420 1 27ﻓﺮوردﻳﻦ 1388 ﻳﻚ روز در ﻣﻴﺎن ﻣﻲآﻳﻢ و ﺟﺰ ﺳﻜﻮت در ﺻﻨﺪوق ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻢ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﻢ ﺟﺰ ﺳﻜﻮت و ﺑﺎرش ﺑﺮﻓﻲ دﻟﮕﻴﺮ...
ﺗﻨﺎﺳﺦ ﻛﻠﻤﺎت/ﻋﺒﺪاﻟﺤﻤﻴﺪ ﺿﻴﺎﻳﻲ
519 ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ 20ﻓﺮوردﻳﻦ ﻣﺎه /1388ﺧﺎﻧﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﮔﺮاش /ﺳﺎﻋﺖ 5:30ﺗﺎ 7:15ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮﻳﻦ :ﻣﺴﻌﻮد و ﻣﺤﻤﻮد ﻏﻔﻮري ،ﻣﺼﻄﻔﻲ ﻛﺎرﮔﺮ ،ﻋﺒﺪاﻟﺮﺿﺎ آذرﻣﻴﻨﺎ ،و ﺧﺎﻧﻢﻫﺎ :ﺣﺒﻴﺒﻪ ﺑﺨﺸﻲ ،ﻋﻄﺎﻳﻲ ،ﻓﺎﻃﻤﻪ آﺑﺎزﻳﺎن ،ﺳﻤﻴﻪ ﻛﺸﻮري ،ﻓﻮزﻳﻪ ﻋﺒﺪاﻟﻬﻲ ،ﺑﺎﻗﺮزاده ،ﺑﺎﻗﺮزاده ،ﻛﻮزﻟﻲ ،ﻓﺮﺷﺘﻪ ﭘﻮرﻏﻼم ،ﻓﺮزاﻧﻪ ﻧﺎدرﭘﻮر ﻛﺎرﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﺪت 30دﻗﻴﻘﻪ ﺿﺮورت آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ وزن و ﻗﺎﻓﻴﻪ را ﺗﻮﺿﻴﺢ داد ﺑﻌﺪ ﻫﻢ اﻋﻀﺎ ﺳﻮاﻻت ﺧﻮد را ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و ﻧﻜﺎت ﻻزم را ﺑﻪ آن اﻓﺰودﻧﺪ. »ﻣﮕﻪ ﮔﻨﺎه ﻣﻦ ﭼﻲ ﺑﻮد« ﺣﺒﻴﺒﻪ ﺑﺨﺸﻲ :اﻳﻦ ﺗﺮاﻧﻪ از اﺧﺘﻴﺎرات ﺷﺎﻋﺮي زﻳﺎد اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده ﺑﻮد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ وزن رواﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺖ. ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﺮاﻧﮕﻲ آن ﻟﻄﻤﻪ ﻣﻲزد .وﻟﻲ ﻣﻀﻤﻮن ﺷﻌﺮ ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮد. »ﻓﺮﻳﺎد« از ﻓﻮزﻳﻪ ﻋﺒﺪاﻟﻬﻲ :ﺷﻌﺮي ﻛﺎﻣﻼً ﻧﻴﻤﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آن ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ وزﻧﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ و اﺳﺘﻔﺎدهي ﺧﻮﺑﻲ از ﻗﺎﻓﻴﻪﻫﺎي ﻛﻼﺳﻴﻚﺷﺪهي ﺷﻌﺮ ﻧﻮ ﺷﺪه ﺑﻮد .ﺟﺴﺎرت ﺷﺎﻋﺮ در اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺗﻲ ﻣﺜﻞ »ﻧﺎآﺷﻨﺎآﺑﺎد« و »ﺑﺎد راﻧﺪن« ﻫﻢ ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮد. ﺧﺎﻧﻢ ﻛﺸﻮري دو ﻛﺘﺎب »زن ﻣﺨﺮوط ﺳﻴﺎه« ﻟﻴﻠﻲ ﮔﻠﻪداران و »زن در ﺑﺎد« ﻃﺎﻫﺮه ﻋﻠﻮي را ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ از آﻧﻬﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮد .ﻓﺮﺷﺘﻪ ﭘﻮرﻏﻼم ﭼﻨﺪ ﺷﻌﺮ از دﻓﺘﺮ ﺷﻌﺮش ﺧﻮاﻧﺪ .ﻋﺒﺪاﻟﺮﺿﺎ آذرﻣﻴﻨﺎ ﻫﻢ ﻳﻚ ﻏﺰل ﻧﻘﻴﻀﻪ ﺧﻮاﻧﺪ .ﺧﺎﻧﻢ ﺑﺨﺸﻲ ﻫﻢ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ دﻋﻮت ﻛﺮد.
اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺪام ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ در اﻧﺘﻈـﺎر اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﺷﺨﺼـﻲ ﺧﻮد ﻣﻲﭼﺮﺧﻨﺪ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺣﻮل ﻣﺤﻮل اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺮاي داﺷـﺘﻦ ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﻲﺑﺮﻧﺪ .ﻧﻜﺘﻪي ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻫﺮ ﺳـﻪ ﻗﺼـﻪي ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ،ﺗﻘﺎﺑﻞ ﭘﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﺟﻮاﻧﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧـﻮﻋﻲ ﺣﺴـﺮت ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن ﻣﻲآورد .دﻳﺎﻟﻮگﻫﺎ و دﻛﻮﭘـﺎژ ﺻـﺤﻨﻪ ﻫﻢ ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ و ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﻮد .ﺣﺠﻢ ﻛﻢ ﻛﺘﺎب و ﻓﻮﻧﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ
420
2 رﻓﺘﻲ و ﻓﺎﺻﻠﻪﻫﺎﻣﻮن از زﻣﻴﻦ ﺗﺎ آﺳﻤﻮﻧﻪ ﺗﻮي ﻗﻠﺒﻢ اﻳﻦ ﺗﺮاﻧﻪ واﺳﻪي ﭼﺸﺎت ﻣﻲﺧﻮﻧﻪ
ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﺑﺮ ﺟﺬاﺑﻴﺖ آن اﻓﺰوده ﺑﻮد. ﻣﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﻧﺎدر اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﻮاﻣـﻞ زﻳـﺎدي ﻣﻦﺟﻤﻠﻪ ﺣﻀﻮر اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻇﺮﻳﻒ و ﻣﻮﺷﻜﺎﻓﺎﻧﻪاي ﻛﻪ ﺑـﺎ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ي اﻧﺴﺎﻧﻲ رواﺑﻂ دارد ،ﺧﻴﻠﻲ ﻣـﻲ ﭘﺴـﻨﺪم. ﻗﻠﻢ ﺷﻴﻮا و ادﻳﺒﺎﻧﻪ و ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪي او ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺮﻏﻴﺐ ﺧﻮاﻧﻨـﺪه ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻘﻴﻪ ﻛﺎرﻫﺎي او ﻣﻲﺷﻮد .در ﺳﻄﺮﻫﺎي ﻣﻌﻤـﻮﻟﻲ
ﻣﻲدوﻧﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪي ﻣﻦ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﺳﺘﺎرهس
ﻫﻢ ،ﺣﺮﻓﺶ را زﻳﺒﺎ و ﭘﺮﻣﻐﺰ ﻣﻲزﻧﺪ .ﻳﻚ ﺟﻤﻠﻪ از اﻳﻦ ﻛﺘﺎب
ﺑﺎ ﻫﻤﻮن ﭼﺸﻤﺎي ﻧﺎزت ﺗﻨﻬﺎ ﭼﺸﻤﻚ راه ﭼﺎرهس
را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ از ﺳـﻮﻣﻴﻦ ﻗﺼـﻪ ي آن
ﻋﺰﻳﺰم رﻓﺘﻲ ﻧﮕﻔﺘﻲ دل ﻣﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻮ ﮔﻴﺮه
اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ» :ﻓﺮداﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻓﺮدا ﺑﻤﺎﻧـﺪ ،ﻣـﺮا
وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﺷﻲ ﭘﻴﺸﻢ دﻟﻢ از ﻏﺼﻪ ﻣﻲﻣﻴﺮه ﻣﻲدوﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻮدم ﺗﻮي ﻗﻠﺒﺖ ﺟﺎ ﺑﮕﻴﺮم
ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﺎﻧﺪ«.
