143192 o62 gvpresent zomer druk

GV

P R E S E NT

Thuis op vele fronten

ZOMER 2014

Thuisfront Yoga voor bikkels Seks op de compound Dansen in oorlog Uit elkaar

GV Present | Zomer | 2014

Lief thuisfront

colofon GV Present GV Present wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van de hoofden van dienst van de Diensten Geestelijke Verzorging.

2

Redactie: Claudia Bisschops (hoofdredacteur), Hugo Houtgast (eindredacteur), John van Eenennaam, Gösta Huijs, Gert de Wolf, Fred Omvlee (webredactie) Redactieadres: cmj.bisschops@mindef.nl Adresmutaties: JC.Steeman@mindef.nl Aan dit nummer werkten mee: Komal Bisseswar, Henk Fonteyn, Pieter van Ingen, Jelena Kostic´, Hans Leijtens, Lily, Taylor, Colin & Kevin, Dick Pranger, Priscilla Raes, Piet Thielen, Han van der Veen, Hugo Veldhuizen, Anne Zweers Fotografie en illustraties: Cynthia Amelsbeek, Luka Kaše, Nicola Kostic´, Pieter Visschers, Zeagle, e.a.

Vormgeving: Wim Balyon (OBT) Druk: OBT bv, Den Haag GV Present op Facebook en Twitter: www.Facebook.com/GVPresent of www.twitter.com/GVPresent of tweet met #GVPresent Overname van de inhoud kan alleen geschieden met toestemming van de redactie ISSN: 2214-2002 Oplage: 57.000

Voor alle papa’s, wasmama’s, partners, zonen, dochters, oma’s, opa’s, tantes, ooms, goede vrienden/vriendinnen, kennissen, vage kennissen, stapmaten en al die anderen die ons een warm hart toedragen: een ode aan jullie! Militairen zijn veel van huis en gaan er maar al te vaak zondermeer van uit dat dat geen probleem is, dat jullie de boel wel opvangen en dat het leven thuis gewoon doorgaat. Daarom willen we in deze zomerse editie jullie kant van de zaak belichten. Daarom hebben we thema’s uitgekozen die zich allemaal ergens op de lijn tussen uitzending en thuisfront bevinden. Zo neemt Missies ons deze keer mee naar Zuid-Soedan, waar onze mensen het verschil proberen te maken in een situatie waar uitzichtloosheid en gevaar op de loer liggen. De Denktank behandelt het pikante, maar o zo uitzendgerelateerde onderwerp: wat als er nu een ander op de loer ligt? We hebben oog voor het verborgen leed van militairen en thuisfront die in het gewone leven hun draai niet kunnen vinden en wat we daar als mens én als organisatie van kunnen leren. Verder legt de krijgsmachtpandit het nut van yoga uit en waarom dit een mooie manier is om meer grip op het leven te krijgen, danst de van origine Servische topchoreografe Jelena Kostic´ tussen heden en verleden, krijgen de diplomatieke zendelingen van de toekomst les in culturele bewustwording en legt de commandant KMAR in het Biechtgesprek uit dat de menselijke maat voor hem belangrijk is zowel thuis als op het werk. Natuurlijk hebben we ook gedacht aan het innerlijk thuisfront. Wat dacht u van een zomers gerechtje met gamba en meloen?

Namens de redactie alvast een heel mooi zomerverlof toegewenst!

Claudia Bisschops CMJ.Bisschops@mindef.nl

inhoud

Missies 3 Heroes & villains 5 Ondertussen op facebook 9 Teamspirit 10 Blikopener 12 Leven met een verslaafde militair 14 3-D benadering voor civiele partners 18 Activiteitenkalender 20 Culinair met een bite!

21 Het biechtgesprek 22 Denktank 24 De traditiekamer 26 Boek & Film 28 Op het lijf geschreven 30

missies

GV Present | Zomer | 2014

Verse graven en roofvogels

Een humanitaire ramp in Zuid-Soedan Marineofficier Hugo Veldhuizen zit sinds 6 oktober 2013 in Zuid-Soedan als stafofficier Logistieke Operaties. De VN-missie UNMISS bestaat uit zo’n achtduizend militairen uit 54 landen. Hugo Veldhuizen is de enige Nederlander. Hij doet verslag vanuit zijn compound in Juba.

‘Zojuist op mijn besloten Facebookpagina een foto geplaatst met het bijschrift “fresh graves and scavengers” (verse graven en roofvogels). Via WhatsApp komt een berichtje van mijn vrouw: “Graves and scavengers, is dat niet wat heftig, Huug?”

Karlien maakt zich altijd zorgen over de rest van het thuisfront. Ik vind mezelf heel zorgvuldig in wat ik wel en niet deel via de social media. Dat is belangrijk als je werkt voor zowel Defensie als de VN. Maar wat in Zuid-Soedan gebeurt, haalt niet altijd de Nederlandse pers en je wilt toch dat de wereld beseft wat hier aan de hand is.

Medeleven is fijn en nog belangrijker is het, dat er iets gebeurt aan de narigheid die je meemaakt.’

Stammenoorlog binnen het leger ‘Midden december begon de onrust binnen het regeringsleger, de SPLA. Twee stammen binnen de SPLA, de Dinka en de Nuer, gingen met elkaar in gevecht. De

Nuer gesteund door oud vice-president Riek Machar. En de Dinka namens de huidige president Salva Kiir. De Dinka zijn in de meerderheid, dus al snel werd het conflict de kop ingedrukt en ging de (Dinka) SPLA over tot het arresteren en vermoorden van leden van de Nuerstam.

Op onze radio kwam ’s ochtends het bericht binnen van UN-Security dat alle medewerkers in hun accommodatie moesten blijven, want er werd gevochten in de stad. Kort hierop was mitrailleurvuur hoorbaar buiten de muren van ons hotel.

Samen met een paar collega’s ben ik naar

Het was schrijnend om de kleine kindjes flessen te zien vullen met water uit de latrines…

het dak gegaan, waar we konden uitkijken over Juba. Inmiddels was er ook mortiervuur en reden er tanks door de straten. We zagen SPLA voorbijkomen, bezig met met huiszoekingen, want ook in de omgeving van ons hotel woonden veel Nuer. Op de VN-basis Tomping stroomden de vluchtelingen binnen, mannen, vrouwen en kinderen, voornamelijk Nuer.’

Een miljoen mensen op de vlucht ‘Een aantal dagen konden we het hotel niet uit en nu weten we dat rondom het hotel en in de rest van Juba zich de meest vreselijke taferelen hebben afgespeeld.

Zelfs nu, drie maanden later, zit het vluchtelingenkamp op Tomping overvol en omdat het regenseizoen al begonnen is, drijven de meesten hun tentje uit. In ZuidSoedan zijn nu een miljoen mensen op de vlucht en sinds het begin van het conflict zijn er tienduizenden omgekomen, onder wie veel vrouwen en kinderen.

3

GV Present | Zomer | 2014

Op donderdag 19 december kwam ik voor het eerst in het vluchtelingenkamp op Tomping om een aantal medewerkers van hulporganisaties rond te leiden. En al ik heb ik veel naar ontwikkelingslanden mogen reizen, dit keer had ik moeite om mijn tranen te bedwingen. Het was schrijnend om de kleine kindjes flessen te zien vullen met water uit de latrines, overal lagen menselijke uitwerpselen en hele gezinnen deden krampachtig moeite om onder een stukje zeil uit de zon te blijven.’

Massagraven ‘Al snel verspreidde het conflict zich over de rest van Zuid-Soedan en vandaag de dag wordt er nog steeds gevochten in het

Rode Kruis moesten de risicogebieden om veiligheidsredenen verlaten.’

Crisislogistiek ‘Juba werd medio december massaal geëvacueerd, winkels en restaurantjes gingen dicht, hotels waren leeg en de overheid stelde een avondklok in. Van de ene op de andere dag werd het leven gezogen uit een voordien bloeiende en drukke stad. Qua logistiek werd mijn werk alleen maar interessanter en uitdagender.

De afdeling waar ik werk, het Mission Support Centre, heeft maandenlang 24/7 gewerkt om de ergste problemen op te kunnen lossen. De wegen in Zuid-Soedan zijn onveilig en moeilijk begaanbaar, dus

4

troepen worden verplaatst. De grootste uitdaging echter bleek de opvang van de enorme stroom vluchtelingen die door heel het land een veilig onderkomen zocht op een VN-basis. Ook deze mensen hadden schoon water, voedsel, onderdak en medische hulp nodig. En ze moeten zich ergens kunnen wassen en hun behoefte doen.’

Van vredesmissie tot beschermen van burgers ‘Zuid-Soedan was in één klap in een situatie terecht gekomen, waar eigenlijk niemand echt rekening mee had gehouden. Het was tenslotte een vredesmissie en we waren voornamelijk bezig met het opleiden van politie en het ondersteunen van de Zuid-Soedanese overheid. Nu beschermen we burgers die vrezen voor hun leven en proberen we als VN samen met lokale en internationale hulporganisaties een humanitaire ramp te voorkomen. De VN-Veiligheidsraad heeft besloten meer troepen naar het land te sturen, omdat de situatie onvoorspelbaar blijf. In Addis Ababa vinden vredesbesprekingen plaats tussen de bij het conflict betrokken partijen. ‘

Geloof in de toekomst

noorden. Plaatsen als Bor, Bentiu en Malakal zijn met de grond gelijk gemaakt.

Omdat ik voor de VN verantwoordelijk ben voor de logistieke operaties in deze plaatsen, mag ik zo nu en dan daarheen reizen voor besprekingen met collegae en het oplossen van de logistieke uitdagingen. Bor, Bentiu en Malakal heb ik gezien voor en na de crisis en het verschil is onwerkelijk en schrikbarend. In Bor heeft het twee maanden geduurd om alle lichamen te bergen. En nu zijn er dus veel verse graven en roofvogels. De meeste lichamen liggen helaas in massagraven, omdat het niet mogelijk bleek om alle slachtoffers individueel te begraven.

Wekenlang zijn er behalve de VN geen andere hulporganisaties in het gebied geweest. Artsen zonder Grenzen en het

Artsen zonder Grenzen en het Rode Kruis moesten de risicogebieden om veiligheidsredenen verlaten… tachtig procent van het transport gaat door de lucht. Door de gevechten waren er steeds vliegvelden dicht en dit betekende bijvoorbeeld dat verse rantsoenen en brandstof opraakten. Iedere mogelijkheid om spullen het gebied in te krijgen werd benut, echte crisislogistiek dus. Alles draait om goede planning, communicatie en efficiënt werken. Ook werden sommige VN-bases geëvacueerd en moesten de

‘Zuid-Soedan is een land met olie en heel vruchtbare grond; een land met potentie dus. Des te meer is het te betreuren dat onderlinge haat alle vooruitgang tegenhoudt. Voor de crisis van medio december bezocht ik in Juba op zondag wel eens een kerkdienst en dan was ik diep onder de indruk van het geloof van deze mensen en de hoop die ze uitstraalden, ondanks alle armoede en ellende die er toen al was. Dit bracht bij mij een besef van mijn eigen hoogmoed en het belang om op God te blijven vertrouwen. Helaas is het nu niet meer veilig om als westerling op zondag een kerk te bezoeken in de stad.

Maar ik denk met plezier terug aan het gospelkoor en de vrolijke en swingende Afrikanen in de kerk. Ik weet zeker dat ze er nog steeds iedere zondag zijn, juichend en dansend voor de Heer. En ook weet ik dat deze broeders en zusters blijven geloven in de toekomst, dus waarom zou ik dat dan niet doen.’

Hugo Veldhuizen Te volgen op Twitter als: @HugoVeldhuizen (bewerkt door Fred Omvlee)

heroes & villains

GV Present | Zomer | 2014

Servische choreografe herleeft jeugd in voormalig Joegoslavië in dans

Mietjes versus macho’s

Dansers en Defensie: de verschillen zijn vast duidelijk.

