editörden
Selim ÇAVUfi Matematik Bölümü 3. S›n›f selimcavus@gmail.com
11+1 Sürekli geliflme içinde olan dünyam›zdaki en popüler spor dallar›ndan birinin futbol oldu¤u art›k hepimiz taraf›ndan kabul edilen bir gerçektir. Yeni bafllam›fl olan Dünya Kupas›na insanlar›n göstermifl oldu¤u ilgi de bunun bir göstergesidir bence. Yaln›z 11 kifliden oluflan futbol tak›mlar›na maçlar›n› as›l kazand›ran sadece o maçta oynayan futbolcular de¤ildir. 11 kifli sahada koflmas›na ra¤men onlar› as›l koflturan, topa vurmak üzere iken onlar› daha da motive eden bir unsur vard›r ki o da 12. kifli denilen taraftarlard›r. Bu derginin ç›kar›lmas›nda da varl›klar› ile bizleri taraftar gibi destekleyen bütün 12. kiflilere teflekkürü bir borç biliyorum. Dergimizin 3. say›nda, Avrupa’da staj yapma imkanlar› ile girme arefesinde oldu¤umuz Avrupa Birli¤i’nin ülkemiz gençlerinin kariyerlerine getirece¤i imkanlar› kapak konusu yapmak istedik. Türkiye’de ilk 7 y›ld›zl› oteli yapan Fettah Tamince‘den, dünya s›ralamas›nda çok önemli bir yeri bulunan Cevahir Al›flverifl Merkezi’nin mimar› Ayfle CEVAH‹R’e, Türkiye de teknoloji denilince akla ilk gelen isimlerden biri olan Fütürüstler Birli¤i Türkiye Baflkan› Alphan MANAS gibi ifl dünyas›ndan çok önemli isimler ile röportajlar gerçeklefltirdik. Fatih’li mezunlar›n ifl dünyas›nda çal›flt›klar› sektörler ile alakal› yapm›fl oldu¤umuz araflt›rma dergimizdeki bafll›klardan sadece birkaç›. Kariyerine yön vermek isteyen arkadafllara kariyer ekspresiyle ç›k›lm›fl bu yolculukta keyifli okumalar diliyorum. Bu sadece bir bafllang›çt› ’’AfiA⁄IDA DAHA ÇOK YER VAR‘’.
GENÇ KAR‹YER Fatih Üniversitesi Kariyer Planlama Merkezi Dergi Grubu Ad›na Sahibi Rektör: Prof. Dr. O€uz BORAT Dergi Koordinatörü Hasan Ali GÖNCÜ Proje Koordinatörü Orhan EKE Gülay GECU Araflt›rma Koordinatörü Zeliha TÖREN Genel Yay›n Yönetmeni
Say›: 3 Selim ÇAVUfi Yay›n Kurulu Nevin Beytül AHMED Neslihan GÜNDÜZ Burcu ÖZSAYAR Gökçe GÜNER Turgut ÇA⁄LAR Gülay TAfiAR Beyza KUfiÇU Merve ÖN Yetkin SARICA Adres:
Fatih Üniversitesi 34500 Büyükçekmece / ‹stanbul Tel: 0212 86 6 33 00 / 3051 Web: http://kariyer.fatih.edu.tr email:genckariyer@fatih.edu.t r Grafik-Tasar›m: SGSM 0216 522 08 00 Bask›:
Yaz› sahiplerinin izni olmaks›z›n kaynak gösterilerek dahi al›nt› yap›lamaz. Yay›nlanan ilanlar›n sorumlulu€u ilan sahiplerine
2
Genç Kariyer / 2006
içindekiler AB, projelerinizin %70’ini karfl›l›yor
Gençlik Program› 17 En kârl› banka hesab›: Kariyer Hesab›
Gençlik Program›, gençlerin Avrupa konsepti içinde fikir üretmeleri ve bunu uygulamaya geçirmeleri için say›s›z destek, e¤itim ve f›rsatlar sunan bir projedir. ‹lk olarak 1988 y›l›nda Avrupa Birli¤i Komisyonu “Gençlik ‹çin Avrupa” etkinli¤ini bafllatm›fl ve 1991 y›l›na kadar 90.000 kifli bu etkinlikten yararlanm›flt›r.
‹yi bir e¤itim ve çok çal›flmak ne yaz›k ki sa¤lam bir kariyer için yeterli olmuyor. ‹deallerinize ulaflabilmenin önemli bir yolu da kariyerinize yat›r›m yapmaktan geçi-
6
yor. Kariyerinize yön verecek çabay› göstermemek, denize küreksiz....
Teknolojiye olan ba¤›ml›l›k babamdan geliyor. Ben dokuz yafl›nda, kartl› sistemlerde bilgisayar kartlar›n› kullan›yordum, bilgisayarlarla oynuyordum. normal bir vatandafl›n maddi gücü mültimilyarder bile olsa ulaflamayaca¤› bir imkana sahiptim...
24
“Babam›n oyuncaklar› ufkumu açt›”
Ö¤renci Seçme S›nav› (ÖSS)
S›navs›z ikinci üniversite
Türkiye’nin bilinen ve korkulan bir gerçe¤i haline geldi. Her y›l milyonlarca ö¤renci bu s›nava giriyor. ‹lkokula bafllad›klar› andan itibaren bu s›nava
30 Blog kelimesi hepimizin son zamanlarda çok s›k duydu¤u bir o kadar da yabanc› oldu¤u bir kelime. ‹nternette baz› sitelerde yap›lan anketlere göre ço¤u internet
haz›rlanan ö¤renciler için...
Senin hâlâ bir ‘blog’un yok mu?
kullan›c›s› bile blog kelimesini...
49 Azmin ve kararl›l›¤›n öyküsü: Fernando ALONSO
S›cak bir temmuz ay›n›n 29. günü, y›l 1981. ‹spanya’n›n Oviedo flehrinde bir çocuk dünyaya gelir. Do¤du¤u günden itibaren ailesinin göz bebe¤i olan, daha ilk okula bile bafllamadan
52
azmi ve kararl›l›¤›yla herkesin...
04 06 08 11 14 16 17
Bireysel kariyer planlama
18 22 24 27 30 32 34 37 39 42 44 48 49 52 54 56 59 61 65 68
Avrupa Birli¤i’nin yüksekö¤retim standartlar›
En kârl› banka hesab›: Kariyer hesab› Bir ifl görüflmesi hikayesi Green Card WhATis W&T? Avrupa’da staj yapma imkan›: AIESEC AB, projelerinizin %70’ini karfl›l›yor: Gençlik Program›
Fatih’li mezunlar flimdi nerede? ‘Babam›n oyuncaklar› ufkumu açt›’ Hanutçuluktan flirket patronlu¤una S›navs›z ikinci üniversite Y›lmak yok Kiflilik nedir, ne de¤ildir? Motivasyon Mevzusu Cevahir ‹stanbul’un mimar› Genç Kariyer’e konufltu Bedeni Türkiye’de ruhu Amerika’da yafl›yor Patron Yetifltiren okul Sen olsan satar m›yd›n Ferrari’ni? Senin hâlâ bir ‘blog’un yok mu? Post it : Fernando Alonso Camp USA 300 YTL’ye Avrupa gezisi 6. Kariyer Günleri 2006 Eyvah! Hangi mesle¤i seçece¤im? Do¤ru tercih, do¤ru gelecek... Al gülüm, ver gülüm Genç Kariyer / 2006
3
kariyer rehberi
Gülay GECÜ Kariyer Dan›flman›
“Bireysel Kariyer Planlama’’ ile gelece¤e do¤ru bir ad›m Kariyer planlamas›, bireyin kendisini ve içinde bulundu¤u çevreyi de¤erlendirerek, ifl hayat› ile ilgili hedefler belirlemesi ve bu hedeflere ulaflt›racak faaliyetleri hayata geçirmesidir. 4
Genç Kariyer / 2006
on zamanlarda çal›flma hayat›nda en s›k kullan›lan kavramlardan birisi olan “Kariyer” kavram› günlük hayatta; ‘ilerlemek, meslek, ifl hayat›, baflar›, bireyin ifl hayat› boyunca üstlendi¤i roller ve bu roller ile ilgili deneyimler’ anlamlar›nda kullan›lmaktad›r. Genel anlamda kariyer, bireyin çal›flma hayat› boyunca herhangi bir ifl alan›nda ilerlemesi, deneyim ve beceri kazanmas›d›r. Bireyin ifl hayat›nda bulundu¤u pozisyonlar, bu pozisyonlarla ilgili tutum ve davran›flla-
S
kariyer rehberi
¤›n› verir. Bu, belki yaflam boyu bir kez elinize geçecek bir flans olabilir. Bu flans› iyi kullanman›z için Bireysel vizyonu çizmek yapman›z gereken ilk fley; bireyiçin; “Ben kimim?” sel vizyonun belirlenmesidir. Viz“Kariyer Planlama” süreci, ülyonu belirledikten sonra meslek kemizde genellikle üniversite ha(‹lkeler ve de¤erler) ve seçimini yapmak bu seçimden yat›n›n sonlar›na do¤ru bafllasonra ise kendini mesle¤e adamaktad›r. Kariyer planlamas›, ge“Ne olmak istiyorum?” mak ve seçilen meslekteki geliflrek üniversite bünyesinde kuru(Roller) sorular›n› meleri takip ederek, mesle¤inde lan kariyer merkezleri, gerekse uzmanlaflmakt›r. Meslekteki geliflözel kurulufllar ve dan›flmanl›k firkendimize sormak ve meleri takip edebilmek için de, malar› taraf›ndan yürütülmektedo¤ru cevaplar› e¤itim ald›¤›m›z alandaki yay›nladir. Bu birimler ço¤unlukla ifl har› takip etmeliyiz. yat›na haz›rl›k ve ifl bulma sürebulmak gerekiyor. Peki bu uzun kariyer yolculucinde insanlara faydal› olmakta¤unda ihtiyaçlar›m›z› nas›l belirled›r. Bu süreçte, dan›flmanl›k veriyece¤iz? Yolculu¤un bafllang›c›nlen kimselerin kiflisel yetkinliklerida ihtiyac›m›z olan ilk fley, bireysel ni ve yeteneklerini tespit etmeye vizyonu belirlemektir. Bireysel vizyonu çizmek için; “Ben çal›flarak, bilgi ve becerilerini ölçmelerine, varsa eksikkimim?” (‹lkeler ve de¤erler) ve “Ne olmak istiyorum?” liklerini giderecek e¤itim ve sertifika programlar›na (Roller) sorular›n› kendimize sormak ve do¤ru cevaplar› yönlendirerek bu yöndeki aç›klar›n› kapamalar›na yarvermek gerekiyor. Bunu gerçeklefltirmenin zor oldu¤u d›mc› olmaya çal›fl›l›r. aflikard›r. O yüzden bu konuda tecrübeli kiflilerden, kiflisel ‹deal bir kariyer planlama sürecinde olmas› gereken, yetkinliklerinizi ölçen profesyonel testlerden, kariyer dakariyer planlama sürecinin ilk basama¤› olan meslek sen›flmanlar›ndan ve ailenizden yard›m alabilirsiniz. Ancak, çiminden bafllay›p, üniversite yaflam›nda devam edip, ifl size yard›mc› olacak olan yine sizsiniz. hayat›n›n bafllang›c›nda da planlanan fleylerin uygulaAmaçlar›n›z› belirlemek, kutupy›ld›z›n›n yerini tespit maya konulmas› ile devam etmesi gerekmektedir. Karietmek gibidir. Pusulan›z› ona göre ayarlarsan›z, yoldan yer planlamas›, bireyin kendisini ve içinde bulundu¤u ç›kt›¤›n›zda tekrar do¤ru yola dönmek için onu kullanaçevreyi de¤erlendirerek, ifl hayat› ile ilgili hedefler belirbilirsiniz… lemesi ve bu hedeflere ulaflt›racak faaliyetleri hayata D‹PNOTLAR geçirmesidir. Hedef belirlemek, bunlar› gerçeklefltirmek 1 www.kariyerim.com.tr için harekete geçmek, yaflam›n›za anlam katma olanar› ile yapt›¤› iflleri içerir. K›sacas›; kariyer, çal›flma hayat›m›z›n tümüdür. Ve çal›flma hayat›m›z› da biz yönlendiririz.
2
www.mcozden.com
Genç Kariyer / 2006
5
kariyer rehberi
Nebiye YAfiAR Kiflisel Geliflim Uzman›
En kârl› banka hesab›:
Kariyer Hesab› Kariyerinize yön verecek çabay› göstermemek, denize küreksiz bir kay›kla aç›lmak gibidir. Bir süre için her fley yolunda gitse de ç›kabilecek rüzgâr›n ve dalgalar›n sizi nereye sürükleyece¤ini bilemezsiniz. DO⁄RU KAR‹YER PLANLAMASI BAfiARIYA GÖTÜRÜR. yi bir e¤itim ve çok çal›flmak ne yaz›k ki sa¤lam bir kariyer için yeterli olmuyor. ‹deallerinize ulaflabilmenin önemli bir yolu da kariyerinize yat›r›m yapmaktan geçiyor. Kariyerinize yön verecek çabay› göstermemek, denize küreksiz bir kay›kla aç›lmak gibidir. Bir süre için her fley yolunda gitse de ç›kabilecek rüzgâr›n ve dalgalar›n sizi nereye sürükleyece¤ini bilemezsiniz. Üniversiteler her y›l binlerce mezun veriyor. Yeni mezunlar dahil her türlü beceri ve bilgi donan›m›na sahip birçok insan ifl ar›yor. Bu da, seçece¤iniz bölümde yüzlerce rakip aday anlam›na geliyor. Kalabal›¤›n aras›ndan s›yr›lmak, kendinizi öne ç›karmak, farkl› oldu¤unuzu kan›tlamak için hedeflerinizi önceden belirlemifl ve iyi tasarlanm›fl planlarla yola ç›km›fl olmak gerekir. Aksi takdirde beklenmedik felaketlerle karfl›laflman›z kaç›n›lmaz olacakt›r. Kariyerinize yapt›¤›n›z yat›r›m›n finansal bir yat›r›mdan çok daha de¤erli oldu¤unu unutmaz ve do¤ru bir kariyer planlamas› yaparsan›z baflar›ya ulaflman›z kolaylaflacakt›r.
‹
6
Genç Kariyer / 2006
Mutlaka plan yap›n! Ne istedi¤inizi ve bunun için ne yapman›z gerekti¤ini belirleyin, taslaklar haz›rlay›n. Zor hedefler de seçmifl olsan›z onlar› küçük bölümlere ay›r›n. As›l hedefe ulaflmak için daha küçük hedefleri gerçeklefltirerek ad›m ad›m ilerleyin. Cesaretinizi asla k›rmay›n.
kariyer rehberi
Örneklerinizi belirleyin! Mutlaka sizden önce birileri sizin ilerlemek istedi¤iniz yoldan geçmifltir. Onlar›n kariyer geliflimlerini takip edin ve kendinize dersler ç›kar›n. Onlar›n yaflad›klar›n›n sizin gelifliminiz ve kariyeriniz için yapacaklar›n›z konusunda özel ders niteli¤i tafl›d›¤›n› unutmay›n. Kiflili¤inizi göz ard› etmeyin! Karakterimiz ve kiflisel özelliklerimiz çal›flma hayat›m›z› ve baflar›m›z› etkiler. Dolay›s›yla kendi kiflili¤inizi hesaba katmadan kariyer planlar› yapmak do¤ru olmaz. Sa¤lam kiflilik kariyerimize önemli bir yat›r›md›r. Kendinize dürüst davran›n! Kariyer hedeflerinizi belirlerken yapabileceklerinizi ve yapamayacaklar›n›z› düflünün ve yapamayacaklar›n›z› hedeflemeyin. Aksi halde bofla kürek çekmifl olursunuz ya da ak›nt›ya kap›l›p kaybolursunuz.
Hedeflerinizin hayallerden ibaret oldu¤unu düflünmeyin! Her yeni günde hedeflerinizle birlikte yeteneklerinizi ve bilgi da¤arc›¤›n›z› gelifltirin. Böylece günün birinde arkan›z› dönüp bakt›¤›n›zda aflt›¤›n›z engellerin küçük problemler oldu¤unu göreceksiniz. Sorunlar› gözünüzde büyütmeyin. Olaylara daha genifl aç›lardan bakarak çözüm önerileri getirin ve her tür problemi çözmede pratiklik kazan›n. Karfl›n›za ç›kan f›rsatlar› de¤erlendirin. Her geçen gün kaybedilmifl f›rsatlarla doludur. Gelece¤inizi flekillendirebilirsiniz; ama vakit kaybetmeden harekete geçerseniz... Unutmay›n›z ki hayat geç kalanlar› asla affetmez!
Sadece CV’nizde bulunsun diye yüksek lisans yapmay›n! Yüksek lisans yapmak, ancak amac› iyi anlafl›l›p, iflinize fayda sa¤layaca¤› zaman do¤ru bir seçim olabilir. Ama günümüzde ço¤u kifli sadece CV’de fl›k göründü¤ü için, ifline yaramayaca¤› halde yüksek lisans yap›yor. Bu, vakit kayb›ndan baflka bir fley de¤ildir. Önemli olan, ihtiyaçlar›n›za cevap verecek, size yeni bak›fl aç›lar› kazand›racak ve iflinize yarayacak programlar› seçebilmektir. ‹flinizle ilgili geliflmeleri takip edin! Etraf›n›zdaki geliflmelerden habersiz kalmay›n. Bu geliflmelerden ö¤renece¤iniz en küçük ayr›nt› bile kariyeriniz için önemli bir yat›r›m olacakt›r. Baflar›lar küçük ayr›nt›larda gizlidir. E¤itimi ve ö¤renmeyi bitirmeyin! Üniversiteden mezun olmufl, yüksek lisans yapm›fl olabilirsiniz; ama bu her fleyi bildi¤iniz anlam›na gelmez. Hedefleriniz do¤rultusunda yeni e¤itim programlar›na kat›labilir, seminerleri takip edebilir ve yeni bir dil ö¤renmek için u¤raflabilirsiniz. Yeni insanlarla tan›fl›n! Yeni insanlarla tan›fl›p fikir al›flveriflinde bulunun. ‹yi yönetilen bir kariyer; hayat›n›z› kökten de¤ifltirecek, böylece gelece¤e yat›r›m yapma ve amaçlar›n›za ulaflma flans›n›z› da art›racakt›r.
Her yeni günde hedeflerinizle birlikte yeteneklerinizi ve bilgi da¤arc›¤›n›z› gelifltirin. Böylece günün birinde arkan›z› dönüp bakt›¤›n›zda aflt›¤›n›z engellerin küçük problemler oldu¤unu göreceksiniz.
Genç Kariyer / 2006
7
yol ayr›m›
“Karfl› koltukta iki kifli daha var, yer olmad›¤› için biraz s›k›fl›k oturuyorlar. Onlar da benim baflvurdu¤um pozisyon için mülakata gelmifller. ‹flin kötüsü, ikisi de ayn› flirkette çal›fl›yor.”
Deniz Yal›m KADIO⁄LU
Bir ifl görüflmesi hikâyesi
eredeyse bir saat oldu… Giriflteki bekleme odas›n›n her ayr›nt›s›n› gözüm kapal› anlatabilirim. Koltuklar biraz eskimifl, oysa duvarlar›n badanas› ve yer döflemeleri p›r›l p›r›l. Belli ki yeni tafl›nm›fllar, eski ofis mobilyalar›yla. Sa¤ elimle belli etmeden kenarlardan ç›kan küçük iplikleri kopar›yorum, sonra avucumun içinde yuvarlayarak koltu¤un alt›na at›yorum. Bu arada avuçlar›m›n terledi¤ini hissediyorum, flimdi tokalafl›rken ne kötü olacak! Büfedeki çocuk 3-4 kez geldi, içinde sigara, gofret, kola dolu pofletleriyle. Susad›¤›m› fark ettim. Acaba sekreter k›zdan içecek bir fley istesem mi? Çapraz›mda, her iki yan›nda büyük süs bitkileri –bence gerçek de¤iller- olan bir masada oturuyor. Telefonlardan birini gelen aramalar› aktarmak için, di¤erini de Esra ile konuflmak için kullan›yor. Esra da baflka bir yerde çal›fl›yor ve anlad›¤›m kadar›yla niflanl›s›ndan yeni ayr›lm›fl. Bizim sekreter k›z da, Esra da çok yo¤un çal›fl›yorlar. Hatta bir ara hangisinin daha yo¤un oldu¤u üzerine konuflurlarken neredeyse tart›flmaya bafllayacaklard›. Bir Esra ar›yor, bir bizimkisi... E onlar›n da söyledi¤i gibi, flekerim baflka türlü zaman geçmiyor! Karfl› koltukta iki kifli daha var, yer olmad›¤› için biraz s›k›fl›k oturuyorlar. Onlar da benim baflvurdu¤um pozisyon için mülakata gelmifller. ‹flin kötüsü, ikisi de ayn› flirkette çal›fl›yor. Her gün ofisi paylaflt›¤›n bir kifliyle, mülakata geldi¤in flirkette karfl›laflman kadar do¤al bir fley olamazm›fl gibi, birbirlerine anlay›fll› anlay›fll› gülümsüyorlar. Birbirlerini ilk görüfllerinde, yüzlerinde oluflan ifadeyi herhalde asla unutamam. Donup kalma, flaflk›nl›k, sonra h›zl› bir toparlanma (‹fl dünyas›, olur böyle fleyler de¤il mi ama?) ve “Sen ne zaman baflvurdun?
N
8
Genç Kariyer / 2006
*
Ben baflvurmam›flt›m, internetten özgeçmiflimi bulmufllar, davet ettiler bir tan›flay›m dedim” gibi ‘fleffaf’ aç›klamalar yapma konusunda amans›z bir yar›fl… Bu konuflmalardan sonra ikisi de gözlerini bana diktiler, süzüp duruyorlar. Sanki yap›fl›k ikizler mülakata gelmifl, tek rakipleri de ben! Bak yine avuçlar›m terliyor… ‹flte biri d›flar› ç›k›yor, sekreterimiz ismimi söyledi. fiimdi s›ra bende, oysa can›m hiç yerimden kalkmak istemiyor. Sanki y›llard›r bu eski koltukta; sekreter, yapay süs bitkileri, büfedeki çocuk ve yap›fl›k ikizlerden oluflan dünyan›n bir parças›y›m. Kaç gündür akl›mda kurdu¤um onca cümle, mülakatlar konusunda okudu¤um her fley son bir saatte uçup gitmifl gibi. Sakin ol, kendine güven, dik dur ve gülümse. Ayd›nl›k ama dar bir koridordan geçerek görüflme odas›na giriyorum. Masada çay-kahve bardaklar›, yar› dolu bir kültablas›, bir kenarda özgeçmifl oldu¤unu düflündü¤üm ters çevirilmifl ka¤›tlar duruyor. S›cak ve havas›z, belli ki bu saate kadar çok kifli girip ç›km›fl. Ve karfl›mda, görüflmecilerim. Tokalafl›yoruz, hafifçe yüzüm k›zar›yor, avuçlar›m›n hissetti¤im kadar terlememifl olmas›n› umuyorum. Önce oturaca¤›m koltu¤u iflaret ediyorlar, ben çantam› nereye koysam diye düflünürken iflte ilk soru geliyor: “Sibel Han›m, bugüne kadar 4 kere ifl de¤ifltirdi¤inizi görüyoruz. Bir yerde en fazla 1,5 y›l çal›flm›fls›n›z. Neden bu kadar s›k ifl de¤ifltirdiniz?” Bu soruyu bekliyordum; ama ilk soru olmas›n› de¤il! Önce beni biraz tan›sayd›n›z!.. ‹lk iflyerimin ben bafllad›ktan 4 ay sonra kapand›¤›n› anlat›yorum. Di¤erinde yöneticimle düfltü¤ümüz fikir ayr›l›klar›ndan bahsediyorum ve üçüncüsünden kariyerim için daha iyi bir ad›m
yol ayr›m›
olaca¤›n› düflündü¤üm bir teklif ald›¤›m için ayr›ld›¤›m› söylüyorum. Bunlar› söyledikçe kendimi sanki hakim karfl›s›nda dili çözülüvermifl bir suçlu gibi hissediyorum. Arada bir bana, bir birbirlerine anlam yükleyemedi¤im bak›fllarla bak›yorlar. “H›mmm… Evet, evet… Peki ya sonuncusu? Oradan ayr›ld›¤›n›zdan beri, bak›yoruz da yaklafl›k 4 ayd›r çal›flmam›fls›n›z…” Evet çal›flmad›m, çal›flamad›m. Çünkü her fley sizin flu devasa bitkileriniz kadar yapay geliyordu. Kendime olan tüm inanc›m› kaybetmifltim. Dereceyle kazand›¤›m üniversitem, keyif dolu geçen okul y›llar›m, eflimin ve arkadafllar›m›n baflar›lar›ma olan ba¤›ml›l›klar› ve içinde ‘ben’ olan her fley önemini yitirmiflti. Size hiç olmaz m›? Bazen zor dönemleriniz olur; ama önemli olan yeniden aya¤a kalk›p “Ben de var›m” diyebilmek de¤il midir? Hem 4 ay insan hayat›nda nedir ki? Son iflyerimde mutsuzdum. Yöneticimin her sabah 11.00 gibi ofise gelmesini, saatler süren ö¤le yemeklerinden dönüp bana bu hafta sonu da çal›flaca¤›m› söylemesini kald›ramad›m. 1,5 sene boyunca 3 gün bile izin alamadan neredeyse haftan›n her günü fazla mesai yapmak ve bunun maddi ya da manevi bir karfl›l›¤›n› alamamak beni çok yordu. Ayr›ca dedikodu ortam›na da ayak uyduramad›m. Herkesin birbirine ismiyle hitap etti¤i ve bafllang›çta benim çok s›cak buldu¤um bu ortam›n asl›nda kaynayan bir kazan oldu¤unu fark etti¤imde ise hayal k›r›kl›¤›na u¤rad›m. Ve suçu hep kendimde arad›m. Çünkü onlar daha çoktular. Birbirlerinden nefret etmelerine ra¤men güler yüzleri ve esnek görüflleri ile pek hofltular. Gerçektim ve uyumsuzdum, o yüzden de giden ben oldum. “Son flirketimde, kariyer olanaklar› konusunda bafllang›çta verdikleri sözlere sad›k kalmad›lar. Önümü göremedi¤im için ayr›lmaya karar verdim.” Bilmiyorum bu cevap sizi ne kadar tatmin eder? Yoksa gerçekleri mi duymak istersiniz? Bo¤az›m kurudu. ‹çecek bir fley istesem mi? Masadaki yar› dolu çay barda¤›na gözüm tak›l›yor. fiöyle demli bir çay ne iyi giderdi… ‹fl deneyimlerimi anlat›yorum. Baflar›lar›mdan, liderlik etti¤im projelerden bahsediyorum. Anlatt›¤›m hiçbir fleyin onlara yeterli gelmedi¤i gibi bir his var içimde. Sanki ak›llar› ilk soruda kald›. En bafltan elendim mi acaba? "Yürüttü¤ünüz projelerde, teslim tarihine sad›k kalamad›¤›n›z durumlar yaflad›n›z m›? Bir gün içerisinde ayn› anda birçok ifli yapmak zorunda kald›¤›n›zda, ifllerinizi nas›l organize etti¤inizi bize anlat›r m›s›n›z? Biliyorsunuz bizim gibi kurumsal firmalarda ifl eti¤i her fleyin öncesinde gelir. Bu konuda flimdiye kadar karfl›laflt›¤›n›z bir zorluk, düfltü¤ünüz bir hata oldu mu, olduysa nas›l bir çözüm buldunuz?" Onlar sordukça ben anlat›yorum. Ne anlatt›¤›m›n fark›nda de¤ilim, zaten onlar da pek dinliyor gibi görünmüyorlar, not almay› da b›rakt›lar.
“Son flirketimde, kariyer olanaklar› konusunda bafllang›çta verilen sözlere sad›k kal›nmad›. Önümü göremedi¤im için ayr›lmaya karar verdim.” Bilmiyorum bu cevap sizi ne kadar tatmin eder? Yoksa gerçekleri mi duymak istersiniz? Bo¤az›m kurudu. ‹çecek bir fley istesem mi? Masadaki yar› dolu çay barda¤›na gözüm tak›l›yor. fiöyle demli bir çay ne iyi giderdi…
Genç Kariyer / 2006
9
yol ayr›m›
paylaflacak olmam ne kadar gü‹flte en kritik soru da geldi: Kenzel... Peki kendimi böyle haz›rl›kdimde gördü¤üm 'geliflmeye aç›k' s›z yakalanm›fl, evli ve suçlu hisnoktalar. Asl›nda o kadar çok ki... Henüz eflimle bile setmeme neden olan fley nedir Sorgulamay› seven bir insan›m flimdi? ben. Kendimi sevmedi¤imden dekonuflmam›flken bu "Çocuk mu? Tabii ki düflünmü¤il, aksine sevdi¤imden yap›yokonuyu sizinle paylaflayorum. ‹flim hayat›mda hep ilk s›rum bunu. Örne¤in, yeterince girada yer alm›flt›r. Kariyerimi etkiriflken de¤ilim. Bir de hislerimi hiç cak olmam ne kadar leyecek böyle bir karar almama saklayamamam. Oysa ifl hayat›ngüzel... Peki kendimi imkan yok." da yüz ifadeniz ve ses tonunuz en Sahi bu insanlar kim? ‹nsan kötü anlarda bile kontrol alt›nda böyle haz›rl›ks›z kaynaklar›ndan m› yoksa baflvurolmal›, biliyorum. Bir ifl görüflmeyakalanm›fl, evli ve suçlu du¤um pazarlama bölümünden sinde bunlar› söylememem gerekmi olduklar›n› söylemediler. Orta ti¤ini bildi¤im gibi... hissetmeme neden olan yafll› olan bir yönetici olmal›, ama "Daima mükemmeli arayan bir fley nedir flimdi? hangi bölümde? yap›m var, o yüzden üstlendi¤im Beni arayacaklarm›fl, öyle dediçok küçük bir ifl bile kusursuz olaler. Eve dönerken billboardlarda o na dek u¤rafl›yorum. Bazen bu flirketin reklamlar›n› gördüm. huyum, ekip çal›flmalar›nda her"Tüm dünyada bebekler bizim giysilerimizi giyiyor!.." kesten çok sorumluluk almama yol aç›yor ve beni y›praReklam panolar›ndaki bebeklerin dünyadan habersiz tabiliyor. Bunun yerine kiflileri yapt›klar› ifli do¤ru yapgülücükleri sokaklar› süslüyor. Çal›flanlar›n›n çocuk maya yönlendirmeliyim diye düflünüyorum. Kendimi bu yapmas›n› istemeyen bir firman›n üretti¤i bebek giysilekonuda giderek gelifltirdi¤imi de hissediyorum." ri pazarda ilk s›rada yer al›yor. Gülümsüyorum. GülümBu cümleleri ben mi kurdum? Neyse, san›r›m be¤ensemem, bebeklerinkine hiç benzemiyor. diler. Klasik bir bafllang›ç; ama do¤ru bir sonuç diye dü‹nanc›m› bir kez daha m› kaybediyorum? Evdeki huflünmüfl olmal›lar. "Sibel Han›m... Evlisiniz... Çocuk düflünüyor musuzurlu köfleme saklan›p, hayata dair flikayetlerime kald›¤›m yerden devam m› etmeliyim? Yanl›fl buldu¤um fleynuz? Biliyorsunuz çal›flmaya bafllarsak buradaki ilk leri düzeltecek, hayallerimin arkas›nda duracak gücüm y›llar›n›z çok yo¤un geçecek. O anlamda do¤um izni var m›? gibi durumlar›n ortaya ç›k›p ç›kmayaca¤›n› da bilmeKarar veremiyorum. miz gerekiyor..." Henüz eflimle bile konuflmam›flken bu konuyu sizinle
10
Genç Kariyer / 2006
* Bu yaz› insankaynaklari.com sayfas›ndan al›nm›flt›r.
yurtd›fl› rehberi Gülay TAfiAR ‹flletme Bölümü 3. S›n›f
GREEN CARD Bir göç devleti olan Amerika, belli ülkelerden gelen fazla insan nüfusunun engellenmesi ve kontrol alt›na al›nmas› için 1990 y›l›nda Amerika Birleflik Devletleri Baflkan› George Bush yönetimi s›ras›nda ç›kart›lan bir kanun ile "Diversity Visa Program" uygulamas› bafllatm›flt›r. Bu uygulama ile çekiliflle uygun olan ülke vatandafllar›na y›lda 55.000 adet “Yeflil Kart” yani bir di¤er ad›yla göçmenlik vizesi da¤›t›lmaya bafllanm›flt›r. Yeflil Kart’› kazand›¤›n›z takdirde • Amerika Birleflik Devletleri'nde hayat boyu oturma, çal›flma ve ABD'ye serbestçe girifl-ç›k›fl iznine sahip olursunuz. • Amerikan vatandafll›k haklar›ndan birço¤una sahip olursunuz. • Befl sene sonra tam vatandafll›k baflvurusu yapabilirsiniz. • Amerikan devlet üniversitelerine burs baflvurusu yapabilirsiniz. • Amerikan devlet daireleri dâhil her yerde çal›flabilirsiniz. • ABD'de iflyeri açabilirsiniz. • Yeflil Kart sahiplerinin eflleri ve 21 yafl›n› doldurmam›fl bekâr çocuklar› da otomatik olarak Yeflil Kart sahibi olurlar.
• Tüm bu avantajlar›n›n yan› s›ra ABD hükümeti Yeflil Kart sahiplerine oy kullanma hakk› tan›mam›flt›r. Bu sebepten ötürü tam bir ABD vatandafl› kimli¤i tafl›m›yor olursunuz.
Çok seneli baflvuru Senelik yerine mesela befl senelik baflvurdu¤unuzda her sene baflvurunuz Göçmenlik Bürosu’nda yenilenmektedir. Bu ifllemin sonucunda her sene e-postan›za Göçmenlik Bürosu’nun sizin baflvurunuzu ald›¤›na dair belge gelmektedir. Befl sene boyunca bu flekilde neredeyse bir senelik baflvuru fiyat›na hiç u¤raflmadan baflvurunuzu yenilemifl olursunuz.
Yabanc› bir lisan bilmemek Yeflil Kart çekilifline kat›lmak ya da çekilifl sonucu Yeflil Kart alabilmek için ‹ngilizce bilmek flart› aranmamaktad›r.
Genç Kariyer / 2006
11
yurtd›fl› rehberi
Baflvuruya dâhil edilebilecek aile fertlerinin belirlenmesi Aday baflvurusuna ; eflini ve 21 yafl›ndan küçük, evlenmemifl bütün çocuklar›n› eklemeli. Eflinden ayr› olsa bile onu baflvurular›na eklemeliler. Fakat resmî olarak boflanm›flsan›z eklemeyiniz. 21 yafl›ndan küçük ve bekâr olan bütün çocuklar›n› (öz çocuklar›n›, eflinizi bir önceki evlili¤inden olan çocuklar›n› veya ülkenizin yasalar›na uygun olarak evlat edinmifl oldu¤unuz çocuklar›n›z›) mutlaka baflvurunuza eklenmelidir. Bu kategorilere giren; fakat flu anda adayla beraber oturmayan çocuklar›n› da baflvuruya eklemeliler. Aile fertlerinin baflvuruya eklenmesi ileride illa birlikte ABD’ye gitmelerini gerektirmez. ‹stedikleri takdirde ülkelerinde kalabilirler. Ne olursa olsun, e¤er as›l baflvuruya dahil edilmeyen bir ba¤›ml› kimseye vize baflvuru formunda yer verilirse, bu, aday›n diskalifiye edilmesine neden olur. Bu kural, as›l baflvurunun teslim edildi¤i tarihte ba¤›ml› olan kiflilere mahsustur. ‹leriki bir tarihte ba¤›ml›l›k kazananlar› kapsamaz. Efliyle beraber baflvuru yapan adaylar›n da formda belirtti¤i ba¤›ml› kiflilerin de tamamen birbiriyle eflleflmesi gerekmektedir, aksi takdirde bu da aday›n diskalifiyesine sebep olur.
Kazananlar›n belirlenmesi
Ayn› zamanda Amerika'da çok yüksek ifl sektörlerinden tutun çok de¤iflik ifllerde çal›flan birçok insan ‹ngilizceyi çal›fl›rken ö¤renmektedir. ‹ngilizce Amerika'da yaflamak için flart de¤ildir. Kolay ö¤renilen bir dil oldu¤undan Yeflil Kart çekilifli için de Amerika taraf›ndan flart koflulmam›flt›r.
