SAMEN
Het patiëntenmagazine van Franciscus
Mantelzorg in Franciscus
Leven met artritis: ‘Juist als ik doorga, word ik zieker’
Wat bieden wij:
Gericht op terugkeer naar huis
Revalidatie met ondersteuning van speciaal opgeleide medewerkers
Ruime 1 persoonskamers met eigen sanitair
Verse maaltijden en sfeervolle brasserie
Revalideren na een ziekenhuisopname?
Dat doet u bij Transmitt revalidatie! Wij zijn gespecialiseerd in neurologische revalidatiezorg. U kunt bij ons terecht wanneer u revalidatie nodig heeft na een beroerte, ongeval of chirurgische ingreep.
In de lommerrijke omgeving van Hillegersberg
Transmitt revalidatie Van Beethovenlaan 60 3055 JD Rotterdam
www.transmitt.nl revalidatie@transmitt.nl 088 - 023 47 34
In het ziekenhuis merken we vaak dat patiënten het vertrouwde van thuis missen. Iedereen heeft nu eenmaal een eigen routine in de dag, waarbij ieder zich prettig voelt. Huisgenoten of familie weten vaak als geen ander hoe een patiënt geholpen wil worden. Dit is de reden dat we gestart zijn met mantelzorgparticipatie; naasten van de patiënt nemen hierbij deel aan de zorg. Bij een opname wordt gekeken wat de wensen zijn van de patiënt en waarbij de mantelzorger wil en kan helpen. Het helpen met eten en persoonlijke verzorging of misschien wel zorgen voor wat extra afleiding door de krant voor te lezen of een spelletje te doen. De eerste ervaringen, die wij hebben opgedaan zijn erg positief. De patiënt voelt zich meer op zijn gemak en dat komt zijn welzijn ten goede.
Het welzijn van patiënten staat ook centraal in ons Franciscus Buddyhuis, deze is onlangs in Franciscus Vlietland (Schiedam) geopend. In deze huiskamer kunnen borstkankerpatiënten terecht met hun praktische vragen of voor een luisterend oor bij vrijwilligers, die zelf ervaring hebben met borstkanker.
Het doet mij goed dat wij binnen Franciscus, naast de medische specialistische zorg, ook zorg en aandacht hebben voor het welzijn van de patiënten. Zorg is tenslotte mensenwerk!
Niels Honig, voorzitter Raad van Bestuur
Colofon
PRODUCTIE EN EINDREDACTIE
Afdeling Marketing & Communicatie
Franciscus
Postbus 215
3100 AE Schiedam communicatie@franciscus.nl
010 - 893 4110
TEKSTEN
FOTOGRAFIE
Uitgelicht
Mantelzorg in Franciscus
En verder...
02 Nieuws
06 Medische hulpverlening in Ghana
08 Franciscus Vernieuwt Samenwerking binnen Operatie & Interventiecentrum
15 Kwaliteit in cijfers: Cliëntenpanel
16 Kijkje achter de schermen bij: Opnamelounge
19 Leven met artritis
21 Look Good, Feel Better
Marketing & Communicatie, Pia Kleijwegt
Robbert Beck, Levien Willemse
Erica van der Graaf, Monique Leent
UITGEVER BC Uitgevers B.V. 0515 - 429 429 Postbus 416 8600 AK Sneek ISSN 2667-2359
23 Een goed bereikbaar Franciscus
25 Mooi verhaal: #HetEchteWerk
26 Franciscus Foundation
27 Leef gezond, blijf gezond
28 Even ontspannen / Koken met zorg: Marokkaanse Tajine
BLADMANAGER
Nanno van Leeuwen
Lever je lege flessen in bij Franciscus Gasthuis
t Op onze locatie Franciscus Gasthuis hebben wij een statiegeldmachine. Als 1e ziekenhuis in Nederland kunnen onze bezoekers, patiënten en medewerkers vanaf nu hun flesjes inleveren in deze statiegeldmachine. U hoeft uw flesje dus niet meer mee naar huis te nemen. Hoe krijgt u uw statiegeld terug? Bij het inleveren kunt u ervoor kiezen om het geld te laten uitbetalen via een Tikkie, of u kunt het doneren aan de Franciscus Foundation. Zo kan de Franciscus Foundation zich blijven inzetten voor vernieuwingen in het ziekenhuis en onderzoek in de zorg.
Oefenen
Franciscus opent Buddyhuis voor borstkankerpatiënten
t We gebruiken in de zorg steeds vaker het patiëntenportaal. Zo kunt u thuis uw afspraken bekijken, vragenlijsten invullen, folders lezen of video’s bekijken en verslagen van onderzoeken lezen. Wij begrijpen dat omgaan met het patiëntenportaal voor sommige patiënten lastig kan zijn. Daarom hebben we een oefenportaal gemaakt om patiënten op weg te helpen. Hier kunt u veilig in oefenen zonder dat uw echte gegevens worden gebruikt. U kunt niets aanpassen of verkeerd doen. Het is een fijne manier om alvast thuis te wennen aan het patiëntenportaal. Probeer het uit en ontdek hoe het werkt! Ga naar www.mijnfranciscus.nl om bij het oefenportaal te komen.
Samen zijn wij Franciscus
t Franciscus opende op 16 oktober het Buddyhuis in Franciscus Vlietland, een ontmoetingsplek voor borstkankerpatiënten en hun naasten. Hier kunnen zij in een huiselijke en veilige omgeving, steun vinden bij elkaar en deelnemen aan activiteiten en workshops. Ook kunnen patiënten gekoppeld worden aan een lotgenoot (buddy), iemand die zelf borstkanker heeft gehad en een luisterend oor en steun biedt. Zo voelt de patiënt zich minder alleen tijdens de behandeling. Dit project is gerealiseerd dankzij de Franciscus Foundation, hét goede doel van Franciscus.
Kijk voor meer informatie op www.franciscus.nl/buddyhuis
t Met bijna 5.000 medewerkers bouwen wij al ruim 9 jaar met elkaar aan een sterke organisatie, goede verbinding en een krachtig merk. Franciscus Gasthuis, Franciscus Vlietland, Franciscus Berkel, Franciscus Maassluis en Franciscus Willemsplein gebruiken nu allemaal de naam Franciscus in plaats van Franciscus Gasthuis & Vlietland. Net zoals de naam passen wij ons logo ook een klein beetje aan. Het vernieuwde logo voeren wij ook stap voor stap door in de middelen in ons ziekenhuis. Denk aan nieuwe kleding voor onze artsen en verpleegkundigen. Dit is wel zo duurzaam!
