J a a r g a n g 8 - n u m m e r 1 - Fe b r u a r i 2 0 1 1
1
Nieuwsbrief VMZK
moet duidelijk nog groeien. We hebben besloten om daar nog een jaar mee door te gaan. Op onze vrijwilligersavond, die traditiegetrouw altijd plaats vindt na sluiting van het seizoen, hebben we afscheid genomen van Sjoerd Moes als bestuurslid. We kunnen ronduit zeggen dat Sjoerd de afgelopen tien jaar vaak het gezicht van het museum was. Het “ritsel gehalte” van Sjoerd was en is zeer hoog. Bij Sjoerd bestaat geen nee. Overal had Sjoerd zijn kontakten en regelde dan iets. Daar heeft het museum de afgelopen jaren veel aan gehad. Zoveel, dat het bestuur heeft besloten Sjoerd te eren met een heuse straatnaam. Voortaan heet het ‘weggetje’ wat leidt naar de achterdeur van Siegerlida`s hoeske ‘het Sjoerd Moes straatje’. Gelukkig gaat Sjoerd voor het museum niet verloren. Hij is al druk bezig met het voorbereiden van een tentoonstelling over de “Garnalen visserij in de provincie Groningen”.
Stoomschip Sophia van E.J.B. Brands in de binnenhaven van Zoutkamp (1900-1905)
Nieuws van het Visserij museum Zoutkamp
N
amens alle vrijwilligers en bestuursleden van het visserijmuseum wil ik eerst nog even stilstaan bij de ramp met de HA 38 “Frisia”. In de vroege ochtend van dinsdag 14 december jl. is de HA 38 in het westgat van Ameland door nog onbekende oorzaak gekapseisd. Ondanks snelle en vele reddingspogingen kon de bemanning helaas niet worden gered. Jan Tuin, Jannes Lap en Steven van der Broek verloren het leven bij deze ramp. De verslagenheid in de vissersgemeenschap en zeker in die van Zoutkamp was en is nog steeds groot. We missen het vertrouwde beeld van de HA 38 aan de Reitdiepskade. De plek waar de schelpenzuiger iedere week weer thuis kwam. Alle betrokkenen moeten deze gebeurtenis een plek geven, iets wat absoluut niet meevalt, maar toch moet gebeuren. Namens het Visserijmuseum wens ik allen veel sterkte toe met dit enorme verlies. Voor vele niet vissers, geldt dat ze misschien nog weer eens nadenken over de visserij en de zee. Het lijkt zo gewoon een bakje garnalen in de supermarkt. Wat daar aan vooraf gaat is voor velen iets totaal onbekends. Natuurlijk is er veel verbeterd aan de schepen en hun uitrusting maar de zee blijft ook nu nog iets waar je respect voor moet hebben. Helaas is het oude gezegde “de zee geeft en de zee neemt” ook in deze tijd gewoon waar.
