418 1 13ﻓﺮوردﻳﻦ 1388 اﻳﻦ ﺟﺎ ﻛﻪ ﻣﻲآﻣﺪﻳﻢ روز را آوﻳﺰان از ﻣﻴﺨﻲ زﻧﮓزده آوردﻳﻢ. اﮔﺮ آﻣﺪي و ﻣﺎ ﻧﺒﻮدﻳﻢ ﺧﻮاﺑﻲ اﺑﺪي ﺑﺒﻴﻦ: ﭘﻴﺪاﻳﻤﺎن ﻣﻲﺷﻮد. ﺳﻬﺮاب ﻣﺎزﻧﺪراﻧﻲ
517 ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ 6ﻓﺮوردﻳﻦ ﻣﺎه /1388ﺧﺎﻧﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﮔﺮاش /ﺳﺎﻋﺖ ﭘﻨﺞ وﻧﻴﻢ ﺗﺎ ﺷﺶ و ﭼﻬﻞ دﻗﻴﻘﻪ ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮﻳﻦ :آﻗﺎﻳﺎن ﻣﺴﻌﻮد و ﻣﺤﻤﻮد ﻏﻔﻮري ،ﻣﺤﻤﺪ ﺧﻮاﺟﻪﭘﻮر ،ﺳﺮاﺟﻲ ،آذرﻣﻴﻨﺎ ،اﺑﺮاﻫﻴﻢ اﺳﺪي ،داوريﻓﺮد و ﺧﺎﻧﻢﻫﺎ ﺣﺒﻴﺒـﻪ ﺑﺨﺸـﻲ، ﻋﻄﺎﻳﻲ ،ﻣﺮﻳﻢ اﻧﺼﺎري ،آﺑﺎزﻳﺎن ،ﺧﻮاﺟﻪزاده ،زاﻫﺪي ،ﻣﻴﻨﺎ ﻏﻔﻮري ،ﻛﺸﻮري ،ﻓﺮزاﻧﻪ ﻧﺎدرﭘﻮر و ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺎن :ﺧﺎﻧﻢﻫﺎ اﻧﺴﻴﻪ ﺑﺼﻴﺮي و راﺿﻴﻪ دادوﻧﺪ. ﺧﺎﻃﺮه /اﻟﻬﺎم زاﻫﺪي :اﻧﺘﺨﺎب ﻗﺎﻟﺐ ﺧﺎﻃﺮه ،ﺗﺼﻤﻴﻢ درﺳﺘﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ؛ وﻟﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﻪ ﺿﺮورت ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔـﺬاري ﺧـﺎﻃﺮه ﺗﻮﺟـﻪ ﻧﻜـﺮده اﺳﺖ .ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺎداﺑﻲ و ﻃﺮاوت ﺑﻬﺎر در ﻳﻚ ﺧﺎﻃﺮه از ﻣﺮ گ ﻣﺎدرﺑﺰرگ ،ﭼﻨﺪان ﺗﻮﺟﻪﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ .ﺑﻲدﻗﺘﻲ در ﻧﮕﺎرش ﻫﻢ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻛـﻢرﻣـﻖ ﺷﺪن اﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮه ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪ. ﺗﻜﻪﻫﺎ و ﻃﺮحﻫﺎ /ﺳﻤﻴﻪ ﻛﺸﻮري :ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺷﺎﻋﺮ ﺗﻜﻪﻫﺎ را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻳﻚ ﻓﺮم ﺧﺎص ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ را ﺑـﻪ ﺣﺎﻟـﺖ ﺷـﻌﺮ در آورد .ﺗﻜﻪي ﺷﺸﻢ از ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎزي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد .روي اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﺳﺮودهﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻃﺮح ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻫﺎﻳﻜﻮ ﻳﺎ ﻫﻴﭻﻛﺪام ﺑﺤﺚ ﺷﺪ. وﻗﺘﺶ ﻛﻪ ﻣﻲآﻳﺪ /ﺧﻴﺮاﻟﻪ ﻓﻀﻠﻲ :ﺳﻄﺮ آﺧﺮ ﺷﻌﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻮﺟﻪ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده ﺑﻮد .آﺧﺮ ﺷﻌﺮ از ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎزي ﺧﻮب و ﻣﻔﻬﻮم ﻧﺴﺒﺘﺎ ﻛﺎﻣﻠﻲ ﺑﺮ ﺧﻮردار ﺑﻮد ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﻔﻬﻮم ﺗﻤﺎم ﺣﺮفﻫﺎي ﺷﺎﻋﺮ را در ﺳﻄﺮ آﺧﺮ ﻳﺎﻓﺖ. ﻟﺬت ادﺑﻴﺎت :ﻣﺴﻌﻮد ﻏﻔﻮري ﻛﺘﺎب ﮔﻴﻠﮕﻤﺶ را ﺑﺎ اراﺋﻪ ﺷﺮﺣﻴﺎﺗﻲ از داﺳﺘﺎن و ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﺨﺶ ﺟﺬاﺑﻲ از ﻛﺘـﺎب ،ﻣﻌﺮﻓـﻲ ﻛﺮدﻧـﺪ .