Α Ι Μ Ο Ν Ο Ρ ΑΣΤ
project τμήμα Β1θετικής Σχ. Έτος 2017-2018
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
ΗΛΙΑ ΚΟ Σ Υ
ΣΤΗΜ
α ι δ ί ξ α Τ ά κ ι μ η τ σ α ι Δ Α Φ Α Κ Ι ΚΟΣΜ
Α
Σ Ο Τ Ν Α Π Μ Υ Σ Υ Ο Τ Α Ν Ε ΙΝΟΜ
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ – ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ ΧΑΡΑ ΣΥΜΜΕΤΕΊΧΑΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ 1. ΑΓΓΕΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 2. ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ ΝΙΚΗ 3. 4. 5. 6. 7. 8.
ΑΛΦΑΝΤΑΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΣΕΒΑΣΤΗ ΒΑΣΙΛΑΚΗ ΗΡΩ ΒΕΛΟΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΙΝΑ ΒΕΡΓΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΒΛΑΧΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
9. ΓΕΡΜΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ 10. ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ
11. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 12. 13. 14. 15. 16. 17.
ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΓΚΕΚΑ ΜΑΡΙΑ ΓΚΟΝΤΟΒΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΓΚΟΥΡΑΣ ΕΡΡΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΔΡΟΣΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΖΗΚΟΥ ΕΡΙΕΤΤΑ
18. ΖΩΪΔΗ ΔΙΩΝΗ 19. ΖΩΝΙΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
ΑΡΧΑΙΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ Η αρχαιοαστρονομία είναι διεθνώς καθιερωμένος διεπιστημονικός κλάδος που προέρχεται από τα επιστημονικά πεδία της αρχαιολογίας, ιστορίας, ιστορίας της αστρονομίας, αστρονομίας, γεωδαισίας και τοπογραφίας. Αφορά στην επίδραση των αστρονομικών γνώσεων στους αρχαίους πολιτισμούς. Αντικείμενο ενασχόλησής της αποτελεί η μελέτη των αστρονομικών πρακτικών, της ουράνιας γνώσης, των μυθολογιών, των θρησκειών και των κοσμολογικών πεποιθήσεων σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς. Καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση και περαιτέρω εξέλιξή της ως επιστημονικός κλάδος, διαδραμάτισαν οι εξής πολιτισμοί: Σουμέριοι, Αιγύπτιοι, Βαβυλώνιοι, Αρχαίοι Έλληνες, Κινέζοι, Άραβες, Μάγια, Ίνκας, Αζτέκοι
ΣΟΥΜΕΡΙΟΙ ● Ένας θαυμαστός πολιτισμός που ήκμασε μεταξύ της περιόδου 3000π.χ.-1500π.χ. ● Θεωρείται ότι ήταν ο πρώτος μεγάλος πολιτισμός που εμφανίστηκε ποτέ στη γη. Ζούσαν στην περιοχή "Σουμέρ", μιας περιοχής που αργότερα έγινε γνωστή σαν Βαβυλωνία και βρίσκεται νότια της Μεσοποταμίας (σημερινό νότιο Ιράκ) ● Οι Σουμέριοι ήταν ο πρώτος λαός που θέλησε να δημιουργήσει ημερολόγιο για να καλύψει τις καθημερινές του ανάγκες - αγροτικές ● Το ημερολόγιό τους βασίστηκε στην περιοδικότητα των φάσεων της Σελήνης. Συγκεκριμένα, το σεληνιακό τους έτος είχε 354 ημέρες που χωριζόταν σε 12 μήνες των 29,5 ημερών ο καθένας καθώς και 2 εποχές, τον χειμώνα και το καλοκαίρι. ● Παρατηρούσαν τα ουράνια σώματα και αρχικά κρατούσαν Σεληνοηλιακό ημερολόγιο, σχετίζοντας την ετήσια πορεία του Ήλιου με τις εναλλαγές των εποχών
ΣΟΥΜΕΡΙΟΙ Οι εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι σε αρκετές σφραγίδες τους οι Σουμέριοι απεικόνιζαν το ηλιακό σύστημα. Αυτό δείχνει ότι πριν από 5 έως 6 χιλιάδες χρόνια, οι Σουμέριοι πίστευαν ότι ο ήλιος και όχι η Γη, ήταν το κέντρο του κόσμου μας. Αυτό εικάζεται από το ότι ο ήλιος στις σφραγίδες βρίσκεται στο μέσον και αυτός είναι ο μεγαλύτερος από όλα τα ουράνια σώματα που βρίσκονται γύρω του. Ωστόσο, το πιο εκπληκτικό είναι ότι απεικονίζονται εννέα πλανήτες, ενώ εμείς γνωρίζαμε οκτώ. Ο Πλούτωνας ανακαλύφθηκε μόλις το 1930.
ΣΟΥΜΕΡΙΟΙ ● Ο ιστορικός και εμπειρογνώμονας Ζαχαρίας Σίτσιν,πιστεύει ότι απεικονίζεται πέρα από αυτά και ένας δέκατος πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα- ο Μάρντουκ (Nibiru). ● Μία πήλινη στρογγυλή πλάκα που βρέθηκε στην αρχαία Νινευή, προβλημάτισε πολύ του ειδικούς. Με την αποκρυπτογράφησή της ασχολήθηκε μια πλειάδα ερευνητών, οι οποίοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η πλάκα περιέχει την περιγραφή ενός ταξιδιού του υπέρτατου θεού Ενλίλ, που ήταν επικεφαλής στο Ουράνιο Συμβούλιο των Σουμέριων Θεών. Επιπρόσθετα δίνονται πληροφορίες σχετικά με τις πτήσεις «αστροναυτών» που φθάνουν στη Γη από τον πλανήτη Marduk. ● Η συμβολή του πανάρχαιου πολιτισμού των Σουμερίων στον τομέα της αστρονομίας ήταν κομβικής σημασίας
ΑΡΧΑΙΟΙ ΑΙΓΥΠΤΙΟΙ Ο Αιγυπτιακός πολιτισμός, ένας από τους πιο ειρηνικούς πολιτισμούς, είναι από τους αρχαιότερους πολιτισμούς που αναπτύχθηκε εδώ και 5000 χρόνια. Ο Αιγυπτιακός πολιτισμός είναι φημισμένος για την λεπτότητα και λεπτομέρεια της τέχνης του όπως και για την κατασκευή μεγάλων μνημείων (πυραμίδες, οβελίσκοι, κολοσσοί).
ΑΡΧΑΙΟΙ ΑΙΓΥΠΤΙΟΙ Η Αιγυπτιακή αστρονομία ήταν εξαιρετικά πρωτόγονη καθώς άσκησε σε ένα μόνο σημείο ευεργετική επίδραση στους Έλληνες αστρονόμους: στην χρήση ενός ημερολογίου το οποίο ο Neugebauer φημίζει ως το πιο έξυπνο ημερολόγιο που υπήρξε ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ήταν εξαιρετικά εύχρηστο για αστρονομικούς υπολογισμούς πράγμα το οποίο αναγνωρίστηκε από αστρονόμους της ελληνιστικής εποχής.
ΑΡΧΑΙΟΙ ΑΙΓΥΠΤΙΟΙ Ανάγκη για ημερολόγιο Με την ανάπτυξη της γεωργίας, οι γεωργοί σε μια περίοδο χιλίων ημερών θα μπορούσαν να παρατηρήσουν την περιοδικότητα της βλάστησης, της αποδήμησης των πουλιών κ.λ.π. Οι γεωργοί αυτοί ήθελαν να προσαρμόσουν το ημερολόγιο στην περίοδο του ήλιου που να ρυθμίζει τις αγροτικές εργασίες και δημιούργησαν με την προσπάθειά τους την Αστρονομία. Το αιγυπτιακό ημερολόγιο περιλάμβανε 12 μήνες με 30 ημέρες ο καθένας και 5 επιπλέον ημέρες στο τέλος του χρόνου.
ΒΑΒΥΛΩΝΙΟΙ Η βαβυλωνιακή αστρονομία αναφέρεται σε αστρονομικές μεθόδους και θεωρίες που αναπτύχθηκαν στη Μεσοποταμία κληρονομώντας και προηγούμενες πεποιθήσεις των Σουμερίων. Η Βαβυλωνιακή αστρονομία ήταν η βάση για πάρα πολλές αστρονομικές παραδόσεις που αναπτύχθηκαν αργότερα από τους Έλληνες, τους Πέρσες, τους Σύριους, τους Βυζαντινούς, τους Άραβες και τους δυτικοευρωπαίους. ΗΛΙΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Το μόνο πλανητικό μοντέλο που έχει διασωθεί από τους Χαλδαίους είναι αυτό του Σέλευκου (190π.Χ.) που υποστηρίζει το ηλιοκεντρικό μοντέλο του Αρίσταρχου από τη Σάμο.
