Galicia10 - Nº 15 - Primavera 2012

Page 1

PRIMAVERA 2012 _ Nยบ 15

BETANZOS

A CIDADE DOS CABALEIROS MIRADORES DE GALICIA _ VACACIONES PARA TODOS _ FESTA DA ARRIBADA DE BAIONA _ ROTEIRO CURROSIANO EN CELANOVA _ Y MUCHO Mร S...


conocer

8 BETANZOS. A CIDADE DOS CABALEIROS.

Borja Calvo Redactora Jefe Lucía Casanova Colaboran en este número

conocer

Director de Galicia10 Diseño, Publicidad y Fotografía

Galicia10 visita as principais rúas, prazas e monumentos da localidade que garda o segredo da mellor tortilla española.

Aurelio Vázquez - EnBoca Iria Otero - EnBoca

24 MIRADORES DE GALICIA. Tras recorrer las cuatro provincias gallegas, ofrecemos una selección de algunas de las mejores vistas de nuestra comunidad.

Agradecimientos Arousa Norte, Concello de Camariñas y Fernando Agrasar

40 VACACIONES PARA TODOS.

sentir

Edita

www.borjacalvo.com

2

Arousa Norte ha creado dos paquetes turísticos diseñados y adaptados a las necesidades de personas invidentes.


48 LA AGENDA. Conoce de un vistazo las principales actividades culturales del trimestre en Galicia.

84 ENTREVISTA A FERNANDO

56 BAIONA, 1493.

AGRASAR. RESTAURANTE AS GARZAS.

MARZO | FESTA DA ARRIBADA.

Distinguido con una estrella Michelín y Premio gastronómico de Galicia.

64 CAMARIÑAS, CAPITAL DO

ENCAIXE. ABRIL | MOSTRA DO ENCAIXE DE CAMARIÑAS.

A gran festa da artesanía volve a celebrarse durante a Semana Santa.

saborear

vivir

Baiona revive un acontecemento histórico que marcou o devir da localidade.

92 ‘ENBOCA’ Dos nuevas catas de los vinos Pezas da Portela 2009 y Fragas do lecer de la mano de sumilleres de Gallaecia.

68 CELANOVA: O ROTEIRO

CURROSIANO. MAIO | DÍA DAS LETRAS GALEGAS.

Un percorrido cultural e turístico polas terras que viron nacer a Curros Enríquez.

3


APUN

La Diputación de A Coruña financia con 24.000 euros el proyecto de turismo del Ortegal. La Diputación de A Coruña y la Asociación para o Desenvolvemento do Turismo de Calidade da Comarca de Ortegal viene de firmar un convenio de colaboración por importe de 24.000 euros que permitirá financiar el proyecto de turismo de la zona. Incluirá una completa programación de actividades de promoción a través, sobre todo, de internet. También propone un programa formativo sobre los productos turísticos de la comarca.

Los jardines de Soutomaior, declarados Jardín de Excelencia. Los jardines del Castillo de Soutomaior han conseguido el reconocimiento como ‘Jardín de Excelencia Internacional’ en el Congreso Internacional de la Camelia, que se ha celebrado en la localidad china de Chuxiong recientemente. Con esta distinción, Soutomaior se convierte en el primer jardín de España y el séptimo de Europa en alcanzar este reconocimiento, que hasta ahora sólo poseían 18 jardines en todo el mundo, todos ellos situados en Japón, Australia, Italia, Suiza, Sudáfrica, China y Estados Unidos.

Galicia suma 233 establecimientos certificados con calidad turística. Según la Xunta, en Galicia, somos líderes en el sector de instalaciones náutico deportivas y también en el sector de Turismo Activo, con el 50% de las empresas certificadas existentes en el Estado. Seguimos siendo la primera comunidad española en establecimientos rurales certificados y lideramos la cifra de certificaciones en el sector balneario. Galicia es la comunidad con mayor número de alojamientos turísticos certificados: hoteles, casas de turismo rural y cámpings.

4


NTES

Lugo se convierte en la tercera Capital Española de la gastronomía 2012. Lugo alcanzó, finalmente, el tercer puesto en el certamen a nivel estatal que escogió la ‘Capital Española de la Gastronomía 2012’. Lugo se convierte así en la tercera ciudad gastronómica del estado, por detrás tan solo de Logroño y Valladolid en este galardón otorgado por la Federación Española de Hostelería (FEHR) y la Federación Española de Periodistas y Escritores de Turismo (FEPET).

Terras de Pontevedra se une a Turismo de Pontevedra. Terras de Pontevedra se funde, definitivamente, con Turismo de Pontevedra. Se trata de un acuerdo alcanzado por la ciudad del Lérez y la Mancomunidad de ayuntamientos de Marín, Poio, Cotobade, Pontecaldelas, Vilaboa y Campo Lameiro. Con esta unión, uno de los principales objetivos es conseguir optimizar recursos, una vez que Terras de Pontevedra consiguió desarrollar un Plan de Dinamización del producto turístico.

Las termas gratuitas de A Chavasqueira, en Ourense, se reabren al público. Las termas gratuitas de A Chavasqueira, en Ourense, vuelven a estar abiertas al público tras las obras de mejora realizadas. El proyecto consistió en la instalación de una nueva ducha que proporciona agua caliente y fría a los usuarios y la mejora de la climatización de las pozas, ya que el agua mana a 60 grados. De esta forma se podrán usar las tres pozas.Hasta ahora una de ellas tenía una temperatura excesivamente alta.

5


6


espaciosnaturalespatrimoniopuebloscostamonu ciudadesmonumentosrutasespaciosnaturalespa

espaciosnaturalespatrimoniopuebloscostamonu ciudadesmonumentosrutasespaciosnaturalespa

conocer

7


BETANZOS

a Cidade dos Cabaleiros CHAMADA A CIDADE DOS CABALEIROS DESDE A ÉPOCA MEDIEVAL POLA GRANDE CANTIDADE DE NOBRES INSTALADOS NESTAS TERRAS, BETANZOS CONTA CUN DOS CASCOS HISTÓRICOS MELLOR CONSERVADOS DE GALICIA E É TODO UN EXEMPLO DO GÓTICO GALEGO. CAMIÑANDO POLAS SÚAS RÚAS SÉNTESE O PESO DA HISTORIA: UN GRAN ESPLENDOR MEDIEVAL, UNHA FORTE TRADICIÓN E PEGADAS DE MILLEIROS DE PEREGRINOS QUE, DESDE FERROL, SE DIRIXÍAN CARA O CAMIÑO DE SANTIAGO POLA CHAMADA VÍA INGLESA. NESTE NÚMERO PERCORREMOS A CIDADE DOS CABALEIROS.

Detalle do Convento de San Francisco.


conocer

Texto de LucĂ­a Casanova / Fotos de Borja Calvo


10 Dúas imaxes da praza máis famosa de Betanzos: Praza García Hermanos ou ‘O Campo’


E

nrique IV concedeulle a Betanzos

título de cidade no ano 1465, foi unha das capitais de provincia de Galicia, e o pequeno núcleo amurallado comezou a medrar máis aló e convertiuse nun importante centro económico e comercial da zona. Betanzos conta cun dos centros históricos mellor conservados de Galicia e boa mostra disto é que desde o ano 1970 foi declarado conxunto histórico artístico. Ao longo do ano celebracións que reúnen tradición, espectáculos e gastronomía danse cita e, por se fora pouco, aquí se fai a mellor tortilla de toda España. Razóns máis que suficientes para visitarmos esta localidade.