De plek van Sjoerd wordt ingenomen door Willy Tadema. Willy werkt voor de provincie Groningen waar ze zich bezighoudt met IT-werkzaamheden. Van deze kennis en haar verdere inbreng, hoopt het museum nog lang te kunnen profiteren. Er lijkt wat lucht te zijn gekomen in ons opslag probleem. Na een gesprek met de directeur van de firma Heiploeg is er ruimte toegezegd in de oude boerderij naast het gebouw van Heiploeg. Of we hier genoeg aan hebben moet de toekomst uitwijzen. Verder gaan een aantal activiteiten gewoon door. De ZK 4 heeft een goed seizoen achter de rug. Het registreren en documenteren loopt voorspoedig en om de maritieme musea in Groningen meer bekendheid te geven is “Het Grommo ” opgericht. De Groninger Maritieme Musea Online promoten hun musea. Vanzelfsprekend doet het Visserijmuseum hier aan mee. De site is: www.grommo.nl Het laatste punt wat ik wil noemen, is de samenwerking met de HVZ. Het gebouw van de Historische Visserij Zoutkamp is bijna volledig ingericht. De eerste sloep krijgt vorm en de bar annex winkel is klaar. Het is de bedoeling dat het visserijmuseum samen met deelnemers van de HVZ deze winkel gaan uitbaten. Verder willen we proberen de bezoekers van beide locaties te bereiken. Hoe dit gaat lopen moeten we deze zomer gaan zien. Aart Loomeijer (voorzitter)
Nieuws van het bestuur
H Uit Panorama 1933
Nieuwsbrief VMZK
2
et visserijmuseum laat een gezond beeld zien. Het aantal bezoekers heeft de zesduizend overschreden. Een prachtig resultaat. Eerlijkheidshalve moeten we wel toegeven dat we dit niet hadden gehaald zonder “De tocht om de Noord”. Deze wandeltocht waarbij de wandelaars door het museum gingen was een groot succes. Het project van de poppenkast, waar Freya Noest haar voorstellingen in geeft,
3
Nieuwsbrief VMZK
Nieuwsblad van het Noorden, 13 januari 1968, blz.12
Nieuws van de SHVZ
H
et afgelopen half jaar heeft de Stichting Historische Visserij Zoutkamp niet stil gezeten. De inrichting van de sloepenloods nadert zijn voltooiing. Er zijn door de deelnemers prachtige banken en tafels gemaakt. Van de sloep zijn de steven en de spiegel te zien. Verder zijn de hulpspanten geplaatst en uitgelijnd. Binnenkort zal de eerste gang worden gebrand of eventueel gestoomd. De eerste gang kost altijd een hoop voorbereiding en je zal zien dat de volgende gangen steeds sneller gaan. We hopen dat de sloep dit jaar nog afgebouwd wordt. Om een betere indeling van de activiteiten te krijgen is de houten constructie, gewijd aan de sloepententoonstelling, kortgeleden naar boven verplaatst. Er komt nu beneden ruimte voor de Stichting Geïntegreer-
de Visserij. De aangesloten vissers hebben allen kleine bedrijven en willen zo verantwoord en duurzaam vissen. Doormiddel van een kleine expositie en dvd presentatie brengen ze dit onder de aandacht van de bezoekers. Verder is er een bar annex winkeltje gemaakt waar men een kopje koffie kan halen en iets kopen. Het is de bedoeling dat een aantal deelnemers dit gaan beheren. De spulletjes uit de winkel komen uit het Visserijmuseum. De plaats van de kalkoven en het huisje komt definitief op de locatie Werfstraat/Grachtstraat. Er wordt door architect Broor Adema voor dit gebied een plan gemaakt waar deze objecten goed in passen Voor het drenkelingenhuisje is de bestemmingsplanprocedure bijna afgerond en er is een offerte aangevraagd voor de staalconstructie. Wij hopen dat na al die voorbereidingen er dit jaar veel zal gebeuren.
Colofon
13 januari 1968
Meer
perspectiei
heeft Van
De Nieuwsbrief Visserijmuseum Zoutkamp wordt uitgegeven door de St. Visserijmuseum Zoutkamp. Reitdiepskade 11, 9974 PJ tel. (0595) 40 19 57 www.visserijmuseum.com
lieer
onze redactie voor
een
bioloog te IJmuiden heeft tijdens in cafe voorlichtingsbijeenkomst een
vissers er Blaauw te Termunten de donderdag op gewezen dat het sparen ondermaatse garnalen (puf van de