Amerika’ya gittikten sonra orada yaflama mecburiyeti Amerika'ya gittikten sonra herhangi bir ülkeye , yurtd›fl›na ç›kma gibi bir yasak yoktur. Yeflil Kart hakk›n›z› kaybetmemek için tek yapman›z gereken Amerika'ya senede (en az alt› ay içinde) 1 kere girifl yapm›fl olmakt›r, yani temelli orada yaflaman›za da gerek yok. E¤er bir süre Türkiye'de kalmaya devam etmek isterseniz dikkat etmeniz gereken en önemli husus alt› ay dolmadan önce bir kez ABD’ye girifl yapm›fl olmakt›r. Ayr›ca Amerika'ya yerleflti¤inizde istedi¤iniz zaman Türkiye'ye gelebilirsiniz.
Yeflil Kart çekiliflinde kazanan say›s› Türkiye için yaklafl›k 2,500 kontenjan ayr›lmaktad›r. Fakat çekiliflte kazananlar aras›ndan farkl› nedenlerden dolay› Yeflil Kart ç›kartt›ran kifli say›s› de¤ifliklik göstermektedir. 2005 senesinde Türkiye'den 1357 kifli Yeflil Kart çekiliflini kazand›. Bu say› her y›l de¤ifliklik göstermektedir.
12
Genç Kariyer / 2006
Kentucky Consular Center'da (çekilifl merkezi) elektronik olarak transfer edilen bütün baflvurular alt› co¤rafi bölgeden birine ayr›l›r ve numaraland›r›l›r. Baflvuru döneminin sonunda bir bilgisayar rastgele olmak üzere her bir co¤rafi bölge ad›na teslim al›nan baflvurulardan kazananlar› seçmektedir. Bütün baflvurular eflit flansa sahiptir. Bir baflvuru seçildi¤inde baflvuru sahibine Kentucky Consular Center taraf›ndan kazand›¤›na dair vize baflvuru aç›klamas›n› içeren bir mektup 1 May›s-30 A¤ustos tarihleri aras›nda aday›n adresine yollan›r. Sadece çekilifli kazanan baflvuru sahipleri Kentucky Consular Center taraf›ndan, baflvurular›nda belirttikleri adrese gönderilecek normal posta yoluyla haberdar edileceklerdir. Seçilen baflvuru sahibine Kentucky Consular Center taraf›ndan, kazand›¤›na dair haber ve ileriki vize ifllemleri için aç›klamalar›n bulundu¤u bir mektup 1 May›s-30 A¤ustos tarihleri aras›nda seçilen kiflinin yaz›flma adresine gönderilecektir.
Amerika’da ifl imkân› Yeflil Kart almaya hak kazan›rsan›z, Amerikan hükümeti size kalacak yer veya ifl imkân› sa¤lamaz. Konaklama sorununuzu siz kendiniz çözmelisiniz. Ayr›ca di¤er ABD vatandafllar›yla ayn› haklara sahip olaca¤›n›zdan ifl bulma kurumlar›na müracaat edebilirsiniz.
yurtd›fl› rehberi
ÜLKELER KAZANAN K‹fi‹ SAYISI
ÜLKELER
TÜRK‹YE
1357
RUSYA
BULGAR‹STAN
2131
‹SV‹ÇRE
KAZANAN K‹fi‹ SAYISI 2.600 110
AVUSTURYA
62
ÖZBEK‹STAN
1346
BELÇ‹KA
28
TAC‹K‹STAN
105
FRANSA
340
ALMANYA
KAZAK‹STAN
244
AZERBAYCAN
‹SPANYA
61
TÜRKMEN‹STAN
998 196 76
Sadece okuma amaçl› al›nan kart›n avantaj› Amerikan devlet üniversiteleri Yeflil Kart sahiplerine indirimli ücret uygular. Ayn› zamanda Yeflil Kart sahibi oldu¤unuz için Amerikan hükümetinden burs ve kredi alma flans›n›z yükselmektedir. Ayr›ca çal›flma hakk›n›z oldu¤unu unutmay›n, istedi¤iniz yerde çal›fl›p, geçiminizi sa¤layabilirsiniz.
Vatandafll›k durumu Yeflil Kart’a sahip olan bireyler as›l vatandafll›klar›n› kaybetmezler. Çekilifle kat›lacak olan bireylerin sahip olmas› gereken özellikler: Baflvuru sahipleri lise veya dengi okul mezunu olmal›. Lise mezunu olmayanlar›n en az iki y›ll›k e¤itim veya tecrübe gerektiren bir meslekte son befl y›l›n iki y›l›nda çal›flm›fl olmalar› ve bunu belgeleyebilmeleri gerekmektedir. Dil bilmek, ileri e¤itim düzeyi veya meslek gibi faktörlerin ise ilk aflamada bir etkisi yoktur. Bu programa baflvurmak için minimum bir yafl s›n›r› yoktur Baflvuru formunun eksiksiz ve hatas›z doldurulmas› gerekmektedir, aksi takdirde baflvuru formunuzun hiçbir geçerlili¤i kalmaz. Kat›l›mc›lar aras›nda yap›lan seçim tamamen tesadüfîdir. Hiçbir flekilde meslek, e¤itim durumu, lisan, yafl, cinsiyet vs. gibi normlar dikkate al›nmaz. Bunun yan› s›ra ABD yasalar›na göre adaylar ayn› sene içinde sadece bir kere baflvuru yapma hakk›na sahiptir. Bu kendileri taraf›ndan veya baflka biri taraf›ndan olabilir. Birden fazla baflvuru yollayan kifliler diskalifiye olur. Fakat flans›n› art›rmak isteyen adaylar (e¤er evlilerse) hem kendileri için hem de eflleri için ayr› ayr› Yeflil Kart çekilifline kat›labilirler. Bu sayede flanslar› da ikiye katlanm›fl olur.
amaçl› baflvuruda bulunduklar› belirlenmifltir. Bu durumdan kayg› duyan Amerikan yetkilileri, ‹stanbul Baflkonsoloslu¤u’na “Bu planl› bir hareket midir?” konusunda araflt›rma yap›lmas›n› istemifltir. Dikkat çeken boyutlara ulaflan bu göçün baflrol oyuncular›n› Türkiye’de okuyan veya mezun olmufl üniversite ö¤rencileri oluflturmaktad›r. Yani bir beyin göçü oluflmaktad›r. Fakat TC hükümetinin haz›rlad›¤› yaz›l› soru önergesine verilmifl bir cevapta; bu olay›n bir beyin göçü olarak de¤il, ABD’de bir Türk lobisi fleklinde nitelendirilmesinin daha do¤ru olaca¤› de¤erlendirilmektedir. Buna ra¤men Amerika’da süregelen faflizm a¤›rl›kl› sorunlar›n aras›nda geçen “Yeflil Kart” da¤›t›lmas› birçok çevrenin hâlâ tepkisini çekmektedir. Bundan dolay› yap›lan çal›flmalar baz› partilerdeki milletvekillerinin desteklemesiyle ABD hükümetinde de ön s›ralara tafl›nm›flt›r. fiimdilik bir yap›land›rma sürecinde olan Yeflil Kart da¤›t›m›n›n kald›r›lmas› söz konusudur. Fakat ABD’nin “verilen hâk geri al›nmaz” yasal prensibinden dolay› bu y›lki Yeflil Kart çekilifline kat›lanlar, haklar›na hâlâ sahiptirler. Bundan sonraki y›llar için ise bu sene ABD’de yap›lacak olan araflt›rmalar ve oylamalar etkili olacakt›r.
Amerikan devlet üniversiteleri Yeflil Kart sahiplerine indirimli ücret uygular. Ayn› zamanda Yeflil Kart sahibi oldu¤unuz için Amerikan hükümetinden burs ve kredi alma flans›n›z yükselmektedir. Ayr›ca çal›flma hakk›n›z oldu¤unu unutmay›n, istedi¤iniz yerde çal›fl›p, geçiminizi sa¤layabilirsiniz
Türk imaj› ve ABD’nin bak›fl aç›s› Türkiye yaz›l› bas›n›nda “Krizden bunalan Amerika’ya kaç›yor” bafll›¤›yla yay›nlanan haberde, Türkiye’deki krizin ard›ndan 1 milyon 700 bin kiflinin Yeflil Kart’la yurtd›fl›na iltica Genç Kariyer / 2006
13
yurtd›fl› rehberi
Ümmühan DÖNMEZ Matematik Bölümü 3. S›n›f
WhAT is W&T?
Work&Travel, uluslararas› üniversite ö¤rencilerine ABD'de yaz tatili süresince en az 1 en fazla 4 ay boyunca çal›flma imkan› sa¤layan bir programd›r. ork&Travel, uluslararas› üniversite ö¤rencilerine ABD'de yaz tatili süresince en az 1 en fazla 4 ay boyunca çal›flma imkan› sa¤layan bir programd›r. Yaz tatili boyunca 4 ayl›k sürede Amerika'da çal›flarak masraflar›n›z› karfl›layabilece¤iniz bu programa Türkiye'den ve dünyan›n birçok ülkesinden y›lda 50.000 ö¤renci kat›lmaktad›r. Program haziran bafl›nda bafllar ve ekim ay›nda sona erer. Programa kat›lan ö¤renciler J-1 vizesi ile ABD'de bulunur. Yaz mevsiminin bafllamas› ile hareketlenen turizm sektöründe ortaya ç›kan ifl aç›klar›n› kapatmak için uluslararas› ö¤rencilerin kat›ld›¤› Work&Travel program› tam anlam›yla yaz ifllerini kapsar. Programa kat›lan ö¤renciler çal›flt›klar› iflletmeye ba¤l› olarak saat bafl›na 5 ile 10 $ aras›nda maafl almaktad›r. Haftada 25-30 saat aras› ya da iflletmenin ihtiyac›na göre 40 saate kadar çal›flma imkan› sunulmaktad›r. Baz› iflletmeler konaklama ve yemek ihtiyaçlar›n› karfl›larken, ço¤unlukla bu masraflar ö¤rencinin kendisine aittir.
W
14
Genç Kariyer / 2006
Organizasyona kat›l›m flartlar› flunlard›r • 18-28 yafllar› aras›nda olmak. • 4 senelik üniversitelerin haz›rl›k, 1., 2. ve 3. s›n›f›nda olmak, ya da yüksek lisans 1. s›n›f ö¤rencisi olmak. • En az orta seviyede ‹ngilizce bilmek. • Daha önce vize baflvurusu reddedilmemifl olmak. • 4 üzerinden en az 2 not ortalamas›na sahip olmak. • Önlisans ö¤rencileri programa kat›lamazlar. • Son s›n›f ö¤rencileri 2005-2006 e¤itim döneminde full time ö¤renci olduklar›n› ispatlamalar› durumunda programa kat›labilirler. • Türkiye’de okumakta olan yabanc› ülke vatandafllar› yukar›daki flartlar› tafl›malar› durumunda programa kat›labilirler. Bu Program Bana Neler Kazand›racak? • Farkl› bir kültür ve birçok farkl› kültürden insanlar ile tan›flacaks›n›z.
yurtd›fl› rehberi
• Profesyonel anlamda ifl tecrübesi kazanacaks›n›z • ‹ngilizce’nizi ilerleteceksiniz • Program süresince yapaca¤›n›z masraflar›n bir k›sm›n› karfl›layabileceksiniz • Program bitiminde Amerika'da turistik amaçl› 1 ay daha kalabileceksiniz. "30 GÜN" KURALI INS (Immigration and Naturalization Service) Work and Travel program›na kat›lan ö¤rencilere, program süresi sona erdikten sonra , Amerika'da 30 gün süreyle gezi amaçl› kalma hakk› verir. 30 Gün Kural› çal›flma izninin bitifl tarihi ile bafllar. Programa kat›lan ö¤renciler 30 günlük süre içinde Amerika d›fl›nda bir ülkeye gitmesi durumunda, Amerika'ya tekrar girifl yapamayabilirler. Bu süreyi Amerika içi gezilerle geçirmeniz tavsiye edilmektedir. Kanada ya da Meksika gibi ülkelere yap›lan gezilerde de bu ülkelerden direk olarak kendi ülkelerine dönmeleri gerekmektedir. Bu süreyi aflan ve gerekli izne sahip olmadan Amerika'da kalan kifliler tutuklanarak s›n›rd›fl› edilecek ve bu kifliler hakk›nda hukuki ifllem bafllat›lacakt›r. Yine ek olarak vize kurallar›n›n ihlali ileride herhangi bir Amerikan vizesi alman›z› tehlikeye sokabilmektedir. Work & Travel Kapsam›nda Çal›flabilece¤iniz ‹fl Türleri Turizm sektörünün en canl› oldu¤u yaz aylar›nda ortaya ç›kan ifl a盤›n› kapatmak amac› ile Amerikan Hükümeti'nin uluslararas› ö¤rencilere en fazla 4 ay olmak üzere çal›flma izni verdi¤i Work & Travel program› çerçevesinde birçok farkl› alanda çal›flma imkan› bulabilirsiniz. Restoranlar, oteller, e¤lence parklar›, kamplar, tatil köyleri, fuarlar, ulusal parklar en popüler ifl alanlar›d›r. E¤lence Parklar› Amerika’da yaz aylar› ile birlikte birçok say›da e¤lence park› tatilcilere kap›lar›n› açar. Yaz aylar›nda milyonlarca turistin ziyaret etti¤i bu parklarda birçok ö¤renci park görevlili¤i, bilet sat›fl›, yiyecek ve içecek reyon görevlisi, temizlik iflleri sorumlusu veya yard›mc›s› gibi ifllerde çal›fl›rlar. Oteller ve Tatil Köyleri: Dünyan›n her yerinde oldu¤u gibi Amerika’da da özellikle yaz aylar›nda oteller ve tatil köyleri tatilcilerin ak›n›na u¤rar. Milyonlarca Amerikal›'n›n tatilini geçirmek için gitti¤i tatil köyleri, oteller ve diger tatil beldelerinde uluslararas› ö¤rencilere birçok ifl imkan› do¤ar. Garson, barmen, aflç›, komi, resepsiyonist, temizlik görevlisi ve diger ifllerde çal›flabilece¤iniz oteller ve tatil köyleri “Work & Travel” program›nda en çok ö¤renci talebinde bulunan sektörlerden biridir. Bu sektörde çal›flan ö¤rencilerin konaklama ve yemek ihtiyaçlar› iflveren taraf›ndan karfl›lanabilirmektedir.
Ulusal Parklar Amerikal›lar'›n do¤aya olan düflkünlüklerinin bir sonucu olarak Amerika'da birçok ulusal park bulunmaktad›r. Yaz aylar›nda Amerikal›lar'›n en gözde tatil beldelerinden biri olan Ulusal Parklar'da bir çok ifl imkan› bulunmaktad›r.. Bu parklar içerisinde yeralan birçok farlk› alanda çal›flma imkan› bulabilece¤iniz gibi bofl zamanlar›n›zda do¤a ile iç içe bir ortamda tatil yapma olana¤›n› bulacaks›n›z. Konaklama maliyetlerinin di¤er yerlere nazaran daha düflük oldu¤u Ulusal Parklar Work & Travel program›nda en çok tercih edilen ifller aras›ndad›r. Fast Food ‹flletmeleri Amerikan yemek kültürünün vazgeçilmezlerinden biri olan “fast food “ iflletmeleri, yaz aylar› ile birlikte “WAT” programina kat›lan ö¤rencileri ifle almak için en çok talepde bulunan sektörlerden birisidir. Bu sektörde çal›flan ö¤renciler, hem maafl olarak uygun bir ücret kazan›rlar hem de yemek masraflar› daha az olaca¤›ndan maafllar›ndan tasarruf sa¤larlar. Plaj ve Havuzlar Yaz aylar›nda okyanusa k›y›s› olan bölgelerde plajlar, okyanusa k›y›s› olmayan bölgelerde havuzlar birçok Amerikal›'ya hizmet vermektedir. Birçok yabanc› ö¤renci bu dönemde plaj ve havuzlarda çal›flma imkan› bulur. Programa kat›lan ö¤renciler cankurtaran, temizlik görevlisi, bar ve büfelerde servis eleman› olarak çal›flabilmektedir. Work & Travel Program› Kapsam›nda Çal›fl›lamayacak ‹fller: Work and Travel USA program›na kat›lan ö¤renciler afla¤›daki ifllerden herhangi birinde çal›flamazlar. • Au-Pair, çocuk bak›c›l›¤› • Kamp Dan›flmanl›¤› • T›pla ilgili branfllar ve hasta bak›m› gerektiren herhangi bir ifl • Ö¤retmenlik • Uçaklarda ve gemilerde kaptan ya da mürettebat • Üreticiden ürünü al›p üçüncü partiye satmay› içeren tüm sat›fl iflleri Kaynak: US Department of States Bureau of Educational and Cultural Affairs
Program›n ö¤rencilere faydalar› Dilini kullanabilecekleri en iyi ortamlardan birinin yurtd›fl› oldu¤unu kavrayan ö¤rencilerin dillerini daha pratik hale getirmeleri bu program sayesinde gerçekleflebilir. Kiflisel deneyim aç›s›ndan de¤erlendirildi¤inde bu programa kat›lan ö¤rencilerin, e¤er sabrederlerse birçok ifli kendi bafllar›na halledebileceklerine olan inançlar› artacakt›r.
Genç Kariyer / 2006
15
kapak konusu
Nil TÜTÜNCÜO⁄LU AIESEC Istanbul Turkey Elect Marketing Coordinator
Avrupa’da staj yapma imkan›
AIESEC Dünyada 92 ülkede 800’ü aflk›n üniversitede yer alan AIESEC, topluma pozitif etki etmek için, gençlerin kendi potansiyellerini keflfedecekleri ve gelifltirecekleri uluslararas› bir platformdur.
ünyada 92 ülkede 800’ü aflk›n üniversitede yer alan AIESEC, topluma pozitif etki etmek için, gençlerin kendi potansiyellerini keflfedecekleri ve gelifltirecekleri uluslararas› bir platformdur. Tüm dünyada farkl› sektörlerden binlerce orta¤›, AIESEC’i gençli¤in geliflimini desteklemenin bir yolu ve dünyan›n her yerinden yüksek potansiyele sahip yetenekli gençlere ulaflma f›rsat› olarak de¤erlendirmektedir. AIESEC üniversite ö¤rencileri ve yeni mezunlar› taraf›ndan yürütülen global, politika d›fl›, kâr amac› gütmeyen ve ba¤›ms›z bir organizasyondur. AIESEC üyeleri dünya sorunlar›, liderlik ve yönetim konular›na ilgi duyar. AIESEC din, dil, ›rk, inanç, renk, etnik ve sosyal köken ile cinsiyet ay›r›m› yapmaz. AIESEC; üyelerine liderlik f›rsatlar›, uluslararas› stajlar ve global ö¤renim ortam›na kat›l›m unsurlar›ndan oluflan bütün bir geliflim tecrübesi sunar. AIESEC; üyelerine liderlik deneyimi, yurtd›fl› tecrübesi, konferanslar, ö¤renme a¤lar› ve kendini tan›ma gibi eflsiz f›rsatlar sunar. Bu f›rsatlardan yararlanmak için ister üniversiteye yeni bafllam›fl olsun ister son s›n›f ö¤rencisi olsun her bireyin geçirmesi gereken bir AIESEC'i tan›ma süreci bulunmaktad›r. Tan›flma toplant›s› ile bafllayan bu süreç al›nan AIESEC'in iflleyifline yönelik ve bireysel e¤itimlerle devam eder. Ard›ndan bireylerin farkl› ilgi alanlar›na yönelik farkl› tak›mlar oluflturulur. Bu girifl süreci sonunda verilen sorumluluklar› yerine getiren ve AIESEC'e uygun oldu¤u gözlenen yeni üyeler ilk ulusal kongre olan ATEMKO'ya (AIESEC Türkiye E¤itim ve Motivasyon Kongresi) kat›lmaya hak kazan›rlar. Bu kongre öncesi ve sonras› gelisen süreç yandaki gibidir.
D
16
Genç Kariyer / 2006
ATEMKO sonras›nda ise 1. ve 2. s›n›f ö¤rencileri AIESEC'te gönüllü çal›flmaya devam ederek AIESEC'in sundu¤u yurtd›fl› tecrübesi (farkl› bir AIESEC ülkesinde genel merkez ya da flubede yönetim kurullu¤u yapmak), konferanslar, liderlik f›rsatlar›, kendini tan›ma ve ö¤renme a¤lar› f›rsatlar›ndan yararlan›r ve AIESEC'in yap›land›r›lm›fl ö¤renme sürecine dahil olur. 3. ve 4. s›n›f ö¤rencileri ise AIESEC'in üyelerine sundu¤u eflsiz f›rsatlardan bir di¤eri olan uluslararas› staj de¤iflim program›na dahil olarak öncelikle YES kongresine kat›l›p staj haz›rl›k sürecini tamamlar ve ard›ndan yurtd›fl› tecrübesi yaflar. Uluslararas› Staj De¤iflim Program›, AIESEC’in 1949’dan beri yürütmekte oldu¤u en genifl çapl› program›d›r. AIESEC tecrübesinin en önemli aya¤›n› oluflturan uluslararas› staj de¤iflim program› sayesinde üniversite ö¤rencileri ve kurumlar bir araya gelmektedirler. Ö¤renciler için gerek profesyonel gerekse kiflisel geliflim imkan› oluflturan staj de¤iflim program› kurumlar içinde yetenekli üniversite ö¤rencileri ile çal›flma imkan› sa¤lamaktad›r. Bu program çerçevesinde tüm AIESEC birimleri, profesyonel bir seçim sistemi ile kendi ülkelerinin giriflimci, yenili¤e ve farkl› kültürlere aç›k ve nitelikli bir akademik özgeçmifle sahip üniversite ö¤rencilerini belirler ve bu ö¤rencilere tercihleri do¤rultusunda, programa kat›lan di¤er ülkelerdeki firmalarda profesyonel ifl tecrübesi imkan› yarat›r. Uluslararas› Staj De¤iflim Program›, üniversite ö¤rencilerine ifl tecrübesi kazand›r›rken firmalara ihtiyaçlar›n› karfl›layan insan kayna¤› sunar; ve bu sayede farkl› kültürleri yak›nlaflt›rmay› hedefler. Dünyada, 92 ülke aras›nda yap›lan bu de¤iflim program›na kat›lan ö¤rencilere, günümüzde de kendilerini gelifltirmekte büyük ad›mlar atm›fl, farkl› yetkinlikler sahibi olmufl, “gelece¤in lideri” gözüyle bak›lmaktad›r.
kapak konusu
Arma¤an TEK‹N
AB, Projelerenizin %70’ni karfl›l›yor
Gençlik Program› ençlik Program›, gençlerin Avrupa konsepti içinde fikir üretmeleri ve bunu uygulamaya geçirmeleri için say›s›z destek, e¤itim ve f›rsatlar sunan bir projedir. ‹lk olarak 1988 y›l›nda Avrupa Birli¤i Komisyonu “Gençlik ‹çin Avrupa” etkinli¤ini bafllatm›fl ve 1991 y›l›na kadar 90.000 kifli bu etkinlikten yararlanm›flt›r. Çok olumlu sonuçlar al›narak uygulamaya devam edilmifl ve 2000-2006 y›llar› aras›nda uygulama geniflletilerek “Gençlik Program›” ortaya ç›km›flt›r. Önümüzdeki y›ldan itibaren Gençlik Program› yeni bütçe dönemine girmekte ve ayr›lan ödenek 3,6 milyar Euro’dan 13,5 milyar Euro’ya yükseltilmifltir. Peki, gençli¤i bu kadar önemli k›lan nedir? Her fleyden önce Gençlik Program› “Bilgi Avrupas›”na giden yolda gençleri “aktif” katk› yapmaya ça¤›rmaktad›r. Önyarg›lar› y›kmak, ›rkç›l›k ve yabanc› düflmanl›¤›n› ortadan kald›rmak, kültürleraras› ö¤renmeyi teflvik etmek ve yayg›nlaflt›rmak, dayan›flmay› art›rmak, gençleri giriflimcili¤e, yarat›c›l›¤a ve inisiyatif almaya özendirmek program›n temel misyonlar›d›r. Ayr›ca günümüzde art›k önemi tart›fl›lmayan, gelece¤in 3. sektörü olarak kabul gören, toplumsal geliflimde büyük etkileri olan Sivil Toplum Kurulufllar› (STK) da gençlik program›yla desteklenmekte ve teflvik edilmektedir.Bunun yan› s›ra gençlik liderleri, yerel otoriteler ve çal›flanlar› Gençlik Program›’n›n hedef kitlesidirler. Gençlik Program›, imkanlar› k›s›tl› olan, engelli, sosyoekonomik aç›dan zay›f ve de yurtd›fl›na gitme flans› az olan kiflilere öncelik tan›maktad›r. Gençlik Program› temel olarak faaliyetlerini 5 eylem alt›nda toplam›flt›r: Eylem 1, Gençlik De¤iflimleri projesidir. ‹ki ya da daha fazla ülkeden gelen gençlerin belirli bir konuda fikir al›flverifli yapmas› üzerine kurulu k›sa dönemli projelerdir.Yafllar› 15-25 aras›nda olan gençlerin oluflturdu¤u gruplar Eylem1’e kat›labilirler. Eylem 2, Avrupa Gönüllü Hizmeti’dir. 18-25 yafl aras› gençlerin yurtd›fl›ndaki bir ev sahibi kuruluflta 6 ila 12 ay aras›nda gönüllü hizmette bulunmas› esas›na dayan›r. Eylem 3, bizzat gençler taraf›ndan yürütülen giriflimlere destek vermektedir.
G
Eylem 4, di¤er topluluk programlar› ile ba¤lant›l› projeler gerçeklefltirmeye olanak sa¤lar. Eylem 5, destek faaliyetlerini içerir. Kapasite art›r›m› ve yenilik yapmay› hedefleyen bu eylem fizibilite ziyaretleri, irtibat kurma seminerleri, çal›flma ziyaretleri ve e¤itimler için finansman sa¤lar.
Gençlik Program›’n›n ilgilendi¤i konu bafll›klar›: • Çevre • Kültür-Sanat • F›rsat Eflitli¤i • Uyuflturucu Ba¤›ml›l›¤›yla Mücadele • Sa¤l›k • Avrupa Bilinci • K›rsal/Kentsel Kalk›nma • Bofl Zaman Etkinlikleri • Ortak Miras›n Korunmas› • Irkç›l›¤›n Önlenmesi • Yabanc› Sevmezli¤i (Zenofobi) • Medya ve ‹letiflim • Sosyalleflme Gençlik Program›n›n kurucusu Avrupa Komisyonu’dur. Komisyon stratejiden ve bütçenin yönetiminden sorumludur. Komisyon bu sorumlulu¤unu yerine getirirken ülkeler baz›nda örgütlenmifl “Ulusal Ajans”larla koordineli çal›fl›r. Ulusal ajanslardaki uzmanlar proje yapmak isteyen grup ve kiflilere e¤itim deste¤i sa¤larlar. Gençlik programlar› hakk›nda daha fazla bilgi edinmek için www.genclik.gov.tr adresini ziyaret edebilirsiniz. Gençlik program›, projelerinizi ve hayallerinizi hayata geçirebilmek için gerekli mali deste¤i sa¤layan, bunun da ötesinde e¤itim, bilgi ve baflka birçok f›rsat sunan Avrupa çap›nda bir projedir. Bu programa kat›larak kendinizi pek çok alanda gelifltirebilir, ortak Avrupa kültürüne katk›da bulunabilir, Avrupa’y› görme flans›n› yakalayabilir ve topluma pozitif etki edebilen “s›ra d›fl›” bir insan olabilirsiniz. Öyleyse, flimdi “eylem”e geçme zaman›d›r!
Genç Kariyer / 2006
17
kapak konusu
Merve ÖN ‹ngiliz Dili ve Edebiyat› 4.S›n›f
Avrupa Birli¤i’nin yüksekö¤retim standartlar› ve uygulamalar› 1983–84 y›llar› aras›ndan geliflen bu olaylar sonucunda 1986 y›l›nda e¤itime kendine has özellikleri ve prensipleri olan bir Avrupa boyutunun bulunmas›n›n gereklili¤ini vurgulayan Tek Avrupa Hareketi (The Single European Act) isimli antlaflma imzaland›. 1987 y›l›nda Erasmus Program› Avrupa Toplulu¤u Eylem fiemas› olarak üniversite ö¤rencileri için kurumlar aras›nda de¤iflimlerini sa¤lamak için oluflturuldu.
18
Genç Kariyer / 2006
vrupa Birli¤i, siyasal güçlerin birleflmesi ve ekonomik birlik olarak yap›lanm›fl olarak görünmesine ra¤men, Yeni Dünya Düzeni’nde en yetkili ve kapsaml› bir konuma sahip olacak güçlerin bir araya getirilmesini sa¤layan bir güç oda¤› olarak da ortaya ç›kmaktad›r. Bu amaçla AB sadece siyasal ve ekonomik boyutta kendini gelifltiren bir yap›da de¤il, ayr›ca sosyal ve kültürel aç›dan da bir kimlik oluflturma ad›na giriflimleri olan bir birliktir. Sosyal ve kültürel olarak kendi kimli¤ini oluflturmak için AB’nin izledi¤i politikalar›n bafl›nda e¤itim konusu gelmektedir. AB e¤itimle ilgili genifl kapsaml› yasalar›n yer ald›¤› tasar›lar›n› Birlik’in oluflturulmaya baflland›¤› ilk tarihsel dönemlerde gündeme getirmemifltir, ilk faaliyet olarak siyasal ve ekonomik bir birlik oluflturma yolunda kendi piyasas›n› ve s›n›rlar›n› oluflturma giriflimlerinde bulunmufltur. Daha sonradan tam anlam›yla siyasal ve ekonomik bir birli¤in temellerinin at›lmas› için tüm üye ülkelerin ortak bir Avrupa kimli¤i alt›nda toplanmalar› için kültürel alanda geliflmeler
A
kapak konusu
yap›lmas›n›n gereklili¤ine kanaat getirmifltir. Bu yüzden Birlik’in oluflturulmas› karar› al›nan 1957 Roma Antlaflmas› ile e¤itim ve kültürel alanda kararlar alma yoluna gidilmemesine karfl›l›k; nitelikli bireysel e¤itimin önemi vurgulanarak tüm üye ülkelerden ö¤retime katk›lar›n›n bulunmas›n›n gereklili¤i dile getirilmifltir. Bunun öncesinde yap›lan giriflimler sadece meslekî e¤itimin önemini vurgulamaktad›r. 1957 y›l›n› takip eden süreçte e¤itim ve ö¤retim konusunun üzerinde ehemmiyetle durulmufl ve bu konuda kapsaml› çal›flmalara giriflilmifltir. 1976 y›l›nda e¤itimde eylemler haz›rlamaktan sorumlu bakanlar›n e¤itim konusunda uzlaflman›n sa¤lanmas› için bir araya gelmeleri, amaçlar›ndaki istikrar ve hedefleri konusunda ciddiyetlerinin bir göstergesi niteli¤indedir. 1980 y›l›nda Avrupa’daki e¤itim sistemleri ve politikalar›n› kapsayan güvenilir ve karfl›laflt›r›labilir bilginin toplanmas›n›, bu bilginin izlenmesi, gelifltirilmesi veya de¤ifltirilmesi ve bu bilgilerin uluslararas› ülkelerde yay›nlanmas›n› kolaylaflt›ran bir bilgi a¤› olan Eurydice, Brüksel’de Avrupa Komisyonu taraf›ndan kurulmufltur. 1983-84 y›llar› aras›nda yay›mlanan Stuttgart ve Fortainebleau deklarasyonlar›nda ‘Avrupa vatandafll›¤›’ kavram› ortaya at›ld›. Avrupa vatandafll›¤› kavram›, yüksekö¤renim kurumlar› aras›ndaki iflbirli¤ini güçlendirecek niteliktedir. Çünkü Avrupa vatandafll›¤› kavram› ile ülkeler aras› s›n›rlar ortadan kalm›fl olacak. Bu sayede yüksekö¤renim kurumlar›nda bulunan ö¤renci ve ö¤retim elemanlar› yurtd›fl›ndaki üniversitelerde e¤itim alma ve yurtd›fl›nda araflt›rma ve staj olanaklar›na sahip olacak ve bu konularda s›k›nt› yaflamayacakt›r. Ayr›ca kendi ülkesi d›fl›ndaki kurumlarda istihdam edebilme olana¤›na sahip olan ö¤renci ve ö¤retim elemanlar› ö¤retim kurumlar› aras›nda denklik sa¤lanacakt›r. 1983–84 y›llar› aras›ndan geliflen bu olaylar sonucunda 1986 y›l›nda e¤itime kendine has özellikleri ve prensipleri olan bir Avrupa boyutunun bulunmas›n›n gereklili¤ini vurgulayan Tek Avrupa Hareketi (The Single European Act) isimli antlaflma imzaland›. 1987 y›l›nda Erasmus Program› Avrupa Toplulu¤u Eylem fiemas› olarak üniversite ö¤rencileri için kurumlar aras›nda de¤iflimlerini sa¤lamak için oluflturuldu. 1988 y›l›nda AB e¤itim ve ö¤retimden sorumlu bakanlar, oluflturduklar› kurul ile AB üyesi ülkelere ve üye aday› ülkelerine Avrupa boyutunu okul müfredatlar›na eklemeleri için davette bulundu. Bunu takiben 1992 y›l›nda Maastricht Antlaflmas› imzalanarak Avrupa Toplulu¤u e¤itim ve meslekî ö¤retim alan›nda ö¤rencilerin lehine olan yaklafl›mlar ortaya konulurken; yap›lan tüm anlaflmalar›n içeri¤i “ömür boyu” e¤itimi ve “e¤itimde eflitlik” konular›n› kapsamaktad›r. 1993 y›l›nda Birlik üyesi devletler, giriflimlerinin daha somut düzeyde olmas› için giriflimlerde bulunarak e¤itimde Avrupa boyutu oluflturulmas› üzerinde tart›flmalara bafllad›. 1999 y›l›nda Bologna Deklarasyonu ile 2010 y›l›na kadar Avrupa boyutlu yüksekö¤retim alan›n›n oluflturulmas›n›n gereklili¤i aç›kland›. Böylece tüm AB üye ve üye aday› ülkelerden 2010 y›l›na kadar yüksekö¤retimi kapsayan kararlar›n› yerine getirmesine dair taahhütte bulundular. 2000 y›l›nda Lizbon’da toplanan Avrupa Konseyi, e¤itim ve ö¤retim alan›nda belirlenen amaçlar üzerinde anlaflmaya varmalar›na yönelik talepte bulundu.
1999 y›l›nda ilan edilen Bologna Deklarasyonu ülkemiz yüksekö¤retimi üzerinde ne kadar etkili oldu, ne gibi de¤ifliklikler yap›ld› ve ö¤retim sisteminde takip edilecek olan “Yüksekö¤retimde Avrupa Boyutu”na ne kadar yaklafl›ld›, ayr›ca yüksekö¤retimde 2010 y›l›na kadar tamamlanmas› beklenen hedeflerin e¤itim, e¤itimci ve ö¤rencilere katk›lar› nelerdir? Bu konuda neler yap›ld›¤›n› k›sa bir flekilde dile getirmeye çal›flaca¤›m.
kapak konusu
Araflt›rma ve ö¤renim alanlar›n›n aktif hale getirilmesi ve yüksekö¤retim ö¤rencilerinin mezuniyetleri sonras›nda istihdam›n› kolaylaflt›rmak aç›s›ndan yüksekö¤retim kurumlar›n›n gelifltirilmesini öngören süreç, ayr›ca ekonomik ve sosyal dezavantajlara sahip ö¤rencilerin devlet taraf›ndan desteklenmesini, böylece her bireyin sosyal ve ekonomik engellerle karfl›laflmaks›z›n çal›flmalar›n› tamamlamalar›n› sa¤lamay› öngörmekle beraber, yaflam boyu ö¤renim için temeller atmaktad›r.