Mietjes vs macho’s… Maar zijn er misschien meer overeenkomsten dan verschillen tussen soldaten en dansers? Een interview met Jelena Kostic´, een Nederlandse choreograaf uit Servië, die sinds kort haar levenservaringen door laat klinken in haar voorstelling A Mood For Deep Longing.

Stel: je bent een meisje en je groeit gelukkig op in voormalig Joegoslavië. Als je veertien bent, verandert er iets en je weet niet precies wat: je voelt verdriet, je ziet mensen op de vlucht, je hoort over oorlog. De wereld waarin je opgroeit verandert in een paar jaren. Buren zijn ineens niet zomaar buren, maar ‘moslim’, ‘Kroaat’. Je bent zelf ineens ‘Serviër’. En je ontdekt dat dansen een sterk middel is om je uit te leven en een verhaal te vertellen.

Dat overkwam Jelena Kostic´ (Belgrado, 1976). Als ze achttien is, vertrekt ze voor een dansopleiding naar Nederland.

De Nederlanders volgen de oorlog in voormalig Joegoslavië vanaf de TV. Het is een ‘ver-van-ons-bed-show’, totdat Nederland soldaten stuurt.

De Nederlandse media schilderen de Serviërs af als fout. Maar Jelena ziet het nieuws en mist de nuance. Wie zijn de

5

‘heroes and villains’? Als de geallieerde bommen vallen op Belgrado om Milosevic te straffen, vallen die bommen ook dichtbij haar hele familie.

In de veelgeprezen voorstelling A Mood For Deep Longing, dat een productie is van Stichting Kostic´ in coproductie met DansBrabant,klinkt haar levensverhaal door. In het stuk spelen jonge mensen met gespierde lijven. Energieke scènes in een dorp. Ze zeggen allemaal ergens ‘ja’ tegen.

Jelena: ‘De één zegt ‘ja’ tegen soldaat zijn.

Een soldaat die de eed aflegt, ‘ja’ zegt tegen de krijgstucht, moet wel heel erg in iets geloven om zijn leven ook in te zetten in een land dat niet zijn land is.

Een vrouw zegt ‘ja’ tegen haar geliefde bij hun huwelijk.

Maar is het ja-woord 25 jaar later nog hetzelfde als op de dag van het huwelijk?

Een soldaat die de eed aflegt, ‘ja’ zegt tegen de krijgstucht, moet wel heel erg in iets geloven om zijn leven ook in te zetten in een land dat niet zijn land is. En de één zegt bewust ‘ja’ tegen religie. Maar in Servië was ineens iedereen orthodox, ‘ook al was je het niet’. Want je was in ieder geval geen moslim.’ De dansers springen, vechten, botsen, omarmen, rollen, schrijven,

GV Present | Zomer | 2014

springen. Er wordt niets gezegd, wel gezongen. Een weemoedige vrouwenstem zingt zo nu en dan de Balkanblues tussen de trance beat door. Het publiek zit er bij deze voorstelling (Verkadefabriek Den Bosch, FO) dicht bovenop. De muziek dreunt, laarzen en blote voeten op de vloer kletsen, je hoort de dansers zwoegend ademen en je ziet de zweetdruppels. Je hoeft deze moderne dans niet te snappen om het te begrijpen.

6

Dansers moeten keihard trainen, veel discipline en doorzettingsvermogen hebben, geloven in iets en voorbij het gaatje gaan. Dat geldt allemaal ook voor militairen!

Discipline en doorzettingsvermogen Dansers en soldaten lijken niet direct raakvlakken te hebben. Militairen zijn stoer en dansers zijn mietjes, wil de karikatuur.

Maar Jelena Kostic´ ziet veel overeenkomsten tussen dansers en militairen.

‘Dansers moeten keihard trainen, veel discipline hebben, doorzettingsvermogen hebben, geloven in iets en voorbij het gaatje gaan’. Dat geldt allemaal ook voor militairen. ‘Dansers beginnen hun werkdagen met anderhalf uur opwarmen en daarna vier, vijf, zes uur repeteren’. Zo bezien lijkt het leven van een danser op dat van een commando of marinier: je moet in topvorm zijn. En alleen in een eenheid, door samenwerking, bereik je je doel.

Jelena zegt: ‘Ik heb veel waardering voor militairen die ergens ‘ja’ tegen zeggen dat groter is dan henzelf. Nederlandse militairen worden ingezet in landen die ze niet kennen, met het gevaar je leven te verliezen.’ Ze sprak ooit Nederlandse militairen in Kosovo, die zeiden: ‘Het was beter geweest als wij hier niet waren en jullie het zelf zouden oplossen.’ ‘Beter is het inderdaad dat landen zelf hun conflicten oplossen, maar als dat niet meer kan, is het

GV Present | Zomer | 2014

Keuzes of kokon?

goed dat er militairen zijn die ingezet kunnen worden. Je kunt een Milosevic niet zijn gang laten gaan. Ik ben niet politiek bezig, maar ik ben wel bezig met de consequenties van politiek voor mensen’.

Moderne dans moeilijk?

Jelena Kostic´ wil dans begrijpelijk maken voor ‘gewone mensen’.

Het is herkenbaar, vanuit welk land of cultuur ook. Je kunt erbij mijmeren over je eigen leven en keuzes. Er is geen verhaallijn zoals in een film, maar tegelijk is het zo filmisch dat het je geen moment loslaat. En zeker niet laat indutten. ‘In Europa wordt er per land verschillend gereageerd. In Nederland kijken mensen heel serieus. In Duitsland discussiëren bezoekers over de ideeën. In Servië reageren mensen emotioneel en durven mensen zelfs te lachen als ze denken dat er een grap in het stuk zit.

Dat durven bezoekers in Nederland en Duitsland niet. ‘In Nederland is de danscultuur hoog, er zijn veel voorstellingen. Nederlanders beseffen niet hoe bijzonder dat is. In andere landen in Europa, zeker in het oosten, is er veel minder aanbod en wordt het intensiever beleefd.’

In Nederland is er veel vrijheid, dat beseffen de meeste Nederlanders niet. Je hoeft hier geen lid van een groep of geloof te zijn, dat is bijzonder in de wereld.

‘Ik ben opgegroeid zonder religie, onder het communisme van Tito. Daar ben ik op zichzelf blij om, want ik hoor niet tot één van de groepen. Maar op sommige sleutelmomenten moet je wel keuzes maken, ‘ja’ zeggen tegen iets of iemand. Ik kies niet voor een kerk of levensbeschouwing, maar ik besef dat religies veel wijsheid en troost kunnen bieden.

Helaas wordt het zo vaak misbruikt. In Nederland is er veel vrijheid, dat beseffen de meeste Nederlanders niet. Je hoeft hier geen lid van een groep of geloof te zijn, dat is bijzonder in de wereld. Ik zie dat er pakweg twee soorten Nederlanders zijn. Zij die reizen, de wereld willen kennen, open staan voor andere ervaringen. En de mensen die in hun eigen cocon zitten.’

Jelena Kostic´ is nu Nederlandse, maar haar familie woont nog in Servië. Servië is kandidaatlid van de Europese Unie. ‘Europa als eenheid is goed voor de balans in de wereld. Als iedereen maar wel een eigen identiteit kan behouden’.

Welke militairen durven een dansvoorstelling aan? Laat het weten op www. facebook.com/GVPresent en bekijk daar ook een trailer van A Mood For Deep Longing.

Fred Omvlee

Jelena in het kort Nadat ze haar dansopleiding aan Luji Davicho in Belgrado, Servië heeft afgerond, verhuist Jelena Kostic´ (1976) naar Nederland voor de vervolgopleiding aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten en de Fontys Dansacademie Tilburg. Tussen 2001 en 2005 werkt ze als danser voor verschillende gezelschappen en performers.

In 2006 krijgt zij een beurs toegewezen om deel te nemen aan Dance Web van het Vienna International Dance Festival. Dit heeft een onuitwisbare impact op haar: “I went there as a dancer and came back as a choreographer”. Korte tijd later start Jelena Kostic´ haar eigen dansgezelschap. In de choreografieën van Jelena Kostic´ligt de nadruk niet op mooidanserij, een perfect lichaam en sublieme techniek. Haar dansers zijn eerder filmische karakters die in hun rol kruipen als een acteur. Hun dans is soms hard en confronterend, dan weer licht en slapstickachtig. Als zelfstandig choreografe heeft zij inmiddels negen dansproducties gerealiseerd: RUSH (2006), NIEMANDSLAND (2007), ROOM (2007) (dance movie), WHAT NATURE STARTED (2008), CHROMOSOMNIA (2008/2009), MEDUZA(2009), CPЖ (2009/2010) MARCH (2010/2011) en ELETTRA (2011). Voor CPЖ heeft Jelena Kostic´ de prijs voor Beste Choreografie ontvangen tijdens het Koreografske Minijature Festival 2010 in Belgrado.

Voorstellingen: Wil je een voorstelling van A Mood For Deep Longing bezoeken? Dat kan: zaterdag 28 juni in Festival Mundial in Tilburg of donderdag 26 augustus in de ECI-cultuurfabriek in Roermond.

7

GV Present | Zomer | 2014

ondertussen op facebook

GV Present | Zomer | 2014

De humanistische geestelijke verzorgers inspireren met gezongen uitzendverhalen.

Ga voor meer informatie naar: www.your-song.nl

9

De website www.dgv.nl is online!

Daarmee hebben de Diensten Geestelijke Verzorging een eigen plek op internet waar de bezoeker informatie kan vinden over wat de diensten gezamenlijk en apart te bieden hebben.

Reageren? www.facebook.com/GVPresent Fred Omvlee - fr.omvlee.01@mindef.nl

www.twitter.com/GVPresent

@

mail: fr.omvlee.01@mindef.nl

GV Present | Zomer | 2014 teamspirit

10

Viering 100 jaar DGV leidt tot ongekende sportiviteit onder GV’ers

Niet lullen maar lopen!

Tijdens de komende Vierdaagse van Nijmegen zal er voor het eerst een detachement van de Diensten Geestelijke Verzorging deelnemen. Waarschijnlijk een eenmalige gebeurtenis, want deze actie is gekoppeld aan een bijzondere gelegenheid: dit jaar is er 100 jaar Geestelijke Verzorging bij Defensie. GV Present sprak met initiatiefnemer van dit unieke gebeuren vlootpredikant Dick Pranger.

Dick, hoe is dit idee ontstaan om met een GV-detachement te gaan lopen?

Vorig jaar was ik tijdens de vierdaagse gevraagd door de protocol officer een dag op te treden als zogenaamde saluting officer. Ik heb daar toen ‘s ochtends op Heumensoord bij de vertrekkende detachementen de groet gebracht. Ik vond

het geweldig wat ik daar zag. Zo’n 4500 militairen uit binnen- en buitenland, allemaal gemotiveerd om weer een dag te marsen. Ik ben die dag verder als VIP van hot naar her gereden en kreeg een prachtig beeld van het circus dat de Vierdaagse is. Het enthousiasme, de lol, de marsmuziek, het afzien. Ik vond het allemaal machtig mooi. Toen werd ik

geprikkeld om zelf ook een keer deel te nemen. Van dit megafestijn wilde ik zelf ook een keer deel uitmaken. Ik filosofeerde daarover met mijn collega, aalmoezenier Claudia Bisschops. En in dat gesprek ontstond het idee om met collega geestelijk verzorgers te gaan lopen. Als je als GV’er meedoet, loop je meestal met je onderdeel mee. Maar het leek me gaaf om te kijken of

GV Present | Zomer | 2014

We hebben een adjudant van Luchtmobiel bereid gevonden ons te kneden en van die losgeslagen GV’ers een beetje een goed marcherend peloton te maken. het mogelijk was om een detachement bij elkaar te krijgen. Te meer omdat dit jaar de Geestelijke Verzorging 100 jaar bestaat bij de krijgsmacht. Wat is er mooier om dat ook op deze wijze te vieren en de Diensten Geestelijke Verzorging ook tijdens de Vierdaagse zichtbaar te laten zijn? 100 jaar DGV bleek uiteindelijk een uitstekende kapstok om dit initiatief aan op te hangen.