voordeel
bewees taten
van
de
Kopij-coördinator: Eppo Lukkien (0595) 40 14 25
van
vissers uit
Den
de
welke
en welke
bleken
Oever
van
het
en wel
daartoe nog afgelopen
Ook
ken
Oever
niet zijn
overgegaan
vember opnieuw
Hij
resultaten
de
eersten daartoe
laatsten
Den
opleveren
zal
hand
aan
dit
Harlingen
8e jaargang, nr. 1 - februari 2011
visserijbioloog
de
sparen
oktober
vruchten van
en
november
plukken
te
pufgarnalen
de
Dr
Aart Loomeijer (vicevoorzitter SHVZ)
Boddeke vertelde
dat
Dokkumer
vissers
de
Nieuwzijlen hadden besloten sloten de ondermaatse garnalen te sparen wijdere ren Zij gingen na augustus met dere netten de Wadden , waardoor op in door zij als enigen in het Noorden oktober en november een winst boekten ten (35 pet ten opzichte van de En dat gelijkbare periode van 1966 vergelijkbare
Eindredaktie en productie: Gerard Bakker Seal Productions Zoutkamp e-mail: seal.productions@planet.nl
terwijl vrijwel
Jaap Vegter van de Stichting Geïntegreerde Visserij (www.geintegreerdevisserij.nl)
Natuur lost ziftselprobleem wel op
A
ls sinds mensenheugenis houdt de ziftselproblematiek de garnalensector bezig. Met enige regelmaat beheerst het de actualiteit. Verhalen over vermeend gebruik van ziftsel in consumptiegarnalen in zowel binnen- als buitenland steken met regelmaat de kop op. Vissers van Ons Belang en Hulp in Nood laten hun ziftsel al een aantal jaren gecertificeerd afvoeren via van der Groep en Visser Visresten en zorgen zodoende voor een gegarandeerde onttrekking aan de menselijke voedselketen. Prima initiatief!! Johan Rispens van de ZK 18 heeft sinds kort een nog duurzamere wijze ontdekt om een (klein) deel van de ziftselproblematiek aan te pakken. Na de Kerst wist hij beslag te leggen op ziftsel van kotters die nog hadden gevist, LO 7 en LO 44, en met dit ziftsel heeft hij een voederplaats in de binnenhaven van Zout-
Nieuwsbrief VMZK
4
Vormgeving, print en afwerking: Dogravo Drukwerkverzorging Damwâld - www.dogravo.nl
de
op
vissers
uit
Zoutkamp
dezelfde plaats
uitgooien in die maanden ter bleven bij de vangst gaande jaar De de
bewezen
heeft
willen betalen
Het jaar 1967 is volgens de heer Boddeke geweest schraal garnalenjaar deke een weest Dat er toch een redelijke hoeveelheid veelheid binnen werd gebracht is naai zijn mening vooral te danken aan eer sterke verbetering van de vloot Ei werd in Nederland 7 miljoen kg eer sumptiegarnalen gevangen tegen
consumptiegarnalen
gemiddelde
prijs van
f
2
per
kg
er
miljoen gulden 4 miljoen k
opbrengst van 17 Aan pufgarnalen werd binnen gebracht tegen
een
een gemiddeld een to cent per kg en taal-opbrengst van f 170 prijs
van
3
leven
Laten
f graag willen komen tot miljoen gulden-grens en dat kan dan moeten w zei de bioloog ,,maar wa de pufgarnalen laten leven Hij
,,Ik zou
25
len
in
kwaliteit te
jaar
het
in
garnalen
betere
veel meer
Boddeke
R
dr
geldelijk
vissers
voordelen
financiele
Noord-Groningen De
de
ondermaatse
Sparen
i
voor
heer
garnaal
zwaar
Boddeke in
wordt
vrij
hun
die
netten
pet het
achter
15 in
voorgaande
beklemtoonde korte
terwijl
de
tijd
3
handel
dat
keer
zo
voor
verheugd
over
net
nog
steeds
teruj
lopende aantal ondermaatse garnalen miljoen kg (in aanta maar vond 4 twee keer zoveel als consumptiegarna len te nog altijd te veel Daar staat genover dat de opbrengst van de con
sumptiegarnalen groot
is
als
van
nog puf
altijd 150
keer
z
.
,,En voor een grotere totale aanvoei om hoeven we niet bevreesd te zijn dat er altijd opnieuw afzet voor word gevonden terwij de prijs na eei zicl korte onderbrek’ns’ misschien ook wel aanpast Hiervan 7 in voor ƒ’ *^’»jk iraande jaren de bewijzen ge aldus de heer Boddeke leverd
Coaster Volente voor de sluis in Zoutkamp, 1960
Binnenhaven Zoutkamp, 1975
kamp gemaakt. Het duurde maar even voor de eenden, meeuwen en andere vogels wisten waar ze zich konden ‘verrijken’ aan ziftsel.