Un percorrido pola historia Un día en Betanzos debería comezar na Praza dos Irmáns García Naveira, tamén chamada Praza do Campo. Está adicada aos benfeitores da cidade, dous betanceiros emigrados a Arxentina que fixeron fortuna e regresaron á súa terra para costear obras tan importan-

tes como o Xardín do Pasatempo, o lavadoiro de As Cascas e escolas e asilos. Nesta praza atopamos moitos dos elementos máis significativos da localidade. Aquí están as estatuas adicadas aos propios irmáns e tamén a Diana Cazadora nunha fonte copia dunha situada en Versalles. Tamén atopamos o Convento de San Domingos, do século XVI, que alberga o Museo das Mariñas e maila imaxe do patrón da vila, o Arquivo do Reino de Galicia e a Biblioteca Municipal ou o Colexio de Orfas. Se nos internamos no casco histórico chegamos a outra praza: a da Constitución. Aquí tamén poderemos observar importantes edificacións como a Casa do Concello, a Torre do Reloxo e a Igrexa de Santiago, construcción do século XIV erguida sobre outra anterior por Fernán Pérez de Andrade e cun estilo de transición de Románico a Gótico. Moi preto, os Pazos de Lanzóns, da Bendaña e a Casa Núñez. Unha terceira praza destaca pola súa beleza en Betanzos, trátase da praza de Fernán Pérez de Andrade, e nela atópanse os templos góticos

11


Detalle da fonte adicada a Diana Cazadora na Praza do Campo

de Santa María do Azougue e o de San Francisco. No primeiro sobresae o conxunto escultórico da entrada e a decoración dos seus capiteis. Data do século XIV e trátase dunha igrexa parroquial de pranta basilical e tres naves. A de San Francisco foi fundada por Fernán Pérez de Andrade no século XIV e é un dos mellores exemplos do arte gótico en Galicia. No seu interior chaman a atención os numerosos sepulcros, destacando, sobre todo o do seu fundador, sostido polos simbólicos animais do oso e mailo xabarín. Ademais destes importantes monumentos, Betanzos ben merece un bo paseo polas súas rúas medievais e polas estreitas rúas ateigadas de bares onde probar os seus

12

viños e tapas. Un percorrido á beira do río Mandeo tamén é aconsellable e, como non, visitar os restos da muralla e das portas medievais. O Xardín do Pasatempo resulta moi curioso aos turistas, por ser unha especie de enciclopedia ao aire libre chea de labirintos e esculturas, que naceu como un intento de educar á poboación.

Gastronomía Betanzos, como a meirande parte das localidades galegas, conta cunha ampla e rica oferta gastronómica e con moitos restaurantes e bares nos que desfrutar dun exquisito manxar. Pero se algo lle da sona a este lugar é o viño e, sobre todo, a tortilla de Betanzos.


O viño de Betanzos data da época romana, aínda que parece ser que un incidente cunha praga no século XIX obrigou a cambiar a variedade de uva, obtendo, a partir de entón uns caldos de graduación e afroitados. Dende o ano 2000 conta con denominación de Viño da Terra de Betanzos. En canto á tortilla, a súa fama vai máis alá das nosas fronteiras e, sen ir máis lonxe, un cociñeiro betanceiro, Alberto García Ponte do Mesón O Pote, acadou en 2011 o título da

mellor tortilla española. Caracterízase por estar pouco callada. Polo demais é todo un segredo e, sobre todo, cuestión de maña conseguir unha auténtica tortilla de Betanzos na que os ingredentes son os tradicionais: ovos caseiros, aceite de oliva e, iso si, patacas da zona.

Citas para non perderse Calquera intre do ano é bo para visitar Betanzos, pero sen dúbida hai unha serie de datas que fan esta

13


14

Betanzos caracterízase por albergar edificacións singulares, como os famosos soportais fronte a Praza dos Irmáns García Nave


eira e os pazos do seu casco hist贸rico.

15


16

Arriba, a igrexa de Santa MarĂ­a do Azougue. Abaixo, a fonte adicada a Diana Cazadora e o Colexio de Orfas


localidade máis atractiva polas actividades, tradicións e animación que se vive nas súas rúas. A segunda fin de semana de xullo, Betanzos saca a relucir a súa beleza e riqueza medieval coa celebración da Feira Franca Medieval. Tódolos veciños se volcan nesta festa na que, ademais dun mercado con todo tipo de productos artesanais e gastronómicos, se ofrece unha gran variedade de espectáculos que atraen a moitos visitantes: cetrería, teatro, música... Durante uns días Betanzos regresa ao seu esplendoroso pasado medieval.

Entre o 14 e o 25 de agosto celébranse as Festas do San Roque adicadas ao patrón desta localidade. Festexos que contan coa declaración de interese turístico nacional. Durante os días que dura este evento, sucédense concertos e actividades, aínda que o punto forte do San Roque betanceiro é a súa tradición, presente en varias das súas actividades. Na medianoite do día do patrón, o 16 de agosto, ten lugar dende o século XIX o lanzamento do globo de Betanzos, un artefacto realizado con papel e engrudo, decorado con

Tortilla do Mesón O Pote, distinguida como a mellor de España.

17


18 Vista da igrexa conventual de San Francisco desde Santa MarĂ­a de Azougue e distintas estampas da localidade


19


debuxos e caricaturas que pretenden dar un visión irónica e xocosa dos acontecementos e personaxes protagonistas do ano. Este globo realízase de xeito artesanal pola familia Pita e tódolos anos a grande incógnita é saber onde aparecerá á mañá seguinte. Os caneiros, romaría que se celebra o 18 e máis o 25 de agosto, data, tamén do século XIX. Ese día familias e amigos diríxense desde Betanzos ao Campo dos Caneiros nas súas embarcacións para desfrutaren dun día de celebración. Actualmente son os máis novos os que protagonizan esta xornada, aínda

20

que desde o Concello tentan, desde hai uns anos, recuperar a tradición. Desde o ano 2007, Betanzos conta cunha nova celebración: trátase da Festa da Tortilla que se soe realizar en outono. Aínda que pareza mentira, ata esa data, Betanzos non contaba cun día propio para exaltar o prato gastronómico que tanta sona lle ten dado a esta localidade. Soe haber degustación e concurso para premiar a mellor tortilla de Betanzos. Se queres saber máis

www.betanzos.net

Os veciños soen engalanar as súas embarcacións para desfrutar da festa dos Caneiros


Arriba e abaixo, tramos do paseo paralelo ao rĂ­o

21


22

Casa do Concello na Praza da Constituci贸n


Diferentes espazos no Parque do Pasatempo

23


Miradores d

SI POR ALGO DESTACA ESTA COMUNIDAD ES POR LA BELLEZA Y VARIEDAD DE SUS PAISAJES: MAR Y MONTAÑA, ALDEAS Y CIUDADES, MONUMENTOS PREHISTÓRICOS Y ARQUITECTURA DEL SIGLO XXI... ELEGIR UN SOLO PAISAJE ES UNA MISIÓN IMPOSIBLE, ASÍ QUE EN GALICIA10 HEMOS ESCOGIDO SOLO ALGUNAS DE LAS MEJORES VISTAS QUE PODEMOS CONTEMPLAR DESDE VARIOS DE LOS ENCLAVES MÁS BELLOS DE GALICIA.

Una de las maravillosas vistas que se nos brindan desde las Islas Cíes


de Galicia

conocer

Texto de LucĂ­a Casanova / Fotos de Borja Calvo


SANTA TREGA (A GUARDA)

26


A 341 metros sobre el nivel del mar se levanta el punto más alto, el pico de San Francisco, del Monte de Santa Trega. Situado en el Concello de A Guarda, se trata del punto más suroccidental de toda Galicia. Desde aquí podemos contemplar cómo el pai Miño desemboca en el océano Atlántico, dibujando la frontera natural con el país vecino, Portugal. También se divisa la localidad de A Guarda, la costa portuguesa, la serra da Groba y el valle de O Rosal. La visita a este monte merece la pena no solo por las vistas, sino también porque se trata de un Monumento Histórico Artístico y Bien de Interés Cultural gracias a que alberga uno de los castros más famosos de Galicia, que es además uno de los puntos turísticos de más éxito en nuestra comunidad. Además del castro encontramos petroglifos, un Via Crucis, la pedra furada, el Museo Arqueolóxico y una capilla. Es necesario pagar un peaje para acceder. 27


MONTE FARO (ISLAS CÍES)

28


En plena ría de Vigo se encuentra esta maravilla, declarada Parque Natural, que es el conjunto formado por las Islas Cíes. Uno de los puntos más emblemáticos y desde el que se contemplan las mejores vistas es el Monte Faro donde, como su nombre indica, se encuentra un faro del siglo XIX que estuvo habitado hasta la década de los 60. Con una altitud de 178 metros no es el punto más alto del archipiélago, sin embargo, desde aquí se divisan las tres islas: San Martiño, Faro y Monte Agudo; además de los acantilados, las playas y una panorámica de la ría de Vigo. Solo se puede acceder a través de las embarcaciones que parten del Puerto de Vigo de forma regular en períodos vacacionales. Una vez allí, desde la isla de Monte Agudo, se accede a Monte Faro a través de una ruta a pie que nos lleva por la hermosa playa de Rodas, por las inmediaciones del parking, por las antiguas construcciones de los habitantes de las Cíes, la pedra furada y un empinado y zigzagueante sendero hasta el faro.

