Gvpresent lente by Fred Omvlee

P R E S E NT

Thuis op vele fronten

LENTE 2014

Drive Coach Foppe de Haan 17 jaar op missie in Mali Overleven bij de vijand Hennis: ongeduldig & gedreven

GV Present | Lente | 2014

Drive! De lente is al in volle teugen begonnen. Tijd dus om naar buiten te gaan en erop uit te trekken, tijd om de zomervakantie te plannen, wellicht tijd om na te denken over een nieuwe koers voor de rest van het jaar… Maar vooral tijd om in de zon - met een biertje erbij - te praten over die zaken waar het hart vol van is! In dit nummer komen collega’s aan het woord die over hun passie spreken: een bijzondere hobby of functie. En voor sommige bofkonten is het één het ander. Een blad over stoere kerels en vrouwen die hun hart volgen in wat ze doen en daarin een voorbeeld zijn voor anderen. Good old Foppe die vertelt over zijn passie voor het trainersvak, de minister (jawel!) die aanstekelijk werkt in haar enorme gedrevenheid, een boordvliegtuigploeg die liefdevol spreekt over een heli als hun dame.

colofon

We nemen een kijkje in de James-Bond-wereld van JISTARC die voor velen zo tot de verbeelding spreekt. En dan zijn er ook nog de uitzonderlijke hobby’s van collega’s, vertelt een ervaringsdeskundige

GV Present GV Present wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van de hoofden van dienst van de Diensten Geestelijke Verzorging.

Redactie: Claudia Bisschops (hoofdredacteur), Henk Fonteyn (eindredacteur), John van Eenennaam, Hugo Houtgast, Gösta Huijs, Gert de Wolf, Fred Omvlee (webredactie) Redactieadres: cmj.bisschops@mindef.nl

over zijn liefde voor Mali en is ook de Culinair aangepast aan de passie van velen voor lekker & vet. Blijft de prangende vraag over van de stoere trucker op de cover: waar loop jij eigenlijk warm voor? Lijkt me nou echt een vraag voor op een terras, lekker met een biertje of een wijntje erbij…

Claudia Bisschops CMJ.Bisschops@mindef.nl

Adresmutaties: JC.Steeman@mindef.nl Aan dit nummer werkten mee: Tabe de Boer, Foppe de Haan, Jeanine Hennis-Plasschaert, Frans Kooloos, Robert Lichtenfeldt, Stefan Mastenbroek, Mike Nagtegaal, Marcel Reijnders, Gerald Tebes, Richard Tieskens, Annemiek Tijssen, Piet Thielen, Johan Trouwborst, Albert van der Velden, Frans van der Weijst. Fotografie en illustraties: Cynthia Amelsbeek, Jan Rap, e.a. Vormgeving: Wim Balyon (OBT) Druk: OBT bv, Den Haag GV Present op Facebook en Twitter: www.Facebook.com/GVPresent of www.twitter.com/GVPresent of tweet met #GVPresent Overname van de inhoud kan alleen geschieden met toestemming van de redactie ISSN: 2214-2002 Oplage: 57.000

inhoud

Missies 3 Heroes & villains 5 Ondertussen op facebook 9 Teamspirit 10 Blikopener 12 De minister aan het woord 14 Overleven in gevangenschap 18 Activiteitenkalender 20 Culinair met een bite! 21 Het biechtgesprek 22 Denktank 24 De traditiekamer 26 Boek & Film 28 Op het lijf geschreven 30

missies

GV Present | Lente | 2014

Witte pater deed uitzending van 17 jaar in Mali

Malinezen, daar neem ik mijn petje voor af… Witte Pater Frans van der Weijst (1931) werkte van 1962 tot 1979 in Mali en komt daar nog geregeld. Hij woont in een prachtige pastorie naast de kerk van Steensel in Brabant. Met het oog op de Mali-missie van onze militairen een gesprek met deze ervaringsdeskundige pur sang.

Hoe zou jij Mali in drie zinnen willen schetsen om de lezers een eerste indruk van het land te geven? ‘Je komt in een zeer uitgestrekt land in West-Afrika terecht. Wat betreft uiterlijk verschilt het zuidelijk gedeelte totaal van het noordelijk gedeelte.’ Pater Frans laat mij foto’s zien van een zichtbaar wat vruchtbaarder zuiden. ‘Het noorden van Mali ligt binnen de Saharawoestijn. In het zuiden wonen de zwarte mensen, terwijl de bewoners van het dunbevolkte noorden, de Touaregs, meer lichtgekleurd zijn, bijna blank, zoals in Noord-Afrika. Dat zijn nomaden die met hun vee rondtrekken. Het land wordt hoofdzakelijk bewoond door moslims. Iets meer dan 1% is christen. De verhouding tussen de moslims en de christenen is in Mali altijd bijzonder goed geweest. Ook moslims kwamen met hun problemen naar mij toe in de tijd dat ik in Bamako, de hoofdstad, werkte.’

Je hebt lange tijd als witte pater in Mali gewerkt. Wat heeft die tijd voor jou betekend? ‘Het is een interessante en leerzame tijd geweest. Er wordt daar Frans gesproken en ik gaf in die taal Engels en Levensbeschouwing aan leerlingen van het lyceum. Daarna ben ik pastoor in de

3 Van der Weijst in gesprek met leerling verpleegsters.

kathedraal van Bamako geweest.Maar ik heb ook enkele jaren rondgetrokken om ander pastoraal werk te doen. Ik was verwonderd van de prestaties van de mensen daar. Opvallend hoeveel zij konden bereiken met zeer weinig middelen. Ook was ik onder de indruk van de enorme gastvrijheid. Als je als gewone toerist daar komt, is het eerste wat ze doen jou water aanbieden. Met name de zwarte Afrikanen in het zuiden van het land zijn zeer gastvrij.’

Je hebt lang geleden in Bamako gezeten. Zijn de mensen daar nu nog steeds gastvrij? ‘De laatste keren dat ik er ben geweest was dat nog steeds het geval. Mensen bedanken je dat je gekomen bent in plaats van te zeggen: ‘Nu moet ik alweer tijd voor je vrij maken.’ En ze doen er alles aan om het je naar je zin te maken. Daar kunnen wij iets van leren.De mensen behandelen je zelfs kameraadschappelijk. Ze voelen zich niet inferieur aan jou en zijn niet gauw op hun teentjes getrapt. Het is een trots volk, maar tegelijkertijd zijn ze niet hautain. Dat is hun volksaard.’

Hebben die verschillende bevolkingsgroepen op verschillende plekken invloed op de huidige spanningen? ‘Jazeker, de mensen van het noordelijke gedeelte, de nomaden, hebben een andere manier van leven. Die zitten op kamelen en trekken van de ene naar de andere plaats. Sinds de onafhankelijkheid van de Fransen in 1960 hebben de noordelingen altijd al geprobeerd om onafhankelijk te worden. De mensen van de regering, het leger en de ambtenaren zijn de donkergekleurden, zij hebben weer heel andere leefomstandigheden. Zij wonen op een vaste plek en hebben de touwtjes in handen. Je moet weten dat het helemaal niet zo slecht ging in Mali.’’

Het ging niet slecht? ‘Nee, tot 2012. Mali is lange tijd gezien als voorbeeld van democratie in Afrika. Maar in 2011 vochten Malinezen mee met Qadhafi tijdens de opstand in Libië. Toen ze verloren zijn ze met wapens teruggekeerd naar Mali en zijn ze met extremistische Libiërs, jihadisten, op verschillende plekken in het noorden de baas geworden. Het Malinese leger wilde

GV Present | Lente | 2014

optreden tegen deze rebellen, maar kon het niet. De militairen pleegden een staatsgreep in 2012 omdat ze vonden dat de toenmalige president Touré hen onvoldoende bevoorraadde. ‘

In hoeverre heb jij zicht op het geweld dat zich daar momenteel afspeelt?

‘De Fransen zijn begin vorig jaar gekomen om orde op zaken te stellen. De Touaregs wilden hun onafhankelijkheid en werden geholpen door mensen van buiten. Dat zijn mensen die met Qadhafi gewerkt hadden in Libië, mensen van Al Qaida. Niet zozeer de Touaregs veroorzaakten problemen maar vooral jihadisten van Al Qaida die zogenaamd gekomen zijn om de Touaregs te helpen zich vrij te maken, maar zich zo opstelden dat zelfs de Touaregs moesten vluchten. Zij hebben de sharia ingevoerd in grote plaatsen als Timboektoe, Gao en Kidal. Daar werden handen afgekapt en mensen gestenigd. En ze proberen de hele noordelijke streek op die hoogte van Afrika onder hun invloed te krijgen, en eigenlijk heel Mali. Maar de Fransen hebben die jihadisten inmiddels weer uit die steden verdreven. Pas geleden zijn er nog raketaanvallen geweest in Timboektoe en Gao.’

Ben jij zelf wel eens met geweld geconfronteerd geweest tijdens je verblijf? ‘Nee, wel werd er de laatste keer dat ik er was, november vorig jaar, langs ons huis geschoten. Ik heb nog nooit zulke harde knallen gehoord. Maar dat had niet direct te maken met de politieke spanningen. ‘

Kun je nu zeggen dat er religieus geïnspireerd geweld is in Mali? ‘Ik vind van niet, in die zin dat het grootste deel van de oorspronkelijke bevolking van Mali gematigd islamitisch en vreedzaam is. Wij hebben als paters altijd de beste relaties met deze moslims gehad. We kwamen bij elkaar op bezoek. Echter, het geweld wordt veroorzaakt door de jihadisten van Al Qaida, die van buitenaf gekomen zijn en de sharia willen invoeren.’

Nu wil Europa, inclusief Nederland, daar helpen. Heeft het wel zin om daar militairen naar toe te sturen? ‘Frankrijk zit er nu ruim een jaar en wil daar nu langzamerhand weggaan. Maar ook

andere Afrikaanse landen hebben hun troepen er naar toegestuurd. Het is een heel moeilijke opgave, denk ik. Je komt in een onherbergzaam land terecht. De jihadisten zitten nog steeds tussen de rotsen van de Sahara. Die krijg je zomaar niet weg. Daar moeten de Nederlanders dan nu voor komen om met het verzamelen van inlichtingen een bijdrage te leveren aan de verwijdering van die mensen. Maar tegen die mensen valt eigenlijk niet te vechten. Ze hebben een andere oorlogsvoering. Ik verwacht dat de Nederlanders geen problemen met de Malinezen krijgen maar juist met hen. In het noorden was er in november 2013,

elkaar in het Nederlands gaan praten. Dat is onbeleefd.’ Ik heb ondanks alles goede hoop. Wanneer ze over de huidige problemen heen groeien komt het goed. Het land heeft de laatste vijftien jaar goede vooruitgang geboekt met goede mensen. Malinezen, daar neem ik mijn petje voor af

Hoe zie je de toekomst van het land? ‘Nog niet zo lang geleden was ik erg enthousiast over de vooruitgang en de mogelijkheden van het land. De hulp uit Nederland en andere landen had een

Rondvaart in Mopti

toen ik er weer was, risico op kidnapping. De Nederlanders gaan er het verschil maken, zo las ik laatst ergens in een dagblad. Dat geloof ik niet zo. Maar het meewerken en ondersteunen, daar geloof ik wel in.’

Onze militairen gaan naar Mali. Hoe leg je contact met de lokale bevolking? ‘De militairen in Gao zullen wel afgeschermd in een kamp zitten. Maar wanneer ze in contact komen met de bevolking , moeten ze de mensen altijd groeten en een hand geven. Als je in een dorpje komt zullen ze vaak naar je toe komen met wat water. Neem dat wel aan en drink een beetje. Als ze je te eten bieden, eet dan iets. Wanneer je bij de mensen binnenkomt, ga je op de grond zitten. Schoenen hoeven in het zuiden niet uit, misschien wel in het noorden bij de mensen die in tenten wonen. En als je weggaat, vraag je de weg. Dan brengen ze je naar buiten, naar de rand van het dorp. Niet om de weg te wijzen maar als ritueel. En je moet zeker niet in hun bijzijn onder

enorme uitwerking. Er kwamen ook toezeggingen uit Arabische landen. Libië heeft er hotels en moskeeën gebouwd, dat was natuurlijk om de islam te verbreiden. Maar ook andere Arabische landen willen helpen. Ik heb ondanks alles goede hoop. Wanneer ze over de huidige problemen heen groeien komt het goed. Het land heeft de laatste vijftien jaar goede vooruitgang geboekt met goede mensen. Malinezen, daar neem ik mijn petje voor af. Er zijn goede wegen aangelegd en er is goed onderwijs. Het is nu niet te vergelijken met dertig jaar geleden. Je hebt er nu veel meer democratie. Mensen geven vrij hun mening en kunnen veel meer activiteiten ontplooien. De mensen pikken het niet langer wanneer anderen ondemocratisch hun ideeën willen doordrijven.’ Gert de Wolf gpm.d.wolf@mindef.nl De naam ‘Witte Paters’ komt van de witte, arabische klederdracht die missionarissen dragen, samen met een rozenkrans rond de hals.

heroes & villains

GV Present | Lente | 2014

Je moet altijd een droom hebben, dat is hartstikke belangrijk!