GV’ers werken vaak nogal individueel.

Zij vormen geen organiek peloton?

De eerste reacties waren inderdaad vrij sceptisch: dit gaat nooit lukken, hoorde ik, want we werken allemaal te verspreid over het hele land en ook nog in verschillende levensbeschouwelijke diensten. Lastig dus.

Ik heb er toen toch maar een mail aan gewaagd gericht aan alle collega’s. Onze

Hoofden van Dienst waren direct enthousiast en waren bereid om dit initiatief eenmalig te steunen in het kader van 100 jaar DGV. En er reageerden ook voldoende collega’s. Sommigen wel enthousiast, maar helaas niet in staat mee te doen en anderen minstens zo enthousiast en bereid zich te committeren.

We zijn met 20 GV’ers gestart. Helaas zijn er nu 2 afgevallen met een blessure.

Lukt het om samen te trainen?

Omdat we natuurlijk over het hele land werken en allemaal onze eigen, vaak volle, agenda hebben, is het bijna niet te doen om gezamenlijk te trainen. Toch is dat wel nodig. Juist bij ons. We zijn GV’ers en dus niet bepaald excercitiebeesten. Toch moet het er bij de defileerpunten een beetje uitzien. Gelukkig hebben we een adjudant van Luchtmobiel, Marcel van Drie, bereid gevonden ons te kneden en van die losgeslagen GV’ers een beetje een goed marcherend peloton te maken.

En SMJR Remie Goelmohamed wilde, op ons verzoek, optreden als onze detachementscommandant. Zij zorgen

We zijn super gemotiveerd om de GV tijdens de Vierdaagse over het voetlicht te brengen.

samen voor de militaire vorming. Dat werkt beter dan dat we het zelf zouden moeten doen. Ik ben bang dat we niet naar een commandant uit eigen kring zouden luisteren. We trainen slechts drie keer gezamenlijk. Daar hebben we toestemming voor gekregen. De rest van de trainingen moet in eigen tijd. Het enthousiasme is echter erg groot. Ik hoor van bijna iedereen dat ze flink aan het lopen zijn in de weekends. Volgens mij laat vrijwel niemand het op z’n beloop.

Hoe is het detachement samengesteld?

Het leuke is dat er zowel dominees, aalmoezeniers als humanisten aan meedoen en dat ook alle vier de krijgsmachtsdelen vertegenwoordigd zijn.

Een echt paars detachement dus. Deze 18 GV’ers vinden het mooi om met elkaar een prestatie neer te zetten. Normaal zijn wij van het praten natuurlijk, maar we willen laten zien dat we ook fysiek ons mannetje of vrouwtje staan. Niemand van ons wil afvallen. Niet lullen, maar lopen dus.

Hoe is de teamspirit?

We zijn super gemotiveerd om de GV tijdens de Vierdaagse over het voetlicht te brengen. Waarschijnlijk krijgen we zelfs een eigen vlag. Voor ons is het ook bijzonder om dit juist met elkaar te doen.

De saamhorigheid is dan ook groot.

Sommigen trainen in de weekends met elkaar. Ik verwacht dat we tijdens het lopen veel steun aan elkaar zullen hebben. Ieder van ons zal wel eens een dip hebben. Het is dan aan de anderen om die ene er doorheen te trekken. Ik ben ervan overtuigd dat we dit met z’n allen gaan fixen. Genoeg GV in de buurt in ieder geval voor als het even tegenzit.

Hugo Houtgast hg.houtgast@mindef.nl

11

GV Present | Zomer | 2014

Als de militair van Tja, daar zit je dan op uitzending, ver van huis, denkend aan je dierbaren die je met bloedend hart achter hebt moeten laten… Gelukkig bewijst de thuisfrontdag in gelukkig bewijst de thuisfrontdag in Garderenwederom dat achter iedere militair een minstens zo sterk thuisfront staat! (dat al druk bezig is met de voorbereidingen voor de thuiskomst)

Marieke: “Het liefste gaan we op een actieve vakantie. Met zijn allen iets ondernemen. Nu komen we bijvoorbeeld net terug uit Sauerland. Daar hebben we glas geblazen en zijn we naar een pretpark geweest. Sophie, Lara en ik zijn daar voor het eerst over de kop gegaan in een grote, doorzichtige bal!”

12

Marieke (moeder), Lara (links), Sophie (midden), Gijs (stoeltje), familie van Martijn.

Dorina: “Met een klein tentje Tamara: “Een zonvakantie aan het strand is het lekkerste wat er is. We zijn nu opzoek naar iets in Turkije voor als ze terug komt!”

Vader (Rob), zusje (Marit) en vriendin (Tamara) van Roxanne

Midden-Europa in trekken. Heerlijk! Wij houden van puur, van weinig toerisme en van lekker eten. En van cultuur, met name de restanten van het communisme.”

blikopener

Vrouw(Dorina), Opa (Bram), dochtertje (Sophie), Oma (Helga) van Thomas.

GV Present | Zomer | 2014

huis is…

Paula: “Met zijn drietjes naar het zwembad, dat is genieten voor Levin.

En als hij geniet, dan genieten wij dubbel!”

Vrouw (Paula) en kind (Levin) van Philemon

“We gaan graag naar de boerderij bij ons in de buurt. Lekker spelen in de speeltuin en kijken naar de dieren.”

column blikopener Onwetendheid als wapen?

Belast met inlichtingenverwerking bracht ik alle dagen door op Multi National Base Tarin Kowt. De rakketten sloegen er wekelijks in. De eerste nacht slechts 30 meter van mijn bunker. Een zweem van romantiek en avontuur overviel mij toen.

Hoe we in de gang verzamelden en ons voorzichtig buiten waagden. Daar, in een paars-zwarte nacht, staarde iedereen in het onbekende. En allen ervoeren wij hoever we van huis en in den vreemde waren en omgeven door een groots en onpersoonlijk raadsel. Hoe ons leven zo kon lopen, dat het ons hier in deze nacht en op deze plek bracht? En ik herinner me een rampceremonie, de eerste van ik meen zeven in vijf maanden tijd. Opnieuw die verwondering. Ik moet denken aan mijn werk, hoe de doden en gewonden over de radio en door het netwerk bij ons naar binnen kropen en ons bij de keel vatten. Aan alle militairen die hun emoties de baas bleven om geen fouten te maken. Thuis waren het vaders en moeders. Hoe kwamen zij hier terecht? Verwondering, ja, maar toen al geen zweem van romantiek of avontuur meer. Wel twijfels aan de missie, omdat ieder zingevingsperspectief leek te ontbreken.

Voorheen ergerde ik mij erover hoe weinig militairen afweten van de politieke en diplomatieke context van de missies waaraan ze zelf deelnemen. Sinds mijn Afghanistan ervaring ben ik ervan overtuigd dat het een vorm van zelfbescherming is. Onwetendheid bewapent tegen vertwijfeling, die voortkomt uit het vreselijke idee een rol te moeten spelen in een oorlog waar je geen voorstander van bent!

Gösta Huijs GC.Huijs.mindef.nl

Manouk en Mieke zijn hier voor Jeroen Stelling: Voor de psychische gezondheid van de militair is het beter dat hij zich afzijdig houdt van inhoudelijke discussies. Hij doet er verstandig aan zich uitsluitend op zaken als kameraadschap en vakmanschap te richten.

Dit zijn namelijk inspiratiebronnen die nooit hun waarde verliezen en niet afhankelijk zijn van de uitkomst of zinvolheid van een missie.

Wil je hier je mening over geven, ga dan naar www.facebook.com/GVPresent

13

GV Present | Zomer | 2014

Leven als partner van een drank- en gokverslaafde militair We staan er niet vaak bij stil, maar thuisfront ben je niet alleen als de militair op uitzending is. Ook in het werk van alledag op de kazerne, aan wal of op het veld ben je als partner thuisfront. Meestal gaat dat goed, soms ontstaan er problemen: op het werk, binnen de relatie, binnen het gezin. En dan? Jolanda,* weduwe van officier Wim doet haar relaas.

14

Wanneer invoegen niet meer lukt

GV Present | Zomer | 2014

Wie was Wim en wat trok je in hem aan?

Jolanda en Wim ontmoeten elkaar voor

Wim was een intelligente jongen. Hij had veel humor en ook samen hadden we in het begin veel humor. Ik was zelf onzeker als jonge vrouw. Ik was 23 jaar toen ik hem leerde kennen. Aan de ene kant was ik jong en onzeker en aan de andere kant wist ik al zoveel en was ik wijs. Ik had het gevoel dat ik goed met hem kon praten. Hij doorzag zaken heel snel, veel sneller dan anderen.

Dit alles trok mij aan. In eerste instantie stootte hij mij af omdat-ie militair was. Maar hij was geen doorsnee-militair.

het eerst in Breda, stad van de KMA, in

Wanneer ontstonden de eerste problemen?

Ze wilde hem eigenlijk niet terug. Hij hielp nog wel mee bij de vuurwerkramp in Enschede. Tijdens zijn ziekteproces werd hij overgeplaatst naar Den Haag waar ze hem ook niet wilden hebben. Dat was raar en niet in de haak om iemand tijdens zijn ziekteproces over te plaatsen. Uiteindelijk is Wim afgekeurd voor zijn werk. De krijgsmacht had wel de verplichting om werk voor hem als burger te zoeken. Maar toen kreeg hij later, na de afkeuring, er nog een hersenbloeding overheen.

Dat is eigenlijk niet echt aanwijsbaar. Ze waren er altijd al, maar ik wilde dat in het begin niet zien. Hij heeft een zeer moeilijke jeugd gehad, ouders gescheiden, tijdje bij oma gewoond en hij leefde met het gevoel dat hij de verantwoordelijkheid had voor zijn zusje. En hij moest, in zijn beleving, als kind kiezen bij wie hij wilde wonen. Hij heeft dat nooit goed op een rij kunnen krijgen. Ik kreeg pas later in de gaten dat hij gokte. En ook drank ging er een rol bij spelen. We hadden er wel afspraken over, maar op een gegeven moment ging het minder met hem. Hij dronk absoluut niet overdag, maar ’s avonds wanneer ik op bed lag dronk hij. Ook het overlijden van zijn zieke broertje, een moeder aan de drank en het gevoel dat ie

Vader zat de hele dag met zijn rug naar ons toe achter de PC vroeger alles zelf moest opknappen maakten dat hij ging drinken. Tel daar een virusinfectie en reumatische klachten bij op.

Het begon te stapelen. Maar hij wilde het allemaal zelf opknappen. Psychische hulp wilde hij lange tijd niet.

Hoe is hij uiteindelijk uit zijn werk geraakt?

Eind 1999 is Wim in de ziektewet gegaan.

Hij was toen bijna 40 jaar. Hij moest toen gaan werken aan zichzelf. Daarna is hij vrij vlot, op therapeutische basis, weer aan het werk gegaan. Helaas kreeg hij toen weinig medewerking van de basiscommandant.

een kroegje. Het klikt, maar naar verloop van tijd komen de problemen. Wim raakt drank- en gokverslaafd. De officier Logistiek bij de luchtmacht reĂŻntegreert op zijn werkplek, maar wordt uiteindelijk ontslagen. Wim kon niet meer invoegen. Niet in het werk en niet meer thuis. Eind vorig jaar overleed hij.

Wat betekende die periode voorafgaande aan zijn hersenbloeding voor jou en je gezin?

Een van onze beide zonen zei toen dat hij zijn vrienden niet meer mee naar huis nam.

Vader zat immers de hele dag met zijn rug naar hen toe achter de PC. Het ging steeds slechter met hem. In verband met zijn verslavingen kreeg hij therapie bij Tactus*.