29


BALCONES DE MADRID (CAÑÓN DEL SIL)

30


Entre los tesoros que guarda la Ribeira Sacra se encuentra el Cañón del Sil y uno de los lugares más espectaculares desde el que observar cómo el Sil se fue haciendo un hueco por estas tierras es el mirador llamado Los balcones de Madrid. Situado a unos 500 metros de altitud permite divisar, en días claros, una de las zonas más agrestes del cañón, así como las tierras de esta zona ricas en viñedos y las aves que habitan este lugar. Se encuenta en Parada de Sil entre Rabacaballos y Santa Cristina, de hecho se puede hacer una ruta a pie que enlaza el mirador con los hermosos restos del monasterio de Santa Cristina. También se puede ver el mirador desde el propio río, realizando una de las rutas del catamarán que parte de forma regular desde el embalse de santo Estevo. En él explicarán el porqué del nombre: desde este punto despedían las familias a los barqueros que utilizaban el río para hacer sus negocios y que se dirigiesen hacia donde se dirigiesen siempre decían que se iban a Madrid. 31


MIRADOR DA PEDRA DA RÁ (DUNAS DE CORRUB

32


BEDO)

Aunque la comarca del Barbanza destaca por sus impresionantes miradores, hemos elegido el de A Pedra da Rá, porque desde él se puede entender mejor el complejo dunar de Corrubedo, parque natural que destaca por ser único en Galicia y de los más espectaculares en España gracias a la magnitud de su duna móvil. Localizado en el monte Castro, en el municipio de Ribeira, está a unos 215 metros de altura y recibe este nombre por una piedra que, dicen, parece una rana. Desde el mirador se ve perfectamente el parque con la duna móvil, la laguna dulce de Vixán y la salada de Carregal, además de sus playas y multitud de aves que viven en este paraíso. Además del complejo dunar, es un lugar perfecto para ver la ría de Arousa con sus famosas bateas, las localidades del Barbanza y Sálvora. Una vez aquí, lo recomendable es realizar a pie alguna de las rutas que proponen en el centro de visitantes del parque natural. 33


O COUREL

34


Las montañas que conforman O Courel acogen una gran riqueza natural, monumental y paisajística, por este motivo son muchos los lugares dignos de ser visitados. Los picos de Formigueiros y Pia Paxaro son los más altos y los que deciden realizar el ascenso a sus cumbres reciben el regalo de sus magníficas vistas. En Galicia10 nos quedamos con la ruta que atraviesa la Devesa da Rogueira por ser uno de los más importantes bosques no solo de Galicia, sino de España, al albergar una gran cantidad de especies tanto animales como vegetales. Desde el punto de vista geológico es imprescindible visitar el mirador geológico de Campodola en Quiroga, ya que se puede observar el pliegue acostado que pone de manifiesto la formación de Galicia con la unión de las partes oriental y occidental

35


OS ANCARES

36


La sierra de Os Ancares ha sido declarada Reserva de la Biosfera y sus tierras se extienden por las provincias de León y Lugo. Más que acudir a un punto determinado, lo más recomendable es hacer alguna de las rutas que nos descubren su patrimonio natural y arquitectónico, con las típicas pallozas o castillos de leyenda. Uno de los rincones y miradores más recomendados en el que se encuentra cerca de Degrada, en el aula da natureza de Os Ancares. Para los más aventureros, existen rutas de ascenso a picos como el de Tres Bispos o el de Mustallar.

37


38


pazostalasoscasasruralesbalneariosspashoteles spascasasruraleshotelespazosbalneariostalasos

spascasasruraleshotelespazosbalneariostalasos pazostalasoscasasruralesbalneariosspashoteles sentir

39


Vacaciones para todos LA MARCA TURÍSTICA DE LA COMARCA DE O BARBANZA, AROUSA NORTE, OFRECE PAQUETES VACACIONALES PARA DISCAPACITADOS VISUALES. UN FIN DE SEMANA EN EL QUE LOS SENTIDOS DEL TACTO, EL OLFATO Y EL GUSTO ENSEÑAN UNA NUEVA FORMA DE SENTIR ESTA ZONA.

Texto de Lucía Casanova Fotos cedidas AROUSA NORTE 40


sentir

41


P

lanificar una excursión o realizar un viaje son activida-

des que, para muchos de nuestros lectores, seguramente solo dependerán del tiempo disponible y de las posibilidades económicas, pero, aún así, es algo que hemos interiorizado como normal o habitual. En pleno siglo XXI, disfrutar de unas vacaciones no es tan sencillo para todos los que lo desean, hay un importante sector de la población que se encuentra con serias dificultades debido a otro inconveniente: la falta de accesibilidad. Aunque cada vez son más las localidades, destinos turísticos y

42

empresas que se han preocupado por romper barreras y facilitar la vida a las personas con algún tipo de discapacidad, todavía queda mucho trabajo por hacer en este campo, no solo desde el punto devista turístico, también en todos los ámbitos de la vida diaria. Por eso, cuando surge una iniciativa adaptada y diseñada especialmente para el llamado turismo accesible es digna de destacar. Y este es precisamente el proyecto que la marca de la comarca de O Barbanza, formada por Rianxo, Boiro, Pobra de O Caramiñal y Ribeira, Arousa Norte ha desarrollado junto con la Secretaría Xeral de Turismo: dos paquetes para personas con discapacidad visual que se


pueden reservar en cualquier época del año y que ya han conseguido, recientemente, el reconocimeinto de la ONCE que este año ha destacado su labor en la entrega de sus V Premios Solidarios.

La iniciativa Fue en el año 2010 cuando surgió la posibilidad de firmar un convenio entre Arousa Norte y la Xunta para desarrollar un proyecto de turismo accesible que convirtió a O Barbanza en el primer destino integral para invidentes de España. Esta decisión implicó un fuerte compromiso por parte del sector turístico y empresas de la zona que tuvieron que formarse y adaptar sus negocios a las necesidades de los clientes. También fue necesario llevar a cabo una serie de actuaciones en muchos de los recursos turísticos de la comarca para que los turistas invidentes pudiesen disfrutar de ellos, así como editar guías turísticas en braille y mapas de mano adaptados.

La iniciativa recibió una buena acogida por parte de los empresarios de O Barbanza ya que forman parte de estos paquetes un total de nueve establecimientos hosteleros de turismo rual y ocho locales de restauración, además de varios negocios del sector del ocio y del turismo. Al final se decidió diseñar dos paquetes turísticos que permiten a los visitantes experimentar un viaje sensorial e imborrable a través de O Barbanza. Volverán a sus hogares tras conocer los sabores propios de la zona, acariciar sus principales atracciones turísticas y con el olor a salitre y montaña que dejan la ría de Arousa y las cimas de O Barbanza.

Los paquetes “Y si fueses ciego… ¿cómo disfrutarías de un mirador? ¿qué se siente buceando? ¿cómo reconocerías en qué etapa de crecimiento se encuentra el mejillón? ¿qué imagen recrearías de los diferentes elementos prehistóricos en Ga-

43


44

conocer


licia? Pues… apela a tu ingenio e imaginación: la falta del sentido de la vista no impide ser turista en Arousa Norte”. Esta es la carta de presentación de los paquetes turísticos que ofrece Arousa Norte a los discapacitados visuales. Dos propuestas muy similares pero que varían en una de las actividades marítimas, en el precio y en el número de personas participantes. La primera de las opciones se llama La perla de la ría de Arousa: ruta del mejillón sensitiva y para experimentarla es necesario un número mínimo de ocho personas que, dependiendo de la temporada, pagarán entre 275 y 315 euros. El primer día consta de la llegada a una de las casas de turismo rural participante y una cena en unos de los restaurantes adheridos a este paquete. La segunda jornada comienza con el desayuno en la casa rural y continúa con una visita guiada al mirador de A Curota en A Pobra do Caramiñal. Se trata de la primera toma de contacto con la comarca a través de las explicaciones de un guía. La siguiente parada es en el Parque natural del Complejo Dunar de Corrubedo con las lagunas de Carregal y Vixán, aunque si las condiciones meteorológicas no lo permiten se visitará el Museo del Mar ubicado en Rianxo. Tras una mañana tan intensiva, se almuerza en uno de los restaurantes de Arousa Norte y después

se realiza la Ruta del mejillón sensitiva, que permitirá subirse a una embarcación y conocer el proceso de cría y cultivo del mejillón en plena ría de Arousa. El segundo día finaliza con una cena en la red de locales de Arousa Norte. El tercer y último día empieza con el desayuno en la casa rural y continúa con una visita guiada al Centro Arqueológico del Barbanza en Boiro y a los petroglifos de Bealo, también en Boiro. Después se realiza el último almuerzo y los turistas regresan a casa. La segunda posibilidad se llama Sumérgete en Arousa Norte: bautismo de mar y es válida para un mínimo de cuatro personas. El precio oscila entre 350 y 390 euros por persona. El paquete es prácticamente igual, la única diferencia es que durante la segunda jornada, en vez de realizar la ruta del mejillón, los turistas participan en un bautismo de buceo en una piscina cubierta, experimentando la sensación de ingravidez. Desde Arousa Norte ofrecen la posibilidad de realizar traslados desde el aeropuerto o las estaciones de tren y autobús.

