Gazeta 2016 46

W numerze między innymi: Zmiany w punktacji Express Entry • USA po wyborach • Protesty studentów na Harvardzie • Program dla polskich dzieci w Mississaudze • Grabarka - prawosławna góra tysięcy krzyży • Tajemnice niedźwiedzia grizzly • Wielka moc dwóch języków • Kobiety są niebezpieczne - nowy film polski• O singielce i singielstwie Telefon do redakcji: 647 - 557 - 3617; FAX 647 - 557 - 3627 redakcja@gazetagazeta.com

Toronto - Ontario 46 Rok III (151)

18 - 24 listopada 2016

cena $1.50 (tax included)

DELIVERED TO THE POST OFFICE ON FRIDAY, NOVEMBER 18, 2016, DOSTARCZONO NA POCZTĘ W PIĄTEK, 18 LISTOPADA 2016

Tablice z postulatami gdańskich robotników podarowane Radzie Europy Strasburg Demokratycznie wybraną władzę należy szanować, bo ma ona źródło w woli obywateli - powiedział prezydent Andrzej Duda w środę w Strasburgu, występując na spotkaniu z Komitetem Delegatów Ministrów Rady Europy.

Wizyta prezydenta w siedzibie Rady Europy wiąże się z 25. rocznicą przystąpienia Polski do tej organizacji. W skład Komitetu Delegatów Ministrów (KDM) wchodzą ambasadorowie, stali przedstawiciele akredytowani przy Radzie Europy, działający w imieniu ministrów spraw zagranicznych tych państw.

"Tym, co ostatecznie otworzyło drogę do naszego członkostwa, było przeprowadzenie prawdziwie wolnych wyborów parlamentarnych w październiku 1991

Piwo Żywiec.

Dostępne w sklepach LCBO i The Beer Store.

Prezydent RP Andrzej Duda oraz Sekretarz Generalny Rady Europy Thorbjorn Jagland podczas ceremonii wręczenia daru Polski dla Rady Europy, 16 bm.

Jacek Turczyk PAP

roku. Stawiając taki warunek, Rada Europy słusznie potwierdziła, że fundamentem i siłą demokracji jest możliwość wyrażenia przez społeczeństwo swojej

Trump potwierdził sojusz polsko-amerykański Waszyngton Ambasador RP w USA Piotr Wilczek powiedział w środę, że prezydent-elekt Donald Trump potwierdził w rozmowie z prezydentem Andrzejem Dudą sojusz polsko-amerykański.

"Myślę, że nie mamy się czego obawiać" - powiedział polskim dziennikarzom nowy ambasador Polski w Waszyngtonie prof. Piotr Wilczek przy okazji uroczystości z okazji Święta Niepodległości, jaka odbyła się w rezydencji ambasadora w środę wieczorem. "Jeśli chodzi o stosunki polsko-amerykańskie, to możemy się spodziewać, wbrew różnym retorycznym wypowiedziom z kampanii, że będzie naprawdę dobrze" zaznaczył.Kilka godzin wcześniej doszło do rozmowy telefonicznej między prezydentem Dudą a Donaldem Trumpem, który niespodziewanie wygrał 8 listopada wybory prezydenckie w USA. Ambasador Wilczek zwrócił uwagę, że była to "siódma rozmowa prezydenta-elekta z przywódcą kraju UE i pierwsza z przywódcą kraju z Europy Środkowo-Wschodniej, nie licząc Rosji i Ukrainy", co jego zdaniem świadczy to o tym, że "Trump traktuje Polskę poważnie". "Poprzez tę rozmowę, prezydent-elekt wskazał, przynajmniej pokazał gest, że w jego mniemaniu Polska jest liderem w regionie" - ocenił. Jak dodał, podczas rozmowy obaj liderzy zaprosili się nawzajem do odwiedzenia swych krajów i potwierdzili sojusz polsko-amerykański. Pytany o kulisy rozmowy ambasador Wilczek przyznał, że działania sztabu prezydenta-elekta Trumpa są "nietypowe". "Wszyscy o tym wiedzą, pisał o tym «New York Times«; rzeczywiście tradycyjnymi kanałami do takich

rozmów się nie doprowadza. Ale była tutaj dobra wola ze strony sztabu prezydenta i tylko przeszkody techniczne spowodowały, że nie odbyło się to jeszcze wcześniej" - wyjaśnił.

Zaznaczył, że pomocna okazała się amerykańska Polonia, która już podczas kampanii nawiązała kontakt z Donaldem Trumpem i zorganizowała spotkanie z nim w Chicago. "Myślę, że to spotkanie (...) przyczyniło się do tego, że tak wcześnie odbyła się rozmowa prezydenta Dudy z prezydentem-elektem Trumpem" - ocenił. Zwrócił też uwagę, że z dwóch kandydatów w wyborach prezydenckich w USA tylko kandydat Partii Republikańskiej spotkał się z Polonią.

Pytany, czy nie obawia się zbyt dużego zbliżenia w relacjach amerykańsko-rosyjskich, ambasador Wilczek powiedział, że oczekuje, iż Trump będzie rozmawiał ze wszystkimi. Zauważył, że zaraz po rozmowie telefonicznej z prezydentem Rosji Władimirem Putinem, Trump odbył rozmowę z prezydentem Ukrainy. Podkreślił też, że prezydent USA będzie przede wszystkim postępować zgodnie z interesami USA. Za swoje priorytety na placówce w Waszyngtonie ambasador uznał bezpieczeństwo, w tym pogłębianie współpracy wojskowej z NATO i USA oraz bezpieczeństwo energetyczne.

Zapowiedział też starania na rzecz zniesienia wiz dla Polaków podróżujących do USA, ale przyznał, że w obecnych czasach zagrożenia terrorystycznego, w Waszyngtonie jest wielu ludzi, którzy woleliby zlikwidować program ruchu bezwizowego niż go rozszerzać o nowe kraje.

woli w nieskrępowanym akcie wyborczym" - powiedział Duda.

Zaznaczył, że w Polsce już wcześniej funkcjonował parlament wybrany w częściowo wolnych wyborach, był prezydent pochodzący z powszechnego wyboru, a także "Trybunał Konstytucyjny ustanowiony jeszcze przez komunistów w 1986 roku, który miał tworzyć niby-fasadę demokracji". "To jednak nie te instytucje dały nam przepustkę do członkostwa w RE. Były nią dopiero wolne wybory parlamentarne, w których ludzie powierzyli rządy tym, których obdarzyli zaufaniem" - powiedział.

Podkreślił, że o demokracji decyduje akt wyboru, którego siła leży w możliwości zmiany przez społeczeństwo władzy. "Dlatego taką demokratycznie wybraną władzę należy szanować. Ma ona swe źródło w woli obywateli, jedynego suwerena w ustroju demokratycznym" - oświadczył.

Polski prezydent podkreślił, że współczesny świat zmaga się także z nową formą konfliktu, której źródłem jest międzynarodowy terroryzm. "Cechuje go asymetria w doborze środków - przeciwnik realizuje swe cele polityczne przede wszystkim poprzez zabijanie bądź zastraszanie niewinnych ludzi.

Przed spotkaniem z Komitetem Delegatów Ministrów Rady Europy Duda rozmawiał z sekretarzem generalnym Rady Thorbjoernem Jaglandem. Następnie odbyła się ceremonia wręczenia daru Polski dla RE. Prezydent przekazał replikę tablic z 21 postulatami robotników strajkujących w Gdańsku w sierpniu 1980 roku.

Na zakończenie wizyty w Radzie Europy Duda spotkał się z prezesem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Guido Raimondim. Polska została przyjęta do Rady Europy w 1991 r. Statut Rady Europy podpisał 26 listopada ówczesny szef MSZ Krzysztof Skubiszewski.

Tak minął tydzień w Kanadzie

Banki podwyższają procenty • Ptak-symbol Kanady wybrany • Liberałowie sięgają do funduszu rezerw • Mleko pełnotłuste zdrowsze dla dzieci • Premier jedzie do Afryki • Bilety TTC będą droższe? • Rząd pomoże kupić pierwszy dom • Toronto stolicą biednych dzieci • Krócej czekamy na pogotowiu • Strajk śmieciarzy w Peel • POLcast - odcinek 33

Zniesienie wiz dla Ukraińców coraz bliżej Bruksela Ambasadorowie krajów UE poparli w czwartek propozycję zniesienia przez UE wiz dla obywateli Ukrainy - podała pełniąca przewodnictwo w Unii Słowacja. Decyzja otwiera drogę do negocjacji z Parlamentem Europejskim w tej sprawie.

Zgoda ambasadorów jest jednak warunkowa. Zastrzegli, że liberalizacja wizowa dla Ukrainy powinna nastąpić równocześnie z wejściem w życie tzw. hamulca bezpieczeństwa, czyli zasad ułatwiających zawieszanie przez UE porozumień o ruchu bezwizowym. W tej sprawie trwają rozmowy między PE a rządami państw unijnych.

Decyzja, z którą UE zwlekała przez kilka miesięcy, zapadła na tydzień przed planowanym na 24 listopada w Brukseli szczytem UE-Ukraina. "Cieszę się, że mogliśmy dać pozytywny sygnał przed szczytem UE-Ukraina" oświadczył ambasador Słowacji Peter Javorczik, cytowany w komunikacie Rady UE. Komisja Europejska już pod koniec 2015 roku uznała, że Ukraina spełniła warunki liberalizacji wizowej, a 20 kwietnia 2016 roku KE zaproponowała zniesienie wiz krótkoterminowych (na 90 dni) dla obywateli tego kraju mających paszporty biometryczne.

Pomimo pozytywnych rekomendacji KE decyzja została zablokowana w Radzie UE na kilka miesięcy, głównie ze względu na stanowisko Niemiec i Francji.

Sprawa liberalizacji wizowej dla wschodniego sąsiada UE wiązana była z problemem zniesienia wiz dla obywateli Turcji i stała się zakładnikiem obaw związanych z imigracją.

Aby uspokoić te obawy, w

maju kraje UE postanowiły zmienić zasady zawieszania porozumień o ruchu bezwizowym z krajami trzecimi. Tzw. hamulec bezpieczeństwa ma umożliwić przywracanie obowiązku wizowego np. w sytuacji pogorszenia współpracy z krajem trzecim w dziedzinie readmisji oraz poważnego ryzyka dla porządku publicznego albo bezpieczeństwa wewnętrznego. Zdaniem ekspertów w praktyce pretekstem do wniosku o zawieszenie ruchu bezwizowego mógłby być znaczący wzrost liczby azylantów z danego kraju trzeciego.

Dopiero gdy uda się wypracować porozumienie między PE a rządami w sprawie tych zasad zawieszania porozumień o ruchu bezwizowym, kraje UE dadzą ostateczną zgodę na zniesienie wiz dla Ukraińców. Od tego samego zależy zresztą liberalizacja wizowa dla obywateli Gruzji.

Przed opóźnianiem decyzji w sprawie wiz przestrzegała Polska. "Jest to tak naprawdę permanentne wysyłanie negatywnego sygnału do tych sił politycznych na Ukrainie i w Gruzji, które wciąż zachowują zaufanie do projektu europejskiego i zachodniego modelu rozwoju" - powiedział wiceminister spraw zagranicznych Konrad Szymański w czwartek w Brukseli, jeszcze przed ogłoszeniem decyzji ambasadorów w sprawie Ukrainy.

W czwartek prezydent Ukrainy Petro Poroszenko zaapelował do Unii Europejskiej o jak najszybsze zakończenie procedur związanych z likwidacją obowiązku wizowego dla ukraińskich obywateli. Poprosił, by UE wypełniła swoje zobowiązania względem Ukrainy.

strona 2

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

AKTUALNOŚCI

Kłopotliwy prezent dla Miedwiediewa Tel Awiw USA chcą wyjaśnień od Izraela ws. prezentu wręczonego premierowi Rosji Dmitrijowi Miedwiediewowi podczas jego niedawnej wizyty w tym kraju. W dronie mogły być wykorzystane amerykańskie technologie, któ-

Obama żegnając się z Niemcami, chwali Merkel i ostrzega przed Rosją Berlin Prezydent USA Barack Obama podczas pożegnalnej wizyty w Berlinie w czwartek nie szczędził słów uznania dla kanclerz Angeli Merkel. Nawiązał do problemów z Rosją, ostrzegał przed nacjonalizmem i zapowiedział przyjazd na Oktoberfest.

"Spoglądając na osiem minionych lat, nie widzę na światowej scenie politycznej bardziej wytrwałej i solidnej partnerki (niż Merkel)" - powiedział Obama po niemal dwugodzinnym spotkaniu z Merkel w urzędzie kanclerskim w Berlinie. "Dziękuję za jej przyjaźń, za umiejętności przywódcze i za sojusz" - podkreślił prezydent.

Obama dziękował Merkel za "kompleksowe i humanitarne" rozwiązanie kryzysu migracyjnego. Niemiecka kanclerz okazała jego zdaniem "umiar i współczucie", ale też "siłę i zdecydowanie".

Obama przypomniał o poparciu USA dla Niemiec w czasach zimnej wojny i zapewnił o stałym zaangażowaniu jego kraju na rzecz demokracji i praw człowieka. Od siedmiu dekad NATO pozostaje dla USA ważnym filarem - podkreślił Obama dodając, że jego krajowi zależy na stabilności i bezpieczeństwie Europy.

Merkel zaznaczyła, że Waszyngton ponosi główny ciężar walki z Państwem Islamskim (IS).

Zapewniła, że bardzo poważnie traktuje uwagi Obamy, który wskazywał na konieczność więk-

wart 50 tys. dolarów i jest wykorzystywany w rolnictwie. Według lokalnych mediów minister kilkukrotnie pytał Miedwiediewa, czy chce dostać tego drona, na co ten ostatecznie odpowiedział twierdząco.

Jak ocenia agencja EFE, ten impulsywny gest może doprowadzić do dyplomatycznych tarć między Izraelem a USA. Stany Zjednoczone wprowadziły sankcje wobec Rosji za jej działania na Ukrainie. Uniemożliwiają one transfer technologii o podwójnym zastosowaniu - cywilnym i wojskowym - do Rosji.

Według "Haareca" przed wręczenie Miedwiediewowi drona Izraelczycy usunęli kamerę.

Mimo to izraelskie ministerstwo obrony sprawdza teraz, czy w sprzęcie były inne amerykańskie elementy. Ubolewa też, że Ariel wręczył podarunek, nie konsultując tego wcześniej z ministerstwem.

Prezydent USA Barack Obama i kanclerz Niemiec Angela Merkel na konferencji prasowej w Kancelarii Federalnej w Berlinie, Niemcy, 17 listopada br.

Bernd Von Jutrczenka PAP/EPA

95 proc. nowych pracowników w W. Brytanii to cudzoziemcy

szego zaangażowanie Niemiec i całej UE na rzecz bezpieczeństwa i obronności..

Odpowiadając na pytania dziennikarzy, Obama wyraził nadzieję, że jego następca Donald Trump nie będzie dochodził do porozumienia z Rosją kosztem innych krajów, lecz będzie w stanie stawić czoło Kremlowi w przypadku konfliktu interesów.

"Mam nadzieję, że nowo wybrany prezydent zajmie wobec Rosji konstruktywne stanowisko i znajdzie sposób na współpracę z Rosją w dziedzinach, w których interesy są zbieżne, ale równocześnie będzie w stanie stawić Rosji czoło tam, gdzie interesy są przeciwne" - powiedział Obama.

Zastrzegł, że jest "zbudowany" zapewnieniem Trumpa, iż zobowiązania USA wobec NATO

Londyn Poziom zatrudnienia w Wielkiej Brytanii jest rekordowo wysoki, wzrost liczby pracowników urodzonych za granicą jest najwyższy od rozszerzenia Unii Europejskiej w 2004 roku - pisze w czwartek "Times". 95 proc. nowych pracowników to cudzoziemcy.

Liczba zatrudnionych wzrosła o 454 tys. między lipcem a wrześniem 2015 roku a tym samym okresem roku bieżącego.

430 tys. osób w tej grupie to cudzoziemcy, w tym mniej więcej połowa to ludzie urodzeni w UE. Ok. 150 tys. nowych pracowników pochodzi z Polski, Estonii, Litwy, Łotwy, Słowacji, Słowenii, Czech, Węgier, Rumunii i Bułgarii.

Według danych urzędu statystycznego Wielkiej Brytanii w okresie lipiec-wrzesień tego roku zatrudnionych było 31,9 mln dorosłych. W tej grupie było 5,5 mln osób urodzonych za granicą - co stanowi wzrost z 2,7 mln w 2004 roku, kiedy do UE przystąpiło m.in. osiem krajów Europy Środ-

się nie zmienią i że traktuje on NATO jako fundament międzynarodowej architektury bezpieczeństwa.

Obama powiedział, że sankcje nałożone na Rosję powinny obowiązywać do czasu zrealizowania porozumień z Mińska, mających uregulować konflikt zbrojny na wschodzie Ukrainy. Obarczył też rosyjskie służby odpowiedzialnością za cyberataki.

Merkel wyraziła nadzieję, że umowa o wolnym handlu pomiędzy UE a USA (TTIP) zostanie "pewnego dnia" podpisana. Odniosła się też do kwestii podsłuchiwania jej telefonu przez amerykańskie służby, co wyszło na jaw w 2013 roku. Podziękowała Obamie za podjęte przez niego kroki mające służyć ochronie prywatności.

Rosja zaczęła blokowanie serwisu LinkedIn Moskwa Rosyjska służba nadzoru w sferze łączności Roskomnadzor poinformowała w czwartek, że wysłała dostawcom internetu nakaz zablokowania serwisu LinkedIn. Tłumaczy, że w ten sposób wprowadza w życie decyzję sądu mającą na celu ochronę danych osobowych użytkowników.

Według Roskomnadzoru, który żądał ograniczenia w Rosji dostępu do LinkedIn, serwis ten narusza przepisy, gdyż nie przeniósł serwerów do Rosji. Służby powoływały się też na przypadki wycieku danych osobowych.

Moskiewski sąd uznał za zgodne z prawem zablokowanie LinkedIn z powodu naruszenia ustawy o lokalizacji danych osobowych na terytoriom Rosji, zgodnie z którą opracowywanie i ochrona prywatnych danych Rosjan są dopuszczalne jedynie na terytorium Federacji Rosyjskiej.

Roskomnadzor uznał w trakcie monitorowania internetu, iż LinkedIn narusza prawa obywateli Rosji, jeśli chodzi o zbieranie danych osobowych. W rosyjskiej ustawie jako dane osobowe rozumie się, jak podkreślały media, wszelkie informacje odnoszące się do osoby w sposób bezpośredni lub pośredni.

re nie mogą być eksportowane do Rosji. Jak podał w czwartek dziennik "Haarec", ambasada amerykańska w Izraelu chce potwierdzić, czy maszyna, którą otrzymał rosyjski premier, składa się z amerykańskich komponentów. Wcześniejsze dochodzenie wykazało bowiem, że dron był wyposażony w amerykańską kamerę. Tymczasem Izrael potrzebuje zgody Waszyngtonu na wykorzystywanie takiej technologii; nie może ona być przekazywana stronom trzecim bez zezwolenia - wyjaśniły dziennikowi źródła w Jerozolimie.

W ub. tygodniu Miedwiediew przebywał w Palestynie i Izraelu, by uczcić 25-lecie zawarcia stosunków z tym krajem.

Spotkał się m.in. z ministrem rolnictwa i rozwoju rolnego Urim Arielem. Podczas oprowadzania Miedwiediewa po ośrodku technologicznym Ariel pokazał mu samolot bezzałogowy, który jest

Jesienią zeszłego roku weszła w Rosji w życie ustawa o lokalizacji danych osobowych. Zgodnie z nią każda firma - rosyjska lub zagraniczna - której celem jest współpraca z rosyjskimi użytkownikami powinna zapewniać rejestrowanie, gromadzenie i przechowywanie danych osobowych obywateli Rosji, wykorzystując bazy danych znajdujące się na terytorium tego kraju.

LinkedIn to serwis kontaktów biznesowo-zawodowych. W Rosji liczba jego zarejestrowanych użytkowników wynosi 5 milionów. Jednak według ekspertów udział LinkedIn na rosyjskim rynku pracy nie jest wielki, a liczby Rosjan korzystających z LinkedIn nie można porównać z liczbą użytkowników portali poszukiwania pracy i serwisów społecznościowych.

kowo-Wschodniej.

"Times" odnotowuje, że liczba pracowników z Europy Wschodniej w Wielkiej Brytanii wzrosła także po czerwcowym referendum w sprawie opuszczenia UE. W trzecim kwartale tego roku przybyło niemal 50 tys. pracowników z ośmiu krajów członkowskich, w tym Polski i państw bałtyckich, w porównaniu z wcześniejszym kwartałem.

Jak komentuje "Times", dane statystyczne wskazują na uzależnienie brytyjskiego przemysłu od zagranicznej siły roboczej, co było podnoszone jako argument za ograniczeniem swobody przemieszczania się po Brexicie.

Jednak ekonomiści zwracają uwagę, że przy niskim wskaźniku bezrobocia jest nieuniknione, że za wzrost zatrudnienia odpowiadają obcokrajowcy - pisze gazeta.

Eksperci zaznaczają również, że firmy przy zapełnianiu wakatów chętnie korzystają z taniej siły roboczej, bez konieczności podnoszenia wynagrodzeń.

FOTKA TYGODNIA

Warszawa gościem paryskiego festiwalu Paryż Nowy festiwal - Un weekend a l'Est (Weekend na Wschodzie) - rozpocznie się w piątek w paryskiej Dzielnicy Łacińskiej.

Będzie to coroczna impreza ukazująca kulturę jednego z miast Europy Środkowej lub Wschodniej. Do pierwszego wydania zaproszono Warszawę.

Zaplanowano spotkania z artystami różnych dziedzin sztuki, wystawy, debaty, projekcje filmów. Założeniem festiwalu jest promowanie dialogu między twórcami francuskimi a wschodnio- i środkowoeuropejskimi.

Jean-Yves Potel, były radca kulturalny ambasady francuskiej w Warszawie, będzie moderato-

rem okrągłego stołu na temat reportażu literackiego, z udziałem Margot Carlier po stronie francuskiej oraz Hanny Krall i Mariusza Szczygła po polskiej.

Mariusz Szczygieł, którego książka "Gottland" osiągnęła sukces w przekładzie na francuski, dyskutować będzie również z paryskim pisarzem i krytykiem Pierre'em Jourde'em, a Dorota Masłowska z młodą francuską pisarką pochodzenia bułgarskiego Elitzą Gueorguievą, autorką "Les cosmonautes ne font que passer" (Kosmonauci szybko mijają).

Pracujący we Francji autor plakatów Michał Batory ma dyskutować z grafikiem Alainem Le Quernekiem.

Spękana ziemia przed tamą Hampaturi w La Paz w Boliwii, 16 listopada br. Boliwia zmaga się z najgorszą suszą od 25 lat. Susza spowodowała racjonowanie wody dla blisko 340.000 Boliwijczyków Martin Alipaz PAP/EPA

Odbędzie się też przedstawienie teatralne "Francuzi" Krzysztofa Warlikowskiego na podstawie "W poszukiwaniu straconego czasu" Marcela Prousta.

W ramach Weekendu na

Wschodzie wyświetlane też będą polskie filmy fabularne, dokumentalne i animowane. Przez dwa dni w cyklu "W hołdzie Wajdzie" oglądać będzie można filmy zmarłego niedawno twórcy.

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 3

AKTUALNOŚCI

Le Pen zapowiada trio z Trumpem i Putinem Paryż Otwierając w środę siedzibę swojego sztabu wyborczego w centrum Paryża, szefowa Frontu Narodowego i kandydatka na prezydenta Francji Marine Le Pen powiedziała, że w przypadku jej wygranej trio przywódców Trump-Putin-Le Pen "będzie dobre dla pokoju na świecie".

Wybory prezydenckie we Francji odbędą się w kwietniumaju przyszłego roku i według sondaży Le Pen, reprezentująca skrajną prawicę, ma wszelkie

szanse dostać się do drugiej tury, w której zmierzy się najpewniej z kandydatem prawicowych Republikanów.

"Cały świat ogarnął pewien ruch. Światowy ruch odrzucający nieposkromioną globalizację, niszczycielski ultraliberalizm, eliminację państw narodowych, zniknięcie granic" - powiedziała Le Pen, która jako jedyny francuski polityk poparła przed wyborami 8 listopada kandydata Republikanów Donalda Trumpa.

KE może wszcząć procedurę wobec Polski za ustawę o ziemi Bruksela KE jest na progu podjęcia decyzji o rozpoczęciu procedury wobec Polski w związku z przyjętą w połowie kwietnia ustawą ws. obrotu ziemią, nakładającą ograniczenia sprzedaży gruntów rolnych w Polsce - dowiedziała się PAP ze źródeł unijnych w Brukseli.

Rozmówca PAP przewiduje, że wszczęcie formalnej procedury o naruszenie prawa unijnego, czyli wysłanie tzw. wezwania do usunięcia uchybienia, nastąpi już w grudniu. Z nieoficjalnych informacji wynika, że Komisja Europejska od czerwca prowadzi procedurę zwaną EU Pilot. Służy ona wyjaśnieniu problemów dotyczących zgodności prawa krajowego z prawem UE. To przedsionek do wszczęcia procedury o naruszeniu prawa unijnego, której finałem może być skarga do Trybunału Sprawiedliwości UE. Komisja Europejska nie chce dzielić się informacjami na ten temat, ze względu na to, że cały czas prowadzi dialog z polskimi władzami.

Ustawa o obrocie ziemią zakłada, że nabywcą ziemi rolnej może być jedynie rolnik indywidualny, czyli osoba fizyczna, która osobiście gospodaruje na gruntach do 300 ha, posiada kwalifikacje rolnicze oraz co najmniej od 5 lat zamieszkuje w gminie, gdzie jest położona co najmniej jedna działka jego gospodarstwa.

Komisja analizowała to pra-

wo pod kątem zgodności z unijnymi traktatami. Według rozmówcy PAP, problematyczne jest ograniczenie swobody przepływu kapitału - jednego z filarów jednolitego rynku UE - co jest zabronione w prawie UE. KE uznaje, że podstawową zasadą dotyczącą wolnego przepływu kapitału jest swoboda inwestycji. Nie oznacza to jednak, że kraje członkowskie nie mogą ograniczać inwestycji transgranicznych. Musi to być jednak uzasadnione, np. określonymi celami dotyczącymi polityki rolnej, względami społecznymi czy planowania przestrzennego. Regulacje dają sporą uznaniowość urzędnikom unijnym, którzy mogą ocenić, czy zastosowane ograniczenia są proporcjonalne do celu, dla którego zostały wprowadzone.

Komisja Europejska wszczęła już spór z czterema państwami członkowskimi, które wcześniej wdrożyły podobne do polskich przepisy. Chodzi o Bułgarię, Litwę, Węgry i Słowację. KE uznała, że państwa te wprowadziły nieproporcjonalne ograniczenia, które godzą w zasadę wolnego przepływu kapitału i dyskryminują obywateli UE ze względu na kraj pochodzenia.

12-letnie moratorium na zakup polskiej ziemi przez cudzoziemców, które zostało przyjęte wraz z wejściem naszego kraju do UE skończyło się 1 maja.

Marine Le Pen (C) odpowiada na pytania mediów w Paryżu, 16 listopada br. po rozpoczęciu swojej kampanii na urząd prezydenta Francji w wyborach w 2017 roku.

Etienne Laurent PAP/EPA

Kierowany przez nią Front Narodowy popierał także wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, zapowiadając przeprowadzenie we Francji analogicznego referendum.

"Siłą napędową w tych różnych wyborach są idee, siły, któ-

re również mogą doprowadzić do wyboru mojej osoby na prezydenta Francji w maju przyszłego roku" - powiedziała Le Pen. "Jeśli zostanę prezydentem, Francja będzie miała dobre stosunki z Rosją" - zapewniła Le Pen.

Demokraci i Republikanie wybrali swoich przywódców w Senacie Waszyngton Senator Chuck Schumer został wybrany w środę na nowego lidera demokratycznej mniejszości w Senacie USA; przywódcą senackich Republikanów został ponownie senator Mitch McConnell. Obydwaj liderzy zostali wybrani w głosowaniach za zamkniętymi drzwiami.

Schumer jest senatorem z Nowego Jorku i na stanowisku przywódcy demokratycznej mniejszości zastąpi przechodzącego na polityczną emeryturę wpływowego senatora Harry'ego Reida z Nevady.

O tym, że 74-letni McConnell, senator z Kentucky, zachowa swoją funkcję, wiadomo było już od pewnego czasu, mimo że nie poparł on Donalda Trumpa podczas kampanii wyborczej i często - jak pisze AP - odmawiał odpowiedzi na pytania dziennikarzy dotyczące kandydata Republikanów.

McConnell jest jednak niezmiernie popularny wśród republikańskich kongresmenów i uważany jest za bardzo uprzejmego, ale skutecznego lidera. Był on przez osiem lat przywódcą

republikańskiej mniejszości w Senacie, aż do roku 2015, kiedy to jego partia uzyskała kontrolę nad izbą wyższą Kongresu, a on został liderem senackiej większości. 65-letni Schumer będzie - jak pisze AP - najpotężniejszym Demokratą w Waszyngtonie i liderem senackiej opozycji.

W wyniku wyborów Partia Republikańska (GOP) ma nie tylko swojego prezydenta, ale i utrzymała większość w obu izbach Kongresu. Demokraci nie odzyskali większości w Senacie, zmniejszając tylko przewagę głosów republikańskich z 8 do 4 obecnie Republikanie mają większość 52 do 48 miejsc.

Przewodniczącym Izby Reprezentantów pozostanie Paul Ryan, który mimo wahań w ostatniej chwili zdecydowanie poparł kandydata GOP. Demokraci w niższej izbie Kongresu starają się wyciągnąć wnioski z wyborczej porażki i ogłosili, że zaczekają z wyborem lidera mniejszości do końca listopada. Jak komentuje AP, jest to ostrzeżenie dla obecnej przywódczyni Demokratów Nancy Pelosi.

Po sukcesie Trumpa więcej Niemców zapisuje się do partii Berlin Po zwycięstwie Donalda Trumpa w wyborach prezydenckich w USA do partii politycznych w Niemczech zapisuje się znacznie więcej osób niż przedtem - pisze w czwartek niemiecki dziennik "Sueddeutsche Zeitung".

Stosunek Niemców do Ameryki uległ dalszemu pogorszeniu.

W ciągu pierwszych trzech dni po wyborze Trumpa na prezydenta USA do partii wstąpiło ponad 500 osób. Zwykle w ciągu całego miesiąca podanie o przyjęcie do partii składa nie więcej niż 1000 osób. Zwiększone zainteresowanie legitymacją partyjną obserwują też inne partie Lewica i Zieloni. Dzień po wyborach w USA Lewica zyskała 111 nowych członków; zwykle dziennie legitymacje partyjne dostaje kilka osób. Do Zielonych w ciągu trzech dni zgłosiło się 260 osób deklarujących chęć wstąpienia do partii. SPD interpretuje wzrost zainteresowania działalnością w partii chęcią przeciwstawienia się nienawiści i nagonce, które były na porządku dziennym podczas

blicznej Allensbach stwierdził tymczasem, że stosunek Niemców do USA uległ dalszemu pogorszeniu. 85 proc. ankietowanych ocenia krytycznie Trumpa jako prezydenta, zaledwie 4 proc. ma o nim dobrą opinię. 83 proc. uważa go za nieobliczalnego, 81 proc. za bezwzględnego, a 73 proc. za niebezpiecznego.

W przypadku Obamy 77 proc.

Niemców wystawiało mu pozytywną ocenę, a 4 proc. negatywną. Najpopularniejszym amerykańskim prezydentem był John F. Kennedy, którego dobrze oceniało 82 proc. mieszkańców RFN. Za najlepszego przyjaciela Niemiec uznaje USA obecnie tylko 18 proc. Niemców; w 1977 roku tego zdania było 54 proc. ankietowanych.

Bob Dylan nie pojedzie do Sztokholmu po nagrodę Nobla

tować. Muzyk od dawna stara się unikać kontaktu z mediami w trosce o swą prywatność. Jego milczenie i długi brak jakiejkolwiek reakcji na przyznanie nagrody nie wszyscy jednak przyjęli ze zrozumieniem. Jeden z członków Akademii Szwedzkiej uznał zachowanie Amerykanina za "niegrzeczne i aroganckie".

Dylan jest pierwszym muzykiem, który otrzymał tę nagrodę od początku istnienia literackiego Nobla. Sam o sobie powiedział: "Myślę o sobie przede wszystkim jako o poecie, dopiero później muzyku. Żyłem jak poeta i umrę jak poeta".

kampanii wyborczej w Ameryce.

"Wybór Trumpa był kroplą, która przelała czarę goryczy. Nie myślałam, że coś takiego jest możliwe. Uważam, że muszę się przeciwstawić temu prawicowemu populizmowi" - powiedziała "SZ" Lena Brandt z Ansbergu, która zgłosiła akces do SPD dzień po ogłoszeniu wyników wyborów.

Instytut badania opinii pu-

Sztokholm Amerykański pieśniarz i poeta Bob Dylan nie przyjedzie w grudniu do Sztokholmu, by odebrać przyznaną mu nagrodę Nobla w dziedzinie literatury - podała w środę Akademia Szwedzka, która przyznaje tę nagrodę. Jako usprawiedliwienie podał "inne obowiązki".

"Bardzo chciałby móc odebrać tę nagrodę osobiście, ale inne obowiązki sprawiają, że to niestety jest niemożliwe. Podkreślił, że poczuł się ogromnie zaszczycony nagrodą Nobla" - głosi komunikat Akademii Szwedzkiej.

Nagrody Nobla są przyznawane 10 grudnia w rocznicę śmierci ich fundatora.

Wcześniej Bob Dylan przez ponad dwa tygodnie zwlekał z odpowiedzią, czy przyjmuje przyznaną mu 13 października nagrodę w dziedzinie literatury.

Dylan, który został uhonorowany za "tworzenie nowych form poetyckiej ekspresji w ramach wielkiej tradycji pieśni amerykańskiej", pozostawał od 13 października nieuchwytny dla mediów oraz Akademii Szwedzkiej, która próbowała się z nim skontak-

Przez św na sk iat róty Bruksela - Komisja Europejska wezwała w czwartek Polskę do pełnego wdrożenia unijnej dyrektywy dotyczącej bezpieczeństwa działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich. *** Moskwa - Prezydent Filipin Rodrigo Duterte zagroził w czwartek, że jego kraj wycofa się z uznania jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK). Duterte jest krytykowany na świecie za brutalne metody walki z przemytem i używaniem narkotyków. W środę również Rosja powiadomiła o zamiarze wycofaniu się z podpisania Statutu Rzymskiego, czyli traktatu założycielskiego Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK). *** Madryt - Król Hiszpanii Filip VI występując w czwartek przed parlamentem z okazji oficjalnego otwarcia jego 12. kadencji i powołania po dziesięciomiesięcznym kryzysie nowego rządu wezwał deputowanych i senatorów do "szczerego i lojalnego dialogu" w imię dobra ojczyzny. *** Moskwa - Statek kosmiczny Sojuz MS03 z trzyosobową kolejną załogą Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) wystartował w czwartek wieczorem czasu polskiego z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie - poinformował przedstawiciel rosyjskiej agencji kosmicznej Roskosmos. *** Bagdad - Co najmniej 30 osób zginęło, a 45 zostało rannych na skutek samobójczego ataku terrorystycznego, do którego doszło w czwartek podczas uroczystości weselnych na zachód od Bagdadu - podały irackie służby bezpieczeństwa. Nikt nie przyznał się dotąd do ataku. *** Genewa - Korea Północna może nawiązać stosunki z administracją przyszłego prezydenta USA Donalda Trumpa, jeśli wycofa on amerykańskie wojska z Półwyspu Koreańskiego - powiedział w czwartek w Genewie ambasador Korei Płn. przy ONZ So Se Pyong. *** Moskwa - Rosja przeprowadziła w czwartek po raz pierwszy liczne naloty na cele w Syrii z użyciem samolotów bojowych, które wystartowały zarówno z baz w Rosji, jak i w Syrii, a także z rosyjskiego lotniskowca - podały rosyjskie agencje, powołując się na resort obrony. *** Berlin - Przewodniczący Parlamentu Europejskiego Martin Schulz chce nie tylko zostać następcą Franka-Waltera Steinmeiera na stanowisku szefa MSZ, ale domaga się też nominacji na kandydata SPD na urząd kanclerza podał dziennik "Frankfurter Allgemeine Zeitung". *** Brasilia - Gubernator Rio de Janeiro (2007-2014) Sergio Cabral miał przyjąć przy okazji realizowania wielkich inwestycji 66 milionów dolarów łapówek od przedsiębiorców budowlanych. Pod tym zarzutem został w czwartek aresztowany, m.in. na podstawie zeznań wspólników. *** Maputo - 73 osoby zginęły a ponad 100 zostało rannych w eksplozji cysterny z paliwem, do której doszło w czwartek w Mozambiku niedaleko granicy z Malawi - poinformowały władze w komunikacie.

Pojazd transportował paliwo z Malawi do portowego miasta Beira.

Ateny - 18 tys. Greków maszerowało w czwartek ulicami Aten, ku ambasadzie USA, upamiętniając rocznicę krwawego powstania studentów przeciwko rządzącej wtedy juncie czarnych pułkowników. Doszło do niewielkich zamieszek, policja użyła gazu łzawiącego, by rozproszyć tłum.

strona 4

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

AKTUALNOŚCI

Platforma tęskni za rządzeniem

POLSKI Książka Historyczna Roku Warszawa Jakub Tyszkiewicz, Bartłomiej Szyprowski, Cezary Łazarewicz, Wojciech Hausner i Marek Wierzbicki zostali laureatami 9. edycji konkursu "Książka Historyczna Roku" o Nagrodę im. Oskara Haleckiego. Honorowy patronat nad uroczystością wręczenia nagród objął prezydent RP. Uroczystość wręczenia nagród - o łącznej wartości 80 tys. zł - odbyła się w siedzibie Telewizji Polskiej w Warszawie we czwartek. Zgodnie z regulaminem konkursu, mogli otrzymać je autorzy książek, wydanych w języku polskim pomiędzy 1 stycznia 2015 r. a 30 czerwca 2016 r. Konkursowi towarzyszyło głosowanie internetowe, w którym czytelnicy wybrali swoje "książki historyczne roku".

W kategorii "Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku" zwyciężyła praca Jakuba Tyszkiewicza "Rozbijanie monolitu.

Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Polski 1945-1988". W publikacji autor przedstawił m.in. koncepcje i mechanizmy podejmowania decyzji wobec Polski Ludowej, różnych administracji prezydenckich USA. Są w niej również relacje z dyskusji prowadzonych przez gremia realizujące politykę zagraniczną, w tym także - jak podkreślił wydawca PWN - "opinie wywiadowcze w całym okresie zimnowojennego starcia między Wschodem a Zachodem".

"To dla mnie ogromny zaszczyt, że szacowne jury zdecydowało się wyróżnić tę pozycję wśród wielu znakomitych prac zgłoszonych na konkurs" - powiedział Tyszkiewicz, profesor historii w Instytucie Historycznym na Uniwersytecie Wrocławskim. Dodał też, że nagroda jest dla niego "bodźcem do dalszych prac naukowych na jakże wspaniałym polu historii najnowszej".

Nagrodę czytelników w tej samej kategorii przyznano Bar-

tłomiejowi Szyprowskiemu "Sąd kapturowy przy Komendzie Głównej Związku Walki Zbrojnej w Warszawie (sierpień 1940 r. - listopad 1941 r.). Podziemie w walce ze zdrajcami Rzeczypospolitej". Publikacja - jak podkreśla wydawca książki "Historyczna Katarzyna Lech" - przedstawia nie tylko działalność Sądu kapturowego ZWZ, ale jest także próbą analizy prawnej wydanych przezeń orzeczeń.

"Najlepszą książka popularnonaukową poświęconą historii Polski w XX wieku" jury uznało pracę dziennikarza Cezarego Łazarewicza "Żeby nie było śladów. Sprawa Grzegorza Przemyka", opublikowaną przez Wydawnictwo Czarne.

Nagrodę czytelników w tej samej kategorii otrzymała, wydana przez IPN, książka "Sto lat harcerstwa", której autorzy Wojciech Hausner i Marek Wierzbicki w przystępnej formie opisali powstanie ruchu harcerskiego na ziemiach polskich.

Książki ocenili wybitni polscy historycy. Byli to dr hab. Jan Jacek Bruski, prof. Antoni Dudek, dr Piotr Gontarczyk, prof. dr hab.

Andrzej Nowak, prof. dr hab.

Wojciech Roszkowski, prof. Jan Rydel, prof. Mieczysław Ryba i dr hab. Bożena Szaynok.

"W tym roku na konkurs nadesłano ponad 100 książek.

Pierwsza trudność wiązała się z wyłonieniem dwóch dziesiątek książek naukowych i popularnonaukowych, bo rzeczywiście spośród nadesłanych nieco więcej zasługiwało na takie nominacje" - mówił przewodniczący jury prof.

Dudek. Zaapelował też do organizatorów konkursu, by w przyszłym roku nominacje mogły otrzymywać także te książki, które są wspomnieniami lub wyborami źródeł.

Organizatorami konkursu "Książka Historyczna Roku" są Telewizja Polska, Polskie Radio, Instytut Pamięci Narodowej, Narodowe Centrum Kultury.

Politycy PO tworzący "gabinet cieni" pozują do zdjęcia podczas posiedzenia Rady KrajoPaweł Supernak PAP wej Platformy Obywatelskiej, 17 bm. w Warszawie.

szukanego »PiS-iewicza«". "Będziemy też realizować własne projekty, będziemy pokazywać projekty nowych ustaw, rozporządzeń, będziemy wskazywać gdzie co trzeba zrobić, żeby polska władza, była lepsza, skuteczniejsza, była taka, jakiej oczekują jej Polacy" - mówił szef Platformy. Zadeklarował, że PO chce "pokazać lepszą Polskę, lepszą twarz polskiej polityki". "Chcemy pokazać Polsce, Polakom, Europie i światu, że Polska brzmi dumnie, że Polska nie musi być kłopotem Europy, że Polska nie musi kojarzyć się w Europie, w świecie ze słowem: katastrofa" - dodał Schetyna.

Skrytykował też PiS za "odwracanie się tyłem do samorządów" i nasyłanie na samorządy służb i CBA. "To jest język PiS-u rozmowy z samorządami dzisiaj - agenci CBA w każdym Urzędzie Marszałkowskim, którzy przychodzą codziennie do pracy, żeby szukać haków na przeciwników politycznych, bo są z innej opcji politycznej" - ocenił.

Zdaniem lidera PO, jedno z

głównych haseł obecnej ekipy rządzącej "dobra zmiana" kompromituje polską politykę". "Mam nadzieję, że zamkniemy raz na zawsze, włożymy do lamusa w historii określenie »dobra zmiana«. Nikt więcej tego nie użyje, bo to zostało tak bardzo skompromitowane przez PiS" - dodał.

Występujący po Schetynie inni liderzy Platformy skupili się na krytyce rządów PiS w poszczególnych dziedzinach. Ewa Kopacz oceniła, że PiS sprawuje rządy poprzez "konflikt i podział", a premier Beata Szydło to "fałszywy obrońca Polaków".

Skrytykowała też rząd za brak całościowego spojrzenia na Polskę. "Oni nie patrzą na Polskę jak na całość, wspólnotę, patrzą na Polskę jak na pole bitwy, na którym zawsze żeby ktoś wygrał, ktoś musi przegrać" - mówiła.

"Metodą rządzenia tej władzy jest przede wszystkim konflikt i podział" - dodała. Jak przekonywała Platforma woli "patrzeć na Polskę jak na sumę wspólnych zwycięstw". "Polacy mają dość podziałów" - zaznaczyła b.premier.

Gliwiccy radni w obronie czołgu Potwierdził to w czwartkowej rozmowie z PAP rzecznik prezydenta Gliwic Marek Jarzębowski. "Wśród głosów, które do nas skierowali mieszkańcy w tej sprawie, zdecydowanie przeważają te za pozostawieniem czołgu w mieście. Stosunek tych »za« do tych »przeciw« to 8:2. Cóż jednak możemy zrobić, skoro miasto nie jest właścicielem czołgu. Właściciel może zrobić ze swoją rzeczą to, co uznaje za stosowne" - powiedział. Zdaniem gliwickiego radnego PO Kajetana Gorniga, skwer z czołgiem to po prostu jedno z charakterystycznych miejsc Gliwic, bliskie sercom mieszkańców. "Wielu z nas bawiło się przy tym czołgu jako dzieci.

Polscy żołnierze wracali nim do ojczyzny. Szkoda, że nikt nie chce słuchać w tej sprawie mieszkańców, to niezrozumiałe" - komentował w czwartek.

Jak poinformował PAP Od-

dział Mediów Centrum Operacyjnego Ministra Obrony Narodowej, planowane przekazanie czołgu T-34, stojącego w Gliwicach u zbiegu ulic Powstańców Warszawy i Jasnogórskiej, do zbiorów Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy jest konsekwencją zapisów ustawy z dnia 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

Czołg stanął w Gliwicach w maju 1945 r., zaraz po defiladzie I Drezdeńskiego Korpusu Pancernego Wojska Polskiego, zorganizowanej na placu Krakowskim. Maszyna zakończyła swój szlak bojowy w Melniku pod Pragą. Przez dekady opiekowali się nią kombatanci z korpusu drezdeńskiego, potem uczniowie pobliskiego gimnazjum. Leciwy pojazd jest podziwiany zwłaszcza przez najmłodszych gliwiczan.

W ocenie Komorowskiego, Polacy zdają sobie sprawę z tego, w jak dużym stopniu obecna władza ingeruje w przekaz mediów.

Jego zdaniem świadczy o tym np. spadek oglądalności "Wiadomości" TVP1. Zdaniem b. prezydenta ten serwis informacyjny stał się "Dziennikiem telewizyjnym", "przypominającym w pełni czasy PRL, jeśli chodzi o styl uprawianej propagandy".

B.prezydent dodał, że przekaz mediów komercyjnych

nie jest obecnie wystarczają-cą równowagą, by pokazać obiektywny i rzetelny obraz tego, co faktycznie dzieje się w tej chwili w Polsce. Jednym z powodów jest zbyt mały zasięg i dostępność komercyjność stacji telewizyjnych dla obywateli - zauważył.

Spotkanie z Bronisławem Komorowskim zostało zorganizowane przez KOD w ramach cyklu "Co z tą demokracją?".

Gliwice Rada Miasta Gliwice opowiedziała się w czwartek za pozostawieniem w tym mieście czołgu T34, stojącego od ponad 70 lat na skwerze w centrum Gliwic. 24 listopada czołg ma trafić do muzeum w Bydgoszczy. Resort obrony uzasadnia to ustawą dekomunizacyjną.

Radni w swojej uchwale odnieśli się negatywnie do planów wywiezienia czołgu do Muzeum Wojsk Lądowych, zdecydowali też o przekazaniu jej ministrowi obrony narodowej oraz Wojskowemu Inspektoratowi Wsparcia Sił Zbrojnych, który podjął decyzję w tej sprawie. W uzasadnieniu argumentują, że czołg w ciągu ponad 70 lat stał się "trwałym elementem krajobrazu tej części Gliwic". Plany przekazamorowski. Jak dodał, "Polska denia go do muzeum w Bydgoszczy mokracja się obroni, ale ma się wzbudziły - jak podkreślili radni przed czym bronić".

- "szerokie niezadowolenie mieszByły prezydent wskazał, że kańców miasta Gliwice". równie ważnym przejawem łamania systemu demokratycznego to zjawisko z miesiąca na miesiąc jest wpływ obecnej władzy na narasta, a nie cofa się. Pewnie się przekaz mediów publicznych. na to składają różne powody; od "Pytania o polską demokrację ideowego zaangażowania dziento są także pytania dotyczące sfe- nikarzy, politycznego zaangażory mediów, a szczególnie mediów wania, łącznie z przesunięciem publicznych. To jest obraz zagro- do mediów publicznych, szczeżenia dla polskiej demokracji, bo gólnie telewizji, całego zespołu media publiczne zostały zawłasz- propagandzistów PiS-owskich z czone przez jedną opcję politycz- czasów kampanii wyborczych. Są ną i pełnią rolę głównie tuby pro- to pewnie także mechanizmy lępagandowej Prawa i Sprawiedli- ków o utratę pracy, o możliwość wości" - mówił Komorowski. funkcjonowania w zawodzie" "Z przykrością obserwuję, że zauważył.

Praktyka obecnych rządów zagraża demokracji Poznań Praktyka obecnych rządów jest praktyką zagrażającą demokracji - mówił w czwartek Poznaniu b. prezydent Bronisław Komorowski. Podkreślił, że pytania o polską demokrację to także pytania o rolę mediów publicznych, które w jego ocenie są obecnie jedynie "tubą propagandową".

"Równolegle do tego mamy do czynienia z załamaniem się naturalnych ról ustroju państwa polskiego, bo jeżeli prezydent będący z mocy konstytucji strażnikiem konstytucji, sam uczestniczy w procederze jej łamania, to oznacza, że został złamany sam podstawowy fundament systemu demokratycznego" - uważa Ko-

Warszawa PO zaprezentowała w czwartek skład "gabinetu cieni", który ma na bieżąco recenzować pracę rządu Beaty Szydło oraz proponować własne rozwiązania na przyszłość. Na czele gabinetu stanął lider PO Grzegorz Schetyna, jego zastępcami zostali: b. premier Ewa Kopacz i b. szef MON Tomasz Siemoniak.

W liczącym blisko 50 osób "gabinecie cieni", oprócz znanych i doświadczonych polityków Platformy, takich jak Rafał Trzaskowski (odpowiada za sprawy zagraniczne) czy Sławomir Neumann (rozwój i infrastruktura), znaleźli się też młodzi posłowie: Arkadiusz Marchewka (cyfryzacja) i Krzysztof Brejza (sprawiedliwość).

"My dzisiaj nie spotykamy się po to, żeby obiecywać gruszki na wierzbie, jak niektórzy przed nami, żeby prosić o tani poklask.

My chcemy rozmawiać o Polsce, chcemy być odpowiedzialni. Jesteśmy odpowiedzialni, ale jesteśmy też twardzi i wiemy co chcemy zrobić" - podkreślił Schetyna podczas posiedzenia Rady Krajowej partii, gdzie zaprezentowano "gabinetu cieni".

"I po to jest dzisiejszy dzień, po to jest nasze przekonanie, że chcemy, żeby Polska znowu była liderem w Europie, żeby była najlepiej urządzonym krajem w Europie, żeby była krajem sukcesu - sukcesu, który jest pokazywany jako zwór dla wszystkich" - mówił szef Platformy.

Zapowiedział, że "gabinet cieni" będzie "twardo recenzować każde ministerstwo, każde zaniechanie, każdy błąd, każdego od-

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 5

AKTUALNOŚCI

Spokojne obchody Święta Niepodległości Warszawa Tegoroczne obchody Święta Niepodległości przebiegły w całym kraju spokojnie zapewnili szef MSWiA Mariusz Błaszczak i komendant główny policji nadinsp. Jarosław Szymczyk. Poinformowali, że w 63 imprezach uczestniczyło 120 tys. osób; najwięcej w Marszu Niepodległości w Warszawie - 75 tys.

Podczas piątkowego briefingu po zakończeniu imprez w Warszawie minister Błaszczak podkreślał, że fakt, iż było bezpiecznie, to "niewątpliwie zasługa policji". "To właśnie dzięki zaangażowaniu polskich policjantów Komendy Stołecznej Policji, dzięki rozmowom, negocjacjom z organizatorami poszczególnych marszów, wieców, udało się doprowadzić do tego, że uroczystości przebiegły w spokojnej atmosferze, że były bezpieczne" - dodał.

Minister Błaszczak poinformował, że według szacunków policji w Marszu Niepodległości uczestniczyło 75 tys. osób, zaś w marszu "KOD Niepodległości" 10 tys. Wskazał, że w stolicy zarejestrowanych było 15 zgromadzeń.

"Jeśli chodzi o Marsz Niepodległości, organizatorzy zarejestro-

Marsz pod hasłem "My, Naród" zorganizowany przez Komitet Obrony Demokracji w WarMarcin Obara PAP szawie.

wali liczbę 50 tys., według szacunków policji było 75 tys. osób, które świętowały odzyskanie niepodległości 98 lat temu" - powiedział. Dodał, że marsz KOD-u zarejestrowany został z liczbą uczestników 100 tys. "W końcowym epizodzie na Polach Mokotowskich, kiedy to muzyk Krzysztof Skiba intonował, a potem śpiewał piosenkę o »Kiepskich«, można powiedzieć, że rzeczywiście wtedy sytuacja była kiepska, (...) było kilkaset osób" - mówił minister.

Poinformował, że trzecim co do wielkości zgromadzeniem był

marsz antyfaszystowski. Według danych policji w kulminacyjnym momencie wzięło w nim udział ok. 900 osób.

Prezydent stolicy Hanna Gronkiewicz-Waltz podała, że według szacunków ratusza w Marszu Niepodległości wzięło udział 60 tys. osób, a w marszu KOD-u 27 tys. "11.11: KOD 27tys. uczestników, MN 60tys. Niestety znowu na MN złamano prawo używając rac. Dziękuję policji za skuteczne działanie" - napisała na Twitterze.

Komendant główny nadinspektor Jarosław Szymczyk

Wiek emerytalny ponownie obniżony Warszawa Sejm uchwalił w środę ustawę, która przewiduje obniżenie od 1 października 2017 r. wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Posłowie odrzucili wcześniej poprawki klubów PSL i Kukiz'15 dot. m.in. stażu pracy i wcześniejszych emerytur dla rolników.

Za uchwaleniem ustawy zagłosowało 262 posłów. Przeciw było 149, a 19 się wstrzymało.

We wtorek w Sejmie podczas drugiego czytania projektu obniżającego wiek emerytalny posłowie Kukiz'15 oraz PSL zgłosili poprawki, jeszcze tego samego dnia zajęła się nimi komisja polityki społecznej i rodziny, która zarekomendowała ich odrzucenie.

Przed głosowaniem projektu ustawy ws. emerytur, głos w Sejmie zabrała premier Beata Szydło. Obradom przyglądał się szef NSZZ "Solidarność" Piotr Duda.

Szefowa rządu podkreśliła, że rok temu, 16 listopada, w trakcie swojego expose zadeklarowała, iż rząd PiS obniży wiek emerytalny Polaków. "Bo tak zadeklarowaliśmy w kampanii wyborczej, taki był nasz obowiązek, taka była sprawiedliwość społeczna" - powiedziała Szydło.

Dodała, że rząd PO-PSL bez konsultacji ze społeczeństwem, "wbrew obywatelom", podwyższył wiek emerytalny.

Sejm odrzucił w środę poprawkę zgłoszoną przez Kukiz'15, która zakładała możliwość

przechodzenia na emeryturę ze względu na staż pracy - 35 lat dla kobiet oraz 40 lat dla mężczyzn.

"Nie może być tak, że osoba, która przepracowała 20 lat i osiągnęła wiek emerytalny, otrzymuje świadczenie emerytalne, a osoba, która rozpoczęła pracę w młodym wieku i przepracowała 40 lat, a nie osiągnęła wieku emerytalnego, tej emerytury nie otrzyma" - argumentował poseł Jarosław Porwich z Kukiz'15.

Sejm odrzucił także poprawkę PSL, według której niektórzy rolnicy mogliby odchodzić na wcześniejszą emeryturę (kobiety w wieku 55 lat i mężczyźni w wieku 60 - po spełnieniu pewnych warunków) do końca 2022 r. Zgodnie z obecnymi przepisami, rol-

mówił, że w całym kraju były 63 zgromadzenia, wzięło w nich udział 120 tys. osób. "Z czego najwięcej w Warszawie, bo 86 tys." - mówił. "To był dzień bardzo ciężkiej i intensywnej pracy polskich policjantów" - zaznaczył.

Zwrócił uwagę, że w Warszawie w zabezpieczeniu obchodów wzięło udział 7 tys. policjantów.

Jak podkreślił, poza drobnymi incydentami związanymi z użyciem materiałów pirotechnicznych, nie odnotowano żadnych poważniejszych wydarzeń.

"To jest efekt wielotygodniowej ciężkiej pracy, przede wszystkim stołecznych policjantów" dodał Szymczyk.

Także komendant stołeczny policji insp. Robert Żebrowski podsumowywał, że wszystkie zgromadzenia w stolicy przebiegły pokojowo. Zaznaczył, że to m.in. efekt współpracy z organizatorami.

Szef stołecznych policjantów przyznał równocześnie, że funkcjonariusze przygotowani byli na "różne warianty", choć taktyka zabezpieczenia brała pod uwagę pokojowe przeprowadzenie zgromadzeń. Podziękował też uczestnikom marszy za to, że "byli bardzo zdyscyplinowani". nicy mogą odchodzić na wcześniejszą emeryturę (po spełnieniu warunków) do końca 2017 r.

Według polityków PSL, prezydencka ustawa uderza w rolników i podwyższa im wiek emerytalny. "Opowiadacie ludziom bajki, ale w te bajki ludzie przestali już wierzyć. Wciskacie ludziom, że obniżacie wiek emerytalny. A co z rolnikami, im przecież wiek emerytalny podnosicie?" - pytał Krystian Jarubas (PSL).

Zapowiedział, że PSL rozpocznie zbiórkę podpisów pod obywatelskim projektem ustawy, który umożliwiłby "przywrócenie 55 lat dla kobiet i 60 dla mężczyzn - rolników". Obecnie wiek emerytalny wynosi 67 lat niezależnie od płci - podnoszony jest stopniowo - kobiety osiągnęłyby go w 2040 r., a mężczyźni w 2020.

Ponowny pochówek Lecha i Marii Kaczyńskich w piątek Kraków Ponowny pochówek Lecha i Marii Kaczyńskich odbędzie się w Katedrze na Wawelu w piątek o godz. 19 - powiedział w środę dziennikarzom proboszcz parafii archikatedralnej ksiądz Zdzisław Sochacki.

"W Krypcie św. Leonarda odprawiona zostanie msza św., której przewodniczył będzie metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz. Przygotowanych zostanie od 30 do 50 miejsc, bo tyle osób zmieści się w krypcie" - powiedział Sochacki Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami ponowny pochówek pary prezydenckiej Lecha i Marii Kaczyńskich, którzy zginęli w katastrofie smoleńskiej 10 kwietnia 2010 r., ma być bardzo skromny. Ma w nim uczestniczyć najbliższa rodzina i współpracownicy Lecha Kaczyńskiego.

We wtorek dyrektor biura prasowego Kancelarii Prezydenta Marek Magierowski poinformował, że prezydent Andrzej Duda wraz z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą weźmie udział w

ponownym pochówku Marii i Lecha Kaczyńskich. Udział w ceremonii zapowiedziała też premier Beata Szydło.

W ekshumacji uczestniczyli najbliżsi pary prezydenckiej: Jarosław Kaczyński i Marta Kaczyńska, eksperci, a wszystko odbywało się pod nadzorem zastępcy prokuratora generalnego Marka Pasionka i w obecności Kazi-

mierza Nowaczyka, szefa badającej katastrofę podkomisji w MON. Ekshumacja Lecha i Marii Kaczyńskich była pierwszą z 83 zaplanowanych przez prokuraturę w śledztwie dotyczącym katastrofy smoleńskiej. Byli przy niej obecni członkowie rodziny pary prezydenckiej: Jarosław Kaczyński i Marta Kaczyńska. Udział w

ekshumacji brali eksperci; wszystko odbywało się pod nadzorem zastępcy prokuratora generalnego Marka Pasionka i w obecności Kazimierza Nowaczyka, szefa badającej katastrofę podkomisji w MON. Brali w niej udział m.in.: prokuratorzy, biegli, eksperci, proboszcz Katedry na Wawelu oraz członek Kapituły Katedralnej.

zwyciężył OncoArendi Nagrody Gospodarcze Prezydenta RP Rozwój Therapeutics.

Rzeszów Prezydent Andrzej Duda w czwartek, podczas Kongresu 590, przyznał sześciu firmom Nagrody Gospodarcze Prezydenta RP. Nagrodą indywidualną za szczególne zasługi dla polskiej przedsiębiorczości prezydent wyróżnił prof. Janusza Filipiaka, założyciela firmy Comarch.

Prezydencka nagroda, której tegoroczny finał miał miejsce podczas Kongresu 590 w podrzeszowskiej Jasionce, ma wspierać i wskazywać najlepszych polskich przedsiębiorców. W tegorocznej, 14. edycji konkursu, fir-

my startowały w czterech kategoriach podstawowych oraz dwóch specjalnych.

W kategorii Lider Małych i Średnich Przedsiębiorstw laureatem została firma ML System, w kategorii Narodowy Sukces Wielton, w kategorii Międzynarodowy Sukces - firma Wawrzaszek Inżynieria Samochodów Specjalnych (WISS), z kolei w kategorii Odpowiedzialny Biznes - Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych. W tegorocznej edycji wyróżniono najlepszy polski startup, którym został Zortrax, zaś w kategorii Badania +

Prezydent szczególnie pogratulował laureatowi indywidualnej nagrody prof. Januszowi Filipiakowi, podkreślając, że nie ma wątpliwości, iż jest on osobowością w polskim biznesie i jedną z jego najjaśniejszych postaci.

Dziękując laureatom i Kapitule Nagrody Gospodarczej Prezydenta RP Andrzej Duda powiedział, że tegoroczny wybór był bardzo trudny, "bo tylko drobne szczegóły różniły sukces odniesiony przez obecnych przedsiębiorców i bardzo ciężko było w poszczególnych kategoriach wyłonić zwycięzców".

Prze na s z Pol sk ę krót y Kraków - Wyciągamy rękę do tych wszystkich, którzy niezależnie od różnic, nawet daleko idących, chcą silnej Polski, chcą silnej Europy - mówił w piątek w Krakowie prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński, apelując o utworzenie "ruchu białoczerwonego". Przewodniczący Nowoczesnej Ryszard Petru powiedział, że ma "poważne obawy", bo w ostatnim roku - jak to ujął - widział "głównie gest Kozakiewicza, a nie podanie prawdziwej ręki". *** Warszawa - Badacze - w tym uczona z Polski - rzucili światło na to, jak usprawnić przebieg fotosyntezy, kiedy roślinę zaczyna skrywać cień. Zmodyfikowane genetycznie przez naukowców rośliny są aż o 15 proc. większe. Wyniki ich badań mogą pomóc w walce z głodem na świecie. *** Warszawa - Od samego początku wspierałem ideę reformy edukacji powiedział prezydent Andrzej Duda.

Według niego zawsze można znaleźć "elementy, z których niektórzy są niezadowoleni", ale celem zmian - jak ocenił - jest "poprawa jakości" systemu edukacji. *** Warszawa - Nominacje generalskie zostały uzgodnione z Ministerstwem Obrony Narodowej - powiedział w czwartek prezydent Andrzej Duda.

Wyraził nadzieję, że nominacje będą z pożytkiem dla polskiego wojska i że żołnierze będą zadowoleni ze swoich dowódców. *** Warszawa - Prezydenta darzy zaufaniem 47 proc. ankietowanych przez Kantar Public; premier - 41 proc., Sejm - 35 proc. Polacy od lat najbardziej ufają straży pożarnej, pogotowiu ratunkowemu i wojsku. Najmniej ufają głównym instytucjom władzy; tu również poziom zaufania jest podobny jak 5 lat temu. *** Warszawa - W Polsce w 2015 r. doszło do 53 przestępstw o charakterze homofobicznym - wynika z raportu stowarzyszenia Lambda Warszawa i Kampanii Przeciw Homofobii. Jak podkreślono, Polacy nie zgłaszają jednak tego rodzaju przestępstw organom ścigania. *** Warszawa - Decyzja o połączeniu Muzeum II Wojny Światowej z Muzeum Westerplatte jest zgodna z przepisami i interesem publicznym - podało PAP w czwartek Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, komentując decyzję WSA o wstrzymaniu decyzji MKiDN w tej sprawie. *** Warszawa - Dalszy areszt Kajetana P., podejrzanego o brutalne zabójstwo kobiety, będzie się odbywał w zakładzie psychiatrycznym - zdecydował w czwartek Sąd Okręgowy w Warszawie.

Areszt wobec niego przedłużono do 4 lutego 2017 r. *** Warszawa - Na temat korzyści, płynących z karmienia mlekiem matki rozmawiali uczestnicy czwartkowego spotkania, zorganizowanego w Pałacu Prezydenckim z okazji Światowego Dnia Wcześniaka. Udział w nim wzięli m.in. pierwsza dama Agata Kornhauser-Duda i minister zdrowia Konstanty Radziwiłł. *** Warszawa - Radosław Ochnio został laureatem Europejskiej Nagrody Filmowej dla najlepszego europejskiego realizatora dźwięku za film "11 minut" w reż. Jerzego Skolimowskiego. Wręczenie nagród odbędzie się 10 grudnia we Wrocławiu.

Leżajsk - Reforma edukacji jest dobrze przygotowana; nie ma żadnych zagro-żeń, jeśli chodzi o finansowanie zmian - powiedziała premier Beata Szydło w czwartek podczas wizyty w Zespole Szkół Technicznych im.

Tadeusza Kościuszki w Leżajsku (Podkarpackie).

strona 6

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016 AKTUALNOŚCI

Premier odwiedzi Afrykę

KANADY Banki podwyższają procenty

Ottawa Royal Bank of Canada ogłosił podwyżkę stóp procentowych pożyczek hipotecznych.

Dotyczy ona tzw. “fixed mortgage".

Od 17 listopada procenty wzrastają z 2,94 proc. do 3,04 proc. w przypadku pożyczek pięcioletnich. Nowe oprocentowanie pożyczek zamkniętych na cztery lata wyniesie 2,89 proc., a na trzy lata - 2,79 proc.

Na początku miesiąca bank Toronto-Dominion Bank podniósł stopy procentowe pożyczek hipotecznych o 0,15 proc. - z 2,7 proc. do 2,85 proc. w przypadku pożyczek typu “variable rate". TD nie zmienił jednak oprocentowania pożyczek o stałym oprocentowaniu.

Zmiany te są reakcją na wpro-

wadzone niedawno przez rząd federalny zmiany w zasadach udzielania pożyczek, zaostrzające kryteria udzielania kredytów hipotecznych gdzie pożyczkobiorca ma mniej niż 20 proc. własnego wkładu. Te i inne zmiany (np. zmiany wobec banków wprowadzone przez instytucję nadzorującą banki - FOffice of the Superintendent of Financial Institutions) spowodowały wzrost kosztów, jakie banki ponoszą przy udzielaniu kredytów na nieruchomości. Jak zawsze, w takich przypadkach ciężar przenoszony jest na klientów.

Kolejnym elementem była reakcja rynku na wynik wyborów w USA i niepewność na tamtejszych rynkach.

"Stress test" zdany Ottawa Canada Mortgage and Housing Corp. podała wyniki testów, które miały stwierdzić jak zachowywałby się rynek nieruchomości w przypadku wyjątkowo drastycznych ekonomicznych scenariuszy.

Symulowano sytuacje, w których wystąpiłyby poważne zmiany we wskaźniku bezrobocia, w cenach domów. Patrzono także na wpływ silnej i przedłużającej się depresji gospodarczej czy też drastycznego spadku cen ropy naftowej. Inne sytuacje, które brano pod uwagę to silne trzęsienie ziemi lub gwałtowny wzrost stóp procentowych, a także po-

Ottawa Po pobycie na Kubie i spotkaniach z jej przywódcami premier Kanady Justin Trudeau wybiera się do Afryki w przyszłym tygodniu. Będzie to jego pierwsza wizyta na tym kontynencie od kiedy rząd liberalny doszedł do władzy w zeszłym roku.

W planie jest wizyta w Antananarivo na Madagaskarze, gdzie odbędzie się szczyt Francophonie, globalnej organizacji skupiającej frankofońskie narody, która wybrała byłą gubernator Kanady Michaele Jean na stanowisko sekretarza generalnego w 2014 roku. Była ona pierwszą kobietą zajmującą to stanowisko.