IN GESPREK MET TRAINER-COACH

FOPPE DE HAAN

5 Foppe de Haan behoeft eigenlijk geen introductie. De nu 70-jarige coach was onder meer jarenlang trainer en boegbeeld van SC Heerenveen, loodste deze club naar de Eredivisie en Championsleague, was bijzonder succesvol met het Nederlands elftal onder 21 en trainde Ajax Cape Town in Zuid-Afrika. Tegenwoordig is hij coach van de coaches bij Heerenveen. Foppe de Haan staat bekend als iemand die zijn spelers vooral positief benadert. Het werkt niet om als autoritaire zak op te treden.

Diensttijd Aan zijn eigen diensttijd, lichting 1965/5, bewaart Foppe de Haan uiteenlopende herinneringen. Hij kon zich geweldig storen aan de zinloosheid. Zomaar nutteloos dingen doen om alleen maar de dag door te komen. En aan de hiërarchie, als dat betekende dat men mensen met een andere rang anders benaderde. Voor Foppe was, en is, ieder mens gelijkwaardig. Vreselijk vond hij de opper die er openlijk voor uitkwam dat hij naar beneden trapte en naar boven likte. Deze man wilde alleen lesgeven aan officieren. Hij deed er alles aan om je tegen te werken en hij marchandeerde. Degenen die hij mocht werden bevoordeeld boven degenen met wie hij niets had. Foppe zelf was als hoofdtrainer van Heerenveen niet te beroerd om desgewenst trainingen voor de C-junioren over te nemen als dat nodig was. Daar mag je je nooit te groot voor voelen. Maar hij heeft ook mooie herinneringen. Het leren om in een groep te leven en je daarin staande te houden, je conformeren aan de spelregels, de speedmarsen. Bij Defensie heeft hij echt leren afzien, dat was mooi. En vooral herinnert hij zich Leen Pfrommer, de legendarische schaatscoach en sportinstructeur bij de landmacht. Die man had volgens Foppe echt verstand van fysieke training. De Haan over Pfrommer: ‘Een prima kerel en een fantastische coach.’ Foppe wilde in dienst alleen maar sportinstructeur worden en dat is gelukt. Op de Johannes Postkazerne in Havelte. Zijn creativiteit kon hij hier echter niet kwijt omdat er weinig ruimte was voor een eigen invulling van het programma.

GV Present | Lente | 2014

‘Volgens mij zijn er drie pijlers voor een goede coach: hij moet vakkennis hebben, hij moet weten hoe hij die kennis overbrengt en hij moet aandacht voor zijn mensen hebben. Als je een autoritaire zak bent, dan werkt dat misschien even, maar op de lange duur echt niet. Je moet kunnen communiceren. Sinds kort speelt Anthonie Lurling weer bij ons. Desgevraagd vertelde hij laatst dat hij mij zijn beste trainer vond, omdat ik aan zijn kop kon zien hoe hij er bij stond. Bij binnenkomen kijk je naar de lichaamshouding, hoe ze uit de ogen kijken. Dan maak je contact. En als je contact maakt, kun je mensen beter maken. Als je geen contact hebt, loop je tegen grenzen op.’

Vertrouwen geven

‘Motivatie hebben al die jongens wel. De vraag is hoe je daar nog een schepje bovenop krijgt. Je moet de kwaliteiten van de jongens herkennen, ze als persoon erkennen en vertrouwen geven. Bij ‘onder 21’ hadden we Royston Drenthe. Talentvolle speler van Feyenoord, maar bij hem op de gang was het altijd lawaai tijdens de middagrust. Iedereen had er last van. Ik heb toen met hem afgesproken dat hij tenminste 20 minuten plat zou gaan en dat we daarna met z’n tweeën zouden gaan tafeltennissen.Dat hebben we toen elke dag gedaan. Hij kon zijn energie kwijt en ik kreeg contact met hem. En ik heb ook nog aardig leren tafeltennissen.’

anderen, een test ontwikkeld: Action Type. Op basis van een vragenlijst krijg je een schema waarin ieders persoonlijkheid naar voren komt en hoe mensen op elkaar reageren en hoe mensen benaderd willen worden. Je kijkt dan naar teamsamenstelling, maar ook hoe je als coach daar tussenstaat. Hij leerde mij dat de één behoefte heeft aan duidelijkheid, de ander moet je op zijn emoties spelen, die heeft bevestiging nodig en weer een ander juist een schop onder zijn kont. De één zal je niet teveel taken moeten geven, maar juist meer vrijheid, meer ruimte om zijn dingen te doen. Als coach kun je met de ene speler een goede klik hebben, terwijl met een ander beter de assistent-trainer het gesprek aan kan gaan als er wat speelt. Deze test leerde mij mezelf te plaatsen en zicht te krijgen op mijn kwaliteiten en die van anderen. We doen dat nu ook met de jeugd hier. Ook om te kijken wie op basis van zijn karakterstructuur de meeste kans heeft om het te halen.’

Als je ergens wilt werken, moet je je wel willen en kunnen aansluiten bij de waarden en normen van dat bedrijf.

Schop onder de kont

Broodspeler

‘Voor de Olympische Spelen voor jong Oranje werkten we met Peter Murphy, de oud-volleybalcoach. Die heeft, samen met

‘Het begint met je verhaal vertellen: je moet donders goed weten wat je visie is, wat de waarden en normen zijn van waaruit je werkt

en wat je verwachtingen zijn. We hadden een keer een speler op het middenveld; echt een heel goede speler. Het viel mij op dat hij elke keer als we 1-0 voor kwamen de bal ging rondspelen. Hij deed de boel op slot. Dat betekende dus dat als we na tien minuten voor kwamen te staan, het publiek een saaie wedstrijd kreeg voorgeschoteld. Ik vertelde hem toen dat ik het daar niet mee eens was. Je moet mensen vermaken. Wij worden met Heerenveen geen kampioen, we winnen de Champions League niet, maar we zullen ook niet degraderen. Wij moeten dus mensen vermaken, want daarvoor komen ze naar het stadion en we moeten beter willen worden, want dan verkopen we spelers en daarvan kunnen we als club voortbestaan. Wat jij doet, zei ik tegen die vent, daar hou ik niet van. Dat past niet bij mij, niet bij de club en niet bij de supporters. Wij willen aanvallen. Hij zei: “Als wij de bal hebben, hebben zij hem niet.” Daar is natuurlijk geen speld tussen te krijgen, maar we hebben er niets aan. Ik eiste strijd met het mes op de keel, ook van hem. In een interview in de krant gaf hij aan dat hij vond dat we soms te aanvallend speelden. Hij noemde zichzelf een broodvoetballer. Ik nam de krant mee in het kleedlokaal en ben de discussie aangegaan met de hele groep. We zijn allemaal broodvoetballers, maar wat is dat eigenlijk? Iemand die de bal vasthoudt, of iemand die de mensen wil vermaken? Dat werd een mooi gesprek, maar hij delfde het onderspit. Je mag het wel vinden, maar dan pas je niet in onze cultuur. Daar moet je deel van willen uitmaken. Eind van het jaar hebben we hem weggedaan. Zijn waarden sloten niet aan bij die van de club. En als je ergens wilt werken, moet je je wel willen en kunnen aansluiten bij de waarden en normen van dat bedrijf.

GV Present | Lente | 2014

Op het moment dat de oefening centraal staat, ben je trainer; op het moment dat de mens centraal staat, ben je coach. Oefenstof is een middel om de jongens te bereiken. De waarden en normen van waaruit je werkt, de bedrijfsfilosofie en –cultuur, die moeten helder zijn en die moet je elke dag waarmaken. Je kunt morgen niet ineens wat anders gaan doen. Mensen moeten weten waar ze aan toe zijn. Het totaalplan bepaalt ook wat het plan is met elk individu. Bij Defensie kan dat soms lastig zijn omdat jullie afhankelijk zijn van de politiek en die wisselt nog wel eens. Bij Heerenveen hebben we dat ook gezien. We hebben jarenlang dezelfde mensen gehad en toen kregen we met andere lui ineens een heel andere cultuur en andere ideeën. Toen kregen we echt problemen. Gelukkig gaan we nu weer de goede kant op met onder anderen Hans Vonk als technisch directeur.’

Positieve benadering ‘Positief coachen betekent voor mij niet dat je niet negatief bent. Je hebt je kritische opmerkingen en geeft aan dat je dingen anders wil. Wat ik in Zuid-Afrika deed, dat hadden ze daar nog nooit meegemaakt. Ik nam elke speler apart en besprak wat hij vanuit zijn functie zou moeten kunnen. Je bent bijvoorbeeld middenvelder. Dat splitste ik uit in wat hij dan fysiek, mentaal, technisch en tactisch in huis zou moeten hebben. Ik gaf hem dan de opdracht om zichzelf een cijfer te geven op al die competenties. Ik vulde hetzelfde lijstje ook in en die vergeleken we dan: ik geef jou hier een acht, jezelf geef je een zes. Hoe komt dat? Enzovoorts. Daarna stuurde ik die jongen weg om op basis van die lijstjes voor zichzelf een plan te maken om beter te worden. Dan is het hun eigen plan. Dingen die je moet leren, worden dan ook niet als negatief ervaren maar als stappen op weg naar succes. Je weet waar je aan moet werken om beter te worden. In het begin van mijn carrière was ik veel te veel de trainer, heel

mathematisch bezig. Veel minder de coach. Je bent dan afhankelijk van het vooropgezette plan en daar wijk je niet van af. Dat is je houvast. Nu is dat plan mijn leidraad, maar ik kan er van afwijken en het anders gaan doen. De eigen flexibiliteit is toegenomen. Op het moment dat de oefening centraal staat, ben je trainer; op het moment dat de mens centraal staat, ben je coach. Oefenstof is een middel om de jongens te bereiken.’

Coach de coach ‘Als trainer of coach heb je absoluut ook iemand nodig die je feedback geeft of zaken ook eens vanuit een ander perspectief ziet. Toen ik op het CIOS in Heerenveen werkte, hadden we een fantastisch team. Ik werkte daar met Henk Gemser, de schaatscoach, Hans Westerhof, later trainer van onder meer FC Groningen en PSV en Tjaard Kloosterboer, ook schaatscoach. De school was net opgericht en er lag nog niks. We hebben met elkaar iets moois opgebouwd daar. We maakten ons eigen programma. We zaten heel vaak met elkaar te praten. We coachten elkaar, dat was fantastisch. We deelden al onze ervaringen. Bij Heerenveen kreeg ik te maken met Riemer van der Velde als voorzitter. Dat is een heel bijzondere man. Hij heeft verstand van voetbal, maar kijkt er op een heel aparte manier naar. Hij kijkt buiten de grenzen van wat normaal is. Met hem filosofeerde ik heel veel. Ik heb echt heel veel geleerd van zijn kijk op mensen en de wereld. En het is goed om te praten met iemand die er vanaf een andere kant naar kijkt. Je zit zelf in een maalstroom, en krijgt een soort beroepsblindheid. Hij leerde me op een andere manier kijken.

We hebben een onderzoek gedaan met de universiteit van Groningen bij de jeugd over wie de top halen: zij die het best kunnen plannen, die de grootste drive hebben en goed met zichzelf kunnen omgaan.”

Later heb ik regelmatig contact gehad met een psycholoog. Hij was een echte buitenstaander en had geen verstand van voetbal. Hij gaf mij feedback op mijn manier van handelen. Wat zijn mijn valkuilen? Ik heb bijvoorbeeld heel veel geduld met mensen die keihard werken om beter te worden, maar ik kan ontzettend kwaad worden, echt ongelofelijk kwaad, en ongeduldig zijn met mensen die niet echt willen. Die er niet alles uithalen. Maar die woede en teleurstelling breken in de communicatie met zo’n speler ook dingen af. Kwaad worden is dan niet altijd effectief. Tegenwoordig coach ik de coaches bij Heerenveen. Ik kijk mee, doe soms trainingen mee, kijk naar de elftallen en één keer per week praat ik met ze. Dat is een heerlijke rol.’