آﻗـﺎي آذرﻣﻴﻨﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺷﻌﺮ از ﻣﻴﺎن ﺳﺮودهﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد اﻋﻀﺎ ﻗﺮار ﺷﺪ ﻳﻜﻲ از ﺷﻌﺮﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﺮاي ﺷﻤﺎره آﻳﻨﺪه اﻟـﻒ ﭼـﺎپ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد .ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻏﺰﻟﻲ از ﺧﺎﻧﻢ اﻧﺼﺎري و دوﺑﻴﺘﻲ از ﺧﺎﻧﻢ ﺑﺨﺸﻲ ﻛﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺳﺮوده ﺑﻮدﻧﺪ ﻗﺮاﺋﺖ ﺷـﺪ .آﻗـﺎي داوري ﻓﺮد ﻧﻴﺰ ﺷﻌﺮي ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ .در آﺧﺮ ﺟﻠﺴﻪ ﺧﺎﻧﻢ زاﻫﺪي ﺑﺮاي ﺧﻴﺮات و ﺷﺎدي روح ﻣﺎدرﺑﺰرﮔﺸﺎن ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ آوردﻧﺪ ﻛﻪ ﺑـﺎ ﻓﺎﺗﺤـﻪ ﺧﻮاﻧﻲ ﺣﻀﺎر ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ.
و دﺳــﺖﻣﺎﻳــﻪﻫــﺎي داﺳــﺘﺎﻧﻲ ،ﺑﺮﮔﺮﻓﺘــﻪ از ﻓﺮﻣــﻮلﻫــﺎي اﺳﻄﻮره اياﻧﺪ .ﻧﻮرﺗﺮوپ ﻓﺮاي ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﭼﻬـﺎر ﻧـﻮع اﺻﻠﻲ رواﻳﺖ وﺟﻮد دارد :ﻛﻤﺪي ،ﺗﺮاژدي ،رﻣﺎﻧﺲ ،و ﻃﻨـﺰ؛ و اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﻧﻮع رواﻳﺖ در واﻗـﻊ ﻫﻤـﺎن ﭼﻬـﺎر ﻓـﺮم اﺻـﻠﻲ اﺳﻄﻮره اي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮ ﭼﻬﺎر ﻓﺼﻞ ﺳﺎل ﺗﻄﺒﻴﻖ داده ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ اﻧﻌﻜﺎس ﻫﺎي اﺳﻄﻮره ﻫﺎ در ادﺑﻴﺎت
418
اﺳﻄﻮرهﻫﺎ ،ﻣﺬاﻫﺒﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻛﺴﻲ
2
ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻋﺘﻘﺎدي ﻧﺪارد .آﻧﻬﺎ داﺳﺘﺎن ﻫـﺎﻳﻲ ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﺷــﺎﻣﻞ ﺣــﻮادث ﺧــﺎرقاﻟﻌــﺎده، ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻫﺎي ﻣـﺎوراي اﻧﺴـﺎﻧﻲ و ﻣﻮﺟـﻮدات
ﻣﺎوراي ﻃﺒﻴﻌﻲ ،ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ زﻣـﺎﻧﻲ ﻣـﻮرد ﭘـﺬﻳﺮش ﮔـﺮوهﻫـﺎﻳﻲ از
را اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﻴﺎن ﻛﺮد: ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ ﻗﺪﻳﻤﻲﺗﺮﻳﻦ ﻣﺘﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳـﺖ ﻣـﺎ رﺳـﻴﺪهاﻧـﺪ را اﺳﻄﻮره ﻫﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣـﻲ دﻫﻨـﺪ» .اﻳﻠﻴـﺎد« و »اودﻳﺴـﻪ« ﻫـﻮﻣﺮ و ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻓﺮدوﺳﻲ از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﺘﻮناﻧﺪ .اﻳﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎ –ﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻞ و ﭼﻪ ﻓﻘﻂ ﻗﺴـﻤﺘﻲ از آﻧﻬـﺎ -ﺑﺎرﻫـﺎ و ﺑﺎرﻫـﺎ ﺑـﻪ ﺷﻴﻮه ﻫﺎ و زﺑﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎزﻧﻮﻳﺴﻲ ﺷﺪه اﻧﺪ و در
اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻮدهاﻧﺪ؛ ﭼﻮن ﺳـﻌﻲ ﻣـﻲﻛـﺮدهاﻧـﺪ در آﻧﻬـﺎ
ذﻫﻦ ﻣﺮدم ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ .ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺪرﻧﻴﺴﺖﻫـﺎ
ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا دﻧﻴﺎ اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ اﺳـﺖ و ﭼـﺮا اﻳـﻦ
ﻫﻢ ﻋﻼﻗﻪ زﻳﺎدي ﺑﻪ ﺑﺎزآﻓﺮﻳﻨﻲ اﺳﻄﻮره ﻫﺎي ﻛﻬﻦ ﺑﻪ
اﺗﻔﺎﻗﺎت ﻃﺒﻴﻌﻲ رخ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ و ....ﺑـﻪ ﻋﺒـﺎرﺗﻲ ،ذﻫـﻦ
ﺷﻜﻞ ﻣﺪرن داﺷـﺘﻨﺪ .ﺟﻴﻤـﺰ ﺟـﻮﻳﺲ ﺷـﺎﻫﻜﺎرش
داﺳﺘﺎن ﭘﺮداز ﺑﺸﺮ ﭼﻮن از ﻫﻤﺎن اﺑﺘـﺪا ﻧﻤـﻲ ﺗﻮاﻧﺴـﺘﻪ
»اوﻟﻴﺲ« را دﻗﻴﻘﺎً ﺑﺮ »اودﻳﺴـﻪ« ﺑﻨـﺎ ﻛـﺮده اﺳـﺖ.
دﻟﻴﻠﻲ ﻋﻠﻤﻲ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺮاي ﺧﻴﻠﻲ از ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ در اﻃﺮاف ﺧﻮد ﻣﻲ دﻳﺪه ﭘﻴﺪا ﻛﻨـﺪ ،ﺷـﺮوع ﺑـﻪ ﺳـﺎﺧﺘﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛـﻪ در آﻧﻬـﺎ ﺧـﺪاﻳﺎن ﻣﺘﻌـﺪد ،ﻣﻮﺟـﻮدات ﻏﻴﺮﻋﺎدي و اﺗﻔﺎﻗﺎت ﻧﺎﻣﻌﻤﻮل ،ﺑﺎﻋﺚ و ﺑﺎﻧﻲ ﭘﺪﻳﺪهﻫـﺎي ﭘﻴﺮاﻣـﻮن ﺑﻮدﻧﺪ .اﻳﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺗﻮﺟﻴﻪﻛﻨﻨﺪﮔﻲﺷﺎن، ﺧﻮد ﻣﻨﺒﻌﻲ ﺑﺮاي آداب و ﺳﻨﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و رﺳـﻮﻣﺎﺗﻲ را ﺷﻜﻞ ﻣﻲدادﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﻣﺬﻫﺐ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣـﻲآﻣـﺪهاﻧـﺪ. وﻟﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻋﻠﻮم و ﭘﻴﺪا ﺷﺪن ﺗﻮﺟﻴﻬﺎت ﻋﻠﻤـﻲﺗـﺮ درﺑـﺎره ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎ ،اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ اﻳﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﻛﻢﺗﺮ و ﻛﻢﺗـﺮ ﺷـﺪ. اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد ﻛﻪ اﺳﻄﻮرهﻫﺎ دﻳﮕﺮ در ﻧﻈﺎم ﻣﻨﻄﻘﻲ و ﻋﻠﻤﻲ ﺑﺸﺮ ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺪارﻧﺪ ،ﻛﺎﻣﻼ اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ .ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺑﺴﻴﺎري از ﭘﺎﻳـﻪﻫـﺎي داﻧﺶ ﻣﺎ ﺑﺮ روي اﺳﻄﻮرهﻫﺎ ﺑﻨﺎ ﺷـﺪه اﺳـﺖ؛ ﭼـﻪ اﺳـﻄﻮرهﻫـﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ،و ﭼﻪ اﺳﻄﻮرهﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ. در دوران ﻣﺎ ،اﺳﻄﻮرهﻫﺎ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﺤﻜﻤﻲ در ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺮدمﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدهاﻧﺪ .ﻟﻮي اﺷـﺘﺮاوس اﻋﺘﻘـﺎد دارد ﻛـﻪ اﺳﻄﻮره ﻫﺎي ﻫﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ،ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ از ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﻨﻲﺷﺎن را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل زﺑﺎنﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﻮﺳﻮري ﻛﺸﻒ ﻛﺮد .ﺑﺎرت و اﻛــﻮ از دﻳﮕــﺮ اﻧﺪﻳﺸــﻤﻨﺪاﻧﻲ ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﻛــﻪ ﺳــﻌﻲ ﻛــﺮدهاﻧــﺪ اﺳﻄﻮرهﻫﺎي ﻣﺪرن را ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ و ﻛﺸـﻒ رﻣـﺰ ﻛﻨﻨـﺪ .ﻣﻘﺎﻟـﻪي »اﺳﻄﻮره ﺳﻮﭘﺮﻣﻦ« اﻛﻮ ﻧﻤﻮﻧﻪاي ﻋﺎﻟﻲ از اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﺗﻼشﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪن ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ اﺳﻄﻮرهاي ﻣﺜﻞ ﺳﻮﭘﺮﻣﻦ را درون ﺟﺎﻣﻌﻪي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ. ﻗﺎﻋﺪﺗﺎً ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻘﻮﻟﻪاي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ روي ادﺑﻴﺎت ﺑﻲﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ .اﻳـﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬاري ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر زﻳـﺎد و در ﺳـﻄﻮح ﮔﺴـﺘﺮده اي اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ -ﺑﺨﺼـﻮص از دوران ﻣﺪرﻧﻴﺴـﻢ ﻛـﻪ روﻳﻜـﺮد ﺟﺪﻳﺪي ﺑﻪ اﺳﻄﻮرهﻫﺎ ﺑﺎب ﺷﺪ -و ﺑﺮﺷﻤﺮدن ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ .ﺣﺘﻲ ﮔﺮوﻫﻲ از ﻣﻨﺘﻘﺪان ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم اﻧﻮاع ادﺑﻲ
ﮔﺎﻫﻲ ﻫﻢ ﺑﺨﺸﻲ از داﺳﺘﺎن ﻫﺎي اﺳﺎﻃﻴﺮي در ﻳـﻚ اﺛﺮ ادﺑﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ؛ ﺷﺒﻴﻪ اﺳﺘﻔﺎده اﻟﻴـﻮت در »ﺳـﺮزﻣﻴﻦ ﻫﺮز«. ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي اﺳﻄﻮرهاي ﻫﻢ ﺑﻪ وﻓﻮر در ادﺑﻴﺎت ﭘﻴﺪا ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ. رﺳﺘﻢ ﺷﺨﺼﻴﺖ اﻳﺪه آل اﻳﺮاﻧﻲ اﺳﺖ؛ ﭘﺮزور و داﻧﺎ و اﺧـﻼقﮔـﺮا. داﺳﺘﺎنﻫﺎ و آﺛﺎر زﻳﺎدي ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖﻫﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ و ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .اﺻﻼً ﻫﺮ ﭘﺪري ﻛﻪ ﻓﺮزﻧﺪش را ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﻲﻛﺸـﺪ ،در ذﻫﻦ ﻣﺎ اﻳﺮاﻧﻲﻫﺎ ﻳﺎدآور رﺳﺘﻢ اﺳﺖ .و ﻫﺮ ﭘﺴﺮي ﻛﻪ ﭘﺪرش را ﺑـﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﻜﺸﺪ ،در ذﻫﻦ اروﭘﺎﻳﻲﻫﺎ ﻳﺎدآور اودﻳﭗ اﺳـﺖ .ﺑﻌﻀـﻲ از ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻫﺎي ﻣﺪرن ﻫﻢ ﺧﻴﻠﻲ زود ﺑﻪ ﺟﻤﻊ اﺳـﻄﻮرهﻫـﺎ اﺿـﺎﻓﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ،ﻣﺜﻞ ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺧﻨﺰرﭘﻨﺰري در »ﺑﻮف ﻛـﻮر« ﻫـﺪاﻳﺖ ،ﻳـﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻫﺎﻛﻠﺒﺮي ﻓﻴﻦ. اﻣﺎ درونﻣﺎﻳﻪﻫـﺎ و ﻣﻮﺗﻴـﻒﻫـﺎي اﺳـﻄﻮرهاي ،ﭘﻴﭽﻴـﺪهﺗـﺮﻳﻦ و ﺟﺎﻟﺐ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮات را ﺑﺮ ادﺑﻴﺎت دارﻧﺪ .اﻳﻦ ﻣﻮرد آﻧﻘﺪر ﮔﺴـﺘﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ از درونﻣﺎﻳﻪي اﺻﻠﻲ اﺛﺮ ﺗﺎ ﻳﻚ ﺳﻤﺒﻞ ﻳﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪي ﻛﻮﭼﻚ را در ﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد .ﻣﺜﻼً اﻟﮕﻮي ﺳﻔﺮ ﻛﻪ در ﺑﺴﻴﺎري از آﺛﺎر ادﺑﻲ ﺑـﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲ ﺧﻮرد ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑـﺮ ﺳـﻔﺮﻫﺎي اﺳـﻄﻮرهاي اﺳـﺖ. ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪاش ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺨﺘﻲﻫﺎي زﻳـﺎدي ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ ،ﺑﺎز ﻫﻢ ﻳﺎدآور رﺳﺘﻢ و ﺧﻮان ﻫـﺎﻳﺶ اﺳـﺖ .ﻫﻮﻟـﺪن ﻛﺎﻟﻔﻴﻠﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺜﻞ اوﻟﻴﺲ -وﻟﻲ در ﻧﻴﻮﻳﻮرك -ﺳﻔﺮ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺜـﻞ او ﺑﻪ ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺮﺳﺪ .و در ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ،ﺑﺎزوﺑﻨـﺪي ﻛـﻪ ﻧﺸـﺎﻧﻪي ﻓﺮزﻧﺪي اﺳﺖ ،ﻫﻤﺎن ﺑﺎزوﺑﻨﺪ ﺳﻬﺮاب را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣـﻲآورد؛ و آﺗـﺶ زدن ﻳﻚ ﭘﺮ ،ﺣﺘﻲ اﮔﺮ در ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﻣﺪرن ﺷﻬﺮي ﻫـﻢ ﺑﺎﺷـﺪ، ﺳﻴﻤﺮغ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ را ﺑﻪ ذﻫﻦ ﻣﻲآورد. ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻘﺶ اﺳـﻄﻮرهﻫـﺎ در ادﺑﻴـﺎت ﻳﻜـﻲ از ﺷـﻴﺮﻳﻦﺗـﺮﻳﻦ و ﻫﻴﺠﺎناﻧﮕﻴﺰﺗﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ادﺑﻲاﻧـﺪ .در اﻳـﻦ ﻧﻮﺷـﺘﺎر ﻛﻮﺗﺎه ﺳﻌﻲ ﺷﺪ ﮔﺴﺘﺮدﮔﻲ اﻳﻦ ﻋﺮﺻﻪ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﻮد.