Johan Rispens strooit vanaf zijn ZK 18 het garnalenziftsel op het ijs.
5
Nieuwsbrief VMZK
Wat doe jij op 18 maart 2011?
N
L DOET is de grootste vrijwilligersactie van Nederland en stimuleert iedereen om op 18 en 19 maart 2011 de handen uit de mouwen te steken. Ook het Visserijmuseum Zoutkamp doet mee en wel op vrijdag 18 maart a.s.
15.00 uur. Op de site www.nldoet.nl kun je meer informatie vinden over deze vrijwilligersactie. De klus is inmiddels vol, 7 leerlingen van het Wessel Gansfortcollege komen langs om ons te helpen. Ver-
Het Visserijmuseum is in de winterperiode omgebouwd voor de nieuwe expositie Visserij, van Lauwerzee tot Dollard. Een expositie over de visserij van Zoutkamp tot Termunterzijl. Er zijn vitrines verplaatst, nieuwe lijsten opgehangen en nu moet alles schoongemaakt worden voor de opening op 1 april 2011. We beginnen om 10.00 uur en gaan door tot
der hebben we natuurlijk ook onze eigen vrijwilligers nodig om de klus te begeleiden. We vragen zelf ook een aantal vrijwilligers, maar iedereen is van harte welkom om even langs te komen. Voor een hapje en een drankje wordt gezorgd en ook een broodje staat op het programma. Een aantal klusjes die op het programma staan zijn bijvoorbeeld, ramen wassen, grote schoonmaak in Siegerlida’s Hoeske, Vitrines poetsen, dakgoten afnemen en het straatje achter het museum schoonmaken. We hopen op mooi weer zodat we ook de buitenboel kunnen doen. Contactpersoon voor deze actie is Esther Toxopeus. tel. 06-12293397 of visserijmuseum@live.nl
Drie keer is scheepsrecht
Brandweer Zoutkamp rukt uit voor 'lekke' schepen
Z
outkamp- De periode tussen vorst en een inzettende dooi maakt sommige schepen extra kwetsbaar voor lekkages van diverse aard. Een geknapt overlooppijpje, een gescheurde rubber of.... Er is maar weinig voor nodig om een schip in de winter water te laten maken.Gelukkig was er alleen sprake van materiële schade. De krachtige pompen van de Brandweer Zoutkamp hielden eerst de voormalige ZK 22 van huisarts in ruste Witkamp boven water en later de Greetsiel 33 van de Rousant. Tot slot volgde op Lauwersoog nog een klein klusje aan boord van het voormalige kokkelschip de Catjan. (foto's Gerard Bakker)
Nog niet binnen...
I
n de vorige Nieuwsbrief beloofden we u in deze editie ook eens aandacht te schenken aan de geschiedenis van de Zoutkamper binnenvissers. Dat was iets te overmoedig toegezegd. Dus dat verhaal komt in de Nieuwsbrief van de komende zomer... Palingvisser Gaele Postma met scheepshond Skip onderweg naar zijn fuiken.
Pre-historie op de ZK 4 ...
H
et afgelopen voorjaar kreeg de ZK 4 een nieuw stuurhuis. Een replica van het oude. De timmerlieden Visser en Tammens bouwden een exacte kopie van het oude stuurhuis dat aan vervanging toe was. Van Calcer en Lukkien namen het ijzerwerk voor hun rekening en samengevoegd kan het schip wat stuurhuis betreft weer jaren vooruit. Om het plaatje compleet te maken maakte Pieter Bijma van jachthaven Hunzegat van een restant van het oude teakhouten stuurhuis een prachtig mooi naambordje dat nu voorop het nieuwe, historisch verantwoorde stuurhuis, pronkt. Prehistorie dus.