Dat was een hele zware periode voor ieder van ons. Aan de ene kant stelde ik mijzelf de vraag: Hoe vind ik mijn man terug? En aan de andere kant was er de onzekerheid over zijn toekomst bij Defensie. Ook ging ik in die tijd naar avonden voor partners van verslaafden. We hebben geprobeerd de kinderen erbij te betrekken, niet teveel en niet te weinig. We hadden intensieve psychologische hulp nodig en die is toen gekomen. Pas na de hersenbloeding kregen we ook uit onze eigen omgeving meer hulp. In de jaren voorafgaande aan die hersenbloeding gaf niemand thuis, we stonden er als gezin vrijwel alleen voor.

Ieder had zijn mening of oordeel, maar niemand wist het verhaal erachter. Daarna hebben we nog een zeer verdrietige tijd gehad waarin Wim en ik verder uit elkaar zijn gegroeid en uiteindelijk zijn gescheiden.

Heb je tips voor de organisatie en voor anderen?

Voordat Wim in de ziektewet kwam, is hij heel vaak bij een militaire arts geweest. De arts heeft niet in de gaten gehad dat er onderliggende psychische problematiek was. Deze problematiek is later, buiten de Defensieorganisatie, wel bij hem gediagnostiseerd. Een snellere diagnose werd natuurlijk bemoeilijkt doordat mijn partner en ik niet naar dezelfde arts gingen. Als je samen naar dezelfde arts gaat, kun je beter kwijt wat er aan de hand is. Wellicht had ik zelf ook beter moeten opletten en de arts op de vliegbasis moeten waarschuwen.

Een belangrijke tip is ook om je kinderen erbij te betrekken. Laat ze zien hoe en waar hun vader wordt begeleid zodat ze een beeld krijgen van wat er met hem gebeurt. Ook had ik zelf eerder naar een maatschappelijk werker of geestelijk verzorger moeten gaan. Het is belangrijk dat je je openstelt en je verhaal kwijt kunt.

Een snelle diagnose werd bemoeilijkt doordat mijn partner als militair en ik als burger niet naar dezelfde arts gingen De gesprekken met zorgverleners hebben mij geholpen. Ook om van schuldgevoelens af te komen. En zorg ervoor dat je een olifantshuid hebt! Want er wordt over van alles en nog wat meningen naar je geventileerd. Het moeilijke als partner van iemand met psychische problemen is dat je niet altijd precies kunt vertellen wat er aan de hand is. Je bent zelf tenslotte geen psycholoog of pedagoog. *Uit privacyoverwegingen worden hier gefingeerde namen gebruikt. *Tactus is een instelling voor verslavingszorg Gert de Wolf Wilt u naar aanleiding van dit verhaal contact opnemen met de schrijver dan kan dat via e-mailadres: gpm.d.wolf@mindef.nl

15

GV Present | Zomer | 2014

16

GV Present | Zomer | 2014

17

“ Round my hometown Memories are fresh Round my hometown

Ooh the people I’ve met Are the wonders of my world” Adele ‘Hometown Glory’

GV Present | Zomer | 2014

Kapitein geeft 3D-cursisten situational awareness

Militairen en diplomaten samen in expeditionair optreden

18

Tijdens zijn uitzendingen valt het kapitein Pieter van Ingen op: succesvol in de 3D-missies* zijn mensen die respect hebben voor elkaars cultuur, capaciteiten, middelen, mogelijkheden en beperkingen. Medio 2011 besluit hij deze ervaringen te delen met de toekomstige civiele partners van defensie. Inmiddels heeft hij ruime ervaring met zijn missie in Nederland.

Impact by contact De eenheid waar ik sinds 2009 voor werk heette aanvankelijk Civiele Militaire Samenwerking. Medio 2013 is deze eenheid uitgebreid en heet nu Civiel Militair Interaction Commando waarbij

onze slogan is ‘Impact by Contact’. Bijna al mijn collega’s zijn op uitzending geweest in Uruzgan (als lid van het Provincial Reconstruction Team), in KUNDUZ, ZuidSoedan en nu in Mali. Zelf was ik betrokken bij zeer uiteenlopende activiteiten en

projecten. Denk aan het bouwen van militaire kampen, het begeleiden van Afghaanse militairen en organiseren van bijeenkomsten met verschillende Afghaanse leiders.

Vaak waren de personen die respect hadden voor elkaars cultuur, capaciteiten, middelen, mogelijkheden én beperkingen het meest succesvol in zaken voor elkaar krijgen. Wat ook hielp, was open communicatie, kunnen en mogen zeggen waar het op staat, open luisteren en niet gelijk oordelen. Het waren waardevolle en wijze lessen die ik medio 2011 besloot te delen met onze civiele partners van de toekomst. Hiermee bedoel ik studenten en cursisten van relevante opleidingen, zoals conflictstudies, cultuurstudies, psychologie, ontwikkelingssamenwerkingsstudies en het diplomatenklasje. De kans is groot dat

Open communicatie, kunnen en mogen zeggen waar het op staat, open luisteren en niet gelijk oordelen

GV Present | Zomer | 2014

Studenten zitten voor een dag in hun eigen missie, bepalen hun eigen strategie en zullen deze uitvoeren tijdens gesprekken met een tribale leider, de burgemeester en een geestelijk leider defensie meerdere van deze cursisten later tegen zal komen tijdens missies. Scholen (HBO en hoger) waar ons team lezingen heeft verzorgd zijn Universiteit van Amsterdam, Windesheim Hogeschool in Zwolle, UPACT en Clingendael. Impact by contact begint dus gewoon hier in Nederland.

Interactiedagen Onze eenheid bestaat uit voltijd militairen en reservisten. De reservisten beschikken over veel civiele informatie en expertise.

Voor het slaan van bruggen tussen de civiele en militaire wereld ĂŠn het verkrijgen van vooruitgang zijn zij uitermate nuttig.

Dat geldt zeker ook voor lezingen zoals we die nu verzorgen. Het meest concreet wordt ons werk tijdens interactiedagen.

Om de aankomende partners (cursisten) bekend te maken met defensie, maken we deze dagen interactief. Naast enkele presentaties is er een middagprogramma dat bestaat uit een rollenspel. Hierin wordt een daadwerkelijke bestaande situatie in Afghanistan nagebootst. De studenten zitten voor een dag in hun eigen missie, bepalen hun eigen strategie en zullen deze uitvoeren tijdens gesprekken met een tribale leider, de burgemeester en een geestelijk leider. Ons eigen mensen helpen de studenten en geven gevraagd en ongevraagd advies. De missie waar de studenten aan deelnemen heeft de naam PROPIA gekregen en afgelopen week hebben we PROPIA VI beleefd. Het rollenspel is geen fictie, maar berust op de daadwerkelijke situatie van Uruzgan. In dit rollenspel worden de cursisten geconfronteerd met culturele verschillen die overbrugd moeten worden.

Investeren in de toekomst van defensie Investeren in aankomende partners en het delen van ervaringen vindt ik waardevol.

Het gaat om het laten zien, voelen en ervaren van de weerbarstige praktijk van het expeditionair optreden. Vaak krijg ik na afloop te horen van de studenten dat ze nu pas de complexiteit van missies begrijpen en dat vechten voor vrede en veiligheid plaatsvindt in de context van de 3D-benadering. Het verkennen van gezamenlijke gronden met de studenten sluit aan bij mij eigen passie: het cultiveren van onverkende jachtvelden en het vinden van gelijkwaardige anderen.

Op dit moment verzorgen we nog steeds interactieve lezingen voor UPCACT, het

diplomatenklasje en de Leergang Buitenlandse Betrekkingen. Medio oktober dit jaar hebben we weer twee interactiedagen. Daarnaast zijn wij in gesprek met Humanity House en met de universiteit van Leiden om te bekijken of we dit idee nog verder kunnen uitbreiden.

Pieter van Ingen Kapitein 1CMICO P.v.Ingen@mindef.nl *De 3D-benadering staat voor ‘defense, diplomacy and development’. In Nederland wordt deze term vaak gebruikt om de samenwerking tussen krijgsmacht en civiele- en overheidsorganisaties in conflictgebieden te beschrijven.

Meer informatie, ga naar: De dag door de ogen van een van de cursisten http://www.oneworld.nl/bloggen/lezersblogs/levensechte-masterclass-bij-het-cmi-commando-van-defensie Info over de rol van CMICo in de defensieorganisatie http://www.defensie.nl/organisatie/landmacht/inhoud/eenheden/oocl/cmi-commando Facebookpagina met het laatste nieuws https://nl-nl.facebook.com/1CMICo

19

GV Present | Winter | 2013 activiteitenkalender

Activiteiten Diensten Geestelijke Verzorging

Agenda HinGV Workshop Yoga Op 18 september zal er op het KIM in Den Helder een presentatie en aansluitend een workshop Yoga worden aangeboden.

Docent is krijgsmachtpandit Komal Bisseswar. Voor meer informatie of aanmelding gaat u naar mailadres: KP. Bisseswar@mindef.nl

20

Agenda IGV

Jaarlijkse Iftar maaltijd Met de term Iftar wordt de maaltijd aangeduid waarmee het vasten na zonsondergang wordt verbroken tijdens de Ramadan, de vastenmaand van de moslims. Vanaf 2006 organiseert Defensie de gezamenlijke maaltijd voor alle medewerkers: militairen en burgers, moslims en niet-moslims. Doel is het kweken van wederzijds begrip voor elkaars (a)religieuze achtergrond door op een

ongedwongen wijze contact met elkaar te hebben. Dit jaar treedt de Plaatsvervangend Commandant Koninklijke Marechaussee op als gastvrouw in samenwerking met de Dienst Islamitische Geestelijke Verzorging (DIGV).

De Iftar vindt plaats op 3 juli 2014 op de Koningin Maxima kazerne te Badhoevedorp.

Lailat-ul-Qadr (Nacht van de Beslissing) Lailat-ul-Qadr is een zeer gezegende nacht in de Ramadan. Tijdens deze nacht worden er zaken voorbeschikt, beloningen voor goede daden worden vermenigvuldigd en slechte daden worden uitgewist. Deze nacht is beter dan 1000 maanden en het was in deze nacht dat de Koran voor het eerst geopenbaard werd aan de Profeet Mohammed. Lailat-ul- Qadr is een nacht die we niet aan onszelf voorbij zouden moeten laten gaan, maar waarom eigenlijk? Wil je een antwoord op deze vraag, dan ben je van harte welkom op: 23 juli 2014 vanaf 19.00 uur in Gebouw A gebedsruimte Geestelijke Verzorging, Bernhard kazerne te Amersfoort. Wanneer de zon is ondergegaan, wordt je een maaltijd (Iftar) aangeboden. Het maximum aantal deelnemers is gesteld op 35 personen. Aanmelden kan tot 12 juli 2014 via S.Golamun@mindef.nl.

BBQ Bernhardkazerne Amersfoort Afgelopen jaar heeft de Dienst Islamitische Geestelijke Verzorging voor het eerst een BBQ georganiseerd voor haar achterban.

Een dag waarop nieuwe vriendschappen zijn gesloten en oude vriendschappen nieuw leven zijn ingeblazen. Was je er vorig jaar ook bij en kijk je er dit jaar weer naar uit? Of was je er niet bij en wil je ook kennismaken met je moslim-collega’s uit het land? Reserveer dan onderstaand alvast in je agenda: BBQ IGV, 11 september as. op de Bernhard kazerne te Amersfoort.

Eind juli is er meer informatie te vinden over deze activiteit op Intranet.

Agenda PGV

Nieuwe krijgsmachtbijbels Op woensdag 16 april werden in aanwezigheid van de IGK de eerste exemplaren van nieuwe krijgsmachtbijbels uitgereikt. Bijzonder aan deze bijbels is dat ze uitgevoerd zijn in compact dwarsliggerformaat, waardoor de complete bijbel in de linkerbovenzak van het uniform past. De krijgsmachtbijbels zijn uitgebracht in twee vertalingen: de Nieuwe Bijbelvertaling en de Herziene Statenvertaling. De eerste exemplaren werden uitgereikt aan matroos Paulette Westerbeek, aan soldaat Andries van der Velden en aan korporaal Jonathan Strijbis door de hoofdkrijgsmachtpredikant ds.