1999 y›l›nda ilan edilen Bologna Deklarasyonu ülkemiz yüksekö¤retimi üzerinde ne kadar etkili oldu, ne gibi de¤ifliklikler yap›ld› ve ö¤retim sisteminde takip edilecek olan “Yüksekö¤retimde Avrupa Boyutu”na ne kadar yaklafl›ld›, ayr›ca yüksekö¤retimde 2010 y›l›na kadar tamamlanmas› beklenen hedeflerin e¤itim, e¤itimci ve ö¤rencilere katk›lar› nelerdir? Bu konuda neler yap›ld›¤›n› k›sa bir flekilde dile getirmeye çal›flaca¤›m. Projenin hedefleri, öncelikle bilgi temelli Avrupa toplumunun iki ana konusu olan ö¤renim ve araflt›rma alanlar›n› yararl› k›lmak için doktora düzeyinde hareketlili¤in sa¤lanmas›n›, Avrupa Kredi Sistemi (ECTS) ve Diploma Eki uygulamas›na geçiflin sa¤lanmas›n›, yüksekö¤retim alan›nda iki aflamal› derecelendirmenin yap›lmas›n›, derecelerin tan›nmas›n›, kalite güvencesi alan›nda sorunlar›n tespiti ve yüksekö¤retimde karfl›lafl›lan engelleri en aza indirgemek için ilk ve ortaö¤retime yönelik olas› çözümlerin bulunmas› yönünde yap›lacak giriflimleri kapsamaktad›r. Bilgi temelli bir toplumun kurulmas›nda önemle vurgulanan konular; e¤itimde süreklili¤in sa¤lanmas›, araflt›rmaya teflvik ile yeniliklerin yüksekö¤retim ö¤renci ve ö¤retim elemanlar› merkezli olarak gerçekleflmesinin sa¤lanmas›d›r. Araflt›rma ve ö¤renim alanlar›n›n aktif hale getirilmesi ve yüksekö¤retim ö¤rencilerinin mezuniyetleri sonras›nda istihdam›n› kolaylaflt›rmak aç›s›ndan yüksekö¤retim kurumlar›n›n gelifltirilmesini öngören süreç, ayr›ca ekonomik ve sosyal dezavantajlara sahip ö¤rencilerin devlet taraf›ndan desteklenmesini, böylece her bireyin sosyal ve ekonomik engellerle karfl›laflmaks›z›n çal›flmalar›n› tamamlamalar›n› sa¤lamay› öngörmekle beraber, yaflam boyu ö¤renim için temeller atmaktad›r. Ö¤renci ve ö¤retim elemanlar›n›n hareketlili¤inin sa¤lanmas› için Erasmus Program›’yla özel olarak ilgilenen birimlerin kurulmas›n› sa¤lamak, Avrupa Kredi Sistemi’ne (ECTS) geçifl için derslerin içeriklerinin belirlenerek derslerin mahiyetlerine göre not de¤erlerinin belirlenmesi, ayr›ca yabanc› dil derslerinin say›s›n›n art›r›larak karfl›l›kl› de¤iflim program›n›n amac›na hizmet edilmesini kolaylaflt›rmak hedeflenmektedir. Bu sayede müfredatlarda reform gerçekleflmektedir. 2004-05 y›l› itibar›yla tüm Türk üniversiteleri, ö¤rencilere ücretsiz ‹ngilizce ve/veya Türkçe Diploma Eki verecek flekilde düzenlemelerini tamamlam›flt›r. Erasmus Program› çerçevesinde doktora ve öncesi ö¤rencilerinin ve akademik kadronun hareketlili¤inin istenilen en üst düzeye ç›kar›lmas› için AB fonundan maddi destekle teflvik edilmektedir. Ayr›ca Türkiye’deki tüm üniversitelerde derecelerin yurtd›fl›nda tan›nmas›n› sa¤layacak düzenlemeler yap›lm›fl ve yüksekö¤retim alan›nda iki aflamal› derecelendirmenin yap›lmas› lisans ve yüksek lisans aflamalar›n›n belirlenmesi ile tamamlanm›flt›r. Lisans ve yüksek lisans olarak iki aflamal› derecelendirme sisteminin uygulamaya geçirilmesiyle ö¤rencilerin akademik alanda istihdam› kolaylaflt›r›lmaktad›r. Di¤er bir önemli konu ise; üniversitelerin kalite güvencesine sahip olmas›d›r. Bu amaçla her üniversite bünyesinde bulunan idari ve akademik personelle beraber ö¤rencileri-
kapak konusu
sistemine olumlu katl›lar yapacakt›r. En önemli nokta ise; nin talep ve ihtiyaçlar›n› dikkate alarak demokratik ve geliBologna Antlaflmas›’n›n as›l odak noktas›n›n ö¤renciler olflime aç›k toplumda aktif statüye sahip bireylerin haz›rlanmas› ve ö¤rencilerin bu süreçte aktif bir yere sahip olmalamas› konusunda önemli bir yere sahip olacakt›r. Kalite gür›n›n teflvik edilmesi e¤itim sistemini gelifltirecektir. Hedefvencinin sa¤lanmas› ise üniversitelerin Bologna kapsam›nler incelendi¤ince tüm amaçlar›n ö¤renci odakl› oldu¤u göda belirlenen hedefleri kendi ulusal yüksekö¤retim sistemi rülmektedir. Yani ülke e¤itim sistemine yön verecek ve üliçerisinde ne kadar uygulamay› baflard›¤›n›n ölçülmesiyle kelerin geliflimi sa¤layacak genç nesiller ön plana ç›kar›l›yor. olmaktad›r. Kalite konular›n›n kapsam›nda kurumlar› denetYüksekö¤retim sonras›nda da bu ö¤rencilerin üniversitelerleyecek mekanizmalar›n kurulmas› gerekmektedir. Bologna de araflt›rma ve çal›flmalar›nda süreklili¤i sa¤lanarak yurtd›Süreci’nde üzerinde durulan di¤er bir konu ise; yüksekö¤refl›ndaki üniversitelerle de irtibat› güçlendirilerek sosyal entim kurumlar›n›n özerkli¤e sahip olmas›d›r. Türk Anayasas› tegrasyonun h›zland›r›lmas› ve küreselleflmenin bilgi aç›s›ngere¤ince üniversitelerin bilimsel bilgiye aç›k özerk yap›landan sa¤lad›¤› katk›lar da gözler önüne serilmektedir. malar oldu¤u belirtilmektedir. Devlet üniversiteleri idari, Yaz›n›n bütününde bahsedildi¤i gibi AB süreci Türkiye’deakademik personel ve ö¤rencilerinin bilgiye ulaflabilirli¤i aç›ki üniversite e¤itimine elbette olumlu katk›lar sa¤lamaktas›ndan özerk kurumlar olmakla beraber maddi harcamalad›r. Her fleyden önce AB’nin e¤itim alan›nda belirledi¤i krir›nda özerklikleri yoktur. Vak›f üniversiteleri de maddi harterler, üniversitelerdeki e¤itim programlar›n›, akademik camalar›nda özerkli¤e sahip olsa da müfredat haz›rlanmakadroyu, araflt›rmalar› ve yay›nlar› ayr› ayr› belirledi¤i kris›nda, ö¤renci al›m›nda, bölümlerin ve departmanlar›n aç›lterlerden geçirerek, her üniversitenin kalitesi memnuniyet mas›nda YÖK’e ba¤l›d›r. Bologna Süreci’yle tüm devlet ve aç›s›ndan da de¤erlendirerek karara vak›f üniversitelerinin demokratik varmaktad›r. Bu sayede hiçbir ünive özerk kurumlar haline getirilmesi versite kendisini “en iyi” olarak ilan öngörülmektedir. edemeyecek, her üniversitenin iyi Bologna Süreci üniversitelerin En önemli nokta ise; oldu¤unun belirtilmesi için Avrupa Avrupa Yüksekö¤retim Alan›’na uyBologna Antlaflmas›’n›n as›l kalite güvencesi aranacakt›r. AB ünigun hale getirilmesi hedefine ülkeversiteleri aras›nda ö¤renci ve akamizin de ulaflmas›, elbette ülkemizin odak noktas›n›n ö¤renciler demik personel de¤iflim programlar› d›fla yans›yan yüzünü daha çekici olmas› ve ö¤rencilerin bu ve ortak projelerin yap›lmas› Türk hale getirecek, ö¤renci ve akademik üniversitelerinin standartlar›n› yükkadro hareketlili¤i sayesinde yabansüreçte aktif bir yere sahip seltmekle beraber de¤iflim progc› üniversitelerle de¤iflim programolmalar›n›n teflvik edilmesi ramlar› sayesinde ülke kimliklerine lar› canlanacakt›r. Ayr›ca ülkemizin yönelik önyarg›lar ortadan kald›r›lamüfredatlar›n› yenileme ve de¤ifltire¤itim sistemini gelifltirecakt›r. AB süreciyle Bologna Antlaflme ve kapsam›n› yeniden gözden cektir. Hedefler incelendimas›’ndaki maddelerin uygulamaya geçirme yöntemleriyle demokratik ve etkin bir forma sahip olacakt›r. ¤ince tüm amaçlar›n ö¤renci geçmesiyle, ülkemizin e¤itim kalitesi artacak ve sadece ulusal de¤il ulusAyr›ca yurtd›fl›ndaki üniversiteleriodakl› oldu¤u görülmektedir. lararas› düzeyde de¤erlendirilen ne uyumun sa¤lanmas› için yabanc› e¤itim sistemleri sayesinde e¤itim dilde verilen derslerin say›lar›n›n arAvrupa standartlar›na ulaflacakt›r. t›r›lmas› da üniversitelerin e¤itim Genç Kariyer / 2006
21
mezun profili
Fatih’li mezunlar flimdi nerede? Üniversitemizin mezunlar› aras›ndaki iletiflimi sürdürebilmek için 2001 y›l›nda kurulan FÜMED ile Mezunlar Ofisi çeflitli organizasyonlar düzenlemektedir.
96 y›l›nda e¤itim-ö¤retim hayat›na bafllam›fl olan
19
üniversitemiz önlisans, lisans ve yüksek lisans olmak üzere toplam 3915 mezun vermifl bulun-
maktad›r. Üniversitemizin mezunlar› aras›ndaki iletiflimi sürdürebilmek için 2001 y›l›nda kurulan FÜMED (Fatih Üniversitesi Mezunlar Derne¤i) ile Mezunlar Ofisi çeflitli organizasyonlar düzenlemektedir. 2005 A¤ustos ay›nda düzenlenen ve geleneksellefltirilmesi planlanan “Pilav Günü” bu organizasyonlardan bir tanesidir. Mezunlar Ofisimiz her y›l mezunlar›m›za bizzat ulaflarak Mezun ‹statisti¤i’ni tutmaktad›r. 2005 y›l›n›n sonunda yap›lan istatisti¤e göre mezunlar›m›z›n % 92’sine ulafl›labilmifl ve edinilen bilgiler do¤rultusunda % 90 oran›nda mezunumuzun çal›flt›¤› tespit edilmifltir. Çal›flmayan mezun oran›m›z % 3 oran›nda olup, çal›flmay› düflünmeyen mezunlar›m›z›n oran› da ayn› rakam› göstermektedir. Geriye kalan % 4’lük kesim ise (bu oran her y›l de¤iflmektedir) askerlik vazifesini yapmakta olan mezunlar›m›z› göstermektedir. Mezunlar›m›z›n büyük bir ço¤unlu¤u hayatlar›na ülkemizde devam etmektedirler. Bunlara ek olarak dünyan›n birçok ülkesinde de Fatih mezunlar› e¤itim hayatlar›na devam etmekte ya da çal›flmakta olduklar› tespit edilmifltir. Bu ülkeler: • Almanya • Arnavutluk • Azerbaycan • Bulgaristan • Fransa • ‹spanya • Japonya • Kazakistan • KKTC • Pakistan • Türkmenistan
22
Genç Kariyer / 2006
• ABD • Avustralya • Belçika • Cezayir • Hollanda • ‹sveç • Kanada • Kenya • Makedonya • Rusya • Yunanistan
• Arjantin • Avusturya • Bosna-Hersek • Çin • ‹ngiltere • ‹talya • Kamboçya • K›rg›zistan • Norveç • Singapur
mezun profili
Yukar›da ismi geçen ülkelerden özellikle Amerika ve Avrupa ülkelerinde mezunlar›m›z e¤itim hayatlar›na master ve doktora programlar›nda devam etmektedirler. Bu üniversitelerden baz›lar› flunlard›r: Harvard University, University of Hamburg, California State University, Princeton University, Ohio State University, University of Notre Damme, Catholic Leuven University, University of Vienna, Stuttgart University M.SC. Warem, Munih Ludwing Maximillian University. Bunlara ek olarak Bo¤aziçi, ODTÜ, Marmara, ‹stanbul Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Bilkent Üniversitesi gibi Türkiye’nin önde gelen üniversitelerinde master ve doktora programlar›nda e¤itimlerine devam eden mezunlar›m›z da bulunmaktad›r. Yurtiçinde çal›flan mezunlar›m›zdan Fen–Edebiyat Fakültesi ç›k›fll› olanlar›n büyük bir ço¤unlu¤u Milli E¤itim Bakanl›¤›’na ba¤l› devlet okullar›nda, özel dershane ve kolejlerde ö¤retmen ya da idareci olarak görev yapmaktad›rlar. ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler Fakültesi ile Mühendislik Fakültesi mezunlar›m›z›n birço¤u ise özel sektör ve kamu-hizmet sektöründe ya da kendi aile iflletmelerinde çal›flmaktad›rlar. Meslek Yüksekokullar› Fakültesi mezunlar›m›z›n bir k›sm› da Dikey Geçifl S›nav› ile e¤itim hayatlar›na çeflitli üniversitelerde devam etmektedirler. Burada önemli bir noktaya de¤inmek gerekirse, Türkiye genelinde % 14 olan DGS baflar›s›n›n Fatih Üniversitesi mezunlar›nda % 46 oldu¤u görülmüfltür.
Yurtiçinde çal›flan mezunlar›m›zdan Fen–Edebiyat Fakültesi ç›k›fll› olanlar›n büyük bir ço¤unlu¤u Milli E¤itim Bakanl›¤›’na ba¤l› devlet okullar›nda, özel dershane ve kolejlerde ö¤retmen ya da idareci olarak görev yapmaktad›rlar. ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler Fakültesi ile Mühendislik Fakültesi mezunlar›m›z›n birço¤u ise özel sektör ve kamu-hizmet sektöründe ya da kendi aile iflletmelerinde çal›flmaktad›rlar. Mezunlar›m›z›n yo¤unlukta oldu¤u sektörel gruplar ise flu flekildedir: E¤itim, Akademi, Tekstil, Bankac›l›k–Finans, G›da, ‹thalat–‹hracat, Bilgisayar–Biliflim – ‹nternet, ‹nflaat, Hizmet, Üretim–‹malat, Ticaret, Kuyumculuk, Turizm, Kimya, Medya ve Sivil Hava Tafl›mac›l›¤›. Mezunlar Ofisi Mezunlar Derne¤i
Genç Kariyer / 2006
23
giriflimcilik rehberi
Burak ÖZTURAN ‹flletme Bölümü 3. S›n›f
‘Babam›n oyuncaklar› ufkumu açt›’ Alphan MANAS Brightwell Holdings BV Baflkan› 30 Temmuz 1962 tarihinde ‹zmir’de do¤an Alphan Manas 1983 y›l›nda Ege Üniversitesi’nin Tekstil Mühendisli¤i Bölümü’nden mezun oldu. Daha sonra New York’a gitti ve 1987 y›l›nda New York Eyalet Üniversitesi’nden (SUNY) Üretim Yönetimi konusunda lisansüstü diplomas›n› ald›. Dünya Fütüristler Derne¤i Türkiye Baflkan› olan Manas bir teknoloji âfl›¤›, elinin alt›ndan ses kay›t cihaz›, PDA’› ve parmak izi ile çal›flan memory’si eksik olmuyor.
Alphan MANAS projeleri ile yol ald› .
• Teknolojiye olan ba¤l›l›¤›n›z›n ilk temelleri nereye dayan›yor ? Teknolojiye olan ba¤›ml›l›k babamdan geliyor. Ben dokuz yafl›nda, kartl› sistemlerde bilgisayar kartlar›n› kullan›yordum, bilgisayarlarla oynuyordum. normal bir vatandafl›n maddi gücü mültimilyarder bile olsa ulaflamayaca¤› bir imkana sahiptim. Babam Amerika’dan uzay arac› gibi ilginç oyuncaklar getirirdi. Tabii bunlar bana yarat›c›l›¤›n yollar›n› açt›.
“Yönetici de¤il yarat›c› yönüm ön planda oldu’’ • Ald›¤›n›z e¤itimden ve ilk ifl deneyimlerinizden bahseder misiniz? Lisedeyken trafik kazas› geçirdi¤im için üç ay okula gidemedim. Benim istedi¤im bölüm de Bo¤aziçi Endüstri’ydi. Tasar›m› çok seviyordum; ama endüstriyel tasar›mdan ziyade olay›n tasar›m›n› seviyordum. Oray› kazanamad›m; ama Ege Üniversitesi Tekstil Bölümü’nü kazand›m. Ege Tekstil’de de basit endüstriyel tasar›mlar dikkatimi çekti. Ayr›ca tekstil ve konfeksiyonla ilgili hem yurtiçinde hem de yurtd›fl›nda (Amerika) e¤itim ald›m ve gerçekten de Amerikan çanta sanayii için zaman ölçüm tekniklerine dayal› özel tasar›mlar da yapt›m. Çal›flt›¤›m fabrika özel aksamlar üreten bir kurulufltu, orada k›sa süre de olsa e¤itim müdürü olarak çal›flt›m. Bu firma Amerikan ordusuna özel aksam üreten bir flirketti. Ben ise zaman ölçümleriyle belirli ürünlerin maliyet hesab›n› birkaç günden birkaç dakikaya indirmifltim. O zamanlar hâlâ PC’ler yoktu. • Kendinizde ön plana ç›kt›¤›n› düflündü¤ünüz özellikler nelerdir? Ben operasyonel ifllerden hofllanmam, kiflili¤ime uygun de¤il. Benim sevdi¤im fleyler fikir olarak s›f›rdan bafllamal›. Zaten benim her zaman yönetici de¤il yarat›c› yönüm ön planda olmufltur.
giriflimcilik rehberi
• Günümüzde s›f›rdan bir ifl fikri oluflturmak ne kadar mümkün? Yarat›c› bir fikir iflin oluflumuna sebep olabiliyor. Ama art›k salt yarat›c› fikir o iflin baflar›s› için yeterli de¤il. Bundan sonraki yaflam yarat›c› fikirleri olan insanlar için hem kolay hem de daha zor olacak. Kolay yönü art›k yarat›c› fikirler tabii ki destek bulacak. Daha zor; çünkü art›k yarat›c› fikre sahip insan say›s› çok fazla. Mesela baflkonsolosu oldu¤um Kamboçya’da bile çok basit bir internet kafeye gidip fikrinizi bilgiye dönüfltürebiliyorsunuz. Fikri bulduktan sonra da gerekli finansman› bir flekilde bulabilirseniz ifl yapabiliyorsunuz.
“Dünya çap›nda bir baflar› hikâyesidir ‹ddaa” • fiu an herkesin takip etti¤i ‹ddaa sizin projelerinizden birisi. Bu konuyu biraz açabilir miyiz? Teknoloji Holding’in bütün bu operasyonlar›n›n kurulmas›, belli bir noktaya getirilmesi, bak›ld›¤›nda s›f›rdan yarat›lm›fl eserlerdir. Biz hiçbir zaman bir flirketi sat›n almad›k. Fakat baflar› hikayesi anlam›nda ‹ddaa projesindeki benim flans›m bu projenin görev da¤›l›m› gere¤i benim üzerimde olmufl olmas›yd›. Yani s›f›rdan bir dünya markas› yaratt›k. ‹ddaa, spora dayal› bir bahis oyunu olmas›na ra¤men Spor Toto Teflkilat Müdürlü¤ü’nün eski cirosu y›ll›k 10 milyon dolard›, flimdi 1 milyar dolar. Yani biz bir buçuk y›l içerisinde yarat›lm›fl bir de¤erle flirket de¤erini 400 milyon dolara ç›kard›k. Kendi %20’lik hissemizi 80 milyon dolara sat›p projeden ç›kt›k. Bu zaten dünya çap›nda bir baflar› hikayesidir. Yani s›rf Türkiye olarak bakmamam›z laz›m. 18 ay içerisinde 400 milyon dolarl›k bir de¤er yaratt›k.
Bizim ekibimizle birlikte yaklafl›k 40’a yak›n patent baflvurumuz var. Bunlar aras›nda ak›ll› buzdolab›, elektromanyetik fermuar, çocuk koltu¤u, emniyet kemeri gibi fikirleri bu çerçeve içinde patentliyoruz. Benim hayat felsefem, hayat› kolaylaflt›rmakt›r. Çok s›k metroyu kullan›yorum, hatta yan›mda devaml› akbil tafl›yorum. Bunun sebebi ise insanlar›n e¤ilimlerini, al›flkanl›klar›n› takip etmektir. Bir bak›ma Türk insan›n› daha iyi tan›mak için.
“Dubai fleyhinin sat›n ald›¤› proje’’ • Di¤er projeleriniz? ‹stanbul Belediyesi’yle sonuçland›rmak istedi¤imiz, patenti tamamen Labranda flirketine ait DEN‹Z TAKS‹ projesi de bizim projelerimizdendir. Tasar›m›n› T-Design taraf›ndan gerçeklefltirilmifltir. Daha henüz belediyede sonuçlanmad› bu ifl. Ama Dubai fleyhi bizim hem deniz taksi hem de yang›n söndürme arac› projelerimizi sat›n ald›. Mart ay› içerisinde Dubai’de fuar var. Bunlar hem orada olay olarak aç›klanacak hem de sergilenecek.
“Ak›ll› buzdolab›, elektromanyetik fermuar” Bizim ekibimizle birlikte yaklafl›k 40’a yak›n patent baflvurumuz var. Bunlar aras›nda ak›ll› buzdolab›, elektromanyetik fermuar, çocuk koltu¤u, emniyet kemeri gibi fikirleri bu çerçeve içinde patentliyoruz. Benim hayat felsefem, hayat› kolaylaflt›rmakt›r. Çok s›k metroyu kullan›yorum, hatta yan›mda devaml› akbil tafl›yorum. Bunun sebebi ise insanlar›n e¤ilimlerini, al›flkanl›klar›n› takip etmektir. Bir bak›ma Türk insan›n› daha iyi tan›mak için. Bu yüzden sürekli yan›mda ses kay›t cihaz› tafl›yorum, bir fikir akl›ma geldi¤inde kaydetmek için. Sonra yan›mda sürekli tafl›d›¤›m not ka¤›tlar›m ve gizli sözleflmeleri imzalarken gerekli bilgileri saklad›¤›m PARMAK ‹Z‹ ile çal›flan bir memory tafl›yorum • Yurtd›fl›nda yapt›¤›n›z çal›flmalardan da bahsebilir misiniz? Teknoloji Holding’in ortaklar›ndan ayr›lmas›yla beraber ben Hollanda’da yeni bir grup kurdum. Bu Hollanda’daki flirketimiz tamamen yat›r›m flirketi, Amerika’da da ‹ngiltere’de de birer yat›r›m flirketimiz var. Bu yat›r›m flirketleriyle küçük ve orta ölçekli flirketleri destekleyip büyütüp pazara açmay› hedefliyoruz. Amerika’da dört ya da befl flirkete yat›r›m yapma çal›flmas› içerisindeyiz ve bu e¤ilime ba¤l› olarak da bu flirketlerle gizlilik anlaflmas›n› imzalam›fl bulunmaktay›z. ‹nflallah yak›n zamanda onlara da yat›r›m yapaca¤›z. Ben özellikle yenilebilir enerji alanlar›nda faaliyet göstermeyi uygun buluyorum benim için önemli bir faaliyet alan› olacak. Genç Kariyer / 2006
25
giriflimcilik rehberi
Alphan MANAS fahri baflkonsoloslu¤unu yapt›¤› Kamboçya ‘l› dostlar› ile birlikte.
Benim hayal projem, petrolü kullanmayan bir araba yapmak. Hidrojenle çal›flan, flu anda üzerinde de çal›fl›yorum zaten. “Hidrojen ile çal›flan araba yapmak” • Elinizde bir sihirli de¤nek olsa ya da imkân›n›z olsa hayal projeniz nedir? Benim hayal projem, petrolü kullanmayan bir araba yapmak. Hidrojenle çal›flan, flu anda üzerinde de çal›fl›yorum zaten.
“Amac›m›z gelece¤e dair senaryolar oluflturmak” • Baflkanl›¤›n› yapt›¤›n›z Tüm Fütüristler Derne¤i hakk›nda bizleri bilgilendirir misiniz? Tüm Fütüristler Derne¤i, gelecekle ilgili stratejiler oluflturan beyinleri bir çat› alt›nda toplamak amac› ile kurulmufltur. Böylece, bu beyinlerin uluslararas› platformda tan›nmas› ve küresel bilgi birikimine katk›da bulunmas› amaçlanmaktad›r. Di¤er bir amac›m›z ise genifl kitlelerle fütürizmin kurum ve toplumlara iliflkin; olas›, olanakl› ve tercih edilen gelecek senaryolar›n› ve bunlar› gerçeklefltirmek için at›lmas› gereken ad›mlar› inceleyen ilkeli ve bütünsel çal›flmalar zinciri oldu¤unu anlatabilmektir.
26
Genç Kariyer / 2006
ALPHAN MANAS’A GÖRE GELECE⁄‹N ÜM‹T VAAT EDEN SEKTÖRLER‹ Doku mühendisli¤i: Mühendisler günümüzde yapay cilt, k›k›rdak, hayvan ba¤›rsa¤›ndan kalp yapabiliyorken 25 sene sonra laboratuvarlarda tüm organlar› yapabilecekler. Gen programc›lar›: Digital gen haritalar› laboratuvarlarda teknisyenler taraf›ndan, tek gen üzerinden bilgi alarak, kodlar yazabilecek ve çeflitli hastal›klar› tedavi edebilecekler. Modern çiftçilik: Genetik de¤iflime u¤rat›lm›fl hayvan ve sebzeler, yüksek düzeyde protein içeren süt, antibiyotik içeren çeflitli sebzeler yarat›lacak. Bilgi taray›c›lar: Kullan›c›lar ad›na araflt›rma yapacak ve karar verecek mekanizmalar oluflacak. Hot-line yard›mc›: Tamircilerin yerini 3 boyutlu holigramlar alacak. Sorunlar böylelikle yerinde tespit edilip çözülecek. ‹nsan simülatörleri: Beynimizi simüle edebilecek yap›lar ortaya ç›kacak. Bizim ad›m›za mesajlar›m›za bile cevap verebilecek. Bunlara ‘internet hizmetçisi’ bile denebilecek. Bilgi mühendisleri: Bilgi mühendisleri ve yapay zeka pazarlamac›lar›, insan deneyimlerini bilgisayar program› haline çevirip, Matrix filminde oldu¤u gibi insan beynine aktar›lmas›n› sa¤layacak.
Zeliha TÖREN Sosyoloji Bölümü 1.S›n›f
giriflimcilik rehberi
Hanutçuluktan flirket patronlu¤una Fettah TAM‹NCE yükseliflinin hikayesini anlat›yor: Büyük flirketlere yön veren ve her an baflar› peflinde koflan ifladamlar›n›n giriflimci ve cesur yap›lar›, çocukluk y›llar›ndan itibaren kendini gösteriyor. Rixos Otelleri’nin sahibi Fettah Tamince de ekonomik baflar›y› çocuklu¤undan beri kovalayanlardan. ‹fl hayat›na 13 yafl›nda at›lan Fettah Tamince, hem okuyup hem farkl› ma¤azalarda tezgâhtarl›k yaparak hangi alanda baflar›l› olabilece¤inin cevab›n› aram›fl. “Giriflimcilik insan›n ruhunda olmal›.” diyen Tamince, flu anda aralar›nda Rixos Otelleri’nin de bulundu¤u 15’e yak›n flirketin bafl›nda bulunuyor. Ticaretin yan›nda e¤itime de önem vererek Almanya’da yüksekö¤renimini tamamlayan Tamince ile yaflam hikâyesini, hedeflerini konufltuk… • Kendinizi bize k›saca tan›tabilir misiniz? Rixos, Sembol, Lidyon baflta olmak üzere 15’e yak›n flirketin hem yönetim kurulu baflkan› hem de CEO’suyum. Üç çocuk sahibiyim ve 34 yafl›nday›m. • Türkiye sizin isminizi Rixos Otelleri’nden önce çok fazla bilmiyordu. Rixos’tan önceki Fettah Tamince’yi anlat›r m›s›n›z? ‹fl hayat›na 13 yafl›nda bafllad›m. Dolay›s›yla Rixos oluncaya kadar birkaç farkl› ifl yapm›flt›m. ‹lk yapt›¤›m ifller mücevherat, lüks saat markalar› ve onlar›n yurtd›fl›na ihracat›yd›. • Çocukluk y›llar›nda yapt›¤›n›z ‘hanutçuluk’tan bahseder misiniz? Öncelikle giriflimcili¤in asl›nda insan›n ruhunda olmas› gerekti¤ine inan›yorum. Küçüklü¤ümden itibaren ne yapar›m, ne ederim, ne satar›m gayreti içinde oldum. Bir taraftan okurken di¤er taraftan ne satar›m diye düflündüm. Antalya’ya 85-86 y›llar›nda turistler gelmeye bafllad›. Çat pat Almanca ve ‹ngilizceyle turistlere okulun yan› s›ra bir fleyler satmaya bafllad›m. Sonra tezgâhtarl›k yapmaya bafllad›m. • E¤itim yaflam›n›z nas›ld›? Liseyi Antalya’da bitirdim. Sonra Almanya’da iflletme e¤itimi ald›m. Tabii bu süreçte de sürekli çal›fl›yorduk. Bo¤aziçi iflletmeyi çok istemifltim. Olmay›nca da e¤itimime Almanya’da devam ettim. • Rixos oteller zincirini kurup gelifltirmeyi nas›l tan›ml›yorsunuz? Vizyonunuz nedir?
Dünya çap›nda bir ifladam› olmak aç›s›ndan Rixos bir araç. Rixos’un vizyonuyla benim vizyonum ayn› de¤il. Rixos’un vizyonu dünyada hat›r› say›l›r, itibar› olan bir otel markas› olmak. Benim vizyonum ise uluslararas› arenada güçlü, itibarl›, baflar›l› bir ifladam› olmak. Dolay›s›yla markan›n vizyonuyla benim vizyonum belli noktalarda örtüflse de farkl›y›z. Rixos her ne kadar benim oluflturdu¤um bir kurum olsa da, Fettah Tamince’nin baflkanl›¤›n›n d›fl›nda da devam edebilir.
giriflimcilik rehberi
Sürekli ne kadar planl› çal›flmam gerekti¤ini, ne kadar bilgiyle donanmam gerekti¤ini kendi kendime araflt›r›yorum, önüme koyuyorum ve onu matematiksel hesaplarla hesapl›yorum. Yani yaz›lar›m› yaz›yorum, Fettah Tamince flöyle, sonra bir tarafa art› yönlerimi di¤er tarafa da eksi yönlerimi yaz›yorum. Hedefteki insan› ortaya koyuyorum. Fettah Tamince ile Metro City’deki ofisinde görüfltük. • ‹nfla edildi¤inde 180 yatakl› mütevaz› bir otel olan Labada, dünyan›n en önemli otelleri aras›na nas›l girdi? Do¤ru bir ekip, do¤ru vizyonerler, müflteri memnuniyeti, çal›flan memnuniyeti, do¤ru sermaye. Bunlar›n hepsi do¤ru co¤rafyalarda, do¤ru zamanda, do¤ru insanlarla, do¤ru yerde bulufltu. • Do¤ru zamanda, do¤ru yerde do¤ru insanlarla olmak bunlar hiç kolay olmayan ifller. Bunu nas›l ayarl›yorsunuz? Sizin de bildi¤iniz gibi ‹ngilizcede ‘challenge’ diye bir kelime var. ‹flte bu bir challenge örne¤i. Do¤ru zamanda do¤ru yerde do¤ru ürünü gelifltirmek. Bunu üretebilenler dünyada baflar›l› olanlard›r. Ama bu tesadüf veya kendi kendine oluflan bir fley olmad›. Sizin buna karfl› kendinizi gelifltirmeniz laz›m. Okuman›z laz›m. E¤er 50 metrelik maratonu koflmak istiyorsan›z ve birinci gelmek istiyorsan›z ona göre kendinizi yetifltirmeniz laz›m. Yani dünyada bunu yapan insanlar hangi özelliklere sahip hangi teknolojilerle bunu yapt›lar, hangi dan›flmanlarla bunu gerçeklefltirdiler... E¤er sizin hedefiniz onlardan daha iyi olmaksa ona göre kendinizi haz›rlaman›z laz›m. Benim için en önemli nokta oras›. Ben kendimi ona göre haz›rl›yorum. • Bu haz›rl›klar› bize biraz açabilir misiniz? Sürekli ne kadar planl› çal›flmam gerekti¤ini, ne kadar bilgiyle donanmam gerekti¤ini kendi kendime araflt›r›yorum, önüme koyuyorum ve onu matematiksel hesaplarla hesapl›yorum. Yani yaz›lar›m› yaz›yorum, Fettah Tamince flöyle, sonra bir tarafa art› yönlerimi di¤er tarafa da eksi yönlerimi yaz›yorum. Hedefteki insan› ortaya koyuyorum. Mesela; iyi lisan konuflmam laz›m diyorum. Bu benim e¤er eksimse onu art› haline getirmem laz›m. Planl› çal›flmam gerekiyor diyorum. Ona göre insan yönetiminde kendimi gelifltirmem laz›m diyorum. Ona göre gelifltiriyorum... Rakamlara hakim olmam gerekti¤ini düflünürsem ona bak›yorum.
28
Genç Kariyer / 2006
• Liderlik do¤ufltan gelen bir özellik mi? Yoksa sonradan kazan›labilecek bir fley mi? Liderlik sonradan da kazan›labilir bir özellik; ama müteflebbislik do¤ufltan gelir. Bana ‘Liderlik özelli¤i insanlar›n yüzde kaç›nda var?’ diye sorarsan›z, ‘Yüzde 80’inde vard›r.’ derim. Ama onu gelifltirmek laz›m. Bu da bilgiye, görgüye, belli kazan›mlara dayan›yor. • Üniversite döneminde böyle bir kazan›m söz konusu muydu? Hay›r yoktu. Zaten meseleyi üniversiteyle s›n›rl› tutmamak laz›m. Üniversite d›fl›nda olanlar› da elefltirmeniz laz›m. Çünkü üniversitenin d›fl›nda birçok fleyi araflt›rman›z laz›m. Üniversite daha çok donan›m›n›z› destekleyen bir yap›, da¤›n tepesine ç›kt›¤›n›z zaman ufku görüyorsunuz. O ufukta ne kadar kestirirseniz vizyonunuz odur. O ufukta flöyle bir bakt›¤›n›zda kimisi büyük bir çember görür kimisi de küçük bir çember görür. fiimdi tabii iletiflim o kadar genifllemifl ki siz vizyonunuzu dünyaya da yayabilirsiniz, bulundu¤unuz mahalleye de yayabilirsiniz. fiimdi siz beni ›srarla ar›yorsunuz, niye? Bir al›flveriflte bulunmak istiyorsunuz. Dünyada birilerini de arayabilirsiniz bu al›flverifli gerçeklefltirmek için. Mesela dünyadaki üniversitelerin e¤itimi nas›ld›r, ne yaparlar? Kardeflim Londra’da Emperio College’da okuyor. O bana gelip diyor ki: Abi ben gittim ilk gün okulda hocalar›m bana dedi ki: ‘’Petrol fiyatlar› Türkiye’yi nas›l etkiledi?” ‹kinci gün hoca geliyor ve diyor ki: “Bir A4 ka¤›d›na seni bu 160 kifli içerisinden seçmem için kendini anlat.” ‹lk gün rekabet bafll›yor yani. Neticede her kariyer yapmak isteyen kifli sizin için bir rakip. Bir de hedefleri çok geç koymadan ben kariyer yapmak istiyorum, nerede yapmak istiyorum, nas›l yapmak istiyorum, hedefim neresi, oraya varmak için neler yapmam laz›m? Hangi donan›mlar› elde etmem laz›m? • Siz bunu yapt›n›z m› peki? Benim hedefim dünya çap›nda ifladam› olmakt›. Neler yapt›¤›m› analiz etmeye çal›fl›yorum. Bir tarafta Bill Gates diye bir adam ç›km›fl, bir tarafta Dell Christoph ç›km›fl. Tüm onlara bak›yorum, ne yap›yorlar? Tabii dünya-
giriflimcilik rehberi
da da ifl hayat› statik de¤il, çok dinamik, sürekli de¤ifliyor. ‹fl merkezleri de¤ifliyor, para bulma modelleri de¤ifliyor, insan yönetme modeli de¤ifliyor. Bütün bunlar çok çabuk de¤ifliyor. • Daha önce yap›lmam›fl bir ifli yaparak di¤er insanlara örnek oldunuz. Bas›nda bu kadar yer almak ve sürekli örnek olarak gösterilmek nas›l bir duygu? Bas›nda sürekli örnek gösteriliyor muyum onu bilmiyorum; ama niye bas›nla tan›flt›m flöyle söyleyeyim. E¤er genç bir insanda bir baflar› öyküsü varsa onu paylaflmak istedim. Onun için kap›lar›m› bas›na açt›m. Çünkü belli bir yerde do¤man›n önemi yok, soyad›n›n önemi yok, zengin çocu¤u olman›n önemi yok. ‹nsan azmederse her fleyin üstesinden gelebilir. Nas›l dünyada 20 yafllar›nda insanlar çok fley baflar›yorsa Türkiye’de de gençler bunu baflarabilir. S›n›rlar›m›z› çok geniflletmeliyiz. Yani benim vermek istedi¤im mesaj oydu. • Peki ticaret hayat›na at›ld›¤›n›zda bu sene flurada olay›m flu sene flurada olay›m gibi planlar›n›z var m›yd›? Kendimle ilgili flu y›lda fluraya varay›m, flunu yapay›m, gibi hedeflerim olmad›. Ama fluna inan›yorum ki do¤ru neyse, ifl hayat› neyi gerektiriyorsa, liderlik neyi gerektiriyorsa onlar› yap›yorsan; olmas› gerekenleri elde edebiliyosundur. Ama matematiksel olarak 2007’de flunu yapay›m 2009’da bunu yapay›m demedim. Ama co¤rafi anlamda ben Çin’de yer almay› ve Amerika’da faaliyetlerde bulunmay› istiyorum. • fiu an elimizde sihirli bir de¤nek olsa, sizi 20 yafl›na göndersek neler yapard›n›z? Ayn› fleyleri yapard›m. Çünkü ben mutluyum. Dolay›s›yla keflke flunu yapsayd›m ya da flunu yapmad›¤›m için mutsuzum dedi¤im bir fley yok. Bu biraz megalomanl›k gibi bir fley olabilir; ama ben dolu dolu yaflad›m. • Giriflimcili¤i destekleyen bir fona sahip olsan›z bunu hangi yönde kullanmak isterdiniz? E¤itimle uygulamay› bir araya getirici projeleri desteklerdim. Yani ben bir iflletme fakültesinin 4-5 y›l okunmas› gerekti¤ine inanm›yorum. 2 y›lda temel bilgileri verir ve 3. ile 4. y›lda herkes iflin içine sokars›n›z.