Droom ‘Je moet altijd een droom hebben, dat is hartstikke belangrijk. Maar die droom moet je elke dag verwezenlijken. Je hebt zat mensen met een droom, maar die zijn niet in staat die te vertalen naar de dagelijkse praktijk. Als je marinier wil worden, alleen om marinier te zijn, dan haal je het niet. Je zult er keihard voor moeten werken. Ruud van Nistelrooy was zo iemand die constant bezig was om beter te worden. Kijken naar Bergkamp en anderen om te analyseren hoe zij dingen deden. Eindeloos oefenen en gericht bezig om sterker te worden. Zijn voetbaltalent was niet overdreven, maar zijn talent om alles eruit te halen was gigantisch. De absolute wil om te slagen. We hebben een onderzoek gedaan van de universiteit van Groningen bij de jeugd over wie de top halen: zij die het best kunnen plannen, die de grootste drive hebben en goed met zichzelf kunnen omgaan.’ Hugo Houtgast en Stefan Mastenbroek hg.houtgast@mindef.nl

GV Present | Lente | 2014

Jan Rap Met gepaste trots presenten we onze nieuwe cartoonist: Jan Rap. De lezers van Truckstar zullen zijn hand van tekenen meteen herkennen. De man achter Jan Rap is een veelzijdig persoon; naast cartoonist ook fotograaf en journalist. Zijn voorliefde en fascinatie voor militaire voertuigen maakt dat hij wellicht meer materieelkennis heeft dan menig militair, zoals blijkt uit zijn eerste tekenvrucht: veel legervoertuigen voldoen nog steeds niet aan de Euro-5 of Euro-6 norm. Een norm die gesteld wordt in verband met het milieu. Vaak werken de bemanning en de passagiers echter nog met verouderde legervoertuigen (Euro- 0), met alle gevolgen van dienâ&#x20AC;Ś.

ondertussen op facebook

GV Present | Lente | 2014

Vrouw van militair De GV is er niet alleen voor de militairen, ook jullie thuisfront staan we bij. Wat het thuisfront betreft: wil je lezen hoe een vrouw van een militair beleeft dat haar man op uitzending is? Dat weet je zelf misschien al wel. Maar het blog www.vrouwvanmilitair.wordpress. com is een feest van herkenning. Je kunt haar ook volgen op FB en Twitter. Houd onze Facebookpagina in de gaten dit jaar, want we zullen verslag doen van verschillende jubileumactiviteiten. Zo oefent een heel detachement geestelijk verzorgers voor de Vierdaagse. Als ze dat maar gaan halen. â&#x2DC;ş

GV-er uit de oude doos? Ja, het is afzien als je begint bij Defensie. Maar de GV is present. Bij opleidingen, oefeningen en natuurlijk bij uitzendingen. Dat doen we al 100 jaar. Want 28 augustus 1914 werden de eerste

aalmoezeniers en dominees aangesteld. Maar ook Michiel de Ruyter had al dominees mee aan boord. Honderd jaar geleden zag een dominee bij de marine er zo uit, volgens www.legermuseum.nl.

Reageren? Via www.facebook.com/GVPresent Of via www.twitter.com/GVPresent Of per mail fr.omvlee.01@mindef.nl

Fred Omvlee fr.omvlee.01@mindef.nl

GV Present | Lente | 2014 teamspirit

Altijd dicht bij onze Dame!

De Boord Vliegtuig Ploeg Zondag 26 januari is het eindelijk zover. Vluchteenheid 3 vertrekt naar Operation Ocean Shield met de NNLN 234 (NH90). Na een laatste low pass over het moedersquadron gaat het op naar ‘mother’ Zr. Ms. Evertsen. Na oplanden aan boord maakt de Boord Vliegtuig Ploeg (BVP) zich gereed om de 234 de hangaar binnen te slepen. Op het moment dat de kist binnen staat, zet ook de bemanning haar eerste schreden aan boord. De crew kent haar kist door en door. Maar het schip is nog vreemd.

Blindelings vertrouwen Aangezien ieder binnen de BVP een eigen specialisme heeft staat of valt alles met onderling vertrouwen. Zo zijn de monteurs verantwoordelijk voor hun eigen werkzaamheden. De ene monteur doet de mechaniek, de ander elektrotechniek. Vlieger, Tacco, Sensoroperator en DFschutter (disabling fire) hebben daar niets mee te maken. Zo heeft ieder zijn eigen dingetje. Omdat ieder z’n eigen specialiteit heeft, wordt het onderscheid in rangen en standen gerelativeerd. Kenmerkend voor de BVP is het besef dat iedereen de kist in de lucht houdt. Heel belangrijk is dat iemand ook zegt wat

hij niet zeker weet. En dat hij zich op zo’n moment niet laat overrulen. Van ieder bemanningslid worden assertiviteit en goede communicatieve vaardigheden verwacht. Zonder die eigenschappen wordt je geen decision maker.

Steeds weer inslingeren Omdat de BVP steeds te gast is aan boord van varende eenheden vraagt het flexibiliteit om te integreren in de scheepsbemanning. Volgens de oude rotten kostte dat vroeger altijd veel tijd. Soms gingen er weken of zelfs maanden overheen. De huidige generatie gaat er soepeler mee om. Dat geldt eigenlijk vlootbreed. ‘We worden allemaal soepeler.

En wij al helemaal. Want wij hoppen van boot naar boot.’ Natuurlijk heeft elk schip eigen regels. Soms is dat even wennen, maar het is wel duidelijk. ‘Wij kunnen er wel mee omgaan. Want weet je: in Den Helder stappen we op en gaan we er af. En we komen niet meer terug.’

Goede ontvangst De BVP is happy met de ontvangst en gastvrijheid aan boord van de Zr. Ms. Evertsen. De integratie verloopt vlot. Dat heeft te maken met de open sfeer aan boord. Maar ook met onze eigen opstelling. Elk schip heeft eigen regels. Daar moeten geen misverstanden over bestaan.

GV Present | Lente | 2014

‘Vliegen met een heli blijft speciaal. Hoe fascinerend is het om los te komen van het drijvende platform, over te gaan van de ene naar de andere dimensie, te vliegen zo vrij als een vogel in de lucht. Het gevoel van vrijheid!’ (Arno Bekker, Tacco) Op zijn beurt informeert de BVP het schip en het eigen squadron over hun operaties en werkzaamheden door middel van een nieuwsbrief. Dat neemt de onbekendheid weg en helpt in te slingeren. Eigen ruimte De BVP heeft in de hangaar twee eigen ruimten. Een werkplaats voor de opslag van materialen en gereedschappen en een recreatieruimte. ‘Achteruit hebben we ons eigen tv hok. Daar kijken we series en spelen we kaart. Eigenlijk zijn we altijd achteruit te vinden. Dichtbij onze lady!’

Taken NH90 aan boord Primair wordt de heli tijdens OOS ingezet voor antipiraterij taken. In geval van dreiging vanuit zee kan de NH90 ingrijpen en optreden. Vanwege geavanceerde

De NH90: Geen Science Fiction Met de NH90 beschikt Zr. Ms. Evertsen over een bijzonder toestel. Met haar actieradius van 400 mijl in zo’n drie uur vliegen zijn grote afstanden snel overbrugd. Den Helder – Parijs in 180 minuten is met de NH90 geen Science Fiction! Met een snelle Ferrari fix je dat niet.Ook op andere gebieden is de techniek van de NH90 grensverleggend. Moderne apparatuur en systemen maken de kist tot een verlengstuk van de Commandocentrale aan boord.Ten opzichte van de Lynx is de NH90 een enorme stap voorwaarts in de evolutie van de helikopterwereld. En in dit geval: er is geen missing Lynx.

sensoren is ze uitstekend in staat om op zee naar verdachte bootjes (dhows en skiffs) te zoeken. In korte tijd is het hele plaatje opgebouwd, inclusief Intelfaciliteiten boven zee en in kustgebieden. Tevens kunnen mariniers worden ondersteund bij piraterij gerelateerde taken. Vanuit de lucht kunnen zij gemakkelijk aan boord gaan van gekaapte schepen. Wie kent niet de beelden van fast ropende mariniers? Vraag het Captain Phillips! Secundair wordt de NH90 ingezet voor Search and Rescue taken (SAR). In voorkomende situaties van schip in nood of man overboord functioneert de heli als reddende engel. Onder bijna alle weersomstandigheden – dag en nacht – is de kist operationeel inzetbaar. Ook in het geval van Medevacs (medische evacuaties) is dit een saving experience. Johan Trouwborst

Wij zijn altijd achteruit te vinden!

Persbericht:

Acht drenkelingen gered door Zr. Ms. Evertsen In zee, 21 februari 2014 Op 21 februari 2014 heeft het Nederlandse luchtverdedigings- en commandofregat Zr.Ms. Evertsen acht Jemenitische drenkelingen gered in de Golf van Aden nadat hun boot was gekapseisd. Zr. Ms. Evertsen, dat in het gebied opereert ten behoeve van de NAVO antipiraterijoperatie Ocean Shield, is als dichtstbijzijnde eenheid zo spoedig mogelijk naar de locatie opgestoomd waarvandaan het noodsignaal werd uitgezonden. De NH90 boordhelikopter werd direct gelanceerd voor Search and Rescue. Na ongeveer een half uur zijn de acht drenkelingen aangetroffen op wrakstukken en heeft de NH90 hen uit het water gehaald. Het schip is gezonken, maar de drenkelingen verkeren buiten levensgevaar.

GV Present | Winter | 2013

Mijn grote passi IFORMEN N U , S N O T A B , S E L MEDAIL

op naam. t liefst groepen, he , ns to ba f /o en en t 20onderscheiding rtijd waren he van medailles, s, want toente en en el ng am jo rz ijk ve nl t n én hu n - eige Mijn passie is he ze door manne tuiging ons land s oepen, omdat en in volle over gr n ze ve n de Japanner le de r n ge te te ge es ei Ik ko vaar voor mei 1940 en ge in s et er m og ts e ui ho di r D nd ee de rdie cht, hun igd, tegen jarigen - zijn ve or het nagesla vo hebben verded en nd ar ta w be en te nd ailles et ha kameraden m , door deze med l gevoel houd ik ijn m n een handjevo or va Vo . en 42 vanaf 19 stbare bewijz ta jn zi od et H do n. met de l in leve g en dit soms en hun verhaa ld hun overtuigin or vo n b ik bijvoorbee de he on st Zo ect voor. helden die sp re ep di le ik ke b en pen. Daar he Willemsorde en moesten beko met de Militaire am na ijn op s m t lle ui ai men een groep med rkruis. Enkele na drager met het Vliege am na . Juta, alle drie op J.M n en pe t ar H groe ’t . P.C n, lo jn: C.A.M Poub iformen van verzameling zi heb ik enkele un st aa laats! rn aa D is. rkru ij thuis een erep van het Vliege uiteraard bij m en bb he ie D . gers Vliegerkruisdra

Gerald Tebes

VOGELS SPOTTE N Ik heb altijd bewonderin g gevoeld vo bewonderin or alles wat g die is aang vliegt. Een ewakkerd d Hij nam me oor de voliè van kinds af re s van mijn va aan mee het der. op, daar waa bos in en de r de wildzan Li mburgse vlak gvogels zich ben ik naar tes ophouden. To die vogels b en ik opgroei lijven kijken Waarom? Ee d e, , to t o p de dag van n vogel is gre vandaag. nzenloos. Ee heen en hoef n vo gel vliegt ove t zich niet te r grenzen legitimeren Duitsland, B . Hij gaat in ee elgië of Ned n b o er om zitten in la n d. Het is hem is vrij. Boven om het even dien vervult w d aar, want hij e vogel een cr verspreider uciale rol, het van zaden, n is ee et n zoals de bij van bloemen essentieel is . Ik spot vog bij de bestu els in mijn ei iving woon, in het gen omgevin mijnweggeb g. Daar waar ied, Roermo ik achtertuin. Ik nd, Herkenb woon in een os, en in mijn uniek eigen gebied waa r heel veel vo gels zijn, oo beschermde k vogels. Denk aan de koolmees, d e pimpelmee s, Chinese koolmees, d e roodborst, d e groenling, de winterko ning, en hee l sp oradisch ook de putt er die mooie , felle kleure heeft. In mijn n achtertuin te l ik er zo’n 30 tot 35 per half uur!

VISSEN EN JAGEN Vanaf mijn vroege jeugd ben ik in mijn vrije tijd in de natuur te vinden: wandelen, vissen, fotograferen en dieren kijken met een verrekijker. Mijn grootste passies zijn vissen en sinds kort ook jagen. Het is ontzettend spannend en ontspannend tegelijk om te proberen een forel met een zelfgemaakte kunstvlieg te vangen in een riviertje dat door een fraai landschap stroomt. Hetzelfde geldt voor jagen. Heerlijk om alleen in Duitsland een bergbos in te gaan met een verrekijker en het geweer. Vanaf de hoogzit, waar ik ook op blijf slapen, zie en hoor ik in de regel heel veel wilde dieren. Eigenlijk kom ik maar zelden tot afschot. Alles moet dan kloppen, anders schiet ik niet, maar ik geniet wel van de spanning van de jacht.Tijdens het vissen en jagen ben ik weer een beetje oermens en ervaar ik een prettige spanning, met als eindresultaat soms ook nog een eerlijk stuk vis of vlees.