STZ accreditatie met 5 jaar verlengd
t Franciscus heeft opnieuw de erkenning gekregen als ‘topklinisch opleidingsziekenhuis’. Dit is toegekend door de vereniging van Samenwerkende Topklinische Ziekenhuizen (STZ) voor de komende 5 jaar. Franciscus maakt al 16 jaar deel uit van deze groep ziekenhuizen, die extra gespecialiseerde zorg biedt. In ons ziekenhuis zijn 8 speciale centra voor zorg, zoals voor astma, borstkanker en obesitas. Marlies Jansen-Landheer, lid Raad Bestuur: ‘Wij zijn trots dat STZ ons werk voor topzorg en opleiding waardeert. Hierdoor kiezen veel jonge zorgprofessionals voor ons ziekenhuis. De erkenning laat zien dat Franciscus blijft innoveren en verbeteren.’
Speciale polikliniek voor vallen gestart in Franciscus Maassluis
t In Franciscus Maassluis zijn we gestart met een speciale polikliniek om vallen bij ouderen te voorkomen. Door de vergrijzing neemt het aantal valincidenten toe. Bij de valpolikliniek worden patiënten tijdens hun afspraak onderzocht door een geriater en fysiotherapeut. Samen kijken we naar de gezondheid, het valrisico en de thuissituatie van de patiënt. Zo maken we een plan om vallen te voorkomen. Geriater Suzanne Boonvan Dijk legt uit: ‘Vallen heeft vaak een oorzaak. Het is belangrijk om die te vinden en aan te pakken. Door goed samen te werken, kunnen we ouderen veilig laten bewegen en hun kwaliteit van leven verbeteren.’
1 digitale voordeur voor patiënten door Digizorg
t Franciscus en Digizorg hebben een samenwerkingsovereenkomst getekend! Dit betekent dat Franciscus patiënten binnenkort gebruik kunnen maken van de Digizorg app. Het is een app waarin alle gezondheidszaken samenkomen en waar de patiënt de regie over heeft. Wat betekent dit voor u als patiënt? Geen losse dossiers meer bij verschillende zorgverleners, maar alles voor uw gezondheid op 1 plek. Franciscus is het eerste ziekenhuis dat zich aansluit bij het initiatief van het Erasmus MC. Peter-Willem van Lindenberg, lid Raad van Bestuur Franciscus: ‘Digizorg is goed nieuws voor de patiënten in onze regio, omdat het één digitale voordeur biedt en bovendien zorgverleners optimaal verbindt.’
t Het lijkt misschien nog ver weg. Toch is het belangrijk om nu al na te denken over bijvoorbeeld hoe u fit blijft. Of het huis waar u nu woont nog bij u past. Laat de toekomst u niet overkomen en praat vandaag over morgen! En over wat u voor elkaar kunt doen als er later zorg nodig is. Wat vindt u belangrijk voor later?
Kijk op de website www.PraatVandaagOverMorgen010.nl voor handige tips voor een goed gesprek.
‘Een bekend gezicht maakt de opname fijner’
Mantelzorgers als steun bij de zorg
Hoe Franciscus mantelzorgers bij de opname betrekt
Een ziekenhuisopname kan best spannend zijn. Maar wat als u tijdens de periode in ons ziekenhuis een vertrouwd gezicht naast u heeft? In Franciscus betrekken wij mantelzorgers actief bij de zorg, als zij dat willen. Dit maakt niet alleen de opname minder spannend, maar zorgt er ook voor dat de patiënt beter herstelt. ‘De mantelzorger weet precies wat een patiënt prettig vindt.’
Dorien Smits werkt als regieverpleegkundige op de afdeling Cardiologie. Zij betrekt de mantelzorgers zoveel als het kan bij haar werk. Dorien: ‘Dat betekent dat mantelzorgers die thuis al voor de patiënt zorgen, dit ook mogen doen in het ziekenhuis. Bijvoorbeeld door te helpen bij de verzorging of eten. Maar ook iets zoals het voorlezen van een boek kan al helpen om de tijd in ons ziekenhuis wat fijner te maken voor de patiënt.’
Voordelen voor patiënten
De betrokkenheid van een mantelzorger geeft patiënten rust, omdat ze gewoontes van thuis kunnen voortzetten. Patiënten zijn daardoor meer ontspannen. Ook biedt de mantelzorger een luisterend oor.
Dorien: ‘Het is fijn voor de patiënt dat ze een bekend gezicht hebben, ook buiten onze bezoektijden om. Ook kan de mantelzorger bijdragen aan het behouden van het ritme van de patiënt, zoals eerst een kopje koffie voor het aankleden.
Daardoor voelt de patiënt zich vaak prettiger tijdens de opname.’
In goed overleg
Dorien: ‘Mantelzorgers krijgen het steeds drukker. Daarom doen wij alles in overleg met de mantelzorgers. We kijken daarbij ook goed naar wat de mantelzorgers prettig vinden. Samen kijken wij naar welke taken goed bij hen passen. Als zij thuis alleen maar helpen met eten en niet met bijvoorbeeld het naar de wc brengen, verwachten wij dat hier ook niet van hen. Maar als de mantelzorger er voor openstaat om nieuwe dingen te leren, zorgen wij voor de juiste begeleiding.’
Duidelijke afspraken
Franciscus vindt het belangrijk dat er goede afspraken worden gemaakt met de mantelzorgers. Daarom heeft het ziekenhuis speciale mantelzorgplannen waarin alle afspraken staan genoteerd. De mantelzorger krijgt een kopie van dit plan, zodat duidelijk is wat er is afgesproken. Want hoe graag Dorien de mantelzorgers betrekt, het moet wel binnen de mogelijkheden van het zorgteam blijven.
Mantelzorgers kiezen zelf
Ook voor de mantelzorger is het fijn om te ondersteunen. ‘Veel mantelzorgers vinden het prettig om in het ziekenhuis iets te kunnen blijven doen voor hun naaste. Het helpt hen om zich verbonden te voelen. Zelfs in het ziekenhuis.’ Tegelijkertijd zorgen Dorien en haar collega’s ervoor dat het niet te veel wordt. ‘Mantelzorgers kiezen zelf hoeveel ze willen doen. Als het te zwaar is, nemen wij de taken gewoon weer uit handen. De gezondheid van de mantelzorger is namelijk net zo belangrijk.'
Voorloper in mantelzorgparticipatie
Franciscus betrekt als eerste ziekenhuis in Nederland mantelzorgers actief bij op bijna alle klinische afdelingen. Het doel? De zorg persoonlijker en menselijker maken. ‘Wij vinden het echt een toevoeging aan onze zorg. Steeds meer afdelingen sluiten zich aan bij dit project. Wij willen mantelzorgers de mogelijkheid bieden om te ondersteunen in het zorgproces, zodat de patiënt zich meer thuis voelt.’
Meer weten over mantelzorg in Franciscus? Kijk op www.franciscus.nl/mantelzorg.