ΒΑΒΥΛΩΝΙΟΙ ΠΑΛΑΙΑ ΒΑΒΥΛΩΝΙΑΚΗ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ (1830-625 π.Χ.) ● Οι βαβυλώνιοι ήταν οι πρώτοι που αναγνώρισαν ότι τα αστρικά φαινόμενα είναι περιοδικά και με μαθηματικούς υπολογισμούς μπορούμε να τα προβλέψουμε. ● Πλάκες που χρονολογούνται σε αυτή την περίοδο καταγράφουν τη χρήση μαθηματικών όσον αφορά τη διαφοροποίηση στη διάρκεια του φωτός του ηλίου για μια ηλιακή μέρα. ● Στη βαβυλωνιακή κοσμολογία η γη και ο ουρανός απεικονίζονται ως μια ομαλή ενότητα χώρου από σφαιρικά σχήματα και υπάρχουν αναφορές στην «περιφέρεια της γης και του ουρανού». ● Οι Βαβυλώνιοι και οι Σουμέριοι πίστευαν σε μία πληθώρα γεών και ουρανών, ιδέα που πηγάζει από την αντίληψη των Σουμερίων ότι υπήρχαν 7 ουρανοί και 7 γέες.
ΒΑΒΥΛΩΝΙΟΙ ΝΕA ΒΑΒΥΛΩΝΙΑΚΗ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ● Ο όρος Νέα Βαβυλωνιακή αναφέρεται στην αστρονομία που ανέπτυξαν οι Χαλδαίοι αστρονόμοι κατά τις επόμενες περιόδους της βαβυλωνιακής αστρονομίας. ● Tον 3ο αιώνα π.Χ. οι αστρονόμοι ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν ετήσιο ημερολόγιο για να προβλέψουν τις κινήσεις των πλανητών. ● Κατέγραφαν παρατηρήσεις για να βρουν τις συχνότητες των φαινομένων για κάθε πλανήτη. ● Την ίδια περίοδο ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν μαθηματικά μοντέλα που τους επέτρεπαν να προβλέψουν τα φαινόμενα, χωρίς να χρειαστεί να συμβουλευτούν παλαιότερα αρχεία, ενώ ασχολούνταν με τη φιλοσοφία προκειμένου να καταλάβουν την ιδανική φύση του σύμπαντος.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Ο πραγματικός αστρονόμος - αναφέρεται στην πλατωνική Επινομίδα - είναι μία εξαιρετική "φύσις", εφοδιασμένη με τη δύναμη να μπορεί να περιγράφει όσα συμβαίνουν στον ουρανό υποδεικνύοντας μαζί και την εξήγησή τους. Ο πρώτος Έλληνας πραγματικά εφοδιασμένος με αυτή τη δύναμη ήταν ο Θαλής. Αυτός είναι ο λόγος που η επιστημονική αστρονομία αρχίζει στην Ελλάδα με τον Μιλήσιο σοφό. Μόνο τα έπη του Ομήρου και του Ησιόδου μπορούν να μας δώσουν μια απάντηση στο ερώτημα, τί γνώριζαν από τον κόσμο των άστρων οι πριν από τον Θαλή Έλληνες.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια ο Όμηρος αναφέρεται : • στον αστερισμό του Βοώτη • στις Υάδες • στον αστερισμό του Ωρίωνα • στις Πλειάδες • στον Σείριο • στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου • στον Έσπερο
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Οι βασικότερες αστρονομικές γνώσεις των επικών ποιητών είναι: α) Ο ουρανός είναι ένας ημισφαιρικός θόλος που καλύπτει την επίπεδη γη. Κάτω από τη γη, ακριβώς αντίστοιχα με τον θόλο αυτό, βρίσκεται ο Τάρταρος. β) Ο ήλιος, η σελήνη, τα άστρα ανατέλλουν από τον Ωκεανό και δύουν πάλι μέσα σε αυτόν. γ) Στον Ησίοδο υπάρχει μία σημαντική πρόοδος σε σύγκριση με τον Όμηρο: τα άστρα χρησιμοποιούνται πολύ ορθότερα για τον προσδιορισμό του χρόνου και των εποχών.
ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΣΤΡΟΝΟΜΟΙ ●
● ● ●
●
ΘΑΛΗΣ Ο Θαλής, που θεωρείται ο πατέρας της ελληνικής και παγκόσμιας φιλοσοφίας, έζησε στη Μίλητο από το 624 ως το 564 π.Χ. Ήταν παρατηρητής του ουρανού, και θεωρητικός αστρονόμος. Ήταν ο πρώτος που είπε ότι η Σελήνη λαμβάνει το φως από τον Ήλιο. Πρόβλεψε την έκλειψη του ηλίου που έγινε το 585 π.Χ., Υπολόγισε πρώτος την διάρκεια του έτους σε 365 ημέρες και ότι η διάμετρος του Ηλίου ήταν το 1/720 της φαινόμενης τροχιάς του περί τη γη. Συγχρόνως βρήκε ότι η σχέση αυτή υπάρχει και μεταξύ της διαμέτρου της Σελήνης και της τροχιάς της περί τη Γη. Γνώριζε ότι οι εκλείψεις του ηλίου παρουσιάζονταν σε περιόδους 223 σεληνιακών κύκλων.
ΑΝΑΞΙΜΑΝΔΡΟΣ ● Ο Αναξίμανδρος (610-545 π.Χ.) ήταν νεώτερος, μαθητής και διάδοχος του Θαλή στη σχολή της Μιλήτου. Η αρχαιότητα μνημόνευε τιμητικά τις ακόλουθες αστρονομικές διδασκαλίες του: ● α) ο ήλιος δεν είναι μικρότερος από τη γη και είναι "καθαρότατον πυρ" ● β) η διάμετρος της τροχιάς του ήλιου είναι 27 φορές όσο η διάμετρος της σεληνιακής τροχιάς, η οποία υπερβαίνει 19 φορές τη διάμετρο της γης. ● Ο Αναξίμανδρος ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε τον γνώμονα, το ηλιακό δηλαδή ρολόι με το οποίο υπολόγισε τα ηλιοστάσια και τις ισημερίες ενώ σχεδίασε τον πρώτο χάρτη της ουράνιας σφαίρας.
ΑΝΑΞΙΜΕΝΗΣ Ενδιαφέρον για την αστρονομία έδειξε και ο τρίτος μεγάλος Μιλήσιος, ο Αναξιμένης (585-528 π.Χ.). Κατά τη γνώμη του ο ήλιος, η σελήνη και τα υπόλοιπα άστρα, που όλα τους πλέουν στον αέρα, γεννήθηκαν από τη γη. Πίστευε ότι η αρχή των όντων ήταν ο αέρας, που με την κίνηση, αλλού γίνεται αιθέρας και φωτιά. Κατάλαβε πρώτος ότι το φως του φεγγαριού προέρχεται από τον ήλιο και εξήγησε φυσικά τις εκλείψεις του ήλιου και του φεγγαριού
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε η συμβολή του Πυθαγόρα και των οπαδών του. Στον Πυθαγόρα θα πρέπει να αποδοθούν οι ακόλουθες ανακαλύψεις: α) ότι η γη και όλα τα ουράνια σώματα έχουν σχήμα σφαιρικό. β) ότι η γη βρίσκεται στο κέντρο του σύμπαντος. γ) ότι η σφαίρα των απλανών αστέρων περιστρέφεται καθημερινώς από τα ανατολικά προς τα δυτικά γύρω από έναν άξονα που περνά από το κέντρο της γης. δ) ότι ο ήλιος, η σελήνη και οι πλανήτες έχουν δική τους ανεξάρτητη κίνηση και κινούνται από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Αργότερα εγκαταλείφθηκε στους κύκλους των Πυθαγορείων η ιδέα ότι η γη βρίσκεται στο κέντρο του σύμπαντος. Στο κέντρο του σύμπαντος οι Πυθαγόρειοι τοποθετούσαν τώρα το κεντρικό πυρ (εστία του παντός)
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ Στην αρχαία Ελλάδα η αστρονομία ήταν παρακλάδι των μαθηματικών και οι αστρονόμοι προσπαθούσαν να δημιουργήσουν γεωμετρικά μοντέλα που θα μπορούσαν να μιμηθούν τις εμφανίσεις των ουρανίων σωμάτων. Αυτή η παράδοση ξεκίνησε με τον Πυθαγόρα, ο οποίος τοποθέτησε την αστρονομία στις 4 μαθηματικές τέχνες μαζί με τα μαθηματικά, την αριθμητική και τη γεωμετρία. Οι τέσσερις αυτές μαθηματικές τέχνες μαζί ονομάστηκαν quadrivium.