Frans Kooloos

blikopener Marcel Reijnder

GV Present | Lente | 2014

ie! ULTRALOOP EN YOGA Twee van mijn grootste passies zijn hardlopen en yoga. Hardlopen doe ik het liefst zo lang en extreem mogelijk. Vorig jaar heb ik deel mogen nemen aan, onder andere, de Annapurna 100. Een hardloopwedstrijd van uiteindelijk 117 km in een van de ruigste gebieden van Nepal met een totaal van 4500 hoogtemeters. Ook Limburgs zwaarste (100 km), de Thuringenultra (100 km), Olne-Spa-Olne (70 km) en het NK 100 km kwamen afgelopen jaar voorbij. Mensen verklaren mij voor gek: die afstanden zijn toch niet gezond, duizenden trainingskilometers, met trainingsrondjes van ruim een marathon, waar haal je de tijd en de energie vandaan? Maar de meest gestelde vraag is toch wel: waarom? Ik hou van het gevoel van vrijheid: met een rugzakje lekker een eind shuffelen. Ook hou ik van het stukje zelfexploratie: je komt jezelf echt een aantal keer goed tegen tijdens zo’n loopje. Sommigen begrijpen dat, maar de meesten vinden het toch wel een beetje raar. De beste ultra-atleten ter wereld zeggen dat ultrarunning voor 50 % een fysieke bezigheid is en voor 50 % een mentale. Daar komt mijn tweede grote passie kijken: Yoga. Yoga is ook een stuk zelfexploratie door fysieke inspanning. Ik onderzoek graag wat er allemaal in mijn koppie gebeurt. Daarnaast is yoga een verrijking voor mij als atleet (bewustwording van lichaam en geest), maar vooral als mens. Na een opleiding van vier jaar tot yogadocent, geef ik inmiddels alweer ruim vijf jaar yogales naast mijn baan als officier bij de landmacht. Veel mensen vinden dit een rare combinatie: militair en yogadocent, maar het houdt mij fysiek en mentaal in balans.

Tabe de Boer

column blikopener VISSERSLATIJN Ik zie ze zondagsmorgens aan de Singel zitten. Onder een grote groene paraplu of in een soort combi van tent en windscherm, ook groen. Op een klapstoeltje, een thermoskan koffie binnen handbereik, een sigaar of een shaggie in de mond, urenlang geconcentreerd starend naar een dobber of naar het topje van hun werphengel. Het is ogenschijnlijk een en al rust en gemoedelijkheid. Maar deze mannen hebben wel de avond ervoor uren in de keuken gestaan om een voertje te kneden van gekookte aardappels, gemengd met maiskorrels en andere ingredienten waar karpers en brasems bij uitstek vrolijk van worden. Of ze stonden vanmorgen in het halfdonker nog in hun tuintje in de aarde te wroeten om wat lekkere regenwormen bovengronds te krijgen, voor de paling en de baars. Trouwens, de hele visuitrusting geeft wel aan dat hier niet zomaar een beetje de tijd wordt gedood. Hier wordt met passie een sport beoefend! In deze brave Hollandse senior met zijn petje en zijn peukie gaat de ruige gestalte van de jager uit de oertijd schuil! Duidelijk is: deze man geniet! Vissen is zijn ding! Zeker, hij is ook toegewijd opa en bestuurslid van de harmonie. Maar kom niet aan zijn visuurtjes, want die zijn hem – ja, een groot woord, maar toch – heilig! Daar, in de vrije natuur, kan hij zijn gedachten en zijn dromen de vrije loop laten. Buitenstaanders zeggen: wat zo’n man daar nou aan vindt... Maar hij probeert het niet eens uit te leggen. Alleen wie zelf de alertheid kent die zich van je meester maakt als de dobber plotseling onderschiet, als je die ruk aan je lijn voelt, als je de kanjer voelt vechten terwijl je hem langzaam maar zeker naar je toehaalt, en als je hem uiteindelijk aan wal hebt.. die weet waarom vissers desnoods een nacht lang tevergeefs wachtend langs de oever zitten. Als dat geen drive is...! PS Lees voor vissen: postzegelen, miniatuurautootjes, bonzaiboompjes, Ajax, orgelspelen, langlaufen, koken, bergbeklimmen en racefietsen. Henk Fonteyn h.fonteyn@kpnplanet.nl Wat is jouw passie, waar loop jij warm voor, waarvoor ben je bereid, desnoods slaap of geld op te offeren omdat je er zoveel voldoening aan ontleent? Wat vinden anderen van jouw gedrevenheid? Kun je ‘het gevoel’ aan hen uitleggen of probeer je dat maar niet meer?

GV Present | Lente | 2014

De minister aan het woord over haar passie voor defensie

Met hart en ziel voor vrijheid! Bijna wekelijks komt onze minister van defensie in het nieuws met zaken die niet ‘de krijgsmacht’, maar vooral de mensen die daarvoor werken, raken. In de afgelopen periode heeft ze moeilijke, vaak ook impopulaire, beslissingen moeten nemen binnen een departement dat als geen ander de bevolking in twee groepen verdeelt: hartstochtelijk vóór of tegen. Wij gingen op zoek naar de drijfveren van hare excellentie Jeanine Hennis-Plasschaert.

GV Present | Lente | 2014

Wat zijn uw drijfveren om de functie van politica en nu minister al zo lang en met zoveel energie uit te voeren? “Mijn politieke bewustzijn heeft met name in mijn Letse periode steeds verder vorm gekregen. Ik heb een paar jaar gewoond en gewerkt in Riga, de hoofdstad van Letland. Een land dat zich, in die periode, aan het los worstelen was van jarenlange Sovjetoverheersing. Meer dan ooit realiseerde ik me dat onze vrijheid en veiligheid nooit voor vanzelfsprekend mogen worden gehouden. Dit werd, zo u wilt, de leidraad voor mijn verdere loopbaan. Ook geeft het me tot op de dag van vandaag een enorme hoeveelheid energie. Verder zijn het de kleine stappen voorwaarts die je energie blijven geven om dit werk vol te houden. Het politiek bestuur is een proces van de lange adem. Voor een ongeduldig type zoals ik niet altijd even makkelijk. Maar ik doe dit werk echt met hart, ziel en zaligheid. En ja, natuurlijk, soms verlang ik net als ieder ander naar vakantie. Maar dan ben ik na twee weken ook weer helemaal opgeladen en wil ik er weer tegenaan. Als je passie voelt voor het vak dat je doet, dan blijf je ook de energie houden om te knokken voor vooruitgang. Daarnaast ben ik, om mezelf fit te houden, wel weer gaan sporten. Toen ik pas beëdigd was, kwam er een enorme berg werk op me af. Sporten schoot er toen bij in. Maar na een half jaar ben ik daar op teruggekomen. Het is voor mij een belangrijke manier om even ‘uit te tunen’. Maar nogmaals, de passie voor dit vak maakt dat ik me snel kan opladen.”

Hoe ziet uw gemiddelde werkdag eruit? “Dat is heel verschillend. De ene week vlieg ik bijna letterlijk binnen een paar dagen de hele wereld rond. De andere week zit ik vooral in Den Haag. Op vrijdag komt de ministerraad bijeen, daar hoor je zo veel mogelijk bij te zijn. Dus die dag staat redelijk vast. Daarnaast ben ik met enige regelmaat in de Tweede Kamer om het debat te voeren. Dan zijn er ook de dagen die helemaal in het teken staan van overleg met bijvoorbeeld industrie of kennisinstellingen. Werkbezoeken, uiteraard! Ministeriële bijeenkomsten van de NAVO of de EU. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Als ik in Den Haag ben, start ik de dag met een ochtendberaad. Daarin hebben onder andere de CDS en de SG

Defensie is er met een reden. Vrijheid om te zijn of vrijheid om te zeggen. Het is niet vanzelfsprekend! Handelsnatie Nederland is gebaat bij een stabiele en veilige wereld. Ook dat is niet vanzelfsprekend. De inzet van onze krijgsmacht, dichtbij en ver weg, dat maakt het verschil! zitting. We blikken terug en vooruit, nemen de missie-gebieden door, bespreken voorvallen en nog veel meer. Geen dag is voor mij hetzelfde. Dat is wel duidelijk.”

Wat is u het meest bijgebleven, terugkijkend op het afgelopen jaar? “Iedere minister heeft bij de start op een nieuw departement een hele steile leercurve. Zie het als een snelcursus zwemmen. In het begin ben je vooral bezig met je hoofd boven water te houden, daarna merk je dat je blijft drijven om voorts vast te sellen dat je daadwerkelijk meters maakt. In rap tempo inlezen en dossierkennis opdoen, is cruciaal. Ik vond het van belang om niet overal maar op te willen reageren en daarmee vooral niet door te snel te reageren - mijn ‘eigen bananenschillen’ te organiseren. Ook omdat er een aantal moeilijke dossiers lagen, zoals de F-35, die zorgvuldig moesten worden aangelopen. Verder vind ik het van groot belang om de rust terug te brengen in onze organisatie. Mensen hebben het recht om te weten waar ze aan

Ik ben ontzettend ongeduldig. Politiek is dat vaak niet handig, omdat het vaak processen van de lange adem zijn. Tegelijkertijd heeft het toch ook iets positiefs. Zaken vlot trekken en dus niet willen verzanden in stroperigheid.

toe zijn de komende jaren. Het afgelopen jaar was een jaar van herijken en knopen doorhakken. Nu komt het aan op de uitvoering en het verder invulling geven aan de - zo noodzakelijke – toekomstbestendige krijgsmacht.” Wat moet defensie in de toekomst uitstralen? “Zelfbewustheid en zelfverzekerdheid! Het verschil willen én kunnen maken. Randvoorwaarde hiervoor is dat de politiek zich minder wispelturig opstelt richting Defensie. Het besef van de waarde van Defensie heeft de afgelopen 10-20 jaar een enorme knauw gekregen. Dat tij moeten we keren. Defensie is er met een reden. Vrijheid om te zijn of vrijheid om te zeggen. Het is niet vanzelfsprekend! Handelsnatie Nederland is gebaat bij een stabiele en veilige wereld. Ook dat is niet vanzelfsprekend. De inzet van onze krijgsmacht, dichtbij en ver weg, dat maakt het verschil.”

Wat is uw grootste deugd en wat is uw grootste ondeugd? “Laat ik maar met mijn ondeugd beginnen: ik ben ontzettend ongeduldig. Politiek is dat vaak niet handig, omdat het, zoals gezegd, vaak processen van de lange adem zijn. Tegelijkertijd heeft het toch ook iets positiefs. Zaken vlot trekken en dus niet willen verzanden in stroperigheid. Mijn grootste deugd is mijn gedrevenheid, passie voor het leven. Als ik mezelf beloof dat iets móet gaan lukken dan zal ik alles in het werk stellen om dat doel te bereiken. Het maakt me dan ook niet uit hoe lang ik moet proberen, werken en reizen om het voor elkaar te krijgen. De aanhouder wint. Daar ben ik van overtuigd!” Claudia Bisschops en Fred Omvlee

HOP GV Present | Lente | 2014

PES GV Present | Lente | 2014

High Hopes

Give me help, give me strength

Give a soul a night of fearless sleep Give me love, give me peace

Donâ&#x20AC;&#x2122;t you know these days you pay for everything Got high hopes Got high hopes

I got high hopes Got high hopes Bruce Springsteen

GV Present | Lente | 2014

“BLIJF JE TEGENSTANDER ALS MENS BENADEREN, ZODAT HIJ JOU ALS MENS BLIJFT ZIEN”

OVERLEVEN IN VIJANDELIJKE GEVANGENSCHAP Wat zijn je overlevingskansen als je toestel crasht en je als vlieger in vijandelijke handen valt? Zijn er technieken waarmee je die kansen kunt vergroten? Hoe ga je om met je bewakers? Hoe voorkom je dat ze je uitsluitend behandelen als middel voor hun doel? Gezien de ernstmissies waarin ons land betrokken is, zeker geen ver-van-ons-bed show!

Een gestript gebouw. Een ruimte waar alleen wat stoelen en tafels staan. Een man in een onopvallend grijs burgerpak. Ik praat met Willem, Hoofd Instructiegroep Conduct After Capture in ‘t Harde. Met zijn mensen is hij verantwoordelijk voor het CAC trainingsprogramma. Oftewel het in theorie en praktijk trainen van defensiepersoneel in het overleven van vijandelijke gevangenschap. Alle personeel? Nee, het theoretisch gedeelte is in principe toegankelijk voor iedereen, maar het praktijkgedeelte uitsluitend voor een zeer select gezelschap, Special Forces en vliegers van Luchtmacht en Marine. Dat we te maken hebben met een exclusieve tak van sport moge duidelijk zijn uit het feit dat het team van Willem binnen de overheid het alleenrecht heeft om deze trainingen te geven. En dat is niet voor niets, met name de praktijktrainingen zijn zowel fysiek als mentaal zwaar te noemen. De centrale vraag tijdens de training luidt: hoe overleef ik vijandelijke gevangenschap met minimale schade voor mijzelf, mijn collega’s en de organisatie? Stel, je wordt gevangen genomen door een terrorist die jouw executie op film wil zetten, wat kun je daar in vredesnaam nog tegen doen? ‘In de eerste plaats is niet gezegd dat een dader er per se op uit is je te executeren. Tegenwoordig zie je dat de overlevingskans

voor mensen in gevangenschap rond de 95% procent is. Wat je in gevangenschap moet proberen, is empathie tonen en communiceren. Je moet er achter komen wie de dader is en wat hij wil. Wat is zijn zelfbeeld, waarin gelooft hij, wat wil hij uitdragen naar zijn achterban? Het is een krachtenveld. Hij wil iets bereiken door jou gevangen te nemen en jij moet je inspannen om die gevangenschap te overleven. Wat je in de regel ziet, is dat mensen die - ondanks de situatie - zichzelf in de hand houden en op een respectvolle wijze communiceren, er beter uitkomen dan mensen die verhaal gaan halen of een

bepaald waardeoordeel vellen. “Wie denk je wel dat je bent?” of “Je bent een vuile terrorist!”, dat soort kwalificaties zijn meestal minder bevorderlijk voor je gezondheid. Vraag om uitleg. Laat jezelf van je menselijke kant zien. Het gaat erom dat hij je niet als middel, maar als mens ziet. Als dat lukt wordt het voor hem

Wat je in gevangenschap moet proberen, is empathie tonen en communiceren.