Si quieres saber más

www.arousa-norte.es

45


46


conciertosfiestasteatrodanzaferiassalonescongr exposicionespresentacionescongresosconferenc

vivir

conciertosfiestasteatrodanzaferiassalonescongr exposicionespresentacionescongresosconferenc

47


Agenda Galicia 10 MARZO, ABRIL Y MAYO DE 2012

48


vivir

FESTA DO QUEIXO 2 a 4/03. Arzúa

El primer fin de semana del mes de marzo, la localidad de Arzúa acoge una nueva edición de su tradicional Festa do Queixo. Junto a la muestra y venta de este sabroso producto, habrá animación de calle y, por supuesto, música en el Festival do Queixo. Entre las propuestas de este año, la actuación de Treixadura que presenta su último trabajo. www.festadoqueixo.blogspot.com

SEMANA SANTA

Abril. Ferrol, Viveiro, Fisterra y Cangas Varias son las propuestas para los que quieren vivir la tradición de la Semana Santa. Las más importantes, las de Ferrol y Viveiro que cuentan con la declaración de interés turístico nacional. Aunque destacan, también, la de Fisterra que cuenta con esta declaración y una serie de elementos que la hacen diferente, como la escenificación de la Resurrección o la danza das areas en la explanada de Santa María da Area; la Semana Santa de Cangas cuenta con la delaración de interés gallego.

FESTA DA TROITA

Mayo. Ponte Caldelas, Oroso y A Pontenova A lo largo del mes de mayo, la trucha se convierte en una de las protagonistas de las fiestas gastronómicas gallegas. Hasta tres ayuntamientos celebrarán su Festa da Troita, cada una siguiendo su propia tradición. Todas ofrecen degustación gastronómica pero también concurso de pesca.

49


FESTA DA LAMPREA 4 a 6/05. Arbo La localidad pontevedresa de Arbo celebra, a principios de mayo, la LII Festa da Lamprea, una de las fiestas gastronómicas más veteranas de Galicia. Durante estas jornadas festivas no faltan la animación por las calles de esta población y la degustación de la lamprea, tanto en las casetas como en los restaurantes de Arbo, todo ello regado con los vinos de la zona.

LUIS EDUARDO AUTE 3/03. 21:00 h. Centro Social Novacaixagalicia. Pontevedra El cantautor Luis Eduardo Aute presenta en Pontevedra su último trabajo discográfico Intemperie, una colección de 14 canciones con tintes críticos y referencias del mundo de la literatura y del cine. www.aute.tripod.com

JAZZ NO PRINCIPAL 17, 24 y 31/03. 21:00 h. Teatro Principal. Pontevedra Durante el mes de marzo, la ciudad de Pontevedra celebra su ciclo Jazz no Principal, en el que reputados músicos de la escena jazzística comparten escenario con alumnos. Este año actúan German Kucich, André Fernándes, SPJ Group y SPJ Factory. www.pontejazz.org

50


KIKO VENENO 17/03. 21:00 h. Teatro Jofre. Ferrol El artista Kiko Veneno regresa a Galicia cuando cumple 35 años desde su debut discográfico. Ofrecerá un concierto en el que repasará los grandes éxitos de su carrera musical.

www.kikoveneno.net

MARÍA DOLORES PRADERA 21/04. 20:30 h. Centro Social Novacaixagalicia. Pontevedra María Dolores Pradera cuenta con 40 discos y unas 500 canciones a lo largo de su carrera. En estos momentos está ofreciendo una gira acústica que lleva por título Homenaje, toda una vida en la que interpreta muchos de sus grandes éxitos como La flor de la canela.

TREIXADURA 21/04. 21:00 h. Auditorio Municipal. Vilagarcía de Arousa Treixadura presenta su nuevo trabajo, tras 20 años sobre los escenarios: Esta si que é muiñada. En él se puede encontrar música trasdicional, canto y gaita, con ritmos que encajan en romerías populares pero también en eventos urbanos. www.treixadura.com

51


OS RESENTIDOS 12/05. Expourense. Ourense Bajo el nombre A tribo toda baila, Expourense será el único escenario gallego que albergue el reencuentro de Os Resentidos, que cumplen 30 años. Supondrá su vuelta a los escenarios 18 años después. Actuarán también O Sonoro Maxín y Novedades Carminha.

LA HABITACIÓN ROJA 24/05. Teatro Principal. Santiago 25/05. Sala Mondo. Vigo La banda valenciana La Habitación Roja está de gira para presentar su último trabajo llamado Fue eléctrico. En el mes de mayo traerán su música a Galicia con dos conciertos en Santiago y Vigo. www.lahabitacionroja.com

LENNY KRAVITZ 31/05. 20:45 h. Coliseo. A Coruña Tras 20 años de carrera, 35 millones de discos vendidos y 4 premios Grammy el artista norteamericano Lenny Kravitz llega a la ciudad de A Coruña para ofrecer un concierto que se incluye en la gira de presentación de su nuevo trabajo Black and White America. www.lennykravitz.com

52


YLLANA 3/03. 20:30 h. Centro Cultural Novacaixagalicia. Vigo La compañía Yllana presenta su último espectáculo Zoo en el que un grupo de exploradores vivirá una aventura única al tratar de capturar un animal exótico en vías de extinción para el zoo de una gran ciudad.

www.yllana.com

ELEONORA CASSANO 8/03. 20:30 h. Centro Social Novacaixagalicia. Pontevedra 9/03. 20:30 h. Centro Cultural Novacaixagalicia. Vigo 11/03. 19:00 h. Auditorio Municipal. Cangas La gran bailarina Eleonora Cassano ha emprendido una gira con la que se despide de los escenarios. Llega a Galicia con un programa integrado por obras clásicas y de tango. www.eleonoracassano.com

LES LUTHIERS 15 a 18/03. 21:00 h. Coliseo. A Coruña Les Luthiers presenta en A Coruña Lutherapia, según los propios artistas el mejor de los espectáculos de la historia del grupo. Basada en una hilarante sesión de psicoanálisis, incluye 10 títulos nuevos y llega avalada por el éxito de crítica y público en Latinoamérica. www.lesluthiers.com

53


CANTAJUEGO 31/03. Auditorio Municipal. Ourense 1/04. Auditorio Mar de Vigo. Vigo El fenómeno infantil Cantajuego regresa a Galicia con una minigira que acercará el espectáculo a las ciudades de Ourense y Vigo. Canciones de toda la vida, nuevo repertorio y coreografías que hacen las delicias de padres e hijos. www.cantajuego.com

CARCAJADA SALVAJE 13 y 14/04. 20:30 h. Teatro Rosalía. A Coruña Charo López y Javier Gurruchaga son los protagonistas de Carcajada Salvaje, obra dirigida por Josep Costa. Dan vida a un hombre y una mujer de una ciudad que no se conocen pero que tras un encuentro casual acaban juntos.