Klaas Henk Ubels. Voor Defensiepersoneel zijn de nieuwe bijbels te verkrijgen bij de krijgsmachtpredikant en bij bureau hoofdkrijgsmachtpredikant, per mail: ms.lokerse.fletterman@mindef.nl.

culinair met een bite!

GV Present | Zomer | 2014

In tempura gefrituurde Happy shrimp Recept voor 6 personen 1 cantaloupe meloen 18 grote gepelde gamba’s

18 takjes frisee sla 18 blaadjes veldsla 18 bieslook sprietjes 18 takjes shiso purper 1 eetlepel gehakte gember en gembersiroop ketjap olijflolie

Voor de witte wijndressing: ½ dl witte wijn ½ dl natuurazijn ½ dl dragonazijn 3 dl maïsolie 1 dl olijfolie 1 theelepel honing 1 eetlepel Franse mosterd Roer alle ingrediënten, behalve de maïsolie en olijfolie door elkaar. Roer de maïsolie en de olijfolie door elkaar. Voeg dan de olie druppelsgewijs toe, daarna met een straaltje zodat er binding ontstaat.

Bereidingswijze: Meloen: Snijd de meloen doormidden, verwijder het zaad en boor er met behulp van een parisienneboor bolletjes uit.

Sojaolie: Meng de ketjap, olijfolie en gembersiroop door elkaar naar smaak.

Voor het tempurabeslag: 1 mespuntje gemberpoeder 1 mespuntje kerrie 60 gram tempurameel 1,2 dl ijswater Meng alle ingrediënten in een kom en roer dit tot een glad beslag.

Voor de kerriemayonaise: 10 gram kerrie 10 gram gembersiroop 60 cc mayonaise 1 eetlepel gehakte sjalot olijfolie 1 Granny Smith Zet het gesnipperde sjalotje, de stukjes appel en de kerrie aan in olijfolie en blus af met water.

Laat het geheel een paar minuten zachtjes koken. Pureer het kerriemengsel en vermeng het als het afgekoeld is met de mayonaise en gembersiroop.

Koningsgamba, ok!?

Voor de kletskop: 40 cc jus d’orange 50 gram boter 50 gram sesamzaad 1 mespuntje sambal 25 gram bloem 80 gram poedersuiker zout sojaolie 10 cc ketjap manis 20 cc olijfolie 2 cc gembersiroop Smelt de boter, voeg de jus d’orange toe en meng dit in een kom met het sesamzaad, sambal, bloem, een snufje zout en poedersuiker. Laat het beslag opstijven in de koelkast. Strijk het beslag uit met behulp van een sjabloon van 10 cm doorsnee op een silpatmatje of bakpapier.

Bak de kletskoppen in 8 minuten af in een oven van 170 C. Opbouw bord Schep een eetlepel kerriemayonaise op het bord en verdeel de gehakte gember hierover.

Leg op ieder bord meloenbolletjes. Plaats hierop het kletskopje.

Maak frisee sla, veldsla, bieslook en shiso purper licht aan met de witte wijndressing en beleg de kletskop. Kruid de Happy shrimp met peper en zout, wentel ze door het tempurabeslag en frituur ze op 180 graden. Verdeel ze over de kletskopjes.

Schep de sojaolie rondom.

Piet Thielen

Het gerecht van de ene kok deed me denken aan die andere beroemde kok: Pepino Rodrigo Serrano Gonzales.

Wie?!? Pepe, de koningsgamba uit de Muppetshow. Omfloerst met een zwaar Spaans accent laat hij iedereen die het verkeerd zegt, weten dat hij geen garnaal is, maar een koningsgamba, ok!? De reden dat hij ooit als chef is gestopt, is omdat hij te vaak werd aangezien voor de amuse. Maar wie denkt dat hem dit bescheiden en nederig heeft gemaakt, heeft het mis. Pepe is een van die vele figuren uit de Muppetshow met een dubbele bodem.

Een arrogant, zelfingenomen Spaans opdondertje dat zichzelf kracht bijzet door iedere zin steevast te eindigen met ok!, maar die in al zijn kleinheid oprecht trots is op wie hij is en op wat hij heeft bereikt. En het geloof in zichzelf brengt hem tot grootse dingen. De boodschap? Hoe onbeduidend je ook misschien mag zijn in de ogen van anderen, geloof in jezelf en je zult het ver schoppen, tot de sterrencast van de Muppetshow aan toe. Óf tot op het bord, als happy shrimp, herstel, koningsgamba, ok!?

Claudia Bisschops

21

GV Present | Zomer | 2014

Geloof in het goede in de mens en een hoopvol gemoed zijn de twee leidmotieven waarmee de Commandant Koninklijke Marechaussee Hans Leijtens richting geeft aan de weg die de KMAR is ingeslagen en nog te gaan heeft. De lunch bleek een goed moment om na te denken over zonden, deugden en vooral de zaken die het leven mooi en betekenisvol maken.

De zeven deugden Prudentia (wijsheid - verantwoordelijkheid)

22

score: 8

Wijsheid haal je niet uit een boekje, dat haal je uit het leven. Wijs in de zin van verstandig ben ik wel. Maar de bescheidenheid in mij maakt me terughoudend om mezelf hier heel hoog op te scoren.

Van huis uit ben ik opgevoed met het agadium ‘doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’. Wijsheid is voor mij ook zelfreflectie. Voor mijn promotie heb ik onderzoek gedaan naar onze eigen organisatie en dat heeft veel zelfreflectie gebracht. Vanuit de positie van de buitenstaander kijk je naar je organisatie en stel je jezelf de vraag waarom doen we dit zo?

Naar mijn mening stelt een wijs mens zichzelf voortdurend de waarom- vraag

Iustitia (rechtvaardigheid - rechtschapenheid) score: 8 Ik kan heel slecht tegen onrecht. Ook dat heb ik van thuis meegekregen. Het gevoel het goede te doen en te werken voor de goede zaak, is een belangrijke factor waarom ik voor de overheid werk. Bij de Marechaussee ben ik me er heel bewust van dat ik leiding geef aan een club mensen die iedere dag opnieuw de afweging moet maken te kiezen tussen goed en kwaad. Ik vertrouw blind op mijn mensen dat zij daarin het goede doen. Ruimte, vertrouwen en verbinding zijn de ankers in mijn leidinggeven. Fouten maken mag van mij, daarvoor ben je mens. Voor mij gaat het erom: wat leer je ervan?

Temperantia (gematigdheid-zelfbeheersing)

score: 8,5

Op deze scoor ik hoog, als tegenhanger van onmatigheid die nog komen gaat. Een enkele keer vind ik dat dingen anders moeten en dan heb ik er ook geen moeite mee om dat duidelijk te maken. Het voordeel is dat als ik een keer uit mijn slof schiet het des te harder aankomt bij de ander.

Fortitudo (moed - standvastigheid)

score: 8

Moed zit voor mij niet alleen in fysieke moed, maar vooral ook in mentale moed. Het zit in kleine dingen. Soms heb je ook

moed nodig om je terug te trekken, in plaats maar iedere keer voorwaarts te gaan. Ik ben me bewust van de risico’s die ik neem. Ik ben niet roekeloos. Binnen de Marechaussee nemen we op dit moment grote stappen naar de toekomst. Daar is moed voor nodig, want de prikkel om niet te veranderen is vaker de gemakkelijkste weg. Mijn rol daarbinnen zie ik vooral als primus inter pares, als inspirator die de koers uitzet in een team van gedreven mensen die de moed hebben om die veranderingen door te voeren.

Fides (geloof)

score: 1

Hoewel ik zelf niet gelovig ben, vind ik geloof als inspiratiebron voor mensen belangrijk, zolang het er niet toe leidt dat het geloof van de een anderen zaken ontzegt of oplegt. In het humanisme vind ik een levensopvatting die aansluit bij mijn persoonlijke waarden. Het goede in de mens is het uitgangspunt. Ik ben zelf ook voortdurend op zoek naar het goede in de mens, maar ik plaats het in de mens en niet erboven.

Spes (hoop)

score: 9

Hoop doet letterlijk leven voor mij. Als er geen hoop is, loopt bij mij de energie weg, gaat de lol eruit. Hoop is voor mij het fundament onder alle andere deugden, dus daarom voor mij het belangrijkste. Ik ben een heel positief ingesteld persoon, zie overal de zonnige kant van. Daarbij ben ik ook heel hoopvol over de mens. Als iemand een keer het slechte kiest, ga ik ervan uit dat de persoon een volgende keer het goede kiest. Kortom: ik ben een hoopvol persoon, tot treurens toe.

Caritas (naastenliefde)

score: 9

Naastenliefde vat ik toch vooral letterlijk op: mijn naaste familie die heel belangrijk voor mij is, mijn partner, mijn kinderen en mijn moeder. Ik zou alles voor hen overhebben als ik daarmee kan bewerken dat het hen goed gaat. Ik vind wel dat ik af en toe te weinig aandacht geef aan hen. Daar moet ik voor mezelf beter op letten.

GV Present | Zomer | 2014

Invidia (afgunst - jaloezie)

score: 6

Ik ben niet jaloers op wat anderen hebben, maar wel kijk ik met bewondering naar mensen die heel getalenteerd zijn, zoals sporters, musici. De toewijding die zij aan de dag leggen met daarin hun puurheid en authenticiteit doet mij deze mensen bewonderen.

Ik kan oprecht jaloers zijn op mensen die hun leven wijden aan één ding, omdat ik vaak alles tegelijk wil. En jaloers is dan voor mij niet dat ik het een ander misgun, maar dat ik er zelf een beetje meer van zou willen hebben. Als ik naar mijn eigen carrière kijk, heb ik altijd de dingen kunnen en mogen doen die ik leuk vond. Daarin zit mijn toegewijd zijn. Uiteindelijk heeft me dat gebracht waar ik nu ben.

Dat is geen toeval, het is me wel toegevallen.

Gula (onmatigheid)

De zeven zonden Superbia (hoogmoed - ijdelheid)

score: 4

Als commandant moet je trots kunnen zijn op je mensen. Je bent het boegbeeld van je eenheid en dat draag ik uit op basis van de kwaliteit van mijn mensen. Trots is voor mij verbonden aan de echte dingen. Daarmee bedoel ik dat de KMAR dag in dag uit aan het werk is voor en veiliger Nederland. Iedereen die werkzaam is binnen de Marechaussee draagt daaraan bij. Het is bovendien mooi om terug te horen van derden dat KMAR medewerkers zo gepassioneerd over hun vak praten. Trots en passie liggen voor mij dicht bij elkaar. Komt trots los van te staan van deze inhoud dan wordt het hoogmoed. Het belang van je eigen functie als commandant moet je reëel zien: niet over- maar ook niet onderschatten.

Avaritia (hebzucht - gierigheid)

score: 6

Ik hecht niet aan mooie dingen in de zin van hebben. Ik kan wel genieten van mooie dingen zoals kunst of een mooie auto, maar ik hoef het niet te hebben. Zaken waar ik wel aan hecht zijn mijn muziek- en boekenverzameling. Daar kan ik geen afstand van nemen. Ook al kun je muziek op de i-pod beluisteren of een boek digitaal lezen, ik wil dan toch de CD of het boek fysiek in de kast hebben staan.

Luxuria (zucht naar weelde - luxe)

score: 5

Nu valt het mee, maar als kind had ik er meer moeite mee. Een zak chips ging in een keer op. En in de bioscoop is een zakje Maltesers al voor de film begint vaak al leeg. De andere kant is dat ik me ook goed dingen kan ontzeggen. Maar als ik begin, ga ik door. Dat geldt ook voor mijn werk. Ik moet goed op mijn grenzen letten. Ik heb de neiging om overal ja op te zeggen. Gelukkig letten de mensen in mijn naaste omgeving goed op me. Een tip die ik ooit kreeg, pas ik met regelmaat toe op mijn agenda: alles wat me energie geeft, streep ik aan met een rode stip. Als de agenda meer dan de helft rode stippen bevat, is de balans goed.