Nieuwsbrief VMZK
6
7
Nieuwsbrief VMZK
1. Reitdiep,Vlaggetjesdag 1976. 2. Aankomst Vooruitgang 3, 1947 3. Gaele Postma in zijn (paling)rookhok 2009. 4. Heien met spierkracht 1930. 5. Winter 2007. Dampier Zoutkamp. 6. ZK 21 van L. Groefsema ,Waddenzee1994. 7. ZK 34 van R. Bottema 1969. 8. Hunzeboten in buitenhaven Zoutkamp rond 1910. 9. Kerkpad richting Spuistraat, Zoutkamp 1970.
Nieuwsbrief VMZK
8
9
Nieuwsbrief VMZK
Nieuwsblad van het Noorden, 10 oktober 1978, blz.15
Vijfde blacj
Recept
vissers voor
uitzuigen
daarna
prifc
in
’Woncf
petroleum
Oktober 1978 houden’
’Pietermanplaag
sterk
plaag
overdreven’
Visserijmuseum Zoutkamp aangesloten bij Maritiem Digitaal
S
inds het najaar van 2008 is het Visserijmuseum een geregistreerd museum. Het is een officiële erkenning dat het museum een professionele organisatie is en voldoet aan bepaalde kwaliteitseisen. Eén van de eisen is dat het museum beschikt over een collectieregistratie waarin alle objecten zijn vastgelegd. De afgelopen drie jaar is er hard gewerkt aan het invoeren van objectgegevens en -foto’s in het softwarepakket Pandora. Inmiddels is ruim 60% van de collectie op deze wijze gedigitaliseerd.
Het digitaal vastleggen van objectinformatie biedt nieuwe mogelijkheden. Zo is het sinds kort mogelijk om de collectie van het Visserijmuseum te doorzoeken via het Internet. Het museum is met ingang van dit jaar namelijk aangesloten op het internetportaal Maritiem Digitaal. Maritiem Digitaal is een initiatief van het Maritiem Museum Rotterdam. Via het portaal zijn de collecties van negentien maritieme musea - waaronder het Visserijmuseum Zoutkamp - digitaal toegankelijk. Er zijn meer dan 800.000 objecten terug te vinden. Neemt u zelf maar eens een kijkje op www.maritiemdigitaal.nl.
pieterman mag dan De een vriendelijk klinkende naam hebben ben de vissers zijn uiterst beducht voor de gifstekels van dit momenteel teel in groten getale aan de kust voorkomende kleine zeevisje Vooral de garnalenvissers want op een zij hebben de meeste kans uiterst pijnlijke aanraking met deze vis die zich onder andere met garnalen voedt Het is dan ook altijd tijd uitkijken geblazen voor de vissers ze de netten aan sers wanneer boord hi j sen meeste visserslui hebben De zich wel eens geprikt aan een kleine pieterman
ne
Zo weet
Zoutkamp
gamalenvisser Markus van
de
,,Bij het sorteren
46 nog goed
van de vangst voelde ik plotseling een prik in een van mijn vingers Bij overlevering levering en ook van collega’s wist ik echter Ik heb de ter direct wat ik moest doen vinger in m’n mond gestopt en het wondje krachtig uitgezogen Daarna heb ik de vinger een tijdje in een blik met gasolie gehouden Ik had daarna nog wel geruime
je
me
tijd
pijn
maar
er
ontstond geen
bloedvergiftiging Vrijwel gelijkluidende verhalen over de pieterman horen we van de ex-vissers Lindemuller (nu bedrijfsleider van de
Garna lenvisser Markus geeft aan ’wat te doen bij een steek van een Pieterman
terman
nalen of schol en tong Ze houden daar rekening mee en gaan zeer voorzichtig te werk want die visjes kunnen je veel pijn bezorgen Ik ben eens geprikt en toen werd m’n hele arm als het ware verlamd Evenals schipper Markus heb ik het wondje goed uitgezogeri en daarna m’n vinger in petroleum gedompeld de pijn bleef nog geruime tijd maar de verlamming ming verdween We vinden dit nog de
meest afdoende behandeling de heer Lindemuller
verklaart
Grote concentraties Schipper Markus zegt naar aanleiding over grote de berichten centraties pietermannen aan de kust die sportvissers en badgasten hebben verwond wond dat het hem inderdaad is opgevallen len dat er momenteel veel van deze visjes