ﺷﻴﺸﻪ ﻣﺎﻫﻲ ﺧﺸﻚ ﺳﻴﻤﺎن ﭘﻮﺳﻴﺪه روري روي آﻳﻨﻪ ﭘﺮ ﺷﺪه ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﺷﻤﻊ ،ﺳﺮد و ﺧﺎﻣﻮش ﺗﺨﻢﻣﺮغ ﺧﺎﻟﻲ
418 زﻧﺪﮔﻲ در ﺧﻄﺮ اﺳﺖ واق واق ﺷﺐ
روي ﺳﻔﺮه ﺳﺒﺰه، ﺳﺒﺰه ﻣﺼﻨﻮﻋﻴﺴﺖ
3
در ﻫﺮاس ﺑﻮف ﺑﺪﻧﺎﻣﻲ و
ﺳﺒﺰهﻫﺎ ﺧﺸﻜﻴﺪه ﻫﻤﻪ زرد و ﺑﻲﺟﺎن آﺧﺮ اﻣﺴﺎل ﻧﻴﺎﻣﺪ ﺑﺎران
روزﻫﺎي ﻫﺎر ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺟﺎن ﺑﻜﻨﺪ ﻣﺜﻞ ﺳﮓ
ﻧﺮﮔﺲ اﺳﺪي
ﻣﺜﻞ ﻫﺮ ﺳﺎل دﮔﺮ از ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺧﺒﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ. ﭼﺸﻤﻪﻫﺎ ﺑﻲآﺑﻨﺪ ﭼﺸﻢﻫﺎ ﺑﻲﺧﻮاﺑﻨﺪ ﺗﺎ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻗﻄﺮه آب، ﺧﺎك را ﻟﻤﺲ ﻛﻨﺪ. دﺷﺖﻫﺎ ﺗﻔﺘﻴﺪه، ﭘﺮ از ﺧﺎك و ﺧﺴﻨﺪ ﻫﻤﻪ دﻟﻬﺎ ﺧﺴﺘﻪ داﻧﻪﻫﺎ
ﺳﻨﮓ ﺻﺒﻮر ﻣﻦ ﻓﻘﻂ ﺧﻂ ﺧﻄﻲ ﻧﻮﺷﺘﻨﻪ ﮔﺎﻫﻲ رﻋﺪ اﺳﻤﻮن از ﺳﺮ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻨﻪ دل ﭘﺎﻳﻴﺰي ﻣﻦ ﺑﺎ ﺧﺪا ﻛﻞ ﻛﻞ ﻣﻴﻜﻨﻪ ﺳﺮ ﻳﻪ ﻣﺸﺖ ﺣﺮف ﺣﺴﺎب داره ﺗﻤﻨﺎ ﻣﻴﻜﻨﻪ
ﻣﻨﺘﻈﺮ زﻧﺪﮔﻲاﻧﺪ ﺧﺎكﻫﺎ
ﻣﻴﺪوﻧﻲ ﺑﻬﺎر ﻣﻦ دروﻏﻜﻲ ﻧﻘﺎﺷﻲ ﺷﺪه ﻣﻴﻮن اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ادم ﭼﻪ ﺑﻲ ﺻﺪا ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺷﺪه
ﭼﺸﻢ ﺑﻪ راه ﺑﺎران
ﺷﺎﻳﺪ ﺧﻮدش ﻳﻪ ﺟﻮر دادن ﺗﻘﺎص ﺑﺎﺷﻪ
ﻧﻴﺴﺖ آﺑﻲ اﻣﺎ...
ﺗﻘﺎص ﺑﻪ ﺧﻴﺎﻧﺘﺖ ﻳﺎ ﺷﺎﻳﺪم ﻫﻮس ﺑﺎﺷﻪ
در ﺗﻤﺎم ﺻﺤﺮا
ﻣﻨﻲ ﻛﻪ از ﺧﻮدم ﻓﻘﻂ ﺧﻮدت ﻫﺴﺘﻲ ام ﻣﻴﺸﻲ
ﺗﻚ ﮔﻠﻲ ﻫﻢ ﺣﺘﻲ ﺑﻬﺮ ﺑﻠﺒﻠﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ. آري
ﭼﺮا ﻳﻬﻮ از ﻫﻤﻮن ادﻣﻜﺎي ﺷﻬﺮ ﻣﻴﺸﻲ ﻣﻴﺪوﻧﻢ ﻳﻪ روز ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎﻫﻢ ﺗﻮي اﺷﻜﺎت ﻣﻴﺸﻜﻨﻪ وﻟﻲ ﺑﺪون ﻛﻪ ﺑﻲ ﻫﻮا دﻟﻢ واﺳﺖ ﭘﺮ ﻣﻴﺰﻧﻪ
اﻣﺴﺎل ﻧﻴﺎﻣﺪ ﺑﺎران.
ﻋﺒﺪاﻟﺮﺿﺎ آذرﻣﻴﻨﺎ
اﺑﺮاﻫﻴﻢ اﺳﺪي
اﻳﻦ روزﻫﺎ ﻟﺤﻈﻪﻫﺎﻳﻢ اﻳﻤﺎن ﺑﻪ ﺗﻮ را ﻛﻢ دارد .ﻧﻤﻲرﺳﻲ؟ در اوﻟﻴﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﮔـﺮوه دﺑﻴـﺮان
418
4
رﻫﺎ
دوره ﻫﻔــــﺪﻫﻢ در ﺗــــﺎرﻳﺦ ﭘﻨﺞﺷﻨﺒﻪ 6ﻓﺮوردﻳﻦ ﻣﺎه، آﻗﺎﻳﺎن ﻣﺴﻌﻮد ﻏﻔﻮري ﻣﺠـﺪدا
واﻛﻨﻮن،ﺣﺘﻲ ﺧﻴﺎل ﻫﻢ ﺑـﺮاي ﻣﺎﻧـﺪﻧﺶ ﻣـﺮا ﺑﻬﺎﻧـﻪ ﺑـﺎران ﻣﻲﻛﻨﺪ...
