Kijk toen dan Creatie & Tekst: Norman Rechburg
1914
OuDE JONgENSsChOOl BLadEL
D
e architectenfamilie van Johannes Heijkants uit Erp krijgt in 1913 de opdracht voor het bouwen van een Rooms-Katholieke jongensschool met een onderwijzerswoning in het centrum van Bladel. Het schoolgebouw moet bestaan uit drie lokalen (voor zes klassen) en een algemene zaal die als verenigingslokaal dient; de voorloper van gemeenschapshuis Den Herd. Op aandrang van de pastoor wordt Bergeijkenaar Frans Geraerts hoofd van de school. Al zwaaiend met vlaggetjes trekken de jongens op 1 april 1914 in een optocht van de gemeenteschool naar de jongensschool; later bekend als de St. Franciscus Xaveriusschool.
18
Louis Verhoeven stapt als eerste leerling het nieuwe gebouw binnen, aan de hand van juffrouw Lauwers. Nadat de jongens hun klompjes netjes onder de kapstok hebben geplaatst, kan het vrome onderwijs van start gaan. Er wordt maar liefst vier keer per dag gebeden. Meester Geraerts laat er geen gras over groeien. Hij start in de winter van datzelfde jaar nog met herhalingsonderwijs, speciaal voor jongens die de lagere school al hebben verlaten en aangewezen zijn op werk in de sigarenfabrieken. Tientallen knapen maken gebruik van de extra vakken in taal, lezen, rekenen en ‘kennis der natuur’ om hun arbeidskansen te vergroten. Soms maakt Geraerts toch een uitzondering op het strikte lesprogramma.
Zo deelt hij de onderwijsinspecteur in 1917 mee, dat er in november een toneelvoorstelling staat gepland voor de jongens. En bij de huldiging van burgemeester Goossens op 15 februari 1924 helpen de leerlingen met de voorbereiding voor het burgemeestersfeest, als praktische les in ‘de maatschappelijke deugd van eerbied en gezag’. De huidige Franciscusschool heeft anno 2020 twaalf gemengde klassen en bevindt zich aan de Bergmolen, vlak achter het oude gebouw. De onderwijzerswoning heeft plaats gemaakt voor de ingang van de Sniederspassage. De klaslokalen bieden tegenwoordig onderdak voor Brasserie ’t Spoorke en een Primera winkel. De educatieve functie van het gebouw is verdwenen. Schoolspullen kopen, dat kan er nog wel. ◆ Met dank aan: G.F.W. Holleman, Bladel Zoals Het Was, Heemkundekring Pladella Villa