Trudeau podkreślił jak ważną rolę w rozwoju Kanady odegrał język francuski i kultura frankofońska. Kanada ma w planie zaproponować i szukać poparcia dla rezolucji, którą wysuwa razem z państwem Benin, dotyczącej przeciwstawieniu się zmuszaniu dziewcząt do wczesnych małżeństw.

Ontario, prowincja, która ma największą liczbę mówiących po francusku Kanadyjczyków poza Quebekiem, zgłosiła chęć wzięcia udziału w szczycie w roli obserwatora, co jest popierane przez rząd federalny, mimo że poprzedni rząd konserwatywny w Ottawie odmówił zgody na obecność

Premier Trudeau na Kubie - z prezydentem Raulem Castro

Ontario.

Jeśli Ontario będzie brało udział w konferencji da to Kanadzie, która jest drugim największym kontrybutorem, cztery miejsca przy stole. Quebec i Nowy Brunszwik są od lat 1970. pełnoprawnym członkiem tej organizacji.

Wizyta w Afryce premiera Trudeau ma rozpocząć się od odwiedzenia stolicy Liberii, zachodnioafrykańskiego kraju, który został najpoważniej dotknięty przez epidemię wirusa Ebola w ciągu ostatnich lat. Trudeau spotka się z prezydent Liberii, pierwszą kobietą w Afryce sprawującą rolę

głowy państwa. Będą omawiane kwestie roli kobiet, a także pomocy w rozwoju ekonomicznym tego kraju i całego kontynentu.

Kanada ma ograniczone stosunki z Liberią ale rząd Kanady przekazał 24 mln dol. na pomoc w rozwoju tego kraju w latach 20142015. Kanada przekazała także ponad 130 mln dol. na pomoc w walce z kryzysem Eboli, który dotknął Liberię, a także Sierra Leone i Gwineę.

Kanadyjski rząd zniósł zakaz wydawania wiz dla osób z Liberii, po tym kiedy kraj został ogłoszony wolny od wirusa Eboli w maju 2015 roku.

Kanadyjski statek pomaga w Nowej Zelandii Ottawa Kanadyjski statek wojenny o nazwie HMCS Vancouver bierze udział w akcji pomocowej po poważnym trzęsieniu Ziemi w Nowej Zelandii, które miało siłę 7,8 stopnia w skali Richtera i spowodowało śmierć dwóch osób oraz odcięcie 700 mieszkańców z niewielkiego miasteczka na wybrzeżu o nazwie Kaikoura.

Kanadyjski statek wziął udział w tej akcji razem ze statkami innych krajów, a także ze statkami marynarki nowozelandzkiej, która w tym roku obchodzi 75. rocznicę.

Zadaniem załogi statku Vancouver jest uzupełnienie zapasów wody, paliwa, i innych towarów, a także przewożenie sprzęporcie różnego rodzaju towarów tów.

Na pokładzie statku Vanco- drogą powietrzną.

Miasteczko Kaikoura ma pouver przewieziono helikopter Sea King, który bierze udział w trans- pulację 2000 ludzi i jest bardzo

dobną sytuację na rynku mieszkaniowym jak w Stanach Zjednoczonych.

Opracowywano prognozy jak w takich sytuacjach zachowywałby się rynek nieruchomości.

CMHC stwierdziła, że przygotowane na takie sytuacje jest wystarczające.

Są to, jak wyjaśnił dyrektor ds. ryzyka w CMCH Romy Bowers, normalne działania, które podejmowane są aby ocenić jak wygląda sytuacja kapitałowa i przygotowanie na ewentualne, bardzo mało prawdopodobne Toronto Wbrew temu co do tej sytuacje. pory uważano, dzieci, które piją pełnotłuste mleko krowie w sumie okazują się szczuplejsze i mają wyższy poziom witaminy D niż dzieci, które spożywają mleko niskotłuszczowe lub odtłuszczane.

Taki jest wynik badania przeprowadzonego przez grupę naukowców z Toronto, którzy stwierdzili, że dzieci, które piją pełnotłuste mleko mają wskaźnik tłuszczu prawnie o jedną jednostkę niższy niż dzieci, które piją mleko jednoprocentowe lub dwuprocentowe. Jest to różnica taka jak pomiędzy posiadaniem zdrowej wagi albo nadwagi, powiedział doktor Jonathon Maguire, pediatra ze szpitala Św. Michała, gdzie dokonano tego ba-

znanym miejscem odwiedzanym przez turystów, którzy zainteresowani są oglądaniem wielorybów.

Mleko pełnotłuste lepsze dla dzieci

dania.

U dzieci, które spożywają mleko pełnotłuste, stwierdzono mniej więcej trzy razy mniejsze prawdopodobieństwo, że będą miały nadwagę i dwa razy mniejsze

prawdopodobieństwo, że będą miały niedobór witaminy D w porównaniu z dziećmi, które piją mleko jednoprocentowe.

Health Canada oraz instytucje dokończenie na str. 7

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

strona 7

AKTUALNOŚCI AKTUALNOŚCI

Brzydkie warzywa i owoce zdobywają serca Kanadyjczyków Ptak-symbol Kanady wybrany Ottawa Royal Canadian Geographic Society wydał decyzję po długich obradach komisji, który ptak byłby zalecanym ptakiemsymbolem Kanady. Postanowiono wybrać ptaka, który najlepiej symbolizowałby charakterystyczne kanadyjskie cechy. Wybrano ptaka o nazwie gray jay czyli sójkę szarą, zwaną także whiskey jack oraz wisakedjak.

Wybór ten ogłoszono po dwóch latach ciężkich poszukiwań i badań w czasie galowej kolacji.

Gray jay jest bardzo znany w kulturze rdzennej ludności i mieszka w dzikich lasach. Żyje w każdej kanadyjskiej prowincji terytorium i nigdzie indziej na całej planecie.

Co ciekawe, ma on taki sam stosunek pomiędzy masą ciała i mózgiem jak delfiny i szympansy. Jest bardzo znany ze swojej dobrotliwości i inteligencji i spędza całe życie w kanadyjskich lasach. Jest również bardzo odporny na zimno - jego jajka potrafią się wykluwać w temperaturze nawet -30 stopni.

Ornitolog David Bird, który był jednym z ekspertów w grupie debatującej nad ostatecznym wyborem, stwierdził, że jest on

Dwie Ameryki

najbardziej inteligentnym ptakiem na całym świecie. Jest znany z tego, że np. potrafi ostrzegać ludzi przed niebezpiecznymi zwierzętami w lesie, a także, że potrafi doprowadzić zagubionych podróżników do domu wołając ich od drzewa do drzewa.

W rankingu sporządzonym na podstawie głosów Kanadyjczyków (w ankiecie wzięło udział tysiące Kanadyjczyków) zajął on 3. miejsce ale loon - ptak żyjący na wodzie (miejsce pierwsze), a także biała sowa (Snowy owl), która zajęła miejsce 2., nie mo-

gły, zdaniem komisji, zostać wybrane, ponieważ są one ptakamisymbolami poszczególnych prowincji - loon w Ontario, a sowa w Quebecu. Z kolei wybór słynnej kanadyjskiej gęsi, która utrudnia ludziom życie w wielkich miastach, zdaniem komisji, byłby ogromnym błędem.

Wybór ten ma na razie charakter sugestii ale jest wyraźne zapotrzebowanie na wyłonienie takiego symbolicznego ptaka ponieważ w przyszłym roku Kanada obchodzi 150-lecie powstania Konfederacji.

Mleko pełnotłuste lepsze dla dzieci dokończenie ze str. 6

zdrowotne USA rekomendowały by dzieci poniżej drugiego roku piły wyłącznie mleko pełnotłuste ale często było słychać rady aby przechodzić na mleko o niższej zawartości tłuszczu w celu unikania zagrożenia nadwagą.

Spekuluje się, że jest to spowodowane tym, że dzieci, które

Zapiski na gorąco

wypijają szklankę pełnotłustego mleka czują się bardziej pełne i jedzą mniej innych rzeczy, natomiast dzieci, które piją mleko o niższej zawartości tłuszczu, czują się głodne i jedzą więcej.

Każdy rodzaj mleka sprzedawany w Kanadzie ma dodatek witamy D w celu zapobiegania problemom kostnym i promowa-

nia mocnych i zdrowych kości oraz zębów.

W sumie okazuje się, jak powiedział doktor Maguire, że wypijanie przez dzieci jednej szklanki pełnotłustego mleka daje takie same efekty jeśli chodzi o witaminę D jak wypijanie 2,9 szklanek mleka o niższej zawartości tłuszczu.

Kanadyjczycy planują zmianę kariery Victoria Najnowsze badanie kacji. powodu problemów z gospodarprzeprowadzone przez firmę IPTakże okazało się, że duży ką.

SOS na zlecenie Royal Roads Uni- procent zapytany o zdanie marNajwiększy ich odsetek znajversity w Victorii wykazało, że twi się, że może stracić pracę z duje się w prowincji Alberta. połowa osób zapytanych o zdanie planuje zmienić rodzaj wykonywaną pracę w ciągu najbliższych 5 lat ale wiele z nich uważa, że nie jest do tego przygotowana.

45 proc. z ponad ankietowanych 1000 osób powiedziało, że szuka nowej drogi kariery, natomiast 29 proc. z nich uważa, że nie ma wystarczająco dobrych umiejętności aby móc natychmiast podjąć nowy rodzaj pracy.

Znaczna większość ludzi zapytanych o zdanie powiedziała, że w pełni zdaje sobie z tego sprawę, że całe życie należy się dokształcać, natomiast 61 proc. powiedziało, że nie spodziewa się podwyższania formalnej edu-

Wizyta w Stanach parę dni po prezydenckich wyborach, które na zawsze zostaną zapisane jako wyjątkowe w historii tego kraju, to okazja do tego, by obejrzeć z bliska i poczuć emocje ludzi, których ich wynik dotyczy bezpośrednio.

Boston to miasto uniwersyteckie, gdzie poparcie dla Donalda Trumpa było minimalne. Jego zwycięstwo było szokiem i powodem do głębokich depresji pracowników i studentów wszystkich bostońskich uczelni. Na wielu wydziałach profesorowie odłożyli programy swoich kursów na bok, aby rozmawiać ze swoimi studentami o tym, co się wydarzyło. Wielu młodych ludzi zareagowało za zwycięstwo wyborcze zdeklarowanego rasisty strachem - co będzie nami, pytali muzułmanie, studenci pochodzący z mniejszości etnicznych, młodzi ludzie o innej orientacji seksualnej czy dzieci nielegalnych imigrantów, czyli wszyscy ci, którzy przez ostatnie osiem lat czuli się bezpiecznie i mogli zajmować się zdobywaniem wiedzy. Dzisiaj nie wiedzą jak może zmienić się życie ich samych, ich rodzin, bliskich, przyjaciół. Na uniwersytecie Harvarda studenci nieudokumentowani zorganizowali wiec - trzymając się za ręce ujawnili swoje twarze, aby w ten sposób zmobilizować władze uczelni co działania na rzecz ich obrony w razie gdyby... (patrz str. 22) Te rozmowy to także próby wspólnej analizy przyczyn niespodziewanego zwycięstwa kandydata, którego sukcesu do końca kampanii nikt się nie spodziewał. A nie było to takie zwykłe zwycięstwo kandydata partii, której się nie popiera, lecz sprawa znacznie poważniejsza. To przerażające zdanie sobie sprawy z tego, co niby jest oczywiste, ale dotychczas nigdy nie było aż tak jasne - że społeczeństwo jest tak strasznie podzielone, że jego grupy zmierzają w zupełnie odmiennych kierunkach i w zasadzie nie bardzo jest szansa na wzajemne porozumienie.

Wszystko w zasadzie sprowadza się do wartości.

Dla jednych są nimi poszanowanie drugiego człowieka, każdego, niezależnie od tego, kim jest, skąd pochodzi, jaki ma światopogląd, i zapewnienie mu bezpiecznego funkcjonowania w społeczeństwie, definiowanym jako wspólnota złożona z różnorodnych elementów i tę różnorodność szanującą. Nie ma tu mowy o wartościowaniu ludzi na lepszych i gorszych, o dzieleniu społeczeństwa na "my" i "oni", o odgradzaniu się i dyskryminowaniu innych. Taka była Ameryka jeszcze dwa tygodnie temu.

Dla drugich wartością jest chronienie własnego podwórka przed wszystkimi "innymi", którzy ex definitione są wrogami i trzeba się przed nimi bronić. Własny kraj to nie kraj otwarty, gdzie silny pomaga słabszemu, ale kraj należący tylko do niektórych i dający tym właśnie szczególne prawa. To kraj, gdzie wolno publicznie znieważać innych. Taka jest nowa Ameryka, a to dopiero początek.

Kiedy wracam do Toronto, na lotnisku w Bostonie na zawieszonym wysoko telewizorze transmisja pierwszej po wyborach konferencji prasowej prezydenta Obamy. Na krzesłach gromadzą się ludzie, dochodzą co chwila nowi. Niektórzy robią sobie zdjęcia na tle tego ekranu - to historyczne chwile. Jacyś starsi Hiszpanie tłumaczą łamaną angielszczyzną, że przyjechali na długi weekend do córki, która studiuje na MIT, ale oglądali wybory w Madrycie. Kiedy poznali wynik, wszyscy ich znajomi i rodzina płakali...

W samolocie siedzę obok młodego człowieka, który okazuje się Amerykaninem. Leci do Toronto w odwiedziny do znajomych, których poznał na wakacjach na Florydzie. Jest załamany zwycięstwem, jak mówi, faceta niespełna umysłu, który kłamie i obraża ludzi. Pyta o Kanadę - jak wszyscy Amerykanie, z którymi rozmawiałam w czasie tej wizyty, mówi o tym, że może warto przeprowadzić się do Kanady.

Niestety, to nie takie proste. Zaczyna zadawać mi pytania, z których jasno wynika, że poza bardzo ogólnym pojęciem o Kanadzie, jego wiedza jest bardzo ograniczona. Przyznaje, że do tej pory Kanada wydawała mu się wielkim i nieco dzikim krajem na północy, który niewiele się różni od Stanów. Teraz okazuje się, że różnic jest bardzo wiele i że to jakby oaza bezpieczeństwa i spokoju. Przegadujemy całą podróż.

Dokąd zmierza kraj, zawsze uważany był za ziemię obiecaną dla wszystkich, którzy chcą zmienić swoje życie, gdzie drzwi są otwarte i wszystko jest możliwe, gdzie każdy może zrealizować swój "American dream"? Jaki będzie za rok, za dwa? Czy ludzie, którzy przyczynili się do jego rozwoju, nadal będą czuli się w nim jak w domu?

Dokąd zmierza świat, który buduje coraz więcej murów, mimo że jeszcze ćwierć wieku temu te właśnie mury burzył, wznosząc hasła równości, jedności, wspólnoty? Kiedy pacyfiści przed dziesięcioleciami protestowali przeciwko przemocy i wojnie, wydawało się, że świat pójdzie taką właśnie drogą pokoju, nauczony koszmarem wojen, nienawiści, linczów, niewolnictwa, apartheidu. Jeśli te lekcje nie przyniosły trwałych zmian w sposobie patrzenia na świat - nie wiem skąd czerpać nadzieję...

Małgorzata P. Bonikowska

strona 8

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

AKTUALNOŚCI

Liberałowie sięgną do funduszu rezerw

TORONTO Bilety TTC będą droższe?

Toronto Transit Commission (TTC) ma zamiar rozważyć 10centową podwyżkę cen biletów na spotkaniu zarządu w poniedziałek.

Tylko bilety jednorazowego przejazdu dla dorosłych pozostaną w tej samej cenie 3,25 dol., natomiast koszt biletów miesięcznych Metropass, żetonów, a także biletów dla studentów i seniorów miałyby mieć wyższą cenę.

Ceny biletów podwyższono w styczniu tego roku i generalnie zwiększają się one od ostatnich pięciu lat.

Jessica Bell z organizacji reprezentujących interesy pasażerów TTCriders uważa, że budżet Toronto jest zdecydowanie niekorzystny dla mieszkańców i nie można pozwolić sobie na podwyższanie cen biletów na komunikację miejską, która jest niezbędna dla wszystkich mieszkańców.

Zdaniem Bell, potrzeba więcej pieniędzy z kasy prowincji aby poradzić sobie z deficytem

TTC. TTC, jak wszystkie inne miejskie departamenty, otrzymała polecenie zredukowania swojego budżetu o 2,6 proc.

Jak podano, projektowany deficyt wynosić miał 231 mln dol. Z 10-centową podwyżką biletów, a także z innymi cięciami, udałoby się go zredukować do 60 mln dol.

Podwyżka cen biletów wygenerowałaby potencjalnie 28,7 mln dol. ale ma też swoje wady i koszty. Według szacunków, liczba pasażerów korzystających z TTC spadłaby o 1,2 mln.

W oświadczeniu wydanym w czwartek mer John Tory powiedział, że cięcia budżetowe są niezbędne, mimo że TTC świadczy oczywiście wyjątkowo ważne usługi dla mieszkańców.

Szef TTC Josh Colle powiedział, że budżet TTC zwiększa się co roku od kiedy on dzierży ster tej organizacji. W 2014 roku całkowity operacyjny budżet TTC wynosił 1,7 mld, a obecnie będzie wynosić 1,86 mld.

Ontaryjski rząd liberalny postanowił sięgnąć do funduszu rezerwowego aby zrealizować zapowiadane zbilansowanie budżetu w przyszłym roku.

W związku z dyskusją o tym jak należy księgować przychody związane z funduszem emerytalnym, wynikłą z zastrzeżeń audytora generalnego, kwota 2,2 mld dol. powiększyła deficyt w tym roku finansowym.

Mimo to rząd twierdzi, że nie zamierza rezygnować ze zbilansowania budżetu w roku finansowym 2017/2018.

W wystąpieniu dotyczącym najnowszej sytuacji ekonomicznej, prowincji minister finansów Charles Sousa powiedział, że aby zrekompensować tę nieprzewidywaną zmianę, postanowił zmniejszyć fundusz rezerwowy w 2017/2018 roku z 1,1 mld dol. do 700 mln, a w 2018/2014 zabrać z niego kolejne 400 mln.

Jest to praktyka stosowana w wielu firmach i organizacjach w sytuacjach, których nie dało się przewidzieć, podkreślił minister.

Rząd ma także 3 mld dol. nowych wydatków od czasu wiosennego budżetu, m.in. 300 mln dol. przez

no oprocentowaniem długu.

Jak podkreślił minister Sousa, te wyższe dochody z podatków nie są spowodowane podwyższeniem podatków lecz lepszą sytuacją ekonomiczną.

Jak podaje minister Sousa, proporcja między zadłużeniem netto a PKB wzrosła do ponad 40 proc. w tym roku ale rząd uważa, że zmniejszy się od roku 2017/ 2018 od kiedy będzie zaczną być odczuwalne efekty inwestycji poczynionych przez rząd w dziedzinie infrastruktury.

Rząd pomoże kupującym pierwszy dom

Rząd Ontario podwoił ulgę, jaką mogą uzyskać kupujący po raz pierwszy dom przy płaceniu podatku od przepisania własności (land transfer tax ) do 4 tys. dol., w ten sposób chcąc ułatwić im wejście po raz pierwszy na rynek nieruchomości.

Jednocześnie podwyższono ten podatek przy sprzedaży domów, których cena wynosi ponad 2 mln dol.

Minister finansów Charles Sousa powiedział, że kupujący po raz pierwszy dom nie będą musieli płacić tego podatku od pierwszych 368 tys. dol. po tym jak zmiana wejdzie w życie 1 stycznia. Jest to zachęta dla ludzi, którzy po raz pierwszy kupują domy.

Sousa powiedział, że Ontario nie zamierza wprowadzać, tak jak miasto rozważa 600 mln dol. cięć Kolumbia Brytyjska, 15-proc. w programach i usługach takich podatku, który wprowadzono jak mieszkania dla osób o ni- tam w sierpniu w stosunku do skich dochodach, dożywianie uczniów czy komunikacja.

Podkreśla się, że ok. 3 razy częściej zdarza się niedostatek Raport wydany przez Health wśród rodzin ludzi o innych kolo- Quality Ontario wykazał, że więkrach skóry niż biały, nowych imi- szość pacjentów w ontaryjskich grantów, rodzin gdzie samotni oddziałach pogotowia krócej czerodzice wychowują dzieci, a tak- ka obecnie na pomoc medyczną i że rodzin gdzie przynajmniej jed- na spotkanie z lekarzem. na z osób jest niepełnosprawna.

Jak podano, czas oczekiwaZaledwie połowa dzieci w rodzi- nia skrócił się o 16 proc. - w 90 nach, gdzie dochód roczny jest procentach przeciętny czas oczeniższy niż 30 tys. bierze udział w kiwania wynosi 3 godziny (popozaszkolnych zajęciach w po- przednio 3,6 godz.).

Dane wskazują, że mieszkańcy miast w nagłych wypadkach czekają dłużej, aby zobaczyć się

Toronto stolicą biedy dzieci Jak podaje najnowszy raport pod tytułem "Divided City: Life in Canada’s Child Poverty Capital", Toronto ma najwyższy procent dzieci żyjących poniżej granicy niedostatku ze wszystkich wielkich miast w Kanadzie.

133 tys. dzieci w Toronto - 27 proc. żyło w rodzinach o niskich dochodach w 2014 roku, dla którego dostępne są dane.

Najbliżej Toronto jest Montreal, gdzie dzieci żyjących w niedostatku jest 25 proc.

Koalicja grup zajmujących się niedostatkiem wśród dzieci wydała raport w związku z tym, że

pierwsze kilka miesięcy nowego 8-procentowego rabatu dla użytkowników elektryczności, a także 140 mln nowych wydatków na szpitale aby poprawić dostęp do operacji oraz zmniejszyć czas oczekiwania na badania diagnostyczne. Różnica ta zostanie częściowo pokryta przez dodatkową kwotę ponad 2 mld dol., które wpłyną z podatków od dochodu, podatków biznesowych i podatków w związku z przekazywaniem praw do nieruchomości, a także niższym niż się spodziewa-

wszystkich obcokrajowców kupujących nieruchomości w rejonie Vancouver. Rząd prowincji Ontario zamierza jednak blokować próby ludzi, którzy nie są obywatelami Kanady, chcących otrzymać owe podwyższone ra-

Krócej czekamy na pogotowiu

równaniu z 93 proc. w rodzinach, gdzie dochód rodzinny wynosi 100 tys. lub więcej.

Grupy te apelują do władz miejskich Toronto by realizowały strategię walki z niedostatkiem i przede wszystkim zrozumiały, że nie można stosować cięć na sługi socjalne.

Jak mówi jeden z autorów ra-

z lekarzem niż ludzie mieszkający w obszarach wiejskich.

Raport mówi również, że wielu pacjentów, którzy wymagają przyjęcia do szpitala, musi nadal długo oczekiwać w pogotowiu na wolne łóżko w szpitalu.

Krótszy czas oczekiwania na lekarza w pogotowiu to bardzo pozytywna zmiana, którą udało się osiągnąć pomimo coraz większej liczby pacjentów i poważnie chorych ludzi, stwierdzają autorzy raportu. portu Michael Polanyi, dzieci nadal żyją w niedostatku mimo niesłychanego rozwoju rynku nieruchomości w Toronto, a także bogactwa, które w tym mieście jest widoczne. Teraz zdecydowanie nie jest czas aby redukować wydatki miasta na najbardziej podstawowe usługi i programy.

baty.

Domy powyżej 2 mln dol. będą oprocentowane o 0,5 proc. więcej.

Dochód prowincji z podatków od zmiany tytułu własności nieruchomości wynosi rocznie 2,1 mld dol. Nowy projekt zwiększenia rabatu dla kupujących domy po raz pierwszy zostanie wyrównany i opłacony poprzez zwiększenie o 0,5 proc. podatku w przypadku domów kosztujących powyżej 2 mln dol.

Od dawna mówi się, że trudno jest młodym ludziom albo ludziom po raz pierwszy kupującym domy wejść na rynek. W GTA przeciętna cena domu w zeszłym miesiącu skoczyła o 21 proc. w stosunku do poprzedniego roku, do prawie 763 tys. dol.

Jak mówi Ontario Real Estate Associations wprowadzona właśnie przez rząd zmiana jest bardzo dobrym posunięciem ponieważ zmniejsza koszty zamknięcia transakcji dla ludzi, którzy po raz pierwszy kupują domy i pozwala im w związku z tym zaoszczędzić pieniądze na pierwszą wpłatę.

Materiały Magorzata P. Bonikowska

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 9

TORONTO i ONTARIO

Nowa odsłona Ontario Place Trwa realizacja projektu przebudowy Ontario Place, ośrodka znajdującego się nad jeziorem Ontario. Pierwsza faza nowego projektu zostanie oddana do użytku latem 2017 roku.

Jak podaje Ministerstwo Kultury i Sportu, 7,5-akrowy park miejski będzie zawierał szlak pieszy, kanion, górę, a także skały.

Stworzyliśmy miejsca, które znakomicie będą znakomicie nadawały się do zabawy dla dzieci, powiedziała minister turystyki Eleanor McMahon.

Planowane jest posadzenie 1240 drzew i roślin, głównie takich, które rosną naturalnie w Ontario.

W 2014 roku władze prowincji Ontario ogłosiły plan przerobienia dotychczasowego ośrodka, który funkcjonował tylko latem, na całoroczny ośrodek rekreacyjny nad jeziorem.

Dwie rzeczy są gwarantowane: że nie planuje się tam budowy ekskluzywnych apartamentow-

ców, a także kasyna, do czego nakłaniały władze miejskie różne grupy nacisku.

Trasa piesza nad jeziorem będzie nazwana imieniem Billa Davisa, który był premierem Ontario, kiedy ośrodek Ontario Place oddano do użytku w maju 1971 roku.

Strajkują odbiorcy śmieci w Peel

Od czwartku trwa strajk części pracowników zajmujących się wywozem świeci w regionie Peel.

Rozmowy pomiędzy związkiem zawodowym Laborers International Union of North z America (Liuna) Local 183 i firmą Emterra Waste Management załamały się po południu w środę i pracownicy zaczęli pikietować przed siedzibą firmy Emterra w Mississaudze.

Mieszkańcy są proszeni o to aby wystawiali śmieci jak zawsze.

Emterra ma za zadanie opracować plan awaryjny aby śmieci były odbierane ale żadne szczegóły nie zostały jeszcze podane.

Strajk dotyczy ponad 60 proc.

Ontario Place zamknięto w domów w regionie Peel, w tym 2012 roku w związku ze zmniej- dużych rejonów Mississaugi, szającą się drastycznie liczbą od- Brampton i całego Caledon. Okowiedzających. Ontaryjski rząd w tym czasie walczył ze 150-miliardowym deficytem i stwierdził, że nie jest go stać na dalsze utrzymywanie niedochodowego ośrodka.

ło 150 tys. domów zostało dotkniętych akcją strajkową.

Reszta regionu Peel obsługiwana jest przez inną prywatną firmę o nazwie Progressive Waste Solutions i nie jest zagrożona strajkiem.

Poza wystawianiem śmieci do odbioru, który może nastąpić lub nie, mieszkańcy terenów dotkniętych strajkiem mogą odwozić swoje śmieci do jednego z regionalnych punktów odbioru makulatury i odpadów (region’s community recycling centres) wszystkie będą miały przedłużone godziny na okres trwania strajku.

Przez ten czas również przywożący śmieci nie będą musieli płacić żadnych opłat za pozostawienie przywiezionych odpadów.

WOŚP poszukuje ochotników

Napastował seksualnie więcej ofiar Gordon Stuckless, znany seksualny przestępca, który w czasie pracy z młodymi hokeistami wykorzystywał i napastował ich seksualnie, będzie obecnie musiał odpowiadać na szereg nowych zarzutów. Trzy nowe jego ofiary zgłosiły się twierdząc, że znęcał się nad nimi i wykorzystywał je seksualnie w latach 19781984.

Stuckless obecnie odsiaduje 6-letni wyrok ale w środę zarzucono mu 19 nowych czynów przestępczych.

W czerwcu Stuckless został skazany na 6,5 roku więzienia, kiedy przyznał się do winy w związku z zarzutami seksualnego wykorzystywania 18 chłopców, kiedy pracował jako trener hokeja i nauczyciel. Pracował także w Maple Leaf Gardens.

POLcast - odcinek 33.

Wyrok został zredukowany do 6 lat, po tym jak przyznano mu kredyt za czas, który odsiedział w areszcie. Prokurator domagał się 12-letniego wyroku i postanowił apelować wyrok 6 lat.

Sędzia w czapce Trumpa Sędzia w Ontario stał się przedmiotem krytyki, po tym jak stwierdzono, że przyszedł do sądu mając na głowie czapkę kampanii Donalda Trumpa z hasłem "Make America Great Again!"

Bernd Zabel przyszedł w czwartek do sądu po raz pierwszy od kiedy ujawniono ten fakt.

Pojawił się aby wyrazić ubolewanie i przeprosić zarówno sąd jak

25. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy odbędzie sią znowu w Kanadzie. Po raz kolejny spotkać będzie można na ulicach Mississaugi, Toronto, St. Catharines Orkiestrowych Wolontariuszy.

Chętnych do wzięcia udziału (uczniów szkół podstawowych i średnich, studentów, rodziców z dziećmi, dziadków) prosimy o zgłaszanie się na adres: wosp_kanada@yahoo.com lub telefonicznie 905-607-9297.

i stowarzyszenie adwokatów i wszystkich swoich kolegów.

Sędzia wyraźnie przyznał, że to co zrobił było po prostu bezmyślne i na pewno złe, że bardzo żałuje za to co się stało ale na pewno nie była to z jego strony chęć demonstrowania jakichkolwiek politycznych gestów, a szczególnie popierających Donalda Trumpa.

Do tej pory Stuckless odbywał karę w więzieniu Joyceville w Kingston ale podobno ostatnio został przeniesiony do więzienia w Toronto.

W czasie weekendu radny z Hamilton wezwał sędziego do rezygnacji albo zaapelował o pozbawienie go prawa wykonywania zawodu, twierdząc, że jego zachowanie podważa publiczne zaufanie do systemu wymiaru sprawiedliwości.

Gazeta Hamilton Spectator podała informację, że została również złożona skarga przeciwko sędziemu Zabelowi do Ontario Judicial Council.

W najbliższy weekend oddajemy naszym Słuchaczom do słuchania 33. odcinek POLcastu pierwszego na świecie podcastu w języku angielskim o Polsce i Polakach rozsianych po świecie.

Od niedzieli na stronie www.mypolast.com będą Państwo mogli wysłuchać odcinka 33., a w nim usłyszą Państwo: • kolejny odcinek cyklu "Smacznego" - pyszny kurczak typowo po polsku, • wywiad z amerykańską histo-

ryczką, której fascynacja Polską zaczęła się w 1981 roku, gdy jej ojciec wykładał w Polsce, • jak miłość do zwierząt może prowadzić do ich krzywdy - rozmowa z psychologiem zwierząt i działaczką na rzecz ich praw, • o największym zamku gotyckim w Europie, • o słynnym w Ameryce polskim wirtuozie i polityku.

Serdecznie zapraszamy do słuchania POLcastu i polecania go innym!

strona 10

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

świat

KOMENTARZE, OPINIE...

USA

Osoby o sprzecznych poglądach na ważnych stanowiskach w ekipie Trumpa Pierwsze nominacje prezydenta elekta Donalda Trumpa wskazują na to, że w swojej ekipie pragnie on zachować równowagę między politykami z republikańskiego establishmentu a bliższymi mu ideowo współpracownikami z kampanii wyborczej.

W niedzielę sztab Trumpa oznajmił, że szefem jego kancelarii w Białym Domu będzie Reince Priebus, przewodniczący Krajowego Komitetu Republikańskiego (RNC). Głównym strategiem i starszym doradcą Trumpa został Steve Bannon, wydawca skrajnie prawicowego portalu internetowego Breitbart News i menedżer jego kampanii wyborczej.

44-letni Priebus, praktykujący prawnik, jest przyjacielem przewodniczącego Izby Reprezentantów Paula Ryana. Obaj pochodzą z Wisconsin, gdzie Trump niespodziewanie wygrał wybory, co mogło nawet zadecydować o jego końcowym zwycięstwie. Machina Partii Republikańskiej (GOP) w tym stanie uchodzi za wzorową, co jest zasługą Priebusa, który nią kierował zanim awansował na szefa RNC. 62-letni Bannon to przeciwieństwo Priebusa, będącego uosobieniem polityka z partyjnego establishmentu. Jako redaktor Breitbart News Bannon pro-

mował ideologię konserwatywnego populizmu, przejętą przez Trumpa w czasie kampanii prezydenckiej, adresowaną do mas zbuntowanych przeciw kosmopolitycznym elitom. Na łamach tego magazynu wzywał m.in. do publicznego eksponowania flagi konfederatów z wojny secesyjnej, symbolu używanego przez współczesnych białych rasistów.

Nominacja oskarżanego o ksenofobię i rasizm Bannona spotkała się z natychmiastową krytyką Demokratów w Kongresie.

W poniedziałek w Waszyngtonie trwały spekulacje dotyczącego tego, co oznacza obsada kluczowych stanowisk w nowej administracji przez osoby o zdecydowanie odmiennych poglądach.

Podczas kampanii to Bannon namówił Trumpa do zaproszenia na widownię drugiej debaty telewizyjnej z Hillary Clinton kobiet oskarżających w przeszłości Billa Clintona o gwałty i napaść seksualną. Priebus, podobnie jak inni Republikanie głównego nurtu, krytykował podobne pomysły, jak również najbardziej drastyczne, mizoginiczne i islamofobiczne wypowiedzi kandydata GOP. Organizacje żydowskie zarzucają Bannonowi antysemityzm.

Nie wiadomo, który z nich: Priebus czy Bannon będzie miał większy wpływ na politykę Trum-

pa. Oba stanowiska, które obejmą, dają ogromną władzę, choć formalnie większą ma szef kancelarii. Jest on bowiem głównym organizatorem pracy prezydenta i strażnikiem dostępu do niego biuro szefa kancelarii przylega do Gabinetu Owalnego - a także głównym łącznikiem między Białym Domem a Kongresem. Uważa się, że Trump mianował Priebusa na to stanowisko, aby łatwiej przeforsować w Kongresie swoje plany, nie zawsze zgodne z poglądami zasiadających tam Republikanów.

Bannon obejmuje stanowisko mniej eksponowane publicznie, ale zwykle obsadzane osobami mającymi pełne zaufanie prezydenta. Głównymi strategami-starszymi doradcami prezydentów byli w przeszłości tacy politycy jak Ed Meese (w Białym Domu Ronalda Reagana), Karl Rove (u George'a W. Busha) i David Axelrod (u Baracka Obamy).

Po nominacjach Bannona i Priebusa Trump oświadczył, że będą oni współpracować ze sobą "jak równi partnerzy w celu przekształcenia rządu federalnego".

Oświadczenia potwierdzające taką zapowiedź złożyli także obaj nominaci.

Pojawiają się już jednak w tej sprawie głosy sceptyczne. W niedzielę Breitbart News, wciąż tuba

Protest przeciwko zatrudnieniu Steva Bannona jako doradcy prezydenta, przed Trump Tower w Nowym Jorku, gdzie urzęduje prezydent-elekt Donald Trump 14 listopada br.

Justin Lane PAP/EPA

Bannona, skrytykował Ryana sojusznika Priebusa - za oświadczenie w wywiadzie dla telewizji CNN, że Kongres "nie planuje sił (przeznaczonych) do deportacji" nielegalnych imigrantów.

W kampanii Trump zapowiadał budowę "muru" na południowej granicy USA i deportację wszystkich 11 milionów nielegalnych imigrantów. W niedzielę w wywiadzie dla telewizji CBS sugerował wycofanie się z tak ambitnego planu - uważanego za nierealny - ale oświadczył, że chce wkrótce deportować imigrantów, którzy popełnili przestępstwa, dodając, że jest ich "od 2 do 3 milionów".

Publicysta "Washington Post" James Hohmann napisał w poniedziałek, że Priebus "będzie »superego« Trumpa", natomiast Bannon - jego "id". Z przecieków wiadomo, że prezydent elekt wolał, aby szefem kancelarii został Bannon, ale wyperswadował

mu to jego zięć Jared Kuschner (mąż Ivanki).

Oczekuje się, że wkrótce mogą zapaść decyzje co do kluczowych stanowisk w gabinecie Trumpa. Jako głównych kandydatów na sekretarza stanu wymienia się republikańskiego senatora Boba Corkera, przewodniczącego komisji spraw zagranicznych Senatu, oraz byłego przewodniczącego Izby Reprezentantów Newta Gingricha.

Do stanowiska ministra obrony kandydują - według magazynu "Foreign Policy" - były kongresman i senator Jim Talent i senator Jeff Sessions, który jako jeden z pierwszych Republikanów poparł Trumpa w jego walce o nominację prezydencką. Wymienia się też byłego doradcę prezydenta George'a W. Busha ds. bezpieczeństwa narodowego Stephena Hadleya.

Z Waszyngtonu Tomasz Zalewski (PAP)

USA

Co Trump może zrobić więcej od Obamy w sprawie nielegalnej imigracji?

Prezydent elekt Donald Trump zapewnia, że walka z nielegalną imigracją to jego priorytet. Ale już za prezydentury Baracka Obamy z kraju deportowano rekordowe 2,5 mln imigrantów, a od ostatniej recesji więcej Meksykanów wyjechało niż przyjechało do USA. Podczas kampanii Trump gdziekolwiek się pojawiał obiecywał twardą politykę imigracyjną: budowę muru na południowej granicy USA z Meksykiem oraz deportację wszystkich nielegalnych imigrantów, których liczbę w Stanach Zjednoczonych szacuje się na około 11 milionów.

Ale już po wyborach bardzo złagodził swój ton. Po pierwsze przyznał, że mur w niektórych miejscach "będzie płotem", a deportacja czeka nie wszystkich nielegalnych imigrantów, ale "tylko tych", którzy popełnili w USA przestępstwo, czyli "2-3 mln osób".

Jeśli tak, to - pomijając zaostrzenie retoryki - polityka imigracyjna Trumpa nie musi radykalnie różnić się od tej prowadzonej przez Obamę, który też koncentrował się na wydalaniu z

kraju kryminalistów. Mało rozpowszechniony jest fakt, że Obama bardzo zwiększył, zwłaszcza podczas pierwszych czterech lat swej prezydentury, liczbę deportacji nielegalnych imigrantów. W sumie od objęcia urzędu prezydenta do końca 2015 roku z USA deportowano rekordową liczbę 2,5 mln osób. Poprzednik Obamy, republikański prezydent George W. Bush, deportował w ciągu całej swej prezydentury 2 mln nielegalnych imigrantów.

Trump nie mylił się mówiąc, że w USA wciąż przebywa około 2 mln nielegalnych imigrantów, którzy popełnili przestępstwo, poza samym faktem nielegalnego pobytu w USA. Taką liczbę podają służby imigracyjne i celne USA. Tyle że większość z tych osób to nie handlarze narkotyków, gwałciciele czy członkowie gangów, jak mówił o nielegalnych imigrantach w kampanii Trump, ale osoby, które popełniły mniejsze wykroczenia, takie jak kradzież czy jazda samochodem pod wpływem alkoholu.

Na razie nie wiadomo, kogo dokładnie weźmie na celownik imigracyjna policja Trumpa: czy

Szacuje się, że w USA żyje obecnie 11,2 mln nielegalnych imigrantów

Wikimedia

tak jak w przypadku Obamy tylko najpoważniejszych przestępców, czy także tych, którzy mają na koncie mniejsze przestępstwa.

Ale najwięcej niepewności budzi los tzw. dreamers, czyli około 700 tys. osób w wieku kilkunastu lub dwudziestu kilku lat, które zostały nielegalnie przywiezione do USA jako dzieci i którym Obama przyznał na mocy dekretu prezydenckiego z 2012 roku czasową ochronę przed deportacją oraz pozwolenia na pracę.

Trump obiecywał, że jak tylko zostanie prezydentem, to anuluje wszystkie prezydenckie dekrety Obamy, łącznie z imigracyjnymi. Zważywszy, że "dreamersi" ujawnili się, by otrzymać ochronę, płacić podatki, większość z nich ma pracę, otrzymali karty ubezpieczenia społecznego, czyli są w federalnej bazie danych, to służbom imigracyjnym bardzo łatwo byłoby te osoby namierzyć i deportować. W poniedziałek Obama apelował do Trumpa, by tego nie robił.

"Wzywam prezydenta elekta, by długo się zastanowił zanim zmieni status tych osób. One nic złego nie zrobiły, zostały przywiezione do USA jako dzieci przez rodziców; tu chodziły do szkół, część służyła w amerykańskim wojsku. Mocno wierzę, że większość Amerykanów nie chce, by te osoby musiały nagle zacząć się chować" - powiedział Obama.

By łatwiej namierzyć nielegalnych imigrantów Trump zapowiedział też podczas kampanii walkę z tzw. miastami azylowymi (ang. sanctuary cities), grożąc odebraniem im milionów dolarów dotacji federalnych. Cho-

dzi o miasta, których władze nie tylko nie współpracują z imigracyjnymi służbami federalnymi, by deportować nielegalnych imigrantów, ale często wydają im lokalne prawa jazdy i inne dokumenty tożsamości umożliwiające dostęp do różnych usług, a nawet pracy. Do takich azylowych miast, rządzonych przez Demokratów, należy Nowy Jork, Chicago, Seattle czy Austin w Teksasie. Na wiecu solidarności, jaki miał miejsce w sobotę, burmistrz Austin Steve Adler zapewniał, że miasto dalej będzie oferować nielegalnym imigrantom schronienie.

Wątpliwości, że Stany Zjednoczone będą mieć za prezydentury Trumpa ostrzejszą politykę imigracyjna niż dotychczas nie ma Republikanin Kris Kobach, który kieruje grupą zadaniową ds. imigracji w zespole Trumpa do spraw przejęcia administracji. Kobach słynie z nieugiętej walki z nielegalnymi imigrantami w stanie Kansas, gdzie jest sekretarzem stanu; to on podsunął też Trumpowi pomysł, by wykorzystać przelewy pieniężne wysyłane przez meksykańskich imigrantów do domu, by zmusić Meksyk do zapłaty za budowę muru.

"Nie ma wątpliwości, że mur zostanie wybudowany. Pytanie tylko jak szybko i kto jeszcze za to zapłaci" - powiedział Kobach dzień po wyborach prezydenckich wygranych przez Trumpa.

Eksperci od dawna przekonują, że mur to nie tylko ogromnie kosztowny pomysł - od 15 do 25 mld dolarów, w zależności od tego jak byłby solidny - ale też

zły, bo żadna bariera nie powstrzyma napływu nielegalnych imigrantów. Poza tym granica z Meksykiem już została mocno zabezpieczona. Budżety straży granicznej oraz służb imigracyjnych i celnych USA, dwóch agencji federalnych odpowiedzialnych za walkę z nielegalną imigracją, wzrosły za Obamy z niecałych 10 mld USD w 2003 roku do prawie 20 mld USD rocznie w 2016 roku.

Dzięki intensywnym patrolom południowej granicy, przy wykorzystaniu samolotów bezzałogowych, liczba osób podejmujących próbę nielegalnego jej przekroczenia radykalnie spadła. W 2015 roku na próbie nielegalnego przekroczenia granicy zatrzymano 337 117 osób, o 30 proc. mniej niż rok wcześniej i o 80 proc. mniej niż w 2000 roku.

Poza tym, jak wynika z raportu opublikowanego pod koniec ubiegłego roku przez Pew Research Center, w ostatnich pięciu latach więcej Meksykanów wyjechało niż przyjechało do USA. Instytut tłumaczył to właśnie zaostrzeniem kontroli na granicy oraz zbyt wolno rosnącą gospodarką amerykańską, czyli gorszymi perspektywami znalezienia pracy. Niemniej jednak USA wciąż przyciągają nielegalnych imigrantów z innych państw Ameryki Środkowej. W pierwszych 10 miesiącach 2016 roku policjanci patrolujący południowo-zachodnią granicę USA zatrzymali 172 165 imigrantów z państw innych niż Meksyk, głównie z Salwadoru, Hondurasu i Gwatemali.

Z Waszyngtonu Inga Czerny (PAP)

www.gazetagazeta.com

strona 11

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

KOMENTARZE, OPINIE...

świat

SZWAJCARIA

Prezydencka para w Szwajcarii Podczas wizyty w Szwajcarii prezydent Andrzej Duda w poniedziałek zaapelował o bliższą współpracę NBP i Szwajcarskiego Banku Narodowego ws. kursu franka szwajcarskiego. Jesteśmy otwarci - zadeklarował prezydent Szwajcarii Johann Schneider-Ammann.

Prezydenci Duda i SchneiderAmmann zaznaczyli podczas spotkania w Kehrsatz niedaleko Berna, że banki narodowe ich krajów są niezależnymi instytucjami.

"Zwróciłem się do pana prezydenta z prośbą, z postulatem, by w miarę możliwości zacieśnione zostały relacje między Narodowym Bankiem Polskim a bankiem narodowym Szwajcarii, aby w ramach tej współpracy kwestie linii kredytowych były bardziej otwarte, kwestie możliwości takiego amortyzowania kursu franka na wypadek turbulencji na rynkach walutowych, aby w tym zakresie ta współpraca między bankami była bardziej ścisła" powiedział Andrzej Duda.

Jak zaznaczył, liczy, że sytuacja będzie zmierzać w tym kierunku. Andrzej Duda podkreślił, że jego rola jako prezydenta może się sprowadzić wyłącznie do sugestii zgłaszanej prezesowi NBP, by tę współpracę ze Szwajcarskim Bankiem Narodowym starać się intensyfikować i zacieśnić.

Polski prezydent mówił, że problem wysokiego kursu franka szwajcarskiego w stosunku do złotego dotyczy setek tysięcy rodzin w Polsce. "W miarę możliwości będziemy się starali tę sytuację w Polsce dla tych rodzin łagodzić, ale to także kwestia dobrej współpracy między bankami centralnymi, narodowymi: Szwajcarskim Bankiem Narodowym i Narodowym Bankiem Polskim" - dodał.

Andrzej Duda pytany o możliwość zmian w prezydenckim projekcie tzw. ustawy frankowej, zaznaczył, że w tej sprawie decyzja należy do posłów i senatorów.

Wskazał, że projekt dotyczący spreadów był pierwszym krokiem pomocy frankowiczom.

Prezydent Schneider-Ammann poinformował, że rozmowa z polskim prezydentem dotyczyła m.in. konsekwencji silnego kursu franka szwajcarskiego na rynkach Europy ŚrodkowoWschodniej, w tym dla rodzin mających kredyty w tej walucie w Polsce.

"Mam świadomość, że problematyka związana z frankiem szwajcarskim jest trudna" - powiedział szwajcarski prezydent.

Relacjonował, że prezydent Duda mówił, iż w tej sprawie możliwy jest postęp, jeśli banki narodowe będą prowadzić ze sobą rozmowy.

"Oczywiście nasz bank narodowy może te rozmowy sam kształtować. Potwierdziłem, że jesteśmy na to otwarci" - powiedział Schneider-Ammann.

Andrzej Duda poinformował, że rozmowy delegacji dotyczyły także relacji polsko-szwajcarskich, relacji z UE. Kolejne tematy rozmowy to polityka światowa, migracja, niepokoje wojenne na wschodzie i południu. "Mówiłem, że jesteśmy od samego początku zwolennikami polityki wzmocnienia granic zewnętrznych Unii Europejskiej. Polska działa w tym kierunku, polscy strażnicy graniczni współpracują z krajami, które są dotknięte problemem migracji, a mają zewnętrzną granicę UE jako swoją granicę" - mówił Andrzej Duda. Ocenił, że Polska w tym względzie swoje obowiązki wypełnia wzorcowo.

"Dyskutowaliśmy o tym, jak problemowi migracji zapobiegać w przyszłości" - dodał. Według polskiego prezydenta konieczna jest pomoc dla krajów, które znajdują się blisko rejonu konfliktów, w których są obozy dla uchodźców. "Jako kraje UE, kraje Europy, powinniśmy świadczyć na rzecz tych krajów, dawać wsparcie w utrzymaniu obozów, by były tam zapewnione jak naj-

bardziej godne warunki życia" mówił polski prezydent.

Poinformował, że ze szwajcarskim prezydentem rozmawiał także o systemie dualnego kształcenia zawodowego w Szwajcarii, wykorzystywaniu dorobku naukowego do rozwoju gospodarczego, współpracy gospodarczej, która - jak ocenił - w ostatnim czasie rozwija się bardzo dobrze.

"Cieszy nas, że coraz więcej firm z zachodu Europy decyduje się na zakładanie centrów badawczo-rozwojowych" - dodał prezydent Duda, wspominając o zakładanym w Polsce centrum firmy Roche, gdzie zatrudnienie znajdzie ponad tysiąc polskich młodych naukowców. Prezydent zapewniał, że w Polsce jest zaplecze intelektualne.

"Chcielibyśmy, aby ten rozwój badań, które później można przełożyć na rozwój przemysłu, był w Polsce realizowany, bo to oznacza zatrzymanie w Polsce młodych, wykształconych ludzi" - dodał polski prezydent.

We wtorek prezydent Andrzej Duda spotkał się w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych CERN pod Genewą z pracującymi tam polskimi naukowcami i inżynierami. Zwiedził część ośrodka naukowo-badawczego, w której znajduje się Wielki Zderzacz Hadronów (LHC).

Podczas spotkania z pracownikami CERN-u prezydent podkreślił, że ogromnie się cieszy z tego, iż polscy naukowcy biorą udział w wielkim eksperymencie, "poszukującym źródeł istnienia wszechświata". "To jest niebywała przygoda z jednej strony, ale z drugiej strony wielkie wyzwanie naukowe" - zaznaczył.

Andrzej Siemko z CERN-u poinformował PAP, że z ośrodkiem związanych jest 200 Polaków, głównie naukowców i inżynierów, a 66 jest tam zatrudnionych. Łącznie w CERN-ie pracuje ok.

2,4 tys. osób - dodał.

Oficjalnie Polska stała się członkiem Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych CERN w

Prezydent Andrzej Duda podczas spotkania z polskimi naukowcami w ośrodku naukowobadawczym CERN na przedmieściach Genewy w Szwajcarii, 15 bm.

Paweł Supernak PAP

1991 r.

Siemko podczas spotkania z Dudą podkreślał, że członkostwo w CERN-ie daje polskim naukowcom bardzo wiele uprawnień, m.in. możliwość desygnowania przedstawicieli do Rady CERNu, używania wszystkich urządzeń badawczych czy korzystania ze stypendiów.

Dodał, że polska składka na utrzymanie ośrodka to ok. 2,8 proc. całego budżetu CERN-u.

Znajdujący się w CERN-ie Wielki Zderzacz Hadronów (LHC) to najbardziej skomplikowane urządzenie skonstruowane przez człowieka, rodzaj mikroskopu pozwalającego badać świat w bardzo małych skalach.

Dochodzi w nim do zderzeń dwóch poruszających się w przeciwne strony wiązek cząstek protonów lub jąder ołowiu.

Wcześniej - w Lozannie, podczas spotkania podsumowującego warsztaty z udziałem polskich i szwajcarskich innowacyjnych przedsiębiorców - prezydent podkreślił, że połączenie nauki z przedsiębiorczością to gwarancja dobrego rozwoju gospodarczego kraju i doskonałego wykorzystania zdolności kadry naukowej.

Z prezydentem do Szwajcarii przyjechała grupa przedstawicieli polskich startupów. Podczas spotkania ze szwajcarskimi startupami i inwestorami mieli możliwość zaprezentowania swoich przedsięwzięć, m.in. robota edukacyjnego, systemu ułatwiającego komunikację z osobami niesłyszącymi i dronów wykorzystywanych w geodezji, energetyce, ratownictwie czy rolnictwie.

UNIA EUROPEJSKA

KE oszacowała wpływ umów o wolnym handlu na rolnictwo Zyskać mogą hodowcy wieprzowiny i drobiu, stracić producenci wołowiny i cukru - wynika z analizy wpływu umów o wolnym handlu na sektor rolniczy, którą zaprezentowała we wtorek Komisja Europejska.

"Całościowy obraz dla wysokiej jakości unijnego eksportu produktów rolnych jest pozytywny. Znaczące korzyści odnotują sektory mleczarski oraz wieprzowiny, czyli dwa sektory, które cierpiały w ostatnich latach. Z drugiej strony analiza pokazuje wrażliwość w sektorze wołowiny i ryżu" - mówił na wtorkowej konferencji prasowej w Brukseli wiceszef KE ds. konkurencyjności Jyrki Katainen.

Raport Komisji dotyczy tylko określonych produktów, które odpowiadają za 30 proc. wartości eksportu rolno-spożywczego państw UE. Analiza, która obejmuje horyzont do 2025 roku, dotyczy dwunastu umów o wolnym

handlu, w tym z USA (jest w trakcie negocjacji), z Kanadą (została podpisana), z Australią (oczekuje się startu negocjacji) czy Mercosurem (negocjowana).

Z dokumentu KE wynika, że na liberalizacji handlu skorzystają unijni producenci mleka i wołowiny, którzy w ostatnim czasie przeżywali sporo trudności. W zależności od tego, jaki scenariusz wziąć pod uwagę, wpływ porozumień o wolnym handlu może być różny.

KE przygotowała dwa modele. Pierwszy - ambitny - przewiduje pełną liberalizację w przypadku 98,5 proc. wszystkich produktów oraz częściową obniżkę ceł o 50 proc. w przypadku pozostałych produktów. Drugi - zachowawczy - zakłada pełną liberalizację w przypadku 97 proc. produktów i obniżkę ceł na pozostałe produkty o 25 proc.

Z zestawienia, które przygotowała KE, wynika, że zarówno

w przypadku produktów nabiałowych, jak i mięsa wieprzowego i drobiowego po wprowadzeniu umów o wolnym handlu wzrośnie zarówno import, jak i eksport tych produktów przy jednoczesnym wzroście produkcji unijnej. Analitycy Komisji wyliczyli, że dzięki umowom o wolnym handlu w 2025 r. UE będzie produkowała więcej sera, sproszkowanego mleka czy wieprzowiny niż gdyby nie miała tych umów.

Z drugiej strony analiza wskazuje na delikatną sytuację producentów wołowiny, ryżu i cukru zarówno jeśli chodzi o wpływ handlu, jak i spadek cen producenta.

Z polskiej perspektywy obraz, jaki wyłania się z analizy KE, jest mieszany. Z danych ministerstwa rolnictwa wynika, że pod względem wartości nasz eksport rolno-spożywczy to głównie mięso drobiowe, wyroby piekarnicze i cukiernicze, mięso wołowe,

pszenica, ryby, sery czy jabłka.

Ze względu na ograniczenia dotyczące metodologii KE nie przedstawiła możliwych korzyści (czy zagrożeń) dla takich grup produktów, jak owoce i warzywa, wino, oliwa czy ogólnie żywność przetworzona, które odpowiadają za 70 proc. wartości eksportu rolno-spożywczego z UE. Analizą zajęli się we wtorek obradujący w Brukseli unijni ministrowie odpowiedzialni za rolnictwo. Jak relacjonował komisarz ds. rolnictwa Phil Hogan, ministrowie opowiadają się nadal za realizacją przez KE agendy handlowej, ale wyrażają zaniepokojenie niektórymi elementami analizy.

Część państw unijnych, w tym Polska, wskazuje już od kilku miesięcy na niebezpieczeństwa dla sektora rolnego, jakie mogą wynikać z zawarcia negocjowanej obecnie umowy UE-Mercosur (wschodnia części Ameryki

"To pierwsza misja gospodarcza towarzysząca wizycie pana prezydenta zorganizowana w nowym formacie zapowiedzianym przez pana prezydenta, przez (wice)premiera Morawieckiego, a więc misja, której uczestnikami są nie tradycyjny biznes, ale młodzi polscy innowatorzy" - powiedziała Emilewicz na briefingu prasowym w Bernie.

Poinformowała, że polscy młodzi przedsiębiorcy spotkali się ze swoimi partnerami ze Szwajcarii, a także z przedstawicielami dużych firm telekomunikacyjnych i informatycznych.

Według Emilewicz szwajcarskie fundusze inwestycyjne są skłonne inwestować w polskie start-upy. Dopytywana powiedziała, że jest za wcześnie, by mówić o konkretnych kwotach.

Zaznaczyła, że spotkanie w Szwajcarii wpisuje się w program #StartInPoland, opracowany przez Ministerstwo Rozwoju wspólnie z Radą ds. Innowacyjności.

"Chcemy, aby nasze firmy, które już dziś mają potencjał eksportowy, znajdowały partnerów biznesowych, którzy będą chcieli stosować te rozwiązania w swoich firmach. Ale także partnerów inwestycyjnych, którzy będą skłonni zainwestować w horyzoncie dwu-, trzy-, pięcioletnim, by produkt zyskał jeszcze bardziej globalny komponent" - powiedziała Emilewicz.

We wtorek na politechnice w Lozannie prezydent Duda wziął udział w sesji podsumowującej warsztaty dotyczące start-upów.

Z Genewy Katarzyna Nocuń (PAP)

Południowej). Z analizy KE wynika, że właśnie to porozumienie może wpłynąć na znaczne zwiększenie przywozu do UE wołowiny, baraniny, wieprzowiny czy cukru.

Komisja podkreśliła, że wyniki analizy potwierdzają, że podejście, które UE przyjmuje we wszystkich negocjacjach handlowych, polegające na ograniczeniu liberalizacji importu tzw. wrażliwych produktów rolnych, jest słuszne.

Dla przykładu umowa z Kanadą (CETA) przewiduje po wejściu jej w życie zniesienie 92,2 proc. ceł na produkty rolne (po siedmiu latach wskaźnik ten wyniesie 93,8 proc.). UE ustanowiła jednak kontyngent taryfowy na wołowinę, który wynosi 45 tys. ton na 5 lat, co odpowiada ok. 0,6 proc. łącznego spożycia w UE. W ten sposób chroni własnych producentów przed niekorzystnym wpływem znacznego eksportu z Kanady.

Z Brukseli Krzysztof Strzępka (PAP)

strona 12

KOMENTARZE, OPINIE...

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

kraj

Pierwszy rok rządu Beaty Szydło - PiS zachwycony, opozycja krytyczna "Rodzina 500 Plus", "Mieszkanie Plus", "Za życiem", bezpłatne leki dla seniorów - to programy, na których w pierwszym roku pracy skupił się gabinet Beaty Szydło. Obniżenie wieku emerytalnego ma nastąpić od 1 października 2017 r., na razie nie została podniesiona kwota wolna od podatku.

sze. Na wypłaty w tym roku przeznaczono ponad 17 mld zł, po pełnych sześciu miesiącach obowiązywania programu wydano 11,3 mld zł.

Program krytykuje opozycja.

PO podkreśla m.in., że "500 Plus" wyklucza samotnie wychowujące matki. Nowoczesna chciałaby zmiany polegającej na wprowadzeniu zasady "złotówka za złoPOWOŁANIE RZĄDU tówkę", by rodziny nie traciły caI ZMIANY W JEGO SKŁADZIE łego zasiłku w sytuacji, gdy ich Prezydent Andrzej Duda po- dochody o kilka złotych przekrowołał rząd Beaty Szydło 16 listo- czyły limit dochodów. pada 2015 r. "Stajemy dziś przed wami, jako jedni z was, sprawy "MIESZKANIE PLUS" naszej ojczyzny będą dla nas zaKolejnym po 500 Plus prograwsze najważniejsze" - zwróciła mem socjalnym jest "Mieszkanie się wówczas do Polek i Polaków Plus", który zakłada zwiększenie nowa szefowa rządu. dostępu do mieszkań dla osób o Do zmian w rządzie doszło w średnich i niskich dochodach. połowie września 2016 r.; pre- Inaugurując program Szydło w mier podjęła wówczas decyzję o październiku mówiła, że jest "to odwołaniu Dawida Jackiewicza szansa dla tych wszystkich, aby z funkcji ministra Skarbu Pań- mieć własne mieszkanie – w krótstwa. Zapowiedziała, że MSP ma kim czasie, za cenę, która nie być zlikwidowane do końca roku, przekracza możliwości finansoa proces ten będzie nadzorował wych". szef Komitetu Stałego RM HenZgodnie z założeniami proryk Kowalczyk. Od 1 stycznia gramu powstaną m.in. tanie 2017 r. ma obowiązywać nowa mieszkania na wynajem z możliustawa o zarządzaniu mieniem wością nabycia do nich prawa państwowym, regulująca sposób własności. Do udziału w prograzarządzania spółkami Skarbu mie preferowane będą rodziny Państwa. wielodzietne i rodziny o niskich Pod koniec września doszło dochodach, ale prawo ubiegania do kolejnej zmiany w rządzie. Z się o najem mają mieć wszyscy gabinetu Szydło odszedł minister obywatele. finansów Paweł Szałamacha; Rząd jest też autorem progranowym szefem MF został wice- mu "Za życiem", który ma wspiepremier, minister rozwoju Mate- rać m.in. rodziny wychowujące usz Morawiecki, który połączył dzieci z niepełnosprawnościami. oba stanowiska. Morawiecki sta- Przewiduje on, że z tytułu uronął też na czele Komitetu Ekono- dzenia ciężko chorego dziecka micznego Rady Ministrów. przysługiwać będzie jednorazoWiceszefem KERM został we świadczenie w wysokości 4 Henryk Kowalczyk. W skład ko- tys. zł. Przewodnikiem rodzin po mitetu weszli też ministrowie in- systemie wsparcia ma być asyfrastruktury i budownictwa, ener- stent rodziny, którego zadaniem gii, gospodarki morskiej i żeglugi będzie koordynowanie dostępnej śródlądowej, środowiska, rolnic- pomocy. twa i rozwoju wsi, rodziny, pracy Powstanie programu "Za i polityki społecznej, a także se- życiem", który zacznie obowiąkretarz ds. europejskich Konrad zywać 1 stycznia 2017 r., premier Szymański oraz pełnomocnik Szydło zapowiedziała po raz rządu ds. strategicznej infrastruk- pierwszy na początku paździertury energetycznej Piotr Naim- nika - w dniu, w którym Sejm ski. odrzucił obywatelski projekt ustaTakże pod koniec września wy zakazujący całkowicie przeminister Adam Lipiński zastąpił rywania ciąży i wprowadzający Wojciecha Kaczmarczyka na sta- kary dla kobiet, które poddały się nowisku pełnomocnika ds. rów- aborcji. nego traktowania oraz społeczeństwa obywatelskiego.

OBIETNICE Z EXPOSE Spośród obietnic złożonych 500 PLUS - SZTANDAROWY przez premier w expose wygłoPROGRAM RZĄDU SZYDŁO szonym w Sejmie 18 listopada Kluczowym projektem pierw- 2015 r. zrealizowane zostały zaszego roku rządu Szydło jest pro- powiedzi: bezpłatnych leków dla gram "Rodzina 500 Plus", który seniorów, zniesienia obowiązku był zapowiadany jeszcze w kam- szkolnego sześciolatków, ochropanii wyborczej i został wskaza- ny polskiej ziemi przed niekonny przez premier jako priorytet trolowanym wykupem, podatku na pierwsze 100 dni rządu. Gdy bankowego.

11 lutego przygotowaną przez Kolejne obietnice rządu Szyrząd ustawę w tej sprawie uchwa- dło: minimalna stawka godzinolił Sejm, premier oświadczyła z wa na poziomie 12 zł i 15 proc. sejmowej mównicy, że jest to CIT dla przedsiębiorców wejdą dzień, gdy Polska dołącza do w życie 1 stycznia 2017 r. 15państw, w których polityka pro- proc. stawka podatku dochodorodzinna jest kwestią racji stanu. wego od osób prawnych dotyczy Program "Rodzina 500 plus" małych podatników tego podatruszył 1 kwietnia br. Dzięki nie- ku, czyli podatników, u których mu rodziny dostają świadczenie wartość przychodu ze sprzedaży wychowawcze w wysokości 500 brutto nie przekracza 1,2 mln zł miesięcznie na każde drugie i euro. kolejne dziecko, a te mniej zaOd 1 września osoby, które możne - po spełnieniu kryterium ukończyły 75 lat, mają prawo do dochodowego - również na pierw- bezpłatnych leków.

Beata Szydło i Jarosław Kaczyński podczas konferencji na której zaprezentowali nowy rząd

Kolejna zmiana, która weszła w życie 1 września 2016 r., to zniesienie obowiązku szkolnego sześciolatków. Od tego roku szkolnego rodzice mają prawo decydowania o tym, by posłać dziecko do szkoły wcześniej. W tym roku szkolnym 82 proc. rodziców sześciolatków zdecydowało, że ich dzieci zostaną w przedszkolach.

Jedną z najwcześniej zrealizowanych zapowiedzi było wprowadzenie podatku bankowego, który zaczął obowiązywać od 1 lutego 2016 r. Banki, firmy ubezpieczeniowe oraz inne instytucje finansowe zostały obłożone daniną, wynoszącą rocznie 0,44 proc. wartości ich aktywów. Dochody z podatku bankowego mają sięgnąć, według ostatnich szacunków MF, ok. 3,4 mld zł; to mniej niż zakładano, bowiem początkowe szacunki mówiły o 5,5 mld zł.

Pod koniec kwietnia weszła w życie ustawa o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Ustawa ta wstrzymuje sprzedaż państwowych gruntów na 5 lat, z wyjątkiem nieruchomości do 2 ha oraz innych przeznaczonych np. na cele nierolnicze, jak pod budownictwo mieszkaniowe, centra biznesowo-logistyczne czy składy magazynowe.

Ustawa wprowadza też nowe zasady prywatnego obrotu ziemią: może ją kupić tylko rolnik i to tylko w danej gminie.

KWOTA WOLNA OD PODATKU I OBNIŻENIE WIEKU EMERYTALNEGO - WCIĄŻ CZEKAJĄ NA REALIZACJĘ W expose premier zapowiedziała także obniżenie wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn oraz podniesienie do 8 tys. zł kwoty wolnej od podatku. Jak zapowiadała wówczas szefowa rządu, obie obietnice miały zostać zrealizowane w ciągu pierwszych 100 dni rządu, jednak po roku pracy gabinetu Szydło obie zapowiedzi wciąż czekają na realizację.

Projekt w sprawie reformy emerytalnej skierował do Sejmu prezydent Duda pod koniec listopada 2015 r., prace w parlamencie wciąż trwają. Prezydent Duda w niedawnym wywiadzie dla PAP powiedział, że uważa za "absolutnie możliwe", by od 1 października 2017 r. obowiązywał wiek emerytalny: 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

W sprawie kwoty wolnej od podatku Sejm pracuje nad pro-

jektem PiS utrzymującym tę kwotę na dotychczasowym poziomie 3091 złotych. Ma to związek z wyrokiem TK, który orzekł wtedy, że brak waloryzacji kwoty wolnej od podatku jest niezgodny z konstytucją.

Złożony przez posłów PiS projekt przesądza, że dotychczasowa kwota wolna zostanie utrzymana w 2016 i 2017 r. PiS zapowiada natomiast, że 1 stycznia 2018 r. wejdą nowe przepisy o jednolitym podatku, które w nowy sposób uregulują kwotę wolną. Rząd postawił sobie także za zadanie zapewnienie producentom rolnym szerszej dostępności ubezpieczeń upraw rolnych z dopłatami z budżetu państwa do składek z tytułu zawarcia umów ubezpieczenia. Prace nad nowymi rozwiązaniami trwają w parlamencie.

Paweł Supernak PAP

rozpocząć się od roku szkolnego 2017/2018.

Premier Szydło zapewniła, że rząd jest przygotowany na przeprowadzenie reformy. Zaznaczyła, że są pieniądze zabezpieczone w budżecie, jest ściśle określony plan działań i harmonogram.

