Sonett-betere-wereld_230x285.qxp 12.10.21 16:00 Seite 1
genoeg.nl
131
! Precies wat je nodig hebt
Winter
Coververhaal: Klimaatpessimisme
2021
Het genoeg van
Dolf Jansen Maak het zelf: + Tandpasta + Tegeltuintje + Fix je spijkerbroek
Sonett – zo schoon E C O L O G I S C H
ken. Dat ontziet het milieu en de portemonnee. De componenten van het milieuvriendelijke modulaire systeem van Sonett zijn: wasmiddel in poedervorm of vloeibaar, ontharder en bleekmiddel. Ze zijn vrij van petrochemische tensiden en enzymen. Ze bevatten geen synthetische geur-, kleurof conserveringsstoffen en zijn volledig biologisch afbreekbaar. Sonett-producten wor-
den gemaakt zonder gentechniek, nanotechnologie en dierexperimenten. De oliesoorten in de zeep zijn voor 100 % afkomstig uit biologische of biologisch-dynamische teelt. www.sonett.eu Sonett – zo goed.
ECOLOGISCH CONSEQUENT
3
WINTER 2021
Wassen met het modulaire systeem van Sonett is de meest ecologisch verantwoorde en zuinigste manier om te wassen! Conventionele wasmiddelen zijn een mengsel van wasmiddel, ontharder en bleekmiddel. Als de componenten apart geleverd worden, zoals in het modulaire systeem van Sonett, kan men afhankelijk van de hardheid van het water en van hoe vuil de was is, de optimale dosering gebrui-
C O N S E Q U E N T
Eenvoudig leven Geld genoeg Praktisch ibeter: Afscheid Dig van je oude telefoon
Reportage Levenskunstenaar René Kerkhof Coververhaal Pleidooi voor meer klimaatpessimisme Kopen of laten lopen Zeep voor echt schone handen Geldzaken Beginnen met beleggen: zo doe je dat Koken met genoeg Bouillon, de perfecte restverwerker Upcycle Brei een nieuw leven voor je poef
24e jaargang
131 € 6,99
Hopeloos hoopvol Toen Genoeg-redacteur Anne Pek voorstelde om een artikel te schrijven over klimaatpessimisme, had ik het voor het gemak al over een hoopvol artikel. ‘Helemaal niet hoopvol’, reageerde Anne verontwaardigd; ‘aan hoop hebben we niets als we het klimaatprobleem willen aanpakken.’ (Lees haar artikel op pagina 22). ‘Ach ja, ik ben nou eenmaal hopeloos hoopvol’, bedacht ik later. Standaard pik ik de positieve krenten uit de pap. En niet alleen beroepshalve, om zo veel mogelijk Genoeg-lezers te inspireren om duurzame keuzes te maken. Het is gewoon mijn tweede natuur om als Sherlock Holmes te speuren naar positief nieuws. Het zou kunnen zijn dat ik daarbij soms een iets te roze bril opzet. Goed dat mijn collega’s me af en toe met de neus op de feiten drukken. Om het artikel van Anne te citeren: ‘Gelukkig lijkt de psychologie ook in te zien dat zwartkijkerij soms de gezondere optie is. Zo liet de APA, de gezaghebbende Amerikaanse beroepsvereniging van psychologen, al weten dat somberheid vanwege klimaatveranderingen weliswaar “een onplezierige emotie” is, maar ook een zinnige; ze motiveert namelijk tot een gedragsverandering.’ Maar, zoals gezegd, zwartkijken kost me moeite: ik ontmoet vooral een overvloed aan mensen die net zoals jij en ik hun uiterste best doen de beste keuzes te maken om de klimaatproblemen een halt toe te roepen. En ik had het voorrecht om een aantal hoopgevende voortrekkers persoonlijk te spreken. Zoals chimpanseebeschermster Jane Goodall, zero waste-heldin Bea Johnson en common good-econoom Christian Felber. En niet te vergeten onze eigen Nederlandse Babette Porcelijn. In 2017 gaf ze een workshop over haar boek De verborgen impact op de Landelijke Genoeg-dag. Onlangs kwam haar derde boek uit, Het happy 2050 scenario, waarmee ze opnieuw wil bijdragen aan een mentaliteitsverandering die naar een groen systeem leidt. ‘Je hoort wel eens: een systeem is als een olietanker, moeilijk bij te sturen’, zegt Porcelijn in een interview in Trouw. ‘Ja hallo! Het systeem is geen abstracte identiteit. Wij zijn dat zelf. Het bestaat uit allemaal kleine bootjes: wijzelf. Als de voorhoede de koers verlegt dan keert uiteindelijk de hele vloot.’ Dat klinkt hoopvol. Ook aan daadkracht ontbreekt het Porcelijn niet. ‘Doe iets aan de klimaatcrisis’, zegt Porcelijn, net als Anne aan het eind van haar stuk. ‘Pak dat kalf en demp die put.’ Heleen van der Sanden, hoofdredacteur
Genoeg is een onafhankelijk tijdschrift voor iedereen die meer wil doen met minder. Elk nummer van Genoeg bestaat uit vier delen. Gelukkig met genoeg Weinig bezitten, uit noodzaak of keuze, kan heel rijk voelen. Lees de inspirerende verhalen. Genoeg voor iedereen Hoeveel is genoeg? Over eerlijk delen in de overvloed en voldoende overhouden voor de generatie na ons. Genoeg geld Kritisch kiezen en vrolijk besparen. Over de grote economie en het kleine huishoudboekje. Praktisch genoeg We doppen onze eigen boontjes en maken dingen lekker zelf. Origineel, goedkoop, en vaak beter voor het milieu. Een gids voor huis en tuin.