ﻣﺼﻄﻔﻲ ﻛﺎرﮔﺮ 1388/1/23
واﺳﻪي دوس داﺷﺘﻦ ﺗﻮ ﺟﻠﻮي ﭼﺸﺎت ﺑﻤﻴﺮم اﻣﺎ ﺗﻮ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻮدي ﺗﺎ اﺑﺪ ﭘﻴﺸﺖ ﺑﻤﻮﻧﻢ ﻗﺼﻪي دﻟﺘﻨﮕﻲﻫﺎﻣﻮ واﺳﻪي ﭼﺸﺎت ﺑﺨﻮﻧﻢ دﻳﮕﻪ آﺳﻤﻮن ﭼﺸﻤﺎم اﺑﺮﻳﻪ ،ﺗﻴﺮه وﺗﺎره ﻣﻴﺮه ﻛﻪ دﻟﺘﻨﮕﻲﻫﺎﻣﻮ واﺳﻪي ﭼﺸﺎت ﺑﺒﺎره اﺷﻜﺎﻣﻮ ﺑﺒﻴﻦ ﻋﺰﻳﺰم ﻣﺜﻞ ﺑﺎرون ﺑﻬﺎره
ﻣﺤﻤﻮد
ﻏﻔﻮري
زل ﺑﺰن ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﭼﺸﻤﺎم ﺗﺎ ﻛﻪ ﺑﺮﮔﺮدي دوﺑﺎره ﺣﺒﻴﺒﻪ ﺑﺨﺸﻲ ﻳﺎدداﺷﺘﻲ ﺑﺮ ﻛﺘﺎب »وﺳﻌﺖ ﻣﻌﻨﺎي اﻧﺘﻈﺎر« ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه :ﻧﺎدر اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ اﻧﺘﺸﺎرات روزﺑﻬﺎن ﭼﺎپ :ﭘﺎﻳﻴﺰ 1384 88ﺻﻔﺤﻪ ﻗﻴﻤﺖ 1500 :ﺗﻮﻣﺎن
ﺳﺎﻳﻪﻫﺎي ﺳﻴﺎه ﺷﺐ و روﺷﻨﻲ زﻻل ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ دﺳﺖﻫﺎي ﻟﺮزان ﻣﻦ ﺑﺮ دﻛﻤﻪﻫﺎي ﻛﻴﺒﻮرد ﻣﻲﻓﺸﺎرد و ﻳﺎد ﺗﻮ را زﻧﺪه ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻧﺜﺮي ﺑﺮاﻳﺖ ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ ﻛﻪ دﻟﺖ را زﻳﺮ و رو ﻛﻨﺪ ﺑﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪاﻳﻲ ﻛﻪ در ﻋﻤﻖ ﭘﻨﻬﺎن ﻗﻠﺒﺖ آن را ﺑﻪ رو آورد و ﻣﺜﻞ رود
اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﺳﻪ ﻗﺼﻪي ﻧﻤﺎﻳﺸـﻲ ﺑـﺎ ﻋﻨـﺎوﻳﻦ »اﻳﻦ ﺳﻮي ﭘﺮﭼﻴﻦ ،آن ﺳﻮي ﭘﺮﭼﻴﻦ«» ،ﻧﻔـﺲ اﻧﺘﻈـﺎر« و »اﻧﺘﻈﺎر ﻛﻮر« اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣـﻮرد ﻗﺼـﻪ ي ﻣﻴﺎﻧﺴـﺎﻻن
اﺷﻚ از ﭼﺸﻤﺎﻧﺖ ﻓﺮود آورد
آن از ﭘﺎﻧﺰده ﺑﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺳﻴﺼﺪ ﺑﻴﺖ ﻣﻲ رﺳـﺪ. در اﻳﻦ ﺟﺎ ﺑﻪ
ﻣﻮﺿﻮع آن ﺗﻐﺰل ،ﻣﺪح ،ﻣﺮﺛﻴﻪ ،ﭘﻨﺪ
ﻣﻌﺮﻓﻲ ﭼﻨﺪ ﻧﻮع
و اﻧﺪرز و ﺣﻜﻤﺖ اﺳﺖ .ﻗﺼـﻴﺪه ي
از ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎي
ﻣﺪﺣﻲ ﻣﻌﻤـﻮﻻ از ﭼﻬـﺎر ﻗﺴـﻤﺖ
ﻛﻼﺳﻴﻚ از ﻗﺒﻴﻞ :ﻣﺜﻨﻮي ،رﺑـﺎﻋﻲ ،ﻏـﺰل و ﻗﺼـﻴﺪه ﻣـﻲ
ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد(1 :ﺗﻐـﺰل :ﻣﻘﺪﻣـﻪ ي
ﭘﺮدازﻳﻢ .ﻣﺜﻨﻮي در ﻟﻐﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨـﺎي دوﺗـﺎﻳﻲ اﺳـﺖ .و در
ﻗﺼﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑـﺎ ﻣﻀـﺎﻣﻴﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ
اﺻﻄﻼح ﺷﻌﺮي ،ﺷﻌﺮي اﺳﺖ ﺑﺎ ﺑﻴﺖ
ﻋﺸﻖ و وﺻـﻒ ﻃﺒﻴﻌـﺖ و
ﻫﺎي ﻣﺼﺮع ﻛﻪ ﻫﺮ ﺑﻴـﺖ ﻗﺎﻓﻴـﻪ اي
ﺟﻮاﻧﻲ ﺷﺮوع ﻣـﻲ ﺷـﻮد.
420
3
ﺟﺪاﮔﺎﻧــﻪ دارد .اﻳــﻦ ﻗﺎﻟــﺐ ﺧــﺎص
(2ﺗﺨﻠﺺ :راﺑﻂ ﻣﻴﺎن ﻣﻘﺪﻣﻪ
اﻳﺮاﻧﻴﺎن اﺳﺖ .ﺑﺮاي ﺑﻴـﺎن ﻣﻄﺎﻟـﺐ
ﺗﻨﻪ اﺻﻠﻲ ﻗﺼﻴﺪه اﺳﺖ .ﺑﻴﺘﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ
ﻃــﻮﻻﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨــﺪ داﺳــﺘﺎن ﺳــﺮاﻳﻲ
ﻋﻨــﻮان رﻫــﺎﻳﻲ از ﻣﻘﺪﻣــﻪ و وارد ﺷــﺪن ﺑــﻪ
ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﻳﻦ ﻗﺎﻟﺐ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮاي
ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﻲ ﻗﺼﻴﺪه ﻣﻲ آﻳﺪ(3 .ﺗﻨﻬﺎ اﺻـﻠﻲ:
ﺑﻴﺎن ﻣﻮﺿﻮع اﺧﻼﻗـﻲ و ﻋﺮﻓـﺎﻧﻲ و
در اﻳــﻦ ﻗﺴــﻤﺖ ﻣﻘﺼــﻮد اﺻــﻠﻲ ﺷــﺎﻋﺮ ﺑــﺎ
ﺣﻤﺎﺳﻲ و رزﻣﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار
ﻣﺤﺘﻮاﻳﻲ ﭼﻮن ﻣﺪح ،رﺛﺎ ،ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرز ،ﻋﺮﻓﺎن
ﻣﻲ ﮔﻴﺮد .رﺑﺎﻋﻲ در ﻟﻐﺖ ﺑـﻪ ﻣﻌﻨـﻲ
و ﺣﻜﻤﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ(4 .ﺷﺮﻳﻄﻪ و دﻋﺎ :در آﺧـﺮ
ﭼﻬﺎرﺗــﺎﻳﻲ اﺳــﺖ و در اﺻــﻄﻼح،
دﻋﺎ ﺑﺮاي ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺪح و ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻣﻲ ﺷـﻮد.