PLAN MORAWIECKIEGO PiS mocno postawiło też w .pierwszym roku swych rządów na Plan na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju przygotowany przez wicepremiera i ministra rozwoju Mateusza Morawieckiego. Gdy rząd przyjął program w lutym premier Szydło mówiła, że chodzi o to, by każdy Polak miał równe szanse. "Podstawą naszego założenia jest sprawiedliwy, równomierny rozwój państwa" podkreśliła. Morawiecki zaznaczył, że celem planu jest pobudzenie polskiej przedsiębiorczości i stworzenie mocnych impulsów do rozwoju.

Na tzw. plan Morawieckiego mocno liczy również prezes PiS Jarosław Kaczyński. Na kongresie Prawa i Sprawiedliwości w lipcu Kaczyński zaznaczył, że celem PiS jest m.in. przebudowa życia społecznego "w kierunku nowej redystrybucji dóbr".

"To jest wreszcie ostateczne odrzucenie Balcerowicza, nowy porządek gospodarczy. A ten nowy porządek gospodarczy to jest dzisiaj plan Morawieckiego.

Musimy go zrealizować" - podkreślał.

Tzw. plan Morawieckiego to strategia zrównoważonego rozwoju gospodarczego kraju na najbliższe 25 lat. Zakłada m.in. wzmocnienie industrializacji, czyli zwiększenie wytwórczości oraz wsparcie dla eksportu.

PODATEK HANDLOWY Duże problemy wywołało wprowadzanie podatku handlowego zapowiadanego przez PiS jeszcze w kampanii. Nowa danina miała dotyczyć przede wszystkim zagranicznych sieci handlowych. Premier Szydło podkreślała, że ma on dać możliwość konkurowania z nimi polskim małym firmom handlowym.

Prace nad podatkiem trwały przez kilka miesięcy, zaczął on obowiązywać od 1 września, ale krótko potem został zakwestionowany przez Komisję Europejską. Wszczęła ona postępowanie w sprawie tego podatku i wezwała Polskę do zawieszenia jego stosowania. Zdaniem Brukseli jego konstrukcja może faworyzować mniejsze sklepy, co może być uznane za pomoc publiczną.

Premier zapowiedziała, że Polska zaskarży tę decyzję do Trybunału Sprawiedliwości UE; rząd KRYZYS WOKÓŁ TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO pracuje nad wnioskiem.

Chociaż rząd nie był głównym aktorem w sporze wokół TK, SZKOŁY W expose premier zapowie- spotkał się jednak z krytyką w działa też stopniowy powrót do związku z odmową publikowa8-letniej szkoły podstawowej oraz nia wyroków Trybunału. Rząd 4-letniego liceum, odbiurokraty- uzasadniał swoją decyzję twierzowanie szkoły oraz uczelni wyż- dząc, że orzeczenia TK nie zapaszych, powrót do "pełnego na- dały zgodnie z przepisami prauczania historii oraz do klasycz- wa.

W związku z trwającym sponego kanonu lektur" oraz rozburem minister spraw zagraniczdowę sieci przedszkoli.

Rząd w zeszłym tygodniu nych Witold Waszczykowski przyjął projekty ustaw wprowa- zwrócił się o opinię do Komisji dzających reformę edukacji, w Weneckiej, organu doradczego tym likwidujących gimnazja. Rady Europy. Komisja oceniła, Zgodnie z projektami w miejsce że "zarówno poprzednia, jak i obecnie istniejących szkół mają obecna większość w polskim parbyć: 8-letnia szkoła podstawo- lamencie podjęły niekonstytucyjwa, 4-letnie liceum i 5-letnie tech- ne działania". Wezwała rząd do nikum oraz dwustopniowe szko- publikacji wyroków. kontynuacja na stronie obok ły branżowe. Zmiany miałyby

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

KOMENTARZE, OPINIE...

Na opinię Komisji Weneckiej czekała Komisja Europejska, która uruchomiła wobec Polski procedurę kontroli praworządności.

Prowadziła w tej sprawie dialog z polskim rządem. W lipcu KE wydała zalecenia i dała trzy miesiące na ich wdrożenie oceniając, że w Polsce istnieje "systemowe zagrożenie dla państwa prawa".

Wydanie zaleceń oznaczało przejście do drugiego etapu procedury.

W swej odpowiedzi na zalecenia polski rząd podkreślił, że wykonanie zaleceń KE oznaczałoby naruszenie przez organy państwa obowiązującej konstytucji i ustawodawstwa, dlatego strona polska nie dostrzega prawnych możliwości realizacji zaleceń.

Wśród zmian krytykowanych przez instytucje za granicą oraz opozycję w kraju jest nowa ustawa o służbie cywilnej. Obawy budziła w szczególności możliwość wygaszenia stosunków pracy z osobami zajmującymi wyższe stanowiska w służbie cywilnej oraz obsadzanie tych stanowisk w drodze powołania, nie konkursu. W niedawnej rezolucji na temat Polski Parlament Europejski stwierdził, że zmiany mogą naruszać zasadę, że skuteczna, bezstronna, profesjonalna i politycznie neutralna służba cywilna jest fundamentalnym elementem demokratycznych rządów.

Według premier ustawa o służbie cywilnej została zmieniona z tego powodu, żeby polepszyć pracę urzędników i polskich urzędów, które mają być otwarte na obywateli. W ocenie Szydło organizowane do tej pory konkursy na wyższe stanowiska w służbie cywilnej były fikcją.

Magdalena Cedro, Tomasz Grodecki (PAP)

••• Zdecydowanie odmiennego zdania jest opozycja nie szczędząc rządowi PiS-u słów krytyki.

Rok rządów PiS to fatalny rok chaosu, złych decyzji, rujnowania pozycji Polski w Europie i w świecie i wydawania pieniędzy ocenił we wtorek lider PO Grzegorz Schetyna. Jak dodał rząd Beaty Szydło będzie miał twarz Bartłomieja Misiewicza - "symbolu dobrej zmiany".

Według Schetyny rok rządów PiS to rok, który "jest ostrzeżeniem na następne 3 lata, na następny czas tej kadencji". "Gorąco wierzymy, że ostatniej kadencji rządu PiS" - dodał polityk.

Jak ocenił rząd Beaty Szydło "będzie miał twarz Bartłomieja Misiewicza, symbolu dobrej zmiany, tego wszystkiego co zrobił rząd PiS". Skrytykował rząd Szydło za "bezmyślne, nieracjonalne decyzje, skok na kasę państwową, obsadę w sposób kompletnie niekontrolowany wszystkich elementów publicznej przestrzeni". "To jest początek, ten rok źle wróży na następne lata" podkreślił.

Schetyna zaznaczył, że rolą opozycji jest kontrolowanie i patrzenie władzy na ręce" oraz "mówienie o bezpieczeństwie". "O bezpieczeństwie Polaków, tym wewnętrznym i zewnętrznym, tym przy które stawiane są znaki zapytania, ale także o bezpieczeństwie finansowym" - powiedział.

Zaznaczył, że we wszystkich

tych wymiarach bezpieczeństwo Polski będzie narażane na nieodpowiedzialną politykę PiS-u. "Będziemy widzieć to przez rok i będziemy widzieć przez następne lata" - ocenił lider Platformy.

Z kolei minister obrony w rządzie PO Tomasz Siemoniak stwierdził, że pierwszy rok rządu PiS w obszarze polityki bezpieczeństwa "stał się areną skandali, dziwnych wypowiedzi, a także osłabiania pozycji i bezpieczeństwa Polski".

Jak mówił symbolem tego są nasze relacje z największym sojusznikiem, czyli USA. Według Siemoniaka obecny szef MON Antoni Macierewicz jest pierwszym ministrem obrony po 1989 r., który przez pierwszy rok nie został przyjęty w Pentagonie. "To jest bardzo znamienne. Antoni Macierewicz jeździł do Waszyngtonu spotykać się z lobbystami, a nie spotkał się w Pentagonie z Sekretarzem Obrony" - zauważył.

Siemoniak zwrócił też uwagę na to co się dzieje "w wymiarze wewnętrznym polityki bezpieczeństwa". "Widać gołym okiem zahamowanie modernizacji, chaos kadrowy w wojsku. Słyszymy o dymisji szefa Sztabu Generalnego, a minister Macierewicz zapowiada zmiany w systemie kierowania i dowodzenia. One mają jeden cel: zmiany kadrowe i usunięcie tych kompetentnych dowódców, oficerów, którzy służą od lat i zastąpienie ich «Misiewiczami«" - stwierdził poseł PO. "Ten rok to jest rok zniszczenia poczucia bezpieczeństwa Polaków w bardzo trudnej sytuacji europejskiej i światowej. Widać jak zaniechania, błędy czy działania absurdalne rujnują pozycję Polski. Można mieć w tym obszarze jak najgorsze przypuszczenia na przyszłość" - dodał.

Szef klubu PO i wiceprzewodniczący partii Sławomir Neumann ocenił, że obecny rząd w odniesieniu do gospodarki stosuje "gierkowską propagandę sukcesu". Tymczasem jak mówił "był to fatalny rok w działaniach związanych z gospodarką, rozwojem i inwestycjami". Jak mówił jedyna rzecz, która dobrze wyszła osobie, która miała być nadzieją tego rządu, jego gospodarczą twarzą, czyli wicepremierowi Mateuszowi Morawieckiemu to slajdy, które pokazywał. "Na slajdach się zakończyło; mamy propagandę sukcesu w gospodarce" - podkreślił Neumann.

Tymczasem - jak dodał - ten rok to podniesienie podatków Polakom. "Podatek bankowy, od handlu, czy podniesienie VAT na przyszły rok. To są niestety dokonania w polityce fiskalnej tego rządu, która obciąża kieszenie wszystkich Polaków" - podkreślił.

Neumann dodał też, że rząd "w zasadzie zablokował inwestycje publiczne", które przekładają się na coraz mniejsze inwestycje sektora prywatnego. "To się przekłada na fatalne dane z gospodarki, na zmniejszanie tempa rozwoju gospodarczego naszego kraju w koniunkturze gospodarczej na świecie. To jest fatalny początek na kolejne lata, bo jeśli ten trend się utrzyma wejdziemy w recesję mimo, że cały świat się rozwija" - stwierdził polityk PO

strona 13

kraj nawiązując do wtorkowych danych GUS. Urząd statystyczny poinformował we wtorek, że PKB Polski wzrósł w trzecim kwartale tego roku o 2,5 proc. rdr, wobec oczekiwanego przez rynek wzrostu o 2,9 proc.

"Warto, aby szybko nastąpiło otrzeźwienie, bo nie da się zakłamać rzeczywistości, nie da się zakłamać gospodarki" - dodał Neumann.

••• Po roku rządów PiS nie ma żadnej zmiany, jest wojna o stołki, PR oraz plany, które można robić będąc w opozycji - ocenił we wtorek rzecznik prasowy Kukiz'15 Jakub Kulesza. Jak dodał wicemarszałek Sejmu Stanisław Tyszka (Kukiz'15) niektóre posunięcia rządu premier Szydło "są bardzo szkodliwe".

Według Kukiz'15 Prawo i Sprawiedliwość powinno uporządkować kwestie ustrojowe, w tym związane z władzą wykonawczą i sądowniczą. Na wtorkowej konferencji w Sejmie posłowie Kukiz'15 skrytykowali rząd premier Beaty Szydło m.in. za ustawę o sprzedaży ziemi, niewydolny system emerytalny, brak reformy służby zdrowia i brak podwyższenia kwoty wolnej od podatku.

"Ten rok to jest rok drobnej zmiany, zmiany doraźnej, bez strukturalnej, strategicznej wizji naprawy państwa polskiego. PiS jakby nie zdawało sobie sprawy z tego, że 2,5 mln obywateli, tych najbardziej przedsiębiorczych, młodszych zagłosowało nogami przeciwko własnemu państwu i wybrało emigrację" - powiedział we wtorek Tyszka.

"Czy ci ludzie wracają w tym momencie do kraju? Nie, dlatego że oni wybierają państwa, w których mogą godnie, normalnie żyć, płacić niższe podatki, działać w sytuacji, w której ich własne państwo nie działa przeciwko nim" dodał.

Tyszka ocenił, że PiS nie robi nic, aby zreformować system emerytalny w taki sposób, aby nie powiększać długu, który "obciąża kolejne pokolenia Polaków".

Według rzecznika prasowego Kukiz'15 Jakuba Kuleszy rok rządów PiS nie przyniósł żadnej zmiany. "Jest wojna o stołki, jest PR i są plany, które można robić w opozycji - plan Morawieckiego mógł być przygotowany przez te 8 lat" - mówił.

Zdaniem Tyszki natomiast rządy PiS to nie "dobra zmiana", lecz "drobna zmiana". "Niektóre posunięcia (rządu premier Szydło) są bardzo szkodliwe, niektórych kierunek jest właściwie dobry, natomiast cały czas od 27 lat mamy do czynienia z rządami, które nie potrafią zarysować i zrealizować wizji, która naprawiłaby Rzeczpospolitą w tym kierunku, żeby 2,5 mln Polaków zastanowiło się, czy nie wrócić teraz do Polski" - podkreślił.

Jak dodał PiS pod względem przyciągnięcia emigrantów z powrotem do Polski "wywiesza białą flagę".

••• Rok rządów PiS był koszmarnym rokiem; gabinet premier Beaty Szydło może doprowadzić Polskę do ruiny gospodarczej i

skłócenia z sąsiednimi państwami - ocenił we wtorek na konferencji prasowej szef Nowoczesnej Ryszard Petru.

Według lidera Nowoczesnej mijający rok rządów PiS najlepiej i najsmutniej podsumowują wtorkowe informacje Głównego Urzędu Statystycznego. Zgodnie z tzw. szybkim szacunkiem GUS - produkt krajowy brutto wzrósł w III kwartale br. realnie o 2,5 proc., w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku.

Ekonomiści w tzw. konsensusie rynkowym spodziewali się wzrostu PKB o 2,9 proc. rok do roku.

Jak ocenił Petru przedsiębiorców, polskie firmy, Polaków nie przekonała "prezentacja na slajdach pana wicepremiera Morawieckiego". "Przedsiębiorcy wstrzymują inwestycje, złoty się osłabia, pieniądze wyparowują z giełdy" - wyliczał.

Lider Nowoczesnej uznał, że miniony rok rządów PiS był złym rokiem, w którym gospodarka bardzo mocno wyhamowała.

"Gdybyśmy w takim tempie wyhamowywali dalej to w roku wyborczym będziemy w recesji, nie będziemy w stanie spłacić długów, będzie nam groziła Grecja" - zaznaczył.

Polityk zarzucił rządowi premier Szydło m.in. chaos w reformie edukacji i służbie zdrowia.

"To, co się dzieje tylko pokazuje, że Polska może się dalej staczać i każdy rok rządów PiS-u to nie jest rok stracony, to jest rok groźny dla polskiej gospodarki i Polaków" - mówił.

"PiS i jego ministrowie są wyjątkowo niekompetentni, nie mają zrozumienia dla gospodarki, wydaje im się, że tak jak Polaków okłamali tak gospodarkę mogą okłamać, ślepo i tępo realizują niektóre obietnice wyborcze, nie patrząc na to z czego je sfinansować" - podkreślił szef Nowoczesnej.

Według Petru rząd premier Szydło może doprowadzić Polskę do ruiny gospodarczej, skłócenia z sąsiednimi państwami, a także do skłócenia wewnątrz Polski.

"To był koszmarny rok" - dodał.

"Mamy niekompetentny rząd, ministrów, którzy nie rozumieją co robią i nie umieją liczyć, każdy z nich dzisiaj powinien dostać taki mały kalkulatorek, żeby w nocy sobie siąść i policzyć, jakie jest manko w poszczególnych resortach" - podsumował polityk.

Politycy Nowoczesnej skrytykowali na wtorkowej konferencji w Sejmie rok rządów PiS w zakresie zarządzania gospodarką. "Naszym państwem rządzą ekonomiczni ignoranci, którzy już po roku pracy w panice szukają pieniędzy w naszych portfelach" - mówiła posłanka Paulina Hennig-Kloska.

Hennig-Kloska, wiceszefowa sejmowej Komisji Finansów Publicznych odniosła się do danych dotyczących wzrostu PKB w III kwartale, które opublikował we wtorek GUS. Zgodnie z tzw. szybkim szacunkiem GUS - produkt krajowy brutto wzrósł w III kwartale br. realnie o 2,5 proc., w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku. Ekonomiści w tzw. konsensusie rynkowym spodziewali się wzrostu PKB o 2,9 proc. rok do roku.

Według Henning-Kloski dane te są "druzgocące dla polskiej gospodarki". "Mamy już do czynienia z poważnym tąpnięciem, a nie zwolnieniem gospodarki" powiedziała posłanka. Oceniła, że polska gospodarka skurczyła się mniej więcej o 20 mld zł, co stanowi według wyliczeń Nowoczesnej tyle, ile przeznaczone jest na program "500 Plus".

"Nie może być inaczej, jeżeli naszym państwem rządzą ekonomiczni ignoranci, którzy już po roku pracy w panice szukają pieniędzy w naszych portfelach" - dodała posłanka.

Jak zaznaczyła rząd premier Beaty Szydło chce wracać do "centralnego zarządzania gospodarką i skupić władzę nad gospodarką w swoich rękach", przez co jak podkreśliła - blokuje mechanizmy wolnego rynku i konkurencji.

Wiceprzewodnicząca klubu Nowoczesnej Joanna Schmidt oceniła, że polscy przedsiębiorcy potrzebują stabilnego, przejrzystego prawa po to, by mogli rozwijać swoją działalność "w warunkach konkurencyjnych". Tymczasem, jak mówiła, rok rządów PiS wywołał negatywne skutki dla przedsiębiorców w skali mikro i makro. Wśród tych negatywnych skutków zarządzania gospodarką przez PiS Schmidt wymieniła m.in. odpływ kapitału z giełdy czy utratę na wartości sektora bankowego.

"Przestaliśmy być «zieloną wyspą«, raczej staliśmy się wyspą skazańców, na którą rzadko kto miałby ochotę przypłynąć, a raczej każdy myśli jak stąd uciec" - mówiła Schmidt.

Posłanka Nowoczesnej skrytykowała również debatę o ostatecznym kształcie ustawy o frankowiczach, a także zapowiedzi repolonizacji banków. Według Schmidt polscy przedsiębiorcy czują się niepewnie w związku z różnymi stanowiskami rządu na temat m.in. jednolitego podatku.

"Przedsiębiorcy przede wszystkim potrzebują stabilności, pewności, bo tylko wtedy będą chętnie inwestować w rozwój swojej firmy" - zaznaczyła.

Inny z posłów Nowoczesnej Paweł Kobyliński nawiązał do podatku handlowego, którego wprowadzenie rząd zapowiadał w kampanii wyborczej.

Prace nad podatkiem handlowym trwały przez kilka miesięcy, zaczął on obowiązywać od 1 września, ale krótko potem został zakwestionowany przez Komisję Europejską. Wszczęła ona postępowanie w sprawie tego podatku i wezwała Polskę do zawieszenia jego stosowania. Zdaniem Brukseli jego konstrukcja może faworyzować mniejsze sklepy, co może być uznane za pomoc publiczną. Premier zapowiedziała, że Polska zaskarży tę decyzję do Trybunału Sprawiedliwości UE; rząd pracuje nad wnioskiem. "Miało być pięknie, miał być podatek handlowy, polscy handlowcy mieli wstać z kolan i zacząć walczyć z zagranicznymi sieciami handlowymi, a wyszło jak zwykle" - mówił Kobyliński. "Zastanawiam się, czy rząd cokolwiek wie o handlu, poza tym, że chodzą grzecznie na zakupy w niedzielę, a tego też chcą nam zakazać" - dodał.

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 14

www.gazetagazeta.com

AKTUALNOŚCI

LITWA

Kandydat na premiera zapowiada poprawę stosunków z Polską

minął tydzień w byłym OBOZIE...

Kandydat na premiera Litwy z Litewskiego Związku Rolników i Zielonych Saulius Skvernelis, występując w czwartek w Sejmie, określił Polskę jako partnera strategicznego Litwy i zapowiedział, że dołoży wszelkich starań, by polepszyć stosunki dwustronne.

"Polska jest naszym partnerem strategicznym, (...) a nasze stosunki - nie powiedziałbym, że są złe, ale nie są sąsiedzkie, dlatego wymagają zmiany" - powiedział Skvernelis.

Kandydat na premiera wskazał, że dobra współpraca z Polską jest konieczna zarówno ze względu na obronność, gdyż Polska to "najbliższe, największe i najsilniejsze wojsko NATO", jak też ze względów gospodarczych.

"Mamy sąsiada z dużą, szybko

BIAŁORUŚ

Wystawa "Droga Krzyżowa do Niepodległości" w Mińsku W Narodowym Muzeum Historii w Mińsku otwarto wystawę "Droga Krzyżowa do Niepodległości", poświęconą polskim miejscom pamięci na Białorusi. Prezentuje ona prace białoruskiego lekarza i artysty Alaksandra Zubryckiego.

"To wystawa 36 prac autorstwa białoruskiego artysty i jednocześnie znanego lekarza Alaksandra Zubryckiego, która przedstawia polskie miejsca pamięci narodowej" - powiedział dziennikarzom zastępca ambasadora RP Michał Chabros. "Są to miejsca, które przetrwały do dzisiaj, ale także takie, które istnieją już tylko na fotografiach, dotyczące wojny 1919-1920 czy powstania styczniowego. Stanowią one wspólne dziedzictwo i Polaków, i Białorusinów" - podkreślił.

Alaksandr Zubrycki był Białorusinem, doktorem nauk medycznych, lekarzem okulistą.

Urodził się w 1932 r. na Mohylewszczyźnie. Po studiach medycznych w Mińsku został skierowany do miasta Wilejka, gdzie pracował z Polakami. Nauczył się języka polskiego i zainteresował się historią Polski, a zwłaszcza polską historią Białorusi. Przez ponad 40 lat zbierał materiały dotyczące polskich miejsc pamięci narodowej, m.in. grobów powstańców styczniowych i żołnierzy polskich poległych w latach 1919-1920 i w 1939 r.

To właśnie te miejsca - pomniki, cmentarze wojskowe uwieczniał na swoich obrazach, które wykonywał wymyśloną przez siebie techniką, polegającą

na nakładaniu startego kolorowego szkła na drewnianą powierzchnię. Jak podkreśliła w komunikacie dla prasy ambasada RP, która jest organizatorem wystawy, "prace Zubryckiego mają wartość nie tylko artystyczną, ale także dokumentalną i edukacyjną".

Zubrycki stworzył ponad 80 obrazów podzielonych na trzy cykle: "Kościoły Białorusi", "Białoruś Mickiewicza" i "Droga Krzyżowa do Niepodległości".

Artysta został odznaczony Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej oraz medalem "Pro Memoria". Przed śmiercią w lipcu br. autor przekazał swoje prace polskiej ambasadzie w Mińsku.

rosnącą gospodarką, której potencjału nie wykorzystujemy" powiedział Skvernelis.

W niedawnym wywiadzie dla polskiej rozgłośni w Wilnie Radio Znad Wilii kandydat na premiera stwierdził, że zmiana władzy na Litwie po październikowych wyborach parlamentarnych jest dobrym czasem na "reset" stosunków polsko-litewskich i na rozstrzygnięcie zadawnionych problemów, takich jak pisownia nazwisk czy problemy oświaty.

Zdaniem Skvernelisa "każdy człowiek ma prawo do poprawnego zapisu swego imienia i nazwiska". "Powinniśmy znaleźć rozwiązanie, które zadowoli litewskich Polaków i nie będzie sprzeczne z litewskim ustawodawstwem" - powiedział kandydat na premiera. Poinformował, że ma pewną propozycję, która jest kompromisowa, ale jej nie ujawnił.

Skvernelis zapewnił, że "nowy rząd Litwy będzie poświęcał należytą uwagę mniejszościom narodowym" i że Polska będzie jednym z pierwszych krajów, który odwiedzi jako premier.

W czwartek kandydaturę Skvernelisa przedstawiła Sejmowi prezydent Litwy Dalia Grybauskaite. Teraz kandydat spotka się z frakcjami sejmowymi, a w przyszłym tygodniu odbędzie się głosowanie. Litewskie ustawodawstwo przewiduje, że Sejm zatwierdza premiera na wniosek prezydent.

Październikowe wybory parlamentarne na Litwie wygrał Litewski Związek Rolników i Zielonych, zdobywając 54 mandaty w 141-osobowym Sejmie. Ugrupowanie zawiązało koalicję ze współrządzącą dotychczas Litewską Partią Socjaldemokratyczną, która zdobyła 17 mandatów.

Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)

WĘGRY

Szansa na obniżenie podatku CIT Premier Węgier Viktor Orban ogłosił w czwartek, że rząd chce zmniejszyć w 2017 roku podatek CIT do 9 proc., aby zwiększyć gospodarczą konkurencyjność kraju. Byłby to najniższy podatek korporacyjny w Unii Europejskiej.

Obecne stawki CIT na Węgrzech to 10 proc. przy rocznym dochodzie poniżej 500 mln forintów (1,7 mln dol.) i 19 proc. przy dochodach przekraczających tę sumę. Obniżenie tego podatku zmniejszyłoby wpływy do budżetu o 500 mln forintów (równowartość 499 mln dol.) - poinfor-

mował minister gospodarki narodowej Mihaly Varga.

Nie zapowiedziano wprowadzenia nowych podatków, które zrekompensowałyby te straty wpływów do kasy państwa.

Obecnie w Europie najniższą jednolitą stawkę podatku korporacyjnego - 15 proc. - oferuje przedsiębiorcom Irlandia. Podatek korporacyjny w Niemczech to około 30 proc., a we Francji - 33 proc.

Według danych firmy konsultingowej KPMG średnia stawka CIT w Unii Europejskiej to nieco ponad 22 proc.

Z Mińska Justyna Prus (PAP)

BUŁGARIA

Radew oficjalnie zwycięzcą wyborów prezydenckich Kandydat opozycyjnej Bułgarskiej Partii Socjalistycznej (BSP), generał lotnictwa w stanie spoczynku Rumen Radew zwyciężył w niedzielnej drugiej turze wyborów prezydenckich w Bułgarii - poinformowała w poniedziałek rano Centralna Komisja Wyborcza.

Po przeliczeniu wyników z 99,3 proc. lokali wyborczych okazało się, że Radew uzyskał 59,35 proc. głosów.

Jego rywalka, Cecka Caczewa, kandydatka rządzącej centroprawicowej partii GERB i szefowa parlamentu otrzymała 36,17 proc. głosów. Frekwencja wyniosła ok. 50 proc.

Rezultaty te są zgodne z sondażowymi wynikami exit polls.

Radew, który jest nową twarzą na bułgarskiej scenie politycznej, obejmie urząd na 5-letnią kadencję 22 stycznia. W wyborach zebrał głosy zwolenników nie tylko lewicy, lecz również nacjonalistów, bułgarskich Turków i nawet części centroprawicy.

Premier Bułgarii Bojko Borysow oświadczył w niedzielę wieczorem, że poda się do dymisji w

pierwszym dniu pracy parlamentu, a jego rząd odejdzie, nie doprowadzając do końca pracy nad ustawą budżetową, która została uzgodniona z partnerami społecznymi i nad którą obradują komisje parlamentarne.

W zasadzie rząd, mianowany w normalnym trybie czy tymczasowy, może wejść w następny rok i pracować na podstawie budżetu za 2016 rok.

Powstaje jednak luka, ponieważ konstytucja zakazuje obecnemu prezydentowi rozwiązania parlamentu i rozpisania nowych wyborów trzy miesiące przed upływem kadencji, istnieje też konieczność zmian w systemie wyborczym, wynikających z niedawno przeprowadzonego referendum. Możliwych wyjść jest kilka i potrzebne będzie stanowisko Trybunału Konstytucyjnego.

Bułgarski parlament przyjął w środę dymisję koalicyjnego rządu centroprawicowego premiera Bojko Borysowa, w którym wiodącą rolę odgrywała jego partia GERB (Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii).

Za dymisją głosowało 218 posłów, przeciw - dwóch.

Borysow podkreślił, że wybory prezydenckie, przegrane przez GERB, były wyrazem nowej sytuacji politycznej w kraju.

"Niebudzące żadnych wątpliwości zwycięstwo naszych rywali pokazało, że społeczeństwo chce zmian. Sytuacja polityczna uległa zmianie, istnieje partia, która jest silniejsza od nas.

Władzę daje naród i skoro on nie jest nas pewien, powinniśmy mu ją zwrócić" - stwierdził.

Po zwycięstwie w drugiej turze wyborów, przeprowadzonej w niedzielę, nowym prezydentem został kandydat opozycyjnej Bułgarskiej Partii Socjalistycznej (BSP) Rumen Radew, który uzyskał 59,37 proc. głosów. Poparło go ponad 2 mln wyborców, znacznie więcej niż liczy w tej chwili elektorat BSP. Borysow przypomniał dobre wyniki finansowo-gospodarcze swojego rządu. Dodał jednak, że gabinet powstał w wyniku trudnych negocjacji i wymagał sporo kompromisów, które nie pozwoliły osiągnąć wszystkich zamierzeń. Wezwał do przyjęcia złożonego przez jego rząd projektu budżetu bez populistycznych poprawek, takich jak zniesienie

Bułgarski premier Bojko Borysow przemawia podczas głosowania nad rezygnacją rządu w bułgarskim parlamencie w Sofii 16 listopada br.

Vassil Donev PAP/EPA

podatku liniowego lub podniesienie najniższych emerytur o 100 proc., które "za trzy lata grożą rozwaleniem państwa".

Borysow wezwał ustępującego prezydenta Rosena Plewnelijewa i prezydenta elekta do porozumienia się w sprawie tymczasowego rządu, żeby uniknąć dramatycznych zmian w okresie do nowych wyborów parlamentarnych, które mają odbyć się za kilka miesięcy. Jednocześnie przestrzegł swoich ministrów: "Kto wejdzie do tymczasowego gabinetu, powinien zapomnieć o GERB".

Zgodnie z konstytucją po dymisji premiera prezydent powinien powierzyć misję utworze-

nia rządu największej frakcji parlamentarnej - GERB - ale Borysow zapowiedział, że zrezygnuje z misji tworzenia nowego rządu.

Następną w kolejności frakcją jest BSP, która również nie chce tworzyć gawinetu. Liderka BSP Kornelia Ninowa potwierdziła, że nie podejmie próby utworzenia gabinetu w obecnym parlamencie i opowiada się za przedterminowymi wyborami.

Trzecią próbę utworzenia rządu może podjąć wskazana przez prezydenta dowolna frakcja, lecz obecny parlament jest tak rozdrobniony, że nie jest możliwa nawet trójpartyjna koalicja.

Z Sofii Ewgenia Manołowa (PAP)

www.gazetagazeta.com

strona 15

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

AKTUALNOŚCI

Rosja szuka gazu na ukraińskich wodach

Minął tydzień na Ukrainie...

Rosja prowadzi poszukiwania gazu w bezprawnie zajętej i należącej do Ukrainy części Morza Azowskiego - oświadczył w czwartek rzecznik ukraińskiej Państwowej Straży Granicznej Ołeh Słobodian.

"Federacja Rosyjska kontynuuje łamanie międzynarodowego prawa morskiego i prowadzi nielegalną działalność gospodarczą w odebranych naszemu państwu wodach mórz Czarnego i Azowskiego" - powiedział Słobodian,

Największe nasilenie ostrzałów od początku roku Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) zaalarmowała w czwartek, że w ostatnim tygodniu liczba naruszeń rozejmu na wschodzie Ukrainy była największa od początku bieżącego roku.

"W ostatnim tygodniu liczba odnotowanych przez OBWE naruszeń ustaleń o ciszy na linii podziału przekroczyła 150 procent w porównaniu z wcześniejszą sytuacją. Była to największa liczba ostrzałów od początku roku" - oświadczył Alexander Hug, wiceszef Specjalnej Misji Monitoringowej OBWE w Donbasie, gdzie trwa konflikt między ukraińskimi siłami rządowymi a prorosyjskimi separatystami.

Według OBWE rozejm w regionie złamano w tym okresie ponad 3,4 tysiąca razy używając przy tym moździerzy, czołgów,

wyrzutni rakietowych i artylerii.

"Zauważmy, że większość tych wybuchów to nie prosta statystyka; większość z nich miała miejsce wokół gęsto zaludnionych miejscowości. Do masowej przemocy dochodzi w pobliżu Mariupola, Marjinki i Popasnej" - podkreślił Hug. Przedstawiciel OBWE zwrócił uwagę, że w dwóch z trzech miejsc, z których strony konfliktu pilotażowo wycofały oddziały i uzbrojenie, panuje spokój. Są to okolice miejscowości Petrowske i Zołote.

"W Stanicy Ługańskiej miało być tak samo, lecz nikt nie idzie tam na ustępstwa. Strony do tej pory znajdują się od siebie w odległości około 300 metrów i każdego dnia obserwatorzy widzą tam leje po bombach" - poinformował Hug.

Według ukraińskiej armii w ciągu ostatniej doby na linii konfliktu zginął jeden żołnierz. Jeden wojskowy został ranny.

Porozumienie o trzech strefach, z których mają być całkowicie wycofani ludzie i broń, zawarto we wrześniu w Mińsku na Białorusi. Podpisali się pod nim przedstawiciele Ukrainy, Rosji, OBWE oraz przywódcy prorosyjskich separatystów.

Strefy wyznaczono w pobliżu miejscowości Stanica Ługańska, Zołote i Petrowske; mają one liczyć po 4 kilometry kwadratowe, a każda ze stron konfliktu ma wycofać swoich ludzi i sprzęt bojowy co najmniej na kilometr w głąb od zajmowanych obecnie pozycji.

Z Kijowa Jarosław Junko (PAP)

Saakaszwili twierdzi, że Poroszenko chce go pozbawić obywatelstwa Były prezydent Gruzji Micheil Saakaszwili, który niedawno odszedł ze stanowiska gubernatora obwodu odeskiego na południu Ukrainy, oświadczył, że prezydent Petro Poroszenko chce mu odebrać ukraińskie obywatelstwo.

Saakaszwili, kolega Poroszenki z czasów studenckich, oskarża go dziś o popieranie klanów korupcyjnych, buduje nową siłę polityczną, którą zamierza wprowadzić do parlamentu i domaga się wcześniejszych wyborów parlamentarnych.

"Moje dobrze poinformowane źródło przekazało mi, że prezydent Poroszenko zlecił (deputowanemu i swojemu partnerowi biznesowemu) Ihorowi Kononen-

ce i jego wspólnikowi (Ołeksandrowi) Hranowskiemu, nieformalnemu kuratorowi spraw sądowych w korupcyjnej piramidzie administracji prezydenckiej, przygotowania do pozbawienia mnie obywatelstwa na podstawie decyzji sądu" - napisał Saakaszwili na Facebooku.

"Prawo międzynarodowe i ukraińskie zakazuje odbierania obywatelstwa obywatelom Ukrainy, którzy nie posiadają innego obywatelstwa. Szkoda, że prezydent nie tylko korzysta z usług tych jawnie bandyckich oszustów, ale i słucha ich porad" - podkreślił. Jego wypowiedź cytują w czwartek najważniejsze ukraińskie media.

Saakaszwili został guberna-

torem obwodu odeskiego w maju 2015 roku. Ukraińskie obywatelstwo odebrał z rąk Poroszenki tuż przed nominacją. Tymczasem w Gruzji prokuratura generalna postawiła Saakaszwilemu latem 2014 roku zarzuty nadużycia władzy. Dotyczą one m.in. rozpędzenia protestów antyrządowych w 2007 roku. W grudniu 2015 roku Saakaszwili został pozbawiony gruzińskiego obywatelstwa.

W ubiegły piątek Micheil Saakaszwili zapowiedział, że tworzy w tym kraju własną partię polityczną i będzie dążył do wcześniejszych wyborów parlamentarnych.

Z Kijowa Jarosław Junko (PAP)

W Charkowie odsłonięto tablicę upamiętniającą Piłsudskiego Po wielu latach starań w Charkowie na północnym wschodzie Ukrainy odsłonięto we wtorek tablicę upamiętniającą Józefa Piłsudskiego. Przyszły naczelnik państwa polskiego w latach młodzieńczych studiował w tym mieście medycynę.

"W latach 1885-1886 na Uniwersytecie Charkowskim studiował wybitny polski działacz państwowy, pierwszy przywódca II Rzeczypospolitej, Marszałek Józef Piłsudski (1867-1935)" - głosi napis na tablicy, zwieńczonej podobizną Piłsudskiego.

Odsłonięcia tablicy, która znajduje się na budynku, gdzie marszałek uczęszczał na zajęcia, dokonał ambasador Polski na Ukrainie Jan Piekło.

"Piłsudskiemu marzyła się

wielka rzecz: federacja wolnych narodów Europy Środkowej i Wschodniej. Jeżeli dziś popatrzymy na mapę i przeczytamy książkę Timothy’ego Snydera »Skrwawione ziemie«, to możemy mieć przekonanie, że gdyby Piłsudskiemu udał się plan stworzenia tej federacji, to nie byłoby drugiej wojny światowej" - ocenił Piekło.

Konsul generalny RP w Charkowie Janusz Jabłoński podkreślił, że tablica poświęcona Piłsudskiemu pojawiła się w tym mieście dzięki dobrej współpracy z władzami miejskimi, obwodowymi i uczelniami Charkowa.

"Piłsudski był rzeczywiście przyjacielem Ukraińców i dobrze życzył Ukrainie. Słowa Piłsudskiego wypowiedziane w Winni-

cy 98 lat temu podczas spotkania z (przywódcą Ukraińskiej Republiki Ludowej Symonem) Petlurą są jakże ważne i dziś: »Nie będzie wolnej Polski bez niezależnej Ukrainy«" - powiedział Jabłoński. Józefa Czernijenko, szefowa charkowskiego Stowarzyszenia Kultury Polskiej, przyznała w rozmowie z PAP, że starania o odsłonięcie tablicy Piłsudskiego trwały dłuższy czas.

"Jest to dla nas bardzo ważne, gdyż potwierdza, że Ukraina i Charków popierają nas, Polaków.

Będzie to pamiątka o pierwszym naczelniku niepodległej Polski, który studiował w Charkowie.

Zabiegaliśmy o tę tablicę wcześniej, ale nie było takiej możliwości, była inna polityka. Teraz zmieniło się wszystko, a tablica

cytowany przez agencję informacyjną UNIAN. Poinformował też, że w październiku i listopadzie Rosjanie prowadzili prace poszukiwawcze w rejonie Mierzei Arabackiej, gdzie widziano przejęty przez nich statek badawczy "Delfin", który należy do ukraińskiego przedsiębiorstwa Czornomornaftohaz.

"Prowadzone były badania dna morskiego, których celem było określenie perspektyw wydobycia na szelfie (Morza Azowskiego) użytecznych kopalin" podkreślił rzecznik Straży Granicznej Ukrainy.

Na początku listopada szefowa Czornomornaftohazu Switłana Nieżnowa mówiła w ukraińskim parlamencie, że gaz, który Rosja wydobywa z należących do

Ukrainy złóż, dostarczany jest odbiorcom na zaanektowanym Krymie. "Gaz na Krymie wydobywa rosyjska firma państwowa Czornomornaftohaz, która znajduje się na listach podmiotów objętych sankcjami. Jeśli ktoś zadawał sobie pytanie, skąd na Krymie gaz, to odpowiadam, że Rosja, z pomocą owej firmy, wydobywa na szelfie Morza Czarnego 2 mld metrów sześciennych gazu rocznie" - powiedziała.

W zeszłym tygodniu ukraiński wiceminister ds. terytoriów okupowanych Hryhorij Tuka poinformował, że Kijów przygotowuje pozew sądowy przeciwko Rosji w związku z wydobywaniem przez nią surowców na ukraińskich terytoriach.

Z Kijowa Jarosław Junko (PAP)

Trump z Poroszenką uzgodnili spotkanie Amerykański prezydent elekt Donald Trump rozmawiał we wtorek przez telefon z prezydentem Ukrainy Petrem Poroszenką. Uzgodnili, że dojdzie do ich spotkania - podała administracja prezydenta Ukrainy.

W rozmowie Poroszenko podkreślał konieczność zdecydowanego wsparcia USA w przeciwdziałaniu rosyjskiej agresji na wschodniej Ukrainie.

Prezydent Ukrainy zapewnił

o gotowości do aktywnej współpracy z nową administracją USA w interesie umocnienia strategicznego partnerstwa łączącego Kijów i Waszyngton.

Poroszenko i Trump porozumieli się w sprawie kontynuowania dwustronnych kontaktów i ich spotkania, którego data ma być ustalona. Poroszenko zaprosił Trumpa do złożenia wizyty na Ukrainie w dogodnym dla niego terminie.

Uszkodzony reaktor w Czarnobylu otrzyma nową osłonę W dawnej elektrowni atomowej w Czarnobylu rozpoczęto w poniedziałek przesuwanie na właściwe miejsce nowej stalowej osłony reaktora nr 4, który został zniszczony w katastrofie w 1986 roku - poinformował w poniedziałek Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.

EBOR zarządza finansowaniem tego przedsięwzięcia i wspiera je większym funduszem niż ktokolwiek z pozostałych darczyńców. Łukowo sklepiona nowa osłona jest największą dotąd zbudowaną ruchomą strukturą lądową, mając 257 metrów rozpiętości, 162 metry długości i 108 metrów wysokości. Jej masa wraz z wyposażeniem wynosi 36 tys. ton.

Ruch osłony następuje dzięki pracy 224 podnośników hydraulicznych, przesuwających ją za każdym razem o 60 centymetrów.

Przewiduje się, że do pokonania całości wynoszącego 327 metrów dystansu potrzeba będzie do pię-

ciu dni, z czego na ruch przypadnie łącznie około 40 godzin.

Jak zaznacza EBOR, zmontowana w nieskażonej strefie w pobliżu reaktora nr 4 osłona pozwoli na ewentualną rozbiórkę kryjącego go obecnie betonowego sarkofagu oraz na bezpieczne manipulacje z materiałem radioaktywnym w jej wnętrzu.

Utworzone przez firmy VINCI Construction i Bouygues Construction francuskie konsorcjum budowlane Novarka rozpoczęło konstruowanie osłony w 2012 roku, co poprzedziły rozległe działania przygotowawcze na miejscu. Ze względu na duże rozmiary obiektu powstawały najpierw odrębnie dwie jego połowy, które w 2015 pomyślnie połączono. Wewnątrz osłony zamontowany jest podwieszony dźwig do prac rozbiórkowych.

Przewiduje się, że zainstalowana kosztem 1,5 mld euro nowa osłona będzie pełnić swą funkcję przez co najmniej sto lat.

Nowa powłoka stalowa, która zostanie zamontowana nad reaktorem nr 4 zniszczonym w katastrofie w 1986 roku PAP/EPA

stała się faktem" - powiedziała.

Profesor uniwersytetu im. Karazina Serhij Kudełko przypomniał, że charkowski uniwersytet bardzo silnie związany jest z polską historią i kulturą.

Piłsudski rozpoczął studia medyczne na uniwersytecie w Char-

kowie jesienią 1885 roku. Związał się tam z socjalistyczno-rewolucyjnym ruchem "Narodnaja Wola". Za udział w studenckich rozruchach po roku nauki został wydalony z uczelni.

Z Charkowa Jarosław Junko (PAP)

strona 16

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016 HISTORIA

Rocznice, o których warto wiedzieć i pamiętać

68 rocznica skazania przywódców PPS-WRN 19 listopada 1948 r. Rejonowy Sąd Wojskowy w Warszawie ogłosił wyrok w sprawie przywódców PPS-WRN, którym zarzucono m.in. planowanie obalenia przemocą ustroju "ludowodemokratycznego" i współpracę z wywiadami państw zachodnich.

Oskarżonym wymierzono kary do 10 lat więzienia, utratę praw obywatelskich do lat 5 oraz przepadek mienia.

Wśród skazanych znalazł się m.in. Kazimierz Pużak, działający w PPS od 1904 r., więzień carski, wieloletni członek władz PPS, w latach 1919-1935 poseł na Sejm, podczas II wojny światowej jeden z przywódców PPSWRN, komendant Gwardii Ludowej WRN, od 1944 r. do 1945 r. pełniący funkcję przewodniczącego Rady Jedności Narodowej.

W czasie Powstania Warszawskiego był komendantem głównym Organizacji Wojskowej Pogotowia Powstańczego Socjalistów, aresztowany przez NKWD i sądzony w Moskwie w procesie szesnastu - człowiek, o którym prof. Norman Davies napisał, że "był uosobieniem wszystkiego, co komuniści najbardziej chcieli zniszczyć".

Polska Partia Socjalistyczna Wolność Równość Niepodległość (właściwie Centralne Kierownictwo Ruchu Mas Pracujących Miast i Wsi - Wolność, Równość, Niepodległość) utworzona została w październiku 1939 r. w miejsce formalnie rozwiązanej jeszcze przed kapitulacją Warszawy PPS. Jej przewodniczącym został Tomasz Arciszewski.

Działając w podziemiu była jednym z najważniejszych polskich ugrupowań politycznych w czasie II wojny światowej, a jej przedstawiciele wchodzili w skład Rządu RP na uchodźstwie, Delegatury Rządu RP na Kraj, Politycznego Komitetu Porozumiewawczego, Krajowej Reprezentacji Politycznej oraz Rady Jedności Narodowej.

Członkowie PPS-WRN brali również udział w tworzeniu Rady Pomocy Żydom oraz Społecznego Komitetu Antykomunistycznego. PPS-WRN organizowała także własne siły zbrojne, m.in.

Gwardię Ludową WRN, która w 1940 r. została wcielona do ZWZ, oraz Milicję Robotniczą PPSWRN. Po zakończeniu działań wojennych część działaczy PPSWRN pozostała w konspiracji albo kontynuowała działalność na emigracji. Inni, po nieudanej próbie zalegalizowania Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej, wstąpili do PPS. Proces przywódców PPSWRN zorganizowany przez władze komunistyczne w listopadzie 1948 r. był częścią działań podjętych w ramach przymusowego jednoczenia ruchu robotniczego w Polsce i kolejnym ostrzeżeniem dla jego przeciwników.

Prof. Davies o procesie Kazimierza Pużaka: "Był to najbardziej wyrazisty przykład zaaranżowanego z premedytacją aktu politycznego gwałtu, jaki tylko

Kazimierz Pużak przed Rejonowym Sądem Wojskowym w Warszawie 5 listopada 1948 roku PAP/CAF

można sobie wyobrazić. Pużak był uosobieniem wszystkiego, co komuniści najbardziej chcieli zniszczyć. W wyniku przeprowadzonej weryfikacji z partii usunięto ponad 80 tys. członków.

Jeszcze więcej odeszło z własnej woli. Część przeciwników "zjednoczenia" z PPR trafiła do więzień. Ostatecznie, w grudniu 1948 r. z powodu przeprowadzonej czystki w PPS z ponad 700 tys. członków pozostało 513 tys.

3 listopada 1948 r., a więc dwa dni przed rozpoczęciem procesu przywódców PPS-WRN, na wspólnym posiedzeniu z KC PPR sekretarz generalny CKW PPS Józef Cyrankiewicz tak mówił o celach i zadaniach zjednoczonej partii: "Mamy za sobą historyczne posiedzenie Plenum KC PPR, które stanowiło przełomowe wydarzenie w historii powojennej polskiego ruchu robotniczego i wytyczyło właściwy kierunek rozwojowy tego ruchu. W ślad za tym odbyła się pięciodniowa sesja Rady Naczelnej Polskiej Partii Socjalistycznej, gdzie dokonał się wielki rozrachunek nie tylko z dawną, niesławną przeszłością przedwojennej, reformistycznej i nacjonalistycznej PPS, ale i szczegółowy obrachunek błędów, wahań i omyłek dokonanych już w odrodzonej PPS".

5 listopada 1948 r. przed Rejonowym Sądem Wojskowym w Warszawie stanęli przywódcy PPS-WRN: Kazimierz Pużak oraz Tadeusz Szturm de Sztrem - z PPS związany od 1912 r., członek Oddziału Lotnego Wojsk Polskich (POW), żołnierz I Brygady Legionów Polskich, członek Pogotowia Bojowego PPS, ekonomista, statystyk, współorganizator Instytutu Gospodarstwa Społecznego, współzałożyciel PPS-WRN; Józef Dzięgielewski - członek POW, w PPS od 1917 r., uczestnik wojny polsko-sowieckiej w 1920 r., poseł na Sejm w latach 1922-1930, we wrześniu 1939 r. współorganizator Robotniczych Brygad Obrony Warszawy, kierownik Wydz. Wojskowego PPSWRN; Ludwik Cohn - adwokat, w PPS od 1918 r., w latach 19321936 przewodniczący KC OM TUR oraz Feliks Misiorowski i Wiktor Krawczyk.

Składowi sędziowskiemu przewodniczył ppłk Staszyca.

Oskarżający wymienionych działaczy socjalistycznych prokuratorzy płk Stanisław Zarakowski i płk Oskar Karliner zarzucili im m.in. planowanie obalenia przemocą "ludowo- demokratycznego" ustroju państwa, utrzymywanie kontaktów organizacyjnych "ze zdrajcami PPS w Londynie i innych ośrodkach emigracyjnych na zachodzie", uprawianie politycznej dywersji, współpracę z wywiadami państw zachodnich oraz działanie "pod kierownictwem czynników światowego imperializmu" zmierzające do rozbicia ruchu robotniczego i bloku stronnictw demokratycznych.

6 listopada w "Robotniku", organie prasowym PPS, ukazał się artykuł zatytułowany: "Proces przywódców WRN ukazuje nieprzerwany łańcuch zbrodni przeciwko ludowi polskiemu", który w następujący sposób relacjonował początek procesu.: "Na sali sądowej odżyły wczoraj ciemne duchy przeszłości. Odżyły na szczęście już na właściwym miejscu - postacie zdradzieckie przedwojennych bonzów Partii, tych, którzy przez dwudziestolecie drugiej niepodległości konsekwentnie szli po linii zdrady i rozbijania klasy robotniczej, tych, którzy w okresie okupacji wywiedli na manowce uczciwych robotników, tych wreszcie, którzy nie spiskując przeciw Polsce sanacyjnej, spiskowali przeciw Polsce Ludowej". W tym samym numerze "Robotnika" przewodniczący Rady Naczelnej PPS Stanisław Kowalczyk pisząc o WRN stwierdzał m.in.: "Ta prawicowa, złośliwa narośl na naszym ruchu wywodzi się z pseudopatriotycznej tendencji przeciwstawiania walki narodowej walce klasowej. (...) Kiedy Pużak, Zaremba i spółka natychmiast po klęsce wrześniowej rozwiązali Polską Partię Socjalistyczną i utworzyli WRN - to uczynili to bynajmniej nie dlatego, by zmylić Gestapo. Uczynili to jak się okazało dlatego, że chcieli usunąć wszelkie powiązania z socjalistycznym programem. (...)

Stali się po prostu macką piłsudczyzny, macką sanacji, macką ideologii burżuazyjnej, wysuniętą na teren ruchu robotniczego. (...) Przywódcy WRN rozpoczęli zdradzieckie knowania, zeszli w podziemie konspiracji, stoczyli

75 lat temu Niemcy dokonali pierwszej egzekucji w KL Auschwitz 75 lat temu Niemcy dokonali pierwszej egzekucji w obozie Auschwitz. 22 listopada 1940 roku rozstrzelali 40 Polaków przywiezionych z więzienia w Katowicach. Był to początek rozstrzeliwań w obozie. W ten sposób zgładzono wiele tysięcy osób, głównie Polaków.

"Był to odwet za działalność ruchu oporu na Śląsku. Skazanych dostarczyła do obozu placówka policji kryminalnej z Katowic. Komando egzekucyjne liczyło dwudziestu esesmanów z batalionu wartowniczego w Auschwitz" - powiedział historyk z Muzeum Auschwitz Adam Cyra.

Egzekucję w Auschwitz zarządził 18 listopada dowódca policji we Wrocławiu Erich von dem Bach-Zelewski. Niemcy wybrali to miejsce, by utrzymać mord w tajemnicy. Ofiary wskazał osobiście szef SS Heinrich Himmler z czterech list przekazanych mu przez niemiecką policję z Katowic. Skazani trafili do Auschwitz 22 listopada o godz. 11.45. Rozstrzelali ich esesmani z kompanii wartowniczej, którymi dowodził kierownik obozu Karl Fritzsch. Akcja rozpoczęła się w południe. Trwała 20 minut. Najmłodszy z zamordowanych miał 21 lat, najstarszy 63.

Niemcy wyprowadzali ich po dziesięciu i zapędzali do obszernego dołu w pobliżu obozu.

Robotnik przymusowy Władysław Foltyn po wojnie wspominał, że co pewien czas było słychać salwy karabinów plutonu egzekucyjnego, a później pojedyncze strzały. "Samego momentu rozstrzeliwania nie widziałem, ponieważ egzekucja odbywała się w głębokim dole. Przypatrywało się jej wielu esesmanów. Obok za dołem, na niewielkim wzniesieniu terenowym był ustawiony karabin maszynowy, który stanowił zapewne zabezpieczenie przed ewentualnym buntem skazańców. W każdym razie nie był on w tym czasie użyty" - wspominał.

"Był to odwet za działalność ruchu oporu na Śląsku. Skazanych dostarczyła do obozu placówka policji kryminalnej z Katowic. Komando egzekucyjne liczyło dwudziestu esesmanów z batalionu wartowniczego w Auschwitz" - powiedział historyk z Muzeum Auschwitz Adam Cyra.

Dół, w którym Niemcy dokonali mordu, powstał przed wojną. Wydobywano tam żwir. Współcześnie nie ma po nim śladu. Teren, na którym się znajdował, zajmowała do niedawna baza PKS. Obecnie należy on do Muzeum Auschwitz.

Po egzekucji esesmani w szyku wrócili do koszar. "Pamiętam, że przechodząc na wysokości obecnej wartowni Muzeum zaczęli śpiewać: «Heilli heilo heilo...«. Po zwłoki skazańców został wysłany wóz ciągnięty przez więźniów, który później stał przez pewien czas z ciałami zamordowanych przed wejściem do krematorium" - dodał Foltyn.

Ciała rozstrzelanych na wóz ładował m.in. więzień Auschwitz Jerzy Bielecki.

"Podbiegłem do najbliższego ciała, chwyciłem za nieobute nogi. Rozstrzelani byli bez czapek i obuwia, ręce skrępowane mieli drutem. Ciągnąłem trupa w kierunku stojącego wozu. (…) Za trzecim z kolei nawrotem trafiłem na tęgiego, w średnim wieku mężczyznę, z krótko przystrzyżonymi włosami. Z najwyższym wysiłkiem ciągnąłem ciężkie, bulgocące gdzieś wewnątrz ciało po śliskiej już od krwi trawie. Koszula wywlekła mu się ze spodni, ukazując zdrowe, opalone plecy. W kręgosłupie powyżej pasa czerniała krwawa wyrwa po wypadłej z ciała kuli. Związane dłonie, biała koszula i spodnie zbryzgane były szkarłatną, nie skrzepłą jeszcze krwią" - pisał we wspomnieniach.

Foltyn był robotnikiem cywilnym. Za pomoc więźniom został aresztowany i osadzony w Auschwitz. Zwolniony z obozu w 1943 r. został wysłany na przymusowe roboty w głąb Rzeszy. Po wyzwoleniu i powrocie został aresztowany.

Sowieci zamknęli go w tej samej celi, w której więziło go obozowe Gestapo.

Wiele lat później za pomoc, którą niósł więźniom został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł w 2013 r.

Jerzy Bielecki został zatrzymany przez Niemców, gdy próbował przedostać się do Francji, by dołączyć do polskiej armii. Został deportowany do Auschwitz w pierwszym transporcie polskich więźniów 14 czerwca 1940 r. W obozie poznał żydówkę Cylę Cybulską. Zakochali się w sobie. W lipcu 1944 r. uciekli z obozu.

Przyrzekli sobie, że po wojnie się spotkają. Cyla ukrywała się u rodziny znajomych wujka Bieleckiego. Jerzy walczył w AK. Po wojnie Cybulska otrzymała wieść, że Jurek zginął. On usłyszał, że Cyla wyjechała do Szwecji i tam zmarła.

Spotkali się dopiero w 1983 r.

Cyla Cybulska zmarła w 2006 r. Jerzy Bielecki, uhonorowany tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, odszedł pięć lat później.

W 2000 r. na oświęcimskim kościele ojców Salezjanów odsłonięto tablicę, upamiętniającą śmierć 40 Polaków.

się do sojuszu z reakcją i do dywersji przeciwko Polsce i Socjalizmowi. To są właśnie WRN-owcy - renegaci socjalizmu".

Kilka dni później komentując odmowę składania zeznań przez Kazimierza Pużaka "Robotnik" pisał: "Pużak prowokacyjnie rezygnuje z zeznań trwając na pozycjach zdrady".

19 listopada 1948 r. sąd ogłosił następujące wyroki, które złagodzono na podstawie amnestii z lutego 1947 r.: Kazimierz Pużak i Tadeusz Szturm de Sztrem - 10 lat więzienia i utrata praw honorowych i obywatelskich na lat 5 (po amnestii 5 lat pozbawienia wolności), Józef Dzięgielewski i Wiktor Krawczyk - 9 lat więzienia i utrata praw honorowych i obywatelskich na lat 5 (po amnestii 4 lata i 6 miesięcy pozbawienia wolności), Ludwik Cohn i Feliks Misiorowski - 5 lat i utrata praw honorowych i obywatelskich na 2 lata (na mocy amnestii zwolnieni). W stosunku do wszystkich skazanych sąd ogłosił przepadek całego mienia na rzecz skarbu państwa.

W streszczeniu uzasadnienia wyroku sądu, zamieszczonym 20 listopada 1948 r. w "Robotniku", czytamy m.in.: "Sąd ustalił ciągłość personalną i ideologiczną złych tradycji najbardziej prawicowego odłamu PPS i WRN. (...)

WRN-owcy byli obcą agenturą w ruchu robotniczym i narzędziem sanacji, a następnie obcych imperializmów. WRN służył rodzimej reakcji i międzynarodowemu kapitalizmowi pokrywając swoją działalność frazesem robotniczym i pseudo-socjalistycznym. Sąd stwierdził, że oskarżonych cechuje całkowity nihilizm moralny. Oskarżeni nie zdobyli się na żadną próbę obrony własnej ideologii i stoczyli się do roli agentów i to agentów płatnych obcych sił imperialistycznych".

Spośród skazanych nie wszyscy wyszli na wolność.

Kazimierz Pużak prawdopodobnie został zamordowany w więzieniu w Rawiczu w kwietniu 1950 r. W 1996 r. odznaczono go pośmiertnie Orderem Orła Białego.

Mariusz Jarosiński (PAP)

ku

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 17

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 18

www.gazetagazeta.com

PRAWOSŁAWIE W POLSCE

Grabarka - prawosławna góra tysięcy krzyży Na świętej górze Grabarka byłem dwukrotnie. Pierwszy raz w latach osiemdziesiątych, drugi w tym roku. Trzydzieści lat temu pojechałem tam w towarzystwie znanego fotografika holenderskiego Jana van Vena, który koniecznie chciał zobaczyć to miejsce i zrobić serię zdjęć. W tym roku byłem tam na początku sierpnia, pierwszy raz po wieloletniej przerwie.

Grabarka to największe dziś miejsce kultu wyznawców prawosławia w Polsce, położone w województwie podlaskim, 12 km od Siemiatycz, w pobliżu wsi o tej samej nazwie. Są tam: założony w roku 1947 klasztor żeński świętych Marty i Marii oraz 3 cerkwie (Przemienienia Pańskiego, Ikony Matki Bożej Wszystkich Strapionych oraz Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy). Główna

cerkiew klasztorna Przemienienia Pańskiego jest jednocześnie świątynią parafialną. Na terenie klasztornym znajduje się również cmentarz.

Stara legenda opowiada: …mieszkaniec Siemiatycz dostąpił podczas epidemii cholery boskiego objawienia. Tajemniczy głos z nieba powiedział mu, że jedyną drogą ratunku od tej choroby jest pielgrzymka z krzyżem na pobliską górę Grabarkę. Później poinformował o tym wydarzeniu swojego proboszcza ks.

Pawła Smoleńskiego, który uznał je za objawienie Boże i zaprowadził swoich ludzi na wzgórze, spod którego wypływał strumień. Pielgrzymi, którzy napili się wody ze strumienia, ocaleli.

Legenda opowiada również, że już nikt tam więcej nie zmarł w wyniku tej choroby.

Cerkiew Przemienienia Pańskiego

Pamiątka wielkanocnej pielgrzymki młodzieży (Grabarka 2004)

Ikona Matki Bożej

Badania historyczne wskazują natomiast, że pierwszy ośrodek kultu na górze Grabarce powstał na początku XVIII wieku jako sanktuarium greckokatolickie. Według zachowanych relacji …w lipcu 1710, w pobliskich Siemiatyczach, wybuchła epidemia cholery. Spowodowała on panikę wśród mieszkańców miasta. W związku z tym wydarzeniem należy wiązać fakt powstania w Grabarce kaplicy i ośrodka kultowego, którego inicjatorem był unicki metropolita kijowski i opat supraski Leon Kiszka. Poświadcza to dokument z 1 lipca 1717, w którym biskup zgodził się na odprawianie nabożeństw w kaplicy na Świętej Górze.

Kult przemienienia Pańskiego rozwinął znacznie w roku 1763 biskup Felicjan Filip Wołodkowicz. Ponad dwadzieścia lat później, w roku 1789, w związku ze staraniami brzeskiego Symeona Młockiego, papież Pius

Cerkiew Przemienienia Pańskiego - ikona nad wejściem

VI nadał 15-letni odpust dla pielgrzymów odwiedzających Grabarkę.

Zasadnicze zmiany nastąpiły w greckokatolickim sanktuarium dopiero kilkanaście lat po rozbiorach, po zawarciu traktatu pokojowego w Tylży, w roku

1807, kiedy to ziemie, na których znajdowała się m.in. Grabarka, zostały przyłączone do Rosji i kiedy, w roku 1839, wydany został przez cara Mikołaja I dekret likwidujący kościół unicki w Cesarstwie Rosyjskim. Jeszcze jednak przez kilka lat cerkiew w Grabarce służyła do odprawiania nabożeństw dla ludności unickiej i nadal, w dniu 6 sierpnia, przybywali tam liczni pątnicy. Dopiero w połowie XIX wieku cerkiew w Grabarce stała się praktycznie świątynią prawosławną.

Także po I wojnie światowej cerkiew ta nadal służyła prawosławnym wiernym. Nie zamknięto jej także w czasie akcji rewindykacji dawnych świątyń katolickich. Przez cały okres międzywojenny odprawiano w niej, kilka razy w roku, nabożeństwa dla licznie przybywających tam pielgrzymów.

Po II wojnie światowej, w roku 1947, powstała myśl założenia tam klasztoru żeńskiego. Pomysł ten spotkał się z aprobatą ówczesnego arcybiskupa prawosławnego Tymoteusza.

Uroczyste otwarcie klasztoru pod wezwaniem św. Marty i Marii nastąpiło 27 listopada 1947. Życie tamtejszych sióstr oparte zostało na regule św. Bazylego Wielkiego i św. Teodora Studyty.

Gazeta 46, 18 -24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

strona 19

PRAWOSŁAWIE W POLSCE

Cerkiew Przemienienia Pańskiego

Początki życia klasztornego były bardzo ciężkie. Brakowało nawet pomieszczeń. Zakonnice nocowały więc w dzwonnicy starej cerkwi. Dopiero kilka lat później wybudowano dla nich prowizoryczny, drewniany dom zakonny, dziś Dom Pielgrzyma.

Kolejny etap rozbudowy ośrodka przypadł na rok 1956.

Wzniesiono wówczas i wyświęcono, drugą cerkiew pod wezwaniem Ikony Matki Bożej Wszystkich Strapionych Radość z przylegającymi do niej celami zakonnymi. Powstał też dom dla księży sprawujących posługę na świętej górze Grabarce.

Pod koniec lat sześćdziesiątych przeprowadzono gruntowny remont cerkwi pw. Przemienienia Pańskiego. Wnętrze świą-

tyni otrzymało nowy, nawiązujący do tradycyjnego, wystrój autorstwa Adama Stalony-Dobrzańskiego i Jerzego Nowosielskiego, profesorów krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych.

W nocy, w lipcu 1990, cerkiew Przemienienia Pańskiego została doszczętnie spalona.

Ocalał jedynie ewangeliarz i dwie ikony - św. Mikołaja i Zbawiciela.

Natychmiast prawie przystąpiono do jej odbudowy. Dzięki licznym ofiarom wiernych i pomocy rządu polskiego, już w maju 1998, dokonano konsekracji nowo odbudowanej świątyni.

Uroczystościom ponownego poświęcenia cerkwi przewodniczył zwierzchnik Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego abp Sawa - metropolita

Grabarka krzyże pielgrzymów

warszawski i całej Polski.

W sierpniu 2000 na świętej górze Grabarce odbyła się jubileuszowa uroczystość pod przewodnictwem abp. Sawy, w obecności episkopatu Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, biskupów z i mnichów z góry Athos, którzy przybyli tam z kopią cudownej Iwerskiej Ikony Matki Bożej. Rok później przebywał na Grabarce patriarcha Aleksandrii i całej Afryki - Piotr VII, który uczestniczył w uroczystościach Przemienienia Pańskiego. W roku 2012, w dniach 18-19 sierpnia, uroczystościom Przemienienia Pańskiego przewodniczył zwierzchnik Rosyj-

Cerkiew Przemienienia Pańskiego

Pielgrzymi wchodzący na św. górę Grabarkę

skiego Kościoła Prawosławnego, patriarcha Moskwy i całej Rusi Cyryl I. Dziś święta góra Grabarka to miejsce corocznych pielgrzymek wiernych oraz radosnych spotkań młodzieży. Jest także domem dla mieszkających tam sióstr żeńskiego klasztoru św.

Marty i Marii, w którym od ponad sześćdziesięciu lat nieustannie płonie ogień modlitwy, skłaniający do wewnętrznej przemiany. Tam człowiek pragnie stać się lepszym, odczuwa potrzebę otrzymania Bożej Łaski, opieki i miłosierdzia.

Wierni przychodzą tam z konkretnymi prośbami oraz in-

tencjami. Przynoszą też ze sobą krzyże, które wkopują potem w ziemię. Są też krzyże dziękczynne, stawiane jako wota, po spełnieniu się modlitw w konkretnych intencjach, takich jak: zdrowie dla najbliższych czy szczęśliwe zdanie egzaminu. Święta góra Grabarka to także miejsce spotkań ekumenicznych. Wśród bowiem licznie odwiedzających ją pielgrzymów, obok wiernych prawosławnych, spotyka się tam coraz częściej i katolików, a w ich liczbie także duchownych katolickich, co napawa nadzieją na przyszłość.

Tekst i zdjęcia Leszek Wątróbski

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 20

www.gazetagazeta.com

POLSKI FILM

Z cyklu: "Idę do kina…"

Edward Wójciak

Kobiety są niebezpieczne "Pitbull, niebezpieczne kobiety" - druga część filmowej trylogii Patryka Vegi, przynosi prawdziwą rewolucję w gatunku. Akcja jest pokazana z punktu widzenia kobiet. To nie tylko doskonałe kino sensacyjne, pełne charakterystycznego dla serii humoru, ale również wielkie emocje i uczucia, pełnokrwiści bohaterowie i aż 5 filmowych damsko-męskich duetów. A wszystko zaczerpnięte z życia autentycznych policjantek! Na dodatek w doborowej obsadzie. Powracają ulubieńcy publiczności z części pierwszej oraz nowa ekipa gwiazdorska. W męskim, pełnym testosteronu gronie obok Artura Żmijewskiego znaleźli się, m.in.: Piotr Stramowski, Sebastian Fabijański,

gangsterem, którego dziewczyna Drabina (Alicja Bachleda-Curuś) właśnie wychodzi z więzienia…

Wyprzedane pokazy przedpremierowe i wielka popularność zwiastunów "Pitbull. Niebezpieczne kobiety" (blisko 8 milionów odsłon w mediach społecznościowych!) czynią z obrazu Patryka Vegi najbardziej oczekiwany film sezonu. W kontynuacji "Nowych porządków" znalazło się wszystko to, za co widzowie pokochali cykl "Pitbull" - humor, wartka akcja, znakomita ekipa aktorska.