Modern klassiek Al die spullen aan de straat! Wat een rijkdom, en wat vergaat die snel. Mirjam Verschoor (46) fotografeerde dat Amsterdamse afval jarenlang, als hobby. Toen ze door haar werk in PR en marketing thuis belandde, met een burn-out en een hernia, kwam haar leven tot stilstand. Zo kwam ze op de stillevens van oude meesters, die óók rijkdom en vergankelijkheid symboliseren. Ze sloeg aan het combineren. Haar eerste collages maakte ze toen ze nog het bed moest houden. Intussen is ze fulltime kunstenaar en heeft ze verschillende series gemaakt. Allemaal collages, allemaal geïnspireerd op oude meesters, allemaal minutieus bewerkt. Kijk maar eens goed, het craquelé is verdwenen uit het ‘Stilleven met een gouden bokaal’ dat Pieter de Ring tussen 1640 en 1660 maakte. Dat maakt Verschoors werk nog vervreemdender. Want waar kijk je naar? Is dat nou een foto, of wat? (MR) Stil leven met gouden bokaal & Ikea-doos (2019). Tribecalledtrash.nl
Winter 2021 Genoeg
3
10
Het genoeg van Dolf Jansen
54
Gezond weer op Dieetdillema's
l Coververhaa
Portret Ontwerper René van Kerkhoven: ‘Eenvoud is mijn niche’
Dat doe ik lekker zelf
14
62 Inslagknoop vervangen van een spijkerbroek
22
18 4 Genoeg Winter 2021
Winter
Inhoud
Nummer 131| 2021
Over rijk leven met weinig
Over kritisch kiezen en vrolijk besparen
GENOEG GELD
PRAKTISCH GENOEG
6, 18, 34 en 46 Fotoverhaal 8 Kort genoeg 9 Boeken 10 Het genoeg van Dolf Jansen 14 Portret Ontwerper René van Kerkhoven 17 Op de fiets naar India
36 Kort genoeg 37 Boeken 38 Huishoudboekje 40 Geldzaken Beleggen voor beginners 42 Kopen of laten lopen Handzeep 45 Welgeteld Column Marieke Henselmans
48 Kort genoeg 49 Boeken 50 Koken met genoeg Bouillon 52 Voor de bijl Kapper 53 Over de datum Olijven 54 Gezond weer op Dieetdilemma’s 56 Huis & Haard Koopnietsweek 57 Huid & Haar Tandpasta 58 Van eigen grond Weg met tegels 59 Natuur in overvloed Column Elisabeth Noorduin 60 Digibeter Oude telefoon 61 Opgeruimd Verstopte tv 62 DDILZ Knoop aan spijkerbroek 64 Upcycle Stroken stof worden poef 65 Van de straat Notenkraker 66 Samen wonen Column Merel Deelder
GELUKKIG MET GENOEG
GENOEG VOOR IEDEREEN
Over delen en vermenigvuldigen
EN VERDER
20 Kort genoeg 21 Boeken 22 Coververhaal Koester je klimaatpessimisme 27 Fotoverhaal Samen voor het klimaat 30 Heb ik wat van je aan? 33 Genoegens Column Milouska Meulens
2 Genoeg kunst Mirjam Verschoor 3 Redactioneel 52 Regeladvertenties 32 Genoeg aanbiedingen 67 Ware winst Genoeg ondernemers 74 Lezers schrijven Genoeg | Colofon 75 Lezer aan het woord
30
17
Op de fiets naar India Tieme Hermans over xxx
Over eigen boontjes doppen
Heb ik wat van je aan? Tekst toevoegen
64
Upcycle
Poef van strookjes lievelingsstof Winter 2021 Genoeg
5