BELLYDANCE SUPERSTARS 26/04. 20:30 h. Centro Social Novacaixagalicia. Pontevedra Bellydance Superstars está considerada la compañía de danza más importante del mundo gracias a sus 800 espectáculos en 22 países. Este show, Bombay Bollywood, fusiona danza tradicional y del vientre tribal con estilos de danza india con ritmos contagiosos y emocionantes. www.bellydancesuperstars.com

54


PLAY-DOC 21 a 25/03. Tui Del 21 al 25 de marzo vuelve a Tui el Festival Internacional de Documentales Play-Doc. Se trata de un evento independiente cuyo principal objetivo es acercar al público este tipo de cine, muchas veces de difícil acceso, y crear un espacio para el diálogo y el intercambio gracias a una cuidada selección que recoge las últimas tendencias y un amplio programa paralelo. www.play-doc.com

EQUIOCIO 5 a 8/4. FIMO. Ferrol El Salón del Caballo regresa a Ferrol durante la Semana Santa para completar el programa de ocio de estas jornadas festivas. Este año cumple su XV edición con espacios dedicados a la cultura, el deporte, las mascotas y apartados especiales para el público infantil, para realizar compras o para formarse.

www.fimo-ferrol.org

EXPOTAKU 25 a 27/05. Expocoruña. A Coruña A Coruña acoge la tercera edición de Expotaku, el mayor evento de temática anime, manga, videojuegos, cultura japonesa y ocio alternativo de Galicia. Este año se incluyen comic, rol, cine, música o coleccionismo. www.expotaku.com/a-coruna

55


56

Texto de Lucía Casanova | Fotos DE BORJA CALVO


vivir

Baiona, 1493

Marzo | Festa da Arribada de Baiona

O mes de marzo comeza, en Galicia, cunha cita coa historia e maila tradición. A localidade de Baiona celebra, os días 3 e 4 de marzo, o 519º aniversario da Arribada da Carabela Pinta, unha nova que cambiou a vida do Vello e do Novo Continente.

D

eclarada de Interese Turístico Nacional, a Fes-

ta da Arribada de Baiona, é unha das celebracións máis carismáticas de Galicia. Cada ano, durante a primeira fin de semana de marzo, milleiros de persoas se achegan para desfrutaren deste festexo que atrae a xente da zona, pero tamén doutros puntos da xeografía galega, española e mesmo a estranxeiros que buscan unha experiencia diferente.

As orixes En 1493 Baiona viviu un dos capítulos máis importantes na histo-

ria desta localidade. Nos primeiros días de marzo deste ano reciben nas súas augas a visita dunha das carabelas que, baixo o mando de Cristóbal Colón, partira, un ano antes na procura de novos territorios. Tratábase da Carabela Pinta e de Pinzón que trouxeron a Baiona o relato da súa viaxe e a nova da existencia dun Novo Mundo. Este acontecemento fixo de Baiona a primeira localidade en ter coñecemento de América. En Baiona podemos atopar diferentes monumentos que lembran este intre tan trascendental para a localidade. En canto a festa, sábese que, con motivo do IV centenario, no século XIX, se fixo unha conmemoración do evento. Desde entón, son moitas e moi diferentes as mostras

57


58


festivas e actividades que se organizaron para lembrar este feito histórico, que cobran maior intensidade nas décadas dos 70 e 80 do século XX. Foi en marzo de 1996, cando a Festa da Arribada, tal como a coñecemos actualmente, comezou a súa celebración. Mostra do seu éxito son os recoñecementos obtidos ata este momento: no ano 1999 recibiu a Declaración de Interese Turístico de Galicia e unha década despois, en 2010 a Declaración de Interese Turístico Nacional. Agora, o próximo obxectivo é conseguir a declaración internacional, tarefa na que xa se está a traballar.

A festa Os días 3 e 4 de marzo Baiona ten, de novo, unha cita co seu pasado medieval. Durante esta fin de semana, a localidade situada no sur de Pontevedra, volve atrás no tempo e tanto o seu casco histórico como os seus habitantes transfórmanse e engalánanse como se estivésemos no século XV. De feito, unha das claves do éxito desta festa é o corido de rúas e cidadáns que se esmeran por conseguiren traxes que recrean tódalas capas da sociedade: desde doncelas e cabaleiros, ata mesoneiros, campesiños ou xoglares.

59


60


61


62


Vídeo “Arribada” Os canóns da fortaleza e máis o pregoeiro real son os encargados de anunciar, o sábado a primeira hora da mañá, o inicio dos festexos. Un dos centros neurálxicos son as rúas do Casco Vello que acollen o Real Mercado Medieval da Arribada. Decenas de postos abren en horario de 10:00 a 23:00 horas ofrecendo productos artesanais e alimentos e bebidas, moitos deles, típicos do século XV. Os visitantes poderán mercar estes artigos pero, sen dúbida, gozarán coas mostras artesanais e obradoiros que se organizan. Este mercado conta cun gran ambiente, xa que rúas e prazas de Baiona se converten en escenario de espectáculos de cetrería, tiro con arco, representacións musicais ou teatrais e mesmo bufóns, malabaristas e xograres se dan cita estes días na vila para faceren as delicias dos que percorran os postos. Outro dos puntos de máximo interese é a praia da Ribeira. Este é o escenario no que se representa o sábado entre lusco e fusco e o do-

mingo pola tarde, a arribada da Carabela, con total realismo e máis o relato feito por Pinzón. Resulta espectacular a súa posta en escea, na que participan moitos dos habitantes de Baiona dando vida aos principais personaxes implicados pero tamén o resto de actores que participaron deste evento en 1493, polo que é necesario a colaboración de moita xente. Toda Baiona se implica na festa, polo que as actividades se complementan con exposicións que teñen que ver co evento ou co mundo do mar. Mesmo a hostelería participa ofrecendo menús especiais baseados na gastronomía medieval. Sen dúbida trátase dun bo fin de semana para coñecermos a fondo esta fermosa localidade e profundizar no seu pasado medieval.

Se queres saber máis

www.baiona.org

63


64

Texto de Lucía Casanova | Fotos cedidas por Concello de CAMARIÑAS


vivir

CAMARIÑAS

capital do encaixe Abril | Mostra do Encaixe de Camariñas A localidade mariñeira de Camariñas celebra, unha Semana Santa máis, a súa tradicional Mostra do Encaixe que chega ao seu XXII aniversario.

S

ituado en plena Costa da Morte ,

Camariñas é un concello que destaca pola súa vinculación ao mundo do mar xa que a pesca a o marisqueo son dúas actividades económicas fundamentais pero, sobre todo, é coñecido polo seu famoso encaixe de bolillos.

Esta artesanía propia da zona acadou un importante desenvolvemento nos últimos anos e favoreceu o achegamento dun gran número de turistas que visitan este concello ao logo do ano, especialmento con motivo da celebración da Mostra do Encaixe que se realiza pola Semana Santa.

Mostra do Encaixe En Camariñas falar da Semana Santa é sinónimo de encaixe, xa que desde o ano 1981, a localidade festexa, por estas datas a Mostra do Encaixe de Camariñas que en 2012 acada a súa XXII edición. Trátase dun certame comercial e cultural de ámbito internacional que conta coa declaración de festa de interese turístico. Cada ano, son moitas as persoas da comarca, de Galicia e doutros lugares tanto de España como doutros países que se achegan a este concello atraidos pola mestría e delicadeza destas pezas únicas feitas de xeito artesanal.

65


Desde o seu nacemento, a Mostra foi evolucionando e adquiriu, cada vez, un lugar máis importante dentro do mundo da artesanía á vez que colocou no mapa o nome de Camariñas. Grazas á labor deste evento, dignificouse a figura das palilleiras e o seu traballo conseguiu un maior recoñecemento. Por outra parte, permitiu dinamizar o sector do encaixe, propiciando o uso dos encaixes de Camariñas, non só en panos, manteis e outros elementos domésticos, senón que se introduciu no mundo da moda. Isto foi posible grazas á organización dos desfiles de Grandes Deseñadores e ao Concurso de Novos Deseñadores, un clásico dentro da Mostra.