Oraz sporo nowości, o których w premierowym wywiadzie opowiada sam reżyser: "W przypadku "Niebezpiecz-

la". Jest jeszcze lepszy niż "Nowe porządki". Ci, którym podobał się "Pitbull. Nowe porządki", mogą już rezerwować bilety na kolejną część pt. "Pitbull Niebezpieczne kobiety". Patryk Vega pomnożył w niej mocne strony co najmniej razy dwa". Angelika Swoboda, Gazeta.pl "Widziałam nowego "Pitbulla", prędko tego nie zapomnę!

Vega oddał głos kobietom i... przeszedł samego siebie. Porządne, mięsiste kino". Karolina Błaszkiewicz, NaTemat.

"Rasowe kino rozrywkowe z bardzo licznymi akcentami komediowymi. Pełne werwy, czerpiące z wielu wzorców i umiejętnie tworzące z nich nową jakość. Sceny z "Niebezpiecznych

kobiet" z pewnością szybko staną się przebojem platformy Youtube". Paweł Piotrowicz, Onet.

"Na takiego "Pitbulla" właśnie czekaliśmy! Bardzo dobre kino rozrywkowe. Znakomicie zagrany i opowiedziany. Z mocnym podkładem muzycznym. Naprawdę dynamit!" Artur Cichmiński, Interia.

Andrzej Grabowski oraz Tomasz Oświeciński, jako kultowy Strachu. Płeć piękną, w kreacjach skrajnie odmiennych od dotychczasowego dorobku, reprezentują: Maja Ostaszewska, Alicja Bachleda-Curuś, Joanna Kulig, Magdalena Cielecka i Anna Dereszowska! Elektryzujące i zdeterminowane, policjantki i dziewczyny z drugiej strony barykady - oto właśnie niebezpieczne kobiety.

W 2015 roku 40% funkcjonariuszy przyjętych do policji stanowiły kobiety. Wśród nich są Zuza (Joanna Kulig) i Jadźka (Anna Dereszowska). Na drodze świeżo upieczonych policjantek los szybko stawia starszych kolegów po fachu. Są nimi: Gebels (Andrzej Grabowski) i Majami (Piotr Stramowski). Ich doświadczenie okaże się bezcenne w starciu funkcjonariuszek ze skorumpowanymi przełożonymi, takimi jak Izabela Zych ps. Somalia (Magdalena Cielecka) oraz brutalnym, przestępczym światem "mafii paliwowej", której macki sięgają dalej niż można sobie wyobrazić… Życie prywatne bohaterek jest równie skomplikowane. Jadźka na co dzień zmaga się z nieobliczalnym mężem (Artur Żmijewski) - pracownikiem wywiadu skarbowego, powiązanym z mafią, natomiast Zuza niefortunnie wikła się w romans z Remkiem ps. Cukier (Sebastian Fabijański), socjopatycznym

nych kobiet’ posunąłem się jeszcze dalej niż w poprzednim filmie. Historia dotycząca przestępców była autoryzowana przez gangsterów, którzy mi ją opowiedzieli. Myślę, że będą oni poruszeni oglądając siebie na ekranie. Wiedziałem również, że przy tym filmie chcę zderzyć wszystkich aktorów z ich odpowiednikami z realnego świata. Aktorki razem z policjantami jeździły na autentyczne akcje. Konfrontacja ze śmiercią i traumatycznymi przeżyciami spowodowała coś bezcennego. Równocześnie to inny film niż poprzedni. Bardziej sięga do emocji kobiet, pokazując ich życie, problemy i całą sferę uczuciową. Moja żona powiedziała, że to mój pierwszy film interesujący dla kobiet. Ja się w nim nie mądrzyłem, tylko oddałem głos policjantkom, bohaterkom, z którymi spędziłem wcześniej wiele godzin rozmów.

Myślę, że kobiety będę za sprawą tego filmu usatysfakcjonowane.

Aktorzy dali z siebie wszystko, dzięki czemu widzowie zobaczą ich w absolutnie rewelacyjnych kreacjach, w jakich nie widzieli ich nigdy wcześniej. Razem ze wspólnikiem, Emilem Stępniem, jesteśmy bardzo zadowoleni, że udało nam się zgromadzić tak znakomitą ekipę aktorską. Wierzymy, że udało nam się oddać w ręce widzów jeszcze wspanialszy film".

"Widzieliśmy nowego "Pitbul-

Scenariusz i reżyseria: Patryk Vega ("Służby specjalne", "Pitbull. Nowe porządki", "Hans Kloss. Stawka większa niż śmierć", serial "Pitbull") Obsada: Piotr Stramowski ("Pitbull. Nowe porządki", "W spirali"), Maja Ostaszewska ("Pitbull. Nowe porządki", "Body/Ciało", "W imię...", "Jack Strong", "Uwikłanie"), Andrzej Grabowski ("Pitbull. Nowe porządki", "Demon", "Na granicy", "Służby specjalne", "Pod Mocnym Aniołem"), Alicja BachledaGatunek: sensacyjny Curuś ("Pan Tadeusz", "Ondine", "BiProdukcja: Polska 2016 twa pod Wiedniem", "7 rzeczy, których Producenci: Emil Stępień, Patryk Vega nie wiecie o facetach"), Artur ŻmijewProducent wykonawczy: Ent One In- ski ("Mój rower", "Katyń", "Kamienie na vestments szaniec", "Psy II: Ostatnia krew"), Joanna Kulig ("Sponsoring", "Ida", "Disco Polo", "Niewinne"), Magdalena Cielecka ("Córki dancingu", "Wenecja", "S@motność w sieci"), Anna Dereszowska ("Słaba płeć?", "Sęp", "Lejdis", "Nigdy nie mów nigdy"), Sebastian Fabijański ("Miasto 44", "Jeziorak", "Panie Dulskie", "#WSZYSTKOGRA"), Tomasz Oświeciński ("Pitbull. Nowe porządki", "Hans Kloss. Stawka większa niż śmierć", "Służby specjalne"), Zuzanna Grabowska ("Planeta Singli", "Czas honoru"), Agnieszka Rylik ("Superprodukcja", "48 godzin z życia kobiety") Wideo-wywiad z Patrykiem Vegą: https://www.youtube.com/watch?v =ceG0H7BDbU0

Zdjęcia: Anna Gostkowska

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

strona 21

ROZMOWY ITVN

O "Singielce" i singielstwie. Paulina Chruściel w rozmowie dla ITVN Praca na planie zdjęciowym "Singielki" trwała nieustannie nawet w wakacje i chwila relaksu oraz urlop są już za odtwórczynią głównej roli. Zdecydowaliśmy się więc porozmawiać z+Pauliną Chruściel o+perypetiach Elki, a także o jej osobistym stosunku do singielstwa. Co ją łączy, a+co+kompletnie dzieli z panną Kowalik? Jakie ma spostrzeżenia na temat przyjaźni i miłości? Czy sama zdecydowała o udziale w castingu? Czego doświadcza ze strony fanów serialu? Na wszystkie te pytania odpowiada w wyjątkowej rozmowie.

Katarzyna Suchenia: Czy wierzy Pani w przyjaźń damskomęską taką stuprocentowo czystą?

Paulina Chruściel: W jakiś sposób wierzę, choć mnie przyjaźń damsko-męska bez podtekstów się nie zdarzyła. Możesz znaleźć kogoś bliskiego z kim szczerze pogadasz i tutaj mam również na myśli mężczyzn. Ja lubię mężczyzn jako kumpli i przyjaciół.

Natomiast w tej sferze trudno, żeby nie iskrzył kontekst jakiegoś wzajemnego przyciągania.

K.S.: Co sądzi Pani zatem o postawie serialowej Elki wobec mężczyzn?

P.Ch.: Elka jest temperamentna, zwariowana, ale bardzo łagodna, zbyt spolegliwa dla nich, zbyt dużo im wybacza, stara się być wyrozumiała. Może pod tym kątem stanowi spełnienie marzeń dla spotykanych panów. Ja chyba taka nie jestem i tym się zdecydowanie różnimy.

K.S.: Można jednak odnieść wra-

żenie, że Singielce zdarza się mieć wątpliwości wobec szlachetności i+dobroci płci przeciwnej…

P.Ch.: Nie mam poczucia, że gram postać nieufną, która nieustannie podejrzewa mężczyzn.

Elka postępuje zero - jedynkowo, mówi wprost, co myśli, skraca dystans, zachowuje się bezpośrednio. Nie stosuje innej poprzeczki w stosunku do mężczyzn czy kobiet. Jeśli bardzo, bardzo jej na kimś zależy to wtedy tę poprzeczkę stawia wyżej, ale to już indywidualne przypadki. Generalnie jest naturalna, prawdziwa i+tym właśnie wzbudza sympatię u widzów.

K.S.: Czy od razu zgodziła się Pani zagrać Elkę?

P.Ch.: Tak! Ale na początku absolutnie nie chciałam przychodzić na casting. W swoim przekonaniu zupełnie nie nadawałam się do tej roli. Zadzwonił do mnie reżyser castingu Marek Palka, który jest właściwie sprawcą tego, że tutaj gram. To on wpadł na pomysł, żeby mnie obsadzić w tej roli. Ja na to: - Nie, nie, Marek, ja się do tego nie nadaję, jestem za dramatyczna, mam za małe

cycki i tyłek. - On: - No przyjdź, spróbuj, bo my tak myślimy, że to Ty… - takie były początki (śmiech). Ale pojawiłam się na castingu… z córką, w trampkach, z kitką, dokładnie taką samą, jaką mam w serialu… w spodniach po ciążowych, taka trochę niedorobiona, nieumalowana (śmiech). Zupełnie na luzie zaczęłam grać, przekonana, że nie dostanę tej roli. I chyba to im się tak spodobało, że było widać we mnie dokładnie Elkę, o jaką chodziło. I część jej wizerunku na pewno została wzięta ze mnie…

K.S.: Ale fizycznie nie jest Pani podobna do Elki?

P.Ch.: Sama wymyśliłam pupę.

Postać, którą miałam zagrać, miała mieć problemy z nadwagą, a ja po ciąży bardzo schudłam.

Chciałam sobie więc pomóc fizycznością, żeby to było widoczne też w kamerze, a+ten kompleks nie wynikał tylko z wycofania Elki. Zatem pupa i kitaś na głowie to mój autorski pomysł.

K.S.: Tytułowa bohaterka sama też zmieniła wygląd zewnętrzny.

Czy metamorfoza pomaga w zdobyciu drugiej połówki?

P.Ch.: Zawsze podkreślam - metamorfoza Elki nie wynika z faktu, że trochę schudła, czy przywdziała fajniejsze ciuszki, ale wypływa z jej wnętrza. Sama w pewnym momencie poczuła się lepiej, zaczęła walczyć z kompleksami i lubić siebie. To przecież jest droga, która nie dzieje się nagle, bo to, że się przebierzesz, nie oznacza, że poczujesz się lepiej. Zresztą życie w+zgodzie ze sobą nie jest taką oczywistą sprawą. To są takie łatwe hasła… Dla mnie było ważne, aby metamorfoza zewnętrzna przebiegała równolegle z jej wewnętrzną zmianą, coraz większą zgodą na siebie samą. Zgodą na swoją niedoskonałość, na poznawanie siebie prawdziwej. Dla mnie jako osoby również najcenniejsze jest to, co ma się w środku i to też kwestia pracy nad sobą.

Wolę nie wyglądać perfekcyjnie, ale mieć dobry humor niż być "zrobioną", "wymyśloną", żeby podobać się wszystkim, bo to po prostu nie ja! Bo wtedy czuję się

sztywno (śmiech). I to jest zgodne i ze mną, i z Elką (śmiech).

K.S.: Jakie jeszcze cechy Elki ma Paulina Chruściel?

P.Ch.: Elka ma moją twarz, moje emocje, nasycam ją tam gdzie mogę swoją wrażliwością. Ale scenariusza nie piszę, czasem on mi pomaga w budowaniu tej postaci, czasem pewnie coś bym zmieniła (śmiech), ale jestem aktorem i muszę wykonać swoje zadanie. Raczej organicznie odczytuję tę bohaterkę i czuję swobodę, grając ją. Jest zdecydowanie komediowa, a do tej pory grałam dramatyczne role, byłam jakoś tak zaszufladkowana i trochę dzięki Elce z tej szuflady wyszłam. Scenarzyści piszą tę postać, a ja jej nadaję kolor, wypełniam ją od środka. Wiadomo jednak, że nie wszystko się zgadza - ja nie jestem Elką, a+Elka nie jest mną (śmiech).

K.S.: Jaki więc ma Pani stosunek do singielstwa i nieformalnych związków?

P.Ch.: Osobiście jestem bardzo długo w związku małżeńskim, ale absolutnie nie mam nic przeciwko singielstwu, bo otacza mnie masa przyjaciółek singielek. Choć mimo wszystko żyjemy w czasach, gdzie ciągle panuje przekonanie, że zawsze fajniej być w parze… W moim otoczeniu są mamy-singielki i kobietysingielki z+wyboru, kobiety samotne, bo tak im się życie ułożyło. I wie Pani co? To są niesamowicie silne babki. Podziwiam je za tę babską siłę. Same radzą sobie ze swoimi kłopotami, przeżyciami. Singielstwo to czyjś wybór czasem świadomy, a+czasem sytuacja, na którą po prostu nie ma się większego wpływu.

K.S.: Czy w życiu osobistym miała Pani etapy aktywnego poszukiwania ukochanego jak Singielka? Elce takie założenie przyświecało na pewno na początku serialu - do ślubu siostry znaleźć partnera.

P.Ch.: Nigdy na siłę nie starałam się szukać miłości. Buduję i dbam o swój niezależny świat i nadal go mam mimo tego, że wyszłam za mąż. Jestem osobą, która lubi być ze sobą. Nigdy nie bałam się samotności, nigdy też

specjalnie nie szukałam partnera, to jakoś samo się stawało, a muszę przyznać, że jestem bardzo kochliwa (śmiech). Z Elką było tak faktycznie na początku trochę na siłę chciała znaleźć faceta, ale w tej historii chodziło nam o to, by opowiedzieć o poszukiwaniu miłości - kogoś naprawdę, nie na chwilę czy krótką przygodę.

K.S.: W takim razie Tomasz to dla Elki bezwzględnie numer jeden?

P.Ch.: Elka jest zakochana w Tomaszu (śmiech). W stosunku do niego czuje prawdziwe uczucie.

K.S.: To dlaczego nic nie robi, żeby go zdobyć za wszelką cenę?

P.Ch.: Bo Elka w ogóle nie jest osobą, która idzie po trupach do celu.

K.S.: Co zatem daje jej siłę?

P.Ch.: Jest tak skonstruowaną osobą, że się nie poddaje, ma w sobie taki rodzaj poweru, wierzy... w to, że będzie dobrze, że się uda itd. Różne rzeczy napędzają ludzi do działania, do życia - praca, następny dzień, ambicje, potrzeby, pragnienia, marzenia, namiętności. Ale myślę, że to co napędza Elkę to+również praw-

dziwe uczucie, które tli się do Tomasza, ale w międzyczasie próbuje, sprawdza. Tym bardziej, że Tomasz jakby nie jest zainteresowany - przynajmniej ona tak to odbiera.

K.S.: Czemu więc Singielka w ogóle nie stara się zgłębić znajomości Tomasza z Nadią?

P.Ch.: Ale po co? Kobiety mają takie tendencje sprawdzania, wiwisekcji mężczyzn. Osobiście nie jestem za sprawdzaniem. To nie zawsze wychodzi nam na dobre.

K.S.: W przypadku Elki dużo pojawia się w tej sytuacji niedomówień…

P.Ch.: Tak piszą tę historię scenarzyści, trochę to nie ode mnie zależy, a serial też musi się kiedyś skończyć (śmiech).

K.S.: Gdyby jednak mogła Pani nanieść zmiany w tym scenariuszu, co by Pani zmieniła?

P.Ch.: Zmieniłabym to, że Elka zostałaby singielką i wtedy moglibyśmy grać bardzo długo (śmiech). Nie miałabym nic przeciwko, żeby ta opowieść potoczyła się w taki sposób, że Elka zostaje niezależną kobietą i wcale nie musi mieć partnera. dokończenie na następnej stronie

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 22

www.gazetagazeta.com

PO WYBORACH W USA

Korespondencja "Gazety" z Bostonu

Uczelnie amerykańskie protestują Na uczelniach i ulicach amerykańskich trwają protesty i wiece w związku z zapowiadanymi przez Donalda Trumpa posunięciami, które powodują niepokój imigrantów, widocznych mniejszości i wielu innych grup społeczeństwa. Wybór człowieka, deklarującego w czasie kampanii wyborczej poglądy otwarcie ra-

sistowskie i otaczającego się ludźmi o takich poglądach wzbudza silny opór na uczelniach amerykańskich.

Na schodach głównej biblioteki Uniwersytetu Harvarda Widener Library odbył się wiec poparcia dla tzw. nieudokumentowanych studentów. Jest ich na tej uczelni kilkudziesięciu - to dzieci

imigrantów, którzy przyjechali do USA nielegalnie. Miały wówczas po kilka lat. Ze względu na swoje zdolności zostały przyjęte na studia do tego najlepszego i najstarszego uniwersytetu w USA. Na wiecu przemawiali studenci, którzy pochodzą z nielegalnych rodzin imigranckich w

USA - opowiadali o strachu ich rodzin przed policją, o niemożliwości korzystania z jakiejkolwiek pomocy, ubiegania się o stypendia itp.

Wśród zgromadzonych przed biblioteką byli studenci, wykładowcy i pracownicy administracji uczelni.

Do tej pory takich młodych ludzi w pewnym sensie chronił rządowy program0Deferred Action for Childhood Arrivals, który dawał im możliwość otrzymania prawa jazdy, podejmowania pracy. Przyszłość tego programu wobec planów obecnego prezydenta elekta jest niepewna.

Po wiecu studenci zanieśli do władz uczelni petycję podpisaną

przez ponad 4 tysiące osób. Sygnatariusze domagają się w niej nie tylko "współczucia", ale podjęcia przez uniwersytet konkretnych kroków, m.in. powołania stanowiska0Assistant Dean of Equity, Diversity, and Inclusion i stworzenia komórki w administracji uczelni ds. nieudokumentowanych studentów Harvardu.

Petycję przyjęli od studentów Dean of the College Rakesh Khurana (który był także obecny na wiecu) i Dean of Undergraduate Education Jay M. Harris, wyznaczając na piątek spotkanie z nimi w tej sprawie.

Tekst i zdjęcia Małgorzata P. Bonikowska

ROZMOWY ITVN

O "Singielce" i singielstwie. Paulina Chruściel w rozmowie dla ITVN dokończenie z poprzedniej strony

K.S.: Nie byłoby to typowe love story?

P.Ch.: To musi się tak skończyć.

To jest love story, taka konwencja, taki format.

K.S.: Co w takim razie doradziłaby Pani Elce?

P.Ch.: Absolutnie nic. Ona żyje po swojemu. Popełnia błędy, jak my wszyscy. Ja sama nie jestem taka, żeby udzielać rad - ani mądrzejsza od Elki, ani głupsza. Jestem po prostu inną osobą.

K.S.: Czy wobec tego niezależność Singielki wpływa na jej samotność?

P.Ch.: W jakiś sposób na pewno.

W ogóle kobietom niezależnym i silnym trudniej znaleźć partnera, bo szukają partnerstwa, a nie zależności. To jest jeszcze trudne w naszym kraju, ale wspaniale, że stajemy się coraz bardziej samodzielne. Ja musiałam się tego nauczyć sama i pewnie trochę pomaga mi w tym krnąbrny charakter (śmiech). Uczę się nie zasadzać swojego szczęścia i nie uzależniać go od mężczyzny.

Uważam, że tak powinno być.

Powinnyśmy szukać szczęścia w sobie, swojego głosu, swojej niezależności, nie bać się popełniać błędów. O tym byłaby moja wersja serialu, ale nie jestem feministką. Uwielbiam mężczyzn, relacje z nimi, przyjaźń, która dla mnie zawsze jest jakąś relacją damsko-męską.

K.S.: Z którym z aktorów współpracuje się Pani najlepiej?

P.Ch.: Wspaniale pracuje mi się z moimi wszystkimi kolegami, chociaż często powtarzam, że z każdym partnerem wytwarzasz inny rodzaj energii. Na tym polega nasza robota. Między różnymi aktorami rodzi się inna chemia,

powstaje inna relacja. Świetnie gra mi się z Anią Oberc, Pawłem Ciołkoszem. Dorota Pomykała jest fantastyczną aktorką, od której wiele się uczę. Obserwuję ją w pracy, jest zawsze świetnie przygotowana, bardzo profesjonalna i zabawna.

K.S.: Jak z kolei odbiera Pani swoją popularność?

P.Ch.: Trochę jej nie dostrzegam, bo jestem cały czas na planie albo w teatrze. Jeżeli są faktycznie takie głosy z drugiej strony, to raczej spotykam się z dobrym odbiorem. Hejty są zawsze, ale miło mi, że jest ich stosunkowo niewiele, jeśli chodzi o postać Elki. Widzowie polubili ją i czują z0nią jakąś bliskość, dopingują jej. Zresztą prywatnie również skracam dystans i ludzie odnoszą się do mnie z dużą sympatią chociaż nie mam łatwego cha-

rakteru. Podchodzą i mówią: "Strasznie Panią lubię" albo "Uwielbiam, jak Pani gra" lub "Pani jest moją ukochaną aktorką". Słyszę takie rzeczy i0jest mi bardzo miło. Nie mam z tym kłopotu. To stanowi część mojego zawodu - danie autografu czy przyjęcie komplementu, bo umówmy się, że to są komplementy i ktoś przełamuje jakąś barierę, żeby do mnie podejść.

Dodatkowo jeżeli widzowie utożsamiają się z bohaterką, dają sygnał, że ją polubili, to znaczy, że wierzą tej postaci, wierzą w to, co ja mówię, jak mówię. To fantastyczny doping!

K.S.: Wydaje się, że perypetie Singielki mają odzwierciedlenie również w życiu realnym, bo wtedy każdy może zdać sobie spra-wę, na czym mu naprawdę zależy…

P.Ch.: Jesteśmy tylko ludźmi. Nie

wiemy wszystkiego. Musimy popełniać błędy. Na tym polega życie, bo uczymy się na doświadczeniu. I od mądrzejszych od nas.

K.S.: I to jest genialne w Elce, że się nie załamuje, a idzie dalej.

P.Ch.: Popełnia błędy, tak jak my wszyscy ale się podnosi. Co ją jednak sporo kosztuje. Ona to przeżywa. Niczego ani nikogo nie udaje, jest czasem mądra, czasem głupia, niedoskonała, prawdziwa. Widzom podoba się chyba taka postawa, Elka też daje im siłę. A ja świetnie się czuję, że mogę dostarczać takich emocji.

Miałam szczęście dostać tę rolę, którą mogłam po swojemu wypełnić.

K.S.: Z widzami ITVN trzymamy zatem kciuki za kolejne Pani sukcesy! Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała Katarzyna Suchenia (ITVN)

NA SERIAL "SINGIELKA" ZAPRASZAMY DO ITVN JUŻ OD 7 LISTOPADA OD PONIEDZIAŁKU DO CZWARTKU O GODZ. 21.30 (EST - TORONTO).

Paulina Chruściel - absolwentka Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie (2004). Aktorka Teatru Powszechnego w Warszawie (od 2008).

Wychowanka Zbigniewa Zapasiewicza, Teresy BudziszKrzyżanowskiej, Anny Seniuk.

Tuż po szkole związana także z Teatrem Współczesnym w Warszawie i Teatrem Nowym w Poznaniu, gdzie w krótkim czasie zagrała m.in. szekspirowską Julię, Sonię w "Wujaszku Wani" Czechowa i tytułową rolę w "Hamlecie", za którą została wyróżniona w Grand Prix na XI Międzynarodowym Festiwalu Szekspirowskim w Gdańsku. Za rolę Soni została nominowana do Złotej Maski za najlepszą rolę sezonu.

Szerokiej publiczności znana z0ról w serialach "Linia Życia", "Na dobre i na złe" i "Chichot losu" oraz z wyrazistych ról gościnnych w0takich produkcjach jak: m.in "Czas honoru", "Hotel 52", "Ojciec Mateusz". Na jej aktorskie emploi składają się postacie wielowymiarowe, trudne, z wyraźnie zarysowanym konfliktem wewnętrznym.

Od października 2015 roku wciela się w rolę0 komediową, głównej bohaterki serialu TVN "Singielka", zdobywając rolą fanów i ogromną sympatię widzów. W 2016 r. nominowana do Telekamer Teletygodnia jako wschodząca gwiazda telewizji.

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 23

USŁUGI KOMPUTEROWE • NAPRAWY • sprzęt – APPLE

iPad, iPhone

MacBook, Pro, Air

iMac & Mac Pro

sprzedaż, kupno, naprawy, akcesoria

sprzedaż, kupno, naprawy, części

sprzedaż, kupno, naprawy, części

ZNAKOMITE CENY I JAKOÂå US¸UG W MacSpot uważamy że serwis zaczyna się wtedy, gdy produkt został zamówiony i dostarczony do Państwa domów. Można kontaktować się z nami za pośrednictwem telefonu, poczty e-mail i czatu online

Mino poradzi i pomoże

www.MacSpot.ca 647-878-6466 1221 King St West, Toronto obok McDonald’s – bezpłatny parking

strona 24

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

BANKRUCTWO TO NIE KONIEC TWOICH KŁOPOTÓW - TO TYLKO JEDNA Z DOSTĘPNYCH OPCJI Można zacząć wszystko od nowa Pytanie tylko jak?

KOMPLETNE DORADZTWO FINANSOWO-KREDYTOWE Pomoc przy odbudowie rekordu kredytowego • Bankructwo • Customer Proposal • Consolidation Loan • Linie kredytowe • Łączenie długów w jedną dogodną spłatę • Pośrednictwo przy rozmowach z Credit Agency

• 1, 2, 3 Mortgage • Oddłużanie • Spłaty komornika • Spłaty zaległości czynszowych • Spłata kredytów bankowych

Tel. 647 762-0497

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

KO L Y T Z A R 0 E 0 T .

$2

strona 25

strona 26

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

Olivia Dudek ☎ 416-844-9641

• Kupno • Sprzedaż • Wynajem • Dostęp do korzystnych źródeł finansowania • Pomoc przy odsprzedaży i tzw. pre-construcrion • Konkurencyjna prowizja • Język polski i angielski Bedę szczęśliwa, kiedy bedę mogła pomóc Państwu w kupnie lub sprzedaży Waszego domu 6/2017k

A D W O K A T K r z y s z t o f S z o p i ń s k i BA ( Hon. Phil.) LLB B ARRISTER • S OLICITOR • N OTARY P UBLIC • Prawo Karne - Legal Aid • Nieruchomości •Testamenty • Prawo Rodzinne • Imigracyjne • Postępowanie Sądowe • Prawo Handlowe

PIERWSZA KONSULTACJA GRATIS M

Tel. 416-368-3999

Fax: 416- 368-2227

www.gazetagazeta.com

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 27

strona 28

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

NEINSTEIN & ASSOCIATES LLP renomowana kancelaria adwokacka w Toronto, 35 lat doświadczenia, specjalizująca się w sprawach odszkodowań z tytułu: ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

wypadków samochodowych i potrąceń poslizgnięć i upadków niezdolności do pracy na skutek choroby lub wypadku rozszczeń ubezpieczeniowych błędów w sztuce lekarskiej obrażeń na skutek produktów nie spełniających wymogów jakości i bezpieczeństwa błędów profesjonalnych

WE GET MAXIMUM COMPENSATION DOLLARS FOR YOU. YOU DO NOT PAY UNTIL YOUR CLAIM IS SETTLED FREE INITIAL CONSULTATION WITH ONE OF OUR TRIAL LAWYERS _____________________________

HONORARIUM POBIERAMY PO ZAKOŃCZENIU SPRAWY BEZPŁATNE KONSULTACJE PRAWNE Greg Neinstein

Gary Neinstein, QC

Jeffrey Neinstein

NIE ZWLEKAJ, ZADZWOŃ, MÓWIMY PO POLSKU 416-969-4816 MOŻLIWOŚĆ WIZYT DOMOWYCH I SZPITALNYCH

1-866-920-4242

416-920-4242

WWW.NEINSTEIN.COM 1200 Bay Street. Suite 700. Toronto. Ontario, Canada. M5R 2A5

ŚM

Skoki ze spadochronem, redukcja wagi, a może regularne oddawanie krwi...? – niezależnie od przedsięwzięcia, jeśli ma ono związek z Waszym ciałem, warto sprawdzić jego kondycję.

Dobre samopoczucie i chęć podjęcia nowego wyzwania to bardzo wiele, czasem jednak za mało, by z powodzeniem rozpocząć nową przygodę...

POZNAJ SIEBIE OD ŚRODKA KONRAD GACA

dobrze jest wykonać podstawowe badania.

» ekspert ds. leczenia otyłości » specjalista żywieniowy » prezes Stowarzyszenia Zapobiegania Otyłości „Fatkillers” » założyciel i prezes Fundacji Konrada Gacy „dlaczego?”

Z przygotowaniami do takich wyzwań jest jak z dłuższą podróżą samochodem – kiedy planujemy przejechać kilkaset kilometrów, warto się do tego przygotować. Można tylko zatankować, ale zdecydowanie lepiej jest sprawdzić, czy nie brakuje żadnego z płynów, a hamulce i światła działają bez zarzutu.

Tak samo jest z naszym ciałem. Jeśli więc planujecie np. zredukować zbędną tkankę tłuszczową, tą drogę także powinien poprzedzać mały „przegląd”.

To samo tyczy się innych Waszych pomysłów związanych z zaangażowaniem organizmu w sensie fizycznym. Ja posłużę się przykładem redukcji wagi, bo ten temat jest mi najbliższy... Niezależnie od tego, czy w spadku wagi ma pomagać specjalista, czy rozpoczniecie wysiłki na podstawie własnej wiedzy i doświadczeń (a może inspirując się moimi poradami?), przed startem

Co badać?

Co mam na myśli mówiąc: „podstawowe”? Zacznijcie od morfologii krwi – ona da odpowiedź na najważniejsze pytanie: czy jesteście zdrowi?

Prawidłowa ilość krwinek białych i czerwonych, płytek krwi, cholesterolu (także tego „dobrego”) czy glukozy daje zielone światło do dalszych działań. Jeśli któraś z wartości w wynikach badań odbiega od normy, lepiej zgłosić się do lekarza, a start przedsięwzięcia odroczyć w czasie, aż fizycznie będziecie na nie gotowi.

Absolutną podstawą jest także analiza moczu wraz z kwasem moczowym. Nie zaszkodzi wykonać także próby wątrobowe czy profil lipidowy. Po takim „odrobieniu pracy domowej” można zabrać się do właściwego działania.

ZASADA JEST JEDNA: odchudzanie nie może być źródłem pogorszenia samopoczucia, a tym bardziej zdrowia.

Kiedy już zaczniemy...

Od samego początku polecam dokładne „wsłuchiwanie się” w swój organizm: jego potrzeby i wszelkie alarmujące sygnały. Na każdym etapie pracy warto zapytać siebie: „jak się czuję?”, „czy jestem zmęczony?”,

N O WA K S I Ą Ż K A

KONRADA GACY

To ŻYWA książka motywacyjna twórcy GACA SYSTEM, której lektura nie kończy się wraz z ostatnią stroną tekstu, lecz przenosi w świat dobrej energii, wiedzy i wsparcia – dzięki QR kodowi zaprowadzi Was na stronę pełną filmów, tekstów i zdjęć, która nieustannie ewoluuje!

Lektura obowiązkowa dla wszystkich, którzy pragną spełniać swoje marzenia!

„jaki mam dziś humor?”. Aby dokładnie zaobserwować zachodzące zmiany, dobrym pomysłem będzie prowadzenie dziennika z notatkami na ten temat. U moich pacjentów można zauważyć wzrost energii i dobrego samopoczucia w miarę upływu czasu w czasie terapii nadwagi i otyłości. Jeśli jest inaczej, jest to sygnał, że może należy więcej czasu poświęcić na regenerację, ograniczyć stres bądź obniżyć intensywność treningów. Każdy człowiek jest inny i inaczej reaguje na redukcję wagi. Zasada jest jednak jedna: odchudzanie nie może być źródłem pogorszenia samopoczucia, a tym bardziej zdrowia. W trakcie procesu redukcji wagi oraz po jego zakończeniu sugeruję powtarzać „początkowe” badania. Ich poprawa będzie najcenniejszym dowodem na to, że działamy z korzyścią dla swojego organizmu. Pogorszenie wyników warto potraktować jako przestrogę i zawrócić z obranej wcześniej drogi. Poznanie własnego organizmu, jego reakcji i stanu zdrowia to kluczowy element Mądrego Odchudzania. Trzymam kciuki za Wasze osiągnięcia w zgodzie z własnym organizmem.

PIERWSZA W POLSCE KSIĄŻKA, KTÓRA ZYJE!

strona 30

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

Horoskop na tydzień

Tel: 905 828 0001

18 - 24 listopada 2016 Baran

Byk

21.03 - 20.04

Strzelec 21.04 -21.05

Dawno już nie było tak korzystnych, pomyślnych i ciekawych dni w miłości, związkach i partnerstwie. Zwłaszcza urodzeni w I dekadzie znaku będą mieli wiele powodów do zadowolenia, optymizmu, nadziei i uśmiechu. Koniunkcja Wenus i trygon Marsa sprawiają, że jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki niknąć i słabnąć będą wszelkie bariery, ograniczenia i blokady dzielące Cię od ludzi, zwłaszcza tych, na których Ci szczególnie zależy. Jeśli więc od dłuższego czasu nie udawało Ci się znaleźć ścieżki porozumienia z kimś, kto Ci się podoba i na kogo masz ochotę, warto teraz podwoić wysiłek, uruchomić swoje potencjały, możliwości, zdolności, gdyż szansa na sukces jest wysoka. Nie popełnij jednak starych błędów, nie przesadzaj w uwodzeniu, nie kręć, nie kombinuj, nie rób podchodów i unikaj dziwnych gier.

Mów szczerze o tym, co czujesz, jasno i otwarcie wyraź wszystko to, co w Tobie się obudziło. Lęk przed odrzuceniem, przed porażką paraliżuje Twoje działania, ale jest to droga donikąd. Każdy ma swoje lęki, obawy i wątpliwości. Kiedyś im po prostu trzeba stawić czoła - i właśnie teraz jest najlepszy na to czas. Rozsiewaj więc dobrą energie, wysyłaj ciepło, życzliwość, dobro i uśmiech. Odmową się nie przejmuj. Przyjdzie ktoś inny, bardziej dla Ciebie odpowiedni.

Niedzielny nów Księżyca ma ogromne znaczenie dla urodzonych w I dekadzie znaku. Jego działanie wzmocnione koniunkcją Słońca i Merkurego sprawia, że jesteście przed być może najważniejszymi decyzjami, wyborami i zmianami w skali całego roku. Konsekwencje obranego kierunku i ścieżki na którą wkroczycie, będą mieć dla Was kolosalne znaczenie - i to może na długie lata. Jest to szansa na zdecydowaną poprawę jakości i poziomu życia, określenie na nowo tego, co chcecie robić, kim pragniecie być i do czego zamierzacie dojść. Nie ma takiej sfery i takiej dziedziny życia, która nie mogłaby się zmienić. Wszystko jest więc w Waszych rękach, wszystko jest w Waszym zasięgu. Przekonacie się, że spełnianie marzeń to nie jest tylko jakaś iluzja, fantazjowanie, marzycielstwo. Że jest to bardzo dobra droga do osiągania celów, że odwołanie się do naszych najskrytszych tęsknot i potrzeb może się zamieniać w realne zwycięstwa i sukcesy. Jednak i urodzeni w III dekadzie znaku też nie będą mieli powodów do zmartwień. Koniunkcja Jowisza sprawia, że właśnie teraz będziecie w stanie finalizować wiele przedsięwzięć, interesów i transakcji.

Bliźnięta Koziorożec 22.05 - 21.06

Opozycja Marsa przyniesie urodzonym w I dekadzie znaku potężny nawał pracy, trud, liczne problemy w relacjach z otoczeniem, ciągłe zmagania, wysiłek i stres. Coraz mocniej zaczynacie odczuwać na plecach oddech konkurencji, coraz ostrzej daje znać o sobie brak czasu, sypiące się zdrowie, samopoczucie i kondycja.

Największy błąd, jaki możecie teraz popełnić, to jeszcze bardziej się obciążyć, dorzucić sobie nowych obowiązków, zajęć i zadań. To droga na zatracenie, wprost do kryzysu, utraty sił ciała, ducha i umysłu.

Trzeba przerwać to szaleństwo, gdyż takie okładanie się batem nie wykrzesa w Was energii, lecz jeszcze bardziej pognębi i osłabi. Tłumaczenia w stylu, że musicie mieć pieniądze na pilne wydatki i że trzeba spłacać długi, nic nie da. Nie pozostaje Wam nic innego niż wnikliwa analiza swojego życia, przyjrzenie się temu, jak zarządzacie swoimi zasobami, czasem i posiadanymi środkami finansowymi. Ten kryzys właśnie jest po to, byście się wreszcie przebudzili i zrozumieli, że rozwiązanie Waszych problemów nie leży w twardym i bezwzględnym traktowaniu siebie, ale przeciwnie, w szacunku, w trosce i miłości do siebie.

Rak

Wodnik 22.06 - 22.07

Pewne zniechęcenie zaczyna ogarniać urodzonych w I dekadzie znaku. Kwadratura Wenus sprawia, że macie coraz mniejszą motywację do poświęceń, ciężkiej pra-

www.gazetagazeta.com cy, trudu, walki i zmagań. Chcesz wreszcie odpocząć, uspokoić nerwy, uciszyć emocje i pasje. Intuicja dobrze Ci podpowiada i warto jej posłuchać. Jeśli więc nic specjalnego Cię nie goni, jeśli nie masz jakichś bardzo pilnych zleceń, obowiązków i zadań, zajmij się sobą, wyjedź na parę dni, spotkaj się z bliskimi, rodziną, dawno nie widzianymi przyjaciółmi i znajomymi. Nie warto też liczyć na jakiś znaczący przełom na polu miłosnym i uczuciowym. Cierpliwość nie jest Twoją mocną stroną i często nie potrafisz spojrzeć na swoje problemy i dylematy z dystansu. Zwłaszcza wszystko to, co dotyczy miłości i uczuć, potrafi Cię wyprowadzić z równowagi, wzniecając napięcie, pasje, namiętności i emocje mocno wykraczające poza normę i zdrowy rozsądek.

Stoicki spokój, filozoficzna zaduma i luz to Twoi sprzymierzeńcy na nadchodzące dni. Na brak miłych chwil nie będą narzekać urodzeni w III dekadzie znaku. Sekstyl Jowisza sprawia, że interesy, wszelkie uczuciowe kontakty i relacje będą się układać doskonale. To świetny czas dla związków partnerskich, zwłaszcza tych, które przeszły przez kryzysy i wstrząsy. Teraz dobijacie do spokojnej przystani.

Lew

Ryby

23.07 - 22.08

Ostatnie dwa tygodnie przyniosły Wam wyjątkowo silne przeciążenia, stres, napięcie, masę problemów i spraw do załatwienia. Zwłaszcza urodzeni w II i III dekadzie znaku powinni się przygotować na solidny maraton, intensywny trening, niezbyt przyjemny test i egzamin z życiowej dojrzałości. Kwadratury Słońca, Merkurego i Jowisza ostrzegają przed uleganiem złudzeniom i fantazjom. Zapłaciliście już wystarczającą cenę za przebudzenie z marazmu i iluzji, więc powtarzanie tych samych lekcji byłoby przejawem wyjątkowej nieodpowiedzialności i naiwności. Musicie dobrze rozpoznać swoje mechanizmy ucieczkowe, swoje sztuczki i gry, które Wam w złudny i nieprawdziwy sposób pomagają przetrwać napięcie i kryzys. Działają one jak środek przeciwbólowy, który choć przynosi pewną ulgę, to

jednak nie likwiduje przyczyn i źródeł choroby. Urodzeni zaś w I dekadzie znaku mogą liczyć na niezwykle miłe, przyjemne i radosne chwile. Harmonijne, stabilizujące wpływy trygonów Wenus i Marsa sprawiają, że czeka Was, kto wie, czy nie jeden z najlepszych w tym roku okresów w sferze uczuciowej i miłosnej. Zauważycie zdecydowaną poprawę relacji z bliskimi, w związku, z kimś kto jest dla Was ważny i kogo kochacie. Ci zaś z Was, którzy cierpią z powodu samotności, zrozumieją, że źródło szczęścia i sukcesu nie znajduje się w nikim innym, niż Wy sami.

Panna 23.08 - 23.09

Nerwowość, napięcie psychiczne, stres i rozdrażnienie stale towarzyszą urodzonym w I dekadzie znaku. Ma to dla Was dość przykre i nieprzyjemne konsekwencje - zwłaszcza na polu zawodowym, w interesach, ale też w sferze towarzyskiej, partnerskiej i uczuciowej. Swoim nierozważnym zachowaniem, zbyt ostrymi słowami i sądami, nieprzemyślanymi decyzjami i wyborami możecie zrazić do siebie wiele osób, zwłaszcza tych, które są Wam przychylne. Mocno pobudzone ambicje i chęć szybkiego odrobienia strat skłaniać Was będzie do dużego ryzyka, podejmowania się działań, pracy i wyzwań, na które może zabraknąć Wam sił i energii. Niesie to z sobą niebezpieczeństwo związane z poważnym przemęczeniem, wyczerpaniem sił fizycznych i psychicznych, kontuzje, urazy, poważne komplikacje zdrowotne i emocjonalne. Dużo lepszy i przyjemniejszy czas czeka urodzonych w II i III dekadzie znaku. Trygony Słońca, Merkurego i Jowisza sprawiają, że nadchodzące dni mogą się okazać jednymi z najbardziej korzystnych i pomyślnych w tym roku. Jest duża i realna szansa na poprawę sytuacji finansowej, znakomite wyniki w biznesie, w nauce i na polu towarzyskim. To dobry czas na ważne, kluczowe dla Waszej przyszłości decyzje uczuciowe i partnerskie. Warto właśnie teraz wyjawić swoje intencje, zamiary i cele komuś, kto być może na to bardzo czeka.

Waga

Byk

24.09 - 23.10

Styczeń nie kojarzy Ci się zwykle z miłosnymi uniesieniami. Zdecydowanie wolisz się zakochać na wiosnę i ten czas jest dla Ciebie najbardziej pod tym względem korzystny, szczęśliwy i przyjemny.

Mimo to właśnie nadchodzące dni przynieść Ci mogą jakieś niezwykłe wydarzenia, erotyczne, zmysłowe i sercowe przebudzenie, napływ silnych uczuć i emocji.

Opozycja Wenus i sekstyl Marsa sprawiają, że zaczynasz patrzeć na ludzi jakby w innym, bardziej wysublimowanym, szczególnym świetle. Taka zimowa miłosna refleksja ma inny wymiar i do innych zupełnie emocji się odwołuje, niż gdy jest dużo słońca i gdy jest ciepło. Teraz masz dużo silniejszy kontakt z bardzo głębokimi, intymnymi sferami swojej duszy, dlatego nie grozi Ci szalony odlot, namiętność, która daje mocne pobudzenie, ale szybko mija. Jest to więc bardzo dobry czas na budowanie dojrzałych związków opartych na duchowym porozumieniu, wspólnocie podobnych zainteresowań, pasji, potrzeb i pragnień. Ale to także bardzo korzystny czas dla tych relacji, które mają już dłuższy staż. Jeśli jesteś z kimś, z kim chcesz dzielić życie i nie masz ochoty szukać nikogo nowego, to nadchodzące dni pomogą Ci wzmocnić Waszą relację, dać jej nowy impuls, obudzić coś, co kiedyś Was połączyło i do siebie zbliżyło.

Skorpion

Bliźnięta

24.10 - 22.11

Nadchodzące dni będą dla Ciebie czasem naznaczonym poważnym spadkiem energii, odpływem sił, mocy i wigoru.

Opozycje Słońca, Merkurego i Jowisza sprawiają, że nie masz specjalnej ochoty na ciężką pracę, intelektualny i fizyczny wysiłek, oraz zmagania z twardą i szarą rzeczywistością. Brakuje Ci dobrych pomysłów, dynamizmu w działaniu, kreatywności i sprytu. Nie warto jednak się tym specjalnie przejmować, nie ma sensu o tym za dużo myśleć, gdyż to naturalny, często doświadczany przez Ciebie o tej porze roku proces. Jeśli więc możesz, od-

strona 31

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com puść sobie ambitne przedsięwzięcia i ciężką pracę, nie rzucaj się na głęboką wodę, nie walcz o rzeczy mało istotne, niewarte zachodu. Działanie na pół gwizdka pozwoli Ci zregenerować ciało i umysł. Postaraj się zatem o większą niż zwykle ilość odpoczynku, snu, lepsze i zdrowsze odżywianie. Warto zmienić tryb życia, rzucić szkodliwe używki, zająć się swoimi negatywnymi zachowaniami, szkodliwymi przyzwyczajeniami i nałogami. Zacznij uprawiać jakąś mało forsowną dziedzinę sportu, aktywizuj ciało i ducha, pracuj nad sobą i swoimi emocjami. Niedzielny nów Księżyca wykorzystaj na podjęcie ważnych zobowiązań, strategicznych decyzji, przemyśl ponownie swoje plany i życiowe cele.

Strzelec

Rak

23.11 - 21.12

Wielka nadzieja na zmiany w sferze miłosnej i uczuciowej ujawni się u urodzonych w I dekadzie znaku. Pomyślne, mobilizujące wpływy trygona Wenus i koniunkcji Marsa sprawiają, że jesteście w jednym z najlepszych okresów tego roku na amory, erotyczne, zmysłowe i towarzyskie uniesienia, doskonałą zabawę, flirty i uciechy. Szczególną nadzieję na zmiany mogą mieć ci z Was, którzy już długo czekają na to, że wreszcie się ktoś pojawi, że obudzi się w Was wielkie, namiętne uczucie. Jednak nawet ta fantastyczna szansa na miłosne przesilenie nie gwarantuje, że sukces macie w kieszeni. By wykorzystać tę wyjątkowo korzystną okazję, musisz wnikliwie zrozumieć przyczyny swoich porażek, niepowodzeń i samotności. Może się bowiem okazać, że Twoje stare wzorce i schematy myślenia wygrają, a ktoś kto jest dla Ciebie niemal idealnym partnerem, po prostu Cię nie zauważy, albo Ty zrobisz coś takiego, co pogrzebie Twoje szanse. By więc Ci się udało, wyciągnij wnioski z popełnionych błędów, odpręż się, nie przejmuj odmową, negatywnymi sygnałami, które wyśle Ci osoba, na którą masz ochotę. Po prostu rób swoje i bądź sobą, a o resztę się nie martw. Uwierz w siebie, mów sobie miłe słowa, traktuj siebie z dużą wyrozumiałością, dobrocią i szacunkiem.

Koziorożec Lew 22.12 - 20.01 Przed Tobą znakomite, miłe i przyjemne dni, które masz szansę spędzić wyjątkowo wesoło, rozrywkowo i radośnie, ale zarazem efektywnie, pasjonująco i twórczo. Trygony Słońca, Merkurego i Jowisza pozwolą Ci odnaleźć dobre strony w tym, co wydawało Ci się złe, błędne, szkodliwe, co zapisało się w Twojej pamięci jako porażka i niepowodzenie. Już wkrótce się przekonasz, że w życiu nie ma czarno-białych schematów, że ma ono więcej odcieni i barw. Ten dobry nastrój możesz wykorzystać w bardzo konkretny i rozsądny sposób. Nie chodzi więc tylko o to, by się dobrze bawić, by miło i wesoło spędzać czas, ale by tę pozytywną energię przerobić na działania, na właściwe, mądre decyzje, ugruntowane, przemyślane i trafne życiowe wybory. Jest teraz wielka szansa na poprawę relacji z otoczeniem, bliskimi, rodziną i przyjaciółmi, na wyjaśnienie sobie wszelkich pretensji, wątpliwości, puszczenie w niepamięć żalu, złości, goryczy i urazów. Ten szczególny adwentowy czas jest przygotowaniem na nadejście czegoś pięknego, świętego, dobrego. Przygotowuj się więc i Ty na coś naprawdę wyjątkowego, na jakieś niezwykłe doświadczenie i takież emocje.

Radość to nie hulanki, zabawa, i wesołe rozrywki.

Wodnik

Panna

21.01 - 20.02

Nie masz ostatnio zbyt wielu powodów do zadowolenia, radości i szczęścia.

Przed Tobą kolejny trudny, męczący, wyczerpujący tydzień, który nie zapowiada jakichś szczególnych zmian, przełomu i spokoju. Niemal do końca tygodnia czeka Cię walka, zmagania, trud i ogromny wysiłek. Kwadratury Słońca, Merkurego i Jowisza sprawiają, że masz chwilami poczucie jakby wszystkie problemy, troski i zmartwienia zwaliły się naraz na Twoją głowę. Musisz się więc liczyć z dużym stresem, silnymi przeciążeniami, zmęczeniem i wyczerpaniem. By nie zwariować, by nie zaliczyć kryzysu zdrowotnego i

psychicznego, musisz precyzyjnie określić priorytety, ustalić czym się będziesz zajmować, a z czym po prostu dasz sobie spokój i czemu nie będziesz poświęcać energii, czasu i zdrowia. Zostało Ci naprawdę niewiele czasu na to, by wszystko poskładać do kupy, by spiąć w całość swoje działania i pracę. Jednak nie tylko kwestie zawodowe będą Ci przynosić napięcie i silne emocje. Nie mniej kłopotów i zmartwień czeka Cię na polu uczuciowym, miłosnym i partnerskim. To kiepski czas na erotyczne przygody i zmysłowe uniesienia. Z byle powodu może dochodzić do kłótni, konfliktów i sporów. Musisz się więc wykazać ogromnym umiarem i rozsądkiem.

Ryby

Waga

21.02 - 20.03

Kwadratura Marsa przynosi urodzonym w I dekadzie znaku silne napięcie psychiczne, stres, niepokój, emocjonalną burzę i zdrowotne komplikacje. Jest to zatem kiepski czas w pracy, w kontaktach interpersonalnych, w związkach i relacjach partnerskich. Zniknie gdzieś Wasz rozsądek, spokój, opanowanie i dystans.

Ujawniać się zaś zacznie Wasza mniej jasna natura: wygodnictwo, nie chęć do ciężkiej pracy, do podejmowania trudnych i ryzykownych decyzji. Przekonacie się jednak, że taktyka polegająca na unikaniu nieprzyjemnych sytuacji, konfrontacji i sporów niegdzie Was nie doprowadzi. Jest to tylko odkładanie na później czegoś, co i tak jest nieuchronne. Jeśli więc czujesz, że trzeba z kimś poważnie porozmawiać: ze wspólnikiem, pracownikiem, szefem, partnerem uczuciowym, musisz to uczynić, gdyż uciekanie od prawdy musi się zemścić. To także nienajlepszy czas na uprawianie sportu, duży wysiłek, ryzykowne zachowania, przesadne oddawanie się cielesnym uciechom i przyjemnościom.

Za folgowanie sobie swoim słabościom przyjdzie Ci zapłacić wysoką cenę. Dużo lepszy i spokojniejszy czas będą mieć urodzeni w III dekadzie znaku. Sekstyl Jowisza pozwoli Wam odzyskać kontrolę nad swoją sytuacją finansową. Z nadzieją czekajcie na należne Wam nagrody, splendory i uznanie.

46 KRZYŻÓWKA GAZETY z... nagrodą Poziomo: 3. Ma donośny głos 7. Obecność w kratkę 8. Nastaje przed urodzajem 9.

Siekierka wyżywa się na świerkach 10. Kolory w ręku 11. Dwuczuby na jeziorze 13. Dialog 16. Zawalidroga dla wroga 20. Nadanie paczki 22.

Zachody młodych 23. Wyjątkowy ptaszek 24. Mówi, żebyś nie siedział 25. Ujmujące łuki 26. Cenniejszy po uzbrojeniu 27. Będą oleje, gdy dojrzeje 31. Wyrostek, którego nie trzeba usuwać 34. Skryje zegarek 38. Krakowski zakonnik 39. Mnożone przez pi 40. Swym szpicem zarysuje matrycę 41. Grupa odszczepieńców 42.

Ona dżdżu spragniona 43. Obecny z racji manifestacji Pionowo: 1. Dół amazonki 2. Bez niego skręt 3.

Na pewno nie wypali 4. Strona w sprawie 5. Kadzi szefowi 6. Pobożna lista życzeń 11. Historyjka 12. Paranoja z łąką 14. Jeńców lub doświadczeń 15. Biały na bałwanie 17. Wojak zbrojny w rapier 18. W filmie było po naszemu 19. Jedzie z fiakrem na przedzie 21. Można zrobić go ze skrawka 28. Judaszowska była w srebrnikach 29. Ludzkie do przechodzenia 30. Szkolony w trybie skróconym 31. Kieruje ruchem na drodze 32. Kawalerzysta 33. Katar na upale 35. Siedzi na starej miedzi 36. Skórka okularnika 37. Brzuszny albo plamisty.

Prawidłowe rozwiązania krzyżówki (hasło) nadesłane (pocztą, e-mailem: krzyzowka@gazetagazeta.com lub faksem: 416. 900.0996) w ciągu 7 dni pod adresem redakcji GAZETY wezmą udział w losowaniu nagród - bonów książkowych wartości 35 dolarów.

KALENDARIUM

"GAZETY" 18 listopada 2016 - piątek (323. dzień roku);

Imieniny: Agnieszki, Gabrieli 1655 - Potop szwedzki: rozpoczęło się oblężenie twierdzy na Jasnej Górze.

1632 - Została wydana Biblia gdańska.

1935 - W Warszawie rozpoczął się proces 12 Ukraińców zamieszanych w zabójstwo Bronisława Pierackiego.

2002 - Lech Kaczyński został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta Warszawy.

2011 - Został zaprzysiężony drugi rząd Donalda Tuska.

19 listopada 2016 - sobota (324. dzień roku);

Imieniny: Elżbiety, Seweryna 1765 - Król Stanisław August Poniatowski otworzył w Warszawie pierwszą scenę publiczną, od 1807 roku nazywaną Teatrem Narodowym.

1943 - Podczas likwidacji Obozu Janowskiego we Lwowie hitlerowcy wymordowali kilka tysięcy Żydów.

1995 - W II turze wyborów prezydenckich Aleksander Kwaśniewski pokonał urzędującego prezydenta Lecha Wałęsę.

20 listopada 2016 - niedziela (325. dzień roku);

Imieniny: Grzegorza, Rafała 1470 - Na Sejmie w Piotrkowie wielki mistrz krzyżacki Henryk VII Reffle von Richtenberg złożył hołd lenny królowi Kazimierzowi IV Jagiellończykowi.

1648 - Jan II Kazimierz Waza został wybrany na króla Polski.

1900 - W dworku malarza Włodzimierza Tetmajera w Bronowicach pod Krakowem odbyły się uroczystości weselne poety Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny, które zainspirowały Stanisława Wyspiańskiego do napisania dramatu Wesele.

21 listopada 2016 - poniediałek (326. dzień roku);

Imieniny: Elwiry, Reginy 1920 - Wojna ukraińsko-sowiecka: żołnierze armii Ukraińskiej Republiki Ludowej zostali wyparci na terytorium Polski i tu internowani (20-21 listopada).

1997 - W Katowicach uniewinnieniem wszystkich oskarżonych zakończył się pierwszy proces 24 zomowców, biorących udział w pacyfikacji KWK "Wujek" w Katowicach.

2006 - 23 górników zginęło w wyniku wybuchu metanu w KWK "Halemba" w Rudzie Śląskiej.

22 listopada 2016 - wtorek (327. dzień roku);

Imieniny: Cecylii, Marka, Stefana 1348 - Królowie Polski i Czech Kazimierz III Wielki i Jan Luksemburski zawarli pokój namysłowski.

1744 - Król August III Sas wydał zgodę na zmianę nazwy miasta Lewartów na Lubartów.

1831 - Powstanie listopadowe: generał-gubernator Królestwa Polskiego Iwan Paskiewicz unieważnił wszystkie postanowienia i uchwały Rządu Narodowego.

1918 - Dekretem Józefa Piłsudskiego został powołany urząd Naczelnika Państwa, najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej. Dekret ten ustalał ustrój republikański odrodzonej Polski (wszedł w życie 29 listopada 1918 r.)

23 listopada 2016 - środa (328. dzień roku);

Imieniny: Adelii, Anieli 1943 - Władysław Gomułka został I sekretarzem PPR. 1966 - Na Wawelu odbyła się konferencja naukowa poświęcona Tysiącleciu Państwa Polskiego.

1971 - Rada Ministrów uchwałą nr 256/1 uchyliła uchwały Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej z 26 września 1946 o pozbawieniu obywatelstwa polskiego 76 oficerów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

24 listopada 2016 - czwartek (329. dzień roku);

Imieniny: Emilii, Flory 1947 - W Krakowie rozpoczął się pierwszy proces oświęcimski.

1978 - Prochy Tadeusza Dołęgi-Mostowicza sprowadzono z Ukrainy i pochowano w katakumbach na Powązkach.

1998 - Z biblioteki naukowej PAN w Krakowie skradziono pierwodruk dzieła Mikołaja Kopernika De revolutionibus orbium coelestium.

Notowania złotówki w Polsce w stosunku do niektórych walut obcych kurs średni z czwartku, 17 listopada 2016 Kanada 1 CAD - 3,0836 zł, USA 1 USD - 4,1375 zł, UE 1 EUR - 4,4386 zł W. Brytania 1 GBP - 51630 zł.

piątek Dzień: 16;Noc: 12 sobota Dzień: 13;Noc: 2

niedziela

Dzień: 2;Noc: -1

poniedziałek Dzień: 2;Noc: -1

Rozwiązanie - hasło 39 krzyżówki GAZETY brzmi "Niesplamiona sława słodsza od róży". Bon książkowy wartości 35 dolarów do wykorzystania w księgarni "Gazety"wylosowała pani Róża Kordek z Mississaugi, ON oraz pani Gabriela Wercha z Windsor, ON. Nagrody wyślemy pocztą. GRATULUJEMY!

wtorek środa czwartek

Dzień: 4;Noc: -1 Dzień: 4;Noc: 3 Dzień: 6;Noc: 0

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 32

www.gazetagazeta.com

Sport

ze sportu

Na bieżniach i wokół stadionów Eliminacje MŚ 2018

Popisowy mecz Polaków w Bukareszcie Polska wygrała w Bukareszcie z Rumunią 3:0 w meczu eliminacji piłkarskich mistrzostw świata. Bramki zdobyli Kamil Grosicki i dwie Robert Lewandowski, w tym jedną z rzutu karnego. Biało-czerwoni z dorobkiem 10 punktów po czterech kolejkach zostali liderami grupy E. Bardzo cenne dla trenera Adama Nawałki była możliwość wystawienia w defensywie - po raz pierwszy w tych kwalifikacjach Michała Pazdana. Obrońcę warszawskiej Legii z wcześniejszych spotkań wyeliminowały kontuzje.

Pojedynek w Bukareszcie rozpoczął się od ataków reprezentacji Polski. W 10. minucie mocny strzał Kamila Grosickiego obronił Ciprian Tatarusanu. Kilkadziesiąt sekund później skrzydłowy francuskiego Rennes popisał się efektowną indywidualną akcją poradził sobie z obrońcami rywali, wbiegł na pole karne, po czym strzelił tak, że piłka odbiła się od poprzeczki i wpadła do siatki.

Po zdobyciu gola podopieczni Nawałki wciąż nie oddawali inicjatywy. W 37. minucie mocny strzał z kilkunastu metrów oddał Jakub Błaszczykowski, ale trafił w bramkarza gospodarzy.

Od początku meczu niespokojnie było na trybunach, gdzie kibice obu drużyn rzucali racami i petardami. W 42. minucie spotkanie zostało nawet na kilkadziesiąt sekund przerwane, gdy z trybuny zajmowanej przez Rumunów, za bramką Łukasza Fabiańskiego, na boisko rzucono kilka rac.

Dłuższa przerwa nastąpiła w drugiej połowie. W 54. minucie, tuż przed wykonaniem rzutu rożnego przez Rumunów, na polu karnym biało-czerwonych wybuchła petarda hukowa. Najbliżej tego zdarzenia był Lewandowski, który ogłuszony padł na murawę. Przerwa trwała około czterech minut, ostatecznie kapitan biało-czerwonych wrócił na boisko i kontynuował grę.

A na murawie, choć coraz częściej przy piłce byli Rumuni, niewiele się zmieniało. Polscy piłkarze wciąż kontrolowali spotkanie, nie pozwalając rywalom na stwarzanie groźnych okazji. Fabiański rzadko był zmuszany do interwencji. W 67. minucie odbił piłkę na rzut rożny po strzale rezerwowego Florina Andone, ale później miał niewiele pracy.

Tymczasem jego koledzy nie ograniczali się do obrony wyniku. W 82. minucie wprowadzony chwilę wcześniej Łukasz Teodorczyk zagrał do Lewandowskiego, napastnik Bayernu pobiegł kilka metrów z piłką i mocnym

Kamil Grosicki (P) pokonuje Rumuna Cipriana Tatarusanu (L) podczas meczu eliminacyjnego piłkarskich mistrzostw świata w Bukareszcie, 11 listopada br. Barłomiej Zborowski PAP

strzałem pokonał Tatarusanu.

W doliczonym czasie gry kapitan biało-czerwonych ustalił wynik spotkania, wykorzystując rzut karny podyktowany za faul właśnie na nim.

Lewandowski ma już na koncie 42 gole w reprezentacji. W klasyfikacji wszech czasów najlepszych strzelców drużyny narodowej awansował na trzecie miejsce. Liderem jest Włodzimierz Lubański, który w 75 występach uzyskał 48 bramek.

To pierwsze od 84 lat (od października 1932 roku) wyjazdowe zwycięstwo Polski nad Rumunią.

Biało-czerwoni odnieśli trzecie z rzędu zwycięstwo w eliminacjach MŚ i z dorobkiem 10 punktów prowadzą w grupie E, wyprzedzając o trzy Czarnogórę.

Piłkarze z Bałkanów niespodziewanie przegrali na wyjeździe z Armenią 2:3, choć do przerwy prowadzili 2:0.

Pomeczowe opinie trenerów: "Rumuni zagrali dobry mecz, ale byliśmy nie do zatrzymania” - powiedział selekcjoner reprezentacji Polski Adam Nawałka po piątkowym zwycięstwie w Bukareszcie nad Rumunią 3:0.

"Zespół Rumunii postawił nam bardzo trudne warunki.

Wynik 3:0 można odbierać jako łatwy mecz. Gospodarze jednak mieli plan na to spotkanie, grali ofiarnie i tworzyli dobrze zorganizowaną drużynę. My graliśmy konsekwentnie, mądrze i z dużym poświęceniem. Po przerwie czekaliśmy na kontrataki. Jednak dobrze radziliśmy sobie również w ataku pozycyjnym. Za taką postawę i mobilizację do końca należą się brawa" - powiedział Nawałka na pomeczowej konferencji prasowej.

Po przerwie jedna z petard spadła tuż obok Roberta Lewandowskiego. Kapitan biało-czerwonych ogłuszony hukiem padł na murawę i nie podnosił się z niej przez kilka minut, a mecz został przerwany.

"Jest nam wszystkim bardzo przykro, że na meczach repre-

zentacji mają miejsce takie wydarzenia. Nieodpowiedzialni ludzie zachowują się w niedopuszczalny sposób. To mogło zakończyć się tragedią i jestem pewny, że UEFA zareaguje odpowiednio na to, co się stało. Sędziowie decydują o tym, czy mecz będzie przerwany" - dodał.

Po mistrzostwach Europy we Francji reprezentację Rumunii objął Niemiec Christph Daum.

"Oczywiście, że nastąpiły zmiany w sposobie gry Rumunii.

Trener Daum jest jednym z najlepszych szkoleniowców, których osobiście znam. Widać, że jego zespół jest dobrze zorganizowany. Rumuni przed meczem z nami stracili tylko jedną bramkę w tych eliminacjach. Dobrze z nami zagrali, ale byliśmy nie do zatrzymania" - ocenił szkoleniowiec.

W 80. minucie dokonał dosyć zaskakującej zmiany, bo przy prowadzeniu 1:0 Piotra Zielińskiego zastąpił Łukasz Teodorczyk. "Łukasz wywiązał się bardzo dobrze ze swojej roli. Chcieliśmy dodać drużynie świeżej krwi i pozytywnych emocji. Łukasz cały czas udowadniał na treningach, że walczy o miejsce w składzie.

Jego gra w klubie spowodowała, że wcześniej zaplanowaliśmy tę zmianę. Łukasz ciężko pracował też w defensywie i ta zmiana była bardzo udana" - podkreślił Nawałka.

Dzięki temu zwycięstwu biało-czerwoni z dorobkiem 10 punktów zimę spędzą na pierwszym miejscu w grupie E eliminacji.

Wykorzystali bowiem porażkę Czarnogóry z Armenią (2:3). Tym samym bałkański zespół wciąż ma siedem punktów. Trzecia jest Dania po zwycięstwie z Kazachstanem 4:1.

"Widać, że ta grupa jest bardzo wyrównana. Ormianie nie są tak słabi jak niektórzy ich oceniali. Zawsze okazujemy szacunek rywalom i tak było również przed meczem z Rumunią. Jednak na przedmeczowej konferencji zapowiedziałem, że rozegramy jeden ze swoich najlepszych meczów i tak się stało" - ocenił selekcjoner.

"Przegraliśmy z dużo lepszym zespołem" - przyznał selekcjoner reprezentacji Rumunii Christoph Daum po piątkowej porażce z Polską 0:3 w Bukareszcie w eliminacjach piłkarskich mistrzostw świata.

"Przegraliśmy z drużyną bardzo dobrze zorganizowaną. Praktycznie wszystkie pojedynki Polacy rozstrzygali na własną korzyść. Tylko przez krótkie okresy byliśmy w posiadaniu piłki. Nie możemy mówić, że Łukasz Fabiański miał dużo pracy. Musimy nauczyć się lepiej przeciwstawiać zespołowi grającemu twardo i fizycznie. Musimy zaakceptować, że przegraliśmy z dużo lepszym zespołem" - powiedział Daum na pomeczowej konferencji prasowej.

W eliminacjach Euro 2016 obrona była najmocniejszą stroną rumuńskiego zespołu. Trzy gole stracone w piątek nie świadczą dobrze o postawie tej formacji.

"Obrona nie należy tylko do defensorów, ale do całej drużyny.

Przegraliśmy walkę w środku pola. W tym sektorze boiska Polacy zdecydowanie przeważali i to miało decydujący wpływ na przebieg meczu. Nie spodziewaliśmy się takiej porażki. W następnych meczach nie możemy popełnić też tylu indywidualnych błędów" - podkreślił Niemiec.

Po czterech kolejkach eliminacji MŚ Rumuni z dorobkiem pięciu punktów zajmują czwarte miejsce w grupie E. Prowadzi Polska z 10.

"Nie da się ukryć, że nasza sytuacja jest trudniejsza. Być może musimy teraz koncentrować się na walce o drugie miejsce.

Jako trener muszę jednak być optymistą i zarażać nim moich zawodników. Musimy szukać nowych graczy, zadbać o rozwój zespołu i wykorzystać moje doświadczenie. Jeżeli jednak Polska będzie grała w takim stylu jak w piątek, to zwycięży w naszej grupie" - zaznaczył Daum.

W innym meczu naszej grupy Czarnogóra, która do przerwy wygrywała na wyjeździe z Armenią 2:0 ostatecznie przegrała 2:3.

Na gole byłego gracza m.in.

Górnika Łęczna i Jagiellonii Białystok Damira Kojasevica oraz Stevana Jovetica w drugiej połowie odpowiedzieli Artak Grigorjan, Warazdat Harojan i Geworg Ghazarjan. Po ostatnim golu sędzia już nie wznowił gry.