van
concentraties
zijn ,,Ik zie ze veel
meer dan
in
voorgaande
Stichting Vislos op Lauwersoog en N Bakker (nu adjunct-havenmeester van Lauwersoog Ze vertellen dat om de zoveel veel jaar precies is dat nooit te zeggen
jaren maar
ja
zo gaat dat altijd met deze
Zo heb
je
ze een paar jaar
pietermannen voorkomen in de kustwateren van Noordzee en Waddenzee
zorgen dat
veel
zee
Dit
wordt
overigens
niet
als iets
angstaanjagendsbeschouwd door
de
vissers
gewoon tot de visserman heeft gauw genoeg noeg door wanneer hij extra goed moet opletten op pietermannen tussen de gar,,Het behoort
beroepsrisico’s
amper
of
niet en zo tref je er een heleboel aan in je
netten
Het
is
ze
nu oppassen voor ons en kunnen prikken
in
IJmuiden gelooft
niet dat er in
Katwijk
nu gesproken moet worden over een ware ,,pietermannenplaag in de kuststrook van Noordzee en echter wel zo dat
Waddenzee er
dit jaar
,,Het
is
opvallend
dezewateren
begrijpelijke redenen is de pieterman (de kleine soort wel te verstaan want de grote pieterman wordt door onze vloot niet meer gevangen weer in opmars aldus drs Van Beek ,,aanvallen Hij noemt de yerhalen over de vallen van pietermannen op badgasten en sportvissers nogal overdreven In
lichaam
Dndanks waar de grote ogen hoog zijn ingeplant De De grote bek loopt schuin omhoog eerste rugvin is kort de tweede rugvin en ook de anaalvin zijn veel langer Op de rugvin bevindt zich een gifstekelevenals
indezelfdetinten De pietermannen leven op zanderige delen van de zeebodem Daar liggen ze een
groot deel
gegraven
zolang er water is en vissers zorgen ze er wel voor om er met de handen af te blijven ven Het is echt een ongelukje wanneer een visser zich prikt aan de pieterman
beweert RIVO-bioloog Van Beek
in
van
hun
afwachting van
half ingegraven de verschijning
tijd
ning van hun prooi die ze echter niet door middel van de gifstekels vangen Algemeen gemeen wordt aangenomen dat het gif alleen dient ter verdediging Dit gif is bijzonder sterk en werkt op het zenuwstelsel stelsel pijn
pieterman is razende als de pietermannen in een doodgegaan kunnen de stekels
Iemand
,,gestoken Zelfs
die door een
krijgt zeer snel een
visnet zijn kels nog enige tijd een bedreiging
Twee soorten Nederlandse kustwateren
Het visje heeft een langwerpig chaam met een betrekkelijk kleine kop
beide kieuwdeksels Het lichaam is grijsbruin tot geel gekleurd met vlekjes
handen neemt Elke visserman echter kent de pieterman want deze vis is er al
In de
danks de gifstekels is het een bijzonder smakelijke vis De kleine pieterman is vanwege z’n afmetingen voor de consumptie sumptie niet interessant
op
eerste instantie zal dit visje eerder vluchten bij het naderen van mensenvoeten voeten in de zee dan steken Dit gebeurt alleen wanneer men ze vangt en in de
Drs Frans van Beek bioloog bij het Rijksinstituut voor visserijonderzoek
(RIVO
in
De afgelopen vijf jaar was de populatie onder meer als gevolg van de boomkorvisserij visserij (voor de vangst van schol en tong waarbij de netten mettoebehoren scherp over de zeebodem worden getrokken ken sterk verminderd Maar om nog onbegrijpelijke
niet
,,na die paar steekgevallen
sers risico’s en een
vis
pietermannen worden gezien zewateren
veel
houden
den zich twee soorten pietermannen op de grote die een lengte krijgen van ruim 40 cm en de kleine die niet groter wordt dan 15 cm De grote pieterman werd tot voor een aantal jaren nog regelmatig door vissers aan de afslag gebracht Dn-
,?
