μεταφορικά αεροσκάφη C-130E/H έχουν ολοκληρώσει τις εργασίες εκσυγχρονισμού. Τα υπόλοιπα C-130E/H θα έχουν παραδοθεί μέχρι και το 2019. Η Ισραηλινή Αεροπορία ξεκίνησε ήδη, πάντως, την επιχειρησιακή χρήση των πρώτων εκσυγχρονισμένων αεροσκαφών C-130HI. Το αρχικό αεροσκάφος ολοκλήρωσε τον εκσυγχρονισμό του το 2016 και ακολούθησε ένας χρόνος δοκιμών και αξιολογήσεων. Το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού υπογράφθηκε το 2012, με σκοπό την επέκταση του χρόνου χρήσης των αεροσκαφών για ακόμη 15 με 20 έτη. Οι εργασίες, που εκτελούν οι εταιρείες Elbit και IAI, αφορούν την τοποθέτηση βελτιωμένων ηλεκτρονικών συστημάτων και την εκτέλεση δομικού εκσυγχρονισμού. Επιπλέον, εμπλουτίζεται το πρόγραμμα αυτοπροστασίας και εγκαθίσταται εξοπλισμός για τη διεκπεραίωση Ειδικών Επιχειρήσεων. Τα μεταφορικά ελικόπτερα Blackhawk θα λάβουν νέο ηλεκτρονικό εξοπλισμό, βελτιωμένο σύστημα αυτοπροστασίας και λογισμικό αυτόματης αιώρησης. Για την αντικατάσταση των CH-53 θεωρείται φαβορί το CH-47F. Ελικόπτερο CH-53 μετέφερε σε νοσοκομείο το πλή-

ρωμα του F-16I που κατέρριψε Αεροπορία η Συρία στις 10 Φεβρουαρίου 2018, ενώ η Ισραηλινή Αερο- Μαχητικά αεροσκάφη: 12 F-35I, 27 F-15A/B, 32+8 F-15C/D, 25 F-15I, πορία αποκάλυψε πρόσφατα 127 F-16C/D, 97 F-16I την ύπαρξη προσθαφαιρούμε- AEW&C: 1 B-707 Phalcon, 2 G550 Eitan νου εξοπλισμού Ηλεκτρονικού ELINT: 1 EC-707, 3 G550 Shavit Πολέμου σε ελικόπτερο του ISR: 6 RC-12D, 25 King Air 200 τύπου.

MEA: >11 Heron/Shoval/TP, Hunter, Hermes 450, >3 Hermes 900, >48 Τα τρία εγχώρια αντιπυραυ- Searcher MkII (σε αποθήκευση), Aerostar [Φονικά ΜΕΑ] Harpy, Harop λικά συστήματα υπό αμερικα- AAR: 7 B-707, 4 KC-130H νική χρηματοδότηση (Iron Εκπαιδευτικά αεροσκάφη: 17 G120A, 2 King Air 200, 30 M-346I, 20 Dome, David’s Sling, Arrow-3) T-6A οδεύουν προς το στάδιο πλή- Μεταφορικά αεροσκάφη: 1 B-707, 12 C-130E/H/HI, 3 C-130J, 2 King ρους παραγωγής. Μία νέα μο- Air 200 νάδα Iron Dome Ελικόπτερα: [Επιθετικά ελικόπτερα] 47 AH-64A/D [Λοιπά ελικόσυγκροτήθηκε στο Βόρειο Ισ- πτερα] 18 OH-58, 1 Bell 206, 23 CH-53, 48 S-70/UH-60A ραήλ για την προστασία των ΒΔ Ελικόπτερα ναυτικής συνεργασίας: 5 AS565 ακτών, ενώ ένα σύστημα του Όπλα Α-Α: [BVR] AIM-120B/C, Derby, AIM-7E/F/M [WVR] Python τύπου διατέθηκε προσωρινά III/IV/V, AIM-9J/L/S/X στις ΗΠΑ για αξιολόγηση από Όπλα Α-Ε: [Κ/Β] Popeye, Delilah, AGM-62/65, AGM-114C/F/K/L, τον Αμερικανικό Στρατό. Πα- SPIKE NLOS [Συλλογές βομβών] SPICE 1000/2000, GBUράλληλα, έχει ξεκινήσει το αρ- 8/15/24/28/31/39, Opher, Lizard, Griffin χικό στάδιο εργασιών για την Ατρακτίδια αεροσκαφών: [Στοχοποίησης] >20 Litening, >60 LANανάπτυξη ενός νέου εξελιγμέ- TIRN, 30 Sharpshooter, ELM-20600 RTP [Ναυτιλίας] >50 LANTIRN, νου τύπου του αντιπυραυλικού 33 Pathfinder [Ζεύξης δεδομένων] AN/AXQ-14, AN/ASW-55 [Αναγνώσυστήματος Arrow. Στις πρό- ρισης] Ophir, Reccelite, ELM-2060P [ΗΠ] EL/L-8222, 40 AN/ALQ 131, σφατες στρατιωτικές επιχειρή- ~ALQ-119 σεις στη Γάζα το Iron Dome Συστήματα βλημάτων εδάφους–αέρος: [Μακράς ακτίνας] 3 εξουδετέρωσε για πρώτη φορά Arrow/Arrow 2, 1 Arrow 3, 1 David’s Sling, 6 Patriot, >11 Iron Dome παλαιστινιακά βλήματα [Μέσης ακτίνας] ~10 I-Hawk [Σημείου] 105 M163 Machbet (20mm) όλμων. Στις 10 Μαΐου 2018 Α/Α πυροβόλα: [A/K πυροβόλα] 60 ZSU-23-4 (4x23mm) [Ρ/Κ πυροπροηγήθηκε η πρώτη αναχαί- βόλα] 150 ZU-23 (23mm), 455 M167 (20mm) / M-1939 (37mm) / TCMτιση εχθρικών ρουκετών από 20, 150 L/70 (40mm) το ίδιο σύστημα στο Βόρειο Ισραήλ. Στρατηγικά Όπλα & Διάστημα Η Xsight Systems θα προμηθεύσει νέο σύστημα εντοπι- Πυρηνικές Κεφαλές 80 με 290 σμού φερτών υλικών στους Πύραυλοι / Βόμβες 100 Jericho II/III, Popeye Turbo, B61 (;) διαδρόμους των πολεμικών αε- Δορυφόροι [Παρατήρησης] EROS-1B, Ofeq 7/9/10/11, TecSAR-1 [Επιροδρομίων. Το Ισραήλ προωθεί κοινωνιών] 3 Amos ακόμη τις εκτυπώσεις 3D ως μέσο άμεσης υποστήριξης των οπλικών του συστημάτων. Ισραηλινή Αεροπορία θα απο- πτωση συστημάτων LORA μέΌπως ο Ισραηλινός Στρατός κτήσει συστήματα βαλλιστικών γιστης εμβέλειας 400km. και το Ισραηλινό Ναυτικό, η πυραύλων, στη δική της περί2017/18 - 17

|| ΛΙΒΑΝΟΣ

Ο συνδυασμός M198/Copperhead υπήρξε καταλυτικός στις επιχειρήσεις κατά των Ισλαμιστών το 2017. (c) Λιβανικός Στρατός

Εισαγωγή Οι στρατιωτικές δυνάμεις του Λιβάνου αποτελούνται από το στρατό ξηράς, το ναυτικό και την αεροπορία. Ο Λιβανικός Στρατός περιλαμβάνει 334 ενεργά άρματα μάχης, 1.416 ΤΟΜΑ / ΤΟΜΠ και 336 συστήματα πυροβολικού. Το Λιβανικό Ναυτικό διατηρεί σε υπηρεσία δύο πλοία αποβάσεων. Η Λιβανική Αεροπορία διαθέτει εννέα εξοπλισμένα αεροσκάφη και τρία εκπαιδευτικά. Η οροφή ενεργού προσωπικού ανερχόταν το 2017 σε 60.000 άτομα. Η απόκτηση οπλικών συστημάτων στηρίζεται αποκλειστικά στη βοήθεια άλλων χωρών, κυρίως των ΗΠΑ και αραβικών χωρών. Στις 7 Απριλίου 2018 τα ΗΑΕ υποσχέθηκαν να χορηγήσουν $100 εκατ. για την ενίσχυση της άμυνας του Λιβάνου. Οι Γαλλία και Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) έχουν ανακοινώσει τη διάθεση €400 εκατ. και €50 εκατ. αντίστοιχα, ενώ η Ρωσία είναι πρόθυμη να διαθέσει πιστωτική γραμμή $1 δις.

18 - Ι∆ΒΑΜ

Στις 25 Ιουνίου 2018 ο Λίβανος παρέλαβε παρτίδα αμυντικής βοήθειας από τις Γαλλία και Κύπρο. Στο μέτωπο των στρατιωτικών επιχειρήσεων η χώρα πέτυχε να εκδιώξει από το έδαφός της τους Ισλαμιστές μαχητές, μετά τη νίκη του Λιβανικού Στρατού στο πεδίο της μάχης.

Χερσαίες Δυνάμεις Στις 14 Αυγούστου 2017 έφθασαν στο λιμάνι της Βηρυτού τα πρώτα οκτώ από συνολικά 32 ΤΟΜΑ M2A2 Bradley. Δύο επιπλέον παρτίδες των οκτώ Bradley ακολούθησαν στις 3 Φεβρουαρίου και 17 Ιουνίου 2018. Τα οχήματα προήλθαν από τα αμερικανικά πλεονάσματα. Το M2A2 εξοπλίζει κύριο πυροβόλο των 25mm και ζεύγος Κ/Β TOW, έχει πλήρωμα τριών ατόμων και μεταφορική ικανότητα έξι στρατιωτών. Αν και η γαλλική κυβέρνηση επιδιώκει τη σύναψη μιας νέας σύμβασης πώλησης οπλικών συστημάτων, στα οποία περιλαμβάνεται η με-

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

ταβίβαση 100 Κ/Β HOT, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να αποτελούν την κύρια πηγή ενίσχυσης του Λιβάνου. Μαζί με τα Bradley αποκτήθηκαν 10 οχήματα μεταφοράς πυρομαχικών M992, ενώ επιδιώκεται η μεταβίβαση 24+50 Α/Κ πυροβόλων M109Α5. Σήμερα σε υπηρεσία είναι μόλις 12 αυτοκινούμενα πυροβόλα M109Α2, που προήλθαν από την Ιορδανία το 2015. Τόσο τα 12 Μ109 όσο τα 218 Ρ/Κ πυροβόλα M198 μπορούν να χρησιμοποιήσουν το κατευθυνόμενο πυρομαχικό πυροβολικού Copperhead (εμβέλειας 18km) που υπάρχει στο λιβανικό οπλοστάσιο. Η χρήση του όπλου επιβεβαιώθηκε στα πλήγματα ακριβείας εχθρικών τοποθεσιών κατά τις επιχειρήσεις έναντι Τζιχαντιστών το 2017. Στις αρχές Νοεμβρίου υπήρξε παράδοση όλμων των 60mm. Υπό παραγγελία είναι αμερικανικοί όλμοι των 120mm. Από τη Ρωσία εξετάζεται η απόκτηση Α/Τ όπλων Kornet-E και αρμάτων μάχης T-72. Ναυτικές Δυνάμεις Στις προθέσεις της λιβανικής κυβέρνησης είναι η ενίσχυση του πολεμικού ναυτικού. Στο πλαίσιο του εξοπλιστικού πακέτου DONAS υπήρχε πρόβλεψη για την απόκτηση τριών ΤΠΚ FS56. Μετά την παύση της σαουδο-αραβικής χρηματοδότησης τα σκάφη θα καταλήξουν έναντι €250 εκατ. στη Σαουδική Αραβία. Αεροπορικές Δυνάμεις Στις 31 Οκτωβρίου 2017 εισήλθαν επίσημα σε υπηρεσία τα δύο πρώτα εξοπλισμένα αεροσκάφη A-29B Super Tucano. Τα υπόλοιπα τέσσερα αεροσκάφη μεταβιβάστηκαν τον Μάιο. Στόχος είναι ο αριθμός τους μελλοντικά να διπλασιαστεί. Μαζί με τα A-29B μεταβιβάστηκαν 2.000 κατευθυνόμενες ρουκέτες APKWS. Η Λιβανική Αεροπορία θα ενισχυθεί, τέλος, με έξι εξοπλισμένα ελικόπτερα MD-530G και ισάριθμα συστήματα ΜΕΑ ScanEagle. Η παράδοση των τελευταίων θα γίνει μέχρι το 2020. Όπως τα A-29, τα MD-530G θα μπορούσαν να αυξηθούν σε 12 στο μέλλον.

Στρατός Ξηράς Άρματα μάχης: 92 M48A1/A5 (105mm), 10 M60A3 (105mm), 185 T-54 (100mm), 47 T-55 (100mm) Τεθωρακισμένα οχήματα: [ΤΟΜΑ] 24 M2A2 (25mm), 22 AIFV-BC25 (25mm), [ΤΟΜΠ] 1.274 M113A1/A2, 86 VAB VCT, 10 VBTP-MR, 5 MPVVTTM Συστήματα ειδικών ρόλων: [Περισυλλογής] 25 M578, ~M88 [Ανεφοδιασμού ΠΒ] M992 [Διάσπασης Ναρκοπεδίων] Bozena, Minecat 230 ΠΕΠ: 11 BM-21 (40x122mm) Α/Κ πυροβόλα: 12 M109 (155mm) Ρ/Κ πυροβόλα: 18 M114A1 (155mm), 218 M198 (155mm), 14 Model-50 (155mm), 15 M-46 (130mm), 26 M-30 (122mm), 9 D-30 (122mm), 13 M101A1 (105mm) Όλμοι: 29 Brandt (120mm), 112 (82mm), 134 (81mm), 25 M252 (81mm) Α/Τ Όπλα: >16 Milan, TOW, 113 M40A1, 8 M-69 (90mm), 11 M-50 (73mm), 1.000 AT4 (84mm), 227 M72A1 (66mm) [Οχήματα A/T βλημάτων] 15 VAB Mephisto, M113 / TOW, HMMWV / TOW Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Φορητά Α/Α βλήματα] SA-7A/B A/A Πυροβόλα: [Α/Κ πυροβόλα] ~2 ZSU-23-4 (4x23mm) [Ρ/Κ πυροβόλα] 20 (20mm), 57 ZU-23-2 (2x23mm) Ναυτικό Σκάφη Αποβάσεων 2 Edic Αεροπορία Εξοπλισμένα αεροσκάφη: 6 A-29 Super Tucano, 3 AC-208 MEA: 8 Mohajer 4, 12 RQ-11, 4 Scan Eagle, 2 BuckEye Arrow Εκπαιδευτικά αεροσκάφη: 3 Bulldog Ελικόπτερα: 1 AW139, 7 SA342L, 11 AS330 / IAR330, 27 UH-1H, 3 S-61, 4 R-44 Όπλα Α-Ε: [Κ/Β] AGM-114, 140 HOT, APKWS 2017/18 - 19

|| ΣΥΡΙΑ

Άρμα μάχης T-72AV TURMS-T του Συριακού Στρατού. (c) Υπουργείο άμυνας Συρίας

Εισαγωγή Οι στρατιωτικές δυνάμεις της Συρίας αποτελούνται από το στρατό ξηράς, το ναυτικό και την αεροπορία. Η οροφή ενεργού προσωπικού υπολογιζόταν το 2017 σε 142.500 άτομα. Εκτιμήσεις για το οπλοστάσιο της χώρας είναι ιδιαίτερα δύσκολο να υπάρξουν. Τους τελευταίους 12 μήνες ο Συριακός Στρατός πέτυχε την εκκαθάριση των εχθρικών θυλάκων στις περιοχές της Ανατολικής Γούτα και των προαστίων της Δαμασκού, συρρίκνωσε τις θέσεις των «Αντικαθεστωτικών» στη γραμμή εκεχειρίας στο Γκολάν και τα σύνορα με την Ιορδανία, ενώ έλυσε με ρωσική αρωγή την πολυετή πολιορκία της Deir al-Zour από το ISIS. Η τελευταία ήταν υπό πολιορκία για τρία χρόνια, με τους 100.000 κάτοικους και την φρουρά των 5.000 στρατιωτών να ανεφοδιάζονται μέσω του αεροδρομίου ή ρίψεις μεταφορικών αεροσκαφών. Στον αντίποδα, σημαντικές ζημίες έχουν προκαλέσει σε αεροδρόμια, Α/Α θέσεις και χώρους παραγωγής / αποθήκευσης πυραύλων συχνές ισραηλινές επιδρομές, με αφορμή την παρουσία ιρανικών στρατιωτικών δυνάμεων πλησίον του Ισραήλ. Στις 10 Φεβρουαρίου 2018 η επίγεια αεράμυνα κατέρριψε ισραηλινό F-16I. Στη Συρία θεωρεί20 - Ι∆ΒΑΜ

ται ότι πολεμούν για λογαριασμό του κυβερνητικού μπλοκ τουλάχιστον 3.000 μισθοφόροι ρωσικής καταγωγής.

Χερσαίες Δυνάμεις Από την έναρξη του Πολέμου ο Συριακός Στρατός έχει απολέσει σημαντικό αριθμό στρατιωτικών οχημάτων, κυρίως τεθωρακισμένων, λόγω της εντατικής χρήσης αντιαρματικών όπλων από τους «Αντικαθεστωτικούς». Σύμφωνα με την ιστοσελίδα «Bellingcat» οι απώλειες φθάνουν τα 590 άρματα μάχης, 104 ΤΟΜΑ, 37 αυτοκινούμενα Α/Α πυροβόλα (SPAAG) και 20 Α/Α πυροβόλα. Άλλοι στόχοι των «Αντικαθεστωτικών» είναι πυροβόλα διαφόρων διαμετρημάτων, Α/Τ συστήματα, οχήματα άλλων κατηγοριών και θέσεις πολυβόλων. Οι απώλειες σε άρματα μάχης αναπληρώνονται με την άφιξη μεταχειρισμένων τεθωρακισμένων από τη Ρωσία, κυρίως T-72 και T-62. Επιπλέον, εισάγεται σε υπηρεσία ολοένα μεγαλύτερος αριθμός αρμάτων μάχης T-90/A, πάλι κυρίως από τη Ρωσία. Σύμφωνα με το «Arms Trade» η Ρωσία παρέδωσε στη Συρία 15 άρματα μάχης T-90 το 2015, που προστέθηκαν στα 24 που αποκτήθηκαν την ίδια περίοδο από

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

το Ιράν. Ο αριθμός των ενεργών T-90 μπορεί να φθάνει ή να ξεπερνά τα 77, εφόσον ευσταθούν οι κυβερνητικές διαρροές για πρόσθετη παράδοση «τουλάχιστον ή περίπου 40 T90» το 2017. Υπενθυμίζεται, διεθνή think-tank υπολόγιζαν ότι η Συρία είχε το 2011 ενεργά 1.600 T-72, 1.000 T62 και 1.100 T-55. Σχετικά με τα T-72 προβλεπόταν πρόγραμμα εκσυγχρονισμού 1.000 αρμάτων του τύπου σε επίπεδο T-72M1M, η υλοποίηση του οποίου θεωρείται ότι δεν συνέβη ποτέ ή περιορίστηκε σε 200 οχήματα. Άλλα 122 T-72 ήταν εκσυγχρονισμένα με την τοποθέτηση του ιταλικού ΣΕΠ TURMS-T. Από τον Αύγουστο του 2017 οι κυβερνητικές δυνάμεις ενισχύθηκαν, το πιο πιθανό από τη Ρωσία, με αριθμό ΤΟΜΠ MTLB. Οπτικοακουστικό υλικό παρουσίασε ποσότητά τους να συμμετέχουν στις επιχειρήσεις στα ανατολικά του ποταμού Ευφράτη. Ο εξοπλισμός των συριακών MT-LB αφορά κύριο πολυβόλο των 14,5mm, εκτοξευτή χειροβομβίδων AGS-17 ή δίδυμο πυροβόλο Zu-23-2 των 23mm. Όπως συμβαίνει με τα άρματα μάχης, τις απώλειες σε ΤΟΜΑ επιδιώκουν να καλύψουν οι παραλαβές πρώην ρωσικών BMP-1/2 και BTR-82A. Την εμφάνισή τους σε επιχειρήσεις έχουν κάνει οι εκτοξευτές IRAM Golan 400 και Golan 1000. Ο Golan 1000 έχει επηρεαστεί από το ρωσικό

TOS-1. Ο εκτοξευτής φέρεται σε σκάφος άρματος μάχης T72 και διατηρεί τρεις ρουκέτες των 500mm έτοιμες για βολή.

Στο T-72 βασίζεται επίσης ο τεθωρακισμένος καταστροφέας αρμάτων BMPT, για τον οποίο η Δαμασκός εμφανίζεται πιθα-

Στρατός Ξηράς Άρματα μάχης: ~76 ή 77 T-90/A (125mm), T-72/AV/M1/B/B1/B3/BM (125mm), T-62/M (115mm), T-55A/AM/AMV (100mm) Τεθωρακισμένα οχήματα: [ΤΟΜΑ] BMP-1/1P/2, BTR-82A [ΤΟΜΠ] BTR-50/152/60/70/80, 1 ACV-15 Συστήματα ειδικών ρόλων: [Γεφυροφόρα] MTU-67, MT-55 [Περισυλλογής] BREM-1, T-54/55 [Διάσπασης ναρκοπεδίου] UR-77 [ΗΠ] SPR-1, R-330P ΠΕΠ: Khaibar (302mm), >2 BM-30 (12x300mm), Raad (220mm), BM27 (16x220mm), BM-14 (16x140mm), BM-21 (40x122mm), Type-63 (107mm), Shams, 2 TOS-1A, Golan-400/1000 Α/Κ πυροβόλα: 2S3 (152mm), M-46 (130mm), 2S1 (122mm) Ρ/Κ πυροβόλα: ~S23 (180mm), 1 M198 (155mm), D-20/ML-20 M1937 (152mm), MTSA-B (152mm), M-46 (130mm), D-30 (122mm), M-30 (122mm) MEA: Mohajer, Ababil, Yasir Όλμοι: M-240 (240mm), M-160 (160mm), M-1943 (120mm), 82mm [ΤΟΜΟ] 2S9 (120mm) Α/Τ όπλα: AT-4/5/7/10/13/14, Milan, Red Arrow-73D, RPG-7/22/26/29, RPO-A [Οχήματα A/T βλημάτων] 9P133, 9P148, BMPT-72 Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Φορητά Α/Α βλήματα] SA7/14/16/18/24 A/A πυροβόλα: [Α/Κ πυροβόλα] ZSU-23-4 (4x23mm), ZSU-57-2 (2x57mm), S-60 (57mm) [Ρ/Κ πυροβόλα] ZU-23-2 (2x23mm), M-1939 (37mm), S-60 (57mm), KS-19 (100mm) Βαλλιστικά συστήματα: [Βλημάτων] Scud-B/C, Scud-D, Fateh-110, 18 SS-21A/B [Ρουκετών] Zelzal-2, FROG-7 Ναυτικό Κορβέτες ~2 Petya III ΤΠΚ 16 Osa I/II, 6 Tir II Πλοία Ναρκοπολέμου 1 Sonya, 1 Natya, 5 Yevgenya Πλοία Αποβάσεων 3 Polnochny B Κ/Β & Τορπίλες [Ε-Ε] CSS-N-8, SS-N-2C [E-A] SA-N-5 [Τορπίλες] SAET-60, APR-1 Άμυνα Ακτών [Πυροβόλα] SM-4-1 / Μ46 (130mm) [Κ/Β] 3 SS-C-1B, 3 SS-C-3, 1 C-802, 2 SS-C-5 Ναυτική Αεροπορία 4 Ka-28Α, 6 Mi-14 2017/18 - 21

νός χρήστης ή υποψήφιος αγοραστής. Σύμφωνα με την αραβόφωνη έκδοση του «Russia Today», η Συρία χρησιμοποιεί εκσυγχρονισμένα SPAAG ZSU-23-4. Κάθε σύστημα φέρει τέσσερα πυροβόλα 2Α7 των 23mm. Ο Συριακός Στρατός εμφανίζεται να διαθέτει επίσης βελτιωμένα Α/Τ όπλα Kornet-EM. Σε σύγκριση με το Kornet-E, το Kornet-EM έχει μέγιστη εμβέλεια 10km. Επιπλέον, έχει αποκτηθεί ποσότητα Α/Τ όπλων (π.χ.

TOW, Milan, AT-5, HJ-8) μετά τις νίκες εις βάρος των «Αντικαθεστωτικών». Τέλος, έκθεση του ΟΗΕ παρουσιάζει τη Συρία να έχει διαπραγματευτεί την απόκτηση πολυβόλων Gatling των 7,62mm, πυροβόλων Gatling των 30mm και αυτόματων βομβιδοβόλων των 30mm από τη Βόρεια Κορέα. Ο Συριακός Στρατός υποστηρίζεται ότι επιχειρεί ΜΕΑ αυτοκτονίας ιρανικής προέλευσης.

παρουσία των Ghadir δεν έχει φυσικά επιβεβαιωθεί. Ρωσικό μαχητικό Su-30SM βύθισε σε άσκηση στις 15 Απριλίου 2018 συριακή φρεγάτα Petya III. Η Συρία απέκτησε συνολικά τρεις Petya III από την ΕΣΣΔ, με κύριο ρόλο τον εντοπισμό εχθρικών υποβρυχίων. Το πλοίο που χρησιμοποιήθηκε ως στόχος ήταν θεωρητικά παροπλισμένο προς υποστήριξη των δύο άλλων, αν και υπάρχουν πληροφορίες ότι καμία Petya III δεν είναι πλέον επιχειρησιακή. Όπως αναφέρει σε αφιέρωμά της για το Συριακό Ναυτικό η ιστοσελίδα «South Front», πέρα από τα παλαιότερα γνωστά πυραυλικά συστήματα και Ρ/Κ πυροβόλα, σε ρόλο επάκτιας άμυνας χρησιμοποιούνται ΠΕΠ BM-21PD των 122mm εξοπλισμένοι με ρουκέτες PRS-60 (με εμβέλεια 5km). Για την ασφάλεια των λιμενικών εγκαταστάσεων έχει πιθανότατα παραδοθεί στην ακτοφυλακή ή το ναυτικό Ναυτικές Δυνάμεις Παλαιότερη αναφορά του ισ- αριθμός ΣΑΠ Raptor (ίσως ραηλινού think-tank «INSS» δύο). Διαφορετικά τα σκάφη έκανε λόγο για παρουσία δύο χρησιμοποιούνται από το Ρωυποβρυχίων «τσέπης» ιρανικής σικό Ναυτικό. προέλευσης Ghadir στο Συριακό Ναυτικό. Η αναφορά γί- Αεροπορικές Δυνάμεις νεται σκόπιμα στην παρούσα Όπως αναφέρθηκε στην προέκδοση για να καταδειχθεί η ηγούμενη έκδοση, ένα συμεροληπτική στάση διαφόρων ριακό αεροσκάφος Su-22M-4 οργανισμών στα συριακά θέ- καταρρίφθηκε στις 18 Ιουνίου ματα ώστε να προωθηθούν αν- 2017 από μαχητικό F/A-18E τίστοιχα προγράμματα των του Αμερικανικού Ναυτικού. ισραηλινών ενόπλων δυνά- Το Super Hornet άνηκε στην μεων. Με βάση τα διαθέσιμα VFA-87 «Golden Warriors» και στοιχεία από ανοικτές πηγές, η πετούσε από το αεροπλανο22 - Ι∆ΒΑΜ

φόρο «USS George H. W. Bush». Το περιστατικό συνέβη πλησίον της Tabqah, όπου πολεμούσαν τόσο οι SDF όσο οι κυβερνητικές δυνάμεις κατά του ISIS. Στην ίδια αποστολή συμμετείχαν ακόμη τέσσερα Su-22. Κατά την αμερικανική εκδοχή, το Super Hornet αντιμετώπισε το Su-22M-4 επειδή ήλθε πολύ κοντά ή επιτέθηκε μαχητές των SDF. Το συγκεκριμένο Su-22 έφερε έξι βόμβες OFAB-250. Κατά τη συριακή πλευρά, το αεροσκάφος προοριζόταν να πλήξει θέση του ISIS. Το Fitter επόπτευαν δύο Super Hornet που τελικά προσπάθησαν με ελιγμούς και άφεση θερμοβολίδων να του αλλάξουν κατεύθυνση. Όμως ο Σύρος χειριστής συνέχισε την αποστολή του και άφησε τις βόμβες πλησίον θέσης των SDF. Τότε τα αμερικανικά μαχητικά έλαβαν το «πράσινο» φως να καταρρίψουν το Su-22. Το ένα μαχητικό έριξε έναν AIM-9X από απόσταση 1km, που αστόχησε. Έπειτα χρησιμοποίησε έναν AIM-120D, που οδήγησε στην καταστροφή του συριακού αεροσκάφους. Όπως ανέφερε ο χειριστής του F/A-18E, δεν διέκρινε το αλεξίπτωτο του Σύρου πιλότου, κάτι για το οποίο ενημερώθηκε από τον έτερο Αμερικάνο πιλότο. Ήταν η πρώτη κατάρριψη του Αμερικανικού Ναυτικού από το 1991 και των ΗΠΑ από το 1999. Οι επιθέσεις των κυβερνητικών δυνάμεων κατά των SDF είναι «κόκκινο» πανί για

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

την Ουάσινγκτον. Μία εξήγηση αποτελεί η παρουσία Αμερικανών στρατιωτών μαζί τους. Το καλοκαίρι του 2016, υπενθυμίζεται, είχε συμβεί δυναμική απομάκρυνση συριακών αεροσκαφών από μαχητικά F-22A σε περιοχή που επιχειρούσαν δυνάμεις των SDF. Μετά την πτώση της φήμης ότι στάλθηκαν στη Συρία 10 ιρανικά Su-22M-4 το 2015, μία νεότερη εκδοχή αναφέρει πως τα αεροσκάφη ήταν συνολικά τέσσερα, από τα οποία μόνο δύο παρέμειναν στη Συρία. Κατά τον Ιρανό φωτοδημοσιογράφο Babak Taghvaee, και αυτή η ιστορία είναι αβάσιμη. Αντίθετα, παρά το γεγονός ότι οι κυβερνητικές δυνάμεις έδιναν αγώνα επιβίωσης, ήταν η Συρία εκείνη που απέστειλε αντιπροσωπεία πιλότων στο Ιράν το 2015 για την εκπαίδευση Ιρανών χειριστών στο Su-22! Σημαντική συνεισφορά στο στόλο στρατηγικών μεταφορών των Il-76 προσέφερε στο παρελθόν ιρανικό Il-76. Το αεροσκάφος έχει επιστραφεί στο Ιράν και, όπως παρουσιάζεται, έχει αντικατασταθεί με δύο παρόμοια αεροσκάφη της Ρωσικής Αεροπορίας. Η Συρία διατηρεί σε υπηρεσία τρία Il-76, τα οποία εκτελούν το μεγαλύτερο τμήμα της αερομεταφοράς στρατιωτικού προσωπικού και υλικού. Στις 12 Αυγούστου 2017 δόθηκε στη δημοσιότητα οπτικοακουστικό υλικό ενέργειας αεροκίνησης του Συριακού Στρατού με ελικόπτερα, κάτι σπάνιο κατά τη διάρκεια του Πολέμου. Ο χειριστής του MiG-21 που είχε περισυλλεγεί πέρυσι από τις Tουρκικές Aρχές επέτρεψε στη Συρία. Στις 18 Μαρτίου 2018 απωλέσθη πιθανότατα μαχητικό MiG-29, μειώνοντας το στόλο αεροσκαφών του τύπου σε 29 με 39. Θυμίζεται, μέρος ή το σύνολο των MiG-29B έχει εκσυγχρονισθεί σε MiG-29SM, έχοντας την ικανότητα να φέρουν όπλα εναέριας μάχης R-77, Κ/Β Kh29 και συλλογές ακριβείας KAB-500. Στις 26 Δεκεμβρίου 2017 κατέπεσε εκπαιδευτικό αεροσκάφος L-39ZA και την 1η Δεκεμβρίου 2017 συνετρίβη επιθετικό ελικόπτερο Mi-25. Ιδιαίτερη εντύπωση έχει προκαλέσει η επανεμφάνιση των εκπαιδευτικών αεροσκαφών Flamingo μετά από πολυετή περίοδο απραξίας.

Στις 27 Μαρτίου 2017 αναρτήθηκε βίντεο στο Διαδίκτυο που δείχνει τρία Flamingo να πετούν. Η Συρία παρέλαβε συνολικά 58 Flamingo μεταξύ 1974 και 1977 με σκοπό την κατάρτιση των νεαρών χειριστών. Τέλος, η απουσία των MiG-23BN από τις αεροπορικές επιχειρήσεις έχει καλλιεργήσει την άποψη ότι αυτά είτε δεν είναι αξιόπλοα είτε βρίσκονται σε πρόγραμμα συντήρησης. Τα συριακά MiG-23BN φέρουν ενσωματωμένο σύστημα παρεμβολέα SPS-141. Το επίγειο δίκτυο αεράμυνας έχει πέσει θύμα συχνών ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών, που έχουν συνέπεια τη διαρκή μεταβολή διάταξης. Στις 16 Οκτωβρίου 2017 καταστράφηκε Α/Α σύστημα SA-5 κοντά στη Δαμασκό, για να ακολουθήσει στις 10 Φεβρουαρίου 2018 η εξουδετέρωση δύο επιπλέον SA-5 και ενός SA17. Μετά τη Δυτική επίθεση της 14ης Απριλίου η Ρωσία δήλωσε ότι θα παραδώσει στη Συρία Αεροπορία Μαχητικά αεροσκάφη: [Ενεργά] 29 με 40 MiG-29, 15 με 17 Su-24, 27 με 41 Su-22, 79 με 85 MiG-23, 52 MiG-21 | Σε αποθήκευση ~2 MiG-25/R ΜΕΑ: ~Shahed 129, ~Orlan-10 Εκπαιδευτικά αεροσκάφη: <61 L-39, 35 MBB-223, 6 MFI-17, 2 PA-31 Μεταφορικά αεροσκάφη: 3+2 Il-76 (2 «δανεικά» από τη Ρωσία), 6 An-26, 1 An-24 Ελικόπτερα: [Επιθετικά ελικόπτερα] 4 Mi-24P, 27 Mi-25 [Λοιπά ελικόπτερα] 60 SA.342, 50 Mi-8/17, 13 Mi-2 Όπλα Α-Α: [BVR] AA-12/10/6/7, [WVR] AA-11/8/2 Όπλα Α-Ε: [Κ/Β] AS-7/9/10/11/12/14/17, HOT, AT2a [Συλλογές βομβών] KAB-500/1500 Ατρακτίδια αεροσκαφών: [Στοχοποίησης] Fantasmagoria-B [Ζεύξης δεδομένων] Delta, Metel [Αναγνώρισης] KKR-1 [ΗΠ] SPS-141 Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Μακράς ακτίνας] SA-5 [Μέσης ακτίνας] SA-2/3/11/17 [Βραχείας ακτίνας] SA-3/6/8/19/22 [Σημείου] SA-9/13 [Φορητά Α/Α βλήματα] SA-7/14/16/18/24 Α/Α πυροβόλα: [Α/Κ πυροβόλα] ZSU-23-4 (4x23mm) [Ρ/Κ πυροβόλα] S-60 (57mm), ZU-23-2 (2x23mm) 2017/18 - 23

Α/Α συστήματα S-300, αλλά υπαναχώρησε εκ νέου αυτής της προφορικής δέσμευσης λίγες ημέρες αργότερα. Υποθέτοντας ότι η Συρία δεν επιχειρεί ακόμα ιρανικά Α/Α συστήματα, πιο σύγχρονα Α/Α συστήματα σε υπηρεσία θεωρούνται τα μέσης εμβέλειας SA-17. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα «War Is Boring», το 2017 μεταβιβάστηκαν άλλα πέντε Buk-M1E / SA-17, τέσσερα από τα οποία διατέθηκαν για την Α/Α προστασία της Δαμασκού. Η πληροφορία είναι βέβαια ενδεικτική, αφού δεν είναι εύκολο να διαπιστωθεί με ασφάλεια αν και πιο μοντέλο του συστήματος αφορά η συγκεκριμένη δυνητική παραλαβή. Η Συρία εμφανίζεται επίσης να κατέχει τη νεότερη έκδοση του Pantsir, Pantsir-S2E. Τα συγκεκριμένα συστήματα αναφέρεται ότι επιχειρούν ρωσικά πληρώματα. Ένα συριακό Pantsir-S1E καταστράφηκε από ισραηλινό κατευθυνόμενο όπλο στις 9 Μαΐου 2018. Μετά την εκδίωξη των «Αντικαθεστωτικών» από την Ανατολική Γούτα, ανακτήθηκαν δύο SHORADS SA-8, το ένα από αυτά σε μεγάλο βαθμό κατεστραμμένο. Κατά τη ρωσική διοργάνωση «Army-2017», τέλος, ανακοινώθηκε η διασύνδεση των ρωσικών Α/Α συστημάτων με το συριακό δίκτυο Α/Α άμυνας και επιτήρησης. Βαλλιστικοί Πύραυλοι & Διάστημα Μετά την ανακατάληψη της Ανατολικής Γούτα, ο Συριακός Στρατός ανέκτησε 37 μη κατευθυνόμενες ρουκέτες Zelzan-2. Όπως πάλι επισημάνθηκε από ρωσική αναφορά στη διοργάνωση «Army-2017», η Συρία έχει αποκτήσει τόσο SS21A όσο SS-21B. Με βάση τις περισσότερες βάσεις δεδομένων ήταν παλαιότερα γνωστή η κατοχή μόνο πυραύλων SS-21B. Σε σύγκριση με τα 120km μέγιστης εμβέλειας του SS-21B, το βεληνεκές του SS-21A αγγίζει τα 70km. Ιρανική & Ισραηλινή Ανάμειξη στο Συριακό Πόλεμο Τασσόμενο ανοικτά υπέρ της συριακής κυβέρνησης το Ιράν έχει βοηθήσει τη Συρία στη συγ24 - Ι∆ΒΑΜ

κρότηση πολιτοφυλακής και, όπως το Ισραήλ ισχυρίζεται, έχει αναπτύξει στην χώρα 2.000 Ιρανούς αξιωματικούς και στρατιώτες και 10.000 Ιρακινούς και Αφγανούς Σιίτες ενόπλους. Στη Συρία υπάρχουν ακόμη 8.000 μαχητές της λιβανικής παραστρατιωτικής οργάνωσης Χεσμπολάχ. Το Ιράν έχει μεταφέρει, τέλος, στη Συρία συστήματα ΜΕΑ και Α/Α συστήματα, από τα οποία μερικά εξουδετερώνονται από τις συχνές επιδρομές της Ισραηλινής Αεροπορίας. Σύμφωνα με το Ισραήλ, το Ιράν έχει ενεργή στρατιωτική παρουσία σε πέντε συριακές αεροπορικές βάσεις. Η Ισραηλινή Αεροπορία έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 100 επιδρομές στη Συρία κατά τη διάρκεια του πολέμου, με επιχείρημα να αποτρέψει τη μεταφορά όπλων στην Χεσμπολάχ. Η συχνότητα των επιδρομών έχει πάντως πολλαπλασιαστεί τους τελευταίους 12 μήνες. Ισραηλινά αεροσκάφη βομβάρδισαν αρχικά επίγειους στόχους στην χώρα στις 7 Σεπτεμβρίου και 16 Οκτωβρίου 2017, τη δεύτερη φορά καταστρέφοντας συριακό Α/Α σύστημα μέσης ακτίνας SA-2. Στις 10 Φεβρουαρίου 2018 ισραηλινό επιθετικό ελικόπτερο AH-64 Apache, που πετούσε ο διοικητής της 113sq, κατέρριψε ιρανικό ΜΕΑ Saeghe εντός της ισραηλινής επικράτειας. Το ιρανικό ΜΕΑ αποτελεί αντιγραφή (σε μικρότερη κλίμακα) του αμερικανικού RQ-170 Sentinel. Τα συντρίμμια του ΜΕΑ συνέλεξε μεταφορικό ελικόπτερο UH60 Yanshuf. Για αντίποινα το Ισραήλ εξουδετέρωσε συριακούς και ιρανικούς στόχους, αλλά Α/Α πύραυλος συριακού συστήματος μεγάλης ακτίνας SA-5 κατέρριψε ισραηλινό μαχητικό F16I. Οι δύο χειριστές περισυλλέγησαν σώοι από ισραηλινό CH-53. Ακολούθησε στις 9 Απριλίου η καταστροφή ιρανικών στόχων στη συριακή αεροπορική βάση T-4, μεταξύ αυτών ενός ιρανικού Α/Α συστήματος. Το περιστατικό γεννά την απορία εάν τα ιρανικά Α/Α συστήματα που υπάρχουν στη Συρία είναι διασυνδεδεμένα με τα αντίστοιχα συριακά και ρωσικά. Στις 30 Απριλίου 2018 το Ισραήλ επιτέθηκε σε

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

ιρανικού ενδιαφέροντος στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη Βόρεια Συρία. Η επιχείρηση εμφανίζεται να είχε ως στόχο την καταστροφή 200 Α/Α πυραύλων. Παρόμοια επιδρομή έγινε στις 18 Μαΐου στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Hama, με αναλυτές να εκτιμούν την ύπαρξη στην περιοχή του ιρανικού Α/Α συστήματος Bavar 373. Προηγουμένως, στις 10 Μαΐου 2018, η Ισραηλινή Αεροπορία βομβάρδισε 50 στόχους στη Συρία. Μεταξύ των «θυμάτων» της επίθεσης ήταν ένα συριακό Α/Α σύστημα Pantsir-S1E. Σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο άμυνας, στην επιχείρηση συμμετείχαν 28 αεροσκάφη και χρησιμοποιήθηκαν 70 κατευθυνόμενα όπλα. Οι τελευταίες γνωστές ισραηλινές επιδρομές έγιναν στις 8 και 15 Ιουλίου εναντίον των αεροδρομίων Nayrab και T-4. Ρωσική Ένοπλη Επέμβαση Με αφορμή τη συμπλήρωση δύο χρόνων από την επίσημη έναρξη των ρωσικών στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Συρία, το ρωσικό υπουργείο άμυνας ανέφερε το τελευταίο τρίμηνο του 2017 ότι μεταξύ 2015 και 2017: •Η Ρωσική Αεροπορία πραγματοποίησε 34.000 εξόδους και η Ρωσική Ναυτική Αεροπορία 420.