Cztery punkty do Polski traci Dania, która wreszcie zagrała na miarę oczekiwań kibiców. W Kopenhadze pokonała Kazachstan 4:1. Dla gospodarzy dwie bramki zdobył Christian Eriksen, a po jednej dołożyli Andreas Cornelius i Peter Ankersen. Autorem honorowego trafienia dla gości był Gafurżan Sujumbajew.

Kolejne spotkania w tej grupie zostaną rozegrane 26 marca.

Polska na wyjeździe zagra z Czarnogórą, Armenia podejmie Kazachstan, a Rumunia Danię.

Przed czwartą kolejką spotkań grające w grupi C reprezentacje Czech i Cypru jako jedyne nie miały jeszcze zdobytego gola. Ci pierwsi czarną serię przerwali w piątek. W Pradze pokonali Norwegię 2:1.

W pozostałych spotkaniach grupy C Niemcy na wyjeździe

rozbiły San Marino 8:0, a w Belfaście Irlandia Północna pokonała Azerbejdżan 4:0. To były pierwsze stracone bramki w tych eliminacjach przez piłkarzy zza Kaukazu. Niemcy natomiast grali w mocno rezerwowym składzie.

Hat-trickiem popisał się debiutujący w drużynie narodowej 21letni Serge Gnabry.

W tabeli z kompletem 12 punktów i bez straty gola prowadzą Niemcy. Po siedem mają Irlandczycy oraz Azerowie.

W grupie E zwycięstwa odnieśli faworyci. Anglia pokonała na Wembley Szkocję 3:0, po golach Daniela Sturridge'a, Adama Lallany i Gary'ego Cahilla. Słowacja rozbiła w Trnawie Litwę 4:0, a Słowenia na wyjeździe skromnie wygrała z Maltą 1:0.

Spotkanie to sędziował Tomasz Musiał.

W tabeli z 10 punktami prowadzą Anglicy. O dwa wyprzedzają Słoweńców i o cztery Słowaków.

Tylko jeden mecz rozegrano w grupie A. W podparyskim Saint-Denis Francja pokonała Szwecję 2:1. W 54. minucie niespodziewanie prowadzenie gościom dał Emil Forsberg, ale po kolejnych 11 wygrywali już "Trójkolorowi". Najpierw trafił Paul Pogba, a następnie Dmitri Payet.

Początkowo spotkanie to miało odbyć się 13 listopada, ale FIFA i UEFA wyraziły zgodę na zmianę terminu. Gospodarze nie chcieli grać w niedzielę ze względu na przypadającą wówczas pierwszą rocznicę zamachów terrorystycznych w Paryżu. Ich ofiary zostały upamiętnione minutą ciszy przed pierwszym gwizdkiem.

Włochy i Hiszpania zgodnie wygrały po 4:0 swoje mecze 4. kolejki grupy G eliminacji piłkarskich mistrzostw świata 2018.

Italia pokonała na wyjeździe Liechtenstein, a "La Roja" - Macedonię w Granadzie. W spotkaniu na szczycie grupy I Chorwacja wygrała z Islandią 2:0.

Włosi zdobywanie bramek rozpoczęli już w 11. minucie, kiedy do siatki trafił Andrea Belotti.

Kilkadziesiąt sekund później na 2:0 podwyższył Ciro Immobile.

W 32. na listę strzelców wpisał się Antonio Candreva, a w 44. wynik ustalił Belotti.

Trochę więcej cierpliwości musieli mieć kibice Hiszpanii.

Gospodarze objęli prowadzenie dopiero w 32. minucie, i to po samobójczym trafieniu Darko Velkoskiego. Po przerwie nie pozostawili już rywalom złudzeń - kolejne gole uzyskali Vitolo (63.), Nacho Monreal (84.) i Aritz Aduriz (85.).

Zgodnie z przewidywaniami, Hiszpania i Włochy dyktują warunki w grupie G, w której zajmują dwa pierwsze miejsca. Oba zespoły grały już ze sobą w Italii, gdzie padł remis 1:1. Mają po 10 punktów. Wyżej, dzięki lepszemu bilansowi bramek, sklasyfikowana jest Hiszpania.

Tylko punkt traci jednak do tych ekip Izrael, który w sobotę wygrał na wyjeździe z Albanią 3:0. Gospodarze już od 17. minuty grali w dziesiątkę, a od 55. - w dziewiątkę.

W grupie I zmierzyły się m.in. drużyny zajmujące dwa czołowe miejsca. W Zagrzebiu przy pustych trybunach, co jest konse-

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 33

Sport

Piłkarze reprezentacji remisem ze Słowenią zakończyli rok Piłkarska reprezentacja Polski zremisowała ze Słowenią 1:1 (0:1) w towarzyskim meczu, który odbył się we Wrocławiu.

Bramkę dla biało-czerwonych zdobył Łukasz Teodorczyk.

W stosunku do piątkowego meczu eliminacji mistrzostw świata z Rumunią w Bukareszcie selekcjoner Adam Nawałka zdecydował się aż na osiem zmian.

W podstawowym składzie znalazł się m.in. Jacek Góralski. Pomocnik Jagiellonii Białystok tym samym zadebiutował w narodowych barwach. W 83. minucie na boisku pojawił się drugi debiutant - Damian Dąbrowski z Cracovii. W kadrze Słowenii również zabrakło kilku podstawowych zawodników.

Przez pierwsze 20 minut na boisku niewiele ciekawego się działo. Gra głównie toczyła się w środku pola. Impas pierwsi przełamali Słoweńcy. W 24. minucie po dośrodkowaniu z rzutu wolnego, Artura Boruca pokonał Miha Mevlja. Biało-czerwoni rzucili się do odrabiania straty, ale w pierwszej połowie tak naprawdę nie stworzyli sobie dogodnej okazji do zdobycia bramki.

W przerwie Nawałka zdecydował się na dwie zmiany. Mię-

dzy słupkami Boruca zastąpił Wojciech Szczęsny, a za Grzegorza Krychowiaka pojawił się Kamil Wilczek.

Napastnik Broendby Kopenhaga już po kilku minutach mógł przyczynić się do wyrównania. Świetnie podał do Łukasza Teodorczyka w słoweńskim polu karnym, ale ten zwlekał z oddaniem strzału, a kiedy się zdecydował, to został zablokowany.

W kolejnych minutach Polacy znów nie zachwycali, a efekt przyniosło dopiero wprowadzenie do gry Jakuba Błaszczykowskiego oraz Kamila Grosickiego.

To właśnie pierwszy z nich dośrodkował w 79. minucie, a Teodorczyk ubiegł obrońców i trafił do siatki. Do końca meczu to podopieczni trenera Nawałki mieli przewagę.

To było szóste w historii starcie Polski i Słowenii; dwa razy wygrali Polacy, po raz trzeci zremisowali raz przegrali.

Polska - Słowenia 1:1 (0:1) Bramki: dla Polski - Łukasz Teodorczyk (79); dla Słowenii - Miha Mevlja (24). Żółte kartki: Polska - Michał Pazdan; Słowenia - Miha Zajc, Rene Krhin. Sędzia: Bjorn Kuipers (Holandia). Widzów: 40 119.

Polska: Artur Boruc (46. Wojciech Szczęsny) - Bartosz Bereszyński, Michał Pazdan, Thiago Cionek, Artur Jędrzejczyk - Bartosz Kapustka (71. Kamil Grosicki), Jacek Góralski (61. Piotr

Zieliński), Grzegorz Krychowiak (46. Kamil Wilczek), Krzysztof Mączyński (83. Damian Dąbrowski), Paweł Wszołek (66. Jakub Błaszczykowski) - Łukasz Teodorczyk.

Słowenia: Vid Belec (84. Jan Koprivec) - Gregor Sikosek, Miha Mevlja, Miral Samardzic (46. Antonio Delamea), Boban Jovic Rene Krhin, Miha Zajc (46. Rok Kronaveter), Jasmin Kurtic, Benjamin Verbic (65. Aleks Pihler) - Nik Omladic, Josip Ilicic (53.

Andraz Sporar.

Po meczu trener Adam Nawałka przyznał, że był to dla niego wartościowy sprawdzian.

"Chcieliśmy zobaczyć, jak wyglądają zawodnicy, którzy wyróżniają się w ligowych rozgrywkach i kandydują do gry w reprezentacji. Stąd takie, a nie inne nasze ustawienie taktyczne i personalne. Chcemy mieć grupę zawodników, która będzie rywalizować o miejsce w szerokiej kadrze, ale także o miejsce w wyjściowej jedenastce. Mecz był toczony w dobrym tempie z bardzo dobrym przeciwnikiem, który jest groźny dla każdego. Słowenia nie przegrała w swojej grupie w eliminacjach do mistrzostw świata i jest kandydatem do awansu. To był dobry sprawdzian z dobrym rywalem" - skomentował spotkanie Nawałka. "Mieliśmy co prawda inicjatywę, ale jeden błąd przy stałym fragmencie gry i gra się zrobiła trudniejsza. Słowenia była doskonale zorganizowana i mie-

liśmy duże problemy ze sforsowaniem ich obrony. Zwłaszcza w pierwszej połowie. Po przerwie wyglądało to już lepiej. Mieliśmy kilka sytuacji, oddaliśmy kilka groźnych strzałów. Wynik uważam za sprawiedliwy. Do końca walczyliśmy o wyrównanie, a później o bramkę zwycięską. Taka postawa zasługuje na brawa.

Chcę, aby reprezentacja zawsze walczyła właśnie tak do ostatniego gwizdka" - dodał.

Nawałka nie chciał rozmawiać o poszczególnych zawodnikach i jedynie odniósł się do sytuacji klubowej Bartosza Kapustki i zdradził, że rozmawiał z zawodnikiem. "Ta rozmowa zostanie między nami. On przeżywa trud-

ny okres i wierzę, że wyjdzie z tego obronną ręką. Decyzje jego będą bardzo ważne w dalszym rozwoju jego kariery i wierzę, że Bartek będzie w niedługim czasie będzie grał tak, jakbyśmy tego chcieli. On doskonale zdaje sobie sprawę ze swojej sytuacji i sobie poradzi" - wyznał.

Podsumowując selekcjoner stwierdził, że nie martwi go słabsza gra w pierwszej połowie, kiedy na boisku brakowało większości kluczowych zawodników reprezentacji. "Staramy się doskonalić naszą grę i na pewno będziemy przygotowani na marcowy mecz z Czarnogórą. Mamy plan i staramy się go realizować" - zakończył.

kwencją rasistowskiego zachowania kibiców jeszcze w eliminacjach Euro 2016, Chorwaci pokonali Islandię 2:0, a obie bramki dla gospodarzy zdobył Marcelo Brozovic. W końcówce czerwoną kartkę za brutalny faul zobaczył Ivan Perisic.

Zespół z Bałkanów prowadzi z 10 punktami, natomiast Islandczycy spadli na trzecie miejsce z siedmioma. Wyprzedziła ich mająca osiem "oczek" Ukraina, która pokonała w Odessie Finlandię 1:0. Na czwartym miejscu sklasyfikowana jest Turcja, która wygrała u siebie z Kosowem 2:0.

Być może jedyną niespodzianką w sobotę była porażka Austrii z Irlandią 0:1 w Wiedniu po golu Jamesa McCleana. To pierwsze zwycięstwo piłkarzy z "Zielonej Wyspy" nad tym rywalem od 1963 roku. Goście objęli prowadzenie w grupie D z 10 punktami. Austria, której forma już wcześniej nie była najlepsza, zgromadziła cztery. Wiceliderem tej grupy jest Serbia. Piłkarze z Bałkanów uratowali w końcówce remis z Walią 1:1 w Cardiff. Gola dla gospodarzy uzyskał w 30. minucie niezawodny ostatnio piłkarz Realu Madryt Gareth Bale, ale w 85. wyrównał Aleksandar Mitrovic.

Bale ma już 26 goli w drużynie narodowej. Brakuje mu jeszcze dwóch trafień by dogonić najskuteczniejszego Walijczyka w historii Iana Rusha.

Serbia ma osiem punktów, Walijczycy zgromadzili o dwa mniej. Dalej są Austria (4), Gruzja (2) i Mołdawia (1). Te dwie ostatnie drużyny zremisowały w bezpośrednim pojedynku w Tbilisi 1:1.

Piłkarze reprezentacji Belgii oraz Szwajcarii odnieśli w niedzielę czwarte zwycięstwa w eliminacjach mistrzostw świata.

Pierwsi pokonali Estończyków aż 8:1, natomiast Helweci wygrali z Wyspami Owczymi 2:0. Kolejne mecze kwalifikacyjne w marcu.

W niedzielę odbyło się osiem meczów, w których - w większości - mocniejszy kadrowo zespół grał z teoretycznie znacznie słabszym. Obyło się bez niespodzianek, choć np. do przerwy spotkania grupy A Luksemburg - Holandia było 1:1.

Ostatecznie jednak "Pomarańczowi" - dzięki dwóm golom rezerwowego Memphisa Depaya wygrali 3:1. Po rocznej przerwie do kadry Holandii wrócił Arjen Robben. Zdobył gola na 1:0 dla gości, ale na drugą połowę już nie wyszedł z powodu kontuzji.

W innym spotkaniu tej grupy Bułgaria pokonała w Sofii Białoruś 1:0.

Rywalizujące również w grupie A Francja i Szwecja zmierzyły się ze sobą w podparyskim Saint-Denis już w piątek. Gospodarze, którzy zwyciężyli 2:1, nie chcieli grać w niedzielę ze względu na przypadającą tego dnia pierwszą rocznicę zamachów terrorystycznych w Paryżu.

Liderem tej grupy jest Francja (10 pkt), która o trzy punkty wyprzedza Holandię i Szwecję.

W grupie B zwycięstwa odnieśli faworyzowani gospodarze.

Szwajcarzy pokonali Wyspy Owcze 2:0 i z kompletem 12 punktów prowadzą w tabeli. Wiceliderem jest Portugalia (9 pkt), która wygrała z Łotwą 4:1. Dwie bramki (jedną z rzutu karnego) zdobył Cristiano Ronaldo. Jego dorobek mógł być jeszcze bardziej okazały, ale w 59. minucie nie wykorzystał "jedenastki". Łącznie piłkarz Realu Madryt ma w obecnych eliminacjach siedem trafień, dzięki czemu zrównał się z prowadzącym w klasyfikacji strzelców Robertem Lewandowskim.

Rywalizujące również w grupie B Węgry pokonały Andorę 4:0, a trzecią bramkę dla gospodarzy zdobył piłkarz Pogoni Szczecin Adam Gyurcso.

W niedzielny wieczór próbę swoich umiejętności zaprezento-

wała po raz kolejny reprezentacja Belgii. Tym razem drużyna prowadzona przez Hiszpana Roberto Martineza pokonała u siebie Estonię aż 8:1. Po dwie bramki dla gospodarzy zdobyli Dries Mertens i Romelu Lukaku, a po jednej Thomas Meunier, Eden Hazard, Yannick Carrasco i po samobójczym trafieniu obrońca Liverpoolu Ragnar Klavan (po dośrodkowaniu Mertensa zmienił pechowo lot piłki).

Mający komplet punktów Belgowie stracili tego dnia pierwszą bramkę w eliminacjach (Henri Anier), ale ich bilans goli jest imponujący - 21-1.

Drugie miejsce w grupie H utrzymała Grecja (10 pkt), która dzięki efektownej bramce z woleja Giorgosa Tzavellasa w ostatnich sekundach doliczonego czasu uratowała u siebie remis 1:1 z trzecią w tabeli Bośnią i Hercegowiną (7 pkt). Goście prowadzili od 33. minuty. Trafienie jako samobójcze zapisano bramkarzowi Orestisowi Karnezisowi.

Obie drużyny kończyły mecz w dziesiątkę. W 80. minucie czerwone kartki zobaczyli Kyriakos Papadopoulos oraz Edin Dżeko (drugi z nich - za drugą żółtą).

W innym spotkaniu tej grupy Cypr wygrał z grającym w końcówce w osłabieniu Gibraltarem 3:1. To pierwsze gole Cypryjczyków w obecnych eliminacjach.

Czwarta kolejka eliminacji MŚ w strefie europejskiej była rozgrywana od piątku do niedzieli. Reprezentacja Polski swój mecz - na wyjeździe z Rumunią zagrała w pierwszym z tych terminów. Po zwycięstwie 3:0 w Bukareszcie biało-czerwoni awansowali na pierwsze miejsce grupy E. Mają 10 punktów i o trzy wyprzedzają Czarnogórę, która uległa na wyjeździe Armenii 2:3, choć do przerwy prowadziła 2:0.

Wyniki i tabele meczów eliminacji piłkarskich mistrzostw świata: grupa A - 13 listopada, niedziela

Luksemburg - Holandia 1:3 (1:1) Bułgaria - Białoruś 1:0 (1:0) Francja - Szwecja 2:1 (0:0) tabela 1. Francja 4 3 1 0 7-2 10 2. Szwecja 4 2 1 1 6-3 7 3. Holandia 4 2 1 1 8-4 7 4. Bułgaria 4 2 0 2 6-10 6 5. Białoruś 4 0 2 2 2-6 2 6. Luksemburg 4 0 1 3 5-9 1 grupa B - 13 listopada, niedziela Węgry - Andora 4:0 (2:0) Szwajcaria - Wyspy Owcze 2:0 (1:0) Portugalia - Łotwa 4:1 (1:0) tabela 1. Szwajcaria 4 4 0 0 9-3 12 2. Portugalia 4 3 0 1 16-3 9 3. Węgry 4 2 1 1 8-3 7 4. Wyspy Owcze 4 1 1 2 2-8 4 5. Łotwa 4 1 0 3 2-8 3 6. Andora 4 0 0 4 1-13 0 grupa C - 11 listopada, piątek Czechy - Norwegia 2:1 (1:0) Irlandia Północna - Azerbejdżan 4:0 (2:0) San Marino - Niemcy 0:8 (0:3) tabela 1. Niemcy 4 4 0 0 16-0 12 2. Irlandia Północna 4 2 1 1 8-2 7 3. Azerbejdżan 4 2 1 1 2-4 7 4. Czechy 4 1 2 1 2-4 5 5. Norwegia 4 1 0 3 5-7 3 6. San Marino 4 0 0 4 1-17 0 grupa D - 12 listopada, sobota Austria - Irlandia 0:1 (0:0) Gruzja - Mołdawia 1:1 (1:0) Walia - Serbia 1:1 (1:0) tabela 1. Irlandia 4 3 1 0 7-3 10 2. Serbia 4 2 2 0 9-5 8 3. Walia 4 1 3 0 8-4 6 4. Austria 4 1 1 2 6-7 4 5. Gruzja 4 0 2 2 3-5 2 6. Mołdawia 4 0 1 3 2-11 1 grupa E - 11 listopada, piątek Armenia - Czarnogóra 3:2 (0:2) Dania - Kazachstan 4:1 (2:1) Rumunia - Polska 0:3 (0:1) tabela 1. Polska 4 3 1 0 10-5 10 2. Czarnogóra 4 2 1 1 9-4 7 3. Dania 4 2 0 2 7-5 6 4. Rumunia 4 1 2 1 6-4 5 5. Armenia 4 1 0 3 4-10 3 6. Kazachstan 4 0 2 2 3-11 2 grupa F - 11 listopada, piątek

Anglia - Szkocja 3:0 (1:0) Malta - Słowenia 0:1 (0:0) Słowacja - Litwa 4:0 (3:0) tabela: 1. Anglia 4 3 1 0 6-0 10 2. Słowenia 4 2 2 0 4-2 8 3. Słowacja 4 2 0 2 7-2 6 4. Litwa 4 1 2 1 5-7 5 5. Szkocja 4 1 1 2 6-8 4 6. Malta 4 0 0 4 1-10 0 grupa G - 12 listopada, sobota Granada: Hiszpania - Macedonia 4:0 (1:0) Elbasan: Albania - Izrael 0:3 (0:1) Vaduz: Liechtenstein - Włochy 0:4 (0:4) tabela 1. Hiszpania 4 3 1 0 15-1 10 2. Włochy 4 3 1 0 11-4 10 3. Izrael 4 3 0 1 8-5 9 4. Albania 4 2 0 2 4-6 6 5. Macedonia 4 0 0 4 4-11 0 6. Liechtenstein 4 0 0 4 1-16 0 grupa H - 13 listopada, niedziela Cypr - Gibraltar 3:1 (1:0) Belgia - Estonia 8:1 (3:1) Grecja - Bośnia i Hercegowina 1:1 (0:1) tabela 1. Belgia 4 4 0 0 21-1 12 2. Grecja 4 3 1 0 9-2 10 3. Bośnia i Hercegowina 4 2 1 1 8-5 7 4. Estonia 4 1 0 3 5-15 3 5. Cypr 4 1 0 3 3-8 3 6. Gibraltar 4 0 0 4 2-17 0 grupa I - 12 listopada, sobota Turcja - Kosowo 2:0 (0:0) Chorwacja - Islandia 2:0 (1:0) Ukraina - Finlandia 1:0 (1:0) tabela 1. Chorwacja 4 3 1 0 10-1 10 2. Ukraina 4 2 2 0 7-3 8 3. Islandia 4 2 1 1 6-5 7 4. Turcja 4 1 2 1 5-5 5 5. Finlandia 4 0 1 3 3-6 1 6. Kosowo 4 0 1 3 1-12 1 Rywalizacja w grupach eliminacji MŚ zakończy się w październiku 2017 roku.

Piłkarze ze strefy europejskiej walczą o 13 miejsc. Bezpośredni awans wywalczą zwycięzcy dziewięciu grup, a osiem najlepszych drużyn z drugich lokat rozegra w listopadzie 2017 roku baraże w czterech parach. Ich triumfatorzy także wystąpią na mundialu w Rosji.

Selekcjoner reprezentacji Polski Adam Nawałka, podczas meczu towarzyskiego Polska Słowenia, 14 listopada na Stadionie Miejskim we Wrocławiu. Spotkanie ze Słowenią było Maciej Kulczyński PAP ostatnim oficjalnym meczem polskiej kadry w tym roku.

strona 34

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

Towarzyskie mecze piłkarskie

Sprinte m przez b ieżnie i stadio ny

Remisy Anglii z Hiszpanią i Włoch z Niemcami W hitowych meczach towarzyskich piłkarze Anglii zremisowali we wtorek na Wembley z Hiszpanią 2:2 (1:0), natomiast w spotkaniu Włoch z Niemcami w Mediolanie bramki nie padły.

Tego dnia grały też Rumunia i Dania - rywale Polski w eliminacjach mistrzostw świata.

Choć to Hiszpania uchodzi za jeden z zespołów grających najbardziej efektownie, we wtorek na Wembley to gospodarze konstruowali ciekawsze i groźniejsze ataki. Napór Anglików przyniósł efekt już w ósmej minucie, kiedy faulowany w polu karnym był Jamie Vardy, a "jedenastkę" pewnie wykorzystał Adam Lallana. Sam Vardy wpisał się na listę strzelców niecałe trzy minuty po przerwie, popisując się efektownym szczupakiem. Gospodarze grali mądrze w defensywie i wydawało się, że kontrolują przebieg spotkania. Jednak w końcówce zabrakło im koncentracji w 89. minucie kontaktową bram-

kę zdobył Iago Aspas, a do wyrównania strzałem z ostrego kąta doprowadził Isco. Gol na 2:2 padł na początku szóstej doliczonej minuty.

Hiszpanie uniknęli zatem porażki, która byłaby pierwszą w szóstym meczu pod wodzą selekcjonera Julena Lopeteguiego.

Na oczach blisko 50 tysięcy kibiców Włosi podtrzymali świetną passę na San Siro. Na tym stadionie wciąż są niepokonani.

W 44 spotkaniach odnieśli 32 zwycięstwa i 12 razy zremisowali. Bramkarz gospodarzy Gianluigi Buffon rozegrał 167. mecz w drużynie narodowej, wyrównując europejski rekord innego golkipera - Hiszpana Ikera Casillasa.

W innym spotkaniu Rumunia przegrała na wyjeździe z przyszłym gospodarzem mistrzostw świata, Rosją 0:1. Jedyną bramkę zdobył w ostatnich sekundach Magomed Ozdojew.

Z kolei Dania zremisowała z

PŚ w kolarstwie torowym

Udany start Polaków w Holandii Szymon Sajnok zwyciężył w omnium w ostatnim dniu zawodów Pucharu Świata w kolarstwie torowym w holenderskim Apeldoorn. 19-letni wychowanek Cartusii Kartuzy odniósł największy sukces w karierze. Dzień wcześniej Kamil Kuczyński był drugi w sprincie.

W niedzielę Sajnok debiutował na wielkiej imprezie w omnium, olimpijskiej konkurencji, rozgrywanej po igrzyskach w Rio de Janeiro w nowej formule w jednym dniu i w czterech startach. Rozpoczął od trzeciego miejsca w wyścigu scratch, następnie wygrał wyścig tempo oraz eliminacyjny (australijski), a w punktowym utrzymał wypracowaną wcześniej przewagę, wygrywając jeden z finiszów. W klasyfikacji wielobojowej zgromadził 127 punktów, wyprzedzając Hiszpana Alberta Torresa - 124 oraz Francuza Benjamina Thomasa 107. W piątek i w sobotę Sajnok startował w wyścigu drużynowym na 4 km na dochodzenie, zajmując razem z Danielem Staniszewskim, Alanem Banaszkiem i Adrianem Teklińskim czwarte miejsce. Tak wysoko biało-czerwoni nie uplasowali się w zawodach najwyższej rangi od dawna.

"Sajnok oraz jego koledzy to najlepsza polska drużyna w wyścigu na dochodzenie od czasów Ryszarda Dawidowicza, Andrzeja Sikorskiego, Leszka Stępniewskiego i Mariana Turowskiego, srebrnych medalistów mistrzostw świata z Bassano del Grappa w 1985 roku. Mamy znów bardzo utalentowanych zawodników - tych czterech startujących w Apeldoorn oraz Dawida Czubaka. Oni już kilka razy poprawili rekord Polski, a kwestią czasu jest złamanie przez nich w wyścigu na dochodzenie granicy 4 minut. Jeśli będą mieli odpowiednie wsparcie, to za rok, dwa lata będą zdobywać medale mistrzostw świata" - powiedział PAP dyrektor sportowy PZKol. Andrzej Piątek.

Ostatnią konkurencję zawo-

dów - wyścig amerykański - Daniel Staniszewski i Wojciech Pszczolarski rozpoczęli od wygranej na pierwszym z premiowanych punktami finiszów, a ostatecznie uplasowali się na piątej pozycji.

Kraków - Serbowie, Finowie i Estończycy będą grupowymi rywalami polskich siatkarzy w przyszłorocznych mistrzostwach Europy. Losowanie odbyło się w Krakowie. Turniej odbędzie w dniach 25 sierpnia 3 września.

Hiszpański bramkarz Jose Reina pokonany przez Jamie Vard'ego na stadionie Wembley w Londynie, 15 listopada br.

Andy Rain PAP/EPA

Czechami w miejscowości Mlada Boleslav 1:1.

Zakończyła się niezwykła seria Irlandii Północnej w meczach na własnym terenie. We wtorek gospodarze ulegli Chorwacji 0:3, co było ich pierwszą porażką u siebie od trzech lat, w trakcie których rozegrali 11 spotkań.

Ostatni raz przed własną publicznością schodzili z boiska pokonani 6 września 2013 roku, gdy Wygrali Belgowie Robbe Ghys i Kenny De Ketele.

W sobotę Kamil Kuczyński zajął drugie miejsce w sprincie indywidualnym. Kuczyński triumfował przed tygodniem w Pucharze Świata w Glasgow i wciąż prowadzi w klasyfikacji generalnej cyklu. Liderem PŚ jest także

przegrali z Portugalią 2:4.

Wyniki wtorkowych meczów towarzyskich: Rosja - Rumunia 1:0 (0:0) Malta - Islandia 0:2 (0:0) Węgry - Szwecja 0:2 (0:1) Ukraina - Serbia 2:0 (1:0) Czechy - Dania 1:1 (1:1) Irlandia Płn. - Chorwacja 0:3 (0:2) Włochy - Niemcy 0:0 Austria - Słowacja 0:0 Francja - Wyb. Kości Słoniowej 0:0 Anglia - Hiszpania 2:2 (1:0)

Chojniczanka nowym liderem ły przed tą kolejką miały po 24 punkty. Zwycięską bramkę zdobył w 39. minucie z rzutu karnego Maciej Małkowski. Goście mogli wyrównać w drugiej połowie, ale "jedenastki" nie wykorzystał Łukasz Garguła.

Pierwsze zwycięstwo po serii 10 meczów ligowych bez wygranej odniosły Wigry Suwałki. W sobotę pokonały Stomil Olsztyn 2:1 i z dorobkiem 23 punktów zajmują ósme miejsce. Olsztynianie mają o dwa mniej i są na dziewiątej pozycji.

W niedzielę na boiskach pierwszej ligi zaprezentowali się obaj spadkowicze z ekstraklasy.

Górnik nie miał problemów u siebie z Wisłą, a gole dla 14-krotnych mistrzów Polski strzelili kolejno: Szymon Matuszek, Czech David Ladecky, Łukasz Wolsztyński oraz Hiszpan Igor Angulo. Górnik w tabeli jest szósty (24 pkt), a Wisła piętnasta (18 pkt). Wciąż powodów do radości nie mają fani Podbeskidzia. "Górale", prowadzeni od miesiąca przez Słowaka Jana Kociana, zaledwie zremisowali w Kluczborku 1:1. Od 72. minuty przegrywali po golu Rafała Niziołka, dziewięć minut później wyrównał Tomasz Podgórski.

Piłkarze ostatniego w tabeli MKS (11 pkt) przegrali wcześniej trzy kolejne mecze, nie zdobywając w nich ani jednej bramki. Z kolei dla dziesiątego Podbeskidzia (22) to czwarty remis z rzędu i szósty w ostatnich ośmiu meczach.

Trzy spotkania tej kolejki m.in. trzeciego w tabeli Zagłębia Sosnowiec na wyjeździe z GKS Tychy - zostały przełożone na później; zostaną rozegrane 23 i

•••

Warszawa - W przyszłym roku ma pojawić się pierwsza narodowa grupa kolarska Grom. Za projektem utworzenia drużyny, która ma startować w największych wyścigach, stoi m.in. Ryszard Szurkowski, i Czesław Lang.

•••

Nowy Targ - Hokeiści Comarch Cracovii wywalczyli we wtorek w NoSajnok w omnium. wym Targu Superpuchar Polski, wyW Holandii poniżej oczekigrywając z miejscowym TatrySki wań wypadła jedynie drużyna Podhalem 3:2 po rzutach karnych. sprinterów. Mistrzowie Europy z ••• Saint-Quentin-en-Yvelines Ma- Nowy Jork - Trzecia partia rozgryciej Bielecki i Mateusz Rudyk oraz wanego w Nowym Jorku meczu wspomagający ich Patryk Raj- między broniącym tytułu mistrza kowski uzyskali dopiero 11. re- świata w szachach Norwegiem zultat.

Magnusem Carlsenem i Rosjaninem

I liga piłkarska

Piłkarze Chojniczanki Chojnice, pierwszy raz pod wodzą brazylijskiego trenera Hermesa Soaresa, pokonali na wyjeździe Chrobrego Głogów 3:1 w 17. kolejce 1. ligi. Goście skorzystali z porażki GKS Katowice w Bytowie 0:1 i objęli pozycję lidera tabeli. Był to już siódmy z rzędu mecz Chojniczanki, w którym nie poniosła porażki. W tym czasie zgromadziła 15 punktów, a w sumie ma 34 i o dwa wyprzedza drużynę z Katowic. Bramki dla gości zdobyli Andrzej Rybski (dwie, w 2. i 18. minucie) oraz Rafał Grzelak (90+2.), natomiast dla gospodarzy trafił Łukasz Szczepaniak (64.).

Zadowolony z udanego debiutu może być Brazylijczyk Hermes, który zastąpił na stanowisku pierwszego szkoleniowca Macieja Bartoszka. Były piłkarz Korony Kielce i Jagiellonii Białystok przejął występującą w ekstraklasie Koronę.

"Muszę przyznać, że był to bardzo ciężki mecz. Po pierwszej połowie wygrywaliśmy 2:0, co nie znaczy, że mieliśmy łatwo. Druga była jeszcze trudniejsza, ale udało się wygrać" - powiedział Hermes, cytowany na oficjalnej stronie internetowej Chrobrego.

Bytovia zaskoczyła u siebie GKS Katowice, pokonując zespół ze Śląska 1:0 po bramce Jakuba Bąka w 11. minucie. Była to pierwsza porażka dotychczasowego lidera od 1 października. Później GKS zdobył 13 punktów na 15 możliwych. W tym samym okresie bytowianie wywalczyli... trzy.

Cenne zwycięstwo odniosła czwarta w tabeli Sandecja Nowy Sącz, która pokonała u siebie piątą Miedź Legnicę 1:0. Oba zespo-

•••

Tychy - Piłkarska reprezentacja Polski U-21 wygrała z Niemcami 1:0 (0:0) w towarzyskim meczu rozegranym w Tychach..

Siergiejem Karjakinem, tak jak poprzednie, zakończyła się remisem.

•••

Toronto - Byli hokeiści Rosjanin Siergiej Makarow oraz Kanadyjczy30 listopada.

W tym miesiącu odbędą się cy Eric Lindros i Rogie Vachon dołąrównież jeszcze dwie kolejki czyli do Galerii Sław ligi NHL. Podczas ceremonii w Toronto pośmiertawansem z rundy wiosennej. nie wprowadzono do niej również Wyniki meczów 17. kolejki: wieloletniego trenera Pata Quinna.

Chrobry Głogów - Chojniczanka Chojnice 1:3 (0:2) ••• Wigry Suwałki - Stomil Olsztyn 2:1 (2:1) Strasburg Czeskie tenisistki po raz Drutex Bytovia Bytów - GKS Katowice 1:0 (1:0) trzeci z rzędu wywalczyły Puchar Sandecja Nowy Sącz - Miedź Legnica 1:0 (1:0) Federacji.

W finale Grupy ŚwiatoMKS Kluczbork - Podbeskidzie Bielsko-Biała 1:1 (0:0) wej pokonały reprezentantki FranGórnik Zabrze - Wisła Puławy 4:0 (2:0) cji 3:2. W ekipie triumfatorek wyPozostałe mecze kolejki - 2016-11-23-30: stąpiły Karolina Pliskova, Petra KviGKS Tychy - Zagłębie Sosnowiec tova i Barbora Strycova.

Pogoń Siedlce - Stal Mielec ••• Olimpia Grudziądz - Znicz Pruszków Varażdin - Piłkarze ręczni Vive TauTabela ronu Kielce pokonali w Varażdinie 1. Chojniczanka Chojnice 17 9 7 1 32-21 34 +11 RK PPD Zagrzeb 26:23 (11:12) w 2. GKS Katowice 17 9 5 3 19- 9 32 +10 meczu siódmej kolejki grupy B Ligi 3. Zagłębie Sosnowiec 16 8 5 3 30-21 29 +9 Mistrzów. To piąte zwycięstwo mi4. Sandecja Nowy Sącz 17 7 6 4 19-13 27 +6 strzów Polski, którzy mają także na 5. Miedź Legnica 17 6 6 5 21-12 24 +9 swoim koncie dwie porażki.

6. Górnik Zabrze 17 6 6 5 24-18 24 +6 ••• 7. Drutex Bytovia Bytów 17 6 6 5 23-22 24 +1 Warszawa - Michał Bernardelli (AZS 8. Wigry Suwałki 17 6 5 6 24-23 23 +1 SGH Warszawa) wygrał w stolicy 9. Pogoń Siedlce 16 7 2 7 14-17 23 -3 dwa biegi - Milę i Piątkę z Piłsud10. Podbeskidzie Bielsko-Biała 17 5 7 5 18-16 22 +2 skim na trasie przy Centrum Olim11. Stomil Olsztyn 17 6 6 5 22-14 21 +8 pijskim. Puchar Ministerstwa Spor12. Chrobry Głogów 17 5 5 7 26-29 20 -3 tu i Turystyki za zwycięstwo w 2.

13. Stal Mielec 16 5 5 6 16-24 20 -8 Festiwalu Biegowym Gimnazjów 14. Olimpia Grudziądz 16 5 3 8 21-24 18 -3 im. Józefa Piłsudskiego zdobyła szko15. Wisła Puławy 17 4 6 7 20-29 18 -9 ła w Sierakowicach.

16. Znicz Pruszków 16 4 3 9 12-23 15 -11 ••• 17. GKS Tychy 16 3 5 8 14-25 14 -11 Muonio - Justyna Kowalczyk od 18. MKS Kluczbork 17 1 8 8 13-28 11 -15 zwycięstwa w sprincie techniką klaW tabeli: mecze, zwycięstwa, remisy, porażki, bramki, punkty, syczną w zawodach Pucharu FIS w różnica bramek; przypadku równej liczby punktów o kolejności fińskim Muonio rozpoczęła sezon w końcowej tabeli decydują bezpośrednie mecze; Stomil Olsztyn w biegach narciarskich. Polka uzyukarany trzema punktami za niespełnienie wymogów licencyjnych skała czas 3.35,80 i o 2,17 wyprzeMecze w następnej kolejce - 2016-11-18-20: dziła Norweżkę Annę Svendsen.

Chrobry Głogów - Stomil Olsztyn ••• Saloniki - - Siatkarze PGE Skry BełSandecja Nowy Sącz - Stal Mielec chatów pokonali mistrzów Grecji MKS Kluczbork - Wisła Puławy PAOK Saloniki 3:0 (25:22, 25:17, Pogoń Siedlce - GKS Tychy 25:20) w pierwszym meczu trzeciej Wigry Suwałki - GKS Katowice rundy kwalifikacji Ligi Mistrzów.

Zagłębie Sosnowiec - Chojniczanka Chojnice Rewanż zostanie rozegrany w nieDrutex Bytovia Bytów - Znicz Pruszków dzielę w Wieluniu. Zwycięzca awanPodbeskidzie Bielsko-Biała - Olimpia Grudziądz suje do fazy grupowej LM. Górnik Zabrze - Miedź Legnica

www.gazetagazeta.com

strona 35

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016 Sport

Motocyklowe MŚ

AUTO - MOTO - SPORT

Triumf Lorenzo w ostatnich zawodach sezonu

Rewelacje•Atrakcje•Wyniki

Formuła 1

Walka o tytuł do ostatniego wyścigu Brytyjczyk Lewis Hamilton (Mercedes 2GP) wygrał w trudnych warunkach pogodowych wyścig o Grand Prix Brazylii, przedostatnią eliminację mistrzostw świata Formuły 1. To oznacza, że walka o tytuł rozstrzygnie się dopiero za dwa tygodnie w Abu Zabi.

Hamilton wyprzedził kolegę z teamu Niemca Nico Rosberga, a trzecie miejsce zajął Holender Max Verstappen (Red Bull). W klasyfikacji generalnej wciąż prowadzi Rosberg, którego przewaga nad Brytyjczykiem stopniała do 12 punktów.

To dziewiąta wygrana Hamiltona w tym sezonie, a 52. w karierze. W klasyfikacji wszech czasów został samodzielnym wiceliderem - dotychczas dzielił drugie miejsce z Francuzem Alainem Prostem. Bezkonkurencyjny jest wciąż Niemiec Michael Schumacher, który wygrał 91 wyścigów.

Na torze Interlagos panowały bardzo złe warunki. Bezpośrednio przed startem i w trakcie zawodów padał ulewny deszcz.

Wyścig był dwukrotnie przerywany na łącznie ok. 60 minut.

Prawie połowę z 71 okrążeń kierowcy przejechali za samochodem bezpieczeństwa.

Nie wszyscy kierowcy potrafili sobie poradzić z jazdą po bardzo mokrej nawierzchni. Pierwszy "piruet" wykonał czterokrotny mistrz świata (2010-13) Niemiec Sebastian Vettel, który mógł jednak kontynuować rywalizację.

Niedługo potem kontrolę nad bolidem stracił Szwed Marcus Ericsson (Sauber-Ferrari), który uderzył w barierkę i zatrzymał się na wjeździe do alei serwisowej. Samochód bezpieczeństwa wyjechał na tor po raz drugi.

Opuścił go na 19. okrążeniu, a dosłownie kilka sekund po wznowieniu ścigania wypadkowi uległ Kimi Raikkonen (Ferrari). Tym razem sędziowie wywiesili czerwoną flagę, co oznaczało przerwanie rywalizacji.

"To po prostu głupota. Trzeba zatrzymać wyścig. Ilu kierowców ma się jeszcze rozbić?" - mówił przez radio Vettel tuż po kraksie kolegi z teamu.

Komentarza nie odmówił sobie nawet słynny angielski piłkarz Gary Lineker.

"Nie oglądam F1 zbyt często, ale w takim deszczu to naprawdę ciekawe widowisko. Odważni goście!" - napisał na Twitterze.

Po około 30 minutach wyścig wznowiono. Później kierowcy przejechali osiem okrążeń za samochodem bezpieczeństwa, ale warunki pogodowe znów się pogorszyły, w związku z czym po raz kolejny pojawiła się czerwona flaga. "Tor jest w porządku, wcale nie jest taki mokry. Nie wiem, po co się zatrzymujemy" -

Jorge Lorenzo (Yamaha) wygrał ostatni w tym sezonie wyścig o Grand Prix motocyklowych mistrzostw świata w klasie MotoGP. 29-letni Hiszpan zajął w niedzielę pierwsze miejsce w Walencji.

Tytuł już w październiku zapewnił sobie jego rodak Marc Marquez (Honda). To 65. zwycięstwo Lorenzo w karierze, a 44. w tej najbardziej prestiżowej klasie.

Marquez był w Walencji drugi, natomiast trzecie miejsce zajął Włoch Andrea Iannone (Ducati).

W klasie Moto2 końcowy triumf przypieczętował zwycięstwem Francuz Johann Zarco (Kalex). W niedzielę wyprzedził o 3,281 s Szwajcara Thomasa

Lewis Hamilton z Pucharem Grand Prix Brazylii po wygraniu 13 listopada br. wyścigu na Fernando Bizzera Jr PAP/EPA torze Interlagos

denerwował się Hamilton. Zgadzali się z nim kibice, którzy okazywali niezadowolenie opuszczonymi kciukami.

Dopiero po kilku kolejnych okrążeniach za samochodem bezpieczeństwa walka ruszyła ponownie, ale 15 "pętli" później z trasy wypadł reprezentant gospodarzy Felipe Massa (WilliamsMercedes), który po sezonie ma zakończyć karierę w F1. Z kraksy Brazylijczyk wyszedł bez szwanku, a kibice podziękowali mu za występy owacją. Massa spacerował później wzdłuż trybun, ze łzami w oczach, trzymając flagę narodową.

"To dla mnie wyjątkowy moment. Przepraszam za to, jak to się dziś skończyło, nie tego chciałem. Dziękuję wszystkim kibicom za serdeczność" - powiedział.

Po jego wypadku na tor znów wyjechał samochód bezpieczeństwa, jak się okazało, już po raz ostatni. Hamilton konsekwentnie powiększał przewagę nad Rosbergiem, który z kolei uciekał pozostałym. Spektakularną jazdą popisał się z kolei Verstappen, który "połykał" w końcówce kolejnych rywali i ostatecznie znalazł się na podium.

Ostatnia impreza cyklu odbędzie się 27 listopada w Abu Zabi.

Aby utrzymać się na pierwszym miejscu klasyfikacji generalnej, Rosberg musi tam zająć co najmniej trzecie miejsce przy założeniu, że Hamilton znów wygra.

Wyniki wyścigu o Grand Prix Brazylii: 1. Lewis Hamilton (W. Brytania/Mercedes GP) 3:01.01,335 2. Nico Rosberg (Niemcy/Mercedes GP) strata 11,455 s 3. Max Verstappen (Holandia/Red Bull) 21,481 4. Sergio Perez (Meksyk/Force India-Mercedes) 25,346 5. Sebastian Vettel (Niemcy/Ferrari) 26,334 6. Carlos Sainz Jr (Hiszpania/Toro Rosso-Ferrari) 29,160 7. Nico Huelkenberg (Niemcy/Force India-Mercedes) 29,827 8. Daniel Ricciardo (Australia/Red Bull) 30,486 9. Felipe Nasr (Brazylia/Sauber-Ferrari) 42,620 10. Fernando Alonso (Hiszpania/McLaren) 44,432 11. Valtteri Bottas (Finlandia/Williams-Mercedes) 45,292 12. Esteban Ocon (Francja/Manor-Mercedes) 45,809 13. Daniił Kwiat (Rosja/Toro Rosso-Ferrari) 51,192 14. Kevin Magnussen (Dania/Renault) 51,555 15. Pascal Wehrlein (Niemcy/Manor-Mercedes) 1.00,498 16. Jenson Button (W. Brytania/McLaren) 1.21,994 Nie ukończyli: Esteban Gutierrez (Meksyk/Haas-Ferrari), Felipe Massa (Brazylia/

Williams-Mercedes), Jolyon Palmer (W. Brytania/Renault), Kimi Raikkonen (Finlandia/Ferrari), Marcus Ericsson (Szwecja/SauberFerrari) Klasyfikacja kierowców (po 20 z 21 wyścigów): 1. Nico Rosberg (Niemcy/Mercedes GP) 367 pkt 2. Lewis Hamilton (W. Brytania/Mercedes GP) 355 3. Daniel Ricciardo (Australia/Red Bull) 246 4. Sebastian Vettel (Niemcy/Ferrari) 197 5. Max Verstappen (Holandia/Red Bull) 192 6. Kimi Raikkonen (Finlandia/Ferrari) 178 7. Sergio Perez (Meksyk/Force India-Mercedes) 97 8. Valtteri Bottas (Finlandia/Williams-Mercedes) 85 9. Nico Huelkenberg (Niemcy/Force India-Mercedes) 66 10. Fernando Alonso (Hiszpania/McLaren) 53 11. Felipe Massa (Brazylia/Williams-Mercedes) 51 12. Carlos Sainz Jr (Hiszpania/Toro Rosso-Ferrari) 46 13. Romain Grosjean (Francja/Haas-Ferrari) 29 14. Daniił Kwiat (Rosja/Toro Rosso-Ferrari) 25 15. Jenson Button (W. Brytania/McLaren) 21 16. Kevin Magnussen (Dania/Renault) 7 17. Felipe Nasr (Brazylia/Sauber-Ferrari) 2 18. Jolyon Palmer (W. Brytania/Renault) 1 19. Pascal Wehrlein (Niemcy/Manor-Mercedes) 1 20. Stoffel Vandoorne (Belgia/McLaren) 1 Klasyfikacja konstruktorów (po 20 z 21 wyścigów): 1. Mercedes GP 722 pkt - zapewnione mistrzostwo 2. Red Bull 446 3. Ferrari 375 4. Force India-Mercedes 163 5. Williams-Mercedes 136 6. McLaren 75 7. Toro Rosso-Ferrari 63 8. Haas-Ferrari 29 9. Renault 8 10. Sauber-Ferrari 2 11. Manor-Mercedes 1 ••• Meksykanin Esteban Gutierrez potwierdził w piątek, przed treningami do wyścigu Formuły 1 o Grand Prix Brazylii, że w nowym sezonie nie będzie już kierowcą amerykańskiego teamu Haas. Pozycja Gutierreza w ekipie, która w sezonie 2016 debiutowała w Formule 1, od dawna nie był dobra. Szefowie teamu nie byli zadowoleni z postawy obu kierowców - Gutierreza i Francuza Romaina Grosjeana.

Spodziewano się zmian, jednak dość długo nie było wiadomo, kto ich zastąpi. Po deklaracji Meksykanina sytuacja się wyjaśniła. Już w nadchodzący weekend można się spodziewać, że Haas oficjalnie potwierdzi skład na sezon 2017 z Grosjeanem i Duńczykiem Kevinem Magnussenem.

Hiszpański kierowca Jorge Lorenzo na podium po wygraniu wyścigu w w Walencji 13 listopada br.

Kai Foersterling PAP/EPA

Rajd Dakar

Luethiego (Kalex), który wywalczył tytuł wicemistrzowski.

W klasie Moto3 pewny pierwszego miejsca w klasyfikacji generalnej był już wcześniej reprezentant RPA Brad Binder (KTM), który odniósł siódmą wygraną w sezonie. W przyszłym roku Binder będzie startował w Moto2.

Wyniki: Moto GP: 1. Jorge Lorenzo (Hiszpania/Yamaha) 45.54,228 2. Marc Marquez (Hiszpania/Honda) strata 1,185 s 3. Andrea Iannone (Włochy/Ducati) 6,603 Czołówka klasyfikacji końcowej MŚ: 1. Marc Marquez (Hiszpania/Honda) 298 pkt - tytuł mistrzowski 2. Valentino Rossi (Włochy/Yamaha) 249 3. Jorge Lorenzo (Hiszpania/Yamaha) 233 Moto2 1. Johann Zarco (Francja/Kalex) 43.17,626 2. Thomas Luethi (Szwajcaria/Kalex) strata 3,281 s 3. Franco Morbidelli (Włochy/Kalex) 4,981 Czołówka klasyfikacji końcowej MŚ: 1. Johann Zarco (Francja/Kalex) 276 pkt - tytuł mistrzowski 2. Thomas Luethi (Szwajcaria/Kalex) 234 3. Alex Rins (Hiszpania/Kalex) 214 Moto3 1. Brad Binder (RPA/KTM) 40.13,777 2. Joan Mir (Hiszpania/KTM) strata 0,056 s 3. Andrea Migno (Włochy/KTM) 0,081 Czołówka klasyfikacji końcowej MŚ: 1. Brad Binder (RPA/KTM) 319 pkt - tytuł mistrzowski 2. Enea Bastianini (Włochy/Honda) 177 3. Jorge Navarro (Hiszpania/Honda) 150 ;

Litewsko-polski zespół ponownie w Dakarze Na Placu Ratuszowym w Wilnie odbyła się w czwartek prezentacja litewsko-polskiej załogi na najbliższy Rajd Dakar. Benediktas Vanagas i Sebastian Rozwadowski wystartują w samochodzie Toyota Hilux.

Vanagas i Rozwadowski w parze na Dakarze po raz pierwszy wystartowali przed rokiem.

Litewsko-polska załoga w klasyfikacji generalnej zajęła wówczas 26. pozycję.

Zbliżający się Dakar dla Vanagasa będzie piątym, a dla Rozwadowskiego - drugim startem w tej imprezie.

Zapytany o szanse w nadchodzącym rajdzie Vanagas powiedział: "awans do 15 najlepszych byłby wspaniałym wynikiem, w przypadku, jeżeli nie popełnimy kolosalnych błędów, bo całkowita eliminacja błędów w takim rajdzie nie jest możliwa".

"Dakar to bardzo długi i skomplikowany rajd. Tu nieodzownym elementem jest szczęście. Ze swojej strony zrobimy wszystko, aby pojechać dobrze. Nasz duet pokazuje, że przyjaźń i współpraca polsko-litewska jest możliwa" - dodał. Rajd Dakar wystartuje 1 stycznia 2017 roku.

strona36

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016 Telefon (416) 262-0161

mbonikowska@gazetagazeta.com mbonikowska@gazetagazeta.com 10-23 listopada - European Union Film Festival Doroczny festiwal filmów krajów Unii Europejskiej - po jednym z każdego kraju. Polskę reprezentuje obraz “These Daughters of Mine” (Moje córki krowy), w reż. Kingi Dębskiej. Pokaz w środę 23 listopada, o godz. 18.00 w Royal Cinema na Bloor St. przy Bathurst. Info o festiwalu: euffto.com. Projekcje wszystkich filmów są bez-płatne.

opracowanie Małgorzata Pogorzelska-Bonikowska

17 - 20 listopada - Gourmet Food and Wine Expo 21. doroczna wystawa eleganckiej żywności. Degustacje najlepszych win i alkoholi oraz piw z całego świata, a także wykwintnych zakąsek.

Poza tym pokazy kulinarne znanych kucharzy i warsztaty edukacyjne.

Metro Toronto Convention Centre, 255 Front Street West. Wstęp 2550 dol.

WYDARZENIA Melchiory 2016 Nagrody Ogólnopolskiego Konkursu Reportażystów Polskiego Radia "Melchiory" zostały rozdane 15 listopada na gali w Teatrze Powszechnym w Warszawie. Reportażystą Roku 2016 została Agnieszka Czarkowska, dziennikarka Polskiego Radia Białystok. Prócz niej do tej nagrody byli nominowani: Magda Skawińska oraz Mariusz Kamiński.

Na tegorocznej gali zostały rozdane również tzw. "Srebrne Melchiory", które przyznawane są w kategorii "Premiera Roku".

Statuetki powędrowały do: Hanny Bogoryja Zakrzewskiej ze Studia Reportażu i Dokumentu Polskiego Radia za dokument "Siedemdziesiąt lat nadziei" oraz Aleksandry Łapkiewicz-Kalinowskiej z Programu 2 Polskiego Radia za reportaż "O obrazach i innych takich".

Celem Ogólnopolskiego Konkursu Reportażystów "Melchiory" jest promowanie najlepszych twórców tego gatunku oraz motywowanie do artystycznych poszukiwań. W skład jury nagrody weszli: Irena Piłatowska-Mądry, Lidia Duda, Anna Rączaszek Se-

WYDARZENIA WYDARZENIA KULTURALNE KULTURALNE Faks ww GTA (416) 531-3245 GTA

18 listopada – 22 grudnia - Christmas Market Niezwykle popularny 7. doroczny kiermasz świąteczny na terenie zabytkowej dzielnicy Distillery District. Okazja do kupowania oryginalnych prezentó, kolędnicy, muzyka, atrakcje dla dzieci. 18 listopada nackiej z radiowej Jedynki i na- o godz. 18.00 zapalenie lampek na choince. Poniedziałek-piątek grodzono ją jako "niezawodną wstęp wolny. Sobota i niedziela - wstęp 6 dol. przyjaciółkę i propagatorkę reportażu".

20 listopada - Santa Parade Jury nagrodziło też młodych Doroczna parada Mikołajowa, tradycja ponad stuletnia w Toronto. twórców, przyznając stypendium Pierwsza odbyła się w 1905 roku. 25 platform, 22 orkiestry, 100 im. Jacka Stwory Kindze Filiń- clownów, 1200 wolontariuszy. Początek o godz. 12.30 w Christie Pits skiej z Radia Żak Politechniki Park, trasa koło ROM i Eaton Centre, zakończenie na St. Lawrence Łódzkiej za reportaż "Każda wio- Market. ska ma plac zabaw".

Krajowa Rada Radiofonii i 22 listopada - Dotykanie świata Telewizji w tym roku wręczyła Wieczór literacki poety, pisarza, tłumacza i badacza literatury hiszdwie nagrody specjalne dla Alicji pańskiej i latynoskiej prof. Floriana Śmiei połączony z promocją jego Grembowicz za reportaż "Ekstaza najnowszego tomu poezji. Godz. 19.00, Konsulat Generalny RP, 2603 św. Franciszka" oraz Marty Rebz- Lake Shore Blvd. West, 19:00, wstęp wolny. dy za odważny materiał o pogromie kieleckim. Grand Prix ufun- 24 listopada - 4 grudnia - One of a Kind Christmas Show dowane przez KRRiT trafiło do Jedna z najbardziej popularnych imprez przedświątecznych, która rąk Henryka Dedo i Waldemara jest okazją do kupowania ciekawych prezentów świątecznych. Około Kasperczaka z Fundacji Głos 800 rękodzielników oferuje ciekawe wyroby. Są też warsztaty gdzie na Ewangelii za projekt "Pieśń Spar- miejscu można zrobić własne prezenty - w cenę wliczone jest śniadanie. Pierwsza impreza odbyła się w 1975 roku. Poniedziałek-sobota takusa".

Galę transmitowaną z Teatru godz. 10.00-21.00 i niedziela - godz. 10.00-18.00, Exhibition Place.

Powszechnego przez Program Wstęp - 13 i 7,50 dol.

Agnieszka Czarkowska z Polskiego Radia Białystok otrzymała tytuł Radiowego Reportażysty Roku 2016. Gala wieńcząca Ogólnopolski Konkurs Reportażystów "Melchiory 2016" odbyła się w Teatrze Powszechnym w Warszawie, 15 bm.

Tomasz Gzell PAP

kudewicz, Maciej Drygas oraz Arkadiusz Gołębiewski. Nagrodzie w sposób symboliczny patronuje Melchior Wańkowicz, który napisał: "Reportaż był już wtedy, kiedy pierwszy troglodyta przyniósł wiadomość o polanie, na której się pasą mastodonty. Reportaż tkwi fizjologicznie w naturze ludzkiej". Te słowa swoją pracą potwierdzają laureaci konkursu.

- Właśnie mija 20 lat mojej pracy. Pracy, w której zawsze starałam się wzorować na mistrzu reportażu, jakim był Melchior Wańkowicz. Jestem zaszczycona, że odbieram dziś nagrodę honorowaną jego imieniem - mówiła tegoroczna laureatka Ogólnopolskiego Konkursu Reportażystów Agnieszka Czarkowska z Polskiego Radia Białystok.

Doceniono również działal- Pierwszy Polskiego Radia uświetność redaktor Małgorzaty Kow- nił występ znakomitego pianisty i poety Leszka Długosza.

Prosimy o informacje o organizowanych imprezach i wydarzeniach kulturalnych pod nr. tel. (416) 262-0610 lub e-mailem mbonikowska@gazetagazeta.com

strona 1

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

CIEKAWOSTKI

Ale Numer

Polacy w pierwszej dziesiątce narodów najlepiej posługujących się angielskim

Polacy zamykają pierwszą dziesiątkę narodów najlepiej posługujących się językiem angielskim na świecie, wynika z raportu EF English Proficiency Index.

Badanie przeprowadzono w 72 krajach.

Tegoroczny raport EF English Proficiency Index to już szósta edycja międzynarodowego rankingu uwzględniającego stopień To cykl, w którym przedstawiamy różne ciekawostki i sensacyj- znajomości języka angielskiego. ne doniesienia z wielu dziedzin - medycyny, techniki, życia celebry- Badanie przeprowadzono w 72 tów, trendów światowych, sportu, kultury, mody, kulinariów, moto- krajach na grupie ponad 950 tys. osób powyżej 18. roku życia. W ryzacji i wielu innych. tym roku Polska uplasowała się na 10. pozycji, a w rankingu wyprzedziły ją kraje skandynawskie Rogal świętomarciński to wy- stronie Cechu Cukierników i Pierób cukierniczy dla cierpliwych karzy w Poznaniu. I tak, co roku - przyznaje Roman Ciążyński z piekarze na dzień Św. Marcina Gostynia. Piekarz zdradza, czym oferują mieszkańcom stolicy Na podtatrzańskich stokach powinien się charakteryzować Wielkopolski ten wyrób. narciarskich ruszyły armatki ten tradycyjny poznański rarytas.

Jak przekonuje Ciążyński, nie śnieżne. Mroźna aura przyszła w "Prawdziwy rogal świętomar- jest to prosty wypiek. Jest to wy- tym roku wcześniej niż zazwyciński to jest ciasto półfrancu- rób rzemieślniczy, żadna maszy- czaj. W ubiegłych latach sztuczskie, to nie jest ciasto drożdżo- na nie zastąpi sprawnych dłoni ne śnieżenie startowało dopiero we, to jest ciasto zaciągane, któ- piekarzy, a na jego przygotowa- w grudniu. Armatki śnieżne zare musi listkować. Drugim waż- nie potrzeba kilku godzin. częły produkcję śniegu w nocy ze nym elementem jest nadzienie z "Rogale świętomarcińskie to środy na czwartek m.in. na zabiałego maku z bakaliami. Trze- wypieki dla cierpliwych. Potrze- kopiańskiej Harendzie oraz w cim elementem rozróżniającym ba kilku godzin na ich przygoto- popularnej Białce Tatrzańskiej i jest posypka, która musi być z wanie. Mi zajmuje to ok. 4 go- Bukowinie. Choć rychło nie naorzechów. I to jest rogal święto- dzin. Ciasto francuskie musi od- stąpi uruchomienie wyciągów, to marciński" - wyjaśnia Roman leżakować, potem musi być wał- ważne jest przygotowanie sztuCiążyński, szef Piekarni Ciążyń- kowane trzykrotnie" - wyjaśnia cznego podłoża pod naturalny scy z Gostynia, Piekarz Roku piekarz. W tym roku w piekarni biały puch - wyjaśnił PAP Life 2014. pana Romana powstanie około Andrzej Hyc ze szkółki narciarWedług jednej z legend pre- tona rogali. skiej HSki na Harendzie. kursorem wypieku rogala święOd kilku lat świętomarcińskie tomarcińskiego w Poznaniu był rogale są unijnym produktem reJózef Melzer cukiernik w piekar- gionalnym. Jedynie certyfikowani, który namówił swego praco- ni producenci mogą je wytwaStres matki w okresie ciąży dawcę do wypieku rogali, rozda- rzać i sprzedawać. Według unij- może przyczynić się do zaburzeń nych następnie ubogim miesz- nych norm rogal powinien ważyć poznawczych i lękowych u dzieckańcom Poznania, czytamy na od 150 do 250 gram. ka, które mają swoje źródło w mikrobiomie jelitowym - poinformowali naukowcy z Ohio State University podczas konferencji Lemur - robotyczne ramię bu- jące satelity. Jeszcze większym Towarzystwa Neurobiologicznedowane przez polskich naukow- zagrożeniem są duże, pozbawiogo "Neuroscience 2016". ców - niczym perfekcyjna ręka ne kontroli satelity" - mówi dr inż.

Podczas badań myszy oczemoże wyłapywać z kosmosu Karol Seweryn z Centrum Badań kujące potomstwa poddawano duże kosmiczne śmieci, np. nie- Kosmicznych PAN. wpływowi czynników stresująJednym z największych koczynne satelity. W przyszłości cych. Okazało się, że ekspozycja może przydać się do serwisowa- smicznych śmieci jest satelita nia ISS, satelitów telekomunika- Envisat nieczynny od 2009 roku. rami są firmy włoskie, portugalcyjnych czy budowy laborato- Jego usunięcie to bardzo ambit- skie oraz Centrum Badań Kona misja, bo obiekt ma 8 metrów smicznych PAN z Warszawy. riów orbitalnych.

Na orbicie okołoziemskiej długości i waży 8 ton. Ponadto Projekt o nazwie ORCO realizoznajdują się już tysiące kosmicz- porusza się bardzo skompliko- wany jest na zlecenie Europejnych śmieci. Powstają one np. w wanym ruchem obrotowym, co skiej Agencji Kosmicznej.

Jednym z ważniejszych eleefekcie nieplanowanego zderze- komplikuje manewr przechwynia satelitów poruszających się cenia tego obiektu. Europejska mentów prowadzonych prac jest po zbliżonej trajektorii. Po zde- Agencja Kosmiczna planuje po- wspomniany Lemur - robotyczrzeniu rosyjskiego satelity z sa- zbyć się tego kłopotliwego sate- ne ramię, przygotowane przez telitą konstelacji Iridium powsta- lity w 2022 roku. Pomysłów na naukowców z Centrum Badań Kosmicznych PAN. Umożliwi ło ponad trzy tysiące kawałków. jego usunięcie jest kilka.

Jednym z nich jest złapanie ono przeprowadzenie kluczoweCzęść kosmicznych śmieci stanowią elementy nośne rakiet satelity za pomocą robotycznego go manewru misji: złapanie kowynoszących obiekty na orbitę ramienia, umieszczonego na tzw. smicznego śmiecia. "Zamontookołoziemską, inne - to nieczyn- satelicie serwisowym. W prakty- wany na manipulatorze chwytak ne już satelity, a nawet przedmio- ce cała operacja wyglądałaby tak: złapałby nieczynnego satelitę za ty pozostawione w kosmosie satelita serwisowy zbliża się do obręcz, którą kiedyś był on umoprzez astronautów: rękawiczka kosmicznego złomu, rozpoznaje cowany do rakiety wynoszącej go zgubiona przez astronautę Eda jego ruch z wykorzystaniem sys- w przestrzeń kosmiczną. Tak złoWhite’a albo worki z prawdziwy- temów optoelektronicznych, a wionego satelitę można później mi śmieciami z radzieckiej stacji następnie dopasowuje swoje unieszkodliwić" - mówi PAP względne położenie i orientację, twórca manipulatora dr inż. KaMir. Takie nieużyteczne, krążące tak aby umożliwić bezpieczne rol Seweryn z CBK PAN. Choć nie brzmi to skomplikopo orbitach satelity stanowią za- działanie ramienia robotycznego. grożenie dla infrastruktury orbi- Finalnym etapem jest ruch ma- wanie, całe przedsięwzięcie wytalnej - np. misji monitorujących nipulatora po specjalnej trajekto- maga wielu symulacji i niezwyśrodowisko ziemskie czy misji rii zapewniającej bezpieczne kłej precyzji.

Naukowcy zajmują się m.in. kosmicznych. "Nawet małe ko- chwycenie obiektu i jego późniejinterakcją pomiędzy robotyczsmiczne śmieci - rzędu 5 cm - lecą szą stabilizację.

Nad przygotowaniem takiego nym ramieniem - a usuwanym z prędkością kilku kilometrów na sekundę. To znacznie więcej niż manewru pracuje międzynarodo- satelitą. Szczególnie interesuje prędkość kuli wystrzelonej z ka- wy zespół naukowców i inżynie- ich moment kontaktu między rabinu, co powoduje, że mogą z rów. Projekt kierowany jest przez tymi obiektami.

"Za każdym razem, gdy robołatwością uszkodzić inne pracu- hiszpańską firmę GMV, a partne-

Rogal świętomarciński - wypiek dla cierpliwych

(Dania, Szwecja, Norwegia, Finlandia), Singapur, Austria, Luxemburg, Niemcy oraz stojąca na czele listy Holandia. Najniższym poziom znajomości języka angielskiego wykazali mieszkańcy Iraku, Laosu oraz Libii.

Najbardziej wykształconą językowo grupą wiekową są młodzi w wieku 18-25 lat, chociaż wiek ten różni się w zależności od kraju. Prawie we wszystkich krajach to kobiety posługują się płynniej angielskim niż mężczyźni.

Polacy sa nadal na wysokim miejscu, choć poziom znajomości języka w ostatnich latach, nie-

stety, maleje. W porównaniu do zeszłorocznego rankingu EF EPI, Polska spadła z dziewiątego na dziesiąte miejsce. A w raporcie za rok 2014 Polska zajmowała 6. miejsce.

Badanie pokazało także, które polskie miasto jest najbardziej biegłe w jęz. angielskim. Na czele listy polskich miast, których mieszkańcy najlepiej posługują się językiem angielskim, znalazł się Wrocław, który minimalne wyprzedził Warszawę. Najbardziej biegli językowo są Polacy w grupie wiekowej 18-30 lat. Średnio nasi rodacy uczą się angielskiego przez 12 lat.

Pod Tatrami ruszyło wielkie śnieżenie stoków narciarskich

"W styczniu na stoku Harenda odbędzie Puchar Europy w slalomie mężczyzn, a w przyszłości chcemy tu organizować Puchar Świata w slalomie, dlatego musimy wyprodukować dużo sztucznego śniegu, aby aura nas ni zaskoczyła. Zapowiada się mroźna i śnieżna zima, ale z naszym halnym to nigdy nie wia-

domo. Sztuczny śnieg jest bardziej trwały niż naturalny, dlatego lepiej mieć spory zapas" - powiedział Hyc. Podtatrzańskie stacje narciarskie planują rozpoczęcie sezonu już od początku grudnia.

Armatki śnieżne mogą produkować śnieg, kiedy temperatura otoczenia jest poniżej 3 stopni mrozu. Armatka potrzebuje bardzo dużej ilości wody, dlatego przy stokach narciarskich, przy których nie ma naturalnych zbiorników wody lub rzek, buduje się sztuczne niecki. Przez urządzenie przepływa nawet do 500 litrów wody na minutę.