• Bu tarz e¤itim veren okullar› biliyor musunuz? Ya da siz de bu tarz projelere imza atmak istiyor musunuz? Benim zaten 35 yafl›nda bir vak›f kurma projem var. Onun tüm altyap›s› bitti. Belli kaynaklar›m›z› da o vakfa aktard›k. O vakf›n hedefi az önce söyledi¤im bu insanlar› ifl hayat›na kazand›rma sürecini k›saltmak. Yani flimdi 22-23 yafl›nda üniversite diplomas›n› al›p zirveye ç›kt›¤›n› zanneden bir sürü kardeflimizle karfl›lafl›yoruz. Halbuki o tam bafllang›ç. Onun için zirveye ç›kmadan birçok fleyin bafllang›c›n› iyi yapmak laz›m. • Size göre ifl dünyas›ndaki en önemli ihtiyaç nedir? Bence en büyük ihtiyaç, benim flirketlerimdeki insan kayna¤›n› yönetebilen insand›r. Kimdir en iyi insan kayna¤›n› yönetebilecek insan? ‹nsan psikolojisini iyi bilen, insanlar›n beklentilerini bilen, insanlar›n motivasyonlar›n› iyi tespit eden kiflidir. • Hayal projenizden bahseder misiniz? Öyle çok soyut bir hayalim yok. Ama flirketlerimizi dünyan›n en iyi flirketleri aras›na tafl›yabilmek en büyük hayalim. • Türkiye’de açmay› düflündü¤ünüz Disneyland projesi… O benim Türkiye için bir hayalimdi. Ama Türkiye’de yapar m›y›m yapmaz m›y›m bilmiyorum. O somut idi, soyuta do¤ru gitmeye bafllad›. Çünkü bir fleyleri bir ülkede yapman›z için sizin istemeniz yetmiyor, müteflebbis olman›z yetmiyor. Her fleyin birbirini tamamlamas› laz›m. Türkiye’de ise baz› fleyler eksik kal›yor. Dolas›yla biz flimdi ‘dünyada neyi, nerede daha rahat yapar›z’›n araflt›rmas› içerisindeyiz. Ama bir gün Türkiye’de bu flartlar oluflursa mutlaka gerçeklefltiririz. Çünkü orada sadece Disney temal› park yok. Yani o projenin içerisinde çok farkl› unsurlar var.
O benim Türkiye için bir hayalimdi. Ama Türkiye’de yapar m›y›m yapmaz m›y›m bilmiyorum. O somut idi, soyuta do¤ru gitmeye bafllad›. Çünkü bir fleyleri bir ülkede yapman›z için sizin istemeniz yetmiyor, müteflebbis olman›z yetmiyor. Her fleyin birbirini tamamlamas› laz›m.
Genç Kariyer / 2006
29
e¤itim dünyas›
Derya OKUMUfi ‹flletme Bölümü 3. S›n›f
S›navs›z ikinci üniversite Anadolu Üniversitesi’nin bafllatm›fl oldu¤u bir proje hayallerine ulaflmak isteyen ö¤rencilerin umut kayna¤› oldu. S›navs›z ikinci üniversite, hayallerine ulaflmak isteyen veya kendini farkl› bir alanda yetifltirmek isteyen her ö¤renci için bir flans kap›s› haline geldi. ¤renci Seçme S›nav› (ÖSS) Türkiye’nin bilinen ve korkulan bir gerçe¤i haline geldi. Her y›l milyonlarca ö¤renci bu s›nava giriyor. ‹lkokula bafllad›klar› andan itibaren bu s›nava haz›rlanan ö¤renciler için bütün hayallerini sadece 3 saate s›¤d›rmaya çal›flmak büyük s›k›nt› yarat›yor. Stres alt›nda geçen bu s›nav›n sonucu kimileri için hüsran oluyor ve baz›lar› ise umut-
Ö
30
Genç Kariyer / 2006
lar›n› bir sonraki seneye ertelemek zorunda kal›yor. Baz› ö¤renciler ise istemedikleri ve belki de hayalini dahi kurmad›klar› bir bölümde okumaya mecbur kal›yorlar. ‹flte Anadolu Üniversitesi’nin bafllatm›fl oldu¤u bir proje hayallerine ulaflmak isteyen ö¤rencilerin umut kayna¤› oldu. S›navs›z ikinci üniversite, hayallerine ulaflmak isteyen veya kendini farkl› bir alanda yetifltirmek isteyen her ö¤renci için bir flans kap›s› haline geldi. Bu proje halen örgün ö¤retim veren bir üniversitede ö¤renim gören veya mezunlar›n ikinci bir diploma sahibi olmalar›na olanak tan›yan önemli bir ad›md›r. 2001-2002 ö¤retim y›l›nda “Yüksekö¤retim Yürütme Kurulu Karar›” ile bafllayan ikinci üniversite projesiyle, herhangi bir üniversitenin örgün bölümlerinde okuyan ö¤renciler ve örgün e¤itim mezunlar›, gerekli koflullar› yerine getirerek ÖSS’ye tekrar girmeden, ayn› zamanda Anadolu Üniversitesi’nin uzaktan e¤itim veren Aç›kö¤retim ‹ktisat ve ‹flletme fakültelerinin lisans ve önlisans programlar›na da kay›t yapt›rarak, farkl› bir alanda kendilerini gelifltirme f›rsat› bulmaktad›r.
e¤itim dünyas›
Yüksekö¤retim kurumlar›n›n herhangi bir örgün meslek yüksekokulu program›nda kay›tl› ö¤renciler ile bu programlardan mezun olanlar istedikleri takdirde, okumakta veya mezun olduklar› alanlarda olmamak üzere Anadolu Üniversitesi Aç›kö¤retim Fakültesi Ev ‹daresi, Sosyal Bilimler, Halkla ‹liflkiler, Mahalli ‹dareler, D›fl Ticaret, Muhasebe, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i, Bankac›l›k ve Sigortac›l›k, Büro Yönetimi ve Sekreterli¤i, Sa¤l›k Kurumlar› ‹flletmecili¤i, ‹lahiyat ve Veteriner Sa¤l›k ve Tar›m Önlisans programlar›n›n birinci s›n›f›na kaydolabilirler. Yüksekö¤retim kurumlar›n›n herhangi bir örgün lisans program›nda kay›tl› ö¤renciler ile bu programlardan mezun olanlar ise istedikleri takdirde, okumakta veya mezun olduklar› alanlarda olmamak üzere, Anadolu Üniversitesi ‹ktisat Fakültesi’nin ‹ktisat, Maliye, Kamu Yönetimi, Çal›flma Ekonomisi ve Endüstri ‹liflkileri bölümlerinden birine ya da ‹flletme Fakültesi’nin ‹flletme Bölümü’ne veya Aç›kö¤retim Fakültesi önlisans programlar›n›n birinci s›n›f›na kay›t yapt›rabilirler. Ayr›ca k›z meslek liselerinin; çocuk geliflimi, çocuk geliflimi ve e¤itimi, çocuk geliflimi ve bak›m› bölümlerinden mezun olup, yüksekö¤retim kurumlar›n›n herhangi bir örgün lisans program›nda kay›tl› ö¤renciler veya bu programlardan mezun olanlar istedikleri takdirde, okumakta veya mezun olduklar› alanlarda olmamak üzere, Anadolu Üniversitesi Aç›kö¤retim Fakültesi Okulöncesi Ö¤retmenli¤i Bölümü’nün birinci s›n›f›na kay›t yapt›rabilirler.
Yüksekö¤retim kurumlar›n›n herhangi bir örgün lisans program›nda kay›tl› ö¤renciler ile bu programlardan mezun olanlar ise istedikleri takdirde, okumakta veya mezun olduklar alanlarda olmamak üzere, Anadolu Üniversitesi ’ne veya Aç›kö¤retim Fakültesi önlisans programlar›n›n birinci s›n›f›na kay›t yapt›rabilirler.
‹kinci üniversite program›n›n baflvuru koflullar› "Herhangi bir örgün yüksekö¤retim kurumunda kay›tl› ve 2005-2006 ö¤retim y›l›nda kayd›n› yenileterek lisans ve önlisans programlar›nda ö¤renci olanlar ile bu programlardan mezun olanlar, mezun oldu¤u veya kay›tl› oldu¤u program d›fl›ndaki bir programa, afla¤›daki koflullar do¤rultusunda kay›t yapt›rabilirler: 1) 4 y›ll›k örgün yüksekö¤retim bölümlerinde kay›tl› ö¤renciler veya mezun olanlar, alanlar› d›fl›ndaki lisans veya önlisans programlar›ndan herhangi birini tercih edebilirler. 2) 2 y›ll›k örgün yüksekö¤retimde kay›tl› ö¤renciler veya mezun olanlar, alanlar› d›fl›ndaki önlisans programlar›ndan herhangi birini tercih edebilirler, 4 y›ll›k lisans bölümlerinden tercih yapamazlar. 3) Okulöncesi E¤itimi Ö¤retmenli¤i Bölümü’nü, 4 y›ll›k lisans bölümlerinde okuyan veya mezun olanlardan sadece k›z meslek lisesi çocuk geliflimi, çocuk geliflimi ve e¤itimi, çocuk geliflimi ve bak›m› bölümü mezunlar› tercih edebilir. 4) Aç›kö¤retim programlar›nda halen kay›tl› veya mezun olanlar ikinci üniversiteye kay›t yapt›ramazlar." ‹kinci üniversite için kay›tlar 24 Ekim–6 Kas›m tarihleri aras›nda yap›lmaktad›r. ‹kinci üniversiteye baflvurmak isteyenler, Aç›kö¤retim Fakültesi bürolar›ndan baflvuru k›lavuzu alabilirler.
Genç Kariyer / 2006
31
kariyerinizin ilk filmi
Turgut ÇA⁄LAR ‹flletme Bölümü 3. S›n›f
Y›lmak Yok Beckham, Zidane, Raul, Kluievert, Gerard, Milan Baros ve Alen Sherar’l› y›ld›zlar›n da yer ald›¤›, dünyada milyonlarca futbol tutkununun merakla bekledi¤i üçlemenin ilk filmi…
Filmin Künyesi
32
Yönetmen
Danny Cannon
Oyuncular
Kuno Becker Alessandro Nivola Marcel Iures Stephen Dillane Anna Friel Cassandra Bell Sean Pertwee
Tür
Aksiyon-Dram
Yap›m
ABD 2005
Süre
118 dak.
Genç Kariyer / 2006
Nereden ç›kt› bu Goal? ollywood´da bugüne kadar spor üzerine birçok film yap›ld›. Bunlar›n hepsi izleyiciden lay›k oldu¤u ilgiyi fazlas›yla buldu. Ancak genifl ölçekli büyük bir futbol filmi hiç yap›lmad›. Hollywood´un futbolu flimdiye kadar neden es geçti¤ini merak edenler aras›nda iki ünlü yap›mc› Mike Jefferies ile Matt Barrelle de vard›. Jefferies ve Barrelle’nin kafas›ndaki futbol konulu filmi tam anlam›yla projeye dönüfltürme fikri 2002’de Japonya ve G. Kore’de düzenlenen Dünya Kupas› s›ras›nda ortaya ç›kt›. Daha sonra ikili, bir y›l süren bir çal›flma yap›p, futbol konulu bir filmin sinema sektöründe ne derece etkileyici olabilece¤ini araflt›rd›. Dünyan›n her yerinde milyonlarca futbol tutkununun olmas› ve bugüne kadar bu insanlar› tatmin edecek herhangi bir futbol filminin çekilmemifl olmas›, yap›mc›lar için yeterliydi. Filmin öyküsü de haz›rd›. Futbola merakl› bir gencin çevresinde geliflen dramatik olaylar›n onu nas›l bir futbol y›ld›z› haline getirdi¤i seyirciye anlat›lacakt›. Film için Jefferies ve Barrelle Oscar ödüllü yap›mc› Stepper ile üçlü görüflmeler yapt›. Ve bu görüflmelerden flu sonuca var›ld›. Futbol içerikli bir film için mutlaka FIFA yetkilileriyle ortak çal›fl›lmal›yd›. Paris’te FIFA’n›n üst düzey yetkilileriyle yap›lan görüflmelerden sonra FIFA her türlü deste¤i vermeyi kabul etti. FIFA’ya göre bu film dünya çap›nda futbol için mükemmel bir reklam olabilirdi. FIFA’yla ortak çal›fl›lmas›n›n sebebi, filmi daha gerçekçi ve etkileyici hale getirmek, ünlü kulüpleri, futbolcular› ve stadyumlar› filmde kullan›rken sorunla karfl›laflmamak içindi. Filmin senaryosuna göre ünlü bir kulüp laz›md› ve bu kulüp de Newcastle United oldu. Bunun da sebepleri vard› tabii ki, ama kim ne derse desin Newcastle United milyarlarca dolar harcasa böyle etkileyici ve büyük kitlelere ulaflan bir tan›t›m yapamazd›. Newcastle United ve FIFA film için tüm kaynaklar›n› yap›mc›lara sunmufltu. Daha sonra filmdeki maç görüntüleri için ‹ngilizlerin ünlü spor kanal› Sky TV ile anlaflma yap›ld›. Filmde Chelsea ve Liverpool maçlar›ndan görüntüler kullan›ld›. 3 y›l önce sadece bir kurgu olan hikâye art›k y›llarca ad›ndan söz ettirecek bir seriye dönüflmek için ilk ad›m› atm›flt›. Filmin devam› olan Goal 2 ve Goal 3 2006’da gösteri-
H
kariyerinizin ilk filmi
me süreci talep eder. 6 hafta boyunca kendini gelifltiren Munez orFutboldan hofllanm›yor olsa- tama ayak uydurur ve kendindeki yetene¤i herkese ispatlar. O art›k n›z bile bunun bir önemi yok. genç tak›m›n de¤iflmez oyuncusudur. Ama Munez’in as›l hedefi anSonuçta bu filmi seveceksitremanlarda uzaktan izledi¤i Aleniz. Çünkü evrensel duyguan Sherar’l›, Kluievert’li A tak›mda oynamakt›r. Bunun için karfl›s›ndalar› anlatan bir öyküsü var ki engelleri tek tek aflar. Sonunda ve y›lmadan, kariyeri u¤runa A tak›mdad›r. Newcastle’›n bu sezon milyonlarher fleyi göze alm›fl birinin ca dolar vererek ald›¤› ünlü oyuncu Gavin Harris (Alessandro Nivola) hayat hikâyesinden mutlaka Munez’in en yak›n dostu olur. Ama kendinize örnek alaca¤›n›z Harris sorumsuz ve gece hayat›n›n bafltan ç›kar›c› etkisine kap›lm›fl bir bir fleyler bulacaks›n›z… Filmin hikâyesi futbolcudur. Munez’in futbol aflk› onu da kendine çeker ve ikili art›k Santiago Munez (Kuno Becker) Newcastle United’›n baflar›s› için Amerika’ya daha iyi bir hayat haher fleyi yapar. Filmin en ilginç sahnelerinden biri de Haryaliyle iltica eden Meksikal› bir ailenin imkans›zl›klarla ris’in Munez’i bir gece kulubüne götürmesidir. Munez, futbo¤uflan, ama hayalleri için her fleyi göze alabilecek kabolun dev isimleri Beckham, Zidane ve Raul’la tan›flma f›rdar cesur ve azimli büyük o¤ludur. Babas›yla birlikte aisat› bulur. Bu olay onu daha da h›rsland›r›r. En büyük halesi için her iflte çal›fl›r. En büyük tutkusu futbol olan yali art›k ona çok yak›nd›r. Munez ,yerel ligde amatör bir tak›mda oynamaktad›r. Sezon sonu gelmifltir, Newcastle’›n tek bir hedefi varÇal›mlar›, h›z› ve cesaretli oyunuyla herkesi kendisine d›r, son maç olan Liverpool karfl›laflmas›n› kazan›p gelehayran b›rakan Munez’i bu kez yabanc› bir çift göz seycek sezon fiampiyonlar Ligi’ne kat›labilmek. Munez bu retmektedir. Newcastle United’da futbolcuyken sakatmaça haz›rlan›rken babas›n›n öldü¤ü haberini al›r; ama lanan daha sonra tak›m› için dünyan›n her yerinde genç ülkesine gitmek istemez. Çünkü hayallerine bu kadar yeteneklere kendini adayan Glen Foy (Stephen Dillane) yak›nken kendisine inanmayan babas›na kendisini isMunez’deki futbol büyüsünü fark etmifltir. Ona göre patlamal›d›r. Newcastle’›n ihtiyac› olan futbolcu karfl›s›ndad›r. MuSt. James Park’ta binlerce insan Latin Amerika’dan nez’e e¤er isterse Premier Lig’de oynayabilecek kadar gelip harikalar yaratan bu gençyetenekli oldu¤unu söyler ve onu ten çok fley beklemektedir. Munez ‹ngiltere’ye davet eder. Ama Muhayat›n›n en büyük f›rsat›n› yakanez’in karfl›s›nda babas› vard›r ve lam›flt›r. Ve Munez için hayat›n›n tüm bunlar›n hayalden öteye gien uzun maç› bafllar. Berabere südemeyece¤ini düflünmektedir. ren karfl›laflmada son anlarda atMunez tüm olumsuzluklara ra¤t›¤› golle tak›m›n› kurtar›r. Ve maç men çantas›n› al›r ve binlerce kibiter. En büyük hayali dünyaca lometre uza¤a, futbolun bir din ünlü bir futbolcu olmak olan Sangibi kabul edildi¤i ‹ngiltere’ye getiago Munez art›k istedi¤ini elde lir. etmifltir. Los Angeles’ta yerel taNewcastle United Menajeri k›mda oynayan Santi art›k New(Marcel Lures) Foy’un iste¤i üzecastle halk›n›n sevgilisi olmufltur. rine Munez’i genç tak›mla birlikte me girecek. ‹kinci filmde art›k ünlü bir futbolcu olan Santiago Munez’in Real Madrid’e transferi, üçüncü filmde de Almanya da yap›lacak 2006 Dünya Kupas›’nda neler yapt›¤› anlat›lacak. Milkshake Films ve Buena Vista Pictures International’›n sundu¤u "Goal!"ün yönetmenli¤ini Danny Cannon üstlendi. Futbol tutkunlar› için y›llarca ad›ndan söz ettirecek bir film. Film vizyondan kalkt›. Futbol tutkunuysan›z ve bu filmi izlemediyseniz Goal 2 ve Goal 3 vizyona girmeden mutlaka izlemelisiniz…
deneme antreman›na ç›kar›r. Ama hayat›nda daha önce hiç al›fl›k olmad›¤› bir iklimde top oynamak hiç de kolay de¤ildir. Çamur deryas› halindeki sahada Munez ayakta zor durur. Menajer antreman› izlemez bile. Munez için her fleyin bitti¤i anda araya tekra Foy girer ve 6 haftal›k bir dene-
Futboldan hofllanm›yor olsan›z bile bunun bir önemi yok. Sonuçta bu filmi seveceksiniz. Çünkü evrensel duygular› anlatan bir öyküsü var ve y›lmadan, kariyeri u¤runa her fleyi göze alm›fl birinin hayat hikâyesinden mutlaka kendinize örnek alaca¤›n›z bir fleyler bu-
Genç Kariyer / 2006
33
kiflisel geliflim
Fatma YAfiAR Psikolojik Dan›flman
Kiflilik nedir, ne de¤ildir? Kiflilik, Türkçenin en soyut kelimelerinden biri. Çok yönlü ve karmafl›k bir anlam› var kiflili¤in. Peki kiflili¤in içine hangi kavramlar› koyarsak tan›m›n› yapabiliriz? ‹rade, zeka, duygu, heyecan, mizaç, biyolojik yap›, soyaçekim, çevre etkileri, sosyo-ekonomik etkenler gibi pek çok özelli¤i kiflili¤in içine koyabiliriz. nsan kiflili¤ini incelemeyi amaçlad›¤›m›za göre, insan denen varl›¤› tan›mlamak, at›lacak ilk ad›m olmal› flüphesiz. Çok eski y›llardan beri yap›lagelen birçok tan›m vard›r insan denen varl›k üzerine. “insan düflünen hayvand›r, konuflan hayvand›r, gülen hayvand›r, araç kullanan hayvand›r, sosyal bir hayvand›r” bu tan›mlardan sadece birkaç›. Hepimiz bu tan›mlar› az çok biliriz bilmesine, ama bunlar›n insan› tan›mada ne denli yararl› oldu¤u hepimizin malumu. Tüm bu tan›mlarda da görüldü¤ü gibi insan, bir üstün özellik eklenerek hayvan topluluklar› aras›na sokulmaya çal›fl›l›yor. Fakat tüm bunlar›n d›fl›nda bir tan›m› daha var insan›n: “‹nsan, B‹O–PS‹KO–SOSYAL bir varl›kt›r.” ‹flte bu üç yön, insanda sürekli bir etkileflim halindedir. ‹nsan bu üçünün bir bütünüdür. ‹sterseniz bu üç boyutu k›saca ele alal›m:
‹
kiflisel geliflim
‹nsan biyolojik bir varl›kt›r : Biyolojik kelimesinden kast›m›z insandaki kal›t›m unsurudur. ‹nsan›n kal›t›mla getirdi¤i özellikleri, fizikî görünüflünü, zekas›n› yeteneklerini, mizaç ve flahsiyetini, dolay›s›yla sosyal yaflam›n› ve sosyal al›flkanl›klar›n›, ruhsal davran›fllar›n› etkiler, bu da toplum içindeki yerimizin, rolümüzün ve de¤erimizin belirlenmesinde etken olur.
‹nsan sosyal bir varl›kt›r : Bir insan›n davran›fl›, laboratuvarda, klinikte, toplum içinde her nerede incelenirse incelensin; tümünde de sosyal dünyan›n etkisi alt›nda kalan insan›n davran›fllar› söz konusudur.
Bu çerçevede kiflili¤i tan›mlarsak e¤er, flöyle diyebiliriz: “Kiflilik; fertte yap›lar›n, davran›fl biçimlerinin, ilgi ve e¤ilimlerin, yetenek, kabiliyet ve yönelifllerin karakteristik bütünleflmesidir. Kiflilik; • Soyuttur, • Ferdin tüm yaflant›s›n›n etkilerine dayan›r, • Parça parça ele al›namaz, bir bütündür, • Ferdin bütünlü¤ünü korur ve onu yönetir, • Temeli biyoloji ve fizyoloji olan psikolojik bir olgudur, • Olmufl, bitmifl de¤il, fakat devaml› oluflmakta ve de¤iflmekte olan bir yap› olarak kabul etmek gerekse de kiflilikte de¤iflmeyen yanlar vard›r.
K‹fi‹L‹⁄‹N M‹ZAÇTAN FARKI NED‹R?
Mizaç kelimesini terim olarak tan›mlarsak e¤er flöyle diyebiliriz: “Otonom sinir sisteminin özelli¤i veya iç salg› ‹nsan psikolojik bir varl›kt›r : bezlerinin az ya da çok çal›flmas› gibi soyaçekimle gelmifl ‹sterseniz bunu bir örnekle soolan fizyolojik özelliklerin oluflturmutlaflt›rarak ifade edelim: Bir indu¤u psikolojik tutumlar›m›zd›r.” san›n herhangi bir faaliyete dahil Salg› bezlerinin mizaçla ne alakas› olmas›, flüphesiz sosyal bir etkinvar diye düflünebilirsiniz, isterseBu çerçevede kiflili¤i liktir, onun niçin bu faaliyete dahil niz bunu da somut bir örnekle ifaolmak istedi¤i soruldu¤unda, toptan›mlarsak e¤er, flöyle de etmeye çal›flal›m. lum içinde belli bir yere gelebilme Mesela, tiroit bezinin salg›lad›¤› diyebiliriz: “Kiflilik; fertte amac›nda oldu¤u söylenebilir. Nihormonlar aras›nda en önemlileçin böyle bir amaca yöneldi¤i sorinden biri say›lan tiroksin hormoyap›lar›n, davran›fl rusuna karfl›n, bunu flahsi güvennunun kana gere¤inden fazla sabiçimlerinin, ilgi ve li¤i için yapt›¤›n› ifade edebilir. O l›nmas›; afl›r› canl›l›¤a, bedensel zaman akla flu soru gelir: Acaba etkinliklerde bir kamç›lanmaya, e¤ilimlerin, yetenek, bu kifli niçin böyle bir güvene ihtiasabi gerilimlere, afl›r› duyarl›l›¤a, kabiliyet ve yönelifllerin yaç duyuyor? Cevap “yabanc› orduygusal dengesizliklere yol açar. tamlarda konuflmaktan çekiniyoBunun tersi bir durumda da, yani karakteristik rum, utan›yorum” olabilir. E¤er tiroksin kanda gere¤inden az bubu çekinme ve utanman›n nedenibütünleflmesidir. lunursa tembellik, hareketsizlik, fini araflt›r›rsan›z, o kiflinin zamazikî güçsüzlük ve bedensel yorn›ndan önce olgunlaflm›fl kardefle gunlu¤a neden olur. Tiroit bezinin karfl› bir savunma oldu¤unu görenormal çal›flmas›n› sürdürememebilirsiniz. si, normal olan çocuklarda çeflitli kiflilik bozukluklar›na Bu zincirleme olayda da görülüyor ki davran›fllar›n alneden olur. t›nda psikolojik etmenler yatar ve bu psikolojik etmenler son derece komplekstir. K‹fi‹L‹⁄‹N KARAKTERDEN
K‹fi‹L‹K NED‹R? Öncelikle terimin kökenine bakarak anlatmaya bafllayal›m. Kiflilik (flahsiyet) kelimesi, Yunanca olan ‘PERSONA’ ( ‹ng. personality) kelimesinden gelmifltir. Eski Yunan tiyatrolar›nda aktörlerin kulland›¤› MASKE anlam›n› tafl›maktad›r ki o maskeyi takan aktör, rolüne özgü jest ve tav›rlarla kiflili¤ine büründü¤ü tipi canland›r›yordu. Kiflilik, Türkçenin en soyut kelimelerinden biri. Çok yönlü ve karmafl›k bir anlam› var kiflili¤in. Peki kiflili¤in içine hangi kavramlar› koyarsak kiflili¤in tan›m›n› yapabiliriz? ‹rade, zeka, duygu, heyecan, mizaç, biyolojik yap›, soyaçekim, çevre etkileri, sosyo-ekonomik etkenler gibi pek çok özelli¤i kiflili¤in içine koyabiliriz.
FARKI NED‹R? Baz› davran›fl biçimleri, di¤erlerine oranla daha belirgin bir a¤›rl›kla kendini belli eder. Belli davran›fl biçimlerimiz, ilgi ve yeteneklerimiz, tutum ve yönelifllerimiz, ad›m›zla birlikte bizi ifade eden özellikler olarak kullan›l›yorsa, bunlar bizim karakteristik özelli¤imiz, yani karakterimizdir. Bunu da bir örnekle somutlaflt›ral›m isterseniz: Tedirgin edici, endifle verici veya öfkelendirici koflullarda genellikle so¤ukkanl› iseniz, bilinçli ve sakin olarak davran›fllar›n›z› düzenleyebiliyorsan›z ve nadiren bilincinizi yitirip heyecanlan›yorsan›z, kiflili¤inizin karakteristik bir özelli¤i so¤ukkanl›l›kt›r. Bir di¤er tabirle, so¤ukkanl›l›k sizin bir karakter özelli¤inizdir. Heyecanl›l›k ise flahsiyetinizin bir özelli¤i olmakla beraber karakteristik bir yönünüz de¤ildir.
Genç Kariyer / 2006
35
kiflisel geliflim
K‹fi‹L‹K TEST‹ Afla¤›daki test birçok profesyonel kurulufl taraf›ndan insanlar›n iç dünyalar›n› ve insanlarla iliflkilerini de¤erlendirmek için kullan›lmaktad›r. Testin sonuç k›sm›na bakmadan hemen çözmeye bafllay›n›z. Cevaplar› geçmiflinize göre de¤il, flimdiki durumunuza göre veriniz.
6. Bir partiye veya sosyal etkinli¤e kat›ld›¤›n›zda (a) Herkes sizi fark edecek flekilde gürültülü bir girifl mi yapars›n›z? (b) Sessiz bir girifl yap›p etraf›n›zda tan›d›¤›n›z birilerine mi bak›n›rs›n›z? (c) Çok sessizce girip kimsenin sizi fark etmemesine mi gayret edersiniz? 7. Çok zor bir ifle dikkatinizi vermiflken rahats›z ediliyorsunuz. Ne yapars›n›z? (a) Bölünmeyi memnuniyetle karfl›lar›m (b) Afl›r› derecede rahats›z olurum (c) Belli olmaz. Bu iki uç aras›nda de¤iflken davran›fllar gösteririm
1. Kendinizi ne zaman en iyi hissedersiniz? (a) Sabahlar› (b) Ö¤lenden sonra ve akflama do¤ru (c) Gecenin ilerleyen saatlerinde 2. Nas›l yürürsünüz? (a) H›zl› ve uzun ad›mlarla (b) H›zl› ve k›sa ad›mlarla (c) Normalden yavafl ve etrafa bak›narak (d) Yavafl ve bafl› e¤ik (e) Çok yavafl 3. ‹nsanlarla konuflurken (a) Kollar›m› gö¤sümde katlam›fl olarak dururum (b) Ellerimi s›kar›m (c) Bir veya iki elimi belime koyar›m (d) Konufltu¤um insanlara dokunur veya ittiririm (e) Kula¤›mla oynar, çeneme dokunur veya saç›m› düzeltirim 4. Dinlenirken nas›l oturursunuz? (a) Dizler katlanm›fl ve bacaklar birbirine bitiflik olarak (b) Bacaklar çaprazlanm›fl olarak (c) Bacaklar›m› uzatarak (d) Bir baca¤›m› alt›ma katlayarak 5. Çok hoflunuza giden bir fley oldu¤unda ne yapars›n›z? (a) Büyük bir kahkaha atar›m (b) Gülerim, ama fazla sesli de¤il (c) Bir kerelik gülerim (d) Sessizce gülümserim
8. En çok hangi rengi seversiniz? (a) K›rm›z› veya portakal rengi (b) Siyah (c) Sar› veya mavi (d) Yeflil (e) Koyu mavi veya mor (f) Beyaz (g) Kahverengi veya gri 9. Yatakta uyumadan önceki birkaç dakikada, (a) S›rtüstü yat›p uzan›rs›n›z (b) Karn›n›z›n üstüne yat›p uzan›rs›n›z (c) Hafif k›vr›lm›fl olarak yan taraf›n›za yatars›n›z (d) Bafl›n›z› bir kolunuzun üzerine koyars›n›z (e) Bafl›n›z› yorgan›n alt›na kapat›rs›n›z 10. Rüyan›zda genellikle (a) Düflersiniz (b) Kavga eder veya tart›fl›rs›n›z (c) Birilerini veya bir fleyler arars›n›z (d) Uçar veya yüzersiniz (e) Genelde rüya görmezsiniz (f) Rüyalar›n›z daima hofltur
PUANLAR 1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
(a) 2 (b) 4 (c) 6
(a) 6 (b) 4 (c) 7 (d) 2 (e) 1
(a) 4 (b) 2 (c) 5 (d) 7 (e) 6
(a) 4 (b) 6 (c) 2 (d) 1
(a) 6 (b) 4 (c) 3 (d) 5 (e) 2
(a) 6 (b) 4 (c) 2
(a) 6 (b) 2 (c) 4
(a) 6 (b) 7 (c) 5 (d) 4 (e) 3 (f) 2 (g) 1
(a) 7 (b) 6 (c) 4 (d) 2 (e) 1
(a) 4 (b) 2 (c) 3 (d) 5 (e) 6 (f) 1
60 PUAN VE ÜZER‹: ‹nsanlar size k›r›lgan bir eflya muamelesi yap›yorlar. Kibirli, bencil ve afl›r› bask›n birisi olarak görülüyorsunuz. ‹nsanlar size hayranl›k duyup sizin gibi olmak isteyebilirler; ama size her zaman güvenmezler ve sizinle çok yak›n iliflkide olmaktan kaç›n›rlar.
36
Genç Kariyer / 2006
51-60 PUAN: ‹nsanlar sizi heyecan verici, havai, düflüncesiz yap›da, do¤al liderlik özellikleri olan, her zaman do¤ru olmasa da h›zl› karar veren birisi olarak tan›rlar. Sizi cesur, maceraperest birisi olarak tan›rlar; her fleyi bir kez denemek isteyen, macera yaflamak için f›rsatlar› kaç›rmayan birisi... Yayd›¤›n›z heyecandan dolay› insanlar sizinle ayn› iflyerinde yaflamaktan zevk al›rlar.
41-50 PUAN: ‹nsanlar sizi taze, canl›, çekici, e¤lendirici, pratik ve daima ilginç birisi olarak görürler; her zaman ilgi oda¤› olan, ama çok afl›r›ya kaçmayacak kadar da dengeli birisi... ‹nsanlar sizi ayr›ca iyiliksever, düflünceli, anlay›fll› ve kendilerini neflelendiren ve rahatlatan birisi olarak tan›rlar.
31-40 PUAN: ‹nsanlar sizi mant›kl›, ihtiyatl›, dikkatli ve pratik birisi olarak görürler. Sizi zeki, yetenekli ve hünerli, ama alçakgönüllü olarak tan›rlar. Çok h›zl› arkadafll›k kurmayan, ama arkadafllar›na karfl› çok sad›k olan ve onlardan da ayn› fleyi bekleyen birisiniz. Sizi gerçekten tan›yanlar arkadafllar›n›za güvenmenizin zaman ald›¤›n›, ama bu güvenin k›r›lmas› halinde onar›lmas›n›n da ayn› derecede zor oldu¤unu bilirler.
21-30 PUAN: Arkadafllar›n›z sizi titiz ve k›l› k›rk yaran birisi olarak tan›rlar. Sizi çok dikkatli afl›r› tedbirli, yavafl ve tutarl› olarak bilirler. Düflüncesizce veya anl›k bir davran›flta bulunman›z onlar› çok flafl›rt›r. Bir ifli her aç›dan dikkatle incelemenizi ve genellikle aleyhte karar vermenizi beklerler. Bu davran›fllar›n›z›n genellikle tedbirli yap›n›zdan kaynakland›¤›n› düflünürler.
21 PUANDAN AZ: ‹nsanlar sizin utangaç, sinirli ve karars›z oldu¤unuzu düflünürler. Sizi, yapt›klar› kontrol edilmesi gereken, kendisi için kararlar› baflkalar›n›n vermesini bekleyen ve hiçbir kifli veya ifle bulaflmak istemeyen birisi olarak tan›rlar. Evhaml› ve olmayan problemler üreten birisi oldu¤unuzu düflünürler. Baz› insanlar sizi s›k›c› bulurlar. Ancak sizi iyice tan›yanlar s›k›c› olmad›¤›n›z› bilirler.