Medische hulpverlening in Ghana
Een artsenteam reisde begin februari naar Ghana om mensen met urineweg- en mannelijke geslachtsorgaanproblemen te helpen in ziekenhuizen. Het team bestond
uit onze uroloog John Rietbergen, arts-assistente Karina Muller en inmiddels gepensioneerde collega Ronald Nooter. John hield een blog bij met foto's en verhalen. In dit artikel delen wij de eerste dagen uit zijn dagboek.
Naar in Ghana
Het team blijft 2 weken in het land om patiënten te behandelen en ziekenhuizen. John: ‘Wij wilden onze kennis en hulp bieden op plekken waar mensen het echt nodig hebben. De zorg is in Ghana minder toegankelijk dan in Nederland. Ronald was al vaker op reis geweest, ik nog niet. Op deze manier kon ik leren van zijn ervaringen.’
Op 2 februari kwamen de artsen aan. ‘Na een rustige vlucht arriveerden wij in Accra. Een beetje discussie bij de douane over de medische dozen, maar uiteindelijk probleemloos doorgelaten. De chauffeur bracht ons door de verkeerschaos naar het hotel.’
‘Vanochtend zijn wij opgehaald door chauffeur Stephen in een Toyota landcruiser. Onze bagage paste natuurlijk niet allemaal erin, maar op het dak pasten de 3 dozen die ons al een paar dagen achtervolgen. Vervolgens gingen wij weer richting het vliegveld om daar in het klooster in de opslagruimte de belangrijkste apparatuur te pakken. Alles uitgepakt en voor zover mogelijk getest, waaronder echoapparatuur en bipolaire diathermie. Dat tweede is om te verhitten en te snijden tijdens de operaties. Alles lijkt in orde alleen mist het middenblad van de Balfour wondspreider. Dus daar moeten wij nog wat op vinden.’
Dag 1: Catholic Hospital Battor
Van links naar rechts: uroloog John Rietbergen, arts-assistente Karina Muller en gepensioneerd uroloog Ronald Nooter
‘Wij rijden in de file naar het Catholic Hospital Battor. Stephen zet ons af bij onze verblijfplaats, waar Beatrice, onze landlady, ons verwelkomt met een maaltijd. Charles, hoofd Anesthesie, leidt ons rond op de polikliniek van het ziekenhuis. Wij maken ook kennis met dokter Sully. Hij vertelt dat 140 patiënten zaterdag en zondag op de polikliniek gezien moeten worden. Sommigen moeten ook worden geopereerd. Hierna gaan wij terug naar huis, waar het eten klaarstaat. Na het eten sorteren Ronald en ik medische instrumenten en schrijven onze indrukken.’
Dag 2: Zaterdag een 'gewone’ werkdag
‘‘De dag begon met een heerlijk ontbijt om 6.30 uur. Om 8.00 uur startte de polikliniek. Eerst checkten wij het operatiecomplex met 2 kamers, elk met 2 operatietafels. Daarna gingen wij vol goede moed naar de polikliniek waar Ronald en ik een kamer toegewezen kregen. De ochtend zat vol met verschillende patiënten, mannen met prostaatproblemen van alle leeftijden tot kleine kinderen met aangeboren afwijkingen. Patiënten komen binnen met begeleiding en soms is er een tolk nodig.’
‘Rond 13.00 uur namen wij een korte lunchpauze en daarna gingen wij door met consulten. Een echoapparaat gaf wat problemen, maar wij kregen het gerepareerd. Wij bespreken moeilijke dingen met de lokale hulpteams, Dr. Abdel Aziz Sully en Dr. Bright Wehry. Ze zijn energiek, enthousiast en weten veel. 2 jonge arts-assistenten helpen ons met laboratorium- en anesthesieaanvragen. Blijkbaar ben ik saaier dan Ronald, want Michael viel drie keer in slaap naast me. Wij kunnen niet alle onderzoeken doen zoals in Nederland, maar wij vonden praktische oplossingen. Wij zijn verwend met onze mogelijkheden in Nederland.’
‘De dag eindigde om 18.30 uur. Sommige patiënten moesten morgen terugkomen. Eenmaal 'thuis’ genoten wij van een heerlijke maaltijd bereid door Beatrice, met rundvlees, Yam, gebakken bakbanaan en zoete aardappel. Het biertje was snel op. Wij bespraken de dag en noteerden onze belevenissen. Morgen weer een nieuwe dag.’
Dit waren 2 dagen van het medische avontuur van John. Benieuwd naar zijn volledige reisblog? Scan deze QR-code en lees het gratis.
Bouwen aan de zorg van morgen
Een toekomstbestendig Operatie & Interventie Centrum
De ruime operatiekamers met daglicht
De ruimte waar patiënten na een operatie nazorg krijgen
Interventiekamer met beeldtechnologie van Philips (illustratie: Philips)
De buitengevel van de nieuwbouw
Scan mij en kijk mee met de nieuwbouw Gasthuis. Even
In de nieuwbouw bij Franciscus Gasthuis komt op laag 3 een Operatie & Interventie Centrum met de nieuwste operatie- en röntgentechnieken. Hier krijgt de patiënt altijd de beste behandeling. Op laag 3 komt ook de hoogste verbindingsgang tussen de nieuwbouw en het huidige gebouw.
Operatie & Interventie Centrum
In het nieuwe centrum komen 12 ruime operatiekamers, inclusief 4 interventiekamers. Daarvan zijn 2 speciale hybride operatiekamers waar verschillende specialisten, binnen 1 operatie, meerdere ingrepen kunnen doen. Bijvoorbeeld voor een patiënt die door een ongeluk zowel een gebroken been als een ingeklapte long heeft. Dit zorgt voor een snellere behandeling, kortere opnameduur en minder klachten na de operatie.
De operatie van de toekomst
In interventiekamers kunnen artsen operaties met een klein sneetje uitvoeren. Ze gebruiken daarbij speciale apparaten en uitvergrote beelden om in het lichaam te kijken. Patiënten herstellen sneller door deze techniek en hebben minder pijn na de behandeling. Steeds meer specialismen zullen deze techniek gebruiken. Onze specialisten kunnen hier straks veilig en snel op inspelen, omdat ze dan al samenwerken
Rust en extra aandacht voor patiënten
Er komen een aantal voorbereiding- en nazorgkamers. 2 hiervan hebben extra privacy. Deze zijn speciaal voor kwetsbare patiënten zoals onrustige patiënten, kinderen of kraamvrouwen. Dagcoördinator Caroline van Delft: ‘Elke operatiekamer heeft een eigen steriele opdekruimte. De geluiden van bijvoorbeeld het klaarzetten van instrumenten hoor je niet in de andere ruimten. Dat is rustig voor de patiënten en collega’s kunnen zich in alle rust concentreren op het in- en uitleiden van de patiënt.’
Prettige samenwerking in een unieke omgeving Niet alleen staat de patiënt op nummer 1, er is ook veel oog voor de medewerkers. Er is gekozen voor veel ruimte in de operatiekamers en aantrekkelijk ingerichte koffie- en werkkamers. Daar ontmoeten en overleggen collega's uit verschillende teams met elkaar. Op de kleedkamers en de overleg-
werken op het nieuwe OKcomplex. Hier ontvangt de patiënt op 1 plek de zorg van alle benodigde disciplines.
We denken er nu al over na hoe we de unieke samenwerking aangaan tussen het OK-team en de radiologie- en cardiologieafdelingen.’
Veel ideeën om slimmer samen te werken, komen van collega’s zelf. Er zijn groepen gevormd van betrokken collega’s die meedenken over dit onderwerp. Iedereen die nu in en rond de operatiekamers werkt, neemt deel aan deze groepen. Teammanager Hanneke van Veelen: ‘Niet alleen maakt dat het samenwerken leuker, we kunnen ook juist veel van elkaar leren. En medewerkers krijgen kansen om zich te ontwikkelen in de nieuwste technologieën.’
Hoe ver staat het met de nieuwbouw?
De bouw loopt voorspoedig. De muren, vloeren en plafonds van de ambulance-ingang en Spoedplein Rotterdam Noord op laag 1 staan al. Net als laag 2 waar de technische- en de kleedruimten komen en lagen 3 en 4. Medio december verwachten wij het hoogste punt te bereiken. in 1 centrum. kamer na, heeft elke ruimte daglicht. Zelfs in de operatieen interventiekamers.
Anesthesioloog Rogier van Delft: ‘Ik kijk uit naar het
‘Ik hoop andere vrouwen te helpen met hun ziekte om te gaan’
Erna hoopt door haar ervaringen te delen de ziekte borstkanker voor andere vrouwen lichter te maken
Erna Truijens kreeg 3 jaar geleden te horen dat zij borstkanker heeft. Na een intensief behandeltraject met onder andere een borstsparende operatie, besluit ze om haar ervaringen te gebruiken om andere vrouwen te ondersteunen. Dat doet zij in het Buddyhuis. Een initiatief van de Franciscus Borstkliniek om lotgenoten met elkaar in contact te brengen. Het Buddyhuis opent in 2024 haar deuren in Franciscus Vlietland.
Ze heeft 2 zoons, Roemer (22) en Canter (21). In 2020 lanceerde zij de Sportspullenbank. Dit initiatief verzamelt tweedehands sportkleding en -materialen voor huishoudens met minder geld. Een groot succes, met inmiddels al 25 inzamelpunten in Rotterdam en Ridderkerk.
Erna ligt in bed en rolt op haar zij wanneer zij een flinke knobbel in 1 van haar borsten voelt. Omdat haar moeder ook borstkanker heeft gehad, weet Erna direct dat er iets mis is. Erna: ‘Het was een schok, maar ik wist meteen dat ik er iets aan moest doen. Na advies van mijn huisarts en een zoektocht op Google, kies ik voor de expertise van de Franciscus Borstkliniek. Ik krijg een behandeltraject met uiteindelijk 16 chemotherapieën, 15 bestralingen en 3 operaties. Het is zwaar geweest, maar ik ben dankbaar voor de goede en professionele zorg die ik hier heb gekregen.’
Behandeltraject ‘Ik ben heel fijn meegenomen in het behandeltraject,’ gaat Erna verder. ‘Het is fijn dat de Franciscus Borstkliniek verschillende artsen en specialisten betrekt bij mijn behandeling. Zo herinner ik mij een gesprek met de oncoloog en plastisch chirurg. De oncoloog legt uit wat borstkanker is en de plastisch chirurg vertelt wat voor mogelijkheden er zijn om de borst te opereren.
Ik geef zelf aan wat voor mij belangrijk is en wat ik wil. En al deze informatie helpt mij en de artsen om samen te beslissen wat de beste keuzes zijn voor mijn situatie. Dat is ontzettend fijn.’
Seksualiteit en intimiteit
Terugkijkend herinnert Erna zich vooral de eerste 2 maanden nadat ze te horen kreeg dat ze borstkanker heeft. Deze waren voor haar het zwaarst. Naast dat zij het slechte nieuws probeerde te verwerken, had ze ook andere zorgen. Ben ik straks nog wel een leuke vrouw? Hoe gaat het nu met seksualiteit en intimiteit? ‘Ik kreeg vanuit het ziekenhuis heel veel informatie. Allemaal netjes gebundeld in mappen. Maar ik was meer met andere zaken bezig dan met de behandeling.’
Zorgen over vrouwelijkheid
‘Je hebt zorgen over je vrouwelijkheid en uiterlijk. Misschien ben je net bezig met het solliciteren op een nieuwe baan. Of vraag je
jezelf af hoe je dit als jonge moeder gaat vertellen aan je kinderen. Ik heb ervaren dat dit de emoties zijn die je eerst moet verwerken, voordat je de stap naar acceptatie kunt zetten.’
Luisterend oor
Om andere vrouwen hierbij te helpen, gaat Erna aan de slag als buddy in het Buddyhuis van de Franciscus Borstkliniek. Zoals veel in het leven van Erna met een lach gaat, probeert ze ook bij lotgenoten de situatie wat lichter te maken. ‘Ik bied een luisterend oor, begrip en handige adviezen. Ik wil vrouwen helpen met hun ziekte om te gaan en niet in schaamte te vervallen. Mijn boodschap is dat je niet alleen bent in deze fase. Het is normaal om je onzeker te voelen, maar je kunt groeien en accepteren. Lach en deel je ervaringen met anderen. Samen staan we sterker.’
‘Ik geef zelf aan wat voor mij belangrijk is’
Cliëntenpanel
In deze Kwaliteit in Cijfers ziet u hoe het Cliëntenpanel van de Cliëntenraad bijdraagt aan verbeteringen bij Franciscus. Met 2140 leden en een respons van 50% levert het panel waardevolle feedback. Wilt u ook bijdragen aan de kwaliteit van onze zorg?
Word dan lid van ons Cliëntenpanel!
Cliëntenpanel
huidige stand
Groei ten opzichte van 2023
lid worden
Wilt u ook meedenken over de kwaliteit en dienstverlening van Franciscus?
Word lid van het cliëntenpanel en ga naar www.franciscus.nl/digitaal-clientenpanel
inzet Cliëntenpanel
➊ de online vragenlijst dienstverlening apotheek mei 2023
➋ Onderzoek in het ziekenhuis ‘Eten en Drinken’ oktober 2023
De Cliëntenraad heeft onderzoek gedaan naar de bevindingen van eten en drinken onder patiënten die op dat moment in het ziekenhuis lagen. Dit is het advies:
Onderzoek per afdeling de mogelijkheden om maaltijden buiten de patiëntenkamer te serveren
Laat bezoekers mee-eten
Bied thuismaaltijden aan
Verbeter de duurzaamheid en uitstraling van het eten
Verhoog het budget voor voedingsverbetering
Voer regelmatig tevredenheidsonderzoeken uit
Monitor voedselverspilling nauwkeurig
Zorg voor basiskennis Engels bij voedingsassistenten
Besteed speciale aandacht aan maaltijdtemperatuur
➌ De online vragenlijst Eten en drinken mei 2024
➍ Uitnodiging klankbordgroep nieuwbouw juli 2024
50%
Respons op panels
1.070
Deelnemers
n Kijkje achter de schermen bij de Opnamelounge
Elke dag bereiden wij patiënten vanuit de Opnamelounge voor op hun operatie. Het kunnen patiënten zijn die bijvoorbeeld komen voor een nieuwe heupprothese, knieprothese of schouderprothese.
Maar wat is de Opnamelounge precies en hoe draagt dit bij aan het slimmer en beter verlenen van onze zorg?
Danique Bouhuizen geeft u een kijkje achter de schermen.
Danique: ‘Sinds september 2023 ben ik werkzaam als regieverpleegkundige op de afdeling Orthopedie. Ik werk zowel op de verpleegafdeling als bij de Opnamelounge. Als regieverpleegkundige regel ik de zorg voor de patiënten, maar coach en begeleid ik ook collega-verpleegkundigen en leerlingen. Daarnaast ben ik betrokken bij het vernieuwen van onze zorg en het verbeteren van de kwaliteit.’
Beschikbare bedden
Het voordeel van de Opnamelounge is dat wij patiënten sneller kunnen helpen. Danique: ‘Dagelijks hebben wij ongeveer 15 patiënten die wij moeten verdelen over 4 bedden. Door patiënten plaats te laten nemen in de wachtkamer, houden zij geen bed bezet. Wanneer er vervolgens een bed beschikbaar komt, is de patiënt al aanwezig op de afdeling. Dit versoepelt de doorstroom.’
De gastvrijheid bij een opname vergroten, dat is het doel van de Opnamelounge. In de Opnamelounge kunnen patiënten in een comfortabele opnamekamer verblijven tot zij worden opgeroepen voor de operatie. Patiënten kunnen plaatsnemen aan de lange tafel met stoelen of een magazine lezen in de zithoek. Danique: ‘De wachtkamer zorgt voor een huiselijke sfeer, waardoor de patiënten rustig en ontspannen kunnen wachten. Voor en na het opnamegesprek.’
DANIQUE BOUHUIZEN
t Huiselijke sfeer
t Even voorstellen
t Telefonisch gesprek
De verpleegkundigen bellen de patiënt voor de operatie. In dit gesprek krijgen patiënten te horen hoe laat zij worden verwacht en dat zij nuchter moeten zijn. Danique: ‘Ook worden andere belangrijke zaken besproken, zoals of de mantelzorg op orde is wanneer iemand deze nodig heeft.’
t Polikliniek Orthopedie
Voordat de patiënt naar de Opnamelounge gaat, volgt er eerst een afspraak op de polikliniek Orthopedie. Tijdens de afspraak op de polikliniek onderzoekt de arts de patiënt en bepaalt of er een operatie nodig is. Als er groen licht is voor de operatie, volgt er een operatieplan. Danique: ‘De patiënt komt vervolgens op een wachtlijst. Wanneer het moment van de operatie bijna aanbreekt, komt er een definitieve datum voor de operatie.’
t Persoonlijk ontvangst
Op de dag van de operatie meldt de patiënt zich in de Centrale Hal. De gastheer of gastvrouw brengt de patiënt naar boven en neemt plaats in de lounge tot het opnamegesprek. Danique: ‘Zo hoeft de patiënt niet in de Centrale Hal te wachten. Dit is ook een stukje persoonsgerichte zorg wat wij belangrijk vinden’.
t Laatste voorbereidingen
Danique: ‘Zodra het zover is, mag de patiënt naar de opnamekamer voor de laatste controles en vragen. Hier wordt bijvoorbeeld nog een keer de bloeddruk gemeten of krijgen patiënten extra medicijnen als dat nodig is. Ook wordt er een groene pijl op de plek van de operatie gezet, bijvoorbeeld de rechterknie. Wanneer alles in orde is, kleedt de patiënt zich om voor de operatie. Wanneer de verpleegkundige een telefoontje krijgt, wordt de patiënt naar de operatie gebracht.’
Installatietechniek voor de beste zorg
ULC ontwerpt, realiseert en onderhoudt technische installaties, al meer dan 100 jaar, in de gezondheidszorg, laboratoria en andere sectoren. Met onze ruime ervaring begrijpen wij als geen ander het primaire proces in een ziekenhuis- en labomgeving. Een omgeving waar mensen met een kwetsbare gezondheid verblijven en waar comfort, hygiëne en infectiepreventie heel belangrijk zijn, voor patiënten en medewerkers, 24 uur per dag.
Samen zorgen we voor betrouwbare installaties die goed aansluiten bij deze werkomgeving, energiezuinig zijn en een optimale levensduur hebben. In elk project zijn de wensen van de gebruikers ons startpunt en vinden we de balans met duurzaamheid en rendement. Zo werken wij met trots aan projecten zoals het OLVG in Amsterdam, het Tergooi MC in Hilversum en Noordwest Ziekhuisgroep in Alkmaar. En nu werken wij samen met Berghege Heerkens Bouwgroep en Unica aan de vervangende nieuwbouw van het Franciscus Gasthuis & Vlietland in Rotterdam.
Scan de QR-code en ontdek meer over onze projecten in de zorg.
Leven met artritis
Sahra (40) is moeder van 2 zonen en wil net als iedereen genieten van het leven. Dit is alleen niet mogelijk door haar artritis, een vorm van reuma die zorgt voor ontstekingen in de gewrichten. Sahra heeft hier sinds 2018 last van en deelt haar verhaal over hoe zij dit heeft leren accepteren.
‘Na de geboorte van mijn zoon, 11 jaar geleden, kreeg ik fibromyalgie. Ik wist niet dat dit het begin zou zijn van mijn ziek zijn. 5 jaar later kreeg ik een zware knieontsteking. Ik bezocht alle ziekenhuizen in de regio, maar artsen konden niks vinden.
Uiteindelijk zocht ik hulp in Turkije. Daar ontdekten artsen na ruim 40 onderzoeken in 1 week artritis. Inmiddels zit het ook in mijn schouder.’
Verborgen pijn
‘Eerst kon ik niet leven met artritis. Niemand ziet aan de buitenkant dat ik ziek ben.
Mensen denken dat ik gezond ben, omdat ik er goed uitzie.
Maar als ik me slecht voel, merkt niemand dat. Iedereen verwacht veel van mij. Tot de geboorte van mijn zoon werkte ik altijd en had ik energie voor leuke dingen zoals winkelen of naar de bioscoop gaan. Nu gaat dat niet meer. Juist als ik doorga, word ik zieker. Ook schoonmaken of boodschappen tillen lukt niet meer. Nu sta ik op, maak ontbijt voor mijn kinderen en rust daarna weer uit. Pas als zij uit school komen, sta ik weer op’
Acceptatie
‘Pas de laatste 2-3 jaar kan ik leven met artritis. Dit heb ik moeten leren, met hulp van
een therapeut. Niet alleen voor mezelf, maar ook voor mijn kinderen. Ik omring me met positieve mensen. Ik ontbijt graag met mijn naasten. Dit is bijna altijd thuis, want anders trek ik het niet. Eerst vond ik het onnodig om mijn invalidekaart te gebruiken. Nu kan ik niet zonder. Ik luister beter naar mijn lichaam. Voor mezelf, maar ook voor mijn kinderen nam ik een kat. Online las ik dat katten goed zijn voor je gezondheid en dat haalde mij over de streep. Uiteindelijk kwam Duman. Hij geeft mij energie en blijdschap. Ik weet dat mijn levenskwaliteit slechter is geworden. Medicijnen, mijn kinderen en Duman houden mij op de been, maar ik besef dat er ergere ziektes zijn.’
Omdat wij begrijpen dat niemand er ziek uit wil zien
Naast de lichamelijke en emotionele problemen die kanker met zich meebrengt, kan ook het uiterlijk veranderen. Soms door de ziekte zelf, soms door de behandeling. Daarom organiseert Franciscus in samenwerking met Stichting Look Good, Feel Better workshops voor patiënten over uiterlijke verzorging. De workshops worden gefinancierd door de Franciscus Foundation.
Tijdens de workshops krijgen de deelnemers tips en adviezen over de verzorging van de huid en make-up aan de hand van een stappenplan. Er is aandacht voor het tekenen van wenkbrauwen, het passen van pruiken of het testen van bodylotion. De workshops worden begeleid door vrijwilligers van Look Good, Feel Better met een achtergrond als schoonheidsspecialist of haarwerker.
Tips voor uiterlijke verzorging
‘Een werkgroep van oncologieverpleegkundigen op de dagbehandeling Oncologie zijn betrokken bij de organisatie van de workshops. Het team merkt dat patiënten het heel fijn vinden dat er naast de goede medische zorg veel aandacht is voor de persoonlijke verzorging. Door de ziekte en behandeling krijgen patiënten te maken met een behoorlijke verandering aan huid en haar. Zo kan er uitval van hoofdhaar, wenkbrauwen en wimpers ontstaan. Sommige patiënten krijgen een droge huid door
de chemokuur. Het doel van de workshop is dan ook om via eenvoudige tips iets tegen deze klachten te doen.
Contact met lotgenoten Ook hebben de workshops een sociale functie. Patiënten komen door de workshops voor iets gezelligs naar het ziekenhuis, in plaats van een behandeling of slecht nieuws. Tijdens de workshop hoeft het ook niet over het ziek zijn te gaan. Al gebeurt dat wel. Er ontstaan leuke contacten
met lotgenoten onderling, die soms ook nog na de workshops blijven bestaan.
Toegevoegde waarde Look Good, Feel Better heeft niet alleen voor de oncologiepatiënten een toegevoegde waarde. Het team van verpleegkundigen krijgt zelf ook energie van de workshop. Waar zij normaal alleen bezig zijn met de medische zorg, kunnen zij door de workshop iets extra’s aan de patiënt bieden.
aan de workshop krijgen advies over make up (beeld via Look Good, Feel Better)
Aanmelden: Wilt u ook deelnemen aan de workshop Look Good, Feel Better? Meld u dan aan via: 010 – 8935184, via de mail oncologie.vlietland@Franciscus.nl of vraag om de folder.
Deelneemsters
Samen verbeteren we de zorg van morgen
Uw bijdrage maakt baanbrekend onderzoek en betere zorg mogelijk. Doneren of meer weten? Ga naar www.franciscus.nl/foundation
Een goed bereikbaar Franciscus
Vol passie leveren onze collega’s dagelijks de zorg aan onze patiënten. Dat doen zij op een plek waar u zich thuis voelt en die goed bereikbaar is. Maar die bereikbaarheid kan altijd nog beter volgens Jan de Vos, voorzitter van de Cliëntenraad. Daarom zet de Cliëntenraad zich in voor een zo toegankelijk mogelijk Franciscus. ‘Met een goed toegankelijk ziekenhuis, kunnen patiënten veilig en snel de zorg kunnen krijgen die ze nodig hebben.’
Het parkeerabonnement
Zo heeft de Cliëntenraad, naast het verrekenen van de parkeerkosten per minuut, geholpen bij het ontstaan van een parkeerabonnement voor patiënten en bezoekers. Jan: ‘Met een parkeerabonnement kunt u over een langere periode parkeren bij Franciscus voor een lagere prijs. Dit is handig voor patiënten die vaak naar het ziekenhuis moeten. U kunt een parkeerabonnement krijgen door het aanvraagformulier in te vullen en af te
geven bij de receptie in de Centrale Hal. Kijk voor meer informatie op www.franciscus.nl/parkeren.’
Pendelbus
De Cliëntenraad vindt het belangrijk dat patiënten makkelijk op hun afspraak kunnen komen. Een goed voorbeeld daarvan, is volgens Jan de pendelbus die tussen beiden ziekenhuislocaties rijdt. Jan: ‘Het ziekenhuis heeft laatst de oude bus vervangen door een nieuwe
elektrische bus. Zo kunnen patiënten milieuvriendelijk en makkelijk van het ene ziekenhuis naar het andere reizen. De nieuwe bus is stil en schoon, wat voor iedereen prettig is.’
Vervoer naar het ziekenhuis
De Cliëntenraad kijkt ook naar de mogelijkheden om het vervoer naar het ziekenhuis te verbeteren op een duurzame manier. Jan: ‘Franciscus Vlietland in Schiedam is bijvoorbeeld goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Maar Franciscus Gasthuis in Rotterdam heeft minder mogelijkheden. Wij vinden het belangrijk dat er in de toekomst een goede looproute vanaf de metro naar Franciscus Gasthuis komt. Ook hebben wij bijgedragen aan een recente verbetering van de loopbrug en het fietspad bij Franciscus Vlietland.’
Meld u aan als lid van het Cliëntenpanel
De Cliëntenraad blijft zich inzetten voor een toegankelijk en patiëntvriendelijk ziekenhuis. Jan: ‘Uw mening is belangrijk voor ons. Daarom horen wij graag wat u denkt. Meld u aan voor het Cliëntenpanel van de Cliëntenraad en denk actief met ons mee. Voor meer informatie en aanmelden gaat u naar: www.franciscus.nl/clientenpanel.’
Jan de Vos, voorzitter van de Franciscus Cliëntenraad
n n n
Voor patiënten met darmkanker is Anneke de Wilde een vertrouwd gezicht in Franciscus. Als casemanager is zij namelijk hun vaste aanspreekpunt. In dit artikel vertelt Anneke waarom dit voor haar zo bijzonder is.
Anneke: ‘De functie van casemanager is nog vrij nieuw. Ongeveer anderhalf jaar geleden hebben wij het volledige behandeltraject voor darmkankerpatiënten beoordeeld. Samen met zorgverleners en patiënten is gekeken waar eventueel nog verbeteringen mogelijk waren. Patiënten gaven aan behoefte te hebben aan 1 aanspreekpunt gedurende het hele proces. Zo is deze functie ontstaan.
‘Voordat ik casemanager werd, werkte ik als oncologieverpleegkundige darmkanker op de chirurgie. Toen speelde ik ook al een belangrijke rol in het voorlichten van patiënten en de psychosociale ondersteuning. Dat is nu alleen maar meer geworden. Als casemanager kom je, nadat een patiënt een verwijzing heeft van de maag-, darm-, leverarts, direct in beeld. Wij plannen de vervolgafspraken en zijn gedurende het hele traject het vaste aanspreekpunt voor darmkankerpatiënten. Patiënten zijn 5 jaar onder behandeling bij Franciscus.’
‘Door eerder betrokken te zijn, kunnen we meer voor mensen betekenen,’ legt Anneke uit. ‘Voorafgaand aan de operatie geven wij bijvoorbeeld tips over hoe mensen zo fit mogelijk kunnen worden, wat weer positief is voor het herstel. Dit varieert van het inschakelen van een diëtist tot het samenwerken met een fysiotherapeut. Als ziekenhuis hebben we al deze afdelingen in huis, maar soms is het ook de eigen fysiotherapeut van de patiënt die hierin kan helpen.’
‘De feedback van patiënten is nu al heel positief. Het krijgen van de diagnose kanker is al spannend genoeg. Mensen hebben vaak veel vragen en zijn heel zenuwachtig voor de operatie, de uitslag en wat daarna komt. Een luisterend oor en een vertrouwd gezicht zijn dan heel fijn. Ik leer patiënten echt heel goed kennen en dat vind ik heel bijzonder.’
Anneke de Wilde
n n n
Timothy Chin-See-Chong
Timothy Chin- See- Chong is ANIOS op de Longgeneeskunde. ‘Als arts is vakinhoudelijke kennis belangrijk. Maar het echte werk voor mij is de patiënt als een mens mét een ziekte te zien, in plaats van alleen de ziekte.’
‘Als ANIOS ben je een afgestudeerd arts maar (nog) niet in opleiding tot specialist. Naast dat ik als ANIOS op de Longgeneeskunde werk, ben ik in 2021 begonnen met mijn promotieonderzoek. Je doet dan meerdere onderzoeken tegelijkertijd naar een specifiek onderwerp binnen de longziekten. In mijn geval is dat Astma en Allergie.’
‘Nadat ik was afgestudeerd aan de opleiding geneeskunde, startte ik in 2019 bij Franciscus op de Interne Geneeskunde. Na een jaar maakte ik de overstap naar Longgeneeskunde. Voor mij is werken op de Longgeneeskunde een perfecte combinatie van doen en denken. Je moet goed nadenken en luisteren naar de patiënt om te weten wat het beste is om te doen.’
‘Vlak na mijn start op de afdeling Longgeneeskunde, hield COVID ons land volledig in de greep. Het was heel heftig omdat niemand wist wat er aan de hand was. En het was voor mij als jonge arts heftig omdat ik in de frontlinie stond. Ik deed dat graag want ik kon íets doen, maar het was ook heel beangstigend. Iets eten en drinken in de eerste COVID maanden, durfde ik bijvoorbeeld niet op de afdeling. Want misschien nam ik daardoor het virus mee naar huis.’
‘Na de COVID periode ben ik op de Longgeneeskunde blijven werken. Geen enkele dag is hetzelfde. Longpatiënten kunnen in een hele korte tijd, heel benauwd worden. Ze raken in paniek maar juist dan word je nóg benauwder.
Je moet snel te werk gaan en ook zorgen dat de patiënt rustig wordt. De verpleegkundigen kunnen dit heel goed. Het echte werk doe je tenslotte niet alleen maar als een team.’
De mooiste banen zijn niet altijd de leukste. Want ons werk vraagt soms veel. Het gaat gepaard met een lach en een traan, met doorzetten, doorpakken en ervoor gaan. Franciscus begrijpt dat werken in de zorg ook vraagt om zorg voor onze collega’s en biedt daarom een stevige basis. Zodat (zorg)professional kunnen doen waar zij het beste in zijn: het echte werk.
Franciscus Foundation: De kracht van donaties
Een bijzonder boek voor kinderen als een ouder kanker heeft Het Oncologiecentrum heeft nu een zelfgemaakte doe-boek. Het staat vol met opdrachten zoals verhalen schrijven, tekenen en kleurplaten kleuren. Dit helpt kinderen om hun emoties te uiten en zorgt voor erkenning van hun gevoelens. De illustraties zijn gemaakt door een ex-patiënt die uit eigen ervaring weet wat kinderen doormaken.
Nieuwe PlayStation en speelgoed voor de kinderdagbehandeling in Vlietland De Kinderdagbehandeling in Vlietland werd verrast met nieuw speelgoed. De heer en mevrouw Barneveld doneerden een gloednieuwe PlayFranciscus Foundation, hét goede doel van Franciscus, zet zich samen met donateurs in om het verblijf van patiënten en hun naasten fijner te maken. Of dit nu gaat om een bezoek, kort verblijf of een langere opname. Dankzij gulle donaties van particulieren en bedrijven realiseert Franciscus Foundation mooie projecten. Het gaat hierbij altijd om aanvullende voorzieningen waarmee extra meerwaarde wordt toegevoegd voor patiënten en hun naasten. Denk ook aan vernieuwingen en onderzoeken in de zorg. Ook de afgelopen periode heeft de Foundation mooie projecten mogen realiseren. Benieuwd welke?
Kookworkshops voor patiënten met kanker
In Nederland krijgt 1 op de 2 Nederlanders op enige moment in zijn of haar leven de diagnose kanker krijgt. Dit heeft vaak een enorme impact op de patiënt zijn of haar leven. Door verschillende behandelingen tegen kanker, krijgt een patiënt te maken met uiteenlopende bijwerkingen. 1 van deze bijwerkingen is een verandering van het reuk- en smaakvermogen. Sommigen proeven minder, anderen helemaal niets meer. Dit terwijl in deze fase goede voeding extra belangrijk is. Dankzij donaties kan Franciscus nu kookworkshops, onder begeleiding van een professionele kok, organiseren. Hier leren patiënten, samen met hun partner, om smaakvolle en gezonde maaltijden klaar te maken.