Stres w ciąży sprawia, że bakterie jelitowe działają na szkodę potomstwa

Lemur pomoże w sprzątaniu kosmosu

na stres spowodowała zmiany w mikrobiomie jelitowym gryzoni oraz w łożysku. Zmiany te zaobserwowano także w układzie pokarmowym ich żeńskiego potomstwa. Co więcej, były one widoczne także, gdy gryzonie osiągały wiek dorosły.

Ekspozycja na stres w okresie prenatalnym była ponadto związana z większym poziomem lęku oraz pogorszeniem funkcji poznawczych w porównaniu z tyczne ramię dotyka łapanego obiektu, wytwarza to konkretne siły i wpływa na drugi obiekt" wyjaśnia Colmenarejo.

"Nasze robotyczne ramię powinno być na tyle stabilne, aby przez kilka sekund mogło dotknąć nieużywanego satelity, nie powodując odepchnięcia obiektów od siebie. Właśnie w tym czasie chwytak mógłby złapać kosmiczny śmieć" - wtóruje mu dr Seweryn.

Robotyczne ramię mogłoby wyłapywać zwłaszcza większe obiekty, np. wspomnianego satelitę Envisat.

Lemur, nad którym pracują Polacy, to demonstrator technologii. Gdyby Europejska Agencja Kosmiczna zdecydowała się na łapanie dużych kosmicznych śmieci właśnie z jego pomocą do dyspozycji będzie już przetestowana technologia, którą można rozwijać z wykorzystaniem środków narodowych agencji kosmicznych czy środków ESA. W przyszłości Lemur mógłby posłużyć np. serwisowania Międzynarodowej Stacji Kosmicznej - ISS, satelitów telekomunikacyjnych czy montażu i budowy laboratoriów orbitalnych.

Ewelina Krajczyńska

kontrolną grupą gryzoni, których matki nie były poddawane działaniu stresu.

"Lekarze i naukowcy w coraz większym stopniu zdają sobie sprawę z tego, że naturalnie występujące w organizmie bakterie nie są jedynie cichymi lokatorami, ale współdecydują o naszym zdrowiu" - podkreśliła autorka analizy dr Tamar Gur. "Obserwowane przez nas myszy były bardziej lękliwe, spędzały więcej czasu w ciemnych i zamkniętych miejscach oraz trudniej uczyły się nowych zadań, choć po narodzinach nigdy nie miały kontaktu z czynnikami stresującymi" dodała. Mikroby z układu pokarmowego i rozrodczego matki trafiają do organizmu dziecka jako pierwsze. Być może przyczyniają się one do tego, że stres matki negatywnie odbija się na zdrowiu psychicznym dziecka w sposób długotrwały.

Naukowcy ustalili, że w łożysku, a także w mózgu potomstwa (zarówno w okresie prenatalnym, jaki i po osiągnięciu wieku dorosłego) występował zwiększony poziom markerów stanu zapalnego oraz zmniejszony poziom tzw. neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego (BDNF), należącego do czynników wzrostu nerwów.

Naukowcy zamierzają kontynuować badania, by dowiedzieć się więcej na temat wpływu bakterii jelitowych na mózg oraz tego, czy probiotyki mogą złagodzić negatywne skutki ekspozycji na stres w okresie ciąży.

Konferencja Towarzystwa Neurobiologicznego "Neuroscience 2016" odbywa się w dn.

12-16 listopada br. w San Diego.

strona 2

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

ZDROWIE

Poczta zdrowia - Cykl wszystko dla zdrowia

Rośliny, które leczą skarb ukryty w Twoim ogródku Szanowny Czytelniku, w leczeniu chorób i dolegliwości nasi przodkowie od tysięcy lat korzystali z dobrodziejstw natury: naparów, nalewek, wywarów, okładów i maści... Przygotowywali je z leczniczych roślin, a receptury przekazywali z pokolenia na pokolenie.

Dzisiaj niestety niewiele już osób posiada tę cenną wiedzę.

Na szczęście leki ziołowe i inne rośliny lecznicze zaczęły przeżywać swój renesans.

Dzięki współczesnym badaniom naukowym z pomocą mogą Ci przyjść nie tylko rośliny lecznicze z domowego ogródka, ale także te z najbardziej odległych miejsc świata takich jak Amazonia, Chiny, Papua-Nowa Gwinea, Nowa Zelandia...

Wiele chorób, które obecnie leczy się mało skutecznymi lub niebezpiecznymi lekami, można skutecznie wyleczyć ziołami: • trędownik bulwiasty pomoże Ci na bóle pleców - trudne do zniesienia i będące często przyczyną nieobecności w pracy, • ginkgo biloba i żeńszeń syberyjski (Eleutherococcus senticosus) poprawi funkcjonowanie Twoich neuronów, • babka lancetowata to naturalny sposób na astmę, • melisa poprawi jakość flory bakteryjnej w zespole jelita drażliwego.

Również inne rośliny lecznicze mogą okazać się pomocne w przypadku wielu powszechnie występujących chorób: • modrzew - wzmocni Twój system immunologiczny. Tradycyjnie zalecany jest w przypadku nawracających infekcji, zwłaszcza schorzeń laryngologicznych (zapalenie uszu, zapalenie zatok, zapalenie krtani i inne); • ostropest plamisty, desmodium, dymnica osłabią niepożądane skutki leków syntetycznych dla wątroby; • czarna rzodkiew, jastrzębiec kosmaczek, kurkuma ochronią Twoje nerki.

Ale kto informuje chorych o tych wszystkich dobroczynnych właściwościach roślin leczniczych?

Absolutnie nikt.

System opieki medycznej preferuje wszechobecne leki syntetyczne. W większości przypadków to właśnie takie środki przepisze Ci Twój lekarz. Czy pamiętasz, kiedy ostatnio polecił Ci on jakiś preparat roślinny?

Na wydziałach lekarskich polskich uczelni medycznych o działaniu roślin leczniczych nie uczy się wcale albo w bardzo wąskim zakresie.

Zawód zielarza praktycznie nie istnieje, w aptekach coraz trudniej zdobyć leki recepturowe, większość farmaceutów nie zna się już na roślinach leczniczych, ale za to półki zapełnione są lekami syntetycznymi.

Urzędnicy najchętniej zakazaliby sprzedaży takich roślin poza aptekami. Czy wiesz, że dyrektywa UE zabrania wskazywania na

opakowaniach, że koper włoski pomaga na trawienie, tymianek przynosi ulgę w zapaleniu oskrzeli, a rumianek uspokaja nerwy i ułatwia sen?! W czyim interesie leży to, aby pozbawiać Cię tych naturalnych i tanich środków leczniczych oraz informacji o nich?...

Wyzwanie Koncerny farmaceutyczne za horrendalne ceny oferują Ci syntetyczne leki - nędzne kopie tego, co przekazała nam wszystkim za darmo natura. Czy nie pora to zmienić?! Czy nie warto wrócić do źródeł i korzystać z danych nam od wieków dobrodziejstw natury?

Jeśli pozwolimy na to, aby wiedza o roślinach umarła razem z nami, nasze dzieci zostaną odcięte od korzeni i od wszelkiego powiązania z tym, co naturalne.

Będą łatwym łupem dla firm farmaceutycznych i nie będą miały innego wyjścia niż leczyć się poprzez zatruwanie siebie i środowiska. Aby do tego nie dopuścić, stworzyliśmy dla Ciebie i Twoich Bliskich czasopismo: Rośliny i Zdrowie. Twoja naturalna apteka To niezastąpione źródło porad i przepisów, jak w domowych warunkach samodzielnie przygotować maści, napary, nalewki, wywary i olejki, które wspomogą zdrowie Twoje i Twoich Bliskich.

Dzięki miesięcznikowi "Rośliny i Zdrowie. Twoja naturalna apteka" (Plantes & Bien-etre) przywrócisz żywą wiedzę o roślinach w swojej rodzinie. Poznasz które z nich są bogate w składniki odżywcze, które leczą, które ratują życie, jakie jest ich działanie, jakie niosą ze sobą zagrożenia i interakcje z lekami.

Oto kilka przykładów: • Pozłotka kalifornijska (Eschscholzia californica) znakomicie pomaga na spokojny sen. Od 6 do 10 g suszonej pozłotki zaparzaj w 0,5 l wody. Pij 3 razy dziennie, jeśli miewasz lęki. Możesz ją stosować przed snem w przypadku bezsenności.

• Dziurawiec jest równie skuteczny jako antydepresant jak lekarstwa syntetyczne. Jest często stosowany, ale kto tak naprawdę wie o wszystkich jego interakcjach z innymi lekami? Przeczytasz o tym w czasopiśmie "Rośliny i Zdrowie. Twoja naturalna apteka".

• Liście karczocha pobudzają czynności wątroby oraz wydzielanie żółci, co ułatwia trawienie tłuszczów.

• Ortosyfon tradycyjnie zaleca się w Indiach jako środek na kamicę nerkową. Jest również zalecany osobom podatnym na dolegliwości dróg moczowych (takie jak zapalenie pęcherza moczowego).

• Na tzw. ciężkie nogi oraz na puchnięcie nóg pij napar z mniszka lekarskiego lub z bzu czarnego, ponieważ mają one działanie drenujące i wzmagające diurezę.

• Nostrzyk i oczar będą skutecznie walczyć z żylakami i niewydolnością żylną.

• Hakorośl (Harpagophytum), zwana czarcim pazurem, to roślina pochodząca z południowej

Afryki spożywana przez rdzenną ludność, aby uśmierzać bóle, zwłaszcza bóle porodowe. Jest również skuteczna w przypadku bólów stawowych, lędźwiowych czy wywołanych zapaleniem ścięgien.

• Jeśli działanie hakorośli okaże się niewystarczające, wzmocnisz je, zażywając kadzidłowiec (Boswellia carterii) oraz liście czarnej porzeczki (Ribes nigrum).

Przy stosowaniu roślin leczniczych ważne jest też, aby umieć rozróżnić te występujące w naturze od tych, które sprzedaje się w aptece. Trzeba wiedzieć, gdzie znajdować rośliny lecznicze, kiedy je zrywać, jak przechowywać, jakie są przeciwskazania do ich przyjmowania i w jakie interakcje wchodzą z lekami.

Wszystkie dokładne wskazania dla roślin leczniczych, jak je przygotowywać i jak spożywać, znajdują się w czasopiśmie "Rośliny i Zdrowie. Twoja naturalna apteka".

Przygotuj swoje własne lekarstwa Teraz odkryjesz, jak łatwo jest wyhodować w swoim ogródku rośliny od zawsze uprawiane przez naszych przodków, ale także te niedawno odkryte w ziołolecznictwie. Dowiesz się, jak można uprawiać wybrane rośliny wykorzystywane do celów leczniczych w innych kulturach: w medycynie chińskiej, amazońskiej, rośliny tybetańskie czy ajurwedyjskie (medycyna indyjska).

Czasopismo "Rośliny i Zdrowie. Twoja naturalna apteka" opisuje, jak samodzielnie przygotować lekarstwa, które skutecznie zwalczą choroby lub zapobiegną wielu dolegliwościom.

Nawet, jeśli nie masz ogródka, przekonasz się, że w zwykłej doniczce na parapecie lub na balkonie możliwa jest uprawa całej naturalnej apteki ratunkowej.

I nie musisz być superogrodnikiem - w publikacji "Rośliny i Zdrowie. Twoja naturalna apteka" znajdziesz wszystkie niezbędne informacje o uprawianiu roślin leczniczych, tak aby rosły one zdrowo i miały odpowiednią jakość. Życie piękniejsze i bardziej radosne Gdy poznasz wiedzę o roślinach, Twoje życie stanie się piękniejsze i bardziej radosne!

Każdego dnia będziesz mógł cieszyć oko tym, jak rosną na Twoim balkonie lub w ogrodzie.

Zwykły spacer stanie się pasjonującą przygodą, jeśli zaczniesz rozpoznawać gatunki roślin oraz ich praktyczne zastosowanie: • Kozłek lekarski, męczennica (passiflora) i szafran poprawiają sen.

• Gryfonia i dziurawiec zmniejszają smutki.

• Różeniec górski pomaga radzić sobie ze stresem.

• Bakopa drobnolistna (Bacopa monnieri) poprawia pamięć…

Szkoda nie korzystać z tych oraz z wielu innych prezentów od natury, które odkryje przed Tobą nowy miesięcznik "Rośliny i Zdrowie. Twoja naturalna apteka". To

skarb dla Twojego zdrowia, a Ty możesz go zdobyć.

Jeśli zechcesz jak najszybciej poznać czasopismo "Rośliny i Zdrowie. Twoja naturalna apteka", zamów jego prenumeratę, a otrzymasz w prezencie jego wydanie specjalne.

Znajdziesz w nim m.in.: • Kompozycję 5 olejków eterycznych, które łagodzą bóle pleców.

• Panoszący się w ogrodach "chwast", który znajduje zastosowanie w leczeniu dny moczanowej; jest pełen antyoksydantów i można z niego zrobić pyszne zapiekanki, tarty, zupy oraz prawdziwe andaluzyjskie gazpacho (podajemy przepisy!).

• Tajemnicę bambusa, który poprawia sprawność stawów oraz zapobiega zwyrodnieniu chrząstek stawowych.

• Kompletny zestaw informacji o preparatach roślinnych skutecznych w przypadku każdego z 3 rodzajów cellulitu.

• "Święte drzewo", które zwalcza nadciśnienie tętnicze.

To jedynie kilka wybranych przykładów. "Rośliny i Zdrowie.

Twoja naturalna apteka" co miesiąc przekaże Ci 24–28 stron wypełnionych po brzegi niezwykle ciekawymi informacjami i praktycznymi poradami. A przy tym nie znajdziesz tam nawet jednego słowa reklamy.

Chorzy, preferując przez lata medycynę konwencjonalną, powoli tracili odwieczne więzy z naturą. Na szczęście tajniki roślin leczniczych nie zostały utracone bezpowrotnie. Przeciwnie, dzięki nowoczesnym metodom badawczym dzisiejsi eksperci potrafią odkryć nawet więcej niż mogli to zrobić ich poprzednicy.

Najlepsi eksperci Ze względu na to, że "Rośliny i Zdrowie. Twoja naturalna apteka" staje się źródłem odniesienia dla setek tysięcy rodzin, do zespołu redakcyjnego zaprosiliśmy najlepszych specjalistów: • dr Franck Gigon - przez 11 lat wykładał na Wydziale Medycyny na Uniwersytecie Paryskim (Université de Paris XIII Paris-Nord).

Jest specjalistą z zakresu roślin, aromaterapii, wykładowcą i autorem licznych referencyjnych książek, w tym Se soigner par les plantes pour les Nuls (Leczenie za pomocą roślin dla każdego) oraz La vérité sur les plantes qui soignent (Prawda o roślinach, które leczą); • dr Daniel Scimeca, specjalista z zakresu roślin, prezes stowarzyszenia medycyny homeopatycznej, dyrektor dydaktyczny w Towarzystwie Medycznym Bioterapii, nauczyciel akademicki lekarzy i farmaceutów, również autor licznych publikacji z zakresu naturalnego zdrowia; • dr Danielle Roux, farmaceuta, naukowiec i redaktor naczelna "Europejskiego Przeglądu Fitoterapii"; • dr Francois Couplan, doktor w dziedzinie etnobotaniki, międzynarodowy specjalista z zakresu tradycyjnego zastosowania roślin, autor pięćdziesięciu publikacji w tej tematyce;

• Christophe Bernard, absolwent Southwest School of Botanical Medicine, twórca "Ogrodu Roślin Leczniczych", • dr Jacques Labescat - fitoterapeuta, • Jean-Francois Astier - dyrektor Francuskiej Szkoły Zielarskiej (Ecole Francaise d’Herboristerie), • Julien Kaibeck - specjalista ds. zastosowania olejków eterycznych, • Alessandra Moro Buronzo naturopata, • Nicolas Wirth - naturopata.

Co również cenne - eksperci ci zostali wybrani nie tylko ze względu na posiadane przez nich dyplomy i osiągnięcia, lecz również na to, że potrafią przedstawić tajniki roślin leczniczych w sposób prosty i zrozumiały dla każdego. Także dla osób, które nie mają żadnej wiedzy botanicznej.

Zaskoczysz swoich znajomych Lektura "Rośliny i Zdrowie.

Twoja naturalna apteka" to także sposób na wzbogacenie Twojej wiedzy medycznej i znajomości otaczającej Cię przyrody. Poznasz mnóstwo ciekawostek, którymi zaintrygujesz rodzinę i przyjaciół: • Czy wiedziałeś, że aspiryna, jeden z najczęściej używanych leków na świecie, została wyprodukowana z kwasu salicylowego odkrytego w korze wierzby? Takie same efekty uzyskasz, robiąc zwykły napar z kory wierzby białej (Salix alba).

• Nie byłoby żadnego postępu w chirurgii, gdyby w 1844 r. lekarz Claude Bernard nie odkrył działania nerwowo-mięśniowego kurary, słynnej trucizny Indian z Amazonii. Wytwarzali oni ją z wybranych lian, a następnie smarowali nią strzałki, którymi strzelali z dmuchawek do przybywających tam podróżników.

• Na takie rodzaje raka, jak chłoniak Hodgkina czy białaczka, stosowane są (o czym nie mówi się pacjentom) liście barwinka różyczkowego. Pozyskuje się z nich winblastynę i winkrystynę - leki do chemioterapii.

• Podobnie w przypadku raka płuc i raka jajników - niewielu pacjentów wie, że paklitaksel, substancja używana w leczeniu przeciwnowotworowym, jest tak naprawdę pozyskiwana z cisu, drzewa, które prawdopodobnie znajdziesz w swojej najbliższej okolicy, a może nawet we własnym ogrodzie!

Nie zapominam również o statynach - lekach przeciwcholesterolowych tak bardzo innowacyjnych (i tak bardzo drogich), które zostały odkryte w drożdżach bytujących w czerwonym ryżu. A także o naparstnicy (kwiat) oraz chininie (krzew z Ameryki Południowej), służących jako baza w leczeniu chorób serca. I oczywiście, chinina jest też najważniejszym odkrytym "lekiem" na malarię.

Zdrowia życzę, Jean-Marc Dupuis PS Zapraszam do śledzenia Poczty Zdrowia na Twitterze: https://twitter.com/Poczta Zdrowia i na Facebooku: www.facebook.com/Poczta Zdrowia

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

Domowe ciekawostki

Imigracja do Kanady - "Ask Isabella"

strona 3

Piękny projekt rozbudowy Mississaugi Zmiany w punktacji Express Entry Całkiem niedawno zaanonsowano wspaniały, wielki projekt rozbudowy południowej Mississaugi, nad samym jeziorem, w rejonie ulic Cawthra oraz Dixie: będzie około 1,5 kilometra plaży, dostęp do wody, obszar wielki, bo mogący pomieścić 48 dużych boisk piłkarskich. Teren ten, o wielkości 300 akrów, będzie mieścił różnego rodzaju nieruchomości, przede wszystkim o przeznaczeniu mieszkalnym dla 20 tysięcy ludzi, ale także sklepy, kawiarnie, różne punkty usługowe. W tym obszarze powinno być miejsce pracy dla ponad 9 tysięcy ludzi! Jest to wyjątkowe przedsięwzięcie, gdyż chyba żadne miasto na świecie nie ma takiej możliwości zagospodarowania aż tak dużego obszaru, terenu w obrębie samego miasta w dodatku nad samą wodą!

Dość ciekawie zaplanowana infrastruktura na tym obszarze będzie obejmować różnego typu malownicze kanały, przy których usytuowane będą restauracyjki oraz butiki, ale również trasy do spacerów, nieruchomości komercyjne oraz mieszkalne, a prawdopodobnie również centrum kulturalne. Bardzo istotnym elementem będzie oczywiście dostęp do jeziora. Dostęp, którego w tym miejscu do tej pory nie było, gdyż zablokowany był zakładem przemysłowym. Zadbano również o tereny zieleni - o duży park, która będzie chroniona w ramach tzw. Conservation Area, a na jego realizację przeznaczono 60 milionów dolarów, które będzie pochodzić z kieszeni podatników rejonu Peel.

Oczywiście wszyscy politycy, włączając w to naszą burmistrz panią Bonnie Crombie, od razu przypisują sobie jakieś zasługi, nazywając ten projekt jedynym w swoim rodzaju, jedyny w życiu itd. Na pewno pomoże niektórym przedłużyć swoje kadencje w urzędzie miasta, a innym się wzbogacić, jak to zwykle bywa przy takich okazjach.

Wielu działaczy podkreśla, że projekt ten przede wszystkim oczyści powietrze wokół jeziora, bo dotychczas powietrze było bardzo skażone, a okolica Lakeview była przyczynkiem do emisji wyziewów aluminium, kadmu, arsenu, chloru, merkury, wielu substancji powodujących raka. To wszystko za przyczyną głównie wielkiej elektrowni węglowej, która miała siedzibę właśnie w tym miejscu.

Ogólna powierzchnia zabudowana będzie miała ponad 100 hektarów i połączona będzie z ponad 26-hektarowym obszarem parkowym (Conservation Area).

Wszyscy decydenci są bardzo zadowoleni z efektu ich prac nad projektem, który powstawał bardzo długo, albowiem pierwsza decyzja o zamknięciu elektrowni węglowej była taka, że zamieni się ten zakład w elektrownię gazową, gdyż jak wiadomo nasza prowincja potrzebuje coraz więcej elektryczności. Jednak elektrownie gazowe nie są aż tak wydajne, więc zastanawiano się co dalej. A więc już w roku 2008 ówczesny minister energii George Smitherman zadecydował, że energia elektryczna nie będzie

produkowana w tym tak pięknym miejscu, zagradzając przecież duży dostęp do naszego jeziora.

Cały projekt jest tak duży, że jego ukończenie zajmie około 710 lat. Okolica zwana jest Lakeview, co oznacza przecież widok na jezioro, którego dotychczas nie było, natomiast lata temu widać było dym z komina elektrowni.

Oczywiście, dzięki planowanym inwestycjom, okoliczni mieszkańcy spodziewają się, że ich okolica stanie się bardziej renomowana, przez co ceny nieruchomości wokoło na pewno wzrosną jeszcze bardziej. Już w tej chwili deweloperzy wykupują stare rudery i budują nowe domy, co podnosi zarówno ceny, jak i prestiż całej okolicy, a teraz łatwiejszy dostęp do jeziora oraz nowe trasy, również rowerowe, zachęcą większa liczbę ludzi do zamieszkania tego regionu.

Oczywiście wszyscy zaangażowani w ten projekt są bardzo optymistyczni, mając nadzieję, że zrealizowany będzie plan, który na pewno przewyższy wszystkie inne powstałe do tej pory i powstanie wybrzeże jeziora dużo ładniejsze niż torontońskie. Wynika to nie tylko z dotychczasowych doświadczeń przy tworzeniu takich inwestycji, ale również z pięknego terenu w Mississaudze. Oprócz całego na nowo ukształtowanego nabrzeża, w tym terenów podmokłych, powstaną także 3 małe wyspy, co na pewno będzie wykorzystane do celów rekreacyjnych.

Jest to kwestia przyszłości, natomiast obecnie wszystkich wystawiających dom na sprzedaż, zachęcam do korzystania z naszej oferty: oferujemy od lat profesjonalną usługę za ograniczony procent prowizji, przy sprzedaży nieruchomości. Kupujący, jak wiadomo, nie ponoszą żadnych kosztów!

Oczywiście wszyscy klienci biorą udział w losowaniu nowego samochodu, a za każdą transakcję otrzymują Państwo jeden kupon. Ostatnie Losowanie Lexusa odbyło się 6 listopada w Centrum Jana Pawła II przy 4300 Cawthra Rd, Mississauga.

We wszystkich sprawach związanych ze sprzedażą oraz kupnem nieruchomości proszę o kontakt bezpośredni pod numer: 647-209-3511 lub email: house4usteam@gmail.com; pracujemy w zespole "co dwie głowy to nie jedna".

Ryszard Sobolewski GoWest Realty Ltd, Brokerage.

W ubiegły piątek ministerstwo imigracji Kanady wydało ogłoszenie, że od soboty 19 listopada wejdą w życie kolejne zmiany imigracyjne, tym razem odnośnie Express Entry. Obecny od stycznia 2015 roku system był szeroko krytykowany, ponieważ preferował osoby, które posiadały ofertę pracy LMIA - a jak wiadomo, o tę nie jest łatwo od ostatnich kilku lat.

Jak do tej pory posiadacze LMIA otrzymywali 600 punktów w systemie punktacyjnym, a żeby otrzymać zaproszenie do składania podania o pobyt stały potrzeba było tylko mniej więcej 450470 punktów. Czyli każdy z ofertą pracy miał otwartą drogę do Kanady, podczas gdy osoby bez takiej oferty... praktycznie musiały mieć bardzo wysokie wykształcenie, młody wiek, perfekcyjną znajomość języka angielskiego i kilka lat doświadczenia zawodowego, aby mieć jakiekolwiek szanse na uzyskanie tak wysokiej punktacji.

Najwięcej krytyki system Express Entry otrzymywał z tego właśnie powodu, że wszystkie osoby z LMIA automatycznie się kwalifikowały na pobyt stały. Od soboty LMIA już nie będzie dawała 600 punktów.

Oto więc zmiany punktacyjne: - posiadając LMIA jako manager w zawodzie z numerem 00 - 200 punktów - posiadając LMIA w innych zawodach z numerami 0, A i B - 50 punktów - dodatkowe punkty za uzyskanie edukacji w Kanadzie - dodatkowe punkty za ofertę

pracy w Kanadzie jeśli kandydat posiada prawo do pracy bez LMIA, np. intra-company transfer (uwaga: nie każde prawo do pracy zapewnia dodatkowe punkty).

Poza tym ważną zmianą - na lepsze - jest przesunięcie w czasie terminu, w jakim trzeba złożyć kompletne podanie o pobyt stały od czasu otrzymania zaproszenia. Do tej pory było to 60 dni, teraz będzie to 90 dni. Jest to bardzo istotna zmiana, ponieważ uzyskanie zaświadczeń o niekaralności niejednokrotnie trwało dłużej, a zaświadczenia, wiadomo, nie mogły być "za stare".

Tak, system wprowadzony w styczniu 2015 roku krytykowany był powszechnie dlatego, że wyróżniał osoby z LMIA, której posiadanie gwarantowało pobyt stały w Kanadzie (jeśli, oczywiście, osoby nie miały innych problemów z kwalifikacją, typu problemy z przeszłością kryminalną, zdrowiem, czy innych).

Wprowadzana zmiana sprawi, że posiadanie LMIA nie będzie gwarantowało na 100%, że posiadacz spełni inne warunki (osiągnie wystarczająco dużo punktów).

Czyli - wyrówna się poziom pomiędzy posiadaczami LMIA a nieposiadącymi. Czy o tę zmianę chodziło? Czy tego chcieliśmy?

Nie sądzę. Raczej wszyscy mieli nadzieję, że zmieni się to, ile punktów potrzeba, aby się kwalifikować. Np. 350, a nie ponad 400.

Albo jeszcze mniej. Tak się nie stało.

Zdecydowanie, patrząc na to, co się dzieje na świecie, w Kanadzie i poza nią, mogę śmiało

stwierdzić, że żyjemy w... ciekawych czasach.

Więcej na temat najnowszych zmian można poczytać w Canada Gazette: http://www.gazette.gc.ca/rp-pr/ p1/2016/2016-11-12/html/noticeavis-eng.php#na1 Uwaga: Odpowiedzi na pytania i informacje podawane w tej kolumnie nie są poradami prawnymi - są to tylko ogólne informacje, które mają za zadanie wyjaśnić mniej zrozumiałe kwestie w prawodawstwie imigracyjnym Kanady. Jeżeli potrzebujecie Państwo konkretnej odpowiedzi na konkretną sytuację lub pomocy - radzę zasięgnąć porady prawnej.

Izabela Kowalewska Zapraszam wszystkich zainteresowanych sprawami imigracyjnymi Kanady do zadawania pytań.

Można do mnie dzwonić do biura: 416-604-3325, lub przesłać e-mail: eimmigration@bellnet.ca.

Adres biura znajdą Państwo w ogłoszeniu na stronie 28.

IZABELA KOWALEWSKA JEST CZŁONKIEM IMMIGRATION CONSULTANTS OF CANADA REGULATORY COUNCIL (ICCRC) CANADIAN ASSOCIATION OF PROFESSIONAL IMMIGRATION CONSULTANTS (CAPIC).

List do wszystkich polskich organizacji w sprawie odnowienia Charteru Szanowni Państwo, Uprzejmie zawiadamiamy, że z dniem 1 września 2015 roku, Charter Skrzydła "Warszawa"został odnowiony i obecnie istnieje jako RCAFA, Wing "Warsaw" #430.

Charter ze stycznia 1953 roku został zawieszony w roku 1961 za kadencji prezesa Leszka Bisanza, którego Członkowie przegłosowali przynależność do RCAFA. Podczas kadencji premiera Jeana Chretiena w 1961 zostały odebrane świadczenia alianckim weteranom, na podstawie Bill C61. Prawa dla polskich weteranów oraz aliantów zostały przywrócone dzięki byłemu prezesowi Stowarzyszenia Polskich Kombatantów Marcelemu Ostrowskiemu, który przyczynił się do przygotowania pisma oraz posłowi federalnrmu Jasonowi Kenney’emu, byłemu ministrowi obrony, gdy funkcję premiera obejmował Stephen Harper, Bill C-33.

Polscy weterani zostali oficjalnie powiadomieni przez ministra spraw weterańskich Grega Thompsona.

Obecnie Wing "Warsaw" #430 jest w trakcie wydawania książki "Geneza i Historia Skrzydła "'Warszawa'", która czeka na wydanie. Książka oryginalnie została zaczęta przez s.p. sekretarza Wandę Brocką i ukończo-

na przez Marcelego Ostrowskiego, na początku roku 2016. Z braku funduszy wydanie książki przeciąga się, dlatego też jakiekolwiek wsparcie finansowe będzie mile widziane.

W roku 2013 prezes Eugeniusz Kus oraz Zarząd Skrzydła "Warszawa" sporządził listę członków chętnych do wstąpienia do RCAFA. Charter Skrzydła "Warszawa" #430 został zatwierdzony we wrześniu 2015 przez RCAFA Ottawa i powierzony prezesowi E. Kusowi. RCAFA, Wing "Warsaw" #430 jest jedynym usankcjonowanym Stowarzyszeniem,, National Group of Royal Cana-

dian Air Force Association.

Z poważaniem, Małgorzata Wiśniewska Sekretarz, RCAFA Wing "Warsaw" #430 3248 Cedartree Cres., Mississauga, ON, L4Y 3G4 E-mail: wingwarsaw430@gmail.com Tel. 416 839-2170 Eugeniusz Kus, Por. Rez. Prezes, RCAFA Wing "Warsaw" #430 2641 Benedet Dr., Mississauga, ON, L5J 4H6 E-mail: kuseugene@gmail.com H: 905 823-2189 C: 905 872-0432

Moją książkę - poradnik niezbędny niezależnie od znajomości angielskiego - można zamawiać pod nr. tel. 416-262-0610 lub emailem - mbonikowska@gazetagazeta.com dr Małgorzata P. Bonikowska

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 4

www.gazetagazeta.com

POLONIA DLA DZIECI

Polski program dla dzieci Jestem mamą trójki dzieci. W każdy czwartek w Mississauga Valley Community Center moja trzyletnia córeczka i piecioletni synek bawią się przy dźwiękach wesołych piosenek wsród polskich dzieci na Polskim Programie "Polish Storytime" organizowane przez Dagmarę Ulanowską z Federacji Polek w Kanadzie, ogniwo 24.

Moje maluchy czekają z utęsknieniem na te czwartkowe spotkania. Ja również jestem bardzo zadowolona, gdy widzę jak moja córeczka siedzi jak "zaczarowana", gdy prowadząca te spotkania pani Maryla czyta książeczki, śpiewa i recytuje wierszyki.

Idąc pierwszy raz na spotkanie spodziewałam się raczej tylko czytania książeczek, mile byłam zaskoczona tym co zobaczyłam. Pani Maryla Bulzacka prowadząca te spotkania jest osobą bardzo ciepłą, wysławia się poprawną czystą polszczyzną, a oprócz tego jest wzorem dla naszych dzieci jak powinna wyglądać elegancka kobieta.

Zapytałam moje dzieci co najbardziej im się podoba na tych spotkaniach, odpowiedziały zgodnie, że zabawa w pociąg do muzyki "Jedzie pociąg z daleka".

Uśmiechnęłam się i pokiwałam głową. Nie byłam zdziwiona.

Każdy rodzic, który przyjdzie z

dzieckiem, może spędzić z nim mile czas biorąc udział we wspólnej zabawie, może też poobserwować dziecko jak się bawi z rówieśnikami. Dla mnie to są wspaniałe chwile, gdy widzę jak moja mała córeczka słucha pani, powtarza wierszyki i widzę, że dobrze sie bawi.

Mój synek zapamiętuje łatwo piosenki, śpiewa potem sam z siebie gdy jakaś melodia utkwi mu w pamięci. Pewnego dnia jedna pani w polskim sklepie zapytała go skąd zna taką ładną piosenkę i była to ta nauczona na programie. Okazało się także, że tej pani dzieci również chodziły na te spotkania w bibliotece z pania Marylą kilkanaście lat temu gdy jeszcze program ten podlegał pod bibliotekę centralną w Mississaudze.

Jedna mama powiedziała mi, że czuła, że to jest właściwe miejsce dla dzieci do takiego stopnia, że pomimo iż jej synek chodził do kindergarten, to raz w tygodniu robiła mu wolne od szkoły, która przecież nie jest obowiązkowa dla dzieci w Kanadzie do lat sześciu. Ten jeden dzień spędzała z synkiem właśnie w bibliotece z polskimi dziećmi i cieszyła się, że może poświęcić mu więcej czasu i uwagi.

Godzina dzieciom mija bardzo szybko. Potem część z nich przechodzi do biblioteki i dalej

bawi się wsród książek, układanek i klocków, ku uciesze mam i babć, które nawiazują w tym czasie znajomości.

Moje dzieci do dzisiaj wspominają zabawę, jaka odbyła się z okazji Halloween. Maluchy poprzebierały się za różne bajkowe postacie i zwierzątka. Nawet pani Maryla wcieliła się w osobę wróżki, zaskakując tym dzieci i mamy.

Wesołe piosenki i wspólne malowanie malutkich dyń dopelniło szczęścia i kto tylko mógł to starał się uwiecznić te miłe chwile na fotografiach.

Chciałam podzielić się moimi myślami z innymi rodzicami i zachęcić by dali szanse swojemu dziecku na dobrą i owocną zabawę.

Sylwia Parniak (mama Bilusia, Johna i Poleczki)

Więcej informacji: Polski Program dla Dzieci "Polish Storytime" w czwartki 11am-12pm.

Facebook Page: Federacja Polek w Kanadzie ogniwo 24 Mississauga Facebook Group: Aktywne Polskie Mamy z Mississauga Dagmara Ulanowska 416-655-5970 info@ogniwo24.federacjapolek.ca

Pani Maryla Bulzacka

Pani Maryla Bulzacka

strona 5

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

POLONIA W WINDSOR

Stawiamy na młodą Polonię

XXI Spotkanie Biznesmenów i Profesjonalistów w Windsor Windsor od lat jest największym przejściem granicznym pomiędzy Kanadą i USA. Obecnie jest na ukończeniu budowa odcinka autostrady 401 prowadzącego do planowanego mostu G. Howe'a, który nowym przęsłem połączy Kanadę z USA. Nowe połączenie znacznie zwiększy przepływ towarów z USA - naszym największym partnerem gospodarczym. Windsor w ostatnich dwóch latach zmienił swoje oblicze gospodarcze, z miasta o najwyższym bezrobociu w Kanadzie na jedno z miast o najniższym.

Firmy znowu szukają ludzi do pracy - jest to wielki sukces biznesów w Windsor.

Przed kolacją, na VIP recepcji spotkania Biznesmenów w Windsor w dniu 4 listopada br., szef dyplomacji polskiej w Kanadzie Łukasz Weremiuk, chargé d’affaires, będący po raz pierwszy w Windsor, spotkał się z kilkoma posłami, radnymi miasta, właścicielami biznesów polskiego pochodzenia, liderami Polonii oraz liczną grupą młodych profesjonalistów i studentów. Na spotkaniu byli też obecni przedstawiciele Polonii z kilku miast Ontario, tradycyjnie goście z Kongresu Polonii Amerykańskiej z Detroit oraz liderzy lokalnych organizacji etnicznych.

Prezes Stowarzyszenia Biznesmenów i Profesjonalistów w Windsor Jerzy Barycki witając zebranych gości nadmienił, że Windsor za miesiąc stanie się światową sceną zawodów pływackich FINA, z reprezentacjami z 176 krajow, w tym także z Polski. Pogratulował obecnemu na sali merowi Windsor za umieszczenie naszego miasta na mapie świata. Podkreśił obecność blisko 20 przedstawicieli młodego pokolenia, które od wielu lat nasze Stowarzyszenie promuje i sponsoruje. Wspomniał o gigantycznej wystawie przygotowywanej we współpracy z Leddy Library, Uniwersytetu w Windsor, z okazji przyszłorocznej rocznicy 150-lecia Kanady. Składać się ona będzie z 8 indywidualnych wystaw w 3 grupach tematycznych; pierwsza to najwybitniejsi Kanadyjczycy polskiego pochodzenia (Gzowski, Kierzkowski), druga przedstawia wydarzenia, za które jesteśmy wdzięczni Kanadzie (Skarby Wawelskie, obóz szkolenia polskiego wojska w Niagara on the Lake, 1917-1919 oraz stacja rekrutacyjna w Windsor, 1941-1942) i wreszcie trzecia to wybitni Polacy świata, z dorobku których korzysta także Kanada (Papież JPII, M. Skłodowska-Curie, F. Chopin).

W pierwszej części programu, goście wieczoru przekazali pozdrowienia oraz krótkie komentarze. Łukasz Weremiuk pogratulował Stowarzyszeniu wyjątkowej aktywnośći, a także widocznej troski o młode pokolenie Polonii. Podkreślił rosnącą polskokanadyjską aktywność gospodarczą i militarną, tegoroczne wizyty prezydenta Dudy w Kanadzie i premiera Trudeau w Polsce. Nadmienił, że umowa CETA Kanady z UE będzie też przekła-

dała się na zwiększoną wspłópracę Polski z Kanadą. Wspomniał o wspólnym projekcie Ambasady RP, naszego Stowarzyszenia oraz Parlamentarnej Kanadyjsko-Polskiej Grupy Przyjaźni. Była to wystawa przedstawiająca postać A.E. Kierzkowskiego - pierwszego posła polskiego pochodzenia w pierwszym Parlamencie Kanady w 1867 roku, która została zaprezentowana dwa tygodnie temu w Parlamencie w Ottawie. Pogratulował Prezesowi Baryckiemu niedawnego wyboru na stanowisko Przewodniczącego Rady Kongresu Polonii Kanadyjskiej.

Brian Masse, poseł federalny z okręgu Windsor-West podkreślił, że niedawne bardzo udane spotkanie w Parlamencie prezentujące Kierzkowskiego wzbudziło zainteresowanie dużej grupy posłów. Podkreślił wieloletnią, aktywną współpracę ze Stowarzyszeniem zachęcając do kontynuacji imprez w Parlamencie Kanady. Na końcu poprosił Tracey Ramsey, MP Essex do wręczenia listu gratulacyjnego dla Stowarzyszenia. Percy Hatfield, poseł prowincyjny z okręgu Windsor-Tecumseh jak zawsze ciepło mówił o aktywności Polonii windsorskiej, oraz tegorocznych wystawach Stowarzyszenia w Parlamencie Ontario, które zgromadziły wielu posłów z różnych partii.

Burmistrz Windsor Drew Dilkens, który już dwukrotnie odwiedził Polskę i Lublin w latach 2010 i 2015, mówił o kolejnych sukcesach Windsor, dumnie podając najnowszy wskaźnik bezrobocia 5,3%, najniższy od ponad piętnastu lat. Podkreślił, że w przyszłym roku będą ważne rocznice miast: 125-lecie Windsor oraz 700-lecie naszego partnerskiego miasta Lublina. Przygotowania do wizyt delegacji miast partnerskich już trwają, więc międzynarodowe kontakty będą odnawiane. A już wkrótce, Windsor będzie przyjmował ponad 1000 gości na światowych mistrzostwach pływackich FINA. Pani wiceprezes Kongresu Polonii Amerykańskiej Stanu Michigan, Barbara Lemecha z Detroit, odczytała list gratulacyjny od Prezes Anny Bańkowskiej, w którym przekazano słowa uznania dla pracy naszej organizacji z podkreśleniem, że stanowi ona dobry przykład do naśladowania dla Polonii.

Po bardzo smacznej kolacji, w czasie której na dużym ekranie pokazano migawki z 20-letniej działalności Stowarzyszenia, wystąpił główny mówca wieczo-

Uczestnicy spotkania z grupą "Tatry"

ru Rick Walaweder. Jest on szefem dużej firmy adwokackiej Miller, Canfield, Paddock and Stone w Detroit z oddziałami w USA, innych krajach, w tym także w Polsce: Warszawie, Wrocławiu i Gdyni. Studiował w Krakowie i pomógł Lechowi Wałęsie założyć pierwszy komercyjny bank w Polsce. W swoim niezwykle ciekawym wystąpieniu przeprowadził obecnych przez polski fenomen drogi do wolności i ponad 20-letniego sukcesu gospodarczego. Podkreślił, że to Polska teraz ma wielki potencjał inwestycyjny w USA, a szczególnie w Kanadzie po niedawnym podpisaniu umowy gospodarczej CETA. Przykładem wielkiej inwestycji polskiego potentata miedziowego KGHM było zakupienie firm wydobywających miedź w Kanadzie, USA i Chile o wartości wspólnej ponad US 3 mld dol.

Rola Stowarzyszenia we wspieraniu działań młodych liderow Polonii w Windsor oraz w całej Kanadzie jest powszechnie znana i udokumentowana. Dlatego tak jak co roku, kolejne prezentacje przedstawili młodzi, aktywni w Polonii, profesjonaliści.

Jakub Rybaczuk, członek Zarządu KPK Okręgu Windsor-Chatham oraz Stowarzyszenia Studentów w Windsor, przedstawił sylwetkę A.E. Kierzkowskiego.

To znakomicie, że młody człowiek mówił o sukcesach w Kanadzie młodego Kierzkowskiego sprzed ponad 150 laty. Nazwał Kierzkowskiego pionierem wielokulturowości w Kanadzie. Wymienił też nazwy kilku miast w Kanadzie i w Polsce gdzie wystawa ta była prezentowana. Wystąpienie było ciekawe, nic dziwnego, że Jakub został zaproszony przez Fundację Reymonta aby przybliżyć studentom sylwetkę Kierzkowskiego na zbliżającej się uroczystości rozdania stypendiów Fundacji w Toronto. Michał Kustra, prezes Polskiej Inicjatywy Studentów w Kanadzie (PISK) oraz członek-elekt Zarządu Głównego KPK na lata 2016-2018 opowiedział o działalności PISK. Przedstawił także wyniki wyborów niedawnego Zjazdu KPK w Hamilton podkreślając wejście do Zarządu Głównego KPK aż 6 przedstawicieli młodej Polonii poniżej 35 lat. Jest to niewątpliwie sygnał dla Polonii w Kanadzie, że zmienia się dynamika organizacji polonijnych i nadchodzą tak potrzebne zmiany pokoleniowe. Odnośnie ostatniego Zjazdu KPK w Hamilton warto dodać, że młodzi delegaci uzyskali zgodę na zorganizowanie,

VIP-y, od lewej: Frank Simpson, Percy Hatfield, Łukasz Weremiuk, Tracey Ramsey, Brian Masse, Barbara Lemecha, Drew Dilkens, Jerry Barycki, Zbigniew Pona

Mówcy wieczoru, od lewej: Łukasz Weremiuk, Rick Walawender - główny mówca, Michał Kustra, Jakub Rybaczuk, organizatorzy: Zbigniew Pona, Jerry Barycki

Spotkanie młodzieży i gości

Sponsorzy

równolegle do dorocznych Zjazdów KPK, Zjazdów Młodzieży KPK. Zarekomendowali także utworzenie nowej funcji w ZG KPK, Wiceprezesa d/s Młodzieży. Młodzież będzie miała większy wpływ na nadawanie kierunków pracy ZG KPK, a także będzie mogła przygotować swoich delegatów na przyszłoroczny Zjazd Polonii Świata w Polsce, gdzie równolegle odbędzie się po raz pierwszy Zjazd Młodej Polonii Świata.

Reasumując, XXI doroczna kolacja Stowarzyszenia Biznesmenów i Profesjonalistów w Windsor byla bardzo udana. Jak zwykle dużo uwagi poświęcono młodemu pokoleniu i planom na

przyszłość. Przekazano podziękowania sponsorom oraz organizatorom imprezy. Najwięcej słów uznania skierowano pod adresem głównego mówcy wieczoru Ricka Walawendera. Prowadzący spotkanie Frank Simpson, profesor geologii Uniwersytetu w Windsor, został nagrodzony brawami za sprawne, punktualne prowadzenie programu i komentarze. Zrobiono grupowe zdjęcie, które pojawi się na okładce kolejnego XXII Programu w 2017 roku. Dodajmy, że wszystkie zdjęcia nieodpłatnie wykonała firma Sooter’s Photography.

Ciekawostką było, że po zakończeniu wieczoru wpłyneła jedna aplikacja członkowska do Stowarzyszenia od studenta medycyny. To dobry znak, przecież stawiamy na młodą Polonię. Tradycycyjnie program zakończony został występem Zespołu Pieśni i Tańca "Tatry" w ludowych tańcach: krakowiaku i rzeszowskim. Świetnie tańcząca, rozśpiewana i rozbawiona folklorem polskim młodzież była pięknym zakończeniem XXI spotkania biznesowego.

Ewa Barycka Windsor

strona 6

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

ROMANS Z HISTORIĄ Władysław Pomarański

Zabawy ludu polskiego w przeszłości Zacznę od ostrzeżenia. Dla tych, którzy czytają dawne polskie dokumenty, słowo "zabawa" miało w staropolszczyźnie inne znaczenie niż dziś: to nie jakaś forma rozrywki, ale po prostu zajęcie, praca.

Gdy czytamy, że chłop pańszczyźniany zabawiał na pańskim polu cztery dni w tygodniu, nie znaczy że tam się bawił, nawet nie znaczy, że tam bywał, ale po prostu, że tam pracował.

Różnorodność rozrywek W czasach nowożytnych, a ściślej mówiąc na przestrzeni trzech wieków (XVI-XVIII) zabawa nabiera znaczenia bawienia się. Wszystkie stany w Polsce miały swoje rozrywki, zabawy, a były one rozliczne i różnorodne; dopiero rewolucja przemysłowa XIX wieku wiele zmieniła: stworzyła nowe społeczeństwa nieco odmienne do tych wcześniejszych, które też się bawiły, ale niekoniecznie jak ich pradziadowie. Dni wolnych od pracy też było wiele na przestrzeni tych trzech wieków - było dużo czasu na odpoczynek i relaks. W dodatku władze kościelne pilnowały, by w niedziele i kościelne święta wystrzegać się pracy fizycznej.

To był czas na modlitwę, ale nikt, nawet najpobożniejszy, nie modlił się w kościele od rana do wieczora. Etnolodzy obliczyli, że w Polsce było prawie tyle dni wolnych od pracy co dzisiaj, czyli od 80 do 100 w roku, to przede wszystkim 52 dni niedzielne, poza tym święta kościelne, a tych było więcej niż dzisiaj. Co prawda dzień pracy, dyktowany porami roku, w lecie trwał dłużej, nawet 14 godzin, ale ciągle było jeszcze trochę czasu, by dla relaksu udać się do karczmy.

Były i inne święta obchodzone uroczyście: były więc święta tradycyjne, jak dzień Kupały, odpust w parafii i okazyjne, jak przejazd przez jakąś miejscowość orszaku królewskiego, świętowanie urodzin syna królewskiego, oraz ważniejsze uroczystości państwowe, jak np. przyjmowanie przez króla hołdu swoich wasali. Egzekucje publiczne na przykład palenia na stosie to często też dni wolne od pracy. Gdy mowa o fizycznej pracy - to tylko chłopi, mieszczaństwo i drobna zaściankowa szlachta byli jej poddani - bogatsza szlachta, arystokraci i duchowieństwo, poza funkcjami swego urzędu, mieli cały boży rok na rozrywki. Mieli tych rozrywek więcej niż prosty lud, bo po prostu było ich na nie stać, a ponadto władze kościelne nie śmiały tym warstwom wyższym zabraniać tego co było zabronione maluczkim. Śpiewki i tańce W środowisku chłopsko-mieszczańskim atak frontalny duchownych był przede wszystkim przeciw tańcom i śpiewaniu, a nawet słuchaniu piosenek czy

Noc Kupały

melodii świeckich. Owszem, niektóre ludowe śpiewki - ale tylko niektóre - były dość sprośne, ale zakaz, tak na wszelki wypadek, obejmował wszystkie. Istniało nawet powiedzenie, że "uszy co tańców, muzyki słuchały za życia, będą wiecznie słyszeć jęki potępieńców". Na taniec był bardziej ostry atak niż na muzykę i śpiew i to nie tylko z ambon kościołów. Znany pisarz Andrzej Frycz Modrzewski był zgorszony tym, że "tańcząc skaczą; okręcają w koło niewiasty i w krąg nimi zawijają, nie sromają się łydek obnażać, w uściski biorą, całują, szczypią, sprośnie dotykają". Co za horror! Proszę zauważyć, że osobę płci żeńskiej pisarz nazywa niewiastą, a nie kobietą - to drugie słowo w jego czasach było zarezerwowane dla prostytutek. Znany tłumacz Biblii na język polski ks. Jakub Wujek widzi w tańcu "warsztat wszelkiej nieczystości".

Czytając stare dokumenty, a szczególnie zbiory kazań, można naprawdę ubawić się pomysłami kaznodziejów jakim to wielkim grzechem jest taniec. A więc za tańce przybito Chrystusowi nogi do krzyża, że każdy tańczący z kobietą tańczy z szatanem itd. Próbowano nawet tańce wyeliminować z zabaw weselnych, ale tego lud nie słuchał, najwyżej później na spowiedzi przyznawano się do grzechu tańczenia. Oczywiście te zakazy, chociaż niby to były uniwersalne, były ciągle łamane przez maluczkich i praktycznie nie dotyczyły dworów czy pałaców.

Rozrywki maluczkich zalecane przez duchownych Czym więc prości ludzie wypełniali czas niedzielny i świąteczny poza mszą i nieszporami?

Nie było przecież telewizji, komputerów, nie było sal kinowych czy teatralnych, książki były bardzo drogie, a na dodatek trzeba było umieć czytać. Śpiewano więc po domach pieśni religijne, jak np. godzinki, odmawiano wspólnie różaniec, czytano, tam gdzie ktoś umiał czytać, żywoty świętych (prywatne czytanie Pisma świętego było zabronione pod sankcją grzechu śmiertelnego aż do początku XX wieku).

Ludzie gromadzili się po domach gdzie starzy zawodowi bajarze opowiadali niestworzone rzeczy, były wyskoki do karczmy, choć dla chłopów wszystko tam było zabronione: tańce, słuchanie mu-

zyki, alkohole z wyjątkiem wina (bo je pijał, a nawet rozmnożył Chrystus), ale wina w karczmach chłopskich nie podawano. Niektórzy tam zaglądali po to, by było się z czego spowiadać w okresie wielkanocnym. Spotykano się w długie wieczory zimowe na wyszywanie np. ornatu do kościoła parafialnego, kobiety zbierały się w jednej izbie w czasie międlenia lnu czy konopi, a później skręcania ich włókien w nici lub sznurki. To także zabawy ludu polskiego w czasach dawnych, ale nie tak dawnych.

Gromadnie uczestniczono w różnych obchodach ludowych, które niekiedy miały swoje początki jeszcze w czasach pogańskich, jak śmigus dyngus, rzucanie wianków do wody w noc św. Jana i kilku innych.

Jasełka Kościoły dostarczały ludziom dużo rozrywki, szczególnie w okresie Bożego Narodzenia i Wielkiejnocy. Była wielka konkurencja między kościołami, szczególnie zakonnymi, w budo-

Jasełka w wykonaniu dzieci

ją takich okazji i sposobów celebrowanie wiele, kilkadziesiąt. Ludzie, szczególnie dawniej, byli bardziej chętni niż dzisiaj, by poświętować, by się zabawić, bo to była jedyna osiągalna wtedy rozrywka. Kościół to tolerował, niektóre popierał. Wiele z tych okazji to po prostu dawne pogańskie zwyczaje przechrzczone na uroczystości religijne. Niektóre z nich dotrwały do naszych czasów przede wszystkim na wsiach, a im wieś jest bardziej oddalona od jakiegoś centrum kulturowego czy większego miasta, tym większa szansa, że zachowały się one tam bardziej niż

Polskie wesele na wsi

waniu przy ołtarzu żłobka i jego wystroju, oraz grobu pańskiego.

Tak jak dzisiaj w większych miastach ludzie chodzą od kościoła do kościoła by je zobaczyć, porównać i ocenić, tak też było i w dawniejszych czasach. Organizowano jasełka, często bardzo populistyczne, naiwne w treści. W czasie przedstawienia obrywało się nieźle przy stajence Herodowi od pasterzy i Mędrców; choć historyczny Herod w stajence nigdy nie był, bo gdyby był, nie byłoby już Dzieciątka. Oto jak nieoceniony Kitowicz opisuje inną scenkę podczas jednych z jasełek: "Tam Żyd wytrząsał futrem ... do sprzedania, które nadchodzący żołnierz znienacka porywał. Żyd futra z ręki wypuścić nie chciał. Żołnierz Żyda bił. Żyd porzuciwszy futro uciekł".

Dalszy ciąg tej opowiastki to sprzedanie futra mieszczaninowi, areszt żołnierza i mieszczanina itd. Co to wszystko ma wspólnego z narodzinami Chrystusa - nie wiem.

Uroczystości rodzinne i dawne tradycje pogańskie Najwięcej okazji do celebrowania, świętowania i zabawy dawały wydarzenia rodzinne (chrzciny, ślub, nawet pogrzeb, i inne), a także uroczystości kościelne. Etnologowie wymienia-

gdzie indziej.

Polowania Wielką pasją magnatów i szlachty były polowania. Polowali też wyżsi urzędnicy dworu, duchowni, najczęściej biskupi, opaci. Często ci "książęta kościoła" stylem życia nie różnili się od świeckich. Byli często wydelegowani przez rodzinę do tego "zawodu" by pomnożyć majętności i być przy królu lub przy większych magnatach ważnymi i wpływowymi osobistościami.

Kościół na synodach dość często zabraniał tym ludziom polowania, ale nikt tego nie słuchał. Lud prosty tylko po cichu narzekał, że oni muszą niekiedy głodować, podczas gdy duchowny nie tylko trzebił zwierzynę, która była ich pokarmem, ale wymuszał od nich mięso i inne płody dla swojej psiarni. Polowania miały tę dobrą stronę, bo dostarczały dziczyznę na stoły, a zwierzyny było w lasach pod dostatkiem, trzeba ją było przetrzebiać, by ratować rośliny rolne przed stratowaniem czy wyjedzeniem.

Jan Zamoyski, pierwszy ordynat, po dojściu do ogromnej fortuny i posiadłości ziemskich wielkości mniejszego województwa, by się postawić i "przeskoczyć" innych, w Zwierzyńcu pod Zamościem ogrodził dziesiątki ty-

sięcy hektarów lasów i sprowadził z Ukrainy dzikie konie zwane tarpanami jako zwierzynę do polowań. Nie wszystkie koniki odstrzelono, bo gdy na początku XIX wieku ordynacji groziło bankructwo, tarpany miejscowe i te przeniesione wcześniej do Zwierzyńca z Puszczy Białowiejskiej ordynat rozdał miejscowym chłopom. Ci zaczęli je krzyżować z końmi normalnych rozmiarów, i tak to tarpany stały się konikami polskimi. Zachowały wiele cech swych przodków, więc obecnie na terenie Parku Narodowego na Roztoczu podejmowane są kroki, by nowe pokolenia koników przypominały w dużo większym stopniu oryginalne tarpany.

Turnieje Panowie, a szczególnie ci, co władali bronią, kochali się w turniejach. Najczęściej były to próby obalenia lancą nacierającego na koniu z naprzeciwka współzawodnika. Zwycięzca zdobywał sławę, a wysoko urodzone panie siedzące na trybunie, nawet królowe czy faworyty królewskie, rzucały mu podwiązkę lub chusteczkę i wtedy stawał się ich osobistym rycerzem - wielki honor!

Sport ten uprawiano w całej Europie. To nie był bezpieczny sport, bardzo uzależniający. Jeden z królów czeskich, Jan przezwany Ślepym, żyjący w pierwszej połowie XIV wieku, tylko co kilka lat wracał do Pragi by się zająć sprawami państwowymi, większość czasów spędzał na turniejach w innych krajach, mimo że miał ciało usiane bliznami i był prawie ślepy z racji urazów mu zadanych. Umarł w wieku 36 lat w czasie jednego z turniejów.

Ojciec naszego pierwszego króla elekcyjnego Henryka III, Henryk II Walezy nie mógł żyć bez udziału w turniejach. Przy lada okazji stawał w szranki, aż pewnego dnia w walce ze swoim rycerzem przypadkowo stracił oko.

Zmarł niedługo później na skutek zakażenia. Żona Katarzyna de’ Medici, która była w niełasce, upokarzana obecnością u jego boku pięknej Diany z Poitiers, ostrzegła go jednak, by nie brał udziału w tym turnieju, bo najsłynniejszy w dziejach Europy jasnowidz Nostradamus przewidział nieszczęście - nie usłuchał jej i tak skończył swe lata ziemskie. Ponieważ król wprost zmusił swego rycerza do walki turniejowej, ten ocalił skórę, a cios w oko był po prostu uznany za czysty przypadek. dokończenie na stronie 12

www.gazetagazeta.com

strona 7

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

KANADYJSKIE WĘDRÓWKI

98

Gdzie grizzly mówi dobranoc Marek Mańkowski "...Stary niedźwiedź mocno śpi, Cichutko chodzimy, Bo się go boimy, Stary niedźwiedź mocno śpi..."

To dziecinna piosenka z przedszkola. Tutaj, u podnóża Gór Skalistych nabiera ona zupełnie innego znaczenia. Nadchodzi czas gdy niedźwiedzie udadzą się spać ale na wiosnę obu-

ryki Północnej, od Alaski na północy, przez zachodnią Kanadę do Yellowstone i Grand Teton National Parks. Pozostało ok. 60 tysięcy dzikich grizzly w całej Ameryce Północnej. Nie jest to wiele, zważywszy, że ich rozmnażanie jest bardzo powolne. Niedźwiedzica prowadza młode do trzech lat, nie zachodzi w ciążę zanim nie osiągnie wieku 5 do 7

Skalistych.

Rzeka Bow płynie od Banff do Calgary w przepięknej dolinie zwanej Bow Valley. Widoki zapierają dech w piersiach. Trasy wędrówek jak wymarzone. Małe miasteczko Canmore, ok. 100 km od Calgary, znajduje się w tej właśnie dolinie rzeki. Śliczne domki wzdłuż głównej ulicy, hotele i hoteliki, przepiękna sceneria niebotycznych gór po obu stronach miasta. To wszystko zachwyca i ściąga turystów z bliska i z daleka. Jest jeden "mały" pro-

Grizzly wkurzony

Canmore, blisko ludzi i cywilizacji. Niedźwiedź nie dał jej szansy.

Zabił.

Rząd planuje zapewnienie bezpieczeństwa. Jednym z projektów jest usunięcie buffalo berries z okolicy, innym straszenie niedźwiedzi specjalnymi psami, zwłaszcza na wiosnę, gdy się tylko budzą by skłonić je do prze-

Wydaje się taki miły

dzą się znowu. I stare i młode i te w średnim wieku. Oczywiście w Ontario też są niedźwiedzie, ale tylko czarne. Tutaj, już niecałe

lat, i powyżej 20 roku życia. Stąd wynika, że niedźwiedzica nie ma małych więcej niż cztery czy pięć razy w ciągu swojego życia.

Takiego nie chcecie spotkać

sto km na zachód od Calgary wkraczamy na terytorium najbardziej przerażającego, przynajmniej w opowieściach, niedźwiedzia GRIZZLY. Jak odróżnić niedźwiedzia czarnego od grizzly, gdy czarny wcale nie zawsze ma czarny kolor, a grizzly może być czarny? Niektórzy twierdzą że trzeba wtedy uciec na drzewo.

Jeśli napotkany niedźwiedź wejdzie tam za nami, to niedźwiedź czarny, jeśli zwali to drzewo, to grizzly...

A tak naprawdę, to grizzly ma bardzo charakterystyczny garb na grzbiecie i inny kształt łba, który jest bardziej potężny i wklęśnięty przy nasadzie nosa.

Jego łacińska nazwa mówi wszystko: Ursus arctos horribilis.

Występuje na zachodzie Ame-

Jego mina mówi: spływaj!

Tego spotkania nie zapomnę

Małe rodzą się w czasie zimy, podczas letargicznego snu matki (u niedźwiedzi nie występuje pełna hibernacja). Ważą wtedy ok.

400 gramów i mierzą ok. 22 cm.

Szybko jednak rosną i gdy opuszczają jaskinię wiosną razem z matką ważą już ok. 8 kg, a późną jesienią, gdy znowu idą spać ważą już ok. 45 kg. Te śliczne puszyste niedźwiadki dorastają szybko i stają się duże i groźne.

Gdy w Calgary i okolicach zapanuje piękna wiosenna pogoda, trawa staje się zielona, pojawiają się liście - na każdym kroku spotyka się biegających i o każdej porze dnia.. Masa ludzi wyjeżdża też na górskie szlaki. Nie jest to daleka wyprawa. Można wyskoczyć na parę godzin po pracy i uprawiać wędrówki górskie w najpiękniejszych sceneriach Gór

blem. Te okolice upodobały sobie również niedźwiedzie grizzly. Wiosną przebywają głównie na północnej stronie doliny, latem przenoszą się na stronę południową, gdzie ich obfitym pożywieniem są buffalo berries, czyli bawole jagody. W tym czasie spotkanie człowieka z niedźwiedziem grizzly jest najczęstsze.

W okolicy Canmore, pomiędzy Canmore Nordic Centre i Three Sisters, co roku następuje dobrze ponad 400 (czterysta) spotkań z niedźwiedziem. Spotkań konfliktowych, gdzie człowiek musiał się wycofywać. Na szczęście tylko trzy przypadki takich spotkań zakończyły się poranieniem człowieka. No i był jeden przypadek śmierci kobiety. Biegła sobie z przyjaciółką po ścieżkach blisko pola golfowego w

niesienia się w inne okolice. Czy to przyniesie efekty, nie wiadomo. Na razie zamyka się niektóre trasy turystyczne by chronić ludzi przed grizzly.

Jest kilka zasad, których należy przestrzegać w spotkaniu z niedźwiedziem. Przede wszystkim nie wolno się odwrócić i uciekać. To powoduje pogoń. Nawet królik zacznie nas wtedy gonić, a co mówić o niedźwiedziu. Poza tym niedźwiedź ma prędkość prawie 60 km/godz. Nie mamy szansy na ucieczkę. Co zrobić? Wycofywać się powoli tyłem. Nie stwarzać poczucia zagrożenia, wycofywać się powoli, bez okazywania strachu. Gdy mimo wszystko niedźwiedź zaatakuje, a nie mamy przy sobie gazu, paść na ziemię, na brzuch, osłonić tył głowy dłońmi ze splecionymi palca-

mi, nogi podkulić pod brzuch by osłonić miękkie miejsca i nie dać łatwej szansy do wleczenia nas za kończyny czy uszkodzenia głównych tętnic w udach.. A potem liczyć na cud....

Miałem okazję spotkać się oko w oko z atakującym niedźwiedziem. Nie był to grizzly tylko czarny, ale to nie zmienia sytuacji. Działo się to w okolicach Wawa, na dalekiej północy Ontario. Na moje szczęście, byłem na polowaniu, miałem karabin, z 5 metrów trudno chybić. Dzisiaj na półce nad komputerem stoi połowa czaszki (reszta była rozbita kulą) i przypomina mi ten moment. Czy się bałem? Bardzo.

Potem. Nikomu tego nie życzę.

Jest kilka zasad, przestrzeganie których może nas uchronić od niebezpieczeństwa Camping: Najważniejsze jest utrzymać czystość. Żadnych odpadków jedzenia walających się dookoła. Jedzenie na noc w bagażniku samochodu, albo w worku na linie pomiędzy dwoma drzewami, przynajmniej 50 m od namiotu. Żadnych czekoladek czy cukierków na noc w namiocie. Niedźwiedź wyczuwa zapach na odległość półtora km.

Hiking (wędrówka): Być przez cały czas uczulonym na to, co się dzieje dookoła, rozpoznawać ślady łap, rozdarte pazurami małe wzniesienia, zwalone pniaki, które są rozdarte, i ślady pazurów wysoko na drzewach. To pokazuje nam obecność niedźwiedzia w okolicy. Wycofajmy się wtedy.

Najgroźniejszy atak następuje, gdy niedźwiedź jest zaskoczony.

Róbmy hałas. Mówmy dużo, nawet do siebie. To najbardziej nienaturalny w lesie odgłos. Niedźwiedź wtedy wie gdzie jesteśmy i że jesteśmy. Przeważnie zejdzie z drogi. Ta technika jest dobra, gdy niedźwiedź łazi sobie po okolicy. Nie skutkuje, gdy jest akurat przy pożywieniu, np. zabitym jeleniu. Gdy podejdziemy za blisko, zaatakuje nas. Zwracajmy uwagę na krążące i kraczące gawrony. One dadzą nam znak o takiej sytuacji. Omińmy wtedy takie miejsce z daleka.

Wiosna przyjdzie na pewno, chce się w góry na wycieczki, na ryby. Teraz w listopadzie niedźwiedzie jeszcze nie śpią. Zachowując te najprostsze zasady mamy dużo mniejszą szansę znaleźć się na pierwszej stronie gazet, których już nigdy nie przeczytamy.

Do zobaczenia w górach Tekst i zdjęcia Marek Mańkowski ciąg dalszy nastąpi

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 8

www.gazetagazeta.com

Bajka na dobranoc

Niespotykana cisza Gazeta

Dzieciom Wysoko na błękitnym niebie świeciło złote słonko, które swymi promykami łaskotało mrówki w nosy, budziło kwiaty i dodawało sił jaszczurkom gramolącym się na kamienie. Wiatr ruszał gałązkami drzew i zapraszał listki do tańca, a one szumiąc sobie tylko znane melodie, wesoło opowiadały różne, leśne historie. Jeden stary dąb znał tyle opowieści, że małym żabkom z leśnego strumyka wydawało się, iż był on najstarszym mieszkańcem tej Leśnej Doliny.

Opowiadał na przykład, że pewnego letniego dnia na łące, która znajdowała się w samym środku lasu zapanowała głucha cisza. Krasnale mieszkające na skraju polanki bały się wychodzić z domków bo myślały, że cisza ta jest zapowiedzią nadchodzących okropnych wydarzeń.

Pochowały się do szaf i pod łóżka i zastanawiały się: - Czy będzie burza?

- Czy nadchodzi nawałnica?

- Czy może ziemia się zatrzęsie?

Tylko jeden dzielny krasnal o imieniu Odwaga, postanowił sprawdzić, co dzieje się na łące.

Wyszedł z domku i rozglądając się uważnie dookoła, kroczył mężnie między źdźbłami wysokich traw. Nagle zrozumiał, dlaczego jest tak cicho…? Nigdzie wokół nie było widać pszczółek ani bąków...

- Dlaczego nie przyleciały dzisiaj ? - zastanawiał się.

- Może ktoś zepsuł im ule i teraz zajęte są naprawami...? A może...

Ale co to ? Jedna z traw jakoś dziwnie się poruszyła. Krasnal szybkim susem schował się za gałąź spróchniałego drzewa. Ostrożnie wysuwając główkę z uwagą obserwował okolicę. Nagle trawka pochyliła się lekko i wyskoczyła w górę ...

