1. Reakcja UE na zmiany klimatu

Alessandra Pertot

Information and Communication Officer, Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. działań w dziedzinie klimatu

Laura Maanavilja

Information and Communication Officer, Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. działań w dziedzinie klimatu

Zmiany klimatu nie są już odległym problemem, z którym będą się mierzyć przyszłe pokolenia. Ich wpływ na ludzi, planetę i dobrobyt jest już bardzo namacalny i odczuwalny w Europie. W czasie, gdy świat stara się sprostać bezprecedensowym wyzwaniom zdrowotnym i gospodarczym, potrzeba ochrony naszej planety przy jednoczesnej poprawie naszego zdrowia i dobrostanu staje na pierwszym miejscu. W strategii odbudowy UE podkreśla się potrzebę trwałej odbudowy zgodnej z szerszymi celami Europejskiego Zielonego Ładu13 i poprowadzenia Europy w kierunku bardziej prężnej, ekologicznej i cyfrowej gospodarki.

Działalność człowieka, w tym spalanie paliw kopalnych w celach uzyskania energii lub wycinanie lasów deszczowych, wpływa na wzrost stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze ziemskiej. Działania te powodują wzrost średniej temperatury na świecie, co prowadzi do zmian klimatu na poziomie globalnym.

Naukowcy z Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) ostrzegają, że globalne ocieplenie o 1,5°C powyżej poziomu temperatur, jaki można było zaobserwować przed erą przemysłową będzie miało poważne, a nawet nieodwracalne skutki dla naszego środowiska i społeczeństw. Ogrzaliśmy już planetę o około 1°C i wszyscy doświadczyliśmy jego wpływu. Lata 2010-2019 były najcieplejszą dekadą w historii, a ostatnie 5 lat były najgorętszymi do tej pory. Skutki zmian klimatu są odczuwalne na każdym kontynencie i przewiduje się, że będą się one coraz bardziej nasilać. Ekstremalne zdarzenia pogodowe, takie jak burze, powodzie, fale upałów i pożary lasów, występują coraz częściej i stają się bardziej intensywne. Rosnące temperatury i topniejące lodowce powodują wzrost poziomów morza. Zmiany

13 https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal_en 14 https://ec.europa.eu/clima/policies/international/negotiations/paris_en

klimatu, a także zanieczyszczenie powietrza, wody i zanieczyszczenie chemikaliami oraz nadmierne wykorzystanie zasobów, przyczyniają się do utraty różnorodności biologicznej i wymierania gatunków. Wszystko to będzie miało poważne konsekwencje dla naszych gospodarek, produkcji żywności, zdrowia publicznego, a nawet stabilności politycznej. Reakcja UE na zmiany klimatu opiera się na szeregu ambitnych polityk i inicjatyw zarówno w kraju, jak i za granicą, zgodnie z globalnym porozumieniem paryskim14 które łączy zobowiązanie do ograniczenia globalnego ocieplenia i wzmocnienie zdolności społeczeństw do radzenia sobie z jego skutkami. Na przykład unijny system handlu uprawnieniami do emisji przyczynia się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych z sektora energetycznego, przemysłu i lotów w UE dzięki ustalaniu ceny emisji dwutlenku węgla. W przypadku innych sektorów, takich jak transport, budownictwo i rolnictwo, kraje UE określają własne cele w zakresie redukcji emisji. Prawodawstwo i inicjatywy UE przyczyniają się również do zwiększenia efektywności energetycznej i wykorzystania energii odnawialnej oraz do promowania innowacyjnych, czystych technologii.

Już teraz, dzięki działaniom podejmowanym przez UE na przestrzeni lat, emisje gazów cieplarnianych w UE spadły o 23% w latach 1990-2018. Osiągnięto to w tym samym czasie, gdy poziom bogactwa (PKB) wzrósł o 61%. UE zobowiązała się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. o co najmniej 40% w porównaniu z poziomem z 1990 r. W ramach Europejskiego Zielonego Ładu, Komisja zaproponuje podniesienie w odpowiedzialny sposób unijnego celu do co najmniej 50% i do 55% oraz opracuje przepisy dotyczące sposobu jego realizacji w 2021 r.

Do 2050 r. Europa ma stać się pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu - gospodarką o zerowej emisji gazów cieplarnianych netto. Przemiana w społeczeństwo neutralne dla klimatu jest zarówno wyzwaniem, jak i szansą na zmianę naszego społeczeństwa na lepsze. Chodzi o ludzi i ich codzienne życie: to, jak produkujemy, konsumujemy, przemieszczamy się, ogrzewamy lub chłodzimy nasze domy, pracujemy i żyjemy. Przemiana ta będzie wymagać znacznych inwestycji i nowych sposobów działania. Działania na rzecz klimatu i środowiska oznaczają również czystsze powietrze, wodę i glebę, bardziej energooszczędne budynki, lepsze alternatywy dla transportu publicznego oraz zdrowsze obecne i przyszłe pokolenia. Ponieważ kwestia ta dotyczy nas wszystkich, oprócz rządów, miasta i miasteczka, przedsiębiorstwa, inwestorzy, społeczeństwo obywatelskie i poszczególni obywatele mogą zrobić to, co do nich należy. Nauczyciele i edukatorzy mają do odegrania ważną rolę, ponieważ pomagają uczniom zrozumieć przyczyny i konsekwencje zmian klimatu, przygotowują ich do życia z ich skutkami i zapewniają im możliwość podejmowania działań w życiu osobistym i jako aktywnym członkom społeczeństwa. Każde działanie jest ważne, a dzięki współpracy możemy zbudować bardziej zrównoważoną przyszłość dla wszystkich.