Wist u dat u zelf ook geld kan werven?
Wilt u de Foundation steunen door een actie te starten? Dat kan! Laat u bijvoorbeeld sponsoren door familie en vrienden tijdens de NN Marathon Rotterdam of Bruggenloop. Zelf iets organiseren kan natuurlijk ook. Wij vertellen u graag meer over de mogelijkheden. Neem contact op met fondsenwerving@franciscus.nl
Wilt u ook doneren? Kijk dan naar de verschillende projecten op www.franciscus.nl/foundation
Adviezen voor een goede nachtrust
Slaap is belangrijk voor onze gezondheid. Toch slaapt niet iedereen even goed. Dit kan leiden tot problemen overdag, zoals prikkelbaarheid, somberheid of concentratieproblemen. Gelukkig kunt u uw slaap zelf proberen te verbeteren met de adviezen van onze somnoloog Yvette Grimbergen.
Yvette: ‘Wij weten nog niet alles over slaap. Wat wij wel weten, is dat er belangrijke voordelen zijn van genoeg slapen. Zo helpt slaap om de emoties van de dag te verwerken en nieuwe dingen die je hebt geleerd vast te leggen. Als je goed hebt geslapen, merk je dat vaak aan jezelf. Je voelt je fitter, kunt je beter concentreren en je bent productiever.’
Tijd vrijmaken
Yvette: ’Het advies is om 8 uur per nacht te slapen. De meeste mensen houden zich hier niet aan. Wij leven namelijk in een tijd waarin wij veel in de avond willen doen. Overdag ben je bijvoorbeeld bezig met werk. In de avond wil je de vrije tijd inhalen. Wanneer je overdag
merkt dat je klachten krijgt, zoals vermoeidheid en concentratieproblemen en kort hebt geslapen, dan is het verstandig om toch op tijd naar bed te gaan.’
Slaapproblemen herkennen
Yvette: ‘Sommige ziektes, zoals slaapapneu (ademstops), kunnen een goede nachtrust verstoren. Bij slaapapneu kan iemand wel 8 uur slapen, maar de ademstops verstoren de slaap. Hierdoor ontstaat er een minder of minder diepe slaap. De ademstops kunnen onder andere door overgewicht komen, dus in zo’n situatie is afvallen vaak nodig. Het is belangrijk om bij lang aanhoudende slaperigheid overdag en vermoeden op
apneu contact op te nemen met een huisarts.’
Nachtelijke onderbrekingen
Het is geen ramp wanneer u in de nacht een keer wakker wordt, zolang u zich omdraait en weer verder gaat slapen. ‘Een korte onderbreking is heel normaal en geen reden tot zorg. Luister naar uw lichaam en probeer rustig te blijven, dan komt u vaak vanzelf weer inslaap. Bij moeilijk inslapen of lange periodes wakker liggen, kan slaapoefentherapie een goede behandeling bieden. Dit is een vorm van slaaptraining gegeven door oefen(fysio)therapeuten. Kijk bijvoorbeeld op www.slaapoefentherapie.nl.
Boekentip
t Virrie’s kinderen (Rob Oudkerk)
In de oorlogsjaren hielp Virrie Cohen ruim vijfhonderd kinderen te redden van deportatie naar de concentratiekampen. Zij was een dochter van David Cohen, 1 van de 2 voorzitters van de Joodse Raad. In dit boekje staan authentieke herinneringen van Virrie aan haar familie en de oorlog, van ver voor de oorlog tot na de oorlog, opgeschreven in een schrift met veel foto’s, dat zij vlak voor haar dood in 2008 aan haar zoon Rob Oudkerk gaf.
t €21,50 www.libris.nl/postscriptum
Zo maakt u thuis een heerlijke Tajine (Marokkaanse stoofschotel met kip en groenten)
De zomer is al even voorbij en dat betekent dat het tijd is voor warme, sfeervolle recepten. Tajine is een Marokkaanse stoofschotel bereid in een schaal van aardewerk met een lange hals, het is een traditioneel gerecht dat iedereen op zijn of haar eigen manier bereidt. Bij veel Marokkaanse gezinnen staat dit meerdere keren per week op tafel, en dat begrijpen wij maar al te goed! Bij Franciscus bereiden wij het voor onze patiënten op deze manier: lekker, gezond en voedzaam! Een leuk weetje: dankzij onze Franciscus Kinderraad staat Tajine op het menu.
Wat heeft u nodig? (4 personen)
• 280 gram kipdijfilet in blokjes
• Halve rode paprika
• Halve kleine ui in ringen
• 3 gedroogde abrikozen en 3 gedroogde pruimen in stukjes
• 1 gepelde tomaat in blokjes
• 1 theelepel groenten of kippenbouillonpoeder Knorr
• Mespuntje kaneelpoeder
• Snufje zout en 1 theelepel Ras el hanout
• 1 teentje knoflook gehakt
• 1 theelepel Maizena
• 140 ml water en een scheutje olijfolie
Bereidingswijze:
• Verhit olijfolie in de Tajine. Voeg de stukjes kipdijfilet toe. Bak ze in ongeveer 5 minuten op hoog vuur goudbruin.
• Voeg de uienringen toe en bak kort mee.
• Voeg de knoflook, kaneelpoeder, Ras el hanout, gepelde tomaten en water toe. Leg de deksel op de pan. Laat het even 5 minuten pruttelen.
• Schep het geheel om en voeg de gesneden paprika, uien, abrikozen, pruimen, gepelde tomaten en water toe. Kook dit op middelhoog vuur gedurende ongeveer 15 minuten.
• Gebruik een klein beetje maïzena om de saus wat dikker te maken.
• Laat de pan ongeveer 10 minuten op laag vuur staan, zodat het vlees en de groenten goed gaar worden.
• Is alles gaar? Dan is het tijd om het te serveren.
Eet smakelijk!
Mail de cijfers in de vakjes A, B en C uiterlijk 6 december 2024 naar communicatie@franciscus.nl. Onder de goede inzendingen verloten wij een gesigneerd exemplaar van ‘Virrie’s Kinderen’ door Rob Oudkerk. U kunt ook een kaartje sturen naar: Franciscus Vlietland t.a.v. Marketing & Communicatie, Postbus 215, 3100 AE Schiedam t Vergeet niet uw contactgegevens en adres te vermelden!
Tip!
In Marokko wordt vaak gekozen voor groenten van het seizoen. Je kunt eindeloos variëren. Zo is het ook heerlijk om Marokkaans brood bij dit gerecht te serveren of couscous.