- Ale ze mnie gapa - pomyślał krasnoludek przecież to zielony konik polny!

Konik wylądował tuż obok krasnala z bardzo zmartwioną miną.

- Co się stało koniku? Gdzie podziały się pszczółki? Dlaczego tu jest tak cicho?

- Poczekaj! Powoli, nie wszystko naraz. Jest cicho, bo nie ma pszczółek. Pszczółek nie ma, bo kwiaty nie zapraszają ich do siebie. Żeby pszczółki przyleciały kwiaty muszą pachnieć, ale niestety nikt im dzisiaj o tym nie przypomniał.

- Co ty mówisz, nic z tego nie rozumiem powiedział zaskoczony krasnal - Och! - westchnął konik polny - Posłuchaj raz jeszcze. Kwiaty zapachem wabią pszczółki zapraszając je do siebie na pyszny nektar, z którego później pszczółki robią słodki miodek.

Wdzięczne za nektar owady z każdego kwiatka

zabierają trochę pyłku i przenoszą go do następnego. To się nazywa zapylaniem i dzięki temu kwiaty mogą wytwarzać nasionka z których rosną nowe roślinki albo zamieniać się w owoce, które w środku mają nasionka.

- No dobrze wszystko to rozumiem, ale kto miał kwiatkom przypomnieć, że mają pachnieć?

- Każdego letniego poranka robią to koniki polne, grając na swych skrzypcach, ale dzisiaj żaden z nas nie zagrał.

- Ale dlaczego? - dopytywał zdumiony krasnal.

- Bo nie pamiętamy jak to się robi - rozpłakał się rzewnie konik polny, aż łzy popłynęły do krasnalkowych stóp.

- Nie płacz proszę, pewnie ktoś was zaczarował. Ale nie martw się coś na to poradzimy...

Chodź pójdziemy do krasnala Mądralinka, on ma u siebie w biblioteczce Księgę Wiedzy, na pewno znajdzie w niej rozwiązanie waszych kłopotów.

Krasnal Mądralinek długo wertował pożółkłe stronice Wielkiej Księgi, aż znalazł.

- Tu jest napisane, że tak zdarza się raz na sto lat i wtedy trzeba na pomoc wezwać Zieloną Wróżkę.

- Ale jak to zrobić ? - zapytał ciągle smutny konik polny.

- Trzeba poprosić wiatr, by zaniósł Wróżce waszą wiadomość.

- Ale gdzie on ma jej szukać ?

- Tego nie wiem - rzekł Mądralinek - ona może być wszędzie. Całe lato pomaga świerszczom, cykadom i konikom polnym, które nie mogą nauczyć się gry na skrzypcach, bądź zapomniały jak to się robi.

Konik polny nie czekając na dalsze wyjaśnienia paroma sprężystymi susami wskoczył na koronę dębowego króla lasu i zawołał: - Wietrze, wietrze! W imieniu wszystkich koników polnych proszę cię odszukaj Zieloną Wróżkę i zawiadom ją, że potrzebujemy jej pomocy.

- Doobrzee - zaświstał wiatr między dębowymi liśćmi - juuż leecęę...

Po kilku zadumanych, wolno płynących chwilach do uszu krasnali i konika polnego wpłynęła łagodna i spokojna muzyka.

- Co to ? - zapytał krasnal Odwaga - Nigdy nie słyszałem równie pięknej melodii...

- To na pewno Zielona Wróżka nadchodzi ucieszył się polny konik..

I rzeczywiście tanecznym krokiem w fantazyjnym kapeluszu na głowie, ledwie muskając traw, pojawiła się na polance pod dębem Zielo-

na Wróżka.

- Wiatr przekazał mi waszą wiadomość. I oto jestem. Na czym polega wasz problem?

- Zapomnieliśmy jak się gra na skrzypcach - powiedział konik - Kwiaty nie pachną, nie ma pszczółek i krasnale boją się wychodzić z domków myśląc, że nadchodzi jakieś nieszczęście.

Rozumiem. Zwołajcie proszę wszystkie koniki polne pod ten dąb, trzeba jak najszybciej przywrócić naturalny porządek, żeby łąka znów mogła tętnić życiem.

Kochany wietrze znów potrzebujemy twojej pomocy - zawołał polny konik.

- Leecęę - zaszumiał wiatr I głaszcząc grzyby po kapeluszach, czesząc zielone włosy traw oraz gwiżdżąc w dziuplach drzew wiatr rozniósł wiadomość po całej Leśnej Dolinie. Ze wszystkich stron pod stary dąb przybywały najróżniejsze koniki polne. Gdy dotarł na miejsce ostatni z nich, Zielona Wróżka rozpoczęła magiczny taniec. Unosząc się nad główkami wszystkich owadów, sunęła wraz z wiatrem wokół dębu. Zielone szmaragdziki przyczepione do jej sukni bajecznie połyskiwały w słońcu, a delikatne zielone wstążki przytwierdzone do kapelusza, poruszały się na wietrze niczym skrzydełka motyli. Wtem z zaczarowanych skrzypiec, które Wróżka trzymała w dłoniach popłynęła przecudna melodia. Zasłuchane koniki polne bezwiednie zaczęły poruszać nóżkami, nie zdając sobie sprawy z tego, że właśnie rozpoczęła się dla nich lekcja gry na skrzypcach. Po paru minutach wszystkie zgromadzone pod dębem koniki pocierały nóżkami o swe skrzydełka wydając dźwięki, które pobudzały kwiaty do roztaczania wokół pięknych zapachów. Słodka woń przywabiała pszczółki, bąki oraz inne owady co powodowało, że polana odzyskiwała dawne piękno. Krasnale powychodziły z domków i zdumione przyglądały się nietypowej orkiestrze, której dyrygentem i zarazem wirtuozem gry na magicznych skrzypcach była Zielona Wróżka.

Gdy niespotykany koncert dobiegł końca zachwycone krasnale biły brawo i dziękowały Wróżce za to, że na leśną polanę powróciły dźwięki i zapachy. Ciepło uśmiechnięta Zielona Wróżka pożegnała wszystkich i nisko się skłoniwszy odleciała powiewając zielonymi wstążkami. A szczęśliwe koniki polne wciąż grając, rozpierzchły się po całej polanie.

- Ach! Jaka wspaniała opowieść - westchnęły małe leśne żabki.

- Tak, to prawda - zaszeleściły dębowe listki - nasz ojciec dąb przepięknie opowiada.

Autor: Kamila Waleszkiewicz

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

strona 9

Powieść w odcinkach

21

Podczas takiej ulewy nic nie było widać, zaś drogi zamieniały się w rzeki. Każdy starał się być wtedy pod dachem; o jeździe samochodem nie było mowy.

- Masa - mówił Anthony, wpatrując się w okno. Teraz my in gida, ale ogród in kogi (1) , droga też. Nikt nie przejdzie, ani po kogi samochodem nie pojedzie, musisz zostać w domu.

Wszyscy zaopatrywali się w świece. Nie zawsze było łatwo kupić zapałki. Gdy gasło światło, już nawet mały synek Zasadnych mówił poważnie: - NEPA! (2)

Za miastem tak wiało, że wysokie palmy wyglądały, jakby tylko z jednej strony miały gałęzie

Nikt się nie zastanawiał, od czego ten skrót, ale wszyscy wiedzieli, że zawiniła NEPA. Nikt nie obwiniał rządu. Każdy westchnął, wypowiedział ten czteroliterowy, ale przyzwoicie brzmiący wyraz, i zapalał świece.

Dla Feliksa brak prądu oznaczał teraz nieprzespane noce. Zaczęły się egzaminy na Uniwersytecie. Feliks wracał do domu z kilogramami papierów, przygotowywał naprędce coś do zjedzenia, kładł się na godzinę lub dwie, potem wybierał najchłodniejszy kąt w swym pięciopokojowym nagrzanym i dusznym domu bez światła i do wczesnych godzin rannych poprawiał prace. Wolno to szło przy migocących płomykach świec zdmuchiwanych co rusz przez podmuchy wiatru, bo przecież otwierał okna mimo komarów, by spowodować choć minimalny przewiew. Dla sprawdzania zestawu pytań, tak zwanych multiple choice questions (3), sam przygotował szablon, więc nie było problemu. Najwięcej pracy miał z odręcznie pisanymi essejami (4).

- Same bazgroły - denerwował się. - Czy oni przypadkiem nie piszą w Hausa? Nie sposób odczytać. Ale przecież nie będę prosił Anthonego, aby mi to przełożył na angielski. * Wszyscy na Uniwersytecie oczekiwali teraz przyjaz-

du external examiners. Ostatnie tygodnie Feliks spędził ze studentami podzielonymi na małe grupki, powtarzając materiał. Miał wrażenie, że każdy uczy się wszystkiego na pamięć, ale trudno. Przecież nie powiem im "nie uczcie się", skoro inaczej nie umieją się uczyć. Każdy zapytany recytował dosłownie to, co usłyszał na wykładzie lub co wyczytał w podręczniku, słowo w słowo.

Mieli fantastyczną pamięć. Zastanawiał się, kogo też te brytyjskie uczelnie przyślą.

Przyjechali. Jak co roku, w każdej komisji egzaminacyjnej zasiadało dwóch profesorów: jeden z Wysp Brytyjskich, drugi miejscowy. Na wspólnym spotkaniu dziekan przedstawił Feliksowi jego partnera. Był to znany profesor z Cambridge, nieco starszy od Feliksa, wieloletni redaktor naczelny prestiżowego czasopisma naukowego. Już samo nazwisko robiło wrażenie. Wymieniono na spotkaniu jeszcze kilka innych "dobrych" nazwisk.

Feliks doszedł do przekonania, że najwidoczniej te znakomitości traktują wizytę tutaj jak rozrywkę - krótkie wakacje w egzotycznym kraju, który jeszcze nie tak dawno był kolonią brytyjską. Tymczasem tutejsi wykładowcy byli w tej chwili wykończeni upałem, brakiem snu, intensywną pracą i tylko marzyli o chwili wypoczynku. Patrzymy z zupełnie innej perspektywy, myślał, a spotykamy się w tym samym miejscu i czasie, i dla tych samych celów. Ot, co znaczy stan ducha i ciała. Miał tremę przed tym sprawdzianem swoich studentów, prawdopodobnie nie mniejszą niż oni sami.

Egzamin miał odbywać się w jego gabinecie. Pokój został na tę okazję idealnie wysprzątany przez laborantów - okna umyte, książki ustawione w idealnym porządku, jakby nigdy nie były czytane. I ani śladu kurzu na meblach. Na dużym biurku leżały czyste kartki papieru i kilka zatemperowanych ołówków, obok stały trzy krzesła. Na stoliku pod oknem postawiono kilka szklanek, trzy flaszki wody mineralnej i "Fantę"; laboranci pamiętali, że Feliks ją lubi.

Zostawił swego partnera z Cambridge i na moment wyszedł do zebranych w sali wykładowej studentów. Był uśmiechnięty, starał się robić uspakajające wrażenie.

- Wszystko będzie dobrze - powiedział - tylko cierpliwości i nie hałasujcie, jeśli chcecie pogadać, wyjdźcie na dziedziniec. Zrozumiano?

- Tak, prof.!

Ze swoimi w Polsce tak się nie niańczyłem, pomyślał, no i sam się nie denerwowałem. Starosta roku miał wejść pierwszy. Był jednym z lepszych studentów. Zrobi dobre wrażenie. Pamiętał twarze wszystkich swoich studentów, mimo że nie pamiętał ich imion i nazwisk. Nie tylko zapamiętać było trudno, ale i wymówić. O wielu studentach wiedział z jakich regionów i z jakich rodzin pochodzą. Starosta roku był synem nauczyciela, nie dygnitarza; większość studiujących chłopców pochodziła z zamożnych domów, ten nie.

- Zacznie się od dobrego studenta - rozważał, wracając do gabinetu. - To może mieć znaczenie.

I miało, ale dlatego, że był starostą roku i umiał ocenić sytuację.

Wszedł starosta roku. Ukłonił się elegancko, był dobrze ubrany, wszystko, jak trzeba. Usiadł. Już przed tym zostało uzgodnione, że pytania zadają na przemian obaj egzaminatorzy; zaczyna gość.

Padło pierwsze pytanie. Student podniósł na profesora z Cambridge zdziwione oczy, a były tak ogromne, że zwracały uwagę. Nie znalazłszy najwidoczniej odpowiedzi na twarzy profesora na pytanie, które zaczęło go niespodzianie nurtować, przeniósł swój pytający wzrok na Feliksa. Nastała chwila kłopotliwej ciszy.

- Odpowiedz - zachęcił Feliks.

Chłopak milczał, profesor z Cambridge powtórzył pytanie. Student tym razem uśmiechnął się niepewnie, ale nie odpowiedział. Teraz patrzył pytająco już tylko na Feliksa. Profesor po raz trzeci zadał to samo pytanie, nieco tylko inaczej sformułowane.

Starosta roku odpowiedział szerokim uśmiechem i zwracając się do Feliksa zapytał: - Prof., po jakiemu ten fellow (5) mówi?

Feliks poczuł skurcz twarzy, jak za dawnych partyjnych czasów, gdy coś się nie wiodło. Przestraszył się też, że ta znakomitość poczuje się dotknięta tak poufałą formą zwracania się do niego: fellow.

- Mogę cię zapewnić - odpowiedział - że nasz gość mówi świetnym angielskim, najlepszym, jaki w życiu słyszałem, z oksfordzkim akcentem.

Student pokręcił głową z widocznym rozbawieniem, ale również i z troską.

- O, nie prof., po angielsku to ja mówię. Ale jeśli ty twierdzisz, że on też mówi po angielsku i lepiej już nie umie, to mogę ci powiedzieć, prof., jako starosta roku, że tego jego angielskiego nikt z nas nie zrozumie. Ani Yoruba, ani Hausa, ani Igbo, ani żadne inne plemię. Coś trzeba zrobić.

Anglik odwrócił się do Feliksa i zaproponował:

- Pytajcie, kolego, ja będę słuchał, tylko zasugeruję temat. Co jakiś czas dorzucę dodatkowe pytanie, wtedy pomożecie im zrozumieć. Mój akcent jest pewnie rzeczywiście zbyt anglosaski, wybaczcie. Ja ich rozumiem, to najważniejsze.

- On ich rozumie! - pomyślał Feliks. - No, ładnie! Czyli zrozumiał, jak ten chłopak go nazwał. Nadzwyczajna pobłażliwość… no i skromność.

Rozdział 21 Prof., ktoś do pana I tak przebiegły egzaminy. Profesor z oksfordzkim akcentem pogratulował Feliksowi wyśmienitego przygotowania studentów.

- Wiecie, co wam powiem, kolego? Marzyłoby mi się, aby moi studenci mieli tak ugruntowane wiadomości. I to ich zaangażowanie, gdy tłumaczą mechanizmy… Ten ich zapał… To robi wrażenie. Szczerze gratuluję! W tak trudnych warunkach pracy, tak ich przygotować, to naprawdę godne podziwu.

Co za szczęście, pomyślał Feliks, że ten pierwszy zmienił reguły gry. Słysząc pytanie wypowiadane moim głosem i w formie, do jakiej przywykli, każdy już kojarzył, czego wymagałem i na co kładłem nacisk. Nawet bez dalszych pytań śpiewali, jak z nut. A ten ich zapał… właściwie racja, taki mają temperament. Jeśli się tylko nie nudzą, wszystko robią z zapałem. To nie angielska flegma. W życiu bym nie przypuszczał, aby znaczenie miało, kto zadaje pytanie.

Potem dziekan zatelefonował jeszcze i też pogratulował Feliksowi. Wiadomość się rozeszła, że studenci najlepiej zdawali przedmiot, który on wykładał.

Feliks odwoził Anglika na lotnisko. Rozmawiali po drodze.

- Ich angielski nie tylko różni się od naszego - mówił Anglik - ale zauważyłem, że sami mówią z rożnymi akcentami i w różnych dialektach, co zapewne wynika z różnic etnicznych. Można się nawet dziwić, że wzajemnie się rozumieją. No, ale przede wszystkim podziwiam was, że mimo ogromnych różnic kulturowych macie z nimi tak wspaniały kontakt i że wy ich rozumiecie. Wasz stosunek do nich, zaufanie, z jakim się do was odnoszą, wasza do nich serdeczność… to wszystko rzuca się w oczy.

- Pochodzą z różnych plemion, to prawda - powiedział Feliks.

- Głównie z trzech grup etnicznych. Nigeria, to taka etniczna mozaika.

- Wiem, czytałem trochę. Znam również dzieje wojny Biafrańskiej. Przykro, że Brytyjczycy tak długo tu przebywając, tak mało pozostawili wartości trwałych. No cóż, to był kolonializm, a nie działalność charytatywna.

Kiedy mocarstwa kolonialne dzieliły Afrykę między siebie w 1884 roku na konferencji w Berlinie, absurdalnie, niejeden afrykański kraj nawet nie wiedział, do kogo należy.

Feliks spojrzał na Anglika zaskoczony. No, no, no… tyle krytycyzmu. I tyle wiedzy! I nie boi się tak mówić, w dodatku do człowieka zza Żelaznej Kurtyny…

Wrócił do Zakładu. Postanowił zrobić sobie dzisiaj przyjemność. Zanim pójdzie do domu, obejrzy i wypróbuje aparaturę elektroniczną, która była w magazynie za salą wykładową. Kupiono ją podobno bez specjalnego przeznaczenia, zaraz po wybudowaniu tego pawilonu.

Nigdy nie miał na to czasu, no i z prądem były kłopoty.

Salę wykładową akurat sprzątał jeden z młodszych laborantów. Feliks polecił mu, aby potem odkurzył także pokój aparaturowy.

- Zaraz to zrobię, prof.

- Zrób to, jak umiesz najlepiej i jak najostrożniej.

Uważaj szczególnie na ten największy aparat, na poligraf do zapisu różnych funkcji organizmu. Jest najdroższy. Dobra aparatura, to moje hobby.

Ta przyjemność mi się należy, myślał, a potem do domu i spać. Czuł zmęczenie. A potem… kto wie, może wymyślę jakiś temat i będę nawet prowadził badania.

Będzie tak, jak za najlepszych czasów w Polsce, gdy byłem już na "fali", ale jeszcze nie mianowali mnie prorektorem i miałem czas na badania.

Przejrzał pocztę, posprzątał biurko i poszedł obejrzeć aparaturę. Przechodząc przez salę wykładową, usłyszał szum wody, jakby lała się gdzieś strumieniem. Popatrzył w okna - nie, to nie deszcz. Więc skąd ten szum?

(1) Teraz my w domu, ale ogród w rzece. Nikt po rzece samochodem nie jeździ.

(2) National Electric Power Authority.

(3) Pisemny test egzaminacyjny z pytaniami, spośród których należy wybrać właściwą odpowiedź.

(4) Krótkie, ale wyczerpujące opowiadania tematyczne.

(5) facet, koleżka, kolega ciąg dalszy za tydzień Książkę można kupić w Internecie: http://wydawnictwopsychoskok.pl/ ksiazka/250/kobiety-afryki-obyczaje-tradycje-obrzedy-rytualy

strona 10

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

WYMIANA MYŚLI PRZEZ ATLANTYK

Z cyklu: Czarna skrzynka

Działo się

(54)

Tak więc - koło się obróciło. Minął rok i znów szukamy w kalendarzu ważnych dla historii cywilizacji człowieka momentów. Oto one: smutne, zabawne lub po prostu ciekawe.

18 listopada

20 listopada

1307 - Według legendy Wilhelm Tell zestrzelił z kuszy jabłko umieszczone na głowie swego syna. Ciekawe, że legenda zawiera tak dokładne datowanie.

1866 - James Haven i Charles Hittrick z Cincinnati w amerykańskim stanie Ohio opatentowali jojo (inaczej zwane kołem Maxwella) - rodzaj zabawki w postaci ciężarka-szpulki zawieszonego na sznurku. Ciężarek, opuszczony na sznurku trzymanym za nieumocowany koniec, Britannic przed przerobieniem na statek-szpital rozwija go wpadając w ruch ob- 2008 - W stoczni w fińskim Turku wieloletni przewodniczący Stozwodowano największy (w tam- warzyszenia Dziennikarzy Polrotowy. tym momencie) pasażerski sta- skich. Legenda polskiego dzien1990 - Około południa (pomię- tek świata MS Oasis of the Seas. nikarstwa, człowiek o nieprawdzy 10:57 a 13:25) został wysłany Potem (w następnym roku) zbu- dopodobnej erudycji. pierwszy email do Polski. Jego dowano w tej samej stoczni staautorami (nadawcami) w CERN tek jeszcze o 5 cm dłuższy bliź- 1995 - Premiera filmu "Toy Stobyli wspólnie dr Grzegorz Polok niaczy MS Allure of the Seas. ry", pierwszego pełnometrażowei mgr Paweł Jałocha, a został on Przy maksymalnym obłożeniu, go filmu animowanego zrealizoodebrany w Krakowie przez mgr. statek może zabrać na pokład wanego całkowicie przy użyciu 6630 pasażerów i 2160 członków techniki komputerowej przez inż. Andrzeja Sobalę załogi, którzy ulokowani zostają firmę Pixar we współpracy z firmą Disney. Osiągnięcie filmowo1998 - Został wyniesiony na or- w 2700 kajutach. techniczne - niewątpliwe, ale czy bitę pierwszy moduł Międzynaartystyczne również? Co kto lubi; 22 listopada rodowej Stacji Kosmicznej (ISS). ja - nie.

Składa się obecnie z 15 głównych 1880 Zmarł James Craig Watmodułów (docelowo ma ich liczyć 16) i umożliwia jednocze- son, kanadyjsko-amerykański 23 listopada sne przebywanie sześciu człon- astronom (ur. 1838). W latach ków stałej załogi (trzech do roku 1863-1879 był dyrektorem Obser- 1616 - Urodził się John Wallis, watorium w Detroit. W 1868 na- angielski matematyk, logik (zm.

2009).

1703). Był profesorem geometrii w Oksfordzie, jednym z założycieli Royal Society; autor dzieła Arithmetica infinitorum, w którym rozpatruje szeregi nieskończone. Operuje pojęciem nieskończoności i nieskończenie małych, choć w sposób niezbyt ścisły; zbliża się do pojęcia granicy. Wallis wprowadził symbol į oznaczający nieskończoność.

Tak jakoby wyglądał Wilhelm Tell

1860 - Urodził się Ignacy Jan Paderewski, wielki polski pianista, kompozytor, polityk, minister spraw zagranicznych, premier RP (zm. 1941) 1959 - Premiera filmu kostiumowego Ben-Hur w reżyserii Williama Wylera. Pomyśleć: do dziś wyświetlany co i raz w telewizjach. Modelowe widowisko.

19 listopada 1819 - Otwarto Muzeum Prado w Madrycie. jedno z najważniejszych i najbogatszych muzeów na świecie. Zostało utworzone przez króla Ferdynanda VII na prośbę jego drugiej żony, Marii Izabeli Braganza.

1916 - Urodził się George Hall, aktor kanadyjski (zm. 2002). ISS Występował w roli starego India- 21 listopada ny Jonesa w serialu Kroniki młodego Indiany Jonesa.

1694 - Urodził się Voltaire, właśc.

Francois-Marie Arouet, francu2005 - Japońska sonda kosmicz- ski pisarz, dramaturg, filozof, hina Hayabusa wylądowała na pla- storyk (zm. 1778). Został uznany netoidzie Itokawa. Kapsuła z za wroga starego porządku i jest próbkami dostarczona została na do dziś niemile widziany przez Ziemię 13 czerwca 2010. Itokawa rozmaite Kościoły, z katolickim to licząca 294 m szerokości i 535 (który wyjątkowo nie znosi epom długości planetoida należąca ki Oświecenia) na czele. Sam Voldo grupy Apollo. taire był po prostu zwolennikiem liberalizmu obyczajowego i wolnomślicielstwa.

Hayabusa

1916 - Zatonął HMHS Britannic, bliźniaczy statek RMS Titanica.

O 8:12 rano w swoim szóstym rejsie po Morzu Egejskim "Britannic"wpadł na minę postawioną przez niemiecki okręt podwodny SM U-73 i zatonął w ciągu 55 minut. Britannic - choć zbudowany jako statek cywilny - nigdy nie służył pasażerom. Pełnił służbę jako pływający szpital.

pisał podręcznik Theoretical Astronomy. Odkrył w sumie 22 asteroidy W ramach testamentu utworzył Medal Jamesa Craiga Watsona, nagrodę przyznawaną co trzy lata przez Amerykańską Narodową Akademię Nauk za wkład w astronomię. Asteroida (729) Watsonia została nazwana na jego cześć.

1934 - Urodził się Stefan Brat- John Wallis kowski, polski dziennikarz, pu- 1916 - Urodziła się w Swanage blicysta, twórca Studia Opinii, Patricia Kathleen Page, angielska poetka, nestorka współczesnej poezji kanadyjskiej. Mieszkała i tworzyła w Victorii, na wyspie Vancouver (Kolumbia Brytyjska). Autorka wielu tomików poetyckich. Jest też uznaną malarką.

Stefan Bratkowski

1976 - Francuski nurek Jacques Mayol jako pierwszy zszedł na głębokość poniżej 100 metrów bez aparatu oddechowego. Ja-

cques Mayol (ur. 1 kwietnia 1927, Szanghaj - zm. 22 grudnia 2001, Elba) to nurek francuski, wielokrotny rekordzista świata w tzw. freedivingu. Był zwany "człowiekiem-delfinem”. W 1981 roku został nominowany do nagrody International Awards for Valor in Sports za wytrwałość i dzielność w pokonywaniu nowych granic.

24 listopada 1639 - Angielski astronom Jeremiah Horrocks jako pierwszy zaobserwował przejście Wenus na tle tarczy Słońca.

Tak wygląda przejście Wenus na tle tarczy Słońca

1916 - Zmarł Sir Hiram Stevens Maxim - wynalazca i przedsiębiorca pochodzenia amerykańskiego, w 1880 roku wyemigrował do Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii. Za swe dokonania wyróżniony w 1901 roku tytułem szlacheckim przez królową Wiktorię. Porobił różne wynalazki (np. związane urządzeniami do wytwarzania gazu świetlnego), ale zasłynął głównie jako wynalazca karabinu maszynowego. Opracował również szereg technologii produkcji nowych gatunków prochu bezdymnego i materiałów kruszących. Skonstruował karabinowe tłumiki dźwięku i płomieni oraz opracował kilka projektów samolotów z silnikiem parowym.

1991 - Zmarł jeden z najwybitniejszych muzyków rockowych, obdarzony niesamowitym trzyoktawowym głosem Freddie Mercury (właśc. Farrokh Bulsara), frontman i twórca sławnego zespołu Queen (ur. 1946). Jego rodzice, brytyjski urzędnik Bomi oraz Jer Bulsara, byli Parsami z Gudźaratu, czyli wyznawcami zaratusztrianizmu. Mało kto wie, że artysta był dyplomowanym specjalistą z dziedziny grafiki i projektowania, absolwentem znanej szkoły Ealing College of Art. A śpiewać się nigdy nie uczył.

Zmarł na grzybicze zapalenie płuc na tle AIDS; o chorobie wiedział od 1987 roku.

Wyszperał Bogdan Miś

www.gazetagazeta.com

strona 11

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

z kraju...

WYMIANA MYŚLI PRZEZ ATLANTYK

Z cyklu: Głos sceptyka z Polski

Prokuratura lekceważyła sprawę Amber Gold Przemyślenia przelane na papier Policjantka Katarzyna Tomaszewska-Szyrajew, prowadząca dochodzenie ws. Amber Gold, przyznała przed komisją śledczą, że miała wrażenie, iż sprawa ta była lekceważona przez prokuraturę. Kontakt z prokuratorem referentem był utrudniony, były też problemy z zabezpieczaniem dokumentów - oceniła.

W czwartek sejmowa komisja śledcza ds. Amber Gold przesłuchała Tomaszewską-Szyrajew policjantkę zajmującą się na początkowym etapie sprawą Amber Gold. Prowadziła ona od maja 2010 r. dochodzenie pod formalnym nadzorem Prokuratury Rejonowej Gdańsk-Wrzeszcz i m.in. przesłuchiwała szefa Amber Gold Marcina P. Dochodzenie zostało podjęte przez policję na polecenie prokuratury rejonowej po tym, gdy w kwietniu 2010 r. sąd uwzględnił zażalenie Komisji Nadzoru Finansowego na wydaną w styczniu 2010 r. przez prokurator referent Barbarę Kijanko odmowę wszczęcia śledztwa. Sąd wskazał też czynności, jakie należy wykonać w tej sprawie.

Policjantka, która ma obecnie 32 lata, przyznała, że wówczas w maju 2010 r. - "po raz pierwszy otrzymała do prowadzenia taką sprawę", a bezpośrednio wcześniej zajmowała się głównie sprawami dotyczącymi korupcji.

Dodała, że wtedy nigdy nie prowadziła sprawy z zawiadomienia KNF. Pytana, czy po przydzieleniu jej przeprowadzenia dochodzenia sądziła, że to zwykła, pospolita sprawa, odpowiedziała, że nie uważała, że była to pospolita sprawa. Jarosław Krajewski (PiS) pytał policjantkę m.in., czy podczas prowadzenia dochodzenia dotyczącego Amber Gold "miała kiedykolwiek wrażenie, że sprawa ta jest lekceważona przez Prokuraturę Rejonową GdańskWrzeszcz". Tomaszewska-Szyrajew odpowiedziała, że tak. "Było tak, że próbowałam kontaktować się z prokuratorem telefonicznie, ale ten prokurator nie odbierał telefonów" - mówiła. "Były sytuacje tak absurdalne, że prosiłam prokuratora, który siedział w pokoju obok, by poprosił panią prokurator o odebranie telefonu" dodała. Wskazała, że właśnie z tego powodu w aktach sprawy znajdują się notatki urzędowe przesyłane faksem do prok. Kijanko, czego - jak zaznaczyła "raczej się nie praktykuje". "Kontakt był po prostu utrudniony" podkreśliła policjantka.

Pytana, czy była jakaś różnica w nadzorze sprawowanym przez prokurator Kijanko w sprawie Amber Gold i w innych sprawach przez nią zleconych, odpowiedziała, że w innej sprawie, którą nadzorowała Kijanko, odnosiła wrażenie, że jest ona "bardzo skrupulatnym prokuratorem". Dopytywana stwierdziła, że w jej ocenie w innych sprawach prokurator Kijanko była bardzo skrupulatna, a w sprawie Amber Gold tak nie było.

W związku z tym jak policjantka opisała swoje kontakty z prok. Kijanko, posłowie z komisji pytali Tomaszewską-Szyrajew o różnice między zeznaniami zło-

Przewodnicząca komisji, posłanka PiS Małgorzata Wassermann (2P) oraz członkowie komisji, poseł PiS Jarosław Krajewski (4P), posłanka PiS Joanna Kopcińska (P), poseł PiS Marek Suski (3P), poseł PO Krzysztof Brejza (5P), poseł Nowoczesnej Witold Zembaczyński (6P) oraz świadek Katarzyna Tomaszewska-Szyrajew (L-tyłem) podczas posieRafał Guz PAP dzenia sejmowej komisji śledczej ds. Amber Gold, 17 bm.

żonymi przez nią w maju 2013 r. przed prokuratorskim sądem dyscyplinarnym, który oceniał działania prok. Kijanko, a zeznaniami złożonymi w czwartek przed komisją śledczą.

Przewodnicząca komisji Małgorzata Wassermann (PiS) odczytała świadkowi protokół z zeznań złożonych w dyscyplinarnej sprawie Kijanko. "Z uwagi na upływ czasu i ilość prowadzonych postępowań oraz fakt, że w czasie prowadzenia było to jedno z wielu postępowań niczym szczególnym niewyróżniające się, nie pamiętam jego przebiegu, wówczas nie było to medialne postępowanie" - cytowała zeznania Wassermann. W zeznaniach tych współpracę z prokuraturą świadek określiła jako "pozytywną". "Dzisiejsze pani zeznania są diametralnie odmienne od zeznań, jakie złożyła pani w postępowaniu dyscyplinarnym, możemy je odczytać jako nowe okoliczności, jakie zostały ujawnione" - zauważył Marek Suski (PiS). Pytał, czy treść tamtych wcześniejszych zeznań wiązała się "z jakąś presją". "Chciałaby się uchylić od odpowiedzi na to pytanie" - powiedziała Tomaszewska-Szyrajew. "Wiele pytań, które państwo zadaliście dzisiaj nie zostało zadanych tam, stąd też mogą być takie rozbieżności" mówiła. "Tamto przesłuchanie nie było prowadzone w taki sposób, w jaki jest prowadzone dzisiaj" - stwierdziła.

Stanisław Pięta (PiS) mówił, że w tamtym zeznaniu świadek nie wspominała o trudnościach we współpracy z prokuraturą.

"Nikt mnie nie pytał o trudności na tamtym etapie" - odpowiedziała policjantka. Wassermann zauważyła natomiast, że zeznania złożone w postępowaniu dyscyplinarnym - składane pod przysięgą - były jedną z podstaw późniejszego uniewinnienia Kijanko w tamtej sprawie dyscyplinarnej.

Pytana o czynności, jakie przeprowadziła w ramach dochodzenia, policjantka stwierdziła, że "były problemy z zabezpieczeniem dokumentacji". Mówiła, że kontakty z szefem Amber Gold Marcinem P. były z jego strony "opieszałe i niechętne".

"Kiedy prosiłam o przygotowanie dokumentów, to pamiętam, że była sytuacja, iż Marcin P. był na urlopie, że Marcin P. miał sytuacje rodzinne, co przeciągało czas potrzebny do skompletowania materiałów" - zaznaczyła.

Posłanka Wassermann spytała m.in., czy było uzasadnione, by

przed przesłuchaniem Marcinowi P. pokazać akta i postanowienie sądu, w którym opisane zostało, jakie czynności trzeba w stosunku do niego wykonać.

Policjantka przyznała, że nie spotkała się z sytuacją, że osoba - co do której istnieje możliwość, że w wyniku postępowania może usłyszeć zarzuty - otrzymała akta przed przesłuchaniem. Powiedziała, że nie wiedziała, że Marcin P. znał akta zanim przyszedł do niej na przesłuchanie. "Uważam, że nie powinno dojść do takiej sytuacji" - powiedziała na pytanie o wydanie akt przed przesłuchaniem.

Pytana była także o to, że 26 stycznia 2011 r. zwróciła się do prokuratora referenta o wydanie postanowienia o zabezpieczeniu dokumentów Amber Gold; zostało ono wydane w lipcu i to nie przez prok. Kijanko tylko zastępującą ją prokurator, następnie szef Amber Gold nie dotrzymywał terminów, na które zapowiadał przygotowanie dokumentacji, i w końcu dokumenty te zostały zabezpieczone dopiero w listopadzie 2011 r.

Na pytanie, jaka była jej reakcja na sytuację, gdy prosi prokuratora o wydanie postanowienia o zabezpieczeniu dokumentów, co jest jego obowiązkiem, a nie policjanta, i go nie otrzymuje, Tomaszewska-Szyrajew odpowiedziała, że "w tej sprawie było tak wiele tego typu sytuacji".

"Odnośnie zabezpieczenia dokumentów, odnośnie kontaktów ze stroną postępowania, odnośnie kontaktów z biegłym. Ja to wielokrotnie sygnalizowałam moim przełożonym. Pamiętam, że ja się denerwowałam tym, że przyszło zawiadomienie z Komisji Nadzoru Finansowego, a po prostu czynności są prowadzone w taki sposób" - powiedziała Tomaszewska-Szyrajew.

Zaznaczyła też, że po raz pierwszy spotkała się z zaleceniem sądu, żeby zabezpieczyć dokumenty tak, aby nie paraliżować działalności spółki; członkowie komisji zwracali uwagę, że sąd dał wytyczną, "aby w miarę możliwości nie paraliżować działalności spółki".

Policjantka powiedziała, że jeszcze przed wydaniem przez prokurator postanowienia ws. zabezpieczenia dokumentów odbyła się rozmowa w prokuraturze. Według Tomaszewskiej-Szyrajew to, że postanowienie to "nie było realizowane w sposób standardowy, wynikało z ustaleń, jakie zapadły na spotkaniu w pro-

Naród wspaniały ...

Twórcą II Rzeczpospolitej jest Józef Piłsudski. Operował słownictwem ostrym jak brzytwa. Zwłaszcza, gdy mówił o rodakach. Aktualne i dziś: "Polska to jeden wielki kołtun, trzeba przedtem dobrze grzebieniem ten kołtun rozczesać, aby każdy włos był z osobna, a wtedy może da się kosę zapleść. Żadne zdrowe społeczeństwo nie będzie bez zdobycia się na opór czynny, znosić gospodarki bandytów podtrzymywanych przez władzę i władz podtrzymywanych przez bandytów. I jeśli takim społeczeństwem jesteśmy - podobnych gospodarzy powinniśmy się pozbyć.

Każde nadużycie, każde łajdactwo było dobrym wtedy, gdy robił je członek partii własnej, złym zaś tylko wtedy, gdy robił je członek innej partii.

Nie ma lepszej pożywki chorobotwórczej dla bakteryj fałszu i legend, jak strach przed prawdą i brak woli.

Naród wspaniały, tylko ludzie k...y!"

Nie rób drugiemu, co Tobie niemiłe Mam propozycję, którą kieruję do Przyjaciół i samego siebie, a także do tych, od których dzieli mnie to i owo, nie chodzi o kolor skóry, wiarę czy niewiarę, lecz o to, co żre i dzieli, o poglądy polityczne i wszystko to, co się z bratobójczą wojenką wiąże.

Chodzi o zakopanie topora wojennego rodaków. Co nie ma żadnego związku z rezygnacją, z odrzuceniem własnych poglądów.

Niech sobie będą. Ale do diaska, na cholerę nam ta wojna polskopolska. Te wzajemnie szczerzenie zębów z nienawiści. Powoływanie różnych kółek walki z inaczej myślącymi rodakami. Śmieją się z nas. I ci na zachód od Odry, i ci z Kremla. Zacierają ręce ci, dla których im więcej żółci nad Wisłą, tym więcej radości u nich. Polska jest słaba słabością jej rodaków.

Swoje myśl i daj myśleć innym. Nie jest prawdą, że Twoja "prawda" jest święta. Nie jest prawdą, że twoja prawda musi zwyciężać od świtu do zmierzchu.

Strzec się tych i walczyć należy tylko z tymi, którym w głowie świta zdrada Ojczyzny. Zdrajcami zaś są także ci, którym marzy się wyrzucenie demokracji i wolności na śmietnik.

Powtórzę za Wieszczem - kochajmy się. Ponieważ to jest nierealne, więc proponuję minimum: NIE KRZYWDŹMY ani siebie (gdy złorzeczymy), ani tych, którzy stoją po drugiej strony ojczyźnianej barykady.

Jerzy Klechta kuraturze po pierwszej wizycie w spółce Amber Gold, kiedy pani prokurator została poinformowana, ile jest tej dokumentacji, że ta dokumentacja nie znajduje się tylko w oddziale (Amber Gold) w Gdańsku, ale również w oddziałach w innych miastach".

Według świadka, przyjęto takie założenie, że mając wytyczne sądu biegły wskazuje, jakie dokumenty są mu potrzebne do wydania opinii i dokumenty zgodnie z tą listą miał przygotować Marcin P. "Te dokumenty mogły wtedy zostać normalnie zatrzymane" - dodała. Wassermann stwierdziła, że to było kompletnie bez sensu. "Ja też jako potencjalny podejrzany przygotuję dla biegłego, to co uznam za stosowane" - dodała.

Szefowa komisji spytała, czy policjantka rozmawiała z prok.

Kijanko o tym, co to znaczy zabezpieczyć dokumenty tak, by nie paraliżować działalności spółki. Policjantka odpowiedziała, że "po prostu nie można było wejść, tak jak to się zazwyczaj

odbywa, zatrzymać dokumenty, nośniki". Jak dodała, chodziło to, że "gdyby się okazało, że nie dochodzi tutaj do popełnienia przestępstw, to Skarb Państwa mógłby być pozwany".

Poseł PiS dopytywał też, jak przyjęła ona informację o umorzeniu sprawy Amber Gold w sierpniu 2010 r. "Nie chciałabym oceniać pracy pani prokurator ani podjętych przez nią decyzji.

Mogłam być zaskoczona, ale oczywiście nie mogłam z tym zrobić totalnie nic" - odpowiedziała.

Tomaszewska-Szyrajew powiedziała, że podczas prowadzenia dochodzenia ws. Amber Gold nie miała kontaktu z żadnymi politykami oraz, że nie była wywierana na nią presja związana z prowadzonymi przez nią czynnościami. Ponadto - jak mówiła nikt nie sugerował jej jak ma prowadzić to dochodzenie. Oceniła, że podczas dochodzenia, czynności, które mogła wykonać we własnym zakresie, wykonała fachowo i rzetelnie.

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 12

www.gazetagazeta.com

DWUJĘZYCZNOŚĆ

Program "Wszystko o dwujęzyczności"

Wielka moc dwóch języków

Karol Chlipalski

M.P.B.: Porozmawiajmy o programie, który funkcjonuje już drugi rok. Skąd się wziął jego pomysł i na czym on dokładnie polega?

Karol Chlipalski: Bezpośrednią inspiracją była książka Barbary Zurer-Pearson, którą wspólnie z żoną przetłumaczyliśmy i po tym tłumaczeniu wpadliśmy na pomysł, że istnieje potrzeba przekazywania wiedzy na temat dwujęzyczności Polakom mieszkającym za granicą, po to żeby ich przekonać by przekazywali język swoim dzieciom - następnemu pokoleniu, używając argumentacji, która pochodzi z działki mojej żony czyli psychologii poznawczej. Odkrycia w tej dziedzinie uzmysławiają, że istnieje wiele korzyści związane z dwujęzycznością. Są to różnego rodzaju korzyści takie jak np. osoby dwujęzyczne są w stanie w pracy lepiej zajmować się kilkoma rzeczami na raz niż osoby jednojęzyczne, mają lepszy wgląd w to, w jaki sposób jest zbudowany język, a z tego wynika, że łatwiej się uczą języków itd. Postanowiliśmy ubrać to w formę przystępną dla Polaków mieszkających za granicą i przekazywać im te informacje.

M.P.B.: Jakie są zatem korzyści z dwujęzyczności, według ba-

dań&naukowych?

K.CH.: Naukowcy dzięki swoim badaniom dowiedzieli się, że dwujęzyczność niesie za sobą wiele korzyści, z których wcześniej nie zdawaliśmy sobie sprawy. Wraz ze znajomością (i codziennych używaniem) co najmniej dwóch języków poprawia się nasza zdolność do np. myślenia dywergencyjnego. To nic innego, jak umiejętność znajdowania możliwie jak największej liczby rozwiązań określonego problemu.. Osoba dwujęzyczna będzie umiała także lepiej się skoncentrować się na pracy, gdy np. nad jej głową współpracownicy będą ucinali sobie pogawędkę.

Przydatność obu tych umiejętności doceni każdy pracodawca, podobnie zresztą, jak umiejętność sprawnego przełączania się między zadaniami. Osoby używające na co dzień co najmniej dwóch języków będą potrafiły skuteczniej monitorować czynności, jakie wykonują jednocześnie (albo naprzemiennie), zmniejszając ryzyko, że jedna z nich wymknie się spod ich kontroli.

Natomiast dzieci, które znają dwa języki, prędzej niż ich rówieśnicy uzyskują rodzaj samowiedzy na temat języka. Szybciej zorientują się, że język posiada pewną strukturę tzn. że np. słowa składają się z dźwięków, zdania ze słów itp. Zrozumieją także, iż słowa mają charakter arbitralny, tzn. że pewien rodzaj umowy czyni stół stołem, a nie jakieś przyrodzone jego cechy.

Dzięki tej świadomości dzieci dwujęzyczne szybciej nauczą się pisać i czytać, a także będą mogły w sposób bardziej świadomy, a zatem szybszy i bardziej skuteczny poznawać kolejne języki.

W szkole i w życiu pomoże im także wcześniej rozwinięta umiejętność przyjmowania "cudzej perspektywy", czyli patrzenia na zagadnienie oczami innych M.P.B.: W jaki sposób rozpropa-

Od ubiegłego roku, dzięki współpracy z programem "Wszystko o dwujęzyczności", publikujemy w "Gazecie" niezwykle ciekawe artykuły na temat dwujęzyczności. Jego twórcami jest małżeństwo naukowców z Polski.

Dzisiaj rozmawiamy z Karolem Chlipalskim - dziennikarzem i archiwistą z wykształcenia, który pracował i współpracował z wieloma redakcjami, zajmując się głównie dziennikarstwem gospodarczym. Jest on współautorem tłumaczenia książki "Jak wychować dziecko dwujęzyczne" Barbary Zurer Pearson, którą przetłumaczył razem z żoną dr Zofią Wodniecką. To właśnie oni są pomysłodawcami i prowadzącymi&serwis internetowy pt. "Wszystko o dwujęzyczności" przygotowywany przez naukowców z Uniwersytetów Warszawskiego i Jagiellońskiego z myślą o Polakach żyjących za granicą.

Celem serwisu - finansowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych w ramach konkursu "Współpraca z Polonią i Polakami za granicą" - jest&popularyzacja wiedzy o języku i dwujęzyczności. gowujecie tę ideę wśród Polaków za granicą?

K.CH.: Współpracujemy z ośmioma różnymi portalami czy gazetami polskimi w różnych częściach świata i jest to "Dobra Szkoła" w Nowym Jorku, Paśstwa gazeta "Gazeta" w Kanadzie, są trzy różne media w Wielkiej Brytanii, gdzie w tej chwili jest najwięcej Polaków, którzy mają dzieci, współpracujemy z jedną gazetą z Austrii, z jednym portalem w Norwegii, a w zeszłym roku współpracowaliśmy z jednym portalem francuskim i właśnie podobnie jak Państwu przesyłamy im co dwa tygodnie pakiet materiałów, który zazwyczaj składa się z jednego tekstu głównego - jest to materiał edukacyjny, który porusza zawsze jakiś problem i który jest ciekawy i może zainteresować osoby żyjące a w otoczeniu dwóch języków i wychowujące dzieci. Zawsze staramy się zamieścić jeden wywiad i jest to zazwyczaj wywiad z osobą albo z naukowcem, który zajmuje się dwujęzycznością. Staramy się aby każdy z tych wywiadów był zawsze pod innym kątem widzenia lub aby trochę inna była specjalność osoby, z którą rozmawiamy. Robimy też wywiady z osobami, które są dwujęzyczne i mają coś ciekawego do powiedzenia. Staramy się traktować ten temat dość szeroko, np. zrobiliśmy wywiad z panią Elżbietą Dzikowską, która jest znaną podróżniczką i tak samo znaną poliglotką, co mało kto wie. Z wykształce-

Rodzina pp. Chlipalskich

nia jest sinologiem i uważaliśmy, że ma wiele rzeczy ciekawych do powiedzenia.

M.P.B.: Jest sporo działań na świecie dotyczących dwujęzyczności, a Państwaz program jest jednym z nich. Czy wydaje się Panu, że ludzie coraz bardziej sobie uświadamiają sobie sens wychowywania dwujęzycznych dzieci?

K.CH.: Ja myślę, że tak. Jest coraz więcej ludzi, którzy są przekonani i coś na ten temat wiedzą.

Kiedy zaczynami rozmowę momentalnie zaczynają mówić o różnego rodzaju korzyściach z dwujęzyczności, zaczynają się zastanawiać nad tym w jaki sposób przebiega np. rozwój językowych dzieci dwujęzycznych. Bardzo nas też ucieszyło gdy ostatnio byliśmy pod Londynem w miejscowości Reading na spotkaniu z rodzicami w polskiej szkole sobotniej, że rodzice powiedzieli nam, iż nastąpiła bardzo duża zmiana w tym w jaki sposób nauczyciele angielscy podchodzą do dzieci

dwujęzycznych - już nie ma lub są bardzo rzadkie sytuacje kiedy te dzieci byłyby traktowane jako takie nie do końca normalne. Na szczęście więc nie jest już tak jak to dawniej bywało, kiedy dzieci, które nie mówią płynnie po angielsku i dzieci, które nie mówią w domu po angielsku tylko w jakimś innym języku, były traktowane jako co najmniej podejrzane. To się bardzo zmienia i myślę, że dzięki wielu takim przedsięwzięciom, do których nasze skromne przedsięwzięcie należy, następuje pewna zmiana.

••• Zachęcamy do czytania artykułów z tego cyklu, do zgłębiania tajemnic rozwoju dzieci i funkcjonowania ludzi dwujęzycznych i… do wprowadzania tej wiedzy w życie w swoich rodzinach i w swoim środowisku.

Serdecznie namawiam do tego jako językoznawca i miłośnik języka.

Małgorzata P. Bonikowska

prawdziwą orgią dzikich przeokrutnych tortur. Wyliczę je tylko. Prawą jego rękę, którą zadał ciosy, spalono aż do zwęglenia, ciało szarpano rozpalonymi szczypcami, z ramion, nóg i klatki piersiowej zdarto skórę, rany zalewano wrzącym olejem, woskiem, żywicą, siarką. Ciało rozszarpały konie, ale by widowisko było jeszcze bardziej spektakularne, przedtem toporem przycięto je tak, by na końcu swego sznura każdy koń miał mniej więcej równe części tegoż ciała.

Okrutni byli nie tylko oprawcy ale i gawiedź, a wśród nich kilku polskich magnatów entuzjastycznie oglądających widowisko.

Ostudziło nieco to rozanielenie Sobieskiego gdy jego i kolegę Piotra Branickiego poczęstowano jajecznicą usmażoną na mięsie zamordowanego. Pisze on w swym liście do rodziny, że jakiś Francuz "nawet śmiał nas obudwumu zaprosić na ten swój bankiet, żebyśmy mu go dopomogli jeść, a żeśmy mu w oczy obadwaj plunowszy, szliśmy od niego".

Podobne widowisko odbyło się na ulicach Paryża półtora wieku później, gdy inny umysłowo chory człowiek próbował uśmiercić Ludwika XV. Rana była niewielka, sam król chciał zapomnieć o incydencie, ale jego otoczenie zrobiło widowisko podobne do tego pierwszego, bo państwo było na skraju bankructwa, więc trzeba było odwrócić uwagę ludzi. Polscy magnaci uczestniczyli tłumnie w tych egzekucjach, traktowali je jako prawie polskie, bo pierwsza żona Henryka IV była siostrą króla, polskiego i francuskiego, Henryka III Walezego, a Ludwik XV miał za żonę Polkę Marię, córkę króla polskiego Stanisława Leszczyńskiego, więc ich kilkanaścioro dzieci było w połowie Polakami. Żyjemy w okropnych czasach wyobcowania, egoizmu, nienawiści, kłamliwej propagandy, krzywdzenia ludzi w imię tej czy innej ideologii czy religii. Fakt, że w przeszłości było jeszcze gorzej to niewielka pociecha.

Władysław Pomarański

ROMANS Z HISTORIĄ

Zabawy ludu polskiego w przeszłości dokończenie ze strony 6

Teatr W czasach przedrozbiorowych do Polski zawitał teatr. To była też duża rozrywka i zabawa.

Początkowo istniał na dworach bogatszych magnatów, a ich właściciele, a szczególnie ich żony i córki, bardzo entuzjastycznie osobiście uczestniczyli w przedstawieniach. Sztuki były albo w języku francuskim, ale tłumaczone na język polski z francuskiego. Teatr nadworny wprowadził do literatury polskiej nowy typ twórczości - kilku znanych pisarzy chwyciło za pióra, pisało dramaty.

Najczęstszą zabawą wielu możnych było obżarstwo i pijaństwo, aż do upadłego, no i rozpusta, najczęściej z dorodnymi wiejskimi dziewojami. Dorzucę tu, że tak zwane prawo pierwszej nocy pana z wieśniaczką po jej ślubie, zaliczyć trzeba raczej do wymyślonych opowiastek, a jeśli

coś takiego się zdarzało, to był to absolutny wyjątek.

Publiczne egzekucje Dla mieszczuchów i przyjezdnych do miasta członków innych stanów największą rozrywką były dość częste w owych czasach publiczne egzekucje na głównych placach miast. Zdobycie kawałka sznura, na którym wieszano skazańców, czy dobrego miejsca przy szafocie było prawie równe wygraniu dużej sumy pieniężnej na loterii w naszych czasach. Tym egzekucjom towarzyszył bardzo skomplikowany i rozwinięty ceremoniał. Księża towarzyszący skazańcowi mieli całą księgę specjalnych modlitw na każdą jej formę: inna była na łamanie kołem, inna na nadziewanie na pal, inna przy ścięciu głowy, inna przy powieszeniu skazańca, przy rozcinaniu żywego człowieka wzdłuż ciała na pół, palenie na stosie, rozrywanie ciała przez cztery konie. Ta ostat-

nia forma śmierci była chyba najbardziej dzikim pastwieniem się nad skazanym, szczególnie od czasów śmierci pierwszego Burbona Henryka IV. Od 1610 roku została zarezerwowana dla zabójców władców państw. W Polsce nikt nie zabijał królów, więc lud był pozbawiony tego widowiska, ale magnaci spędzali tygodnie niewygód w karocach jadąc do obcego kraju, by być uczestnikami tego najbardziej spektakularnego ceremoniału. Nasi najwięksi podróżnicy czasów królów elekcyjnych Jakub Sobieski, ojciec króla Jana i bracia Radziwiłłowie wybrali się nawet aż do Paryża, by wziąć udział w okrutnym i bolesnym uśmiercaniu zabójcy króla francuskiego Henryka IV Burbona przez człowieka psychicznie chorego Francois Ravaillaca. Maltretowano Ravaillaca fizycznie i psychicznie przez dwa tygodnie, ale ostatnie pół godziny przed śmiercią było

strona 14

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 15

Ogłoszenia o pracy i o poszukiwaniu mieszkań - do 25 słów - zamieszczamy bezpłatnie przez 1 wydanie (raz na 4 tygodnie). Pozostałe ogłoszenia są płatne. Ogłoszenia drobne do wydania weekendowego przyjmowane są do godz. 15.00 w czwartek. Reklamy przyjmowane są do godz. 12.00 . Ogłoszenie lub reklamę można złożyć telefonicznie lub drogą mailową. Tel. 647 557-3617 wew. 21, FAX 647 557-3627. Można dzwonić o każdej porze, zostawiając tekst ogłoszenia automatycznej sekretarce. Przy ogłoszeniach bezpłatnych prosimy o podanie nazwiska, a przy ogłoszeniach płatnych również żądanej liczby wydań oraz dokładnego adresu z kodem pocztowym i numerem telefonu. Reklamacje uwzględniamy tylko po pierwszym wydruku ogłoszenia. Wszystkie ogłoszenia drobne (bez ramek) drukowane w gazecie umieszczamy w Internecie. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Kopiowanie jakichkolwiek materiałów wymaga zgody redakcji.

Przyjmujemy również ogloszenia drobne tylko do INTERNETU tel. 647 557-3617 wew. 21, fax 647 557-3627, E-MAIL: drobne@gazetagazeta.com 1 tydzień, wszystkie płatne.

OFERTY PRACY

OFERTY PRACY

OFERTY PRACY

LOOKING FOR LADIES TO CLEAN HOUSES

Cuprum Transport Inc.

in the area of Mississauga and Oakville,

ZATRUDNI

47k

$15.00/h, f/t position Tel. 416 899-2465 • 905 823-1337

F/T CNC machinist. Salary based on experience. Tel. 905 857-8666, e-mail: andrew@qualitygundrilling.com Construction Career. Looking to start a career in construction? No experience required. Great pay! Full time position! For more information call now 416 477-5429 or 647 300-1354 Zatrudnię pracowników do stucco i instalowania kamienia, z doświadczeniem lub do przyuczenia. Praca na terenie Etobicoke, Mississaugi i Oakville. Tel. 647 785-9695, Chris Firma transportowa zatrudni kierowców kat AZ na trasy do USA. Co 2 dzień i weekendy w domu. Dobre wynagrodzenie. Proszę dzwonić 416 454-2982 Doświadczeni malarze potrzebni do malowania domów na nowych budowach. Samochód i SIN konieczny.

Proszę dzwonić 905 814-8629, od poniedziałku do piątku, godz. 7 - 17 Potrzebna asystentka dentystyczna na pół etatu, z możliwością przejścia na full time, do gabinetu w Etobicoke, godzinny zmienne. E-mail resume: aberfoyle@aberfoyledental.ca lub dzwonić 416 233-1299 Zatrudnię murarzy oraz pomocnika, z doświadczeniem. Również szukam partnera do grupy. Tel. 647 299-6467 Zatrudnię murarzy z doświadczeniem na dobrych warunkach. Tel. 647 2327171 Zatrudnię pracownika z kilkuletnim doświadczeniem do budowy nowych domów i renowacji. Wymagana znajomość angielskiego i czytania rysunku, stała praca. Tel. 416 209-2686 Potrzebny z kilkuletnim doświadczeniem carpenter i pomocnik do budowy nowych domów i renowacji. Stała praca. Możliwość sponsorowania. Tel. 416 209-2686 Potrzebni pracownicy do pracy na dachach shingle i flat roof. Wymagany samochód oraz Working at Heights Certificate. Tel. 647 202-9643, Waldek Potrzebny pracownik do układania płytek ceramicznych. Tel. 416 899-2986 Zatrudnię panią z doświadczeniem do opieki nad rocznym chłopcem, od stycznia, poniedziałek - piątek w Milton. Tel. 647 688-2947 Zatrudnię kobiety do sprzątania domów, dojazd zapewniony. Wysokie zarobki. Tel. 416 995-4208

• OWNER OPERATORS • KIEROWCÓW AZ Tel. 905 822-4412 lub cell 213 220-5934 POTRZEBNY MECHANIK SAMOCHODOWY w Etobicoke, z doświadczeniem.

• Stała praca • dobre wynagrodzenie Stefan, 416 236-2566 45k

47k

Potrzebne kobiety do sprzątania w Toronto. Tel. 416 427-3815, Ilona Potrzebna dziewczyna z Mississaugi do sprzątania domów na full time. Tel. 647 609-1179 Potrzebni murarze, pomocnicy do murarzy i operator forkliftu. Stała praca.

Tel. 416 419-9140, proszę dzwonić wieczorem Murarz i pomocnik murarza potrzebni do pracy w Georgetown, możliwość transportu z okolic Milton. Tel. 647 2945281 Potrzebna opiekunka do 2,5-letniego dziecka, od poniedziałku do piątku + gotowanie i sprzątanie, okolica Lakeshore/Dixie. Tel. 647 999-7655

Experienced estimator/project manager for construction company required.

Please e-mail your resume to: bogdan@improservices.com Zatrudnię pracowników do instalacji stucco, sztucznego kamienia i "wood sidingu". Tel. 416 302-5645 Poszukuję elektryków i mechaników Potrzebni ROOFERZY do budowy maszyn na pełny etat. Tel. i POMOCNICY do 416 831-5409, Artur Potrzebni malarze i pomocnicy, stała instalacji metalowych praca. Tel. 647 831-1437 dachów.

Zatrudnię osobę chętną do sprzątania Pozwolenie na pracę domów. Praca w Burlington od poniewymagane działku do piątku w godz. 8 - 17. Proszę Tel. 647 999-4108 zostawić wiadomość, tel. 905 332-9438 Looking for stucco guys with experience or without experience. Tel. 416 8775372 Potrzebni pracownicy do prac remontowo-budowlanych. Tel. 416 857-4660, Arek Potrzebna kobieta a do sprzątania w motelu w weekendy i w tygodniu, praca w godz. 9 - 17.30. Tel. 416 252-5205 prosić Ulę w godz. 7 -15 Potrzebny pracownik z doświadczeniem do układania płytek ceramicznych. Olek, 416 419-6735 Potrzebni wykwalifikowani murarze i pomocnicy do pracy na budowie. Dobre warunki. SIN i dojazd wymagane.

Tel. 416 346-9824 Zatrudnię pomocnika Dobre warunki pracy, dojazd zapewniony. Proszę dzwonić po godz. 19, tel. 647 990-3822 lub 647 223-1950 Cuprum Transport Inc. zatrudni Owner Operators i kierowców AZ. Tel. 905 8224412 lub cell 213 220-5934 Potrzebny chłopak do pakowania i rozwożenia towarów, dobre warunki pracy. Tel. 416 854-9160 Potrzebna pani z samochodem do sprzątania domów. Dorota, 647 868POSZUKIWANIE POTRZEBNY 1517, sms lub wiadomość na maszyMIESZKAŃ nie Potrzebny pomocnik do remontu DO PRACY łazienki na 2 tygodnie. Praca w Mar- Pan z Polski poszukuje do wynajęcia pokoju na czas urlopu, około 3 - 4 tykham. Tel. 416 302-4633, Darek Tel. 416 825-5204 godnie od około16 maja 2017. Kontakt: +48 516-781-129 lub e-mail: paWAREHOUSE & DISPATCH ASSISTANT welbukowski@op.pl Potrzebny dyspozytor (Entry Level) do średniej wielkości firmy transportowej zlokalizowanej w rejonie Etobicoke/Rexdale LOKALOWE

USŁUGI • USŁUGI

High Park area & Parklawn, 1 bdrm 1,050. Clean, well maintained, low rise, renovated building and suites, hardwood floors, large units, laundry, parking available, condo quality, clean building.

Close to Bloor Village and HWY (many Polish residents). Tel. 416 252-3857 Dean Do wynajęcia pokój, blisko do metra.

Internet i wspólna kuchnia dla dwóch osób, parking, okolice Evans & Kipling.

Tel. 416 909-0530 Pokój do wynajęcia ze wspólną kuchnią, osobne wejście, okolice Dixie/ Burnhamthorpe. Tel. 416 728-7233 Maria lub 250 572-2493 Pokój w domu do wynajęcia w okolicy Dundas/Tomken w Mississaudze, blisko komunikacji miejskiej. Tel. 416 8996129

• Odnawianie szafek kuchennych • dorabianie drzwiczek oraz • całkowita renowacja kuchni Tel. 905 208-4505 Tomek

1k/2017

LAKESHORE BLVD. W & ROYAL YORK

bachelor od $760 1 bdrm od $850 2 bdrm od $1000 rental office

416 259-4555 k

2355 Lakeshore Blvd. W. Etobicoke, ON

KUPNO Zb

Zb

RZEŹNIK

Wymagania: • własny transport • dobra znajomość języka angielskiego • znajomość obsługi komputera • bardzo dobra organizacja pracy, skrupulatność i systematyczność • odpowiedzialność za powierzone zadania • umiejętność podejmowania szybkich decyzji i pracy pod presją czasu Obowiązki obejmują: • praca w biurze i w magazynie • “dispatchowanie” kierowców • pomoc przy załadunku trucka Doświadczenie atutem, ale nie wymagane. Możliwość przyuczenia.

Resumes z podaniem oczekiwanych zarobków prosimy wysyłać na e-mail: hr@ursustransport.com

LOKALOWE

47k

Dixie/Burnhamthorpe. Od zaraz do wynajęcia pokój dla niepalącego mężczyzny. Blisko do sklepów i autostrad. Tel. 905 602-9197 lub 416 318-5630 Do wynajęcia pokój w kondominium, używalność kuchni i łazienki, okolice Bloor/Fieldgate. Tel. 647 866-9860

ELEKTRYK szybko, tanio, domy, biznesy Master Electrician.

Tel. 416 294-4418 416 233-4418, Ted

M

1144

MAREK-TAPICER

1 1 800 572-4711

• Renowacja mebli • Zmiana obić

M

Tel. 905 452-1658, Tel. 416 899-5932

SPRZEDAŻ Sprzedam komplet opon zimowych do Acury. Tel. 416 262-0358

M

RÓŻNE • RÓŻNE

USŁUGI • USŁUGI Istanbul. Spróbujmy ocalić od zapo-

mnienia nasz heroiczny wyczyn lat Telewizja polska 53 kanały oraz innych osiemdzisiątych. Znajdziesz nas na 920 za $25 miesięcznie. Archiwum pro- Facebook Closed Group "Polacy z Acibadem". Zapraszamy! Grzegorz 613 gramów. Tel. 647 701-4472 484-0545

JAJKA OD KUR Z WOLNEGO WYBIEGU

$5

za tuzin

Darmowa dostawa przy zamówieniu powyżej 5 tuzinów

Tel. 416 262-0358

strona 16

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016 OGŁOSZENIA • REKLAMY

RÓŻNE • RÓŻNE

POMOC DLA JASIA Jaś to wcześniak urodzony w 25.5 tygodniu ciąży. Od samego początku trwała walka o życie i każdy ruch. Aktualnie chodzi i zaczyna się komunikować. Ma 2 lata i 9 miesięcy, ale borykamy się jeszcze z problemami:

PROTEZY DENTYSTYCZNE Kasia Dorman, D D tel.

416 251-6147

- astma (kilka razy dziennie inhalacje, leki podawane doustnie plus przez komorę optichamber) - kamica żółciowa, stan po martwiczym zapaleniu jelit, usunięty uchyłek Meckela, stomia zamknięta (jednak nieustannie kontrolowana praca jelit) - stan po wylewie dwukomorowym (obserwacja w kierunku porażenia mózgowe go lub upośledzenia umysłowego) - zaburzenia równowagi - zaburzenia kontroli postawy w umiejętności przyjęcia właściwej postawy ciała do wykonywania zadania ruchowego - trudności we właściwym odbiorze i przetwarzaniu bodźców słuchowych i wzrokowych - problemy psychiczne, neurologiczne - stan po retinopatii (operacja udała się, wzrok pod kontrolą) - osteopenia wcześniacza - liczne nieprawidłości w obrębie jamy ustnej (wymaga intensywnej terapii logopedycznej)

M

280 The Queensway, Etobicoke

MICHAŁ WOJCIECH

CZUMA B.A, L.L.B.

ADWOKAT tylko sprawy sporne:

KARNE i CYWILNE Zawsze po Twojej stronie 120 Carlton St., Suite 410 Toronto, Ontario M5A 4K2

Prosimy o jakąkolwiek pomoc finansową na leczenie i rehabilitację naszego synka.

Za okazaną pomoc, wyrozumiałość i życzliwość będziemy bardzo wdzięczni.

Za wszystko Bóg Zapłać!

Wszelką pomoc i ofiary prosimy kierować na podane niżej konto: Fundacja “Wcześniak Rodzice - Rodzicom”, ul. Sarmacka 12, lok. 2, 02-972 Warszawa, numer konta 58 1240 6351 1111 0010 5322 9851

biuro 416 599-5799 dom 416 690-3993 www.michaelczuma.com michael@michaelczuma.com

k

(indywidualny numer subkonta dziecka) z dopiskiem

darowizna dla Jana Jakuba Adamczyka.

Dla przelewów z zagranicy przed numerem subkonta dziecka należy wpisać: 1. Nr IBAN: PL (następnie wpisujemy nr subkonta dziecka) lub 2. Nr SWIFT: PKOPPLPW (następnie wpisujemy nr subkonta dziecka)

drobne@gazetagazeta.com 18/2015k

PRENUMERATA

Absolwentka polskiej szkoły projektowania i mody,

to najlepszy sposób na otrzymanie gazety prosto do domu.

Dzwoń do redakcji:

647 557-3617, wew. 21

3/17

Agnieszka Budzińska od lat projektuje i szyje w Kanadzie.

Od kostiumów teatralnych po wszelkie elementy garderoby dla dzieci, pań i panów – codzienne i odświętne, elementy wystroju wnętrz (zasłony, poduszki, narzuty, tapicerki, serwetki i obrusy), jej prace można obejrzeć na www.agnieszkadesign.com Potrzebujesz przeróbki – Agnieszka dokonuje cudów! Jest niezawodna, szybka i dokładna. A także pełna pomysłów.

Tel.

PRZEPIĘKNE SZCZENIAKI WILCZURY SPRZEDAM będą gotowe do odebrania po 15 grudnia 2016 Tel.