vormen
men Pietermannen vormen niet alleen in Nederlandse kustwateren een de jjemene verschijning ze komen voor van Noorwegen tot West-Afrika en ook in de Middellandse Zee worden ze regelmatig ge vangen
aljjemene
PIETSWANENBURG
Ontwikkeling kleine pieterman
N Visserijmuseum nu ook interactief in de ‘sociale media’
H
et Visserijmuseum gaat met haar tijd mee en is nu ook te vinden op Hyves (http://vismuzo.hyves.nl) en op Twitter (@Visserijmuseum). Via deze kanalen leest u het laatste nieuws en zijn er leuke foto’s te bekijken.
Nieuwsbrief VMZK
10
et als schurftvis wordt ook de kleine pieterman meer waargenomen langs de Hollandse kust. De soort komt voor van het Middellandse zeegebied tot aan het midden van Denemarken en was tot ongeveer 1988 vrij zeldzaam in Nederland. De verspreiding van kleine pieterman breidt zich de laatste twee decennia uit naar het noorden door opwarming van het zeewater. De kleine pieterman komt vooral voor op zandige bodems. Een individu wordt ongeveer 18 cm lang en kan dan een leeftijd
garnalen
hebben die uiteenloopt van 6 tot 12 jaar. De kleine pieterman graaft zich in de zeebodem in zodat alleen zijn ogen nog net boven het oppervlak uitsteken. Het dieet bestaat vooral uit grondels.
11
Nieuwsbrief VMZK
Wie-o-wie deels opgelost...
I
n de vorige editie van deze Nieuwsbrief vroegen we de hulp van de lezer bij het benoemen van een drietal foto’s. Met als centrale vraag: Wie-owie? Foto 1 was blijkbaar een moeilijke puzzel, want we kregen geen respons op onze vraag naar de afgebeelde personen. Foto 2 was wel een honderd procent ‘hit’. Hieronder volgen de namen van de jonge Zoutkamper heren: Piet Westra, Allert Buitjes, Tabo van der Veen, Maarten Vogel, Ailko Rispens en Kees Diepstra. Over het onbekende schip kwam (natuurlijk) direct een reactie van Jan van der Veen
(fotoveen) binnen. Hierbij de historie van het schip: bouwjaar en werf onbekend. Het was de ZK 49 van Jacob Dijkhuis en het voer onder de naam Geene. Het was een half gedekt houten platbodem (zeilvaartuig) van het type Lemsteraak. In 1920 werd het scheepje voorzien van
een 20-24 pk Hardz-motor. Gevist van 1916 tot en met 1928 op garnalen en vis in de Lauwers- en Waddenzee. Verkocht naar Urk. Urk 113. In Urk doorverkocht als UK 189. In 1930 kwam het schip terug als ZK43 ‘de Bom’, eigenaar Jannie Toxopeus. Gevist van 29-9-1930 tot 26-4-1947. Tijdens de oorlogsjaren niet gevist. Het schip stond toen droog op de kwelder. In 1947 doorverkocht als ZK23 aan Siepko Knap. Gevist tot 28-91953. Toen werd het schip verkocht aan Piet Rillema (oud Zoutkamper) te Grouw. Vaartuig uit de visserij.
Vader Wout Boersma en zoon Henk (l.) in de haven van Lauwersoog aan boord van de (oude) ZK 54, 1982 (foto Gerard Bakker).
Thema Land en Water centraal in nieuw project
Ook Visserijmuseum Zoutkamp doet mee!