•Έχουν συμβεί 2.620 μεταφορές εφοδίων με πλοία ή αεροσκάφη και έφθασαν 4.000

είδη στρατιωτικού υλικού και 1,6 εκατ. τόνοι φορτίου στη Συρία.

•Με τον έναν ή άλλο τρόπο στις επιχειρήσεις πήραν μέρος 48.000 άτομα.

•Ειδικές Δυνάμεις χρησιμοποιήθηκαν για τη δολοφονία υψηλόβαθμων «Αντικαθεστωτικών» και την καθοδήγηση αεροπορικών επιδρομών / πυρών πυροβολικού.

•Συνέπεια της ρωσικής δράσης ήταν ο θάνατος 60.318 αντιπάλων μαχητών, 918 υψηλόβαθμων «Αντικαθεστωτικών» και 2.840 μαχητών με ρωσική υπηκοότητα. Επιπλέον καταστράφηκαν 8.000 οχημάτων και 718 υποδομών με όπλα.

•Τα πλοία και υποβρύχια χρησιμοποίησαν 100 Kalibr κατά χερσαίων στόχων.

•Εβδομήντα συστήματα ΜΕΑ έχουν αναπτυχθεί στη Συρία την ίδια στιγμή.

•Επιβεβαιώθηκε η χρήση του τακτικού βαλλιστικού συστήματος Iskander (σ.σ.: κάτι που είχαν αναφέρει Δυτικές ιστοσελίδες). Χρησιμοποιήθηκε επίσης το SS-21B. •Τα Pantsir κατέρριψαν 16 ΜΕΑ και 53 ρουκέτες.

•Στις επιχειρήσεις έγινε χρήση 215 διαφορετικών όπλων.

•Με βάση τη συμφωνία του 2013 καταστράφηκαν 1.300t συριακών χημικών. Σύμφωνα με άλλες αναφορές, η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει τουλάχιστον 200 όπλα μακρού πλήγματος, ενώ το 50% των επιχειρήσεων βομβαρδισμού

έγιναν από αεροσκάφη Su-24 και Su-25. Επιπλέον, τα Su34 έχουν χρησιμοποιήσει κατευθυνόμενα όπλα KAB-500S/KR και Kh-29L. Με τη σειρά τους, τα Su-35S έχουν εξαπολύσει KAB500KR, Kh-29TD και Kh35U. Τα Su-35S ακόμη φέρουν ατρακτίδια παρεμβολέα Khibiny. Μαχητικά αεροπλάνα αναπτύσσονται κατά διαστήματα σε διάφορες βάσεις στη Συρία, κυρίως στην ΑΒ Hmeymim, με αποτέλεσμα ο αριθμός τους να μην αποτυπώνεται εύκολα σε διαφορετικές ημερομηνίες. Στις 19 Αυγούστου 2017 υπήρχαν για παράδειγμα στην Hmeymin οκτώ βομβαρδιστικά Su-24M, πέντε μαχητικά Su-35S/27SM3, τέσσερα μαχητικά Su-30SM, έξι μαχητικά Su-34 και δύο αεροσκάφη ΕΑΥ Su-25. Στις 23 Φεβρουαρίου 2018, αντίθετα, στην ίδια βάση παρατηρήθηκαν επτά Su-24, πέντε Su-25, τέσσερα Su-30, πέντε Su-34, έξι Su-35 και ένα Su57. Στις 29 Απριλίου 2018, τέλος, στην Hmeymin παρουσιάζονταν οκτώ Su-24, δύο Su-25, 10 Su-30, τέσσερα Su34 και τέσσερα Su-35. Στη βάση βρίσκονται επίσης μεταφορικά αεροσκάφη διαφόρων τύπων, ΑΣΕΠΕ A-50, αεροσκάφη Ηλεκτρονικού Πολέμου, ΑΦΝΣ, επιθετικά και μεταφορικά ελικόπτερα. Η παρουσία των μαχητικών Su-57 στην περιοχή έγινε με2017/18 - 25

ταξύ 21 και 24 Φεβρουαρίου 2018 και αφορούσε τουλάχιστον δύο αεροσκάφη. Τα Su57 στάλθηκαν στη Συρία για δοκιμές αισθητήρων και συστημάτων Ηλεκτρονικού Πολέμου. Δυτικές όμως αναφορές ανεβάζουν σε τουλάχιστον τρία τα μαχητικά. Στο Β΄ εξάμηνο του 2017 στη Συρία αναπτύχθηκαν για πρώτη φορά έως τέσσερα MiG-29SMT, με τα αεροσκάφη να επιστρέφουν στη Ρωσία μετά την προεδρική έγκριση σταδιακής απόσυρσης των ρωσικών δυνάμεων από την χώρα. Την 1η Νοεμβρίου 2017 έξι βομβαρδιστικά Tu-22M3 έπληξαν στόχους στην περιοχή Abu Kamal με άφεση βομβών γενικής χρήσης. Το επόμενο διάστημα τα βομβαρδιστικά πραγματοποίησαν 84 εξόδους. Στον αριθμό των 10 Su-30 που εμφανίστηκαν στην Hmeymin στις 29 Απριλίου 2018 συγκαταλέγονταν μέχρι έξι Su-30SM του Ρωσικού Ναυτικού. Χάρη σε βίντεο, τέλος, έγινε γνωστό ότι ΑΦΝΣ Tu-142 κάνει / κάνουν περιπολίες στην Ανατ. Μεσόγειο. Κατά τη διάρκεια της ρωσικής διοργάνωσης «Army-2017» παρουσιάστηκαν στοιχεία και ε τυπώσεις από τη δραστηριότητα και την απόδοση ρωσικών οπλικών συστημάτων που χρησιμοποιούνται στη Συρία. Στην ίδια διοργάνωση εμφανίστηκε κατάλογος αμερικανικού, ισραηλινών και τουρκικού ΜΕΑ που κατέρριψαν τα Α/Α συστήματα SA-22 Pantsir το Β΄ 26 - Ι∆ΒΑΜ

τριμήνο του 2017. Από το συγκεκριμένο κατάλογο έγινε γνωστό ότι ρωσικά συστήματα έχουν αναπτυχθεί σε νέες θέσεις επιπλέον της Λατακείας και της Ταρτούς. Στη Masyaf είναι το δεύτερο Α/Α σύστημα S-400. Για την προστασία του έχει διατεθεί Α/Α σύστημα ή συστήματα Pantsir. Κατά το «War is Boring», το συγκεκριμένο S-400 στηρίζεται και σε συριακό ραντάρ P-14 για να επιτευχθεί η βέλτιστη δυνατή επιτήρηση της περιοχής. Στην Hmeymin υπάρχουν έξι Α/Α συστήματα Pantsir και τρία οχήματα φόρτωσης. Στην ίδια βάση έχουν επίσης αναπτυχθεί Α/Α συστήματα Tor-M2. Στην περιοχή της Ταρτούς βρίσκονται τέσσερα Pantsir. Τέλος, οπτικοακουστικό υλικό επιβεβαίωσε την αξιοποίηση φορητών Α/Α βλημάτων SA-25 από τις ρωσικές δυνάμεις στη Συρία. Σημαντική είναι η παρουσία στην περιοχή του Ρωσικού Ναυτικού, πλοία του οποίου βρίσκονται σε μόνιμη βάση στα συριακά λιμάνια. Σε δορυφορική φωτογραφία που πάρθηκε στις 11 Απριλίου 2018, στο λιμάνι της πόλης Ταρτούς εθεάθησαν δύο συμβατικά υποβρύχια τύπου Kilo. Με βάση τη διμερή συμφωνία Ρωσίας και Συρίας, στη βάση θα μπορούν να ελλιμενίζονται ρωσικά πολεμικά πλοία για τα επόμενα 49+25 χρόνια. Για τα υποβρύχια εξετάζεται η υλοποίηση εργασιών επισκευής σε φιλική μεσογειακή χώρα. Το

Ρωσικό Ναυτικό εμφανίζεται να δοκιμάζει επίσης το UUV МТ-2012. Οι τελευταίοι 12 μήνες προξένησαν την απώλεια τεσσάρων πολεμικών αεροπλάνων και δύο ελικοπτέρων στο ρωσικό εκστρατευτικό σώμα. Στις 10 Οκτωβρίου 2017 χάθηκε βομβαρδιστικό Su-24 κατά τη διάρκεια της απογείωσης στην Hmeymin, σκοτώνοντας τους χειριστές. Στις 3 Φεβρουαρίου 2018 καταρρίφθηκε αεροσκάφος ΕΑΥ Su-25SM και ο χειριστής φονεύθηκε στο έδαφος. Η κατάρριψη του Su-25SM ήταν η πρώτη επιβεβαιωμένη απώλεια ρωσικού αεροσκάφους από εχθρικά συριακά πυρά μετά την έναρξη των ρωσικών στρατιωτικών επιχειρήσεων το φθινόπωρο του 2015. Ύστερα από την κατάρριψη του αεροσκάφους οι ρωσικές δυνάμεις εκτόξευσαν πύραυλους Iskander-M προς στόχους «Αντικαθεστωτικών». Στις 6 Μαρτίου 2018 συνετρίβη στην Hmeymin μεταφορικό αεροσκάφος An-26 με 39 επιβαίνοντες, οι οποίοι ανασύρθηκαν νεκροί. Τέλος, στις 3 Μαΐου 2018 κατέπεσε στη Μεσόγειο μαχητικό Su-30SM και σκοτώθηκαν οι δύο χειριστές. Στις 31 Δεκεμβρίου 2017 χάθηκε επιθετικό ελικόπτερο Mi24 πλησίον της Χάμα με συνέπεια να σκοτωθούν οι χειριστές και να τραυματιστεί το τρίτο μέλος του πληρώματος. Στις 7 Μαΐου 2018 συνετρίβη επιθετικό ελικόπτερο Ka-52 στοιχίζοντας τη ζωή των δύο

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

χειριστών. Από το 2015 έχουν συνολικά απολεσθεί δύο Mi8AMTSh, δύο Mi-28N, δύο Mi-35, ένα Ka-52 και ένα Mi24P. Τέσσερα ελικόπτερα χάθηκαν κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων, τρία λόγω βλάβης και ένα λόγω σφάλματος του πληρώματος. Στις 31 Δεκεμβρίου 2017 η ρωσική εκστρατευτική δύναμη στην ΑΒ Hmeymim επλήγη με όλμους των «Αντικαθεστωτικών». Από την επίθεση έπαθαν ζημιές έξι Su-24, ένα Su-35S, ένα An-30, ένα An-72 και ένα Mi-8. Σύμφωνα με Ρώσο ανταποκριτή δύο Su-24 και το Su35S επανήλθαν άμεσα σε επιχειρησιακή χρήση. Ακολούθησε στις 5/6 Ιανουαρίου 2018 νέα επίθεση των «Αντικαθεστωτικών» στην περιοχή, αυτή την φορά με χρήση εμπορικών ΜΕΑ διασκευασμένων σε ΜΕΑ αυτοκτονίας. Όπως ανέφερε το υπουργείο άμυνας της Ρωσίας, στην επίθεση χρησιμοποιήθηκαν 10 ΜΕΑ κατά της ρωσικής αεροπορικής βάσης και τρία ΜΕΑ εναντίον της ρωσικής ναυτικής βάσης. Επτά ΜΕΑ καταρρίφθηκαν από Α/Α συστήματα PantsirS. Τα υπόλοιπα εξουδετερώθηκαν με ηλεκτρονικά μέσα. Οι ρωσικές δυνάμεις απάντησαν βάλλοντας πυρομαχικά ακριβείας πυροβολικού Krasnopol. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει για τα ΜΕΑ. Όπως αναφέρει το «Moscow Defense Brief», η Ρωσία είχε αναπτύξει στη Συρία 70 ΜΕΑ μέχρι την άνοιξη του 2016, κυρίως

Orlan-10 και Forpost. Το τελευταίο είναι ρωσική εκδοχή του ισραηλινού Searcher MkII. Από αυτά, πιθανόν, το Ρωσικό Ναυτικό ανέπτυξε 30 Forpost. Η χρήση των ΜΕΑ πραγματοποιείται υπό κοινή διοίκηση της αεροπορίας και του ναυτικού και έχει βοηθήσει ιδιαίτερα στις επιτυχίες του Συριακού Στρατού και του ρωσικού εκστρατευτικού σώματος κατά των «Αντικαθεστωτικών» και του ISIS. Η πρώτη απώλεια ρωσικού ΜΕΑ συνέβη στις 20 Ιουλίου 2015. Συνολικά έχουν χαθεί τουλάχιστον 12 ΜΕΑ, με την τελευταία απώλεια (ένα Forpost που καταρρίφθηκε από το Ισραήλ) να καταγράφεται στις 11 Ιουλίου 2018. Σύμφωνα με το περιοδικό «Combat Aircraft Monthly», η Ρωσία απέκρυψε περιστατικό ασφαλείας δεύτερου μαχητικού MiG-29KR κατά τη μοναδική ανάπτυξη του «Adm. Kuznetsov». Όπως υποστηρίζεται, το αεροσκάφος υπέστη ζημίες πέραν επισκευής κατά την προσνήωσή του στο κατάστρωμα του πλοίου. Όσον αφορά τη γνωστή απώλεια MiG-29KR, τον πιλότο του μαχητικού περισυνέλεξε ελικόπτερο Ka-27PS. Αναφορές του Ρωσικού Κοινοβουλίου κάνουν λόγο για παρουσία 4.300 Ρώσων στρατιωτών στη Συρία, ενώ σε 3.000 εκτιμώνται οι «ιδιώτες» που δρουν στην περιοχή από το 2015. Οι νεκροί των ρωσικών δυνάμεων ανέρχονται επίσημα σε 41. Άλλα

δημοσιεύματα υποστηρίζουν πάλι την ύπαρξη 1.500 με 2.000 μαχητών της ιδιωτικής εταιρίας «ЧВК Вагнера» στο πλευρό του Ρωσικού Στρατού. Για τον εξοπλισμό τους εμφανίζεται να έχουν δοθεί διάφορα οπλικά συστήματα, όπως άρματα μάχης T-72, ΠΕΠ BM21 και Ρ/Κ πυροβόλα D-30. Για τη ζεύξη του ποταμού Ευφράτη μεταφέρθηκαν με αεροσκάφος An-124 συστήματα γεφύρωσης PMM-2M, με τα οποία το Ρωσικό Μηχανικό πέτυχε τη δημιουργία γέφυρας μήκους 200m. Η Ρωσία έχει επιβεβαιώσει την χρήση του UGV Uran-9 στη Συρία. Η ανάπτυξη του Uran9 συνοδεύθηκε από προβλήματα, αφού παρατηρήθηκαν 19 περιπτώσεις παροδικής απώλειας ελέγχου των συστημάτων. Ο έλεγχος γινόταν από απόσταση 300 με 500m μακριά από το UGV. Διεθνής Συνασπισμός Ο Διεθνής Συνασπισμός δέχεται πως ευθύνεται για το θάνατο 939 αμάχων από το 2014 στο Ιράκ και τη Συρία. Αντίθετα, με βάση τα στοιχεία που παραθέτει το «Syrian Observatory for Human Rights» («SOHR»), από τις επιδρομές του Συνασπισμού έχουν σκοτωθεί 2.980 άμαχοι (περιλαμβανομένων 708 παιδιών και 525 γυναικών) αποκλειστικά στη Συρία. Ο Συνασπισμός ευθύνεται επιπλέον για το θάνατο 7.289 μαχητών του ISIS, 141 μελών της Fath al-Sham, 10 2017/18 - 27

μελών της Jaysh al-Sunna, 157 μελών λοιπών ισλαμιστικών παραστρατιωτικών ενόπλων οργανώσεων και 145 Σύρων στρατιωτικών και φιλοκυβερνητικών παραστρατιωτικών. Κατά το «SOHR», ο Διεθνής Συνασπισμός έχει σκοτώσει συνολικά 11.108 άτομα μόνο στη Συρία. Στις 14 Απριλίου 2018 οι ΗΠΑ, Γαλλία και Μεγάλης Βρετανία εξαπέλυσαν πυραυλική επίθεση εις βάρος της Συρίας για την πιθανή χρήση χημικών όπλων κατά αμάχων στην Ντούμα στις 7 Απριλίου. Κατά τη διάρκεια των επιδρομών χρησιμοποιήθηκαν 103 ή 105 όπλα μακρού πλήγματος BGM-109 Tomahawk, MdCN, AGM-158 και Storm Shadow/SCALP-EG. Η αμερικανική συμμετοχή περιλάμβανε την εκτόξευση 66 BGM-109 Tomahawk από τα αντιτορπιλικά «USS Laboon» και «USS Higgins», το καταδρομικό «USS Monterey» και το υποβρύχιο «USS John Warner», σηματοδοτώντας την παρθενική χρήση υποβρυχίου κλάσης Virginia σε τέτοιο ρόλο. Επιπλέον, αφέθηκαν 19 AGM-158A από βομβαρδιστικά B-1B. Τη συνοδεία των B-1B ανέλαβαν οκτώ μαχητικά F-15C και οκτώ F-16C. Για την υλοποίηση της αποστολής διατέθηκαν τρία KC-10A και 10 KC-135R. Τέλος χρησιμοποιήθηκε τουλάχιστον ένα EA6B του Σώματος των Πεζοναυτών. Στην εύρεση των στόχων και την καταγραφή των 28 - Ι∆ΒΑΜ

ζημιών εμφανίζονται να βοήθησαν κατασκοπευτικό ή κατασκοπευτικά U-2S, ένα RC-135V και δύο RQ-4B. Η βρετανική συμμετοχή αφορούσε τέσσερα Tornado GR4 εξοπλισμένα με δύο Storm Shadow το καθένα. Τη συνοδεία των αεροσκαφών ανέλαβαν ισάριθμα Eurofighter Typhoon FGR4. Στην αποστολή πήρε μέρος ένα ιπτάμενο τάνκερ Voyager. Η γαλλική συμμετοχή αποτελείτο από πέντε Rafale (τρία Rafale B και δύο Rafale C), που μετέφεραν 10 SCALP-EG, συνοδευόμενα από τέσσερα Mirage 2000-5F. Τα Mirage προστάτευαν δύο ΑΣΕΠΕ E-3F και έξι αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού C-135FR. Ένας από τους SCALP-EG εμφάνισε δυσλειτουργία και κατέπεσε στη θάλασσα. Tο Γαλλικό Ναυτικό ανέπτυξε στην Ανατ. Μεσόγειο πέντε φρεγάτες, τρεις FREMM MN («FS Aquitaine», «FS Auvergne», «FS Languedoc»), μία φρεγάτα τύπου Cassard και μία φρεγάτα τύπου Georges Leygues. Τη γαλλική αρμάδα έκλεινε πλοίο γενικής υποστήριξης τύπου Durance. Μία από τις FREMM MN έβαλλε τρεις MdCN. Ματαιώθηκε, πάντως, η εκτόξευση άλλων τριών MdCN. ΗΠΑ: Στις 29 Σεπτεμβρίου 2017 αεροσκάφος Ειδικών Επιχειρήσεων V-22 Osprey έκανε βαριά προσγείωση εντός της συριακής επικράτειας, με συνέπεια τον τραυματισμό δύο ατόμων. Κατά το τηλεοπτικό

δίκτυο «Fox News» το περιστατικό συνέβη σε βάση στη Συρία και το αεροσκάφος αργότερα καταστράφηκε. Στο Β΄ μισό του Αυγούστου του 2017 απωλέσθηκαν δύο ΜΕΑ στην περιοχή των Αδάνων. Οι συντριβές έγιναν σε διάστημα τριών ημερών. Κατά μέσο όρο χρησιμοποιούνται 100 βόμβες την ημέρα κατά του ISIS στο Ιράκ και τη Συρία. Σε τμήμα του βίντεο κατάρριψης του συριακού Su22, που παρουσιάστηκε στο Διαδίκτυο, διακρίνονται μαχητικά F/A-18 εξοπλισμένα καθένα με δύο πύραυλους AIM-9X, έξι πύραυλους AIM120C/D και ατρακτίδιο ATFLIR σε χρήση IRST. Στις 18 Ιουνίου 2017 το μαχητικό που κατέρριψε το Su-22 έφερε AIM-9X και AIM-120D. Στις επιχειρήσεις αέρος-εδάφους τα Super Hornet εξοπλίζονται συνήθως με βόμβες ακριβείας GBU-32/38/54, ενώ χρήσιμη είναι η συμβολή των JTAC που βρίσκουν στόχους για τα αεροσκάφη από το έδαφος. Αντίστοιχα τα A-10C κάνουν χρήση του πυροβόλου GAU-8/A των 30mm και χρησιμοποιούν έξυπνες βόμβες GBU-12/-31/-54, κατευθυνόμενες ρουκέτες APKWS και πύραυλους AGM-65. Για την αυτοάμυνα των αεροσκαφών διατίθενται πύραυλοι εναέριας μάχης WVR AIM-9. Τα F-15E φέρουν κατευθυνόμενες βόμβες GBU-12/-31/-38/-39 και GBU-54. Στις 7 Φεβρουαρίου 2018 αμε-

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

ρικανική επιδρομή στην Ανατ. Συρία σκότωσε 100 φιλο-κυβερνητικούς ένοπλους, μεταξύ αυτών παραστρατιωτικοί ρωσικής καταγωγής. Στην επιδρομή πήραν μέρος F-22, F-15 και MQ-9. Μέσα σε τρεις ώρες, οι Αμερικανοί JTAC καθοδήγησαν τα αμερικανικά αεροπορικά πυρά εις βάρος των Σύρων, ενώ MQ-9 και F-22 παρείχαν αναγνώριση από ψηλά. Τα αμερικανικά αεροσκάφη επιτέθηκαν σε συστήματα πυροβολικού και τανκ. Σε άλλο περιστατικό, ένα MQ9 εξουδετέρωσε στις 10 Φεβρουαρίου 2018 συριακό άρμα μάχης T-72, αφότου το άρμα έβαλλε κατά θέσης των SDF. Μεταγενέστερα γνωστοποιήθηκε ότι στο έδαφος πολέμησαν 500 Σύριοι και φιλοκυβερνητικοί στρατιώτες (περιλαμβανομένου αριθμού μαχητών ρωσικής καταγωγής) κατά 40 Αμερικανών. Με βάση τις αμερικανικές αναφορές, κανένας Αμερικανός δεν τραυματίσθηκε, ενώ σκοτώθηκαν 200 με 300 Σύριοι και φιλοκυβερνητικοί. Στη Συρία υπάρχουν περίπου 2.000 Αμερικανοί στρατιώτες. Για την επιχείρηση ανακατάληψης της πόλης Ράκα διατέθηκαν ΜΕΑ MQ-1/-9, μεταφορικά ελικόπτερα CH-47 και UH-60, αεροσκάφη Ειδικών Επιχειρήσεων V-22 και επιθετικά ελικόπτερα AH-64D. Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης καταστράφηκε το 80% της πόλης. Η Διοίκηση Ειδικών Επιχειρή-

σεων έχει γνωστοποιήσει ότι αεροσκάφη AC-130 έχουν δεχθεί παρεμβολές στη Συρία «φωτογραφίζοντας» τη Ρωσία. Οι Πεζοναύτες χρησιμοποιούν συστήματα ΜΕΑ RQ-21 στη Συρία και το Ιράκ σε ρυθμό τριπλάσιο από το αναμενόμενο. Τα RQ-21 χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό στόχων που εξουδετερώνει μετά το πυροβολικό. Αυστραλία: Στις 24 Ιανουαρίου 2018 εγκατέλειψαν τη Μέση Ανατολή και επέστρεψαν στην Αυστραλία τα έξι μαχητικά F/A-18F Super Hornet της πολεμικής αεροπορίας της χώρας (RAAF). Είχε προηγηθεί ο τερματισμός των αποστολών στη Συρία, μετά την κατάρριψη του συριακού Su-22M-4 από αμερικανικό F/A-18E. Από την έναρξη της δράσης τους στη Μεσοποταμία τα Hornet και Super Hornet της Αυστραλίας συμπλήρωσαν συνολικά 1.400 ώρες πτήσης σε 2.799 πολεμικές εξόδους. Στην περιοχή παραμένουν αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού KC-30A και ΑΣΕΠΕ E-7A. Το τελευταίο είχε πραγματοποιήσει τουλάχιστον 350 αποστολές και 4.400 ώρες πτήσης αντίστοιχα μέχρι το τέλος του καλοκαιριού του 2017. Βέλγιο: Στις 26 Δεκεμβρίου 2017 επέστρεψαν στο Βέλγιο τα μαχητικά αεροσκάφη F16AM/BM της Βελγικής Αεροπορίας, μετά από 18 μήνες πολεμικών επιχειρήσεων στη Συρία και το Ιράκ. Τα αερο-

σκάφη θα έπρεπε να εγκαταλείψουν αρχικά την περιοχή τον Ιούλιο του 2017, αλλά η Ολλανδική Αεροπορία δήλωσε αδυναμία να αναπτύξει δικά της μαχητικά, οδηγώντας στην επιμήκυνση της παρουσίας της Βελγικής Αεροπορίας στην Ιορδανία για ακόμη έξι μήνες. Τα βελγικά μαχητικά πέταξαν περισσότερες από 3.448 ώρες και χρησιμοποίησαν 675 κατευθυνόμενα όπλα σε 605 πολεμικές αποστολές, με μία στις πέντε εξόδους να αφορούν τη Συρία. Ο οπλισμός των F-16 περιλάμβανε κατευθυνόμενες βόμβες GBU-12/-31/-38 και GBU-54. Επιπλέον, τα μαχητικά έφεραν ατρακτίδιο σκόπευσης AN/AAQ-33 Sniper XP. Το τελευταίο χρησιμοποιήθηκε και σε ρόλο NTISR. Γαλλία: Μαχητικά Rafale B/C της Γαλλικής Αεροπορίας επιχειρούν κατά του ISIS από τα ΗΑΕ και την Ιορδανία. Στην τελευταία αναπτύσσονται συχνά επίσης μαχητικά Rafale M και ΑΦΝΣ Atlantique 2 του Γαλλικού Ναυτικού. Αεροσκάφος Atlantique 2 πετά στην Ανατολική Μεσόγειο κάθε φορά που το αεροπλανοφόρο «Charles de Gaulle» ετοιμάζεται να αναπτυχθεί στην περιοχή. Το ΑΦΝΣ Atlantique 2 φέρει πυργίσκο EO/IR MX-20HD, που επιτρέπει αποστολές ISR, στόχευσης και βομβαρδισμού. Το αεροσκάφος μπορεί να εξοπλιστεί με βόμβες ακριβείας GBU-12 και GBU-58. Από τη στιγμή ανάπτυξης του Atlantique 2 στην Ιορδανία, τον Φε2017/18 - 29

βρουάριο του 2016, μέχρι τον Ιανουάριο του 2017 είχαν συμβεί 176 αποστολές και αφεθεί 16 GBU-12. Τα μαχητικά Rafale χρησιμοποιούν κατευθυνόμενες βόμβες GBU-12/-16/-24, AASM (SBU-38/-54/-64) και όπλα μακρού πλήγματος SCALP-EG. Οι αποστολές που περιλαμβάνουν την χρήση των τελευταίων λαμβάνουν ειδική έγκριση από το Combined Air Operations Centre (CAOC) με έδρα το Κατάρ. Για αυτοπροστασία τα Rafale φέρουν τρεις ή τέσσερις πύραυλους MICA EM/IR. Στην Ιορδανία επιχειρεί ακόμη ένα αεροσκάφος Ηλεκτρονικής Αναγνώρισης C-160G. Τη βάση επισκέπτονται μεταγωγικά Airbus A310, C-130 και A400M. Στις 21 Μαΐου 2018 συνέβη η πρώτη επιχείρηση γαλλικού C-130J στην Ιορδανία. Από τις 19 Σεπτεμβρίου 2014 μέχρι τις 31 Μαΐου 2018 τα γαλλικά εναέρια μέσα πέταξαν στο Ιράκ και τη Συρία 8.095 εξόδους, υλοποίησαν 1.450 επιδρομές και εξουδετέρωσαν 2.241 στόχους. Στα τέλη του 2017 τα E-3F, που εναλλάσσονται στην CHAMMAL, είχαν συμπληρώσει 100 αποστολές και 1.000 ώρες πτήσης. Το 2017 τα πολεμικά αεροσκάφη συμπλήρωσαν 8.000 ώρες πτήσης σε 1.581 εξόδους καταναλώνοντας 424 βόμβες. Στην αεροπορική βάση στην Ιορδανία έχουν αθροιστικά αναπτυχθεί 6.000 άτομα προσωπικό (μεταξύ αυτών κατά καιρούς και Πεζοναύτες του ναυτικού) και μεταφερθεί 1.500 τόνοι εφοδίων. Στη Συρία επιχειρούν μέλη των Ειδικών Επιχειρήσεων, που κάνουν χρήση MEA στρατιωτικής (Skylark, Black Hornet) ή εμπορικής φύσης (DJI Phantom). Το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων «Anadolu» έχει δημοσιεύει πέντε θέσεις αυτών στην Ανατ. Συρία. Γαλλικά Α/Κ πυροβόλα Caesar των 155mm κτυπούν, τέλος, θέσεις μαχητών του ISIS στο συριακό έδαφος από την ιρακινή επικράτεια. Γερμανία: Στις 4 Οκτωβρίου 2017 έφθασαν στην Ιορδανία τέσσερα γερμανικά Tornado ECR ολοκληρώνοντας την απομάκρυνση της γερμανικής εκστρατευτικής αποστολής από την τουρκική αεροπορική βάση Incirlik. Τα Tor30 - Ι∆ΒΑΜ

nado ECR υποστηρίζει αεροσκάφος εναέριου ανεφοδιασμού A310 MRTT. Η πρώτη επιχείρηση των Tornado ECR έγινε στις 9 Οκτωβρίου. Στην Ιορδανία αναπτύχθηκε, τέλος, ένα ελικόπτερο H145M για δοκιμές αξιολόγησης σε ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες. Προβληματισμό προκαλεί πάντως η απαίτηση αναμονής έως πέντε ώρες για τον έλεγχο των ληφθέντων φωτογραφιών. Κάθε Tornado ECR φέρει ατρακτίδιο τακτικής αναγνώρισης Recce Lite. ΗΑΕ: Τον Φεβρουάριο του 2015 μεταστάθμευσαν στην ΑΒ Al Azraq στην Ιορδανία μαχητικά F-16 της πολεμικής αεροπορίας των ΗΑΕ. Ιράκ: Δύο ιρακινά μαχητικά F-16 πραγματοποίησαν στις 19 Απριλίου 2018 επιδρομή εις βάρος στόχων του «Ισλαμικού Κράτους» στην Hajin της Συρίας, στα σύνορα με το Ιράκ. Στην επιδρομή αφέθηκαν οκτώ κατευθυνόμενες βόμβες GBU-12, με αποτέλεσμα το θάνατο 36 Ισλαμιστών μαχητών. Ιταλία: Οι κύριοι ρόλοι των αποστολών των ιταλικών αεροπορικών μέσων στη Μέση Ανατολή περιλαμβάνουν τον εναέριο ανεφοδιασμό συμμαχικών αεροσκαφών και αποστολές αναγνώρισης με αεροσκάφη KC-767, AMX και ΜΕΑ Predator. Τα AMX έχουν πετάξει τουλάχιστον 4.000 ώρες πτήσης. Καναδάς: Ο Καναδάς είχε πραγματοποιήσει μέχρι τις 6 Ιανουαρίου 2018 στο πλαίσιο της IMPACT 3.605 πολεμικές εξόδους. Πιο συγκεκριμένα, τα μαχητικά CF-18 είχαν πετάξει 1.378 εξόδους και το CC-150T είχε χορηγήσει 54.200.000lb καυσίμου σε 912 εξόδους. Το CP-140 είχε κάνει 881 εξόδους, ενώ τα CC130J είχαν μεταφέρει 2.400.900lb φορτίου σε 434 εξόδους. Δεν υπήρχαν στοιχεία για τα ελικόπτερα CH-146 Griffon. Σε μία από τις αποστολές το αεροσκάφος εναέριου ανεφοδιασμού CC-150 πέτυχε τη μεταφορά 93.000lb, όταν χορηγούνται συνήθως μεταξύ 50.000lb και 70.000lb! Κατάρ: Το Κατάρ προώθησε 454t εφοδίων με μεταφορικά αεροσκάφη C-17 και C-130J το Β΄ εξάμηνο του 2017 σε Συμμάχους στις επιχει-

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

ρήσεις κατά του ISIS. Μεγάλη Βρετανία: Μέχρι το τέλος του 2017 η Μεγάλη Βρετανία είχε πραγματοποιήσει τουλάχιστον 269 επιδρομές στη Συρία από τον Δεκέμβριο του 2015. Αρκετές από αυτές έγιναν με οπλισμένα ΜΕΑ MQ9 Reaper, που δεν επιχειρούν από την ΑΒ Ακρωτηρίου. Κατά την χρήση τους τα Reaper έχουν αφέσει 721 Κ/Β AGM114 Hellfire, ορισμένα με θερμοβαρική κεφαλή. Επιπλέον έχει χρησιμοποιηθεί αριθμός κατευθυνόμενων βομβών λέιζερ. Τα Reaper πετούν συνήθως στη Συρία μέχρι οκτώ ώρες ανά αποστολή. Στις 21 Ιουνίου 2018 βρετανικά μαχητικά έπληξαν για πρώτη φορά στη Νότια Συρία στόχους μη σχετικούς με το ISIS. Λίγες ημέρες αργότερα η εφημερίδα «Sunday Times» αποκάλυψε ότι μεταφορικό αεροσκάφος υπέστη στο παρελθόν σημαντικές ζημίες λόγω βαριάς προσγείωσης στη Συριακή Έρημο. Το αεροσκάφος εμφανίζεται στις 16 Μαΐου 2018 σε δορυφορική απεικόνιση στο ιρακινό αεροδρόμιο Ερμπίλ ως θύμα κανιβαλισμού και δεν έχει κινητήρες. ΝΑΤΟ: Τα E-3A AWACS έχουν πετάξει περισσότερες από 140 αποστολές και παραπάνω από 1.000 ώρες πτήσης στις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον του «Ισλαμικού Κράτους». Ολλανδία: Την 1η Ιανουαρίου 2018 επανήλθαν στην Ιορδανία τα ολλανδικά μαχητικά F16 αντικαθιστώντας τα

αντίστοιχα βελγικά. Η Ολλανδία συμμετέχει στην επιχείρηση «Inherent Resolve» από τον Οκτώβριο του 2014 και το 2015 τα μαχητικά της έκαναν για πρώτη φορά χρήση βομβών ακριβείας GBU-39. Σε σχέση με την προηγούμενη ανάπτυξη, τα αεροσκάφη φέρουν τώρα ατρακτίδιο σκόπευσης Sniper. Από τη Μέση Ανατολή αποχώρησαν αντίθετα το αεροσκάφος εναέριου ανεφοδιασμού KDC-10 και α/φος μεταφορών C-130H. Τα δύο αεροσκάφη βρίσκονταν στο Κουβέιτ. Η πρώτη αποστολή του C-130H συνέβη στις 3 Οκτωβρίου 2017. Αν και ολλανδικές υπηρεσίες αποδέχονται ότι τα μαχητικά F-16 έχουν πλήξει άμαχους σε τέσσερις περιπτώσεις στη Συρία, η ολλανδική κυβέρνηση αρνείται να αναφέρει οτιδήποτε δημόσια για λόγους εθνικής και επιχειρησιακής

ασφάλειας. Πολωνία: Η Πολωνική Αεροπορία συνεχίζει τις αποστολές αναγνώρισης στη Μέση Ανατολή με μαχητικά F-16C/D Block 52M με έδρα το Κουβέιτ. Σιγκαπούρη: Η πολεμική αεροπορία της Σιγκαπούρης έχει διαθέσει προς εξυπηρέτηση των συμμαχικών αεροσκαφών ένα αεροσκάφος εναέριου ανεφοδιασμού KC-135R. Σουηδία: Σουηδικό αεροσκάφος Gulfstream IVSP πραγματοποίησε για μία εβδομάδα την άνοιξη καθημερινές αποστολές Ηλεκτρονικής Αναγνώρισης πετώντας στην Ανατ. Μεσόγειο πλησίον της Συρίας. Στόχος της αποστολής εκτιμάται ότι ήταν η καταγραφή των εκπομπών των αναπτυγμένων ρωσικών συστημάτων. Παρόμοια ρωσικά συστήματα έχουν αναπτυχθεί στη Βαλτική.

Στη Μέση Ανατολή επανήλθαν ολλανδικά μαχητικά F-16. (c) Υπουργείο άμυνας Ολλανδίας 2017/18 - 31

|| ΕΛΛΑΔΑ

Αυτοκινούμενα πυροβόλα PzH 2000GR σε άσκηση. (c) Γραφείο Τύπου ΓΕΣ

Εισαγωγή Στις 30 Απριλίου 2018 ενεργοποιήθηκε η Επιστολή Προσφοράς και Αποδοχής (LOA) του εκσυγχρονισμού 85 μαχητικών F-16C/D στο επίπεδο F-16V, που αποτελεί το τρίτο σημαντικό εξοπλιστικό πρόγραμμα που οδηγείται σε συμφωνία με αφετηρία το 2010, έτος υπαγωγής της Εθνικής Οικονομίας σε καθεστώς Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου. Τα άλλα δύο προγράμματα είναι η ναυπήγηση δύο υποβρυχίων Type 214, που έχει «κολλήσει» στην κόντρα Ελληνικής Κυβέρνησης και Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, και ο εκσυγχρονισμός τεσσάρων ΑΦΝΣ P-3B στο επίπεδο P-3HN. Για την ενίσχυση του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ) εξετάζεται η περίπτωση προμήθειας γαλλικών φρεγατών Belh@rra και προκρίνεται ο μερικός εκσυγχρονισμός των MEKO 200HN. Ο Στρατός Ξηράς θα αποκτήσει 70 ελικόπτερα αναγνωρίσεως OH58D Kiowa Warrior, ενώ μικρή θετική εξέλιξη 32 - Ι∆ΒΑΜ

σημειώθηκε στις παραλαβές των μεταφορικών ελικοπτέρων NH90. Σημαντική θέση στις συνομιλίες με Αμερικανούς αξιωματούχους έχει η υποστήριξη μη ενεργών ή σε κακή κατάσταση οπλικών συστημάτων αμερικανικής προέλευσης του ΕΣ. Την 1η Μαρτίου 2018 συνελήφθησαν δύο στελέχη του ΕΣ στην ελληνοτουρκική μεθόριο, στην περιοχή του Κάραγατς, από τουρκική περίπολο. Οι δύο Έλληνες κρατούνται έκτοτε χωρίς την απαγγελία επίσημης καταγγελίας σε φυλακή της Αδριανούπολης. Στις 6 Ιουλίου 2018 κυρώθηκε από το Κοινοβούλιο η Τεχνική Διευθέτηση για τη συμμετοχή της Ελλάδας στον ισπανικό-ιταλικό σχηματισμό μάχης SIAF της Ε.Ε. Στον ίδιο σχηματισμό εντάσσεται η Πορτογαλία. Χερσαίες Δυνάμεις Άρματα Μάχης: Το αρματικό δυναμικό του ΕΣ περιλαμβάνει τέσσερις κύριους τύπους, εκ των

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

οποίων οι τρεις εκπροσωπούν εκσυγχρονισμένες εκδόσεις αρμάτων β΄ γενιάς, που χρήζουν άμεσης ή μεσοπρόθεσμης αντικατάστασης. Για το σκοπό αυτό υπάρχει πρόβλεψη κονδυλίων στο 15ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα 2011-2025, πιθανώς για την απόκτηση μεταχειρισμένων αρμάτων μάχης Leopard 2 ή M1 Abrams. Σε διαφορετική περίπτωση ο αριθμός των διαθέσιμων αρμάτων μάχης πρόκειται αναπόφευκτα να συρρικνωθεί. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκεται η καλύτερη αξιοποίηση των αρμάτων μάχης Leopard 2A4/A6HEL, μέσα από την πρόθεση απόκτησης μεγαλύτερης ποσότητας πυρομαχικών και την ανάγκη εκσυγχρονισμού των οχημάτων. Όσον αφορά την τελευταία, παρά τις όποιες αντιδράσεις, συζητείται η διάθεση διψήφιου αριθμού Leopard 2A4 στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρονομίσθωσης αρμάτων μάχης Leopard 2 «OMBT-Leo2», από χώρες με «πλεόνασμα» στον τύπο σε χώρες που έχουν ανάγκη να αποκτήσουν σύγχρονα τεθωρακισμένα. Όπως περιγράφει η ιστοσελίδα «Offiziere», η διάρκεια χρονομίσθωσης θα φθάνει τα 10 χρόνια. Τα άρματα μάχης θα επιχειρεί η χώρα που θα τα χρονομισθώσει, ενώ η εκπαίδευση των πληρωμάτων θα γίνεται μέσω κοινού προγράμματος. Το κέρδος για τον χρονομισθωτή θα είναι η τουλάχιστον

φθηνότερη αναβάθμιση του παρεχόμενου αριθμού αρμάτων στο επίπεδο Leopard 2A7 ή παραπλήσιο τεχνολογικά επίπεδο ανάλογα με την εταιρεία που θα εκτελέσει το πρόγραμμα. Σε περίπτωση που η ελληνική πλευρά χρονομισθώσει όντως Leopard 2A4 σε άλλη χώρα, τότε, τα χρήματα που θα εισπραχθούν θα διατεθούν για τον εκσυγχρονισμό των υπολοίπων Leopard 2A4 ή ακόμη και αριθμού Leopard 1A5. Για την ώρα προωθείται η ψηφιοποίηση των Leopard 2A4, με την πιθανή τοποθέτηση συστήματος τακτικών δεδομένων μάχης. Σε μία από τις σπάνιες εμφανίσεις ελληνικών τεθωρακισμένων στο εξωτερικό, ουλαμός αρμάτων μάχης Leopard 2A6HEL έλαβε μέρος στη νατοϊκή άσκηση «Saber Guardian 2017», που διεξήχθη μεταξύ 11 και 20 Ιουλίου 2017 στο Νόβο Σέλο της Βουλγαρίας. Μηχανοκίνητο Πεζικό: Με βάση την αδυναμία προμήθειας νέου ή μεταχειρισμένου ΤΟΜΑ, αλλά και την χρόνια αδιαφορία για τον υφιστάμενο στόλο τεθωρακισμένων οχημάτων μεταφοράς προσωπικού, είναι σε εξέλιξη πρόγραμμα επιλεκτικής βελτίωσης των οχημάτων τύπου M113, με κορυφαία δράση την εγκατάσταση του ασπιδίου προστασίας του πολυβολητή. Παράλληλα, μέρος των M113 αποκτά βομβιδοβόλο των 40mm. Στο πλαίσιο των προγραμμάτων για την στήριξη της

ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, η Ελλάδα θα αναπτύξει μαζί με τις Ιταλία και Σλοβακία το νέο τεθωρακισμένο όχημα μάχης / όχημα αμφίβιας εφόδου / ελαφρύ τεθωρακισμένο όχημα. Κανένα άλλο στοιχείο για το συγκεκριμένο πρόγραμμα δεν είναι δημόσια διαθέσιμο. Στις εγκαταστάσεις της ΕΛΒΟ έχει οδηγηθεί ποσότητα ΤΟΜΑ BMP-1, ώστε να λάβουν επισκευή πριν παραχωρηθούν στην Αίγυπτο. Επειδή το πρόγραμμα υλοποιείται με καθυστέρηση, αριθμός οχημάτων του τύπου παραμένει σε υπηρεσία με τον ΕΣ. Πυροβολικό: Πρωταρχικό μέλημα και εδώ είναι η υποστήριξη των διαθέσιμων συστημάτων και πυρομαχικών και η προμήθεια νέων πυρομαχικών. Για τη βελτίωση των ικανοτήτων των Α/Κ πυροβόλων M109 των 155mm αξιολογείται σε μικρό αριθμό πυροβόλων του τύπου το σύστημα GENAIRCON της Intracom Defense Electronics. Το GENAIRCON δίνει τη δυνατότητα πλήρους λειτουργίας του πύργου πυροβόλου για 20 ώρες χωρίς την απαίτηση χρήσης του κινητήρα του οχήματος. Στον χώρο των Α/Α συστημάτων ρωσικής προέλευσης υπεγράφη στις 4 Απριλίου 2018 συμφωνία υποστήριξης με τη ρωσική πλευρά. Προηγουμένως η εφημερίδα «Kommersant» ισχυρίστηκε ότι η Ελλάδα παρέλαβε το 2017 2017/18 - 33

Ο ΕΣ αποκτά 70 ελικόπτερα αναγνωρίσεως OH-58D. (c) Αμερικανικός Στρατός

υλικά υποστήριξης των SHORADS OSA και Tor-Μ1. Επιθετικά & Εξοπλισμένα Ελικόπτερα: Στις 9 Ιανουαρίου 2018 υπογράφθηκε η συμφωνία απόκτησης 70 ελικοπτέρων αναγνώρισης OH58D Kiowa Warrior από τα πλεονάσματα του Αμερικανικού Στρατού. Το κόστος της προμήθειας ανέρχεται σε €44,2 εκατομμύρια. Από το σύνολο των ελικοπτέρων τα 36 θα επανενεργοποιηθούν, τα 24 θα αναλάβουν χρέη εκπαίδευσης προσωπικού και τα 10 θα αξιοποιηθούν πιθανώς για την υποστήριξη των υπολοίπων. Το πρόγραμμα είχε εγκριθεί από το ΚΥΣΕΑ στις 20 Δεκεμβρίου 2017. Σύμφωνα με τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας Πάνο Καμμένο, τα 24 ελικόπτερα θα χρησιμοποιηθούν αρχικά μόνο ως εκπαιδευτικά και 10 θα αποτελέσουν εναλλακτική πηγή ανταλλακτικών 34 - Ι∆ΒΑΜ

για τον χρόνο κτήσης και αξιοποίησης των υπολοίπων. Με βάση την εφημερίδα «Παραπολιτικά» η αρχική στρατηγική αφορούσε στην χρήση τουλάχιστον 40 Kiowa Warrior σε δύο τάγματα ελικοπτέρων με ρόλο «ένοπλης αναγνώρισης» στην περιοχή του Αρχιπελάγους και τη διάθεση 10 για την εκπαίδευση του προσωπικού στη Σχολή Αεροπορίας Στρατού. Η αμερικανική πλευρά, σύμφωνα πάλι με τα «Παραπολιτικά», πρότεινε στην Ελλάδα τη μεταβίβαση 39 πλήρως εξοπλισμένων OH58D για τη συγκρότηση δυο ταγμάτων ελικοπτέρων, τη διάθεση 15 στη δύναμη της νέας, διακλαδικού προσανατολισμού Σχολής Αεροπορίας Στρατού και την χρήση των υπολοίπων 16 ως πηγή ανταλλακτικών. Μαζί προσφέρονται ατρακτίδια πυροβόλου των 12,7mm και 53 δίδυμοι φο-

ρείς ανάρτησης Κ/Β AGM114. Δυστυχώς δεν έγινε παραγγελία νέων AGM-114, πόσο μάλλον AGM-114L για την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων των διαθέσιμων AH-64D Apache Longbow. Έτσι το σύνολο των εξοπλισμένων ελικοπτέρων OH-58D και των επιθετικών ελικοπτέρων AH64A/D θα αξιοποιήσουν το υπάρχον απόθεμα του όπλου. Το OH-58D Kiowa Warrior εντάχθηκε σε αμερικανική υπηρεσία το 1985, προερχόμενο κυρίως από αναβάθμιση OH58A/C. Το ελικόπτερο διαθέτει ιστό αισθητήρων MMS, glass cockpit, τετραπλό στροφείο έλικα και κινητήρα Allison T703-AD-720 των 650shp. Το Kiowa Warrior μπορεί να μεταφέρει έως 4.500lb μέγιστο φορτίο, που αφορά μέχρι τέσσερα Κ/Β αέρος-αέρος AIM-92 Stinger ή αντιαρματικά βλήματα AGM-114 Hellfire ή πυροβόλο των 7,62mm ή δύο κάλαθους ρουκετών των 70mm ή συνδυασμό αυτών. Ο Αμερικανικός Στρατός παρόπλισε τον τύπο το 2016, με 41 από αυτά να έχουν ήδη μεταβιβασθεί από τα αμερικανικά πλεονάσματα σε Κροατία και Τυνησία. Μεταφορικά Ελικόπτερα: Στις 22 Νοεμβρίου 2017 έφθασαν στο λιμάνι του Πειραιά τρία μεταφορικά ελικόπτερα CH-47D Chinook. Τα ελικόπτερα, που παραλαμβάνονται στο πλαίσιο του προγράμματος προμήθειας 15 μεταχειρισμένων ελικοπτέρων του τύπου

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

•Να είναι τηλεκατευθυνόμενη μνασίων να παρέχουν τουλάχιστον 50 εγγυημένους κύκλους μέσω αγωγού επικοινωνίας •Να είναι εξοπλισμένη με πυ- φορτίσεως / εκφορτίσεως ροδοτικό κρουστικό και προ- •Η τορπίλη γυμνασίων να έχει τη δυνατότητα λεπτομερούς σεγγίσεως •Να βάλλεται από βάθος μεγα- καταγραφής της συμπεριφοράς της και να διαθέτει δυναλύτερο των 400m •Να έχει μέγιστη ταχύτητα άνω τότητα αποθήκευσης όλων των στοιχείων που απαιτούνται για των 50kn •Να έχει δυνατότητα αυτόμα- την ανάλυση της διαδρομής της προσαρμογής της ταχύτη- της, καθώς και να διαθέτει τάς της και του βάθους στην φανό πορείας, φανό ενδείξεως φάση της ανακατεύθυνσης / θέσεως και Noise Maker. Η νέα τορπίλη οφείλει να ολοεπίθεσης •Να έχει δυνατότητα εντοπι- κληρωθεί στα οπλικά συστήσμού και προσβολής ακίνητων ματα ISUS 90-15 και ISUS στόχων επιφανείας και υπο- 90-46 των υποβρυχίων Type 214HN και Type 209/1200 βρυχίων •Να έχει δυνατότητα αναγνώρι- AIP. Ως ολοκλήρωση θεωρείται σης και αντιμετώπισης αντιμέ- η δυνατότητα εκτέλεσης βολής, χειρισμού και κατεύθυνσης τρων •Να έχει διάταξη για την προ- των τορπιλών με πλήρη εκμεΝαυτικές Δυνάμεις Υποβρύχια: Το πρόγραμμα στασία του βάλλοντος υποβρυ- τάλλευση των επιχειρησιακών χαρακτηριστικών του όπλου ναυπήγησης των υποβρυχίων χίου Type 214HN No5 και No6 πα- •Οι συσσωρευτές τορπίλης γυ- από τα ISUS 90-15 και ISUS ραμένει όμηρος της διαμάχης του Ελληνικού Δημοσίου και των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά. Σύμφωνα με δικαστική απόφαση το Δημόσιο πρέπει να καταβάλει έως €200 εκατ. στα ναυπηγεία, όπως επίσης να συνεχίσει την κατασκευή των δύο Type 214HN. Για τα διαθέσιμα υποβρύχια τεχνολογίας AIP έχει αποφασιστεί για πολλοστή φορά η επανεκκίνηση του προγράμματος νέων τορπιλών. Κριτήρια επιλογής της νέας τορπίλης είναι αυτή: •Να είναι διπλού ρόλου •Να είναι αυτοκατευθυνόμενη με δυνατότητα ενεργητικής και Ύστερα από πολλά έτη εμφανίζεται κινητικότητα στο πρόγραμμα προμήθειας τορπιπαθητικής ακροάσεως, καθώς λών. (c) Γραφείο Τύπου ΓΕΝ και συνδυασμού αυτών

από τα αμερικανικά πλεονάσματα, ανεβάζουν τη δύναμη CH-47D/DG/SD της ΑΣ σε 24, η οποία θα φθάσει τα 30 όταν ολοκληρωθούν οι παραδόσεις. Θετικά νέα υπήρξαν και για τα ΝΗ90 (στην Ελλάδα είναι πια 14 ελικόπτερα του τύπου), αλλά υπάρχει ακατανόητη αβελτηρία στον τομέα υποστήριξής τους. Επιπλέον, σύμφωνα με δήλωση του πρώην ΑΝΥΕΘΑ Δημήτρη Βίτσα, υπάρχει «υπόθεση της απόκτησης, με ειδικούς όρους, μιας δύναμης ελικοπτέρων» από τις ΗΠΑ, με πιθανότερη εκτίμηση αυτή να αφορά μεταφορικά ελικόπτερα Blackhawk.

2017/18 - 35

Η φρεγάτα Belh@rra στηρίζεται στην FTI. (c) Naval Group

90-46 των υποβρυχίων. Μαζί με τη νέα τορπίλη, εξετάζεται η προμήθεια αντιμέτρων τορπιλών. Αξιοσημείωτη ήταν η συμμετοχή του υποβρυχίου «ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ» από τις 7 έως τις 19 Μαρτίου 2018 στην ομάδα συνοδείας του αμερικανικού ελικοπτεροφόρου «USS Iwo Jima» και η παρουσία για πρώτη φορά δύο υποβρυχίων του ΠΝ στην πολυεθνική αεροναυτική άσκηση «Noble Dina». Κύριες Μονάδες Επιφανείας: Για την αντιμετώπιση της γήρανσης του στόλου φρεγατών εξετάζεται το ενδεχόμενο προμήθειας πολεμικών πλοίων από τη Γαλλία, αν και υποψηφιότητα για το πρόγραμμα θα μπορούσαν να 36 - Ι∆ΒΑΜ

θέσουν επίσης οι αμερικανικές φρεγάτες κλάσης Freedom. Μπορεί το θέμα να εισήλθε δυναμικά στην επικαιρότητα στις 20 Απριλίου 2018, με τη δήλωση του ΑΝΥΕΘΑ Φώτη Κουβέλη στον τηλεοπτικό σταθμό «ΣΚΑΙ» για την ύπαρξη συμφωνίας άμεσης παραλαβής δύο γαλλικών φρεγατών υπό καθεστώς leasing, το ζήτημα καταλαμβάνει όμως σημαντική θέση στην ατζέντα των ελληνογαλλικών σχέσεων αφότου ο Γάλλος Πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν επισκέφθηκε το 2017 την Αθήνα. Ακολούθησε στις 17 Ιανουαρίου 2018 παρουσίαση της εταιρείας Naval Group για την κορβέτα Gowind 2500, την φρεγάτα FREMM και την φρεγάτα Belh@rra στο ΠΝ, με το τελευταίο να εμφανίζε-

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

ται θετικό μόνο για την Belh@rra. Η φρεγάτα Belh@rra είναι η εξαγωγική έκδοση της φρεγάτας FTI που πρόκειται να αποκτηθεί από το Γαλλικό Ναυτικό σε πέντε μονάδες. Σύμφωνα με τις διεθνείς αναφορές η πρώτη φρεγάτα θα είναι έτοιμη το 2023 και θα καταστεί επιχειρησιακή το 2025. Το πλοίο θα έχει εκτόπισμα 4.200t και πλήρωμα 125 αξιωματικών, υπαξιωματικών και ναυτών. Ο βασικός οπλισμός της FTI θα περιλαμβάνει κύριο πυροβόλο των 76mm, οκτώ Κ/Β Exocet MM-40 Block III, 16 Κ/Β Aster 30, τορπίλες MU-90 και δύο RWS πυροβόλου Narhwal των 20mm. Το σχέδιο προσφέρει χώρο για τη μελλοντική εγκατάσταση 16 θέσεων βολής A70, για την χρήση 16 όπλων μακρού πλήγματος MdCN. Στα κύρια υποσυστήματα της FTI διακρίνονται το ραντάρ SEA FIRE, σόναρ Kingklip Mk2 και CAPTAS-4, σύστημα ναυτικών επικοινωνιών Aquilon, δύο εκτοξευτές αντιμέτρων Sylena Mk2 και σύστημα ΗΠ SENTINEL. Το ελικοδρόμιο και το υπόστεγο θα μπορούν να υποστηρίξουν ελικόπτερο μεγέθους NH90 και σύστημα ΜΕΕ. Διαφοροποιούμενη από τη βασική έκδοση, η εξαγωγική Belh@rra εμφανίζεται σε καλλιτεχνικές απεικονίσεις με 32 θέσεις βολής A50 για ισάριθμα Κ/Β Aster 30 και αντιπυραυλικό σύστημα RAM. Το ΠΝ ενδιαφέρεται να απο-

Στις φρεγάτες MEKO 200HN θα εγκατασταθεί σύστημα παρατήρησης εγχώριας κατασκευής. (c) Γραφείο Τύπου ΓΕΝ

κτήσει από 1+1 έως 2+2 Belh@rra ανάλογα με τα δημοσιεύματα. Για την κάλυψη των επειγουσών αναγκών προκρινόταν η διάθεση δύο φρεγατών FREMM MN, τις οποίες η εφημερίδα «Καθημερινή» εκτιμούσε πως θα ήταν οι «FS Aquitaine» και «FS Le Languedoc». Σύμφωνα με την ίδια εφημερίδα, τα δύο πλοία θα μισθώνονταν για πέντε έτη έναντι €200 – €250 εκατ. με το σύνολο του εξοπλισμού τους, δλδ. τους πύραυλους Exocet MM-40 Block III, Aster-15 αλλά και MdCN. Σε διαφορετική περίπτωση θα μπορούσε να προταθεί η διάθεση των δύο μη εκσυγχρονισμένων φρεγατών τύπου La Fayette, με βάση σενάριο του «Mer et Marine», ή οι δύο φρεγάτες κλάσης Cassard, σύμφωνα με το περιοδικό «Ελληνική Άμυνα & Τεχνολογία». Σύμφωνα με την

εφημερίδα «La Tribune», το σενάριο της μίσθωσης πλοίων του Γαλλικού Ναυτικού αποσκοπεί μάλλον στη συμπίεση του χρόνου κατασκευής και παράδοσης των Belh@rra. Σε κάθε περίπτωση η περίπτωση χρονομίσθωσης των FREMM MN επαναφέρει στο τοπίο τους προβληματισμούς που διατυπώθηκαν το 2013, όταν συζητήθηκε πάλι μεγαλόφωνα η μίσθωση δύο πλοίων του τύπου. Οι κυριότεροι από αυτούς είναι η ικανότητα αξιοποίησης μόλις 16 Α/Α πυραύλων Aster 30, η έλλειψη CIWS και η απουσία κύριου πυροβόλου των 127mm. Σημαντικός είναι και ο οικονομικός παράγοντας, αφού το κόστος μιας χρονομίσθωσης θα είναι υψηλό και η μη αγορά των πλοίων μετά τη συμπλήρωση των πέντε ετών θα οδηγήσει τουλάχιστον σε αδικαιολόγητη 2017/18 - 37

διασπάθιση δημοσίων πόρων. Επιπλέον, όπως ο πρώην Α/ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Μιχαήλ Κωσταράκος (υπήρξε Α/ΓΕΕΘΑ μεταξύ 2011 και 2015) τονίζει στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook, δεν μπορούσε νομικά το 2013 να δημιουργηθεί ή να υπάρξει μια ενδιάμεση εταιρία ή ένας ενδιάμεσος φορέας που να αγοράσει από τη Γαλλία τις φρεγάτες και με τη σειρά του να τις μισθώσει στην Ελλάδα αναλαμβάνοντας και όλες τις νομικές και υποστηρικτικές υποχρεώσεις που προβλέπει η ιδιοκτησία και το leasing. Ο δημιουργούμενος εκείνος φορέας θα έπρεπε, δε, να έχει και να δεσμεύσει κεφάλαιο της τάξεως του 1,5 δις € περίπου για να εξυπηρετήσει την Ελλάδα γεγονός που έκανε την όλη ενέργεια ασύμφορη για τη γαλλική πλευρά. Όπως υποστηρίζει το «Mer et Marine», το ΠΝ έχει απορρίψει την επιλογή των κορβετών Gowind 2500 επειδή χρειάζεται πλοία με περισσότερες ικανότητες Α/Α πολέμου. Όπως περιγράφει το περιοδικό «Δούρειος Ίππος», το ΠΝ θέλει από τα νέα του πλοία ικανότητα προσβολής στόχων επιφανείας σε μεγάλες αποστάσεις και αυξημένες δυνατότητες C3. Σχετικά με τις τέσσερις φρεγάτες MEKO 200HN πιστεύεται ότι θα υλοποιηθεί πρόγραμμα μερικού εκσυγχρονισμού συνολικού ύψους €100 εκατ. που θα εστιάζει στην υποστήριξη των διαθέσιμων υποσυ38 - Ι∆ΒΑΜ

Το ΠΝ θέλει να αποκτήσει δύο MH-60R. (c) Αμερικανικό Ναυτικό

στημάτων, την αντικατάσταση του κύριου ραντάρ επιτήρησης και του ΚΔΜ. Στην περίπτωση που η συμμετοχή στο πρόγραμμα του πυραύλου επιφανείας-αέρος ESSM Block II δεν συναντήσει απρόσμενη δυσκολία, οι MEKO 200HN θα εξοπλιστούν με αυτόν, μεταφέροντας στις 16 θέσεις βολής του VLS Mk48 Mod5 ισάριθμους πύραυλους του τύπου. Τα πρώτα Κ/Β δοκιμών του νέου όπλου οφείλουν να παραδοθούν στα μέλη του προγράμματος έως το 2020, ενώ το Αμερικανικό Ναυτικό θεωρεί εφικτή την ανακήρυξη IOC για το ESSM Block II σε πλοία που διαθέτουν σύστημα ελέγχου πυρός AEGIS το 2020 και στα υπόλοιπα πλοία το 2023. Η πρώτη δοκιμή του όπλου από το Αμερικανικό Ναυτικό έγινε στις 12 Ιουνίου 2018 και χαρακτηρίσθηκε επι-

τυχής. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα «Naval Analyses», στις MEKO θα τοποθετηθεί σύστημα παρατήρησης της εταιρείας Miltech Hellas. Η πρώτη φρεγάτα που απέκτησε το σύστημα είναι η φρεγάτα «ΣΑΛΑΜΙΣ». Για τις υπόλοιπες φρεγάτες, τις ολλανδικής προέλευσης Kortenaer που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της Διοίκησης Φρεγατών, υπάρχουν δύο τάσεις: είτε θα μειωθούν με παροπλισμό μίας - δύο μη εκσυγχρονισμένων μονάδων (σύμφωνα με την «Καθημερινή») είτε θα παραμείνουν σε υπηρεσία (όπως αναφέρει το περιοδικό «Πτήση & Διάστημα»). Η απόσυρση πλοίων εξετάζεται εφόσον αποκτηθούν τα νέα πλοία. ΤΠΚ: Μετά την επιτυχημένη ολοκλήρωση της διαδικασίας αναβάθμισης του οπλισμού

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

της πυραυλακάτου La Combattante IIIA «ΜΥΚΟΝΙΟΣ» εξελίσσεται ομαλά η αντίστοιχη ενέργεια για τα υπόλοιπα τρία σκάφη του τύπου. Όλα τα σκάφη εξοπλίστηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1970 με τέσσερα Κ/Β Exocet MM38, τα οποία αντικαθίστανται τώρα με Κ/Β νεότερης τεχνολογίας. Σε αντίθεση με την αρχική εντύπωση πως τα υπόλοιπα τρία ΤΠΚ θα λάβουν Κ/Β Exocet MM-40 Block II, το ΤΠΚ «ΜΠΛΕΣΣΑΣ» απέκτησε Κ/Β Harpoon. Δεν μπορεί να αποκλειστεί έτσι ότι και τα υπόλοιπα δύο σκάφη θα καταλήξουν να φέρουν τα ίδια αμερικανικά όπλα. Θυμίζεται, Harpoon αποκτούν όλες οι La Combattante IIIB αντικαθιστώντας τα νορβηγικά Penguin Mk2 Mod3. Σύμφωνα με το «Naval Analyses», στις μη αναβαθμισμένες ΤΠΚ και τις παλαιότερες κανονιοφόρους θα τοποθετηθεί σύστημα παρατήρησης της εταιρείας Miltech Hellas. Αεροσκάφη & Ελικόπτερα Ναυτικής Συνεργασίας: Στις 23 Ιανουαρίου 2018 έγινε η τελετή ίδρυσης της Διοίκησης Αεροπορίας Ναυτικού (ΔΑΝ) στις εγκαταστάσεις της 112 Πτέρυγας Μάχης στην Ελευσίνα. Στη ΔΑΝ θα παραδοθεί εντός του έτους το ΑΦΝΣ P-3B «ενδιάμεσης λύσης», παρά τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην ημερομηνία παράδοσής του. Θα ακολουθήσουν μελλοντικά τα τέσσερα εκσυγχρονισμένα P-3HN. Προς αρωγή του έργου επιτήρησης των αεροσκαφών, υφίστανται διμερείς διαβουλεύσεις της Ελλάδας με τις ΗΠΑ για τη μεταβίβαση μεταχειρισμένων ΜΕΑ MQ-1 Predator. Όπως αναφέρει η εφημερίδα «Το Βήμα», εάν τα ΜΕΑ αποκτηθούν, θα επιχειρούνται από την Πολεμική Αεροπορία (ΠΑ), αλλά θα ενισχύσουν τις δυνατότητες εναέριας επιτήρησης και ελέγχου πάνω από το Αιγαίο Πέλαγος και την Ανατ. Μεσόγειο. Από τα αδιάθετα κονδύλια του προγράμματος εκσυγχρονισμού των P-3, αναφέρει η «Πτήση & Διάστημα», το ΠΝ επιθυμεί την απόκτηση δύο νέων ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων MH60R Romeo. Πάντα κατά το περιοδικό, για το πρόγραμμα υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι αξίας €180 περίπου εκατ., ποσό το οποίο επαρκεί για

την αγορά των δύο επιπλέον ελικοπτέρων, αλλά και την υπογραφή Follow On Support για τα 11 Aegeanhawk. Με την οικονομική συνδρομή της Ε.Ε. δρομολογείται πρόγραμμα προμήθειας έξι συσκευών FLIR, που θα αντικαταστήσουν υφιστάμενες σε ελικόπτερα Aegeanhawk. Οι συσκευές που θα περισσέψουν, θα εγκατασταθούν σε άλλα ελικόπτερα – πιθανόν AB212ASW. Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε €35,9 εκατομμύρια. Για τον εξοπλισμό των αεροπλάνων και των ελικοπτέρων, σύμφωνα με την ιστοσελίδα «On Alert», θα υπάρξει αναβάθμιση των τορπιλών Mk46. Αεροπορικές Δυνάμεις Οι προηγούμενοι 12 μήνες ήταν ιδιαίτερα σημαντικοί για την ΠΑ, με την Κυβέρνηση να δρομολογεί την πάγια απαίτηση του προγράμματος εκσυγχρονισμού – έστω μέρους – του στόλου μαχητικών F-16C/D. Τα τελευταία συνθέτουν τη σπονδυλική στήλη του Κλάδου, με ικανότητα υλοποίησης της πλειονότητας των αποστολών που καλούνται να φέρουν σε πέρας τα ελληνικά μαχητικά καθημερινά στο Αιγαίο Πέλαγος ή θα κληθούν να υλοποιήσουν, ου μη γένοιτο, κατά του δυνητικού εχθρού σε πολεμικές συνθήκες. Στην ομιλία του τον περασμένο Σεπτέμβριο στο συνέδριο του «Athens Flying Week 2017» ο Α/ΓΕΑ Πτέραρχος Χρήστος Χριστοδούλου ιεράρχησε ως κρισιμότερες απαιτήσεις της ΠΑ την αναβάθμιση των μαχητικών F-16 στο επίπεδο F-16V, την προμήθεια μίας μοίρας μαχητικών 5ης γενιάς και την απόκτηση νέου μεταφορικού αεροσκάφους. Ακολούθησε ενημέρωση των εκπροσώπων του Τύπου στις 30 Οκτωβρίου 2018, όπου ο Α/ΓΕΑ απέκλεισε τον εκσυγχρονισμό των F-16C/D Block 30 και γνωστοποίησε πως 12 από αυτά θα προσφερθούν στη διεθνή αγορά. Επιπλέον, τόνισε ότι τα F-16C/D Block 50 θα εκσυγχρονιστούν σε β΄ χρόνο, μετά τα F-16C/D Block 52+ και F16C/D Block 52M. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, τέλος, στις εργασίες του «6ου Συνεδρίου Αεροπορικής Ισχύος» (19-20 Απριλίου 2018) «οι ομιλητές του συνεδρίου έθιξαν ζητή2017/18 - 39

Η ΠΑ θα αναβαθμίσει τα F-16C/D Block 52+/52M σε F-16CV/DV. (c) Υπουργείο άμυνας Μαυροβουνίου

ματα τα οποία διαμορφώνουν και το παρόν και το μέλλον της Αεροπορικής Ισχύος, καλύπτοντας ένα ευρύ πλαίσιο θεμάτων, που εκτείνεται από ζητήματα ασφαλείας και τεχνολογίας – συμπεριλαμβανομένων των μέσων ενημέρωσης, του Κυβερνοπολέμου, των UAVs και του διαστήματος – μέχρι του ρόλου και της Ευρωπαϊκής αντίληψης της Αεροπορικής Ισχύος». Μαχητικά Αεροσκάφη: Στις 30 Απριλίου 2018 υπογράφθηκε η σύμβαση εκσυγχρονισμού 85 μαχητικών F-16C/D σε F-16V. Προηγήθηκε στις 28 Απριλίου η έγκρισή του από το ΚΥΣΕΑ. Το κόστος του εκσυγχρονισμού θα φθάσει τα €1,23 δις και αφορά αποκλειστικά τα μαχητικά των προγραμμάτων Peace Xenia III & IV. Συγχρονισμένη με την επίσκεψη του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στις 17 Οκτωβρίου 2017 στον Λευκό Οίκο και τις δηλώσεις του 40 - Ι∆ΒΑΜ

Προέδρου Τραμπ για την επιλογή της Ελλάδας να εκσυγχρονίσει τα μαχητικά F-16, η DSCA ανήρτησε την ίδια ημέρα στην ιστοσελίδα της τη δυνητική αναβάθμιση από την εταιρεία Lockheed Martin 123 μαχητικών F-16C/D της ΠΑ στο επίπεδο F-16V αντί $2,4 δις ή €2,04 δις με βάση την τότε τρέχουσα ισοτιμία. Το περιεχόμενο της ειδοποίησης της DSCA, που στις 14 Νοεμβρίου 2017 συζητήθηκε στο Αμερικανικό Κογκρέσο, περιλάμβανε την πώληση 125 ραντάρ AESA APG-83, 123 υπολογιστές αποστολής MMC, 123 συστήματα Link-16, 123 EGI/INS LN260, 123 συμβολογεννήτριες iPDG, 123 JHCMS II, 123 AIFF/CIT APX-126, ένα σύστημα σχεδιασμού επιχειρήσεων JMPS, έναν εξομοιωτή F-16V, αναβάθμιση δύο εξομοιωτών σε F-16V, ένα σύστημα σταθμού δοκιμής ηλεκτρονικών ALTS, αναβάθμιση 26 συστημάτων ΗΠ ASPISI σε II, εξοπλισμό ασφαλών επικοινω-

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

νιών και κρυπτογραφικό εξοπλισμό. Το ανακοινωθέν πιθανό κόστος από τις Αμερικανικές Αρχές θορύβησε την Κυβέρνηση, που όρισε ως όριο για τη σύναψη σύμβασης τα €1,1 δις. Με αυτό το σκεπτικό, ο πρώην ΑΝΥΕΘΑ Δημήτρης Βίτσας δήλωσε ότι θα αναβαθμιστούν σε επίπεδο F-16V «κοντά στα 100 μαχητικά και τα υπόλοιπα θα αναβαθμιστούν αλλά με άλλο τρόπο». Μετά από ανεπιτυχείς διαπραγματεύσεις για τη συρρίκνωση του τελικού κόστους, όπου χρησιμοποιήθηκε εκ των υστέρων και χωρίς αποτέλεσμα η εναλλακτική πρόταση της Boeing (που αφορούσε και πιθανή μεταβίβαση μαχητικών F-15C/D), αποφασίστηκε ο περιορισμός των F-16V σε 85 από 123. Και πάλι όμως το ποσό των $1,62 δις που απαίτησε η αμερικανική πλευρά, αλλά και οι «υψηλές» δαπάνες στα πρώτα έτη χρηματοδότησης, οδήγησε στην υπογραφή της συμφωνίας στην κυριολεξία την τελευταία στιγμή. Δεν αποκλείεται μάλιστα έκτακτη δωρεάν αμερικανική χρηματοδότηση του προγράμματος για την περαιτέρω οικονομική διευκόλυνση της Ελλάδας, ένα μέτρο που έχει να εμφανισθεί προς όφελος της χώρας μας από τις αρχές της δεκαετίας του 1990! Στο εκτελεστικό σκέλος, η ολοκλήρωση του εκσυγχρονισμού θα αποφέρει στην ΠΑ 85 μαχητικά F-16CV/DV με εγκατεστημένο ραντάρ APG-83 SABR, καθιστώντας τα τα πρώτα ελληνικά μαχητικά με ραντάρ AESA στα χρονικά. Το APG-83 έχει σημαντικά μεγαλύτερη αξιοπιστία και απαιτεί λιγότερο κόστος υποστήριξης, διαθέτει υψηλότερη δύναμη επεξεργασίας και εκπομπής που αυξάνει την απόσταση εντοπισμού εναέριων στόχων σε σχέση με το υφιστάμενο APG-68(V)9. Το νέο ραντάρ μπορεί επίσης να δημιουργήσει επίγειους χάρτες πολύ υψηλής ευκρίνειας στη λειτουργία SAR από μεγαλύτερη απόσταση συγκριτικά με το APG-68(V)9. Τμήμα των δεδομένων από το ραντάρ θα προβάλλεται στη νέα μεγάλη οθόνη CPD. Επιπλέον, τα αεροσκάφη θα φέρουν το σύστημα αποτροπής σύγκρουσης Auto-GCAS, που έχει σώσει τη ζωή επτά Αμερικανών χειριστών τα τελευταία δυόμισι χρόνια. Τα Viper θα

μπορούν, τέλος, να ανταλλάσουν δεδομένα μεταξύ τους χάρη στο σύστημα Link-16 αλλά και με όσες πλατφόρμες των ΕΕΔ διαθέτουν το συγκεκριμένο σύστημα, με τα οφέλη να είναι τουλάχιστον εντυπωσιακά. Στις ΗΠΑ θα εκτελεστούν εργασίες σε ένα αεροσκάφος, ενώ τα υπόλοιπα θα αποκτήσουν τις βελτιωμένες δυνατότητες στην ΕΑΒ. Τα πρώτα αναβαθμισμένα μαχητικά θα επανέλθουν σε υπηρεσία το 2021, με το στόχο να αφορά την αναβάθμιση 12 αεροσκαφών καθ’ έτος. Υπάρχουν, ωστόσο, ερωτηματικά (μεταξύ άλλων λόγω των δυσκολιών που προκαλεί η στενή δημοσιονομική κατάσταση της δεκαετίας) αν η εταιρεία θα μπορέσει να «τρέξει» το πρόγραμμα εντός του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος. Αλγεινό σημείο του σχεδιασμού είναι η μη συνοδεία του προγράμματος αναβάθμισης από νέα όπλα και ατρακτίδια, με ευχή να υπάρξει κάποιο συμπληρωματικό πακέτο στο κοντινό μέλλον - ιδιαίτερα όσον αφορά τα ατρακτίδια IRST και στόχευσης νέας γενιάς, τα κατευθυνόμενα όπλα αέρος-επιφανείας stand-off και τους πύραυλους αέρος-αέρος μέσης ή μεγάλης εμβέλειας. Τα ελληνικά Viper θα μπορούν να αξιοποιήσουν πλήρως σχεδόν το σύνολο του υφιστάμενου οπλοστασίου αμερικανικής προέλευσης και τα ατρακτίδια στόχευσης και ναυτιλίας του συστήματος LANTIRN. Το F-16V, που δεν παρουσιάζει μεγάλες αποκλίσεις στις δυνατότητες από το F-16 Block 70, μπορεί θεωρητικά να φέρει μέχρι 10 AIM-120 σε διαμόρφωση αεροπορικής κυριαρχίας. Τα 38 F-16C/D Block 50D προβλέπεται να λάβουν υλικά που θα προέλθουν από τα Block 52+/52M, φθάνοντας σε τεχνολογικό επίπεδο εφάμιλλο των αμερικανικών F-16CM/DM. Οποιεσδήποτε εργασίες εκσυγχρονισμού των μαχητικών θα απαιτήσουν όμως νέα σύμβαση. Από το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού εξαιρέθηκαν από την αρχή τα 32 F-16C/D Block 30. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, στόχος της ΠΑ είναι στην χειρότερη περίπτωση η πώληση 12 Block 30 στη διεθνή αγορά και η συγκρότηση εκπαιδευτικής μοίρας (OCU) με τα υπόλοιπα 2017/18 - 41

20. Όπως επισημαίνει το περιοδικό «Air Forces Monthly», τα αεροσκάφη μπορούν να προσφερθούν σε δύο διαμορφώσεις, είτε ως «as is» αντί €6-9 εκατ. είτε μετά από την εγκατάσταση υποσυστημάτων που θα προκύψουν από τα F-16C/D Block 52+/52M αντί €20-25 εκατομμύρια. Επίσημο ενδιαφέρον για την απόκτηση των 12 μαχητικών επέδειξε πρώτη η Κροατία. Αν και η ελληνική πρόταση θεωρήθηκε η φθηνότερη του κροατικού διαγωνισμού, ωστόσο, απορρίφθηκε. Ενδιαφέρον για ελληνικά F-16 έχουν δείξει η Ρουμανία και τα ΗΑΕ. Στην περσινή αναφορά είχε τονισθεί ότι το θέμα του ΝΜΑ θα εξετασθεί από το 2020, με κύρια υποψηφιότητα αυτή του F-35. Σύμφωνα με το 15ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα 20112025 για το πρόγραμμα προβλέπονται κονδύλια ύψους €3 δις. Το ΝΜΑ προορίζεται να αντικαταστήσει τα F-4E AUP, Mirage 2000EGM/BGM και F-16C/D Block 30, περιορίζοντας την οροφή μαχητικών της ΠΑ σε περίπου 170–180 αεροσκάφη (χωρίς να συμπεριλαμβάνεται κάποια πιθανή ενίσχυση με μεταχειρισμένα μαχητικά). Όπως επισημαίνει η «Πτήση & Διάστημα», όποια παραγγελία του F-35 γίνει (σε τουλάχιστον 30 μονάδες), θα ξεκινήσει να υλοποιείται μετά το 2025. Στις 12 Απριλίου 2018 συνετρίβη μαχητικό αεροσκάφος Mirage 2000-5EGM της 331M 42 - Ι∆ΒΑΜ

κοντά στη Σκύρο με συνέπεια το θάνατο του σμηναγού Γιώργου Μπαλταδώρου. Πέρα από την ανυπολόγιστη απώλεια του χειριστή, το δυστύχημα σηματοδοτεί την πρώτη συντριβή μαχητικού του τύπου ο οποίος εισήλθε σε υπηρεσία το 2007. Στις 31 Οκτωβρίου 2017 σταμάτησε τη λειτουργία της 339Μ, μεταβιβάζοντας προσωπικό και αεροσκάφη στην 338Μ. Λίγες ημέρες πριν την διακοπή της λειτουργίας της, τέσσερα F-4E AUP πήραν μέρος στην ιταλική άσκηση «Vega-2017» πλάι σε ιταλικά EF-2000, Tornado και AMX, ενώ φωτογραφήθηκαν μαζί με F-35A. Τέλος, στις 5 Ιουνίου 2018 ξεκίνησε επίσημα το νατοϊκό πρόγραμμα αστυνόμευσης του εναέριου χώρου του Μαυροβουνίου από τις Ιταλία και Ελλάδα. Τα μαχητικά αεροσκάφη θα επιχειρούν από

τις χώρες τους και δεν θα μετασταθμεύσουν σε αεροδρόμιο του Μαυροβουνίου. Η πρώτη δοκιμαστική αποστολή είχε συμβεί στις 17 Οκτωβρίου 2017. Όπλα & ατρακτίδια αεροσκαφών: Στις 17 Ιανουαρίου 2018 το Αμερικανικό Κογκρέσο ενέκρινε την τροποποίηση της σύμβασης των νατοϊκών PGM. Θυμίζεται, στις 11 Αυγούστου 2016 ανακοινώθηκε η δυνητική πώληση συλλογών αεροπορικών βομβών (JDAM, GBU-12/-48/-49) από τις ΗΠΑ προς το Βέλγιο, την Ολλανδία, τη Νορβηγία, τη Δανία, την Τσεχία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, από κοινού τα οκτώ κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ ζήτησαν την προμήθεια 2.040 συλλογών JDAM, 1.000 συλλογών GBU-48, 300 συλλογών GBU-49 και 1.025

Γράφημα των υποσυστημάτων που περιλαμβάνει το πρόγραμμα F-16V. (c) LM

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

συλλογών GBU-12. Η απόκτηση του υλικού θα κοστίσει συνολικά $231 εκατ. και υπεύθυνη για το διαμοιρασμό θα είναι η NSPA. Οι τροποποιήσεις αφορούν υλικά βελτίωσης της αποτελεσματικότητας των GBU-48 και των GBU-49 δίχως να μεταβάλλονται οι ποσότητες των όπλων. Στο πλαίσιο παρόμοιου προγράμματος της NSPA για την προμήθεια 15.000 κατευθυνόμενων όπλων ELGTR δεν μπορεί να αποκλειστεί η περίπτωση παραλαβής συγκεκριμένης ποσότητας και από την Ελλάδα. Η ELGTR χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση των χειριστών στην άφεση LGB. ΜΕΑ: Την 1η Φεβρουαρίου 2018 εγκρίθηκε από την αρμόδια επιτροπή του Κοινοβουλίου η τριετής χρονομίσθωση επτά ΜΕΑ Heron από το Ισραήλ έναντι κόστους €35,5 εκατομμυρίων. Η απόφαση ήρθε λιγότερο από έναν χρόνο μετά την απόσυρση των αεροσκαφών αναγνώρισης RF-4E και τη διάλυση της 348ΜΤΑ. Σύμφωνα με το «Air Forces Monthly» η Ελλάδα θέλει τα ΜΕΑ, μεταξύ άλλων για την επιτήρηση του Αιγαίου Πελάγους και στοχεύει μελλοντικά στην προμήθεια 15-20 ΜΕΑ MALE. Όπως τονίζουν διάφορα εγχώρια δημοσιεύματα, υπάρχουν πάλι διαβουλεύσεις με τις ΗΠΑ για τη μεταβίβαση αριθμού μεταχειρισμένων ΜΕΑ MQ-1 Predator που έχουν αποσυρθεί από την Αμερικανική Αεροπορία. Από την 1η Μαρτίου 2018 στην αεροπορική βάση Λάρισας άρχισε η μεταστάθμευση δύο ΜΕΑ MQ-9 Reaper της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ. Α/Α Άμυνα: Στις 4 Απριλίου 2018 υπεγράφη συμφωνία υποστήριξης των Α/Α συστημάτων S300PMU-1 με τη ρωσική πλευρά. Η Ελλάδα δεν απέκτησε τα συστήματα απευθείας από τη Ρωσία, αλλά αναγκάστηκε να τα παραλάβει από την Κύπρο που τα παρήγγειλε από τη Μόσχα για την ενίσχυση της άμυνάς της, μετά τις τουρκικές απειλές εάν εγκαθίσταντο στη Μεγαλόνησο. Μεταφορικά Αεροσκάφη: Κατά την ομιλία του στο συνέδριο του «AFW 2017» ο Α/ΓΕΑ επισήμανε την προοπτική απομείωσης του στόλου μεταφορικών αεροσκαφών και την επιθυμία

προμήθειας ορισμένων νέων με χαρακτηριστικά στρατηγικών ικανοτήτων. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα «Militaire», οι ΗΠΑ έχουν προτείνει στην ΠΑ την επιλογή αριθμού μεταχειρισμένων C-130 από δεξαμενή 14 αεροσκαφών, με την ελληνική πλευρά να εμφανίζεται να συζητά την απόκτηση ενός νέου C-130J και αργότερα την αύξησή του αρχικά σε δύο και τελικά σε τέσσερα ή πέντε αεροσκάφη. Εκπαιδευτικά Αεροσκάφη: Στις 5 Ιουλίου 2018 υπογράφθηκε η σύμβαση αγοράς 12 μονοκινητήριων αεροσκαφών Tecnam P2002JF αντί εκτιμώμενου κόστους €2,46 εκατ. για την αντικατάσταση των εκπαιδευτικών αεροσκαφών T-41D. Τα πρώτα τέσσερα αεροσκάφη θα φθάσουν στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο και οι παραδόσεις θα ολοκληρωθούν μέσα στο έτους. Τα πρώτα T-41D εντάχθηκαν σε υπηρεσία το 1969 και επιχειρούν με την 360 ΜΕΑ (Μοίρα Εκπαίδευσης Αέρος). Συνολικά αποκτήθηκαν 21 T41D, εκ των οποίων τρία απωλέσθηκαν σε ατυχήματα. Στις 3 Ιανουαρίου 2018 κατέπεσε εκπαιδευτικό αεροσκάφος T-2Ε της 363ΜΕΑ πλησίον της 120 ΠΕΑ. Οι χειριστές εγκατέλειψαν επιτυχώς το αεροσκάφος. Σύμφωνα με το περιοδικό «Πτήση & Διάστημα», υποψήφια για την αντικατάσταση του T-2 είναι μισθωμένα L-39CW ή M-346. Επιπλέον προσφέρονται T-50 νέας κατασκευής, που συγκεντρώνουν ωστόσο ελάχιστες πιθανότητες επιλογής. Κατά το «Air Forces Monthly» φημολογείται η δρομολόγηση προγράμματος απόκτησης ατρακτιδίων ACMI με ισραηλινή αρωγή, κυρίως για την υποστήριξη των συμμετοχών της πολυεθνικής άσκησης «ΗΝΙΟΧΟΣ» στην οποία παίρνει μέρος κάθε χρόνο η Ισραηλινή Αεροπορία. Η ΠΑ είναι μία από τις ελάχιστες νατοϊκές πολεμικές αεροπορίες εξοπλισμένες με μαχητικά Δυτικής προέλευσης που δεν διαθέτει τέτοιας κατηγορίας συστήματα, με κίνδυνο την υποβάθμιση του παρεχόμενου επιπέδου εκπαίδευσης στην εναέρια μάχη για τους χειριστές μαχητικών.

2017/18 - 43

Ειδικές Δυνάμεις Οι ΕΕΔ προσανατολίζονται στη δημιουργία της Διοίκησης Διακλαδικού Ειδικού Πολέμου και την αναδιοργάνωση των Δυνάμεων Καταδρομών – Αλεξιπτωτιστών. Σύμφωνα με την «ΕΡΤ», οι αλλαγές περιλαμβάνουν την χρήση ειδικών αεροπορικών μέσων και έχουν γίνει οι προπαρασκευαστικές συνομιλίες με την Αμερική η οποία παρακολουθεί στενά αυτή την εξέλιξη στις ελληνικές Ειδικές Δυνάμεις κι έχει εκδηλώσει την πρόθεση για να βοηθήσει σε τεχνογνωσία αλλά κυρίως με νέα υλικά μέσα. Για την ενίσχυση των αμφίβιων ικανοτήτων δρομολογείται η προμήθεια 41 ταχυπλόων σκαφών μεταφοράς προσωπικού και των τεσσάρων ΣΑΠ MkV, τα οποία κατά την «Πτήση & Διάστημα» θα αφιχθούν στην Ελλάδα το τέταρτο τρίμηνο του 2019. Πρόοδος, τέλος, υπάρχει στον χώρο των ΜΕΑ, αφού οι Αμερικανικές Αρχές έχουν δημοσιεύσει στο Διαδίκτυο το καλοκαίρι του 2017 στοιχεία FMS για άγνωστο αριθμό συστημάτων RQ-20A Puma ΑΕ ΙΙ ύψους $1,4 εκατομμυρίων. Με βάση την ίδια δημοσίευση, τα συστήματα επρόκειτο να παραδοθούν εντός έξι μηνών από την ανάθεση του έργου, πράξη που θα γινόταν τον Σεπτέμβριο του 2017. Τα RQ20A έχουν χρονική αυτονομία 2h και θεωρούνται ιδανικά για χρήση από μονάδες Ειδικών Επιχειρήσεων. Πολυεθνικά Προγράμματα Συνεργασίας >Στις 12 Ιουνίου 2018 έγινε η παρθενική δοκιμαστική βολή πυραύλου επιφάνειας-αέρος ESSM Block 2 από πλοίο του Αμερικανικού Ναυτικού. >H Airbus Defence & Space προωθεί το A320M3 για την κάλυψη των απαιτήσεων της Γαλλίας και της Γερμανίας. Με τη σειρά της η Ιαπωνία προσφέρει στις δύο χώρες το ΑΦΝΣ P1. >Η Ελλάδα συμμετέχει στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία «Ocean 2020» που εστιάζει στην επίτευξη διαλειτουργικότητας μεταξύ μη επανδρωμένων πλατφορμών (UAV, USV, UUV) με πολεμικά πλοία ή Κέντρα Διοικήσεως.

44 - Ι∆ΒΑΜ

>Σε 15 ανέρχονται αισίως τα νατοϊκά ΑΣΕΠΕ E-3A έπειτα από την απόσυρση του δεύτερου κατά σειρά συστήματος. >Η MASS ανανέωσε τη σύμβαση υποστήριξης του προγράμματος NATO Joint Electronic Warfare Core Staff (JEWCS), που έχει έδρα τη βρετανική αεροπορική βάση Yeovilton, όπως ανακοίνωσε η ίδια στις 9 Ιανουαρίου 2018. Στο πρόγραμμα η Ελλάδα έχει την ευθύνη του «lead nation». >Η Γαλλική Αεροπορία οραματίζεται την χρήση συστημάτων UCAV όπως το UCAV επίδειξης τεχνολογίας nEUROn για τη μελλοντική (1) απόκτηση πληροφοριών, (2) τη διείσδυση σε περιοχές απαγόρευσης και την (3) στοχοποίηση εχθρικών απειλών. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Dassault, EricTrappier, τα χαρακτηριστικά VLO του UCAV ήταν καλά έως πολύ καλά και προκάλεσαν έκπληξη όταν αυτό χρησιμοποιήθηκε εναντίον των συστημάτων αεράμυνας. Το Α΄ εξάμηνο του 2017 έγιναν δοκιμές μέτρησης του ηλεκτρομαγνητικού ίχνους του nEUROn στη Γαλλία. Από τις 28 Αυγούστου έως 31 Σεπτεμβρίου 2017 πραγματοποιήθηκαν δοκιμές του συστήματος έναντι ΑΣΕΠΕ E-3F και μαχητικού Mirage 2000 εξοπλισμένου με ραντάρ AESA RBE2 AA. Μεταξύ των σεναρίων εξετάστηκε το άνοιγμα της αποθήκης οπλισμού στο εσωτερικό της οποίας μεταφερόταν LGB GBU-12. Σε άλλη δοκιμή που έγινε για το nEUROn πήρε μέρος ισπανικό μαχητικό EF-2000 Typhoon. Από την έναρξη των πτητικών δοκιμών το nEUROn έχει πετάξει τουλάχιστον 140 φορές. Στις 28 Μαΐου 2018 ξεκίνησε νέος κύκλος δοκιμών που θα ολοκληρωθούν στις 7 Οκτωβρίου. >Στις 18 Ιανουαρίου 2018 πραγματοποιήθηκε η ανάπτυξη και διασύνδεση εκπαιδευτικών προσομοιωτών για συστήματα ΜΕΑ κατηγορίας MALE στην Ιταλία και τη Γαλλία. Συνολικά θα ολοκληρωθούν έως εννέα συστήματα που θα διαμοιρασθούν στα υπόλοιπα μέλη της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας του EDA και θα διασυνδεθούν μεταξύ τους. Ένα από τα μέλη της

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

είναι η Ελλάδα. Σκοπός είναι η ενίσχυση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών που διαθέτουν ή επιθυμούν να προμηθευτούν ΜΕΑ MALE τα επόμενα 5-10 έτη. >Το ευρωπαϊκό σκέλος της νατοϊκής BMD θα κατασκευαστεί προς επ’ ωφελεία του ACCS και θα προσφέρει ενισχυμένες ικανότητες διοίκησης για όλα τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη. Σύμφωναμε την «Καθημερινή» «μελετάται η λειτουργία ενός ραντάρ, με την ενεργό σύμπραξη του Ισραήλ, ώστε να υπάρχει επαρκής παρακολούθηση της δυτικής θαλάσσιας λεκάνης πουανοίγεται από τη Ζάκρο και φθάνει έως το Τελ-Αβίβ». >Το Αμερικανικό Πεντάγωνο πρόκειται να αναθέσει συμβάσεις $2,3 δις για τη βελτίωση του Α/Α συστήματος Patriot. Οι συμβάσεις συγχρηματοδοτούνται από όλους τους χρήστες των Patriot, μεταξύ των οποίων είναι η Ελλάδα. >Η Frontex έχει δρομολογήσει την χρήση δύο συστημάτων αερόστατων επιτήρησης στη Λέσβο. >Η ρωσική αεροπορική εταιρεία Volga-Dnepr ενημέρωσε στις 12 Απριλίου 2018 τα μέλη του προγράμματος στρατηγικών μεταφορών SALIS ότι σταματά τη διάθεση των αεροσκαφών της. Μεταξύ των

Η ΠΑ εμφανίζεται να επιθυμεί την προμήθεια του C-130J. (c) Αμερικανική Αεροπορία

μελών του SALIS βρίσκεται η Ελλάδα. Το κενό φιλοδοξεί να καλύψει η ουκρανική εταιρεία Antonov, ακόμη και με την πιθανή διάθεση του στρατηγικού μεταφορικού αεροσκάφους An-225. >Μόνον η Γερμανία, η Σουηδία και το Βέλγιο έχουν υπογράψει μέχρι σήμερα συμφωνία χρήσης του συστήματος δορυφόρων CSO, κάτι που σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν το έχει ακόμη πράξει. Η εκτόξευση του δορυφόρου παρατήρησης CSO-1 θα γίνει εντός του έτους. Οι CSO 2 & CSO 3 θα τεθούν σε τροχιά μεταξύ

2020 – 2023. >Το σύστημα δορυφόρων CERES, στο οποίο παλαιότερες αναφορές εμφανίζουν ως μέλος την Ελλάδα, θα μπορεί προσδιορίζει γεωγραφικά τις θέσεις των Α/Α συστημάτων, να εντοπίζει τις ασύρματες επικοινωνίες του αντιπάλου, ακόμη και να εντοπίζει τα εχθρικά κέντρα διοίκησης χωρίς την ανάγκη χρήσης αεροσκάφους Ηλεκτρονικής Αναγνώρισης. Μετά την εκτόξευσή του στα τέλη του 2020, το CERES θα ελέγχεται από την CNES.

2017/18 - 45

|| ΚΥΠΡΟΣ

Η Κυπριακή Δημοκρατία στοχεύει στην ενίσχυση των ικανοτήτων επιτήρησης της ΑΟΖ . (c) Υπουργείο Άμυνας Κύπρου

Εισαγωγή Η επικαιροποιημένη αμυντική πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας προσανατολίζεται στην όσο το δυνατό «Δυτικοποίηση» των κυπριακών δυνάμεων ασφαλείας, κάτι που σχετίζεται απαραίτητα με την άρση του αμερικανικού εμπάργκο όπλων. Για το σκοπό αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη εκστρατεία μεταστροφής της στάσης της αμερικανικής κυβέρνησης, είτε μέσω συναντήσεων μεταξύ αξιωματούχων των δύο χωρών είτε με δραστηριοποίηση ομάδων πίεσης στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Εξελίξεις στις Ελεύθερες Περιοχές Μετά την κατάρρευση των ειρηνευτικών συνομιλιών, κατόπιν υπαιτιότητας της τουρκικής πλευράς, μελετούνται τρόποι ενίσχυσης της αμυντικής αποτρεπτικής ικανότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Για το σκοπό αυτό, σύμφωνα με δημοσιεύματα του κυπριακού Τύπου, θα υπάρξει αναζωπύρωση των συζητήσεων για την κάλυψη σημαντικών κύριων αναγκών της Εθνικής Φρουράς. Κατά την κυπριακή έκδοση της «Καθημερινής», θα γίνει ενδεικτικά προ46 - Ι∆ΒΑΜ

σπάθεια ενίσχυσης της Α/Α άμυνας και της αντιαρματικής άμυνας και θα συνεχισθεί η ενίσχυση της Διοίκησης Ναυτικού με περιπολικά ανοικτής θαλάσσης. Στις εγκαταστάσεις των Ισραηλινών Ναυπηγείων στην Χάιφα έλαβε χώρα στις 12 Σεπτεμβρίου 2017 η τελετή καθέλκυσης του Υπεράκτιου Περιπολικού (OPV) που παραγγέλθηκε από το Ισραήλ. Το περιπολικό ονομάζεται «Αρχιπλοίαρχος Α. Ιωαννίδης», στηρίζεται στην Sa’ar 62 και φέρει δύο πυροβόλα των 23mm τοποθετημένα σε ισάριθμους RWS. Για την Α/Α προστασία του υπάρχουν φορητά Α/Α βλήματα Mistral, ενώ σύμφωνα με το «Naval Analyses», διαθέτει τις υποδομές για την τοποθέτηση πρόσθετου οπλισμού. Το «Αρχιπλοίαρχος Α. Ιωαννίδης» κατέπλευσε στη Μεγαλόνησο στις 15 Ιανουαρίου 2018. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής παρέλασης της 1ης Οκτωβρίου 2017 παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό τύποι φορητών όπλων και το γνωστό… Α/Α σύστημα μέσης ακτίνας που παραγγέλθηκε από τη Ρωσία έναντι $100 εκατ. το 2001 και παραδόθηκε το 2006,

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

όπως είχε δημοσιεύσει το 2008 τεύχος της ρωσικής ειδικής έκδοσης «Moscow Defense Review». Σύμφωνα με επισήμανση του ρωσικού think-tank «CAST», πάλι, τα κυπριακά πληρώματα άφησαν τις καλύτερες εντυπώσεις στους Ρώσους εκπαιδευτές. Σχετικά με την περαιτέρω ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος της Εθνικής Φρουράς, θεωρείται πιθανή η επίτευξη συμφωνίας για συγκεκριμένο οπλικό σύστημα, το οποίο βρίσκεται σε κυπριακή υπηρεσία από τη δεκαετία του 1990. Κατά τον πρώην Υπουργό Άμυνας Χριστόφορο Φωκαΐδη έχει αποφασιστεί η ουσιαστική ενίσχυση του πυροβολικού. Για την ενίσχυση του ναυτικού ο ίδιος ανέφερε ότι θα υπάρξει απόκτηση δύο περιπολικών ανοικτής θαλάσσης, δύο ταχυπλόων σκαφών για τις Ειδικές Δυνάμεις, θα γίνει αναβάθμιση του δικτύου ραντάρ και αναβάθμιση των συστημάτων ναυτικής αποτροπής. Η Διοίκηση Αεροπορίας επιθυμεί την προμήθεια οκτώ ελικοπτέρων. Εξετάζεται γαλλική προσφορά μεταβίβασης τεσσάρων εξοπλισμένων ελικόπτερων Gazelle, αλλά και η αγορά άλλων τεσσάρων ελικοπτέρων, χωρίς αυτά να προέρχονται απαραίτητα από Δυτική χώρα. Να τονισθεί, η ενότητα της «Κύπρου» αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερη ευαισθησία κι έτσι δεν αναφέρονται περισσότερες λεπτομέρειες. Στον χώρο των ΜΕΑ, τέλος, υφίσταται ενδιαφέρον

απόκτησης τεσσάρων ΜΕΑ κα- τράωρα πριν την εκτέλεση των τηγορίας MALE, πιθανότατα, Δυτικών πυραυλικών επιδροαπό το Ισραήλ. μών κατά της Συρίας. Στην Κύπρο βρίσκονται επίσης ΑΣΕΠΕ E-3D, μεταφορικά CΕξελίξεις στα Κατεχόμενα Πληροφορίες που επικαλείται 130J, Ηλεκτρονικού Πολέμου η εφημερίδα «Σημερινή», και RC-135W και αεροσκάφη επιεπιβεβαιώνουν δορυφορικές τήρησης Shadow R1, ενώ στο φωτογραφίες, δείχνουν την Ακρωτήρι αναπτύχθηκαν ή ανάπτυξη 77 Α/Κ πυροβόλων εξακολουθούν να βρίσκονται τουρκικής κατασκευής T-155 έως τρία κατασκοπευτικά αεFirtina των 155mm στα Κατε- ροσκάφη U-2S των ΗΠΑ. Από την ίδια αεροπορική βάση χόμενα. εκτελούν στρατιωτικές επιδρομές οκτώ βομβαρδιστικά TorΒρετανική Δραστηριότητα Στο πλαίσιο βελτίωσης των nado GR4 και οκτώ μαχητικά υποδομών της ΑΒ Ακρωτηρίου Eurofighter Typhoon FGR4. κατασκευάζεται υπόστεγο συν- Τα πρώτα Tornado αναπτύχτήρησης αεροσκαφών. Οι ερ- θηκαν στη βάση στις 12 Αυγασίες βελτίωσης των γούστου 2014. Η πρώτη διαδρόμων του αεροδρομίου, επιδρομή τους κατά του ISIS που ολοκληρώθηκαν πέρυσι, στο Ιράκ έγινε στις 30 Σεπτεμστοίχησαν £26 εκατ. και θα βρίου 2014 και στη Συρία στις επιτρέψουν την πλήρη εκμε- 2 Δεκεμβρίου 2015. Πέρα από τάλλευση των μελλοντικών πο- τις αποστολές κρούσης, τα Torλεμικών αεροσκαφών της nado GR4 έχουν καθήκοντα αναγνώρισης φέροντας το Βρετανίας από το Ακρωτήρι. Το καλοκαίρι του 2017 εγκα- ατρακτίδιο RAPTOR. Έως τις τέλειψε την περιοχή με προ- 11 Αυγούστου 2017 τα βρεταορισμό τη Μεγάλη Βρετανία νικά EF-2000 Typhoon είχαν αεροσκάφος επιτήρησης Sen- πετάξει περισσότερες από 900 tinel R1. Προηγουμένως το αε- αποστολές στη Μεσοποταμία ροσκάφος είχε συμπληρώσει και χρησιμοποιήσει τουλάχι235 ώρες πτήσης σε επιχειρή- στον 850 κατευθυνόμενες βόμσεις. Τα αεροσκάφη του τύπου βες PavewayIV. χρησιμοποιούνται για τη μετα- Οι βρετανικές δυνάμεις κάβίβαση δεδομένων σε φίλιες νουν εκτεταμένη χρήση ΜΕΑ δυνάμεις, με σκοπό την αύ- για την αντιμετώπιση παράνοξηση της αποτελεσματικότητας μων τρόπων κυνηγιού και την των επιδρομών. Ένα Sentinel καταπολέμηση εντόμων που μολυσματικές R1 επέστρεψε στην Κύπρο το μεταδίδουν τελευταίο τρίμηνο του 2017. ασθένειες. Άλλο αεροσκάφος του τύπου έφθασε στην περιοχή στις 12 Απριλίου 2018, λίγα εικοσιτε2017/18 - 47

|| ΤΟΥΡΚΙΑ

Ο Τουρκικός Στρατός υλοποιεί πρόγραμμα βελτιώσεων σε 200 άρματα μάχης, όπως το M60T. (c) Υπουργείο άμυνας Τουρκίας, Otokar

Εισαγωγή Οι στρατιωτικές δυνάμεις της Τουρκίας αποτελούνται από το στρατό ξηράς, το ναυτικό, την αεροπορία και τη στρατοχωροφυλακή. Ο Τουρκικός Στρατός περιλαμβάνει 2.242 ενεργά άρματα μάχης, 4.303 ΤΟΜΑ / ΤΟΜΠ και 2.353 συστήματα πυροβολικού. Το Τουρκικό Ναυτικό διατηρεί σε υπηρεσία 12 υποβρύχια, 24 κύριες μονάδες επιφανείας, 19 48 - Ι∆ΒΑΜ

ΤΠΚ και 28 πλοία αποβάσεων. Η Τουρκική Αεροπορία διαθέτει 272 μαχητικά αεροσκάφη, τέσσερα ΑΣΕΠΕ, επτά αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού, 83 αεροσκάφη μεταφορών και 174 εκπαιδευτικά. Η οροφή ενεργού προσωπικού ανερχόταν το 2017 σε 507.300 άτομα. Πάγιος στρατηγικός στόχος είναι η πολιτική και οικονομική ενίσχυση της εγχώριας

πολεμικής βιομηχανίας (ακόμη και με επιβολή ειδικής φορολογίας σε εταιρείες και ιδιώτες), με τις προσπάθειες να φανερώνουν αξιοσημείωτη πρόοδο, ενώ προωθείται η αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού στο 2% του ΑΕΠ μέχρι το 2024, κατά τα νατοϊκά πρότυπα. Ενδεικτικά, στις τουρκικές εταιρείες έχουν δοθεί $35 δις τα τελευταία 15 έτη. Ρόλο-κλειδί κατέχει το υφυπουργείο πολεμικής βιομηχανίας, που «τρέχει» 123 προγράμματα Έρευνας & Ανάπτυξης προϋπολογισμού $450 εκατομμυρίων. Για την κάλυψη των κενών που δημιούργησαν οι διώξεις στελεχών μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, προωθείται η πρόσληψη 43.000 ατόμων, και από τις αρχές του νέου έτους η στρατοχωροφυλακή θα έχει πλήρως επαγγελματικοποιηθεί. Το πρόβλημα της υποστελέχωσης παραμένει όμως ακόμη έντονο, ει-

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

δικά στην αεροπορία. Από το 2015 η Τουρκία μάχεται κουρδική εξέγερση στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας και έχει εγκαταστήσει στρατιωτικές δυνάμεις σε Συρία και Ιράκ κατόπιν εισβολών. Στη Συρία κατακτήθηκε μετά το ΑλΜπαμπ ο κουρδικός θύλακας του Αφρίν. Κατά τη διάρκεια του τριετούς πολέμου στην ΝΑ Τουρκία έχουν σκοτωθεί 3.971 άτομα, εκ των οποίων οι 1.095 αφορούν μέλη των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων και των δυνάμεων ασφαλείας. Οι απώλειες στη Συρία και το Ιράκ είναι μικρότερες, αλλά περιλαμβάνουν τεθωρακισμένα οχήματα και πυροβόλα. Για την αύξηση της επιρροής στο εξωτερικό προωθείται η ανάπτυξη 60.000 στρατιωτών σε στρατιωτικές βάσεις που λειτουργούν / θα λειτουργήσουν σε άλλες χώρες μέχρι το 2022. Χερσαίες Δυνάμεις Μετά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία, ο Τουρκικός Στρατός υλοποιεί προγράμματα βελτίωσης της προστασίας των αρμάτων μάχης και των στρατιωτικών οχημάτων μεταφοράς προσωπικού. Επιπλέον δίνεται βαρύτητα στον τομέα του πυροβολικού, τα εναέρια μέσα και ενισχύεται η θέση της Στρατοχωροφυλακής. Σύμφωνα με ενημερωτικό γράφημα του υφυπουργείου πολεμικής βιομηχανίας οι τουρκικές βιομηχανίες παρέδωσαν εντός του 2017 στον

Τουρκικό Στρατό και τη Στρατοχωροφυλακή (α) 200 στρατιωτικά οχήματα 4×4 Cobra II, 300 MRAP Kirpi και 150 Ejder Yalcin, (β) εννέα επιθετικά ελικόπτερα T-129, (γ) 20 τακτικά ΜΕΑ Bayraktar TB2, (δ) 40 μίνι ΜΕΑ Bayraktar και (ε) 9.000 τυφέκια εφόδου MPT-76. Επιπλέον, πέντε μεταφορικά ελικόπτερα Blackhawk μεταβιβάστηκαν στη Στρατοχωροφυλακή. Τρία S70 των Ειδικών Δυνάμεων έλαβαν βοήθημα ψηφιακών χαρτών και παρελήφθησαν τέσσερα HMD για τα T-129. Ακόμη παραδόθηκαν 16 οχήματα ανεφοδιασμού πυρομαχικών. Άρματα Μάχης: Το υπουργείο άμυνας της Τουρκίας ανέθεσε στις 24 Απριλίου 2018 στην εταιρεία BMC την παραγωγή 250 αρμάτων μάχης Altay. Η ίδια εταιρεία ανέλαβε νωρίτερα το ίδιο έτος τη σχεδίαση και την κατασκευή του εγχώριου συγκροτήματος ισχύος που θα κινεί τις επόμενες παρτίδες παραγωγής του οχήματος. Την προσπάθεια της BMC θα υποστηρίξει η γερμανική εταιρεία Rheinmetall, η οποία έχει συγκροτήσει με την BMC την κοινοπραξία RBSS, με τελικό σκοπό την κατασκευή κινητήρα ιπποδύναμης 1.800hp. Τα πρώτα 250 Altay θα φέρουν γερμανικό συγκρότημα ισχύος 1.500hp. Στόχος είναι η παράδοση του πρώτου Altay σε 18 μήνες από την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης. Σύμφωνα με το πρόγραμμα

ανάπτυξης της τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας για το χρονικό διάστημα 2017 – 2021, η πρώτη ΕΜΑ Altay πρέπει να έχει σχηματισθεί το 2021. Για την κατασκευή του Altay υπέβαλαν προσφορά στις 16 Νοεμβρίου 2017 οι εταιρείες BMC, FNSS και Otokar. Η Τουρκία επιδιώκει συνολικά την κατασκευή 1.000 Altay την επόμενη εικοσαετία, ώστε να αντικατασταθούν όλα τα άρματα μάχης β΄ γενιάς. Αρνητικό κομμάτι του έργου είναι το κόστος, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο πως τα 1.000 Altay θα κοστίσουν μεταξύ $25-30 δις ή $30 εκατ. το κάθε άρμα ξεχωριστά! Δεν μπορεί να αποκλειστεί επίσης η περαιτέρω συρρίκνωση των Altay από 1.000 σε 750, ανεβάζοντας περαιτέρω το κόστος ανά μονάδα. Θυμίζεται, η Τουρκία επιθυμούσε να δρομολογήσει κατά τη δεκαετία του 1990 την κατασκευή 3.000 αρμάτων γ΄ γενιάς, απαίτηση που έχει μειωθεί στις ημέρες μας σε 1.000. Μαζί με το άρμα μάχης προωθείται η ανάπτυξη εκδόσεων περισυλλογής και εκκαθάρισης ναρκοπεδίου. Οι εγχώριες ανάγκες για τη δεύτερη έκδοση ανέρχονται σε 50 συστήματα. Για το Altay, τέλος, θα κατασκευαστεί πυρομαχικό κατάλληλο για επιχειρήσεις σε κατοικημένες περιοχές. Το υπάρχον αρματικό δυναμικό περιλαμβάνει τέσσερις τύπους (M48, M60, Leopard 2017/18 - 49

Tο βελτιωμένο Firtina-II θα επιτρέψει την απόσυρση των M44Τ. (c) SSB

1, Leopard 2), εκ των οποίων 200 θα υποστούν εκσυγχρονισμό μετά τις απώλειες αρμάτων μάχης στη Συρία. Στην προσπάθεια βελτίωσης της προστασίας τους 120 M60T1 αποκτούν το ουκρανικό APS Zaslon-L, που κατασκευάζει κατόπιν αδείας με την επωνυμία Pulat η εταιρεία Aselsan. Σε 90 M60T1 θα τοποθετηθεί βομβιδοβόλο των 40mm. Άλλες προσθήκες που έγιναν στα M60T1 είναι η εγκατάσταση εξοπλισμού επιτήρησης, συστήματος LWR και RWS πολυβόλου των 12,7mm - ο τελευταίος σε τμήμα των αρμάτων. Παράλληλα, παρουσιάστηκε το πρωτότυπο άρμα μάχης του προγράμματος εκσυγχρονισμού 40 M60A3. Το όχημα έχει εφοδιαστεί με πρόσθετη θωράκιση, εξοπλισμό παρατήρησης και προειδοποίησης και RWS πολυβόλου των 50 - Ι∆ΒΑΜ

12,7mm. Για τα υπόλοιπα 40 άρματα, η ποσότητα των οποίων θα μπορούσε να ανέλθει σε 81 και αφορούν Leopard 2A4, πρέπει να θεωρηθεί ως δεδομένη η αναβάθμισή τους σε συνεργασία με τη Rheinmetall. Για τα Leopard 2Α4 και M60T/T1 παραλαμβάνονται 3.000 εγχώρια βλήματα HE-T των 120mm μέσα στο 2018. Μηχανοκίνητο Πεζικό: Ο Τουρκικός Στρατός θα ενισχυθεί με 170 τροχοφόρα τεθωρακισμένα οχήματα Pars III 8×8. Στην έκδοση ΤΟΜΑ το όχημα φέρει πυροβόλο των 25mm και μπορεί να μεταφέρει συνολικά 14 άτομα, πλήρωμα και επιβάτες. Το Pars III μπορεί να μεταφερθεί με χρήση αεροσκάφους C-130 και A400M. Η Τουρκία επενδύει συνεχώς σε οχήματα κατηγορίας MRAP για τη βελτίωση της ασφάλειας των στρατιωτών ή στρατοχωροφυλάκων από

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

εκρήξεις IEDS. Στις 8 Αυγούστου 2017 ανατέθηκε παραγγελία 529 βελτιωμένων MRAR Kirpi, Kirpi II. Τα νέα οχήματα φέρουν RWS πολυβόλου, σύστημα κατάσβεσης πυρκαγιάς, προστασία CBRN και συσκευή εντοπισμού πυρός. Στα 10 τελευταία οχήματα θα τοποθετηθεί εγχώριος σύστημα ισχύος. Τριάντα Kirpi II παραδόθηκαν στις αρχές του τρέχοντος καλοκαιριού. Μέχρι τον Οκτώβριο του 2017 είχαν παραδοθεί στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις 918 Kirpi (ακόμη 110 στην Τουρκική Αστυνομία, σύνολο 1.028). Το Kirpi I 4x4 έχει μεταφορική ικανότητα 13 ατόμων. Σε 160 Kirpi έχει τοποθετηθεί η πρόταση προστασίας από RPG-7 που ανέπτυξε η Roketsan. Με ευρωπαϊκά κονδύλια η Τουρκία χρηματοδοτεί την παραγωγή 82 οχημάτων αναγνώρισης Cobra II και 57 οχημάτων Hizir. Υπό διαπραγμάτευση είναι η αγορά με εθνικούς πόρους άλλων 700 οχημάτων 4×4. Μη Επανδρωμένα Οχήματα: Ο Τουρκικός Στρατός πρόκειται να αποκτήσει τουλάχιστον 20 Μη Επανδρωμένα Οχήματα (UGV) UKAP εξοπλισμένα με RWS SARP. Επιπλέον, το υφυπουργείο πολεμικής βιομηχανίας έχει παρουσιάσει το UGV 8×4 Tarantula. Το σύστημα αναπτύσσεται από τις TEAS και Aselsan, έχει βάρος 2t και δύναται να φέρει φορτίο 800kg. Με τη σειρά της, η BMC έχει

Στρατός Ξηράς Άρματα μάχης: 320 Leopard 2A4 (120mm), 120 M60T1 (120mm), <45 M60T (120mm), 171 Leopard 1T (105mm), <644 M60A3/A3T1 (105mm), 758 M48A5T2 (105mm), 184 Leopard 1A3 (105mm) Τεθωρακισμένα οχήματα: [ΤΟΜΑ] <649 AIFV-AFV (25mm) [ΤΟΜΠ] <842 AIFV-AAPC, 2.812 M113/A1/A2 (ορισμένα φέρουν τετράδυμο M55), 170 BTR-80, [MRAP] >948 Kirpi, 370 Akrep Συστήματα ειδικών ρόλων: [Γεφυροφόρα] 36 Leguan, 52 Samur, 70 M48A2C AVLB [Γαιοπροωθητές] 12 Kunduz [Ακτόδρομοι] 50 HGMS [Περισυλλογής] 12 Leopard 1 ARV, 33 M88A1, 105 M48T5 [Διάσπασης ναρκοπεδίων] Bozena 5, Tamkar [Ανεφοδιασμού ΠΒ] Poyraz ΠΕΠ: 21 WS-1A/B / 80 F-302T (4x302mm με >240 Kaplan), 12 M270 (12x227mm), 120 T-122 (40x122mm), 200 TR-107 (12x107mm) Α/Κ πυροβόλα: 219 M110A2 (203mm), 36 M107 (175mm), 274 T-155 (155mm), Panther (155mm), 362 M52T (155mm), ~168 M44T (155mm) Ρ/Κ πυροβόλα: 159 M115 (203mm), <41 Panther (155mm), 171 M114 (155mm), 490 M101A1 (105mm) Ραντάρ πυροβολικού: 4 TPQ-37, 7 TPQ-36, 5 Stentor, 2 Cobra Όλμοι: 578 HY-12DI (120mm), 1.265 M30 (107mm), 324 UT-1 (81mm), 3.175 M1 (81mm), M19 (60mm) [ΤΟΜΟ] 179 M106 (107mm), 170 AMV (81mm), 10 M125A1 (81mm) Α/Τ όπλα: >80 AT-14, >72 AT-5, >257 TOW-I/II, 392 Milan, M40A1 (106mm), ΑΤ4 (84mm), M72A2 (66mm), RPG-7 (40mm) [Οχήματα Α/Τ βλημάτων] 48 ATV, 156 M113 TOW ΜΕΑ: 50 ή 51 Bayraktar TB2 / TB2-S (12 σε Αστυνομία / Στρατοχωροφυλακή), 2 Karayel, ANKA-A/B (Αστυνομία / Στρατοχωροφυλακή) [Mini ΜΕΑ] >40 Bayraktar-B/V3, Malazgirt, Kargu, Y6-850, PD-100 Black Hornet, RQ-20 Puma [Φονικά ΜΕΑ] Alpagu Ελικόπτερα: [Επιθετικά ελικόπτερα] 35 T-129A/Β (3 στην Στρατοχωροφυλακή), 8 AH-1W, 12 με 15 AH-1P [Μεταφορικά ελικόπτερα] 6 CH47F, 27 AS-532UL, 79 S-70A-28D, 3 S-70A-13, 51 UH-1HT, 23 AB-205T, 17 ή 18 Mi-17 (τα 3 εξοπλισμένα) [Λοιπά ελικόπτερα] 13 ή 14 AB-205A1, 28 AB-206R/A, 1 Bell 206L Αεροσκάφη: [Εξοπλισμένα αεροσκάφη] 1 Hurkus-C [Λοιπά αεροσκάφη] 3 CN-235M-100, 45 Cessna T.182T, 4 Cessna 421B/C, 4 T-42A, 4 B.200 Super King Air, 1 PA-32-260, 1 Reims Cessna 182P Κ/Β ελικοπτέρων & ΜΕΑ: AGM-114K, L-UTMAS, TOW, Cirit, MAMC/L Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Σημείου] 69 Atilgan, 35 Zipkin [Φορητά Α/Α βλήματα] FIM-92C, SA-16 A/A πυροβόλα: [Α/Κ πυροβόλα] >3 Korkut (2x35mm) [Ρ/Κ πυροβόλα] 218 GDF-001/-003 (2x35mm), 440 GAI-D01 (2x20mm), 300 Mk.20 Rh202 (2x20mm) 2017/18 - 51

παρουσιάσει μη επανδρωμένη έκδοση του οχήματος 4×4 Amazon. Το όχημα μπορεί να τηλεχειριστεί από απόσταση έως 1km με 5km και φέρει αισθητήρες παρατήρησης 30x οπτικό ζουμ κάμερας ημέρας και 4x ψηφιακό ζουμ θερμικής κάμερας. Η τουρκική εταιρεία παρουσίασε στην άσκηση «Efes 2018» συνολικά 12 παρόμοιας τεχνολογίας οχήματα. Πυροβολικό Μάχης: Εντός του 2017 παραδόθηκαν για αξιοποίηση από τους ΠΕΠ WS-1 / F-302T περισσότερες από 200 κατευθυνόμενες ρουκέτες TRG-300 Tiger των 302mm. Οι ρουκέτες προστίθενται σε άλλες 40 που μεταβιβάστηκαν το 2016. Η εμβέλεια της TRG-300 κυμαίνεται μεταξύ 30km και 120km. Την ίδια στιγμή η αντίστοιχη κατευθυνόμενη ρουκέτα για τους ΠΕΠ T-122, TRG-122, ολοκλήρωσε τις εταιρικές δοκιμές αποδοχής. Η TRG-122 έχει μέγιστη εμβέλεια 35km και παρουσιάζει CEP έως 50m. Μέχρι 77 Α/Κ πυροβόλα T155 Firtina-I έχουν μεταφερθεί στα Κατεχόμενα (όπως αναφέρθηκε στην ενότητα «Κύπρος»). Η Τουρκία κατασκεύασε συνολικά 280 Firtina-I. Το σύστημα έχει χρησιμοποιηθεί στις δύο στρατιωτικές εισβολές στη Συρία. Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απωλέσθη μικρός αριθμός πυροβόλων με χρήση αντιαρματικών όπλων. Για τα T-155 αναπτύσσεται εγχώριο 52 - Ι∆ΒΑΜ

Η Τουρκία έχει συνολικά παραγγείλει 11 CH-47F. (c) Τουρκικός Στρατός

πυρομαχικό εκτεταμένου βεληνεκούς των 40km, ενώ εξετάζονται επιπλέον κινήσεις βελτίωσης των επιδόσεών σε συνεργασία με την Aselsan. Για τη συμπλήρωση του αριθμού των Firtina-I, προβλέπεται η παραγωγή 150 T-155 Firtina-II. Μέχρι το φθινόπωρο του 2017 το τροχοφόρο Α/Κ πυροβόλο Yavuz των 155mm είχε ολοκληρώσει τις δοκιμές βολών με επιτυχία, ενώ απέμεναν να γίνουν ελάχιστες τροποποιήσεις. Το Yavuz χαρακτηρίζεται πιο οικονομικό και πιο ευέλικτο από το ερπυστριοφόρο T-155. Το πυροβολικό θα αρχίσει να ενισχύεται περαιτέρω μέσα στο 2018 με ελαφρύ τροχοφόρο Α/Κ πυροβόλο των 155mm που θα δημιουργηθεί με την τοποθέτηση των διαθέσιμων

Ρ/Κ πυροβόλων Panther στο τροχοφόρα πλατφόρμα. Στο πλαίσιο άμεσης ενίσχυσης του οπλοστασίου πυρομαχικών υπήρξε στις 18 Δεκεμβρίου 2017 αίτημα μεταβίβασης 50.000 γεμισμάτων M119A2 για βλήματα των 155mm από τα αμερικανικά πλεονάσματα. Εντός του 2018 θα ξεκινήσει, τέλος, η παραγωγή του ελαφρού Ρ/Κ πυροβόλου Boran των 105mm. Οι απαιτήσεις του Τουρκικού Στρατού ανέρχονται σε 106 μονάδες. Α/Α Πυροβολικό: Την 1η Φεβρουαρίου 2018 έγινε δοκιμαστική βολή πυραύλου του υπό ανάπτυξη Α/Α συστήματος Hisar-O. Το σύστημα αναπτύσσεται μαζί με το μικρότερης εμβέλειας Hisar-A για την κάλυψη της απαίτησης Α/Α προστασίας των χερσαίων μο-

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

νάδων σε αποστάσεις έως 15km για το –Α και 25km για το –Ο αντίστοιχα. Επόμενος στόχος είναι η επέκταση της εμβέλειας μέχρι τα 40km και η πιστοποίηση των εγχώριων πυραύλων αέρος-αέρος Gokdogan και Bozdogan, το πιο πιθανό στο Hisar-O. Η ανάπτυξη του Hisar-A θα ολοκληρωθεί το 2020 και του Hisar-O το 2021. Ο Τουρκικός Στρατός παρέλαβε τα πρώτα έξι αυτοκινούμενα Α/Α πυροβόλα Korkut σειριακής παραγωγής την πρώτη εβδομάδα του Μαΐου. Παράλληλα υπάρχει ιδέα για δημιουργία αντιπυραυλικού συστήματος που θα ονομάζεται Golden Cage. Στις 15 Ιανουαρίου 2018 η Aselsan απέσπασε σύμβαση για τον εκσυγχρονισμό Ρ/Κ αντιαεροπορικών πυροβόλων των 35mm και των πυρομαχικών τους. Επιθετικά Ελικόπτερα: Ο στόλος των τουρκικών επιθετικών ελικοπτέρων περιλαμβάνει οκτώ AH-1W Super Cobra, 12 μέχρι 15 AH-1P Cobra και 35 T-129. Τα Cobra / Super Cobra εμφανίζονται πάντως να έχουν πιθανά προβλήματα υποστήριξης λόγω της γραφειοκρατίας που αντιμετωπίζουν στις ΗΠΑ τα αιτήματα μεταβίβασης ανταλλακτικών και την αδυναμία εγχώριας παραγωγής τέτοιων υλικών. Στις 10 Φεβρουαρίου 2018 κατέπεσε επιθετικό ελικόπτερο T-129 (μη διευκρινισμένης έκδοσης) στα σύνορα με τη

Η Στρατοχωροφυλακή παρήγγειλε 18 T-129B το 2017. (c) Τουρκικός Στρατός

Συρία, σηματοδοτώντας την πρώτη απώλεια ελικοπτέρου του τύπου σε τουρκική υπηρεσία. Μέχρι σήμερα είναι σε χρήση 35 T-129A/B, 32 στον Τουρκικό Στρατό και τρία στη Στρατοχωροφυλακή.Τα πρώτα πέντε επιθετικά ελικόπτερα του τύπου παραδόθηκαν στον Τουρκικό Στρατό στις 17 Οκτωβρίου 2014. Με βάση τους σχεδιασμούς, από τα 58 πλέον T-129, τα 49 ελικόπτερα θα παραμείνουν στον Τουρκικό Στρατό, εννέα θα δοθούν στην Τουρκική Αστυνομία και ένα θα χρησιμοποιείται για προγράμματα εξέλιξης του τύπου από την TAI. Το πρόγραμμα παραγωγής των 50 T-129B προβλέπεται να ολοκληρωθεί το 2019. Είναι ωστόσο πολύ πιθανόν η συνεδρίαση του SSIK της 2ας Νο-

εμβρίου 2017 να έχει οδηγήσει στην επέκταση της παραγωγής για πρόσθετα 25 ελικόπτερα, προς όφελος του Τουρκικού Στρατού και της Στρατοχωροφυλακής. Εφόσον αυτό ισχύει, ο αριθμός των παραχθέντων T-129 θα ανέλθει σε 86, εκ των οποίων τα 18 θα καταλήξουν στη Στρατοχωροφυλακή. Για τη βελτίωση των T-129 θα γίνει μελλοντικά αντικατάσταση του πυροβόλου τριών καννών M197 των 20mm με νέο εγχώριο, ενώ τα τελευταία 20 T-129B θα εξοπλιστούν με το τουρκικό ραντάρ ελέγχου πυρός MilDAR. Η ανάπτυξη του MilDAR ξεκίνησε το 2007 και έχει ως πρότυπο το APG78 του AH-64D Longbow. Το MilDAR υποστηρίζεται πως έχει μέγιστη εμβέλεια 12km 2017/18 - 53

κατά επίγειων στόχων. Η παραγωγή του ραντάρ θα αρχίσει είτε το τρέχον έτος είτε το 2019. Στο T-129B έχει επίσης πιστοποιηθεί το Κ/Β Laser-UTMAS (LUTMAS), εκπαιδευτικές βολές του οποίου έγιναν στην άσκηση «Efes 2018». Στις περισσότερες εμφανίσεις τους τα T-129B φέρουν συνδυασμό αντιαρματικών βλημάτων, ρουκετών και (δύο) πύραυλους αέρος-αέρος AIM-92Stinger. Τα 6+3 T-129A, που θα αποδοθούν στις Ειδικές Δυνάμεις της Τουρκικής Αστυνομίας, θα φέρουν διαφορετικό σύστημα μετάδοσης εικόνας από το ελικόπτερο σε επίγειο σταθμό. Εκτός από αυτό, οι ικανότητές τους θα είναι παρόμοιες με τα T-129Β του Τουρκικού Στρατού. Η μεταβίβαση του πρώτου επιθετικού ελικοπτέρου από τον Τουρκικό Στρατό στην Τουρκική Αστυνομία θα γίνει εντός του έτους. Σε επίσημη τελετή στις 19 Απριλίου 2018 εντάχθηκαν στην Στρατοχωροφυλακή τα τρία πρώτα επιθετικά ελικόπτερα T-129Β. Τα ελικόπτερα φέρουν ονόματα Οθωμανών Σουλτάνων («J-1453 Fatih», «J-1299 Osmangazi», «J-1071 Alparslan»). Το πρώτο από τα τρία ελικόπτερα («J1453 Fatih») παραδόθηκε στις 23 Φεβρουαρίου. Τα T-129Β έλαβαν το «βάπτισμα του πυρός» στις 5 Ιουλίου 2018. Η ΤΑΙ έχει παρουσιάσει απεικονίσεις του προγράμματος επιθετικού ελικοπτέρου ATAK-2, το οποίο αναμένεται να παραγγείλει στο μέλλον η Τουρκία εξελίσσοντας το T-129B. Το ATAK-2 θα φέρει κοινό στροφείο και σύστημα μετάδοσης με το T625. Συγκριτικά με το T-129 ATAK, το ATAK-2 εμφανίζεται σε γραφιστική απεικόνιση ότι θα φέρει το ραντάρ MilDAR στο κάτω μέρος της ατράκτου. Δεν έχει ωστόσο αποφασιστεί εντελώς αν το MilDAR τοποθετηθεί στο συγκεκριμένο σημείο ή αν επιλεγεί τελικά να είναι πάνω από το κύριο στροφείο ή στο ρύγχος του μελλοντικού τουρκικού ελικοπτέρου. Μεταφορικά Ελικόπτερα: Το Μάρτιο του 2018 αναμενόταν να γίνει η πρώτη πτήση του πρωτοτύπου ελικοπτέρου του προγράμματος T70 με εξοπλισμό θαλάμου διακυβέρνησης της Aselsan. Το ελικόπτερο έφθασε στην Τουρκία 54 - Ι∆ΒΑΜ

στις 25 Φεβρουαρίου 2017 από την Πολωνία. Η αποδοχή του ελικοπτέρου σχεδιάζεται να συμβεί το Σεπτέμβριο του 2019. Έπειτα θα γίνει η τοποθέτηση του συστήματος επικοινωνιών και η προστασία των καθισμάτων από την TAI. Το πρόγραμμα των T-70 θα προσφέρει στην Τουρκία πρωτοφανή ομοιοτυπία και θα μειώσει τα κόστη υποστήριξης, αφού θα επιτρέψει σε έξι διαφορετικές υπηρεσίες να έχουν για πρώτη φορά τον ίδιο ακριβώς τύπο ελικοπτέρου. Συνολικά θα κατασκευαστούν 109 ελικόπτερα, με option άλλων 191. Από τα 109 T-70, 11 θα καταλήξουν στη διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων, δύο θα φέρουν εξοπλισμό Ηλεκτρονικής Αναγνώρισης για λογαριασμό της MIT και 30 θα χρησιμοποιηθούν σε καθήκοντα SAR/CSAR/ARH/UH από τη Στρατοχωροφυλακή. Το πρόγραμμα θα αποτελέσει επίσης αφορμή για την εγχώρια παραγωγή του αμερικανικού κινητήρα T700. Το πρώτο T-70 θα παραδοθεί το 2021. Το τελευταίο ελικόπτερο θα κατασκευαστεί το 2026. Δεκαεπτά μεταφορικά ελικόπτερα Mi-17 της Στρατοχωροφυλακής περνούν από πρόγραμμα συντήρησης. Ένα από τα Mi-17 είναι βαμμένο σε άσπρο, μπλε και κόκκινο χρώμα και χρησιμοποιείται για τη μεταφορά VIP. Δύο ακόμη Mi-17 έχουν ρόλο MEDEVAC. Επιπλέον, η Στρατοχωροφυλακή θέλει να αποκτήσει δύο (πιθανόν μεταχειρισμένα) μεταφορικά ελικόπτερα Blackhawk. Τα πέντε εναπομείναντα προς παραλαβή CH-47F θα φθάσουν στην Τουρκία τα τέλη του 2018 ή τις αρχές του 2019. Το εγχώριο μεταφορικό ελικόπτερο T625, βάρους 6t, προορίζεται να εκτελέσει ευρύ φάσμα ρόλων, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται οι μεταφορές επιβατών και φορτίου, οι αεροδιακοβιδές και οι αποστολές SAR. Το ελικόπτερο θα κάνει χρήση ηλεκτρονικών νέας γενιάς και το cockpit θα διαθέτει ευρείες οθόνες αφής παρόμοιες με αυτές των μαχητικών 4,75ης / 5ης γενιάς. Τα συστήματα θα αναπτυχθούν από τις TAI και Aselsan. Αρχικά το T625 θα φέρει δύο

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

κινητήρες CTS800 της LHTEC, τους οποίους φέρει και το επιθετικό ελικόπτερο T-129. Η εταιρεία Honeywell έχει ήδη παραδώσει τρεις κινητήρες για την έναρξη δοκιμών, με προοπτική παράδοσης άλλων τριών εντός του θέρους. Οι συγκεκριμένοι κινητήρες θα προσφέρουν στο T625 την ικανότητα επιχειρήσεων σε μεγάλα ύψη και υψηλές θερμοκρασίες. Το ελικόπτερο θα μπορεί να μεταφέρει έως 12 επιβάτες. Η TAI προσβλέπει στην πώληση τουλάχιστον 250 T625 στην Τουρκία και σε ιδιώτες. Μετά τη δρομολόγηση του T-625, δεν αποκλείεται η ανάπτυξη δεύτερου εγχώριου τύπου ελικοπτέρου μεγέθους 10t. ΜΕΑ: Σε ενεργή υπηρεσία με τον Τουρκικό Στρατό, τη Στρατοχωροφυλακή και την αστυνομία υπάρχουν 50 ή 51 ΜΕΑ Bayraktar TB2/S. Σε χρήση είναι επίσης δύο μισθωμένα ΜΕΑ Karayel για την κάλυψη άμεσων αναγκών, αν και οι συζητήσεις επίλυσης των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν συνεχίζονται. Έως και το τελευταίο τρίμηνο του 2017 τα Bayraktar είχαν πετάξει 35.000 ώρες. Σύμφωνα με παρόμοια στοιχεία τα μισθωμένα Karayel είχαν συμπληρώσει 3.000 ώρες πτήσης. Άλλα πέντε μισθωμένα ANKA-A/-B επιχειρούν η Στρατοχωροφυλακή και η αστυνομία. Ένα Bayraktar καταστράφηκε στις 30 Ιουνίου 2018. Ως μέτρο βελτίωσης των κινητικών επιδόσεων του Bayraktar TB2 προωθείται η ανάπτυξη του MiUS. Το MiUS έχει σαν κύριο χαρακτηριστικό την αντικατάσταση του διαθέσιμου κινητήρα με κινητήρα jet. Στόχος είναι η ανάπτυξη του προγράμματος να ολοκληρωθεί το 2023. Εξοπλισμένα Αεροσκάφη: Το πρωτότυπο εξοπλισμένο αεροσκάφος Hurkus-C δοκιμάζεται από τη Στρατοχωροφυλακή. Οι δοκιμές πιστοποιήσεων για το δεύτερο αεροσκάφος είναι σε εξέλιξη. Το Hurkus-C θα αποκτηθεί σε 12+12 μονάδες από τον Τουρκικό Στρατό και σε 6+6 μονάδες από τη Στρατοχωροφυλακή. Η τελευταία επιχειρεί, τέλος, πέντε εξειδικευμένα αεροσκάφη Beach 350 Super King Air σε ρόλο ISR.

Ναυτικό Υποβρύχια: 8 Type 209/1400, 4 Type 209/1200 Φρεγάτες: 8 MEKO 200TN Ι/ΙΙ, 8 O.H. Perry Κορβέτες: 2 ADA, 5 ή 6 D’ Estienne d’ Orves ΤΠΚ: 11 FPB-57-052A/B, 8 FPB-57 Περιπολικά σκάφη: 16 YTKB-400 Πλοία αποβάσεων: [Αρματαγωγά] 1 Osman Gazi Pasha, 2 Bayraktar, 2 Sarucabey [Αποβατικά] 23 LCT Σκάφη ναρκοπολέμου: 6 MHV 54, 5 Circe, 5 Adjutant, 2 Cape Κ/Β & τορπίλες: [Ε-Ε] RGM-84 C/L, 49/5 UGM-8 4C/L, MM-38 [Ε-Α] SM-1MR, RIM-7P/162 [A-Ε] Penguin Mk2 Mod7, AGM-114M, Sea Skua, AS-12 [Τορπίλες] DM2A4, Tigerfish, Mk.48 Mod1 ή Mod3, SST Seal, Mk.37, Mk.54, Mk.46 Mod5, A244 Συστήματα άμυνας ακτών: ~Harpoon Αεροσκάφη & ελικόπτερα ναυτικής συνεργασίας: [ΑΦΝΣ] 6 CN-235MP [Λοιπά αεροσκάφη] 2 ATR 72-600TMUA, 7 TB20 Trinidad [Ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα] 24 S-70B-28, 9 AB-212ASW [Λοιπά ελικόπτερα] 2 AB-212 [ΜΕΑ] ANKA-B [Αεροσκάφη ακτοφυλακής] 3 CN-235MS [Ελικόπτερα ακτοφυλακής] 14 AB-412EP Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Σημείου] 11 Zipkin [Φορητά Α/Α βλήματα] FIM-92C Α/Α πυροβόλα: [Ρ/Κ πυροβόλα] L60/70 (40mm), T1 (40mm) Όπλα αεροσκαφών, ΜΕΑ & ελικοπτέρων: Η κατευθυνόμενη ρουκέτα Cirit συνεχίζει να εξελίσσεται με την προσθήκη θερμοβαρικής έκδοσης. Σε εξέλιξη είναι η πιστοποίησή της στο ελικόπτερο Blackhawk. Έκδοση θερμοβαρικής κεφαλής υφίσταται επίσης για το Κ/Β MAM-L, η μέγιστη εμβέλεια του οποίου έχει φθάσει τα 14km. ΒΑΠ & Φορητός Οπλισμός: Ο Τουρκικός Στρατός πρόκειται να προμηθευτεί απροσδιόριστο αριθμό Α/Τ όπλων Javelin από τις ΗΠΑ και διαπραγματεύεται την αύξηση των Kornet από τη Ρωσία. Κατά τις Τουρκικές Αρχές, αποκτήθηκαν Α/Τ συστήματα TOW, Konkurs και Ko2017/18 - 55

rnet, με τη μορφή λαφύρων, κατά τη στρατιωτική εισβολή στο Αφρίν. Όσον αφορά τα εγχώρια οχήματα ΑΤ βλημάτων, τον Ιανουάριο ολοκληρώθηκε η κατασκευή του πρωτοτύπου Kaplan-STA, με το αντίστοιχο πρωτότυπο PARS-STA να αναμενόταν να κατασκευαστεί τον Απρίλιο. Συνολικά θα αποκτηθούν 184 Kaplan-STA και 76 PARS-STA. Στον τομέα των όλμων ολοκληρώθηκαν οι δοκιμές του αυτοματοποιημένου εγχώριου όλμου ALKAR. Το Μάιο ολοκληρώθηκαν, τέλος, οι παραδόσεις των πρώτων 20.000 τυφεκίων εφόδου MPT-76. Μέχρι το τέλος του 2017 είχαν παραδοθεί 6.500 MPT-76. Λοιπά Συστήματα: Η εταιρεία STM έχει παρουσιάσει το ραντάρ εντοπισμού UHTES, εκπομπής RF, για τον εντοπισμό ανθρώπων που είναι κρυμμένοι σε κτήρια και δεν είναι αντιληπτοί οπτικά. Η εμβέλεια του συστήματος ανέρχεται σε 40m και τα κύματα εκπομπής του μπορούν να διαπεράσουν τοίχους. Η Aselsan έχει επιπλέον προβεί στη διενέργεια δοκιμής του συστήματος laser (LSS) εγκατεστημένου σε στρατιωτικό όχημα 4×4 Amazon. Το LSS παρουσιάζεται ικανό να εξουδετερώσει ΜΕΑ σε αποστάσεις έως 500m και ύποπτα εκρηκτικά πακέτα σε αποστάσεις έως 200m. Για τον εντοπισμό εχθρικών βλημάτων θα παραληφθούν μεταξύ 20182021 άγνωστος αριθμός αντιολμικών ραντάρ SERHAT από 56 - Ι∆ΒΑΜ

την Aselsan αντί $40,3 εκα- ελικόπτερα ναυτικής συνεργατομμυρίων. σίας και δύο ΜΕΑ. Τα πλοία θα είναι επίσης ικανά να μεταφέρουν δύο αποβατικά σκάφη Ναυτικές Δυνάμεις Το Τουρκικό Ναυτικό επενδύει τύπου LCM, τέσσερα αποβαολοένα και περισσότερο στην τικά σκάφη LCVP και 27 αμ«τουρκοποίηση» των κύριων φίβια τεθωρακισμένα οχήματα μονάδων του πολεμικού στό- εφόδου ZAHA. Εναλλακτικά, λου. Στοχεύει στη ναυπήγηση θα μεταφέρει αριθμό αρμάτων δεύτερου πλοίου κλάσης μάχης και ΤΟΜΑ/ΤΟΜΠ.

Anadolu, προς ενίσχυση των Το Νοέμβριο του 2017 έγινε αεροναυτικών ικανοτήτων, και γνωστή από το υπουργείο άμυεπιδιώκει μεταγενέστερα την νας της Μεγάλης Βρετανίας η απόκτηση καθαρόαιμου αερο- ύπαρξη ενδιαφέροντος από την πλανοφόρου, μεριμνώντας πα- Τουρκία για το ελικοπτεροράλληλα για την εισαγωγή φόρο «HMS Ocean». Τελικά το πλοίο, που αποσύρθηκε στις μαχητικών ναυτικής χρήσης. Υβριδικά Αεροπλανοφόρα: 27 Μαρτίου 2018 από το ΒρεΣτις 7 Φεβρουαρίου 2018 το- τανικό Ναυτικό, θα καταλήξει ποθετήθηκε στη ναυπηγική στη Βραζιλία έναντι £84 εκακλίνη η τρόπιδα του υβριδικού τομμυρίων. αεροπλανοφόρου «TCG Υποβρύχια: Στις 24 ΦεβρουαAnadolu», του πρώτου πλοίου ρίου 2018 ξεκίνησε η ναυπήτης συγκεκριμένης κατηγορίας γηση του υποβρυχίου «TCG που πρόκειται να εντάξει ποτέ Murat Reis», τρίτου από συνοσε υπηρεσία η Τουρκία. Σύμ- λικά έξι Type 214TN. Το πρόφωνα με αναφορές του εγχώ- γραμμα κατασκευής των έξι ριου Τύπου, το «TCG Anadolu» υποβρυχίων άρχισε στις 8 θα καθελκυσθεί τον προσεχή Οκτωβρίου 2015, με την Φεβρουάριο, ενώ αναμένεται έναρξη των αντίστοιχων εργανα ενταχθεί σε υπηρεσία το σιών στο πρώτο Type 214TN. Στα έξι υποβρύχια προβλέπε2021. Πέρα από το «TCG Anadolu» το ται οπλισμός τορπιλών βαρέως Τουρκικό Ναυτικό θέλει την τύπου Mk48 ADCAP Mod άμεση εκκίνηση της ναυπήγη- 6AT, Κ/Β UGM-84 Harpoon σης του δεύτερου υβριδικού Block I/II, ενώ μελετάται ο αεροπλανοφόρου «TCG- Α/Α πύραυλος IDAS. Trakya». Επιθυμία είναι κάθε Το Τουρκικό Ναυτικό εκσυγδύο υποβρύχια πλοίο να επιχειρεί 16 μαχη- χρονίζει τικά αεροσκάφη. Σύμφωνα με T209/1200 και τέσσερα υποπρογενέστερες διατυπώσεις, βρύχια T209/1400 κλάσης ωστόσο, κάθε πλοίο θα φέρει Preveze. Σήμερα σε χρήση τέσσερα έξι μαχητικά, τέσσερα επιθε- βρίσκονται και οκτώ τικά ελικόπτερα, οκτώ μεταφο- T209/1200 ρικά ελικόπτερα, δύο T209/1400. Το αίτημα RfP για

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

τα Preveze εκδόθηκε το 2016 και προβλέπει την αντικατάσταση των υφιστάμενων ηλεκτρονικών συστημάτων και αισθητήρων από νέα. Το Τουρκικό Ναυτικό σχεδιάζει την αντικατάσταση των T209/1200 με τα T214 και την παραμονή των Preveze σε υπηρεσία έως τη δεκαετία του 2030. Για τα Type 209/1200 θα γίνει εγκατάσταση του εγχώριου sonar

βριο. Στις 3 Απριλίου 2018 ανατέθηκε συμπληρωματική σύμβαση εκσυγχρονισμού των τεσσάρων φρεγατών MEKO 200TN Track IIA/IIB ύψους €175,8 εκατ. και ₺457,5 εκατ. (₺ = Τουρκική Λίρα) στις εταιρείες Aselsan και Havelsan. Το έργο είναι το τρίτο στάδιο αναβαθμίσεων στα τέσσερα συγκεκριμένα πλοία, μετά την

Το Τουρκικό Ναυτικό διαθέτει ΜΕΑ ANKA-B. (c) SSB

ASIST, τις δοκιμές του οποίου σε υποβρύχιο του τύπου ολοκλήρωσε φέτος η Aselsan. Κύριες Μονάδες Επιφανείας: Υπό ναυπήγηση βρίσκονται η πρώτη φρεγάτα τύπου «I» «TCG Istanbul» και η τέταρτη κορβέτα τύπου «Ada» «TCG Kınalıada». Η τρίτη κορβέτα τύπου «Ada» «TCG Burgazada» υλοποιεί θαλάσσιες δοκιμές πριν παραδοθεί για χρήση μέχρι το Σεπτέμ-

εγκατάσταση του ραντάρ 3D SMART-SMk2 (σε συνδυασμό με την εγκατάσταση VLS Mk41 στις δύο Track IIA) και την απόφαση αντικατάστασης του CMS TACTICOS με το εγχώριο B-SYS. Η ολοκλήρωση του έργου θα γίνει μέχρι το 2025. Μέριμνα λαμβάνουν οι τέσσερις παλαιότερες MEKO 200TN Track I, με το Τουρκικό Ναυτικό να κινείται προς την τοποθέτηση του εγχώριου

συστήματος ΗΠ MEHS-1. Το σύστημα ολοκλήρωσε τις δοκιμές αποδοχής στην φρεγάτα «TCG Fatih». Τρεις από τις τέσσερις φρεγάτες MEKO 200TN I φέρουν το σύστημα ESM ARES-2Ν. Το τελευταίο έχει ακόμη εγκατασταθεί στις κορβέτες τύπου Ada, τα αρματαγωγά κλάσης Bayraktar και τα δύο εκσυγχρονισμένα υποβρύχια Type 209/1200. Στις 13 Ιανουαρίου 2018 εκδηλώθηκε πυρκαγιά στην κορβέτα κλάσης «B» «TCG Beykoz», ενώ ήταν ελλιμενισμένη στην Φώκαια. Η φωτιά κατασβήστηκε από το πλήρωμα, αλλά τραυματίσθηκαν 11 άτομα. Τρία από αυτά μετακομίσθηκαν σε νοσοκομείο. Όπλα & Συστήματα Ναυτικών Μονάδων: Προς εισαγωγή σε υπηρεσία οδεύει το νέο Κ/Β εναντίον πλοίων Atmaca, με τους πρώτους πύραυλους να αναμένονται να μεταβιβαστούν στο Τουρκικό Ναυτικό μέσα στο 2018. Η εμβέλεια του όπλου εκτιμάται σε >220km. Για την χρήση του από υποβρύχια, η κατασκευάστρια εταιρεία Roketsan παρουσιάζεται να εργάζεται στην ανάπτυξη κανίστρου υποβρύχιας εκτόξευσης, στα πρότυπα των UGM-84 Harpoon και Exocet SM-39. Η ιταλική εταιρεία Leonardo προτείνει την πώληση τεσσάρων ναυτικών πυροβόλων 76/62 Super Rapid MF για τις τέσσερις φρεγάτες «I». Το ίδιο πυροβόλο, πιθανώς στην έκδοση STRALES συνοδευόμενο 2017/18 - 57

Το Τουρκικό Ναυτικό διαθέτει 19 ΤΠΚ. (c) Τουρκικό Ναυτικό

με το πυρομαχικό DART, προωθείται για τις νέες ΤΠΚ. Για τις φρεγάτες TF-2000 προτείνεται το νέο ναυτικό πυροβόλο 127/64 LW, με ικανότητα βολής του έξυπνου πυρομαχικού Vulcano. Το 127/64 LW μπορεί να βάλλει 32 βλήματα / λεπτό και έχει 56 βλήματα έτοιμα προς χρήση. Το Vulcano εμφανίζει μέγιστο βεληνεκές μεγαλύτερο των 100km. Για το 76/62 Super Rapid διατίθεται το πυρομαχικό OTO SAPOMER μέγιστης εμβέλειας 20km, ενώ υπό ανάπτυξη είναι το κατευθυνόμενο πυρομαχικό Vulcano 76 μέγιστου βεληνεκούς 40km. Μέχρι σήμερα η Leonardo έχει προμηθεύσει το Τουρκικό Ναυτικό και την ακτοφυλακή με 30 πυροβόλα 76/62 Compact, 35 40/70 και 6 MFCS των 30mm σε ισάριθμα ναρκοθηρευτικά. Συνεχίζονται οι δοκιμές του ραντάρ των TF2000, CAFRAD. Για τις ανάγκες των δοκιμών 58 - Ι∆ΒΑΜ

το σύστημα τοποθετήθηκε στον χώρο του ελικοδρομίου φρεγάτας O.H. Perry. Οι TF-2000 προβλέπεται να εξοπλιστούν με τον εγχώριο Α/Α πύραυλο μεγάλης εμβέλειας, που θα προκύψει από τη συνεργασία τουρκικών εταιρειών με την κοινοπραξία EUROSAM. Για την αξιοποίηση των τουρκικών Α/Α πυραύλων επιδιώκεται η ανάπτυξη εγχωρίου VLS. Μαζί με την παραγωγή εγχώριου VLS προωθείται η περαιτέρω ανάπτυξη του αντιπυραυλικού συστήματος Korkut-D. Το Korkut-D (αποκαλείται αλλιώς CIWS-35) φέρεται εγκατεστημένο για δοκιμαστικούς σκοπούς στο εκπαιδευτικό πλοίο «TCG Sokullu Mehmet Paşa». Το Τουρκικό Ναυτικό θα παραλάβει έως το Σεπτέμβριο του 2023 αριθμό πυραύλων RAM Block 2. Το αντιπυραυλικό σύστημα RAM φέρουν σήμερα αποκλειστικά οι τέσσερις κορβέτες Ada. Οι κορβέτες «TCG Burgazada» και «TCG Kınalıada» θα είναι τα πρώτα τουρκικά πλοία που θα φέρουν το εγχώριο σύστημα κατά τορπιλών HIZIR. Η «TCG Burgazada» φέρει ήδη εγκατεστημένο το HIZIR. Το Τουρκικό Ναυτικό θα προμηθευτεί επίσης 25 ραντάρ έρευνας MAR-D από την Aselsan έναντι $26,5 εκατομμυρίων. Τα ραντάρ θα εγκατασταθούν στις ΤΠΚ Kılıç-I/II, Yıldız, Doğan, Rüzgar και τις φρεγάτες ΜΕΚΟ 200ΤΝ Track I. Η κοινοπραξία TAIS, που αποτελούν τα ναυπηγεία Sedef, Anadolu, Sefine, Selah και Istanbul σκοπεύουν να αρχίσουν πρόγραμμα ανάπτυξης και κατασκευής εγχώριου κινητήρα πλοίων σε ορίζοντα δυόμισι-τεσσεράμισι ετών. Τέλος, το ΜΕΑ αυτοκτονίας ALPAGU Block II θα μπορεί να προσαρμόζεται επί πλοίων. Ναυτική Αεροπορία: Το Τουρκικό Ναυτικό επιθυμεί την απόκτηση 32 μαχητικών αεροσκαφών τεχνολογίας STOVL, πιθανότατα F35B, για χρήση από τα υβριδικά αεροπλανοφόρα κλάσης Anadolu. Εάν υπάρξουν καθυστερήσεις στο πρόγραμμα των F-35B, υπάρχει ενδιαφέρον για μεταχειρισμένα Harrier από τις ΗΠΑ. Η μεταβίβαση ενεργών αμε-

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

ρικανικών αεροσκαφών θεωρείται όμως ιδιαίτερα δύσκολη, με τα Harrier να είναι περιζήτητα στους Αμερικανικούς Πεζοναύτες. Τα Harrier των ΗΠΑ αναμένεται να αποσυρθούν το 2026. Εφόσον τα F-35B αποκτηθούν, θα προστεθούν στα 100 F-35A που προγραμματίζει να προμηθευτεί η Τουρκική Αεροπορία. Έως αυτή τη στιγμή δεν υφίσταται απαίτηση ανάπτυξης ναυτικής έκδοσης του T-129. Από τα 12 S-70B, που απερρίφθησαν μεσοπρόθεσμα, τα έξι θα κατέληγαν στο Τουρκικό Ναυτικό και τα έξι στην Τουρκική Ακτοφυλακή. Τα ελικόπτερα αναμένεται να έχουν κύριο ρόλο γενικής χρήσης, ρόλος ο οποίος σήμερα καλύπτεται από άλλου τύπου ελικόπτερα. Για τα διαθέσιμα S-70B προωθείται η αντικατάσταση των συσκευών FLIR. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης οπλικών συστημάτων «DSEI 2017» αντιπροσωπία του Τουρκικού Ναυτικού έδειξε ενδιαφέρον για το AW101, ιδιαίτερα στην έκδοση AEW. Το AW101 μπορεί να εξοπλιστεί με διαφορετικά συστήματα αποστολών, όπως το ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης κάλυψης τόξου 360 μοιρών. Η αυτονομία του AW101 φθάνει τις 6 ώρες και 50 λεπτά και η μέγιστη εμβέλειά του ανέρχεται στα 1.500km. Στις 27 Μαρτίου 2018 πραγματοποιήθηκε η πρώτη πτήση ΜΕΑ ANKA-B του ναυτικού πάνω από το Αιγαίο. Το Anka-

Αεροπορία Μαχητικά αεροσκάφη: 2 F-35A (βρίσκονται στις ΗΠΑ), 29 F-16C/D Block 50M, 169 F-16CM/DM, 35 F-16C/D Block 30 CCIP Lite, <34 F-4E 2020 AEW&C: 4 E-7T MEA: 8 Heron, 2 ANKA A, 6 ANKA-S, ANKA-I (MIT) [Φονικά MEA] Harpy AAR: 7 KC-135R Εκπαιδευτικά αεροσκάφη: 68 T-38M, 40 KT-1 + 3 Hurkus-B, 37 SF.260D, 26 T-41D Μεταφορικά αεροσκάφη: 6 A400M, 19 C-130B/E (2 ΗΠ, 4 BT/ET), <12 C-160D (3 ISR), 46 CN-235M-100 (2 ΗΠ) Ελικόπτερα: 6 AS-532AL, 14 AS-532UL, 25 UH-1H, 4 UH-1H (ΗΠ) Όπλα Α-Α: [BVR] AIM-120A/B/C-7 [WVR] AIM-9P3/L/M/S, AIM-9X Blk I/II Όπλα Α-Ε: [Κ/Β] SOM-A/B1, Popeye I, AGM-88B, AGM-84K, AGM154A/C, AGM-65A/B/G/G2, Cirit, MAM-C/L [Συλλογές βομβών] JDAM, HGK, KGK, Paveway I/II, LGK, TEBER, CBU-103/105 Ατρακτίδια Αεροσκαφών: [Στοχοποίησης] 30 Sniper XP, 40 LANTIRN, >6 ASELPOD, Pave Spike [Ναυτιλίας] 30 LANTIRN-ER, 40 LANTIRN [Ζεύξης δεδομένων] 10 AWW-13, AN/ASW-55 [Αναγνώρισης] 4 DB-110 [ΗΠ] EL/L-8222, >5 AN/ALQ-119 Συστήματα ειδικών ρόλων: [ΗΠ] >1 Koral Συστήματα βλημάτων εδάφους–αέρος: [Μακράς ακτίνας] 5 NikeHercules [Μέσης ακτίνας] 8 Ι-Hawk PIP III [Βραχείας ακτίνας] 83 Rapier B1X [Σημείου] 10 Zipkin [Φορητά Α/Α βλήματα] FIM-92C Α/Α πυροβόλα: [Ρ/Κ πυροβόλα] L60/70 (40mm), T1 (40mm) Βαλλιστικά Όπλα & Διάστημα Βαλλιστικοί πύραυλοι: >200 Yildirim I/II (36 εκτοξευτές) & >50 BORA-I, 72 MGM-140A (12 εκτοξευτές) Δορυφόροι: [Παρατήρησης] 1 Gokturk-1, 1 Gokturk-2 [Επικοινωνιών] TurkSat 3Α/4Α/4Β B, που επιχειρεί από την ΑΒ Dalaman, εμφανίζεται να είναι μισθωμένο από την ΤΑΙ έως την κατασκευή 12 ΜΕΑ AnkaB και 10 ΜΕΑ Bayraktar TB2. Έξι ΜΕΑ επιθυμεί επίσης να προμηθευτεί η ακτοφυλακή. Σκάφη Ναρκοπολέμου: Η

εταιρεία Teledyne Gavia αναβαθμίζει τα συστήματα Gavia AUV που διαθέτουν τα ναρκοθηρευτικά κλάσης Aydin. Οι εργασίες αναβάθμισης θα αυξήσουν την ακτίνα κάλυψης των Gavia κατά 40%. Πλοία Αποβάσεων: Στις 7 2017/18 - 59

Απριλίου 2018 παραδόθηκε στο Τουρκικό Ναυτικό το αρματαγωγό «TCG Sancaktar». Το πλοίο υπάγεται στη ναυτική βάση Φώκαιας, έδρα της ταξιαρχίας πεζοναυτών. Λοιπά Πλοία: Στις 22 Ιουλίου 2017 παραδόθηκε στο Τουρκικό Ναυτικό το διασωστικό πλοίο «TCGIŞIN» (A-583). Το πλοίο έχει εξοπλισμό για να εντοπίζει, διακρίνει και ανασύρει ναυάγια αεροσκαφών, πλοίων ή υποβρυχίων. Στις 17 Νοεμβρίου 2017 παροπλίστηκε το διασωστικό πλοίο «TCG Akın». Στις 29 Δεκεμβρίου 2017 εισήλθε σε υπηρεσία το - επίσης - «TCG Akin». Στις 10 Ιουλίου 2018 υπογράφηκε σύμβαση ναυπήγησης νέου πλοίου γενικής υποστήριξης εκτοπίσματος 22.000t. Αεροπορικές Δυνάμεις Η Τουρκική Αεροπορία προετοιμάζεται για την άφιξη των πρώτων μαχητικών F-35A στο τουρκικό έδαφος, γεγονός που θα τη μετατρέψει στη μόνη πολεμική αεροπορία κράτους της Βαλκανικής και της Ανατ. Μεσογείου με πολεμικά αεροσκάφη τεχνολογίας stealth πέρα από το Ισραήλ. Παράλληλα, η παραλαβή των ρωσικών Α/Α συστημάτων μακράς ακτίνας S-400 θα βελτιώσει δραματικά τις δυνατότητες της επίγειας άμυνας της χώρας. Υπάρχει προβληματισμός για το αν μπορεί να συμβαδίσει πάντως η απόκτηση του κομβικής σημασίας για την άμυνα του ΝΑΤΟ F-35 με το προηγ60 - Ι∆ΒΑΜ

μένο ρωσικό S-400 και αν υφίσταται πιθανότητα υπονόμευσης των χαρακτηριστικών VLO του αεροσκάφους από το προηγμένο ραντάρ του ρωσικού Α/Α συστήματος. Μεγάλο πρόβλημα για την Τουρκία είναι η έλλειψη έμπειρων χειριστών για την επάνδρωση των μαχητικών, κάτι που φάνηκε από τη σχετικά μικρή δύναμη πολεμικών αεροσκαφών που πήραν μέρος στη στρατιωτική εισβολή στο Αφρίν. Στις 22 Μαρτίου 2018 συνετρίβη μαχητικό F-16CM της 152 Filo. Μαχητικά Αεροσκάφη: Στις 21 Ιουνίου 2018 πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις της Lockheed Martin στο Fort Worth του Τέξας η επίσημη παρουσίαση του πρώτου από τα δύο κατασκευασμένα τουρκικά μαχητικά 5ης γενιάς F-35A. Το πρώτο τουρκικό μαχητικό (18-0001, c/n AT-1) πέταξε για πρώτη φορά στις 10 Μαΐου. Ακολούθησε το δεύτερο μαχητικό στις 8 Ιουνίου. Τα δύο αεροσκάφη βρίσκονται τώρα στην αεροπορική βάση Luke, οπού θα γίνει το πρόγραμμα κατάρτισης των πρώτων Τούρκων πιλότων στον τύπο. Τα F-35A θα προσγειωθούν στην Τουρκία το επόμενο έτος και θα αποκτήσουν Αρχική Επιχειρησιακή Ικανότητα (IOC) το τελευταίο τρίμηνο του 2020. Οι δύο πρώτες πολεμικές μοίρες που θα εξοπλιστούν με το F-35A θα είναι οι 171 και 172 Filo. Έδρα των μοιρών θα είναι η ΑΒ Malatya. Η προοπτική χρήσης του F-35A από την Τουρκία έχει προκαλέσει προβληματισμό στο Ισραήλ. Όπως αναφέρει η εφημερίδα «Haaretz», Ισραηλινοί και Αμερικανικοί αξιωματούχοι συζητούν ώστε τα τουρκικά F-35A να διαθέτουν «υποβαθμισμένο» λογισμικό σε σύγκριση με τα F-35I, για να μην διαταραχθεί η τεχνολογική πρωτοκαθεδρία του Ισραήλ στην ευρύτερη περιοχή. Την ίδια στιγμή, το Αμερικανικό Κογκρέσο και η Γερουσία στοχεύουν σε προσωρινό πάγωμα των παραδόσεων των μαχητικών, πιέζοντας για τη μη παραλαβή των Α/Α συστημάτων S-400. Μαζί με το πάγωμα των παραδόσεων των F-35, τα δύο σώματα υπαγορεύουν την αναστολή μεταβίβασης άλλων συστημάτων και υλικών για διαθέσιμα οπλικά συστήματα αμερικανικής προέλευσης που χρησιμοποιεί η Τουρκία. Στο έτερο πρόγραμμα μαχητικού αεροσκάφους νέας γενιάς, το TF-X, οι εξελίξεις ήταν επίσης σημαντικές. Στις 26 Ιουλίου 2017 η βρετανική κυβέρνηση εξέδωσε έγγραφο 14 σελίδων σχετικό με τα υλικά που η ίδια προτίθεται να εξάγει στην Τουρκία για την ανάπτυξη του TF-X. Με βάση το έγγραφο, τεχνογνωσία και τεχνολογία από το TF-X θα επιστρέψει στη Μεγάλη Βρετανία. Μεταξύ των απαγορεύσεων που έχει αποφασίσει η βρετανική κυβέρνηση είναι η μη αποστολή έτοιμου μαχητικού από τη Μεγάλη Βρετανία στην Τουρκία. Στις βρετανικές παρατηρήσεις το TF-X εμφανίζεται ως μαχητικό

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

αεροσκάφος 5ης γενιάς, με ικανότητα υπερηχητικής πτήσης χωρίς χρήση μετάκαυσης, υπερευελιξία και χαρακτηριστικά VLO. Το TF-X αναμένεται να έχει ακτίνα δράσης 600nm. Το εγχώριο τουρκικό μαχητικό, αν το πρόγραμμα ανάπτυξης στεφθεί με επιτυχία, θα παραμείνει σε υπηρεσία έως το 2070. Για την πρόωση του αεροσκάφους συγκροτήθηκε το 2017 κοινοπραξία της τουρκικής εταιρείας Kale Group και της βρετανικής Rolls-Royce, αν και σύμφωνα με αναφορά της εφημερίδας «Financial Times», η τελευταία δεν είναι πρόθυμη να μεταβιβάσει ευαίσθητη τεχνολογία για την ανάπτυξη και κατασκευή κινητήρων στην τουρκική πλευρά. Το TF-X πρέπει να φέρει δύο κινητήρες μέγιστης ώσης 27.000lb, αρχικά ξένους, ύστερα εγχώριους. Στο πλαίσιο του TF-X θα υπάρξουν επτά πρωτότυπα δοκιμών. Η πρώτη πτήση του TFX θα συμβεί το 2027. Το πρώτο μαχητικό παραγωγής θα παρουσιαστεί το 2029 και θα ενταχθεί σε υπηρεσία το 2031. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, θα παραδοθούν συνολικά 150 TF-X στην Τουρκική Αεροπορία μέχρι το 2039. Τις εξελίξεις του προγράμματος επιβλέπουν η Τουρκική Αεροπορία, η SSM, η TAI και η BAE Systems. Ακόμη ένα μαχητικό αεροσκάφος που προσφέρεται στην Τουρκία, πέρα από τα φημο-

λογούμενα ρωσικά MiG-35, Su-35 και Su-57, είναι το JF-17. Το τελευταίο αναπτύχθηκε από την Κίνα και το Πακιστάν και χρησιμοποιείται από την Πακιστανική Αεροπορία. Στο JF-17 έχει πιστοποιηθεί ήδη το τουρκικό ατρακτίδιο στόχευσης ASELPOD. Πολυπληθέστερος τύπος σε υπηρεσία εξακολουθεί να είναι το F-16C/D. Συνολικά αποκτήθηκαν 270 αεροσκάφη (128 F-16C Block 30/40, 32 F-16D Block 30/40, 60 F-16C Block 50, 20 F-16D Block 50, 16 F-16C Block 50M και 14 F-16D Block 50M), εκ των οποίων παραμένουν σε υπηρεσία μεταξύ 234 και 238. Τα δύο πρώτα F-16 παραδόθηκαν το Μάρτιο του 1987. Το τελευταίο F-16 παραδόθηκε το 2012. Ο τύπος έχει αποκτήσει την τρέχουσα δεκαετία αξιοζήλευτο επίπεδο ομοιογένειας, με όλα τα αεροσκάφη να διαθέτουν κοινό τύπο κινητήρα και στο μεγαλύτερο τμήμα τους φέρουν το προηγμένο ραντάρ μηχανικής σάρωσης APG-68(V)9, σύστημα JHMCS και εκτεταμένες ικανότητες δικτύωσης μέσω Link-16. Οι βελτιώσεις, ιδιαίτερα στα άλλοτε F-16C/D Block 40/50D και νυν F-16CM/DM, έγιναν χάρη στην εκτέλεση προγράμματος αναβάθμισης CCIP. Τα τουρκικά F-16 εμπλουτίζουν διαρκώς το οπλοστάσιό τους, με την πιστοποίηση εγχωρίων κατευθυνόμενων όπλων αέρος-αέρος και αέρος-επιφανείας καθώς επίσης ατρακτιδίων στόχευσης και Ηλεκτρονικού Πολέμου. Απαντώντας στην κίνηση αναβάθμισης των ελληνικών F-16, η Τουρκία θα μπορούσε να πράξει το ίδιο και να βάλει ραντάρ AESA στα δικά της F-16. Σε υπηρεσιακό επίπεδο, είναι πιθανή η αναστολή λειτουργίας της 191 Filo, με ενεργές μοίρες F-16 να θεωρούνται αυτή τη στιγμή οι 113, 132, 151, 152, 153, 161, 181, 182 και 192 Filo. Σε υπηρεσία βρίσκεται ακόμη ένας αριθμός μεταξύ 27 και 34 ελαφρών βομβαρδιστικών F-4E 2020. Σύμφωνα με τους γνωστούς σχεδιασμούς, ο αριθμός τους θα περιοριστεί σε 20 το 2019 και ο τύπος θα αποσυρθεί από την ενεργό δράση το 2020. Δεν αποκλείεται πάντως η αναθεώρηση του συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος εφόσον το πρόγραμμα παράδοσης των F-35A δεν κυλήσει ομαλά. Όπλα Μαχητικών: Στο οπλοστάσιο όπλων αέρος-επιφανείας των τουρκικών αεροσκαφών εντάσσονται εγχώρια προϊόντα, όπως η διατρητική βόμβα NEB. Σε παραγωγή είναι η συλλογή HGK-1, ενώ εκτελούν δοκιμές οι συλλογές ακριβείας HGK-3 και HGK-4. Επιπλέον, έχουν εισέλθει σε φάση μαζικής παραγωγής οι συλλογές ακριβείας KGK και TEBER. Η μέγιστη εμβέλεια της KGK φθάνει τα 110km. Η μέγιστη εμβέλεια της TEBER είναι 28km. Για την κάλυψη της ζήτησης, η MKEK έχει προγραμματίσει την αύξηση του ρυθμού παραγωγής των βομβών γενικής 2017/18 - 61

Στις 10 Μαΐου 2018 έγινε η παρθενική πτήση του πρώτου τουρκικού F-35A. (c) SSB

χρήσης Mk82, Mk83, Mk84 και της NEB. Σε καθεστώς παραγωγής είναι η συλλογή LGK82 και η LGK-84 έχει εισέλθει στην τελική φάση δοκιμών. Στα μέσα του 2018 θα εγκατασταθεί στον πύραυλο SOM τουρκικός κινητήρας. Με την τοποθέτηση του εγχωρίου κινητήρα δεν αποκλείεται να ανακοινωθεί η αύξηση της εμβέλειας πέραν των 300km, που ορίζεται ως ανώτατο όριο από τη MTCR. Η Τουρκία δεσμεύεται ακόμη από τις διατά62 - Ι∆ΒΑΜ

ξεις της MTCR, επειδή εισάγει τον κινητήρα του όπλου. Σε υπηρεσία είναι οι εκδόσεις SOM-A/-B1, δοκιμές εκτελεί ο SOM-B2, ενώ για εσωτερική μεταφορά από το F-35 αναπτύσσεται ο SOM-J. Αεροσκάφη Ειδικού Ρόλου: Στα τέλη του 2018 ή τις αρχές του 2019 θα είναι έτοιμο το πρώτο ειδικά διαμορφωμένο αεροσκάφος Challenger 605 Ηλεκτρονικού Πολέμου του τουρκικού προγράμματος «Σκιά». Το πρόγραμμα αφορά

την παράδοση τεσσάρων τροποποιημένων αεροσκαφών εξειδικευμένων σε ρόλο παρεμβολών εχθρικών ραντάρ από μεγάλη απόσταση. ΜΕΑ: Στις στρατηγικές επιδιώξεις της Τουρκικής Αεροπορίας, τόσο για την αύξηση των ικανοτήτων αναγνώρισης της πολεμικής αεροπορίας όσο για την περαιτέρω ανάπτυξη της εγχώριας πολεμικής βιομηχανίας, είναι το ΜΕΑ Akinci. Το Akinci θα έχει μέγιστο βάρος απογείωσης 4,5t και θα μπορεί

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

να πετά σε ύψος 40.000ft για 24h. Το σύστημα θα έχει έξι πυλώνες ανάρτησης όπλων, με συνολική μεταφορική ικανότητα ωφέλιμου φορτίου βάρους 1,5t. Η πρώτη πτήση του ΜΕΑ σχεδιάζεται να συμβεί το 2020. Στα όπλα που θα μεταφέρει το Akinci συμπεριλαμβάνονται το όπλο μακρού πλήγματος SOM-A και η συλλογή ακριβείας KGK. Όσον αφορά το υφιστάμενο ΜΕΑ ANKA, την εμφάνισή της έκανε η έκδοση –I η οποία φέρει εξοπλισμό Ηλεκτρονικής Αναγνώρισης. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, έξι ΜΕΑ ANKA-I θα παραδοθούν στην MIT. Για τις δικές της ανάγκες, η Τουρκική Αεροπορία παραλαμβάνει συνολικά 10 ANKA-S, που είναι ικανά να καθοδηγηθούν μέσω των δορυφόρων επικοινωνιών TurkSAT. Έως τον Οκτώβριο του 2017 υπήρχαν σε υπηρεσία με την αεροπορία πέντε ΜΕΑ ANKA, εκ των οποίων τα δύο ήταν ικανά να φέρουν όπλα. Στις 8 Απριλίου 2018 είχαν παραδοθεί τα έξι από τα 10 ANKA-S. Το ANKA μπορεί να φέρει Κ/Β MAM-C/-L και σύντομα θα είναι ικανό να μεταφέρει συλλογές ακριβείας TEBER-81/82. Όπως στην περίπτωση των εγχώριων Κ/Β, στόχος είναι το ANKA να κινείται με τον εγχώριο κινητήρα PT170. Ο PT170 έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 1.500 ώρες δοκιμών. Οι πρώτοι πέντε κινητήρες παραγωγής αναμένεται να παραδοθούν

εντός του καλοκαιριού. Για τις δοκιμές χρησιμοποιούνται τέσσερις κινητήρες. Συνολικά θα παραδοθούν σε όλες τις υπηρεσίες (στρατός, ναυτικό, αεροπορία, στρατοχωροφυλακή, αστυνομία, MIT) 40 ΜΕΑ ANKA, από τα οποία τα 25 θα είναι ικανά να φέρουν όπλα. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα «Ισοζύγιο Στρατιωτικής Ισχύος», στις 18 Απριλίου 2018 έγινε εκπαιδευτική βολή δύο φονικών ΜΕΑ Harpy από τα οποία ένα απέτυχε να πλήξει το στόχο και κατέπεσε εκτός του πεδίου βολής Karapinar του Ικονίου, όπου και εξερράγη. Η Τουρκία προχώρησε στην απόκτηση 102 φονικών ΜΕΑ Harpy στο παρελθόν από το Ισραήλ, ώστε να αντιμετωπίσει αντίπαλα ραντάρ επίγειας αεράμυνας. Το σύστημα έχει μέγιστη εμβέλεια 500km.

A/A Άμυνα: Σε ομιλία του στις 22 Νοεμβρίου 2017 στην κοινοβουλευτική επιτροπή σχεδιασμού και προϋπολογισμού ο υπουργός άμυνας Nurettin Canikli επεσήμανε ότι η Τουρκική Αεροπορία θα ενισχυθεί με την απόκτηση δύο Α/Α συστημάτων S-400 από τη Ρωσία, με οκτώ εκτοξευτές έκαστο. Άλλες (όχι τόσο επίσημες) αναφορές κάνουν λόγο για 2+1+1 συστήματα. Με τα δύο συστήματα S-400 η Τουρκία θα λάβει 144 Κ/Β, που σύμφωνα με το «SIPRI» ανήκουν στο μοντέλο 9M96/SA-21 και έχουν μέγιστη εμβέλεια 120km. Πέρα από τη συγκεκριμένη θέση, ωστόσο, δεν

είναι ακόμη απόλυτα γνωστές οι εκδόσεις των Κ/Β που θα αποκτηθούν. Μία βάση των S400 θα μπορούσε να είναι η ΑΒ Akinci, που βρίσκεται στα περίχωρα της Άγκυρας. Τα S400 θα έχουν τουρκικό σύστημα IFF. Τα συστήματα θα κοστίσουν $2,5 δις και το πρώτο θα φθάσει στην Τουρκία το 2019. Η μεταφορά των S400 θα γίνει μέσω Ευξείνου Πόντου με χρήση πλοίων. Όπως συνέβη με την αρχική επιλογή του κινεζικού HQ-9, τα S-400 έχουν προκαλέσει την αντίδραση των ΗΠΑ. Οι τελευταίες πρότειναν την προμήθεια του Patriot ή του MEADS για την κάλυψη των εθνικών απαιτήσεων της Τουρκίας, αν και πλέον υφίσταται απαίτηση από το Κογκρέσο και τη Γερουσία να μην μεταβιβαστούν Α/Α συστήματα μακράς ακτίνας από τις ΗΠΑ στην Τουρκία έως ότου αποσαφηνιστεί το επίπεδο των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Στην περίπτωση του MEADS προσφέρεται δυνατότητα πιστοποίησης σε αυτό τουρκικών αντιαεροπορικών πυραύλων. Φόβος των ΗΠΑ είναι ότι η παρουσία των S-400 και των F-35 στην Τουρκία θα βοηθήσει τη Ρωσία στην αντιμετώπιση του F-35. Μαζί με το πρόγραμμα των S400, προχωρά η ανάπτυξη του εγχώριου HISAR-U. Το σύστημα προβλέπεται να γίνει επιχειρησιακό στα μέσα της δεκαετίας του 2020, με βοήθεια από τη MBDA. Η τελευταία θα πάρει μέρος στην 2017/18 - 63

ανάπτυξη του τουρκικού συστήματος, προσφέροντας τεχνολογία που καλλιεργήθηκε στο πλαίσιο ανάπτυξης και παραγωγής του προγράμματος Aster. Μεταφορικά Αεροσκάφη: Στις 21 Ιουνίου 2018 έφθασε στην Τουρκία το έκτο μεταφορικό αεροσκάφος A400M. Σύμφωνα με στοιχεία, τα τουρκικά A400M έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον 3.000 ώρες στον αέρα. Για το A400M που κατέπεσε το Μάιο του 2015 στη Σεβίλη, το δικαστήριο της ομώνυμης ισπανικής πόλης θεωρεί ότι χάθηκε από έλλειψη συντονισμού μεταξύ των εταιρειών Airbus και EPI. Πριν συντριβεί, το A400M απώλεσε τους τρεις από τους τέσσερις κινητήρες. Επιπλέον, η κοινοπραξία κατασκευής του A400M γνώριζε για την εμφάνιση προβλήματος στο λογισμικό, που συνετέλεσε στη συντριβή του αεροσκάφους, από εμφάνιση άλλου περιστατικού στα τέλη του 2014. Η Τουρκία έχει συνολικά παραγγείλει 10 A400M, ενώ δεν αποκλείεται αύξηση του αριθμού τους μελλοντικά. Η τουρκική πολεμική βιομηχανία παρέδωσε το 2017 στην πολεμική αεροπορία της χώρας δύο εκσυγχρονισμένα μεταφορικά αεροσκάφη C130. Το μεταφορικό έργο των C-130 βοηθούν αεροσκάφη C-160 και CN235. Ένα CN235 χάθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2018, στοιχίζοντας τη ζωή των δύο χειριστών και ενός τεχνικού. Για την κάλυψη των αναγκών της Τουρκικής Αεροπορίας έχει ακόμη προγραμματισθεί η απόκτηση έξι νέων μεταφορικών αεροσκαφών, πιθανότατα, είτε C-27J είτε C295. Ακόμη τρία μεταφορικά αεροσκάφη θα αποκτηθούν για λογαριασμό της αστυνομίας, ενώ το κοινό πρόγραμμα θα περιλαμβάνει option αγοράς άλλων εννέα αεροσκαφών, φθάνοντας τελικά τα 18 αεροπλάνα. Αντίθετα, το πρόγραμμα TRJet φαίνεται ότι ακυρώθηκε. Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2015 και αφορούσε την ανάπτυξη εγχωρίου ελικοφόρου μεταφορικού αεροσκάφους και μεταφορικού αεροσκάφους τζετ με τη βοήθεια της SNC. Η Τουρκία και η Ουκρανία πρόκειται να συνεργαστούν στην ανάπτυξη μεταφορικών αεροσκα64 - Ι∆ΒΑΜ

φών. Η Ουκρανία προτείνει στην Άγκυρα το An188 και το An-178, το δεύτερο για χρήση από τη Στρατοχωροφυλακή. Το An-188 θα έχει μεταφορική ικανότητα 50t και θα μπορεί να μεταφέρει στην κατάλληλη διαμόρφωση έως 300 στρατιώτες. Το An-188 δύναται να αναπτυχθεί και ως αεροσκάφος εναέριου ανεφοδιασμού. Εκπαιδευτικά Αεροσκάφη: Για την κάλυψη του κενού σε χειριστές, που έχουν αφήσει στην Τουρκική Αεροπορία οι διώξεις ιπταμένων για συμμετοχή στο αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, αποφασίστηκε η επαναφορά 200 χειριστών σε ενεργή υπηρεσία. Για την επιτάχυνση της κατάρτισης των χειριστών, αναζητείται συνεργασία με ξένους εκπαιδευτές ή η αποστολή εκπαιδευόμενων πιλότων σε άλλες χώρες (π.χ. Πακιστάν, Νότια Κορέα). Στα τέλη Ιανουαρίου ξεκίνησαν οι πτήσεις δοκιμών του πρώτου εγχώριου εκπαιδευτικού αεροσκάφους Hurkus-B. Υπό παραγγελία βρίσκονται 15 Hurkus-B, με τα πρώτα αεροπλάνα να εντάσσονται σε υπηρεσία εντός του καλοκαιριού. Στις 16 Φεβρουαρίου 2018 κατέπεσε εκπαιδευτικό αεροσκάφος SF-260D, με αποτέλεσμα το θάνατο των δύο χειριστών. Κομβικός στόχος είναι η αντικατάσταση του εκπαιδευτικού αεροσκάφους T-38M από το εγχώριο πρόγραμμα Hurjet. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της TAI, Temel Kotil, το Hurjet θα πετάξει για πρώτη φορά το 2022. Πιθανότερο φαντάζει όμως η πρώτη πτήση του Hurjet να γίνει το 2023. Το αεροσκάφος θα πετά με ταχύτητα έως 1,2Μ και θα δύναται να φέρει μέχρι 3t φορτίο. Βαλλιστικοί Πύραυλοι Μιλώντας στην τουρκική βουλή ο Canikli έκανε γνωστό πως βρίσκεται σε εξέλιξη η ανάπτυξη της βελτιωμένης έκδοσης του βαλλιστικού συστήματος BORA, BORA-II. Το πυραυλικό σύστημα BORA-I εντάχθηκε σε υπηρεσία στις 11 Μαΐου 2017. Για τον εξοπλισμό του παραδόθηκαν το 2017 τουλάχιστον 50 πύραυλοι μέγιστης ανακοινωθείσας εμβέλειας 280km. Κατά τον υπεύθυνο του τομέα marketing της Roketsan,

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

Γέφυρα Leguan σε σκάφος άρματος μάχης Leopard 1. (c) Anadolu

Hüdai Özdamar, το BORA παρουσιάζει CEP της τάξης των 10m. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα «Army Recognition» η μέγιστη εμβέλεια του όπλου κυμαίνεται μεταξύ 280km και 400km. Το όχημα εκτόξευσης φέρει δύο πυραύλους, ο δεύτερος από τους οποίους μπορεί να βληθεί σε 18s μετά τη βολή του πρώτου. Διάστημα Σύμφωνα με τη Leonardo, ο κατασκοπευτικός δορυφόρος Gokturk-1 έχει περάσει σε προ-επιχειρησιακή φάση και χρησιμοποιείται αισίως από την Τουρκική Αεροπορία. Ο δορυφόρος εκτοξεύθηκε με πυραυλικό φορέα Vega στις 5 Δεκεμβρίου 2016. Ο Gokturk1 αποτελεί την τελευταία προ-

σθήκη στις δορυφορικές πλατφόρμες της Άγκυρας και παρουσιάζει μέγιστη διακριτική ικανότητα της τάξης των 55cm. Χρέη ISR εκτελούν επίσης οι παλαιότεροι RASAT και Gokturk-2, με τις προσπάθειες να στρέφονται τώρα στους δορυφόρους Gokturk-3 και IMECE. Ο τηλεπικοινωνιακός δορυφόρος TURKSAT-6A (ο πρώτος δορυφόρος που θα κατασκευαστεί αποκλειστικά από τουρκικά χέρια) θα κοστίσει ₺600 εκατομμύρια. Επιπλέον, η Τουρκία επιθυμεί να εκτοξεύσει τον TURKSAT 6A από σημείο εντός της τουρκικής επικράτειας. Η κατασκευή του TURKSAT 6Α αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2020. Προηγούμενως, η Airbus D&S θα

έχει κατασκευάσει τους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους Turksat 5A και 5B. Η εκτόξευση του TURKSAT 5A θα γίνει το 2020, για να ακολουθήσει η εκτόξευση του TURKSAT 5B το 2021. Παράλληλα, η ΤΑΙ στρέφεται στους δορυφόρους τηλεπικοινωνιών SmallGEO διττής χρήσης. Ειδικές Δυνάμεις Συνεχίζοντας τις επενδύσεις στον τομέα των ΜΕΑ οι τουρκικές Ειδικές Δυνάμεις έχουν ξεκινήσει τις παραλαβές των εγχώριων ΜΕΑ αυτοκτονίας Alpagu. Η εξέλιξή του Alpagu, με την ονομασία Alpagu-2, υπόσχεται την εξουδετέρωση εχθρικών απειλών σε ακτίνα 5km. Το Alpagu-2 θα μπορεί να προσαρμόζεται επί οχημά2017/18 - 65

Ενδεικτικό γράφημα απεικόνισης των ζωνών κάλυψης των Α/Α συστημάτων Nike-Hercules (κόκκινο χρώμα) και I-HAWK (πράσινο χρώμα).

των. Σε βίντεο παρουσίασης δραστηριοτήτων των τουρκικών Ειδικών Δυνάμεων εμφανίζονται mini-ΜΕΑ PD-100 Black Hornet και Puma. Ταχύπλοα σκάφη και μεταφορικά ελικόπτερα φέρουν το πολυβόλο έξι καννών M134 των 7,62mm. Το πρόγραμμα μετατροπής δύο μεταφορικών αεροσκαφών C130 σε αεροσκάφη ΕΑΥ C130T εγκαταλείφτηκε στο παρελθόν μετά από αποτυχημένες δοκιμές.

σκεται στη Συρία. Την επιχείρηση, που ονομάστηκε «Κλάδος Ελαίας», συμμετείχαν μονάδες Ειδικών Επιχειρήσεων, τεθωρακισμένα και εναέρια μέσα του Τουρκικού Στρατού και πολεμικά αεροσκάφη της Τουρκικής Αεροπορίας. Πριν την έναρξη της εισβολής στα σύνορα με το Αφρίν εμφανίσθηκαν το σύστημα ΗΠ Koral και μονάδα πυρός του Α/Α συστήματος μέσης ακτίνας I-HAWK. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν, τέλος, μέλη της MIT που (1) παρακοΕισβολή στο Αφρίν Στις 20 Ιανουαρίου 2018 η λουθούσαν τις κινήσεις ΚούρΤουρκία εισέβαλε στον κουρ- δων μαχητών, (2) υποστήριζαν δικό θύλακα Αφρίν που βρί- μέλη του FSA, (3) εντόπιζαν 66 - Ι∆ΒΑΜ

στόχους για λογαριασμό του Τουρκικού Στρατού και της Τουρκικής Αεροπορίας και (4) κατέγραφαν τις ζημιές που προξενούσαν τα τουρκικά πυρά. Στο Αφρίν έλαβε το βάπτισμα του πυρός το σύστημα γεφύρωσης Leguan. Κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων ένα σημαντικό μέρος των πυρομαχικών που χρησιμοποιήθηκαν προήλθαν από τουρκικές πολεμικές βιομηχανίες. Σύμφωνα με τον τότε Τούρκο πρωθυπουργό Μπιναλί Γιλντιρίμ, το ποσοστό αυτό άγγιξε το 70-75%. Αντίθετα με τις επιχειρήσεις στα

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

περίχωρα της Αλ-Μπαμπ, στο Αφρίν απωλέσθηκαν επιβεβαιωμένα μοναχά ένα Leopard 2Α4, ένα M60T και ένα M60A3 TTS. Απέναντι στα τουρκικά άρματα χρησιμοποιήθηκαν Α/Τ όπλα AT-5 και Toophan. Με την ολοκλήρωση των εχθροπραξιών, η τουρκική πλευρά παρουσίασε ως λάφυρα αριθμό Κ/Β TOW-II, AT-5 και AT-14. Ο Τουρκικός Στρατός απώλεσε στις 10 Φεβρουαρίου 2018 ένα επιθετικό ελικόπτερο T-129. Στις επιχειρήσεις τα T-129 αξιοποίησαν κατευθυνόμενες ρουκέτες Cirit και τα ΜΕΑ Bayraktar TB2 το Κ/Β MAM-L. Στις 12 Φεβρουαρίου σημειώθηκε πρόσκρουση ενός ΜΕΑ Bayraktar TB2. Την πρώτη ημέρα της εισβολής η Τουρκική Αεροπορία χρησιμοποίησε 72 αεροσκάφη F-16 και F-4, κυρίως σε επιχειρήσεις βομβαρδισμού. Τα F-16 / F-4 υποστήριξαν ένα ΑΣΕΠΕ E-7T και αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού KC-135R. Το έργο των πιλότων βοήθησαν JTAC, συστήματα ΜΕΑ Bayraktar TB2 και ANKA. Κατά την τουρκική πλευρά, στις 20 Ιανουαρίου 2018 επλήγησαν 108 στόχοι. Τα αεροσκάφη που εκτέλεσαν τις επιδρομές προήλθαν από τις 181 Filo, 161 Filo, 132 Filo και 111 Filo. Αεροσκάφη από τις 152 Filo, 192 Filo και 182 Filo παρείχαν αεροπορική προστασία. Στα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν συγκαταλέγονται κατευθυνόμενες βόμβες GBU-12, Κ/Β Popeye και εγχώριες συλλογές ακριβείας HGK. Τη δεύτερη ημέρα 32 αεροσκάφη έπληξαν 45 στόχους. Στις 24 Ιανουαρίου 2018 27 αεροσκάφη κατέστρεψαν 47 στόχους.

Πολυεθνικά Προγράμματα του ΝΑΤΟ >Το NATO απέσυρε το δεύτερο E-3A στις 13 Δεκεμβρίου 2017. Το αεροσκάφος μεταφέρθηκε στο AMARG, στην Αριζόνα των ΗΠΑ, όπου υπάρχει και ένα άλλο νατοϊκό E-3A, το οποίο κατέληξε εκεί στις 23 Ιουνίου 2015. Το ΝΑΤΟ απέκτησε αρχικά 18 E3A, από τα οποία το ένα χάθηκε σε ατύχημα στις 14 Ιουλίου 1996. Ακόμη ένα E-3A θα αποσυρθεί τους επόμενους μήνες, ενώ τα υπόλοιπα 13 E-3A θα παραμείνουν σε υπηρεσία έως το 2035. Στο πρόγραμμα NATO AEW&C βρίσκονται 12 κράτη-μέλη, στα οποία συγκαταλέγονται οι Ελλάδα, Τουρκία και Ρουμανία. >Στο τέλος του 2018 θα εισέλθει σε υπηρεσία το πρώτο ΜΕΑ MQ-4 Global Hawk του NATO. Στο πρόγραμμα AGS συμμετέχουν 15 κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων οι Βουλγαρία, Ρουμανία και Σλοβενία. Για την υποστήριξη του προγράμματος εκτοξεύθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2018 ο δορυφόρος επικοινωνιών συμφερόντων Λουξεμβούργου GovSat. >Η NSPA έχει παραγγείλει 15.000 ELGTR για λογαριασμό αεροποριών του ΝΑΤΟ. >Το ευρωπαϊκό σκέλος της νατοϊκής BMD θα κατασκευαστεί προς επ’ ωφελεία του ACCS και θα προσφέρει ενισχυμένες ικανότητες διοίκησης για όλα τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη. >Ο στόλος των τριών νατοϊκών μεταφορικών αεροσκαφών C-17 της Strategic Airlift Capability (SAC) «έσπασε» στις 5 Μαΐου 2018 το φράγμα των 25.000 ωρών πτήσης. Στο πρόγραμμα παίρνουν μέρος 12 κράτη-μέλη, στα οποία συγκαταλέγονται οι Βουλγαρία, Ρουμανία και Σλοβενία. >Η ουκρανική εταιρεία Antonov φιλοδοξεί να καλύψει το κενό της ρωσικής Volga-Dnepr στο πρόγραμμα SALIS, ακόμη και με την πιθανή διάθεση του στρατηγικού μεταφορικού αεροσκάφους An-225. Το πρόγραμμα SALIS απαρτίζεται από 14 κράτημέλη, μεταξύ αυτών οι Ελλάδα και Σλοβενία. >Στο πλαίσιο της επιχείρησης εναέριας αστυνόμευσης του εναέριου χώρου των Αλβανίας, Μαυροβουνίου και Σλοβενίας τα μαχητικά αεροσκάφη της Ιταλικής Αεροπορίας ελέγχονται από το νατοϊκό CAOC Torrejon.

2017/18 - 67

|| ΑΛΒΑΝΙΑ Στρατός Ξηράς

Η Αλβανία έχει τέσσερα ελικόπτερα Cougar. (c) Υπουργείο άμυνας Αλβανίας

Οι στρατιωτικές δυνάμεις της Αλβανίας αποτελούνται από το στρατό ξηράς, το ναυτικό και την αεροπορία. Ο Αλβανικός Στρατός περιλαμβάνει τρία άρματα μάχης, 43 ΤΟΜΑ / ΤΟΜΠ και 18 συστήματα πυροβολικού. Το Αλβανικό Ναυτικό διατηρεί σε υπηρεσία τέσσερα υπεράκτια περιπολικά σκάφη. Η Αλβανική Αεροπορία διαθέτει αποκλειστικά ελικόπτερα. Η οροφή ενεργού προσωπικού ανερχόταν το 2017 σε 8.000 άτομα. Στις 5 Σεπτεμβρίου 2017 παραδόθηκαν στον Αλβανικό Στρατό έξι στρατιωτικά οχήματα HMMWV. Θα ακολουθήσει η απόκτηση άλλων 44 οχημάτων του τύπου από τα αμερικανικά πλεονάσματα. Ταυτόχρονα η Ιταλία ενέκρινε την παραχώρηση δύο οχημάτων Lince, με απώτερο στόχο η ιταλική πολεμική βιομηχανία 68 - Ι∆ΒΑΜ

να καρπωθεί το συμβόλαιο του μελλοντικού προγράμματος απόκτησης 120 στρατιωτικών οχημάτων. Ο Αλβανικός Στρατός σχεδιάζει επίσης την προμήθεια 40 τροχοφόρων τεθωρακισμένων οχημάτων 8x8. Επιπλέον, η Αλβανία παρέλαβε αριθμό όλμων M6 των 60mm και θα προμηθευτεί αριθμό ιταλικών τυφεκίων εφόδου. Στο πλαίσιο της νατοϊκής ναυτικής επιχείρησης διαχείρισης των προσφυγικών / μεταναστευτικών ροών από τα Μικρασιατικά Παράλια στα Νησιά του Αιγαίου Πελάγους βρίσκεται στην περιοχή το υπεράκτιο περιπολικό σκάφος «ALS Butrint». Το σκάφος διαθέτει RWS πυροβόλου των 20mm. Παρόμοιος οπλισμός τοποθετείται ή έχει τοποθετηθεί στα υπόλοιπα τρία σκάφη τύπου Damen Stan.

Άρματα μάχης: 3 Type 59 (100mm) Τεθωρακισμένα οχήματα: [ΤΟΜΠ] 37 Μ113, 6 Type 63 [MRAP] >3 MAXXPRO Plus Ρ/Κ πυροβόλα: 18 Type 66 (122mm) Όλμοι: 12 (120mm), 81 (82mm), (60mm) Α/Τ όπλα: HJ-8/73, RPG-7 Συστήματα βλημάτων εδάφουςαέρος: [Φορητά Α/Α βλήματα] 18 HN-5A A/A πυροβόλα: [Ρ/Κ πυροβόλα] 25 Μ-1939 (37mm), 17 S-60 (57mm) Ναυτικό Περιπολικά: [Υπεράκτια περιπολικά] 4 Damen Stan 4207 [Παράκτια περιπολικά] 4 Sea Spectre Mk. III Τορπιλάκατοι: 1 Type 062, 2 Type 834 Σκάφη ναρκοπολέμου: 1 T-43 Αεροπορία Ελικόπτερα: 3 ΑΒ205, 7 ΑΒ206, 8 Βο-105Ε4, 4 AS532, 2 EC-145, 1 ΑW109 Η Αλβανία έχει αναθέσει στις εταιρείες Lockheed Martin και GM electronic σύμβαση ύψους €31 εκατ. για την προμήθεια ραντάρ επιτήρησης, λοιπού εξοπλισμού και διασύνδεσης με το δίκτυο της αλβανικής υπηρεσίας πολιτικής αεροπορίας.

Ισορροπία Δυνάμεων

|| ΒΟΣΝΙΑ ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

Στρατός Ξηράς

Άρματα μάχης: 45 Μ60Α3 (105mm) Τεθωρακισμένα οχήματα: [ΤΟΜΑ] 25 AMX-10PHQ (20mm) [ΤΟΜΠ] 80 M113A2, 34 BOV-VP, 39 BOV-3, 29 BOV-1, 12 HS-MO9 Συστήματα ειδικών ρόλων: [Γεφυροφόρα] MTU [Διάσπασης ναρκοπεδίων] Bozena ΠΕΠ: 15 M-77 (32x128mm), 29 APR-40/BM-21 (40x122mm), 20 M-63 (32x128mm) Ρ/Κ πυροβόλα: 20 M-46 (130mm), 121 D30J (122mm) Όλμοι: 22 M-74 / 399 M-75 / 40 UBM-52 (120mm), 81 M-69 (81mm) Α/Τ όπλα: 51 TF-8, 158 ΑΤ-3, 51 AT-4, 5 Milan, 1 AT-7 [Α/Τ ρουκέτες] 840 ΑΤ4 [Οχήματα A/T βλημάτων] 8 9P122, 9 9P133, 32 BOV-1, 11 Μ-92 Αεροπορία

Βόσνιος στρατιώτης σε νατοϊκή άσκηση. (c) ΝΑΤΟ

Οι στρατιωτικές δυνάμεις της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης αποτελούνται από το στρατό ξηράς και την αεροπορία. Ο στρατός ξηράς περιλαμβάνει 45 ενεργά άρματα μάχης, 219 ΤΟΜΑ / ΤΟΜΠ και 205 συστήματα πυροβολικού. Η πολεμική αεροπορία διαθέτει μερικά αεροσκάφη σε αποθήκευση και επιχειρεί αποκλειστικά ελικόπτερα. Η οροφή ενεργού προσωπικού ανερχόταν το 2017 σε 10.500 άτομα. Η πολεμική αεροπορία της

Βοσνίας-Ερζεγοβίνης αντιμετωπίζει μεγάλα λειτουργικά προβλήματα, με το δείκτη διαθεσιμότητας του στόλου ελικοπτέρων να αγγίζει έως το 10%, όπως αποκαλύπτει η ιστοσελίδα «Tango Six». Επιπλέον, η Σερβο-βοσνιακή πλευρά έχει θέσει βέτο στην προμήθεια δύο νέων μεταφορικών ελικοπτέρων Mi-8/17. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη θα παραλάβει άγνωστη ποσότητα οχημάτων Humvee και βλήματα όλμων των 120mm από τις ΗΠΑ.