416-907-3225

APEL O POMOC DLA JUSTYNKI ŻMURKO Justynka urodziła się z porażeniem mózgowym, skutkiem czego ma problem z chodzeniem. 18 maja 2016 została przeprowadzona operacja w USA, natomiast teraz jest potrzebna długa fizjoterapia, która jest bardzo kosztowna, dzięki ktorej Justynka ma szanse na chodzenie. Justynką zajmuje się mama, która ma bardzo mały dochód.

Otwórzmy nasze serca i pomóżmy Justynce, dajmy jej szansę na normalne życie.

• KONTO RBC; BRANCH NR.00354 I NUMER KONTA 5020011

Po więcej informacji można dzwonić: • MILLENNIUM Physiotherapy Barbara & Greg Szczerba, tel. 905-452-7778 • lub Anna Szczecina, tel. 416-508-5825 Registered Physiothe rapists

*https://www.youcaring.com/justyna-z-556740* Justynka, mama i przyjaciele DZIĘKUJĄ za każdą udzieloną pomoc

BÓG ZAPŁAĆ

OŚRODEK REHABILITACJI DLA DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH przy klasztorze oo. Franciszkanów w Sanoku

prosi serdecznie o pomoc finansową na rehabilitację 350 chorych dzieci.

W Credit Union zostało otwarte konto nr 88354 hasło “Sanok- dzieci niepełnosprawne”

Bóg zapłać!

ksiądz gwardian Klasztoru, Zbigniew Kubit

416-899-1674 lub pracownia 416-238-5030

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016 REKLAMY

strona 17

strona 18

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

www.gazetagazeta.com

PROGRAM TV POLSAT 2 PROPONUJE

PROGRAM TELEWIZYJNY od 18.11.2016 do 24.11.2016 * PIĄTEK, 18.11.2016 r. * 0.00 Dzień, który zmienił moje życie.

Koło zębate. Zdradzona przez kochanka (35), serial paradokumentalny 1.00 Pielęgniarki (169), serial paradokumentalny 1.55 Awantura o kasę (10), teleturniej 2.55 Słoiki. Gracz (29), serial paradokumentalny 3.55 Miodowe lata. Duży miś (33), serial komediowy 4.40 Miodowe lata (34), serial komediowy 5.10 Miodowe lata. Na ryby (35), serial komediowy 5.55 Rodzina zastępcza. Stryjek z Ameryki (39), serial komediowy 6.25 Daleko od noszy. Doktor Wołodyjowski (60), serial komediowy 6.55 Daleko od noszy. Jarmark medycyny naturalnej (61), serial komediowy 7.25 Świat według Kiepskich. Tapczan (470), serial komediowy 7.55 Świat według Kiepskich. Kajfasz (471), serial komediowy 8.25 Świat według Kiepskich. Gdzie jest Karolak (472), serial komediowy 8.55 Rodzina zastępcza. Filozofia życia (179), serial komediowy 9.55 Miodowe lata. Gwiazda reklamy (41), serial komediowy 10.45 Miodowe lata. Wariackie papiery (42), serial komediowy 11.30 Malanowski i partnerzy. Zardzewiała miłość (529), serial fabularno-dokumentalny 12.00 Malanowski i partnerzy. Tajemniczy napad (530), serial fabularno-dokumentalny 12.30 Malanowski i partnerzy. Bestia w ludzkiej skórze (531), serial fabularnodokumentalny 13.00 Słoiki. Cena miłości (30), serial paradokumentalny 14.05 Wydarzenia, magazyn informacyjny 14.45 Studenci, komedia, USA 2008 16.45 Weekend, komedia sensacyjna, Polska 2010 17.20 Kabaretowa Ekstraklasa (6), program rozrywkowy 20.00 Imperium Disco Polo (98), magazyn muzyczny 20.30 Wydarzenia, magazyn informacyjny 21.00 Interwencja, magazyn reporterów 21.15 Pierwsza miłość (2367), serial obyczajowy 22.00 Świat według Kiepskich. Tapczan (470), serial komediowy 22.30 Cafeteria. Bojowe dziewczyny/Kawalerowie do wzięcia (3), talk-show 23.30 Taaaka ryba. Pstrągi źródlane z Pilicy (156), magazyn wędkarski

* SOBOTA, 19.11.2016 r. * sobota 19 0.00 Miodowe lata. Mysz (104), serial komediowy

0.45 Miodowe lata. Dola idola (105), serial komediowy 1.30 Miodowe lata. Zjazd absolwentów (106), serial komediowy 2.20 Pielęgniarki (223), serial paradokumentalny 3.20 Pielęgniarki (224), serial paradokumentalny 4.20 Dlaczego ja? (328), serial paradokumentalny 5.15 Dlaczego ja? (329), serial paradokumentalny 6.15 Dlaczego ja? (330), serial paradokumentalny 7.10 Dlaczego ja? (331), serial paradokumentalny 8.10 Dlaczego ja? (332), serial paradokumentalny 9.05 Nasz nowy dom (74), reality show 10.00 Miodowe lata. Safari (43), serial komediowy 10.45 Miodowe lata. List miłosny (44), serial komediowy 11.30 Malanowski i partnerzy. Waleczne dziewczyny (532), serial fabularno-dokumentalny 12.00 Malanowski i partnerzy. Pod presją (533), serial fabularno-dokumentalny 12.30 Malanowski i partnerzy. Miłość od pierwszego wejrzenia (534), serial fabularno-dokumentalny 13.00 Nieprawdopodobne, a jednak. Idealna miłość (7), serial paradokumentalny 13.30 Ewa gotuje (264), magazyn kulinarny 14.05 Wydarzenia, magazyn informacyjny 14.45 Weekend, komedia sensacyjna, Polska 2010 17.15 Sprawiedliwość ulicy, film sensacyjny, USA 2007 18.50 Przerwa techniczna

*niedziela NIEDZIELA, 20.11.2016 r. * 20 0.00 Miodowe lata. Medium (107), serial komediowy 0.45 Miodowe lata. Wielki szmal (108), serial komediowy 1.30 Miodowe lata. Kwartet egzotyczny (109), serial komediowy 2.15 Pielęgniarki (225), serial paradokumentalny 3.15 Pielęgniarki (226), serial paradokumentalny 4.10 Dzień, który zmienił moje życie. Nie jeden sekret. Zemsta lekarza (31), serial paradokumentalny 5.10 Dzień, który zmienił moje życie.

Fałszywy książę. Przemoc (32), serial paradokumentalny 6.05 Dzień, który zmienił moje życie.

Wyrodna matka. Loteria (33), serial paradokumentalny 7.05 Dzień, który zmienił moje życie.

Młodzieńcza miłość. Pani Profesor (34), serial paradokumentalny 8.00 Dzień, który zmienił moje życie (35), serial paradokumentalny

9.00 Nasz nowy dom (75), reality show 10.00 Miodowe lata. W pułapce (45), serial komediowy 10.45 Miodowe lata. Manager (46), serial komediowy 11.30 Malanowski i partnerzy. Zły dotyk (535), serial fabularno-dokumentalny 12.00 Malanowski i partnerzy (536), serial fabularno-dokumentalny 12.30 Malanowski i partnerzy (537), serial fabularno-dokumentalny 13.00 Nieprawdopodobne, a jednak (8), serial paradokumentalny 13.30 Ewa gotuje (265), magazyn kulinarny 14.05 Wydarzenia, magazyn informacyjny 14.45 Sprawiedliwość ulicy, film sensacyjny, USA 2007 16.45 Zew krwi, horror, Kanada/Niemcy/USA 2006 18.45 Kabaretowa Ekstraklasa (13), program rozrywkowy 20.05 Imperium Disco Polo (100), magazyn muzyczny 20.35 Wydarzenia, magazyn informacyjny 21.05 Nasz nowy dom (76), reality show 22.05 Świat według Kiepskich. Fikcyjne pulpety (434), serial komediowy 22.35 Przyjaciółki 4 (42), serial obyczajowy 23.35 Tajemnice kniei. Strażnik dzikich ostępów (22), cykl reportaży

* Poniedzielek PONIEDZIAŁEK, 21.11.2016 r. * 21 0.00 Miodowe lata. Medium (107), serial komediowy 0.45 Miodowe lata. Wielki szmal (108), serial komediowy 1.30 Miodowe lata. Kwartet egzotyczny (109), serial komediowy 2.15 Pielęgniarki (225), serial paradokumentalny 3.15 Pielęgniarki (226), serial paradokumentalny 4.10 Dzień, który zmienił moje życie. Nie jeden sekret. Zemsta lekarza (31), serial paradokumentalny 5.10 Dzień, który zmienił moje życie.

Fałszywy książę. Przemoc (32), serial paradokumentalny 6.05 Dzień, który zmienił moje życie.

Wyrodna matka. Loteria (33), serial paradokumentalny 7.05 Dzień, który zmienił moje życie.

Młodzieńcza miłość. Pani Profesor (34), serial paradokumentalny 8.00 Dzień, który zmienił moje życie (35), serial paradokumentalny 9.00 Nasz nowy dom (75), reality show 10.00 Miodowe lata. W pułapce (45), serial komediowy 10.45 Miodowe lata. Manager (46), serial komediowy 11.30 Malanowski i partnerzy. Zły dotyk (535), serial fabularno-dokumentalny 12.00 Malanowski i partnerzy (536), serial fabularno-dokumentalny 12.30 Malanowski i partnerzy (537), serial fabularno-dokumentalny 13.00 Nieprawdopodobne, a jednak (8), serial paradokumentalny 13.30 Ewa gotuje (265), magazyn kulinarny 14.05 Wydarzenia, magazyn informacyjny 14.45 Sprawiedliwość ulicy, film sensacyjny, USA 2007

16.45 Zew krwi, horror, Kanada/Niemcy/USA 2006 18.45 Kabaretowa Ekstraklasa (13), program rozrywkowy 20.05 Imperium Disco Polo (100), magazyn muzyczny 20.35 Wydarzenia, magazyn informacyjny 21.05 Nasz nowy dom (76), reality show 22.05 Świat według Kiepskich. Fikcyjne pulpety (434), serial komediowy 22.35 Przyjaciółki 4 (42), serial obyczajowy 23.35 Tajemnice kniei. Strażnik dzikich ostępów (22), cykl reportaży

* WTOREK, 22.11.2016 r. * Wtorek 22 0.00 Dzień, który zmienił moje życie (37), serial paradokumentalny 1.00 Pielęgniarki (171), serial paradokumentalny 2.00 Awantura o kasę (12), teleturniej 3.00 Słoiki. Razem raźniej (31), serial paradokumentalny 4.00 Miodowe lata. Wiecznie młodzi (39), serial komediowy 4.40 Miodowe lata. Gwiazda reklamy (41), serial komediowy 5.35 Miodowe lata. Wariackie papiery (42), serial komediowy 6.20 Rodzina zastępcza. Nel na rolkach (41), serial komediowy 6.55 Daleko od noszy. Choroba śpiącej królewny (63), serial komediowy 7.30 Świat według Kiepskich. Dinozaur (476), serial komediowy 8.00 Świat według Kiepskich. Momento Mori (477), serial komediowy 8.30 Świat według Kiepskich. Tajfun (478), serial komediowy 9.00 Rodzina zastępcza. Mroczna strona turystyki (181), serial komediowy 10.00 Miodowe lata. Telefon do dozorcy (49), serial komediowy 10.35 Miodowe lata. Ciocia Jadzia (50), serial komediowy 11.30 Malanowski i partnerzy. Szczęście ojca (542), serial fabularno-dokumentalny 12.00 Malanowski i partnerzy. Bezkarny zabójca (543), serial fabularno-dokumentalny 12.30 Malanowski i partnerzy (544), serial fabularno-dokumentalny 13.00 Słoiki. Trudny wybór (32), serial paradokumentalny 14.05 Wydarzenia, magazyn informacyjny 14.40 Trudne sprawy (380), serial paradokumentalny 15.40 Dlaczego ja? (319), serial paradokumentalny 16.40 Wysmakowani (35), magazyn kulinarny 16.50 Świat według Kiepskich. Kantry Kurde (212), serial komediowy 17.25 Rodzina zastępcza. Rower z wosku (113), serial komediowy 17.55 Daleko od noszy 2. 9 milionów (3), serial komediowy 18.25 Dlaczego ja? (320), serial paradokumentalny 19.25 Pielęgniarki (171), serial paradokumentalny 20.30 Wydarzenia, magazyn informacyjny 21.00 Interwencja, magazyn reporterów 21.15 Pierwsza miłość (2369), serial obyczajowy

22.00 Świat według Kiepskich. Dinozaur (476), serial komediowy 22.30 Gwiazdy na dywaniku (200), program rozrywkowy 23.00 Zdrowie na widelcu. Wypełniacze (83), magazyn poradnikowy 23.30 Stołeczna drogówka (21), serial dokumentalny

22.30 Aleja sław. Zadbani panowie (139), magazyn 23.00 Jem i chudnę (5), magazyn lifestylowy 23.30 Chłopaki do wzięcia (108), serial dokumentalny

* ŚRODA, 23.11.2016 r. * Sroda 23

0.00 Dzień, który zmienił moje życie (39), serial paradokumentalny 0.55 Pielęgniarki (173), serial paradokumentalny 1.55 Awantura o kasę (14), teleturniej 2.50 Słoiki. Życie na miarę (33), serial paradokumentalny 3.50 Miodowe lata. Manager (46), serial komediowy 4.35 Miodowe lata. Leśne zacisze (47), serial komediowy 5.25 Miodowe lata. Business lunch (48), serial komediowy 6.10 Rodzina zastępcza. Wierność i geografia (43), serial komediowy 6.45 Daleko od noszy. Order Chlebowy (65), serial komediowy 7.15 Świat według Kiepskich. Sto jaj (482), serial komediowy 7.45 Świat według Kiepskich. Cyceron (483), serial komediowy 8.15 Świat według Kiepskich. Obserwator (484), serial komediowy 8.45 Rodzina zastępcza. Terapia antyfiksacyjna (183), serial komediowy 9.45 Miodowe lata. Napad (53), serial komediowy 10.30 Miodowe lata. Koniec świata (54), serial komediowy 11.30 Malanowski i partnerzy. Krzywda starszej pani (548), serial fabularno-dokumentalny 12.00 Malanowski i partnerzy. Prześladowana tancerka (550), serial fabularnodokumentalny 12.30 Malanowski i partnerzy. Samobójca (551), serial fabularno-dokumentalny 13.00 Słoiki. Stracone złudzenia (34), serial paradokumentalny 14.05 Wydarzenia, magazyn informacyjny 14.40 Trudne sprawy (382), serial paradokumentalny 15.40 Dlaczego ja? (321), serial paradokumentalny 16.40 Świat według Kiepskich. Świat który nie może zaginąć (214), serial komediowy 17.30 Rodzina zastępcza. Cyrano de Kwiatkowski (115), serial komediowy 18.00 Daleko od noszy 2. Zdrowe współzawodnictwo (5), serial komediowy 18.30 Dlaczego ja? (322), serial paradokumentalny 19.30 Pielęgniarki (173), serial paradokumentalny 20.35 Wydarzenia, magazyn informacyjny 21.05 Interwencja, magazyn reporterów 21.20 Pierwsza miłość (2371), serial obyczajowy 22.05 Świat według Kiepskich. Sto jaj (482), serial komediowy 22.35 Z tyłu sceny. Borys Szyc (54), program rozrywkowy 23.05 Przez żołądek do serca. Adrianna i Rafał (29), magazyn kulinarny 23.35 Skarby III Rzeszy. Skarb Gauleitera (13), serial dokumentalny

0.00 Dzień, który zmienił moje życie (38), serial paradokumentalny 1.00 Pielęgniarki (172), serial paradokumentalny 2.00 Awantura o kasę (13), teleturniej 3.00 Słoiki (32), serial paradokumentalny 4.00 Miodowe lata. Safari (43), serial komediowy 4.45 Miodowe lata. List miłosny (44), serial komediowy 5.35 Miodowe lata. W pułapce (45), serial komediowy 6.20 Rodzina zastępcza. Bania z poezją (42), serial komediowy 6.50 Daleko od noszy. Policyjny proszek (64), serial komediowy 7.20 Świat według Kiepskich. Wyjadacz (479), serial komediowy 7.50 Świat według Kiepskich. Ptaki ciernistych krzewów (480), serial komediowy 8.20 Świat według Kiepskich. Dziwadło (481), serial komediowy 8.50 Rodzina zastępcza. Damy i huzary (182), serial komediowy 9.50 Miodowe lata. Idol (51), serial komediowy 10.40 Miodowe lata. Obiecujący młody człowiek (52), serial komediowy 11.30 Malanowski i partnerzy. Niebezpieczne igraszki (545), serial fabularnodokumentalny 12.00 Malanowski i partnerzy. Rozdarte serce matki (546), serial fabularno-dokumentalny 12.30 Malanowski i partnerzy. Tajemnica piłkarza (547), serial fabularno-dokumentalny 13.00 Słoiki. Życie na miarę (33), serial paradokumentalny 14.05 Wydarzenia, magazyn informacyjny 14.40 Trudne sprawy. Chaotyczne urodziny wywołują burzę na całym osiedlu (381), serial paradokumentalny 15.40 Dlaczego ja? (320), serial paradokumentalny 16.50 Świat według Kiepskich. Protest szoł (213), serial komediowy 17.25 Rodzina zastępcza. Poważna sprawa (114), serial komediowy 18.00 Daleko od noszy 2. Szpital marzeń (4), serial komediowy 18.30 Dlaczego ja? (321), serial paradokumentalny 19.30 Pielęgniarki (172), serial paradokumentalny 20.30 Wydarzenia, magazyn informacyjny 21.00 Interwencja, magazyn reporterów 21.15 Pierwsza miłość (2370), serial obyczajowy 22.00 Świat według Kiepskich. Wyjadacz (479), serial komediowy

* CZWARTEK, 24.11.2016 r. * czwartek 24

Program TV Polonia na str 19., iTVN na str. 20

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne zmiany w programie.

Nasze propozycje telewizji kanadyjskiej na weekend PIATEK, 18 listopada 2016 W (27), godz. 19.00 Charming Christmas Meredith, dziedziczka sklepów towarowych Rossmana, niechętnie zgadza się aby wcielić się z rolę sklepowej Pani Mikołajowej, ale kiedy pojawia się Nick, nowy “Św. Mikołaj”, sytuacja się zmienia.

AMCCAN (32), godz. 19.00 Lethal Weapon Detektyw-ojciec rodziny poluje na przemytników narkotyków z nowym partnerem-samotnikiem, który nie obawia się śmierci.

Obsada: Mel Gibson, Danny Glover YTV (25), godz. 20.00 Earth to Echo Nastolatki badają źródło dziwnych zakodowanych wiadomości pojawiających się na ich telefonach i odkrywają zagubionego kosmitę, który desperacko poszukuje pomocy.

SHCASEC (39), godz. 20.00

The Nine Lives of Christmas Wraz z nadchodzącymi Świętami Bożego Narodzenia, student weterynarii i bezpański kot spotykają strażaka i kwestionują jego postanowienie przeżycia życia w stanie kawalerskim.

W (27), godz. 21.00 Last Holiday Po otrzymaniu diagnozy śmiertelnej choroby, kobieta postanawia sprzedać cały swój majątek i zamieszkać w luksusowym hotelu w Europie.

APTNE (129), godz. 21.00 Moose River Crossing Sześciu kumpli z dzieciństwa spotyka się na stacji kolejowej aby wspólnie pojechać na zjazd szkolny.

CMT (38), godz. 22.00 Ghostbusters Uzbrojeni w pakiety protonów, czterej detektywi używający zdolności paranormalnych, walczą z dziwnymi stworami w Nowym Jorku.

Obsada: Bill Murray, Dan Aykroyd

Sobota, 19 listopada 2016 CIII (3), godz. 15.00 Live Free or Die Hard Bohater musi poradzić sobie z niebezpiecznym człowiekiem, który chce sparaliżować USA poprzez zaatakowanie infrastruktury komputerowej.

Obsada: Bruce Willis, Justin Long, Timothy Olyphant SLICE (41), godz. 16.30 A Cinderella Story Nastolatka wychowywana przez okrutną macochę rozpoczyna internetową relację z popularnym w szkole sportowcem.

W (27), godz. 19.00 Santa Baby Biznesman wraca na Biegun Północny aby pomóc ojcu, Świętemu Mikołajowi, przygotować się do Bożego Narodzenia.

YTV (25), godz. 20.00 Big Miracle Reporter na Alasce i jego była kochanka, ekolożka, starają się stworzyć mię-

dzynarodową koalicję, aby uratować trzy uwięzione w lodzie wieloryby.

Obsada: John Krasinski, Drew Barrymore, Kristen Bell CICA (2), godz. 21.00 How to Prepare for Prison Filmowcy analizują trzy lata w życiu trzech osób, którym grozi po raz pierwszy kara więzienia. Reż. Matt Gallagher SHCASEC (39), godz. 21.00 R.I.P.D. Członkowie nietypowej jednostki policji ścigają gigantyczne duchy, które starają się uniknąć sądu ostatecznego chowając się między żywymi.

Obsada: Jeff Bridges, Ryan Reynolds MUCH (29), godz. 22.00 Bachelorette Po zniszczeniu sukni ślubnej przyjaciółki, druhny zaczynają w panice szukać innej, ale ich misja przeradza się w noc imprezowania.

Niedziela, 20 listopada 2016 CIII (3), godz. 16.00 The Vow Kiedy wlaśnie poślubiona kobieta budzi się ze śpiączki, jej mąż stara się doprowadzić do tego, by odzyskała pamięć i by odbudować ich związek.

BRAVOC (40), godz. 18.00 Wish for Christmas Uczeń szkoły średniej wypowiada życzenie na Święta.

CJMT (14), godz. 20.00 The Assassin W Chinach w IX wieku wygnana kobietazamachowiec musi wybierać między miłością i obowiązkiem, kiedy dostaje polecenie zabicia mężczyzny , który był niegdyś częścią jej życia.

CHCH (11), godz. 20.30 Limitless Bezrobotny pisarz robi zawrotną karierę w świecie finansów dzięki eksperymentalnemu lekowi, który daje mu nadzyczajne

umiejętności umysłowe.

Obsada: Bradley Cooper, Robert De Niro W (27), godz. 21.00 Debbie Macomber’s Dashing Through the Snow Młoda kobieta nie może odlecieć z lotniska w czasie Świąt i przyjmuje propozycję podwiezienia przez mężczynę, który wynajął ostatni samochód z wypożyczalni. Kiedy jadą na północ, zbliżają się do siebie.

BRAVOC (40), godz. 21.00 Every Christmas Has a Story Prowadząca program radiowy dziennikarka przyznaje, że nie znosi Świąt, ale kiedy jedzie do małego miasteczka, aby zrobić film mający poprawić swój wizerunek, atmosfera przedświąteczna zmienia ją całkowicie.

SHCASEC (39), godz. 23.00 Last Chance for Christmas Kiedy jeden z reniferów Św, Mikołaja jest ranny trzeba znaleźć zastępstwo. Kierownik stajni zakochuje się we właścicielce nowego renifera.

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

strona 19

PROGRAM TV POLONIA PROPONUJE

TVP POLONIA

Od 18.11.2015 do 24.11.2016 * PIĄTEK, 18.11.2016 r. * 0.10 Ojciec Mateusz 2. Komediant (104), serial kryminalny 1.00 Było, nie minęło - kronika zwiadowców historii. Skarb, magazyn historyczny 1.30 Domisie. Proszę, pomóż mi, program dla dzieci 2.00 Pytanie na śniadanie, magazyn 2.50 Panorama, magazyn informacyjny 2.55 Pytanie na śniadanie, magazyn 3.35 Pogoda, magazyn informacyjny 3.40 Pytanie na śniadanie, magazyn 4.15 Pogoda, magazyn informacyjny 4.20 Pytanie na śniadanie, magazyn 5.10 Polonia 24, magazyn informacyjny 5.40 Halo Polonia, magazyn 6.25 Krótka historia (134), program edukacyjny 6.35 Wiadomości, magazyn informacyjny 6.50 Na sygnale. Bohater (109), serial fabularno-dokumentalny 7.25 M jak miłość (1243), serial obyczajowy 8.25 Komisarz Alex 0. Zabójczy tarot (74), serial kryminalny 9.20 Warto rozmawiać, talk-show 10.20 Okrasa łamie przepisy. Kozie sery w Ogrodzieńcu, magazyn kulinarny 10.55 Domisie. Proszę, pomóż mi, program dla dzieci 11.20 Krótka historia (135), program edukacyjny 11.30 Teleexpress, magazyn informacyjny 11.50 Racja stanu, program publicystyczny 12.25 Było, nie minęło - kronika zwiadowców historii. Skarb, magazyn historyczny 12.55 Na sygnale. Bohater (109), serial fabularno-dokumentalny 13.25 Wolny ekran (26), magazyn 13.45 Dobranocka. Fortele Jonatana Koota. Opowieść egzotyczna (4), serial animowany 14.00 Wiadomości, magazyn informacyjny 14.45 Sport, magazyn informacyjny 14.50 Pogoda, magazyn informacyjny 14.55 Na dobre i na złe. Pearl Harbor (644), serial obyczajowy 15.50 Polonia 24, magazyn informacyjny 16.20 Halo Polonia, magazyn 17.15 Muzeum Polskiej Piosenki, czyli historia jednego przeboju (6), program rozrywkowy 18.15 Racja stanu, program publicystyczny 18.45 Ukryte skarby. Kościół Pokoju, templariusze i stracony błazen, cykl reportaży 19.15 Domisie. Proszę, pomóż mi, program dla dzieci 19.45 Dobranocka za oceanem. Fortele Jonatana Koota. Opowieść egzotyczna (4), serial animowany 20.00 Wiadomości, magazyn informacyjny 20.40 Sport, magazyn informacyjny 20.45 Pogoda, magazyn informacyjny 20.50 Na dobre i na złe. Pearl Harbor (644), serial obyczajowy 21.45 Na sygnale. Bohater (109), serial fabularno-dokumentalny 22.10 Krótka historia (135), program edukacyjny 22.20 Polonia 24, magazyn informacyjny 22.50 Halo Polonia, magazyn 23.30 Pod Tatrami. Kurierzy tatrzańscy, magazyn 23.40 Barwy szczęścia (1493), serial obyczajowy

www.tvpolonia.com czajowy 0.30 Barwy szczęścia (1495), serial obyczajowy 1.00 Barwy szczęścia (1496), serial obyczajowy 1.30 Pytanie na śniadanie, magazyn 2.50 Panorama, magazyn informacyjny 2.55 Pytanie na śniadanie, magazyn 3.35 Pogoda, magazyn informacyjny 3.40 Pytanie na śniadanie, magazyn 4.15 Pogoda, magazyn informacyjny 4.20 Pytanie na śniadanie, magazyn 4.50 Polonia 24, magazyn informacyjny 5.20 Halo Polonia, magazyn 6.10 Ojciec Mateusz 9. Komornicy (193), serial kryminalny 7.05 Na dobre i na złe. Pearl Harbor (644), serial obyczajowy 8.05 Żarty i bardy (2), program rozrywkowy 9.05 Okrasa łamie przepisy. Na kaczkę do Paryża, magazyn kulinarny 9.30 Tańczący z naturą. Marsz na barszcz, serial dokumentalny 10.00 Kulturalni PL, magazyn 11.00 Słownik polsko@polski (324), talk-show prof. Jana Miodka 11.30 Teleexpress, magazyn informacyjny 11.55 M jak miłość (1244), serial obyczajowy 12.50 Z drugiej strony (21), program publicystyczny 13.45 Dobranocka. Rodzina Treflików.

Domek w domku (8), serial animowany 14.00 Wiadomości, magazyn informacyjny 14.30 Sport, magazyn informacyjny 14.35 Pogoda, magazyn informacyjny 14.45 Bodo (11/13), serial biograficzny 15.50 Uwaga - premiera!. Obce ciało, dramat obyczajowy, Rosja/Włochy/Polska 2014 17.50 Gwiazdozbiór TVP Rozrywka.

Muniek Staszczyk (1), wywiad 18.15 Słownik polsko@polski (324), talk-show prof. Jana Miodka 18.50 M jak miłość (1244), serial obyczajowy 19.45 Dobranocka za oceanem. Rodzina Treflików. Domek w domku (8), serial animowany 20.00 Wiadomości, magazyn informacyjny 20.25 Sport, magazyn informacyjny 20.30 Pogoda, magazyn informacyjny 20.45 Bodo (11/13), serial biograficzny 21.45 Uwaga - premiera!. Obce ciało, dramat obyczajowy, Rosja/Włochy/Polska 2014 23.50 Z drugiej strony (21), program publicystyczny

*20.11 NIEDZIELA, 20.11.2016 r. *

0.40 Żarty i bardy (2), program rozrywkowy 1.40 Saga rodów. Ród Ruszczyców, cykl dokumentalny 2.10 Goniec kresowy (10), magazyn 2.40 Smaki polskie - na zielono. Uroda, ochłoda, wygoda - mięta i melisa, magazyn kulinarny 2.50 Smaki polskie. Sałatki z półgęskiem, magazyn kulinarny 3.05 Wolny ekran (27), magazyn 3.20 Polska z Miodkiem. Ustka, Słupia (145), magazyn 3.30 Ziarno. Króla Wszechświata, program dla dzieci 4.00 Borówka skrzat wyrusza w świat.

Kazimierski Park Krajobrazowy (3), serial animowany 4.20 Petersburski Music Show (50), program rozrywkowy 4.50 Hotel Pod Żyrafą i Nosorożcem.

Smutni (5/13), serial obyczajowy 5.40 Turystyczna jazda. Międzyrzec *7.11 SOBOTA, 19.11.2016 r. * Podlaski, magazyn 5.55 Między ziemią a niebem, magazyn 0.05 Barwy szczęścia (1494), serial oby- 6.00 Anioł Pański

6.15 Między ziemią a niebem, magazyn 7.00 Transmisja mszy świętej z Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Ożarowie Mazowieckim 8.35 Rodzinka.pl. 24 godziny (71), serial komediowy 9.05 Rodzinka.pl. Wszystko i każdy ma swoją cenę (72), serial komediowy 9.35 Gwiazdozbiór TVP Rozrywka. Muniek Staszczyk (2), wywiad 10.00 Konkurs Piosenki Eurowizji Junior Malta 2016, koncert 12.35 Polska z Miodkiem. Ustka, Słupia (145), magazyn 12.45 M jak miłość (1245), serial obyczajowy 13.45 Dobranocka. Sceny z życia smoków. Wielkie pranie (4), serial animowany 14.00 Wiadomości, magazyn informacyjny 14.30 Sport, magazyn informacyjny 14.35 Pogoda, magazyn informacyjny 14.45 Blondynka 3. Czy na pewno chcesz o tym wiedzieć? (36), serial obyczajowy 15.40 Blondynka 3. Każdy ma swój krzyż (37), serial obyczajowy 16.35 Girl Guide, komedia sensacyjna, Polska 1995 18.25 Polska z Miodkiem. Ustka, Słupia (145), magazyn 18.35 M jak miłość (1245), serial obyczajowy 19.25 Borówka skrzat wyrusza w świat.

Kazimierski Park Krajobrazowy (3), serial animowany 19.45 Dobranocka za oceanem. Sceny z życia smoków. Wielkie pranie (4), serial animowany 20.00 Wiadomości, magazyn informacyjny 20.30 Sport, magazyn informacyjny 20.35 Pogoda, magazyn informacyjny 20.45 Blondynka 3. Czy na pewno chcesz o tym wiedzieć? (36), serial obyczajowy 21.40 Blondynka 3. Każdy ma swój krzyż (37), serial obyczajowy 22.25 Girl Guide, komedia sensacyjna, Polska 1995

* PONIEDZIAŁEK, 21.11.2016 r. * 21.11 0.05 Oczy w oczy. Witold Waszczykowski (14), wywiad 0.40 Racja stanu, program publicystyczny 1.10 Nad Niemnem, magazyn Polaków na Białorusi 1.30 Supełkowe ABC (12), program dla dzieci 2.00 Pytanie na śniadanie, magazyn 2.50 Panorama, magazyn informacyjny 2.55 Pytanie na śniadanie, magazyn 3.35 Pogoda, magazyn informacyjny 3.40 Pytanie na śniadanie, magazyn 4.15 Pogoda, magazyn informacyjny 4.20 Pytanie na śniadanie, magazyn 5.00 Historia żywa. Żołnierze spod Arnhem, cykl reportaży 5.35 Z drugiej strony (21), program publicystyczny 6.25 Krótka historia (135), program edukacyjny 6.35 Wiadomości, magazyn informacyjny 6.50 Barwy szczęścia (1497), serial obyczajowy 7.25 Blondynka 3. Czy na pewno chcesz o tym wiedzieć? (36), serial obyczajowy 8.15 Blondynka 3. Każdy ma swój krzyż (37), serial obyczajowy 9.05 Oczy w oczy. Witold Waszczykowski (14), wywiad 9.40 Brawo polski!, magazyn kulturalny 9.55 Sonda 2 (41), program popularnonaukowy 10.30 Galeria (115), serial obyczajowy 10.55 Supełkowe ABC (12), program dla dzieci 11.20 Krótka historia (136), program edukacyjny 11.30 Teleexpress, magazyn informacyjny 11.55 Kulturalni PL, magazyn 12.55 Barwy szczęścia (1497), serial obyczajowy 13.25 Nad Niemnem, magazyn Polaków na Białorusi 13.45 Dobranocka. Dziwne przygody Koziołka Matołka. Telegrafista (22), serial animowany 14.00 Wiadomości, magazyn informacyjny 14.30 Sport, magazyn informacyjny

14.40 Pogoda, magazyn informacyjny 14.50 O mnie się nie martw 3 (6/13), serial komediowy 15.50 Polonia 24, magazyn informacyjny 16.15 Halo Polonia, magazyn 17.15 Pielgrzym. Camino Marka Kamińskiego, film dokumentalny, Polska 2015 18.20 Tańczący z naturą, serial dokumentalny 18.50 Galeria (115), serial obyczajowy 19.20 Supełkowe ABC (12), program dla dzieci 19.45 Dobranocka za oceanem. Dziwne przygody Koziołka Matołka. Telegrafista (22), serial animowany 20.00 Wiadomości, magazyn informacyjny 20.30 Sport, magazyn informacyjny 20.35 Pogoda, magazyn informacyjny 20.45 O mnie się nie martw 3 (6/13), serial komediowy 21.35 Krótka historia (136), program edukacyjny 21.45 Barwy szczęścia (1497), serial obyczajowy 22.20 Polonia 24, magazyn informacyjny 22.50 Halo Polonia, magazyn 23.30 Wolny ekran (27), magazyn 23.50 Brawo polski!, magazyn kulturalny

* WTOREK, 22.11.2016 r. * 22.11 0.05 Ojciec Mateusz 2. Artykuł (105), serial kryminalny 0.55 Zasmakuj w Sienkiewiczu, magazyn 1.30 Mali światowcy. Co, gdzie, kiedy?

ABC wiedzy o świecie (23), program edukacyjny 2.00 Pytanie na śniadanie, magazyn 2.50 Panorama, magazyn informacyjny 2.55 Pytanie na śniadanie, magazyn 3.35 Pogoda, magazyn informacyjny 3.40 Pytanie na śniadanie, magazyn 4.15 Pogoda, magazyn informacyjny 4.20 Pytanie na śniadanie, magazyn 5.10 Polonia 24, magazyn informacyjny 5.40 Halo Polonia, magazyn 6.25 Krótka historia (136), program edukacyjny 6.35 Wiadomości, magazyn informacyjny 6.50 Barwy szczęścia (1498), serial obyczajowy 7.25 Bodo (11/13), serial biograficzny.

8.25 Pielgrzym. Camino Marka Kamińskiego, film dokumentalny, Polska 2015 9.25 Zasmakuj w Sienkiewiczu, magazyn 9.55 Sonda 2 (42), program popularnonaukowy 10.30 Galeria (116), serial obyczajowy 10.55 Mali światowcy. Co, gdzie, kiedy? ABC wiedzy o świecie (23), program edukacyjny 11.20 Krótka historia (137), program edukacyjny 11.30 Teleexpress, magazyn informacyjny 11.50 Polska z Miodkiem (146), magazyn 11.55 Niedziela z.... Dorotą Kolak, wywiad 12.40 Pod Tatrami. Szkoła Kenara, magazyn 12.55 Barwy szczęścia (1498), serial obyczajowy 13.25 Flesz historii (313), cykl reportaży 13.45 Dobranocka. Przygody kota Filemona. Zegar z kukułką (22), serial animowany 14.00 Wiadomości, magazyn informacyjny 14.30 Sport, magazyn informacyjny 14.35 Pogoda, magazyn informacyjny 14.50 Ojciec Mateusz 9. Pałac (194), serial kryminalny 15.50 Polonia 24, magazyn informacyjny 16.15 Halo Polonia, magazyn 17.00 Warszawa 1935. Wola, film krótkometrażowy, Polska 2016 17.10 Gwiazdozbiór TVP Rozrywka.

Krzesimir Dębski (2), wywiad 17.40 Ktokolwiek widział, ktokolwiek wie, magazyn 18.10 Zasmakuj w Sienkiewiczu, magazyn 18.35 Polska z Miodkiem (146), magazyn 18.45 Galeria (116), serial obyczajowy

19.15 Mali światowcy. Co, gdzie, kiedy? ABC wiedzy o świecie (23), program edukacyjny 19.45 Dobranocka za oceanem. Przygody kota Filemona. Zegar z kukułką (22), serial animowany 20.00 Wiadomości, magazyn informacyjny 20.30 Sport, magazyn informacyjny 20.35 Pogoda, magazyn informacyjny 20.45 Ojciec Mateusz 9. Pałac (194), serial kryminalny 21.35 Krótka historia (137), program edukacyjny 21.45 Barwy szczęścia (1498), serial obyczajowy 22.10 Polska z Miodkiem (146), magazyn 22.20 Polonia 24, magazyn informacyjny 22.50 Halo Polonia, magazyn 23.30 Nad Niemnem, magazyn Polaków na Białorusi 23.45 Flesz historii (313), cykl reportaży

* ŚRODA, 23.11.2016 r. * 23.11 0.05 Ojciec Mateusz 2. Sztuka dojrzewania (106), serial kryminalny 1.00 Nie tylko słowa..., reportaż 1.30 Podwodne ABC. Oddychanie pod wodą (3), serial dokumentalny 1.40 Mój zwierzyniec (6), magazyn 2.00 Pytanie na śniadanie, magazyn 2.50 Panorama, magazyn informacyjny 2.55 Pytanie na śniadanie, magazyn 3.35 Pogoda, magazyn informacyjny 3.40 Pytanie na śniadanie, magazyn 4.15 Pogoda, magazyn informacyjny 4.20 Pytanie na śniadanie, magazyn 5.10 Polonia 24, magazyn informacyjny 5.40 Halo Polonia, magazyn 6.25 Krótka historia (137), program edukacyjny 6.35 Wiadomości, magazyn informacyjny 6.50 Barwy szczęścia (1499), serial obyczajowy 7.25 O mnie się nie martw 3 (6/13), serial komediowy 8.30 Kwatera "Ł", film dokumentalny, Polska 2013 9.25 Tańczący z naturą, serial dokumentalny 9.55 Astronarium, magazyn 10.30 Galeria (117), serial obyczajowy 10.55 Podwodne ABC. Oddychanie pod wodą (3), serial dokumentalny 11.05 Mój zwierzyniec (6), magazyn 11.20 Krótka historia (138), program edukacyjny 11.30 Teleexpress, magazyn informacyjny 11.55 Baltic Sea, magazyn 12.25 Studio Wschód, program publicystyczny 12.55 Barwy szczęścia (1499), serial obyczajowy 13.25 Wilnoteka, magazyn 13.45 Dobranocka. Przygód kilka wróbla Ćwirka. Mysikrólik (13/39), serial animowany 14.00 Wiadomości, magazyn informacyjny 14.35 Sport, magazyn informacyjny 14.40 Pogoda, magazyn informacyjny 14.50 Egzamin z życia (98), serial obyczajowy 15.50 Polonia 24, magazyn informacyjny 16.15 Halo Polonia, magazyn 17.15 Kwatera "Ł", film dokumentalny, Polska 2013 18.10 Studio Wschód, program publicystyczny 18.45 Galeria (117), serial obyczajowy 19.15 Podwodne ABC. Oddychanie pod wodą (3), serial dokumentalny 19.25 Mój zwierzyniec (6), magazyn 19.45 Dobranocka za oceanem. Przygód kilka wróbla Ćwirka. Mysikrólik (13/39), serial animowany 20.00 Wiadomości, magazyn informacyjny 20.30 Sport, magazyn informacyjny 20.40 Pogoda, magazyn informacyjny 20.45 Egzamin z życia (98), serial obyczajowy 21.35 Krótka historia (138), program edukacyjny

21.45 Barwy szczęścia (1499), serial obyczajowy 22.20 Polonia 24, magazyn informacyjny 22.50 Halo Polonia, magazyn 23.30 Wilnoteka, magazyn 23.45 Jest takie miejsce. Goleniów, film dokumentalny, Polska 2005

* CZWARTEK, 24.11.2016 r. * 24.11

0.05 Ojciec Mateusz 2. Czarna wdowa (107), serial kryminalny 1.00 Studio Wschód, program publicystyczny 1.30 Załoga Eko - skarby polskiej przyrody. Załoga Eko - skarby polskiej przyrody. Jak ryba w wodzie (13), magazyn ekologiczny 2.00 Pytanie na śniadanie, magazyn 2.50 Panorama, magazyn informacyjny 2.55 Pytanie na śniadanie, magazyn 3.35 Pogoda, magazyn informacyjny 3.40 Pytanie na śniadanie, magazyn 4.15 Pogoda, magazyn informacyjny 4.20 Pytanie na śniadanie, magazyn 5.10 Polonia 24, magazyn informacyjny 5.40 Halo Polonia, magazyn 6.25 Krótka historia (138), program edukacyjny 6.35 Wiadomości, magazyn informacyjny 6.50 Barwy szczęścia (1500), serial obyczajowy 7.25 M jak miłość (1244), serial obyczajowy 8.20 Egzamin z życia (98), serial obyczajowy 9.15 Wilnoteka, magazyn 9.35 Las Story (21), program edukacyjny 10.00 Jak to działa?. Słodycze (103), magazyn popularnonaukowy 10.30 Galeria (118), serial obyczajowy 10.55 Załoga Eko - skarby polskiej przyrody. Jak ryba w wodzie (13), magazyn ekologiczny 11.20 Krótka historia (139), program edukacyjny 11.30 Teleexpress, magazyn informacyjny 11.50 Polska z Miodkiem (147), magazyn 11.55 Naszaarmia.pl, magazyn 12.20 Historia żywa. Żołnierze spod Arnhem, cykl reportaży 12.55 Barwy szczęścia (1500), serial obyczajowy 13.25 Informacje kulturalne ekstra, magazyn kulturalny 13.45 Dobranocka. Podróże do bajek.

Księżniczka i smok (3), serial animowany 14.00 Wiadomości, magazyn informacyjny 14.30 Sport, magazyn informacyjny 14.40 Pogoda, magazyn informacyjny 14.50 Komisarz Alex 0. Księżycowy zabójca (75), serial kryminalny 15.50 Polonia 24, magazyn informacyjny 16.15 Halo Polonia, magazyn 17.05 Humor w odcinkach. Tygodnik Moralnego Niepokoju (10), program rozrywkowy 17.40 Warto rozmawiać, talk-show 18.35 Polska z Miodkiem (147), magazyn 18.45 Galeria (118), serial obyczajowy 19.15 Załoga Eko - skarby polskiej przyrody. Jak ryba w wodzie (13), magazyn ekologiczny 19.45 Dobranocka za oceanem. Podróże do bajek. Księżniczka i smok (3), serial animowany 20.00 Wiadomości, magazyn informacyjny 20.30 Sport, magazyn informacyjny 20.40 Pogoda, magazyn informacyjny 20.45 Komisarz Alex 0. Księżycowy zabójca (75), serial kryminalny 21.35 Krótka historia (139), program edukacyjny 21.45 Barwy szczęścia (1500), serial obyczajowy 22.10 Polska z Miodkiem (147), magazyn 22.20 Polonia 24, magazyn informacyjny 22.50 Halo Polonia, magazyn 23.30 Saga rodów. Ród Fałkowskich, cykl dokumentalny 23.50 Szlakiem miejsc niezwykłych. Pomniki historii, cykl reportaży

W każdym wydaniu "Gazety" w tygodniu zamieszczamy program TV Polonia, iTVN i Polsat 2 Program TV Polsat 2 na str. 18, ITVN na str. 20

strona 20

www.gazetagazeta.com

Gazeta 46, 18 - 24 listopada 2016

PROGRAM ITVN PROPONUJE

PROGRAM TELEWIZYJNY od 18.11.2016 do 24.11.2016 * PIĄTEK, 18.11.2016 r. * 1.20 Sąd rodzinny - program sądowy, 97 2.05 W niewoli przeszłości - telenowela, Brazylia 109/160 2.55 Serwis pogodowy - Polska - program informacyjny, Polska 2.58 Serwis pogodowy - Europa - program informacyjny, Polska 3.01 Serwis pogodowy - Świat - program informacyjny, Polska 3.04 Serwis pogodowy - kurorty europejskie - program informacyjny, Polska 3.07 Serwis pogodowy - kurorty światowe program informacyjny, Polska 3.10 Julia - serial obyczajowy, 144/186 3.35 Szpital - dokumentalno-fabularny, Polska 587 4.20 Rozmowy w toku - talk-show, 2422 5.00 Fakty - program informacyjny, Polska 5.25 Sport - program informacyjny, Polska 5.30 Pogoda - program informacyjny 5.35 Uwaga! - magazyn interwencyjny, Polska 4773 5.50 Pani Gadżet - program rozrywkowy, Polska 11/12 ITVN, 6.15 W obronie honoru - telenowela, USA 155/160 7.00 Serwis pogodowy - Polska - program informacyjny, Polska 7.05 Serwis pogodowy - Europa - program informacyjny, Polska 7.07 Serwis pogodowy - Świat - program informacyjny, Polska 7.10 Serwis pogodowy - kurorty europejskie - program informacyjny, Polska 7.15 Serwis pogodowy - kurorty światowe program informacyjny, Polska 7.20 Julia - serial obyczajowy, Polska 144/ 186 7.50 Na Wspólnej - serial obyczajowy, Polska 2379 8.15 Dzień Dobry TVN - magazyn, 1918 10.45 Rozmowy w toku - talk-show, 2422 11.25 Sędzia Anna Maria Wesołowska program sądowy, Polska 251 12.10 Szkoła - serial dokumentalno-fabularny, Polska 350 12.55 Serwis pogodowy - Polska - program informacyjny, Polska 12.57 Serwis pogodowy - Europa - program informacyjny, Polska 12.59 Serwis pogodowy - Świat - program informacyjny, Polska 13.01 Serwis pogodowy - kurorty europejskie - program informacyjny, Polska 13.03 Serwis pogodowy - kurorty światowe - program informacyjny, Polska 13.05 Maja w ogrodzie - program ogrodniczy, Polska 45/52 13.30 Julia - serial obyczajowy, Polska 145/ 186 13.55 W niewoli przeszłości - telenowela, Brazylia 110/160 14.45 Szpital - dokumentalno-fabularny, Polska 587 15.25 Apetyt na miłość - program rozrywkowy, Polska 10 16.15 Projekt warsztat - program rozrywkowy, Polska 7 16.40 W obronie honoru - telenowela, USA 156/160 17.30 Szkoła - serial dokumentalno-fabularny, Polska 351 18.20 Rozmowy w toku - talk-show, Polska 2423 19.10 Szpital - dokumentalno-fabularny, Polska 588 20.00 Fakty - program informacyjny 20.30 Sport - program informacyjny 20.35 Pogoda - program informacyjny 20.40 Uwaga! - magazyn interwencyjny, Polska 4774 21.00 Kto sieje miłość... - film, komedia romantyczna, Francja 2015 22.30 Wydział kryminalny - serial kryminalny, Czechy 2/14 23.30 Jak to się stało? - program rozrywkowy, Polska 10/12 23.55 Podano do stołu - serial komediowy, Włochy 15/18

* SOBOTA, 19.11.2016 r. * ITVN, sobota, 2016-11-19 0.45 Magiel Towarzyski - program rozrywkowy, Polska 11 1.20 Sąd rodzinny - program sądowy, Polska 98 2.05 W niewoli przeszłości - telenowela, Brazylia 110/160 2.55 Serwis pogodowy - Polska - program informacyjny, Polska 2.58 Serwis pogodowy - Europa - program informacyjny, Polska

3.01 Serwis pogodowy - Świat - program informacyjny, Polska 3.04 Serwis pogodowy - kurorty europejskie - program informacyjny, Polska 3.07 Serwis pogodowy - kurorty światowe program informacyjny, Polska 3.10 Julia - serial obyczajowy, 145/186 3.35 Szpital - dokumentalno-fabularny, Polska 588 4.20 Rozmowy w toku - talk-show, 2423 5.00 Fakty - program informacyjny, Polska 5.25 Sport - program informacyjny, Polska 5.30 Pogoda - program informacyjny 5.35 Uwaga! - magazyn interwencyjny, Polska 4774 5.50 Rodzice - instrukcja obsługi - serial komediowy, Francja 11/40 6.00 Doradca smaku - program kulinarny 6.05 Top Model - program rozrywkowy, Polska 11/13 6.50 Krok w dorosłość - dokument, Francja 7/9 7.45 Maestro - dokument, Polska 8.35 Maja w ogrodzie - program ogrodniczy, Polska 46/52 9.00 Dzień Dobry TVN - magazyn, 945 11.45 Co za tydzień - magazyn, Polska 776 12.05 Doradca smaku - program kulinarny, Polska 12.15 Zakup kontrolowany - program motoryzacyjny, Polska 311 13.00 Sarid - dokument, Polska 13.50 Doradca smaku - program kulinarny, Polska 13.55 Magiel Towarzyski - program rozrywkowy, Polska 11 14.30 Vanga - serial obyczajowy, Ukraina 6/12 15.25 Julia omnibus - serial obyczajowy, Polska 29/38 17.10 Na noże - serial obyczajowy, Polska 11/13 18.00 Azja Express - program rozrywkowy, Polska 11/13 19.10 Lekarze - serial obyczajowy, Polska 1/13 20.00 Fakty - program informacyjny 20.25 Sport - program informacyjny 20.30 Pogoda - program informacyjny 20.40 Uwaga! - magazyn interwencyjny, Polska 4775 21.00 Mam talent - program rozrywkowy, Polska 12/13 22.40 Prawo Agaty - serial obyczajowy, Polska 12/13 23.30 Candice Renoir - serial kryminalny, Francja 3/10 ITVN, niedziela, 2016-11-20 * NIEDZIELA, 20.11.2016 r. * 0.25 Sport - program informacyjny, Polska 12 1.05 Jak to się stało? - program rozrywkowy, Polska 10/12 1.30 Damy z jednej talii - serial kryminalny, Francja 8/9 3.15 Julia omnibus - serial obyczajowy, Polska 29/38 5.00 Fakty - program informacyjny, Polska 5.25 Sport - program informacyjny, Polska 5.30 Pogoda - program informacyjny, Polska p.

5.35 Uwaga! - magazyn interwencyjny, Polska 4775 5.50 Superwizjer - magazyn reporterów, Polska 1081 6.15 Lekarze - serial obyczajowy, Polska 1/ 13 7.00 Wiem, co jem i wiem, co kupuję program lifestylowy, Polska 5/12 7.30 Magiel Towarzyski - program rozrywkowy, Polska 11 8.05 Vanga - serial obyczajowy, Ukraina 6/ 12 9.00 Dzień Dobry TVN - magazyn, Polska 946 11.15 Podano do stołu - serial komediowy, Włochy 16/18 12.10 Idealna niania - program obyczajowy, Polska 1/10 12.50 Druga szansa - serial obyczajowy, Polska 11/13 13.35 Mam talent - program rozrywkowy, Polska 12/13 15.05 Doradca smaku - program kulinarny 15.15 Sport - program informacyjny, Polska 12 15.50 Krok w dorosłość - dokument, Francja 8/9 16.45 Na Wspólnej Omnibus - serial obyczajowy, Polska 604 18.10 Prawo Agaty - serial obyczajowy, Polska 12/13 18.55 Wypad z kraju - program rozrywkowy, Polska 5/6

19.30 Jak to się stało? - program rozrywkowy, Polska 11/12 20.00 Fakty - program informacyjny 20.25 Sport - program informacyjny 20.30 Pogoda - program informacyjny 20.40 Uwaga! - magazyn interwencyjny, Polska 4776 21.00 Dom marzeń - program rozrywkowy, Polska 1/11 21.55 Na noże - serial obyczajowy, Polska 12/13 22.50 Damy z jednej talii - serial kryminalny, Francja 9

* PONIEDZIAŁEK, 21.11.2016 * ITVN, poniedziałek, 2016-11-21 0.35 Superwizjer - magazyn reporterów, Polska 1082 1.00 Kuba Wojewódzki - program rozrywkowy, Polska 11/14 1.45 Candice Renoir - serial kryminalny, Francja 3/10 2.40 Wojny samochodowe - program motoryzacyjny, Polska 11/12 3.15 Krok w dorosłość - dokument, Francja 8/9 4.10 Doradca smaku - program kulinarny, Polska 4.15 Miasto Kobiet - program obyczajowy, Polska 5/12 5.00 Fakty - program informacyjny, Polska 5.25 Sport - program informacyjny, Polska 5.30 Pogoda - program informacyjny, Polska p.

5.35 Uwaga! - magazyn interwencyjny, Polska 4776 5.50 Maja w ogrodzie - program ogrodniczy, Polska 46/52 6.15 W obronie honoru - telenowela, USA 156/160 7.00 Serwis pogodowy - Polska - program informacyjny, Polska 7.05 Serwis pogodowy - Europa - program informacyjny, Polska 7.07 Serwis pogodowy - Świat - program informacyjny, Polska 7.10 Serwis pogodowy - kurorty europejskie - program informacyjny, Polska 7.15 Serwis pogodowy - kurorty światowe program informacyjny, Polska 7.20 Julia - serial obyczajowy, Polska 145/ 186 7.50 Co za tydzień - magazyn, Polska 776 8.15 Dzień Dobry TVN - magazyn, 1919 10.45 Rozmowy w toku - talk-show, 2423 11.25 Sędzia Anna Maria Wesołowska program sądowy, Polska 252 12.10 Szkoła - serial dokumentalno-fabularny, Polska 351 12.55 Serwis pogodowy - Polska - program informacyjny, Polska 12.57 Serwis pogodowy - Europa - program informacyjny, Polska 12.59 Serwis pogodowy - Świat - program informacyjny, Polska 13.01 Serwis pogodowy - kurorty europejskie - program informacyjny, Polska 13.03 Serwis pogodowy - kurorty światowe - program informacyjny, Polska 13.05 Singielka - serial obyczajowy, 148 13.30 Julia - serial obyczajowy, Polska 146/ 186 13.55 W niewoli przeszłości - telenowela, Brazylia 111/160 14.45 Szpital - dokumentalno-fabularny, Polska 588 15.25 Na noże - serial obyczajowy, Polska 12/13 16.15 Klinika urody - program lifestylowy, Polska 3/13 16.40 W obronie honoru - telenowela, USA 157/160 17.30 Szkoła - serial dokumentalno-fabularny, Polska 352 18.20 Rozmowy w toku - talk-show, Polska 2424 19.10 Szpital - dokumentalno-fabularny, Polska 589 20.00 Fakty - program informacyjny 20.30 Sport - program informacyjny 20.35 Pogoda - program informacyjny 20.40 Uwaga! - magazyn interwencyjny, Polska 4777 21.00 Na Wspólnej - serial obyczajowy, Polska 2380 21.30 Singielka - serial obyczajowy, 149 22.05 Druga szansa - serial obyczajowy, Polska 12/13 23.00 Dorota was urządzi - program rozrywkowy, Polska 12 23.35 Sarid - dokument, Polska

* WTOREK, 22.11.2016 r. * ITVN, wtorek, 2016-11-22 0.25 Doradca smaku - program kulinarny, Polska 0.30 Lekarze - serial obyczajowy, Polska 1/ 13 1.20 Miasto Kobiet - program obyczajowy, Polska 6/12 2.05 W niewoli przeszłości - telenowela, Brazylia 111/160 2.55 Serwis pogodowy - Polska - program informacyjny, Polska 2.58 Serwis pogodowy - Europa - program informacyjny, Polska 3.01 Serwis pogodowy - Świat - program informacyjny, Polska

3.04 Serwis pogodowy - kurorty europejskie - program informacyjny, Polska 3.07 Serwis pogodowy - kurorty światowe program informacyjny, Polska 3.10 Julia - serial obyczajowy, Polska 146/ 186 3.35 Szpital - dokumentalno-fabularny, Polska 589 4.20 Rozmowy w toku - talk-show, Polska 2424 5.00 Fakty - program informacyjny, Polska 5.25 Sport - program informacyjny, Polska 5.30 Pogoda - program informacyjny, Polska p.

5.35 Uwaga! - magazyn interwencyjny, Polska 4777 5.50 Klinika urody - program lifestylowy, Polska 3/13 6.15 W obronie honoru - telenowela, USA 157/160 7.00 Serwis pogodowy - Polska - program informacyjny, Polska 7.05 Serwis pogodowy - Europa - program informacyjny, Polska 7.07 Serwis pogodowy - Świat - program informacyjny, Polska 7.10 Serwis pogodowy - kurorty europejskie - program informacyjny, Polska 7.15 Serwis pogodowy - kurorty światowe program informacyjny, Polska 7.20 Julia - serial obyczajowy, Polska 146/ 186 7.50 Na Wspólnej - serial obyczajowy, Polska 2380 8.15 Dzień Dobry TVN - magazyn, Polska 1920 10.45 Rozmowy w toku - talk-show, Polska 2424 11.25 Sędzia Anna Maria Wesołowska program sądowy, Polska 253 12.10 Szkoła - serial dokumentalno-fabularny, Polska 352 12.55 Serwis pogodowy - Polska - program informacyjny, Polska 12.57 Serwis pogodowy - Europa - program informacyjny, Polska 12.59 Serwis pogodowy - Świat - program informacyjny, Polska 13.01 Serwis pogodowy - kurorty europejskie - program informacyjny, Polska 13.03 Serwis pogodowy - kurorty światowe - program informacyjny, Polska 13.05 Singielka - serial obyczajowy, 149 13.30 Julia - serial obyczajowy, Polska 147/ 186 13.55 W niewoli przeszłości - telenowela, Brazylia 112/160 14.45 Szpital - dokumentalno-fabularny, Polska 589 15.25 Druga szansa - serial obyczajowy, Polska 12/13 16.15 Legendy PRL - program motoryzacyjny, Polska 4/6 16.40 W obronie honoru - telenowela, USA 158/160 17.30 Szkoła - serial dokumentalno-fabularny, Polska 353 18.20 Rozmowy w toku - talk-show, Polska 2425 19.10 Szpital - dokumentalno-fabularny, Polska 590 20.00 Fakty - program informacyjny 20.30 Sport - program informacyjny 20.35 Pogoda - program informacyjny 20.40 Uwaga! - magazyn interwencyjny, Polska 4778 21.00 Na Wspólnej - serial obyczajowy, Polska 2381 21.30 Singielka - serial obyczajowy, Polska 150 22.05 Top Model - program rozrywkowy, Polska 12/13 23.00 Kuba Wojewódzki - program rozrywkowy, Polska 12/14 23.50 Wypad z kraju - program rozrywkowy, Polska 5/6

* ŚRODA, 23.11.2016 r. * ITVN, środa, 2016-11-23 0.30 Wydział kryminalny - serial kryminalny, Czechy 2/14 1.35 Sąd rodzinny - program sądowy, Polska 99 2.20 W niewoli przeszłości - telenowela, Brazylia 112/160 3.10 Julia - serial obyczajowy, Polska 147/ 186 3.35 Szpital - dokumentalno-fabularny, Polska 590 4.20 Rozmowy w toku - talk-show, Polska 2425 5.00 Fakty - program informacyjny, Polska 5.25 Sport - program informacyjny, Polska 5.30 Pogoda - program informacyjny, Polska p.

5.35 Uwaga! - magazyn interwencyjny, Polska 4778 5.50 Legendy PRL - program motoryzacyjny, Polska 4/6 6.15 W obronie honoru - telenowela, USA 158/160 7.00 Serwis pogodowy - Polska - program informacyjny, Polska 7.05 Serwis pogodowy - Europa - program informacyjny, Polska 7.07 Serwis pogodowy - Świat - program informacyjny, Polska 7.10 Serwis pogodowy - kurorty europej-

DOM MARZEŃ Od 20 listopada zapraszamy do ITVN na premierę "Domu Marzeń"- budzącego na całym świecie wielkie emocje reality show. Po raz pierwszy w historii nagrodą w programie będzie własny, w pełni urządzony dom! Pierwszy odcinek wyemitujemy w niedzielę o godzinie 21.00 (EST - Toronto).

Do walki o wymarzone cztery kąty stanie 10 par z całej Polski. Zanim jednak upragnione klucze trafią do rąk jednej z nich, uczestnicy programu będą musieli sami zbudować dom swoich marzeń! O tym, kto zostanie w nim na stałe widzowie przekonają się w wielkim finale!

W pierwszym odcinku "Domu Marzeń" przedstawione zostaną pary, które zawalczą o spełnienie swoich marzeń - o luksusowy dom w Starej Wsi pod Warszawą. Piękną i okazałą rezydencję uczestnicy programu muszą jednak wybudować sami, integrując się, tworząc zwartą i zgodną ekipę profesjonalistów. Jednak, aby prace budowlane mogły ruszyć pary muszą wybrać team leaderów oraz wyruszyć na zakupy materiałów budowlanych. Jak poradzą sobie z tym zadaniem? Zapraszamy do ITVN! MATERIAŁY TVN

skie - program informacyjny, Polska 7.15 Serwis pogodowy - kurorty światowe program informacyjny, Polska 7.20 Julia - serial obyczajowy, Polska 147/ 186 7.50 Na Wspólnej - serial obyczajowy, Polska 2381 8.15 Dzień Dobry TVN - magazyn, Polska 1921 10.45 Rozmowy w toku - talk-show, Polska 2425 11.25 Sędzia Anna Maria Wesołowska program sądowy, Polska 254 12.10 Szkoła - serial dokumentalno-fabularny, Polska 353 12.55 Serwis pogodowy - Polska - program informacyjny, Polska 12.57 Serwis pogodowy - Europa - program informacyjny, Polska 12.59 Serwis pogodowy - Świat - program informacyjny, Polska 13.01 Serwis pogodowy - kurorty europejskie - program informacyjny, Polska 13.03 Serwis pogodowy - kurorty światowe - program informacyjny, Polska 13.05 Singielka - serial obyczajowy, Polska 150 13.30 Julia - serial obyczajowy, Polska 148/ 186 13.55 W niewoli przeszłości - telenowela, Brazylia 113/160 14.45 Szpital - dokumentalno-fabularny, Polska 590 15.25 Prawo Agaty - serial obyczajowy, Polska 12/13 16.15 Wstęp wzbroniony - program rozrywkowy, Polska 6/8 16.40 W obronie honoru - telenowela, USA 159/160 17.30 Szkoła - serial dokumentalno-fabularny, Polska 354 18.20 Rozmowy w toku - talk-show, Polska 2426 19.10 Szpital - dokumentalno-fabularny, Polska 591 20.00 Fakty - program informacyjny, Polska 20.30 Sport - program informacyjny, Polska 20.35 Pogoda - program informacyjny 20.40 Uwaga! - magazyn interwencyjny, Polska 4779 21.00 Na Wspólnej - serial obyczajowy, Polska 2382 21.30 Singielka - serial obyczajowy, Polska 151 22.05 Azja Express - program rozrywkowy, Polska 12/13 23.20 Wiem, co jem i wiem, co kupuję program lifestylowy, Polska 6/12 23.55 Idealna niania - program obyczajowy, Polska 1/10

*ITVN, CZWARTEK, 24.11.2016 r. * czwartek, 2016-11-24 0.30 Miasto Kobiet - program obyczajowy, Polska 6/12 1.15 Doradca smaku - program kulinarny, Polska 1.20 Sąd rodzinny - program sądowy, Polska 100 2.05 W niewoli przeszłości - telenowela, Brazylia 113/160 2.55 Serwis pogodowy - Polska - program informacyjny, Polska 2.58 Serwis pogodowy - Europa - program informacyjny, Polska 3.01 Serwis pogodowy - Świat - program informacyjny, Polska 3.04 Serwis pogodowy - kurorty europejskie - program informacyjny, Polska 3.07 Serwis pogodowy - kurorty światowe program informacyjny, Polska 3.10 Julia - serial obyczajowy, Polska 148/ 186

3.35 Szpital - dokumentalno-fabularny, Polska 591 4.20 Rozmowy w toku - talk-show, Polska 2426 5.00 Fakty - program informacyjny, Polska 5.25 Sport - program informacyjny, Polska 5.30 Pogoda - program informacyjny, Polska p.

5.35 Uwaga! - magazyn interwencyjny, Polska 4779 5.50 Wstęp wzbroniony - program rozrywkowy, Polska 6/8 6.15 W obronie honoru - telenowela, USA 159/160 7.00 Serwis pogodowy - Polska - program informacyjny, Polska 7.05 Serwis pogodowy - Europa - program informacyjny, Polska 7.07 Serwis pogodowy - Świat - program informacyjny, Polska 7.10 Serwis pogodowy - kurorty europejskie - program informacyjny, Polska 7.15 Serwis pogodowy - kurorty światowe program informacyjny, Polska 7.20 Julia - serial obyczajowy, Polska 148/ 186 7.50 Na Wspólnej - serial obyczajowy, Polska 2382 8.15 Dzień Dobry TVN - magazyn, Polska 1922 10.45 Rozmowy w toku - talk-show, Polska 2426 11.25 Sędzia Anna Maria Wesołowska program sądowy, Polska 255 12.10 Szkoła - serial dokumentalno-fabularny, Polska 354 12.55 Serwis pogodowy - Polska - program informacyjny, Polska 12.57 Serwis pogodowy - Europa - program informacyjny, Polska 12.59 Serwis pogodowy - Świat - program informacyjny, Polska 13.01 Serwis pogodowy - kurorty europejskie - program informacyjny, Polska 13.03 Serwis pogodowy - kurorty światowe - program informacyjny, Polska 13.05 Singielka - serial obyczajowy, Polska 151 13.30 Julia - serial obyczajowy, Polska 149/ 186 13.55 W niewoli przeszłości - telenowela, Brazylia 114/160 14.45 Szpital - dokumentalno-fabularny, Polska 591 15.25 Lekarze - serial obyczajowy, Polska 1/13 16.15 Pani Gadżet - program rozrywkowy, Polska 12 16.40 W obronie honoru - telenowela, USA 160 17.30 Szkoła - serial dokumentalno-fabularny, Polska 355 18.20 Rozmowy w toku - talk-show, Polska 2427 19.10 Szpital - dokumentalno-fabularny, Polska 592 20.00 Fakty - program informacyjny 20.30 Sport - program informacyjny 20.35 Pogoda - program informacyjny 20.40 Uwaga! - magazyn interwencyjny, Polska 4780 21.00 Na Wspólnej - serial obyczajowy, Polska 2383 21.30 Singielka - serial obyczajowy, Polska 152 22.05 Lejdis - komedia, Polska 2008, reżyseria. Tomasz Konecki, scenariusz. Andrzej SaramonowiczAnna Andrychowicz-SłowikMałgorzata Saramonowicz, muzyka.

Hadrian Filip Tabęcki, obsada. Iza Kuna, Edyta Olszówka, Magdalena Różczka, Anna Dereszowska, Robert Więckiewicz, Piotr Adamczyk, Borys Szyc, Tomasz Kot, Tomasz Karolak, Rafał Królikowski, Danuta Stenka, Krzysztof Globisz

Serwis informacyjny - reportaże - filmy - seriale - sport - pogoda - serwis informacyjny - reportaże - filmy - seriale - sport - pogoda - serwis informacyjny - reportaże - filmy - seriale - sport - pogoda