ﺷﻌﺮي اﺳﺖ ﻛـﻪ از ﭼﻬـﺎر ﻣﺼـﺮاع
ﺑﻴﺖ اول ﻗﺼﻴﺪه را ﻣﻄﻠﻊ و ﺑﻴﺖ آﺧﺮ ﻗﺼـﻴﺪه
ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺳﻮم آن ﺑﺪون ﻗﺎﻓﻴﻪ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺼﺮاع اول و دوم و ﭼﻬﺎرم اﻳﻦ ﻗﺎﻟﺐ ﺷﻌﺮي ،ﻫﻢ ﻗﺎﻓﻴﻪ اﻧـﺪ .درون ﻣﺎﻳـﻪ ي آن ﻋﺮﻓـﺎﻧﻲ و
را ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ .رودﻛﻲ ،ﻓﺮﺧﻲ ﺳﻴﺴﺘﺎﻧﻲ، ﻣﻨﻮﭼﻬﺮي ،ﻧﺎﺻﺮ ﺧﺴﺮو و از ﺷﺎﻋﺮان ﻣﻌﺎﺻﺮ :ﻣﻠﻚ ﺷﻌﺮاي ﺑﻬﺎر ،ﻣﻬﺮداد اوﺳﺘﺎ ،ﻣﻬﺪي ﺣﻤﻴﺪي را ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺎم ﺑﺮد.
ﻓﻠﺴﻔﻲ اﺳﺖ و ﺑﺮ وزن ﻻ ﺣﻮل و ﻻ ﻗﻮت اﻻ ﺑﺎﷲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺨﺼﻮص اﻳﺮاﻧﻴﺎن اﺳﺖ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗـﺮﻳﻦ ﻗﺎﻟـﺐ ﺑﺮاي ﺛﺒﺖ ﻟﺤﻈﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﺷﺎﻋﺮ اﺳﺖ .ﺧﻴﺎم و ﻣﻮﻟـﻮي از ﺳﺮاﻳﻨﺪﮔﺎن ﻧﺎﻣﺪار رﺑﺎﻋﻲ اﻧﺪ .ﻏﺰل ﺷﻌﺮي اﺳﺖ ﺑﺎ ﺣـﺪاﻗﻞ ﭘﻨﺞ ﺑﻴﺖ و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺼﻴﺪه ﻣﺼﺮاع اول و ﻣﺼـﺮاع ﻫـﺎي زوج آن ﻫﻢ ﻗﺎﻓﻴﻪ اﻧﺪ .ﻏﺰل در آﻏﺎز ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ و ﺑﺎ ﻇﻬﻮر ﺳـﻨﺎﻳﻲ ﻏﺰﻧﻮي در ﻗﺮن ﺷﺶ ﺑﺮاي ﻧﻜﺎت ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ. درون ﻣﺎﻳﻪ ي ﻏﺰل ﻳﺎ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﺰل ﺳﻌﺪي ﻳـﺎ ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﺰل ﻣﻮﻻﻧﺎ و ﻳﺎ آﻣﻴـﺰه اي از اﻳـﻦ دو اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﺰل ﺣﺎﻓﻆ ،ﻛﻪ ﺑﺎ ﻇﻬﻮر ﺣﺎﻓﻆ ﻏﺰل ﻣﺤﺘـﻮاﻳﻲ ﻧﻮ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ .ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺎﻓﻆ در ﻏﺰل ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪي ﺗﻤﺎم از ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺳﻮد ﻣﻲ ﺟﻮﻳﺪ ﺗﺎ آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﮔـﺎه ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺑﻮدن ﻏﺰل دﺷﻮار ﻣﻲ ﮔـﺮدد. از زﻣﺎن ﻣﺸﺮوﻃﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻏﺰل ﺟﻨﺒﻪ ي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑـﻪ ﺧـﻮد ﻣﻲ ﮔﻴﺮد.ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ :ﻓﺮﺧـﻲ ﻳـﺰدي ،ﺳـﻠﻤﺎن ﻫﺮاﺗـﻲ، ﺷﻬﺮﻳﺎر ،رﻫﻲ ﻣﻌﻴﺮي از ﻏﺰل ﺳﺮاﻳﺎن ﺑﻮدﻧﺪ .ﻗﺼﻴﺪه ﻳﻜـﻲ از ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎي ﻛﻬﻦ ﺷﻌﺮ ﻓﺎرﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻣﺼﺮاع اول و ﻣﺼﺮاع ﻫﺎي زوج آن ْن ﻫﻢ ﻗﺎﻓﻴﻪ اﺳﺖ .ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺖ ﻫﺎي
و
در ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﺗﻮاﻳﻨﺠﺎ ﻛﻨﺎرم دراز ﻣﻲ ﻛﺸﻲ وﻗﺘﻲ ﺧﻮاﺑﺖ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﭘﻜﺮ ﻣﻲ ﺷﻮ ي ﻫﻴﭻ ﻛﺎري ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺮاﻳﺖ ﺑﻜﻨﻢ ﻣﺎﻳﻮس ﻣﻲ ﺷﻮم آﻧﻘﺪر زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ دﺳﺖ ازﺗﻮﺻﻴﻔﺖ ﺑﺮدارم ﻫﻴﭻ ﻛﺎري ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻜﻨﻢ ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﺧﻮاﺑﻲ ﺷﺎدت ﻛﻨﻢ.