زوﻳﺎ
ﺑــﻪ ﻋﻨــﻮان ﺳــﺮدﺑﻴﺮ ،ﻣﺤﻤــﻮد ﻏﻔﻮري :دﺑﻴﺮ رواﺑﻂ ﻋﻤـﻮﻣﻲ و
دردﻧﺎك ﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰ اﻳﻨﻪ ﻛﻪ ﺗﻮ رو ﺑﻪ ﺟﺮم ﻧﺨﻮاﺳﺘﻦ و ﮔﻨﺎﻫﻲ
ﺧﺎﻧﻢ ﻫﺎ ﺣﺒﻴﺒـﻪ ﺑﺨﺸـﻲ :دﺑﻴـﺮ
ﻧﻜﺮده و ﺑﻐﺾ ﻧﺘﺮﻛﻴﺪه ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻛﻨﻦ ،ﻛﺎش زﻧﺪﮔﻲ زﻳﺒﺎﺗﺮ ﻣﺠﺎل ﺑﺎ
ﺑــﺎﻧﻮان ،اﻟﻬــﺎم زاﻫــﺪي :دﺑﻴــﺮ
ﻫﻢ ﺑﻮدن را ﻣﻲ داد.
اﻧﺘﺸــﺎرات و ﺳــﻤﻴﻪ ﻛﺸــﻮري: دﺑﻴــﺮ ﻣــﺎﻟﻲ اﻧﺠﻤــﻦ ﻣﻨﺼــﻮب
ﻣﺎه ﻣﻦ
ﺷﺪﻧﺪ. آن ﻛﻪ ﭘﻴﺮوي ﺧﺮد اﺳﺖ دل ﺑﻪ ﻫﻮس ﻧﻤﻲ ﺳﭙﺎرد.
ﺑﺰرﮔﻤﻬﺮ ﺗﻮ اﻳﻦ دﻧﻴﺎ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ واﻗﻌﺎً ﺧﻮب ﺑﺎﺷﻲ ،ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎزﻳﮕﺮ ﺧـﻮﺑﻲ ﺑﺎﺷﻲ.
ﻫﺮي ﭘﺎﺗﺮ •
ﻣﺴﻌﻮد ﻏﻔﻮري ﺗﺎرﻳﺦ 88/1/13
اراﺋﻪ :اﺳﻄﻮرهﻫﺎ ،ﺑﻨﺎي ادﺑﻴﺎت •
ﻣﺼﻄﻔﻲ ﮔﺎرﮔﺮ ﺗﺎرﻳﺦ 88/1/20
اراﺋﻪ :آﺷﻨﺎﻳﻲ ﻛﻠﻲ ﺑﺎ اﺻﻮل ﻗﺎﻓﻴﻪ و ﻋﺮوض •
ﺳﻤﻴﻪ ﻛﺸﻮري ﺗﺎرﻳﺦ 88/1/27
اراﺋﻪ :اﻧﻮاع ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﺷﻌﺮي ﻛﻼﻳﺴﻚ •
ﻣﺤﻤﻮد ﻏﻔﻮري ﺗﺎرﻳﺦ 88/2/3
اراﺋﻪ :اﺻﻮل داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ
•
اﻟﻬﺎم زاﻫﺪي ﺗﺎرﻳﺦ 88/2/10
اراﺋﻪ :ﺑﺮ ﺧﻲ از آراﻳﻪﻫﺎي ادﺑﻲ و ﺗﻔﺎت ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ
•
ﺣﺒﻴﺒﻪ ﺑﺨﺸﻲ ﺗﺎرﻳﺦ 88/2/17
اراﺋﻪ :ﺑﺮ ﺧﻲ از آراﻳﻪﻫﺎي ادﺑﻲ
آدﻣﻰ ﺑﺮاى ﺷﻚ آﻓﺮﻳﺪه ﻧﺸﺪه ،ﺑﺮاى ﭘﺮﺳﻴﺪن آﻓﺮﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻳﺎﻧﮓ