Δεύτερη Σελίδα... Ένας σύγχρονος Δίας Η Ομάδα Επιδείξεων Μεμωνομένου Αεροσκάφους “Ζευς” μπορεί να δημιουργήθηκε το περασμένο έτος και να έχει κάνει λίγες δημόσιες επιδείξεις, ωστόσο, έχει ήδη “βγάλει τα λεφτά” της. Ήδη έχει προσελκύσει ένθερμους υποστηρικτές. Με πρώτους όσους είχαν την ευκαιρία να τη θαυμάσουν τον περασμένο Νοέμβριο. Το πρόγραμμα της απαιτητικό. Συναρπαστικό. Οι ίδιοι οι άνθρωποί της, παράδειγμα για το πως πρέπει να μοιάσουμε. Με όρεξη, μεράκι, χαμόγελο. Μα συνάμα επαγγελματισμό και εργατικότητα. Με φιλότιμο. Λένε ότι οι μεγαλύτερες χαρές λαμβάνονται σε μια στιγμή. Μια τέτοια στιγμή έζησαν όσοι βρέθηκαν στο Ράντομ στις 27 & 28 Αυγούστου. Μία παρόμοια χαρά θα πάρουμε όλοι το Νοέμβριο στην Τανάγρα! * Η παρούσα έκδοση φιλοδοξεί να αποτελέσει την πρώτη όπου θα περιληφθούν νέα πράγματα στο περιοδικό. Fox2
Δωρεάν ηλεκτρονικό περιοδικό για τα αεροπορικά δρώμενα. Επιxέλεια: Deepred001 Defencegreece Fox2 Greekdefence Κώστας Κ. Κωσταντίνος Πανιτσίδης Επιxέλεια σε παλαιότερα έντυπα: Adis Afasias Arda Mevlutoglu El Elfot Kedar Karmarkar Makkmman1 Mpampis210 Strategy Tasoscorsair Vasilis07 Santiago Cortelezzi Shiv Aroor Εν Κρυπτώ Επικοινωνία fox2emagazine@yahoo. gr Ηλεκτρονική Διεύθυνση www.fox2magazine.net
* Η ύλη του παρόντος τεύχους καλύπτει τη χρονική διάρκεια 1/5/2011 - 31/8/2011
2
Περιεχόμενα
Η «Ζευς» στο R a d o m
Νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα
Οι τελευταίες ελληνικές συμμετοχές στην TLP
PARIS Air Show 2011
PAK FA 3
κόσμος
Περιστατικά συπτωμάτων υποξίας καθήλωσαν τα F-22 Λόγω βλάβης στην παραγωγή οξυγόνου, το σύνολο του στόλου των μαχητικών τζέτ F-22 παραμένει καθηλωμένο μέχρι νεωτέρας. Αρκετοί πιλότοι έχουν παραπονεθεί για ναυτία. Από το μέτρο θίγονται 165 αεροσκάφη του τύπου, το σύνολο του στόλου.
(c) USAF
4
Αφορμή για την ενέργεια αυτή φαίνεται να αποτελεί ένα πρόβλημα στην παροχή οξυγόνου στο θάλαμο διακυβέρνησης. Αρκετοί πιλότοι παραπονέθηκαν για έλλειψη οξυγόνου και παρουσίασαν συμπτώματα της λεγόμενης ασθένειας αποσυμπίεσης, σύμφωνα με την Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία. Αυτό είναι ένα ξεκάθαρο σημάδι ότι οι πιλότοι δεν παίρνουν αρκετό οξυγόνο. Επειδή τα μαχητικά αεροσκάφη μερικές φορές πρέπει πολλές φορές από μεγάλα υψόμετρα να πραγματοποιήσουν γρήγορα κάθοδο ή και το αντίθετο, η πίεση της καμπίνας ρυθμίζεται με διαφορετικό τρόπο σε σχέση με το συνήθη στα επιβατικά αεροσκάφη. Σε περίπτωση ενός ατυχήματος, όπως κάποια ζημία στην οροφή του πιλοτηρίου, οι πιλότοι είναι αναγκασμένοι να φορούν σε μεγάλο υψόμετρο μάσκες οξυγόνου, για την ελαχιστοποίηση των συνεπειών μιας πιθανής ταχείας πτώσης της πίεσης. Το "Raptor" φαίνεται να έχει από
κόσμος καιρό προβλήματα με τον εξοπλισμό οξυγόνου: Τον Ιανουάριο, η Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία σταμάτησε τις πτήσεις πάνω από ένα ύψος 25.000 ποδιών, επειδή οι συνέπειες της ανεπαρκούς παροχής οξυγόνου σε αυτό το υψόμετρο μπορεί να είναι καταστροφικές. Χωρίς αρκετό οξυγόνο, ο χειριστής μπορεί να χάσει τις αισθήσεις του και τον έλεγχο του μαχητικού αεροσκάφους. Όμως, ειδικά ακριβώς για αυτό το μεγάλο
υψόμετρο είναι σχεδιασμένο το συγκεκ ρ ι μ έ ν ο αεροσκάφος, όπου παρουσιάζει και την καλύτερη απόδοσή του. Πόσο θα διαρκέσει η έρευνα και πόσο θα στοιχήσει, είναι ασαφές αυτή τη στιγμή. Το συγκεκριμένο βήμα μειώνει σχεδόν κατά το ήμισυ το σύνολο του στόλου των μαχητικών αεροσκαφών εναέριας υπεροχής των ΗΠΑ. Το υπόλοιπο περιλαμβάνει περίπου 250 παλαιότερα F-15.
Μυστήριο παραμένουν τα περιστατικά υποξίας στους πιλότους Στην Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία καταγράφονται περισσότερα από 14 περιστατικά υποξίας κατά τη διάρκεια της πτήσης του μαχητικού F-22. Αρκετοί πιλότοι μάλιστα δεν θυμόντουσαν αργότερα διαστήματα της πτήσης. Οι ειδικοί της Αεροπορίας αναλύουν τις πιθανές αιτίες και τους λόγους της ύπαρξης προβλημάτων με την λειτουργία της επί του αεροσκάφους ευρισκόμενης γεννήτριας οξυγόνου (On-Board Oxygen Generating System, OBOGS) - η υποξία αναφέρεται ως μια παθολογική κατάσταση κατά την οποία, ολόκληρο το σώμα (γενικευμένη υποξία) ή ένα μέρος του, στερείται επαρκούς οξυγόνωσης - ένα γνωστό φαινόμενο στους δύτες. Ανεπίσημα, είναι γνωστό ότι το συγκεκριμένο σύστημα παροχής οξυγόνου θα μπορούσε να πάρει το αέριο (σε αυτό το εξαιρετικά επικίνδυνο συνδυασμό με το μονοξείδιο του άνθρακα) από τον κινητήρα του αεροσκάφους. Μια πιθανή εξήγηση για αυτή την κατάσταση είναι οι συνήθειες των αμερικανών πιλότων. Σε συνθήκες ψύχους, στην βάση Έλμεντορφ στην Αλάσκα, οι κινητήρες του F-22 κινητήρες «τρέχουν» όταν αυτό βρίσκεται ακόμα στο υπόστεγο. Είναι ακριβώς η στιγμή που το καυσαέριο είναι σε θέση να διεισδύσει στο εσωτερικό του θαλάμου διακυβέρνησης - ο αέρας εισέρχεται μέσα στο OBOGS από το συμπιεστή του κινητήρα. Προβλήματα με το σύστημα OBOGS διαπιστώθηκαν το 2008 στο Ισραήλ τα F-16I Soufα, όπου ανακαλύφθηκε φορμαλδεΰδη σε μια γεννήτρια οξυγόνου. Το γεγονός της εισπνοής της φορμαλδεΰδης σε σχετικά υψηλές συγκεντρώσεις είναι πολύ επικίνδυνο, διότι η ουσία έχει αναφερθεί αποδεδειγμένα ως υπαίτια για καρκινογένεση. Παραμένει ένα μυστήριο για το πως η αναδυόμενη κατά τη διαδικασία της καύσης στους κινητήρες φορμαλδεΰδη εισέρχεται μέσα στο σύστημα OBOGS. Η αμερικανική Αεροπορική Διοίκηση έχει ξεκινήσει τον περασμένο Ιανουάριο σχετικές έρευνες, αρχικά περιορισμένης κλίμακας, για όλα τα αεροσκάφη και ελικόπτερα της USAF, στα οποία είναι εγκατεστημένο το σύστημα OBOGS, δηλαδή η πλειονότητα των αερομέσων. Εκτός από τα μαχητικά αεροσκάφη F-22 και F-16, το σύστημα είναι εγκατεστημένο στα F-15E, στα A-10, στο υπό ανάπτυξη F-35, στα βομβαρδιστικά B-1B και Β-2, στο εκπαιδευτικό Τ-6Α και στα CV-22. 5
(c) USAF
Το πρώτο F-35 παραγωγής παρέλαβε η USAF Η Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία έχει αποδεχτεί στον στόλο της το πρώτο μαχητικό αεροσκάφος τύπου F-35 Lightning II από τις προγραμματισμένες 1.763 μονάδες παραγωγής που είναι να λάβουν χώρα στις στις εργοστασιακές εγκαταστάσεις της εταιρίας Lockheed Martin. Η υπογραφή των επίσημων εγγράφων αποδοχής για την παραλαβή του αφους, που είναι γνωστό ως AF-7, έλαβε χώρα στην εγκατάσταση τελικής συναρμολόγησης στο Fort Worth του Τέξας, την Πέμπτη 5 του Μάη. Το αφος πέταξε στην αεροπορική βάση Έντουαρτς στην Καλιφόρνια την Παρασκευή, για να να ξεκινήσει το πρόγραμμα πτητικών δοκιμών, αναφέρει σε ανακοίνωσή της η εταιρία. 6
κόσμος
Το J-20 έχει τις ρίζες του στο MiG 1.44;
Οι ομοιότητες ανάμεσα στο νέο κινεζικό μαχητικό τζετ και ένα πρωτότυπο ρωσικό αεροσκάφος, υπογραμμίζουν το γεγονός ότι η Μόσχα μπορεί να βοηθά το Πεκίνο να ανταγωνίζεται τις μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις του κόσμου. Οι ειδικοί λένε ότι το πέμπτης γενιάς J20, το οποίο έκανε την παρθενική του πτήση τον περασμένο Ιανουάριο, θα μπορούσε να έχει τις ρίζες του στο ρωσικό Mikoyan 1.44, το οποίο δεν εισήρθε ποτέ στη γραμμή παραγωγής. Το πρακτορείο ειδήσεων Reuters, το οποίο επικαλείται πηγές πλησίον της αμυντικής βιομηχανίας της Ρωσίας, αναφέρει ότι η τεχνολογόα της Mikoyan έχει περάσει
στα χέρια των σχεδιαστών από την Κίνα. Σύμφωνα με τις ίδιες αναφορές, δεν είναι σαφές εάν η βοήθεια της Μόσχας προς το Πεκίνο έγινε με νόμιμο τρόπο. Πάντως, ο ανεξάρτητος αναλυτής Adil Mukashev, ο οποίος ειδικεύεται στις σχέσεις μεταξύ της Ρωσίας και της Κίνας, αναφέρει ότι υπήρξε οικονομική συναλλαγή μεταξύ των δύο πλευρών, δηλαδή τα ρωσικά σχέδια πωλήθηκαν στο Πεκίνο. Η Κίνα αγόρασε την τεχνολογία για ορισμένα μέρη του αεροσκάφους, συμπεριλαμβανομένης της ουράς του Mikoyan 1.44. Το J-20 θυμίζει το νεκρό σοβιετικό MiG 1.42, ανέφερε νωρίτερα το Διεθνές Ινστιτούτο
Στρατηγικών Μελετών (IISS). Αυτό δεν είναι ίσως έκπληξη δεδομένου ότι η Ρωσία αποτέλεσε το βασικό πάροχο της στρατιωτικής αεροδιαστημικής τεχνολογίας στο Πεκίνο μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Με την επιρροή της Κίνας να έχει αυξηθεί, στη Μόσχα ανησύχησαν με την συνεχόμενη παροχή στρατιωτικής τεχνολογίας σε μια αναδυόμενη αντίπαλο. Εάν πράγματι το Πεκίνο είχε πρόσβαση σε κάθε έρευνα ή τεχνολογία που σχετίζονται με το πρόγραμμα 1.42 της MIG, αυτό μπορεί να έχει έχει σχέση στην απόφαση της Μόσχας να προχωρήσει στο T-50 αντί του 1.42 της MIG! 7
κόσμος
Αναβαθμίζονται 100 Su-30MKI Η Ινδία και η Ρωσία βρίσκονται σε συνομιλίες με την Ινδία για έναν ριζικό εκσυγχρονισμό του στόλου των ινδικών μαχητικών αεροσκαφών Su30MKI, στην έκδοση του Super. Η σύμβαση είναι αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Irkut, Alexei Fedorov, όλα τα μαχητικά Su-30MKI της Ινδικής Πολεμικής Αεροπορία θα αναβαθμιστούν σε ικανότερη έκδοση, γνωστή ως Super 30. Το αντικείμενο διαπραγμάτευσης της σύμβασης αφορά περίπου 100 αεροσκάφη, τα οποία σήμερα εξοπλίζουν πέντε Μοίρες και η επόμενη παρτίδα των μαχητικών που παραδίδεται στην Ινδία, και που συναρμολογούνται από την ινδική κρατική αεροδιαστημική HAL. Η αξία της σύμβασης δεν αναφέρθηκε. Τα πρώτα 40 μαχητικά θα μπορούσαν να αναβαθμιστούν από το 2012, με την ολοκλήρωση του προγράμματος 3-4 χρόνια αργότερα.
Σύμφωνα με τον Fedorov, για το Super 30 θα χρησιμοποιηθούν τεχνολογίες που αναπτύσσονται για το επόμενης γενιάς μαχητικό PAK FA (T-50). Μια ειδική έκδοση -FGFA- έχει σχεδιαστεί από κοινού με την Ινδία. Στο Super 30 θα χρησιμοποιηθεί το ραντάρ Zhuk-AE N011M, μετατρέποντας το μαχητικό σε μια μίνι-AEW&C πλατφόρμα, ενώ παράλληλα δυσχεραίνει η ανίχνευση του μαχητικού από τα αντίπαλα
Μετά τον αποκλεισμό του F-16IN από την τελική φάση του ινδικού διαγωνισμού MRCA για την απόκτηση 126 μαχητικών, η Lockheed Martin σκέφεται σοβαρά να επιστρέψει προτείνοντας αυτή την φορά το F-35. Ήδη έχει ζητηθεί από τη Γερουσία η κατάρτιση μελέτης από το Πεντάγωνο σχετικά για μία πιθανή πώληση του μαχητικού στην ασιατική δημοκρατία.
(c) USAF
8
μέσα. Στο Super 30 η ποικιλία των μεταφερόμενων όπλων θα είναι διευρυμένη. Το μαχητικό θα εξοπλιστεί με τον υπερηχητικό πύραυλο Brahmos, τον μεγάλου βεληνεκούς πύραυλο Astra, τους ρωσικούς Nowator Κ-100, και ακόμη και με τους στρατηγικούς πυραύλους κρουζ Nirbhay. Οι αλλαγές στο Super 30 είναι επίσης αισθητές στην άτρακτο, στην οποία θα χρησιμοποιηθεί τεχνολογία stealth.
κόσμος
Επιπλέον 20 F-35I; Η Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία σχεδιάζει να αγοράσει 20 επιπλέον F-35, αναφέρουν τα μέσα ενημέρωσης του Ισραήλ. Τον Οκτώβριο του 2010, το Ισραήλ υπέγραψε μια διακρατική σύμβαση με την κυβέρνηση των ηνωμένων Πολτειών ύψους 2,75 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την προμήθεια μιας μοίρας των 20 μαχητικών
αεροσκαφών τύπου F-35. Όπως αναμένεται, η παραλαβή των αεροσκαφών κατασκευής Lockheed Martin θα ξεκινήσει στα τέλη του 2016 - αρχές του 2017. Η Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία σχεδιάζει να ξεκινήσει την εκπαίδευση των πιλότων της στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά το 2016. Η δεύτερη σύμβαση είναι πιθανό να περιλαμβάνει την
προμήθεια παρόμοιων αεροσκαφών. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που το πρόγραμμα εξειχεί σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, τότε η Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία μπορεί να διαθετει 40 από τα περισσότερο σύγχρονα αεροσκάφη παγκοσμίως.Εκτιμάται ότι όλα τα μαχητικά θα είναι εξοπλισμένα με ισραηλινή τεχνολογία.
Τέλος στο σήριαλ των Mirage 2000H
Η επιτροπή του υπουργικού συμβουλίου ασφαλείας στην Ινδία ενέκρινε μια συμφωνία ύψους, 1 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την αναβάθμιση των 51 μαχητικών αεροσκαφών Mirage 2000H της Ινδικής Πολεμικής Αεροπορίας. 9
κόσμος
Περισσότερα Su-30 & Su-34 για τη Ρωσική Αεροπορία
(c) Sukhoi
(c) Sukhoi
Η ρωσική εταιρία Irkut βρίσκεται σε συνομιλίες με το Υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας για την παράδοση μέχρι και 40 μαχητικών πολλαπλού ρόλου Sukhoi Su-30 στη Ρωσική Πολεμική Αεροπορία. Η σύμβαση ορίζει την αρχική παράδοση από 28 μαχητικά αεροσκάφη και την προμήθεια επιπλέον 12 αεροσκαφών ως επιλογή. Την ίδια περιόδο ανακοινώθηκε ότι η Ρωσική Πολεμική Αεροπορία σχεδιάζει να αγοράσει 120 αεροσκάφη κρούσης Su-34. Έως τέλος του 2011 η Ρωσική Πολεμική Αεροποράι είναι να παραλάβει το 16ο αεροσκάφος του τύπου. Τα σχέδια για την απόκτηση των 120 Su-34 θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του προγράμματος εκσυγχρονισμού των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων για το διάστημα 2011-2020, και είναι να εξοπλίσουν συνολικά πέντε αεροπορικές Μοίρες, με 24 αεροσκάφη έκαστη.
Επιχειρησιακά τα Gripen της Ταϊλάνδης Κατά τη διάρκεια μιας τελετής στις 8 Ιουλίου 2011, η Βασιλική Πολεμική Αεροπορία της Ταϊλάνδης (RTAF) ένταξε επισήμως σε επιχειρησιακή λειτουργία το νέο σύστημα αεράμυνας που αποτελείται από τα μαχητικά αεροσκάφη τύπου Gripen, ένα εναέριο ραντάρ Saab 340 AEW ERIEYE και ένα σύστημα διοίκησης. Η τελετή πραγματοποιήθηκε στην 7η Πτέρυγα στην αεροπορική βάση στο Σουράτ Τάνι. Η Ταϊλάνδη έχει συμφωνήσει την απόκτηση 12 Gripen.
(c) SAAB
10
κόσμος
Η Κίνα δωρίζει μαχητικά στο Πακιστάν Η κυβέρνηση στο Πεκίνο αποφάσισε να δωρίσει στο Πακιστάν μια μοίρα μαχητικών αεροσκαφών τύπου J-10B. Πρόκειτια συνολικά για περίπου 12-16 αεροσκάφη από τα 32 του τύπου που το Ισλαμαμπάντ θέλει να αγοράσει. Οι Κινέζοι θέλουν με αυτό τον τρόπο την ενίσχυση των σχέσεων με τους Πακιστανούς, τη στιγμή που υπάρχει μια μεγάλη ψύξη μεταξύ Ουάσιγκτον - Ισλαμαμπάντ, μετά τη δολοφονία στο Πακιστάν του επικεφαλής της Αλ Κάιντα, Οσάμα μπιν Λάντεν. Λεπτομέρειες σχετικά με την πορμήθεια των μαχητικών θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Το πιο πιθανό, η κυβέρνηση στο Πεκίνο θα χρηματοδοτήσει μία από τις δύο μοίρες J-10B προς το Πακι-
στάν. Για τα υπόλοιπα το Ισλαμαμπάντ είναι να λάβει ευνοϊκές μακροπρόθεσμες πιστώσεις. Το Πακιστάν έχει ήδη αγοράσει 36 κινεζικά μαχη-
τικά J-10 για 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια, σε μια σύμβαση που υπογράφηκε τον Νοέμβριο του 2009.
11
κόσμος
Αμερικανικά Fighting Falcons με radar AESA από το 2017; γράφει ο deepred001
(c) USAF
Η υπηρεσία Aeronautical Systems Center (ASC) της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας (USAF) έκανε το πρώτο ουσιαστικό βήμα για την αναβάθμιση εκατοντάδων μαχητικών αεροσκαφών τύπου F-16, με την έκδοση αίτηση παροχής πληροφοριών (RFI for AESA Radar) τέλη Ιουνίου, ζητώντας από τους προμηθευτές περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις επιλογές της προσθήκης ραντάρ AESA σε 300 έως 600 μαχητικά F-16, από το 2017, με ελάχιστο κύκλο ζωής το 2030. Η Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία αποκλείει τους ξένους προμηθευτές λόγω ανησυχιών που σχετίζονται με την ασφάλεια τεχνολογικά κρίσιμων παραμέτρων. Αυτή η κίνηση περιορίζει πρακτικά τις 12
επιλογές των προμηθευτών σε δύο εταιρίες - Northrop Grumman (SABRE) και Raytheon (RACR). Τα δύο συστήματα είναι σε εξέλιξη για τουλάχιστον τρία έτη, εν αναμονή του ενδιαφέροντος της USAF, σύμφωνα με το Flight Intenational. Ωστόσο, η υπηρεσία έχει επίσης αφήσει ανοιχτή την πόρτα για την αγορά, ενδεχομένως ενός νέου ραντάρ AESA, για να αντικαταστήσει το Northrop APG-68 (V) 1 στα F-16 Block 40/42 και το APG-68 (V) 5 στα Block 50/52. Η USAF προτιμά μια λύση «off-the-shelf», αναφέρει η ανακοίνωση της ASC, που πρακτικά σημαίνει μία επιλογή από τα υπάρχοντα συστήματα, αλλά και ένας νέο σχεδιασμός του συστήματος δεν πρέπει να
αποκλείεται, αν το σύστημα ραντάρ μπορεί να ολοκληρωθεί εντός του χρονοδιαγράμματος. Ο Jim Hvizd, αξιωματούχος της Raytheon, δήλωσε ότι η εταιρεία του είχε την πρόβλεψη για ένα τέτοιο αίτημα «σε κάποιο σημείο». Ο αριθμός των F-16 που εμπλέκονται στο προτεινόμενο πρόγραμμα αναβάθμισης του ραντάρ «δεν είναι μια έκπληξη», δήλωσε ο Hvizd, αλλά η Raytheon θεωρεί το μέγεθος ως ένα σημείο εκκίνησης για συζήτηση, και θα μπορούσε να μειωθεί. Ο πραγματικός αριθμός των αεροσκαφών που θα αναβαθμιστούν είναι πιθανό να κριθεί από δύο παράγοντες, συνέχισε ο ίδιος. Πρώτον, η USAF έχει να προσδιορίσει
κόσμος πόσα F-16 θα παραμείνουν στο δυναμιό της λειτουργικά πέρα από το 2017. Νωρίτερα αυτό το έτος, η Lockheed ξεκίνησε για λογαριασμό της USAF ένα πλήρους κλίμακας τέστ κόπωσης του κύκλου ζωής σε ένα F-16. Η καθυστέρηση στην ανάπτυξη του F-35 έχει οδηγήσει την Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία να εξετάσει την επέκταση της λειτουργικής ζωής έως και 10 χρόνια για ένα μέρος του στόλου των F-16. Τα πρώτα αποτελέσματα δεν θα είναι διαθέσιμα πριν παρέλθουν δύο ακόμα χρόνια, και μόνο τότε η USAF θα είναι σε θέση να συμπεράνει καταληκτικά πόσοι άτρακτοι, και για πόσο διάστημα, είναι να επεκταθούν λειτουργικά. Το πρότυπο επιχειρησιακής λειτουργίας εκ κατασκευής είναι ίσο με 8.000 ώρες και θα πρέπει να επεκταθεί σε 10-12 χιλιάδες ώρες. Στην περίπτωση των F-16 Block 25 και Block 30 κάτι τέτοιο θεωρείται ασύμφορο. Η USAF ενδιαφέρεται ειδικότερα για ένα ραντάρ AESA το οποίο δύναται να βελτιώσει και να ενισχύσει την επιβίωση των μαχητικών F-16 Block 40/42/50/52 στο φάσμα αέροςαέρος, όπως και να βελτιώσει τον βομβαρδισμό ακριβείας. Ο δεύτερος κρίσιμος παράγοντας είναι το ύψος του προϋπολογισμού που σχετίζεται με τον εξοπλισμό των F-16 με ραντάρ AESA. «Εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλα ερωτήματα σχετικά με τη χρηματοδότηση», δήλωσε ο Hvizd. Εν τω μεταξύ, η Raytheon έχει εστιάσει την προχοή της προς τους διεθνείς πελάτες, συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων αγοραστών που δεν έχουν την πολυτέλεια να περιμένουν αρκετά ακόμα
χρόνια, μέχρι να αποφασίσει η USAF. Η Raytheon έχει ήδη λάβει από την αμερικανική κυβέρνηση την έγκριση για την πώληση του RACR στην Ελλάδα και τη Νότια Κορέα. Εδώ υπενθυμίζεται το αμερικανικό μπλοκάρισμα της ουσιαστικής μεταφοράς τεχνολογίας AESA στην ανάπτυξη του αεροσκάφους Τ-50 (έκδοση FA50) στη Νότια Κορέα. Εν τω μεταξύ, ορισμένες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Πολωνία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία, συζητούν ένα κοινό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των F-16, εάν τελικά οι δύο τελευταίες χώρες κάνουν χρήση της προσφοράς της αμερικανικής κυβέρνησης και προμηθευτούν μεταχειρισμένα F-16, συνέχισε ο Hvizd. Η Northrop Grumman έχει προβάδισμα; Πολλοί αναλυτές συμφωνούν ότι την καλύτερη ευκαιρία για να κερδίσει την σχετική σύμβαση από την UASF την έχει η εταιρία Northrop Grumman, η οποία ανέπτυξε το ραντάρ AN/APG-80 για τα F-16 Block 60 και είναι και προμηθευτής του ραντάρ AN/APG-81 για τα επόμενης γενιάς μαχητικά αεροσκάφη τύπου F-35 Lightning II. Σε σύγκριση με το προηγούμενο ραντάρ, το σύστημα Sabre έχει μια ελαφρώς μικρότερη μάζα (περίπου 14
Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα προσελκύσει αναπόφευκτα το ενδιαφέρον των υπολοίπων χρηστών του μαχητικού
κιλά λιγότερο βάρος) και σύμφωνα με την εταιρία είναι λιγότερο χρονοβόρο (έως και 3 φορές) σε θέματα υποστήριξης. Σε σύγκριση με τα συμβατικά ραντάρ, το φάσμα σάρωσης του SABRE δίνει μόνο ελαφρώς μεγαλύτερες δυνατότητες για την καταπολέμηση των στόχων στον αέρα, αλλά σίγουρα αυξάνει την πιθανότητα προσβολής των στόχων επιφανείας με μεγάλη ακρίβεια. Το νέο ραντάρ έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε η εγκατάστασή του στο αεροσκάφος να μην απαιτεί προηγουμένως διαρθρωτικές αλλαγές. Η εγκατάσταση διαρκεί μόνο μια μέρα. Έξυπνη άμυνα; Η συγκεκριμένη εξέλιξη στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει ειδικό ελληνικό ενδιαφέρον, λόγω μιας πιθανής αναβάθμισης των F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας με ραντάρ τεχνολογίας AESA. Το χρονικό ορόσημο του ενδιαφέροντος της αίτησης παροχής πληροφοριών για τα αμερικανικά F-16 είναι το έτος 2017 – το fox2magazine σημείωνε νωρίτερα ότι μια πιθανή αναβάθμιση των F-16 της USAF δεν πρέπει να αναμένεται πριν το 2015, όπως και δεν θα πρέπει να αναμένεται νωρίτερα η έναρξη μιας παραγωγικής διαδικασίας για μεμονωμένες παραγγελίες. Ένα δεύτερο σημείο είναι το γεγονός μιας πιθανής αποδοχής εκ μέρους της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας της αμερικανικής προσφοράς για μεταχειρισμένα F-16 και οι συζητήσεις που έχουν ξεκινήσει άτυπα για μια πιθανή συνεργασία πολλών χωρών του ΝΑΤΟ, για την καλύτετερη αποτελεσματικότητα σε θέματα κόστους.
13
κόσμος
Παρθενική πτήση του Phantom Ray
(c) BOEING
Το κομψό, δέλτα-φτερωτό ρομποτικό τζετ έπιασε τους ουρανούς για πρώτη φορά πάνω από την έρημο Μογιάβε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το πειραματιοό drone της Boeing, γνωστό και ως Phantom Ray, πέταξε στα 7.500 πόδια και έφτασε την ταχύτητα των 205 μιλίων ανά ώρα κατά την πρώτη του πτήση. Η 17λεπτη πτήση πραγματοποιήθηκε στις 27 Απριλίου. Το Phantom Ray είναι το αποτέλεσμα μιας έρευνας που διήρκησε πάνω από 20 χρόνια, και σύμφωνα με την Boeing το πρόγραμμα το χρηματοδότησε η ίδια η εταιρία. Η Boeing σχεδιάζει να συνεχίσει τις δοκιμαστικές πτήσεις όλο το χρόνο, αυξάνοντας σταδιακά την απόδοση του συστήματος. Το Phantom Ray έχει σχεδιαστεί για να πετάξει σε 40.000 πόδια σε ταχύτητες άνω των 600 μιλίων/ ώρα.
Και το όνομα αυτού... Τήλεμος
Η BAE Systems και η Dassault Aviation έχουν ενισχύσει περαιτέρω τη σχέση τους με την αναγγελία του UAS Telemos, ενός κοινού προγράμματος επόμενης γενιάς μη επανδρωμένου εναέριου μέσου, αναφέρει σε ανακοίνωση της η βρετανική εταιρία. Στην ελληνική μυθολογία, ο Τήλεμος ήταν γιος του Eυρύμου, γνωστός για την προνοητικότητα να προειδοποιήσει τον κύκλωπα Πολύφημο για τον Οδυσσέα. Μετά την υπογραφή αποκλειστικού Μνημονίου Κατανόησης (MOU) μεταξύ των δύο εταιρειών νωρίτερα αυτό το έτος, το πρόγραμμα Telemos θα προσφέρει μία κοινή πρόταση στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Γαλλία για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη, την παραγωγή και την υποστήριξη ενός UAS που θα βοηθήσει τη διασφάλιση των κυριαρχικών επιχειρησιακών ικανοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας στο μέλλον. Το πρόγραμμα UAS Telemos είναι μια σύζευξη των τεχνολογιών Neuron/Taranis/Mantis , και είναι το ανταγωνιστικό μοντέλο του προγράμματος Talarion, στο οποίο έχει κληθεί να συμμετάσχει και η Τουρκία. 14
κόσμος
Η Ταϊβάν αποκτά 30 AH-64D Block III Η Ταϊβάν θα προμηθευτεί 30 AH-64 Block III της κατασκευαστικής εταιρίας Boeing, μετά από μια σύμβαση που υπογράφηκε με την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως ανακοινώθηκε επίσημα στις 10 Ιουνίου. Η προμήθεια σηματοδοτεί την τελευταία σειρά της αμερικανικής στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ταϊβάν παρά τις μεγάλες αντιρρήσεις από την Κίνα, και παράλληλα επιβεβαιώνει τον πρώτη διεθνή πελάτη για το AH-64 Block III. Το υπό διαπραγμάτευση πρόγραμμα AH-64 Block III είναι γνωστό στην Ταϊβάν με την κωδική ονομασία Sky Eagle. Το πρώτο ελικόπτερο θα εισέρθει στην παραγωγική διαδικασία τον ερχόμενο Οκτώβριο. Το AH-64 Block III είναι το περισσότερο σύγχρονο ελικόπτερο της οικογένειας των Apache.
(c) BOEING
Η αυστραλιανή κυβέρνηση ενέκρινε την απόκτηση 24 ελικοπτέρων ναυτικών εφαρμογών τύπου MH-60R Seahawk «Romeo», με κόστος πάνω από 3 δισεκατομμύρια δολάρια (ΗΠΑ). Η παράδοση του πρώτου ελικοπτέρου αναμένεται για το 2014. Τα νέα ελικόπτερα θα αντικαταστήσουν τα σημερινά ελικόπτερα του Ναυτικού, 16 συνολικά S-70B-2 Seahawk, και θα αναπληρώσουν το επιχειρησικαό κενό των ελικοπτέρων Seasprite, ένα πρόγραμμα που ακυρώθηκε
15
Τουρκία & Βαλκάνια
Βουλγαρία: Προσφορές για F/A-18 Super Hornet & Mirage 2000-5 Οι ΗΠΑ προσφέρουν το Super Hornet To Υπουργείο Άμυνας της Βουλγαρίας δέχτηκε μια προσφορά από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την προμήθεια οκτώ μαχητικών F/A18F Super Hornet για 1,85 δισεκατομμύρια δολάρια. Συνολικά οι Ηνωμένες Πολιτείες προσφέρθηαν να παραδώσουν 8 μαχητικά αεροσκάφη (εκ των οποίων 2 για εκπαίδευση) F/A-18F Super Hornet ή 8 F-16 Block 50/52. Δεδομένου ότι η σύμβαση θα είναι διακρατική, οι διαπραγματεύσεις είναι μεταξύ των κυβερνήσεων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βουλγαρίας. Για τα F16 οι Αμερικανοί θέλουν 1,3 δισεκατομμύρια δολάρια. Η τελευταία αμερικανική προσφορά προς την Βουλγαρία ήταν το 2010, όταν προτάθηκε στην βουλγαρική πλευρά να αγοράσει μεταχειρισμένα F-16 Βlock 25, τα οποία διατηρούνταν στην Αριζόνα, έναντι σχεδόν 600 εκατομμυρώιν δολαρίων. Τα αεροσκάφη αυτά δεν διατίθονται άλλο προς πώληση. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, 16
αξιωματούχοι της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν κάνει πρόταση προς την Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Κροατία, για την από κοινού προμήθεια μαχητικών αεροσκαφών, για να επιτευχθεί μεγαλύτερη μείωση του κόστους κτήσης των αεροσκαφών. Η πρόταση για τα Dash 5 Μια ενδιαφέρουσα προσφορά έχει πραγματοποιήσει η Γαλλία προς το υπουργείο Άμυνας της Βουλγαρίας, το οποίο τον Ια-
Τουρκία & Βαλκάνια
νουάριο του 2011 έστειλε σε κατασκευαστές αεροσκαφών από τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία και τις Ηνωμένες Πολιτείες αιτήματα για πληροφορίες σχετικά με την παράδοση νέων ή μεταχειρισμένων μαχητικών αεροσκαφών για τις ανάγκες της Βουλγαρικής Πολεμικής Αεροπορίας. Το εκτιμώμενο κόστος των μαχητών υπολογίζεται
σε ένα δισεκατομμύριο λέβα (περίπου 510 εκατομμύρια ευρώ). Η Γαλλία έδωσε πληροφορίες σχετικά με την πώληση οκτώ μεταχειρισμένων μαχητικών τύπου Mirage 2000-5, και παράλληλα και πληροφορίες για το νέας γενιάς μαχητικό Rafale. Τα οκτώ αεροσκάφη προβλέπεται να έρθουν έως το 2015. Η Βουλγαρική Πολεμική Αεροπορία σχεδιάζει να αγοράσει 6 μονοθέσια και δύο διθέσια αεροσκάφη, σετ ανταλλακτικών, καθώς και πακέτο εκπαίδευσης για τους χειριστές και τους τεχνικούς. Αυτά τα νέα μαχητικά αεροσκάφη είναι να αντικαταστήσουν τα MiG-21 και Su-25K, τα οποία θα πρέπει να αποσυρθούν τη διετία 2014-2015. Τα νέα μαχητικά αεροσκάφη πρόκειται να λειτουργήσουν από κοινού με τα αναβθμισμένα του υφιστάμενου στόλου των MiG29, τα οποία θα παραμείνουν σε υπηρεσία μέχρι το 2025-2030.
(c) BOEING
17
Τουρκία & Βαλκάνια
Αναγγελία συζητήσεων για τα πρώτα έξι F-35
(c) USAF
Σύμφωνα με δημοσίευση της τουρκικής εφημερίδας Hurriyet, ο ισχυρός άνδρας της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας ανέφερε σε δηλώσεις του πως είναι ενδεχόμενο η Τουρκία να προβεί αρχικά στην απόκτηση έξι μαχητικών F-35, μέσα στο 2011.
Η Άγκυρα συμμετέχει στο πολυεθνικό πρόγραμμα ανάπτυξης του αεροσκάφους ως έταιρος τρίτου επιπέδου και έχει θέσει απαίτηση για την προμήθεια 116 F-35. Η αύξηση του κόστους ανά μονάδα όμως, η απαίτηση για μεγαλύτερη συμμετοχή της τουρκικής βιο-
μηχανίας στο πρόγραμμα αλλά και η διαφωνία στο ζήτημα παραχώρησης των πηγαίων κωδικών φαίνεται ότι έχει παγώσει το ζήτημα αγοράς του συνόλου αυτών. Εφόσον υπάρξει συμφωνία για την απόκτηση των έξι μαχητικών, τότε θα παραδοθούν το 2014/15.
Τέλος του 2011 παραλαμβάνονται C-130E Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εγκρίνει την πώληση στην Τουρκία έξι αμερικανικής κατασκευής μεταγωγικών αεροσκαφών τύπου C-130E από την Σαουδική Αραβία, αναφέρει η Hürriyet Daily News, επικαλούμενη δηλώσεις ανώτερων τούρκων και αμερικανών αξιωματούχων τη Δευτέρα. Η Τουρκία έχει συνάψει 18
μια συμφωνία το περασμένο καλοκαίρι με τη Σαουδική Αραβία για να αγοράσει τα έξι μεταγωγικά αεροπλάνα. Η έγκριση των ΗΠΑ στα τέλη Απριλίου έρχεται σε μια στιγμή κατά την οποία δύο προγράμματα μεταγωγικών αεροσκαφών της Τουρκίας αντιμετωπίζουν μεγάλες καθυστερήσεις.
Σύμφωνα με την Hürriyet Daily News τα μεταγωγικά αεροσκάφη κόστισαν ανά μονάδα λιγότερο από 10 εκατομμύρια δολάρια. Η άδεια των Ηνωμένων Πολιτειών, ο αρχικός κατασκευαστή των αεροσκαφών, ήταν απαραίτητη.Τα αεροπλάνα αναμένεται να φτάσουν στην Τουρκία αργότερα αυτό το έτος.
Τουρκία & Βαλκάνια
Παράδοση του πρώτου F-16 Block 52M Η τουρκική ΤΑΙ και η αμερικανική Lockheed παρέδωσαν στις 23 Μαϊου 2011 στην Τουρκική Πολεμική Αεροπορία το πρώτο από τα 30 συνολικά υπερσύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη τύπου F-16 Block50+, σε μια τελετή που πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις της ΤΑΙ στην Άγκυρα. Η παράδοση του πρώτου μαχητικού είχα αρχικά προγραμματιστεί για τον Μάρτιο, αλλά μικροκαθυστερήσεις παρέτειναν την ημερομηνία παράδοσης κατά δύο μήνες. Τα συγκεκριμένα αεροσκάφη διαθέτουν μεταξύ των πολλών άλλων και την δυνατότητα των προσθαφαιρούμενων δεξαμενών καυσίμου, οι οποίες αυξάνουν την εμβέλεια των συγκεκριμένων μαχητικών.
Ελάττωση των προς απόκτηση CH-47F σε έξι Από 14 τα έκαναν 6 τελικά - Η Τουρκία βρίσκεται κοντά σε μια συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να αγοράσει έξι βαρέα ελικόπτερα τύπου Boeing CH-47, αξίας άνω των 300 εκατομμυρίων δολαρίων, αναφέρουν τουρκικά μέσα ενημέρωσης, επικαλούμενα στρατιωτικές πηγές της χώρας τους. Η αμερικανική υπηρεσία DSCA που συντονίζει τις πωλήσεις του Αμερικανικού Πενταγώνου, κοινοποίησε το Κογκρέσο μια πιθανή πώληση συνολικά 14 CH-47F τον Δεκέμβριο του 2009. Τελικά λόγω των οικονομικών περιορισμών, το Γραφείο Προμηθειών της Τουρκίας θέλει να αγοράσει μόνο έξι CH-47F, όλα για τον Στρατό, αφήνοντας την από-
φαση για τα υπόλοιπα οκτώ για το μέλλον. Οι συνομιλίες για την σύμβαση έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί. Η συνολική τιμή αναμένεται να είναι πάνω από 300 εκατομμύρια δολάρια. Τα ελι-
κόπτερα θα παραδοθούν στην Τουρκία μετά από μια σειρά τροποποιήσεων, σύμφωνα με συγκεκριμένες ανάγκες του Τουρκικού Στρατού. Οι παραδόσεις αναμένεται να ξεκινήσουν το 2013. 19
Τουρκία & Βαλκάνια
Το 2012 το πρώτο B-737 MESA Το επόμενο έτος η Boeing θα παραδώσει το πρώτο από τα τέσσερα κατασκοπευτικά αεροπλάνα για την Τουρκική Πολεμική Αεροπορία. Σύμφωνα με τον Mark Ellis της Boeing, το πρώτο αεροπλάνο θα τεθεί σε υπηρεσία το αργότερο τέλος του 2012, ενώ τα υπόλοιπα τρία αεροπλάνα αναμένεται να τεθούν σε υπηρεσία το 2013.
Τα συγκεκριμένα αεροπλάνα παραγγέλθηκαν από την Τουρκία το 2003, και το χρονοδιάγραμμα παραδόσεων παρουσιάζει αυτή τη στιγμή τέσσερα χρόνια καθυστερήσεων. Η αξία των τεσσάρων Boeing 737-700 μαζί με τον εξοπλισμό του ραντάρ αποτιμάται σε 1,6 δισ. δολάρια. Η αρχική σύμβαση περιείχε μια επιλογή για άλλα δύο αεροσκάφη, αλλά
αξιωματούχοι της Boeing είπαν ότι δεν υπήρχε καμία ένδειξη ότι η Άγκυρα θα αγοράσει δύο επιπλέον εναέρια ραντάρ. Κατά το παρελθόν έχει αναφερθεί ότι η ολοκλήρωση του λογισμικού παρουσίασε προβλήματα, με αποτέλεσμα να καθυστερήσουν οι παραδόσεις. Το σύστημα έχουν παραγγείλει επίσης οι πολεμικές αεροπορίες της Αυστραλίας και της Ν. Κορέας.
Παρουσίαση νέου όπλου stand off Αποκάλυψη-έκπληξη στην μεγάλη αμυντική έκθεση IDEF-2011 στην Κωνσταντινούπολη: Όπως έκαναν γνωστό τουρκικά μέσα ενημέρωσης, η υπογραμματεία της αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας προικοδότησε την TÜBITAK- SAGE με μια σύμβαση για την ανάπτυξη ενός αεροματεφερόμενου πυραύλου κρούζ κατά στόχων εδάφους. Η TÜBITAKSAGE εργάζεται πάνω σε ένα σχέδιο από το 2006 και σήμερα βρίσκεται στο τελικό στάδιο ανάπτυξης. Ένα πρωτότυπο είναι να παρουσιαστεί κατά την διάρκεια της IDEF-2011 στην Κωνσταντινούπολη. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο πύραυλος κρουζ έχει εμβέλεια τα 150 χιλιόμετρα, καθοδηγείται μέσω GPS/INS με το τελικό στάδιο πλοήγησης να το αναλαμβάνει αισθητήρας υπέρυθρου φάσματος. Ο πύραυλος είναι να εξοπλίσει τα αναβαθμισμένα μαχητικά F-4 Phantom II της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας.
20
Τουρκία & Βαλκάνια
Συνεχίζει την εκστρατεία η Eurofighter, ενώ συζητείται συνεργασία με τη SAAB
(c) Eurofighter
Το ιταλικό υπουργείο Άμυνας εξακολουθεί να πιέζει την Τουρκία να συμμετάσχει στο πρόγραμμα του μαχητικού αεροσκάφους Eurofighter ως εναλλακτική λύση στον σημερινό στόλο των αμερικανικής προέλευσης μαχητικών της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας. «Η Τουρκία θέλει ένα μέρος του στόλου μαχητικών αεροσκαφών της να παραμείνει έξω από την τεχνολογική και άλλη επιρροή των Ηνωμένων Πολιτειών», αναφέρει σε δημοσίευμα της η Hurriyet Daily News, η οποία επικαλείται τούρκο αναλυτή αμυντικών θεμάτων. Το πανευρωπαϊκό μαχητικό αεροσκάφος Eurofighter αποτελεί τη μόνη βιώσιμη εναλ-
λακτική λύση σε σχέση με τα αμερικανικά αεροπλάνα των ΕΔ της Τουρκίας, δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας της Ιταλίας, Guido Crosetto, προτρέποντας την Τουρκία να ενταχθεί σε αυτό το φιλόδοξο ευρωπαϊκό πρόγραμμα. Την ίδια ώρα, η Τουρκία επιδιώκει να διευρύνει το στόλο των μαχητικών αεροσκαφών της με μια δεύτερη επιλογή. Η εταιρία ΚΑΙ από τη Νότια Κορέα και η Saab από τη Σουηδία είναι οι δύο πιθανοί εταίροι, σύμφωνα με δημοσίευμα της τουρκικής Ηurriyet. Η Τουρκία εξετάζει το ενδεχόμενο να σχεδιάσει, αναπτύξει και να παράγει ένα νέο μαχητικό αεροσκάφος, από κοινού με
την σουηδική Saab. Η Τουρκία θέλει μέρος του στόλου των μαχητικών αεροσκαφών της να παραμείνει έξω από την τεχνολογική και άλλη επιρροή των Ηνωμένων Πολιτειών. Πιστεύει ότι το καθεστώς αυτό θα ταίριαζε καλύτερα στα εθνικά της συμφέροντα. Η Τουρκία πέρυσι είχε έναν πρώτο γύρο συνομιλιών με τη ΚΑΙ από τη Νότια Κορέα για το θέμα, αλλά οι Νοτιοκορεάτες πρόσφεραν στη συνέχεια μόνο ένα 20% του έργου στην Τουρκία, με ένα άλλο 20% να πηγαίνει προς την Ινδονησία, με το 60% του προγράμματος για τον εαυτό τους. Η Τουρκία θέλει ίσο μερίδιο στην ανάπτυξη και έτσι απέρριψε την προσφορά. 21
Μονόδρομος για την Πολεμική Αεροπορία η επιλογή μεταξύ F-35 και PAK-FA γράφει ο deepred001
(c) Sukhoi
Από το 2025 και μετά, τα μαχητικά πέμπτης τεχνολογικής γενιάς PAK-FA και F-35 θα καταστούν μη εναλλακτικά προϊόντα στην παγκόσμια αγορά μαχητικών αεροσκαφών πολλαπλού ρόλου - έως αυτό το χρονικό σημείο η πλειοψηφία των Αεροποριών ανά τον κόσμο είναι να ικανοποιεί πλήρως τις ανάγκες με την αγορά των μαχητικών αφων 4ης και 4ης+ τεχνολογικής γενιάς. Το F-22 Raptor ήταν το πρώτο μαχητικό 5ης γενιάς που μπήκε σε υπηρεσία. Το πρώτο F-22A, του οποίου η ανάπτυξη διήρκεσε περίπου 20 χρόνια, είναι επιχειρησιακά λειτουργικό με την Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία από το 2004, 22
ενώ η παραγωγική γραμμή στις εγκαταστάσεις της Lockheed Martin πρέπει να κλείσει αρχές του 2012. Παρ 'όλα αυτά, υπαρκτές είναι κάποιες πιθανότητες για την χορήγηση εξαγωγικής άδειας για το F-22 και τη διατήρηση της εργοστασιακής παραγωγικής γραμμής ανοιχτή. Στην περίπτωση αυτή, πελάτες του F-22 μπορεί να είναι, πάνω απ 'όλα, το Ισραήλ, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Σαουδική Αραβία. Ωστόσο, η επιλογή αυτή φαίνεται εξαιρετικά απίθανη αυτή τη στιγμή. Στο πλαίσιο αυτό, ο κύριος ανταγωνισμός μετά το 2025 θα επικεντρωθεί μεταξύ του ρωσικού PAK-FA και του αμερικανι-
κού F-35 Lightning ΙΙ. Το πλεονέκτημα του F35 είναι το μειονέκτημα του PAK-FA, μια και το δεύτερο θα εισέρθει σε μαζική παραγωγή έως και 7 χρόνια αργότερα του αμερικανικού αφους. Από την άλλη πλευρά, το πλεονέκτημα αυτό αντισταθμίζεται από το γεγονός ότι πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο θα συνεχίσουν να προμηθεύονται μαχητικά 4 και 4+ γενιάς έως το 2025, ενώ η προμήθεια του F-35 πριν από το 2025 περιορίζεται μόνο σε εκείνες τις χώρες που συμμετέχουν μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες στο πρόγραμμα αυτό: Βρετανία, Ολλανδία, Ιταλία, Τουρκία, Καναδάς, Δανία, Νορβηγία και Αυστραλία. Η Σιγκα-
(c) USAF
πούρη και το Ισραήλ έχουν προσχωρήσει ως συμμετέχοντες χώρες υπό ένα διαφορετικό καθεστώς. Η προφανής αδυναμία του προγράμματος F-35 είναι ότι όλες οι άλλες χώρες που ενδιαφέρονται για την αγορά των αφων F-35 θα είναι σε θέση να το προμηθευτούν μέσω του προγράμματος FMS (Foreign Military Sales) της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο δεν περιλαμβάνει ρυθμίσεις αντιστάθμισης ή τη συμμετοχή άλλων εθνικών βιομηχανιών, ένα σημείο που
δεν είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο για τις χώρες εκείνες που επικεντρώνονται στην ανάπτυξη μιας εθνικής αεροπορικής βιομηχανίας. Ο αρχικός υπολογισμός βασίστηκε στο ότι οι χώρες εταίροι μπορούν να αγοράσουν συνολικά 722 μαχητικά: Αυστραλία - 100, Καναδάς – 60, Δανία - 48, Ιταλία – 131, Κάτω Χώρες – 85, Νορβηγία - 48, Τουρκία - 100, Ηνωμένο Βασίλειο - 150 (90 για την Αεροπορία και 60 για το Ναυτικό). Σιγκαπούρη και Ισραήλ -100 και 75 αντίστοιχα. Συνολικά
897 μονάδες. Λαμβάνοντας υπόψη την μελλοντική διάταξη της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας, του Ναυτικού και του Σώματος Πεζοναυτών 3340 μονάδες. Λαμβάνοντας υπόψη την πιθανή πώληση του F-35 σε άλλους πελάτες, έως το διάστημα 2045-2050, ο συνολικός αριθμός των αεροσκαφών που είναι να παραχθούν θα φθάσει τις 4.500 μονάδες. Ωστόσο, λόγω της αύξησης του κόστους του προγράμματος και των τιμών πώλησης του αφους, τα ενδιαφερόμενα μέρη αναπροσαρμόζουν τα προς απόκτηση μεγέθη προς τα κάτω, ιδίως οι Ηνωμένες Πολιτείες. Μεταξύ των πιθανών πελατών που δεν είναι συμβαλλόμενα μέρη του προγράμματος F-35, θα πρέπει να σημειωθεί η Ισπανία, η οποία είχε εκδηλώσει την πρόθεσή της να αγοράσει το F-35B. Η Ταϊβάν έχει επίσης εκφράσει ενδιαφέρον για την αγορά στο μέλλον του F-35B. Το F-35 θεωρείται ως πιθανός υποψήφιος για να κερδίσει τις προσφορές στην Ιαπωνία (μέχρι 100 μονάδες) και την Νότια Κορέα (60 μονάδες). Αυτή είναι μέχρι στιγμής ολόκληρη η λίστα των επόμενων πιθανών πελατών του F35, ενώ η Lockheed Martin βρίσκεται σε συζητήσεις και με αρκετές άλλες χώρες. Λαμβάνοντας υπόψη τα προβλήματα που μπορούν να προκύψουν από μια σειρά άλλων δυνητικών πελατών του F-35, η Boeing έχει αναπτύξει ένα πρωτότυπο μαχητικό αεροσκάφος, κωδικοποιημένο ως F15SE, όπου χρησιμοποιείται τεχνολογία πέμπτης γενιάς. Η Boeing εκτιμά ότι η δυνατότητα της αγοράς για τα αεροσκάφη F-15SE είναι 190 μονάδες. Το 23
πρώτο αεροσκάφος θα μπορούσε να παραδοθεί στους πελάτες το 2012. Η έκδοση προορίζεται κυρίως για τη διεθνή αγορά. Η Boeing προτίθεται να προσφέρει το F-15SE στην Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, τη Σιγκαπούρη, το Ισραήλ και την Σαουδική Αραβία, όλες χώρες με το F-15 ήδη λειτουργικό. Η Boeing ελπίζει επίσης σε ενδιαφέρον για την αγορά νέων F15SE από εκείνες τις χώρες που σχεδιάζουν να αγοράσουν το F35 Lightning ΙΙ, αλλά λόγω της σημαντικής αύξησης της τιμής του δεν μπορούν να το αντέξουν οικονομικά. Ταυτόχρονα όμως, οι μελλοντικές προοπτικές για το F-15SE είναι χρονικά περιορισμένες. Μπορεί να ανταγωνιστεί με άλλους κατασκευαστές μόνο για μια μεταβατική περίοδο, δηλαδή μέχρι το 2025, όταν οι περισσότερες Αεροπορίες θα είναι ακόμη ικανοποιημένες μα τα μαχητικά 4ης γενιάς. Ανάλογα με την Boeing, για τη συγκεκριμένη μεταβατική περίοδο, η εταιρεία Sukhoi κινείται βάσεις της ίδιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής, της οποίας βασικός συντελεστής για το μεσοδιάστημα είναι η προώθηση στην αγορά του μαχητικού Su-35, το οποίο είναι επίσης εκσυγχρονισμένο και χρησιμοποιεί τεχνολογία 5ης γενιάς. Το Su-35 είναι το μαχητικό που κινείται τεχνολογικά μεταξύ του Su-30MK και του μελλοντικού ρωσικού αφους 5ης γενιάς. Ο κύριος όγκος των παραδόσεων των εξαγωγών του Su-35 θα είναι κατά την περίοδο 2012-2022. Όσον αφορά την προώθηση στην διεθνή αγορά, το Su-35 μπορεί να εξοπλιστεί και με όπλα από την Δύση. 24
Το Su-35 έχει προγραμματιστεί για εξαγωγές στη Νότιο-Ανατολική Ασία, την Αφρική, τη Μέση Ανατολή και τη Νότια Αμερική. Μεταξύ των πιθανών πελατών του Su-35 είναι χώρες όπως η Βενεζουέλα, η Βραζιλία, η Αλγερία, η Συρία, η Αίγυπτο και ενδεχομένως η Κίνα. Η Ρωσική Πολεμική Αεροπορία, με τη σειρά της, σχεδιάζει να προμηθευτεί 60 Su-35, ανεβάζοντας το σύνολο προγράμματος παραγωγής σε 200 αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένων περίπου 140 για εξαγωγές. Ταυτόχρονα με την ολοκλήρωση των παραδόσεων του Su-35, στην αγορά θα εισέρθει για πρώτη φορά το PAK FA (κατ 'εκτίμηση το 2020). Το ρωσικό αεροσκάφος βρίκεται τεχνολογικά σύμφωνα με τους περισσότερους εμπειρογνώμονες στην ίδια κατηγορία με το αμερικανικό F-22. Η ρωσική πλευρά φιλοδοξεί στο πλαίσιο του προγράμματος παραγωγής, δηλαδή περίπου έως το 2055, ο όγκος παραγωγής να μην είναι μικρότερος από 1000 μονάδες. Η Ρωσική Πολεμική Αεροπορία αναμένεται να προμηθευτεί 200-250 μονάδες. Μέχρι σήμερα, οι συμμετέχοντες χώρες στο πρόγραμμα PAK FA είναι η Ρωσία και η Ινδία. Η ινδική προμήθεια εκτιμάται σε πρώτη φάση σε 250 μονάδες. Μια σειρά πολλών άλλων χωρών είναι να προμηθευτούν επίσης το ρωσικό αεροσκάφος, σύμφωνα με ρωσικές προσεγγίσεις: Αλγερία, Αργεντινή, Βραζιλία, Βενεζουέλα, Βιετνάμ, Αίγυπτος, Ινδονησία, Ιράν, Καζακστάν, Κίνα και Μαλαισία. Δυνατή είναι μελλοντικά η επιλογή του ρωσικού αφους από ορισμένες χώρες της Δυτι-
κής Ευρώπης και, πάνω απ 'όλα από την Γαλλία. Δεδομένου του γεγονότος ότι η Γαλλία είναι ο μεγαλύτερος υπεργολάβος της Sukhoi και MiG για εργασίες πάνω στις εξαγωγικές εκδόσεις των Su-30MK και MiG-29, το επίπεδο της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών στον τομέα των στρατιωτικών αεροσκαφών είναι πολύ υψηλό. Αυτό επιτρέπει να θεωρείται η Γαλλία ως πιθανός υποψήφιος στη Δυτική Ευρώπη για την αγορά του PAK FA. Εξάλλου, μέχρι σήμερα, η επιλογή αυτή είναι ο μόνος τρόπος για τη Γαλλία να διατηρήσει τη θέση της στην παγκόσμια αγορά: Μία συμμετοχή όπως η Ινδία - ως συνεργάτης στην ανάπτυξη του PAK FA, τροποποιημένο στις απαιτήσεις της Γαλλικής Πολεμικής Αεροπορίας με βάση το βασικό μοντέλο. Η Γαλλία είχε πάντα μια «ειδική» θέση, εστιάζοντας αποκλειστικά στην ικανότητα της βιομηχανίας της για ένα δικό της αεροσκάφος. Η Γαλλία δεν ανήκει στην κοινοπραξία του ευρωπαϊκού Eurofighter ή του αμερικανικού F-35. Σήμερα, η Γαλλία διατηρεί το πρόγραμμα του μαχητικού Rafale. Ωστόσο, η εταιρεία Dassault Aviación δεν προχώρησε αυτόνομα στην ανάπτυξη του πέμπτης γενιάς μαχητικού. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, δεν αποκλείεται μια πιθανή επιλογή του PAK FA από τη Γερμανία, η οποία ανήκει μεν στην κοινοπραξία του Eurofighter, αλλά δεν προχώρησε στην ανάπτυξη ενός μαχητικού πέμπτης γενιάς. Με τα σημερινά δεδομένα μπορούμε να πούμε ότι χώρες της Δυτικής Ευρώπης στο μέλλον θα πρέπει να επιλέ-
ξουν μεταξύ του PAK-FA και του F-35, επειδή ο χρόνος να αναπτύξουν το δικός τους πέμπτης γενιάς ευρωπαϊκό μαχητικό, έχει παρέλθει. Για παράδειγμα, το πρόγραμμα ανάπτυξης του αφους Eurofighter έχει λάβει περισσότερα από 20 χρόνια (οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα Eurofighter είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία, δύο από αυτές Βρετανία και Ιταλία - είναι επίσης πελάτες του F-35). Το πρόγραμμα F-35 μπορεί από την σημερινή σκοπιά να θεωρηθεί ως μεγάλο «επίτευγμα» των ΗΠΑ για την ακύρωση ενός προγράμματος για την παραγωγή ενός ευρωπαϊκού μαχητικού πέμπτης γενιάς. Επιπλέον, το F-35 επηρεάζει δυσμενώς το τρίτο και τελικό στάδιο της αγοράς των μαχητικών Eurofighter - οι χώρες που επέλεξαν να αγοράσουν το F-35 δεν μπορούν να προμηθευτούν περαιτέρω Eurofighter για οι-
κονομικούς λόγους. Ειδικά αυτό το σημείο αποκλείει ακόμη και την υποθετική δυνατότητα της ανάπτυξης ενός πέμπτης γενιάς μαχητικού στην Ευρώπη. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ρωσία, λαμβάνοντας υπόψη την αυξανόμενη συνεργασία σε όλους τους στρατιωτικούς τομείς με την Γαλλία και την Γερμανία, μπορεί να θεωρηθεί ως πιθανό να εισέλθει στην αγορά των χωρών της Δυτικής και της Ανατολικής Ευρώπης, ως αν-
τάλλαγμα του ανοίγματος της ρωσικής αγοράς στην στρατιωτική βιομηχανία της Γαλλίας και της Γερμανίας.
(c) Sukhoi
25
Ελλάδα & Κύπρος
Απώλειες μαχητικού Mirage 2000 και ελικοπτέρου AH-64D Μαχητικό αεροσκάφος τύπου Mirage 2000 της Πολεμικής Αεροπορίας συνετρίβη στις 9 Ιουνίου ανοιχτά της νήσου Σάμου. Οι δύο χειριστές κατόρθωσαν να κάνουν με επιτυχία χρήση του εκτινασσόμενου καθίσματός τους. Το μαχητικό αεροσκάφος είχε απογειωθεί από την Τανάγρα για εκπαιδευτική πτήση και κατέπεσε γύρω στη 01.24 το μεσημέρι ανοιχτά της Σάμου. Οι δύο πιλότοι περι-
συνελέγησαν από ταχύπλοο των Ειδικών Δυνάμεων του Στρατού Ξηράς. Εν συνεχεία επιβιβάστηκαν σε ελικόπτερο super puma έρευνας και διάσωσης, το οποίο σταθμεύει στη Σάμο και μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο του νησιού για προληπτικούς λόγους. Το περιστατικό συνέβη στον εναέριο χώρο μεταξύ Φούρνων και Σάμου, όπου τέσσερα αεροσκάφη πραγματοποιούσαν άσκηση χαμηλής
(c) ΓΕΕΘΑ
(c) ΠΑ
ναυτιλίας. Ξαφνικά, το νούμερο 2 του σχηματισμού ανέφερε απώλεια ώσης στον κινητήρα με αποτέλεσμα οι δύο χειριστές του να εφαρμόσουν τη διαδικασία εγκατάλειψης. Παρά την επιτυχημένη προσπάθεια του πληρώματος να προξενήσουν ελάχιστες ζημιές στο μαχητικό, αυτό έπειτα από ανέλκυση αποφασίστηκε να μην επισκευασθεί. Στις αρχές Μαΐου σημειώθηκε, σε μια άλλη εξέλιξη, η συντριβή ενός επιθετικού ελικοπτέρου
AH-64D του 2ου ΤΕΕΠ της ΑΣ, στην περιοχή ανατολικά των Μεγάρων. Από το Γενικό Επιτελείο Στρατού ανακοινώθηκε ότι κατά τη διάρκεια προγραμματισμένης νυκτερινής πτήσης το ελικόπτερο υπέστη μηχανική βλάβη. Κατά την εκτίμηση του πιλότου, στο ελικόπτερο προκλήθηκε πυρκαγιά. Οι χειριστές το προσγείωσαν και το εγκατέλειψαν με ασφάλεια. Πρόκειται για το δεύτερο απωλεσθέν ελικόπτερο από τη δύναμη των 12 AH-64D.
Ανταλλακτικά & υπηρεσίες $100 εκατ. για τους κινητήρες F100-PW-229 Στις 25 Απριλίου το Κογκρέσο των ΗΠΑ ενημερώθηκε από την αρμόδια υπηρεσία του Πενταγώνου σχετικά με την πιθανή πώληση στην Ελλάδα ανταλλακτικών και υπηρεσιών για τους κινητήρες των μαχητικών F-16C/D Block 52+/M.. «Η πώληση FMS περιλαμβάνει Τμήματα Εισαγωγής/ Πτερωτής (Inlet/Fan Modules), Τμήματα Πυρήνα Κινητήρα (Core Engine Modules), Στροβίλους Κίνησης Οπίσθιου Συμπιεστή (Rear Compressor Drive Turbines), Τμήματα Στροβίλου Κίνησης Πτερωτής (Fan Drive Turbine Modules), Τμήματα Αγωγού Ενισχυτή –μετάκαυσης– και Ακροφυσίου (Augmentor Duct and Nozzle Modules) και Τμήματα Κιβωτίου παρελκομένων (Gearbox Modules). Επιπρόσθετα περιλαμβάνονται εξοπλισμός υποστήριξης, τεχνική βιβλιογραφία, υπηρεσίες τεχνικής, μηχανικής και εφοδιαστικής υποστήριξης της κυβέρνησης των ΗΠΑ και του αναδόχου, καθώς και λοιπά συναφή στοιχεία υποστήριξης προγράμματος»,σύμφωνα με δημοσίευμα του hellenicdefence.gr. 26
Ελλάδα & Κύπρος
Παραλαβή ελικοπτέρων για ΑΣ και ΠΑ
(c) Army Aviation
Στις 7 Ιουνίου έφτασαν τελικώς τα δύο πρώτα από τα συνολικά 20 νέα μεταφορικά ελικόπτερα ΝΗ-90 της Αεροπορίας Στρατού. Τα ελικόπτερα προσγειώθηκαν στην πίστα της βάσης των Μεγάρων. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΓΕΣ, «Τις απογευματινές ώρες της 7 Ιουνίου 2011 αφίχθησαν στο αεροδρόμιο Μεγάρων, με πτήση από το Μαρινιάν της Γαλλίας (με τρεις ενδιάμεσες στάσεις στη Γαλλία και στην Ιταλία), τα 2 πρώτα ελικόπτερα τύπου ΝΗ 90 (TGR05 και TGR06). Η πτήση των παραπάνω ελικοπτέρων πραγματοποιήθηκε με συμμετοχή Γάλλων και Ελλήνων χειριστών και ιπτάμενων μηχανικών». Τα νέα ελικόπτερα δύνανται να μεταφέρουν
έως και 20 στρατιώτες και θα αντικαταστήσουν μέρους του στόλου των UH-1 / AB-205. Τέσσερα από αυτά θα φέρουν διαμόρφωση για ειδικές επιχειρήσεις. Σε μια παρόμοια εξέλιξη, αυτή
την φορά για λογαριασμό της Πολεμικής Αεροπορίας, έφτασε στις 29 Ιουλίου στη χώρα μας το πρώτο από τα δύο νέα ελικόπτερα έρευνας και διάσωσης Super Puma, το οποίο και εντάχθηκε στη δύναμη της 384Μ.
(c) ΠΑ
27
Η «Ζευς» στο Radom
Η πρώτη παράσταση στο εξωτερικό! κείμενα: Πολεμική Αεροπορία, deepred001, fox2 φωτογραφίες: Πολεμική Αεροπορία, scramble.nl
Θέματα Το φετινό αεροπορικό σόου του Radom που διεξήχθη στις 27 και 28 Αυγούστου ήταν διαφορετικό. Και αυτό διότι η ομάδα αεροπορικών επιδείξεων “Ζευς” πραγματοποίησε σε αυτό την πρώτη της επίδειξη στο εξωτερικό!
Το Radom είναι μία πόλη στα νοτιοανατολικά σύνορα της Πολωνίας με 223.000 κατοίκους. Ιδρύθηκε το 1340 και αποτελεί μεγάλο βιομηχανικό κέντρο. Το ομώνυμο αεροπορικό air show ξεκίνησε το 2000 και διεξάγεται κάθε δύο έτη το τελευταίο σαββατοκύριακο του Αυγούστου. Εκεί συμμετέχουν ακροβατικά αεροσκάφη και σμήνη από τις κυριότερες ευρωπαϊκές αεροπορίες. Το Air Show έχει ωστόσο στιγματιστεί από τη σύγκρουση στον αέρα δύο Zlin Z-526 το 2007 και τη συντριβή ενός Su-27UBM της πολεμικής αεροπορίας της Λευκορωσίας το 2009. Λίγα λόγια για την “Ζευς” ‘Οπως αναγράφεται στον επί30
σημο ιστότοπο της Ομάδας “H Ομάδα Αεροπορικών Επιδείξεων Μεμονωμένου Αεροσκάφους F-16 "Ζευς" (F-16 Demo Team) αποτελεί ένα φιλόδοξο πρόγραμμα εκτέλεσης αεροπορικών επιδείξεων, που σκοπό έχει να διαδώσει την καλλιέργεια της αεροπορικής ιδέας και την τόνωση του ηθικού τόσο των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων όσο και της Ελληνικής κοινωνίας ενώ παράλληλα προβάλλει την μαχητική ικανότητα και το γενικότερο έργο της Πολεμικής Αεροπορίας. Το αεροσκάφος που χρησιμοποιείται για την εκτέλεση των αεροπορικών επιδείξεων είναι τύπου F-16C Block 52+”. Η Ομάδα δημιουργήθηκε το Φεβρουάριο του 2010, αλλά η προσπάθεια είχε ξεκινήσει έναν χρόνο νωρίτερα. Τότε, όπως αναφέρει το επίσημο σάιτ “έγιναν οι πρώτες επαφές και συμφωνήθηκε τελικά η εκπαίδευση δύο Ιπταμένων της ΠΑ από την πεπειραμένη ομάδα ''Viper West F-16 Demo Team'' της Πολεμικής Αεροπορίας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (USAF), η οποία εδρεύει στην Αεροπορική Βάση Hill στην πολιτεία Γιούτα των ΗΠΑ. Ομάδα αποτελούμενη από τον Επισμηναγό David Graham Ιπτάμενο
Εκπαιδευτή, τον Σμηναγό Steve Masek Υπεύθυνο Ασφάλειας Πτήσεων και τον Αρχισμηνία Kerry Clark Επικεφαλής Προσωπικού Εδάφους και Αφηγητή, ανέλαβε την εκπαίδευση των Ιπτάμενων Σμηναγών Εμμανουήλ Καραχάλιου της 340Μ και Δημήτριου Κοντούλη της 343Μ καθώς και της ομάδας υποστήριξης εδάφους. Το πρόγραμμα εκπαίδευσης διάρκειας 28 ημερών, ξεκίνησε στις 4 Ιανουαρίου 2010 και ολοκληρώθηκε την 1η Φεβρουαρίου 2010 στην 115 Πτέρυγα Μάχης στην Αεροπορική Βάση Σούδας”. Η πρώτη επίσημη αεροπορική επίδειξη της Ομάδας έγινε κατά τους εορτασμούς της εορτής των προστατών της Αεπροπορίας, Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ, στις 7 Νοεμβρίου 2010 στο πολεμικό αεροδρόμιο της Τανάγρας, εκπλήσσοντας ευχάριστα κάθε θεατή εκείνη την ημέρα. Η Ομάδα συμμετείχε επίσης στους εορτασμούς της επετείου της Μάχης της Κρήτης με επίδειξη στο Μάλεμε των Χανίων στις 22 Μαΐου 2011. Η συμμετοχή της στο Radom Air Show, το διήμερο 27 - 28 Αυγούστου υπήρξε η παρθενική της εμφάνιση σε ξένους ουρανούς. Η επίδειξη στο Radom Στο φετινό Air Show συμμετείχαν 180 αεροσκάφη και πραγματοποιήθηκαν επιδείξεις συνολικής διάρκειας 1.100 λεπτών. Η Ομάδα Αεροπορικών Επιδείξεων Μεμονωμένου Αεροσκάφους “Ζευς” πραγματοποίησε δύο αεροπορικές επιδείξεις
Η «Ζευς» στο Radom
κερδίζοντας το θαυμασμό των 180.000 θεατών. Το τυπικό πρόγραμμα μιας επίδειξης, εξαρτώμενη από τις περιβαλλοντικές συνθήκες διακρίνεται σε Υψηλή Επίδειξη, Μεσαία Επίδειξη και Χαμηλή Επίδειξη και σε κάθε μία από αυτές, σύμφωνα με τον ισότοπο της Ομάδας, περιλαμβάνει: 1) Υψηλή Επίδειξη: Απογείωση μέγιστης επίδοσης και άνοδος για εκτέλεση Κουβανέζικου 8 (Maximum Performance Takeoff and Climb to Cuban 8), διέλευση υψηλής ταχύτητας (High Speed Flat Pass), τριπλή περιστροφή (Triple Aileron Roll), στροφή με 9 G (9 G Turn), περιστροφή τεσσάρων σημείων (Four-Point Roll), διέλευση Αιχμή του Δόρατος
(Knife Edge Pass), στροφή του Γερακιού (Falcon Turn), loop τεσσάρων σημείων (Shark's Tooth), ελιγμός ταχείας επιβράδυνσης (Jink Out), διέλευση υψηλής γωνίας προσβολής (High Alpha Pass), αναρρίχηση Κόκκα (Muscle Climb), άνοδος μέγιστης επίδοσης με περιστροφές (Maximum Performance Climb with Rolls), σπειροειδής βύθιση (Spiral Descent), διέλευση Ελληνική Φλόγα (Dedication Pass), τακτική άνοδος για προσγείωση (Tactical Pitch-Up to Landing) 2) Μεσσαία Επίδειξη: Απογείωση μέγιστης επίδοσης και άνοδος για εκτέλεση οριζόντιου 8 (Maximum Performance Takeoff and Climb to Level 8), διέλευση υψηλής ταχύτητας (High Speed Flat Pass),
Τριπλή Περιστροφή (Triple Aileron Roll), στροφή με 9 G (9 G Turn), περιστροφή τεσσάρων σημείων (Four-Point Roll), διέλευση Αιχμή του Δόρατος (Knife Edge Pass), στροφή του Γερακιού (Falcon Turn), ελιγμός ταχείας επιβράδυνσης (Jink Out), διέλευση υψηλής γωνίας προσβολής (High Alpha Pass), αναρρίχηση Κόκκα (Muscle Climb), διέλευση Ελληνική Φλόγα (Dedication Pass), τακτική άνοδος για προσγείωση (Tactical Pitch-Up to Landing) 3) Χαμηλή Επίδειξη: Απογείωση μέγιστης επίδοσης (Maximum Performance Takeoff), οριζόντιο 8 (Level 8), διέλευση υψηλής ταχύτητας από δεξιά προς αριστερά (Flat Pass R-L), διέλευση υψηλής ταχύτητας από αριστερά προς δεξιά 31
Θέματα
32
Η «Ζευς» στο Radom
33
Θέματα (Flat Pass L-R), στροφή με 9 G (9 G Turn), διέλευση υψηλής γωνίας προσβολής (High Alpha Pass), διέλευση Αιχμή του Δόρατος (Knife Edge Pass), διέλευση Ελληνική Φλόγα (Dedication Pass), τακτική άνοδος για προσγείωση (Tactical Pitch-Up to Land) Όπως είναι φυσικό, κάθε επίδειξη πληρεί τους διεθνείς κανονισμούς. Το ελληνικό μαχητικό είναι μοναδικό μιας και αποτελεί το μοναδικό F-16 παγκοσμίως που πετά με Σύμμορφες Δεξαμενές Καυσίμου. Κατά την επίδειξη, το αεροσκάφος “τρέχει” με μέγιστη ταχύτητα 0,93 mach ενώ οι φορτίσεις που δέχεται ο χειριστής ανέρχονται από +9,3 ως 3G. Επίλογος H Ομάδα αποτελείται από δύο ιπταμένους επίδειξης, τρεις τεχνικούς και έξι μέλη προσωπικού υποστήριξης, τους οποίους θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε για το έργο τους. Επόμενη επίδειξη στις 6 Νοεμβρίου ξανά στο αεροσδρόμιο της Τανάγρας. Μην το χάσετε!
34
35
36
Η «Ζευς» στο Radom
37
Θέματα
38
Η «Ζευς» στο Radom
39
Θέματα
Νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα οι προτεραιότερες της Πολεμικής Αεροπορίας Το περασμένο καλοκαίρι δημοσιοποιήθηκε αρχικά μέσα από το περιοδικό «Ελληνική Άμυνα & Ασφάλεια» και έπειτα από το hellenicdefence.gr το αναθεωρημένο εξοπλιστικό πρόγραμμα των ΕΕΔ για την περίοδο 2011 - 2025. Στο παρόν κείμενο παρατίθενται τα σημαντικότερα στοιχεία που αφορούν την ΠΑ. Προτεραιότητα η υποστήριξη Η πρώτη προτεραιότητα του κλάδου είναι σύμφωνα με το συντάκτη του δημοσιεύματος η «εργοστασιακή συντήρηση – υποστήριξη οπλικών συστημάτων – οχήματα υποστήριξης αεροσκαφών». Σκοπός του προγράμματος αποτελεί η βελτίωση της αποδοτικότητας του υφιστάμενου εξοπλισμού. Αν κριθεί από τις δύο υφιστάμενες παραγγελίες προς τις ΗΠΑ σχετικά με τα ανταλλακτικά για μαχητικά αεροσκάφη αμερικανικής κατασκευής και τα ανταλλακτικά για τους κινητήρες των μαχητικών F-16C/D Block 52 plus / M, ένα κομμάτι του βρίσκεται ήδη σε τροχιά υλοποίησης. Το συνολικό οικονο40
οι εξοπλιστικές προτεραιότητες της ΠΑ
μικό μέρος 1.403,36 εκατομμυρίων ευρώ. Ως δεύτερο κορυφαίο πρόγραμμα της Πολεμικής Αεροπορίας περιγράφεται η «επαναπιστοποίηση – απόκτηση βλημάτων, υλικών όπλων». Σύμφωνα με το συντάκτη του δημοσιεύματος η επαναπιστοποίηση βλημάτων αφορά τους πυραύλους AIM-9M, Magic 2, MICA και AIM-120B, ενώ τα υλικά όπλων σχετίζονται με τον AM-39. Αν μπορούσε να σχολιαστεί κάτι για την υποστήριξη των υφιστάμενων βλημάτων, αυτό θα μπορούσε να ήταν (1) η προκαταβολική μέριμνα για την υποστήριξη ενός νέου βλήματος όπως το MICA και (2) η πρόνοια για τα όπλα του στόλου των μαχητικών Mirage 2000Ε. Στο κείμενο, ωστόσο,
δεν αναφέρεται παρόμοιο πρόγραμμα για τους R-530. Στο πλαίσιο νέων όπλων, όπως περιγράφεται και σε παρεμφερές πρόγραμμα «προμήθειας πυραύλων αέρος – εδάφους» σίγουρα περιλαμβάνεται και η δρομολογημένη απόφαση για τις ισραηλινές συλλογές SPICE. To συνολικό οικονομικό κόστος για τα άνωθεν έργα εκτιμάται σε 166,19 και 100 εκατομμύρια ευρώ αντίστοιχα. Ελικόπτερα SAR Στον πίνακα με τις σημαντικότερες ανάγκες του κλάδου ακολουθεί η «απόκτηση ελικοπτέρων έρευνας και διάσωσης (SAR) και συναφούς εξοπλισμού – εξομοιωτής πτήσης, επίγειο σύστημα εκπαίδευσης
(GBTS)». Κατά το συντάκτη υφίσταται παρατήρηση με την οποία πρέπει να επανεξεταστεί ο αριθμός των ελικοπτέρων στο απαραίτητο νούμερο για να συμπιεστεί το κόστος. Ο προϋπολογισμός του προγράμματος είναι κατά 70 εκατομμύρια μειωμένος απ’ ότι την προηγούμενη εκτίμηση. Πλέον, αφορά 180 εκατομμύρια. Εκπαιδευτικό αεροσκάφος Τέταρτη προτεραιότητα είναι η «αγορά εκπαιδευτικών αεροσκαφών», με προϋπολογισμό 407 εκατομμύρια. Τα νέα αεροσκάφη θα αντικαταστήσουν τα αμερικανικής κατασκευής T-2C/E, που επιχειρούν από το αεροδρόμιο της Καλαμάτας. Η δεδομένη προτεραι41
Θέματα «αναβάθμιση αεροσκαφών F-16 Block 50 & 52» με προϋπολογισμένο κόστος 405 εκατομμύρια ευρώ. Τα μαχητικά της έκδοσης Block 30 καθώς και τα Mirage 2000E δεν πρόκειται να αναβαθμιστούν. Επιπλέον σχόλια και απολογισμός
ότητα ανήλθε εννέα θέσεις στον αντίστοιχο πίνακα φανερώνοντας την επιτακτικότητα της απόκτησης σύγχρονων εκπαιδευτικών αεροσκαφών. Νέο Μαχητικό Αεροσκάφος
σερα και καλύπτει την κάλυψη του ελληνικού χώρου από 10 συστήματα, προμηνύεται η αντικατάσταση των ρωσικής προέλευσης S-300 PMU1. Υπενθυμίζεται ό,τι η Ελλάδα είναι μία από τις δύο νατοϊκές χώρες που περιλαμβάνει στο οπλοστάσιο το συγκεκριμένο όπλο. Η άλλη είναι η Σλοβακία.
Η ανάγκη για την «απόκτηση αεροσκαφών για αναπλήρωση απωλειών και αντικατάσταση Α/Φ 2ης γενιάς Αναβάθμιση και συναφούς εξοπλισμού – αεροσκαφών 3ης γενιάς αναβάθμιση υποδομών – εγκαταστάσεις» ακολουθεί σε ιεΤελευταίο από τις βασιραρχία το εκπαιδευτικό κές προτεραιότητες έρχεται η αεροσκαφός και προϋπολογίζεται σε 3.000 εκατομμύρια ευρώ. Συστήματα επίγειας αεράμυνας Μεγάλη προτεραιότητα, ιδιαίτερα αν κριθεί από το οικονομικό μέγεθος, αποτελεί η «προμήθεια συστημάτων μεγάλου ύψους / μακράς εμβέλειας», με προϋπολογισμό 600 εκατομμύρια ευρώ. Μέσα από τη συγκεκριμένη απαίτηση της ΠΑ, η αύξηση των πιστώσεων για την υλοποίησή της μαρτυρά την αύξηση των προς αγορά συστημάτων από δύο σε τέσ42
Σημαντικό στοιχείο του αναθεωρημένου δεκαπενταετούς εξοπλιστικού προγράμματος των ΕΕΔ για την περίοδο 2011 – 2025 είναι η προσπάθεια των Γενικών Επιτελείων να περιοριστούν λόγω της κάκιστης κατάστασης των οικονομικών του κράτους στα «απολύτως αναγκαία». Θα είναι ωστόσο ρεαλιστικός ο παρών σχεδιασμός; Ανταποκρίνεται στις καταστάσεις που δυνητικά θα αντιμετωπίσουμε στην περιοχή μας τα επόμενα 15 χρόνια; Έχοντας εμπιστοσύνη στους ανθρώπους που τον κατήρτισαν, ελπίζουμε πως ναι. Σε αντιπαραβολή με την ανάλυση «Δομή Μαχητικών το 2025» (fox2magazine, vol.5)
οι εξοπλιστικές προτεραιότητες της ΠΑ
διαπιστώνεται ό,τι είναι σήμερα δύσκολο να προγραμματισθεί, πόσο μάλλον να χρηματοδοτηθεί η απόκτηση 80 μαχητικών νέας γενιάς τη συγκεκριμένη περίοδο, αφήνοντας ουσιαστικά τον κλάδο με 30 έως 40 σύγχρονα μαχητικά το 2025. Εκτός, κι αν σημειωθεί αναθεώρηση του σχεδιασμού, επιστρέφοντας εκ νέου στο πρωταρχικό ερώτημα επάρκειάς του. Με τα συγκεκριμένα προϋπολογισθέντα κόστη είναι δύσκολο να αποκτηθούν περισσότερα από 30 ή 40 μαχητικά δυτικής προέλευσης και νέας κατασκευής, όταν σχεδόν όλα αγγίζουν ή ξεπερνούν τα 100 εκατομμύρια συμπεριλαμβανομένου τα κόστη υποστήριξης. Η πτώση του αριθμού των καινούριων αεροσκαφών αναπό-
φευκτα φέρνει περαιτέρω μείωση της οροφής, την οποία εμείς προσδοκούσαμε σε περίπου 230 μαχητικά. Είναι ο αριθμός ικανός να προασπίσει τα εθνικά συμφέροντα; Με δεδομένο ότι τα F-16 και τα Mirage 2000 της «αγοράς του αιώνα» δεν πρόκειται να αναβαθμιστούν, ενδιαφέρον θα έχει το επίπεδο αναβάθμισης των F16C/D Block 50, μιας κι αυτά μαζί με τα πιο προηγμένα F16C/D Block 52 plus / M & Mirage 2000-5Mk.II θα πλαισιώσουν το νέο μαχητικό. Συνοπτικά, το 2025 η ΠΑ θα μπορούσε με τα συγκεκριμένα δεδομένα να πει ότι θα διατηρεί 30 – 40 σύγχρονα μαχητικά νέας γενιάς και 150 αναβαθμισμένα προηγούμενης γενιάς. Στο δυναμικό της θα μπορού-
σαν να υφίστανται ακόμη 61 αεροσκάφη προηγούμενης γενιάς. Ο λόγος για τα F-16C/D Block 30 και τα Mirage 2000E. Μία λύση ενίσχυσης του οπλοστασίου θα μπορούσε να ήταν η απόκτηση μεταχειρισμένων μαχητικών ιδίου τύπου με αυτά της ΠΑ. Για ακόμη μία φορά πρέπει να αναφερθεί ότι οι άνθρωποι που σχεδιάζουν το μέλλον της ΠΑ χαίρουν της απόλυτης εμπιστοσύνης μας, απλά ως ανήσυχοι πολίτες δεν έχουμε παρά να προβάλλουμε τυχόν παρατηρήσεις, ειδικά σε τέτοιες περιόδους. Θα ήταν δε αχαριστία να πράττουμε αλλιώς, πόσο μάλλον απέναντι σε ανθρώπους που υπερασπίζονται καθημερινά το εθνικό συμφέρον. 43
Οι τελευταίες ελληνικές συμμετοχές στην TLP
Η ΠΑ “σαρώνει” στην φημισμένη άσκηση! κείμενο: defencegreece ωτογραφίες: ΠΑ
Θέματα
Η 340Μ και η 343Μ της 115 Πτέρυγας Μάχης ήρθαν πρόσφατα να προστεθούν στις Μοίρες της ΠΑ που συμμετέχουν επάξια σε νατοϊκές ασκήσεις και οι πιλότοι τους διαπρέπουν ανάμεσα σε χειριστές πολλών άλλων ευρωπαϊκών αεροποριών, κάποιων ακόμα και με μαχητικά τέταρτης γενιάς. Οι Μοίρες από την Κρήτη που πετούν το F-16 Block 52+ συμμετείχαν σε δύο εκπαιδευτικές σειρές TLP 2011 στην Albacete της Ισπανίας, όπου οι Έλληνες πιλότοι θριάμβευαν σε αποστολές αέρος-εδάφους κρούσης και καταστολής αεράμυνας, αλλά και σε ρόλο αέρος-αέρος. Δεν έχασαν καμία αερομαχία, 46
ακόμη και με αντιπάλους όπως ισπανικά και γερμανικά Eurofighter! Η αποστολή του Tactical Leadership Programme είναι να αυξήσει την αποτελεσματικότητα των συμμαχικών αεροπορικών δυνάμεων μέσω της ανάπτυξης ικανοτήτων ηγεσίας, σχεδιασμού επιχειρήσεων, ενημέρωσης/ απενημέρωσης, τακτικών αεροπορικών επιχειρήσεων καθώς και της ανάληψης εννοιολογικών και δογματικών πρωτοβουλιών. Αυτή η αποστολή επιτυγχάνεται μέσω της συνεργασίας στα ακόλουθα: - Εκπαίδευση του ιπτάμενου προσωπικού του NATO στον σχεδιασμό και εκτέλεση
μικτών σχηματισμών - Composite Air Operations (COMAO). -Εκπαίδευση του ιπτάμενου και μη προσωπικού του NATO σε όλα τα θέματα που αφορούν στους μικτούς σχηματισμούς (COMAO). -Εισαγωγή νέων μελών του NATO και κρατών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα PfP στις τακτικές αεροπορικές επιχειρήσεις του NATO. -Υποστήριξη διαφόρων φορέων του NATO με της τεχνογνωσία των τακτικών αεροπορικών επιχειρήσεων. Για την επίτευξη αυτών των πολύπλοκων στόχων το TLP πραγματοποιεί εκπαιδευτικές σειρές αέρος, ακαδημαϊκές
ΠΑ & TLP Ιπταμένους και τριάντα τέσσερεις τεχνικούς. Στην εκπαιδευτική σειρά συμμετείχαν: η Πολωνία με αεροσκάφη F-16 Blk52+, η Δανία με F-16 MLU, οι ΗΠΑ με F-15E, η Ιταλία με EF-2000 Typhoon και PA-200 Tornado και η Γαλλία με Mirage 2000-5. Τον ρόλο των αντίπαλων αεροσκαφών (Red Air) ανέλαβαν F-18 Hornet από την Ελβετία, Alpha Jet της Γαλλίας, EF-2000 Typhoon της Ισπανίας, F-15E των ΗΠΑ καθώς και δύο F-16 της 340Μ. Τα στελέχη της 340Μ επιδεικνύοντας υψηλό επαγγελματικό επίπεδο κατέκτησαν την πρώτη θέση, μεταξύ των συμμετεχόντων, σε αποστολές κρούσης (Strike) ενώ σημεί-
ωσαν τα υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας σε βολές ΑέροςΑέρος με μηδενικές απώλειες από εχθρικά πυρά. "Αυτούς έπρεπε να είχαμε στην Λιβύη για να τελειώνουμε γρήγορα". Τα παραπάνω λόγια ανήκουν σε ανώτερο αξιωματικό της Αεροπορίας των ΗΠΑ (USAF), ο οποίος έμεινε άφωνος από τις επιτυχίες της 340 Μοίρας. Το αποτέλεσμα των Ελλήνων πιλότων και των αεροσκαφών τους ήταν κάτι παραπάνω από εντυπωσιακό απέναντι στην ελίτ των δυτικών πιλότων και μαχητικών. Σε όλες τις αποστολές τα ελληνικά μαχητικά πρώτευσαν συνεχίζοντας την λαμπρή επίδοση σε ασκήσεις όπως η Red Flag.
εκπαιδευτικές σειρές, συνέδρια και επισκέψεις. Οι αποστολές περιλαμβάνουν AI, OCA, Slow Mover Protection/Attack, TST, DEAD, No Flying Zone, CAS, PR και CSAR ημέρας και νύχτας. 2η Εκπαιδευτική Σειρά Αέρος 2011 Από 7 Μαρτίου έως 1 Απριλίου 2011 η 340Μ συμμετείχε στην 2η/2011 Εκπαιδευτική Σειρά Αέρος του Tactical Leadership Programme (TLP), που διεξήχθη στο αεροδρόμιο του Albacete της Ισπανίας. Για το σκοπό αυτό, μεταστάθμευσαν από την 115ΠΜ τέσσερα αεροσκάφη F-16 Blk52+, με έξι
47
Θέματα
3η Εκπαιδευτική Σειρά Αέρος 115ΠΜ τέσσερα αεροσκάφη F2011 16 Blk52+. Στην εκπαιδευτική σειρά συμμετείχαν αεροπορικές Από 2 έως 27 Μαΐου 2011 δυνάμεις από: τη Γαλλία τέση 343 Μοίρα "Αστέρι" συμμε- σερα Mirage 2000 και δύο Alpha τείχε στην 3η Εκπαιδευτική Jet, την Πολωνία τέσσερα F-16 Σειρά Αέρος για το 2011 του και τέσσερα Mig-29, τη ΓερμαTactical Leadership Programme νία δύο Eurofighter και δύο Tor(TLP), που διεξήχθη στο αερο- nado, το Ηνωμένο Βασίλειο δύο δρόμιο του Albacete της Ισπα- Hawk, την Ισπανία δύο Euνίας. Για το σκοπό αυτό, rofighter και την Τουρκία δύο μεταστάθμευσαν από την F-4E. H Ιταλία διέθεσε δύο αε48
ΠΑ & TLP
ροσκάφη, ένα ελικοφόρο και ένα Ηλεκτρονικού Πολέμου. Τα στελέχη της 343Μ επιδεικνύοντας υψηλό επαγγελματικό επίπεδο κατέκτησαν την πρώτη θέση σε ρόλο Εναέριας Υπεροχής (Air to Air), ενώ σε αποστολές Καταστολής Εχθρικής Αεράμυνας-Suppression Enemy Air Defense (SEAD) εκτέλεσαν με απόλυτη επιτυχία και ακρίβεια βολές Harm εξουδετε-
ρώνοντας όλους τους στόχους που τους είχαν ανατεθεί σε όλες τις αποστολές που έλαβαν μέρος. Οι δύο Ιπτάμενοι της 343Μ ψηφίστηκαν από τους υπόλοιπους συμμετέχοντες, καλύτεροι Πολεμιστές της εκπαιδευτικής σειράς (The Warrior of the TLP Course 2011-3). Τα τέσσερα ελληνικά F16 Block 52+ κέρδισαν όλες τις αερομαχίες αλλά το πιο αξιο49
Θέματα
πρόσεκτο επίτευγμα είναι ότι η 343 είναι Μοίρα με ειδίκευση στις αποστολές SEAD, δηλαδή καταστολής αεράμυνας. Οι γερμανικές, ισπανικές και γαλλικές μοίρες που κατανίκησε είναι ειδικευμένες Μοίρες σε αποστολές αέρος-αέρος! Αυτό που εντυπωσίασε τους ξένους είναι ότι τα ισπανικά και γερμανικά Eurofighter Typhoon δεν είχε καμία ελπίδα απέναντι στα ελληνικά F-16, παρά το γεγονός ότι θεωρητικά διέθεταν καλύτερο ραντάρ και έκαναν χρήση της υπερηχητικής ταχύτητας χωρίς την χρήση μετακαυστήρα. Όσο για τα τουρκικά αεροσκάφη, μόλις ερχόντουσαν σε επαφή ραντάρ με τα ελληνικά μαχητικά ήταν «kill» με συνοπτικές διαδικασίες! «Αυτοί είναι δαίμονες δεν είναι πιλότοι» σχολίασε Ισπανός συνάδελφός τους κατά την 50
διάρκεια της ψηφοφορίας. Μάλιστα τους ψήφισαν ακόμα και οι Τούρκοι, αφού δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς. Ένα ακόμα εντυπωσιακό στοιχείο: Δεν συμμετείχαν σε όλες τις ασκήσεις, λόγω της αναγκαστικής καθήλωσης για διερεύνηση του ριναίου σκέλους τους, αφού στην ίδια χρονική περίοδο είχαμε το ατύχημα στον Άραξο. Πρώτος και κατακτητής του τίτλου «The Warrior of the TLP Course» ο υποσμηναγός Χαράλαμπος Νίκου και δεύτερος ο σμηναγός Λουκάς Θεοχαρόπουλος, ενώ και ο τρίτος θα έβγαινε Έλληνας, αλλά για ευνόητους λόγους εκλέχθηκε ένας Πολωνός. Ειδική διάκριση για τη φιλοτιμία του έλαβε και ο αρχισμηνίας Νίκος Κοντοπάνος. Ένα σαββατιάτικο απόγευμα εντό-
πισε διαρροή λαδιών και καυσίμων από ένα γερμανικό Tornado και ένα τουρκικό F-4. Ενημέρωσε το control του TLP για άμεσες ενέργειες, οι οποίες περιλάμβαναν την ειδοποίηση των τεχνικών των χωρών στις οποίες ανήκαν τα αεροσκάφη. Εκείνο το Σάββατο όμως και από τις δύο χώρες δεν είχε μείνει κανένας για βοήθεια. Έτσι ο αρχισμηνίας Κοντοπάνος, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλία, καθάρισε τα υγρά διαρροής από την πίστα και έβαλε κάτω από τα αεροσκάφη κουτιά συλλογής υγρών διαρροών. Ο αξιωματικός υπηρεσίας ανέφερε στον διοικητή του TLP το περιστατικό και αυτός εξέφρασε τα συγχαρητήριά του για τον Έλληνα αρχισμηνία και τον επαγγελματισμό του, αφού με την ενέργειά του αυτή προστάτεψε την πίστα του TLP από
ΠΑ & TLP
τη διάβρωση. Ένα άλλο μέλος της αποστολής, μια γυναίκα αυτή την φορά, η Σμηνίας Μαρία Λίνα,, βοήθησε μαζί με έναν Πολωνό συνάδελφο, τους Αμερικάνους τεχνικούς στην έναρξη των πτήσεων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τις θερμές ευχαριστίες και τα συγχαρητήρια από τους Αμερικανούς για την Ελληνίδα Σμηνία. Συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Αυτές οι επιτυχίες τράβηξαν την προσοχή του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια ο οποίος συναντήθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο με τους αξιωματικούς της Πολεμικής Αεροπορίας που πέτυχαν διεθνείς διακρίσεις. Ο Πρόεδρος της Δημο-
κρατίας Κάρολος Παπούλιας δέχθηκε, τον Επισμηναγό (Ι) Χαράλαμπο Εσκίογλου, που ψηφίστηκε ως ο καλύτερος εκπαιδευτής εναέριας μάχης σε 3 νατοϊκές εκπαιδευτικές σειρές και τους Σμηναγούς (Ι) Σωτήριο Στράλη και Ιωσήφ Δασκαλομαρκάκη, που πέτυχαν την υψηλότερη διάκριση μεταξύ πληρωμάτων από 9 χώρες στο σχολείο ΤLP (Tactical Leadership Program) του ΝΑΤΟ στην Ισπανία. Τους Ιπτάμενους Αξιωματικούς της Πολεμικής Αεροπορίας συνόδευε ο Αρχηγός της Πολεμικής Αεροπορίας Αντιπτέραρχος (Ι) Βασίλειος Κλόκοζας. “Όταν το είδα και το διάβασα με εντυπωσιάσατε και ήθελα να σας γνωρίσω. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό να πρωτεύετε μέσα σε τόσους αεροπόρους και μάλιστα και στους αεροπόρους της υπερδύ-
ναμης. Η μικρή Ελλάδα δείχνει ότι έχει ανθρώπινο υλικό, ικανότητες και αυτό μας κάνει αισιόδοξους.», είπε ο Κάρολος Παπούλιας απευθυνόμενος στους αξιωματικούς. “Εγώ είμαι υπερήφανος που είμαι Αρχηγός τους, κύριε Πρόεδρε, και είναι αυτό που λέμε, ότι ο κύριος πολλαπλασιαστής ισχύος της Πολεμικής μας Αεροπορίας είναι οι άνθρωποι σαν αυτούς, οι αεροπόροι και οι τεχνικοί της. Αυτοί κάνουν την Αεροπορία μας και ξεχωρίζει σε κάθε συμμετοχή και σε κάθε άσκηση και σε επίπεδο ΝΑΤΟ και σε πολυεθνικές ασκήσεις που συμμετέχουμε, αποσπάμε πάντα τα συγχαρητήρια και τον θαυμασμό όλων.” Απάντησε ο Αρχηγός της Π.Α..
51
Θέματα
52
ΠΑ & TLP
53
PARIS Air Show 2011
Αποστολή στο Παρίσι κείμενο: deepred001, fox2 φωτογραφίες: Κώστας Κ.
Tο Αεροπορικό Σαλόνι του Παρισιού ξεκίνησε το 1909. Σήμερα, μετά από 49 διοργανώσεις, πολλοί το θεωρούν ως το μεγαλύτερο παγκοσμίως. Το fox2magazine είχε την ευκαιρία να βρέθει στο αεροδρόμιο “Le Bourget” κατά τη διάρκεια του 49ου Paris Air Show (20/6 - 26/6) και να σας προσφέρει τις παρακάτω φωτογραφίες!
Θέματα
Συνοπτικως...
οποίων και στην Ελλάδα. Η Πολεμική Αεροπορία, αν και διαA400Μ τηρεί τo αεροσκάφος στην έκδοση –Α, ενδιαφέρει την εταιΤο μεταγωγικό Α400Μ πραγμα- ρία, που επιθυμεί να προσφέρει τοποίησε μια σύντομη πτητική το αναβαθμισμένο θάλαμο διαεπίδειξη στην έναρξη του Σαλο- κυβέρνησης για τα T-6A. νιού και διατηρήθηκε ως στατικό έκθεμα λόγω προβλήματος C-27J στο κιβώτιο μετάδοσης. Οι χώρες – μέλη της κοινοπραξίας Η Alenia ανακοίνωσε ότι εκκίπαραγωγής του μεταγωγικού νησε την ανάπτυξη έκδοσης του A400M συμφώνησαν να διατη- C-27J για ειδικές επιχειρήσεις ρηθεί ένας κοινός πυρήνας στις για την Ιταλική Αεροπορία. Η διαμορφώσεις του αεροσκά- έκδοση αυτή θα αφορά τυπικές φους. Με αυτό τον τρόπο ελπί- αποστολές ειδικών δυνάμεων ζεται να διατηρηθούν σε καθώς επίσης θα διαθέτει ικαικανοποιητικό μέγεθος το κό- νότητα διεξαγωγής επιχειρήστος υποστήριξης. σεων υποστήριξης.
56
T-6C
Hawk
Tη νεότερη έκδοση του γνωστού εκπαιδευτικού παρουσίασε η Hawker Beechcraft. Η εταιρία πραγματοποίησε μετά το γεγονός επισκέψεις σε διάφορες χώρες, μεταξύ των
Το βρετανικό εκπαιδευτικό αεροσκάφος Hawk θα διαγωνισθεί στον αμερικανικό διαγωνισμό T-X με έπαθλο την πώληση 350 κομματιών. Το αεροσκάφος θα συμμετάσχει με
PARIS AIR SHOW 2011
την έκδοση Hawk 128. Wing-Loong Η κινεζική εταιρία AVIC παρουσίασε σε μοντέλο το UAV μέσου ύψους μεγάλης διάρκειας Wing-Loong, το οποίο μπορεί να εξοπλιστεί με όπλα. C-295 AEW & C H Airbus Military παρουσίασε το πρωτότυπο μεταφορικό αεροσκάφος μέσων αποστάσεων C295 που φέρει κεραία ραντάρ της ισραηλινής εταιρίας ELTA. Η προσπάθεια της εταιρίας να αξιολογήσει την συγκεκριμένη τεχνολογία χρηματοδοτείται από δικούς της πόρους. Σύμφωνα με αξιωματούχος της εταιρίας, η διάρκεια των πτητικών δοκιμών είναι προγραμματισμένη για ένα τρίμηνο. Ο περιστρεφόμενος θόλος του ραντάρ εγκαταστάθηκε πάνω σε ένα C295 στις 17 Μαΐου, και 57
Θέματα
η διάμετρός του είναι περίπου 6 μέτρα. Η Airbus Military επέλεξε το συγκεκριμένο σχεδιασμό ραντάς επειδή παρέχει καλύτερη απόδοση με κάλυψη 360 μοιρών. Μετά τις πτητικές δοκιμές θα πραγματοποιηθεί η συνολική αξιολόγηση του συστήματος, πριν η εταιρεία αποφασίζει να ξεκινήσει πραγματικά ένα πρόγραμμα. Puma Η Eurocopter παρουσίασε στο Le Bourget το πρώτο αναβαθμισμένο μεταφορικό ελικόπτερο Puma HC2 της πολεμικής αεροπορίας του Ηνωμένου Βασιλείου. Το πρόγραμμα αναβάθμισης αφορά 28 ελικόπτερα του τύπου.
δοκιμών άφεσης του νέου πυραύλου αέρος – αέρος Meteor με απόλυτη επιτυχία. Ο πύραυλος αναμένεται να εξοπλίσει το αεροσκάφος από το 2015. Αναφέρθηκε επίσης ότι το ίδιο διάστημα το αεροσκάφος θα φέρει το ραντάρ AESA CAPTOR-E. To CAPTOR-E θα τοποθετηθεί στη βάση του υφιστάμενου CAPTOR-M, κάτι που το καθιστά (αντίθετα από τα περισσότερα άλλα ραντάρ AESA) περιστρεφόμενο. ΝΗ-90
Στις 21 Ιουνίου 2011, κατά τη διάρκεια της αεροπορικής εκθέσεως "Le Bourget" στο Παρίσι, το Γραφείο Προμηθειών του γερμανικού υπουργείου Άμυνας υπέγραψε μια σύμβαση Eurofighter με την Eurocopter Deutschland GmbH για την αναβάθμιση δώΗ παρουσία της κοινοπραξίας δεκα τακτικών μεταγωγικών Eurofighter συνοδεύτηκε από ελικοπτέρων του τύπου NH-90 την ανακοίνωση ολοκλήρωσης στη διαμόρφωση "Forward
58
AirMedEvac." Με τη διαμόρφωση του "Forward AirMedEvac", το NH90 αποκτά τη δυνατότητα μεταφοράς τραυματιών, ανεξάρτητα από το χρόνο, των καιρικών συνθηκών και της μορφολογίας του εδάφους. Η επιχειρησιακή ετοιμότητα, ως μέρος της γερμανικής εντολή της ISAF στο Αφγανιστάν θα υλοποιηθεί με τέσσερα ελικόπτερα, στα μέσα του 2012. Το συμβόλαιο περιλαμβάνει την παροχή συνόλου ιατρικού εξοπλισμού καθώς και τον απαιτούμενο εξοπλισμό αποστολής στα ελικόπτερα NH90 IOC+. Αυτός περιλαμβάνει όχι μόνο τον ιατρικό εξοπλισμό, αλλά και επιχειρησιακά συστήματα επικοινωνίας, όπλα για την αυτοάμυνα, βελτίωση της νυχτερινής όρασης, βαλλιστική προστασία και φίλτρα άμμου για την βοηθητική τουρμπίνα. Η NH-90 ανακοίνωσε παράλληλα την παράδοση του πρώτου ελικοπτέρου NFΗ-90 στο
PARIS AIR SHOW 2011 Ιταλικό Ναυτικό. C-130J H Lockheed Martin, που αναφέρθηκε στις διαπραγματεύσεις για την πώληση επιπλέον έξι μεταφορικών αεροσκαφών C-130J στην Ινδική Αεροπορία, παρουσίασε μία πρόταση μετατροπής του C-130J σε αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας. Κύριος στόχος της η Βρετανική Αεροπορία, η οποία δεν διατηρεί κάποιο αεροσκάφος τέτοιων αποστολών, ενώ αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους χρήστες του θρυλικού «Ηρακλή». BAMS Οι άνθρωποι της Northrop Grumman δήλωσαν αισιόδοξοι σχετικά με την παρθενική πτήση του μη επανδρωμένου αεροσκάφους BAMS, κάτι που υπολογίζουν να συμβεί το καλοκαίρι του 2012. Το BAMS, θα χρησιμοποιηθεί από το Αμερικανικό Ναυτικό. ΑΗ-1Ζ & S-70i Τα ελικόπτερα AH-1Z και S-70i πραγματοποίησαν την πρώτη τους εμφάνιση στο Παρίσι. Σε σύγκριση με το προγενέστερο – W, το AH–1Z διαθέτει καλύτερη αεροδυναμική και βελτιωμένα ηλεκτρονικά. Perseus H MBDA παρουσίασε στο αεροπορικό σαλόνι του Παρισιού σχέδιο για ένα νέο πύραυλο αέρος - επιφανείας με το όνομα Perseus. Πρόκειται για ένα όπλο βάρους 800 kg και εμβέλεια 300 km, προωθούμενο με 59
Θέματα
60
PARIS AIR SHOW 2011
κινητήρα ramjet, ικανό να πλήξει πλοία και στόχους εδάφους. Ο Perseus πρόκειται να αντικαταστήσει υφιστάμενα όπλα, σαν τον AM-39 Exocet και SCALP EG. Το νέο όπλο θα μπορεί να βληθεί από πλοία επιφανείας, υποβρύχια, επάκτιες συστοιχίες και αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας. Η ταχύτητά του θα είναι της τάξης των 3 mach. Paveway Η Raytheon θα επανεισάγει τις βόμβες των 250 λιβρών στην οικογένεια συλλογής Paveway. H νέα κατευθυνόμενη βόμβα φέρει το κωδικό όνομα GBU-58 και έχει ήδη πιστοποιηθεί στο AT-6.
Gripen NG
τότητα να παραμένει εν πτήση για τέσσερις ώρες και να φέρει Το Gripen NG είναι η πιο πρό- φορτίο βάρους 100kg. Μαζί του σφατη προσπάθεια εξέλιξης παρουσιάστηκε το μη επαντου γνωστού σουηδικού μαχη- δρωμένο αεροσκάφος AMKA. τικού. Η SAAB στοχεύει να πουλήσει το μαχητικό στη Rafale Βραζιλία, την Ελβετία και τη Σουηδία. Το Gripen NG παρου- Η Dassault αναφέρθηκε κατά σιάστηκε με νέες οθόνες από τη κύριο λόγο στις επιδόσεις του Rockwell Collin, ενώ ακολουθεί αεροσκάφους στον πόλεμο στη αργότερα το 2011 η τοποθέ- Λιβύη, την έκδοση F3+, και τις τηση του ραντάρ AESA ES-05 εξαγωγές. τα πρώτα από τα Raven. νέα 60 Rafale F3+ θα ξεκινήσουν να παραδίδονται από το R-IHA 2013, εφοδιασμένα με το RBE 2 AA. Η Dassault αναμένει την Η TAI γνωστοποίησε ότι έχει ξε- πώληση επιπλέον μαχητικών κινήσει πρόγραμμα ανάπτυξης ως το 2025 πέραν των ήδη 180 ενός μη επανδρωμένου ελικό- τα οποία έχουν ήδη παραγγελπτερου, ικανού να φέρει οπλι- θεί. σμό. Το R-IHA, όπως αποκαλείται, θα έχει τη δυνα61
Θέματα
62
PARIS AIR SHOW 2011
53
Θέματα
64
PARIS AIR SHOW 2011
65
Θέματα
66
PARIS AIR SHOW 2011
67
Θέματα
68
PARIS AIR SHOW 2011
69
Θέματα
70
PARIS AIR SHOW 2011
71
Θέματα
72
PARIS AIR SHOW 2011
Επίλογος Οι φωτογραφίεςπου προβάλλονται είναι ένα δείγμα μόνο από αυτές που ελήφθησαν. Για αυτό το σκοπό οι αναγνώστες του fox2magazine θα έχουν τη δυνατότητα να τις δουν μέσα από την ηλεκτρονική μας πλατφόρμα ή κάποιο ηλεκτρονικό παρακλάδι.
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον φίλο Κώστα για τη χορηγία των φωτογραφιών.
73
PAK FA το νέο ρωσικό αστέρι επιμέλεια: Κωνσταντίνος Πανιτσίδης φωτογραφίες: redstar.gr, Sukhoi
Θέματα
Μετά από καθυστέρηση πολλών ετών και αφού ξεπεράστηκαν τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που η κατάρρευση της σοβιετικής Ένωσης στις αρχές της δεκαετίας του 1990 είχε δημιουργήσει, η ρωσική Αεροπορική βιομηχανία κατάφερε να δημιουργήσει ένα νέο μαχητικό πολλαπλών ρόλων αντάξιο αν όχι ανώτερο των μαχητικών της δύσης. Βασικός στόχος της ρωσικής αεροπορι76
κής βιομηχανίας δεν ήταν μόνο η ανάπτυξη ενός νέου μαχητικού που θα αντικαθιστούσε τα παλαιά σοβιετικής σχεδίασης και ανάπτυξης μαχητικά, αλλά και η διατήρηση των δυνατοτήτων της ρωσικής πολεμικής βιομηχανίας να μπορεί να σχεδιάζει και να κατασκευάζει νέα σύγχρονα μαχητικά, εφάμιλλα αυτών που οι δυτικές χώρες αναπτύσσουν. Ακολουθώντας το σοβιετικού τύπου σύστημα
ονομασίας των νέων οπλικών συστημάτων, η επίσημη ονομασία που δόθηκε στο νέο ρωσικό σχέδιο είναι «Προηγμένο Σύστημα Αεροπορίας Μετώπου» (ενώ η ονομασία της Sukhoi, Τ50). Το νέο ρωσικό μαχητικό πέμπτης γενιάς μετά από μία περίοδο σχεδίασης και ανάπτυξης που διήρκησε 10 χρόνια, πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση, στις 29 Ιανουαρίου του 2010 με χειριστή-δοκιμαστή
PAK FA
Δομή και αεροδυναμικά χαρακτηριστικά
τον Σεργκέϊ Μπογκντάν. Ήταν μία ιστορική πτήση διάρκειας περίπου 45 λεπτών στην βάση Κομσομόλσκ-να-Αμούρε στη ρωσική ’πω Ανατολή, προκειμένου να ελεγχθεί η λειτουργία των συστημάτων του. Η πρώτη αυτή πτήση χαρακτηρίσθηκε επιτυχής από τους υπεύθυνους του προγράμματος.
Η αεροδυναμική διαμόρφωση του PAK-FA έχει βάση την «Τριγωνική» πτέρυγα σε συνδυασμό με τα «κανάρντς» στο εμπρόσθιο μέρος, στις προεκτάσεις των LERX που αποτελούν ενιαίο τμήμα τους. Η πτέρυγα έχει γωνία βέλους 78° στο χείλος προσβολής, ενώ στο χείλος εκφυγής περίπου στις 14°. Ως υπεραντωτικες επιφάνειες διαθέτει Slats σε όλο το μήκος του χείλους προσβολής και πτερύγια καμπυλότητας. Για να μειωθεί το βάρος του PAK-FA έγινε εκτεταμένη χρήση ενισχυμένων συνθετικών υλικών σε όλη την δομή του αεροσκάφους, που το βάρος τους φθάνει σε ποσοστό 25% του κενού βάρους του αεροσκάφους και περίπου 70% στις επιφάνειες. Για την προστασία από κεραυνούς εξελίχθηκε, ειδικά για το σκάφος, ειδική επικάλυψη η οποία απορροφά την ενέργεια, ενώ επίσης παρέχει και μείωση στο συνολικό βάρος του αεροσκάφους. Το ουραίο πτέρωμα είναι ολοκινούμενο με διαφορικό πηδάλιο ύψος-βά-
θους και δυο ολοκινούμενα κάθετα σταθερά, μικρών διαστάσεων με μια κλίση προς τα έξω περίπου 26% με σκοπό την μείωση του ίχνους του αεροσκάφους στα εχθρικά ραντάρ. Τα δυο κάθετα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως αερόφρενο. Στις βάσεις του σταθερού καθέτου υπάρχουν δυο εισαγωγές μικρών διαστάσεων για την ψύξη του εξοπλισμού. Οι εισαγωγές αέρος του κινητήρα είναι ρυθμιζόμενες, τοποθετημένες στο κάτω μέρος της ατράκτου, ενώ οι κινητήρες είναι τοποθετημένοι σε μεγάλη μεταξύ τους απόσταση. Ανάμεσά τους βρίσκονται δυο μεγάλες εσωτερικές αποθήκες οπλισμού. Στην βάση της πτέρυγας υπάρχουν ειδικά ατρακτίδια τα οποία μεταφέρουν εσωτερικά τον οπλισμό. Το σύστημα προσγείωσης (είναι ανάλογο των εκδόσεων Su-27) είναι ανασυρόμενο με διπλό τροχό στο ριναίο σκέλος, εφοδιασμένο με αρθρωτούς λασπωτήρες (680 x 260 χλστ) και μονό τροχό με μεγάλη διάμετρο (1.050 x 365 χλστ) στα κύρια σκέλη. Το μεταξόνιο είναι στα 6,00 μέτρα και το μετατρόχιο στα 5,00 μέτρα περίπου. Η με-
75
Θέματα
76
PAK FA
72
77
Θέματα
78
PAK FA
79
Θέματα γάλη διάμετρος του κύριου σκέλους μαρτυρεί ότι το αεροσκάφος μπορεί να επιχειρεί και από πρόχειρους διαδρόμους ενώ ισχυρά φρένα και ένα διπλό αλεξίπτωτο πέδησης συμπληρώνουν το σύστημα. Η καλύπτρα του αεροσκάφους φέρει ένα πλαίσιο ενίσχυσης, που όμως μειώνει την ορατότητα προς τα πίσω (σ.σ. προφανώς η καλύπτρα θα επανασχεδιαστεί, εντούτοις όλη αυτή η διάταξη μαρτυρεί ότι το σκάφος θα εκτελεί και αποστολές κρούσης). Ο θάλαμος διακυβέρνησης είναι πλήρως ψηφιακός (e-cockpit) και σε αρκετό βαθμό ίδιος με εκείνον του Su-35BM, εξοπλισμένος με δυο μεγάλες έγχρωμες οθόνες πολλαπλών λειτουργιών των 15 ιντσών τύπου LCD. Ο πιλότος του PAKFA θα διαθέτει επίσης σκοπευτικό επί κράνους, ενώ στον εξοπλισμό θα περιλαμβάνεται και ένα σύστημα για την καταγραφή της φυσικής κατάστασης του πιλότου. Το PAK-FA είναι εφοδιασμένο με εκτινασσόμενο κάθισμα τύπου Κ-36D-5 της εταιρείας Zvezda του οποίου τα χαρακτηριστικά το κάνουν ένα από τα καλύτερα εκτινασσόμενα καθίσματα σε παγκόσμια κλίμακα. Το κύριο χαρακτηριστικό της νέας σχεδίασης του καθίσματος είναι η χρήση ενός πολύπλοκου ηλεκτρονικού συστήματος ελέγχου το οποίο λαμβάνει πληροφορίες πτήσης από το σκάφος. Το σύστημα αναλύει αυτόματα την ταχύτητα του αεροσκάφους, το ύψος πτήσης, τη γωνία προνεύσεως, περιστροφής, γωνιακές ταχύτητες και άλλες παραμέτρους και ρυθμίζει αυτόματα το κάθισμα, ώστε να αισθάνεται πιο 80
άνετα ο πιλότος και να αυξάνεται η απόδοση του ακόμα και υπό δύσκολες συνθήκες. Όλες αυτές οι καινοτομίες κάνουν το PAK-FA ένα αεροσκάφος ευέλικτο, ικανό να εκτελεί τους πιο ακραίους ελιγμούς. Η σχεδίαση αυτή του επιτρέπει να πετά με
γωνίες προσβολής άνω των 100-120 μοιρών, διατηρώντας την ευστάθεια και την υπερευελιξία του και στις υπερηχητικές ταχύτητες. Προωθητικό σύστημα
PAK FA Το πρωτότυπο προωθείται από στροβιλοκινητήρες «Izdelie 117 ή Izdelie 117S» της εταιρείας Saturn (αποτελεί εξέλιξη του κινητήρα AL-31F Μ1 η οποία αναφέρεται και ως AL41F1S). Η έκδοση αυτή πρωτοεμφανίστηκε στην αεροπορική
έκθεση της Μόσχας MAKS-2007, και δοκιμάστηκε σε ένα ειδικά τροποποιημένο αεροσκάφος Su-27LL Flanker. Ο νέος κινητήρας διαθέτει, σε σχέση με τους AL-31F1 M1, νέο ανεμιστήρα, νέο τμήμα χαμηλής και υψηλής συμπίεσης και νέο σύστημα ψη-
φιακού ελέγχου λειτουργίας. Όλες αυτές οι αλλαγές αλλά και η εφαρμογή νέων υλικών στην κατασκευή τους, οδήγησαν στη μείωση του βάρους σε σχέση με τους κινητήρες «-AL-31F1 M1» κατά 20%, αλλά και στην αύξηση του μεσοδιαστήματος με-
81
Θέματα
ταξύ δύο επιθεωρήσεων από τις 500 στις 1.000 ώρες λειτουργίας, ενώ και ο χρόνος πριν την πρώτη γενική επιθεώρηση έχει ανέλθει στις 4.000 ώρες. Η μέγιστη ώση του νέου κινητήρα 117 ανέρχεται, με τη χρήση μετακαυστήρα στα 15.000 κιλά για τον καθένα, ενώ η ξηρή του ώση ανέρχεται στα 8.800 κιλά. O κινητήρας «117» φέρει ακροφύσια μεταβλητής διεύθυνσης (με κίνηση τους ± 15 μοίρες ως προς τον κάθετο άξονα και ± 6 μοίρες ως προς τον οριζόντιο), το δε μέγιστο βάρος του κινητήρα είναι 1.380 κιλά (ξερό βάρος), το μήκος του 4,950 μέτρα και η διάμετρος αεραγωγού 1.180 μέτρα. Ηλεκτρονικός εξοπλισμός Ο κύριος ηλεκτρονικός αισθητήρας του PAK-FA πρόκειται να είναι το νέο ραντάρ ελέγχου πυρός Ενεργής Διάταξης Ηλεκτρονικής Σάρωσης (AESA) του ινστιτούτου ΝΙΙΡ (Tikhomirov). Πρόκειται για σύστημα εκπομπής στη μπάντα Χ, με παθητική κεραία διάταξης φάσης και ηλεκτρονικής σάρωσης, η διάμετρος της οποίας ανέρχεται στα 700-900 χλστ. Η κεραία έχει τη δυνατότητα και μηχανικής κίνησης μέσω υδραυλικού μηχανισμού τόσο στο κάθετο επίπεδο, όσο και στο αζιμούθιο. Η δυνατότητα 82
εύρους κάλυψης μέσω της ηλεκτρονικής σάρωσης ανέρχεται στις +/- 60 μοίρες (συνολικά 120 μοίρες) για κάθε έναν από τους δύο τομείς έρευνας, ενώ με τη μηχανική κίνησή αυτή αυξάνεται στις 120 μοίρες (συνολικά 240 μοίρες). Το επίπεδο του ραντάρ έχει μια κλίση, με αποτέλεσμα την μείωση της ισχύς εκπομπής κατά στόχων εδάφους, ενώ με αυτό τον τρόπο διατηρεί σε χαμηλό επίπεδο το ηλεκτρομαγνητικό ίχνος (RCS). Το ραντάρ αυτό εξελίχθηκε με τεχνολογία ολοκληρωμένων κυκλωμάτων GaAs (Αρσενίδιο γαλλίου λειτουργεί σε συχνότητες άνω των 250 GHz, επίσης παράγουν λιγότερο θόρυβο στις υψηλές συχνότητες). Η μέγιστη ακτίνα
παρακολούθησης εκτιμάται στα 400+ χλμ με διατομή ραντάρ (RCS) 3 m2, στα 400 χλμ, για στόχους 1 m2, στα 300 χλμ, 0,5 m2 στα 250 χλμ, 0,1 m2 στα 165 χλμ και 90 χλμ για στόχους 0.01 μ2. Μπορεί να παρακολουθεί 30+ στόχους και να εμπλέκεται ταυτόχρονα με 8 από αυτούς. Οι κυριότερες λειτουργίες του ραντάρ Ν050 είναι: Διαμορφώσεις αέρος-αέρος: 1) Ανίχνευση εναέριων στόχων βάσει ιεράρχησης απειλών. Πολλαπλός εγκλωβισμός στόχων, ενώ συνεχίζεται η έρευνα (MTWS). 2) Παροχή βλητικών πληροφοριών για εκτέλεση κλειστής αε-
PAK FA ρομαχίας. 3) Εγκλωβισμός και προσβολή ελικοπτέρων σε μικρό ύψος (ακόμα και όταν αυτά βρίσκονται σε κατάσταση αιώρησης). 4) Ανάλυση εχθρικού σχηματισμού. Διαμορφώσεις αέρος-εδάφους/ επιφανείας: 1)Χαρτογράφηση εδάφους, αναγνώριση στόχων εδάφους με όξυνση της δέσμης ντόπλερ και δυνατότητα «παγώματος» της εικόνας. 2)Αποστασιομέτρηση στόχων στο έδαφος. 3)Παρακολούθηση δύο στόχων στο έδαφος. 4)Ανίχνευση σταθερών, κινού-
83
Θέματα
84
PAK FA μενων στόχων και θαλάσσιων χλμ. στόχων κατά προτεραιότητα. Το PAK-FA θα διαθέτει 5)Προειδοποίηση σύγκρουσης ραντάρ οπίσθιας παρατήρησης με εδαφικές εξάρσεις. αλλά δεν έχει γίνει γνωστό ποιος τύπος θα είναι αυτός. Ένας ακόμη αισθητήρας, Ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί παθητικός αυτή τη φορά, που εάν θα είναι μηχανικής ή ηλεχρησιμοποιείται για την εύρεση κτρονικής σάρωσης, αν και στόχων είναι το σύστημα OLS. σύμφωνα με πληροφορίες, του Πρόκειται για ένα υπέρυθρο αι- ινστιτούτου NIIP έχει κάνει σθητήρα ολοκληρωμένο με ένα γνωστό πως πιθανότατα το αποστασιομέτρη λέιζερ τοποθε- συγκεκριμένο ραντάρ θα τημένο μπροστά από το αλεξή- αφορά τη δεύτερη περίπτωση. νεμο του χειριστή. Έχει τη δυνατότητα αποκάλυψης επερ- Οπλικά συστήματα χόμενων στόχων σε απόσταση άνω 50 χλμ και απερχόμενων Ελάχιστα στοιχεία έχουν σε απόσταση 90 χλμ. Μπορεί να ανακοινωθεί για τα όπλα που παρακολουθεί έως και τέσσερις θα φέρει το PAK-FA. Εντούτοις εναέριους στόχους ταυτόχρονα όμως έχουν παρουσιαστεί κατά και έχει τη δυνατότητα μέσω καιρούς καινούργια και εκσυγτου αποστασιομέτρη λέιζερ μέ- χρονισμένα οπλικά συστήματα τρησης απόστασης στόχων εδά- στις ρωσικές αεροπορικές εκφους μέχρι τα 30 χλμ και θέσεις MAKS-2007 και MAKSεναέριων στόχων έως τα 20 2009, τα οποία θα αναλύσουμε
στην συνέχεια. Τον σταθερό οπλισμό του αεροσκάφους αποτελεί το μονόκαννο πυροβόλο, GSh-301 των 30 χλστ, που είναι τοποθετημένο στην προέκταση των πτερύγων (LERX) από την δεξιά μεριά. Τα εσωτερικά διαμερίσματα οπλισμού μπορούν να μεταφέρουν 6 με 8 βλήματα αέρος-αέρος (με άλλες πηγές έως 10, ανάλογα της αποστολή). Εκτός από εσωτερικές αποθήκες, το PAK-FA μπορεί εύκολα να μεταφέρει τα περισσότερα όπλα του ρωσικού οπλοστασίου, σε 8 συνολικά σημεία εξωτερικής ανάρτησης φορτιού. Βλήματα Αέρος-Αέρος R-73 Ε / RVV-MD Βλήμα αέρος-αέρος μικρής εμβέλειας
85
Θέματα
σμένο γι' αναχαιτίσεις πέραν του ορίζοντα (BVR) αλλά και για εμπλοκή σε κλειστές αερομαχίες. Το βλήμα μπορεί να εγκλωβίσει στόχους, που πετούν με υπερηχητικές ταχύτητες μέχρι και 3.600 χλμ/ώρα και σε ύψη από 20 μέτρα μέχρι 25 χλμ χωρίς περιορισμό στα όρια φόρτισης - "G" την στιγμή της εκτόξευσης του από το αεροσκάφος. Έχει μέγιστο βεληνεκές 80 χλμ. (για υψηλά ιπτάμενους και με μεγάλη ταχύτητα στόχους), ενώ ο εγκλωβισμός στόχου είναι στα 20 χλμ. Για χαμηλά ιπτάμενους στόχους (λειτουργία down), το μέγιστο βεληνεκές φθάνει τα 25 χλμ. Το βλήμα μπορεί να εμπλακεί και RVV-AE / RVV-SD να καταστρέψει στόχους που Βλήμα "All Aspect" μέσου βελη- εκτελούν ελιγμούς μέχρι 12 g. νεκούς Έχει επίσης την ικανότητα εγΒλήμα αέρος-αέρος κλωβισμού στόχων με γωνιακή μέσου βεληνεκούς, σχεδια- απόκλιση μέχρι και 90° ως Βλήμα αέρος-αέρος μικρής εμβέλειας, με υπέρυθρη κεφαλή καθοδήγησης (ενώ η έκδοση RVV-MD ενσωματώνει παθητική με υπέρυθρη κεφαλή καθοδήγησης , passive IR guidance (two-color IR seeker), αυξημένης ευαισθησίας και μεγάλης αντοχής στα αντίμετρα, παντός καιρού, με ικανότητα βολής από οποιαδήποτε γωνία ως προς το στόχο (All Aspect). Κατάλληλο για χρησιμοποίηση κατά την κλειστή αερομαχία με μεγάλες φορτίσεις "g", καθώς και για την αναχαίτιση χαμηλά ιπταμένων αεροσκαφών και UAV.
86
προς την πορεία του αεροσκάφους φορέα. Μια νέα έκδοση του βλήματος με υπέρυθρη κεφαλή καθοδήγησης τεχνολογίας απεικόνισης ειδώλου (ΙΙR), φέρεται να βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης. Προβλέπεται ακόμη η σχεδίαση μιας έκδοσης με βελτιωμένο κινητήρα αυξημένης ώσης, με τον οποίο το βεληνεκές του βλήματος μπορεί ν' αυξηθεί στα 150 χλμ. Βλήματα εναντίον πλοίων Σχεδιάστηκαν και αναπτύχθηκαν για την προσβολή πλοίων διαφορετικών τύπων, όπως τα αντιτορπιλικά, με εκτόπισμα 4.500-8.000 τόνους. (για την έκδοση Kh-35 UE) έως 5.000 τόνους, μεταφορικά πλοία κ.ά. Το βλήμα μπορεί να μεταφέρεται από αεροσκάφη
PAK FA διαφόρων τύπων, τοποθετη- σκευή τους, χρησιμοποιούν μένο σε ειδικό κάνιστρο ή σύγχρονα συστήματα ελέγχου φορέα εκτόξευσης. πτήσης, προηγμένο προωθητικό σύστημα, και ηλεκτρονικό Κατευθυνόμενες αεροπορικές εξοπλισμό. Όλα αυτά μαζί με τη βόμβες χρήση υλικών που απορροφούν τα ραδιοκύματα, δίνουν πολύ KAB-500 Kr (OD) μικρό ίχνος του αεροσκάφους Κατευθυνόμενη αεροπο- στα ραντάρ. Επίσης ένας άλλος ρική βόμβα με καθοδήγηση βασικός παράγοντας είναι η δυμέσω του δορυφορικού συμ- νατότητα του σκάφους να πετά πλέγματος ναυτιλίας GLONASS υπερηχητικά χωρίς μετάκαυση, και εξελίχθηκε με τις προδια- με συνέπεια την εξοικονόμηση γραφές fire-and-forget. Χρησι- καυσίμων και την μείωση του μοποιούνται για την προσβολή υπέρυθρου ίχνους του. Όσον ενισχυμένων στόχων (ενισχυ- αφορά την απόλυτη εξαφάνιση μένα κτήρια, καταφύγια αερο- του RCS του PAK-FA αυτό δεν σκαφών κ.ά.), αλλά και μπορεί να επιτευχθεί καθότι διαδρόμων προσγείωσης. πάντα θα υπάρχει ένα σήμα ή ίχνος που θα αντανακλάται από KAB-1500 LG-F (OD, PR)-E το αεροσκάφος και θα επιστρέφει στην πηγή. Κατά καΚατευθυνόμενες αεροπορικές νόνα η μείωση του RCS ενός βόμβες βάρους 1.500 κιλών. μαχητικού stealthσκόπιμα γίνεΧρησιμοποιούνται για την προ- ται κάτω και στο εμπρόσθιο σβολή ενισχυμένων στόχων ημισφαίριο σε σχέση με το οπί(ενισχυμένα κτήρια, καταφύγια σθιο ημισφαίριο. Αξίζει να σηαεροσκαφών κ.ά.), αλλά και μειωθεί ότι τα παραπάνω μέτρα διαδρόμων προσγείωσης. Ανά- περιορίζουν την εμβέλεια εντολογα με την έκδοσή της, είναι πισμού του PAK-FA από ραντάρ. εφοδιασμένη με ένα ή δύο συ- Εντούτοις όμως, τα πρώτα σχέστήματα καθοδήγησης: ημιε- δια του νέου ρωσικού δικινητήνεργή καθοδήγηση μέσω λέιζερ ριου μαχητικού, παρουσιάζουν ή με καθοδήγηση μέσω ΤV. ένα αεροσκάφος με αεροδυναμική και δομική σχεδίαση με Η τεχνολογία stealth του κανόνες stealth. Τα σημεία της PAK-FA σχεδίασης που ξεχωρίζουμε στο PAK-FAείναι η αεροδυναΤο χαμηλό προφίλ των μική διαμόρφωση στο ρύγχος, νέων αεροσκαφών χάρις στα τα κινούμενα LERX και τα μικρά χαρακτηριστικά stealth που εν- ολοκινούμενα κάθετα σταθερά σωματώνουν είναι μια από τις του (τα οποία εφαρμοστήκαν κύριες προϋποθέσεις για την για πρώτη φορά σε ένα μαχηεπιβίωση ενός μαχητικού πέμ- τικό) καθώς και άλλα συστήπτης γενιάς στο σύγχρονο αε- ματα περιορίζοντας με αυτόν ροπορικό πεδίο της μάχης. Για τον τρόπο σημαντικά την ανατην επίτευξη αυτών των ιδιοτή- κλώμενη εκπομπή στα αντίτων οι κατασκευαστές του PAK- παλα ραντάρ (ειδικά στην FA έκαναν εκτεταμένη χρήση μείωση της μετωπικής RCS). προηγμένων κραμάτων και Λίγα είναι γνωστά σε τι επίπεδο συνθετικών υλικών στην κατα- βρίσκεται η Ρωσία σχετικά με
τεχνολογίες Χαμηλής Παρατηρησιμότητας (LO) και παραμένουν άγνωστα με βαθμό TOPSECRET. Με αυτόν το τομέα ασχολείται, σχεδόν αποκλειστικά, το Ινστιτούτο Θεωρητικής και Εφαρμοσμένης Ηλεκτρομαγνητικής της Ρωσίας. Κατά καιρούς όμως, κάποιες πληροφορίες βλέπουν την δημοσιότητα μιλώντας για εντυπωσιακά αποτελέσματα. Επίσης το ίδρυμα ανάπτυξε ειδικά κράματα επικαλύψεων, με σιδηρομαγνητικό υλικό απορρόφησης ακτινοβολιών ραντάρ, ειδικές επικάλυψης για τα αλεξήμενο για την μείωση της αντανάκλασης κυμάτων, ανθεκτικά στρώματα επικαλύψεως τα οποία κατακρατούν τα κύματα ραδιοσυχνοτήτων και συστήματα τεχνολογίας «stealthπλάσματος». Το τελευταίο έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των RSC κατά περίπου 20dB. Πολλά από τα συστήματα έχουν δοκιμαστεί με πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα στην απόκρυψη του σκάφους. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Το μαχητικό PAK-FA σχεδιάστηκε ως μια απάντηση στα αμερικανικά αεροσκάφη F-22 Raptor. Από τα τεχνικά χαρακτηριστικά του συμπεραίνουμε ότι είναι ανώτερο σε ορισμένους τομείς από τα αντίστοιχα δυτικής προελεύσεως. Το PAKFA έχει ολοκληρώσει με επιτυχία δεκάδες δοκιμαστικές πτήσεις, με την Sukhoi να σχεδιάζει και να παράγει αρχικά σε μικρή κλίμακα τα πρώτα αεροσκάφη προ-παραγωγής το 2013 (σ.σ. δυο μοίρες) ενώ το 2015 το νέο μαχητικό θα τεθεί σε μαζική παραγωγή. Από την γραμμή παραγωγής εκτιμάται 87
Θέματα
ότι σε αρχική φάση θα κατασκευαστούν 250 αεροσκάφη για τη VVS, το δε εκτιμώμενο κόστος ανά μονάδα ανέρχεται 100 εκατομμύρια δολάρια. Εκτός από την ένταξή του στο οπλοστάσιο της Ρωσίας το PAK-FA έχει και ήδη καταφέ88
ρει μία εξαγωγική επιτυχία, με τη συμμετοχή του ως αναπτυξιακού πρωτότυπου στο πρόγραμμα σχεδίασης και ανάπτυξης του νέου μαχητικού (FGFA) της ινδικής Αεροπορίας. Η σύμβαση η οποία υπεγράφη το 2008 μεταξύ των δυο πλευ-
ρών, της HAL (Hindustan Aeronautics Limited) και της JSC United Aircraft Corporation, για την απόκτηση 250 αεροσκαφών (εκ των οποίων τα 50 μονοθεσία) για λογαριασμό της ινδικής Αεροπορίας αναφέρει ότι η ινδική HAL θα είναι υπεύ-
PAK FA
θυνη για την εξέλιξη των ηλεκτρονικών υποσυστημάτων του νέου μαχητικού, για το σύστημα πλοήγησης, το λογισμικό, το θάλαμο διακυβέρνησης και το σύστημα αυτοπροστασίας, με το υπόλοιπο μερίδιο της ανάπτυξης να
αναλαμβάνεται από την Sukhoi. Επιπλέον πριν από μερικές εβδομάδες ανακοινώθηκε από την κορεατική υπηρεσία εξοπλισμών DAPA ότι η Ρωσία αποφάσισε να συμμετάσχει με το αεροσκάφος PAK-FA στο διαγωνισμό του νέου μαχητικού
της Νοτίου Κορέας. Σύμφωνα με αξιωματούχο της DAPA, συνταγματάρχη Wi Jong-seong, η ρωσική εταιρεία Sukhoi εξέφρασε επίσημα το ενδιαφέρον της για τη συμμετοχή της στον κορεατικό διαγωνισμό με το PAK-FA. 89
διάστημα
90
Τέλος Εποχής για το διαστημικό λεωφορείο Το πρόγραμμα Διαστημικών Λεωφορείων της NASA αποτελεί ιστορία. Η αποστολή STS-135 ήταν η τελευταία σε μια σειρά επαναχρησιμοποιήσιμων διαστημικών οχημάτων της στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Ο άνθρωπος πρέπει πια να βρει νέα μηχανήματα για να επιστρέψει στο διάστημα, πλην των πυραύλων. Η φωτογραφία είναι παρμένη από τις παραμονές της πρώτης εκτόξευσης του πρώτου διαστημικού λεωφορείου, του θρυλικού Columbia, τον Απρίλιο του 1981.
(c) NASA
91
(c) USAF