66

Actividades A XXII Mostra do Encaixe de Camariñas celebrarase, este ano, desde o mércores, 4 de abril, ata o domingo 8 de abril en horario ininterrompido de 11:00 a 21:00 horas no recinto feiral da localidade. Unha das actividades que máis curiosidade crea entre os asistentes é a demostración, en directo, de encaixeiras e palilleiras consagradas. Xunto con elas, tamén as alumnas das escolas infantís farán demostracións e, este ano, como novidade, tamén participarán alumnas de deseño de encaixe. Os visitantes poderán ver e mercar estas impresionantes pezas artesanas nas máis de 25 casetas que a organización acondicionará para este fin. Nelas poderase ob-


servar o minucioso traballo das súas creadoras e, quen queira, poderá adquirir pezas domésticas únicas, así como todo o preciso para cerimonias especiais como o bautismo. Nesta mostra na que o encaixe é o protagonista, este tipo de artesanía non estará soa, terá outras compañeiras tanto á venta como en exposición e máis demostración, como por exemplo o coiro, o vidro, a xoiería, a cerámica... nas que se poderán ver outras aplicacións do encaixe. Os desfiles son outra das actividades estrela da Mostra, e os visitantes terán a oportunidade de asistir a tres diarios onde presenciará as creacións tanto de grandes e consolidades deseñadores como as pezas feitas por deseñadores

noveis que comezan a aplicar o encaixe ás súas obras, revalorizando as súas coleccións e creando pezas únicas e exclusivas. Este ano 2012, a Mostra contará, tamén, coa participación de encaixe internacional chegado de países como Rusia, Inglaterra, Italia, Bélxica, Hungría, Bulgaria, Francia, Portugal, Brasil ou Malta, favorecendo o achegamento e intercambio cultural entre as encaixeiras. Para todos aqueles que aínda non coñecen Camariñas, esta é sen dúbida a mellor época do ano para visitar a localidade e mergullarse na súa cultura. Se queres saber máis

www.camarinas.net/mostra

67


68

Texto de Lucía Casanova | Fotos de BORJA CALVO


vivir

Celanova:

O roteiro currosiano Maio - 17 | Día das Letras Galegas “Ojalá pudiera yo acompañarte a Celanova, porque yo, para mayor desgracia mía, adoro aquella tierra en que tanto sufrí, aquel pueblo y aquella casa en que tanto lloré hasta los 15 años en la que la abandoné huyendo del furor paternal, para arrojarme en un mar lleno de tempestades, donde vivo en perpetuo naufragio.” (Fragmento dunha carta de Curros Enríquez)

69


O roteiro conta con sinalización ao longo de todo o percorrido

N

o mes de maio en Galicia celebramos o Día das Letras Galegas e en Galicia10 propoñemos conmemorar este evento coa visita a unha das vilas literarias da nosa comunidade: Celanova. Berce de grandes autores como Curros Enríquez, Celso Emilio Ferreiro (do que este ano se festexa o centenario do seu nacemento), Xosé Luis Méndez Ferrín ou Castor Elices aos que se lles adica a chamada Casa dos Poetas, Celanova acolle o chamado roteiro currosiano, un percorrido polos lugares aos que cantou o gran poeta civil de Galicia.

70

Curros Enríquez Manuel Curros Enríquez está considerado unha das grandes figuras do Rexurdimento da literatura galega xunto con Rosalía de Castro e máis Eduardo Pondal. A súa obra, mestura de denuncia social, defensa das clases desfavorecidas e exaltación dos valores da cultura galega, valéronlle o sobrenome de gran poeta civil de Galicia. As súas obras máis famosas son Aires da miña terra e O divino sainete, aínda que adicou boa parte da súa vida a exercer o xornalismo en Madrid, País Vasco, Ourense e La Habana. Perseguido pola igrexa e a xustiza, Curros En-


Fermosa igrexa parroquial de Mourillós

ríquez foi enterrado no cemiterio de San Amaro (A Coruña) en 1908.

Roteiro A Fundación adicada a Curros Enríquez deseñou, hai uns anos, un roteiro circular polos arredores de Celanova duns oito quilómetros que se pode facer en pouco máis de tres horas e que pasa por moitos dos lugares que o gran poeta reflectiu nos seus escritos. O obxectivo é dar a coñecer aos visitantes as paisaxes e elementos singulares relacionados coa obra poética de Curros. Pódese facer en

coche aínda que algúns dos tramos hai que realizalos, necesariamente, a pé. Os principais puntos de interese do percorrido están sinalizados.

O Mosteiro O roteiro comeza na praza Maior de Celanova, no fermoso mosteiro da localidade. Precisamente o anticlericalismo foi un dos temas principais da obra de Curros Enríquez e causante, en boa parte, da persecución á que se veu sometido pola xustiza. Orixinaria do século X, a construcción que hoxe podemos ver é o pro-

71


72 A igrexa do Mosteiro de Celanova estรก considerada unha xoia do barroco galego e atesoura as reliquias de San Torcuato e San Rosendo


73


O Cruceiro de Mourillós e o Santuario do Cristal son puntos de obrigada visita dentro do roteiro

ducto das reformas levadas a cabo nos séculos XVI e XVII. A igrexa está considerada unha das máis belas do barroco galego. No seu interior acolle as reliquias de San Torcuato e San Rosendo e conserva dous coros e máis un órgano recentemente restaurado.

pasando pola Capela do San Trocado, mencionada no poema O gueiteiro de Penalta; polo campo de Mourillós, Penalta, Einibó e A Carballeira. Aínda que na actualidade este tramo ten certa dificultade polas obras que se están levando a cabo.

En canto á parte conventual, pódense admirar dous claustros: o Novo, do século XVII e o das Procesións do século XVI. Desde el pódese pasar a unha das grandes xoias da arquitectura prerrománica española: o oratorio de San Miguel de Celanova, unha edificación mozárabe do século X.

De volta a Mourillós pódese ver o seu cruceiro e maila Igrexa parroquial, con vestixios románicos.

Mourillós Desde o Mosteiro, o camiño segue cara a parroquia de Mourillós,

74

O percorrido continúa pola Devesa e a Coutada ata chegar ao Cristal. O ideal é facer este camiño detidamente para apreciar as paisaxes que cativaron a Manuel Curros Enríquez e a arquitectura rural e o ambiente de paz e tranquilidade que transmite toda esta zona que rodea a localidade de Celanova.


O Cristal O santuario do Cristal é un dos lugares que máis engaiolou a Curros, ou alomenos, así quedou plasmado na súa obra. O poeta narrou a lenda que tanto fascinaba aos veciños da zona, entre eles, á súa nai, natural de Vilanova, nun fermoso poema. Trátase dunha bela construcción barroca que alberga, no seu interior, a curiosa imaxe da Virxe, que se atopa dentro dunha especie de ovo de cristal que nunca se puido abrir e que mide só 5 centímetros de altura.

Vilanova dos Infantes Desde o santuario do Cristal comezamos o ascenso cara a o núcleo medieval de Vilanova dos Infantes,

unha localidade situada a un quilómetro de Celanova, declarado Conxunto Urbano de Interese Cultural, no que salienta a súa Torre Medieval do século XII que alberga o centro comarcal. O lugar perfecto para camiñar con calma e parase a observar os blasóns nobiliarios das súas casas e reflexionar sobre o esmorecemento da fidalguía. Dende a súa torre pódese contemplar unha fermosa panorámica da zona e ver algúns dos puntos polos que temos pasado no noso percorrido que pronto chegará á súa fin. Desde Vilanova regresamos a Celanova pola estrada vella, en concreto polo barrio de Pedramoa, desde o que xiramos cara a rúa Curros Enríquez.

75


Vídeo “Ruta Currosiana”

76 Diferentes imaxes da torre medieval de Vilanova dos Infantes


77


Casa dos Poetas Ubicada no número 37 da rúa Curros Enríquez de Celanova, esta construcción do século XIX é a vivenda que o poeta habitou ata que deixou o fogar paterno sendo un adolescente para fuxir cara Madrid. Declarada Ben de Interese Cultural en 1986, tras anos e anos de negociación e varias reformas, comezou a funcionar de xeito estable no ano 2006, adicándose fundamentalmente a Curros, pero tamén a outros poetas de Celanova. A edificación consta de dúas vivendas unidas por un patio, unha casa máis urbana que da cara a parte da rúa Curros Enríquez e unha construcción máis propia do rural que dá á parte de atrás, onde hai unha horta. Ten tres pisos. Na planta baixa hai unha serie de paneis nos que se pode obter información da casa, coñecer o contexto histórico da época na que viviu Curros Enríquez, tódolos datos sobre a súa vida e obra, ademais do seu vínculo coa música, coa Real Academia Galega, así como as homenaxes que recibiu. Tamén hai unha sala adicada a Celso Emilio Ferreiro. No primeiro andar poderemos ver documentos persoais de Curros, visitar a lareira da casa e outros espazos adicados a exposicións e a lugares de reunión, ademais de salas especiais protagonizadas por Celso Emilio Ferreiro. No segundo andar sitúase a biblioteca, a sala de lectura e unha sala para exposicións temporais sobre autores locais. Ademais, todo o edificio conta con información audiovisual que nos axuda a comprender mellor a vida e obra de Curros Enríquez. Paga a pena facer unha visita á Casa dos Poetas polo interesante dos seus contidos e pola boa conservación do edificio.