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ-ΦΙΛΟΛΑΟΣ Ο Ηράκλειτος ήταν Έλληνας φυσικός, φιλόσοφος (540-480 π.Χ.) που άσκησε μεγάλη επίδραση στην επιστημονική σκέψη της εποχής του. Πίστευε πως η μεταβολή είναι η μόνη βεβαιότητα για το σύμπαν και το πυρ η θεμελιώδης αρχή του. Θεωρούσε ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν παγκόσμια ψυχή. Ο Φιλόλαος (6ος-5ος αιώνας) ήταν ο πρώτος που εκθρόνισε τη Γη από το κέντρο του κόσμου και στη θέση της έβαλε μια πύρινη σφαίρα, μια εστία γύρω από την οποία στρέφεται η Γη κάθε 24 ώρες. Θεωρούσε ότι ο Ήλιος, η Γη και η Σελήνη περιφέρονται γύρω από αυτή την πύρινη σφαίρα. Η επινόηση αυτή του Πυθαγόρειου Φιλόλαου - ότι η Γη και η Σελήνη κινούνται - ήταν πραγματική επανάσταση για την εποχή του. Σήμερα δεχόμαστε ότι η Εστία του Φιλολάου και των Πυθαγορείων ήταν ο Ήλιος
ΑΝΑΞΑΓΟΡΑΣ Γεννήθηκε στις Κλαζομενές της Ιωνίας περί το 500 π.Χ. Πίστευε για τη Γη πως έχει τυμπανοειδές σχήμα και πως συγκρατείται στον αέρα. Τον ήλιο ο Αναξαγόρας τον θεωρούσε ως διάπυρο. Για την Σελήνη πίστευε πως ήταν ετερόφωτη, αλλά τη θεωρεί ως μια δεύτερη Γη που κατοικείται από ανθρώπους και άλλα όντα. Για τα άστρα υποστήριζε ότι έχουν όμοια μορφή με αυτή του Ήλιου. Ασχολήθηκε επίσης με τους κομήτες και τους διάττοντες αστέρες, ενώ για τους μετεωρίτες ο Αναξαγόρας πιστεύει ότι ήταν λίθοι που στροβιλίζονται και έλκονται από τη Γη. Καταδικάστηκε σε θάνατο γιατί εισήγαγε κενά δαιμόνια, αλλά πρόλαβε και έφυγε. Στον τάφο του γράφτηκε "Εδώ αναπαύεται ο Αναξαγόρας, που για τον ουράνιο κόσμο βρήκε την αλήθεια".
ΜΕΤΩΝ • Αστρονόμος, γεωμέτρης και μηχανικός, 5ο αιώνα π.Χ. στην Αθήνα • Επινόησε έναν ημερολογιακό κύκλο βασισμένο στις κινήσεις της Σελήνης • Δημιούργησε ένα σταθερό σύστημα χρονολόγησης -το οποίο θα καθόριζε την περιοδικότητα των φαινομένων σε σχέση με κάποια σταθερά αριθμητικά δεδομένα • Παρατηρώντας την περιοδικότητα της Σελήνης και καταγράφοντας για πολλά έτη, συνειδητοποίησε μια σειρά επαναλήψεων. • Προσδιόρισε ότι ανά 19 έτη επαναλαμβάνεται η ίδια πανσέληνος, άρα μπορούν να προβλεφθούν ακριβώς οι μελλοντικές πανσέληνοι. • Τις αστρονομικές παρατηρήσεις τις πραγματοποίησε με ένα αστρονομικό όργανο, τον γνώμονα ή ηλιοτρόπιο • Έφτιαξε ένα παρατηρητήριο στον Κολωνό, ηλιακό ρολόι στην Πνύκα
ΠΛΑΤΩΝ Τα κύρια σημεία του αστρονομικού συστήματος του Πλάτωνος (427-347 π.Χ.) - ένα σύστημα που οφείλει πολλά στα διδάγματα των παλαιοτέρων, ιδιαίτερα του Πυθαγόρα και των παλαιότερων οπαδών του - είναι: • το σύμπαν έχει σχήμα σφαιρικό, • οι απλανείς αστέρες κινούνται με κατεύθυνση από τα ανατολικά προς τα δυτικά γύρω από έναν αμετακίνητο άξονα. • στο κέντρο του σύμπαντος βρίσκεται η σφαίρα της γης • η σελήνη, ο ήλιος και οι άλλοι πέντε πλανήτες (Αφροδίτη, Ερμής, Άρης, Ζεύς, Κρόνος) κινούνται και αυτοί μαζί με τους απλανείς από τα ανατολικά προς τα δυτικά.
ΠΛΑΤΩΝ Παράλληλα όμως έχουν και τη δική τους κίνηση από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Με την κίνηση των άστρων γίνεται στην ουσία ο προσδιορισμός του χρόνου: μια περιστροφή των απλανών γύρω από τον άξονα τους είναι ένα ημερονύκτιο, μια περιστροφή της σελήνης γύρω από την γη είναι ένας μήνας και μια περιστροφή του ήλιου γύρω από τη γη ένα έτος. Οι πλανήτες έχουν τις δικές τους περιόδους, λίγοι όμως από τους ανθρώπους ξέρουν ότι είναι χρόνος "και οι τούτων πλάναι". Τα κύρια βιβλία του Πλάτωνα για την κοσμολογία είναι ο Τιμαίος και η Πολιτεία. Σε αυτά περιγράφει το μοντέλο των δύο σφαιρών και αναφέρει ότι υπάρχουν 8 κύκλοι που σε αυτούς υπάρχει και από ένας πλανήτης μαζί με τα σταθερά αστέρια
ΕΥΔΟΞΟΣ Ο Πλάτων συμπεριέλαβε το quadrivium ως βάση για φιλοσοφική εκπαίδευση. Ενθάρρυνε ένα νεώτερο μαθηματικό, τον Εύδοξο, να αναπτύξει έναν σύστημα ελληνικής αστρονομίας. Στους δύο αυτούς βρίσκουμε : • Μία αλλαγή από αστρικές σε πλανητικές ανησυχίες • Τη δημιουργία ενός πλανητικού μοντέλου για την αναπαράσταση πλανητικών και αστρικών φαινομένων (το μοντέλο των 2 σφαιρών) • Την καθιέρωση θεωριών με κριτήρια, δημιουργημένων για πλανητικές παρατηρήσεις» • Το μοντέλο των 2 σφαιρών είναι ένα γεωκεντρικό μοντέλο. Διαχωρίζει τον κόσμο σε 2 περιοχές: • Μια σφαιρική γη, κεντρική και ακλόνητη • Ένας σφαιρικός επουράνιος τόπος με κέντρο τη γη που μπορεί να έχει πολλαπλές περιστρεφόμενες σφαίρες από αέρα.
ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΠΛΑΝΗΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΗ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Το σύστημα του Ευδόξου είχε μερικά αξιοσημείωτα ελαττώματα. Ένα ήταν η αδυναμία για την ακριβή πρόβλεψη των κινήσεων. Η δουλειά του Καλλίπου ήταν πιθανότατα μια προσπάθεια για τη διόρθωση των ελαττωμάτων αυτών. Άλλο ένα σχετικό πρόβλημα ήταν η ανικανότητα του μοντέλου αυτού να εξηγήσει γιατί οι πλανήτες φαίνεται να αλλάζουν ταχύτητα. Ένα τρίτο ήταν η ανικανότητα να εξηγήσει αλλαγές στη φωτεινότητα των πλανητών όπως φαίνονταν από τη γη (επειδή οι πλανήτες υποτίθεται ότι ήταν σφαιρικοί θα έπρεπε να ισαπέχουν πάντα από τη γη). Το τελευταίο πρόβλημα εντόπισε ο Αυτοκλής (310 π.Χ.).
ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Ο Απολλώνιος ο Περγαίος (262-190 π.Χ.) σύστησε 2 μηχανισμούς που επέτρεπαν σε έναν πλανήτη να αλλάζει απόσταση και ταχύτητα. Αυτοί οι δύο μηχανισμοί ήταν αυτοί των έκκεντρων και των επικύκλων κύκλων. Τον 2ο αι π.Χ. ο Ίππαρχος γνωρίζοντας για την εκπληκτική ακρίβεια με την οποία οι Βαβυλώνιοι μπορούσαν να προβλέψουν τις κινήσεις των πλανητών, ήθελε και οι Έλληνες να φτάσουν σε ένα τέτοιο επίπεδο. Με κάποιο τρόπο απέκτησε πρόσβαση στα αρχεία των Βαβυλωνίων και τα χρησιμοποίησε για να δημιουργήσει ένα βελτιωμένο γεωμετρικό μοντέλο. Για τον ήλιο χρησιμοποίησε ένα απλό έκκεντρο μοντέλο, βασιζόμενος σε παρατηρήσεις των Ισημεριών, που εξηγούσαν τις αλλαγές στην ταχύτητα του ηλίου και τις διαφορές στη διάρκεια των εποχών. Για το φεγγάρι χρησιμοποίησε ένα επίκυκλο μοντέλο.
ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΗΛΙΟΚΕΝΤΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΣΜΙΚΕΣ ΚΛΙΜΑΚΕΣ Τον 3ο αι π.Χ. ο Αρίσταρχος πρότεινε μια νέα κοσμολογία, ένα ηλιοκεντρικό μοντέλο του ηλιακού συστήματος, θέτοντας τον ήλιο και όχι τη γη ως το κέντρο του σύμπαντος. Οι αστρονομικές του ιδέες δεν έγιναν αποδεχτές και γνωρίζουμε ελάχιστες πληροφορίες για αυτές. Ο μόνος ακόλουθός του που ξέρουμε είναι ο Σέλευκος.
Αρίσταρχος
Η ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΕΛΛΗΝΟΡΩΜΑΪΚΗ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ Ο Ίππαρχος θεωρείται από τους πιο σημαντικούς Έλληνες αστρονόμους γιατί εισήγαγε την έννοια της ακριβούς πρόβλεψης στην αστρονομία. Ήταν επίσης ο τελευταίος καινοτόμος πριν το Κλαύδιο τον Πτολεμαίο, μαθηματικό που δούλεψε στην Αλεξάνδρεια τον 2ο αι μ.Χ.. Τα πιο σημαντικά έργα του είναι η «Μέγιστη» («Μαθηματική Σύνταξις» ή «Άλμαγέστη»), «η Πλανητική Υπόθεση» και η «Τετράβιβλος»
ΠΤΟΛΕΜΑΪΚΗ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Η Μέγιστη είναι ένα από τα βιβλία με τη μεγαλύτερη επιρροή στην ιστορία της δυτικής αστρονομίας. Σε αυτό το βιβλίο εξηγείται πως μπορούμε να προβλέψουμε τη συμπεριφορά των πλανητών μέσω των μαθηματικών. Σύμφωνα με τον Πτολεμαίο η σειρά των πλανητών ήταν Σελήνη Απόλλωνας Αφροδίτη Ήλιος Άρης Δίας Κρόνος Σταθερά αστέρια
ΚΙΝΕΖΟΙ - Η αρχαία κινεζική αστρονομία Η παρατήρηση των άστρων και η συστηματική καταγραφή τους απασχόλησε τους Κινέζους από την αρχαιότητα. Παράλληλα προχώρησαν και στην κατασκευή και χρήση των ανάλογων εργαλείων παρατήρησης αλλά και αστρονομικών χαρτών. Συνδυάζοντας την αστρονομική παρατήρηση με τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων προχώρησαν στην γνωστή Κινέζικη αστρολογία. Λέγεται ότι οι Κινέζοι αστρονόμοι είχαν φτάσει σε σημείο να μπορούν να υπολογίζουν τις εκλείψεις ήλιου και σελήνης και ακόμα να προβλέπουν και κάποια γεγονότα όπως σεισμούς. Οι Κινέζοι αυτοκράτορες χρησιμοποιούσαν πάντα αστρονόμους σαν συμβούλους. Ενδιαφέρον προκαλεί και ότι η αστρονομία και η αστρολογία είχαν σχεδόν κοινό πεδίο δράσης και κοινή αποδοχή.
Αστρολάβος
Η αρχαία κινεζική αστρονομία Δείγμα την Κινεζικής επιστήμης είναι το Αστεροσκοπείο του Πεκίνου, που θεωρείται το αρχαιότερο από τα νεότερα αστεροσκοπεία του κόσμου και δημιουργήθηκε το 1279 μ.χ. με διαταγή του Μεγάλου Κουμπλάι Χαν της δυναστείας Γιουάν. Η αρχαία Κινεζική αστρονομία είναι αυτή που πρώτη προσδιόρισε και χρησιμοποίησε τα συστήματα Ισημερινών και Ουρανογραφικών Συντεταγμένων. Οι κινεζικές ουράνιες παρατηρήσεις επεκτάθηκαν στους κομήτες, στις εκλείψεις του Ήλιου και της Σελήνης και στη μελέτη των ηλιακών κηλίδων, που καταγράφηκαν ακριβέστατα στα “Χρονικά της Σινίκης”.
Η αρχαία κινεζική αστρονομία Οι δυνατότητες μέτρησης του χρόνου άρχισαν περίπου το 3000 π.χ.. Το πρώτο ημερολογιακό σύστημα που χρησιμοποίησαν ήταν καθαρά σεληνιακό και το έτος τους είχε διάρκεια 354 ή 355 ημέρες. Ως αρχή των κινεζικών χρονολογιών είχε επιλεγεί το έτος 2460 π.χ., σύμφωνα με το υποτιθέμενο Γρηγοριανό ημερολόγιο. Η επιλογή αυτή έγινε αφ’ενός μεν διότι την πρώτη ημέρα της άνοιξης του έτους αυτού ο Ήλιος και η Σελήνη βρέθηκαν σε σύνοδο, αφ’ ετέρου δε διότι το ίδιο έτος, όπως αναφέρουν τα “Χρονικά της Σινίκης”, συνέβη σύνοδος των τότε γνωστών 5 πλανητών στην περιοχή του αστερισμού των Ιχθύων. Το ημερολόγιο αρχικά καταστρωνόταν με καθαρά εμπειρικές μεθόδους. Δεν άργησαν να τεθούν μερικές αρχές, όπως η διαίρεση του έτους σε 12 μήνες, που σχετίζονταν με τους 12 αστερισμούς του ζωδιακού κύκλου, ένας τρόπος διαίρεσης του έτους που ήταν κοινός σε όλα τα ημερολόγια της Ανατολικής Ασίας.
Η αρχαία κινεζική αστρονομία Γρήγορα έγιναν αντιληπτά από τους Κινέζους αστρονόμους τα σφάλματα του σεληνιακού ημερολογίου, τα οποία αναφέρθηκαν στον αυτοκράτορα, που ήταν ο θεματοφύλακας της ορθής χρήσης του ημερολογίου. Αποτέλεσμα αυτών των αναφορών ήταν να γίνει η πρώτη κινεζική ημερολογιακή μεταρρύθμιση επί βασιλείας του μυθικού αυτοκράτορα Γιάο το 2357 π.χ. Το αρχαίο κινεζικό ημερολόγιο του αυτοκράτορα Γιάο διασώθηκε στο “Βιβλίο των Κανόνων” του φιλόσοφου Κομφούκιου. Σ’ αυτή την ημερολογιακή μεταρρύθμιση η Κινέζοι αστρολόγοι αντιλήφθησαν ότι για να εναρμονιστεί το σεληνιακό ημερολόγιο των 354 ημερών με το αντίστοιχο ηλιακό - τροπικό των 365 ημερών περίπου, ήταν να χρησιμοποιήσουν εμβόλιμους μήνες. Αρχικά κάθε 5 έτη παρέμβαλαν δύο εμβόλιμους μήνες, που έμπαιναν στο 3ο και το 5ο μέρος της πενταετίας. Έτσι δημιουργήθηκε το πρώτο σεληνοηλιακό ημερολόγιο τους.
Η αρχαία κινεζική αστρονομία Η κινεζική ημερολογιακή πρωτοχρονιά συμπίπτει με την ημερομηνία της νέας Σελήνης, που συμβαίνει μετά την είσοδο του Ήλιου στον ζωδιακό αστερισμό του Υδροχόου. Δηλαδή η πρωτοχρονιά αντιστοιχεί στην ημερομηνία της πρώτης νέας Σελήνης, που εμφανίζεται μετά ακριβώς το χειμερινό ηλιοστάσιο, 22 Δεκεμβρίου. Αυτό σημαίνει ότι πρωτοχρονιά, σύμφωνα με το Γρηγοριανό ημερολόγιο, μπορεί να είναι μια οποιαδήποτε ημερομηνία, μεταξύ της 21ης Ιανουαρίου και της 20ης Φεβρουαρίου. Οι εμβόλιμοι μήνες όταν χρειάζονταν παρεμβάλλονταν στο έτος κατά τέτοιον τρόπο, ώστε η Εαρινή αστρονομική ισημερία (21 Μαρτίου), να συμβαίνει πάντοτε τον δεύτερο μήνα του έτους. Όμοια, το αστρονομικό θερινό ηλιοστάσιο (21 Ιουνίου) έπρεπε να βρίσκεται στα όρια του 5ου μήνα, η αστρονομική φθινοπωρινή ισημερία (22 Σεπτεμβρίου) στα όρια του 8ου μήνα και το αστρονομικό χειμερινό ηλιοστάσιο (22 Δεκεμβρίου) στα όρια του 11ου μήνα.