Hasan Ali GÖNCÜ Psikolojik Dan›flman
kiflisel geliflim
Motivasyon Mevzusu Motivasyon, insanlar›n bir iflte baflar›l› olmas› için yapmas› gerekenle... Örneklerini artt›rabilece¤imiz birçok bafll›k günümüzün çok populer kavramlar› aras›na girmifl durumdad›r. izim Türk milleti asl›nda yüzy›llard›r fark›nda olmadan bu motivasyon olay›n› çözmüfl ve birbirini gaza getirip durmaktad›r. Uzmanlar›n öyle bol bol dolarlar harcay›p araflt›rmalar yapmas›na ne gerek var… Do¤du¤umuz günden itibaren bir gaza getirme çark›n› içine giriveririz.” Aman da o¤lum yeme¤ini yermifl,kocaman olurmufl,tüm dünyay› dövermifl”, “aman da o¤lum alt›na yapmazsa Ayfle teyzesi k›z›n› ona verecekmifl”… Eee peki yar›n o velet büyür yiye yiye fliflmanlay›p,bir de üstüne Nejla Teyze nin k›z›n› ister ve k›z da iyice sosyetik bir tip olarak burnundan k›l ald›rmaz ve dönüp bakmazsa; bir de üstüne “ benim kardeflim gibisin” diye bafl›ndan savuflturursa, kim tamir edecek o zavall› o¤umun k›rg›n kalbini ? Onun da yöntemi var tabi “Zaten o k›z sana yaramazd› o¤lum,sen daha iyisine lay›ks›n,kendisi kaybetti, sen daha ne ‹pek ler bulursun,dik bakim flu kadehi tepene de dünya görsün benim kardeflim nas›l içermifl...oh yaras›n koçum”.Bizim miletin genlerinde acayip bir pro¤ramlama hatas› var.Üzücü bir olay m› oldu;hadi içmeye sevinçli bir olay m› var;do¤ru içmeye ,dü¤ün dernek mi var içmeye ya da genelde oldu¤u gibi yapacak bir iflmi yok do¤ru içmeye.... Yok öyle bir iki kadeh falanda de¤il ha iyice irezil olacazya “22 bira içtim bana m›s›n demedim”, “iç koçum iç,bu sana az bile garsonnnnn güzel kardeflime bir duble daha, bi büyük bitti dimi abi?, “Benim abime birfleycikler olmaz,hadi içelim güzelleflelim..... Hani biz yiyip uyuyup,okula gidince büyük adam olacakt›k hani en büyük asker bizdik, hani elimizi sallasak ellisiydi,hani fakülteyi bitirince iflyerleri seni almak için s›raya giriyorlard›. Sonradan uyan›yoruz ki büyük adam olmak öyle hiç kolay de¤ildi,askerde senin gibi yüzbinlerce birilerinin “en büyükasker i var, k›zlar öyle hafife al›nacak varl›klar de¤il,üniversiteyi bitirince iflsiz kal›yorsun, yak›fl›kl› prensin 10 y›l sonra elinde kumanda tv karfl›s›nda çizgili pjamalar› ile uzan›p göbe¤ini kafl›y›p, burnunu kar›flt›r›yor. Yaflanan evlikler ve aflklar tv de yaflananlara benzemiyor.Daha nice motivasyonlar›m›z var hayat›n için de karfl›l›ks›z ç›kan ve bizi içten içe yaralayan... Ama en ac›s›da toplumumuzda insanlar›n hala anlams›z bir flekilde bir birini bu çarp›k zihniyete göre gaza getirmeye devam etmesi olsa gerek. Bence milletimizin genlerinde de¤il ama zihinlerinde, olaylar› ve nesneleri alg›lamalar›nda problem var. Daha do¤rusu olaylar›, dünyay› anlay›p, yorumlamalar›n› sa¤layacak olan zeminlerinde problem var gibi. Zihinsel haritalar›n›n genleri bozuk. Baflar› alg›s›,aflk alg›s›, evlilik alg›s›, arkadafll›k alg›s›, toplumun ve devletin vatandafl ve birey alg›s›, yöneticinin çal›flan alg›s›,anne ve baban›n çocuk alg›s›, ö¤retmenin ö¤renci alg›s› vb. Annebaban›n ve ö¤rencinin baflar› alg›s› s›navlar› kazanmaktan ibaret. ‹nsan›m›z›n alg› dünyas›n› oluflturan zihin ve düflünce dünyas›n›n genleri bozuk gibi.
B
Avrupa medyas› ile Türk medyas›n›n yüzy›l›m›z›n en büyük do¤a olaylar›ndan olan günefl tutulmas›n› alg›lay›fl biçimini bu iki sunufl biçimindeki farkl›l›ktan anlayabiliriz. GÜNEfi VE AY TANIK ‹STEMED‹ “Herkes haz›r, o büyüleyici an› yaflamak, hissetmek istiyor. Yöre halk› yerli ve yabanc› konuklar› izliyor. Ay yavaflca günefli örtüyor. Etraf karard›. Onlar, k›sa beraberlikleri için tan›k istemediler, yaln›zl›¤› seçtiler diyorum kendi kendime” “Sonra... sonra büyü bitti. Ayr›l›k zaman› gelmiflti.Ay bir veda busesi kondurup hüzünle uzaklaflmaya, sevgilisinin o büyüleyici ›fl›¤›na yeniden geçit vermeye bafllad›...” “Sevgili izleyiciler... Müthifl bir an. Evet flimdi ay güneflle öpüfltü, iki sevgili gibi tamamem örtüfltüler...” AYNI AKfiAM CNN “Güneflin korona k›sm›ndaki s›cakl›¤›n yüzeyinkinden daha yüksek oldu¤u biliniyor, fakat bunun nedeni bilinmiyor. Bunun nedeni anlafl›labilirse, muhtemelen bütün bildiklerimizde baz› köklü de¤ifliklikler olacak. ‹flte, bütün bilim adamlar›n›n konuya bu denli ilgi göstermelerinin nedeni budur”.. Yukar›daki örnekte görüldü¤ü gibi olaylar› de¤erli ya da de¤ersiz k›lan sizin alg›lay›fl ve olaylar› yorumlay›fl biçiminizdir. Yani sahip oldu¤unuz paradigmad›r(zihin haritan›z). Hayattaki bütün iliflkilerinizin ,yaflam›n›z›n, yaflanan olaylar›, sahip oldu¤unuz bu zihinsel zemine göre alg›l›yorsunuz. E¤er zihinsel zemininiz sa¤l›kl› de¤ilse olaylar› gerçek boyutu ile de¤il yukar›daki örnekteki gibi alg›layacaks›n›z. Genç Kariyer / 2006
37
Zeliha TÖREN Sosyoloji Bölümü 1.S›n›f
bayan giriflimciler
Cevahir ‹stanbul’un mimar› Genç Kariyer’e konufltu Cevahir Holding'in genel koordinatörlü¤ünü yürüten Ayfle Cevahir ile holdingin bafl›na geçmesinden, türbanl› olmas›n›n ifl hayat›ndaki etkilerine kadar birçok konuyu konufltuk. Mimarl›¤›n› yapt›¤› dünyan›n en büyük ikinci al›flverifl merkezi olan Cevahir Al›flverifl Merkezi’nin yap›lma hikâyesini de anlatt›.
Ayfle CEVAH‹R kimdir? Ayfle Cevahir, Cevahir Holding'in genel koordinatörlü¤ünü yürütüyor. Lise ö¤renimini Suudi Arabistan'da yapan Cevahir, üniversiteyi Londra'da The American College of London'da okudu. ‹ç mimar olan Cevahir, yap›m› 16 y›l süren Cevahir Al›flverifl Merkezi projesinin bafl›nda. Türbanl› olmas›n›n ifl hayat›n-
“ORASI ADAM OLMAZ’’ aflar›l› ifl kad›n›, 19 sene bitkisel hayatta yaflayan erkek kardefli nedeniyle t›p okumak istemifl; ama bir an önce ifl hayat›na at›lma iste¤i bu düflüncesinin önüne geçmifl. Bu yüzden Bak›rköy Ruh ve Sinir Hastal›klar› Hastanesi ile LÖSEV’de fahri doktorluk yap›yor. ‹ngiltere’de iç mimarl›k okuduktan sonra kendi inflaat flirketlerinde çal›flan Cevahir’in son ürünü olan al›flverifl merkezinin her yerinde onun damgas› var. Çal›flma hayat›n›n ilk y›llar›nda bir kömürlü¤ü ofise çevirerek ifle bafllayan 38 yafl›ndaki ifl kad›n›, iki y›ld›r al›flverifl merkezinin flantiyesinde yafl›yor. Kömürlü¤ü mimari bir ofis haline getirmek isteyen ifl kad›n›, babas›n›n ‘Oras› adam olmaz.’ sözlerinden y›lmadan ofis haline getirdi¤i kömürlükten birçok büyük çapl› proje ç›kt›¤›n› gülümseyerek anlat›yor. Cevahir Holding'in genel koordinatörlü¤ünü yürüten Ayfle Cevahir ile holdingin bafl›na geçmesinden, türbanl› olmas›n›n ifl hayat›ndaki etkilerine kadar birçok konuyu konufltu¤umuz zevkli bir söylefli gerçeklefltirdik. Daha önce Cevahir Otel’in dekorasyonunu yapan ifl kad›n›, mimarl›¤›n› yapt›¤› dünyan›n en büyük ikinci al›flverifl merkezi olan Cevahir Al›flverifl Merkezi’nin yap›lma hikâyesini de anlatt›. • Sürekli yurtd›fl›nda e¤itim görmüfl birisi olarak Türkiye’deki e¤itimle, yurtd›fl›ndaki e¤itimi karfl›laflt›rd›¤›n›z zaman hangisi daha avantajl›, avantajlar› dezavantajlar› nelerdir? Benim okudu¤um dönemlerle çok fark var. Benim okudu¤um dönemdeki Türkiye ile mevcut durum aras›nda sadece e¤itimde de¤il, her fleyde çok fark var.
B
da kendisine zorluk ç›kartmad›¤›n› dile getiren Cevahir, bu günlere zengin çocu¤u oldu¤u için de¤il çal›flarak ve hak etti¤i için geldi¤ini söylüyor. Hiç evlenmeyen Ayfle Cevahir, ‘Evlenmifl olmak için evlenmem, ben kadere inanan biriyim.’ diyor.
fiöyle örnek vereyim: Ben ilk kutu kolay› yurtd›fl›nda gördüm. Türkiye’de o zaman yoktu. Renkli TV yoktu Türkiye’de. Bak›n flu an Türkiye nerede? E¤itim noktas›na geldi¤imizde Türkiye’deki e¤itimin seviyeli, düzeyli ve ananelerine ba¤l›, ayn› zamanda da belirli din, kültür, örf ve âdetlerini yitirmemifl, bunlara da sayg›l›, ahlakî düzeylerine ba¤l› kalan çok s›n›rl› say›da okul kald›¤›n› görüyorum Türkiye’de ne yaz›k ki. Oysa Avrupa’da veya di¤er Bat›l› ülkelerdeki okullarda bunlar çok önemli dersler. Her sabah derse bafllamadan önce bizi belirli ahlak ve din kurallar›n›n prensiplerinden geçirerek derse bafllat›rlard›. Ama maalesef Türkiye’de bunlar› yapmak sanki ay›pm›fl gibi benimsettiriliyor. En büyük farkl›l›k bu, yetmez mi?
bayan giriflimciler
Arkadafl›m›z Zeliha Tören Ayfle Cevahir ile Cevahir Al›flverifl Merkezi’nde görüfltü.
Engellilere yönelik e¤lence merkezi infla ediyor • Okul y›llar›nda akl›n›za gelen ve flu anda yapt›¤›n›z bir projeniz var m›? Var tabii, flöyle. fiu anda bir e¤lence merkezi yap›yoruz. Bu merkez için de engelli kardefllerimize yönelik pek çok yere el atmam›z gerekiyor. Çünkü o kardefllerimiz de bizlerle birlikte yafl›yor ve onlar›n da o üniteleri, o binekleri kullanmak haklar›. O üniteleri özürlü vatandafllar›m›z›n da kullanabilmeleri için onlara göre dizayn edilmesi laz›m. Benim okul y›llar›mdaki bitirme projelerimden birisi özürlülerin kullan›m standartlar›yla ilgiliydi. fiimdi hayal meyal onlar› tekrar tekrar buralarda kullan›yorum taibi. • Bize biraz da Cevahir Al›flverifl Merkezi’nden bahsedebilir misiniz? Buras›n› di¤er al›flverifl merkezlerinden ay›ran en önemli özelli¤i nedir? En büyük özelli¤i lokasyonu. fiiflli, ‹stanbul’un Avrupa’yla Asya’y› birbirine ba¤layan en merkezî noktas›nda. fiu anda metrekare baz›nda daha büyükleri var; ama bulundu¤u lokasyonu itibar›yla karfl›laflt›rd›¤›n›zda hiçbiri bu kadar de¤erli bir alana sahip de¤il. Bunun kadar
40
Genç Kariyer / 2006
büyük al›flverifl merkezleri flehir merkezlerine en az 3 saat mesafe uzakl›kta, trenle ulafl›m sa¤land›¤› halde biz ise flehrin göbe¤indeyiz. Bak›rköy’de ya da karfl› yakada oturan birisinin en uzak mesafeden yar›m saatte buraya ulafl›labilmesidir. • Bu al›flverifl merkezinin yap›m› 16 y›l sürmüfl deniliyor. Bu do¤ru mu ? Hay›r, 16 y›l sürmesi bunun fikir, proje ve yap›m sürecinin toplam›d›r. Yani tabii ki 16 y›l süremez böyle bir yap›, 16 y›l bunun fikren ortaya at›lmas› projeleflmesi ve yap›m›n›n toplam süresi denilebilir. • Peki sizin projelerinizde “Bu kadar u¤rafl›yoruz, ama olmuyor” deyip de karamsarl›¤a düfltü¤ünüz anlar oldu mu? Ben kadere inanan bir insan›m nasibiniz de ne varsa o bulur sizi. Siz iyi niyetlerle hedefinize do¤ru yürüyün zaten sonuçta olacak olanlar olur. Onun için y›llar geçse de sonuçta amaca ulafl›ld›. Benim iflim rakamlarla de¤il, projenin büyüklü¤ü beni korkutmaz, üzmez, beni korkutanlar buradaki insanlara bir zarar›n gelmesi. Sadece bu tür fleyler üzer beni.
bayan giriflimciler
• Bir meslekte baflar›l› olabilmek için sadece e¤itim yeterli midir? E¤itimin yan›nda neler yapmal›y›z? En önemlisi iflinizin bafl›nda olmal›s›n›z ve bafl›nda oldu¤unuz ifli sevmeniz laz›m. Ne ifl yaparsan›z yap›n, isterseniz çöpünüzü temizleyin. Her ne meslekte olursan›z olun iflinizi severek yap›n. Severek yap›lan ifl yormaz. Severek yap›lan ifl bereketli olur ve gözünüzde de büyümez. Fiziksel olarak yorsa bile ruhsal olarak yormaz ve muhakkak araflt›r›n. Sizden sonra gelen toplumlar, ülkeler neler yap›yor yani yeni fuarlar, ayn› noktada kalmamak için baflka fleyleri, teknolojik olarak ne ilerlemeler var araflt›rmak laz›m • Bu soru size çok yöneltilmifltir belki; ama türbanl› olman›z›n size ifl hayat›n›zda bir art›s› ya da eksisi oldu mu? Ne bir art›s› ne de bir eksisi olabilir. Ben inand›¤›m flekilde yafl›yorum. ‹nan›yorum ve inanc›m›n gerektirdi¤ini yap›yorum. Bu konulara tak›lan insanlar› zavall› olarak görüyorum. Çünkü bunlar› konuflmak, bunlara tak›lmak yerine yap›lmas› gereken çok fley var. • Bir sonraki projeniz nedir? Bitmesi gereken afla¤›da bir e¤lence merkezimiz var. Tüm ‹stanbul halk›na gerçek e¤lenceyi, tamamen ba¤›ml›l›k yapan bir gece hayat›ndan ibaret olmad›¤›n› an-
Türkiye’nin 27 metre yükselebilen tek platformu Cevahir Aliflverifl Merkezi’nde.
Bat›’n›n her fleyini al›n, teknolojisini, bilimini al›n; ama ahlakî de¤erlerini, inanç de¤erlerini asla almay›n. Bat›’n›n kendi inanc›na nas›l sayg› gösterdi¤ine bak›n, siz de kendi inanc›n›za öyle sahip ç›k›n. Bir beynin gençlikte uyuflmamas› için hiçbir kötü maddeye bulaflmamas› laz›m. Bak›n bu hem ahlakî yönden hem dinî yönden kötü olarak gösterilmifltir. latan temiz e¤lenceyi ifade eden bir e¤lence merkezi yap›yoruz afla¤›da. Yaklafl›k 20 bin metrekare, onu bitiriyoruz inflallah. Bir hastane projemiz var. Maltepe-Pendik sahil yolu üzerinde. Daha çok çocuk ve kad›n hastal›klar› üzerine odaklanm›fl bir hastane. Ayfle Cevahir’in son olarak gençlere tavsiyeleri var: “Bat›’n›n her fleyini al›n, teknolojisini, bilimini al›n; ama ahlakî de¤erlerini, inanç de¤erlerini asla almay›n. Bat›’n›n kendi inanc›na nas›l sayg› gösterdi¤ine bak›n, siz de kendi inanc›n›za öyle sahip ç›k›n. Bir beynin gençlikte uyuflmamas› için hiçbir kötü maddeye bulaflmamas› laz›m. Bak›n bu hem ahlakî yönden hem dinî yönden kötü olarak gösterilmifltir. Ama bunu dinî olarak anlatt›¤›n›zda tu kaka oluyorsunuz. Ahlakî olarak anlatt›¤›n›zda cici oluyorsunuz. Böyle bir tezat olabilir mi? Genç Kariyer / 2006
41
s›rad›fl› kariyer
Emrah ÖZ ‹flletme Bölümü 3. S›n›f
Bedeni Türkiye’de Ruhu Amerika’da Yafl›yor Kaan Kural kimdir? 1974 Ankara do¤umlu olan Kaan Kural ilk ve ortaokulu Ankara’da okumufl. Anadolu liseleri s›nav› ile Robert Kolej’I kazanan ve daha sonra da Bo¤aziçi Üniversitesi Uluslararas› ‹liflkiler Bölümü’ne giren basketbol yorumcusu, üniversiteyi 4,5 y›lda bitirdi¤ini söylüyor . “Okulu bitirdikten sonra Garanti Bankas›’n›n uzmanl›k s›nav›na girdim. Bankada tam çal›flmaya bafllayaca¤›m s›rada çok büyük bir tesadüf eseri medya ile tan›flt›m ve öyle de devam ettim.’’ diyen Kural’›n bir iki giriflimi de olmufl. “FASULYE ad›nda bir film çektim.Yaln›z ekonomik kriz nedeniyle adeta batt›k. Sefaletin ne oldu¤unu o zaman anlad›m. Cebimizde befl kurufl yokken 100.000 $’a yak›n borcumuz vard›.’’ diyen Kural ile Befliktafl’ta keyifli bir sohbet gerçeklefltirdik.
“Fatih Liseliler bizi yerden yere vurdular’’ • E¤itim sürecinizde yapt›¤›n›z faaliyetlerden biraz bahseder misiniz? 12 yafl›mda ‹stanbul Robert Kolej’e geldim. O zamandan beri teknik olarak biraz yaln›z yafl›yorum. Yat›l› okudum burada, 7 y›l burslu yat›l› okudum hem de. Çok haylaz bir ö¤renciydim. Haylaz darken, benim için okul hiçbir zaman dersli¤in içi olmad› hep dersli¤in d›fl›ndayd›m ben. Ben Robert Kolej’deyken 6
Bir ara gürefl de yapm›flt›m. ‘Fatih Lisesi’ne gidelim.’ dedi hoca ve bizi götürdü. Fakat me¤ersem Fatih Lisesi genç milli tak›m›n bütün oyuncular›n› bünyesinde bar›nd›r›yormufl. Ya flöyle söyleyeyim, Tafl Devri’nde Bambam vard›r bilir misiniz? Aynen onun gibiydiler, bizi yerden yere vurdular. 42
Genç Kariyer / 2006
y›l basketbol tak›m kaptanl›¤› yapt›m. 4 y›l tiyatro oynad›m. 7 tane de¤iflik tiyatro oyununda oynad›m. Sonra okçuluk ve atletizm yapt›m, ayn› zamanda disk ve gülle de at›yordum. Bir ara gürefl de yapm›flt›m. O zamanlar ‹stanbul’da gürefl yapan okul yok. Bir tek Fatih Lisesi vard› hiç unutmuyorum. ‘Fatih Lisesi’ne gidelim.’ dedi hoca ve bizi götürdü. Fakat me¤ersem Fatih Lisesi genç milli tak›m›n bütün oyuncular›n› bünyesinde bar›nd›r›yormufl. Ya flöyle söyleyeyim, Tafl Devri’nde Bambam vard›r bilir misiniz? Aynen onun gibiydiler, bizi yerden yere vurdular.
“116 sayfa dergiyi sat›r sat›r kendim yazd›m” • Biraz da üniversite y›llar›nda neler yapt›¤›n›z› konuflal›m… Üniversite y›llar›nda amatör bir basketbol dergisini takip ediyordum. Bir gün NBA yaz›lar›n›n yay›n› kesilmiflti dergide. Dergiyi arad›m, NBA yaz›lar›n› yazan kifli görevinden ayr›lm›fl, ‘Yazacak kimseyi bulam›yoruz.’ dediler. Nereden estiyse ‘Ben yaz›lar› takip ediyorum.’ falan dedim. ‘Örnek bir yaz› gönderin.’ dediler bana. Yollad›m, yaz›m› be¤endiler ve yay›nlad›lar. Daha sonra Türk basketbolunu da yazmaya bafllad›m. O y›llarda Yeni Yüzy›l Gazetesi Spor Müdürü Yi¤iter Ulu¤ vard›, onunla tan›flt›m. Tam mezun olaca¤›m y›lda yazd›¤›m dergi sat›n al›nd›. Bafl›na geçecek birini ar›yorlarm›fl. Yi¤iter abi dedi ki: “3 ay sürünürsün, 3 aydan sonra senden iyi yapan olmaz.” Bir girdim, girifl o girifl. 3 ay hakikaten süründüm, yani yerlerde süründüm. Sat›r sat›r kendim yazd›m dergiyi, 116 sayfa dergiyi tek bafl›ma yap›yordum.
s›rad›fl› kariyer
“Yüzde 60 olan kredi faiziniz yüzde 1400 olarak düzeltilmifltir’’ • Bu y›llarda yapm›fl oldu¤unuz s›rad›fl› bir fleyler de var m›yd›? 1999 y›l›nda ben yaz› iflleri müdürüyüm, Sabah Gazetesi’nin editörüyüm, çok da iyi para kazan›yorum. Robert Kolej’den çok yak›n arkadafllar›mla oturduk. ‹çlerinden yönetmen olan dedi ki: 4 kifliyiz, b›rakal›m iflleri, film flirketi kural›m. Ya ne yapar›z ne ederiz, dedik. Annem babam, sen zaten adam olmayacaks›n falan gibi bilumum fleylerle böyle maceraya girilir mi, dediyse de iflten istifa edip direkt film ifline girdik. Çok hata yapt›k, kabul ediyorum, kendi hatalar›mdan 30 bin dolar falan para kaybettik. Anayasa krizi de patlak verince Osmanl› Bankas›’ndan “De¤iflen piyasa flartlar›ndan ötürü yüzde 60 olan kredi faiziniz yüzde 1400 olarak düzeltilmifltir.” diye bir faks ald›m. Hâlâ durur o faks.
“Ben New York saati ile yafl›yorum” • Sürekli Amerika’daki maçlar› takip eden birisiniz. Kendinizi Amerika’ya göre mi programl›yorsunuz? Ben New York saatiyle yafl›yorum. Sabah saat 07.00 de yat›yorum, New York’ta 12.00 oluyor, yani gerçekten oran›n zaman dilimlerini kullan›yorum. Bu tabii belli, olmas› gereken düzenleri bozuyor. Çünkü benim gündüzüm baflka insanlar›n gecesi oluyor. Art›k bu benim yaflam standart›m haline gelmifl. Sosyal hayat›m› yine devam ettirebiliyorum, gündüz insanlar çal›fl›yorken ben çal›flmad›¤›m için fark etmiyorum, akflamlar› arkadafllar›mla bulufluyorum, sinemaya gidiyorum, e¤leniyorum, d›flar› ç›k›yorum, yani herkesin yapt›¤› fleylerden farkl› bir fley yapm›yorum. Gece 12 ile sabah 7 aras›nda bir zaman dilimi bana kal›yor ve bu saatlerde birileriyle bir fleyler yapma imkan› yok. Peki ben ne yap›yorum; haftada dört gece maç anlat›yorum. Geriye kalan üç gecede ise kitap okuyorum, müzik dinliyorum, zorunlu okumalar›m› yap›yorum. • Ne tür zorunlu okumalar bunlar ve bu okumalar›n›z›n kayna¤› nedir? Bu ifli iyi yapmak için günde iki saatimi iflimle ilgili okumalara ay›r›yorum. Avrupa, Türkiye ve Amerika olmak üzere üç farkl› kayna¤›m var. Amerika'n›n tüm yerel gazetelerini okuyorum yaklafl›k 58 farkl› gazeteye tekabül ediyor. Hepsinin özetini web'den okuyorum, bu da yaklafl›k bir saatimi al›yor. Daha sonra Avrupa basketbol ligini ‹spanyol gazetelerinden okumaya çal›fl›yorum. ‹spanyol gazetelerinden okumaya çal›fl›yorum tabii ‹spanyolcam iyi olmad›¤› için zorlan›yorum.
“fiu anda kariyerimin en iyi noktalar›ndan birindeyim” • Bunlar›n hepsini gece mi yap›yorsunuz? Gazeteleri hep gece okurum. Biliyorsunuz flu anda Vatan Gazetesi’nin basketbol editörüyüm, dolay›s›yla
Ben New York saatiyle yafl›yorum. Sabah saat 07.00 de yat›yorum, New York’ta 12.00 oluyor, yani gerçekten oran›n zaman dilimlerini kullan›yorum. okumaya çokça vakit ay›rmam gerekiyor, bunun için en uygun zaman da benim için gece. Herkes sabah çal›fl›rken ben gecemi iflime ay›r›yorum. Gündüz ise kalkt›ktan hemen sonra h›zl› bir tarama yap›yorum ve gazeteyi aray›p geliflmeleri aktar›yorum. Editörlükten ayr›ld›¤›mdan beri sadece köfle yazar› oldu¤um için gazeteye gitmiyorum. Gecem tekrar bana kal›yor. fiu anda kariyerimin en iyi noktalar›ndan birindeyim. • Hayat›n›zdaki en büyük hedef nedir? Benim hayat›mdaki en büyük hedef kitap yazmakt›. Bu yazd›¤›m HASTASIYIM BU OYUNUN kitab› bir derleme, tam benim kitab›m diyemem. S›f›rdan bir kitap yazaca¤›m; ama... • Özel bir soru olacak; ama kiloyla aran›z nas›l? Gayet iyi gördü¤ünüz gibi, flu an ben rejimdeyim asl›nda. 15 kilo verdim ve bir diyetisyen nezaretinde zay›fl›yorum. Mart sonunda 115 kiloya inece¤im, flu an 145 kilo falan›m.
“MSN’i sadece ifl için kullan›yorum’’ • Son olarak bize ifl ba¤lant›lar›n›zdan da bahseder misiniz? Benim zaman içinde yurtd›fl› ba¤lant›lar›m da çok güçlendi. Mesela flu anda 30 NBA tak›m›n›n 20 tanesinin belli yetkilileriyle sürekli mesajlafl›yorum falan. MSN’i sadece ifl için kullan›yorum yani. fiimdi onlar›n kapal› bir grubu var. Sürekli Türkiye’deki genç oyuncular› soruyorlar bana. Ben onlara tavsiyeler veriyorum. Onlardan da bilgiyi çok birinci a¤›zdan alabiliyorum. Kim nas›ld›r? Nas›l hareket eder? Neye önem verir?.. Genç Kariyer / 2006
43
seminer tan›t›m›
Yasemin TORUN ‹flletme Bölümü 3. S›n›f
Patron yetifltiren okul aç›ld›! Türkiye’nin ilk ve tek giriflim gelifltirme ve yönetme sertifika program› Giriflimcilik Okulu, sadece kat›l›mc›lar›n kendi iflini kurmalar›n› sa¤lam›yor, ayn› zamanda onlar› ifl dünyas›n›n profesyonelleriyle bir araya getiriyor. Giriflimcilik Okulu’nun konuflmac›s› Hakan Turgut, seminerin amac› ve program›n içeri¤i konusunda bilgi verdi. • Giriflimcilik Okulu, ne zaman kuruldu? Hangi tarihler aras›nda nerelerde e¤itim verilecek? Bundan sonraki program nas›l olacak? ‹çerik mimar› Melih Arat olan Giriflimcilik Okulu 2003 y›l›nda kuruldu. Yeni dönemde Giriflimcilik Okulu 2 Mart 2006 tarihinde Bo¤aziçi Üniversitesi Mezunlar› Derne¤i–BÜMED (www.bumed.org.tr Tel: 0212 359 58 00), 12 Mart 2006 tarihinde OKULL (www.meliharat.com Tel: 0542 254 67 74) ve 15 Mart 2006 tarihinde Kurald›fl› E¤itim ve Dan›flmanl›k (www.kuraldisi.com Tel: 0216 449 98 05) iflbirli¤i ile bafllayacak. Programla ilgili daha ayr›nt›l› bilgi www.meliharat.com adresinden al›nabilir. • Böyle bir sertifika program› haz›rlama fikri nas›l olufltu? Türkiye’de çok baflar›l› giriflimcilik örnekleri var. Gayrimenkul sektöründe faaliyet gösteren RE/MAX, Türkiye ile Amerika aras›nda köprü kuran Mezun.com, Amerika’daki yüksek lisans› s›ras›nda bir ifl fikrinden etkilenip bunun Türkiye’de hayata geçirilmesiyle ortaya ç›kan Yemeksepeti.com, barkod cihazlar›yla bafllay›p bugün 100.000.000 _ ciro hedefleyen Teknoloji Holding, internet ba¤lant›s› ile ilgili giriflimcisinin kendi sorununu çözmek için kurulmufl; ama sonradan ülkenin en büyük internet servis sa¤lay›c›lar›ndan biri haline gelmifl olan Turk.Net, pasta yapmaktan hoflland›¤› için iflinden istifa edip kendi pasta imalathanesini kuran, bugün ise dünya çap›nda bir üne sahip olan Orange Cakes ve daha nice-
44
Genç Kariyer / 2006
leri… Giriflimcilik örneklerinin bir k›sm› küçük bir k›sm› büyük ifller, ama hepsini baflar›l› k›lan ortak yönler var. Yurtd›fl›nda giriflimcilik konusunda ayr› lisans ve lisans üstü programlar› olmas›na ra¤men ülkemizde sadece iflletme kitaplar›nda bir bölüm olarak görülmesi de bu konuda al›nacak daha çok yolumuzun oldu¤unun bir göstergesidir. Bugüne kadar yerli ve yabanc› yüzlerce giriflimcinin biyografisini inceledikten sonra son derece pratik zekâl› giriflimcilik konusunda da oldukça yetenekli bir millet oldu¤umuzu fark ettik. Ancak bu konuda ne yeterli bir çal›flma ne de konuya ilgi duyanlar›n bilgi alabilecekleri bir kaynak vard›. Biz bu a盤› kapatmak üze-
seminer tan›t›m›
re ifl orta¤›m Melih Arat ile 2002 y›l›nda çal›flmaya bafllad›k ve 2003 y›l›nda tamamlad›¤›m›z çal›flmalar›m›z sonucunda 16 haftal›k giriflim gelifltirme ve yönetme sertifika program› giriflimcilik okulu ortaya ç›kt›. ‹çeri¤in haz›rlay›c›s› olan Melih Arat bu program için bir y›l›n› Amerika Birleflik Devletleri’nde geçirdi. Giriflimcilik üzerine incelemelerde bulundu¤u New York Üniversitesi’nin giriflimcilik program›n› da birincilikle bitirdi. Bugün Giriflimcilik Okulu halen alan›nda ilk ve tek olma özelli¤ini göstermekte ve giriflimci adaylar›n›n hayallerini gerçe¤e dönüfltürmektedir. • E¤itimleri siz mi veriyorsunuz? Giriflimcilik Okulu seminerini Siemens Business Accelerator ve BÜMED bünyesinde ben sunuyorum. Benim haricimde ifl orta¤›m Melih Arat ile program›n lisansl› konuflmac›lar›ndan Di¤dem Kolo¤lu da semineri farkl› kurumlarla iflbirli¤i yaparak sunuyor. Hakan Turgut - Giriflimcilik Okulu seminer sunucusu.