78


79


80


Nunca se viu neste mundo máis feiticeira criatura, nin para tan grande hermosura comparación pode haber: por ollos ten dous luceiros, por dentes pelras dos mares, por greñas raios solares, por risa... un amañecer. (Fragmento do poema de A Virxe do Cristal)

Se queres saber máis

www.concellodecelanova.com www.currosenriquez.es

81


Gallaecia y su compromiso con el mundo del vino Cata de aguas (Mercedes González), Cata de Quesos y ponencia sobre los Lagares Rupestres de los que se encargó Luis Paadin. Nuestro socio más activo en esta ocasión, Constantino Iglesias, ha coordinado todas las actividades.

La asociación de Sumilleres Gallaecia ha despedido el año 2011 en el Salón de Viños e Augardentes que ha tenido lugar en A Coruña. El acto principal de dicho salón ha sido el homenaje que lo más representativo del mundo del vino gallego (Gallaecia, AGC, AGV, las cinco D.O. gallegas y la Asociación gallega de enólogos) ha rendido al profesor J. Luis Hernáez Mañas, con motivo de su inminente jubilación. Gallaecia recibió el año cumpliendo con sus obligaciones y ha tocado elecciones. Se mantiene la directiva integrada por Mercedes González, Luis L. Paadin, Alberto R. García y Laura Gaioso como presidenta, vicepresidente, secretario y tesorera respectivamente. En la citada asamblea se votó la desvinculación de Gallaecia de la UAES (Unión de Asociaciones Española de Sumilleres) por las irregularidades observadas en la misma y de las que no quieren que se les haga partícipes. El mes de febrero comenzó con las actividades de Gallaecia en Xantar. Este colectivo forma parte de su comité asesor y participa, además de organizar, de varias actividades. Así hemos podido ver a asociados en la Cata Vertical del Ribeiro, Cata de Calpurnia, dirigiendo algunas catas de las de Monterrei (Aurelio Vázquez y Mercedes González), “Los gallegos más melosos” (cata de vinos dulces gallegos y licores tradicionales por parte de su presidenta y el director técnico de D.O. Valdeorras), Cata de los Vinos de Galicia Calidade (Iria Otero),

82

Los día 15 y 16 de febrero Gallaecia, junto con la AGC (Asociación Galega de Catadores), se desplazó a Portugal para unas Jornadas intensivas de formación y disfrute. Desde Lugo partió un autobús que recogió, finalmente, a 35 asociados a lo largo de Galicia. Para abrir boca, el aperitivo en el autobús, con champagne. La primera parada en la corchera más grande del mundo, “Corticeira de Amorin”, donde resulta sumamente fácil entender el porqué del uso del corcho, un producto natural que bajo ningún concepto debiera ser reemplazado por productos sintéticos. Gran empresa en calidad y equipo humano. La tarde transcurrió en el CCRR de la D.O.C. Vinhos Verdes en Porto donde los asociados tuvieron el privilegio de catar sus variedades vinificadas por separado. La siguiente jornada, los presidentes de AGC y Gallaecia (Luis Paadin y Mercedes González) fueron los dos únicos españoles que formaron parte del panel internacional de cata de los TOPCIEN de Essencia Portugal, el evento más importante del mundo del vino en Portugal. El resto de los compañeros aprovecharon para visitar y catar vinos de las bodegas de Porto en Vilanova da Gaia. Tras el almuerzo, todo el grupo comenzó a disfrutar del salón de Essencia Portugal que a pesar de los centenares de vinos que reúne, siempre sabe a poco. El mes de febrero se cierra con el Fórum Gastronómico de Santiago de Compostela 2012 donde Gallaecia se ve representada por su presidenta y vicepresidente que dirigen las catas de los sabores a través de los vinos gallegos y las distintas expresiones de un varietal como el albariño, ¡entraremos en detalles!

www.sumilleres.com - info@sumilleres.com


gastronomíarestauradoreslocalespubsrestauran enologíarestaurantespubsrestauradoreslocales

saborear

gastronomíarestauradoreslocalespubsrestauran enologíarestaurantespubsrestauradoreslocales

83


NTREVISTA

saborear

84


FERNANDO AGRASAR, Restaurante As Garzas

“También hay primavera en el mar” EN PLENA ESTACIÓN DE LAS FLORES, GALICIA10 VISITA UNO DE LOS MEJORES RESTAURANTES GALLEGOS PARA CHARLAR CON SU CHEF Y CONOCER, DE PRIMERA MANO, LAS CLAVES DE SU ÉXITO Y DE SU COCINA.

Fotos cedidas por el restaurante As Garzas

85


Fernando Agrasar, junto con su mujer, María José Sánchez, son los responsables del Restaurante As Garzas. Un establecimiento situado en un lugar privilegiado, en la playa de Barizo, Malpica, y que cuenta con una estrella Michelín y con el Premio de Gastronomía de Galicia, entre otros reconocimientos. Fueron los padres de Fernando quienes pusieron en marcha este negocio familiar en la década de los 90, aunque fue en pleno siglo XXI cuando pasó a manos de Fernando y su mujer. El cocinero gallego reconoce que su llegada al mundo de la cocina fue por accidente, por accidente laboral de su madre, aclara: “Alguien tenía que llevar la cocina y tomé yo las riendas. Diez días después, cuando mi madre se iba a incorporar, le dije que me gustaba y empecé a aprender”, recuerda.

Con esta forma tan peculiar de entrar en el mundo de la cocina, ¿encontramos la influencia de su madre en sus platos?

estudios nada tenían que ver con la hostelería.

Está claro que fue ella quien me enseñó a cocinar. Poco a poco, pero desde lo más básico. Después yo he ido actualizando su cocina e incorporando nuevas tendencias.

¿Qué tipo de cocina ofrece As Garzas?

La verdad es que soy muy autodidacta, pero también me he preparado mucho y he participado en numerosos cursos, charlas... Eso sí, mis

86

Nuestra cocina es de mercado, se basa en el buen producto y está condicionada por lo que nos ofrecen cada día las lonjas de Malpica y de A Coruña. Respetamos mucho la pureza de la materia prima sin incorporar demasidas elaboracio-


nes. Aunque no renunciamos a que nuestros platos tengan un enfoque actual, por lo que podríamos definir nuestra cocina como gallega actualizada. Nos gusta respetar los puntos del pescado y mantener su frescura. Esa es quizás nuestra gran diferencia: respetar los puntos, pero dándole a los platos un tratamiento más actual.

Por lo que nos cuenta, parece que el pescado y los mariscos son protagonistas indiscutibles del menú... Trabajamos mucho el producto del mar pero es normal porque estamos a 100 metros de la costa y nuestro restaurante tiene espíritu marinero. Aún así, nos gusta acompañar los platos de guarniciones que no resulten invasivas e, incluso, muchas veces, aunque incluimos productos

de huerta, también lo hacemos con ingredientes del mar. En verano, a veces, es fácil que nuestro menú degustación solo incluya pescado y nada de carne. Pero no descartamos, por ejemplo, la caza cuando es la época.

Los arroces tampoco suelen faltar, ¿no? Este es un restaurante familiar y lo cierto es que los arroces son un plato que genera mucha demanda entre nuestros clientes. Solemos tener dos arroces en carta, uno elaborado con pescado y marisco y otro de bogavante. A veces ofrecemos, también, arroz con pollo de corral.

¿Cuál es su plato favorito? La verdad es que no tengo un plato favorito, me gusta casi todo, aunque si tengo que elegir uno me

87


quedo con la lubina al vapor con grelos y ajada blanca, un plato que ahora está más extendido pero que cuando empezamos a prepararlo no era muy conocido.