Η αρχαία κινεζική αστρονομία Ο ΑΡΧΑΙΟΣ ΚΙΝΕΖΙΚΟΣ 60ετης ΧΡΟΝΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο των κινεζικών ημερολογίων είναι ότι η διαδοχή των κινεζικών ετών βασίζεται σ’ ένα κύκλο 60 ετών ο οποίος χρησιμοποιεί 5 δωδεκαετείς κύκλους του πλανήτη Δία. Έτσι υπάρχουν οι λεγόμενοι 12 “Κλάδοι” με τα αντίστοιχα ονόματά τους που προέρχονται από το ζωικό βασίλειο. Τα ονόματα αυτά επαναλαμβάνονται 5 φορές στον 60ετή κύκλο, ώστε 5x12=60. Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι η αρχαιότητα του 60ετούς αυτού κύκλου, προηγείται τουλάχιστον τρεις αιώνες της ημερολογιακής μεταρρύθμισης του μυθικού αυτοκράτορα Γιάο. Ως εμπνευστής αυτού του κύκλου αναφέρεται ο θρυλικός Τα Νάο υπουργός του “Κίτρινου Αυτοκράτορα” που εθρονίστηκε το 2697 π.χ. Αν και οι Κλάδοι του κινεζικού ημερολογίου είναι προγενέστεροι του Βούδα, εντούτοις η κινεζική παράδοση τους συνδύασε με ένα θρύλο που αναφέρεται στον μεγάλο διανοητή
Η αρχαία κινεζική αστρονομία Κάποτε, λοιπόν ο Βούδας κάλεσε τα ζώα της Γης, με την υπόσχεση πως θα έκανε από ένα δώρο σ’ εκείνα που πρώτα θα ανταποκρίνονταν στο κάλεσμά του. Παρουσιάστηκαν μπροστά του ο Ποντικός, το Βόδι, η Τίγρης, ο Λαγός, ο Δράκος, το Φίδι, το Άλογο, η Κατσίκα, ο Πίθηκος, ο Πετεινός, ο Σκύλος και ο Χοίρος μ’ αυτήν ακριβώς την σειρά. Ο μεγάλος οραματιστής ως δώρο σύνδεσε τη μοίρα καθενός από τα πιστά του ζώα με εκείνη ενός έτους. Ο Ουρανός, η Γη και ο άνθρωπος είναι τρεις δυνάμεις της φύσης, και το κάθε άτομο, που αποτελεί τον μικρόκοσμο, πρέπει να βρίσκεται συνεχώς σε αρμονία με τις ανώτερες δυνάμεις του μακρόκοσμου. Οι βάσεις των αρχών αυτών βρίσκονται στο “Ιερό Βιβλίο των Αλλαγών” του φιλόσοφου Κομφούκιου, και τα τέσσερα στοιχεία: νερό, αέρας, χώμα και φωτιά μεταλλάσσονται και εξελίσσονται σε ένα από τα πέντα στοιχεία της Φυσικής των Κινέζων, που καθένα αντιστοιχεί σε ένα από τους πέντε τότε γνωστούς πλανήτες: νερό (Ερμής), μέταλλο (Αφροδίτη), χώμα (Γη), φωτιά (Άρης) και ξύλο (Δίας). Κάθε έτος λοιπόν, χαρακτηρίζεται από το όνομα του Κλάδου, με ένα από τα πέντε στοιχεία και από την εναλλακτική εμφάνιση του Γιν και του Γιανγκ των δύο αντίθετων μεταξύ τους πηγών ενέργειας.
ΑΡΑΒΕΣ - Αραβική Αστρονομία
Εικόνα που δείχνει Άραβες αστρονόμους να εργάζονται σε ένα αστεροσκοπείο.
Αραβική Αστρονομία Η ιστορία της αραβικής αστρονομίας αρχίζει με τη μετάφραση μιας ινδικής αστρονομικής πραγματείας (μιας Σιδχάντα) από τον αλ-Φαζάρι, γύρω στο 773, κατόπιν εντολής του Χαλίφη αλ-Μανσούρ. Η μετάφραση αυτή, που γνώρισε μεγάλη απήχηση υπό τον τίτλο Zij alSindhind, σηματοδοτεί την πρώιμη περίοδο της αραβικής αστρονομίας η οποία χαρακτηρίζεται από ινδουιστικές επιδράσεις. Οι επιδράσεις αυτές όμως εξαφανίστηκαν στις αρχές του 9ου αι. όταν οι Άραβες αστρονόμοι απέκτησαν πρόσβαση στη Μεγίστη του Πτολεμαίου και στα άλλα έργα της ελληνικής αστρονομικής παράδοσης, τα οποία μετέφρασαν αμέσως στα αραβικά, πολλά απ' αυτά μάλιστα περισσότερες από μία φορές. Έκτοτε η αραβική αστρονομία αναπτύχθηκε κατά βάση σε πτολεμαϊκό πλαίσιο. Τα ελληνικά κείμενα μελετήθηκαν, σχολιάστηκαν και συνοψίστηκαν σε εύχρηστα εγχειρίδια.
Αραβική Αστρονομία • Κατόρθωσαν να βελτιώσουν τα όργανα παρατήρησης • Να συντάξουν νέους, ακριβέστερους πίνακες με τις συντεταγμένες των απλανών αστέρων (αστρικοί κατάλογοι) • Οι παρατηρήσεις γίνονταν από αστεροσκοπεία • Σημαντικός αστρονόμος, ο Τάμπιτ ιμπν Κούρα, ο οποίος από τη μελέτη των φαινομένων κινήσεων του Ηλίου και της Σελήνης κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η μετάπτωση των ισημεριών είναι ανομοιόμορφη • Ο αστρονόμος αλ-Μπαττάνι, ανακάλυψε την κίνηση της γραμμής των αψίδων του Ηλίου (δηλ. τη μεταβολή του περίγειου της ηλιακής τροχιάς) και υπολόγισε ακριβέστερα τη λόξωση της εκλειπτικής • Πίστευαν και αυτοί ότι η Γη είναι ο κέντρο του Σύμπαντος
Αραβική Αστρονομία • Δύο μουσουλμάνοι αστρονόμοι, ο Αλ Τουσί στην Περσία και ο Ιμπν αλ Σατίρ στη Συρία, οι οποίοι κατασκεύασαν διαγράμματα και εκτέλεσαν ορισμένους υπολογισμούς που αποδείχθηκαν σημαντικοί για τον Πολωνό αστρονόμο Κοπέρνικο, 300 χρόνια αργότερα.... • Σημαντικός Άραβας επιστήμονες είναι ο Αβερρόης (Ibn Rushd, 1126-1198) στην φιλοσοφία και την αστρονομία. Έγινε γνωστός στον δυτικό κόσμο λόγω του σχολιασμού που έκανε στα έργα του Αριστοτέλη • «Στόχος πολλών Αράβων αστρονόμων, από το Ιράν ως την Ανδαλουσία, ήταν ο μετασχηματισμός του πτολεμαικού γεωκεντρικού συστήματος, χωρίς όμως να προχωρήσουν στο ηλιοκεντρικό». Στηριζόμενοι στην μελέτη της Μεγίστης Σύνταξης του Πτολεμαίου οι ισλαμιστές αστρονόμοι ερεύνησαν την αστρονομία.
ΜΑΓΙΑ - Αστρονομία των Μάγια Το ημερολόγιο των Μάγια θεωρείται το ακριβέστερο ημερολόγιο που δημιουργήθηκε ποτέ από οποιονδήποτε γνωστό πολιτισμό, συμπεριλαμβανομένου και του ελληνικού. Βασίζεται σε τρεις κύκλους: έναν κεντρικό κύκλο 365 ημερών, έναν ιερό κύκλο 260 ημερών και ένα μεγάλο κύκλο 5.125 ετών. Στις 21 Δεκεμβρίου του 2012 ολοκληρώνεται ένας μεγάλος κύκλος.