رﻳﭽﺎرد ﺑﺮاﺗﻴﮕﺎن /ﻟﻴﻼ ﻓﻴﺎﺿﻲ
ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ ﭼﻮن ﭼﺎرهاي ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﻛﻨﻦ ﻛﻪ از آدﻣﺎي دﻳﮕﻪ ﺟﻠﻮ ﺑﻴﻔﺘﻦ ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻦ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن ﻳﻪ ﻋﻴﺒﻲ از اوﻧﺎ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻦ و ﺗﺤﻘﻴﺮﺷﻮن ﻛﻨﻦ.
420
4
ﻫﺮي ﭘﺎﺗﺮ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺷﺎدي زﻧـﺪﮔﻴﻢ اﻳﻨـﻪ ﻛـﻪ ﻫﻴﭽﻮﻗـﺖ ﻫـﻴﭽﻜﺲ ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻪ ﭼﻘﺪر ﻏﻤﮕﻴﻨﻢ.
ﻛﺴﺮا
ﭘﻮرت :ﺳﺮ و ﺻﺪا ،داد و ﻓﺮﻳﺎد ) ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺎرت و ﭘﻮرت ( ﭘﻮزﺧﻨﺪ :ﺗﺒﺴﻤﻲ از روي ﺗﺤﻘﻴﺮ و اﺳﺘﻬﺰاء ﭘﻮز زدن :دﻫﺎن زدن ﭘﻮزه ي ﻛﺴﻲ را ﺑﻪ ﺧﺎك ﻣﺎﻟﻴﺪن :ﻛﺴﻲ را ﺷﻜﺴﺖ دادن
ﻣﻲروم...ﺷﺎﻳﺪ روزي ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ آﺳﻤﺎن را ﺑﺎ دﺳﺖ ﻫﺎﻳﻢ زﻣﻴﻦ ﮔﻴﺮ ﻛﻨﻢ... زوﻳﺎ
ﭘﻮﺳﺖ از ﺳﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻨﺪن :ﻛﺴﻲ را ﺳﺨﺖ آزار و ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﻲ دادن، ﻛﺸﺘﻦ
ﻫﺮﮔﺎه ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎﺑﻲ را ﺷـﺮوع ﻛـﺮده ام ،ﺑـﻲ اﺧﺘﻴـﺎر
ﭘﻮﺳﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻦ :از ﺳﺨﺘﻲ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﺳﺘﻮه آﻣﺪن
اﺷﻜﻬﺎﻳﻢ ﺟﺎري ﺷﺪه اﻧﺪ .ﮔﻮﻳﻲ آﻧﻬﺎ ﻫﻢ آﮔﺎﻫﻨﺪ ﻛـﻪ ﭼﻘـﺪر ﻛـﻢ
ﭘﻮﺳﺖ ﭘﻠﻨﮓ ﭘﻮﺷﻴﺪن :ﺳﺨﺖ ﺑﻪ دﺷﻤﻨﻲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻦ
ﻛﺘﺎب ﺧﻮاﻧﺪه اﻧﺪ. ﻫﻮ ارﻧﮓ
ﭘﻮﺳﺖ ﭘﻴﺎزي :ﻧﺎزك و ﺑﻲ دوام ﭘﻮﺳﺖ ﺧﺮﺑﺰه زﻳﺮ ﭘﺎي ﻛﺴﻲ اﻧﺪاﺧﺘﻦ :ﻛﺴﻲ را ﺑﻪ دردﺳﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﭘﻮﺳﺖ ﺳﮓ ﺑﻪ روي ﺧﻮد ﻛﺸﻴﺪن :ﺑﻲ ﺷﺮﻣﻲ را ﺑﻪ ﻧﻬﺎﻳﺖ رﺳﺎﻧﺪن ﭘﻮﺳﺖ ﻛﺴﻲ را ﭘﺮ از ﻛﺎه ﻛﺮدن :ﺑﻪ ﻃﺮز ﻓﺠﻴﻌﻲ ﻛﺸﺘﻦ ﭘﻮﺳﺖ ﻛﻠﻔﺖ :ﺳﺨﺖ ﺟﺎن ،ﻣﻘﺎوم ﭘﻮﺳﺖ ﻛﻠﻔﺘﻲ ﻛﺮدن :ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺮدن ،ﺳﺨﺖ ﺟﺎﻧﻲ ﻛﺮدن ﭘﻮﺳﺖ ﻛﻨﺪن :ﺳﺨﺖ ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻛﺮدن ﭘﻮﺳﺖ ﻛﻨﺪه :رك و ﺑﻲﭘﺮده ﭘﻮﺳﺖ و اﺳﺘﺨﻮان ﺷﺪن :ﺑﺴﻴﺎر ﻻﻏﺮ ﺷﺪن ﭘﻮﺳﺖ ﻫﻨﺪواﻧﻪ زﻳﺮ ﭘﺎي ﻛﺴﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻦ :ﻛﺴﻲ را ﺑﺎ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺣﺲ ﻏﺮورش ﺑﻪ ﺧﻄﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﭘﻮﺷﺎل :ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺳﺒﻚ ،ﻣﻴﺎن ﺗﻬﻲ و ﺑﻲ ارزش ﭘﻮﺷﺎﻟﻲ :ﺑﻲارزش ،ﺑﻲ ﻣﺼﺮف ﭘﻮﺷﻚ :ﻛﻬﻨﻪي ﺑﭽﻪ ﭘﻮل ﺑﺎﻻي ﭼﻴﺰي دادن :ﭘﻮل دادن و ﭼﻴﺰي را ﺧﺮﻳﺪن ﭘﻮل ﭘﺎرو ﻛﺮدن :ﺑﺎ رﻧﺞ اﻧﺪك ﭘﻮل ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﭘﻮل ﭘﻮل ﺷﺪن :ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻇﺮف ﭼﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺗﻜﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﭘﻮل ﭼﺎي دادن :اﻧﻌﺎم دادن ﭘﻮل ﭼﺎﻳﻲ :اﻧﻌﺎم ،ﺑﺨﺸﺶ ﭘﻮل ﺧﺮد :ﭘﻮل ﺳﻜﻪ اي ) در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺳﻜﻨﺎس ( ﭘﻮل ﺳﺎز :ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻛﺎرﻫﺎﻳﺶ ﻣﻮﺟﺐ در آﻣﺪن ﭘﻮل ﺑﺴﻴﺎر ﺷﻮد ﭘﻮل ﺳﺮ راﻫﻲ :ﭘﻮﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺰرگ ﺗﺮ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻔﺮ ﺑﻪ زﻳﺮدﺳﺘﺎن ﻳﺎ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮﻫﺎ ﻣﻲدﻫﻨﺪ. ﭘﻮل ﺳﻴﺎه :ﺳﻜﻪاي از ﻧﻴﻜﻞ و ﻣﺲ
ﮔﺎﻫﻲ اﻳﻦ دوﺳﺖ داﺷﺘﻨﻬﺎ ﭼﻪ ﻗﺪر ﺳـﺨﺖ و ﺗﻠـﺦ ﻣﻴﺸـﻪ، ﻣﻴﺪوﻧﻲ ﭼﺮا؟! ﭼﻮن دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﻳﻪ ﻗﻠﺐ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺰرگ ﻣﻲ ﺧﻮاد ﭼﻴﺰي ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﻣﺎ آدﻣﺎ ﻧﺪارﻳﻢ!... ﻣﺎه ﻣﻦ ﺑﺮف آﻣﺪه ﺑﻮد اﻧﮕﺎر در ذﻫﻨﻢ .زﻳﺒﺎ ﺑﻮد ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﺧﺎﻃﺮهاي ﺧﻮدم