Ελικόπτερα: 6 Mi-8/17, 9 SA341/342, 5 UH-1H Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Βραχείας ακτίνας] ~20 SA-6 [Σημείου] 1 SA-13, 6 SA9 [Φορητά Α/Α βλήματα] 40 Strela-2M/A, Strela-3/3M, Igla-1, Stinger Α/Α πυροβόλα: [Ρ/Κ πυροβόλα] 32 M-55A2 (20mm), 4 M38 (20mm), 1 M55 A2B1 (20mm), 293 M55 A3/A4 (20mm), 138 M75 (20mm), 29 ZU-23-2 (2x23mm), 9 GSh-23 (23mm), 33 M53 (30mm), 7 Type 55 (37mm), 31 L 60 (40mm), 16 L 70 (40mm), 2 M 12 (40mm) 2017/18 - 69

|| ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

Τον προηγούμενο Σεπτέμβριο αμερικανικά F-15 εκτέλεσαν αποστολή Air Policing στη Βουλγαρία. (c) Αμερικανική Αεροπορία

Εισαγωγή Οι στρατιωτικές δυνάμεις της Βουλγαρίας αποτελούνται από το στρατό ξηράς, το ναυτικό και την αεροπορία. Ο Βουλγαρικός Στρατός περιλαμβάνει 80 ενεργά άρματα μάχης, 357 ΤΟΜΑ / ΤΟΜΠ και 96 συστήματα πυροβολικού. Το Βουλγαρικό Ναυτικό διατηρεί σε υπηρεσία τρεις κύριες μονάδες επιφανείας και ένα ΤΠΚ. Η Βουλγαρική Αεροπορία διαθέτει 29 μαχητικά αεροσκάφη, επτά αεροσκάφη μεταφορών και 12 εκπαιδευτικά. Η οροφή 70 - Ι∆ΒΑΜ

ενεργού προσωπικού ανερχόταν το 2017 σε 31.300 άτομα. Η βουλγαρική κυβέρνηση ανέβαλε την προμήθεια των οκτώ μαχητικών αεροσκαφών Gripen, που είχαν επιλεγεί το 2017, για να καταλήξει πιθανώς στην απόκτηση αμερικανικού τύπου. Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί στο έτερο σημαντικό εξοπλιστικό πρόγραμμα, νέο τροχοφόρο τεθωρακισμένο όχημα. Για τις ανάγκες υποστήριξης των συμμαχικών δυνάμεων προγραμματίζεται η βελτίωση του

εθνικού οδικού δικτύου, ειδικά των γεφυρών και σηράγγων. Χερσαίες Δυνάμεις Ο Βουλγαρικός Στρατός διατηρεί σε ενεργή υπηρεσία 80 άρματα μάχης T-72 τα οποία παρουσιάζονται να έχουν εκσυγχρονιστεί στο εγχώριο επίπεδο T-72M2. Ακόμη όμως και αυτά εμφανίζονται να αντιμετωπίζουν προβλήματα διαθεσιμότητας, κάτι που θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει στην αντικατάστασή τους με

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

αντίστοιχα Δυτικά (M1 ή Leopard 2). Η Βουλγαρία κατέχει συνολικά 302 άρματα μάχης, στην πλειοψηφία τους σε αποθήκευση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η χώρα είναι ένας από τους ελάχιστους χρήστες του T-72A στην Ευρώπη, αφού απέκτησε 100 από τη Ρωσία τη δεκαετία του 1990. Το T-72A δεν εξήχθηκε σε ευρωπαϊκή χώρα μέχρι τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας (ΣτΒ) αποτελώντας αποκλειστικό οπλικό σύστημα του Σοβιετικού Στρατού. Το σημαντικότερο εξοπλιστικό πρόγραμμα του στρατού ξηράς παραμένει το νέο τροχοφόρο τεθωρακισμένο όχημα, που θα αποκτηθεί κατά τις τελευταίες ενδείξεις σε 150+50 μονάδες.

Για το πρόγραμμα έχουν επιδείξει ενδιαφέρον οι μεγαλύτεροι Δυτικοί κατασκευαστές, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνουνται τα AMV, Boxer, VBCI2, Titus και Piranha V, ενώ το τουρκικό ARMA καταγράφεται ως η φθηνότερη επιλογή. Ναυτικές Δυνάμεις Άσχημη κατάληξη είχε η επιλογή της εγχώριας σχεδίασης K-90 για το πρόγραμμα της νέας κορβέτας, με την κατασκευάστρια εταιρεία MTG Dolphin να διακόπτει τις διαπραγματεύσεις κατασκευής 1+1 πλοίων. Ακόμη χειρότερα για το Βουλγαρικό Ναυτικό, το πρόγραμμα συνολικού προϋπολογισμού €419 εκατ. εμφανίζεται να έχει υποχωρήσει

Στρατός Ξηράς Άρματα μάχης: 80 T-72M2 Τεθωρακισμένα οχήματα: [ΤΟΜΑ] 80 BMP-1, 95 BMP-23 [ΤΟΜΠ] >100 MT-LB, 82 BTR-60PB-MD1 Συστήματα ειδικών ρόλων: [Γεφυροφόρα] BLG67, TMM [Περισυλλογής] T-54/55, TV-62/M, MTP-1, MT-LB BREM [ΗΠ] ~ SPR-1 [Επικοινωνιών] BMP-1KShM, BTR-60 R-145, MT-LB MP-31 [Επιτήρησης] MT-LB BMR Sova [ΚΔΠ] BTR-60 PAU, MT-LB KshM R-80/81 [Μηχανικού] MT-LB AT ΠΕΠ: 24 BM-21 (40x122mm) Α/Κ πυροβόλα: 48 2S1 (122mm) Ρ/Κ πυροβόλα: 24 D-20 (152mm) MEA: 2 RQ-11B, 4 Phoenix 30 Όλμοι: [ΤΟΜΟ] 215 2S11 (120mm) Α/Τ όπλα: AT-4/5/10, RPG-7/22, SPG-9DNM (73mm) [Α/Τ πυροβόλα] 100 MT-12 (100mm) [Οχήματα A/T βλημάτων] 24 9P148 Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Βραχείας ακτίνας] 24 SA8B [Σημείου] 20 SA-13 [Φορητά Α/Α βλήματα] 500 SA-7/-16 A/A πυροβόλα: [Α/Κ πυροβόλα] ZSU-23-4 (4x23mm) [Ρ/Κ πυροβόλα] 128 ZU-23-2 (2x23mm), 16 S-60 (57mm)

στις προτεραιότητες του υπουργείου άμυνας, που προκρίνει την εκτέλεση των προγραμμάτων του ΝΜΑ και του νέου τροχοφόρου τεθωρακισμένου οχήματος. Κατά τη διάρκεια ομιλίας για το πρόγραμμα ΝΜΑ, δε, ο υπουργός άμυνας της Βουλγαρίας Krassimir Karakachanov είπε ότι λόγω έλλειψης πόρων το πρόγραμμα έχει περιοριστεί από δύο σκάφη σε ένα. Μοντέλο υπό κλίμακα της K-90 είχε παρουσιασθεί στην έκθεση «Euronaval 2016» εξοπλισμένο με κύριο πυροβόλο των 76mm, VLS, τέσσερα K/B κατά πλοίων και CIWS Millenium των 35mm. Το σχέδιο διαθέτει ελικοδρόμιο και υπόστεγο φιλοξενίας ελικοπτέρου ναυτικής συνεργασίας. Στην προσπάθειά τους να επαναφέρουν το πρόγραμμα στο προσκήνιο, στελέχη του ναυτικού επισημαίνουν την ακαταλληλότητα των δύο διαθέσιμων φρεγατών E-71. Τα πλοία, που αποτελούν τον πυρήνα του Βουλγαρικού Ναυτικού, αγοράστηκαν μεταχειρισμένα την προηγούμενη δεκαετία από το Βέλγιο. Πριν την απόκτησή τους, οι E-71 υπεβλήθησαν σε περιορισμένες εργασίες επισκευών ώστε να καταστούν απόλυτα συμβατές με τα πρότυπα του ΝΑΤΟ, ωστόσο, το τελευταίο δεν επετεύχθη πλήρως. Επιπλέον, είχε προγραμματιστεί η δημιουργία ελικοδρομίου για την υποστήριξη των ελικοπτέρων Panther έως το 2014, κι αυτό το έργο 2017/18 - 71

όμως δεν πραγματοποιήθηκε. Μαζί με τα πλοία μεταβιβάστηκε ελλιπής αριθμός πυραύλων Exocet MM-38, που σήμερα έχουν αποσυρθεί, και Κ/Β NSSM. Το Βουλγαρικό Ναυτικό θα ενισχυθεί τέλος με ένα ελικόπτερο AS365N3 Daulphin. Η απόκτηση του Daulphin θα γίνει δωρεάν, στο πλαίσιο διακανονισμού με την κατασκευάστρια εταιρεία. Το Daulphin θα αναλάβει καθήκοντα Έρευνας & Διάσωσης (SAR) και κατάρτισης χειριστών, συμπληρώνοντας τον εναπομείναντα αριθμό των δύο AS365 Panther. Υπό καθεστώς αποθήκευσης τελούν τρία σοβιετικής προέλευσης ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα Mi-14. Αεροπορικές Δυνάμεις Όπως συνέβη με την κορβέτα K-90, η βουλγαρική κυβέρνηση διέκοψε τις συνομιλίες προμήθειας οκτώ μαχητικών JAS 39C/D Gripen νέας κατασκευής συνολικού κόστους €511 εκατ. λόγω αρνητικού πορίσματος κοινοβουλευτικής εξεταστικής επιτροπής. Η προηγούμενη προσωρινή κυβέρνηση είχε προκρίνει στις 26 Απρίλιου 2017 την έναρξη διαπραγματεύσεων για την αγορά 8+8 Gripen, με τελικό σκοπό την αντικατάσταση των αεροσκαφών Su-25 και MiG29. Το υπουργείο άμυνας της χώρας εξετάζει τώρα την αγορά 8-10 νέων μαχητικών αεροσκαφών. Για να υλοποιηθεί αυτή έχει εγκριθεί κονδύλι 1,8 δις Λέβα, που αντιστοιχεί σε $1,08 δις με βάση την τρέχουσα ισοτιμία. Υποψήφια στο διαγωνισμό αναμένονται να είναι (α) καινούρια F-16 από τις ΗΠΑ, (β) μεταχειρισμένα F-16 από τις ΗΠΑ, (γ) μεταχειρισμένα F-16 από το Ισραήλ, (δ) μεταχειρισμένα F-16 από την Πορτογαλία, (ε) καινούρια F/A-18 από τις ΗΠΑ, (στ) μεταχειρισμένα F/A-18 από τις ΗΠΑ, (ζ) καινούρια Eurofighter από τη Γερμανία, (η) μεταχειρισμένα Eurofighter από την Ιταλία, (θ) καινούρια Rafale από τη Γαλλία, (ι) μεταχειρισμένα Rafale από τη Γαλλία, (ια) καινούρια Gripen από τη Σουηδία και (ιβ) μεταχειρισμένα Gripen από τη Σουηδία. Η αποστολή του RFP έγινε στις 29 Ιουνίου 2018 και η τελική επιλογή 72 - Ι∆ΒΑΜ

Ναυτικό Φρεγάτες: 2 Ε-71, 1 Koni ΤΠΚ: 1 Tarantul-1 Περιπολικά ASW: 2 Pauk-I Σκάφη ναρκοπολέμου: 1 TRIPARTITE, 4 Sonya, 2 Olya Κ/Β & τορπίλες: [Ε-Ε] SS-N-2C [Ε-Α] RIM-7P, SA-N-4 [Τορπίλες] L5 Συστήματα άμυνας ακτών: [Κ/Β] SS-C-3 Ελικόπτερα ναυτικής συνεργασίας: 3 Mi-14PL, 2 AS365MB Αεροπορία Μαχητικά αεροσκάφη: 15 MiG-29/UB, 14 Su25K/UKB ISR: 1 An-30 Εκπαιδευτικά αεροσκάφη: 6 PC-9M, 6 L-39ZA Μεταφορικά αεροσκάφη: 3 C-27J, 2 L-410, 1 PC12, 1 An-2 Ελικόπτερα: [Επιθετικά ελικόπτερα] 2 Mi-24V [Λοιπά ελικόπτερα] 12 AS532AL, 5 Mi-17, 6 Bell 206B Όπλα Α-Α: [BVR] AA-10 [WVR] AA-11/8/2 Όπλα Α-Ε: [Κ/Β] AS-7/10/14, AT-6 Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Μακράς ακτίνας] 1 SA-5, 2 SΑ-10 [Μέσης ακτίνας] 34 SA-3, 22 SA-2 [Βραχείας ακτίνας] ~20 SA-6 Βαλλιστικά Όπλα Βαλλιστικοί πύραυλοι: 8 SS-21A (16 ή 24 βλήματα) θα μπορούσε να ληφθεί τον προσεχή Νοέμβριο. Η απόκτηση ΝΜΑ «στοιχειώνει» τη Βουλγαρική Αεροπορία από το 1992, όταν μεταβιβάστηκαν από τη Ρωσία πέντε MiG-23MLD ως αντάλλαγμα για τρία φωτο-αναγνωριστικά MiG-25. Κατά καιρούς εξετάστηκαν οι επιλογές των CF18, EF-2000, F-5, F-15, F-16, F-18, JAS 39, JF-17, Kfir C.60, MiG-29M/M2, MiG-29SMT, Mirage 2000-5 και Rafale, δίχως ωστόσο την επίτευξη κάποιας συμφωνίας. Στα μέσα της δε-

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

καετίας του 1990 προσφέρθηκαν 14 MiG-29SD από τη Ρωσία, χωρίς αποτέλεσμα. Άλλες αναφορές υποστηρίζουν επίσης την προσφορά 10-12 Su-25T. Το 2008 προσφέρθηκαν ανεπιτυχώς από τις ΗΠΑ μέσω EDA οκτώ F-16C/D Block 25. Το Ισραήλ προσέφερε τέλος 25 μαχητικά F16A/B το 2013, με υποχρέωση εκσυγχρονισμού από τις εταιρείες Elbit και IAI, αλλά η συμφωνία δεν υλοποιήθηκε. Έως την προμήθεια του ΝΜΑ προωθείται η ανάκτηση ικανότητας εγχώριας υποστήριξης των μαχητικών MiG-29. Σε υπηρεσία βρίσκονται 15 μαχητικά του τύπου (12 μονοθέσια / 3 διθέσια), από τα οποία μόνο επτά MiG-29 είναι διαθέσιμα για πτήσεις. Άλλα τέσσερα αεροσκάφη χρησιμοποιούνται ως πηγή ανταλλακτικών. Τα 15 αεροσκάφη υπέστησαν έλασσον πρόγραμμα εκσυγχρονισμού την προηγούμενη δεκαετία, αλλά διατηρούν ραντάρ και όπλα εναέριας μάχης BVR μειωμένων επιδόσεων. Σύμφωνα με το πρόγραμμα ανακαίνισης που υπέστησαν, τα αεροσκάφη μπορούν θεωρητικά να παραμείνουν σε υπηρεσία έως το 2029/30. Για τη βελτίωση των μαχητικών ανατέθηκε στις 6 Μαρτίου 2018

τετραετής σύμβαση υποστήριξης στην RSK MiG. Μαζί με τα MiG-29 υπάρχουν σε υπηρεσία 14 αεροσκάφη ΕΑΥ Su25K/UKB, από τα οποία οκτώ θεωρούνται επιχειρησιακά. Πέρα από το πρόγραμμα AGS, που αφορά την κοινή χρήση συμμαχικών στρατηγικών ΜΕΑ MQ-4 Global Hawk, την προηγούμενη δεκαετία αναπτύχθηκε εγχωρίως το τακτικό ΜΕΑ Niti. Το σύστημα πέταξε για πρώτη φορά το 2006, αλλά απορρίφθηκε το 2011. Υπάρχουν επίσης προσπάθειες ανάπτυξης συστημάτων μίνι-ΜΕΑ, ενώ θεωρείται εφικτή η μετατροπή Α/Α βλημάτων σε τηλεκατευθυνόμενους στόχους. Το 2010 προτάθηκε η μελλοντική προμήθεια συστημάτων ΜΕΑ επιτήρησης / στοχοποίησης. Μαζί με την προμήθεια του ΝΜΑ προωθείται η απόκτηση επτά νέων συστημάτων επίγειων ραντάρ με προϋπολογισμό $110 εκατομμύρια. Στις 21 Δεκεμβρίου 2017 επανήλθε σε υπηρεσία το δεύτερο βουλγαρικό επιθετικό ελικόπτερο Mi-24V. Το ελικόπτερο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς άλλες εργασίες γενικής υποστήριξης μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024. Το πρώτο Mi24V επανήλθε στις πτήσεις στις 20 Νοεμβρίου 2015. Το τρίτο Mi-24V θα μπορούσε να ακολουθήσει το 2019. Πέρα

από τα δύο ενεργά Mi-24V, άλλα τέσσερα Mi-24V είναι καθηλωμένα τα τελευταία οκτώ χρόνια. Στις 11 Ιουνίου 2018 συνετρίβη μεταφορικό ελικόπτερο Mi-17, με συνέπεια το θάνατο των δύο χειριστών. Μετά το δυστύχημα είναι σε ενεργή υπηρεσία πέντε Mi-17. Η Βουλγαρία σκέφτεται την προμήθεια 1-2 ελικοπτέρων για αεροδιακομιδές. Σε τέτοια καθήκοντα χρησιμοποιούνται σήμερα το μοναδικό επιχειρησιακό μεταφορικό αεροσκάφος C-27J και μεταφορικά ελικόπτερα AS532 Cougar. Από τα τελευταία θεωρούνται ικανά για πτήσεις μόλις τέσσερα από σύνολο 12 ελικοπτέρων. Για τα C-27J έχει υπογραφθεί συμφωνία υποστήριξης, με την οποία θα επιστρέψουν σε πτητική κατάσταση τα υπόλοιπα δύο αεροσκάφη και θα συμπληρωθεί ο εξοπλισμός αυτοπροστασίας. Επιχειρησιακό είναι τέλος το μοναδικό An-30, που χρησιμοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος «Open Skies». Για την εκπαίδευση αρχικού και βασικού σταδίου προβλέπεται η απόκτηση τεσσάρων ελικοφόρων αεροσκαφών. Παράλληλα είναι σε εξέλιξη ενέργειες για την αποκατάσταση των προβλημάτων που έχουν εμφανιστεί στα L-39.

2017/18 - 73

|| ΚΡΟΑΤΙΑ

Εισαγωγή Οι στρατιωτικές δυνάμεις της Κροατίας αποτελούνται από το στρατό ξηράς, το ναυτικό και την αεροπορία. Ο Κροατικός Στρατός περιλαμβάνει 75 άρματα μάχης, 268 ΤΟΜΑ / ΤΟΜΠ και 123 συστήματα πυροβολικού. Το Κροατικό Ναυτικό διατηρεί σε υπηρεσία έξι ΤΠΚ. Η Κροατική Αεροπορία διαθέτει οκτώ ενεργά μαχητικά αεροσκάφη και 19 εκπαιδευτικά. Η οροφή ενεργού προσωπικού ανερχόταν το 2017 σε 14.350 άτομα. Η Κροατία έχει επαναφέρει σε ισχύ την εθελοντική στρατιωτική θητεία, ενώ ενισχύεται κυρίως με μεταχειρισμένα οπλικά συστήματα από τη Γερμανία, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Η χώρα έχει αναπτύξει στρατιωτικό προσωπικό,τροχοφόρα τεθωρακισμένα οχήματα 74 - Ι∆ΒΑΜ

και αριθμό συστημάτων ΠΕΠ στην Κεντρική Ευρώπη στο πλαίσιο της νατοϊκής επιχείρησης για την ενίσχυση της άμυνας της Πολωνίας και των Βαλτικών Χωρών. Χερσαίες Δυνάμεις Σε προσπάθεια στήριξης της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας και ενίσχυσης των δυνατοτήτων του αρματικού δυναμικού έχουν ανακαινισθεί μεταξύ 2013-2017 30 άρματα μάχης M-84. Το 2018 θα ανακαινισθούν ακόμη τέσσερα M-84, τα οποία θα λάβουν ίσως τον RWS Protector πυροβόλου των 12,7mm. Στο ίδιο μήκος κύματος θα μετατραπούν οκτώ τροχοφόρα τεθωρακισμένα οχήματα AMV από ΤΟΜΠ σε ΤΟΜΑ, με την εγκατάσταση του ισ-

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

ραηλινού μη επανδρωμένου πύργου UT30MK2. Ο τελευταίος μπορεί να φέρει πυροβόλο των 30mm και Κ/Β Spike-LR. Η άφιξη των πύργων θα συμβεί το 2019 και το κόστος του προγράμματος θα αγγίξει τα $14,9 εκατομμύρια. Στο τέλος του 2017 είχε φθάσει στην Κροατία το σύνολο των 12 Α/Κ πυροβόλων PzH-2000 των 155mm. Για την ολοκλήρωση του προγράμματος απομένει η παραλαβή των ανταλλακτικών, που προέρχονται από τη διάλυση τριών PzH-2000 στη Γερμανία. Τα 12 πυροβόλα συνοδεύει «δασκάλα» για την κατάρτιση οδηγών. Ο Κροατικός Στρατός διαθέτει μικρό αριθμό συστημάτων ΜΕΑ ισραηλινής προέλευσης Skylark I. Έξι νέα τακτικά ΜΕΑ ισραηλινής προέλευσης Orbiter 3 θα αποκτήσει το υπουργείο γεωργίας με ευρωπαϊκή αρωγή, αλλά πρέπει να θεωρηθεί δεδομένη η εκμετάλλευση των συστημάτων και από το στρατό ξηράς ή το ναυτικό.

Στρατός Ξηράς Άρματα Μάχης: 72 Μ-84Β (125mm), 3 Τ-72 (125mm) Τεθωρακισμένα οχήματα: [ΤΟΜΑ] 8 AMV (30mm), 102 M80 (20mm) [ΤΟΜΠ] 118 AMV, 16 BTR-50, 1 BOV-VP, 23 LOV OP [MRAP] 4 Cougar HE, 147 M-ATV, 37 Maxxpro Συστήματα ειδικών ρόλων: [Γεφυροφόρα] MT-55A [Περισυλλογής] M84AI, WZT-3, T-55TZI, 6 MaxxPro [Διάσπασης ναρκοπεδίων] Bozena, Rhino, 2 ή 4 MV-4 ΠΕΠ: 6 M91 (122mm), 31 BM-21 (40x122mm), 2 LOV RAK M91 R24 (12x128mm) Α/Κ πυροβόλα: 12 PzH-2000 (155mm), 8 2S1 (122mm) Ρ/Κ πυροβόλα: 27 D-30 (122mm), 19 M-46H1 (130mm), 18 M-1H1 (155mm) ΜΕΑ: 4 ή 6 Skylark I Όλμοι: 70 M-75 (120mm), 5 UBM-52 (120mm), 29 LMB M96 (82mm) Α/Τ όπλα: 418 AT-3, 81 AT-4, 23 AT-7, 38 AT-5, MILAN, M79, RPG7/22, AT4 [Οχήματα Α/Τ βλημάτων] 28 POLO BOV 83 Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Σημείου] 9 Strijela-10 CRO [Φορητά Α/Α βλήματα] 539 SA-7, 80 SA-18 A/A πυροβόλα: [A/K πυροβόλα] 39 BOV-3 (20mm) [Ρ/Κ πυροβόλα] 57 M55 (20mm) Ναυτικό ΤΠΚ: 2 Vukovar, 2 RO-3, 1 RO-2 Περιπολικά: 4 140 Ναρκοθέτιδες: 2 SILBIA UUV: Remus 100 Κ/Β: [Ε-Ε] RBS 15K Συστήματα άμυνας ακτών: [Κ/Β] 3 RBS 15K Αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας: [ΑΦΝΣ] 1 Beechcraft King Air 250 (υπουργείο εσωτερικών)

Ναυτικές Δυνάμεις Κροατικά δημοσιεύματα εμφανίζουν την ύπαρξη προβλημά- Αεροπορία των στην υποστήριξη των τριών ΤΠΚ κροατικής / γιουγκοσλα- Μαχητικά αεροσκάφη: 8 MiG-21bis/UM βικής προέλευσης.

MEA: ~2 Hermes 450 Η Κροατία εξετάζει την περί- Εκπαιδευτικά αεροσκάφη: 14 PC-9M, 5 Z-242L πτωση προμήθειας του νορβη- Ελικόπτερα: 23 Mi-8/17/171Sh, 16 OH-58D, 8 Bell 206 γικού OPV «NoCGV Alesund». Όπλα Α-Α: [WVR] AA-8 Το σκάφος προσφέρεται έναντι Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Σημείου] SA-9/14/16 €5,6 εκατ. χωρίς ΦΠΑ. Εισήλθε σε υπηρεσία το 1996, το Απέναντι: Η Κροατία προτιμά τα τροχοφόρα από τα ερπυστριοφόρα τεθωρακισμένα εκτόπισμά του ανέρχεται σε οχήματα. (c) Αμερικανικός Στρατός 2017/18 - 75

Η Κροατική Αεροπορία σκοπεύει να προμηθευτεί ακόμη 10 OH-58D Kiowa Warrior. (c) Υπουργείο άμυνας Κροατίας

1.350t και το πλήρωμά του απαρτίζεται από 23 άτομα. Ο οπλισμός του αποτελείται από ένα πυροβόλο των 40mm και πολυβόλα των 12,7mm. Αεροπορικές Δυνάμεις Έπειτα από την αξιολόγηση προτάσεων για μεταχειρισμένα μαχητικά F-16C/D Block 30 από την Ελλάδα, μαχητικών αεροσκαφών F-16V και JAS 39C/D Gripen, η κροατική κυβέρνηση αποφάσισε στις 29 Μαρτίου 2018 να αποκτήσει 12 μεταχειρισμένα ισραηλινά μαχητικά F-16C/D Block 30 για την αντικατάσταση των τεχνολογικά παρωχημένων MiG76 - Ι∆ΒΑΜ

21bis. Τα 12 αεροσκάφη (10 μονοθέσια / δύο διθέσια) είναι της έκδοσης Block 30 και έχουν κατασκευαστεί το 1987/1988. Πριν παραδοθούν στην Κροατία, τα αεροσκάφη θα υποστούν εργασίες δομικού εκσυγχρονισμού, με τον οποίο θα επεκταθεί ο επιχειρησιακός βίος τους κατά 3.000 ώρες πτήσης (το κροατικό υπουργείο άμυνας θεωρεί αυτό αντιστοιχεί σε 25 έτη υπηρεσίας), και παρεμβάσεις για την επίτευξη συμβατότητας με τα νατοϊκά πρότυπα. Τις εργασίες θα πραγματοποιήσουν οι ισραηλινές εταιρίες Elbit και IAI.

Εφόσον διατηρηθούν τα ισραηλινά συστήματα που τα μαχητικά έχουν σήμερα, θα είναι πιστοποιημένα στην χρήση ισραηλινών όπλων και θα διατηρήσουν το σύστημα HMD DASH. Στο Ισραήλ θα σταλούν για εκπαίδευση έξι με οκτώ Κροάτες πιλότοι και 45 τεχνικοί. Η συμφωνία θα συνοδευτεί από ανταλλακτικά και αμερικανικά όπλα, κυρίως αέρος-αέρος. Το κόστος του συμβολαίου θα ανέλθει σε $483 εκατομμύρια. Το συμβόλαιο συμπεριλαμβάνει την κατασκευή υποδομών. Τα πρώτα δύο μαχητικά θα φθάσουν στην Κροατία το 2020. Το

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

2021 θα ακολουθήσουν έξι αεροσκάφη και το 2022 θα παραδοθούν τα τελευταία τέσσερα. Η επιλογή του ΝΜΑ έγινε με ταχύτατη διαδικασία. Στις 20 Ιουλίου 2017 στάλθηκε RfP στην Ελλάδα για μεταχειρισμένα μαχητικά F-16C/D Block 30, στις ΗΠΑ για F-16V, στο Ισραήλ για μεταχειρισμένα F-16C/D Block 30, στη Νότια Κορέα για ελαφριά μαχητικά FA-50 και στη Σουηδία για καινούρια JAS 39C/D Gripen MS20. Από τις πέντε χώρες δεν ανταποκρίθηκε μόνο η Νότια Κορέα. Ακολούθησε η φάση αξιολόγησης διάρκειας δύο μηνών, πριν παρθεί η τελική απόφαση από την κροατική κυβέρνηση. Σύμφωνα με διαρροές στον κροατικό Τύπο, η ελληνική προσφορά ήταν η φθηνότερη. Ωστόσο «κόπηκε» πρώτη. Μαζί με την ελληνική πρόταση απορρίφθηκε η αμερικανική, ως η ακριβότερη από όλες. Θεωρητικά και οι τέσσερις υποψηφιότητες ήταν όμως πάντοτε στο τραπέζι. Στο τέλος επιλέχθηκε η ισραηλινή προσφορά. Με την επιλογή και απόκτηση των F-16, η Κροατία θα γίνει η πρώτη χώρα των Δυτικών Βαλκανίων που αποκτά το αμερικανικό μαχητικό και κατ’ επέκταση σύγχρονο αμερικανικό μαχητικό. Έως τότε θα παραμείνουν σε χρήση τα 12 σοβιετικής προέλευσης MiG-21bis, τέσσερα από τα οποία επιδιώκεται να επιστραφούν στην Ουκρανία και να αντικατασταθούν. Το πρώτο μαχητικό MiG-21 που απέκτησε η Κροατία ήταν ένα MiG-21R, ο χειριστής του οποίου αυτομόλησε από τη Γιουγκοσλαβία στις 25 Οκτωβρίου 1991.Τα κροατικά MiG-21 επιχειρούν από το διεθνές αεροδρόμιο του Ζάγκρεμπ και εξοπλίζονται συνήθως με δύο πύραυλους αέρος-αέρος R-60MK και μία εξωτερική δεξαμενή καυσίμου των 490lt. Εναλλακτικά πετούν με δύο R-60MK και ισάριθμες εξωτερικές δεξαμενές των 490lt. Η Κροατία συμφώνησε στις 9 Ιουλίου 2013 με την ουκρανική εταιρία Ukrspecexport τον εκσυγχρονισμό επτά MiG-21 (τριών MiG-21bis και τεσσάρων MiG-21UMD) και την αγορά πέντε MiG-21bis, τα οποία ανακηρύχθηκαν επιχειρησιακά στις 16 Ιουλίου 2015. Τα τέσσερα από τα πέντε αγορασμένα αεροσκάφη όμως κρίνεται ότι δεν εκπληρώνουν

τους όρους της αρχικής σύμβασης. Στις 5 Δεκεμβρίου 2017 ανακηρύχθηκαν επιχειρησιακά τα 16 ελικόπτερα αναγνωρίσεως OH-58D Kiowa Warrior. Για τον εξοπλισμό των ελικοπτέρων υπάρχει σύμβαση αγοράς Κ/Β AGM-114 Hellfire, ενώ έχει προβλεφθεί επιπλέον ποσό ύψους €3,56 εκατ. για πρόσθετη αγορά AGM-114 στο μέλλον. Σύμφωνα με την DSCA, η Κροατία θα ενισχυθεί με ακόμη 10 OH-58D, ανεβάζοντας μελλοντικά το συνολικό αριθμό των Kiowa Warrior που θα διατηρεί σε 26. Διαφορετικά, τα 10 προς μεταβίβαση ελικόπτερα θα αξιοποιηθούν ως πηγή ανταλλακτικών για την υποστήριξη των υπολοίπων 16. Η Κροατία διαπραγματεύεται την προμήθεια δύο ελικοπτέρων UH-60 Blackhawk από τις ΗΠΑ για την κάλυψη του ρόλου Ειδικών Επιχειρήσεων. Η χώρα εμφανίζεται σαν πιθανός αποδέκτης αμερικανικών ελικοπτέρων του τύπου από το 2014, χωρίς να έχει υπάρξει έως τώρα κάποια οριστική συμφωνία. Εφόσον αποκτηθούν, τα Blackhawk θα προέλθουν από τα πλεονάσματα του Αμερικανικού Στρατού. Όσον αφορά τις υπόλοιπες εξελίξεις στα μεταφορικά ελικόπτερα, υπογράφθηκε τελικά η εκτέλεση γενικής συντήρησης στα 10 Mi-171Sh. Τα ελικόπτερα ήταν καθηλωμένα από τα μέσα του 2017. Τις εργασίες κόστους €27,4 εκατ. θα εκτελέσει η κροατική εταιρεία ZTC, με την τεχνική βοήθεια της ρωσικής Russian Helicopters. Η συντήρηση έχει αρχίσει για τα τέσσερα πρώτα Mi-171Sh και το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί στα μέσα του 2019. Τα 10 Mi-171Sh παραδόθηκαν καινούρια το 2007-2008 ως μέσο εξόφλησης ρωσικού χρέους, ενώ μπορούν να εξοπλιστούν με ρουκέτες των 80mm. Τρία από τα έξι πλεονασματικά εκπαιδευτικά αεροσκάφη PC-9 κατέληξαν σε γερμανική εταιρεία αντί €810.000. Η Κροατία διέθετε στο παρελθόν 20 PC-9, ο αριθμός των οποίων αποφασίστηκε τα προηγούμενα χρόνια να μειωθεί σε 14. Πέρα από το βασικό τους ρόλο, ορισμένα PC-9 χρησιμοποιούνται σε αποστολές ναυτικής επιτήρησης.

2017/18 - 77

|| ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ Στρατιωτικές Δυνάμεις

Υπό παραλαβή είναι τρία Bell 412. (c) Υπουργείο άμυνας Μαυροβουνίου

Οι στρατιωτικές δυνάμεις του Μαυροβουνίου περιλαμβάνουν στρατό ξηράς, ναυτικό και αεροπορία. Η οροφή ενεργού προσωπικού ανερχόταν το 2017 σε 1.950 άτομα. Το Μαυροβούνιο σχεδιάζει να δαπανήσει για αμυντικούς σκοπούς έως το 2025 €138 εκατ., από τα οποία €118 εκατ. θα κατευθυνθούν για αγορά ή εκσυγχρονισμό οπλικών συστημάτων και τα €20 εκατ. διατεθούν για τη βελτίωση των υποδομών. Το Μαυροβούνιο εμφανίζεται να επιχειρεί αριθμό οχημάτων MRAP International MaxxPro στο Αφγανιστάν. Όσον αφορά το ναυτικό, οι πυραυλάκατοι τύπου Rade Koncar μετατρέπονται σε OPV. Οι εργασίες περιλαμβάνουν τη συντήρηση των κύριων υποσυστημάτων, την απομάκρυνση των θέσεων βολής των Κ/Β και την τοποθέτηση γερανού προς υποστήριξη στρατιωτικής λέμβου.

78 - Ι∆ΒΑΜ

Στις 13 Απριλίου 2018 παραλήφθηκε το πρώτο ελικόπτερo γενικής χρήσης Bell 412. Πρόκειται για μεταχειρισμένο ελικόπτερο κατασκευής 2003 που επιστράφηκε στην Bell το 2015. Το Μαυροβούνιο υπέγραψε στις 30 Ιανουαρίου 2018 την αγορά ενός Bell 412EP και δύο Bell 412EPI έναντι €29,9 εκατομμυρίων. Πριν την επιλογή του Bell 412, απορρίφθηκαν οι υποψηφιότητες των AW139, H145M και H215M. Μαζί με το Bell 412 υπάρχουν σε υπηρεσία επτά ελικόπτερα Gazelle. Άλλα τέσσερα Gazelle θα επανέλθουν σε πτητικό επίπεδο εντός του έτους. Στόχος είναι ο εκσυγχρονισμός των πέντε εξοπλισμένων Gazelle και άλλων δύο ελικοπτέρων του τύπου. Παρά την πρόθεση εκποίησης των αεροσκαφών G4 Super Galeb και UTVA-75 από το 2016, με στόχο την αποκόμιση έως €15 εκατ., δεν

Τεθωρακισμένα οχήματα: 8 BOV-VP M-86, 5 BDRM-2 ΠΕΠ: 18 M63/M94 (32x128mm), 12 (128mm) Ρ/Κ πυροβόλα: 12 D-30J (122mm) Όλμοι: 32 MB (120mm), 76 (82mm) Α/Τ όπλα: 71 AT-4, 19 AT-5, 27 AT-6, M79 (90mm), M80 (64mm) [Οχήματα Α/Τ βλημάτων] 10 BOV-1 Περιπολικά 2 Kotor, 2 Rade Koncar, 2 Type 140 Ελικόπτερα 7+4 Gazelle, 1 Bell 412 έχει ολοκληρωθεί η πώλησή τους. Ενδιαφέρουν για τα αεροπλάνα έχουν δείξει η Σερβία και ιδιωτικές εταιρείες. Με συμφωνία που έγινε τον Οκτώβριο του 2017, η Ελλάδα και η Ιταλία επιτηρούν τον εναέριο χώρο του Μαυροβουνίου με δεκαπενθήμερη εναλλαγή. Η πρώτη δοκιμαστική αποστολή ελληνικών αεροσκαφών έγινε στις 17 Οκτωβρίου 2017 και η επίσημη έναρξη της επιχείρησης συνέβη στις 5 Ιουνίου 2018. Παρόμοιο πρόγραμμα έχουν αναλάβει οι δύο χώρες για την Αλβανία από το 2009. Για επίτευξη μεγαλύτερης διαλειτουργικότητας με συμμαχικές χώρες θα κατασκευαστεί νέο κέντρο αεροπορικών επιχειρήσεων και θα αποκτηθούν ραντάρ επιτήρησης.

|| πΓΔΜ

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

Στρατός Ξηράς

Ο στρατός των Σκοπίων διατηρεί σε υπηρεσία 69 BTR-70/80. (c) Στρατός Σκοπίων

Οι στρατιωτικές δυνάμεις της πΓΔΜ αποτελούνται από το στρατό ξηράς και την αεροπορία. Η οροφή ενεργού προσωπικού ανερχόταν το 2017 σε 8.000 άτομα. Κυριότερο εξοπλιστικό πρόγραμμα σε εξέλιξη είναι η επαναφορά 10 ελικοπτέρων Mi-8/17/24V (τέσσερα μεταφορικά και έξι επιθετικά) σε πτητική κατάσταση. Οι εργασίες επαναφοράς προβλέπονται να

ολοκληρωθούν εντός του 2018. Το φθινόπωρο του 2017 εκτελέσθηκαν παρόμοιες εργασίες συντήρησης σε δύο μεταφορικά ελικόπτερα Mi-17 της αστυνομίας στη Σερβία. Τα UH-1H που δωρίθηκαν από την Ελλάδα το 2001, βρίσκονται σε καθεστώς αποθήκευσης. Το ίδιο συμβαίνει με το μοναδικό μεταφορικό αεροσκάφος An-2R.