Αστρονομία των Μάγια Οι αστρονόμοι των Μάγια παρατήρησαν ότι το χειμερινό ηλιοστάσιο μετακινείται με πολύ αργό ρυθμό στον ουράνιο θόλο και σε αυτόν το ρυθμό στήριξαν το μεγάλο κύκλο των 5.125 ετών. Σύμφωνα με τη μυθολογία των Μάγια, ο κόσμος στον οποίο ζούμε θα τελειώσει όταν το χειμερινό ηλιοστάσιο θα ευθυγραμμισθεί με το Σκοτεινό Ρήγμα του Γαλαξία μας, (δηλαδή αυτό που θεωρούσαν ως πύλη του Κάτω Κόσμου), στο κέντρο του Γαλαξία μας. Το εν λόγω ρήγμα τοποθετείται στις 26 μοίρες του αστερισμού του Τοξότη και παρόλο που το κέντρο του Γαλαξία μας δεν είναι ορατό ούτε με υπερσύγχρονα τηλεσκόπια, ούτε με υπεριώδεις ακτίνες, οι αστρονόμοι των Μάγια είχαν υπολογίσει σωστά όχι μόνο την θέση του, αλλά και το πότε θα «πέσει» πάνω του το χειμερινό ηλιοστάσιο.
Αστρονομία των Μάγια Οι Μάγια χρησιμοποιούσαν το ημερολόγιο των 365 ημερών, (γιάαμπ/jaab), για την καθημερινή τους ζωή, ακολουθώντας την περιστροφή της Γης γύρω από τον Ήλιο, ενώ συγχρόνως χρησιμοποιούσαν το ημερολόγιο/περίοδος των 260 ημερών, (τσόλκιν/tzolkin), για τις θρησκευτικές τους εορτές, όπως και άλλοι λαοί της Κεντρικής Αμερικής. Ένα γιάαμπ χωρίζονταν σε 18 «μήνες» των 20 ημερών, συν 5 ημέρες «κακής» τύχης στο τέλος του, συσχετίζονταν με τα άλλα ημερολόγια των Μάγια. Τα ημερολόγια γιάαμπ και τσόλκιν σχημάτιζαν έναν ημερολογιακό κύκλο 52 ετών.
Αστρονομία των Μάγια Οι Μάγια λάτρευαν τη φύση, τη σελήνη και τον ήλιο. Οι πυραμίδες έχουν αστρονομικό προσανατολισμό και χτίστηκαν λόγω της ανάγκης ημερολογίου. Οι πυραμίδες αποτελούνται από εννέα επίπεδα κλιμακωτά βάθρα Η πυραμίδα του Αξακτούρ ήταν ναός και παρατηρητήριο των ιερέων αστρονόμων. Στις 21 Ιουνίου, μέρα του Θερινού Ηλιοστασίου, ο ήλιος ανατέλει πίσω από τη βόρεια γωνία του ναού αυτού. Στις 21 Μαρτίου, μέρα της Εαρινής Ισημερίας, και στις 22 Σεπτεμβρίου, μέρα της φθινοπωρινής Ισημερίας, η ανατολή του ηλίου συμβαίνει ακριβώς στο μέσον του δεύτερου από τους τέσσερις συνολικά ναούς. Στις 22 Δεκεμβρίου, μέρα του χειμερινού ηλιοστασίου, ο ήλιος εμφανίζεται στη νότια γωνία του τρίτου ναού..
ΙΝΚΑΣ - Αστρονομία των Ίνκας Ο πολιτισμός των Ίνκας Οι Ίνκας λάτρευαν τον Θεό Ήλιο με το όνομα Ίντι και την Σελήνη με το όνομα Κουίλα. Πίστευαν ότι ο χώρος και ο χρόνος είναι απόγονοι του Βιρακότσα Μπαχακάμ και πρόγονοι του Βιρακότσα, ο οποίος ήταν ο Δημιουργός του Σύμπαντος. Οι Ίνκας θεωρούσαν τους εαυτούς τους πρόσωπα ιερά και ήταν απόγονοι του Θεού Ίντι. Λάτρευαν τον Ήλιο στον ναό Κούσκο. Τον Θεό Ίντι εκεί αναπαριστούσαν σαν πελώριο χρυσό δίσκο. Επίσης πίστευαν στην μεταθανάτια ζωή.
ΙΝΚΑΣ - Αστρονομία των Ίνκας • •
Οι Ινκας μελετούσαν τα ουράνια σώματα: οι Ίνκας δεν είχαν ποτέ ολοκληρωμένο ημερολόγιο. • είχαν αναπτύξει ένα είδος ημερολογίου βασισμένο σε παρατηρήσεις του Ήλιου και της Σελήνης. • Το έτος είχε 12 μήνες 30 ημερών (σύνολο 360 ημέρες) που σχετίζονταν με διάφορες γιορτές, για την παραγωγή και για τις γεωργικές εργασίες. • Το έτος των 12 μηνών καθιερώθηκε από τον βασιλιά Βιρακότσα το 1438.
ΙΝΚΑΣ - Αστρονομία των Ίνκας Με την αστρονομία σχετίζονται και οι γραμμές Νάσκα που θεωρείται οτι είναι αστρικός χάρτης. Μάλιστα η αράχνη θεωρείται ότι συμβολίζει τον αστερισμό του Ωρίωνα. Οι γραμμές είναι 13000 και κάποιες φτάνουν σε μήκος τα 30 χιλιόμετρα και βρίσκονται ανάμεσα στην περιοχή της Νάσκα και της Πάλμα.
ΙΝΚΑΣ - Αστρονομία των Ίνκας
Αστρονομικό παρατηρητήριο χτισμένο με καλά λαξευμένους λίθους ανακαλύφθηκε σε ένα απρόσιτο μέρος του Εθνικού Πάρκου στο Μάτσου Πίτσου. Το επονομαζόμενο «Εl Mirador» αποτελεί το πιο ακριβές γνωστό αστρονομικό παρατηρητήριο των Ινκας, εκτός από το Αστρονομικό Γκρότο Ιντιματσάι που βρίσκεται επίσης στο Μάτσου Πίτσου .
ΑΖΤΕΚΟΙ - Αστρονομία των Αζτέκων Οι Αζτέκοι ανέπτυξαν εκτός από μια τέχνη απαράμιλλου πλούτου και την αστρονομία. Κατείχαν ακριβείς και συγκεκριμένες γνώσεις για τη διάρκεια του έτους, για τον προσδιορισμό των Ηλιοστασίων, για τις φάσεις και τις εκλείψεις της Σελήνης, για τις φάσεις της Αφροδίτης, για το ανοικτό σμήνος των Πλειάδων και για διάφορους άλλους αστερισμούς. Στα τέλη του 18ου ανακαλύφθηκε η Πέτρα του Ήλιου που συχνά ονομάζεται "Ημερολόγιο των Αζτέκων".
Αστρονομία των Αζτέκων Δεν είναι μόνο ημερολόγιο, αλλά και αναμνηστική πέτρα μιας ιερής ημερομηνίας. Γιατί μερικές πέτρες των Αζτέκων υπενθύμιζαν μια τελετουργική γιορτή που γινόταν κάθε 52 χρόνια, τη γιορτή του Νέου Πυρός. Ιδιαίτερα πάνω σ' αυτή την Πέτρα του Ήλιου ήταν χαραγμένη η ημερομηνία της γιορτής του Νέου Πυρός του 1479. Επίσης η Πέτρα του Ήλιου έχει σκαλισμένες επάνω της τις ιερογλυφικές ημερομηνίες των τεσσάρων προηγούμενων κόσμων. Οι Αζτέκοι πίστευαν ότι από τον κόσμο μας είχαν προηγηθεί τέσσερις άλλοι κόσμοι, τέσσερις άλλοι Ήλιοι, που καθένας τους είχε λάμψει για 4.000 περίπου χρόνια.