GV Present | Lente | 2014

leren hen reflecteren over hun eigen gedrag in een dergelijke situatie. Sommige mensen hebben een betrekkelijk naïef beeld van de wereld en schrikken daarvan.’ Cursisten lijken me erg kwetsbaar in zo’n setting. Is het wel eens fout gegaan in het verleden?

moeilijker jou iets aan te doen. De meeste doden vallen door de weinig respectvolle manier van communiceren met een dader.’ Hoe bereid je iemand voor op gevangenschap? Wat moet ik me daarbij voorstellen? ‘Je moet een militair leren kijken naar de situatie van zijn gevangenschap. Wat zijn de trends daar, met wat voor groepering heb ik te maken? Met extremisten, terroristen, rebellen, kidnappers, hijackers? Je moet je strategie afstemmen op die dader, op die plek en op die tijd. De omstandigheden kunnen zo uiteen lopen, dat ook je strategieën in gevangenschap uiteen moeten kunnen lopen, wil je succesvol zijn. Je moet overal rekening mee houden en daar spelen wij met onze training op in.’ Kunt u iets specifieker zijn? ‘We doen datgene wat nodig is om ze voor te bereiden op wat ze mogelijk te wachten staat. We hebben trainingscentra en daar brengen we mensen in gesimuleerde gevangenschap. Onze cursisten confronteren we met precies dezelfde dilemma’s als daders zouden doen. We verzwaren en veranderen de omstandigheden en op deze veranderingen moet de cursist inspelen door te blijven communiceren. Wat in het echt van hen verlangd wordt, dat leren ze tijdens de training. Je laat ze spartelen, maar gooit ze tijdig een reddingsboei toe. Natuurlijk laat je ze meer vertellen dan hen lief is, maar het punt is dat je ze laat zien hoe ze dat kunnen voorkomen. Onze trainingen zijn er niet op gericht om cursisten af te breken, we verruimen juist hun blikveld, bieden concrete tools en

‘Lang geleden. We doen het echter beter dan vroeger toen krijgsgevangenenondervraagoefeningen vooral gericht waren op fysiek afzien en zo lang mogelijk je mond houden. De training is nu gericht op het verkrijgen van inzicht in het proces van vijandelijke gevangenschap en het trainen van levensreddende vaardigheden. We werken met strikt geselecteerd en zorgvuldig opgeleid personeel. Ik wil koste wat kost een veilige leeromgeving handhaven. Daarbij hoort het continu monitoren van zowel cursist als trainers. Er is ook altijd een arts en een scheidsrechter aanwezig en een psycholoog is op afroep beschikbaar. De eigen besognes van mensen, dus ook van trainers, kunnen

“Wie denk je wel dat je bent?” of “Je bent een vuile terrorist!”, dat soort kwalificaties zijn meestal minder bevorderlijk voor je gezondheid.

doordringen in het werk en dat moet voorkomen worden. Als Hoofd Instructiegroep heb ik altijd aandacht voor van invloed zijnde gebeurtenissen in de privélevens van de instructeurs.’ Wat zijn de voorwaarden om ‘conduct after capture’ trainer te worden? Wat heb je nodig? ‘Wij werven onder alle medewerkers van Defensie, van Sergeant 1 tot Majoor, van 25 tot 45 jaar. Daarbinnen zoeken wij interessante personen die over unieke eigenschappen beschikken. Creativiteit, flexibiliteit, stabiliteit, empathie. Het is een lang selectieproces met zowel psychologische- als veiligheidsscreenings. De vraag is of de persoon iets meebrengt dat voor de training van meerwaarde is. Maar het belangrijkste is: wees jezelf.’ Wat zou je willen zeggen tegen lezers die na dit interview geïnteresseerd zijn geraakt? ‘Je moet je afvragen waarvoor je het wilt doen. Je hebt mensen die het “wel leuk lijkt.” Die mensen willen we niet hebben. Maar je hebt ook mensen die iets willen bijdragen aan de veiligheid van militairen. Die mensen nodig ik uit.’ Gösta Huijs GC.Huijs@mindef.nl Geïnteresseerd? Bezoek de intranetsite van het DIVI (Igp CAC) en stuur een CV en motivatiebrief naar cac@mindef.nl.

GV Present | Winter | 2013 activiteitenkalender

Activiteiten Diensten Geestelijke Verzorging Agenda HinGV Yoga workshop en presentatie Heeft het lezen van de passie van Tabe de Boer voor yoga in dit nummer van GV Present je interesse gewekt? Dan volgt hier een aftrap met een workshop en presentatie yoga op de Van Ghentkazerne op 31 maart. Dezelfde workshop wordt aangeboden op 10 juni in Münster en op 18 september op het KIM in Den Helder. Voor meer informatie kunt u terecht bij krijgsmachtpandit Komal Bisseswar: KP.Bisseswar@mindef.nl. Bezinningsreis Londen Op 6, 7 en 8 juni zal speciaal voor hindoecollega’s een bezinningsreis naar Londen plaatsvinden. Meer informatie bij krijgsmachtpandit Komal Bisseswar: KP.Bisseswar@mindef.nl.

Agenda IGV Jubileumsymposium acceptatie/Integratie Het belang van kennisoverdracht over de Islam en de bijbehorende religieuze voorschriften blijft gewenst om wederzijds begrip te kweken en uit te leggen wat het ‘moslim zijn’ (de intentie) achter het ‘moslim doen’ (de praktische handeling) voor een gelovige moslim betekent. Op 9 mei organiseert de IGV hierover een symposium waarbij alle moslimmilitairen en moslimburgermedewerkers van harte zijn uitgenodigd. Aanmelden kan tot 15 april bij het secretariaat van de IGV. Voor meer informatie of aanmelden: S.Golamun@mindef.nl.

Iftarmaaltijd Op 3 juli organiseert de IGV de jaarlijkse Iftarmaaltijd, waarmee het vasten na zonsondergang wordt verbroken tijdens de Ramadan, de vastenmaand van de moslims. Deze gezamenlijke maaltijd is gratis toegankelijk voor alle defensiemedewerkers: militairen en burgers, moslims en niet-moslims. Doel is het kweken van wederzijds begrip voor elkaars (a)religieuze achtergrond door op een ongedwongen wijze contact met elkaar te hebben. Gastvrouw dit jaar is de Plaatsvervangend Commandant Koninklijke Marechaussee. Voor meer informatie: S.Golamun@mindef.nl.

voor deze reis kan tot 12 mei 2014 a.s. De kosten bedragen € 190,- p.p. inclusief het vervoer per bus, maaltijden en overnachtingen. Voor deze bijeenkomst wordt verlof verleend op basis van BARD/ AMAR.

Agenda RKGV Internationale militaire bedevaart naar Lourdes

Agenda PGV Rassemblement International Militaire Protestant 2014 Elk jaar ontmoeten in het laatste weekend van juni in het ZuidFranse Méjannes le Clap in de Cévennes enkele honderden protestantse militairen uit heel Europa en enkele overzeese landen elkaar. Dit jaar voor de 63ste keer, vanaf woensdag 18 juni t/m maandag 23 juni. Centraal staat het thema ‘God, dichtbij of ver weg?’ Het programma begint en eindigt met een viering. In de tussenliggende dagen wordt onder meer een bezoek gebracht aan het Hugenotenmuseum ‘Musée du Désert’, is er een gezamenlijke wandeling en een muzikale avond. In het programma is veel ruimte voor onderling contact. Alle vieringen en gespreksteksten worden in het Frans, Duits en Engels ter beschikking gesteld. Voor meer informatie kunt u terecht bij legerpredikant Pieter van Duijvenboden: 06 - 109 269 37 of P.v.Duijvenboden@mindef.nl en dhr. Meindert Faber: 0525 - 658107. Inschrijven

Van 16 t/m 18 mei 2014 vindt de 56ste internationale bedevaart naar Lourdes plaats. Deze bedevaart wordt verzorgd door de Rooms-Katholieke Geestelijke Verzorging in samenwerking met de Stichting Militaire Lourdes Bedevaart. Met als thema “Dienaar van God, dienaar van Vrede” ontmoeten militairen uit tientallen landen elkaar in een ambiance van bezinning en gebed, afgewisseld met lichtere momenten van gezelligheid en kameraadschap. Er is ruimte voor onderling contact, onder meer tijdens een gezamenlijke receptie met lunch en er wordt gelegenheid geboden deel te nemen aan een excursie naar de Pyreneeën. Voor meer informatie: www. militairebedevaart.nl. Cadetten en adelborsten die willen deelnemen aan de reis en onderdeel willen zijn van de vlaggenwacht kunnen voor informatie terecht bij aalmoezenier Geert van Valen: GWP.v.Valen@mindef.nl. Mensen die willen deelnemen aan de motorbedevaart kunnen voor meer informatie terecht bij: TB.v.Kesteren@mindef.nl.

culinair met een bite!

GV Present | Lente | 2014

Hamburger de Luxe Ingrediënten: 4 personen 750 gram grofgemalen rundergehakt 1 ui ragfijn gesnipperd of 1 kleine rode ui, fijngehakt 1 teentje knoflook fijngehakt 1 eetlepel tomatenketchup 10 druppels worcestersaus of een paar druppeltjes tabasco 1 theelepel rozemarijn, fijngehakt of ¼ fijn gesneden bosje bieslook 1 theelepel Engelse mosterd Mespunt cayennepeper Versgemalen peper, en zout 1 eetlepel olie 2 vleestomaten in dunne plakjes Fijngesneden ijsbergsla in reepjes Augurken in plakjes gesneden Mayonaise en ketchup (naar keuze) 4 zachte hamburgerbroodjes opengesneden of afgebakken ciabattabroodjes 2 hele uien in ringen gesneden en gebakken Bereidingswijze: Vermeng het rundergehakt met de gesnipperde ui, knoflook, ketchup, worcestersaus, cayennepeper, rozemarijn, peper en zout. Goed door elkaar kneden en laten opstijven in de koelkast.

Breek een klein stukje van het mengsel, maak er een balletje van, bak het in een grillpan met olijfolie gaar en proef of het goed op smaak is. Indien nodig nog smaakmakers toevoegen aan het rauwe mengsel. Vorm met de hand vier ronde platte schijven, niet dikker dan zo’n 2,5 cm, of 8 kleinere naar keuze. Snijd de broodjes open en leg ze even onder de hete grill. Bak de hamburgers op de BBQ of in de grillpan en zorg dat ze lekker aanschroeien (van binnen mogen ze nog een beetje rosé zijn). Bak hierna de uienringen aan. Besmeer de broodjes met mayonaise en ketchup (of apart). Beleg met gesneden ijsbergsla,hamburger, gebakken uienringen,augurk en vleestomaten in dikke plakken gesneden. Bij de luxe hamburger extra toegevoegd: Handvol rucola sla, plakje Goudse kaas, chutney naar keuze en barbecuesaus

Een hamburger is een hartig taartje dat wordt geserveerd in een geroosterd broodje met salade en een saus. Het is misschien wel het beroemdste broodje ter wereld. Duitse immigranten die eind 18e eeuw in New York arriveerden, introduceerden het gegrilde rundergehakt, op smaak gebracht met uien en kruidensaus, onder de naam Hamburger. De constante factor is dat een burger een eenvoudige combinatie is van enkele ingrediënten en een gemakkelijke voorbereiding en snelle bereiding heeft. Een goede hamburger is een zaligheid, een explosie van smaken! Piet Thielen

Hamburgerleed

Een paar weken geleden ben ik met een bevriend stel een hapje gaan eten in één van de vele restaurantjes die Breda rijk is. Onze keuze viel op een Australisch restaurant. Daar stond namelijk een Hamburger XXL op het menu: een vijfdubbele!?! hamburger, speciaal voor echte kerels! Bovendien was aan deze hamburger een wedstrijdelement gekoppeld. Als je binnen het uur deze MountEverest van brood, saus en zeemlappen wist te beslechten dan zou hij niet alleen gratis zijn, nee, jouw naam zou ook nog een avond lang prijken op de wall of fame in het restaurant!! De combinatie van stevige trek, gratis en eeuwige roem deed mijn kameraad besluiten ervoor te gaan. Hij kwam ver, maar niet ver genoeg. Wat binnenkwam als een smakelijk dampend happy meal voor gróte jongens, werd na verloop van tijd een ( bijna letterlijk) pijnlijke beproeving. Bij de vierde lap vlees gaf hij de strijd op. Hij had zich moedig getoond, maar helaas verloren. Die avond was er voor hem geen eeuwige roem. En wat nog erger was: hij moest een behoorlijk bedrag betalen voor een hamburger die hij niet helemaal op had gekregen. Zonde! Claudia Bisschops

GV Present | Lente | 2014

Creëer je eigen weerstand, zeker als je een topfunctie hebt. De kernachtige visie op leidinggeven van de scheidend chef staf van het Allied Joint Force Command van de NAVO in Brunssum, Richard Tieskens. Op de valreep maakt de luitenant-generaal, die in april als directeur Vastgoedbeheer voor het Rijksvastgoedbedrijf gaat werken, tijd voor een laatste biecht.