• Sizin giriflimcilik konusundaki tecrübeleriniz nedir? Giriflimcilik konusunda oldukça renkli bir geçmiflim var. 1997 y›l›nda henüz Marmara Üniversitesi ‹flletme (‹ngilizce) bölümünde üniversite ö¤rencisiyken tekstil konfeksiyon makineleri sektöründe Bulgaristan merkezli olarak faaliyet gösteren Yuki-3 firmas›na ortak oldum. 2001 y›l›nda Türkiye’nin ilk Amerikan Tavflan Üreticileri Birli¤i ve Profesyonel Et Tavflan› Yetifltiricileri Derne¤i üyesi olan uluslararas› tavflan çiftli¤ini kurdum. Yine üniversite y›llar›nda iki tane giriflimcilik projemden biri Orta Do¤u Teknik Üniversitesi di¤eri ise Bilkent Üniversitesi’nde finalist oldu ve sunuldu. Bir makalem de D›fl Ticaret Müsteflarl›¤›’n›n düzenledi¤i yar›flmada ilk on aras›na girdi. Giriflimcili¤e olan ilgim üniversite sonras›nda da devam etti ve Marmara Üniversitesi Bankac›l›k ve Sigortac›l›k Enstitüsü’nde yüksek lisans›ma devam ederken American Life Hayat Sigorta Afi’den sigorta acenteli¤i ald›m ve bir de sigorta flirketi kurdum. Giriflimcilik Okulu ve yine Türkiye’de bir ilk olma özelli¤i gösteren Kiflisel Finans ve Para Yönetimi sertifika program› Parasal Zekâ da di¤er giriflimcilik örneklerimdir. Giriflimcilik benim için bir seminer program›ndan çok, bir yaflam biçimidir. ‹nsanlar sevdikleri iflleri yapt›klar›nda çal›flarak da mutlu olabilirler. Ben de bunu kendi hayat›mda uygulamaya çal›fl›yorum. Giriflimcili¤in en güzel yanlar›ndan biri de bir kez giriflimci olduktan sonra, kolay kolay hiçbir fleyin sizi o yoldan geri döndüremeyecek bir büyüsünün olmas›d›r. • Bu okulda kat›l›mc›lara ne gibi özellikler kazand›r›yorsunuz? E¤er “niçin”iniz varsa bütün “nas›l”lar›n cevab› vard›r. Bir giriflimci için hedeflere sahip olmak ve o hedeflere ulaflacak bir plan›n olmas› en de¤erli sermayedir. Giriflimcilik Okulu’nda kat›l›mc›lar, hedeflerine giden yolda afla¤›dakileri gerçeklefltirebilecek duruma geliyorlar:
Giriflimcilik Okulu ve yine Türkiye’de bir ilk olma özelli¤i gösteren Kiflisel Finans ve Para Yönetimi sertifika program› Parasal Zekâ da di¤er giriflimcilik örneklerimdir. Giriflimcilik benim için bir seminer program›ndan çok, bir yaflam biçimidir. ‹nsanlar sevdikleri iflleri yapt›klar›nda çal›flarak da mutlu olabilirler. • Kendi geleceklerini belirleyerek ba¤›ms›z ifllerini kurabiliyorlar. • Bir giriflim fikri bulabiliyor ya da mevcut ifl fikirlerini gelifltirebiliyorlar. • ‹fl plan›, gelir gider projeksiyonu haz›rlayabiliyorlar. • Kendi pazarlama planlar›n› gelifltirebiliyorlar. • Yeni pazar f›rsatlar›n› görüp, o f›rsatlar› nakde çevirebiliyorlar. • ‹fl fikirleri için sermaye ve fon sa¤layacak kaynaklara ulaflabiliyorlar. • Her hafta yerel ya da uluslararas› bir giriflimcinin gerçek yaflam öyküsünü dinleyebiliyor ve onlar›n do¤rular›yla yanl›fllar›ndan kendilerine dersler ç›karabiliyorlar. • Program kimlere hitap ediyor? Giriflim gelifltirme ve yönetme program› giriflimcilik okulunun hedef kitlesini, hayatta kendi yolunu çizmek isteyen giriflimci adaylar› oluflturuyor. E¤er hayaliniz varsa, kendi iflinizi yapmak istiyorsan›z, istedi¤iniz saatlerde istedi¤iniz kadar çal›flmak istiyorsan›z, kendi gelece¤inizi belirlemek ve çal›flt›¤›n›z kadar kazanmak istiGenç Kariyer / 2006
45
seminer tan›t›m›
yorsan›z, ba¤›ms›z olmak sizin için önemliyse, yarat›c›l›¤›n›z› özgürce ifade etmek ve düflündüklerinizi uygulamak istiyorsan›z, Giriflimcilik Okulu’nun hedef kitlesi içindesiniz demektir. • Çal›flan ve kendi iflini kuran patronlar da özelliklerini gelifltirmek için bu okula kat›labiliyor mu? Tabii ki kendi iflini kuran patronlar da giriflimcilik okuluna kat›labiliyor.. Kat›l›mc›lar›m›z›n genel profilini göz önünde bulundurdu¤umuzda %10 oran›nda zaten kendi ifline sahip olan giriflimciler ya da patronlar›n da aralar›nda oldu¤unu görüyoruz. Giriflimcilik Okulu’nda toplam 16 hafta boyunca ‘Bir giriflim nas›l kurulur, nas›l yönetilir ve nas›l devredilir?’ sorular›n›n cevaplar› ayr›nt›lar›yla veriliyor. Patron olup da Giriflimcilik Okulu’na kat›lan kiflilerin temel amac›, kendi flirketlerinde karfl›laflt›klar› sorunlar› masaya yat›r›p onlar›n en pratik ve kal›c› çözümlerine ulaflmakt›r. Program s›ras›nda giriflimciler ifllenen konuya göre nerede hata yap›p nerede do¤ru yapt›klar›n› görebiliyor ve stratejilerini yeniden gözden geçirebiliyorlar. Hatta kendi ifline sahip olan kiflilerin, henüz giriflimci olmam›fl olanlara göre bu programdan daha fazla yararland›klar›n› söyleyebilirim. ‹flleriyle ilgili sorunlar›n›n çözümlerini aramalar› onlar›n daha kolay sonuca ulaflmas›n› sa¤l›yor. Ülkemizin sosyal refah›n› ve milli gelir düzeyimizi kal›c› olarak art›rman›n yolu da giriflimcilikten geçti¤inden bu durum bizi fazlas›yla gururland›r›yor. • Türkiye'de giriflimcilerin genel durumunu nas›l de¤erlendiriyorsunuz? Sizce giriflimcilik okulda ö¤renilebilir mi? Giriflimcili¤i etkileyen birçok faktör var. Giriflimci aday›nda bulunmas› gereken kararl›l›k, eylem, vazgeçmemek, zenginleflmek, yetki verme gibi kiflilik özelliklerinin yan› s›ra aile, yafl, çal›flma koflullar› gibi toplumsal faktörler ile ekonomik ve çevresel faktörler de giriflimcili¤i etkiliyor. Bütün bu etkenlerin yan›nda giriflimcilik psikolojik ve sosyal risklerle birlikte, kiflisel tatmin ve parasal ödül alarak, gerekli çaba ve zaman› ay›rarak de¤erli olan bir fley yaratma sürecidir. Bu süreci hayata geçirebilmek ise teorik olarak herkesin yapabilece¤i bir fleydir. Giriflimcilik Okulu’nda kat›l›mc›larla bu süreci nas›l hayata geçirebilece¤imizi paylafl›yor ve onlar›n giriflimci olmalar›na yard›mc› oluyoruz. Bugüne kadar giriflimcilik okuluna kat›l›p d›fl ticaret, bilgi ifllem, yaz›l›m, tekstil, gayrimenkul ve e¤itim sektörlerinde yat›r›m yapan birçok kat›l›mc›m›z oldu. Hatta kat›l›mc›lar aras›nda Giriflimcilik Okulu’nda tan›fl›p ortak ifl kuranlar bile var. • E¤itimin ne kadar› pratik, ne kadar› teorik a¤›rl›kl› olacak? Giriflimcilik Okulu teoriden çok pratik a¤›rl›kl› bir program olma özelli¤i gösteriyor. Program›n her haftas›nda üç ders yap›l›yor. Bu üç dersin ilkinde konuyla ilgili teorik bilgiler kat›l›mc›lara aktar›l›yor. Konunun
46
Genç Kariyer / 2006
mant›ksal altyap›s›n›n kavranmas› sa¤lan›yor. ‹kinci derste konuyla ilgili bir vaka incelemesi yap›l›yor. Vaka incelemesi s›ras›nda kat›l›mc›lar, hem gerçek yaflamdan bir örnek üzerinde çal›flma f›rsat› buluyor hem de ald›klar› teorik bilginin gerçek yaflamda karfl›lar›na nas›l ç›kabilece¤ini görmüfl oluyorlar. Derslerin üçüncü bölümü ise genelde en keyifli bölüm. Bu bölümde o haftaki konuyla ilgili, alan›nda uzman bir giriflimciyi davet ediyoruz. Konu¤umuz olan giriflimci, bir saat boyunca kendi giriflimcilik öyküsünü kat›l›mc›lar›m›zla paylafl›yor. Böylece kat›l›mc›lar konuyla ilgili genel bir çerçeve çizebilmekte, bir örnek olay inceleyebilmekte ve gerçek bir giriflimcinin kendi a¤z›ndan orijinal hikayesinden dersler ç›karabilmektedir. Daha önce konuk olarak program›m›za kat›lm›fl kiflilerin bir k›sm›n› örnek olarak afla¤›da bulabilirsiniz:
Giriflimcilik Okulu Konuk Konuflmac›lar› Konuk Konuflmac› Melih Mekik Mehmet Gazio¤lu ‹rfan Sayar Faruk Berksan Mehmet Ulu¤ ‹brahim ܤdül Murat Goldfltayn Osman Faik Bilge Serdar Yanaflan Burak Büyükdemir Nevzat Ayd›n Burak Gorbon Kutlu Oytaç Ömer Pak Ferdi Miskbay Nilgün Sertbafl Tuncer Burhan Eray Fikri Türkel Alphan Manas Burak Özdemir Sedat Özcan David Maden Emre Uyguner Melih Arat ‹lker Baflboyac› Nuran Acur Dilek Ekdial Mustafa Kaplan Hakan Sönmez Erdem fiahin P›nar Kapral› Görsev Semih Merdol Müge Orakç›o¤lu Stefano D’Anna Hakan Dinç Ali Hantal Orkun Dizdar Umut Oran Güven Eldelek F›rat O¤uztürk Deniz Akcakanat Mustafa Özarslan Mehmet Ak
Kurum ve Unvan›
‹nter fiirketler Grubu Baflkan› Gazio¤lu Makine Yönetim Kurulu Baflkan› Prof. Zihni Sinir’in Yarat›c›s› Kar fiirketler Grubu Baflkan› Babylon–Pozitif Kurucu Orta¤› Akampüs Kurucu Orta¤› RE/MAX Türkiye Kurucusu ve Genel Direktörü Franchise&More Genel Müdürü FEDEX Mail Boxes Etc. Genel Müdürü ‹nternet Giriflimcili¤i Dan›flman› Yemeksepeti.com Kurucusu ve Yöneticisi Burhan Karaçam Partnership Risk Sermayesi Yön. Oytaç Hukuk Bürosu Baflkan› Bo¤aziçi Üniversitesi KOSGEB TEKMER Yöneticisi TTGV Finansman Yöneticisi Ernst&Young Vergi Bölümü Yöneticisi Serbest Muhasebeci Mali Müflavir Karar An›–Giriflimcilik Öyküleri Kitab›n›n Yazar› Teknoloji Holding Yönetim Kurulu Baflkan Yard. Marka Pahsa Genel Müdürü Gusto Catering Kurucusu ve Yöneticisi Domino’s Pizza Yat›r›mc›s› Domino’s Pizza Genel Müdür Yard›mc›s› Yönetim Dan›flman› Fly Ash Yönetici Orta¤› Aalborg Üniversitesi Ö¤retim Görevlisi ‹stanbul Patent Yönetici Orta¤› ‹kitelli KOSGEB ‹fl Gelifltirme Merkezi Yöneticisi International Project Finance Yöneticisi ‹lkon Emlak Yönetici Orta¤› Phonoclick Genel Müdür Yard›mc›s› Real Estate People Yönetici Orta¤› Turk Export Group Yonetici Orta¤› European School of Economics Rektörü Marka Patent Lisans Avukat› Mezun.com Kurucusu ve Yöneticisi Office 1 Superstore Genel Müdürü Domino Tekstil Yönetim Kurulu Baflkan› Addven ‹fl Gelifltirme Yöneticisi Torun Bak›r ‹hracat Müdürü Orange Cakes ‹flletme Yöneticisi Dharma Medikal Genel Müdürü Marka ‹letiflim Dan›flman›
seminer tan›t›m›
Giriflimcilik Okulu Seminer Program› 1. Hafta: Giriflimcilik Süreci Yeni Bir ‹fl Kurmak ‹çin Kritik Faktörler Yeni ‹fl F›rsatlar›n› De¤erlendirmek Baflar›l› Bir ‹flin Girdileri Giriflimcilik Yaflam Döngüsü 2. Hafta: Yerel ve Uluslararas› Pazar F›rsatlar› Enformasyon Toplama F›rsatlar› Görüntüleme Yükselen ‹fl ve Yaflam Trendleri 3. Hafta: Yarat›c›l›k ve ‹fl Fikrini Bulma ‹fl ve Yaflam Trendlerini ‹nceleme Matrislerle Ürün Fikri Gelifltirme Yarat›c› Düflünme Teknikleri 4. Hafta: Pazara Girifl Stratejileri Yeni Bir Ürün veya Hizmet Gelifltirmek Bir Zincir Giriflimcili¤i Bayi (Franchise) Almak Var Olan Bir fiirkete Ortak Girmek Bir fiirket Sat›n Almak 5. Hafta: Pazarlama Stratejisi Pazarlama Plan› Haz›rlamak Pazarlama Amaçlar›n› Oluflturma Pazarlama Stratejisini Gelifltirme
6. Hafta: Bir ‹fl Plan› Haz›rlama Bir Sat›fl Broflürü Olarak ‹fl Plan› Plan›n ‹çeri¤i Yönetici Özeti 7. Hafta: Finansal Projeksiyon Ve Planlama Finansal Planlama Gelir Gider ve Nakit Ak›fl› Planlamas› Finansal Planlama ve Operasyon Plan› ‹liflkisi 8. Hafta: Organizasyon Tasar›m› Örgütlenme Modelleri ‹nsan Kaynaklar› Planlamas› Giriflimci ve Yönetici ‹liflkileri 9. Hafta: Franchising-Zincir Giriflimcili¤i Franchise Almak Franchise Vermek Franchising Kontrat› 10. Hafta: ‹nternet ve Giriflimcilik ‹nternette Baflar›s›z Olan Giriflimlerin Modelleri ‹nternette Baflar›l› Olan Giriflim Modelleri 11. Hafta: Risk Sermayesi Risk Sermayesine Baflvuru Yapma Business Angels Yat›r›mc›yla Müzakere Yapma
12. Hafta: Sermaye ve Kaynak Yaratma Banka Kredileri Hissedar Alma Müflterilerden Borç Alma Sat›c›lardan Borç Alma 13. Hafta: Fikri Haklar, Patent, Marka, Lisans Patent, Marka ve Lisans Kavramlar› Ulusal ve Küresel Koruma Korumada En Çok Düflülen Hatalar 14. Hafta: Teflvikler ve Dan›flmanl›k Devlet Teflvikleri, TTGV, KOSGEB vb. Gibi AB Teflvikleri ABD Teflvikleri 15. Hafta: Giriflimcili¤in Yasal ve Vergi Aç›s›ndan Çerçevesi Bir Avukat ve Muhasebeci Seçmek fiirket Kurma ile ‹lgili Yasal Mevzuat› Vergi Mevzuat› Sosyal Sigorta Mevzuat› 16. Hafta: Pratik Bilgiler Yönetme Sat›n Alma Adam Kovma Sat›fl Yapma Maliyetleri Düflürme
Giriflimcilik Okulu, giriflimci adaylar› ile giriflimcileri bir araya getirmek ve hem teorik hem de pratik altyap›n›n kat›l›mc›lara sunulmas›yla hayallerini gerçe¤e dönüfltürmelerini sa¤lamak amac›yla haz›rland›. Bu amaçla 16 haftal›k seminerlerimiz s›ras›nda giriflimcili¤i A’dan Z’ye kat›l›mc›lar›m›zla paylafl›yoruz. • Bu e¤itimle neyi amaçl›yorsunuz? Giriflimcilik Okulu, giriflimci adaylar› ile giriflimcileri bir araya getirmek ve hem teorik hem de pratik altyap›n›n kat›l›mc›lara sunulmas›yla hayallerini gerçe¤e dönüfltürmelerini sa¤lamak amac›yla haz›rland›. Bu amaçla 16 haftal›k seminerlerimiz s›ras›nda giriflimcili¤i A’dan Z’ye kat›l›mc›lar›m›zla paylafl›yoruz. Ders program›m›zda onlar›n ihtiyaç duyabilece¤i hemen her bafll›¤a yer verdik ve normalde y›llarca süren bir e¤itim program›n› en konsantre hale getirdik: • Eklemek istedikleriniz Giriflimcilik Okulu Program Sunucusu Hakan Turgut Hakan Turgut, 1997 y›l›ndan beri sanayi ve tekstil makineleri sektöründe Bulgaristan merkezli olarak faaliyet gösteren Yuki-3 firmas›n›n orta¤›, Türkiye’nin ilk Amerikan Tavflan Üreticileri Birli¤i ve Profesyonel Et Tavflan› Yetifltiricileri Derne¤i üyesi olan Adapazar› Tavflan Çiftli¤i’nin de kurucusu ve iflletmecisidir. Üniversite y›llar›nda Finansbank, Colgate Palmolive, Pfizer ‹laçlar›, ‹noksan Endüstriyel Mutfak ve Panthera Fund International gibi çok uluslu firmalarda sat›fl, pazarlama, üre-
tim, finans ve insan kaynaklar› departmanlar›nda görev yapan Hakan Turgut, pazarlama yöneticili¤ine kadar yükselmifltir. American Life Hayat Sigorta Afi’den sigorta acenteli¤i bulunmaktad›r. 1997 y›l›nda Türkiye Zekâ Oyunlar› Kulübü’nün aktif üyesiyken Türkiye 7.si olan Hakan Turgut, 1998’de Dünya Beyin Olimpiyatlar› fiampiyonas›’nda baflkan yard›mc›s› olarak görev alm›fl, Genç Türk Beyin Tak›m› kaptanl›¤›n› yapm›flt›r. 1999’da Marmara Üniversitesi ‹flletme (‹ng.) bölümü taraf›ndan seçilerek Türkiye’yi temsilen Milano/‹talya’da “Global Sorunlara Yerel Çözümler” konulu programa kat›lm›flt›r. Marmara Üniversite Bankac›l›k ve Sigortac›l›k Enstitüsü’nde yüksek lisans program›na devam eden Hakan Turgut’un projeleri ve makaleleri 2001 y›l›nda Ortado¤u Teknik Üniversitesi, 2002 y›l›nda Bilkent Üniversitesi ve D›fl Ticaret Müsteflarl›¤›’nda sunulmufltur. Düzenli olarak Dünya gazetesinin iflletme-yönetim sayfalar›na köfle yaz›lar› yazmaktad›r. Hakan Turgut, de¤iflik dan›flmanl›k flirketleri ile iflbirli¤i halinde dan›flmanl›k ve seminer hizmetleri de vermektedir. Kiflisel finans ve para yönetimini kapsayan Parasal Zekâ program›n›n mimar› ve sunucusudur. Uzmanl›k alanlar› kiflisel finans, pazarlama, giriflimcilik ve kiflisel geliflimdir. Genç Kariyer / 2006
47
kitap tan›t›m›
Nevin Beytül AHMED Türk Dili ve Edebiyat› 2. S›n›f
Sen olsan satar m›yd›n
Ferrari’ni? Bütün bunlar üç seneden fazla bir zaman önce yaflanm›flt›. Son duydu¤um Julian'›n Hindistan'a gitti¤i idi. Ortaklardan birine hayat›n› sadelefltirmek istedi¤ini, baz› cevaplara ihtiyac› oldu¤unu ve onlar› bu mistik ülkede bulmay› amaçlad›¤›n› söylemiflti. ‹fline son vermifl, malikanesini, adas›n› ve jetini elden ç›karm›flt›. Hatta Ferrari'sini bile satm›flt›.” alabal›k mahkeme salonunun tam ortas›nda çökmüfl haldeydi. O; büyük düflleri olan, zeki, yak›fl›kl›, korkusuz ve ülkenin en seçkin dava avukat›yd›. Onu 17 y›ld›r tan›yordum. Julian'›n floke edici mahkeme gösterileri sürekli gazetelerin ön sayfalar›nda yer al›yordu. Ço¤u kimsenin sadece düflleyebilece¤i her fleyi elde etmiflti: Y›ld›zlara varan meslekî flöhret, milyonlarca dolarl›k banka hesaplar›, en pahal› semtte ola¤anüstü bir malikane, özel bir jet, tropikal bir ada ve orada yazl›k bir ev ve de çok de¤er verdi¤i varl›¤›-evinin özel yolunun ortas›na parketti¤i k›rm›z› bir Ferrari. fiimdi ise Büyük Julian kalp krizi geçirmifl, çaresiz bir bebek gibi yerde k›vran›yor ve deli gibi sars›l›yordu. Bütün bunlar üç seneden fazla bir zaman önce yaflanm›flt›. Son duydu¤um Julian'›n Hindistan'a gitti¤i idi. Ortaklardan birine hayat›n› sadelefltirmek istedi¤ini, baz› cevaplara ihtiyac› oldu¤unu ve onlar› bu mistik ülkede bulmay› amaçlad›¤›n› söylemiflti. ‹fline son vermifl, malikanesini, adas›n› ve jetini elden ç›karm›flt›. Hatta Ferrari'sini bile satm›flt›.” Yaflad›¤› felaketlerden sonra hayata yeniden tutunabilen birinin ibretli öyküsü. Her fleyini ifline adayan bir avukat›n çöküflünü ve tekrar do¤uflunu anlatan harika bir kiflisel geliflim kitab› olan FERRAR‹’S‹N‹ SATAN B‹LGE on üç bölümden oluflmaktad›r. ‹lk befl bölümde mesle¤inde çok ünlü olan bir avukat›n kazanma arzusundan baflka hiçbir fley düflünmeden geçen hayat› anlat›l›r. Avukat geçirdi¤i kalp krizi sonucu birçok fleyden ödün vermek zorunda kal›r ve mesle¤ini b›rak›p tüm mal varl›¤›n› satarak ç›kt›¤› Hindistan gezisinden bir bilge olarak geri döner. Kitab›n bundan sonraki bölümlerinde erdemlili¤e ulaflman›n yollar› anlat›l›r. Her fleyin öncelikle iç dünyam›zda kabul edilmesi gerekti¤i ve sonra d›fl dünyada baflar›n›n mümkün olaca¤› vurgulanmaktad›r. Yazar bunu yedi erdemli hikaye ile dile getiriyor. Hayata olumlu bakman›n yaflam›m›zdaki önemine de¤iniyor. Hayat›n kötü sürprizlerine nas›l haz›rlanabilece¤imizi ve olaylara karfl› tav›rlar›m›z› nas›l kontrol edebilece¤imizi söyleyen aç›klamalarda bulunuyor . Kendine bir hastal›k sonucu verilen tohumlar› hayata olumlu bakmak suretiyle nas›l büyüttü¤ünden bahseder.
K
48
Genç Kariyer / 2006
Hayat› güzel yaflaman›n yöntemlerinden biri de disiplinli olmakt›r. Disiplinli yaflamak, öncelikle insan›n beyninde gerçekleflir. Zihninin efendisi olunca hayat›n da efendisi olursun. Zihninin efendisi olmak, düflünceleri kontrol edip disiplinli yaflamak anlam›na gelir. Yazar yaflam› sadelefltirme yöntemi olarak zaman›n iyi kullan›lmas› gerekti¤ini vurgulamaktad›r. Hani flu tam anlam›yla kullanamad›¤›m›z zaman›n hayat›m›zdaki ve baflar›m›zdaki yerinin ne denli büyük oldu¤unu ''Elinizde kum taneleri gibi ak›p giden zaman asla geri gelmez. Zaman› erken yafllardan itibaren ak›ll›ca kullananlar zengin, üretken ve doyuma ulaflt›klar› bir yaflamla ödüllendirilir.'' diyerek dile getirmektedir. Huzurlu, sakin ve baflar›l› bir hayat›n ince ayr›nt›lar›na de¤inen kitapta korkular›m›zla yüzleflmemiz gerekti¤ini vurgulamaktad›r. Korku, beyne biriken küçük canavarlardan baflka bir fley de¤ildir. Korku insan›n yarat›c›l›¤›n›, ruhunu, enerjisini yok eder. ‹nsan›n korkular›ndan kurtulmas›n›n en önemli yolu onlar›n üstüne gitmesidir. Hangi makam ve mevkide olursan›z olun Ferrari’sini Satan Bilge kitab›nda sizin de içinizde sakl› kalm›fl bir yerleri ortaya ç›karacak bir fleyler mutlaka bulacaks›n›z. YAZAR HAKKINDA Liderlik, performans ve kiflisel geliflim konular›nda dünyadaki en önemli uzmanlardan biri olan Robin Sharma, hukuk e¤itimi görmüfl ve k›rk yafl›nda. Kitaplar› yirmi alt› ülkede ve on yedinin üstünde dilde yay›nlanm›fl, yedi kitab›ndan alt›s› uluslararas› çok satanlar listesinde yer alm›fl bu ünlü uzman, baflkanl›k, yöneticilik ve e¤itim hizmetleri veren "Sharma Uluslararas› Liderlik" flirketinin de yöneticisi. Baflkanlar›n ve süper starlar›n da baflvurdu¤u Robin Sharma kürsüsünü s›kl›kla içlerinde Bill Clinton, Jack Welsch, Richard Carlson gibi isimlerin de yer ald›¤› ünlülerle paylafl›yor. Okuyucular› aras›nda Jon Bon Jovi, Jose Cruz Jr., Michelle Yeoh, Ricky Martin gibi ünlü sanatç›lar, kraliyet aileleri, spor ve pop y›ld›zlar› da bulunan uzman›n kitaplar› büyük firmalara e¤itim amaçl› da öneriliyor. www.robinsharma.com
web tan›t›m›
Senin hâlâ bir ‘blog’un yok mu? Turgut ÇA⁄LAR ‹flletme Bölümü 3. S›n›f
Ülkemizde son zamanlarda yaz›l› ve görsel bas›nda insanlar› blog ile tan›flt›racak birçok haber yap›lmas›na ra¤men, Amerika ve Avrupa’ya nazaran çok uzak oldu¤umuz bir konu. Peki nedir bu blog? log kelimesi hepimizin son zamanlarda çok s›k duydu¤u bir o kadar da yabanc› oldu¤u bir kelime. ‹nternette baz› sitelerde yap›lan anketlere göre ço¤u internet kullan›c›s› bile blog kelimesini ya daha önce duymam›fl ya da ne oldu¤unu bilmiyor. Blog, hayat›m›zda yeni bir trend olma yolunda h›zla ilerleyen bir ç›lg›nl›kt›r. Ülkemizde son zamanlarda yaz›l› ve görsel bas›nda insanlar› blog ile tan›flt›racak birçok haber yap›lmas›na ra¤men, Amerika ve Avrupa’ya nazaran çok uzak oldu¤umuz bir konu. Peki nedir bu blog? Blog, ‘web’ ve ‘log’ kelimelerinin birleflmesiyle oluflmufl bir kavramd›r. Daha sonra kolay kullan›m› için zamanla bafl k›sm› afl›narak blog olarak kullan›lmaya baflland›. Blog kelimesinin anlam olarak Türkçede tam bir karfl›l›¤› olmamakla birlikte ‘web günlü¤ü’, ‘günlük’ ve ‘günce’ anlamlar›na gelmektedir. Exposure: From Friction to Freedom Book adl› kitapta ise ‘blog’, yap›lan eklentilerin kronolojik olarak s›raland›¤› ve sürekli güncellenen web siteleri olarak tarif edilmifltir. Di¤er
B
Genç Kariyer / 2006
49
web tan›t›m›
bir tan›ma göre ise aç›k bir iletiyükseliflleri ve artan üye say›lar›, flim forumu ortam›d›r. Online Word pres ve Moveabletype gibi sayfalardan oluflan blogblog yazma aparatlar›n›n kullan›ger’lar›n güncellenmesi çok m›n›n artmas›ndan dolay›d›r. fiu kolay teknik bilgilerle yap›anda günde 30.000 ile 40.000 labilir. Yap›lan güncellemearas› blog yarat›l›yor. Bu say› Ekim lerden sonra sayfa inter2004’teki 15.000’in iki kat›ndan daha nette normal bir web sayfafazla. Bu kadar art›fl olmas›n›n bir dis› gibi ziyaret edilebilir. Nor¤er sebebi ise Msn gibi mainstream mal web sayfalar›n›n yap›lmaprogramlar›n›n bu ifle bulaflmas› ve özels› için domain ve host dedi¤imiz likle son zamanlarda bas›nda blogging servislere belirli miktarda para hakk›ndaki yay›nlar›n reklam niteli¤i tafl›ödemek gereklidir. Bununla birlikte mas›d›r. Technorati’nin kay›tlar›na göre kendi haz›rlad›¤›m›z sitemizi internetbloggingde günde 500.000, dakikada te sat›n ald›¤›m›z bu sayfaya aktarabilise 5,8 tane yaz› gönderildi¤i bildimek için bu konularda belirli bir teknik bilriliyor. Bunlardan flu sonuca giye sahip olmak gereklidir. Blog sitelerinde varmak mümkün; bloglar ise böyle zorluklar bulunmamaktad›r. ‹nsanlabu yüzy›la damgas›n› ra çok daha kolay hizmet sunulmaktad›r. Haz›r vuracak bir olay olma flablonlar üzerinde gerekli düzeltmeler, ifllemler, yolunda h›zla ilerliyor. oynamalar yap›larak güncellemek yeterlidir. Bu saBU HIZLI ARTIfiIN yede insanlar birkaç dakika ay›rarak kendilerine ait SEBEB‹ NE PEK‹ ? web sayfalar›ndan d›fl dünyaya ulaflt›rabilmektedir. En önemli sebep blog Blog yazan kiflilere blogger, yap›lan bu olay› blogging sayfalar›n›n format›. Çünkü ve bloglar›n oluflturdu¤u bu sanal ortama da blogospheformat çok basit; s›kl›kla günre denilmektedir. cellenebilen, tek sayfa üzerinde BLOG F‹KR‹ NASIL DO⁄DU ? ters kronolojik yaz›lar. ‹nsanlar blog1997 y›l›nda teknoloji sihirbaz› olarak kabul edilen Dave larda istedikleri konu hakk›nda istedikleri Winer, The Scripting News adl› bir internet sitesi açt›. Winer, flekilde yazarak bunlar› d›fl dünyayla paylaflabiliyor. Herhanbu sitede web’de karfl›laflt›¤› baz› ilginç sayfalar› yorumlugi bir editoryal düzenlemeye u¤ramadan, içinden geldi¤i giyor ve linklerini veriyordu. Bu sitesiyle ilk blog sitesini kurbi özgürce akl›ndan geçenleri paylaflabildi¤in bir ortam ve mufl oldu ve ‘blogging’in dünyada kurucusu olarak tan›nd›. kullan›m› da bir o kadar kolay. Blog sayfalar›n› gezerken poWiner’in sitesi öyle çok ilgi gördü ki bugüne kadar onun silitika, günlük hayat, spor, teknoloji, müzik, yemek hatta dantesine benzer 300 blog sitesi aç›ld›. Blogger isimli dünyaca tel motifleri gibi her konuda pek çok bloga rastlamak mümünlü web sitesini 2003’te Google’›n sat›n almas›yla birlikte kün. Hatta art›k flirket CEO’lar›n›n bile kullanmakta oldu¤u blogging olay› herkesin anlayabilece¤i ve küçük internet bilblog sayfalar›yla karfl›laflabiliyorsunuz. Bunun sebebi tabii ki gileriyle kullanabilece¤i kolayl›¤a inkullan›m kolayl›¤› sayesinde kazan›dirgendi. Blogger sahibi kullan›c›larlan zaman. Bunlar bu h›zl› art›fl›n en da son bir y›l içinde dünya çap›nda büyük tetikleyicileridir. müthifl bir art›fl gerçekleflti. Mart ‹nsanlar› kendilerine ait bir inSon bir y›l içinde dünya 2003’ten fiubat 2005’e kadarl›k zaternet sayfas› tasarlamaktansa çap›nda müthifl bir art›fl man diliminde blog say›s›nda çok blog sayfa kullanmaya yönelten büyük bir art›fl oldu. Technorati flu ne peki? gerçekleflti. Mart 2003’ten anda 7,8 milyon blog ve 937 milyon Yaz›n›n bafl›nda da söyledi¤im gifiubat 2005’e kadarl›k linkin kayd›n› tuttu¤unu beyan edibi kendinize ait bir internet sayfan›z yor, ki bu say›lar Ekim 2004’teki veolmas›n› istiyorsan›z ilk yapman›z zaman diliminde blog rilerin iki kat›ndan daha fazla. gereken bir internet adresi sat›n alsay›s›nda çok büyük bir art›fl mak. Bunu da domain ya da host de‘’YÜZYILA DAMGASINI VURACAK B‹R OLAY ‘’ di¤imiz servislerden al›yoruz. Bu adoldu. Technorati flu anda Blogosphere’in büyümesi her befl resi sat›n almakla olay bitmiyor, önayda bir kendisini ikiye katlayan bir celikle yazd›klar›n›z› sitenize aktara7,8 milyon blog ve h›zla devam ediyor. Blogging’deki bilmek için bir program kullanman›z, 937 milyon linkin kayd›n› bu büyük s›çraman›n sebebi, Msn sitenizi ziyaret edenlerin yorumlar›Spaces’in aç›lmas›, Google destekli n› alabilmek için bir yorum sistemi tuttu¤unu beyan ediyor. blogger’›n, Sixapart’›n Livejourkurman›z ve de en önemlisi sitenizin nal’›n›n ve Aol Jorunals’›n inan›lmaz görünümü için kendinizin haz›rlam›fl
50
Genç Kariyer / 2006
web tan›t›m›
‹nsanlar›n sayfan›z› okumas›n› oldu¤unuz bir tasar›ma sahip olmasa¤lamak için neler yapman›z n›z gerekir. Blog’lar›n en cazip yönü laz›m? iflte burada ortaya ç›k›yor. HerhanBuraya kadar size blog neBuraya kadar size blog nedir, ne gi bir ücret ödemeden blog’un ana ifle yarar, bu kadar yayg›n hale gelsayfas›n›n ad› alt›nda size ait bir dir, ne ifle yarar vs. bunun mesinin sebepleri neler vs. bunun gisayfa ad› veriyor. (xxxxx.bloggibi sorular› cevaplad›k. bi sorular› cevaplad›k. Peki, bir blogger.com ya da genckariyer.blogsger olmaya karar verdiniz ve kendipot.com gibi) Bu alan art›k sizin. ‹nPeki, bir blogger olmaya nize ait blog sayfan›z› bir mail atma ternette bu adresi yazd›¤›n›z zakarar verdiniz ve kendinize kolayl›¤›nda haz›rlad›n›z. ‹nsanlar›n man kendinize ait olan sayfaya ulasayfan›z› okumas›n› sa¤lamak için fl›yorsunuz. Kurmufl olduklar› otoait blog sayfan›z› bir mail atneler yapman›z laz›m? fiunu unutmatik yaz› gönderme sistemleri sama kolayl›¤›nda haz›rlad›n›z. may›n blog yapmak bofl bir odada yesinde sizi programlama, siteye ba¤›rmaya benzer; çünkü sesinizi girdi¤iniz zaman seçti¤iniz haz›r ‹nsanlar›n sayfan›z› kimlerin duydu¤unu bilmezsiniz. haldeki flablonlar sayesinde de taokumas›n› sa¤lamak için Önemli olan sesinizi insanlara duyusar›m yapma derdinden kurtar›yor. rabilmektir. Zaten öyle olmasa neBir flablon seçtiniz diyelim, daha neler yapman›z laz›m? den böyle bir alemde bir sayfan›z var sonra s›k›ld›n›z, üzerindeki kay›tl› ki?.. olan yaz›lar, resimler, logolar yani Blog sayfas› haz›rlarken ilk olarak k›saca veriler kaybolmadan ya da yap›lmas› gereken, amaç belirlemektir. Önce ne yapt›¤›n›z› herhangi bir de¤iflikli¤e u¤ramadan bu flablonu de¤ifltirebikendiniz bilin ki, sayfan›z› gezen insanlar karfl›laflt›klar› fleyin liyorsunuz. Diyelim ki tüm bu alternatif seçeneklere ra¤men ne oldu¤unu anlamakta zorluk çekmesinler. Bildi¤iniz konusiz kendi dizayn›n›z› kullanmak istediniz, bunlar› sa¤layan larda yaz›n. Unutmay›n internette milyonlarca blog var ve blog sayfalar› da mevcut. Bununla birlikte birçok blog sitebunlardan birisi de sizin sayfan›z ve hiç kimse yar›m yamasinde sitenize ait yorum sistemleri de mevcut. Yani ortaya lak bir siteyi bir daha ziyaret etmek istemez. Blog sayfan›z› koydu¤unuz ürün hakk›nda bir tür geri bildirim sistemiyle haz›rlarken dikkat etmeniz gereken bir di¤er nokta da siteinsanlar›n görüfllerini ve yorumlar›n› alabiliyorsunuz. Baz› nizi güncellemek. Ayda bir güncellenen bir siteyi bir kifli her blog sitelerinde kimlere link verildi¤ini gösteren trackback gün ziyaret etmez. Sayfan›z› belirli ama s›k zaman aral›klasistemleri bile var. Sayfan›za koydu¤unuz farkl› blog sayfar›yla güncellemeniz insanlarda bir beklenti oluflturur. Bu da lar›n›n linkleri sayesinde bir a¤ olufluyor. Bu da sizin sayfasürekli ziyaretçi art›fl› sa¤lar. Kaynaklar›n›za ve di¤er blogn›za ulafl›m› kolaylaflt›r›yor yani sizden habersiz olan insanlara sayfan›zda link verin. Kimse kendisinden bahsedilmelar tan›d›klar› sayfalar› gezerken sizi de fark etme olana¤› den bilgilerinin kullan›lmas›n› istemez. Bu da okuyucu kitledo¤uyor. Sonuç olarak blog sayfalar sayesinde profesyonel niz üzerinde imaj kazanman›z› sa¤lar. Di¤er bloglara link vedestek almadan amatörce sayfalar haz›rlayabiliyorsunuz. rerek de farkl› insanlar›n size ulaflmas›n› kolaylaflt›r›rs›n›z. ‹flte tüm bu kolayl›klardan dolay› blog sayfalar normal web Blog sayfalar› bugün dünyada h›zla yayg›nlaflan bir paylasayfalar›ndan daha çok ra¤bet görmeye bafllad›. fl›m sistemi. Unutmay›n blogosphere büyüdükçe Community Blog nedir? siz daha fazla d›fl›nda kalamayacaks›n›z. BenBlog sayfalar kifliye ait sayfalar olarak kullan›ld›¤› gibi bace siz flimdiden bu alemdeki yerinizi al›n. Arzen de birden çok kiflinin ortak kullan›m›na aç›lka plandaki zeka ve paylafl›m size hiç umm›fl sayfalar olarak da karfl›m›za ç›mad›¤›n›z f›rsatlar› getirebilir… kabiliyor. Bu daha çok birbirini tan›yan arkadafl gruplar› ya da ortak bir konusu olan (yemek, müzik, spor gibi..) ve bu konu hakk›nda yorumlar, fikir al›flverifllerinin yap›ld›¤› forum fleklindeki sayfalara yazan farkl› insanlar taraf›ndan yaz›labiliyor. Bu tür bloglara community blog deniyor. Community bloglar sayesinde pek çok insan çeflitli gruplardan insanlarla ortak zevkleri sayesinde arkadafll›k kurabiliyor. Mesela, ülkemiz de bunun gibi bir community blog olan ve insanlar› blogger olmaya teflvik eden blogkardesligi.com ad›nda bir blog sitesi var.