Διαστημικά Ταξίδια
Διαστημικοί Σταθμοί
Ονομάζεται κάθε διαστημόπλοιο ικανό να φέρει πλήρωμα αστροναυτών και να παραμένει στο διάστημα για μεγάλες χρονικές περιόδους. Για να μη δαπανιούνται καύσιμα κατά την παραμονή των διαστημικών σταθμών στο διάστημα, πρέπει αυτοί να βρίσκονται σε τροχιά με άλλα ουράνια σώματα όπως ο Ήλιος ή η Γη. Από τον Απρίλιο του 2018, όταν κατέπεσε στη Γη ο πειραματικός κινεζικός διαστημικός σταθμός Τιάν-γκονγκ 1, δύο διαστημικοί σταθμοί βρίσκονται σε τροχιά: ο μεγάλος Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, που είναι μόνιμα επανδρωμένος, και και ο Τιάν-γκονγκ 2 που εκτοξεύτηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2016 και δεν είναι μόνιμα επανδρωμένος. Προηγούμενοι ιστορικοί διαστημικοί σταθμοί υπήρξαν τα προγράμματα Σαλιούτ και Σκάιλαμπ, και μεταγενέστερα ο Μιρ
Ρωσικός Διαστημικός Σταθμός MIR
Διεθνής Διαστημικός Σταθμός Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ΔΔΣ) είναι ένας ερευνητικός διαστημικός σταθμός σε τροχιά γύρω από τη Γη. Είναι ορατός από τη Γη δια γυμνού οφθαλμού και ταξιδεύει με μέση ταχύτητα ως προς την επιφάνεια της Γης με ταχύτητα 27.744 χιλιόμετρα ανά ώρα
Ζωή στο Διάστημα Επτά μικροί εξωπλανήτες, οι οποίοι έχουν μεγάλες ομοιότητες με τη Γη, ανακαλύφθηκαν γύρω από ένα σχετικά κοντινό και αχνό άστρο σε απόσταση περίπου 40 ετών φωτός. Τουλάχιστον τρεις από αυτούς μπορεί να διαθέτουν ωκεανούς νερού στην επιφάνειά τους, συνεπώς θεωρούνται ιδανικοί «στόχοι» για την αναζήτηση εξωγήινης ζωής στο μέλλον. Από τους επτά εξωπλανήτες οι έξι βρίσκονται στη ζώνη που θα μπορούσε να φιλοξενεί ζωή, με θερμοκρασίες που κυμαίνονται από μηδέν έως 100 βαθμούς Κελσίου, δηλαδή ανάλογες των θερμοκρασιών της Γης και της Αφροδίτης
Ζωή στο Διάστημα Στο ερώτημα αν κάποια από τις επτά «αδελφές» της Γης διαθέτει όντως κάποια μορφή ζωής, η απάντηση των επιστημόνων προς το παρόν είναι «δεν γνωρίζουμε». Η NASA πάντως θεωρεί ότι το εν λόγω σύστημα εξωπλανητών θα αποτελέσει τον κατ' εξοχήν στόχο του υπό κατασκευή νέου διαστημικού τηλεσκοπίου της «Τζέημς Γουέμπ».
Αποστολές στο Διάστημα
Στις 3 Οκτωβρίου 1942, με τον γερμανικό πύραυλο Α4 (ένα πρωτότυπο για τον πύραυλο V2 που χρησιμοποιήθηκε ως βόμβα εναντίον του Λονδίνου από την Ναζιστική Γερμανία), έγινε η πρώτη επιτυχής εκτόξευση ενός αντικειμένου στο διάστημα. Η πρώτη επιτυχής τροχιακή εκτόξευση ήταν η αποστολή του σοβιετικού τηλεκατευθυνόμενου δορυφόρου Σπούτνικ 1, στις 4 Οκτωβρίου το 1957.
Αποστολές στο Διάστημα
Στις 17 Μαΐου 2004 ήταν η εκτόξευση του πυραύλου GoFast σε μια υποτροχιακή πτήση, την πρώτη ερασιτεχνική διαστημική πτήση. Η πρώτη επανδρωμένη πτήση στο διάστημα έγινε με το Βόστοκ 1 φέρνοντας τον κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν, στις 12 Απριλίου του 1961 σε τροχιά γύρω από την υδρόγειο.
NASA Η NASA (National Aeronautics and Space Administration) είναι ένας κρατικός Αμερικάνικος οργανισμός που ασχολείται με την εξερεύνηση του διαστήματος, την αεροναυτική και τη μελέτη του περιβάλλοντος της Γης. Ιδρύθηκε στις 29 Ιουλίου του 1958 και η έδρα της βρίσκεται στην Ουάσινγκτον, ενώ όλες οι εκτοξεύσεις των επανδρωμένων και μη επανδρωμένων διαστημοπλοίων της πραγματοποιούνται στο διαστημικό κέντρο Κένεντι που βρίσκεται στο νησί Μέριτ στη Φλόριντα.
Το μέλλον της NASA Οι συνεχιζόμενες έρευνες της NASA περιλαμβάνουν αναλυτικές μελέτες του Άρη και του Κρόνου, και αναλύσεις της Γης και του Ήλιου. Άλλες διαστημοσυσκευές της NASA βρίσκονται καθ' οδόν προς τον Ερμή και τον Πλούτωνα. Με αποστολές στο Δία να βρίσκονται στο στάδιο του σχεδιασμού, τα δρομολόγια της NASA καλύπτουν πάνω από το μισό Ηλιακό Σύστημα. Επίσης, τελείωσε η σχεδίαση των οχημάτων Orion, που θα αντικαταστήσουν τα διαστημικά λεωφορεία. Αυτά αναμένονται να είναι έτοιμα για την πρώτη επανδρωμένη διαστημική αποστολή το νωρίτερο το 2017, ενώ μέχρι το 2020 θα έχουν πραγματοποιήσει επαναπροσέγγιση της Σελήνης.
Ηλιακό Σύστημα - 'Ηλιος Ο Ήλιος είναι ο αστέρας του ηλιακού μας συστήματος και το λαμπρότερο σώμα του ουρανού. Είναι σχεδόν μια τέλεια σφαίρα με διάμετρο 1,4 εκατομμύρια χιλιόμετρα (109 φορές περισσότερο από τη Γη)
Δομή Πυρήνας Ζώνη ακτινοβολίας Ζώνη μεταφοράς Φωτόσφαιρα Χρωμόσφαιρα Στέμμα Ηλιακή κηλίδα Κοκκίδωση Έκλαμψη
Πλανήτης Πλανήτης ονομάζεται κάθε ουράνιο σώμα που περιφέρεται γύρω από έναν (τουλάχιστον) αστέρα ή αστρικό υπόλειμμα.
Για να θεωρηθεί ένα ουράνιο σώμα πλανήτης πρέπει να:
• Έχει αρκετή μάζα ώστε να είναι σφαιρικό με την επίδραση της δικής του βαρύτητας. • Δεν έχει αρκετή μάζα ώστε να προκληθεί πυρηνική σύντηξη. • Έχει καθαριστεί η γειτονική του περιοχή από πλανητικά θραύσματα.
Ηλιακό σύστημα
Ερμής
Αφροδίτη
Γή
Άρης
Δίας
Κρόνος
Ουρανός
Ποσειδώνας
Δορυφόροι Στο ηλιακό μας σύστημα είναι γνωστοί 184 φυσικοί δορυφόροι.
Γη: 1
Άρης: 2
Δίας: 69
Κρόνος: 62
Ουρανός: 27
Ποσειδώνας: 14
Πλούτωνας: 5 Ερμής, Αφροδίτη: 0
Έκλειψη Ηλίου Έκλειψη ηλίου ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο η Σελήνη παρεμβάλλεται ανάμεσα στον Ήλιο και τη Γη, με αποτέλεσμα ορισμένες περιοχές της Γης να δέχονται λιγότερο φως από ό,τι συνήθως. Μπορεί να είναι μερική ή ολική.