G
eschiedenis is overal om ons heen - soms tastbaar, soms niet meer tastbaar, maar altijd aanwezig in het landschap. Het Nationaal Historisch Museum brengt elk jaar een serie historische locaties onder de aandacht. Het museum werkt hiervoor samen met lokale instellingen, gemeenten en provincies. Het project dat hiervoor is opgestart, heet x was hier en start in 2011 op vijfenveertig locaties. Op die plaatsen vindt het publiek historische informatie, fysiek en digitaal ontsloten. Centraal staan de gebeurtenis, de plek en de historische context. Wat is waar en wanneer gebeurd? Waar bevinden zich de zichtbare of tastbare sporen? Het publiek maakt kennis met persoonlijke verhalen van betrokkenen die de geschiedenis hier hebben beleefd en kan ook de eigen geschiedenis van die plek toevoegen aan de informatie. Een door het Nationaal Historisch Museum speciaal ontwikkelde website is
Nieuwsbrief VMZK
het centrale punt waar alle informatie samenkomt. Het is de bedoeling dat elk jaar ongeveer vijftig locaties worden toegevoegd, steeds aan de hand van het thema van de Maand van de Geschiedenis. Zo komen uiteindelijk alle belangrijke plaatsen in Nederland aan de beurt. Dit jaar is het thema Land en Water en is Zoutkamp één van de geselecteerde locaties. Het Visserijmuseum is - net als de Stichting Historische Visserij Zoutkamp - benaderd om deel te nemen aan het project x was hier. Hier werken vanzelfsprekend graag aan mee! Het zal waarschijnlijk veel aandacht genereren voor ons museum en Zoutkamp en de visserij bij een (nog) groter publiek onder de aandacht brengen. In mei 2011 start de promotiecampagne. Dan is er meer bekend. Voor meer informatie kunt u terecht bij Willy Bakker (0595 407074).
12
ZK 14 van J. van Oosterom vaart vanaf het Wad de Robbengatsluis van Lauwersoog binnen (1970).
Niek Bakker achterop de auto van garnalendrogerij Toxopeus. Sluisweg Zoutkamp, 1951.
13
Nieuwsbrief VMZK
Wie-o-wie? (deel 2)
Nieuw
A
ls je gevraagd wordt om een bestuursfunctie op je te nemen, ben je altijd een beetje vereerd. Zeker als het gaat om het Visserijmuseum Zoutkamp. Van dichtbij - het museum grenst praktisch aan onze achtertuin - heb ik het museum de afgelopen jaren zien uitgroeien tot een professionele organisatie die haar zaken goed op orde heeft, financieel gezond is, veel activiteiten en projecten initieert en een grote schare vrijwilligers heeft. Daar wil je graag bijhoren en je steentje aan bijdragen!
Kadastrale luchtfoto van het gebied tussen Zoutkamp en Vierhuizen, 1953
Nieuwsbrief VMZK
14
Wat meer informatie over mijzelf: ik ben Willy Bakker, 37 jaar, getrouwd met Gerard Bakker en woonachtig aan de Schoolstraat 4 te Zoutkamp. Ik ben geboren en opgegroeid in Eastemar, een klein dorpje in de Friese Wouden. Ik woon alweer 16 jaar in Zoutkamp en ben inmiddels helemaal verknocht aan het dorp en de prachtige omgeving. Ik werk bij de provincie Groningen als IT-strateeg. In het bestuur van het Visserijmuseum neem ik het stokje over van Sjoerd Moes. Ik ga mij bezig houden met het onderhouden van externe contacten, bijvoorbeeld met partnerorganisaties, het Museumhuis Groningen en subsidieverstrekkers als de provincie. Daarnaast staan er een aantal nieuwe projecten op stapel waar ik mijn deel aan bijdraag. Voorbeelden zijn ‘x was hier’ (met het Nationaal Historisch Museum), Maritiem Digitaal (met het Maritiem Museum Rotterdam) en de vervanging van de website. Kortom: genoeg te doen! Ik verheug mij op de prettige samenwerking en de gezelligheid die het bestuurswerk voor het museum met zich meebrengt. Willy Bakker
O
p deze pagina weer een aantal foto’s uit de oude doos. Helpt u ons met de omschrijvingen, de personen en de data? Mail uw gegevens o.v.v. het fotonummer naar info@visserijmuseum.com of schriftelijk: Visserijmuseum Zoutkamp, Reitdiepskade 11 9974 PJ Zoutkamp. Wij wachten in spanning uw post af!
➋ ➊
➌
➍
15
Nieuwsbrief VMZK
www.dogravo.nl
Mark Schulz demonstreert het nettenboeten.