Genç Kariyer / 2006
51
post it
Yetkin SARICA ‹flletme Bölümü 3.S›n›f
Azmin ve kararl›l›¤›n öyküsü
Fernando ALONSO ›cak bir temmuz ay›n›n 29. günü, y›l 1981. ‹spanya’n›n Oviedo flehrinde bir çocuk dünyaya gelir. Do¤du¤u günden itibaren ailesinin göz bebe¤i olan, daha ilk okula bile bafllamadan azmi ve kararl›l›¤›yla herkesin dikkatini üzerine çeken bir çocuk; onun ad›; Fernando Alonso’dur. Küçük Fernando’nun 4 yafl›na gelene kadar tek bir u¤rafl› vard›r: Oyuncak arabalar, özellikle de uzaktan kumandal› olanlar›. Fernando bu arabalara bay›l›r ve babas›ndan sürekli bir yenisini ister, ta ki bu oyuncaklardan s›k›l›p biraz daha gerçekçi olana gözünü dikene dek. Fernando’nun gözünü dikti¤i fley babas›n›n ablas›na hediye etti¤i go-karttan baflka bir fley de¤ildir. Evet Fernando go-kart kullanmaktad›r ve yaln›zca 4 yafl›ndad›r. Fernando art›k 8 yafl›na gelmifltir ve go-kart da ona basit gelmeye bafllam›flt›r. O hep daha fazlas›n› isteyen bir çocuktur. Bu yüzden babas›na motor sporlar›na bafllamak istedi¤ini söyler. Babas› bunun çok tehlikeli bir spor oldu¤undan, ciddi yaralanmalar ve ölümle sonuçlanabilecek kazalara sebebiyet verebilece¤inden bahseder; ama nafile. Fernando’nun gözü hiçbir fley görmemektedir, onun tek iste¤i yar›flmakt›r. Sonunda babas›n› ikna eder ve motor sporlar›na kartingle bafllar. Onun 90’l› y›llar›n sonuna kadar yeni bir u¤rafl› vard›r art›k… Y›llar h›zla geçmektedir ve Fernando karting yar›flmalar›nda üst üste birincilikler kazanmaktad›r. Bu durum ailesini özellikle de babas›n› çok mutlu etmektedir. Fernando ise her zaman daha fazlas›n› yapabilece¤ine inanmak-
S
52
Genç Kariyer / 2006
post it
ALONSO’NUN KAR‹YER‹ Do¤um Tarihi: 29 Temmuz 1981 Do¤um Yeri: Oviedo, ‹spanya Tak›m›: Renault F1 Medeni Durumu: Bekar Boy-kilo: 1.71 m, 68 kg 1988-1989 Karting Küçükler Kategorisi Asturias fiampiyonu, Galiçya ve Asturias flampiyonalar› 1. 1990-1991 Karting Kadet Kategorisi Asturias fiampiyonas› 1.; Vasc fiampiyonas› 1.; ‹spanya fiampiyonas› 2.
tad›r. Kendisine sürekli yeni hedefler koymaktad›r ve yeni hedefi FIA F3000 (yeni ismi GP2)’de yar›flmakt›r. Sonunda bunu da baflar›r ve 2000’de bu yar›fllar› 4. olarak tamamlar. Yine ayn› y›l Minardi F1 ve Benetton Playlife testlerine kat›lmaya bafllar. Art›k önünde yar›flabilece¤i tek bir alan vard›r. Dünyada en fazla takip edilen spor dal› olan F1 fiampiyonas›… F1 Fernando için hiç de iyi bafllamaz. Bu flampiyonada ilk y›l› olan 2001’de büyük hayal k›r›kl›¤›na u¤rar. Minardi F1 tak›m›yla hiç puan alamaz. O günlerde büyük s›k›nt›lar yaflar; ama y›lmaz. 2002’de Renault F1 tak›m›n›n test pilotu olur. Bu, Fernando’nun hayat›nda çok büyük bir geliflmedir. Çünkü art›k çok daha iyi ve baflar› isteyen bir firmayla çal›flacakt›r. Renault 2003’te Fernando’ya art›k çok güvenmektedir. Genç pilot bu güveni bofla ç›karmaz ve F1’de ilk yar›fl›n› Macaristan’da kazan›r. Bu galibiyet ona ayn› zamanda ‘F1’de yar›fl kazanan en genç pilot’ olma unvan›n› da beraberinde getirir. Sezonu da alt›nc›l›kla bitirir. Bu Fernando gibi genç bir pilot için oldukça iyi bir neticedir; ama o bu sonuçtan pek de memnun de¤ildir. Çünkü o art›k hayallerindeki pilot olan Michael Schumacher’in taht›na gözünü dikmifltir. Fernando için 2004 y›l›, bir önceki y›la oranla biraz daha iyi geçer ve genç pilot sezon sonunda 4. s›raya oturur. Bu y›lda 4 kez kürsüye ç›kar; ama yar›fl kazanmay› baflaramaz. Hedefine yavafl yavafl yaklaflmaktad›r ve bunun için var gücüyle çal›flmaya devam eder…
1993-1994 Karting Küçükler Kategorisi ‹spanya fiampiyonas› 1. 1995 Karting Küçükler Kategorisi ‹spanya fiampiyonas› 1., Dünya fiampiyonas› 3. 1996 Karting Küçükler Kategorisi Dünya fiampiyonas› 1., ‹spanya fiampiyonas› 1. 1997-1998 Karting Inter-A Kategorisi ‹spanya fiampiyonas› 1., ‹talya fiampiyonas› 1., Avrupa fiampiyonas› 2.
1999 Avrupa Aç›k Movistar Nissan fiampiyonas› 1. 2000 FIA F3000 fiampiyonas› 4.'lük. Ayr›ca Minardi F1 ve Benetton-Playlife testleri 2001 F1 GP: Avustralya (Minardi ile 0 puan) 2002 Renault F1 Test Pilotu 2003 Renault F1 (1 GP zaferi) 2004 Renault F1 (4.) 2005 Renault F1 (fiampiyon)
2005 y›l› Fernando Alonso için di¤er y›llardan çok daha farkl› olacakt›r. F1’e ciddi paralar yat›ran ve baflar›ya susam›fl olan Frans›z otomobil devi Renault, yeni araçlar› RS25 ve Alonso’ya inan›lmaz derecede güvenir. Genç pilotun omuzlar›nda büyük bir sorumluluk vard›r; ancak o, bu sorumlulu¤un alt›ndan kalkabilecek azim ve kararl›l›¤a fazlas›yla sahiptir. Nitekim art arda gelen Grand Prix zaferleri, Fernando’nun bu sezon F1’in en önemli flampiyonluk adaylar›ndan biri olmas›n› sa¤lar. Küçük çocuk art›k büyümeye bafllam›flt›r ve tüm dünya onu konuflmaktad›r. O asl›nda yaln›zca istedi¤i ifli yapmaktad›r; ama hakk›n› vererek!! Brezilya Grand Prix’si öncesi art›k en yak›n rakibi Finli Kimi Raikkonen’i (‹stanbul Park flampiyonu) geçip flampiyon olabilmesi için en az 6 puana ihtiyac› vard› ve o da onu almay› baflard›. Bu yar›flta 3. olan Alonso 2005 F1 flampiyonu oldu. Bu basit bir flampiyonluk de¤ildi onun için. O dünyan›n en genç F1 flampiyonuydu ve o ‹spanya’n›n ilk F1 flampiyonuydu… Art›k oyun bitmiflti belki; yapabilece¤inin en iyisini yapm›flt› ‹spanyol pilot. Fakat o kendine yeni bir hedef daha koymufltu bile: Shumi’nin rekorunu geçebilmek… Evet iflte bir kariyer öyküsü. Oyuncak arabalarla bafllay›p go-cart’la hayale dönüflen ve flampiyonluk kupas›n› kald›rd›¤›nda dünyan›n en büyük mutlulu¤una ve onuruna dönüflen bir öykü… Böyle bir öykü yaflamak için!
2005 y›l› Fernando Alonso için di¤er y›llardan çok daha farkl› olacakt›r. F1’e ciddi paralar yat›ran ve baflar›ya susam›fl olan Frans›z otomobil devi Renault, yeni araçlar› RS25 ve Alonso’ya inan›lmaz derecede güvenir. Genç pilotun omuzlar›nda büyük bir sorumluluk vard›r; ancak o, bu sorumlulu¤un alt›ndan kalkabilecek azim ve kararl›l›¤a fazlas›yla sahiptir. Genç Kariyer / 2006
53
kariyerden kaç›fl
EDUREHBER T: 0 212 258 7080 F: 0 212 258 7090 info@edurehber.com
CAMP USA ek çok fley gibi, art›k tatiller de çok fonksiyonlu olmaya bafllad›. Dinleniyorsunuz, üzerine dil ö¤reniyorsunuz, onun da üzerine para kazan›yorsunuz. Üniversite ö¤rencileri için bu yöndeki programlardan birini de Amerikan flirketi Camp Counselors (CCUSA) uyguluyor. Türkiye aya¤› Edu Rehber taraf›ndan yürütülen programda, üniversite ö¤rencileri en az 9 hafta ABD’de ücretsiz tatil yaparken, bu süre zarf›nda kampta bulunan ö¤rencilere rehberlik, dan›flmanl›k veya destek hizmeti veriyor. Programa kat›lmak için sabit bin 100 Amerikan Dolar› yat›ran ö¤renciler kamp sonunda, bin 175 ve 2 bin dolar aras›nda de¤iflen miktarlarda para kazan›yor. CCUSA Türkiye Koordinatörü ‹smail Balaban, “Üniversite ö¤rencilerinin bu program› tercih et-
P
54
Genç Kariyer / 2006
mesinin nedeni, harcaman›n çok az olmas› ve güvenli bir program olmas›d›r.” aç›klamas›n› yap›yor. ‹zcili¤e, do¤aya ve gezmeye merakl› m›s›n›z? Dönüflümlü olarak bir kabinde veya çad›rda tak›m arkadafllar›n›zla ya da çocuklarla kalabilir misiniz? 18-28 yafl aral›¤›nda m›s›n›z? E¤er bu sorulara cevab›n›z ‘evet’ ise bu yaz ABD seyahati sizi bekliyor. ABD’nin en büyük kamp organizatörü CCUSA’n›n Türkiye temsilcisi Edu Rehber, Türkiye’deki ö¤rencilere de bu yönde bir f›rsat sunuyor. 9-16 yafl aras›ndaki çocuklar için kamplarda ‘kamp dan›flman›’ veya ‘destek ekibi’ olarak görev alacak kat›l›mc›lar kendileri için sunulan 8 farkl› kamp türünden birini seçebiliyor. Yaz kamplar›, ba¤›ms›z kamplar, acente kamplar›, flehir çocuklar› kamp›, k›z izci kamplar›, özel il-
kariyerden kaç›fl
‹zcili¤e, do¤aya ve gezmeye merakl› m›s›n›z? Dönüflümlü olarak bir kabinde veya çad›rda tak›m arkadafllar›n›zla ya da çocuklarla kalabilir misiniz? 18-28 yafl aral›¤›nda m›s›n›z? E¤er bu sorulara cevab›n›z ‘evet’ ise bu yaz ABD seyahati sizi bekliyor. gi kamplar›, günlük kamplar ve aile kamplar›ndan birisi kat›l›mc›lar›n tercihlerine göre belirleniyor. Kamplarda yap›lacak ifllerde en çok, seramik-çömlek, a¤aç iflçili¤i, cankurtaran, yelkenli, izcilik, kaya t›rman›fllar›, at binicili¤i, okçuluk, jimnastik, tenis ve yüzme dallar›nda dan›flmanlara ihtiyaç duyuluyor. Çocuk bak›m›, engelli hizmeti, din çal›flmalar›, yemek-›zgara yap›m›, floförlük, tamirbak›m iflleri, çim biçme ve garsonluk da bu ifl gruplar› aras›nda yer al›yor. ‘Hayat›n›z›n en e¤lenceli yaz›na haz›r m›s›n›z’ slogan›yla ça¤r›lan kampta, buna tezat olsa da karfl›lafl›lacak zorluklar aç›s›ndan bir uyar› yap›l›yor: “Her ne kadar e¤lence dolu olsa da siz çal›flanlar için bir tatil de¤ildir. Çal›flma saatleri uzun ve fizikî olarak yorucudur. Dinlenme zamanlar›n›z ve tatilleriniz haricinde günün 24 saati sorumlu oldu¤unuz çocuklarla beraber olmak durumundas›n›z.” Bin 100 dolar ödenerek kay›t yap›lan program için, son baflvuru tarihi 5 Mart 2006. Kamptan al›nacak ücretler de yafla ve üstlenilen göreve göre de¤ifliyor. 18 yafl›ndaki dan›flmanlar bin 175 dolar al›rken, 19-20 yafl bin 275 dolar, 21 yafl bin 375, destek ekibi bin
675 dolar, cankurtaran bin 575 dolar, ikinci kez kat›lanlar ise 2 bin dolar›n üzerinde kazan›yor. Program›n bu y›l ikinci kez düzenlendi¤ini belirten CCUSA Türkiye Genel Koordinatörü ‹smail Balaban, benzerleri içinde risk faktörü az olan en güvenli program oldu¤u için tercih edildi¤ini söylüyor. Üniversite ö¤rencilerinin program› tercih etmesinin sebeplerinden birinin az harcama yap›lmas› oldu¤una da dikkat çeken Balaban, kat›l›mda bayan ö¤rencilerin a¤›rl›kl› oldu¤unu ifade ediyor. Balaban program›n avantajlar›yla ilgili olarak da flunlar› dile getiriyor: “Bu, Türkiye’ye yönelik programlar aras›nda en güvenli olan›. Yeme içme ve konaklama bedava. Oradaki temel ihtiyaçlar›n hepsi karfl›lan›yor. Program ücretine gidifl-dönüfl uçak biletleri ve bütün transfer masraflar› da dahil. Mevcut programlar içinde en e¤lenceli olan›. Özellikle milli tak›m ya da olimpiyat tecrübesine sahip ö¤rencilerin rahatl›kla kabul edildi¤i bu program, s›n›f ö¤retmenli¤i, beden e¤itimi, okulöncesi ö¤retmenli¤i ve spor akademileri ö¤rencileri için okullarda staj olarak kabul ediliyor. Psikolojik dan›flmanl›k ö¤rencileri de bunu yapabiliyor.” EDUREHBER T: 0 212 258 7080 F: 0 212 258 7090 info@edurehber.com
kariyerden kaç›fl
Derya SALGAR Gençtur Bilet Sat›fl Müdürü
INTER RAIL = ÖZGÜR GEZ‹
300 YTL’ye Avrupa gezisi ‹nter Rail, Avrupa Demir Yollar› ‹flletmeleri taraf›ndan uygulanan, gezginlere ekonomik ulafl›m olana¤› sa¤layan bir pas bilet uygulamas›d›r. Ayn› biletle, ald›¤›n›z bölgeler dahilinde ve süre içerisinde, istenen yerde ve zamanda, s›n›rs›z kullan›m imkan› verir. 56
Genç Kariyer / 2006
odern dünya vatandafl› olarak birçok yeri gezmek ve görmek istiyorsunuz; ama olanaklar›n›z k›s›tl› ve nas›l gezece¤inizi bilmiyorsunuz; çünkü etraf›n›zda pek örnek de göremiyorsunuz. Ekonomik gezi programlar› sunan klasik turlar da size ilginç gelmiyor; çünkü de¤iflik yafl gruplar›ndan oluflan bir grupla, rehber eflli¤inde onlar›n seçtikleri müze, al›flverifl vs. turlar› size hitap etmiyor. Avrupal› gençler gibi; Avrupa elinizin alt›nda olsun; ö¤len saatlerini Amsterdam’da geçirdikten sonra, akflama do¤ru Paris’e do¤ru yol almak istiyorsan›z; ‹nter Rail biletiyle hayallerinizi gerçeklefltirebilirsiniz.
M
kariyerden kaç›fl
Kaç bölge var? Hangi ülkelerde geçerli? INTER RAIL üyesi ülkeler konumlar›na göre 8 bölgeye ayr›lm›fllard›r A BÖLGES‹ : ‹ngiltere / Kuzey ‹rlanda / Serbest ‹rlanda B BÖLGES‹ ‹sveç / Norveç / Finlandiya C BÖLGES‹ Danimarka / Almanya / Avusturya / ‹sviçre D BÖLGES‹ Polonya / Çek Cum. / Slovak Cum. Macaristan / H›rvatistan E BÖLGES‹ Fransa / Belçika / Hollanda / Lüxemburg F BÖLGES‹ ‹spanya / Portekiz / Fas G BÖLGES‹ ‹talya / Slovenya / Yunanistan / Türkiye H BÖLGES‹ Bulgaristan / Romanya / S›rbistan-Karada¤ Makedonya
INTERRAIL B‹LET ÜCRETLER‹ Interrail bilet ücreti yafl›n›za ve kullanaca¤›n›z bölge say›s›na göre de¤iflkenlik göstermektedir. Bölgeler
Geçerliliksüresi
1. Bölge 2. Bölge Tüm bölgeler (global)
16 gün 22 gün 1 ay
‹stanbul-Pythion-‹stanbul ‹stanbul-Kap›kule-‹stanbul
26 yafl alt› EURO YTL 195,00 325,65 275,00 459,25 385,00 642,95 13,20 15,00
26 yafl üstü EURO YTL 286,00 477,62 396,00 661,32 546,00 911,82
22,04 25,05
* TCDD'nin saptad›¤› Euro kuru: 1,6700 YTL * 5-12 yafllar› aras›ndaki çocuklar için 26 yafl üstü ücretleri üzerinden % 50 indirim uygulan›r.
‹nter Rail, Avrupa Demir Yollar› ‹flletmeleri taraf›ndan uygulanan, gezginlere ekonomik ulafl›m olana¤› sa¤layan bir pas bilet uygulamas›d›r. Ayn› biletle, ald›¤›n›z bölgeler dahilinde ve süre içerisinde, istenen yerde ve zamanda, s›n›rs›z kullan›m imkan› verir. ‹nter Rail için özel bir tren yoktur, Avrupa’daki bütün trenleri kullanabilirsiniz. Sadece 2. s›n›f trenlerde geçerlidir. 1. s›n›f, yatak veya kuflet almak istedi¤inizde aradaki ücretin fark›n› ödemeniz yeterlidir.
‹nter Rail için özel bir tren yoktur, Avrupa’daki bütün trenleri kullanabilirsiniz. Sadece 2. s›n›f trenlerde geçerlidir.
‹nter Rail iflletmeleri taraf›ndan Avrupa, 8 sabit bölgeye ayr›lm›flt›r. Biletinizi al›rken dilerseniz bölge seçimi yaparak daha ekonomik olarak alabilirsiniz. ‹nter Rail bölgeleri ve fiyat tablosu afla¤›daki gibidir: • Yukar›daki tablodan da anlafl›laca¤› gibi ‹nter Rail biletini herkes alabilir. Yaln›z 26 yafl alt›ndakiler fiyat aç›s›ndan daha avantajl›. • ‹nter Rail biletinin belirli bir sezonu yok, senenin 12 ay› geçerli. Bafllang›ç tarihini kendiniz belirleyebilirsiniz. Ayr›ca bilet sadece trenle ulafl›m› sa¤lar. KonakGenç Kariyer / 2006
57
kariyerden kaç›fl
lama için genellikle ekonomik olduklar› için hosteller tercih edilir. Hosteller, hem ekonomik hem de baflka ülkelerden gelen ‹nter Railcilerle karfl›laflabilece¤iniz ortamlar oldu¤u için tercih nedeni. Hostellerin adreslerine www.iyhf.org adresinden ulaflmak mümkün. • Son y›llarda Türkiye’de de seyahat bir al›flkanl›k haline gelmeye bafllad›. Özellikle gençler taraf›ndan ‹nter Rail gibi ekonomik olanaklar sa¤layan ve kullan›m› çok kolay olan biletlere olan talep her y›l artmakta. ‹nter Rail biletinin en önemli tercih nedenlerinden biri çok ekonomik fiyata birçok yeri görme olana¤› sa¤lamas›, kullan›m›n›n çok kolay olmas› ve özellikle kullan›c›y› özgür b›rakmas›. ‹nter Rail biletiyle gezebilece¤iniz flehir say›s›n› göz önüne ald›¤›n›zda ve Avrupa’daki normal tren fiyatlar›n›n yüksekli¤ini düflündü¤ümüzde oldukça ekonomik bir bilet. Ulafl›m d›fl›ndaki di¤er giderleri de ekledi¤inizde; konaklama, yiyecek gibi toplam maliyet ortalama 1000 Euro civar›nda olabiliyor. Tabii bu fiyat›n alt›nda veya üstünde bir harcama kiflilere göre de¤iflebilir. Örne¤in gece trenlerini seçerek konaklama masraflar›ndan bi-
58
Genç Kariyer / 2006
raz olsun tasarruf etmek veya veya restoranlarda yemek yerine marketlerden al›flverifl yapmak gibi. Toplam maliyet ilk bak›flta yüksek gibi görünse de gezece¤iniz flehir say›s› ve size kazand›racaklar› düflünüldü¤ünde oldukça düflük bir rakam. * Schengen (ortak) vizesi sayesinde bir konsolosluktan alaca¤›n›z vizeyle birçok ülkeyi gezebilirsiniz. Bütün ülkelerin konsolosluklar›na tek tek gitmenize gerek kalmaz. • K›sacas› gezmeyi, görmeyi ve maceray› sevenlere minimum fiyata maksimum yeri görmek isteyenlere, yeni kültürler tan›mak isteyenlere önerdi¤imiz bir bilet.
Ulafl›m d›fl›ndaki di¤er giderleri de ekledi¤inizde; konaklama, yiyecek gibi toplam maliyet ortalama 1000 Euro civar›nda olabiliyor. Tabii bu fiyat›n alt›nda veya üstünde bir harcama kiflilere göre de¤iflebilir.
kariyer günleri
Bu sene alt›nc›s›n› düzenledi¤imiz Kariyer Günlerinin ana temas›; “‹fl dünyas› ve etik”ti. Ahlaki tart›flmalar›n ön plana ç›kt›¤›, ekonomide istikrar ve güven anlay›fl›n›n yavafl yavafl oturmaya bafllad›¤› bir dönemde, bizde istedik ki, bu sene “‹fl Dünyas› ve Etik”i tart›flal›m. u sene alt›nc›s›n› düzenledi¤imiz Kariyer Günlerinin ana temas›; “‹fl dünyas› ve etik”ti. Ahlaki tart›flmalar›n ön plana ç›kt›¤›, ekonomide istikrar ve güven anlay›fl›n›n yavafl yavafl oturmaya bafllad›¤›, flirketlerin art›k çal›flanlar›ndan bilgi ve donan›m›n yan›nda güven ve dürüstlük aray›fl›n› artt›rd›¤› bu dönemde, bizde istedik ki, bu sene “‹fl Dünyas› ve Etik”i tart›flal›m. Sektörlerinde baflar›lar›yla birlikte güveni de sa¤layan birçok firman›n temsilcilerinden, kurucular›ndan seminerler, konuflmalar dinledik, firma ziyaretlerinde bulunduk, yine firmalar›n açt›¤› standlarda arkadafllar ifl-staj baflvurular›nda bulundular... Kariyer günlerinin bu seneki ilk konuklar›, üniversitemiz mezunlar›ndan Esra Osmano¤lu Kurtal›nmaz ile Esra Ersoy’du. Biri turizm flirketinde di¤eri ise bankada çal›flan baflar›l› genç Fatihliler, FÜMED mezun oturumunda bizlerle ifl hayat›ndaki tecrübelerini, Fatihli olman›n sa¤lad›¤› avantajlar›ifl baflvurular›nda dikkat edilmesi gerekenleri paylaflt›lar.
B
Kariyer günlerinin ikinci konu¤u ise, Bahçeflehir Üniversitesinden Dr. Nevin Dölek’ti. Nevin han›m “Kariyer ve ‹nsan” konulu seminerinde, kariyer, meslek,ifl nedir, bu kavramlardan neler anl›yoruzu ayr›nt›l› biçimde ele ald›. Kariyer günlerinin üçüncü konu¤u ‹G‹AD Genel Sekreteri Ahmet Yaflar’d›. Bu seneki kariyer günlerinin de konusu olan “etik” kavram› üzerine konuflan Yaflar, uzun vadeli hedefleri olan firmalar›n etik de¤erlere daha çok önem verdi¤ini belirterek farkl› bir noktaya dikkat çekti. Genç Kariyer / 2006
59
kariyer günleri
Kariyer günlerinin dördüncü konu¤u Güllüo¤lu A.fi. Yönetim Kurulu baflkan› Faruk Güllü’ydü. “Bir baflar› hikayesi” isimli seminerde Güllü, ö¤rencilerimizle Güllüo¤lu baklavalar›n› dünya çap›nda baflar›lara tafl›yan hikayesini bizimle paylaflt›. 17 Nisan’da yine Fatih mezunu akademisyenler konu¤umuzdu. ODTÜ’ten Benan K›lbafl, B‹LKENT’ten Fatih Çal›fl›r ve Fatih’ten Fatma Durak kendileri gibi akademisyen olmak isteyen ö¤renci arkadafllar›m›za tecrübelerini, nas›l çal›flmalar› gerektirdi¤ini aktard›lar, ö¤rencilerimizin sorular›n› yan›tlad›lar. Gelifltirdi¤i fikirler, yapt›¤› ifller ve kurdu¤u flirketle farkl› bir kariyer hayat› olan Alphan Manas, kariyer günlerinin beflinci konu¤uydu. Dünya Fütüristler Derne¤i Türkiye Baflkan› olan Manas, bu organizasyonun bir uzant›s› olan Türkiye Fütüristler Derne¤i’nin de kurdu. Ayn› zamanda Kamboçya’n›n Türkiye Fahri Genel Konsoloslu¤u’nu yapan Manas, Deniz Taksi, ak›ll› buzdolab›, manyetik fermuar ve birçok kiflinin flu an oynad›¤› ‹ddia, Türkiye’de ufuk kazand›ran projelerden birkaç›d›r. 2006 y›l›n›n Türkiye Giriflimcilik Ödülü sahibi GOLDAfi da Kariyer 2006’n›n konuklar› aras›ndayd›. GOLDAfi’›n geliflim hikayesini anlatan Goldafl Genel Müdürü Sedat Yal›nkaya, cesaretli olman›n ve risk alman›n girflimcilerin en önemli özelli¤i oldu¤unu vurgulad›. Bizde GOLDAfi’ a Haziran ay›nda Monte Karlo’da yap›lacak olan Dünya Giriflimcilik yar›flmas›nda baflar›lar diliyoruz..
60
Genç Kariyer / 2006
20 Nisan Perflembe gününün konu¤u ise Ekser Dan›flmanl›k’tan Füsun Ça¤an’d›. Füsun Han›m, ifle giriflte ve cv haz›rlarken ö¤renci arkadafllar›n nelere dikkat etmesi gerekti¤i, kariyer kavram›ndan ne anlafl›lmas› gerekti¤i ve mülakat teknikleriyle ilgili bilgiler verdi. 21 Nisan’da Kariyer ailesi olarak Kayalar Tekstil’deydik. Firma gezisinde arkadafllar; çelik plastik üretim ve imalat sektörleri hakk›nda bilgi edinme ve bu sektörü yak›ndan tan›ma f›rsat› buldular.
25 Nisan Sal› gününde Yenibirifl.com’dan Bu¤ra Bey, bizlere internette ifl arama süreçlerini ve yenibirifl.com’un de¤iflen yeni yüzünü anlatt›. 26 Nisan’daki konu¤umuz ise Türkiye giyim Sanayicileri Derne¤i Baflkan› Aynur Bektafl’t›. Ço¤unlu¤unu bayan ö¤rencilerin olufltur¤u kat›l›mc›larla Aynur Han›m, bir kad›n giriflimci olarak kendi hayat hikayesini, HEY Tekstil’in kurulufl ve geliflim sürecini paylaflt›. Kariyer günlerinin son konu¤u Kanal D Ç›rak yar›flmas› program› birincisi Ahmet Ifl›k’t›. fiu an Anadolu Gurubunda Kiralama fiefi olarak çal›flan Ahmet beye en çok sorulan soru, lise mezunu olarak di¤er üniversite mezunu ve yabanc› dil bilen yar›flmac› adaylar›n› eleyerek, yar›flmadan birinci olarak ayr›lmas›yd›. Ahmet bey arkadafllara, yapt›klar› ifli en iyi yapmalar›, ifl hayat›nda dürüst ve güvenilir bir çal›flan olmalar› ve kendilerini sürekli gelifltirme gayretinde olmalar›n› tavsiye etti. Kariyer 2006 ‹stanbul Modern’e yap›lan geziyle sona erdi. 2007 Kariyer günlerinde görüflmek dile¤iyle...
ilk ad›m
Hakan METAN Rehber Psikolojik Dan›flman
Eyvah Hangi Mesle¤i Seçece¤im? ayat›m›z›n en önemli kararlar›ndan biri meslek
H
seçimimizdir. Seçti¤imiz meslek hayat›m›z boyunca bizimle beraberdir. Onu nereye gidersek
gidelim hep yan›m›zda tafl›r›z. Doktor oldu¤unuzda bu sadece hastanede yapt›¤›n›z bir meslek de¤ildir art›k. Gitti¤iniz her yerde doktor bey – han›m gelmifl diye a¤›rlan›rs›n›z. Gitti¤iniz yerlerin bir ço¤unda “yaa benim de fluramda çok fena bir a¤r›m var
Genç Kariyer / 2006
61
ilk ad›m
Hangi mesle¤i seçmem gerekir? Sorusunun cevab›n› ararken önce kendimizi tan›makla bafllamam›z gerekir. Kendimizi kiflisel özelliklerimiz ve beklentilerimiz konusunda iyi tan›mlamam›z bu konuda at›lacak ilk ad›md›r. ‹kinci ad›mda ise seçmeyi düflündü¤ümüz mesleklerin art›s›yla eksisiyle iyi tan›mlanmas› gerekir.
bir bakabilir misin?” gibilerinden sorularla mesle¤iniz hayat›n›z›n her yerine girer. Bir bilgisayarc› olduysan›z mutlaka gitti¤iniz yerlerde formatlanmas› gereken veya ar›zas› olan bir bilgisayardan size flikayet eder ve onu düzeltmenizi talep ederler yak›nlar›n›z. Tabi bu flikayet edilecek bir durum de¤il. Çünkü insanlar›n siz neyi iyi biliyorsan›z o konuda sizden yard›m talep etmeleri kadar do¤al bir fley de yoktur. Bu örnekler daha da artt›r›labilir. Burada anlatmak istedi¤im seçilen mesle¤in hayat›n›z›n her noktas›n› etkileyecek olmas›d›r. ‹flte bundan dolay›d›r ki seçece¤iniz meslek hayat›n›z›n en önemli kararlar›ndan bir tanesidir. Meslek seçimi bu kadar önemli iken gençlerin ço¤u bu seçimi ya popülaritesine göre ya da tercih esnas›nda bir anl›k karar›na göre yap›yor olmas› sonuçlar› itibar› ile çok sak›ncal› bir durumdur. Meslek seçerken nelere dikkat etmeliyiz? Hangi mesle¤i seçmem gerekir? Sorusunun cevab›n› ararken önce kendimizi tan›makla bafllamam›z gerekir. Kendimizi kiflisel özelliklerimiz ve beklentilerimiz konusunda iyi tan›mlamam›z bu konuda at›lacak ilk ad›md›r. ‹kinci ad›mda ise seçmeyi düflündü¤ümüz mesleklerin art›s›yla eksisiyle iyi tan›mlanmas› gerekir. Bu iki ad›m sa¤l›kl› bir flekilde yap›ld›ktan sonra geriye, her ikisinin kesiflim noktalar›n› belirlemek ve kendi iste¤inizi de iflin içine katarak tercihleri ona göre yapmak kal›yor. Yani kendi ilgi ve yeteneklerinize uygun ayn› zamanda çal›flma flekli ve koflullar› sizin istedi¤iniz gibi olan meslek sizin için ideal olan meslektir. Bu aflamalarda en fazla yap›lan hata popülaritenin etkisi alt›nda kalmak fleklinde karfl›m›za ç›k›yor. Yukar›da belirtti¤imiz aflamalar gerçeklefltirilirken kifliler popülaritenin etkisinden kurtulamayabiliyorlar. Belirtilen aflamalar›n sa¤l›kl› ilerleyebilmesi için tercih konusunda afla¤›da belirtilen ad›mlar izlenmelidir. 1. Benim ilgilerim hangi do¤rultudad›r? Ben neleri yapmaktan hofllan›r›m? Kifli, ilgi duydu¤u, hoflland›¤› fleyleri severek yapar. Bireyin ilgi duymad›¤› bir faaliyete s›rf çok para kazan-
62
Genç Kariyer / 2006
ilk ad›m
d›r›yor veya çok popüler bir meslek diye yönelmesi hem
“Neden çocuk doktoru olmak istiyorsun?” diye.
mesleki doyumunu, hem de baflar›s›n› olumsuz etkileye-
Cevap çok ilginçti.
cektir.
“Hocam ben çocuklar› çok seviyorum. Onlarla bera-
Örne¤in sosyal yönü ve insani iliflkileri çok güçlü olan bir kifli sözel tercihler yaparak baflar›l› bir ö¤retmen,
ber zaman geçirmek bana çok keyif veriyor.” Dedi. Ben de kendisine,
psikolog, avukat olabilecekken s›rf popülariteden dolay›
“Çocuklarla zaman geçirmeyi seviyorsan neden s›n›f
saatlerce masa bafl›nda çal›flmay› gerektiren bilgisayar
ö¤retmeni veya anaokulu ö¤retmenli¤i düflünmüyor-
mühendisli¤ini tercih ederse bu mesleki olarak mutsuz-
sun?” dedi¤imde flafl›rd› ve ne alakas› var flimdi der gi-
lu¤u da beraberinde getirebilir. Birçok ö¤renci bilgisa-
bi bana bakt›. Ben de devam ettim.
yar oyunlar›ndan veya bilgisayar bafl›nda vakit geçir-
“fiafl›rmana gerek yok. Ben sana - neden çocuk dok-
mekten hoflland›klar› için bilgisayar mühendisli¤ini ter-
toru olmak istiyorsun?- diye sordum ve sen bana ço-
cih edebiliyor. Bölümü kazand›k-
cuklar› sevdi¤imden dolay› oldu-
lar›nda ise ne kadar farkl› fleylerle
¤unu söyledin. Çocuklar› sevdi¤in
u¤raflt›klar›n› görünce hayal k›r›kl›¤›na u¤rayabiliyorlar. Yani bilgisayar bafl›nda zaman geçirmeyi sevmekten dolay› bu bölüm tercih edilmez. Bilgisayar mühendisli¤ini tercih etmek için bilgisayar yaz›l›mlar›na ilgi duymak, onun yap›s› ve iflleyifli ile ilgili her fleye çok ciddi ilgi duymak gerekir. Bu konuda bir örnek daha verelim. Bir ö¤rencim t›p fakültesi okumak istedi¤ini söyledi. T›p okuyup ondan sonra da uzmanl›¤›n› çocuk üzerine yap›p çocuk
‹lgi alanlar›m›z› do¤ru belirlemeli ve bu konuya bilgilenerek bakabilmemiz gerekir. Gerçekçi alg›lamalar isabetli tercihi beraberinde getirir. ‹lgi duydu¤umuz alanlardaki meslekleri araflt›rmal› ve o mesle¤i yapanlardan bilgi edinmeliyiz.
için doktorluk mesle¤ini seçemezsin. T›p mesle¤ini ve doktorlu¤u sevdi¤in için doktor olunur. Daha sonra da çocuklar› sevdi¤in için ihtisas›n› çocuk üzerine yapars›n. Ama unutma ki çocuk doktoru oldu¤unda c›v›l c›v›l çocuklarla de¤il her türlü hastal›klarla ve onlar› iyilefltirme ile u¤raflacaks›n. Anlad›¤›m kadar› ile senin flu andaki çocuk sevgin bu c›v›l c›v›l koflan çocuklar üzerinde. Bundan dolay› ben sana ö¤retmenlik mesle¤inin daha iyi bir tercih ola-
doktoru olmak istedi¤ini söyledi.
ca¤›n› söylemek istiyorum . Yok
Ben de kendisine hemen sordum.
e¤er sevgin önce doktorlu¤a ve Genç Kariyer / 2006
63
ilk ad›m
Her mesle¤in bir gere¤i vard›r ve onu yerine getirirseniz iflsiz kalmazs›n›z. Siz iflletme okuyacaksan›z, bu alan rekabetin yo¤un oldu¤u ve çok fazla mezun veren bir alan oldu¤u için mezun oldu¤unuzda en iyilerden biri olmal›s›n›z. Aksi halde iflsiz kalabilirsiniz. E¤itim fakültelerinde okuyanlar›n iflsiz kalmalar› çok daha azd›r. Çünkü Türkiye genç ve geliflen bir nüfusa sahip oldu¤undan ö¤retmen a盤› her zaman olacakt›r.