Ηλιακό ρολόι Το Ηλιακό ρολόι είναι συσκευή που μετρά το χρόνο με βάση τη θέση της σκιάς που ρίχνει ο ήλιος πάνω σε ένα αντικείμενο. Τα ηλιακά ρολόγια είναι ο αρχαιότερος τύπος ρολογιών
ΚΟΣΜΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ Τι είναι κοσμικό φαινόμενο; Κοσμικά χαρακτηρίζονται τα φαινόμενα που παρατηρούνται στο σύμπαν όπως: • Γέννηση των αστέρων • Ηλιακές καταιγίδες • Το Σέλας • Λευκοί νάνοι • Αστέρες νετρονίων • Μαύρες τρύπες • Συγχώνευση αστέρων • Κομήτες
Αστέρες - Γέννηση των αστέρων Αστέρες ονομάζονται τα λαμπρά αέρια ουράνια σώματα που τροφοδοτούνται από πυρηνικές συντήξεις (κυρίως υδρογόνου). Έχουν παρόμοια συμπεριφορά με τον δικό μας Ήλιο. Οι αστέρες δαπανούν περίπου το 90% της διάρκειας της ζωής στη σύντηξη υδρογόνου που μετατρέπεται σε ήλιο σε υψηλή θερμοκρασία και υψηλή πίεση κοντά στον πυρήνα. Από αυτές τις συντήξεις ελευθερώνονται μεγάλες ποσότητες ενέργειας σε μορφή θερμότητας και φωτός. Οι αστέρες γεννιούνται σε νεφελώματα. Σε χρονικό διάστημα εκατομμυρίων ετών το αέριο υδρογόνο συμπιέζεται από τις βαρυτικές δυνάμεις, μέχρι στο κέντρο του να αναπτυχθεί η κατάλληλη θερμοκρασία (περίπου 10 εκατ. Kelvin), ώστε να ξεκινήσει η πυρηνική σύντηξη. Το υδρογόνο αρχίζει να μετατρέπεται σε ήλιο και η εσωτερική πίεση αποτρέπει το άστρο
Ήλιος
Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας – Περιοχή δημιουργίας αστέρων
Ηλιακές καταιγίδες Οι ηλιακές καταιγίδες είναι αστρονομικά φαινόμενα προερχόμενα από τον Ήλιο. Είναι εκρήξεις πλάσματος σε μορφή ηλιακής ενέργειας. Είναι στην εποχή μας εξαιρετικά σπάνιο να χτυπήσουν στη Γη, δηλαδή συνήθως την προσπερνούν. Το φαινόμενο σύμφωνα με τους επιστήμονες συνδέεται άμεσα με τον 11ετή κύκλο του Ήλιου. Σε περίπτωση που χτυπήσουν στη γη είναι δυνατό να προκαλέσουν προβλήματα σε ηλεκτρικά δίκτυα και στο παγκόσμιο σύστημα εντοπισμού (GPS), χωρίς συνέπειες για τον
Το Σέλας Το Σέλας είναι το φωτεινό ουράνιο φαινόμενο που συμβαίνει στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας της Γης, αλλά και στις ατμόσφαιρες άλλων πλανητών. Είναι προϊόν των μαγνητοσφαιρικών καταιγίδων, οι οποίες συμβαίνουν όταν ηλεκτρόνια και πρωτόνια μαζί με ενεργειακά σωματίδια από ηλιακές καταιγίδες συγκρούονται, αντιδρούν με στοιχεία στην προστατευτική μαγνητόσφαιρα και στη συνέχεια δημιουργούν το Σέλας.
Λευκοί νάνοι Όταν τελειώσει η φάση της πυρηνικής σύντηξης και το υδρογόνο στον πυρήνα του άστρου έχει μετατραπεί σε ήλιο, αστέρες με μάζα τουλάχιστον 0,4 φορές όσο η ηλιακή μετατρέπονται σε ερυθρούς γίγαντες και συντήκουν βαρύτερα στοιχεία. Στη συνέχεια αστέρες σαν τον ήλιο απομακρύνουν την ατμόσφαιρά τους και μετατρέπονται σε λευκούς νάνους. Λευκός Νάνος χαρακτηρίζεται το υπόλειμμα ενός αστέρα μεσαίας ή μικρής μάζας και είναι ένα από τα τρία είδη «αστρικών πτωμάτων». Ο Ήλιος θα μετατραπεί σε λευκό νάνο σε περίπου 5 δισεκατομμύρια χρόνια.
Αστέρες νετρονίων Το δεύτερο είδος «αστρικού πτώματος» είναι ο αστέρας νετρονίων. Αστέρια μεγάλης μάζας συντήκουν όλο και βαρύτερα στοιχεία, μέχρι να σχηματιστεί σίδηρος. Τότε ο πυρήνας τους καταρρέει λόγω τεράστιων βαρυτικών δυνάμεων και το άστρο εκρήγνυται ως σουπερνόβα. Το αντικείμενο που μένει είναι απίστευτα συμπυκνωμένο και ονομάζεται Αστέρας νετρονίων (από τη δομή του εξωτερικού πυρήνα του, που αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου https://www.youtube.com/watch?v=ZW3aV7U-aik από νετρόνια).
Μαύρες τρύπες Σε ακόμη μεγαλύτερα άστρα, αφού υποστούν βαρυτική κατάρρευση, η μάζα του πυρήνα τους συμπιέζεται σε πολύ μικρό χώρο, ώσπου η ταχύτητα διαφυγής σε συγκεκριμένη απόσταση από αυτή φτάνει την ταχύτητα του φωτός. Αυτό το σημείο του χωροχρόνου ονομάζεται μαύρη τρύπα. Το κέντρο της μαύρης τρύπας θεωρείται πως είναι ένας χώρος απείρως πυκνός, όπου η μάζα συμπιέζεται σε ένα σημείο, χωρίς όγκο, που ονομάζεται βαρυτική μοναδικότητα.
Μαύρες τρύπες Όπως κάθε μάζα, οι μαύρες τρύπες παραμορφώνουν τον χωροχρόνο γύρω τους. Καθώς ένα αντικείμενο πλησιάζει μια μαύρη τρύπα, ο χρόνος επιβραδύνεται και από τη δική μας οπτική φαίνεται να χάνει ταχύτητα και κάποια στιγμή να σταματά, μέχρι να εξαφανιστεί στον ορίζοντα γεγονότων. Στο εσωτερικό του ορίζοντα γεγονότων, η Θεωρία της Σχετικότητας προβλέπει ότι ο χώρος παραμορφώνεται σε τέτοιο βαθμό, ώστε κάθε κίνηση οδηγεί στη μοναδικότητα,
όπου ο χώρος συνθλίβεται επ’ άπειρον και ο χρόνος σταματά. Εν τέλει, οι μαύρες τρύπες αποσυντίθενται σε χρονικό διάστημα πολλών δισεκατομμυρίων ετών, μέσω μιας διαδικασίας εκπομπής ακτινοβολίας, που ονομάζεται ακτινοβολία Hawking.
Μετεωρίτες – Αστεροειδείς – Κομήτες Ποια η διαφορά; Μετεωρίτης ονομάζεται ένα ουράνιο σώμα που έλκεται από τη Γη και πέφτει στην επιφάνειά της, χωρίς να διαλυθεί τελείως στην ατμόσφαιρα. Χαρακτηρίζεται από μία «γραμμή φωτός» που αφήνει πίσω του λόγω της τριβής του με την ατμόσφαιρα (πεφταστέρι). Οι αστεροειδείς είναι μικρά σώματα σε τροχιά γύρω από τον ήλιο. Είναι βράχοι που αποτελούνται κυρίως από άνθρακα, πυρίτιο και σίδηρο και θεωρούνται κατάλοιπα της δημιουργίας των πλανητών. Συναντώνται κατά συντριπτική πλειονότητα σε ζώνες αστεροειδών. Οι κομήτες είναι ουράνια σώματα που παρουσιάζουν νεφελώδη όψη, ενώ η ύλη από την οποία συνίστανται μερικές φορές επιμηκύνεται σαν μακριά ουρά όταν διέρχονται κοντά από τον Ήλιο. Αποτελούνται από πέτρα, σκόνη, πάγο νερού και κατεψυγμένα αέρια.
Μετεωρίτης
Κομήτης
Ζώνη αστεροειδών
Δικτυογραφία https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82 https://www.youtube.com/watch?v=9EnBBIx6XkM https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%97%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%A E_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%B9%CE%B3%CE%AF%CE%B4%CE%B1 https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CF%82 https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%B5%CF%85%CE%BA%CF%8C%CF%82_ %CE%BD%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%82 https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%B7_%CF%84% CF%81%CF%8D%CF%80%CE%B1 https://www.youtube.com/watch?v=KePNhUJ2reI&list=PLsPUh22kYmNBl4h0i4mI5zDflExXJMo _x&index=7 https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%B5%CF%89%CF%81%C E%AF%CF%84%CE%B7%CF%82
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE% BF%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CE%AE%CF%82#%CE%9F%CF%81%CE%B9%CF%83%CE CF%8C%CF%82 https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BF%CE%BC%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%8 2
Βιβλιογραφία https://www.wikipedia.org/ Βιβλίο: Γενική αστρονομία, πανεπιστήμιο Ιωαννίνων κλάδος μαθηματικών. https://el.wikipedia.org/wiki/Διαστημικός_σταθμός http://www.protothema.gr/world/article/513140/se-ligi-ora-i-me gali-epistimoniki-anakalupsi-tis-nasa-gia-ton-ari/ http://www.newsbeast.gr/world/arthro/2590735/i-nasa-anakal ipse-iliako-sistima-ke-planites-pou-endechete-na-echoun-zo i https://www.nasa.gov/ https://el.wikipedia.org/wiki/NASA https://www.space.com/40501-mars-life-search-boost-water. html https://en.wikipedia.org/wiki/Extraterrestrial_life