Además de la cocina, otro de los alicientes del restaurante As Garzas es la ubicación, en plena playa de Barizo. Sin duda, muchas veces vas a un restaurante y te encuentras entre cuatro paredes, aquí la situación y las vistas son un aliciente y todo un espectáculo.

El restaurante As Garzas es uno de los establecimientos gallegos que cuenta con una estrella Michelín, ¿qué supuso este reconocimiento? Indiscutiblemente hay diferencias, la gente viene con otras pretensiones y con un espíritu más

88

crítico. Si antes, un domingo teníamos unos 60 comensales, ahora solo podemos atender a 40 porque la gente viene con más calma a degustar nuestra cocina. Pero el cambio no solo es la estrella en sí misma, sino que ayuda a que tú puedas llevar a cabo cambios en tu negocio apoyado en esa distinción, porque los clientes vienen más predispuestos.

A la estrella Michelín se le han sumado, últimamente, nuevos reconocimientos como el premio de Gastronomía de Galicia. Todos los premios son bienvenidos. A nivel personal es importante, pero también desde el punto de vista promocional. Este premio en concreto me hace mucha ilusión porque lo otorgan los propios compañeros. También nos han concedido, recientemente, el premio Faros Nerios.


89


Como representante de la cocina gallega, ¿cuál es su valoración del panorama actual? El nivel y la calidad son magníficos. Tenemos buenos restaurantes y se ha mejorado mucho en cuanto al servicio, ya que antes íbamos a remolque. Hay buenas escuelas, la demanda es importante y se podría decir que la profesión está en auge y cada vez mejor considerada. En los últimos tiempos ha surgido una fuerte afición por la gastronomía y la gente está más preparada. Aún así, creo que tenemos que aprender a vendernos mejor de cara al exterior. A veces nos infravaloramos y nos cuesta promocionarnos.

Este es nuestro número de primavera, así que nos gustaría que nos hiciese alguna sugerencia culinaria para esta época del año. Sin duda en esta estación la huerta es la protagonista: espárragos blancos, tirabeques... aunque no hay que olvidar que también hay primavera en el mar y, por ejemplo, es un buen momento para tomar caballa. Propongo unos guisantes lágrima con huevos poché y lasquitas de jamón ibérico, unos espárragos blancos con crema de espárragos y ensalada de tirabeques o una caballa a la sal con verduritas encurtidas. Si quieres saber más

www.asgarzas.com

90


91


saborear

92


LA SECCIÓN DE LOS MEJORES VINOS Y SUMILLERES CON LA COLABORACIÓN DE GALLAECIA. En este número: AURELIO VÁZQUEZ FACHAL PEZAS DA PORTELA 2009. VALDESIL IRIA OTERO FRAGAS DO LECER

www.sumilleres.com info@sumilleres.com 93


Aurelio Vázquez Fachal Sumiller del Restaurante Casa Aurelio (Santa Comba, A Coruña) y miembro de Sumilleres Gallaecia.

Formado en el Centro Superior de Hostelería de Galicia de la Universidad de Santiago de Compostela (USC), Aurelio Vázquez Fachal tiene una amplia experiencia a nivel nacional en gestión, dirección y asesoramiento en hostelería. Actualmente trabaja en el restaurante familiar Casa Aurelio con más de sesenta años de antigüedad, siendo la tercera generación al frente del mismo. Mejor prueba de la última edición del prestigioso certamen La Nariz de Oro en Santiago de Compostela y finalista en la próxima cita del certamen a nivel nacional.

94


PEZAS DA PORTELA 2009. VALDESIL Vino Blanco D.O. VALDEORRAS GODELLO. VILAMARTÍN DE VALDEORRAS La mirada recorre el canto de la mesa relajándose con las ondas que forman un mantel sobrio en sus colores, aunque singular en la presencia global de una mesa en la que resurge una botella de Pezas da Portela 2009 de las Bodegas Valdesil. Un vino godello muy característico de Vilamartín de Valdeorras. La botella en sí misma no llama excesivamente la atención. Es sobria, en la línea habitual de una bodega con mucha tradición familiar. Su contenido da muchas ganas de disfrutarlo al conocer los pasos de su elaboración, surgiendo de una cepa de injertos autóctonos plantada en los suelos pizarrosos de Portela, ubicados a unos 500 metros de altitud y con diversas orientaciones que maduran gradualmente y permiten una vinificación parcelaria. Durante su elaboración es fermentado en barrica y la recomendación de los enólogos es servirlo a unos 12° centígrados. Tras el descorche, el color amarillo brillante se impregna en la copa al servirlo. Una vez activado el sentido olfativo, el vino comienza a desprender su aroma mineral con tonos de frutas tropicales (piña, algunos tonos de coco), un ligero roble cremoso y toques balsámicos. Una rica gama de aromas a copa parada. Aireándolo un poco emanan las esen-

cias de frutas blancas y tonos florales, desprendiendo también cierto aroma de cítricos. El ritual de acercar la copa a los labios activa, automáticamente, las papilas gustativas. La primera impresión en boca es de un vino amplio, redondo, graso, resurgiendo los matices de frutas blancas. Estamos saboreando un vino particular, muy largo, distinto a esa línea de godellos clásicos, con una expresión muy característica y original. Ofreciendo al final ese toque mineral que nos brindó nada más acercar la copa a la nariz. Un aroma muy original. Pezas da Portela 2009 es un vino con una acidez fuerte, aunque muy agradable, convirtiéndose en un caldo muy fresco. En mesa, ante unos buenos comensales, es capaz de maridar con un amplio tipo de platos debido a su gran estructura. Al final, la vista, el olfato, el gusto, incluso el oído -al verter el vino en la copa- y el tacto a través de su particular textura, provoca que Pezas da Portela 2009 de Bodegas Valdesil active todos los sentidos al disfrutarlo. Por supuesto, la recomendación es hacerlo siempre en compañía.

95


Iria Otero Socia Colaboradora de Sumilleres Gallaecia.

Nacida en A Coruña en enero de 1977, en 2001 finaliza sus estudios de Farmacia en la Universidad de Santiago de Compostela pero pronto cambia su vocación y se desplaza a estudiar a La Rioja donde se licencia en Enología en 2004. Durante los años 2002 a 2004, participa en elaboraciones en diversas bodegas de La Rioja y en la zona de McLaren Vale (Australia). En 2004 entra en el grupo Vintae donde ejerce como enóloga de las Bodegas Castillo de Maetierra, Monastir y Winery Arts hasta el año 2009. Entre los años 2009 y 2011, participa en un proyecto de zonificación de la Ribeira Sacra en la “Misión Biolóxica de Galicia” (CSIC-Pontevedra). Actualmente, compagina la realización de su Tesis Doctoral en Viticultura y Enología, con el proyecto Lola y Baco de formación y difusión del vino.

iotero@lolaybaco.com

96


FRAGAS DO LECER D.O MONTERREI. MENCÍA.

Cerca de mi casa hay un lugar de culto, una vinoteca donde siempre puedes encontrar algo diferente. Tienen una gran variedad que seleccionan con cuidado, pero lo que más me gusta es el mimo con el que tratan a los vinos gallegos. ¿Quieres blanco o tinto?, ¿joven o criado?, ¿de aquí o de allí?... Fue así como llegué a este vino; primero una copita tranquila en el local, pero me supo a poco y tuvimos el acierto de llevarnos la botella a casa donde acompañó a la perfección los hongos y verduras a la plancha que teníamos preparados para la cena. No es un vino pretencioso. Es afrutado y en él destacan los frutos rojos, la fresa, la frambuesa y cerezas que se suelen asociar a la uva Mencía, pero también la tierra húmeda, el grafito, la mineralidad que acompaña a muchos vinos tintos de Monterrei.

En boca es fresco y de paso fácil, con elevada acidez pero sin estridencias. Fragas do Lecer me recuerda a mi infancia en Ourense, al olor de los Mencías que mi padre diseccionaba, más que beber, mientras degustaba un “polbo á feira” en el local donde O Cuco de Velle tocaba O Paraugas do Xosé y amenizaba nuestros aperitivos de domingo. Nada tienen que ver las condiciones de ahora con las de antaño, las elaboraciones han evolucionado, y este vino es un claro ejemplo de ello, tiene una limpieza, intensidad y equilibrio que raras veces se encontraban en los vinos de entonces, pero sigue manteniendo la personalidad de aquellos caldos que recuerdan a la variedad y a la tierra donde son cultivados.

97



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.