Άρματα μάχης: 31 T-72A Τεθωρακισμένα οχήματα: [ΤΟΜΑ] 11 BMP-2/K [ΤΟΜΠ] 9 ΛΕΩΝΙΔΑΣ, 28 M-113A, 10 MTLB, 69 BTR-70/80, 84 TM-170 ΠΕΠ: 6 BM-21 (40x122mm), 11 M-63 (32x128mm) Ρ/Κ πυροβόλα: 56 M-30 (122mm), 14 M56 (105mm) MEA: RQ-11, Skylark Όλμοι: 39 (120mm) Α/Τ όπλα: 12 MILAN, 57mm, 82mm M60A Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Σημείου] 8 SA-13 [Φορητά Α/Α βλήματα] 20 Strela-2M/A, 5 SA-16 A/A πυροβόλα: [Ρ/Κ πυροβόλα] 36 L20 (40mm) Αεροπορία Ελικόπτερα: 6 Mi-17, 4 Mi-24, ~2 UH-1H, 4 Bell 206 Όπλα Α-Ε: [Κ/Β] ~ΑΤ-6 MEA: [ΜΕΑ Αστυνομίας] Hermes 450 Εκπαιδευτικά αεροσκάφη: 5 Ζ-242 Μεταφορικά αεροσκάφη: 1 An-2

2017/18 - 79

|| ΡΟΥΜΑΝΙΑ

Η Ρουμανία θα πλαισιώσει το στόλο οχημάτων Piranha IIIC με 227 νέα Piranha V. (c) NATO

Εισαγωγή Οι στρατιωτικές δυνάμεις της Ρουμανίας αποτελούνται από το στρατό ξηράς, το ναυτικό και την αεροπορία. Ο Ρουμανικός Στρατός περιλαμβάνει 827 άρματα μάχης, 1.247 ΤΟΜΑ / ΤΟΜΠ και 601 συστήματα πυροβολικού. Το Ρουμανικό Ναυτικό διατηρεί σε υπηρεσία επτά κύριες μονάδες επιφανείας και έξι ΤΠΚ. Η Ρουμανική Αεροπορία διαθέτει 36 μαχητικά αεροσκάφη, 13 αεροσκάφη μεταφορών και 32 εκπαιδευτικά. Η οροφή ενεργού προσωπικού ανερχόταν το 2017 σε 69.300 άτομα. Τους προηγούμενους 12 μήνες η Ρουμανία επέλεξε να στραφεί ανοικτά προς τις ΗΠΑ για την κάλυψη των πλέον ζωτικών εξοπλιστικών αναγκών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η επιλογή του Α/Α συστήματος μεγάλης ακτίνας Patriot και οι ΠΕΠ HIMARS. Το μεγαλύτερο τμήμα του διαθέσιμου οπλοστασίου αποκτήθηκε την ψυχροπολεμική περίοδο, ενώ τα οπλικά συστή80 - Ι∆ΒΑΜ

ματα Δυτικής προέλευσης χρησιμοποιούνται κατά κόρον στις ειρηνευτικές αποστολές στο εξωτερικό. Σε διαρθρωτικό επίπεδο δημιουργείται διακλαδική διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων. Στις 15 Σεπτεμβρίου 2017 σκοτώθηκε στρατιώτης και τραυματίσθηκαν δύο σε επίθεση αυτοκτονίας στην Κανταχάρ του Αφγανιστάν.

Χερσαίες Δυνάμεις Παρά τη μεγάλη ποσότητα αρμάτων μάχης που η Ρουμανία δηλώνει διεθνώς ότι διατηρεί σε υπηρεσία, υφίσταται πολύ μεγάλη ανάγκη για την προμήθεια σύγχρονων τεθωρακισμένων. Για την εισαγωγή έστω μικρής ποσότητας Δυτικών αρμάτων μάχης, εξετάζεται η χρονομίσθωση αριθμού Leopard 2A4 μέσω του προγράμματος «OMBT-Leo2». Σε αυτή την περίπτωση τα Leopard 2A4 θα αναβαθμιστούν σε επίπεδο Leopard 2A7 πριν μεταβιβαστούν στη Ρουμανία. Στις 12 Ιανουαρίου 2018 υπογράφθηκε η συμ-

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

φωνία απόκτησης 227 τροχο- Στρατός Ξηράς φόρων τεθωρακισμένων οχημάτων Piranha V. Το κόστος Άρματα μάχης: 54 TR-85M1 (100mm), 235 TR-85 (100mm), 43 TR-580 της σύμβασης ανέρχεται σε (100mm), 495 T-55 (100mm) €895 εκατ., από τα οποία Τεθωρακισμένα οχήματα: [ΤΟΜΑ] 23 MLI-84 (73mm), 101 MLI-84 €400 εκατ. αφορούν την παρα- JDER (25mm) [ΤΟΜΠ] 38 Piranha IIIC, 401 TABC-79, 161 TAB-77, 378 γωγή των αρχικών 94. Τα TAB-71, 69 TAB Zimbru, 76 MLVM [MRAP] 60 MaxxPro Dash, 3 πρώτα 36 Piranha V θα παρα- Cougar H, 3 Wolf δοθούν εντός του 2018. Τα 30 Συστήματα ειδικών ρόλων: [Μηχανικού] 5 DMT-85M1 [Περισυλλοαπό αυτά θα παραχθούν από γής] 3 BPz-2, TEHEVAC MLI-84M, Piranha, TERA 71/77L [Γεφυροτην κατασκευάστρια εταιρεία φόρα] BLG-67M [Διοικήσεως] TAB-71/A [NBC] RCH 84 [ΠΠΠ] A και τα έξι θα κατασκευαστούν POMA/P COMA στη Ρουμανία. Από τη ρουμα- ΠΕΠ: 54 LAROM (26x160mm), 135 APR-40 (40x122mm) νική γραμμή παραγωγής θα Α/Κ πυροβόλα: 6 2S1 (122mm), 18 Model 89 (122mm) προέλθουν όλα τα υπόλοιπα, Ρ/Κ πυροβόλα: 245 M-1981, 103 M-1985 (152mm), 40 M-30 (122mm) με ετήσιο ρυθμό παραγωγής ΜΕΑ: 4 Phoenix 30, ScanEagle, Boreal 5/5E 30-40 οχημάτων. Τα Piranha Όλμοι: 1.174 M-1977 (82mm), 314 Μ-1982 (120mm) [ΤΟΜΟ] MLVM V θα αφορούν εκδόσεις ΤΟΜΑ, (120mm), TAB-71 AR (82mm), TABC 79AR (82mm) ΤΟΜΟ με όλμο των 120mm, Α/Τ όπλα: SPIKE MR/LR, AT-3, AG-7, 24 M72A5, AG-9 (73mm) [Α/Τ ΚΔΠ, ασθενοφόρου, περισυλ- πυροβόλα] 208 M1977 (100mm) [Οχήματα Α/Τ βλημάτων] 12 9P122, 78 λογής και CBRN. Στην έκδοση 9P133, 48 9P148 ΤΟΜΑ τα οχήματα θα φέρουν Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Βραχείας Ακτίνας] ~40 SAτον ισραηλινό πυργίσκο UT-30 6, 16 SA-8 [Σημείου] 48 CA-95 [Φορητά Α/Α βλήματα] 297 CA-94 Mk2 με πυροβόλο των 30mm. A/A πυροβόλα: [Α/Κ πυροβόλα] 36 Gepard (2x35mm) [Ρ/Κ πυροβόλα] Στις υπόλοιπες διαμορφώσεις 24 ή 72 GDF-003 (2x35mm), 18 (37mm) τα Piranha V θα εξοπλίζονται με πυροβόλο των 12,7mm. Η απόκτηση των Piranha V αναμένεται να περιορίσει τα υπό ανάπτυξη εγχώρια τροχοφόρα τεθωρακισμένα Agilis σε τουλάχιστον 342. Για την ανάπτυξη του προγράμματος έχει εγκριθεί η διάθεση €228 εκατομμυρίων. Υπό εξέταση παραμένει η περαιτέρω αναβάθμιση 48 ΤΟΜΑ MLI-84M. Για την ανανέωση του στόλου φορτηγών οχημάτων παραγγέλθηκαν στις 19 Δεκεμβρίου 2017 173 Iveco DV. Στις 26 Φεβρουαρίου 2018 υπογράφθηκε η σύμβαση προμήθειας 54 συστημάτων ΠΕΠ Η Ρουμανία έχει ανάγκη προμήθειας αρμάτων μάχης Γ΄ γενιάς. (c) NATO M142 HIMARS. Την προμή2017/18 - 81

θεια έκανε γνωστή στις 18 Αυγούστου 2017 η αρμόδια αμερικανική υπηρεσία DSCA έναντι δυνητικού κόστους $1,25 δις. Τα HIMARS θα εξοπλίσουν 81 δέσμες κατευθυνόμενων ρουκετών GMLRS M30A1, ισάριθμη ποσότητα κατευθυνόμενων ρουκετών GMLRS M31A1 και 54 βαλλιστικοί πύραυλοι Μ57 ATACMS. Κάθε HIMARS μπορεί να φέρει έξι ρουκέτες ή έναν ATACMS. Με την εισαγωγή των τελευταίων η Ρουμανία θα ανακτήσει την ικανότητα χρήσης βαλλιστικών πυραύλων εδάφους-εδάφους, μία ικανότητα που χάθηκε με την απόσυρση των σοβιετικής προέλευσης βαλλιστικών πυραύλων Scud και μη κατευθυνόμενων ρουκετών FROG. Η μέγιστη εμβέλεια του M57 ATACMS είναι 290km. Τα HIMARS θα πλαισιώσουν τα διαθέσιμα 54 LAROM. Για τις ρουκέτες των 122mm των ΠΕΠ LAROM και APR-40 θα υπάρξει παραλαβή εξαρτημάτων από τη γαλλική εταιρία Roxel. Το πυροβολικό επιθυμεί ακόμη την απόκτηση 40 Α/Κ πυροβόλων των 155mm. Την απαίτηση αυτή θα μπορούσε να καλύψει το νοτιοκορεατικό K-9 των 155mm, ωστόσο, οι συζητήσεις για την πιθανή αγορά του είναι σε πρώιμη φάση. Το 2019 ολοκληρώνεται η παράδοση των Κ/Β Spike LR, τα οποία αποκτούνται για τον εξοπλισμό των ΤΟΜΑ MLI-84M και τη βελτίωση των αντιαρμα82 - Ι∆ΒΑΜ

Ναυτικό Φρεγάτες: 2 Type 22R, 1 Marasesti Κορβέτες: 2 Tetal-II, 2 Tetal-I ΤΠΚ: 3 Tarantul-I, 3 Epitrop Σκάφη ναρκοπολέμου: 4 Muscar, 2 Corsar Κ/Β & τορπίλες: [Ε-Ε] SS-N-2C [Τορπίλες] 53-65, Sting Ray Συστήματα άμυνας ακτών: [Κ/Β] SS-N-2C Ελικόπτερα ναυτικής συνεργασίας: 6 Mi-14, 6 IAR-316, 3 IAR-330 Naval Αεροπορία Μαχητικά αεροσκάφη: 12 F-16AM/BM, 6 MiG-21 Lancer B, 18 MiG21 Lancer C ISR: [Αεροσκάφη] 2 An-30 [ΜΕΑ] 7 RQ-7 Εκπαιδευτικά αεροσκάφη: 10 IAR-99, 10 IAR-99C Soim, 12 Iak-52 Μεταφορικά αεροσκάφη: 4 C-130B/H, 7 C-27J, 2 An-26 Ελικόπτερα: [Επιθετικά ελικόπτερα] 22 IAR-330 SOCAT [Λοιπά ελικόπτερα] 21 IAR-330L, 15 IAR-330M, 6 IAR-316B Όπλα Α-Α: [BVR] AIM-120C [WVR] AIM-9M, Magic-2, Python-3, AA-11 Όπλα Α-Ε: [Κ/Β] AGM-65H/KB, SPIKE ER [Συλλογές Βομβών] EGBU-12, Lizard, 100 Opher Ατρακτίδια αεροσκαφών [Στοχοποίησης] 5 Sniper XP, Litening [Αναγνώρισης] ARP, [ΗΠ] EL/L-8222, 3 AN/ALQ-131 Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Μέσης Ακτίνας] 6 SA-2, 8 I-Hawk PIP III τικών ικανοτήτων του πεζικού. Σε δοκιμές του συστήματος επί ρουμανικού εδάφους επεδείχθη ο νέος φορητός εκτοξευτής ICLU, που επιτρέπει επιτυχείς βολές σε μεγαλύτερες αποστάσεις και καλύτερη ενσωμάτωση στο τακτικό δίκτυο. Στις 24 Αυγούστου 2017 υπογράφθηκε MoU μεταξύ της MBDA και της ROMARM που αφορά τη βιομηχανική συνεργασία στην παραγωγή φορητού Α/Α πυραύλου. Για το πρό-

γραμμα του νέου SHORADS, τέλος, είναι υποψήφια τα VLMICA, SPYDER, IRIS-T SL και NASAMS-ΙΙ. Ναυτικές Δυνάμεις Για το σημαντικότερο εξοπλιστικό πρόγραμμα του Ρουμανικού Ναυτικού, που αφορά την κατασκευή τεσσάρων νέων κορβετών, έχουν θέσει υποψηφιότητα οι εταιρείες TKMS, Naval Group, Damen και Fincantieri προσφέροντας τις κορ-

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

βέτες K130, Gowind 2500, Sigma 10514 και Abu Dhabi Enhanced αντίστοιχα. Μία πέμπτη υποψηφιότητα κατατέθηκε από την STM, με την κορβέτα Milgem, αλλά γρήγορα αποκλείστηκε. Πιο ισχυρή υποψηφιότητα μπορεί να θεωρηθεί η ολλανδική πρόταση, την οποία είχε άλλωστε επιλέξει η προηγούμενη κυβέρνηση. Σε μοντέλο υπό κλίμακα που παρουσιάστηκε στην έκθεση «BSDA 2018» η SIGMA 10514 έφερε αντιπυραυλικό σύστημα RAM αντί Millennium και κύριο ραντάρ NS100 έναντι SMART-S Mk2. Ως Κ/Β έναντι πλοίων προτείνεται είτε το Harpoon Block II ER ή το Exocet MM-40 Block III. Επιπλέον, είναι εφικτή η εγκατάσταση VLS Mk 41 αντί του SYLVER, με σκοπό την αξιοποίηση του ESSM. Η Abu Dhabi Enhanced έχει εκτόπισμα τουλάχιστον 2.000t και προτείνεται με πυραύλους Exocet MM-40 Block III και VL MICA. Το πλοίο είναι ικανό να υποστηρίξει ελικόπτερο βάρους 10t. Η προσφερόμενη Gowind 2500 στηρίζεται στην αντίστοιχη αιγυπτιακή. Επιθυμία της ρουμανικής πλευράς είναι η σύνδεση του προγράμματος με την αναβάθμιση των δύο φρεγατών Type 22R. Για τις τελευταίες η MBDA εμφανίζεται να έχει προτείνει την εγκατάσταση οκτώ Κ/Β Exocet MM-40 Block ΙΙΙ και 24 Κ/Β VL-MICA σε δύο διακριτά VLS στο κατάστρωμα των πλοίων. Σημαντικό πρόγραμμα θεωρεί-

Ο Ρουμανικός Στρατός θα ενισχυθεί με 54 ΠΕΠ HIMARS. (c) Σώμα Πεζοναυτών

λευταία τρία μαχητικά F16AM/BM, δύο F-16AM Block 20 και ένα F-16BM Block 20, τα οποία προήλθαν από την Πορτογαλία. Η Ρουμανία παρέλαβε συνολικά 12 F-16AM/BM, σύμφωνα με σύμβαση που υπογράφθηκε το 2013. Για τον εξοπλισμό των μαχητικών έχει παραληφθεί το σύνολο των όπλων εναέριας μάχης BVR AIM-120C, τα πρώτα όπλα αέρος-αέρος ενεργής καθοδήγησης που έχει αποκτήσει ποτέ η Ρουμανία. Συγκριτικά με τα MiG-21 LanceR C, τα F-16AM/BM παρουσιάζουν μεγαλύτερη εμβέλεια, αυξημένη ευελιξία, καλύτερη εργονομία, ικανότητα μεταφοράς περισσότερων φορτίων, ικανότητα μεταφοράς και χρήσης όπλων εναέριας μάχης BVR, ικανότητα μεταφοράς Αεροπορικές Δυνάμεις Στις 28 Σεπτεμβρίου 2017 περισσότερων κατευθυνόμενων έφθασαν στη Ρουμανία τα τε- όπλων αέρος-επιφανείας και

ται η προμήθεια νέων συστημάτων άμυνας ακτών, με τον προϋπολογισμό του να φθάνει τα €137 εκατομμύρια. Για την κάλυψη των αναγκών αντιβληματικής / αντιαεροπορικής προστασίας των πλοίων, η ισραηλινή εταιρεία προσφέρει το C-Dome, που αποτελεί τη ναυτική έκδοση του Iron Dome. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, τέλος, υφίσταται επιθυμία για την προμήθεια ενός μέχρι τριών υποβρυχίων, αλλά κάτι τέτοιο εκτιμάται ότι συγκεντρώνει μικρές πιθανότητες να υλοποιηθεί στο κοντινό μέλλον. Να θυμίσουμε, το μοναδικό υποβρύχιο του Ρουμανικού Ναυτικού, τύπου Kilo Delfinul, είναι μη επιχειρησιακό από τα μέσα της δεκαετίας του 1990.

2017/18 - 83

Η Ρουμανία θα προμηθευτεί ακόμη πέντε F-16AM/BM από την Πορτογαλία. (c) Αμερικανική Αεροπορία

καλύτερες συνθήκες υποστήριξης. Επόμενος στόχος είναι η απόκτηση επιπλέον πέντε F-16 από την Πορτογαλία για τη συμπλήρωση της προβλεπόμενης οροφής της πρώτης μοίρας, κάτι που πρέπει να συμφωνηθεί έως τα τέλη του έτους. Θα ακολουθήσει αργότερα η προμήθεια άλλων 36 F-16, ώστε ο αριθμός τους να φθάσει τα 53. Υποψηφιότητα θέτουν μεταχειρισμένα F16 από την Ελλάδα, το Ισραήλ και τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού άμυνας της χώρας Mihai Fifor, που έγιναν στις 27 Σεπτεμβρίου 2017, τα 36 F-16 θα προέλθουν από τις ΗΠΑ. Στις 7 Ιουλίου 2018 συνετρίβη μαχητικό MiG21 LanceR C, με αποτέλεσμα το θάνατο του χειριστή. Σε υπηρεσία βρίσκονται αισίως 18 MiG-21 LanceR C και έξι εκπαιδευτικά MiG21 LanceR B. Σε αποστολές αέρος-αέρος τα LanceR C φέρουν συνήθως δύο πύραυλους Python III ή Magic-2, που συνεργάζονται με το 84 - Ι∆ΒΑΜ

HMD DASH. Στόχος είναι τα MiG-21 να έχουν αποσυρθεί μέχρι το 2021. Στον τομέα των ελικοπτέρων υπάρχει ενδιαφέρον για την αγορά 24 επιθετικών ελικοπτέρων AH-1Z, 21 ελικοπτέρων γενικής χρήσης UH-1Y και 15 μεταφορικών ελικοπτέρων H215M. Τα τελευταία θα κατασκευαστούν εγχωρίως. Για τα AH-1Z υπογράφθηκε LoI στις 9 Αυγούστου 2017. Στη Ρουμανία προωθείται ακόμη το UH60 / S-70 στις διαμορφώσεις μεταφορών, ναυτικής συνεργασίας (στην έκδοση MH-60R) και εξοπλισμένου ελικοπτέρου. Ως ΑΩ μίας πιθανής επιλογής του UH-60 / S-70 προσφέρεται η συμπαραγωγή του ελικοπτέρου και η ανάληψη υποστήριξης ελικοπτέρων του τύπου που χρησιμοποιούνται από χώρες της Κεντρικής και Ανατ. Ευρώπης. Στα τέλη του 2017 υπογράφθηκε η συμφωνία προμήθειας του πρώτου Α/Α συστήματος Patriot PAC-3+ αντί $910 εκατομμυρίων. Σύμ-

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

φωνα με τους σχεδιασμούς και την αναφορά της DSCA θα αποκτηθούν συνολικά επτά συστήματα του τύπου δυνητικού κόστους $3,9 δις. Κάθε σύστημα Patriot απαρτίζεται από τέσσερις εκτοξευτές και εξοπλίζεται με Κ/Β MIM-104E GEM-T και PAC-3 MSE. Η υφιστάμενη επίγεια αεράμυνα περιλαμβάνει σοβιετικής κατασκευής συστήματα SA-2 και αμερικανικής προέλευσης συστήματα I-HAWK. Άλλα σοβιετικής προέλευσης Α/Α συστήματα σε υπηρεσία είναι τα SA-6 και SA-8. Για τη βελτίωση του δικτύου ραντάρ επιτήρησης αποκτάται ένα TPS-77 αντί €13,9 εκατομμυρίων. Το ρουμανικό εκπαιδευτικό αεροσκάφος επίδειξης τεχνολογίας IAR-99TD θα φέρει το ραντάρ AESA Vixen 500E. Το υπουργείο άμυνας έχει προαναγγείλει πρόγραμμα εκσυγχρονισμού για το σύνολο των 20 IAR-99 ύψους €124 εκατομμυρίων, δεν είναι ακόμη

Σε υπηρεσία είναι δύο φρεγάτες Type 22R. (c) NATO

γνωστό όμως τι θα περιλαμβάνει. Η αρχική πρόβλεψη του έργου έκανε λόγο για 21 αεροσκάφη, ωστόσο, στις 16/7 απωλέσθη ένα IAR-99C Soim. Στο πλαίσιο ενίσχυσης του αισθήματος ασφαλείας στη Ρουμανία αναπτύσσονται συχνά αμερικανικά, βρετανικά και καναδικά μαχητικά αεροσκάφη. Περισσότερη εντύπωση

προκαλούν πάντως τα στοιχεία της Γαλλικής Αεροπορίας για το 2017, σύμφωνα με τα οποία έκαναν την εμφάνισή τους στον εναέριο χώρο της Ρουμανίας τόσο κατασκοπευτικό αεροσκάφος C-160G Gabriel όσο ελαφρά βομβαρδιστικά Mirage 2000D.

2017/18 - 85

|| ΣΕΡΒΙΑ

Ο Σερβικός Στρατός επιδιώκει τον εκσυγχρονισμό των αρμάτων μάχης M-84. (c) Υπουργείο άμυνας Σερβίας

Εισαγωγή Οι στρατιωτικές δυνάμεις της Σερβίας αποτελούνται από το στρατό ξηράς και την αεροπορία. Ο Σερβικός Στρατός περιλαμβάνει 212 ενεργά άρματα μάχης, 437 ΤΟΜΑ / ΤΟΜΠ και 287 συστήματα πυροβολικού. Η Σερβική Αεροπορία διαθέτει 36 μαχητικά αεροσκάφη, 6 αεροσκάφη μεταφορών και 46 εκπαιδευτικά. Η οροφή ενεργού προσωπικού ανερχόταν το 2017 σε 28.150 άτομα. Χερσαίες Δυνάμεις Ο Σερβικός Στρατός περιμένει να παραλάβει τα 30 άρματα μάχης T-72S και τα ισάριθμα οχήματα αναγνώρισης BRDM-2, που περιλαμβάνονται στο πακέτο όπλων που αποκτάται από τη Ρωσία. Τα T-72S περιλαμβάνουν θωράκιση ERA και θα χρησιμοποιηθούν ως μοντέλο για την ενίσχυση της θωράκισης των M-84A. Μαζί με τα M-84A, η Σερβία θέλει να εκσυγχρονίσει τα ΤΟΜΑ M-80A στους τομείς της προστασίας, των αισθητήρων και της φονικότητας. Ορισμένα 86 - Ι∆ΒΑΜ

δημοσιεύματα αναφέρουν ότι η Σερβία θέλει να αποκτήσει το επίσης ΤΟΜΑ BMP-2, ενώ μερικές αναφορές αποκαλούν τα BRDM-2 ως BRDM-2M. Τέλος, σε υπηρεσία βρίσκονται 12 τροχοφόρα τεθωρακισμένα οχήματα της οικογενείας Lazar, με την σερβική κυβέρνηση να έχει υπογράψει την προμήθεια 32 οχημάτων του τύπου για την ενίσχυση του Σερβικού Στρατού και της αστυνομίας. Κατά το «Army Recognition» το Α/Κ πυροβόλο Nora B-52 είναι σε υπηρεσία. Η Σερβία σχεδιάζει την αγορά του εγχώριου οχήματος Milos και την απόκτηση πολυβόλων Minimi των 5,56mm. Το Milos προορίζεται να καλύψει καθήκοντα μεταφοράς στρατιωτών και θα είναι ικανό να εξοπλιστεί με RWS πολυβόλου των 12,7mm. Παράλληλα, το Βελιγράδι υλοποιεί πρόγραμμα εκσυγχρονισμού του Α/Α συστήματος SA-6 και επιθυμεί την αγορά ενός εκ των SA-15 ή SA-19. Ο εκσυγχρονισμός των πρώτων SA-6 θα ολοκληρωθεί μέσα στο έτος. Για την αντικατάσταση των M53/59 Praga προβλέπεται

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

η προμήθεια του αυτοκινούμενου Α/Α πυροβόλου PASARS16, η ανάπτυξη του οποίου πρόκειται να ολοκληρωθεί στα τέλη του έτους. Το PASARS-16 φέρει Α/Α πυροβόλο των 40mm και δύο τροποποιημένους πυραύλους AA-2. Αεροπορικές Δυνάμεις Τις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου 2017 έφθασαν σε τρεις πτήσεις αποσυναρμολογημένα στο εσωτερικό μεταφορικού αεροσκάφους An-124 τα έξι μεταχειρισμένα μαχητικά MiG-29 από τη Ρωσία. Τα αεροσκάφη παρουσιάστηκαν στο κοινό στις 20 Οκτωβρίου. Πρόκειται για κατασκευές με μ.ο. ηλικίας τα 27 έτη, τα οποία θα μπορούν να χρησιμοποιούνται μέχρι το 2035. Μετά την παραλαβή του, ένα από τα μαχητικά επέστρεψε στη Ρωσία για εκτέλεση εργασιών γενικής συντήρησης. Η Σερβία ξεκίνησε τη διαδικασία αγοράς ΝΜΑ το 2010. Στην απαίτησή της ανταποκρίθηκαν τα μαχητικά αεροσκάφη F16C/D, MiG-29M2, Rafale, Su-30, EF-2000 Typhoon και το JF-17/FC-1. Το 2011 το πρόγραμμα αναβλήθηκε. Το ίδιο έτος η Σερβία εξέτασε την προμήθεια 10 ουγγρικών MiG29 τα οποία απέρριψε. Η Σερβική Αεροπορία επέλεξε το 2013 την αγορά έξι MiG29M/M2, αλλά κατέληξε να προμηθευτεί τελικά τα έξι μεταχειρισμένα MiG-29 (1 MiG29A {9-12}, 3 MiG-29A {9-13}, 2 MiG-29UB {9-51}). Στο με-

Στρατός Ξηράς Άρματα μάχης: 212 M-84/A (125mm) Τεθωρακισμένα οχήματα: [ΤΟΜΑ] 355 Μ80/Α (20mm) [ΤΟΜΠ] 58 BOV VP M-86, 12 BTR-50PK/PU, >12 Lazar 2/3 Συστήματα ειδικών ρόλων: [Γεφυροφόρα] MT-55, MTT [Περισυλλογής] M84A1, T-54/55 ΠΕΠ: 4 M-87 (262mm), 60 M-77 (32x128mm), ~Morava, 18 M-94 (32x128mm) Α/Κ πυροβόλα: ~6 Nora B52, 67 2S1 (122mm) Ρ/Κ πυροβόλα: 78 D-30J (122mm), 18 M-46 (130mm), 36 M-84 (152mm) MEA: 10 Orbiter, Vrabac Όλμοι: 57 M-74/ M-75 (120mm), 106 M-69 (82mm), M-57 (60mm) Α/Τ όπλα: 99 AT-3, 69 AT-4, M-80 (64mm), M-79 (90mm) [Οχήματα Α/Τ βλημάτων] 48 BOV-1 (M-83) AT-3 Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Σημείου] 18 SA-13, 76 SΑ9 [Φορητοί Εκτοξευτές] SA-7, 54 SA-16 A/A πυροβόλα: [Α/Κ πυροβόλα] 48 M53/59 Praga (2x30mm), 16 BOV-3 [Ρ/Κ πυροβόλα] 36 L70 (40mm) Αεροπορία Μαχητικά αεροσκάφη: 9+1 MiG-29A/B/UB, 3 MiG-21UM, 15 J-22, 1 J-22 Orao 2.0 ISR: 8 IJ-22R, 1 PA-34 Εκπαιδευτικά αεροσκάφη: 21 G-4, 11 Utva-75, 14 Lasta 95 Μεταφορικά αεροσκάφη: 4 An-26, 2 Do-28, 2 Yak-40 Ελικόπτερα: 6 Mi-8, 3 Mi-17, 30 SA341/342 Όπλα Α-Α: [BVR] ΑΑ-10 [WVR] ΑΑ-11/8, SA-7 (για τα SA341/342) Όπλα Α-Ε: [Κ/Β] AGM-65B, Grom A/B, AT-3 (για τα SA341/342) Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Μέσης Ακτίνας] 6 SA-3 [Βραχείας Ακτίνας] 9 SA-6 [Φορητά Α/Α βλήματα] SA-7/16 Α/Α πυροβόλα: [Ρ/Κ πυροβόλα] 24 L-70 (40mm) ταξύ, υπήρξε το 2015 σκέψη εκσυγχρονισμού εννέα μαχητικών MiG-21bis, η οποία επίσης δεν υλοποιήθηκε. Κύρια όπλα των μαχητικών παραμένουν οι πύραυλοι εναέριας μάχης R-27R, R-73E και R-60MK. Τα «νέα» αεροσκάφη μπορούν να φέρουν τις

δύο εξωτερικές δεξαμενές καυσίμου PTB-1150. Σε ρόλο αέρος-εδάφους τα σερβικά MiG-29 μπορούν να εξοπλιστούν με βόμβες γενικής χρήσης FAB-100 ή κάλαθους ρουκετών UB-32-57 των 57mm. Κατά τη διαδικασία ομοιοτυπίας με τα τέσσερα πα2017/18 - 87

λαιότερα σέρβικα MiG-29,τα έξι αεροσκάφη έλαβαν MFD MFI-54, νέο σύστημα επικοινωνιών, TACAN, δέκτη GPS και κατέστησαν συμβατά με τις οδηγίες του ICAO. Όταν τα έξι μαχητικά τεθούν σε υπηρεσία, τα τέσσερα «σερβικά» MiG-29 θα αποσταλούν για πρόγραμμα γενικής συντήρησης. Η Σερβία θα προβεί στην απόκτηση επιπλέον τεσσάρων MiG-29, αυτή την φορά από τη Λευκορωσία. Η τελευταία προσέφερε αρχικά οκτώ MiG-29 στη Σερβία, ποσότητα που κατέληξε τελικά στη διάθεση είτε τεσσάρων MiG-29BM είτε MiG-29. Με την παραλαβή των λευκορωσικών MiG, θα συγκροτηθεί δύναμη 14 ενεργών MiG29. Σύμφωνα με τον υπουργό άμυνας της Σερβίας Aleksandar Vulin, 10 από αυτά θα αναβαθμιστούν σε MiG-29SD, με το –SD να μην είναι αντίστοιχο με τη γνωστή έκδοση –SD, αλλά να αναφέρεται σε ειδική έκδοση για τη Σερβία. Άλλος σημαντικός στόχος είναι η απόκτηση του πυραύλου αέρος-αέρος ενεργής καθοδήγησης BVR AA-12. Όσα J-22 Orao αναβαθμιστούν σε επίπεδο Orao 2.0 θα μπορούν να πετούν έως το 2040. Το πρωτότυπο αεροσκάφος του προγράμματος NJ-22 εμφανίστηκε στις εορταστικές εκδηλώσεις της 20ης Οκτωβρίου 2017, φέροντας πύραυλους εναέριας μάχης WVR R-60 και κατευθυνόμενα όπλα αέρος-επιφανείας LVB250, VRVZ-200, VRVZ-24 και M-16D. Στην έκθεση υπήρχε ακόμη το ατρακτίδιο παρεμβολέα RADEOM-1. Στις 27 Δεκεμβρίου 2017 έγινε η πρώτη δοκιμαστική βολή του VRVZ200. Η εμβέλεια του όπλου φθάνει τα 40km, όταν εκτοξεύεται από μέσο ύψος. Για την καλύτερη αξιοποίηση των όπλων αέρος-επιφανείας έχει αναπτυχθεί ατρακτίδιο στοχοποίησης/καθοδήγησης ASVL-500. Η VRVZ-240 βασίζεται στη μη κατευθυνόμενη ρουκέτα S-24B των 240mm και αναπτύσσει μέγιστη εμβέλεια 10km. Στις αρχές του 2018 θεωρούνταν επιχειρησιακά πέντε J-22, ενώ στόχος είναι η επαναφορά σε χρήση 14 αεροσκαφών. Η Σερβική Αεροπορία σκοπεύει τη γενική επι-

88 - Ι∆ΒΑΜ

σκευή ενός δεύτερου μεταφορικού αεροσκάφους An-26, ενώ εκκρεμεί η αποδοχή ή μη ρωσικής προσφοράς για ακόμη 1-2 An-26. Η Σερβία έχει παραγγείλει επίσης από τη Ρωσία τέσσερα επιθετικά ελικόπτερα Mi-35 και τρία μεταφορικά ελικόπτερα Mi-17. Στην αεροπορία θα καταλήξουν τελικά πέντε αντί έξι από τα εννέα ελικόπτερα γενικής χρήσης H145M, με τα υπόλοιπα να αξιοποιούνται από την αστυνομία. Επιθυμία είναι να πιστοποιηθούν στο H145M εγχώριες ρουκέτες των 80mm και ατρακτίδιο πολυβόλου των 12,7mm. Επιπλέον, έχει προταθεί ο εξοπλισμός των ελικοπτέρων με τον αντιαρματικό πύραυλο 2T5 (με εμβέλεια 5km). Σε υπηρεσία διατηρούνται 45 SA341H/SA342L Gazelle, που στην εξοπλισμένη έκδοση μπορούν να φέρουν τέσσερα Κ/Β AT-3 και δύο SA-7. Για τη βελτίωση των δυνατοτήτων των Gazelle υπάρχει πρόταση εκσυγχρονισμού, με τον οποίο τα ελικόπτερα θα αποκτήσουν ικανότητα χρήσης των K/B 2Τ5 και Pauk. Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων «TASS», η Σερβία έχει αιτηθεί την προμήθεια δύο Α/Α συστημάτων S-300PMU-2 από τη Ρωσία. Εφόσον το σερβικό αίτημα εγκριθεί, τα συστήματα θα μπορούσαν να παραδοθούν το 2021. Η Σερβία ενδιαφέρεται για την αναβάθμιση της Α/Α άμυνας εξετάζοντας τις περιπτώσεις απόκτησης ρωσικών ή λευκορωσικών συστημάτων μεγάλης ακτίνας S-300, μέσης ακτίνας Buk και συστημάτων ραντάρ. Όπως ο Σερβικός Στρατός, η Σερβική Αεροπορία σχεδιάζει την απόκτηση του PASARS-16. Στις 11 Απριλίου 2018 απωλέσθη εκπαιδευτικό αεροσκάφος G-4 Super Galeb στοιχίζοντας τη ζωή του χειριστή. Αντίθετα, στις 19 Μαρτίου έγινε η επίσημη τελετή ένταξης σε υπηρεσία των πρώτων έξι Lasta-95. Τα αεροσκάφη ανήκουν στην 252η μοίρα. Η Σερβία είχε παραγγείλει 15 αεροσκάφη του τύπου, εκ των οποίων το ένα χάθηκε σε δυστύχημα τον Σεπτέμβριο του 2012. Τα υπόλοιπα οκτώ Lasta 95 θα ενταχθούν σε υπηρεσία μέσα στο 2018.

|| ΣΛΟΒΕΝΙΑ

Οι στρατιωτικές δυνάμεις της Σλοβενίας αποτελούνται από το στρατό ξηράς, το ναυτικό και την αεροπορία. Η οροφή ενεργού προσωπικού ανερχόταν το 2017 σε 7.250 άτομα. Ο Σλοβενικός Στρατός αποτελείται επί τω πλείστω από επαγγελματίες και έχει δώσει ιδιαίτερη προσοχή στις ειρηνευτικές επιχειρήσεις στο εξωτερικό. Οι κύριες εξοπλιστικές προτεραιότητες αφορούν την αγορά τεθωρακισμένων οχημάτων, αντιαρματικών όπλων, εξοπλισμού C-IED, αυτοκινούμενων συστημάτων πυροβολικού, συστημάτων επιτήρησης και ελέγχου, Α/Α συστημάτων μικρής ακτίνας και συστημάτων ΜΕΑ. Σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε υλοποίηση προγράμματος εξαρτάται από τη βελτίωση των δημοσίων οικονομικών. Σε δεύτερο στάδιο υπάρχει φιλοδοξία για την απόκτηση τακτικού μεταφορικού αεροσκάφους, νέων ελικοπτέρων πολλαπλής χρήσης, συστημάτων αναγνώρισης και Ηλεκτρονικού Πολέμου, Α/Α συστημάτων μικρής και μεσαίας ακτίνας και κινητών ραντάρ μέσης εμβέλειας. Σχεδόν το σύνολο των αρμάτων μάχης M-84, M-55S και των ΤΟΜΑ M-80 είναι αποθηκευμένο και πρόκειται πιθανόν να εκποιηθεί. Το δρόμο της εκποίησης έχουν λάβει στο παρελθόν ποσότητα στρατιωτικών οχημάτων γενικής χρήσης και είναι υπό εξέλιξη η διαδικασία δημοπρασίας 27 αρμάτων M-

Ισορροπία Δυνάμεων

στη Βαλκανική & Ανατ. Μεσόγειο

55S, μαζί με αριθμό βλημάτων των 105mm και συνοδευτικά υλικά. Η Σλοβενία διαθέτει 30 αναβαθμισμένα M-55S που βελτιώθηκαν τη δεκαετία του 2000 με ισραηλινή αρωγή αποκτώντας κύριο πυροβόλο νατοϊκού προτύπου των 105mm. Από τα άρματα μάχης θεωρούνται ενεργά μόλις 13 M-84, τα οποία χρησιμοποιούνται για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Η Σλοβενία επιδιώκει την αντικατάσταση των αρμάτων μάχης και ερπυστριοφόρων ΤΟΜΑ με Δυτικά τροχοφόρα τεθωρακισμένα οχήματα 8x8. Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζεται η απόκτηση 48 τροχοφόρων τεθωρακισμένων οχημάτων Boxer. Η προμήθεια των οχημάτων θα γίνει μέσω του OCCAR και η συμφωνία αναμένεται να ολοκληρωθεί τον προσεχή Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο. Τα Boxer θα εξοπλίζονται με πυροβόλο των 30mm. Μελλοντικά θα ακολουθήσει η προμήθεια επιπλέον 48 Boxer. Ανακατατάξεις θα υπάρξουν και στον τομέα της Α/Α άμυνας. Οι πύραυλοι των SHORADS Roland-2 έχουν λήξει από τον Σεπτέμβριο του 2016 και τα συστήματα προορίζονται να εκποιηθούν. Για την καλύτερη αξιοποίηση των MANPADS η Σλοβενία ενδιαφέρεται να αποκτήσει το τουρκικό μοντέλο V-SHORADS εξαπόλυσης Κ/Β Igla-S. Πέρα από τα K/B στο σύστημα μπορεί να εγκατασταθεί πολυβόλο των 12,7mm.

Στρατός Ξηράς Άρματα μάχης: ~46 M-84 (125mm), ~30 M-55S (105mm) Τεθωρακισμένα οχήματα: [ΤΟΜΑ] M-80 (20mm) [ΤΟΜΠ] 85 Pandur (6×6), 30 Svarun (8×8) [MRAP] 6 Cougar CAT II Συστήματα ειδικών ρόλων: [Γεφυροφόρα] MTU [Περισυλλογής] VT-55A Ρ/Κ Πυροβόλα: 18 TN-90 (155mm) ΜΕΑ: ~3 Bramor Όλμοι: 45 MN-9 (120mm) Α/Τ όπλα: SPIKE MR/LR, RGW 90 Ναυτικό Περιπολικά σκάφη: 1 Super Dvora MkII, 1 Triglav III K/B: [E-E] AT-9 [E-A] SA-N10/14 Αεροπορία Εκπαιδευτικά αεροσκάφη: 9 PC-9M, 8 Z-242L Μεταφορικά αεροσκάφη: 1 L410, 2 PC-6B Ελικόπτερα: 8 Bell 412EP/HP/SP, 4 AS532AL, 4 Bell 206 Συστήματα βλημάτων εδάφους-αέρος: [Φορητά Α/Α βλήματα] 36 SA-16, 96 SA-18

2017/18 - 89