Ira (woede - wraak)

23

score: 4

Ik word zelden boos. Ik ben niet iemand van woede uitbarstingen.

Als ik bijvoorbeeld boos ben op mijn kinderen, doe ik dat vooral door heel rustig te blijven. Ik ben ook snel weer vergeten waarom ik kwaad was. Het gevoel blijft wel hangen, de negatieve ervaring. Ik maak het graag anderen naar de zin. Ik ben totaal geen ruziezoeker en als ik dan een keer kwaad wordt, stoort me vooral het gevoel vanuit de gedachte: wat gebeurt er nu dat mij boos maakt?

Acedia (luiheid)

score: 2

Ik ben niet lui, ik heb altijd iets te doen. Ik kan wel genieten van even niets. Ik zou mezelf wat meer luiheid toewensen, omdat bij mij in de leegte nieuwe ideeën en stromen ontstaan. Als ik op vakantie ga, zijn het meestal actieve vakanties. Ik vind mijn rust in dingen die fysiek zijn of die technisch zijn. Zo ben ik een fervent fotograaf. Het gefocussed zijn op wat je wilt vastleggen, geeft mij rust.

score: 5

Ik ben niet statusgevoelig, maar om te voorkomen dat ik de privileges van mijn functie als vanzelfsprekend ga beschouwen, houd ik mezelf wel voortdurend voor dat het niet gewoon is om een chauffeur te hebben, of een staf, of in luxe hotels te verblijven.

Het is mooi op het moment dat het er is, maar ik hecht er niet aan. Ik heb in het begin zelfs moeten leren dat het protocol en de daaraan gekoppelde status nu eenmaal bij de functie hoort. Deze functie veronderstelt wél dat je je eraan kunt overgeven dat je leven voor een deel gepland wordt. Daarin lever je bewust iets in.

Van mijn uitzendingen heb ik geleerd dat luxe situatieafhankelijk is. Op uitzending mis je het gegeven dat je niet zomaar een keertje naar de bioscoop kunt. Door het gemis wordt iets kleins als een bioscoopbezoek luxe. Weelde is voor mij dan ook vooral de vrijheid om keuzes te maken die je leven mooier, of beter maken.

Het eindoordeel Leven volgens de Humanistische waarden en deze uitdragen in woord en vooral daad, maakt dat de Commandant Koninklijke Marechaussee de menselijke maat hoog in het vaandel heeft staan. Generaal Leijtens is bescheiden en eerlijk over zichzelf én reëel en mild in zijn oordeel over anderen en daarmee een waardig boegbeeld voor Gods eigen wapen.

Steekt toch die 1 voor geloof een beetje…

biechtgesprek Claudia Bisschops

denktank

GV Present | Zomer | 2013

De waarheid achter het imago

Militairen en seks!

Is de militair een seksuele mannetjesputter? Hebben militairen meer seks dan burgers?

Gaan militairen meer vreemd? Han van der Veen, scheidend seksuoloog bij Defensie, geeft het antwoord.

Mars en Venus

24

Oorlog en seks. De relatie tussen die twee gaat ver terug. In het Oude Testament komt het roven van vrouwen als oorlogsbuit voor. De stad Rome groeide dankzij de Sabijnse maagdenroof. Na de Tweede Wereldoorlog verscheen het boek ‘Een vrouw in Berlijn; dagboekaantekeningen van april tot juni 1945’, waarin een anonieme Duitse vrouw beschrijft hoe Russische militairen massaal Duitse vrouwen verkrachtten. In recentere conflicten in Afrika blijkt dat verkrachting door gewapende eenheden een structureel karakter heeft.

Positievere uitingen zijn er ook: talloze romans en films zijn gebaseerd op romantiek en oorlog, militairen en seks.

Denk aan An Officer and a Gentleman, Pearl Harbor, A Few Good Men. Mars en Venus, de god van de oorlog en de godin van de liefde lijken een haat-liefde relatie te hebben. En dan is er nog de hedendaagse pers, die ook in vredestijd, een warme belangstelling voor de relatie tussen militairen en seks heeft. Men schrijft graag over seksuele misstanden bij militairen, aan boord, op een kazerne, tijdens een uitzending of bij een officiersopleiding. Reden genoeg om een en ander voor te leggen aan iemand die er verstand van heeft: Han van der Veen, sinds 1977 werkzaam als psycholoog bij Defensie. Hij is vijfenzestig jaar en neemt daarom dit jaar afscheid van de Militaire Geestelijke Gezondheidszorg (MGGZ).

Daarmee verliest Defensie de momenteel enige gecertificeerde seksuoloog. niet na, maar voor aanvang van de pubertijd vielen hem de schellen van de ogen; en Hij beoordeelde kandidaten op psychologische geschiktheid voor ‘hoog risico functies’, functies zoals duiker en

bemanningslid van een onderzeeboot; hij werkte met zijn afdeling ook mee aan de meest recente selectie van kandidaten voor de functie van astronaut; zo is ook André Kuipers door hem beoordeeld op psychische geschiktheid voor de functie van astronaut. De missie UNMEE vond plaats tussen 2001 en 2002.

De vrouw gaat voor het sterkste mannetje ‘Wat doen oorlog en/of uniformen met de seksuele psyche van de militair?’ vraag ik Han van der Veen in het gebouw van de MGGZ op Marine Etablissement Amsterdam. ‘Vooropgesteld: in het algemeen geldt dat als mannen in een

Een onderzoek naar de seksuele prestaties van een kantoorklerk leverde op dat zijn prestaties niet onderdoen voor die van een beroepsmilitair

positie van absolute macht terechtkomen, vrouwen daarvan het slachtoffer kunnen worden. Die situaties zijn niet alleen voorbehouden aan de krijgsmacht. En daarbij komt dat sommige vrouwen worden aangetrokken door mannen in uniform. Mannen worden er meer ‘mannelijk’ door. Wat overigens ook geldt voor mannen ‘in pak’. Die uiterlijkheden roepen de associatie op met een bepaalde status. En dan geldt net als in de natuur: de vrouw gaat voor het sterkste mannetje.

Voor de militair geldt in het bijzonder dat hij/zij te maken heeft met groepsdruk. Uit onderzoek blijkt dat mensen onder groepsdruk makkelijker grensoverschrijdend gedrag gaan vertonen.

Uit eigen waarneming heb ik dat na de weken aan boord van de onderzeeër de bemanning op de vuist ging om een niet bijzonder aantrekkelijke vrouw te veroveren. Het is scoringsgedrag, met als doel een bepaalde status te verwerven. En tijdens mijn uitzending naar Eritrea heb ik waargenomen hoe militairen zich tijdens een paar dagen verlof vergrepen aan veel te jonge vrouwen. Lang onder dreiging leven leidt tot normvervaging. Daarvan zijn verschillende voorbeelden bekend uit

GV Present | Zomer | 2014

Cambodja en Irak. De militair onderscheidt zich hierin echter niet van de gemiddelde kantoorklerk, behalve dan dat de militair eerder of vaker in een situatie komt van lang en ver weg zijn. De burger is onderhevig aan dezelfde groepsprocessen.

Een onderzoek naar de seksuele prestaties van een kantoormedewerker leverde op dat zijn prestaties niet onderdoen voor die van een beroepsmilitair. Wat bij beide types een rol speelt zijn groepsprocessen, leeftijd en conditie.’

Masturberen is gezond ‘De ervaring leert dat lang van huis zijn in een gemengde samenstelling, van mannen en vrouwen, leidt tot spanning. De lokroep is groter. Dat kan zich uiten op twee manieren: de seksuele drift wordt vermeden of de seksuele drift wordt versterkt. Het beste is het systeem te onderhouden. Masturbatie is daarvoor de meest geschikte methode. Use it or loose it, geldt ook in de seksuologie. Het kan zijn dat militairen of hun partner na een periode van lange afwezigheid problemen hebben met seks. Daarbij speelt vooral de duur van de afwezigheid een rol en de gewone spanningen die bij een relatie horen. Het kan zijn dat men last heeft van bijvoorbeeld voortijdige zaadlozingen.

Ook denken militairen wel eens dat het slikken van bepaalde medicatie (tegen bijvoorbeeld malaria) hen parten speelt, als er sprake is van een erectiestoornis. Er is

Van duikers tot astronauten Han van der Veen wilde in zijn jeugd priester worden. Nog voor de pubertijd vielen hem de schellen van de ogen. Zijn nieuwsgierigheid bracht hem bij Defensie.

Hij begon in 1977 als hoofd bijzonder psychologisch onderzoek. Hij beoordeelde kandidaten op psychologische geschiktheid voor ‘hoog risico functies’, bijvoorbeeld naar hoe zij het in kleine ruimtes konden uithouden. Onder hen duikers, mensen voor de onderzeedienst.

Hij werkte met zijn afdeling ook mee aan de meest recente selectie van kandidaten voor de functie van astronaut; zo is ook André Kuipers door hem beoordeeld op psychische geschiktheid. Hij deed veel onderzoek onder militairen. Zo ging hij eens vijf weken mee met de onderzeeër Hr. Ms. Dolfijn. Ook is hij op uitzending geweest naar Ethiopië en Eritrea, de missie UNMEE, die tussen 2001 en 2002 plaatsvond.

echter geen gedocumenteerd onderzoek dat dat ondersteunt. Hoewel het ook niet uit te sluiten is.’

Verslaafd aan seks ‘Men zegt dat militairen vaker vreemd gaan dan burgers, maar mijn indruk is dat dat verre van waar is. Ik durf zelfs te beweren dat militairen minder vreemd gaan dan gewone burgers. Immers: de gewone burger heeft meer gelegenheid.

Ook seksverslaving komt onder militairen niet vaker voor dan onder gewone burgers.

De term seksverslaving is overigens lastig.

Ik spreek liever over een ‘verslaving’ aan bijvoorbeeld porno. Iemand die niet verslaafd is, kan een uur porno kijken en er mee stopen. Iemand die verslaafd is aan porno, is er dwangmatig mee bezig, hij/zij moet er naar kijken, vaak vele uren per dag en na het bereiken van het ‘hoogtepunt’ wordt hij/zij vaak overvallen door een gevoel van neerslachtigheid en zelfverwerping, gevoelens die weer verdoofd moeten worden door het weer kijken naar porno. De ‘pornoverslaafde’ leeft vaak vanuit een innerlijke leegte, vanuit een gebrek aan zelfwaardering en de ‘verslaving’ leidt uiteindelijk gewoonlijk tot problemen in zijn sociale relaties en op het werk. Naast mijn werk bij Defensie, behandel ik vooral seksueel getraumatiseerde patiënten op de poli seksuologie van het AMC; de seksuele problemen die ik bij het AMC onder ogen krijg zijn doorgaans veel complexer dan de seksuele problemen die ik bij Defensie voorgeschoteld krijg.

voor militairen?’ ‘Mijn indruk is dat militairen tijdens de uitzendingen naar Libanon en Cambodja psychisch meer belast werden dan bij meer recente missies, mogelijk met uitzondering van de ernstmissies in Afghanistan. Ik verwacht dat de afgelopen ernstmissies in Afghanistan de komende jaren nog veel om behandeling vragende veteranen zal opleveren. Een positieve ontwikkeling is dat er tegenwoordig veel onderzoek plaatsvindt naar een pil, die bij schokkende voorvallen kan voorkomen dat de herinnering aan het schokkend voorval gekoppeld wordt/blijft aan zich opdringende sterke onaangename emoties als angst; onder anderen collega Eric Vermetten, psychiater bij de MGGZ, doet hier onderzoek naar. Ik ga zelf meewerken aan een onderzoek bij UvA of met een bètablokker eenzelfde effect bewerkstelligt kan worden.