De zeven deugden Prudentia (wijsheid - verantwoordelijkheid)

score: 9

Voor mij is dit de meest belangrijke eigenschap die een mens moet hebben. Ik vind het heel belangrijk om na te denken over het hoe en waarom van zaken en neem nooit dingen klakkeloos voor waar aan. Wijsheid is voor mij nastrevenswaardig. Het heeft te maken met een dieper inzicht hebben in zaken en van daaruit een besluit nemen. Verantwoordelijkheid nemen en ook geven, ligt voor mij in het verlengde hiervan. Toen ik gouverneur van de KMA werd, maakte ik me zorgen over hoe mijn vrouw en met name mijn kinderen het zouden ervaren om intern te wonen in het Blokhuis dat toch een soort van glazen huis is. Door vertrouwen te hebben in hun eigen manier van omgaan hiermee, zag ik dat toch iedereen zijn weg daarin gevonden heeft, hoewel het zeker lang niet altijd makkelijk was.

Iustitia (rechtvaardigheid - rechtschapenheid) score: 8

Fortitudo (moed - standvastigheid) score: 8 Als je moed mag onderscheiden in fysieke en morele moed, dan scoor ik op de eerste waarschijnlijk niet zo hoog. Ik ben daarin voorzichtig, maar wel volhardend. Daar waar het morele zaken betreft, zal ik duidelijk voor mijn mening uitkomen en zeker ook mensen aanspreken op gedrag of voor mensen in de bres springen die minder goed voor zichzelf kunnen opkomen. Zoals ik al zei, vind ik het waarom van zaken heel belangrijk. Ik kan daarin heel standvastig zijn, voor anderen misschien wel koppig. Maar ik ben altijd met goede argumenten te overtuigen. Fides (geloof) score: 9 Geloof heb ik vooral in mensen en in hun kunnen. Geloof staat voor mij heel dicht bij vertrouwen. Vertrouwen durven hebben in mensen en durven vertrouwen op hun inzicht en beslissingen. Van oorsprong ben ik gedoopt in de Anglicaanse Kerk, mijn moeder was Engelse, maar met geloof in de godsdienstige betekenis heb ik niet veel meer. Wel zing ik in het plaatselijke (kerk)koor, maar dat is vooral voor de leuke contacten in het dorp.

Het werken met mensen staat voor mij voorop. En zeker in een bedrijf als defensie is zorg voor mensen heel belangrijk, met alle rumoer en onrust die er heerst en geheerst heeft. Als leidinggevende vind ik het heel belangrijk dat de mensen met wie ik werk open en eerlijk tegen me durven en willen blijven. Je moet goed uitkijken niet in je eigen waarheid te gaan geloven. Creëer je eigen weerstand, noem ik dat. Met ja-knikkers kom je niet verder, met mensen die de ‘waarom-vraag’ durven te stellen wel. Zeker naarmate je hoger in de hiërarchie klimt, gaan mensen je anders benaderen. Daarom ben ik er voor mezelf altijd heel alert op geweest dat ik benaderbaar ben en blijf.

Spes (hoop) score: 6 Hoop staat heel ver van me vandaan. Als je hoopt, dan plaats je dingen buiten jezelf zonder dat je er nog invloed op hebt. Je moet proberen zelf zaken tot het goede te keren en daarbij de controle en het overzicht te houden. Een aantal zaken in je leven overkomen je, zoals ziekte, verlies van je baan. Dan wordt hoop misschien iets belangrijker. Maar ook dan ben ik ervan overtuigd dat je toch nog zo veel mogelijk zelf in de hand kunt houden en niet bij de pakken neer moet gaan zitten.

Temperantia (gematigdheid-zelfbeheersing) score: 7 Hoe verder iets emotioneel van me af staat, des te minder ik me er druk of boos over maak. Daarin voel ik wel een scheiding tussen werk en privé. Net als ieder ander mens. Temperantia opgevat in de betekenis van gematigdheid is voor mij eigenlijk niet eens zo’n grote deugd. Er klinkt voor mij iets zuinigs in mee, de afgemeten kruideniersmentaliteit. Waarom zou je niet met volle teugen mogen genieten van de dingen in je leven die je gelukkig maken?

Caritas (naastenliefde) score: 8 De liefde en zorg voor mijn gezin is voor mij heel belangrijk. Dat krijg ik ook in grote mate van hen terug. Ik realiseer me dat ik veel van hen heb gevraagd door me altijd 100% in te zetten voor het werk. Met betrekking tot caritas breder opgevat in de betekenis van naastenliefde, denk ik dat je pas echt geeft, als je het eigenlijk zelf niet kunt missen. Als je zelf drie keer moet nadenken of het kan, dan geef je bewust en met je hart.

GV Present | Lente | 2014

Invidia (afgunst - jaloezie)

score: 2

Ik ben een tevreden mens: mijn kinderen doen het goed, mijn vrouw en ik zijn al vanaf de middelbare school gelukkig samen, ik heb de mogelijkheid gekregen om na mijn KMA opleiding elektrotechniek aan de universiteit te kunnen gaan studeren en ook qua functies heb ik nooit te klagen gehad. Ik heb altijd mooie functies gehad en me daarin geconcentreerd op wat ik kon beïnvloeden. Ook heb ik me nooit laten leiden door wat anderen wel of niet hadden. Ik heb altijd geprobeerd mijn werk zo goed mogelijk te doen en de rest ging redelijk vanzelf. Ik ben de defensie organisatie dankbaar voor die prachtige loopbaan.

Gula (onmatigheid)

score: 3

Ik kan genieten van lekker eten en drinken. Daarin ben ik een echte Bourgondiër. Helaas heb ik ook aanleg om aan te komen, dus dat moet ik dan compenseren met sporten. Zowel in mijn vorige als in mijn huidige functie heb ik veel officiële verplichtingen met bijbehorende diners en borrels. Ik let nu weer beter op mijn balans door meer te sporten. Het fijne is dat je dan in een opwaartse spiraal terecht komt van meer sporten en gezond eten.

De zeven zonden Superbia (hoogmoed - ijdelheid)

Ira (woede - wraak) score: 2

Hoogmoed en ijdelheid zijn mij vreemd. Daarvoor ben ik veel te nuchter van inborst. Daarnaast betekent superbia ook trots en trots zijn op. Je zult mij nooit horen zeggen dat ik trots ben op mijn kinderen of de eenheid waaraan ik leiding geef. Omdat trots voor mij een verkeerd element in zich draagt dat veronderstelt dat je zelf een bijdrage hebt geleverd aan de prestaties van de ander. Wat mijn kinderen hebben bereikt, hebben ze bereikt op hun eigen kracht en kunnen en met het aanwenden van hun kwaliteiten. En als vader zie ik dat het goed is!

Avaritia (hebzucht - gierigheid)

score: 5

Ik ben in het algemeen tevreden met wat ik heb. En dat wat ik heb, wil ik graag delen met mensen in mijn omgeving. Ik heb geen verlangen naar een grote of dure auto of andere materiële geneugten. Uitzondering zijn misschien boeken. Ik kan enorm genieten van het kopen van een goed boek en doe dat misschien iets te vaak. Mijn boekenkast heeft een behoorlijke omvang en groeit alleen nog maar.

Luxuria (zucht naar weelde - lust)

score: 3

Ik scoor relatief hoog op deze, omdat ik het eerlijk gezegd heerlijk vind om een beetje luxe om me heen te hebben. Voor mij past luxuria daarom ook niet per se in het rijtje met zonden. Het hoeft niet dubbel en dik, maar als je kunt genieten van de spullen die je hebt of van de dingen die je overkomen, vind ik dat heel mooi en waardevol. Genieten is voor mij ook wonen in een mooie omgeving. Voor mijn huidige baan in Brunssum zijn we verhuisd naar ZuidLimburg. Afgelopen jaar heb ik menig uurtje gewandeld of op de racefiets doorgebracht in het glooiend landschap, heerlijk!

score: 2

Boos word ik zelden en dan nog eerder om zaken in mijn privéleven dan om dingen op het werk. Ik vertrouw erop dat iedereen naar beste vermogen handelt, dan heeft boos worden niet veel zoveel zin. Ook wraakzucht is mij vreemd. Als iemand mij onrecht aandoet, zal ik naar die persoon toe stappen om het uit te praten. Boos blijven is zonde van je tijd en energie.

Acedia (luiheid)

score: 3

In mijn werk ben ik alles behalve lui. Ik heb mijn zaken altijd goed op orde. Dat vind ik belangrijk en daar besteed ik ook veel tijd aan. Ook het hoofdredacteurschap van de Militaire Spectator vraagt veel tijd, omdat je de ingezonden kopij gedegen moet lezen en beoordelen. Daar gaat veel tijd in zitten, maar ik vind het ontzettend leuk om te doen. Thuis kan ik daarentegen genieten van luieren en kan ik gerust de boel de boel laten, zonder dat ik me stoor aan de rommel. Als het dan toch een beetje té wordt, ga ik vanzelf weer opruimen.

Het eindoordeel Dat de generaal Tieskens keurig boven en onder de streep scoort waar dat moet, viel te verwachten van een man met zijn staat van dienst. Wat hem uniek maakt in deze serie is dat de filosoof én de Bourgondiër in hem openlijk bepaalde zonden en deugden als zodanig in twijfel trekken! Deze mate van eerlijkheid maakt hem aimabel en wij zijn er zeker van dat de menselijke maat ook in zijn nieuwe functie voorop zal staan.

biechtgesprek Claudia Bisschops

denktank

GV Present | Zomer | 2013

Maakt passie weerbaar?

Batman zit er naast!

Van erotisch maandblad tot het met het lijdensverhaal van Christus: dit is het resultaat van even googlen met het woord ‘passie’. Het begrip passie laat zich moeilijk definiëren. Waarschijnlijk dekt ‘hartstocht’ nog het best de lading. Opvallend is dat het vaak wordt verbonden met identiteit en met talenten. Een bekende gedachte is dan ook dat je dingen waar je goed in bent leuk vindt, en omgekeerd.

Dat passie puur persoonlijk is, dat moge duidelijk zijn. Ieder heeft zijn eigen dingen waar hij voor gaat: voetbal, wapenschildjes verzamelen, the Stones, vogels spotten, wat dan ook. Of je nu een fanatieke voetbalsupporter bent of een hartstochtelijke wetenschapper met een voorliefde voor fossielen van muizentandjes -ze bestaan-, de passie zal net zo groot zijn. Het kan ook zo zijn dat iemand meerdere passies heeft, er een passie bij krijgt, er een verliest of er zelfs helemaal geen heeft. Misschien gaat die passievolle wetenschapper in het weekend wel met net zo veel liefde uit zijn dak in een voetbalstadion. Of kan iemand die nu vol enthousiasme aan een onderzeeër sleutelt zich realiseren dat zijn postzegelverzameling waar hij altijd veel tijd in heeft gestoken nu ligt te verstoffen. In een van de laatste populaire Batmanfilms komt de quote voor “It’s not who I am underneath, but what I do that defines me”. En dat horen we inderdaad vaak: ‘Je bent wat je doet’. Als we dit toepassen op onze passies, op dat waar we helemaal voor gaan dan zouden passie en identiteit samenvallen. Deze opvatting houdt echter geen stand als we er nauwkeuriger naar kijken. Als onze passies, en eigenlijk al onze daden, bepalen wie wij zijn, dan is onze identiteit afhankelijk van iets dat buiten onszelf ligt, bijvoorbeeld het object van onze passie. Maar we zagen al dat passies kunnen komen en weer kunnen gaan. Ze liggen niet vast. En ook ons handelen is niet altijd even eenduidig. Het wordt vaak bepaald door externe omstandigheden zoals onze omgeving, denk aan invloeden van een groep. Daarnaast gebeurt veel handelen

onbewust, haast instinctief. We doen vaak dingen waar we niet achter staan, of waar we later spijt van hebben. “Wat ik doe, doorzie ik niet, want ik doe niet wat ik wil, ik doe juist wat ik haat”, merkte Paulus tweeduizend jaar geleden al op. Wat zou dat zeggen over onze identiteit, als die inderdaad van ons handelen afhankelijk is? Volgens mij vallen wij juist niet samen met onze daden. Want wat nu als het object van onze passie weg valt, of dreigt te vallen? We verliezen bijvoorbeeld onze prachtige baan door bezuinigingen, of kunnen hem niet langer uitvoeren door een opgelopen fysieke beperking. Verliezen we dan een stukje van onze identiteit? ‘Ja’ als wij de huidige trend in de samenleving moeten geloven en we meegaan met het credo ‘je bent wat je doet’; ‘nee’ als we ons beseffen dat onze identiteit niet zonder meer uit onze daden valt af te leiden. Op het Mariniers Opleiding Centrum, waar ik werkzaam ben, spreek ik regelmatig met cursisten die uitvallen, of besluiten met de opleiding te stoppen. Vaak weten ze niet