Kiflilerin iyi yapabildi¤i fleylerden hofllanma e¤ilimleri vard›r. ‹lgi duydu¤umuz alanlar, ço¤unlukla yetenekli oldu¤umuz alanlard›r. Burada önemli olan konu kiflinin ilgilerini oldu¤u gibi yeteneklerini de iyi tan›mlamas›d›r. 2. Benim yeteneklerim hangi do¤rultudad›r? Ben neleri iyi yapabilirim? Yetenek, kiflinin belli konulara olan kabiliyeti, onu yapabilme gücüdür. Yetenek meslekteki baflar›y› etkileyen en önemli etkenlerden biridir. Seçti¤i mesle¤in gerektirdi¤i azami yetenek düzeyine sahip olmayan bireyin o meslekte baflar›l› olmas› oldukça zordur. Örne¤in, el becerisi çok zay›f olan birisinin difl hekimi veya cerrah olmak istemesi veya konuflma konusunda problemleri olan birisinin avukat olmak istemesi onun baflar›s›z bir mesleki hayat geçirmesine sebep olacakt›r. Sahip oldu¤u yeteneklerinin kapasitesinin alt›nda bir yetenek düzeyi gerektiren mesle¤e yönelen bireyin
insanl›¤a yard›ma ve daha sonra çocuklara ise o zaman
meslekte doyum sa¤lamas› da mümkün olmayacakt›r.
senin için do¤ru tercih t›p olacakt›r.”
Örne¤in, bilgisayar becerisi çok yüksek olan birisinin bir
‹lgi alanlar›m›z› do¤ru belirlemeli ve bu konuya bilgilenerek bakabilmemiz gerekir. Gerçekçi alg›lamalar isa-
64
bankada gifle memuru olmas› onu mesleki olarak tatmin edemez.
betli tercihi beraberinde getirir. ‹lgi duydu¤umuz alan-
Bundan dolay› kendi ilgilerimizi tan›mam›z gerekti¤i
lardaki meslekleri araflt›rmal› ve o mesle¤i yapanlardan
gibi yeteneklerimizin s›n›rlar›n› da ölçmemiz gerekir.
bilgi edinmeliyiz.
Benim lisede notlar›m oldukça iyiydi. Okulun en iyi ö¤-
Genç Kariyer / 2006
ilk ad›m
rencileri aras›nda oldu¤um için etraftan hep doktor ve-
mamal›d›r; Hangi meslek olursa olsun o meslekte çok iyi
ya mühendislik gibi meslekleri tercih yapmam gerekti¤i
olursan›z hem statü bak›m›ndan hem de mesleki kazanç
konusunda telkinler ald›m. Belli bir zaman bu telkinlerin
bak›m›ndan çok kazançl› görünen mesleklerden daha
etkisinde kald›m ancak daha sonra kendimi de¤erlendi-
fazlas›n› kazanabilir ve mesleki olarak kendinizi çok da-
rince flunu gördüm. Sözel derslerimin neredeyse tama-
ha iyi hissedebilirsiniz.
m› 9-10(O zamanlar 10’luk not sistemi uygulan›yordu)
Önemli olan yapt›¤›n›z ifli iyi yapmakt›r. Üniversite
say›sal derslerimin de ortalamas› yüksek o da 8 civar›n-
mezunu iflsizlere bakt›¤›n›zda ya mezun fazlas› veren
da ama sorun flu ki ben sözel derslere çok az çal›flarak
ziraat mühendisli¤i gibi bir bölümden mezun oldu¤unu
bu notlar› al›rken say›saldan ortalamay› yükseltmek için
görürsünüz. Yada iflletme – iktisat gibi kendisini gelifltir-
çok çaba sarf ediyordum.
menin çok önemli oldu¤u, bir meslek tercih edip okudu-
Genel olarak sözel dersler ,say›sal derslere göre biraz daha kolayd›r ama bende bu ay›r›m çok barizdi.
¤unu ama okurken kendisini mesleki aç›dan ve yabanc› dil aç›s›ndan gelifltirmedi¤i görülür.
Bundan dolay› dersleri iyi olan ö¤rencilerin say›sala yönlendirilmesine karfl›n ben sözel - eflit a¤›rl›k alan›ndan s›nava girmeye karar verdim. Yeteneklerimizi tan›mlarken önce say›sal – sözel olarak tan›mlanmal›. Daha sonra da mesela say›sal ama hangi alanlar bana daha uygun diye genelden özele do¤ru gidilmelidir. Yeteneklerimizi tan›mak istiyorsak çevreden s›k s›k geri bildirimler almal›y›z. Çevremizdeki insanlar bizleri daha objektif alg›larlar. Ö¤retmenlerinizden, sözüne güvendi¤iniz yak›nlar›n›zdan ve arkadafllar›n›zdan kendinizle ilgili geri bildirimler al›n. Bu kendinizi daha iyi tan›mlamak için çok ifle yarayacakt›r. 3. Ben ne istiyorum? Mesleki beklentilerim nelerdir? Yetenek ve ilgilerin tan›mlanmas›n›n ard›ndan bireyin meslekteki beklentilerini tan›mlamas› gerekir. Bireyin meslekte nelere önem verdi¤ini, mesleki faaliyetin sonunda elde etmek istedi¤i olanaklar›n neler oldu¤u önemli bir konudur. Kazanç düzeyi, yarat›c›l›¤› kullanma, liderlik, yetene¤ini kullanma, iflbirli¤i, ün sahibi olma, sosyal statü, düzenli yaflam, de¤ifliklik gibi konular›n hangisinin onun için önemli oldu¤unu kifli tan›mlamal›d›r. Mesleki beklenti, ilgi ve yeteneklerle uyuflursa baflar›l› bir mesleki yaflam sizi bekliyor demektir. Ama burada tekrar belirtmeden geçemeyece¤im önemli bir hususu belirtmek isterim. Mesleki beklentiler popülaritenin ve maddi kazanc›n gölgesinde oluflturulursa hata yapma olas›l›¤›n›z çok artar. Mesleki beklentilerinizi bu iki düflman›n gölgesinden kurtar›n. Türkiye’de mesleklerin durumu. Türkiye’de mesleklerin durumuna flöyle bir göz atacak olursak flunlar› söyleyebiliriz. Baz› meslekler di¤erlerine göre daha çok kazand›ran meslek grubu olarak alg›lan›rlar (endüstri, bilgisayar ve elektronik mühendislikleri ve T›p fakülteleri gibi) ama flu gerçek unutulGenç Kariyer / 2006
65
ilk ad›m
Her mesle¤in bir gere¤i vard›r ve onu yerine getirir-
• ‹yi bir üniversiteden mezun olmak
seniz iflsiz kalmazs›n›z. Biraz önce bahsetti¤imiz gibi
• ‹yi derecede ‹ngilizce bilmek
e¤er siz iflletme okuyacaksan›z, bu alan rekabetin yo-
• Mesle¤i ile ilgili bilgisayar bilgisine oldukça hakim olmak
¤un oldu¤u ve çok fazla mezun veren bir alan oldu¤u
Ve bütün bunlar›n yan› s›ra tecrübe birikimi de olma-
için mezun oldu¤unuzda en iyilerden biri olmal›s›n›z.
s› gerekir. Genellikle mühendislerin ifl bulabilmesi için
Aksi halde iflsiz kalabilirsiniz. E¤itim fakültelerinde oku-
yukar›daki üç flart yeterli olur ancak bir çok iflyeri ayn›
yanlar›n iflsiz kalmalar› çok daha azd›r. Çünkü Türkiye
zamanda 5 y›l 7 y›l gibi tecrübe flart› koyabiliyor. Bu da
genç ve geliflen bir nüfusa sahip oldu¤undan ö¤retmen
mühendislerin ilk mezun olduklar›nda hemen ifl bulabil-
a盤› her zaman olacakt›r.
mesini biraz zorlaflt›rabiliyor.
Özellikle mühendislik fakültesi okuyacak olanlar›n da
Çin dili, ‹spanyol dili gibi bölümler de alternatif bö-
dikkat etmesi gereken fleyler vard›r. Mühendis olup iyi
lümler olarak yükselen bir trende sahip. Çünkü dünya
bir ifl bulabilmek için;
ekonomisinin önemli bir bölümü bugün Çin üzerinden dönüyor ve siz Çin diline hakim olursan›z dünyan›n befl-
E¤er siz iflletme okuyacaksan›z, bu alan rekabetin yo¤un oldu¤u ve çok fazla mezun veren bir alan oldu¤u için mezun
te biri ile anlaflabilecek duruma gelirsiniz. Ayn› durum ‹spanyolca için de geçerli. Dünyada bir çok ülkenin resmi dili ‹spanyolca’d›r. Alternatif olarak düflünüldü¤ünde bu bölümler trendi yükselen ve ticari anlamda baflkalar›n›n girmedi¤i yollara girmenize yard›mc› olabilir.
oldu¤unuzda en iyilerden biri olmal›s›n›z. Aksi halde iflsiz kalabilirsiniz. E¤itim fakültelerinde okuyanlar›n iflsiz kalmalar›
Fen edebiyat fakülteleri kan›mca Türkiye’de k›ymeti tam anlafl›lamam›fl bölümlerin bafl›nda geliyor. Geliflmifl ülkelerde bilim adam› yetifltirdi¤i için çok önem verilen bu fakülteler, ülkemizde san›yorum bilim adam› olma hayali olan genç say›s›n›n azl›¤›ndan ve/veya bu fakül-
çok daha azd›r. Çünkü Türkiye genç ve geliflen bir nüfusa sahip oldu¤undan ö¤retmen a盤› her zaman olacakt›r.
telerin öneminin tam anlafl›lmamas›ndan dolay› olmas› gereken yerde de¤ildirler. Bilim üretmek isteyen ve dünyaya aç›lmak isteyen idealist ö¤rencilerin tercih edecekleri en isabetli yerlerden biri fen edebiyat fakülteleridir.
66
Genç Kariyer / 2006
Mustafa Topal Rehber Ö¤retmen
ilk ad›m
Do¤ru tercih, do¤ru gelecek... ercih: Üstün tutmak. Bir fleyi di¤erinden fazla be¤enmek, fazla itibar etmek anlamlar›na gelir. ÖSS tercihi yaparken neyi üstün tutmam›z gerekti¤ini belirlemeliyiz. -Gitmeyi istedi¤imiz program› m›? -‹lgi ve yetenekleriniz mi? -Yüzdelik dilimi mi? -Baflar› s›ras›n› m›? -Çevremizin beklentilerini mi? -Hayalimizdeki düflüncelerimizi mi? -Puan›m›z›n bofla gitmemesini mi? Yukar›daki sorulardan hangileri bizim için daha önemlidir? Objektif de¤erlendirmeye göre hangileri öncelik s›ras›na al›nmal›d›r? Ak›ll› önce kendi akl›n› kullanand›r. Daha da ak›ll› baflkalar›n›n da akl›n› kullanand›r. Baflkalar›n›n akl›n› kullanma tercih için olmazsa ol-
T
maz flartt›r. Bunu yerine getirebilmek için; 1. Kiflinin kendisini, karfl›s›ndakinin yerine koyup, olaylara onun bak›fl aç›s›ndan bakmas› ve hissetmesi çabas›. 2. Durumu karfl›dakinin gözleriyle görüp ne düflündü¤ünü anlamak.Karfl›dakinin düflüncelerine taraftar olmak veya paylaflmak gerekmez. K›z›lderililer birini yarg›lamadan evvel yarg›layaca¤›n kiflinin ayakkab›lar›yla dolafl demifller.Onun ayakkab›lar› giyebilmek için, evvela kendimizinkileri ç›karmal›y›z. Tercih yapmaya bafllamadan önce ç›karaca¤›m›z ayakkab›lar nelerdir? -Çevre beklentileri. -Hayaller. -Puan›n bofla gitmemesi. Tercih yapmaya bafllamadan önce giymemiz gereken ayakkab›lar nelerdir? -Gitmeyi istedi¤imiz program: Kendi alan›n›za yönelik yüksekö¤retim programlar›n› Genç Kariyer / 2006
67
ilk ad›m
Ö¤retmenleriniz ve çevreniz sizi yönlendirip ve disipline etti¤inde hangi derslerde baflar›n›z daha da artt› ve “Lise Girifl S›nav›na” net olarak yans›d›. Siz çal›flt›¤›n›z halde netleriniz artmad›¤› konularda yetene¤iniz çekiniktir denebilir. tercih etmelisiniz. Sonras›nda, di¤er alanlardan olup, yine ortaö¤retim baflar› puan› 0,8 ile çarp›lacak programlar› tercih etmelisiniz. En son, di¤er alanlardan olup, 0,3 ile çarp›lan alanlar› tercih etmeleri Üniversite s›nav› sonucunda yerlefltirilmelerini kolaylaflt›racakt›r. Örnek olarak; TS alan›ndan mezun olmufl olan bir ö¤renci öncelikle halkbilim veya Türkçe ö¤retmenli¤i vb. bölümleri kendi alan›na yönelik yüksekö¤retim programlar›n› tercih etmeli. Sonras›nda mesela TM alan›nda oldu¤u halde (psikoloji gibi) 0,8 ile ortaö¤retim puan› çarp›lacak alanlar› tercih etmelidir. Ancak bundan sonra di¤er alanlar›n tercihleri yap›labilir ki, ö¤rencilerin bu durumda OÖBP’ lar›n›n 0,3 katsay›s› ile çarp›laca¤›n› unutmamas› gerekir. -Yüzdelik dilim: Size gönderilen s›nav sonuç belgesinde ÖSS Sözel, ÖSS Say›sal ve ÖSS Eflit a¤›rl›kl›, ÖSS Dil puanlar›n›za göre Türkiye çap›ndaki yüzdelik s›ran›z gelecektir. Tercih yaparken, bulundu¤unuz yüzdelik s›ran›n, tercih etti¤iniz yüksekö¤retim program›n›n yüzdelik s›ras›na uygun olmas› gereklidir. Tercihleriniz de kendi içinde 1.(Birinci) yüzdelik s›radan bafllayarak yap›lmas› gerekmektedir.
68
Genç Kariyer / 2006
-Baflar› s›ras›: S›nava giren bütün adaylar içinde kaç›nc› oldu¤unuzu belirtir. ‹lgi ve yeteneklerinin fark›nda olma: Seçti¤iniz alanda, ileride mutsuz olmaman›z ve seçti¤iniz meslekte mesleki doyum sa¤layabilmeniz için ilgi ve yetenekleriniz do¤rultusunda tercih yapman›z gerekmektedir. Sütteki ya¤›n ç›kmas› için beklemesi yeterlidir. ‹lginizi belirlemenin k›sa formülü: Sizler de ‹lkokul beflinci s›n›f sonuna kadar hangi derslerde az gayretle baflar›l› oldu¤unuzu hat›rlay›n›z.Ö¤retmenleriniz ve çevreniz sizi yönlendirmeden ve disipline etmeden derslerdeki hangi konular ilgi alan›n›za girdi ve merak uyand›rd›.Yine ‹lkö¤retim yedinci s›n›fta hangi derslerde az gayretle baflar›l› oldu¤unuzu hat›rlay›n›z. Ö¤retmenleriniz ve çevreniz sizi yönlendirmeden ve disipline etmeden derslerdeki hangi konular ilgi alan›n›za girdi ve merak uyand›rd›. Yetenek belirlemenin k›sa formülü: Ö¤retmenleriniz ve çevreniz sizi yönlendirip ve disipline etti¤inde hangi derslerde baflar›n›z daha da artt› ve “Lise Girifl S›nav›na” net olarak yans›d›. Siz çal›flt›¤›n›z halde netleriniz artmad›¤› konularda yetene¤iniz çekiniktir denebilir. E¤er bask›n olsayd› ortam›n› bulunca ortaya ç›kacakt›. Toplumumuzda ilgi ve yetene¤inizin üst limitte oldu¤u alanlarda çal›flma zorunlu hale gelmifltir. Yaflamda her fleyin bir kontrol grubu, bir de deney grubu vard›r. Yerlefltirilmemiz için bizler kontrol grubu kriterleri olan yüzdelik dilim, yüzdelik s›ra ve puan kriterlerine uymak zorunday›z.E¤er bu uyum yoksa denek olma gereksizdir. ‹fl imkan›: Tercih listesini olufltururken yazaca¤›n›z yüksekö¤retim programlar›n›n ileride Size ifl imkan› sa¤layabilecek türden olmas› da önemlidir. Baz› yüksekö¤retim programlar› ileride yeterli ifl
ilk ad›m
imkan› sa¤layamamakta bu durum da gençlerin zor durumda kalmalar›na neden olmaktad›r. Kontenjan durumu: Tercih listesini olufltururken istedikleri bölümlerin kontenjanlar›na da dikkat etmeli, baz› bölümlerde y›¤›lmalar olabilece¤i, bu durumda o bölümü kazanma flanslar›n›n azalaca¤› da hesaba kat›lmal›d›r. Okul birincileri: Okul birincisi olan ö¤renciler, yüksekö¤retim programlar›nda kendilerine ayr›lm›fl olan “okul birincisi kontenjan›” ndan yararlanabileceklerini de unutmamal›d›rlar. Belli sanat dallar›nda üstün yetene¤i olanlar (Devlet Konservatuar› Müzik ve Sahne Sanatlar› Bölümleri ile güzel sanatlar fakültelerinin resim ve heykel bölümlerinde okumak isteyenlerin üstün yeteneklerinin tespiti için yüksekö¤retim kurumlar›na do¤rudan baflvurmalar› ve komisyonlar önünde kendilerini ispatlamalar› gerekmektedir. Ortaö¤retim kurumlar›nda okurken çeflitli projeleri ile TUB‹TAK taraf›ndan düzenlenen olimpiyatlarda dereceye giren adaylar›n AOÖBP derece ald›klar› alanlar› tercih ettiklerinde farkl› bir katsay› ile çarp›lacak ve ek puan olarak ÖSS puanlar›na kat›lacakt›r Spor dallar›nda üstün baflar›l› olanlar ortaö¤retim kurumlar›nda çeflitli olimpiyatlarda dereceye girdikleri takdirde OÖBP ‘lar› YÖK’ ün belirleyece¤i bir ek katsay›yla çarp›lacak ve puanlar›na eklenecektir. (Uluslar aras› flampiyonalarda derece almak flart›yla) Mesleki ve Teknik liselerin mezunlar› da kendi branfllar›n›n devam› niteli¤indeki yüksekö¤retim programlar›n› tercih ettikleri takdirde ek puanlardan yararlanacaklard›r.
Yüzdelik dilimler ölçü olarak al›n›p tercih yap›labilir.
TERC‹H UYGULAMALARI Puan türlerine dikkat edilmelidir. Say-1, EA-1, Söz-1 puan›yla alan yüksekö¤retim puanlar› tercih edilmelidir veya Say-2, EA-2, Söz-2 puan›yla alan yüksekö¤retim puanlar› tercih edilmelidir.
Örnek: Ankara Hacettepe Sa¤l›k Hiz.M.Y.O. Acil Yard›m
1-Lisans programlar› Puanlar ölçü olarak al›n›p tercih yap›labilir. ÖRNEK TERC‹H TABLOSU PUANLAR : SAY : 342 EA : 338 SAY: Yüzdelik Dilim: %7 - EA: Yüzdelik Dilim: %2,5 1- ODTÜ MATEMAT‹K 353.972 2- BO⁄AZ‹Ç‹ K‹MYA 348.887 3- HACETTEPE MATEMAT‹K 342.447 4- ODTÜ K‹MYA Ö⁄RT 343.607 5- ODTÜ FEN B‹LG Ö⁄RT 339.173 (‹STEK SIRASI ÖNEML‹ –Araya ortak alan EA konabilir)
ÖRNEK TERC‹H TABLOSU PUANLAR : SAY : 342 EA : 338 SAY: Yüzdelik Dilim: %7 - EA: Yüzdelik Dilim: %2,5
1- ODTÜ 2-BO⁄AZ‹Ç‹ 3- BO⁄AZ‹Ç‹ 4- HACETTEPE 5- ODTÜ
MATEMAT‹K 353.972 - %3,2 F‹Z‹K 350.122 - %4,11 K‹MYA 348.887 - %3,62 MATEMAT‹K 342.447 - 6,81 K‹MYA Ö⁄RT. 343.607 - %10,33
(‹STEK SIRASI ÖNEML‹ –Araya ortak alan EA konabilir)
Baflar› s›ras› ölçü olarak al›n›p tercih yap›labilir. 1- ODTÜ 2- BO⁄AZ‹Ç‹ 3- ODTÜ 4- ODTÜ 5-KOCAEL‹
MATEMAT‹K 353.972-7779 K‹MYA 348.887-9313 K‹MYA Ö⁄RT. 343.607-16314 FEN B‹LG Ö⁄RT. 339.173-21053 MAK‹NE MÜH. 327,798-40,294
(‹STEK SIRASI ÖNEML‹ –Araya ortak alan EA konabilir)
Puan, Yüzdelik dilim, Baflar› s›ras› beraberce ele al›narak tercih yap›labilir. 1- ODTÜ 2- BO⁄AZ‹Ç‹ 3- ODTÜ 4- ODTÜ 5-KOCAEL‹
MATEMAT‹K 353.972-7779-%3,2 K‹MYA 348.887-9313-%3,62 K‹MYA Ö⁄R. 343.607-16314-%10,33 FEN B‹LG Ö⁄R. 339.173-21053-%12,48 MAK‹NE MÜH. 327,798-40,294-%13,71
(‹STEK SIRASI ÖNEML‹ –Araya ortak alan EA konabilir)
2-Önlisans programlar› Mesleki ve teknik orta ö¤retim baflar› puan›na bak›larak(OBP):OBP puan› 86,905 veya civar›nda olan adaylar tercih yapabilir.
86,905
E¤itim bölgesi veya d›fl› yerlefltirme önceliklerine bakarak:Bu program yerlefltirme önceliklerinde e¤itim bölgesi içinden tercihlerle doldurulmufl gözüküyor.Bölge d›fl› olanlar tercihte bulunmamalar› gerekiyor.Bofl tercih olma ihtimali çok yüksek.(2005 OSYM k›lavuzunda) Örnek: Ankara Hacettepe Sa¤l›k Hiz.M.Y.O. Acil Yard›m
86,905
Alan d›fl› ÖSS puan›yla yerlefltirilme yüzdelik dilimi ve puan›na bak›larak(0,3 AOBP’li puan) Yerlefltirme-ÖSS puan› 0,3 dilim ve puana bakarak tercih yap›lmal›d›r. Örnek: Adana Çukurova Ceyhan Sa¤l›k Hiz.M.Y.O. Difl Protez 238,906
Genç Kariyer / 2006
69
sektör tan›t›m›
Murat DO⁄ANAY Avrasya Barter Afi. Yönetim Kurulu Baflkan›
Al gülüm, ver gülüm Barter, sadece sisteme üye olan flirketlerin birbirleriyle al›flverifl yapabildikleri bir Pazarda, sat›n al›nan mal veya hizmet bedelinin, üretilen mal veya hizmetle ödendi¤i sistemin ad›d›r. Barter Sistemi ile çal›flan bir firma, Barter Ortak Pazar›ndan sat›n ald›¤› mal ve hizmetlerin bedelini, üretti¤i ya da ticaretini yapt›¤› mal ve hizmetleri sisteme üye olan firmalara satarak öder; ayn› flekilde, Barter Pazar›na satt›¤› mal ve hizmetlerin bedelini, Barter Pazar›nda sat›fla sunulmufl mal ve hizmetlerden diledi¤ini sat›n alarak tahsil eder. Barter; hem bir firman›n ihtiyaçlar›n› faizsiz Dolar kredisi kullanarak karfl›layabilece¤i bir Finansman Sistemi, hem de üretti¤i mal veya hizmeti satabilece¤i bir Ticaret Sistemidir. BARTER S‹STEM‹N‹N GEL‹fi‹M‹ Barter, sadece sisteme üye olan flirketlerin birbirleriyle al›flverifl yapabildikleri bir ortak pazarda, sat›n al›nan mal veya hizmetin bedelinin, üretilen mal vaya hiz-
70
Genç Kariyer / 2006
metle ödendi¤i sistemin ad›d›r. Barter sistemi ile çal›flan bir firma, Barter Pazar›ndan sat›n ald›¤› mal ve hizmetlerin bedelini, üretti¤i ya da ticaretini yapt›¤› mal ve hizmetleri sisteme üye olan firmalara satarak öder; ayn› flekilde, Barter Pazar›na satt›¤› mal ve hizmetlerin bedelini, Pazarda sat›fla sunulmufl mal ve hizmetlerden diledi¤ini sat›n alarak tahsil eder. Barter, hem bir firman›n ihtiyaçlar›n› faizsiz Dolar kredisi kullanarak karfl›layabilece¤i bir Finansman Sistemi, hem de üretti¤i mal veya hizmeti satabilece¤i bir Ticaret Sistemidir. :: Barter Sisteminin Ortaya Ç›k›fl› Paran›n kullan›lmad›¤› dönemlerde, ihtiyaç fazlas› ürünlerin gereksinim duyulan mallara birebir takas edilmesi ile kurulan denge, araya paran›n girmesiyle ve verilen ürüne karfl›l›k daha az mal al›nmas›yla bozulmufl-
sektör tan›t›m›
Barter Sistemini Avrupa' da ilk olarak 1934 y›l›nda ‹sviçre kullan›lm›flt›r. Almanya' da ilk Barter flirketi, 1983' de, Avusturya' da ise 1984 y›l›nda faaliyete geçmifltir. Türkiye' de ise Barter' ›n 10 y›ll›k geçmifli vard›r.
tur. Paran›n ticarette kullan›lmas›, maliyetlerin artmas›na sebep olmufltur. Geçen zamanlarda üretilen mallar›n çeflitlenmesi, yeni ürünlerin, modellerin ve markalar›n ço¤almas›, birebir takas› güçlefltirmeye bafllam›flt›r. Bu durum, birebir takas›n yerine, daha genifl boyutlu, çok tarafl› Barter ticaretinin geliflmesine sebep olmufltur. Barter Birlikleri ya da Barter fiirketleri kurularak üyeler kaydedilip, para kullanmadan mal almak isteyen kurulufllar aras›nda, kurallar› olan ve belli bir sisteme dayanan "Barter Ticareti" bafllam›flt›r. Barter ilk fleklini, dünyada büyük ekonomik krizlerin yafland›¤› 1930' lu y›llarda, ABD' de alm›flt›r. ‹letiflimin h›z kazand›¤› ve d›fl pazarlara aç›l›mla birlikte ekonomik yaflam›n önemli de¤iflikliklere u¤rad›¤› 1960' l› y›llar Amerika'da ilk Barter organizasyonlar›n›n kuruldu¤u dönem olmufltur. Bugün, Amerika' da yaklafl›k 500 Barter firmas› faaliyet göstermektedir. Barter Sistemini Avrupa' da ilk olarak 1934 y›l›nda ‹sviçre kullan›lm›flt›r. Almanya' da ilk Barter flirketi, 1983' de, Avusturya' da ise 1984 y›l›nda faaliyete geçmifltir. Türkiye' de ise Barter' ›n 10 y›ll›k geçmifli vard›r. Art›k ciddi bir endüstri halini alan Barter, sektörel anlamda yap›lmas›n› tamamlam›flt›r. Turizm, medya, emlak, sanayi mamülleri gibi birçok konuda hizmet veren flirketler oldu¤u gibi birçok konuda hizmet veren flirketler oldu¤u gibi, toptan veya perakende olarak da ayr› ayr› hizmetler veren Barter kurumlar› olmufltur. Barter tekni¤inin dünyada h›zla yay›lmas›nda en önemli rolü kuflkusuz bilgisayar teknolojisindeki geliflmeler oynamaktad›r. Bilgisayar donan›mlar›n›n ve teknolojilerinin ak›l almaz bir süratle insan yaflam›na girmesi, Barter Sistemine ifllevsellik kazand›rm›flt›r. The Business Trend Analysts' in yapt›¤› araflt›rmada dünya ticaretinin %40' ›n›n Barter Sistemi ile yap›ld›¤› tesbit edilmifltir. Bugün, çeflitli ülkelerden 600 binden fazla flirket taraf›ndan kullan›lan Barter Endüstrisi dünya ticaretine yön veren global bir sistemdir.
BARTER S‹STEM‹N‹N ‹fiLEY‹fi‹ Barter sistemi ile çal›flmak, sisteme üye olmak ile mümkündür. Pazardaki arz/talep dengesi gözetilerek flirket ile Barter Sözleflmesi imzalan›r. Yönetim Kurulu onay› ile üyelik statüsü kazanan üye sisteme dahil olur. Üyenin bilgileri elektronik ortamda her kurum için aç›lan, Barter Online program›ndaki Üye Cari Hesap Kartlar›na kaydedilir. Üyeler aras›ndaki ifllemler, özel bir yaz›l›m program› üzerinden takip edilir. Barter Pazar›nda al›m ve sat›mlar pazar›n para birimi olan ABD Dolar›'na endeksli olarak yap›l›r. Fiyat, kalite ve teslimat konusunda sat›c› ile anlaflan al›c›, sistemde ödeme ve tahsilat arac› olan Avrasya Barter Çekini kullan›r. Avrasya Barter Çeki, iki üye firma aras›nda gerçekleflen al›m sat›m ifllemlerinde bir ödeme ve tahsilat arac› olarak kullan›lan, üzerinde yap›lan ifllemin Amerikan Dolar› cinsinden tutar›n›n yaz›l› oldu¤u, mal veya hizmeti alan taraf›ndan imzalan›p kaflelenen, Avrasya Barter Sistemi'nin k›ymetli evrak›d›r. Barter çeki kullan›larak gerçekleflen barter ifllem detaylar› Avrasya Barter Merkezine bildirilerek ifllem için Sat›fl Yetki Kodu al›n›r. BARTER S‹STEM‹N‹N ÖZELL‹KLER‹ VE AVANTAJLARI :: Barter Sistemi Üye Firmalar›n Biraraya Gelerek Oluflturduklar› Bir Ortak Pazard›r :: Ça¤dafl Bir Ticaret Sistemidir :: Ekonominin Problemlerinden Etkilenmeyen Hareket Kabiliyetine Sahip Dinamik Bir Pazard›r :: Yeni Pazarlara Ulaflma ve Müflteriler Kazanma ‹mkan› Sa¤lar. :: Sat›fllar› ve Kar› Art›r›r. :: At›l Kapasite ve Stok De¤erlendirme ‹mkan› Sa¤lar. :: Tahsilat Garantisi Sa¤lar. :: H›zl› Tahsilat Olana¤› Sa¤lar. :: Faizsiz Ürün ve Hizmet Kredisi Kullanma ‹mkan› Verir. :: Ücretsiz ve Etkin Reklam/Tan›t›m Sa¤lar. :: Güvenli, Kolay ‹hracat Sa¤lar. :: Rekabet Üstünlü¤ü Sa¤lar. :: Pazarda Serbest Piyasa Ekonomisi fiartlar› Geçerlidir. :: Güvenilir bir Pazard›r. :: H›zl› Al›flverifl ‹mkan› Sa¤lar.
Genç Kariyer / 2006
71
sektör tan›t›m›
:: Barter Borçlar›n›n Muhasebelefltirilmesi Üye, barter sistemi ile mal veya hizmet sat›n ald›¤›nda, ald›¤› mal veya hizmet bedeli karfl›l›¤› "Barter'l› ‹fllemler Hesab›"n› alacakland›r›r. _____________________/____________________ 153 Ticari Mal Stoklar› XXXX 191 ‹ndirilecek K.D.V. XXXX 120 Barterl› ‹fllemler Hesab› XXXX _____________________/____________________ 653 Komisyon Giderleri XXXX 191 ‹ndirilecek K.D.V. XXXX 120 Barterl› ‹fllemler Hesab› XXXX _____________________/____________________ (Komisyon giderini de sistemden alaca¤›ndan düflerek ödemifltir.)
Sat›c› ürününü teslim etmeden ve faturas›n› kesmeden önce, Avrasya Barter Genel Merkezinden sat›fl için "sat›fl yetki kodu" almak zorundad›r. Sat›fl Yetki Kodu al›c›n›n , al›m yapmak için yeterli kredi sahibi oldu¤unu gösterir. Al›m yapacak üyenin yeterli kredisi oldu¤u takdirde kendisine sat›fl yetki kodu verilir. Al›c› firma sat›fl yetki kodunu çekin üzerine kaydederek iki nüshas›n› sat›c› firmaya verir. Sat›c› firma, ald›¤› iki nüsha barter çekinin birinci nüshas›n› Avrasya Barter merkezine 7 gün içinde iletmek durumundad›r. Avrasya Barter'a teslim edilmifl olan Barter Çekleri dikkate al›narak her iki firmaya yani al›c› ve sat›c› firmaya ifllem bedelinin %4'ü tutar›nda komisyon fatura edilir. Al›c› üye firman›n cari hesab›na ifllem miktar› USD de¤eri borç kaydedilir. Sat›c› üye firman›n cari hesab›na ifllem miktar› USD de¤eri alacak kaydedilir. Sat›fl yetki kodu al›nmam›fl ifllemler sistem içinde barter ifllemi olarak geçerlilik kazanamaz. Bu durumda sistem garantör de¤ildir ve tahsilat riski sat›c›ya aittir. BARTER MUHASEBES‹ :: Al›c›lar Hesab› (120'li hesaplar) Üye Firmalar "Barter'l› ‹fllemler Hesab›" ad›nda bir cari hesap açarlar. Barter sistemi ile ifllem yapt›klar›nda alacaklar› ve borçlar› "Barterl› ‹fllemler Hesab›"nda takip ederler. Barter'l› ‹fllemler Hesab› 120'li Hesaplar içerisinde bir aç›k hesapt›r. Ürün satan firma alacak hesab›n›, bir baflka zaman barter sisteminden mal ve hizmet sat›n alarak kapat›r. Ayn› flekilde barter sisteminden mal veya hizmet sat›n alan üye de borç hesab›n›, bir baflka zaman barter sistemi ile ürün satt›¤›nda kapat›r.
72
Genç Kariyer / 2006
:: Barter Alacaklar›n›n Muhasebelefltirilmesi Üye, barter sistemi ile mal veya hizmet satt›¤›nda, satt›¤› mal veya hizmet karfl›l›¤› " Barterl› ‹fllemler Hesab›"n› borçland›r›r. Sat›fllar Hesab›'na alacak kaydeder. Barter ifllem dekontlar› KDV dahil olarak toplam fatura tutar› üzerinden kesilir.Faturalar aç›k olarak tanzim edilir. _____________________/____________________ 120 Barterl› ‹fllemler Hesab› XXXX 600 Yurt ‹çi Sat›fllar XXXX 391 Hesaplanan KDV XXXX _____________________/____________________ 653 Komisyon Giderleri XXXX 653.01 Barter Komisyon Giderleri XXXX 191 ‹ndirilecek KDV XXXX 120 Barterl› ‹fllemler Hesab› XXXX _____________________/____________________ :: Alacak ve Borç Hesaplar›'n›n Kapat›lmas› Barter ifllemi yapan firma, borçlu ise ya sisteme mal satar veya günü gelince borcunu dolar karfl›l›¤› nakit öder. Ortaya ç›kan kur fark›n› ise "Finansman Gideri" olarak kaydeder. Sat›c› ise 'Kur Fark› Geliri' olarak kaydeder. Firma Sistemden Mal Al›p, Oniki Ay Sonra Ödemeyi Barter fiirketine Nakit Olarak Yapt›¤›nda ‹fllemin Muhasebelefltirilmesi Sistem üyesi bir firma barter ile mal alm›fl, ancak oniki ayl›k süre içerisinde borcunun karfl›l›¤›n› kendi mal› ile ödeyememifl, sürenin bitiminde cari USD üzerinden ödemesini peflin olarak Barter flirketine ödemifltir. Mal alan flirket borcunu sisteme 12 ay sonra USD cinsinden ödemifltir. _____________________/____________________ 120 Barterl› ‹fllemler Hesab› XXXX 780 Finansman Giderleri XXXX 100 Kasa Hesab› XXXX _____________________/____________________