Seks verkoopt Concluderend: de militair gaat minder vreemd dan de gemiddelde burger en is ook niet seksueel daadkrachtiger dan zijn soortgenoot op kantoor. Waarom interesseert de pers zich dan zo voor militairen en seks? ‘Alles over seks vindt de pers en de lezer interessant. Waarschijnlijk speelt een rol dat er een discrepantie is tussen hoe een militair zich hoort te gedragen, de voorbeeldrol, en de praktijk.

Militairen zijn net gewone mensen’.

Wil je naar aanleiding van dit artikel meer informatie, neem dan contact op de met de MGGZ.

De pil ‘Hebben de uitzendingen van de laatste jaren nog meer problemen opgeleverd

Fred Omvlee

25

de traditiekamer

GV Present | Zomer | 2014

Mentale weerbaarheid omhoog, stressniveau omlaag

Yoga: gezond voor lichaam en geest!

26

Sinds jaren biedt de dienst Hindoe Geestelijke Verzorging onder meer yoga & meditatie aan. Met de yogalessen en -workshops proberen wij een bijdrage te leveren aan het geestelijke en fysieke welzijn van alle defensie medewerkers.

Effectieve aanvulling op het trainingsprogramma De oefeningen die tijdens een les aan de bod komen, geven je meer flexibiliteit, kracht, uithoudingsvermogen, energie en een verbeterde longcapaciteit. Ze zorgen voor een lagere spierspanning, minder rugpijn, helpt bij stress en depressie en versterken tevens het immuunsysteem. Na een yogales zit je absoluut beter in je vel.

Door yoga te beoefenen krijg je meer energie en kun je je beter concentreren.

Hierdoor gaat het werken beter. Je prestaties kunnen dus door yoga omhoog

gaan. Door de oefeningen ben je beter in staat om je te ontspannen en rust te vinden in je hoofd en lichaam. Je wordt je bewust van waar en wanneer er bij jou spanning wordt opgebouwd. Je leert dit vroegtijdig te herkennen en er iets aan te doen. Ook PTSS patiënten kunnen baat hebben bij yoga.

Yoga is niet voor zwevers!

Voor militairen is er nog wel eens een drempel om aan de lessen of workshops deel te nemen. Vaak komt dit door een verkeerd beeld (zweverig, voor vrouwen etc..) van wat yoga inhoudt. Dat terwijl ook generaals tot onze meest trouwe deelnemers behoren. Na een eerste les hoor je dan ook vaak: “het is toch anders dan ik dacht …”. Voor militairen kan yoga een welkome aanvulling zijn op het trainingsprogramma. Door het veelvuldig trainen met gewichten zijn vele militairen wel sterk, maar soms niet zo flexibel. Mede hierdoor kun je blessuregevoelig zijn.

GV Present | Zomer | 2014

Mariniers in lotushouding Door middel van de yogalessen kun je ervoor zorgen dat je sterk én flexibel blijft.

We hebben drie tot vier yogaworkshops per jaar gegeven verspreid door het land.

Deze workshops werden goed bezocht met gemiddeld 40 deelnemers en na afloop waren de reacties positief.

“De ontspanning- en meditatie oefeningen heb ik ervaren als zinvol in het vinden van innerlijke rust. Het heeft mij energie gegeven, want op de reis naar huis heb ik geen enkele vorm van verslapping meegemaakt ondanks de hitte van de dag en de lange autorit.”

Yoga heeft toekomst In samenwerking met onze dienst, ondersteund door de MGGZ, is er op 31 maart 2014 gestart met een yogapilot op de Van Ghentkazerne. Er wordt bij de aspirant mariniers van het remedial peloton onderzocht of yoga & meditatie bijdraagt aan stressreductie, mentale veerkracht en lenigheid. Indien de resultaten van deze pilot positief zijn, zal men yoga & meditatie opnemen in het reguliere lesprogramma.

Binnen defensie willen we de toepassing van yoga & meditatie een meer structureel karakter geven. In dat kader hebben we vijf hoofdlijnen uitgewerkt: • Yoga en meditatie als sport en ontspanning; • Yoga en meditatie als deel van mentale vorming; • Yoga en meditatie als deel van de behandeling van depressie, PTSS of andere psychische problemen via de MGGZ; • Yoga en meditatie in het reguliere revalidatietraject op het MRC; • Yoga en meditatie als deel van de veteranenzorg.

Yoga draagt bij aan het herstel van PTSS klachten

De HinGV in het kort De Hindoe Geestelijke Verzorging (HinGV) is opgericht op 5 maart 2003 en is daarmee een van de jongere diensten binnen de Diensten Geestelijke Verzorging.

Deze dienst wil uitgaande van de Hindoefilosofie,- spiritualiteit en -leefwijze, binnen defensie zorg verlenen aan al degenen die een beroep op haar doen. Uitgaande het principe “de hele wereld is een familie” is zij er niet alleen voor de belijdende Hindoe, maar voor een ieder, ongeacht zijn achtergrond, geloofstraditie of spiritualiteit.

De Hindoe GV ziet haar werkzaamheden voor Defensie gestoeld op tolerantie, verdraagzaamheid en samenwerking. Ze werkt op basis van wederzijds respect.

Bij het bieden van de zorg wordt er voornamelijk gebruik gemaakt van de typische Vedische zorgelementen, zoals yoga en meditatie, ayurveda, Vedische astrologie, mantra-recitatie, gebed en rituelen. Jaarlijks worden twee belangrijke Hindoefeesten, het Holi (lentefeest) en Divali (lichtjesfeest) gevierd. Hierbij wordt vooral de nadruk gelegd op het Hindoegevoel van eenheid in verscheidenheid.

De Hindoe GV werkt ook samen met collega’s uit UK (“Queen Gurkha Regiment”), Suriname en India. Er wordt door de dienst tevens ook zorg verleend aan de Tweede Wereldoorlog veteranen in Suriname.

Yoga op bestelling Het is mogelijkheid om op aanvraag een proefles of kennismakingsles te verzorgen voor groepen in het kader van bijvoorbeeld een teamuitje, teambuilding, workshop, cursus etc.. Zo hebben we enige tijd geleden voor een groep van 30 collega’s van het CMH, naar aanleiding van een bedrijfsuitje, een yogasessie verzorgd.

Momenteel bieden we op reguliere basis yogalessen aan op de volgende locaties: • • • • •

Utrecht, Kromhoutkazerne Amersfoort, Dumoulinkazerne ’t Harde, Lkol. Tonnetkazerne Oirschot, De R v Steveninckkazerne Den Helder, kazerne Willemsoord

Komal Bisseswar KP.Bisseswar@mindef.nl

27

GV Present | Zomer | 2014

KIJKWIJZER

Lore

Duitsland, 2012, regie: Cate Shortland

Die Fälscher

Oostenrijk, 2007, regie: Stefan Ruzowitzky

Un long dimanche de fiançailles (A very long engagement)

28

Inhoud: Als de film begint, zien we een prachtig

Inhoud: Salomon is een meestervervalser die er

landhuis. Op het terras verbrandt een gestreste

goed van kan leven in Berlijn. Tot hij wordt

SS-officier allerlei documenten. Een paar

opgepakt en in een concentratiekamp belandt.

Inhoud: Vijf wanhopige Franse soldaten,

waardevolle spulletjes mogen worden mee

Daar krijgt hij de keuze: of ten ondergaan in het

waaronder Manech, worden afgevoerd om

gegrist en dan gaat het gezin op de vlucht. Beide

kamp, of zijn talenten gebruiken om te overleven.

geëxecuteerd te worden vanwege desertie. Ze zijn

ouders worden opgepakt. Lore en haar vier

Hij besluit mee te werken aan het Duitse complot

allemaal gewond geraakt aan hun hand, soms per

jongere broertjes en zusjes zien hen niet weer

om de Amerikaanse Dollar en het Britse Pond te

ongeluk, maar ook expres. De rechtbank oordeelt

terug. Ze gaan op weg dwars door Duistland naar

vervalsen om zo de geallieerde economie te

over allen gelijk: doodstraf, omdat ze wilden

oma. Onderweg worden ze geholpen door een

ondermijnen. In een van de concentratiekampen

ontkomen aan de loopgravenoorlog. De wijze

jongeman, maar kan Lore hem vertrouwen? Uit

ontstaat zo een omheinde werkplaats binnen het

waarop de executie wordt uitgevoerd is bizar: ze

zijn papieren blijkt dat hij Joods is... Het verhaal is

prikkeldraad waar voormalige bankdirecteuren,

worden een stuk ‘niemandsland’ tussen de beide

een omkering van de bekende beelden. Het door

topeconomen en eerzame drukkers

frontlinies in gejaagd om afgeschoten te worden

de geallieerden bevrijde Duitsland is voor deze

samenwerken met beruchte vervalsers.

door het Duitse leger of door eigen vuur in een

SS-kinderen vol gevaren; nu zijn zij het

Opluchting over het redden van het eigen hachje

soort ‘Bingo’. Mathilde, de verloofde van Manech

opgejaagde wild. Lore wordt geconfronteerd met

en machteloze woede over wat er met de andere

die al sinds haar kindertijd met hem samen is, kan

vluchtelingen, overlevenden van de kampen en

Joodse gevangenen gebeurt, gaan hand in hand

niet geloven dat Manech is omgekomen. Ze zet

vooral met haar eigen vooroordelen en

in een klein maatschappijtje met rangen en

een speurtocht op touw op zoek naar hem. Tijdens

opvattingen die ze met de paplepel ingegoten

standen en oordelen over en weer. Voor de cipiers

die speurtocht zien we hoe de gebeurtenissen en

heeft gekregen. Ze ontdekt ook een waarheid

geldt: alle gevangen zijn voor hen nuttige

verschrikkingen van de oorlog het leven van

over haar ouders die ze niet wil weten. Hoelang

ondieren…

mensen overhoop heeft gehaald.

kan ze nog loyaal zijn aan hen?

Oordeel: We kijken mee door de ogen van

Oordeel: Het bijzondere van de film is dat het hele

Oordeel: Een geweldige film met een goed

Salomon en we komen met hem terecht in

verhaal doordrenkt is van een milde humor. Geen

verhaal dat fascineert van begin tot eind, prachtig

onmogelijke dilemma’s: meewerken en overleven

loodzwaar docudrama, maar met oog voor het

geacteerd en bovendien goed geregisseerd.

of weigeren en sterven; hoe vast liggen je

zwarte en lelijke én oog voor het lichte en de

****

oordelen, wie is echt rechtvaardig en wie is echt

kracht van liefde en fantasie.

crimineel; hoe kun je verder leven, terwijl je weet

*****

dat je een van de weinige overlevenden bent?

Kijk en leeswijzer

Onwillekeurig ga je je inleven in de

*

Niet kijken/ lezen!

hoofdrolspelers en stel je jezelf de vraag: wat zou

**

Als je nou echt niet meer weet wat je moet doen…

ik hebben gedaan? Een prachtige film, losjes

*** Mwah **** Gaan zien/ lezen! ***** Wat doe je hier nog??

gebaseerd op de daadwerkelijke vervalsingsoperatie van de Nazi’s, die je niet zomaar loslaat. ****

Frankrijk, 2004, regie : Jean-Pierre Jeunet

leeswijzer

Discipline. Overleven in overvloed door Marli Huijer 274 pagina’s Uitgeverij Boom Amsterdam, 2013 Filosofe Marli Huijer huldigt het standpunt dat filosofie het leven niet makkelijker, maar moeilijker dient te maken, door de tegenstrijdigheden die het menselijk bestaan met zich meebrengt, zichtbaar te maken. Dat is natuurlijk een boeiend vertrekpunt. In dit boek beschrijft ze de teloorgang van discipline en de opkomst van de grenzeloze vrijheid om te consumeren. Na het lezen van dit boek zal het woord discipline niet meer de negatieve bijklank van blinde gehoorzaamheid of strenge fatsoensregels hebben. Huijer stelt de terechte vraag hoe wij onszelf in onze 24-uurs economie, waarin werk en privé steeds meer door elkaar lopen en mateloos consumeren hoogtij viert, de rust tot ontspanning kunnen vinden en onszelf op een goed en waardevol leven kunnen richten. Huijer signaleert in de samenleving een verbreding van de kloof tussen mensen met en zonder discipline.