Of je nu een fanatieke voetbalsupporter bent of een wetenschapper met een voorliefde voor fossielen van muizentandjes, de passie zal net zo groot zijn!

wat ze anders in hun leven moeten gaan doen, want marinier, dat ben je. Hun identiteit valt samen met het zijn van marinier. Of in het geval van cursisten: met wat ze willen zijn. Er heerst een sterk besef dat zijn en doen met elkaar samenvallen. En dat kan in de weg staan in situaties waarin het leven niet loopt zoals gepland of gehoopt. Het is daarom waardevol om te beseffen dat onze identiteit niet afhankelijk is van wat we doen. Wat we doen heeft veel meer te maken met onze talenten en gebreken, zaken die we hebben of niet hebben. Het heeft minder te maken met wie we zijn. Wat en wie, wat je hebt en wat je bent: het zijn twee verschillende dingen. Wie we ten diepste zijn kan niemand ons afnemen. Het kan niet worden bedreigd of aangetast door uiterlijke omstandigheden zoals het verlies van een baan, of het oplopen van fysieke beperkingen. Laat daarom het begrip passie staan voor wat het is en verbindt het niet te snel met je persoon. Passie zegt veel meer iets over de manier waarop we dingen doen, de intensiteit waarmee we zaken benaderen. Het is mooi om een passie, een hartstocht te hebben en ergens helemaal

GV Present | Lente | 2014

We maken onszelf mentaal weerbaarder als we beseffen dat onze identiteit in het diepste van onze ziel verborgen ligt, op een plek waar wij zelf maar moeilijk met ons verstand bij kunnen komen.

voor te gaan, maar als we ons besef van identiteit te sterk verbinden met wat we doen, maken we onszelf erg kwetsbaar. We maken onszelf mentaal weerbaarder als we beseffen dat onze identiteit in het diepste van onze ziel verborgen ligt, op een plek waar wij zelf maar moeilijk met ons verstand bij kunnen komen. Daarom is het belangrijk om ons van tijd tot tijd te bezinnen. Om ons af te vragen waarom we doen wat we doen, en waarom we iets doen zoals we het doen. Verlies je jezelf in je passie, in je werk? Het is juist in de stilte en de bespiegeling, dat die diepten van onszelf aangeboord kunnen worden. We zullen ontdekken dat ons zelfbeeld vaak bepaald is door wat anderen van ons vinden en door dingen die wij gedaan en meegemaakt hebben. Maar wat nu als dat er niet toe doet? Wat vind je dan? Bestaat er wel zoiets als een ‘zelf’? Of is ieder mens een zee aan mogelijkheden, in staat om te zijn zoals en wie hij wil? Ik denk dat wij onszelf te gemakkelijk een beeld vormen van onze identiteit, en dat wij daarbij geen recht doen aan wie wij werkelijk zijn. Ik ben het in ieder geval niet met Batman eens, maar denk dat “it’s who I am underneath, not what I do that defines me”. Wie ben jij? Mike Nagtegaal

de traditiekamer

GV Present | Lente | 2014

Een bijzonder verhaal uit de geschiedenis van 100 jaar DGV

Legerpredikant Cornelis van

kameraad door de Vak BB, nummer 122, Nederlands ereveld Kembang Kuning Surabaya. Een eenvoudig wit kruis. C. van Breugel Majoor Legerpredikant 4 Bataljon Garde Regiment prinses Irene K.L. Geboren 3-2-1911, overleden 7-7 1949. Op de website van de Oorlogsgravenstichting heel beknopt wat informatie. Een pasfoto. Een foto van het graf. Midden tussen zoveel andere witte kruisen. Een blauwe lucht met witte wolken op de achtergrond.

Afgelopen jaar sprak ik op één van de reünies van de oud- Indië bataljons met militairen die deze predikant hebben gekend. Ze waren erbij geweest toen hij stierf. “Hij had helemaal niet om hoeven te komen. Hij hoefde niet mee in zo’n open carrier.” Maar hij ging, om te gaan waar zijn kameraden gingen; dat was zijn taak. Onderweg bij Blitar: een ontploffing. Een vliegtuigbom, een mijn… De 4 inzittenden van de carrier kwamen allemaal om. Cornelis van Breugel leek op wat schaafwonden en blauwe plekken na niet ernstig gewond te zijn. Maar afgevoerd naar een hospitaal in Kediri zagen zijn makkers de kleur uit zijn gezicht wegtrekken en een Duitse verpleegster maakte duidelijk dat hij zou sterven. Inwendige bloedingen als gevolg van de blast vormden de waarschijnlijke doodsoorzaak.

Anderhalve maand Op 27 april 1949 was Cornelis van Breugel met het troepentransportschip De Waterman vertrokken. Op 22 mei waren ze aangekomen in Surabaya. Anderhalve maand later zat zijn missie erop. Voorgoed. Alleen een wit kruis herinnert nog aan zijn betrokkenheid bij die oorlog. Cornelis van Breugel was de 3e legerpredikant die omkwam in die oorlog, daar ver van huis. Ik kwam zijn naam tegen op het monument

Zijn makkers zagen de kleur uit zijn gezicht wegtrekken. De Duitse verpleegster wist dat hij zou sterven. van de Prinses Irene Brigade in Oirschot, waar alle gevallen kameraden opgetekend staan. Een van die namen die jaarlijks uitgesproken worden door inmiddels zeer oude veteranen, medestrijders uit een van de bataljons. Deze naam wordt

uitgesproken door een van de oudstrijders van het 4e Bataljon.

Zwarte rand Dit jaar staat in het teken van de herdenking van The Great War ( de 1e WO). De landmacht bestaat 200 jaar. En ook de Dienst Geestelijke Verzorging viert dit jaar zijn 100 jarig bestaan. Niet dat er voor die tijd geen legerpredikanten of aalmoezeniers actief waren. Dat waren ze

GV Present | Lente | 2014

Breugel:

dood heen! al honderden jaren. Zoals ook de landmacht al actief was voor 1814. En wie helemaal ver in de tijd terug wil gaan, kan denken aan orakelpriesters en allerlei bezweerders die ook al in de oudheid met de legers mee optrokken en aan wie de legeraanvoerders om raad vroegen. Oorlog en vrede, ze hebben in de loop van de geschiedenis overal hun sporen achtergelaten. Fysiek zichtbaar in kapotgeschoten steden. Maar vaak ook verborgen, in gebroken harten. Stil verdriet dat geen uitweg weet; of rauwe haat die generaties lang gekoesterd wordt. Want, inderdaad, gedenken, vieren, van vrijheid genieten, het heeft altijd een zwarte rand. Er werden en worden offers voor gebracht.

Juist dan is het goed om geregeld een naam eens wat meer kleur te geven. Cornelis van Breugel. Een uit duizenden. Zomaar een naam die je tegen kunt komen op een van de vele erevelden. In een paar pennenstreken wordt een leven getekend. En wordt verdriet even heel dichtbij gebracht. De toenmalige hoofdlegerpredikant schrijft in zijn ‘in memoriam’: “Ds. van Breugel laat een vrouw en 4 kindertjes achter, waarvan de oudste 8 jaar is en de jongste 2. De kinderen beseften niet eens waar het over ging. De twee kleinsten, 2 meisjes, kropen direct op mijn schoot en noemden me oom. Ze hadden plezier in de glimmende knopen van m’n uniform en

Oorlog en vrede, ze hebben in de loop van de geschiedenis overal hun sporen achtergelaten. Fysiek zichtbaar in kapotgeschoten steden. Maar vaak ook verborgen, in gebroken harten. Gedenken, vieren, van vrijheid genieten heeft altijd een zwarte rand. vertelden dat pappie in Indië was. Hartverscheurend…” Goed om namen te blijven noemen. Van hen die soms ver van huis begraven werden. Dat is wel het minste wat we kunnen blijven doen om hen te eren. Albert van der Velden

GV Present | Lente | 2014

KIJKWIJZER

Bamako

Mali, 2006 Regie: Abderrahmane Sissako

Inhoud: Melé is zangeres in een bar; haar man Chaka is werkloos. Het koppel groeit uit elkaar... Op de binnenplaats van het huis, dat ze delen met andere families, wordt een langdurige rechtszitting gehouden. Vertegenwoordigers van de Afrikaanse burgermaatschappij hebben een gerechtelijke procedure aangespannen tegen de Wereldbank en het IMF. Ze achten deze verantwoordelijk voor de malaise op het Afrikaanse continent. Tussen de pleidooien en de getuigenissen door, gaat het gewone leven zijn gang, op en rond de binnenplaats. Oordeel: Een cultuurschok voor kijkers die van actiefilms houden. Er wordt veel en lang gepraat, zowel voor de rechterlijke balie als daaromheen. Maar een feest van herkenning voor wie het continent Afrika uit ervaring kent. De regisseur heeft op subtiele wijze allerlei kenmerken van de Afrikaanse samenleving in beeld gebracht. Van slecht werkende electrische apparaten tot de kleine corruptie in de omgang met allerlei autoriteiten. Maar ook de kleurrijke kleding, de mooie mensen, de theatrale wijze van communiceren, de muziek!

*** Kijk en leeswijzer *

Niet kijken/ lezen!

Als je nou echt niet meer weet wat je moet doen…

*** Mwah **** Gaan zien/ lezen! ***** Wat doe je hier nog??

The Wolf of Wall Street VS 2013 Regie: Martin Scorsese

Wolf

Nederland 2013 Regie: JimTaihuttu

Inhoud: The Wolf of Wall Street heeft grofweg 8 thema’s: geld, hebzucht, immoraliteit, orgieen, bras-, drink-, snuif- en slikpartijen. Dit epos, dat de krankzinnige jaren 80 en 90 van de vorige eeuw op Wall Street beschrijft, is het portret van pure bloeddorst, honger en grenzeloosheid. Kortom, een absolute aanrader voor iedereen die wel eens speelt met de gedachte: wat zou ik doen als ik geen geweten had en geld als water verdiende. Smeer dit uit en vul het aan met 500 x ‘fuck’ en dan heb je de drie walgelijkste uren cinema van de afgelopen jaren. Oordeel: Het is het soort walgelijkheid waarvan je zult smullen. Je zult lachen terwijl het eigenlijk om te huilen is en je zult hopen dat het goed komt met DiCaprio, ongeacht zijn zwendel en bedrog. Eén scene springt eruit: DiCaprio, trippend op de keukenvloer, ziet op afstand zijn maat stikken in een olijf. Hij wil hem redden, maar heeft geen controle over zijn lichaam. Hij hijst zich op aan het aanrecht, trekt een lade open en vindt cocaïne. Een snuif geeft hem net dat beetje kracht om naar zijn vriend toe te kruipen en hem te redden. Drugs in de keuken kunnen levens redden, lijkt hier de les te zijn.

Inhoud: Geef iemand kickbokstalent en een reden om de wereld te haten en je hebt het perfecte uitgangspunt voor een grauw en grimmig verhaal. Maar het wordt pas echt drama wanneer je hem opscheept met een Marokkaanse achtergrond en wegstopt in een Rotterdamse achterstandswijk. ‘Wolf’ maakt indruk door zijn onopgesmukte zwart/wit beelden en het geloofwaardige acteerwerk van Marwan Kenzari. Twee associaties dringen naar de voorgrond: de gelijkenis met La Haine, een Frans meesterwerk in hetzelfde genre, en dat andere meesterwerk, Rocky. Waar deze laatste een film is over hoop en doorzettingsvermogen, kiest La Haine juist voor de duistere afloop. Oordeel: Wolf is ook op zoek naar die schaduwzijde, maar mist diepgang, maatschappijkritiek en verwondering. Geen van de hoofdrolspelers vertoont enige vorm van zelfreflectie en niemand plaatst ooit vraagtekens bij zijn eigen gewelddadigheid. En dat is jammer. Een goede film zoekt dat spanningsveld namelijk op. Als deze film een realistische inkijk geeft in een Nederlandse subcultuur, dan is het er een zonder doorkijk. Zeker de moeite waard, maar zoek geen antwoorden op hedendaagse vraagstukken.

****

***

leeswijzer

GV Present | Lente | 2014

Het Negerboek

Dennis Bergkamp

door Lawrence Hill 448 pagina’s Uitgave Nieuw Amsterdam Amsterdam 2011 Prijs: € 18,90

door Jaap Visser en David Winner 650 pagina’s Uitgave Carrera Amsterdam 2013 Prijs: € 59,-

‘Het Negerboek’ zou wel eens de bestseller voor de missie Mali kunnen worden. Hoofdpersoon is Aminata Diallo, een intelligente en sterke vrouw. Vanuit haar ervaringen volgen we het treurige en vernederende lot van de negerslaven. Aminata is echter een enorme vechtster die geen kans onbenut laat om zichzelf te ontwikkelen en daardoor allerlei vooroordelen onderuit haalt. Haar levensverhaal vormt een belangrijk getuigenis voor de Britse Abolitionistische beweging. We treffen haar op het eind van het boek dan ook in Engeland, waar ze, oud en moe, maar nog altijd ongebroken van geest, haar pleidooi voor vrijheid voert. Deze op historische feiten gebaseerde roman wordt met vaart verteld, vol levendige en realistische beschrijvingen van de gruwelijkheden en wreedheden die mensen moesten ondergaan. Als lezer identificeer je je sterk met de hoofdpersoon. Ze is niet zielig, daarvoor is ze een te krachtige persoonlijkheid, en af en toe ben je het hartgrondig met haar optreden oneens. Voor wie geinteresseerd is in de geschiedenis van de slavernij, het westers kolonialisme en de wereldwijde erfenis daarvan tot in deze tijd, een aanrader! ****

Dé biografie over ‘The Iceman’, of ‘the Nonflying Dutchman’: voetballegende Dennis Bergkamp. De briljante voetballer die z’n studie afmaakte, een vrouw en vier kinderen heeft en een standbeeld heeft bij Arsenal. ‘Ik was altijd op zoek naar effectieve schoonheid. Stiften bijvoorbeeld.’ We worden soepel door zijn leven en carrière geleid. Leest als een trein, ook als je niets van voetbal weet. Een dikke pil, meer dan 500 pagina’s, met mooie foto’s. Bonus: Het Dennis Bergkamp Museum met alle uitslagen en feiten vanaf 1986. ****

Slaapwandelaars door Christopher Clark 749 pagina’s Uitgave De Bezige Bij Antwerpen 2013 Prijs: € 24,95 (paperback), € 39,95 (hard cover) In de aanloop naar de honderdste herdenking van het begin van de Eerste Wereldoorlog is Slaapwandelaars van de Australische historicus Christopher Clark een opvallende verschijning. Clark voegt een nieuwe invalshoek toe aan het schier oneindige debat over de schuldvraag: welk land was de agressor en draagt dús de schuld in de ruimste zin des woords? Het Verdrag van Versailles (1919) wees Duitsland aan als hoofdschuldige en decennialang bleef deze uitkomst het

beeld en de gedachten bepalen. Clark schetst een genuanceerder beeld. Puttend uit honderden bronnen brengt hij voor de lezer samenhang in het geschiedverloop van voorbije rijken. Tsaristisch Rusland, het Ottomaanse Rijk, Servië, de dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije, het keizerrijk Duitsland, The British Empire, de Derde Republiek en alle belangrijke personages daarin komen tot leven. Hun handelen, hun motieven om iets te doen of te laten, hun vooroordelen, hun angsten en hun verlangens plaatst én duidt Clark op fabuleuze wijze in het verband waarin ze op dat moment in de geschiedenis thuishoorden en betekenis hadden. Hij komt uiteindelijk tot een afwijkende conclusie over de schuldvraag. Een conclusie die meer dan de moeite waard is om gelezen te worden. *****

Succes met je grote auto door Erwin Wijman 304 pagina’s Uitgave Haystack Zaltbommel 2013 Prijs: € 19,95 Met welke auto heb je de meeste seks? Autojournalist Erwin Wijman maakt duidelijk dat een auto niet zomaar iets is: het bepaalt je status, je succes en… hoe aantrekkelijk je bent. Met een Audi of BMW dus. Het boek ‘Succes met je grote auto’, ondertitel: wat je (niet) moet rijden om vooruit te komen, is een wervelend boek vol interviews met zakenlieden, voetballers en BN-ers. ‘Wetenschappelijk bewezen’: wij zijn onze auto. Geschreven door een man die zelf in de lelijkste auto ter wereld rijdt: een Fiat Multipla. Waarom? Lees zijn boek. Ook als e-book verkrijgbaar. ****

op het lijf geschreven

GV Present | December | 2012

De blijvende herinnering aan mijn vader

In januari van 2013 heb ik een tatoeage laten zetten als eerbetoon en blijvende herinnering aan mijn vader die in februari 2012 aan kanker overleed. “Until the last breath you were a fighter”, staat op mijn kuit te lezen. Dit typeert hem: een vechter tot het laatste moment! Mijn vader was een doorzetter en een veelzijdig man. Hij heeft 40 jaar bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken gewerkt en daarvoor op verschillende plekken in de wereld gewoond. Voor mij betekent dit dat ik redelijk wat van de wereld heb mogen zien, omdat wij als gezin altijd meegingen. In april 2012 ben ik aan de KMS begonnen en heb daar de opleiding met succes afgerond. In oktober 2012, tijdens de VTO, kwam het verdriet om de dood van mijn vader onverwacht heftig

naar boven. Tot dan toe had ik daar vanwege de opleidingen nauwelijks tijd in gestoken. Ik dacht steeds bij mezelf: “Joh, komt straks wel, eerst dit doen.” Ik lijk wel op mijn vader...Nu kan ik geleidelijk mijn verdriet een plek geven en houd ik de nagedachtenis aan hem levend door foto’s terug te kijken en herinneringen op te halen. Daarnaast heb ik mezelf opgegeven voor “Your Song”, een project van het Humanistisch verbond. De reden? “Your Song” is misschien net als deze fotosessie voor mij een mogelijkheid tot rouwverwerking. Zo kan ik in beeld en muziek mijn verhaal vertellen. Robert Lichtenfeldt

Vind je het leuk om een professionele fotoreportage te laten maken over je tatoeage en is het daarnaast een tattoo met een verhaal, mail dan je gegevens naar: CMJ.Bisschops@mindef.nl

GV Present | Lente | 2014

THEMACONFERENTIES

Vormingscentrum Beukbergen voorjaar 2014 Aanmelden bij Liza kok, tel. 0346-332141 Of per email: e.kok.04@mindef.nl Voor het volledige aanbod kunt u de site www. beukbergen.nl of de Defensie-intranet agenda raadplegen .

Themaconferentie ‘Christen bij defensie, hoe gaat dat?’ Hoe is het om als christen in de wereld van defensie overeind te blijven? Lukt het jou om jouw normen en waarden hoog te houden? Wat heb je nodig om voor jouw geloof uit te komen? Wat houdt je daarbij tegen? Ontmoeting en uitwisseling, onder leiding van een enthousiaste en ervaren begeleider, die zelf ook met deze vragen te maken heeft. Datum: 16 en 17 juni Begeleiding: Ties Schutte, krijgsmachtpredikant Inschrijven: t/m 12 mei

draad van je leven weer op. Je gaat weer naar je werk, misschien wel weer gezond maar nog niet helemaal fit, of wel weer fit maar toch nog niet helemaal gezond. Hoe doe je dat? Hoe zie je nu jezelf? Hoe ga je om met de reacties van je collega’s, je werkgever? Welke hulpbronnen heb je in jezelf ontdekt? Deze conferentie is voor defensiemedewerkers die verder gaan na of met de kanker. Je gaat in gesprek over je ervaringen en over wat je gaande houdt. In gesprek met de ander en misschien wel het meest met jezelf. Datum: 12 en 13 juni Begeleiding: Ger Wildering, krijgsmachtaalmoezenier en Anne Zweers, krijgsmachtpredikant Inschrijven: t/m 7 mei

Retraite: een stapje terug om vooruit te komen

Verlang je naar geluk? Heb je het vermoeden dat er iets anders, iets meer in het leven is? Je kunt het niet grijpen, maar het laat je ook niet los. Hier heb Levenskunst je de kans om stil te staan bij dit verlangen en Als mens leef je vaak min of meer vanzelfsprekend. Soms sta je even stil en vraagt je daardoor te komen tot jezelf en tot de Bron af: Is dit wat ik wil? Klopt wat ik aan het doen ben waaruit je leeft. Deze conferentie is bedoeld voor iedereen die open staat voor de ervaring van stilte met wat ik belangrijk vind? Heb ik hier bewust en meditatie, die daarbij verdiept wordt door voor gekozen? En als dat niet zo is, hoe kom ik oefeningen en teksten uit de christelijke traditie. erachter wat ik echt belangrijk vind? Het kan Datum: 26 en 27 mei interessant zijn om kennis te nemen van Begeleiding: Czarek Lubinski en Liduina van inzichten, praktische methodes en morele den Broek, krijgsmachtaalmoezeniers idealen binnen de traditie van de Levenskunst. Inschrijven: t/m 2 mei Het doel van Levenskunst is een goed en mooi leven te realiseren, gebaseerd op waarden en idealen. Uitgangspunt is dat jij jezelf, je karakter en je leven vormgeeft door oefening. Al deze aspecten komen aan de orde tijdens de conferentie Levenskunst. Datum: 16 en 17 juni Begeleiding: Marlies Joosten, humanistisch raadsvrouw Inschrijven: t/m 12 mei

Met kanker kom je verder Uiteraard ben je als militair gezond en fit. Dat verwacht je van jezelf en dat wordt van je verwacht. Maar het kan gebeuren dat er een kink in de kabel komt. Ongevraagd, ongewild en ongepland. Er wordt een vorm van kanker bij je geconstateerd. Voordat je het in de gaten hebt, kom je in een achtbaan terecht. En niet alleen jij, maar ook de mensen om je heen. Met wat mazzel komt die achtbaan weer tot stilstand. Je pakt de

Communiceren en waarderen Soms lopen gesprekken tussen jou en een collega ongemakkelijk. Je ervaart weerstand, bij jezelf, bij de ander en je krijgt dat niet goed opgelost. Deze conferentie is erop gericht om inzicht te krijgen in dit soort situaties. Wat speelt er? En met name de vraag: Wie ben jij binnen communicatie? We richten ons op vergroting van jouw zelfinzicht door bewustwording van je eigen identiteit en overtuigingen binnen communicatie. Je brengt als deelnemer je eigen casuïstiek in. Deze bijeenkomst is bestemd voor eenieder die zijn/ haar zelfinzicht wil vergroten en daardoor communicatie wil verbeteren. Datum: 19 en 20 juni Begeleiding: Ger Wildering, Aalmoezenier | Personal Coach en Anne Zweers, Krijgsmachtpredikant Inschrijven: t/m 12 mei

Familieopstellingen In het werken met familieopstellingen wordt zichtbaar dat we als mens onlosmakelijk zijn verbonden met ons familiesysteem, met het gezin waaruit we komen en de generaties daarvoor. Dynamieken en verstoringen in het familiesysteem kunnen invloed hebben op o.a. onze kinderen, relaties en gezondheid. Daarnaast zijn dynamieken in het familiesysteem vaak ook direct herkenbaar in je functioneren op je werk. Deze bijeenkomst is een introductie: een beetje theorie en veel ruimte voor opstellingen waarin we met elkaar werken. Je mag een eigen vraag meebrengen voor een opstelling. Datum: 26 en 27 juni Begeleiding: Lisette Mulder, Opsteller|Coach &Trainer en Ger Wildering, Aalmoezenier|Personal Coach Inschrijven: t/m 19 mei

Opera humana (menselijke werken) Deze conferentie staat in het teken van liefde en seksualiteit, wraak en jaloezie, sterke emoties in het menselijke leven. Waarom doen mensen zoals ze doen en lijkt het noodlot onafwendbaar? In kunst, bijvoorbeeld in de opera, worden deze vragen indringend behandeld en emoties sterk uitvergroot. De Opera Lady Macbeth of Mtensk van Dimitri Shostakovich, is een goed en mooi voorbeeld waarom mensen handelen zoals ze handelen en waar het vreselijk slecht afloopt. (N.b. Jozef Stalin was in Leningrad aanwezig bij de wereldpremière in 1935). We maken met (deze) opera kennis en onderzoeken de gelaagdheid en betekenis. Als we bij de held van een tragedie zijn emoties van angst en medelijden ervaren, verkennen we ook onze eigen emoties en doorleven de mogelijkheden in het leven van de mens, van “dingen die kunnen gebeuren.” Datum: 19 en 20 juni Begeleiding: René de Boer, humanistisch raadsman Inschrijven: t/m 12 mei

P R E S E NT

Thuis op vele fronten

LENTE 2014

p o o l r a a w , j i j n ? r E o o v m r jij wa GV Present op Facebook en Twitter: www.facebook.com/GVPresent of www.twitter.com/GVPresent of tweet met #GVPresent GV Bereikbaarheidsdienst: 0800 5 777 777