Discipline brengt ons echter talloze voordelen, maar hoe kunnen we onszelf disciplineren nu maatschappelijke instituties dat niet meer doen? Ik heb dit boek met zeer veel genoegen gelezen. Een aanrader! ****

GV Present | Zomer | 2014

Oorlog in mijn kop. Erfenis uit Uruzgan door Niels Veldhuizen 208 pagina’s Uitgeverij Nieuwe Amsterdam Amsterdam, 2014 Prijs: € 18,95 Niels Veldhuizen, militair verpleegkundige, vertrok in november 2008 naar Deh Rawod.

Tijdens zijn missie loopt hij keihard tegen zijn eigen onmacht op. Nog los van het feit dat hij en zijn bemanning in hun Patria op een bermbom rijden (en daar alledrie ongedeerd bij blijven), zijn er de vele confrontaties met de ellendige toestand van de bevolking in het gebied waar hij werkzaam is, in combinatie met de corruptie en het opportunisme van hun leiders. Als Veldhuizen ook bij meerdere gelegenheden moet ervaren dat hij zijn ethische principes als verpleegkundige niet kan handhaven (voor een doodziek Afghaans jongetje wordt geen heli ingezet omdat er ‘Belangrijkere Zaken’ aan de orde zijn), knapt er iets in hem. Thuisgekomen worden veel herinneringen nog eens extra getriggerd door het feit dat zijn eigen zoontje ernstig ziek wordt, maar (gelukkig) wél alle gewenste dure behandelingen kan ondergaan. Na aanvankelijke ontkenning besluit hij, daartoe krachtig gestimuleerd door zijn vrouw, hulp te zoeken. Niet helemaal helder wordt wat daarvan de betekenis is geweest, want hij eindigt zijn boek met de conclusie dat het medisch gezien niet veel beter met hem gaat; dat hij nog altijd afhankelijk is van medicatie en iedere dag hinder van zijn PTSS ondervindt.

Maar de ongecontroleerde agressie is hanteerbaar geworden en het erover praten en schrijven heeft de draaglast aanmerkelijk verminderd. Een gepassioneerd geschreven boek, dat naar mijn idee wel een kritische redacteur had kunnen gebruiken, maar zeker de moeite van het lezen waard is. ****

Dit is geen verdediging! Waarom het christendom, ondanks alles,

verrassend veel emotionele diepgang heeft door Francis Spufford 224 pagina’s Uitgeverij Ten Have Utrecht, 2013 Prijs: € 18,95.

Na 22 jaar atheïsme is deze Anglicaanse kerkganger tot het christendom teruggekeerd. De titel ‘Dit is geen verdediging!’ roept op, alsof hij juist wél iets verdedigt. Dat soort gein zit in zijn hele boek.

Als christen is hij behept met de code MNoDtV. Dat is een ‘Menselijke Neiging om Dingen te Verkloten’. Christenen zijn ‘schuldige mensen’, vormen een gemeenschap van ‘erkende verkloters’. En ‘slechte mensen’ zijn hun verwanten. Hij zet het zwaar aan. Dat je vergeving ontvangt, onthult de illusie controle te hebben over je leven. Christelijk geloof vraagt een radicale niet berekenende vorm van vrijgevigheid en het vloeit voort uit: behoefte aan troost, gezelschap bij eenzaamheid en leiding in chaos. Het christendom verschaft je geen systeem van regeltjes. Het is een oneindige verantwoordelijkheid om lief te hebben.

Maar…om een goed mens te zijn heb je God niet nodig. Spufford maakt een brug met ongelovigen door als gelovige de ervaring ‘God bestaat niet, de rotzak’ (Becket) te erkennen en te delen. God staat verdomd ver weg van het dagelijks bestuur van zijn kosmos. Tegelijk is God voor hem niet onpersoonlijk. Hij voelt zich door Iemand gezien van binnenuit en zonder zijn illusies.

Dus prikkelt hij ‘waarheden’ van atheïsten.

Een uitdagend persoonlijk manifest over het christelijk geloof. ***

29

op het lijf geschreven

GV Present | December | 2012

Militair voor het leven

30

Militair worden was mijn grote droom en dit is me dan ook gelukt.

Helaas is er een abrupt einde gekomen aan mijn carrière doordat ik zwaargewond ben geraakt bij het ernstige ongeval op de a2, op 28 juni 2011 met de viertonner van de KMS. Hierbij is onze collega Kakisina omgekomen. Na het ongeluk raapte iedereen zich bij elkaar - zo goed en zo kwaad als het kon - en we gingen met die groep door om onze opleiding tot onderofficier af te ronden; we waren immers bijna klaar.

Net voor het einde gaf mijn lichaam aan niet meer verder te kunnen en moest ik noodgedwongen stoppen met mijn opleiding. Vanaf dat moment ben ik in een medische achtbaan terecht gekomen, waar ik nu, bijna drie jaar na het ongeval, nog steeds in zit. Mijn toekomst is onzeker. Wel is zeker dat mijn grote droom van me is afgepakt. Zomaar ineens van de een op de andere dag....

Militair dat ben je niet even, militair dat ben je voor het leven.

Daarom heb ik mijn militaire portret laten tatoeĂŤren en de belangrijke dingen daaromheen. Elke dag kijk ik er vol trots naar.

Wat daar staat afgebeeld, is een weerspiegeling van wie ik ben en hoe ik mij voel en altijd zal blijven voelen.

Deze tatoeage helpt me door moeilijke tijden heen en geeft me kracht, al is het soms ook heel confronterend. Het hoort bij het verwerkingsproces.

Accepteren dat het nu zo is, kan ik nog steeds niet. Ik hoop dat er een moment komt dat dat wel lukt. Maar goed, de vechtersmentaliteit zal er altijd in blijven zitten denk ik zo.

Dit is mijn verhaal en dat wilde ik graag met jullie delen.

Priscilla Raes

Vind je het leuk om een professionele fotoreportage te laten maken over je tatoeage en is het daarnaast een tattoo met een verhaal, mail dan je gegevens naar: CMJ.Bisschops@mindef.nl

GV Present | Zomer | 2014

THEMACONFERENTIES

Vormingscentrum Beukbergen voorjaar 2014 Aanmelden bij Liza kok, tel. 0346-332141 Of per email: e.kok.04@mindef.nl Voor het volledige aanbod kunt u de site www. beukbergen.nl of de Defensie-intranet agenda raadplegen .

Voorbereidende conferentie Auschwitz (inschrijving t/m 18 juli 2014) Het voormalig vernietigingskamp Auschwitz is een bezienswaardigheid die je met beide benen op de grond zet en doet realiseren dat Europa er 70 jaar geleden heel anders heeft uitgezien.

Datum 27 augustus 2014; begeleider Czarek Lubinski.

PC? Succes ermee! (inschrijving: t/m 27 augustus 2014) In de militaire opleiding werd je er voor klaargestoomd. En nu sta je voor een peloton als pelotonscommandant! Het blijkt net iets anders te zijn. De hamvraag is: hoe blijf je jezelf in deze rol als pc? Deze conferentie voor pelotonscommandanten met enige ervaring belooft een feest van herkenning.

Datum: 2 en 3 oktober 2014; begeleiders Fransjesca Grimbergen en Anne Zweers.

Kleur bekennen, verschil maken (inschrijving t/m 6 oktober 2014) Wat geloof jij als christen en hoe maak jij het verschil? Het is niet altijd eenvoudig om rekenschap af te leggen van wat of in wie je gelooft. In deze conferentie maak je eerst een beweging naar binnen om je eigen geloofsverhaal te verhelderen. En met die thema’s maken we een beweging naar buiten. Hoe kunnen zij een rol spelen in relatie met onze militaire werkomgeving? Je krijgt zicht op het eigen geloofsverhaal, ontdekt verschillen in vergelijking met anderen.

Data 10-11 november 2014; begeleider John van Eenennaam.

Respectvol Samenwerken (inschrijving t/m: 13 oktober 2014) Deze vormingscursus is afgestemd op

instructeurs van de diverse initiële militaire opleidingen. Omgaan met verschillen of diversiteiten en met ongewenst gedrag binnen de krijgsmacht staat centraal.

Te denken valt hierbij aan seksuele intimidatie, discriminatie (op grond van geaardheid, religie of etnische afkomst), maar ook aan pesten en treiteren.

Datum 17 t/m 19 november 2014; begeleiding Marias van Dorp en Marlies Joosten.

Timemanagement (inschrijving t/m 10 oktober 2014) Heb je ook het gevoel dat de tijd je door de vingers glipt? Of dat je op het werk met duizend dingen tegelijk bezig bent en dat je eigenlijk nergens echt tijd voor hebt?

Ontdek je eigen omgaan met tijd en leer je persoonlijk tijdmanagement verbeteren.

Datum 17 november 2014; begeleider Niels Morpey.

Mindful leidinggeven (inschrijving t/m 20 oktober 2014) Deze vierdaagse training biedt je de mogelijkheid om te onderzoeken in hoeverre mindfulness een plek kan krijgen in jouw functioneren als leidinggevende.

Bij mindfulness gaat het om het trainen van je aandacht. Het besturen van je aandacht en het ontwikkelen van een open en accepterende houding ten opzichte van jezelf en je omgeving.

Data 24-25 november; 1 en 16 december 2014; begeleiders Ger Wildering en Hester Schipper.

Dienend leiderschap (inschrijving t/m 1 september 2014) Ook bij defensie is de laatste jaren in toenemende mate aandacht voor het gedachtegoed van dienend leiderschap.

Dat houdt in dat het dienen van de ander, namelijk het welzijn en de ontplooiing van de collega’s, de basis is voor een succesrijke en betekenisvolle samenwerking.

Datum 9-10 oktober 2014; begeleider Klaas Henk Ubels.

Vallen en opstaan na ziekte en verlies (inschrijving t/m 22 september 2014) Ook een militair is maar een mens. Het zal je maar overkomen dat je erg ziek wordt, of een van je naasten, iemand die je dierbaar is verliest. Of dat je tijdens een uitzending middenin een vuurgevecht een maat verliest. Hoe ga je daarmee om en waar vind je de kracht om verder te gaan.

Welke hulpbronnen heb je in jezelf ontdekt, waar ligt je kracht, wat heb je daarover ontdekt? Datum 27 en 28 oktober 2014; begeleiding Czarek Lubinski en Anne Zweers.

Pelgrimage Santiago de Compostella (inschrijving t/m 23 oktober 2014) Deze conferentie is zeer aan te bevelen voor diegenen die met FLO gaan. Voor mensen dus die zich al wandelend of fietsend willen bezinnen op een nieuwe koers in hun leven. Aan bod komt de vraag: Wat is pelgrimeren en wat kan het doen met je? Maar daarnaast ook vragen als: Hoe organiseer ik een langdurig onderweg zijn? Vind ik voldoende slaapplaatsen? Wat kost het allemaal? Deze conferentie wordt verzorgd door ervaringsdeskundigen en bied een oriëntatie zowel op geestelijk als op praktisch niveau. Het is mogelijk om (tegen betaling) samen met uw partner aan deze conferentie deel te nemen.

Datum 20-21 november 2014; begeleiding René Heinrichs.

31

GV

P R E S E NT

Thuis op vele fronten

ZOMER 2014

e i w j i b , j i j n E ? s i u h t j i j n e b GV Present op Facebook en Twitter: www.facebook.com/GVPresent of www.twitter.com/GVPresent of tweet met #GVPresent GV Bereikbaarheidsdienst: 0800 5 777 777 Online: www.dgv.nl